Acta Sci. Pol., Administratio Locorum 17(3) 2018, 223–231. Plissn 1644-0749 Eissn 2450-0771
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Acta Sci. Pol., Administratio Locorum 17(3) 2018, 223–231. http://administratiolocorum.uwm.edu.pl plISSN 1644-0749 eISSN 2450-0771 PRACA ORYGINALNA Zaakceptowano: 9.03.2018 ORIGINAL PAPER Accepted: 9.03.2018 DŁUGOFALOWE DZIAŁANIA WŁADZ GMINY WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY NA PRZYKŁADZIE GMINY DOBRA Jolanta Kondratrowicz-Pozorska Zakład Rachunkowości, Politechnika Koszalińska ul. Kwiatkowskiego 6e, 75-343 Koszalin, Polska ABSTRAKT Celem artykułu było udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy władze gminy Dobra przyczyniają się do rozwoju społeczno-gospodarczego i poprawy życia mieszkańców tego regionu. Przeprowadzono analizę i ocenę działań podejmowanych przez ostatnie 20 lat przez władze gminy Dobra Szczecińska w woj. zachodniopomorskim w zakresie zaspokajania potrzeb mieszkańców w sferze ekologicznej, społecznej, gospodarczej, mieszkaniowej i zagospodarowania przestrzennego. Dokonano krytycznej analizy literatury i przestudiowano zarówno dokumenty z Urzędu Gminy, jak i dane z ogólnodostęp- nych opracowań umieszczanych na stronach internetowych. Poddano także konstruktywnej krytyce plany działań władz gminnych przewidziane na najbliższe lata. Słowa kluczowe: rozwój społeczno-gospodarczy, władze gminy, działania, strategie WSTĘP Celem opracowania była analiza i ocena działań podejmowanych przez władze gminy Dobra Szczeciń- Odpowiedzialność za rozwój lokalny oraz pobu- ska w woj. zachodniopomorskim, które przyczyniły dzanie i kształtowanie rozwoju gospodarczego znaj- się i przyczyniają do rozwoju badanego terenu. duje się w kompetencjach przede wszystkim władz W artykule, za pomocą analizy literatury i wyko- lokalnych. We współczesnych uwarunkowaniach rzystania materiału empirycznego z 20 lat (1995–2015), prawnych istotne funkcje z zakresu rozwoju lokal- pozyskanego od pracowników gminy, jak i z ogólno- nego przypadają gminie. Do właściwości i kompe- dostępnych opracowań umieszczanych na stronach tencji władz gminnych należy działanie na rzecz internetowych, starano się udowodnić, że władze dobra publicznego i zaspokajanie zbiorowych potrzeb gminy Dobra przyczyniają się do rozwoju społeczno- mieszkańców w sferze ekologicznej, społecznej, gospo- -gospodarczego i poprawy życia mieszkańców tego darczej, mieszkaniowej i zagospodarowania prze- regionu. Poddano także konstruktywnej krytyce strzennego. Funkcją jakości zarządzania gminą jest plany działań władz gminnych przewidziane na efektywność zaspokajania wymienionych potrzeb najbliższe lata. w sytuacji posiadania ograniczonych publicznych środków finansowych. © Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Kondratrowicz-Pozorska, J. (2018). Długofalowe działania władz gminy wpływające na rozwój społeczno-gospodarczy na przykła- dzie gminy Dobra. Acta Sci. Pol. Administratio Locorum 17(3), 223–231. MATERIAŁY I METODY BADAŃ Dokument ten był i jest planem zamierzeń poka- zującym kierunki rozwoju gminy. Jego wykonanie Rozwój społeczno-gospodarczy jako cel zależało i zależy od wielu instytucji, zewnętrznych działań władz gminnych oraz wewnętrznych czynników. Przyjęty do realizacji program dał początek nowego, wieloletniego procesu Wyrażenie rozwój społeczno-gospodarczy obej- rozwoju poprzez określenie faktycznego stanu zaso- muje ogólnie tendencję rozwojową danego kraju, bów gminy w roku 2004 i wskazał, co powinno być regionu czy jednostki terytorialnej. Świadczy o tym, zmienione, ulepszone, wymienione. Wyznaczone że jednocześnie dochodzi do pozytywnych zmian w planie projekty realizacyjne były modyfikowane w gospodarce i w społeczeństwie. Przywołując defi- przez zmieniające się warunki zewnętrzne, ale zawsze nicję rozwoju gospodarczego Nasiłowskiego (2004, dążono do tego, by były zbieżne z wyznaczoną misją s. 377–378), można stwierdzić, że rozwój gospodarczy gminy. Założono rozwój gospodarki, rolnictwa i edu- jest to proces wewnętrznej, ekonomicznej i społecznej kacji oraz stwarzanie przyjaznych warunków życia transformacji danego obszaru, która doprowadza mieszkańcom gminy z poszanowaniem środowiska do powstania społeczeństwa poszukującego dróg naturalnego. poprawy swojej sytuacji gospodarczej, zorganizowa- Analiza danych empirycznych z Urzędu Gminy nego w sposób umożliwiający i zachęcający obywateli Dobra dotycząca lat 1995–2015 (2016 rok występuje do inwestowania w kapitał materialny, ludzki i intelek- w nielicznych opracowaniach, w praktyce dane są jesz- tualny, niezbędny do nieprzerwanej jego akumulacji. cze w fazie opracowań) pozwoliła na gruntowną ocenę W miarę upływu czasu zmiany w gospodarce dopro- działań władz gminnych, które miały przyczynić się wadzają do rozwoju społecznego, który określa się jako do lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego. „zmianę układu stosunków społecznych, struktury Przyjmując za Babuchowską i Kisielem (2006, s. 2), społeczeństwa, jego preferencji, społecznych kryte- że rozwój gospodarczy, nawet w skali lokalnej, jest riów i zasad działalności, wzorców zachowań, postaw bardzo trudny do zdefiniowania za pomocą metod i świadomości służących doskonaleniu współżycia statystycznych, uznano, że najwłaściwszą metodą i współpracy ludzi i odpowiedniemu ich udziałowi do jego określania będzie metoda łącząca analizę w efektach rozwoju gospodarczego” (Marciniak 2005, ilościową z jakościową. Zróżnicowanie poziomu oraz s. 359–360). W gospodarce kapitalistycznej wszystkie poziom zmian rozwoju społeczno-gospodarczego podmioty planują działania zmierzające do wzmoc- wyznaczono, uwzględniając następujące cechy dia- nienia konkurencyjności i zdolności rozwojowych, gnostyczne: wyznaczając czynności zmierzające do poprawy – w zakresie demografii: liczbę ludności i saldo mi- warunków gospodarczych, relacji w kontekście spo- gracji na 1000 mieszkańców; łeczeństwo-gospodarka, a także korzystnych zmian – w zakresie infrastruktury technicznej: pokrycie po- w postawie i zachowaniach ludzi. Kłodziński zauważa, trzeb na sieć wodociągową, kanalizacyjną i gazową; że ,,członkostwo w UE wręcz zobowiązało Polskę do – w zakresie infrastruktury społecznej: liczbę przed- oparcia gospodarki zarówno państwa, regionów, jak szkoli i szkół, liczbę przychodni, klubów i bibliotek; i gmin na wieloletnich planach rozwojowych, które – w zakresie przedsiębiorczości i rynku pracy: pod- w określonej perspektywie czasowej określają cele mioty gospodarcze, udział ludności w wieku pro- rozwoju, kierunki działania, zadania operacyjne oraz dukcyjnym, wskaźnik bezrobocia; sposoby i źródła ich realizacji’’ (Kłodziński 2009, – w zakresie finansów lokalnych: udział dochodów s. 33). Gmina Dobra Szczecińska przyjęła Strategię i wydatków gminy na 1 mieszkańca, udział wydat- (program) rozwoju lokalnego gminy (SRLG) w 2004 r. ków inwestycyjnych w wydatkach z budżetu gminy ogółem. 224 Kondratrowicz-Pozorska, J. (2018). Długofalowe działania władz gminy wpływające na rozwój społeczno-gospodarczy na przykła- dzie gminy Dobra. Acta Sci. Pol. Administratio Locorum 17(3), 223–231. WYNIKI BADAŃ oraz nieuregulowany problem gospodarki odpadami. Negatywnym elementem lokalnej gospodarki wodnej Charakterystyka gminy Dobra Szczecińska były braki zwodociągowania obszaru oraz trudności z dostarczaniem mieszkańcom wody o odpowiedniej Gmina Dobra jest gminą wiejską położoną jakości, jak również problem nielegalnego podłą- w bezpośrednim sąsiedztwie Szczecina. W jej skład czania do kanalizacji burzowej. Oprócz tego dużym wchodzi 17 miejscowości i 12 sołectw: Bezrzecze, obciążeniem dla gminy było zapewnienie dowozu Buk, Dobra, Dołuje, Grzepnica, Łęgi, Mierzyn, Rzę- dzieci do szkół oraz miejsc do aktywności fizycznej dziny, Skarbimierzyce, Stolec, Wąwelnica, Wołczkowo. (Kotarska i Drohomirecka 2015, s. 90). Obszar gminy obejmuje 110,28 km² zróżnicowanego W ostatnich latach dużą część budżetu gminy geograficznie terenu, którego aż 25% stanowią lasy. Dobra przeznaczano na inwestycje wpływające na Duże zalesienie występuje zwłaszcza w północno-za- komfort życia mieszkańców. Z danych przedsta- chodniej części gminy obejmującej Puszczę Wkrzań- wionych w tabeli 1 wynika, że dochody i wydatki ską oraz otulinę ptasiego rezerwatu przyrody Świdwie przeliczone na 1 mieszkańca w gminie rosną wraz (miejsce lęgu bielika). ze wzrostem liczby mieszkańców. Współczynnik Gmina Dobra słynie nie tylko z pięknej przyrody, korelacji Pearsona (r1), liczony dla zmiennych – liczby ale jest także doskonałym miejscem do prowadze- mieszkańców i dochodów gminy wynosił 0,90. Opi- nia inwestycji. Dowodem na to jest fakt, że prawie suje on rzeczywistą sytuację napływu zamożniejszej co trzeci jej dorosły mieszkaniec prowadzi własną ludności ze Szczecina do gminy Dobra Szczecińska. działalność gospodarczą, z tego większość na jej Jeżeli w omawianej gminie więcej osób zdecyduje się terenie. Poza tym od 2008 r. gmina ma najniższy wybudować domy, to tym więcej będzie ona miała w całym Zachodniopomorskiem wskaźnik wielkości środków na rozwój. Dość wysokie dochody wiążą bezrobocia (Diagnoza sytuacji społeczno-gospodar- się również jednak z bardzo wysokimi wydatkami. czej… 2013 , s. 35–36). Charakterystyczny dla gminy Współczynnik korelacji policzony dla zmiennych – Dobra (podobnie jak dla innych gmin podmiejskich liczby mieszkańców i wydatków gminy również był w Polsce) jest stały, obserwowany od kilkunastu lat dodatni i wskazywał na silną zależność między tymi wzrost liczby mieszkańców. W roku 1995 gminę zmiennymi (r2 = 0,94). Powiązanie zmiennych wynika zamieszkiwało zaledwie 5905 osób, a w 2016 ponad z kilku przesłanek: 21 tysięcy, czyli w ciągu 11 lat odnotowano zatem – aby zainteresować potencjalnych inwestorów Dobra prawie