Islamska Pravna Kultura U Tranziciji
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
O KNJIZI Između korica ove knjige sabrani su prilozi koje su njihovi autori kao pri- jatelji i kolege profesora Fikreta Karčića napisali njemu u čast a u povodu obilježavanja četrdeset godina njegovog aktivnog naučno-istraživačkog i nastavničkog djelovanja. U prvom dijelu su radovi o temama kojima se profesor bavio u svom na- učno-istraživačkom radu: historija šerijatskog prava i islamskih institu- cija, islam u savremenom svijetu i posebno na Balkanu, religija i pravo. Drugi dio čine osvrti napisani u povodu obilježavanja ovog značajnog datuma. Oni su dijelom refleksija na vremena u kojima je profesor Karčić djelovao, ali imaju i ličnu notu. ISLAMSKA PRAVNA Knjiga sadrži ličnu, prigodnu i selektivnu biografiju i bibliografiju radova prof. Fikreta Karčića što istraživačima koji se bave temama kojima se KULTURA U TRANZICIJI profesor Karčić bavio može poslužiti kao putokaz kroz naučno-istraži- vačko putovanje. ESEJI U ČAST FIKRETA KARČIĆA ISLAMSKA PRAVNA ISLAMSKA PRAVNA KULTURA U TRANZICIJI ISBN 978-9926-471-27-9 ISLAMSKA PRAVNA KULTURA U TRANZICIJI Eseji u čast Fikreta Karčića Islamska pravna kultura u tranziciji: eseji u čast Fikreta Karčića Uredili: Ahmet Alibašić, Mustafa Hasani, Senad Ć�eman i Nedim Begović IZDAVAĆ�: Ćentar za napredne studije, www.cns.ba LEKTORIĆA: Hurija Imamović DTP I DIZAJN: Suhejb Djemailji S�TAMPA: Dobra knjiga d.o.o. Sarajevo Ova knjiga objavljena je uz podršku Međunarodnog instituta za islamsku misao (IIIT). ĆIP - Katalogizacija u publikaciji Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine, Sarajevo 28-74:929 Karčić F.(082) 929 Karčić F.(082) ISLAMSKA pravna kultura u tranziciji : eseji u čast Fikreta Karčića / uredili Ahmet Alibašić, Mustafa Hasani, Senad Ć�eman i Nedim Begović. - Sarajevo : Ćentar za napredne studije, ĆNS, 2020. - 419 str. ; 24 cm Bibliografija i bilješke uz tekst. ISBN 978-9926-471-27-9 ĆOBISS.BH-ID 38563078 ISLAMSKA PRAVNA KULTURA U TRANZICIJI Eseji u čast Fikreta Karčića Uredili Ahmet Alibašić, Mustafa Hasani, Senad Ćeman i Nedim Begović Sarajevo, 2020. Sadržaj Predgovor: Znanje koje koristi i traje ...........................................................11 Autori priloga ..........................................................................................................13 I. NAUĆ�NI RADOVI, PRIKAZI I ISTRAZ�IVAĆ�KE BILJE S�KE ....................15 reisu-l-ulemaUvod u svjetovno Husein izučavanje ef. Kavazović šerijatskog prava: pogled na šerijatsko pravo Asafa A. A. Fyzeeja ..........................................17 al-maʻrūf Enes Karić S�ta je u Kurʻānu? .................................................................................37 Zuhdija Hasanović Temeljne odrednice muslimanske kritike hadisa ....................................53 77 AbdullahIqbal’s Visions al-Ahsan of Ćivilization, Modernity and Nationalism: Are his Ideas Relevant Today? .......................................................................... IbrahimIslamic Political Mohamed Order Zein and and the Ahmed Meaning El-Wakil of Accountability: Preliminary Reflections .................................................................................... 101 Sadržaj MatoZalaganje Zovkić profesora Karčića da muslimani vrše svoje etičke obveze u sekularnoj državi .......................................... 123 Z�iva prošlost - referentni okvir za razumijevanje Jasnasavremenih Bakšić-Muftić tema: osvrt na izabrane radove i stavove Fikreta Karčića .................................................................................. 139 Mustafa Jahić Islamsko pravo i arapska gramatika – međusobni utjecaji ............... 159 Idžtihad Enes Durmišević kao najviši izraz islamskog genija .............................................. 175 SafetKrize Bandžovići ratovi: “Istočno pitanje” i deosmanizacijski procesi na Balkanu (1878–1923)................................................................................. 195 Stavovi Kolegija nastavnika fikha obrazovnih Mustafainstitucija Hasani Islamske zajednice iz 2002. godine o aktualnim pitanjima vezanim za vakuf ............................................................225 Islamska deklaracija 247 Amir Karić i panislamizam .......................................................... Senad Ćeman Harem kao sveti prostor u muslimanskoj pravnoj misli .................... 253 Ahmet Alibašić Načela dobre vladavine u islamskim izvorima i civilizaciji .............. 265 289 Nedim Begović Angažman Alije Silajdžića na polju nauke šerijatskog prava ........... Ehlimana Memišević S�erijat u Evropi: primjer Grčke ..................................................................... 301 Jørgen S. Nielsen Does Ćonflict Make the Meeting of Religions Meaningless? ............. 329 Sadržaj II. OSVRTI NA LIK I DJELOZemzem PROFESORA ........................................................................ FIKRETA KARĆ�IĆ�A ............ 335 Aziz Kadribegović Kad su „uljezi“ pravili 337 Hilmo Neimarlija Dar prijateljstva ................................................................................................... 341 Mustafa Spahić Profesor Fikret Karčić: čovjek integralne i evolutivne Tradicije .... 349 Tarik Haverić Pohvala suzdržanosti ........................................................................................ 373 Hasan Cilo Dosljednost ostvarivanju planiranog ......................................................... 377 Kari Vogt and Tore Lindholm A Greeting of Friendship from Oslo ............................................................ 383 Damir Ahmetović Poznanstvo iz Malezije koje traje ................................................................. 385 III. NAUĆ�NI RAD PROFESORA FIKRETA KARĆ�IĆ�A ............................... 389 Mirela Rožajac-Zulčić Prof. dr. Fikret Karčić: Selektivna bibliografija (1976–2019) .......... 391 Curriculum vitae Fikret Karčić: ..................................................................... 409 إن الرشيعــة مبناهــا وأساســها ىلع احلكــم ومصالــح العبــاد ىف املعــاش واملعــاد. وىه عــدل لكهــا، ورمحــة لكهــا، مصالــح لكهــا. فــل مســألة خرجــت عــن العــدل إىل اجلــور، وعــن الرمحــة إىل ضدهــا، وعــن املصلحة إىل املفســدة، وعــن احلكمــة إىل العبــث فليســت مــن الرشيعــة وإن دخلــت فيهــا باتلأويــل. ابن قيم اجلوزية )ت. 751ه.-1350م.( - The Shari’ah is built on the foundation of wisdom and people’s welfare in- this world and the afterlife. It is all about justice, mercy, wellbeing and wis- dom. Whatever departs from justice to oppression, from mercy to its oppo site, from wellbeing to mischief and from wisdom to foolishness, has not hing to do with the Shari’ah even if it is interpreted in a way that tries to make it a part ofIbn it. Qayyim al-Jawziyya (d. 751 AH/1350 CE) S�erijat je utemeljen i sazdan na mudrosti i dobrobiti za ljude na ovom i budućem svijetu. S�erijat je pravda, milost, dobrobit i mudrost. Zato svaka norma koja rezultira nepravdom, nemilošću, štetom i besmislom ne može biti dio šerijata, makarIbn se Kajjim pokušala el-Dževzijje takvom (u.prikazati. 751. h.g./1350. g.) IZVOR: I‘lam el-muvekki’in ‘an Rabb el-‘alemin , Bejrut: Dar el-kutub el-‘ilmijje, 1991, 3: 11. Predgovor Znanje koje koristi i traje - Između korica ove knjige sabrani su prilozi koje su njihovi autori kao pri jatelji i kolege profesora Fikreta Karčića napisali njemu u čast a u povodu obilježavanja četrdeset godina njegovog aktivnog naučno-istraživačkog i nastavničkog djelovanja. U prvom dijelu su radovi o temama kojima se- profesor bavio u svom naučno-istraživačkom radu: historija šerijatskog- prava i islamskih institucija, islam u savremenom svijetu i posebno na Bal kanu, religija i pravo. Drugi dio čine osvrti napisani u povodu obilježava nja ovog značajnog datuma. Oni su dijelom refleksija na vremena u kojima je profesor Karčić djelovao, ali imaju i ličnu notu. Nekoliko je razloga koji- su autore i priređivače opredijelili da na ovaj način iskažu zahvalnost i odaju počast dragom profesoru i kolegi. Više ih je navedenoŠerijatski u pojedinač sudovi unim Jugoslaviji prilozima. 1918-1941, Ovdje ću izdvojiti tri koja su meni bila motiv. Prvo, jučer je iz štampe izašlo englesko izdanje knjige što je magistarski rad profesora Fikreta Karčića odbranjen u socijalističkoj Jugoslaviji 1985. godine. Dva su razloga za ovaj nesvakidašnji izdavački potez. Prvo, o ovoj temi nikad poslije nije urađeno ništa što bi značajnije pomjerilo granice našega znanja o tom pitanju i što- bi prevazišlo ovo djelo. Drugo, knjiga je u tadašnjim uvjetima, vrlo teškim za sve islamske teme napisana tako da bi je mnogi istraživači i danas, na kon trideset i pet godina, uz neke sitne izmjene rado potpisali. Da nije riječ- o nekoj lokalnoj priči, svjedoči podatak da je urađen i njemački prijevod- ovog djela. Relevantnost ove knjige, koja s vremenom nije izblijedila, svje doči o temeljnoj karakteristici Profesorovog znanja: ono traje. U tom smi 11 Islamska pravna kultura u tranziciji: eseji u čast Fikreta Karčića Historija šerijatskog prava - slu ova knjiga nije izuzetak u njegovom opusu. nastala je skoro u isto vrijeme a i danas je kao udžbenik koristi više nastav- nika na Fakultetu islamskih nauka Univerziteta u Sarajevu. Drugo, najvažniji kriterij za klasifikaciju znanja u islamskom svjetonazo- ru jeste njegova korisnost. Poslanik se u dovama utjecao dragome Bogu od- znanja od kojeg nema koristi. Upravo je korisnost vrhunska osobina Profeso rovog znanja. Bilo da je trebalo napisati prvi ustav Islamske zajednice u slobo- di 1990. god., uraditi prvu temeljitu reformu nastavnog plana i programa na Fakultetu islamskih nauka, odrediti sadržaj