nrc.n ex t .c ove r ve r h a a l 4 Z AT E R DAG 20 DECEMBER 2 0 14 5

Ik spreek uit ervaring

Adri Duivesteijn PvdA-senator Adri Duivesteijn droeg deze week voor de tweede keer bij aan een bijna-kabinetscrisis. Hij is de ruilhandel tussen de regeringspartijen zat. Duivesteijn stemt niet zomaar mee, hij is een man van principes.

zoveel met ‘we r k ’ te maken, maar met denkwerelden. Ik heb me nooit thuis CRISIS AFGEWEND, MAAR COEN VERBRAAK oprechte verontwaardiging over de onge- Het was gevoeld in de politieke gedachtenwereld HET KABINET WIEBELT dri Duivesteijn heeft lijke verdeling van de welvaart. Als wet- van . krankzinnige dagen ach- houder kun je werkelijk iets doen. Ik heb twee weken „In Bos’ tijd is ook het ideaal van de mul- Het kabinet wendde deze week ter de rug. Surrealistisch een enorme hekel aan mensen die alleen geleden al ticulturele samenleving losgelaten. Op een crisis af door een compromis bijna, met cameraploegen maar structureel kankeren. Dat vind ik zo duidelijk zich een te begrijpen reactie na Fortuyn. te sluiten over een nieuwe zorg- die stonden te posten in zonde van de tijd. Ik zoek liever naar Maar als je dat ideaal weggooit, hou je wet. VVD en PvdA vonden samen zijn straat. „Ik ben bele- oplossingen. Daarom zou ik nooit een dat er alleen nog maar een nationalistisch een compromis om verder te gaan gerd,A alsof er hier in huis een groot sport- getuigenispoliticus kunnen zijn. Zo van: st e m m e n model over. ‘Wij zijn de heersende klasse, met hun beleid om de marktwerking evenement gaande was.” Dat hij tegen de ‘Ik heb tenminste gezegd dat het allemaal en u dient zich volledig aan ons aan te in de zorg te bevorderen. zorgwet zou stemmen, kon voor zijn par- niet deugt!’ In GroenLinks zou ik me t ege n p a s s e n .’ Dat is echt iets anders dan: ‘We tij geen verrassing zijn. „We hebben er zes daarom per definitie niet thuis voelen. zouden gaan serieus kijken hoe groepen met De kern van minister Schippers’ weken gedegen over gediscussieerd. Daar krijg je de hele dag gelijk, alleen heb z ij n elkaar kunnen samenleven, op basis van beleid blijft overeind, onder- Twee weken geleden was al duidelijk dat je er niks aan. Ik wil daadwerkelijk woor- we d e r ke r i g h e i d .’ Het feit dat Bos dat streepten de ministers en er tegenstemmen zouden zijn. Het waren den omzetten in daden.” heeft prijsgegeven, betekent dat de PvdA VVD-fractieleider . er méér dan drie, maar die anderen heb- nu op dit vlak met lege handen staat. De Die bestaat eruit dat zorgverzeke- ben zich op de valreep alsnog laten over- Toen u in 1994 in de Kamer kwam, werd PVV, en vroeger de LPF, kan de proble- raars meer macht krijgen om kosten tuigen. Voor mij is dit zo principieel. Het u, samen met PvdA’ers Rick van der men met de multi-etnische samenleving in de zorg te beheersen. Zo kunnen gaat om rechtsgelijkheid. Mensen die Ploeg en Rob Oudkerk, ook min of meer scherper onder woorden brengen dan wie zij besluiten geen contracten af te geld hebben, zouden toegang tot betere beschouwd als activist, die zijn eigen dan ook. Dat hoeven wij helemaal niet te sluiten met ziekenhuizen die bij- zorg kunnen krijgen. Dat is een tweede- partij flink wilde opschudden. doen. Een sociaal-democratische bewe- voorbeeld ondermaatse of te dure ling in de zorg. Een sociaal-democraat „Het waren de jaren van Paars I. En vooral ging onderscheidt zich op dit vlak door zorg leveren. Een drukmiddel op zie- kan daar alleen maar tegen in opstand van Felix [Rottenberg, toenmalig partij- idealen te hebben. kenhuizen is dat met name verzeker- ko m e n .” voorzitter]. Hij is voor het opschudden „Ik had in de tijd van Bos het gevoel dat ik den met een goedkope polis vanaf Alle ogen waren in december 2013 ook al van de partij van kolossale betekenis mijn partij kwijt was. Pas toen Cohen par- 2016 geen recht hebben op (ge- op hem gericht. Zou Duivesteijn in de geweest. Het was hoognodig dat de partij tijleider werd, had ik het gevoel dat ik deeltelijke) vergoeding voor zorg in Eerste Kamer tegen de verhuurders- gemoderniseerd werd. Felix koos voor weer thuiskwam. Pffft… we zijn er weer! deze ziekenhuizen. heffing van minister stemmen? dialectiek in het debat. Helaas werd hij Cohen heeft de pech gehad dat hij geen Dat zou het kabinet rechtstreeks in ziek, en is die slag nooit goed afgemaakt. premier is geworden. Daarin zou hij per- De politieke problemen begon- gevaar kunnen brengen. Na een lang Een groot deel van de PvdA is nadien op fect geweest zijn. Als oppositieleider was nen dinsdag toen de Eerste Ka- debat kwam er toch geen Nacht van Dui- oude routine doorgegaan. Daarin was hij niet geschikt. In de hardheid van de mer een belangrijke zorgwet vesteijn. De PvdA-senator stemde uitein- tegenspraak zeer nodig. meest ranzige aanvallen kon hij niet over- we g s t e m d e . Drie PvdA-senatoren – delijk vóór, waardoor de wet met 38 „Den Uyl was een sociologische vernieu- leven. Dat kun je ook als compliment Adri Duivesteijn, Guusje ter Horst en tegen 37 stemmen alsnog werd aangeno- wer. Altijd bereid om zijn oordeel aan dat zien: hij weigerde eraan toe te geven.” Marijke Linthorst – stemden onver- men. Dat hij op dat moment nog heel van anderen te scherpen. Met Wim Kok wacht tegen de inperking van de andere dingen aan zijn hoofd had, wist ontstond een ideologisch vacuüm. Kok Was u blij met de komst van Diederik vrije artsenkeuze, zoals voorgesteld niemand. Want in exact diezelfde periode was geen ideoloog, hij was niet zoals Den S a m s o m? in de wet van Edith Schippers hoorde hij dat hij niet meer geopereerd Uyl polemisch ingesteld. Kok was een „Daar was ik toen heel positief over. Hij is (Volksgezondheid, VVD). kon worden. typische vertegenwoordiger van de vak- een activist, dat was ik ook. Maar de wijze „Dat kwam ontzettend hard aan”, zegt bondsvleugel binnen de partij: zakelijk, waarop het regeerakkoord is afgesloten, De crisisdreiging betekende ern- Duivesteijn (64). Hij had op dat moment posities uitonderhandelen en altijd gaan vind ik ronduit dramatisch. Maar ja, er is stig sfeerbederf in de verhoudin- al zeven jaar behandelingen tegen pros- voor de winst. En morgen onderhandelen gekozen voor Wouter Bos als informa- gen tussen regeringspartijen taatkanker achter de rug, waaronder vier we wel weer verder. Heel erg geconcen- teur. Terwijl daar natuurlijk een man als VVD en PvdA. Het kabinet-Rutte II operaties. „Zolang je hoort dat er nog ge- treerd op daily life. Terwijl politiek gaat Klaas de Vries had moeten zitten. Er zijn is na een jaar van politieke rust weer opereerd kan worden, houd je perspec- om structuren, om stelsels.” in het regeerakkoord transacties gesloten terug bij af: zo wiebelig is het, dat tief. Zodra dat wegvalt, komt alles in een zonder op zoek te gaan naar de synthese; een enkele senator het voortbe- ander licht te staan.” Wat veranderde er binnen de partij toen wat is jouw belang en wat is mijn belang? staan van de coalitie in gevaar kan Toch is hij inmiddels alweer een jaar ver- Wouter Bos in 2002 partijleider werd? Er is vooral uitgeruild: wij krijgen het kin- b re n g e n . der. Zijn medicijnen houden hem op de „Ik heb Wouter Bos nooit een sociaal- derpardon en leveren de strafbaarstelling been. Duivesteijn is er nu zelfs beter aan democraat gevonden, eerder een progres- van illegaliteit in. Dat is heel gek. Je gaat toe dan een half jaar geleden. Toen dacht sief liberaal. Hij had wel degelijk maat- toch niet twee zwakke groepen tegen hij echt dat het einde niet ver weg meer schappelijk engagement, maar sociaal- elkaar wegruilen? kon zijn. Door de hormoonkuur die hij democratische standpunten werden „Ze hadden moeten dóórdiscussiëren: sinds een paar maanden krijgt, voelt hij onder Bos opeens vloeibaar. Een goed hoe kunnen we de publieke sector beter zich relatief goed. Zoals hij daar aan de voorbeeld was de discussie binnen de laten functioneren? We maken bijvoor- glazen tafel zit, in zijn zwarte wollen vest, partij over de privatisering van Schiphol. beeld een kleiner sociaal huurstelsel, zou niemand zelfs maar denken dat hij Ik was toen woordvoerder luchtvaart, en maar dat stelsel maken we dan wel heel ziek is. Hij probeert van elke dag te genie- was fel tegen die privatisering. De sociaal. Een ander deel gaat naar de vrije ten. Tegelijk is hij een realist. Die ziekte publieke sector moet te allen tijde markt. Dan hou je én het publieke stelsel zit inmiddels ook in zijn botten. „Je weet publiek blijven. Of het nou om ziekenhui- overeind én je dient het belang van de dat je niet meer beter zal worden. Dat zen, woningcorporaties of elektriciteit VVD. Nu zie je voornamelijk een vergro- besef zit voortdurend in je achterhoofd.” gaat. Daar blijf je vanaf. Laat staan dat je ting van de marktwerking. De vrije art- Schiphol gaat vermarkten. senkeuze is evenzeer uitgeruild. Terwijl U bent wethouder geweest in Den Haag „Ik zal nooit vergeten dat Wouter Bos zei: die voor mij essentieel is. Dat zeg ik uit en Almere, u zat van 1994 tot 2006 in de ‘Ik ben principieel niet tegen privatise- eigen ervaring. Ik was in 2008 in het ene Tweede Kamer en zit sinds 2012 in de ring, ik denk alleen dat we er om prakti- ziekenhuis uitbehandeld, terwijl ik in een senaat. Wat was de mooiste periode? sche redenen op dit moment niet vóór ander ziekenhuis toch een nieuwe kans „Dat wethouderschap in Den Haag was moeten zijn.’ En ik zei tegen de fractie: ‘Ik kreeg met een andere behandeling. Ik bijzonder, omdat het mijn eerste periode denk dat het om praktische redenen nog weet zeker dat dat mij extra levensjaren was. Het wethouderschap in Almere was wel zou kunnen. Maar om principiële heeft opgeleverd. ook mooi, maar dat was veel professione- redenen is het totaal onaanvaardbaar.’ We „Het is vooral een VVD-regeerakkoord. FOTO ROBIN UTRECHT ler. In die eerste periode had het nog niet vertegenwoordigden totaal verschillende Waarschijnlijk ook omdat de sociaal-libe-