0 7, ,

UY I. 4 L \IiII Iaii's (I( liberale meellat ' A 1. 7.

P Syp Wya over de Nederlandse politiek

I

i 1

1 f- - ,# -E'1

Sk 214 iM

- - UITGAVE VAN DE JONGEREN ORGANISATIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE Woensdag 12 september 2007 Jaargang 59— Nummer 4 ISSN 0167-0786

Hoofdredacteur Paul Vereijken Eindredactie Jeffrey Lemm (chef), Geen Jansen en Paulien Horsten Bureauredactie Allard Altena (chef), Michiel van Raaij en Mark Reijman Beeldredactie Thijs van lol (chef) en Benjamin Derksen Art direction Thijs van Tol

Drukkerij Jan Scholten Projecten Distributie TNT Post ho's next? Sierde WD-par- Kibbelen kunnen ze sowieso goed binnen Oplage 2000 stuks tijcoryfee Hans Wiegel nog het kabinet. Ondanks het feit dat bleek dat Frequentie 5 maal per jaargang de vorige omslag van Drie- Nederland niet 'rampenproof' blijkt, kar Y W master, ditmaal is het de li- minister Guusje ter Horst (Binnenlandse Redactie-adres berale milieubaron Ed Nijpels. Inderdaad, Zaken en PvdA) het maar niet eens wor- Herengracht 38a —2511 EJ Den Haag Nijpels was Wiegels opvolger in de tijd dat den met Balkenende over de vraag wie 1 070 362 2433 - F 070 361 7304 T 06 21 900 834 (hoofdredacteur) het Orakel uit, inmiddels, Heeze afzwaaide er in het geval van een ramp de baas is E [email protected] als fractievoorzitter en partijleider in het na- in Nederland. Wanneer de Nederlandse I www.driemaster.com jaar van 1982. Nu, een kwart eeuw later, is dijken overstromen en de Deltawerken het Nijpels nog altijd een milieubaron en zet hij niet meer houden, staan Ter Horst en Bal- Informatie over adverteren zich nog altijd in voor een duurzaam beleid kenende op de top van de Utrechtse Dom Paul Vereijken T 06 21900 834 en daarmee voor de volgende generatie. te discussiëren wie bepaalt wat er moe E [email protected] Toch vindt hij zichzelf niet de Nederlandse gebeuren. Poldermodel ten top. Al Gore. Waarom niet en hoe Nijpels over Hoe dan ook: het botert niet in Den Haar; Contactgegevens van redacteuren een duurzaam milieubeleid denkt, is te le- en dat weet de oppositie heel goed. Rui- Zijn op te vragen via zen op pagina 14 en verder. ken ze het bloed al? Want, natuurlijk, dar www.driemaster.com/colofon of via de hoofdredacteur. zullen ze toehappen. Who's next? Zou Jan Peter Balkenende Zoals Syp Wynia, columnist voor Elsevier Driemaster is voor leden en moet dus ook door zich dat wel eens afvragen? Met uitzon- stelt in deze Driemaster (pagina 6 en ver- leden gemaakt worden. dering van Wilders' commotie rondom de der) eindigen kabinetten van CDA en Pvdi5 De redactie ziet uw bijdragen graag tegemoet. dubbele nationaliteit van staatssecretaris- doorgaans ongelukkig. Eerlijk is eerlijk: er Kopij kunt u aanleveren per e-mail op kopij@drie- sen Nebahat Albayrak en Ahmed Abouta- master.com. De redactie behoudt zich het recht zijn genoeg punten waarover Balkenende voor om artikelen zonder overleg te wijzigen, in leb verliep de start van zijn kabinet redelijk & Co kan vallen: het gekibbel onderling, de te korten en/of niet te publiceren. Het copyright rustig. De laatste tijd begint het daarente- financiën, de druk die vanuit de achterban van ingestuurde kopij vervalt aan de redactie. gen vanuit verschillende hoeken te stinken. van de PvdA (onder andere door sociaal- De Haagse kaasstolp genaamd Balkenen- democraat Jan Pronk) op een onderzoek Driemaster is de onafhankelijke verenigingspe- de-IV riodiek van de Jongeren Organisatie Vrijheid vertoont de eerste barsten. Niet de naar Irak wordt gelegd en nog veel meer en Democratie (JOVD). Advertentietarieven zijn minste barsten overigens. Who's next? Balkenende of blijft die vijfde opvraagbaar bij de hoofdredacteur. Niets uit Het is bekend dat coalitiepartners CDA en kans dan toch eeuwig uit? deze uitgave mag zonder toestemming van de PvdA het onderling niet al te goed kun- hoofdredacteur op welke wijze dan ook verspreid nen vinden. Niet voor niets speculeerden Dan Geert Wilders. Die weet wel raad mes of gekopieerd worden. Zoals vastgelegd in de Landelijke Statuten en het Redactiestatuut, diverse media over de vraag of de BKB- ons poldermodel: weg ermee. Mocht het bepaalt de hoofdredacteur; in samenspraak met affaire rondom minister voor Ontwikke- iemand ontgaan zijn: van de Koran denkt de redactie, de redactionele formule. Hij is alleen lingssamenwerking en PvdA'er Bert Koen- hij hetzelfde. aan de Algemene Vergadering verantwoording ders werd aangestoken door een CDA'er. Als ik aan de Blonde God uit Venlo denk, schuldig. De hoofdredacteur zal niet tot plaatsing Sowieso stelde CDA-Kamerlid Kathleen vraag ik me dan ook vooral één ding af: van stukken overgaan die de vereniging oneven- Ferrier redig kunnen benadelen. De visie die uit de arti- de schriftelijke vragen waarmee what's next? Wild. Wilder. Wilders. Steeds kelen en interviews spreekt, is niet automatisch het allemaal begon, maar naar uitleg van een trapje hoger op de ladder van extreme de visie van de JOVD als vereniging, noch de haar collega CDA'er Raymond Knops was gedachten. Niet dat hij dat niet mag den- visie van het Hoofdbestuur; noch de visie van de niet vooraf bekend dat Koenders niet naar ken, maar een ladder is niet oneindig. Ooit redactie, tenzij het uitdrukkelijk is aangegeven. de regels gehandeld zou hebben. Deson- komt er een dag en dan bereik je de laatste Covertoto (voorkant) Provincie Friesland danks kan, volgens een artikel uit NRC trede. Dan vraag ik me wederom af: who's Coverfoto (achterkant) Allard Altena Handelsblad, minister van Buitenlandse next? Zaken Maxime Verhagen (CDA) het niet goed met Koenders vinden. Paul Vereijken I Hoofdredacteur

2 1 DRIEMASTER NUMMER 4- SEPTEMBER 2007 UDSOPGAVF

14 'DUURZAAMHEID EN MILIEU HEBBEN OVERHEIDSINGRIJPEN NODIG' De milieubaron van de WD, Ed Nijpels, geeft zijn visie op een duurzaam milieubeleid.

&

nnen - - kdat 6 NOOIT MOEGESTREDEN kan Ongebondenheid is het credo van Syp Wynia, columnist voor Elsevier. Samen met ndse Driemaster analyseert hij in deze uitgave de Nederlandse politiek en licht hij zijn

wor- . -. werk als journalist en columnist toe. wie as is ndse i het Bal- Dort I) R I I \I S T I fl Z () F k EMANCIPATIE: GELOOF HOOFDREDACTIOEEL noet 10 I ) LII\R 2 IN HET INDM7H)t1 Nummer twee van een driedelige laag serie over nieuwe gezichtspunten Rui- ()\ )F I) F I voor het liberalisme. LI IIOOFDBESTT 11 R dan ] \ \ F 1 I) \(F \ ' N I IF vier, \I) ver- 18 OOST- ZIE ONDER DE N !1)E F \N D: 5 \OORZITTERSWOORD vdA LOEP k: er Noord- en Zuid-Korea houden in F ende oktober voor de tweede keer in f , de de geschiedenis een historisch 11 BOEKRECENSIE rban overleg. Tijd om Oost-Azië nog iaa eens nader te bekijken. zoek 1') 1 neer. COLUM N JEHOEN DEVETH njfde 0 NAJ\11 EEN Ill I RZ ME COMPETITIE 1 '11 PC'er Saskia Troy pleit voor meer PROFIEL niet op het gebied van he t t duurzaamheid. len kt 23 COIAJ\IN FEIIDI DE LANGE lenk g af: 1 4 LANGS DE LIBERALE oeds MEETI AT: \HLL ,erne Hoe liberaal is John Stuart Mill? I ONZE LIBERAAL den- Cci......

tste - 9Q (ho's 'O SVERNL 1J I DE 21STE LIT HET LAND EEUW Een betoog tegen hedendaagse 'slavernij'.

NUMMER 4 - SEPTEMBER 2007 DRIEMASTER 1 3 a Oproep nieuw, I I I

Op 17 en 18 november aanstaande vindt het najaarscongres cursusleiders! van de JOVD plaats in het Hilton Hotel te Rotterdam. Onder Eind september zal er weer een CvC plaatsvinden. Potentiële andere Mark Rutte, Henk Kamp, Rita Verdonk, Achmed Abou- cursusleiders zullen worden getraind en beoordeeld op hun taleb, Tome Manders en Bas van der Vlies hebben al toegezegd kwaliteiten als cursusleider, De JOVD is op zoek naar serieuze te komen spreken. Er worden tijdens het weekend notities en kandidaten die interesse hebben voor een bepaald vakgebied. moties behandeld en er vinden werkgroepen plaats over diverse Voldoe jij aan de volgende functie-eisen: onderwerpen zoals Russische politiek, de Europese Unie en de gezondheidszorg.

- Duurzame betrokkenheid bij de JOVD Tijdens het avondprogramma op de zaterdag zullen de verkie-

- Specialisme met betrekking tot een bepaald onderwerp zingen voor het Hoofdbestuur plaatsvinden, De avond wordt of vakgebied afgesloten met een groots feest.

- Bereidheid aan diverse afdelingen cursussen te geven Het hele congres staat in het teken van ambitie, het thema is dan

- Bereidheid een bijdrage te leveren aan het up-to-date houden ook "Grenzeloos Ambitieus"! van cursussen Binnenkort komt de website online. Hierop kun je dan meer informatie vinden over het programma en de sprekers en je kunt Word dan actief als cursusleider en deel je kennis met de JOVD! je er ook inschrijven. Houd www.jovd.nl/congres dus goed in de Stuur je CV en motivatie dan door naar [email protected]. gaten.

a I rn iu ti itsi Deadline Op 6 en 7 oktober aanstaande vindt er weer een introweekend moties & notitiesi plaats. Het introweekend is de ideale gelegenheid voor nieuwe leden om kennis te maken met de JOVD en andere nieuwe Op het congres zullen er een aantal notities worden behandeld in leden. Gedurende het weekend krijg je cursussen van ervaren aparte sessies en er vinden motiewerkgroepen plaats waarin de JOVD-cursusleiders in onder andere spreken in het openbaar en moties worden besproken. Om ervoor te kunnen zorgen dat alle liberalisme. Ook zal er voldoende gelegenheid zijn om in infor- congresdeelnemers deze moties en notities op tijd ontvangen is mele sfeer kennis met elkaar te maken. Houd voor meer infor- het belangrijk ze op tijd in te dienen. De deadline voor het indie- matie over inschrijving en locatie de website en nieuwsbrief in de nen van notities is 30 september. De deadline voor het indienen gaten. van moties is 16 oktober. De moties kunnen naar [email protected] gestuurd worden.

20 & 21 OKTOBER POLITIEK & FILOSOFISCH WEEKEND Toekomst van CU debattoernooi Op zaterdag 13 oktober zal de finale van het CLJ debattoernooi plaatsvinden in Utrecht. het liberalisme In de kamercentrale-regio's van de WD zullen verschillende Op 20 en 21 oktober zal het Politiek & Filosofisch weekend voorrondes worden georganiseerd. De winnaars van de voorron- plaatsvinden, boordevol interessante sprekers, workshops, span- des zullen tegen elkaar strijden op het landelijke debattoernooi nende discussies en natuurlijk gezelligheid. Dit weekend is be- op 13 oktober. doeld voor iedereen die een brede interesse heeft en is geschikt voor zowel nieuwe leden als oudere leden. Tijdens het weekend Je kunt je als koppel opgeven bij de jongerenfunctionaris van zullen binnen- en buitenlandse politieke ontwikkelingen en on- de kamercentrale uit jouw regio. Iedereen onder de 31 jaar kan derwerpen uitgediept worden. Zaterdagavond zullen we op stap meedoen. Lidmaatschap van de JOVD of WD is geen vereiste. gaan in Rotterdam. Het dagprogramma zal plaatsvinden in Den Haag op het Algemeen Secretariaat vlakbij het Centraal Station. Meer informatie over de voorrondes en de finale zal spoedig op We zullen overnachten in de Stayokay in Rotterdam. Kosten voor www.jovd.nl verschijnen. Mocht je al geïnteresseerd zijn of wil je het volledige weekend inclusief ontbijt, lunch, diner en overnach- weten wie de KCJ uit jouw regio is? Neem dan contact op met ting bedragen € 20,- pp. Sabine Koebrugge via [email protected]. Voor meer informatie en opgave check de website www.jovd.nl

4 1 DRIEMASTER NUMMER 4 - SEPTEMBER 2007 JONGEREN ORGANISATIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Post- en bezoekadres Herengracht 38a 2511 EJ Den Haag T 070 362 2433 F 070 361 7304

E-mail [email protected] Website www.jovd.nl

IIOOFDBE STUUR Landelijk Voorzitter S.A. (Sabine) Koebrugge fl ijdens de jaarlijkse komkom- kenden zou voor de oudere generatie gaan E [email protected]

mertijd, die dit jaar een ver- betalen, zodat je je gedurende de arbeids- T 06 - 51 878 763 dan lenging van 100 dagen kende, jaren geen zorgen hoefde te maken over je gebeurt er niet al te veel in Den oude dag. Onder het mom "geen zorgen Algemeen Secretaris J.B. (Jeroen) Diepemaat Haag. De enige die goed gebruik maakte voor morgen" creëerde de overheid in een E [email protected] int van deze politieke luwte was Geert Wilders. klap afhankelijke burgers. Zelf nadenken en T 06 - 12 909 348 de Hij greep zijn kans om nog maar eens wat vooruit kijken hoeft niet, al meer dan vijftig ongenuanceerde klappen aan de islam uit jaar doen maar liefst 22 kabinetten het voor Landelijk Penningmeester (wnd.) te delen, waarbij hij niet schroomde om de je. Bovendien komt een groot gedeelte van J.J.W. (Jan) van Run E [email protected] godsdienstvrijheid in het geding te bren- de lasten van de vergrijzing op de schou- T 06 -28484 107 gen. Voor de JOVD een reden om onmid- ders van de jeugd te rusten. Zij moeten dellijk in de bres te springen en de individu- straks harder werken om de AOW te kun- Vice-voorzitter Voorlichting ele vrijheden te waarborgen. Echte vrijheid nen financieren. ME.R.C. (Machteld) Vlaanderen zit hem immers niet in een naam van een E [email protected] T06-11 354111 partij, maar in een gedachtegoed dat aan Met het hoogtepunt van de vergrijzing voor een partij ten grondslag ligt! de deur is het nu echt tijd om drastische Algemeen Bestuurslid Internationaal a 111 maatregelen te nemen, nu het nog kan. (International Officer) de Hoewel de politiek zich tijdens het reces in Geen tijdelijke oplossingen gefinancierd J.J.W. (Jan) van Run dIe een wat rustiger vaarwater bevindt, is deze vanuit de staatskas, maar échte, duurzame E [email protected] T 06 - 28 484 107 1 is tijd wel een uitgelezen kans voor het hou- maatregelen! Het wordt tijd dat onze volks- ie- den van diverse onderzoekjes. Zo bleek vertegenwoordiging haar verantwoordelijk- Algemeen Bestuurslid Organisatie, en half augustus dat de meerderheid van de heid neemt en zeker de liberalen zullen zich Promotie & Ledenwerving, Vorming & d.n! 40-plussers vindt dat de overheid meer hiervoor in moeten zetten. Een systeem Scholing moet doen aan de zorg voor ouderen. De dat afhankelijkheid creëert vanuit de over- C.C.E. (Ingrid) Jansen E [email protected] 40-plussers zouden naar eigen zeggen niet heid en mensen de vrijheid ontneemt zelf T 06 - 46 603 592 genoeg tijd hebben om hier zelf aandacht te beslissen over hun oude dag, kan door aan te besteden. De overheid moet het fatsoenlijke liberalen toch niet verdedigd daarom maar oplossen. worden? De zorg voor ouderen is momenteel be- Er zullen op korte termijn stappen moeten schamend te noemen. Mensen komen worden gezet voor het afschaffen van de nauwelijks hun bed nog uit en mogen blij AOW. Door hier nu mee te beginnen en het DOl zijn als een verpleegster de moeite wil ne- stapsgewijs af te schaffen, komen zo min men om hen een keer te wassen. Oudere mogelijk mensen in de problemen. Ieder- mensen, die hun hele leven prima gefunc- een kan zelf zijn of haar pensioen regelen on- tioneerd en gewerkt hebben, liggen nu ge- door bij pensioenfondsen aan te geven wat oi Woon weg te teren in hun eigen vuil. Zo kan de eisen zijn en op basis daarvan premie een fatsoenlijke beschaving niet met haar te betalen. Dit biedt tevens de mogelijkheid Senioren omgaan! om de zorg op de oude dag hierin op te laten nemen, zodat ouderen minder afhan- In De vraag is echter of de overheid dit op kelijk zijn van de overheid en (het hebben Le. moet lossen. De vergrijzing ligt momenteel van) kinderen. Voor het grootste gedeelte al op het bordje op Van de overheid. Hier moet echter wel de Meer vrijheid voor het individu en geen il je kanttekening bij gemaakt worden dat de overbodige lasten op de schouders van de et Overheid het hier in de jaren vijftig zelf naar jeugd: start het afschaffen van de AOW! gemaakt heeft met de invoering van het Omslagstelsel. De huidige generatie wer- Sabine Koebrugge I Landelijk Voorzitter

NUMMER 4- SEPTEMBER 2007 DRIEMASTER 1 5 Hij is al decennia lang journalist. Ongebondenheid is zijn credo. Desondanks steekt hi zijn mening niet onder stoelen of banken. "De EU is niets meer dan een kartel van verzot gingsstaten", stelde Syp Wynia (54) ooit. Driemaster sprak met Elseviers columnist...... ­......

k

I tien jaar schrijft hij voor Elsevier. Altijd op het ropese landen en tussen Europa en de rest van de wereld zone: L scherpst van de snede en, naar eigen zeggen, nooit juist voor dynamiek en vooruitgang. ] moegestreden. Onterecht de opvolger van Fortuyns - column genoemd lijkt hij desalniettemin een zelfde Pratende over Europa kunnen we natuurlijk moeilijk om het he - lijn aan te hangen als wijlen Pim. Maar is dat eigenlijk wel zo? kele onderwerp van referenda heen. Er wordt alweer een tijd g( - Zoals Syp Wynia (54) zelf zegt: "Iedereen wil me in een hokje werkt aan een nieuw verdrag, het woord 'grondwet' is immers ve- drukken, maar mijn ongebondenheid is juist mijn handels- bannen naar de kist met gefaalde projecten. Wynia: "De grootst, waar." Driemaster sprak met de man die zelf geen politieke verandering in het nieuwe verdrag is de woordvolgorde, voor d

ambities koestert, maar toch verweven is met de Haagse opi- rest staat er grosso modo hetzelfde in als in het verworpen ve - nie. drag." De burger wordt dus als het ware bedrogen. Volgens Wynn staat of valt een nieuw referendum uiteindelijk met de steun va DOOR Allard Altena en Mark Reijman de VVD. Rutte is volgens Wynia erg vaag over het referendum, 'h weigert zelfs criteria te geven op grond waarvan hij al dan niet ee "Favoriete ministers heb ik niet bepaald." Syp Wynia vertelt over nieuw referendum wil. Deze vaagheid zegt wel het één en ande zijn impressies van Balkenende IV, dat volgens hem in de lijn met over de inconsistenties binnen de VVD. Zo is de fractieleider nie de voorgaande Balkenendes niet veel overlevingskansen heeft. In bepaald helder over het beleid dat hij wil voeren. Misschien lie zijn rustieke grachtenpandje in het hart van onze hoofdstad spreekt het bij dit onderwerp aan de lobby binnen de WD die een nieuv de columnist over pragmatisme, persoon en politiek. Balkenende referendum een gevaar vindt; misschien illustreert het gewoon d zal in ieder geval de volle vier jaar weer niet af kunnen maken. onuitgesprokenheid van Mark Rutte". 'Was de VVD met Rita Ver- "Daarvoor zijn er tussen coalitiegenoten te veel meningsverschil- donk beter afgeweest?', zo is onze logische vervolgvraag. Wyni7 len. Het is immers een historisch feit dat kabinetten van CDA en vindt dat niet zonder meer: "Mark Rutte is niet uitgesproken ge- PvdA altijd ongelukkig eindigen. Als het kabinet al niet stukloopt noeg, maar Verdonk heeft een onvoltooid gedachtegoed. Dat juist op zaken als financiën of de 'christelijk-puriteinse' agenda van de twee meest prominente kandidaten voor de lijsttrekkerverkie- CDA en ChristenUnie, dan zal het zeker wel vallen over een nieuw Europees referendum of een eventueel onderzoek naar Irak." 'Rutte is niet uitgesproken

Volgens de columnist kan en moet er veel anders in Den Haag, die I andere hoofdstad van ons land. In de stad zetelt immers het poli- tieke toppunt van het land, of niet soms? Het parlement is volgens onvoltooid I Wynia al lang niet meer de top van de politieke ijsberg. Sterker nog, veel Nederlandse macht erodeert naar instellingen zoals de zingen 'incompleet' zijn geeft de inconsistenties binnen de VVD Europese Unie of de Zelfstandige Bestuurs Organen. De Haagse 'as such' goed weer." politieke ijsberg smelt, een soort broeikaseffect waar geen film In ieder geval krijgt de VVD na het reces genoeg mogelijkheden van Al Gore tegenop kan. Maar tegelijkertijd is het de vraag wat om zich sterk te gaan profileren. Prinsjesdag belooft met een aan de 'ontvangende instellingen' nu eigenlijk bij kunnen dragen, of zekerheid grenzende waarschijnlijkheid hogere belastingen en zoals Wynia ooit zelf stelde: "De EU is niets meer dan een kartel minder koopkracht. "Weinig mensen beseffen eigenlijk dat een van verzorgingsstaten." verhoging van de lasten als zodanig leidt tot een daling van de koopkracht. Er is een totale onbalans en een belastingverhoging Volgens Wynia komen we niet meer van de verzorgingsstaat af: zal ongetwijfeld leiden tot een neerdrukkend effect op de econo- "Kijk maar wat er met Wouter Bos gebeurde na zijn AOW-esca- mie." pade." Wel kun je haar optimaliseren. Wynia vindt dat de angst voor de 'race to the bottom' onterecht is: concurrentie tussen Eu- Was dit met Zalm allemaal niet gebeurd? Dat blijft natuurlijk gis-

6 1 ER NUMMER 4 - SEPTEMBER 2007 -7-

hijI i

-

-.

n -- -; -. , - -••

orgt . ---•- 1 - -

hei- Ige- ver

DtSte - )r d e ver lyna ivan

Leen - .nder niet 1 ligt . I ' ieLrvv - - In de Ver- - /ynia ige- juist werk, vooral nu Zalm al lang en breed een nieuwe baan heeft, bij rkie- DSB wel te verstaan. Verrassend natuurlijk, dat Zalm juist bij een bank ging werken die hij aan het einde van zijn ministerschap zo bestreed (met bijvoorbeeld sancties op misleidende reclame, red). Toch is het volgens Wynia niet zo verrassend dat Zalm juist bij

- DSB ging werken als je er over nadenkt. "We moeten niet vergeten dat Zalm multinationals altijd enigszins heeft gewantrouwd, wat te maken kan hebben met zijn afkomst uit een bescheiden West- Fries ondernemersgezin. Daarbij komt ook nog de imagoschade wu die hij heeft opgelopen met de invoer van de euro en het minder deugdelijk financieel beleid rond 2000, waardoor zijn reputatie ook eden in het bedrijfsleven een deukje opgelopen kan hebben." aan ri en 'Power of the media' een Wynia weet veel over het Haagse. Niet raar als je beseft dat hij al n de meer dan een decennium lang meeloopt bij Elsevier, een blad dat ging Volgens hem "in de jaren negentig en ook daarvoor niet altijd seri- ono- eus werd genomen", maar uiteindelijk toch een belangrijke positie heeft ingenomen in het opinielandschap. "Misschien loopt een Ka- merlid uiteindelijk rond met minder invloed dan een columnist van gis een landelijk blad." Hebben columns dan werkelijk invloed op de

NUMMER 4 - SEPTEMBER 2007 DR STER 1 7 7 Ik-

I -.

maatschappij? "Waarschijnlijk. Feit is dat de Europese Grondwet islamitische probleem niet alleen te verbloemen, maar ook nou mede werd gekelderd door opiniestukken geschreven buiten de eens te gaan faciliteren. Ook Koenders vindt hij ambivalent, nu h ij Haagse kring." We moeten natuurlijk niet vergeten dat opiniebla- als minister plots zwijgt over een Irak-rapport. Maar ja, zo staat den ook een eigen agenda hebben, zo ook Elsevier. Wynia geeft het geschreven in het regeerakkoord. echter aan dat hij hier als onafhankelijke columnist geen hinder van ondervindt. Maar als opiniebladen een eigen agenda hebben, Over de staatssecretarissen is Wynia milder. Alleen over Albayra impliceert dat dat ze daadwerkelijk een vinger in de pap hebben? heeft hij zo zijn twijfels nu ze enigszins de mist ingaat met he Zou Nederland een Mediacratie geworden zijn? "De media heb- generaal pardon. "Ze experimenteert met het oprekken van asie l ben invloed, maar dat belang is kleiner dan dat het lijkt. Vergeet procedures en circulaire migratie; heilloze plannen." Het gaat i ook niet dat de Nederlandse media juist vaak aanschurken tegen de richting van massabeoordeling van asielgroepen, er wordt ni€ de heersende opvattingen." langer gekeken naar de individuele asielzoeker. Wynia: "Je kon uit Irak, dus je bent zielig. Of het een oud-gardist van Saddam is c Bij 'power of the media' kunnen we de Fortuyn-revolte natuurlijk een terroristisch leider in ballingschap maakt niet uit. Je komt u niet negeren. Fortuyn wist bijvoorbeeld als columnist bij Elsevier een probleemland dus je verdient een tweede kans, ook al heb j een grote aanhang te creëren, een aanhang die later bij zijn po- het probleem zelf veroorzaakt. We moeten weer zaken individueE litieke ambities van vitaal belang bleek te zijn. Wynia beaamt dat gaan behandelen. Dat kost misschien meer tijd, maar het is w Fortuyn inderdaad een bijzonder geval was. Overigens wordt Wy- eerlijker." nia vaak de opvolger van Fortuyns column genoemd, iets wat vol- gens hemzelf onterecht is: "Toevallig schreef ik mijn eerste column Wat vindt Wynia eigenlijk van het politieke spectrum op het mo- in de week dat Fortuyn stierf." Toch blijkt een column in Elsevier ment, kijkend naar onder andere de SP en de PVV, die niet al t» een goede opstap te zijn naar een politiek doel. Desalniettemin positief te boek staan. "De SP noch de PVV vind ik een gevaar voc , heeft Wynia zelf geen politieke ambities. Hij verklapt ook niet wat de Nederlandse maatschappij. De SP heeft natuurlijk een dubieuz hij heeft gestemd. "Als columnist moet je niet geassocieerd wor- afkomst (het is van origine een afsplitsing van de Communistisch- Partij Nederland, red.) en vertoond een democratiscr Albayrak experimenteert met het tekort, maar een gevaar is het niet te noemen. De PV. is niet gevaarlijk zolang de Organisatie transparant is. oprekken van asielpk eedure en Maar is de PVV eigenlijk wel transparant, vooral als je beziet dat de NRC er uiteindelijk achterkwam dat de circulaire migratie, i11ozc ii er PVV maar één lid heeft, namelijk Wilders zelf. Wordt d SP niet uiterst ruim ingehaald op het vlak van onde- den met een politieke partij, dat schaadt je columns. Veel mensen mocratisch? "Het is natuurlijk een apart systeem, maar dat doet willen me ook graag in een hokje drukken, iets waar ik helemaal er niet zoveel toe. De SP is evenzeer ondemocratisch als ze haa geen behoefte aan heb. Ongebondenheid is mijn handelswaar." vertegenwoordigende leden dwingt een deel van hun salaris af te Er gaat niets boven een vrije geest, mens sana in corpore sano. staan aan de partij. Volgens mij is dat zelfs ongrondwettelijk, ze-

Moegestreden is de columnist nooit, hoewel hij af en toe wel erg ker als - zoals nu - de overheden daar aan meewerken." Wynia's moe wordt van de 'Hollandse gekkigheid' zoals het gokmonopolie toekomstvoorspelling: "In ieder geval zal de structuur van de SP van de overheid. Ook het poldermodel is iets om erg moe van te nimmer veranderen. De huidige structuur is de enige manier on worden. Wynia: "Polderen leidt zelden tot juiste ideeën, laat staan ervoor te zorgen dar de partij niet desintegreert. Alle veranderin- inzichten. Uiteindelijk beschermt het poldermodel enkel de ge- gen binnen de SP zijn 'top-down' tot stand gekomen, dat zegt a vestigde belangen. Onder Balkenende IV zullen we desalniettemin genoeg over het vertrouwen in de eigen leden." een heropleving van het poldermodel meemaken: alle polderpar- tijen zitten in het kabinet." A/lard Altena is chef-bureauredactie van Driemaster. Mark Reijman is bureauredacteur van dit blad. Polderen zullen ze dus, de ministers. Hoewel Wynia geen favorie- ten heeft, zijn er wel een paar die hij direct een rode kaart zou ge- ven. De ministers Cramer en Vogelaar vindt de columnist helemaal niks. "Beide dames krijgen veel te veel ruimte. Cramer drijft de kosten alleen maar op met haar klimaatobsessie, terwijl Vogelaar het 'multi-culti gedoe' weer binnenhaalt." Vogelaar probeert het

8 1 DREMASTER NUMMER 4- SEPTEMBER 2007 H H - mom

nog taat

irak het 31e I- Ltin

niet c:-- - omt sot tUit bie deel wel

,no- fl te oor uze che sch VV is." -: sje t de t de de- Joet iaar f te ze- D :iasier is voo Cie :eshgsH eargaig van het hhcl op oek - J bent croatier, o'bel a: ben' bereid energie in Driemaster te 110'S a aeeld:dlaCHu -ei. T ebacLm sock. na aol die de Hoppen: SF P ut van Di :ss: PHa /e:oyn: : HLi : HI: ito: c1io - 'rinç mH oH a!en van een blad'is e: ore maar zeker om l bdonde en L:ci!oriele ìliuijs uiIlIt irCI I e tlas - :e g— ~rin- P ografen die ied::e uitgave voorzien van haarscii a Behalve voor het blad ben je, in iedere functie, ook icsHb: v: r WaL jou? C de website www. -iemaster.com. - s mooiste blad van iiaderlaccl H ami Prachtig

verwacht Driemaster van jou? - P 'iii :i jsuvv i Irstraties of foto's erug te zien in \ IJI

- Je bent bekend met de JOVD; P

- Je vindt het een uitdaging om ervoor te zorgen da iedere - Ce orn H groeien binnen de redactie en ce JCv

iemaster piekfijn in elkaar steekt en je hebt kennis van DIP- - 0 ii nvsaii:cj in iouw toekomst; Programma's zoals Adobe lnDesign en/of QuarkXPe:s (inclHi j - --: en pm ilrlic jd! interesse hebt in de functie van lay-outredacteur), gaat helemaal op in het maken van een artistiel een in:h- Iic: a Plefonisch contact op met hooHredacH'c onele illustratie en vindt het een uitdaging om infographim. H a 21 900 834) of stuur horn "s o-m:ibe

verzorgen (indien je interesse hebt in de functie van be'd I .- I riemastercom). tour);

- Je bent gewapend met een camera en schiet prachil H jes (indien je interesse hebt in de functie van fotograa Het liberalisme is een stroming die vooral bijzonder breed is. Allerlei aspecten komen aa bod. Om oude gezichtspunten nog eens naar boven te halen en tevens wat nieuwe aan te dragen verschijnt er in Driemaster een driedelige serie. In deze uitgave het tweede deel.

b • • -

-g- - - - c1p&'t: gelOG L- % 11 t E ni - _ai

- " et liberalisme is een politieke stroming die bijzon- dachte af om alles dan maar gelijk te trekken of om iedereen dan der breed is en liberalen discussiëren dan ook re- maar een trede hoger op de ladder te helpen. Er is immers juist gelmatig over de koers van, bijvoorbeeld, de WD. een sociale mobiliteit omdat niet iedereen gelijk is (maar natuurlijk Kiezen voor een bepaalde lijn is zelfs een actuele wel gelijkwaardig) en wie iedereen een trede hoger op de ladder discussie. De VVD is aan het "herbronnen" en de JOVD doet zet, verandert uiteindelijk niet de sociale mobiliteit. haar uiterste best om onder meer het thema duurzaamheid op In de huidige tijd is dit oude streven naar gelijkheid veelal ook de lijn te zetten. In het tweede artikel van een driedelige serie vervangen door het 'gelijke kansen'-principe. GroenLinks - onder over oude en nieuwe gezichtspunten halen Hans de Backer en aanvoering van Femke Halsema - heeft zelfs deze veranderende Paul Vereijken ditmaal emancipatie en sociale mobiliteit aan. doelstelling grotendeels overgenomen. Een groot verschil bestaat echter tussen de wijze waarop gelijke kansen gemeten worden. Is DOOR Hans de Backer en Paul Vereijken het ontbreken van belemmeringen om te gaan studeren voldoen- de of moet de verhouding daadwerkelijk statistisch gelijk zijn? Alle Het liberalisme als voortdurende emancipatiebeweging. Het lijkt stromingen hebben het laatste als doel, maar de twijfel slaat toe een continuüm dat begint tijdens de Franse revolutie waar de in- als concrete maatregelen genomen moeten worden. De discussie tellectuele strijd tegen de gevestigde standenmaatschappij, en hierover duurt voort, volgens ideologische scheidslijnen. dus voor sociale mobiliteit, van de nouveaux riches tot een actieve De positie van het liberalisme in dit debat wisselt. In Nederland is strijd werd met de bestorming van de Bastille. Die bestorming van emancipatie veelal ook vertaald in het streven naar positieve vrij- de Bastille door het 'gewone volk' wordt vaak gezien als uiting heden (bijvoorbeeld door openbaar onderwijs, uitgebreide sociale van liberaal vuur in de mens. Na de bourgeoisie zouden later ook zekerheid met begeleiding richting arbeidsmarkt en recent met arbeiders en veel later ook vrouwen geholpen worden om hun le- de strijd voor kinderopvang). Interventie door de overheid wordt venstandaard te verhogen en zaken als kiesrecht te verwerven. De ook bij andere partijen, en met name het huidge kabinet, volop socialisten hebben er dankbaar van geprofiteerd, en zijn er groot gepredikt (soms letterlijk). De interventie in de opvoeding van kin- door geworden. deren gaat enorm ver, met pragmatisch christen André Rouvoet Heden ten dage bestaan er nog steeds verschillen tussen allerlei als grote roerganger. groepen in de samenleving. De onderzoeken naar verschillen in salarissen van vrouwen en mannen zijn legio en allen conclude- Von Humboldt ren dat vrouwen voor dezelfde soort functies minder verdienen. Een reis terug in de tijd naar de Duitse taalwetenschapper, filo-

Rondkijkend op een universiteit hoef je geen statisticus te zijn om soof en staatsman Wilhelm von Humboldt (1767 - 1835) en het tot de conclusie te komen dat wiens ouders gestudeerd hebben Bildungsliberalismus, laat het liberale alternatief zien: geloof in de zelf ook een grotere kans hebben om te gaan studeren aan een kracht van het individu. Van Humboldt zag niets in het trachten de universiteit. startpositie van mensen aan te passen, maar hield vast aan het streven om er het beste van te maken. In alle situaties bestaan ook Het is lastig om een streven te formuleren op het gebied van so- mogelijkheden voor het bildungsideal: de persoonlijke bildung. Hij ciale mobiliteit (zie kader). In ieder geval valt de socialistische ge- zag alle inmenging van de overheid enkel als blokkerend, omdat

10 1 DRIEMASTER NUMMER 4- SEPTEMBER 2007 Rn MINIM

zij de individuen weer tot een massa samenperste. Von Humboldt was in een voortdurende strijd gewikkeld met Aufklârer die de verlichting van bovenaf (met een verlicht vorst) wilden bereiken, en enkel voor hogere standen. Von Humboldt zag het bildungsi- deal als universeel recht. De rol van de politiek beperkte zich in Von Humboldts ideeën tot het nemen van praktische maatregelen en doorvoeren van her- vormingen die pasten bij het bildungsniveau van de bevolking op een bepaald moment. Min of meer benadrukken dat bepaalde Li. groepen moeten emanciperen is volgens de filosoof ridicuul. Hij was er sterk van overtuigd dat de staat niemand kan emancipe- ren. De stap naar emancipatie is aan ieder individu zelf.

Nederlandse liberalen kunnen in het werk van Von Humboldt in- dan spiratie vinden voor een visie op emancipatie en sociale mobili- juist teit. Het liberalisme zou zich niet coûte-que-coûte als emancipa- irlijk tiebeweging moeten voordoen. De rol van liberale politici zou zich ]der moeten beperken tot het nemen van praktische maatregelen die nodig zijn om de explosie van individuele kracht en bijbehorende ook sociale interactie niet te blokkeren. Het zou mooi zijn als liberale ider politici de komende jaren als eerste de rol van de politiek ter dis- nde cussie zouden stellen, en de zelfbenoemde morele leiders (van taat Marijnissen tot Rouvoet) op hun plek zouden zetten. Emanciperen r. Is doet de staat niet, die schept enkel mogelijkheden. Emanciperen )en- draag je niemand op. Emanciperen kan alleen een krachtig mdi- Alle vidu. toe ssie Hans de Backer is onder meer oud-Landelijk Voorzitter van de JOVD en momenteel penningmeester van de afde- id is ling Eindhoven. Paul Vereijken is hoofdredacteur van dit vrij- blad. iaJe

IJ 10- het i de 1 de het ook Hij dat

NUMMER -SEPTEMBER 2007 DRJEMSTER 11 H -Veerkracht

ankzij digitale defecten leest u hier niet wat u zoii lezen. Dat behoeft uitleg. Reeds dagen geledeu had uw nederige hobby-columnist zijn stukj moeten aanleveren bij uw hoofdredacteur. Titel islammoeheid. Thema: Jami, Wilders, de toon, de muziek. t kent het wel, het gebruikelijke gereutel over het Allesomvat tende Maar Niets Uithalende Debat Over Het Grote Gevaa Dat Islam heet. Vernietigd, ik word er namelijk chagrijni van en heb eigenlijk geen zin om de geelgekuifde parlemen tariër en de omhooggevallen dorpspoliticus uit Leidschen

dam-Voorburg - die vooral excelleren in beledigingen - mee aandacht te geven dan strikt noodzakelijk. Klaar. Veel be langwekkender is wat Maurice de Hond vandaag meldt: d virtuele politieke krachtmeting in het parlement. De SP is tiL zelfs over de PvdA heen (22 resp. 23 zetels). Het CDA staa nog altijd op een stabiele 36 zetels. Tussen de WD en de PV\ (22 resp. 19 zetels) is het ook spannend.

In de PvdA is het op zijn zachtst gezegd rumoerig. Al bij he aantreden van Balkenende-Ik Ben De Tel Kwijt kondigde frac tievoorzitter Tichelaar stevig dualisme aan. Het kan persoonlijkE

.. geldingsdrang zijn geweest, maar ik gok dat de hete adem var t. Marijnissen hem vooral tot deze habitus bewoog. Bos trok voor- • zichtig de mondhoeken op. Anderhalve week geleden steldE oudgediende Pronk zich kandidaat voor het voorzitterschap var de PvdA. Als men het partijvoorzitterschap wil zien als een or- ganisatorische functie dan is er geen reden voor al teveel aan- dacht. Maar Pronk heeft een plan met de partij en grossiert nog altijd in uitgesproken politieke opvattingen. Met zoveel woorden sprak hij zich in NOVA uit voor een ruk naar links. Bos' mond- hoeken trokken weer wat omlaag. En dan is er ook nog cam- pagnestrateeg Jacques Monasch die samen met een nog onbe- kende groep prominente PvdA'ers de partij, met een verwijzing naar Kok, wil voorzien van Nieuwe Veren. Let maar op: Bos staat vanaf nu op zuur. De PvdA gaat het lastig krijgen. De partij kreeg een knauw op 22 november, maakt vuile handen door kabinets- deelname met een confessionele meerderheid, de partijleider zit met de handen gebonden in het kabinet, de opmars van Oss zet -• . -. door en links mobiliseert zich in de eigen gelederen. Ga d'r maar aan staan.

De ontwikkelingen op links zouden wel eens een blessing in dis- -: guise kunnen gaan zijn voor liberaal Nederland. Een groeiende SP en een PvdA die naar links overhelt geven de VVD en D66 bij uitstek de kans om zich te onderscheiden. Zeker nu de eerst- genoemde na 30 jaar de langst regerende partij geweest te zijn, een tijdje veroordeeld is tot de oppositiebanken. Waarschijnlijk zitten Rutte en de zijnen te duimen dat Pronk met Nieuwe Veren het voor het zeggen krijgen in de PvdA. De dominantie van het liberale gedachtegoed in Nederland was enorm in de afgelopen 13 jaar. Begrijpelijk. Er was geen kabinet waaraan de VVD niet deelnam, bovendien werd acht jaar lang, door sterk dualisme

12 NUMMER 4 SEPTEMBER 2007

J I f JEROEN DEVETH

en goed onderhandelen, de PvdA geliberaliseerd en werd Bal- kenende later tot sanering van de collectieve sector verleid. Het onderscheidend vermogen van de VVD werd er al met al niet groter op.

Politiek gaat over keuzemogelijkheden. Het is niet voor niets dat Fortuyn in 2002 niet te stuiten was. Tussen de grote politieke par- Zou tijen, in 2002 met name tussen VVD en PvdA, waren de verschil- den lende keuzes zo marginaal of technisch van aard dat kiezers zich ikje massaal lieten mobiliseren voor een new kid on the block. Het is itel: geen zaligmakende verklaring voor diens succes, maar het heeft U ongetwijfeld een belangrijke rol gespeeld. Overigens, opmerke- tat- lijk genoeg, kwam Fortuyns programma goeddeels overeen met i 11 raar de programma's van de grote drie partijen destijds. Wel was hij jnig zonder twijfel een opvallende persoonlijkheid met een opmerke- en- lijke stijl en lak aan Haagse mores. Sindsdien hebben (kwesties en- over) personen (het gedoe in de LPF, Balkenende vs. Cohen, Rita eer vs. Rutte, de opmars van Bos, Wilders, Hirsi All en Marijnissen) be- het beeld van de Haagse politiek meer en meer gedomineerd. de En voor zover inhoud een rol speelde, zocht de kiezer zijn heil

nu - zo zien we bij de laatste verkiezingen - toch steeds meer bij de Laat puren en extremen: ChristenUnie, SP, PvdD en PVV. vv Een dreigende ruk naar links van de PvdA zou goed zijn voor de politieke marketing van met name de WD. Zonder er al teveel het voor hoeven te doen. Het zou bovendien kunnen voorkomen dat rac- de VVD nog verder mee hoeft te gaan in de troebele electorale lijke poel waaruit Wilders steeds radicalere teksten over de Islam op- van vist. Zij zou zich door haar klassieke thema's, samen met D66, oor- helder kunnen onderscheiden van alles wat zich weer uitgespro- dde ken links durft te noemen en daarmee weer aan electorale aan- van trekkingskracht kunnen winnen, zeker zolang het CDA met links or- vrijt. De paradoxale prijs daarvoor is overigens wel dat oud-links ian- de komende jaren, zolang dit kabinet zit, het voor het zeggen nog heeft en ons ongebreideld kan lastigvallen met leuke dingen voor den linkse mensen, hogere lasten voor toch al zwaarbelaste sterke md- schouders en jongeren, en een oplopende staatsschuld. Een am- forse prijs voor het beter uit de verf komen van het liberalisme. the- Wat erger is, deze ontwikkeling zou de VVD ervan kunnen weer- zing houden de eigen veren van nieuwe glans te voorzien en belang-

toat rijke thema's van de toekomst - de overspannen huizenmarkt, de eeg betaalbaarheid / wenselijkheid van collectieve voorzieningen als ets- de AOW, de vlaktax, duurzaamheid, de toekomst van de EU en r zit het debat over echte integratieproblemen; werkloosheid, scho-

zet ling, criminaliteit - (intern) bespreekbaar te maken. laar -• r

Ik weet niet zeker of het gaat om kiezen tussen pest en cholera .I of dat hier het goede de vijand van het betere is. Bij wijze van --c : dis- hoge uitzondering - al is het maar wegens voorlopig gebrek aan nde Vertrouwen in de eigen kracht van de WD - wens ik Pronk, Mo- 5 nasch en Tichelaar hartgrondig enorm veel succes! mist- zijn. Jeroen de Veth is adviseur public affairs, trainer en voor- nlmjk H zitter van de Benedictus de Spinoza Stichting - het net- dren werk voor onafhankelijke liberale gedachtevorming. Hij was het landelijk voorzitter van de JOVD. Reacties op deze column pen kunnen achtergelaten worden op www.driemaster.com.

niet sine

Wie ~ en milieu zegt, kan niet om Ed Nijpels heen Hoewel hij zichzelf niet als de Ne I derlandse Al Gore ziet, zet hij zich al jaren in voor het milieu. Driemaster sprak met de t partijcoryfee over zijn visies op milieu, duurzaamheid en overheidskaders.

ilieu en duurzaamheid staan weer op de politieke partij zou zijn vindt Nijpels onzin. De politieke geschiedenis heeft agenda. Waar vroeger vooral linkse activisten het in zijn ogen bewezen dat juist de VVD een echte milieupartij is. IV[ monopolie over deze onderwerpen hadden, krij- "Dat is een vooroordeel dat helemaal nergens op slaat. De WD gen milieu en duurzaamheid tegenwoordig ook heeft achtereenvolgens drie ministers met milieu in hun porte- aandacht binnen liberale kringen. Liberaal Ed Nijpels (57), feuille geleverd, waaronder ikzelf, en we hebben als WD-ministers Commissaris van de Koningin in Friesland, zette zich jaren gewoonweg goed beleid gevoerd op het thema milieu. Vriend en geleden al in voor een duurzaam beleid, een inzet die hij ook vijand zijn het daarover eens." vandaag de dag niet wil laten versloffen. Over de duurzame kruistocht van de voormalig Amerikaanse vice- DOOR Allard Altena en Jeffrey Lemm president Al Gore is Nijpels positief, maar hij ziet zichzelf niet als de Nederlandse Gore. Hij is van mening dat hij toch wel een heel "Duurzame ontwikkeling is voor veel mensen een containerbegrip ander carrièrepad heeft gevolgd dan Gore en voelt zich simpelweg geworden." Ed Nijpels blikt terug op de lancering van het begrip niet verbonden met de voormalige Amerikaanse vice-president "duurzaam". Het was de commissie Brundtland, die als doel had omdat ze zich toevallig beiden voor het milieu inzetten. Gore heeft de wereidgemeenschap bewust te maken van het belang om zich in de ogen van Nijpels verdienstelijk gemaakt door de broei- duurzame" ontwikkelingen na te streven, die het begrip lanceer- kasproblematiek begrijpelijk en toegankelijk te maken voor een de. Jaren later is het begrip even ingeburgerd als kaas, tulpen en groot publiek. Nijpels vervolgt dat dit mogelijk was omdat Gore klompen. Maar wat is duurzaamheid nu eigenlijk? met zijn film veel mensen heeft kunnen bereiken en in diezelfde Nijpels is er duidelijk over, volgens hem is duurzaamheid het goed film uitleg geeft in gewone taal waarmee zowel het probleem als inrichten van het economische, het maatschappelijke leven en de de te nemen maatregelen inzichtelijk zijn gemaakt voor het grote natuur, met als doel "het geven van dezelfde kansen aan de ge- publiek. Het is volgens Nijpels wel jammer dat de oplossingen neraties die na ons komen." Nijpels strijdt nog dagelijks voor dit voor het broeikaseffect pas op zeer lange termijn zichtbaar wor- doel, en ondanks dat hij al een tijd niet meer actief is in de lande- lijke politiek is zijn enthousiasme nimmer getemperd. De VVD-partijcoryfee vertelt met zijn kenmerkende gedrevenheid 'ik zie niets in een vergelijking over het invullen van de begrippen milieu en duurzaamheid. Over tussen mij en Al Gore' de houding van de Tweede Kamerfractie van de WD op dit gebied is Nijpels simpel. De fractie is in zijn ogen doorgaans te terughou- dend en mag zichzelf best wat meer verkopen als verdediger van den en dat daarom het beleid soms moeilijk te verkopen is. "Men een duurzaam beleid. "Ik vind dat wat meer elan op dit punt de heeft hier vaak het geduld niet voor." Partij niet zou misstaan." Overheidsingrijpen Milieu is niet langer het onderwerp van geitenwollen-sokken-ty- Na leider van de VVD te zijn geweest werd Nijpels minister van pes, vindt Nijpels. Hij is van mening dat de tijd waarin deze types VROM in het kabinet-Lubbers II. In die hoedanigheid bracht hij in het primaat hadden over de thema's milieu en duurzaamheid ver 1989 het eerste Nationaal Milieubeleidsplan uit waarin het streven echter ons ligt. Hier voegt hij vervolgens begripvol aan toe dat "we naar duurzame ontwikkeling tot hoofddoelstelling van het milieu- misschien wel te laat hebben geluisterd naar die types". Nijpels beleid werd gemaakt. Vlak daarvoor verscheen ook de eerste nati- analyseert dat milieu en duurzaamheid tegenwoordig gewoon ge- onale milieuverkenning 'Zorgen voor Morgen' waarmee Nijpels de associeerd kunnen worden met het bedrijfsleven. In die analyse aandacht voor de toestand van het milieu flink vergrootte. Tegen- Wordt er overal en juist ook in het bedrijfsleven veel aandacht be- woordig pleit Nijpels voor een permanente voorlichting over ener- steed aan de duurzaamheid van beleid. "Vooral grote bedrijven giegebruik en voor het vastleggen van strenge energienormen in hebben dit door." Milieu en duurzaamheid zijn al enige tijd niet de bouwvoorschriften voor nieuwbouw. Op de vraag of hij dit als meer het eigendom van een groep idealisten, maar zijn geadop- liberaal zijnde niet te betuttelend vindt, geeft Nijpels duidelijk ant- teerd door de hele wereld. Het verwijt dat de WD een anti-milieu- woord. "Dat vind ik niet. De overheid is er om normen vast te stel-

NUMMER 4 - SEPTEMBER 2007 DRIEMASTER 1 15 I

len." De overheid moet volgens Nijpels formuleren wat acceptabel ons hielden aan lagere normen. Toen hebben we gezien dat de is en dat vastleggen in normen. Als men zich niet aan de normen EPC, het Energie Prestatie Coëfficiënt, lager kan. De EPC is de houdt, dan moeten daar volgens Nijpels sancties op volgen. "Het maat die aangeeft wat de energiekwaliteit van een gebouw - inclu- is in mijn ogen juist liberaal om een norm vast te stellen waarbij de sief technische installaties - is. Naarmate de EPC lager is, is een samenleving de vrijheid heeft om die zelf in te vullen." Nijpels haalt gebouw energiezuiniger. Bij die 120 woningen hebben we gezien Californië aan. Die staat had in de jaren zestig te maken met een dat de EPC gemakkelijk naar 0,5 kan, terwijl de norm nu op 0,8 enorme vervuiling door het verkeer waarop de plaatselijke over- ligt." heid besloot om strenge emissienormen voor auto's vast te stel- len. Het bedrijfsleven verzette zich hier in het begin tegen, maar Dat de politiek vaak in simpele oplossingen denkt voor milieupro- moest uiteindelijk - zij het onder dwang - akkoord gaan. Dit was blemen, ergert Nijpels. Hij weet dat het broeikaseffect een wereld- het begin van een solide duurzaam beleid en heeft volgens Nijpels wijd probleem is, maar vraagt zich af of mensen die suggereren dat uiteindelijk geleid tot de katalysator, waarmee de uitstoot van au- een oplossing mogelijk is zonder medewerking van de Verenigde to's met meer dan 60% werd teruggebracht. Staten of China, werkelijk begrijpen waar het om gaat . "Je moet Als het gaat om het overheidsoptreden en hoe liberalen hier tegen altijd kritisch kijken naar dergelijke argumenten." Uiteindelijk werkt aankijken vervolgt Nijpels dat "we daar als liberalen niet zo kramp- een wereldwijde aanpak volgens Nijpels wel het meest effectief, achtig over moeten doen". Hij vindt dat liberalen zich niet moe- maar hij voegt hieraan toe dat de uitstoot van fijn stof bijvoorbeeld ten laten leiden door angst voor een te grote en bemoeizuchtige een typisch Nederlands probleem is. "Onderzoek heeft bewezen overheid. Hoewel hij als liberaal een voorstander is van de eigen dat de kindersterfte in Maastricht rond plekken waar meer uitstoot verantwoordelijkheid van mensen, vindt hij ook dat er grenzen zijn van uitlaatgassen plaatsvindt groter is dan in de rest van Neder- land. Dan moet je als regering niet wachten op Europa, maar zelf maatregelen treffen." 'Met vijf tsunami's per jaar gaat de wereld Dat de politiek vaak gelaten reageert op de feiten komt volgens Nijpels doordat veel echt wel wat doen aan het broeikaseffect' effecten voor het milieu pas op de langere termijn zichtbaar worden. Uit ervaring weet aan die eigen verantwoordelijkheid. Vanuit de liberale invalshoek Nijpels dat de politiek pas in actie komt als er zich grootschalige is in Nijpels' ogen stevig overheidsoptreden soms nodig. Op het problemen voordoen. "Als er ineens een groot aantal doden valt punt van milieu vindt hij dit zelfs dringend noodzakelijk. Het liefst dan staat politiek Den Haag op zijn kop." De geschiedenis van het ziet Nijpels dat liberalen zich inzetten voor een kleinere overheid milieubeleid heeft bewezen dat er vaak iets groots en ergs moet die dan wel krachtiger en slagvaardiger moet kunnen optreden. gebeuren voordat de politiek overgaat tot krachtige maatregelen. Uit ervaring weet Nijpels dat nieuwbouw een stuk zuiniger kan. Nijpels vindt het jammer dat zoiets het beste klimaat creëert voor "Tijdens mijn voorzitterschap van het Wereld Natuur Fonds heb- maatregelen. Toen hij minister van VROM was, heeft hij ook mee- ben we als experiment 120 woningen laten bouwen waarbij we gemaakt dat hij maatregelen sneller door de Kamer kreeg als er

16 1 DRIEMASTER NUMMER 4 - SEPTEMBER 2007 bijvoorbeeld ergens een ongeluk was gebeurd. Volgens Nijpels overtuigd dat liberalen vooruitgangsdenkers zijn, wat in Nijpels' hebben milieurampen een belangrijke rol gespeeld bij de politieke ogen door anderen soms als hinderlijk wordt ervaren. Dit brengt agendering van duurzaamheid en milieu. "Winsemius, mijn voor- met zich mee dat liberalen volgens hem dikwijls begrip hebben ganger als minister, heeft de milieuproblematiek op de agenda ge- voor de standpunten van anderen. Volgens Nijpels zijn de par- zet en door allerlei drama's in de jaren tachtig zoals Tsjernobyl en tijen ter linkerzijde de afgelopen jaren allemaal naar het centrum de bodemvervuiling, ging men het belang van het onderwerp in- opgeschoven. Inhoudelijk heeft de WD in de afgelopen decennia zien. Het ironische is dat rampen behulpzaam zijn om doorbraken bijna iedere dag gelijk gekregen. Helaas vertalen we dit nog niet te bewerkstelligen." Hij voegt hieraan toe dat "als er vijf tsunami's voldoende electoraal." Op de vraag of volgens deze redenering per jaar zouden plaatsvinden, de wereld veel sneller iets aan het de VVD over twintig jaar twee keer zoveel zetels heeft antwoordt broeikasprobleem zou gaan doen." Nijpels realistisch dat de politieke toekomst niet per definitie zo rooskleurig hoeft te zijn. Geen doemdenker Positief is Nijpels over de jonge generatie binnen de VVD; hij over- Hoewel Nijpels kernenergie een kans wil geven is hij voorzich- weegt zelf dan ook geen comeback als minister van Milieu. 1k tig. "Er zijn in mijn ogen geen redenen om bepaalde opties al bij had als minister van VROM een prachtige tijd maar het is nu aan voorbaat uit te sluiten. Ook kernenergie niet." Er zijn volgens hem nieuwe mensen. Ik heb wat dat betreft mijn tijd gehad en kijk liever nog wel een aantal problemen op dit punt zoals de veiligheid van naar de huidige jonge generatie binnen de VVD." Nijpels ziet bin- de centrales en het afval. Zonne-energie wordt volgens hem nog nen de WD genoeg jonge mensen die heel wat in hun mars heb- steeds onvoldoende benut; deze manier van energie opwekken ben en die de kans moeten krijgen om er wat van te maken. "Dan kan en moet in Nijpels' ogen een grotere rol spelen. "Helaas levert moet je niet steeds met de oude garde op de proppen komen. zonne-energie op dit moment nog maar een klein percentage op Laat ons maar op de eerste rij klappen tijdens congressen, dan is I van de totale energieopwekking." Nijpels ziet een kans voor wa- het wat mij betreft goed. De toekomst van de WD moet door de terstof en rekent erop dat dit op een termijn van twintig a dertig nieuwe generatie bepaald worden en dat is denk ik ook electoraal i jaar steeds meer toegepast zal gaan worden. Hij wijst erop dat goed voor de partij." Shell op IJsland al de eerste waterstofpomp heeft staan. Hoewel er door mensen die zich voor het milieu inzetten soms Allard Altena en Jeffrey Lemm zijn respectievelijk chef- een doemscenario wordt geschetst voelt Nijpels zich niet thuis bureauredactie en chef-eindredactie van dit blad. de in dit negatieve denken. "Ik heb daar helemaal niets mee. Het de laatste wat ik ben is een doemdenker. Dat is het plezierige aan lu- een liberale partij: we zijn onverbeterlijke optimisten." Hij is ervan en len 08

.7

:'Z 4

I r 1

- _-

uurzame ontwikkeling is niet voor linkse idealis- zonne-energie) drie keer wereldkampioen is geworden in een race ten, die door middel van het voeren van eindeloze voor wagens op zonne-energie, die plaatsvindt in Australië. Naast discussies hun zorgen over onze natuurlijke leef- het managen van het project waren zij verantwoordelijk voor d€ omgeving kenbaar maken. Dit is een dogmatisch bouw van de auto. Hierbij is het ze gelukt om een auto te vervaar- beeld dat al jaren geen werkelijkheid meer is. Integendeel, digen waarmee ze met een paar honderdste van de benzinekosten duurzaamheid biedt juist concrete mogelijkheden voor de van een normale auto de Australische woestijn door zijn gestoken. toekomst. Om te komen tot een samenleving waarin ook toe- De deelname aan en het winnen van de race heeft niet alleen voor komstige generaties het recht hebben op een bestaan, het internationale bekendheid gezorgd maar heeft eveneens geleid tot doel van een duurzame ontwikkeling, is het nodig om over het ontstaan van vele vergelijkbare innovatieve projecten. te gaan tot een duurzame transitie van de samenleving. Deze duurzame transitie vereist een verandering die diep door- Terugkomend op de overgang naar een duurzame samenleving dringt in alle gelederen van de samenleving. Het gaat hier dan kan het competitiegerichte werken een rol spelen binnen die tran- om de manier waarop we ons verplaatsen, de manier waarop sitie. Het managen van de transitie moet dan niet plaatsvinden we consumeren en de manier waarop we zaken doen in de met behulp van de oude klassieke instrumenten en scenario's, verschillende sectoren van onze economie. maar worden gezien als het richting geven aan een evolutionair proces. Het gaat dan meer om het sturen van de maatschappe- DOOR Saskia Troy lijke dynamiek dan om het vormgeven van de verandering van bo- venaf. Duurzaamheid kan in dit verband het beste gezien worden Duurzaamheid biedt een liberale kans, gezien het vrijwel onmoge- als een spel dat je kunt winnen door het bedenken van creatieve] lijk is om deze transitie van bovenaf te leiden. Door deze overgang oplossingen. van bovenaf te sturen en te beheersen vormt de overheid namelijk zelf de grootste barrière om te komen tot een breed gedragen Saskia Troy is Politiek Commissaris Duurzaamheid en maatschappelijke verandering. Het is echter strikte noodzaak heeft een aantal jaar geleden deelgenomen aan de mar- dat maatschappelijke verandering breed gedragen wordt. Op het ketingdelegatie ter ondersteuning van het Nederlandse moment dat een andere houding niet geïnternaliseerd is, maar Nuon Solar Team van de TUD, dat wereidkamioen is ge- opgelegd door de overheid, sorteert dit geen effect. Het individu worden met de Nuna II. Reacties op dit artikel kunnen moet daarom de ruimte krijgen om op zijn eigen manier en in eigen naar [email protected] of achtergelaten worden op tempo naar oplossingen te zoeken. Het bevorderen van competi- www. driemaster corn. tiegericht werken, waarin het creatief zoeken naar uitkomsten een centraal element is, biedt hier mogelijkheden voor.

Een voorbeeld hiervan is het Nederlandse Nuon Solar Team. Dit is een team van elf studenten dat met de Nuna (een race-auto op ieve

ar- fse ge -4

T

1 H

- 7 Th [:1

- 1 I i'fI'i JI-

zaeS &/( rt// f&/z& &/ad&rt,e,r

9ia& i ao ene zo /(a/ 9e e!a/r mee/r oc/ e,r,rz/e ze Cf re c zeze

e6/( too zaaf/oa1f&ir, /(/aai&oide yze e'(a ,erc/ac ir C fraec 9i eraztw ac zf9Io/rtK//izfz/g aan-

/eièc'' ey z/&ec/,eo&1&a oo/ a/'a2 /7&aeo/rof&ef/roof'c/ea £Ïo/ ?zf /e, atnee r&1

6% &l&ey z&a &,ijri' lfra/( 4 /,r%e itaafzo,r ne ea,r ,ai' 1r Cie ijo#r. 9aaaeitzoz/itc/e az1r /az&/rc

oiernr aé a,/ao//y cfoot %zf%eh c(C'f,r ee/'Éae( zooi' rrvern iaaraee, eorn

Wat verwacht Driemaster van jou?

- Je bent bekend met de JOVD:

- Je kunt prachtige artikelen schrijven, messcherp analyseren en/of spraakmakende interviews afnemen (als je interesse hebt in de functie van bureauredacteur);

- Je hebt een prima kennis van de Nederlandse taal en vindt het leuk om artikelen van anderen te lezer en te corrigeren (als je interesse hebt in de functie van eindredacteur); Je bezoekt graag activiteiten en vindt het leuk om daarvan verslag te doen (als je interesse hebt in de functie van verslaggever);

- Je bent creatief, flexibel en bent bereid energie in Driemaster te stoppen:

- Ervaring met journalistiek is een pre. maar zeker geen vereiste.

Wat biedt D iarnasteo jou?

- De kans om jouw artikelen terug te zien in Driemaster;

- De eer dat er door jouw medewerking geen laalfout in Drjenze- ter te ontdekken valt;

- De kans om doer Le grocLn binnen de redactie en de JOVD:

- Een investee g in jouw toekomst;

- Eon ga 'eldige Lijd!

5Fe oe. :7 rsi .00C 1 »

NUMMER 4- SEPTEMBER 2007 1 23 John Stuart Mill gaf met zijn boek 'On Liberty' (1859) blijk van grote vrijheidslievendheid, Tijd om deze filosoof langs de liberale meetlat van de JOVIJ Le leggen.

as DerLt meeiat:

LLkfl îuart 1EfI

ir n het boek 'Filosofen van het klassieke liberalisme' van regard utility as the ultimate appeal on all ethical questions." de Teldersstichting is Mill opgenomen met de kantteke- ning dat hij zeker niet ondubbelzinnig liberaal kan wor- Vrijheid van meningsuiting den genoemd. In dit artikel zullen wij zijn belangrijkste Als de hele bevolking op één persoon na een mening aan deze liberale werk, 'On Liberty' bespreken. Vervolgens zullen we laatste andersdenkende oplegt is dat net zo ongerechtvaardigd als kijken hoe liberaal Mill's ethische theorie, het utilisme (maxi- wanneer deze laatste persoon zijn mening aan de gehele samen- malisering van geluk als criterium voor moraliteit) is. leving zou willen opleggen. Mill geeft hier een aantal argumenten voor. Allereerst kan het huidige meerderheidsstandpunt onjuist zijn. DOOR Mark Reijman Het doodzwijgen van een discussie impliceert dan de veronder- stelling van onfeilbaarheid van het huidige standpunt, een

Mill (1806-1873) leerde al op driejarige leeftijd Grieks. •-' veronderstelling die in het verleden maar al te vaak Latijn volgde 'pas' op zijn achtste. Daarnaast on- onhoudbaar is gebleken. Juist door de botsing derwees Mill's vader James hem al vroeg in wis- van tegengestelde meningen op de 'free mar- kunde logica en geschiedenis Het positieve ket of ideas' komt de waarheid aan het licht. gevolg daarvan was dat Mill de rest van zijn Vrijheid van meningsuiting zorgt ook voor leven 25 jaar voorliep op zijn leeftijdgeno- wetenschappelijke, artistieke en morele ten. Het negatieve gevolg was dat Mill vooruitgang. Het naakte feit van een te- / fysiek onhandig bleef en al op zijn 21e / gengestelde mening zorgt er ook voor in een depressie terecht kwam. dat overtuigingen levend en bewust worden beleefd, terwijl een gebrek aan De twee belangrijkste onderwerpen tegenargumenten juist zorgt voor een die Mill bespreekt in On Liberty zijn dood, dof en dogmatisch geloof in de vrijheid van meningsuiting en in- overtuigingen. Voor een volledig be- dividualiteit. Mill heeft ook een uni- grip van een onderwerp is dus juist verseel criterium voor overheidsinter- oppositie nodig! Uiteindelijk zal vrij- ventie: "The only purpose for which heid van meningsuiting er volgens Mill power can rightfully be exercised over voor zorgen dat er over steeds meer any member of a civilised commu- onderwerpen consensus ontstaat en nity, against his will, is to prevent harm de diversiteit van meningen enigszins to others." Iemand die zichzelf schade slinkt. Daarmee toont Mill zich een on- dreigt toe te brengen rechtvaardigt voor verbetelijke Verlichtingsoptimist. Mill dus geen overheidsingrijpen. De scha- de aan derden wordt door hem beperkt uit- Indien mensen naar hun denkbeelden wil- gelegd. Als iemand zich beledigd voelt doordat len leven, moeten ze volgens Mill op basis van een ander zijn mening ventileert, levert dit geen dezelfde argumenten als hierboven deze vrijheid - schade op die de vrijheid van meningsuiting beperkt. krijgen. Mensen zijn vrij hun eigen individualiteit te Ook de schade' die iemand ondervindt door de weten- ontwikkelen, zolang ze daarmee anderen geen schade toe- schap dat homoseksualiteit niet verboden is en vrijelijk in de slaap- brengen. Een andere leefwijze dan de meerderheid noemt Mill een kamer kan worden gepraktiseerd is volgens Mill te indirect en te 'experiment of living' en hij meent dat deze leerzaam en nuttig kan klein om overheidsinterventie te rechtvaardigen. Mill maakt dus een zijn. Als we deze experimenten welig laten tieren zullen sommigen onbewuste afweging welke 'schade' zwaarder weegt: het verbie- wellicht evolueren tot de levensstijl van de meerderheid en zo een den van homoseksualiteit of het toestaan ervan. Hij stelt dan ook: "I groot maatschappelijk nut opleveren. Maar ruimte voor werkelijke

24 1 DRIEMASTER NUMMER 4- SEPTEMBER 2007

/1 id individualiteit is ook nodig om een intellectuele minderheid zich Willen liberalen vrijheid om de vrijheid en laat de dosis geluk die te laten ontplooien, zodat zij de maatschappij tot nieuwe hoogten daar al dan niet op volgt hen koud? weet op te stuwen. Zonder individualiteit geen vooruitgang in bij- voorbeeld nieuwe schilderstijlen, literatuur en architectuur. Het pro- Liberaal-utilisten zoals Mill gebruiken vrijheid als instrumentele bleem is volgens Mill dat de meerderheid over het algemeen niet waarde om de maximale hoeveelheid gelukte bereiken. Sociaal-uti- begrijpt waarom de non-conformistische minderheid op een an- listen zijn er van overtuigd dat het maximale geluk niet kan worden dere manier wilt leven. De tyrannie van de status quo is desastreus, bereikt met enkel vrijheid in het instrumentarium en dat daarvoor omdat de samenleving de neiging heeft haar eigen 'way of life' aan andere 'instrumenten' (dwang) noodzakelijk zijn. Sociaal-utilisten minderheden op te leggen, 'Er is toch niets mis mee?', zo vraagt proberen daarmee hun versie van geluk aan de samenleving op te zij semi-onschuldig. De mens gedraagt zich als een kuddedier en leggen. Terwijl liberaal-utilisten de definitie van geluk juist aan de vraagt niet 'Wat wil ik?', maar 'Hoe moet iemand in mijn positie zich individuele burger overlaten. Toch blijft de liberaal-utilist kwetsbaar gedragen?'. Existentialistisch stelt Mill honderd jaar vóór Sartre: simpelweg omdat hij een einddoel formuleert waarnaar de mens "Human nature is not a machine to be built after a model and set to moet leven. Hiermee blijft de liberaal-utihst een waarde (zijn eigen do exactly the work prescribed for it." Vooruitgang is enkel mogelijk waarde, geluk!) als einddoel aan de mensheid opleggen. Men kan omdat mensen experimenteren en omdat er geen 'blauwdruk van zich de vraag stellen of mensen überhaupt wel naar geluk streven. het leven' is. "Alleen de Engelsman doet dat" schreef Nietzsche, verwijzend naar Mill. De liberale meetlat Als we kijken naar het uiteindelijke doel waarmee Mill vrijheid van De liberaal is in dat opzicht radicaler in haar acceptatie dat het meningsuiting en individualiteit verdedigt, dan is dat niet naakt om- hoogst mogelijke nastrevenswaardige doel voor de samenleving wille van de vrijheid, maar vanwege de vooruitgang in de maat- in essentie instrumenteel is: vrijheid. Het liberalisme onthoudt zich schappij die er volgens hem uit zal volgen. Slechts omdat het a van de vraag of geluk, superioriteit, zelfverwerkelijking, succes, priori onduidelijk is welke mening en welke 'experiment of living' tot liefde, een band met God of gezondheid de uiteindelijke waarde vooruitgang zal leiden, staat Mill ze allemaal toe. Mill is gebrand op moet zijn die mensen met hun vrijheid najagen. Die beslissing ligt vooruitgang, omdat hij veronderstelt dat daarmee de samenleving bij het individu. Doordat het liberalisme geen oordeel vormt over gelukkiger zal worden, het ultieme doel in zijn ethische theorie, het welk einddoel moet worden verwezenlijkt met de verschafte vrij- utilisme. Het is dus omwille van de onmogelijkheid de toekomst te heid, heeft zij zich kunnen ontwikkelen tot de meest neutrale en voorspellen dat Mill de vrijheid verdedigt. tolerante ideologie. Haar robuuste kracht ligt in het zwijgen over het einddoel van de mens. Ondanks of dankzij Mill's utilisme kan men 'On Liberty' toch als een liberaal boek beschouwen. Waarom? Om dit te verdedigen zou Het liberalisme laat de burger zogezegd in de steek, laat hem ach- ik een tweedeling binnen het utilisme willen voorstellen, namelijk ter in een existentialistisch vacuüm van vrijheid. Het liberalisme is tussen liberaal-utilisme en sociaal-utilisme. Mill toont zich een libe- het meest zwijgzame orakel. Voor sommige mensen kan dit leeg raal-utilist door de samenleving gelukkig te willen maken door elk en eenzaam overkomen. Het liberalisme is geen ideologie die zin individu zoveel mogelijk vrijheid te gunnen. Hij doet dit vanuit de geeft aan het leven, maar de mens juist alle ruimte geeft de zin zelf overtuiging dat de overheid niet elke burger gelukkig kan maken te vinden of te vormen. Veel meer dan haar zwakte is dit juist haar met wetgeving, maar wel met vrijheid. Ten eerste weet de overheid grootste kracht. Het liberalisme geeft elk individu de vrijheid om het niet wat mensen gelukkig maakt en doet er daarom verstandig aan leven naar eigen overtuiging 'zin' te geven zonder voor te schrijven mensen dit op individueel niveau te laten uitzoeken. Ten tweede hoe men dit in concreto behoort te doen. Dit is juist een optimisti- hebben verschillende mensen verschillende wensen, waardoor een sche boodschap!

Wet - per definitie van algemene strekking - altijd het geluk van bepaalde burgers zal aantasten. Ten derde weet de overheid zelf Hoewel Mill zeker geen volbloed liberaal kan worden genoemd, is ook niet welke mening en welk 'experiment of living' op termijn suc- hij toch zeker een halfbloedje om trots op te zijn. De redenen waar- cesvol zal zijn. mee hij de vrijheid van meningsuiting en het toestaan van 'experi- ments of living' verdedigt, staan vandaag de dag nog steeds als De sociaal-utilist daarentegen ontkent dit en wil de samenleving zo solide liberale argumenten. Als we binnen het utilisme een onder- gelukkig mogelijk maken door zoveel mogelijk zaken dwingend aan scheid maken tussen sociaal en liberaal-utilisme, kunnen we Mill de burger op te leggen vanuit een paternalistisch ideaal. Dit type zeker onder de tweede groep scharen. Dit omdat hij de definitie van Utilisme is uitermate vatbaar voor misbruik. De sociaal-utilist meent 'schade aan derden' beperkt definieert en daardoor de rol van de dat de burger beschermd moet worden tegen haar eigen vrijheid. staat beperkt en dus de vrijheid van burgers vergroot; Daarnaast is Zie hier haar onnoemelijke arrogantie: de pretentie van tevoren te Mill bij uitstek iemand die gelooft dat de hoeveelheid geluk wordt Weten wat wel en niet schadelijk is voor alle burgers. De sociaal- gemaximaliseerd door burgers vrijheid te gunnen in plaats van hen Utilist ziet zichzelf graag als een verlicht despoot, maar vergeet dat (letterlijk) de wet voor te schrijven. Zijn biograaf Richard Reeves de grootste misdaden in de wereldgeschiedenis zijn gepleegd door schreef dan ook terecht over hem: "Mill was a second-rate utilita- )lensen met goede intenties. rian, but a first-rate liberal."

Utilisme en liberalisme Mark Reijman is bureauredacteur van dit blad. De vraag die dan resteert is of vrijheid (liberalisme) en geluk (utilis- me) waarden zijn van met elkaar concurrerende ethische theorieën.

NUMMER 4 - SEPTEMBER 2007 DRIEMASTER 1 25 FLIYLI iiIin de 21steZ,ThIi 111

p 1 juli 1863 werden er in Paramaribo 21 kanons- goed verhoging van het minimumloon kunnen zijn - al strookt dj schoten gelost; het was het symbolische einde van volstrekt niet met het liberale beginsel van de 'nachtwakersstaal O de Nederlandse slavernij. Alle slaven, voornamelijk waarin de staat de burger passief dient te beschermen. zwarte, werden vrije burgers en de staat gaf hen een vergoeding van 300 gulden. Die vergoeding ging echter Naast bovenstaand probleem kennen we nog een ander proble niet naar de bevrijde slaven, maar naar de slaveneigenaren, matisch fenomeen dat de dimensie heeft aangenomen van eer als 'compensatie voor het verlies van arbeidskrachten'. On- humanitaire aanslag. Wat ik bedoel zijn de zogenaamde contro danks de wrange bijsmaak was de algemene Vrijheid een feit: versen rondom zogenaamde lage-lonen-arbeiders, mensen die ui geen mens zou in Nederland ooit nog als slaaf geboren kun- de nieuwe Oost-Europese lidstaten vluchten naar het Westen it nen worden of als slaaf worden verhandeld, toch? de hoop wat meer te kunnen verdienen dan het karige salaris da ze thuis bij elkaar kunnen schrapen. In het Westen is er een grotr DOOR Allard Altena vrees ontstaan voor deze mensen, die onterecht worden gezier als een aanslag op onze economie. Regeringen hebben getrachi Het spijt me om het te moeten mededelen, maar slavernij bestaat alles te bewerkstelligen om hen buiten de landsgrenzen te hou nog altijd. Correct: het zijn niet meer dezelfde praktijken als vroe- den, daarmee direct ingaand tegen het Europese gedachtegoed ger, waarbij het ging om een mens als persoonlijk eigendom, maar Maar daar ligt het probleem niet. Het probleem zit hem in het am desalniettemin lijken sommige huidige praktijken er verdraaid veel bivalente gedrag van de westerse burgers zelf, die enerzijds van op. Maar waar heb ik het over? Welke praktijken bedoel ik en de daken moord en brand schreeuwen uit angst voor aantasting waarom horen we er zo weinig van? Loonslavernij, dat is het pro- van hun economie, maar anderzijds in groten getale dit soort ar bleem. Een praktijk die tot grote spijt van de humaniteit niet alleen beiders naar zich toe halen, omdat ze uiteindelijk "toch zo lekker sociaal acceptabel lijkt geworden, maar ook sociaal alledaags. goedkoop zijn". Eenmaal aangekomen krijgen de werknemers te maken met erbarmelijke leefomstandigheden tijdens de klus en Terug naar de vroegere noeste fabrieksarbeid. Werkende kinderen geen enkele zekerheid na de klus. Uiteindelijk worden ze onderbe en lage lonen. Lange werkuren en geen vakantie. Minimumloon taald op straat gezet, nadat ze het werk hebben verricht waar wij als richtlijn in plaats van regel. Bij wet zijn die malafide praktijken westerlingen onze neus voor ophalen. Stank voor dank? Rondom afgeschaft, een revolutionair proces voor de negentiende eeuw. Parijs is al een heuse sloppenwijk ontstaan van Bulgaren die uit- Maar daarna gebeurde er bijna niets meer: het minimumloon cor- eindelijk op straat gezet werden maar toch een krot prefereren bo- respondeerde slecht met de inflatie met als gevolg dat het mini- ven Sofia. Deze Europeanen vallen buiten alle (zorg)verzekeringen. mumloon vandaag de dag voor een volwassene 1,317 euro is. Het is een nieuwe kaste van 'untouchables'. Feitelijk betekent dit dat de arbeiders, productiewerkers en trans- porteurs, de mensen waarop onze hele economie rust en zonder Wij westerlingen moeten inzien dat niet alles moet draaien wie we van vandaag op morgen bankroet zouden zijn, per maand 'winstmaximalisatie', maar dat een bepaalde graad van hum alleen rond kunnen komen als zowel man als vrouw werken. Als teit ook belangrijk is. Aan het einde van de rit moeten we kun we eveneens in acht nemen dat opslag eerder uitzondering dan zeggen dat we ons leven optimaal hebben geleefd, maar niet regel is, moet ons dat aan het denken te zetten: als man en vrouw koste van anderen. Dat is een wijsheid die al vele jaren wordt dienen te werken, dan verschuift het traditionele kostwinnersmo- predikt, maar ook snel wordt vergeten. del terug naar het verbannen gezinsloonmodel, wat we in de prak- tijk al zien. AllardAltena is chef-bureauredactie van dit blad.

Voorts houdt dit in dat het onmogelijk wordt voor de ouders om overdag voor de kinderen te zorgen, wat aangeeft dat er extra kosten gemaakt dienen te worden voor opvang. Is het misschien om die reden dat sommige partijen kinderopvang kosteloos ma- ken? In dat geval wordt niet het probleem aangepakt, maar eerder op de lange baan geschoven. Immers, aan het eind van de dag als het hele gezin bij elkaar is, dan is er nog steeds geen extra geld. Overleven, dat is het motto van de dag. Het behoort leven te zijn. Ontslag is geen mogelijkheid: een gemist maandsalaris zou al een doodsteek kunnen zijn. Men is afhankelijk van de baas, die laatste kan veel doen of laten.

Klinkt het socialistisch? Een mogelijke oplossing zou socialistisch kunnen zijn, maar ook liberaal of conservatief. Wat ik hier aankaart is slechts realistisch, een stroming die bij mijn weten in de politiek soms wel eens kopje onder gaat. Een liberale oplossing zou even-

26 1 DRIEMASTER NUMMER 4 - SEPTEMBER 2007 22 SEPTEMBER Antillendag te Den Haag. Aanmelden verplicht [email protected]

6 EN 7 OKTOBER t d t Landelijk Introductieweekend taat' Meer informatie www.jovd.nl

8 OKTOBER bie- Deadline Driemaster een Kopij [email protected] itro - l' e uit 13 OKTOBER Golftoernooi JOVD Open 2007 1 11 f Meer informatie Onze Liberaal: George Soros www.jovddenbosch.nl/jovdopen2007 rote

zien - r- aarlijks verkiest de JOVD de Liberaal van het Jaar. De verkozen persoon 20 EN 21 OKTOBER acht dient een jaar lang als inspiratiebron voor andere liberalen. Deze jaargang Politiek en Filosofisch Weekend te iou- roept Driemaster haar liberalen uit. Vrijheidsstrijders die inspiratie kunnen Den Haag Ded, bieden aan vele anderen. In deze uitgave: George Soros, filantroop, zaken- Meer informatie www.jovd.nl am- man en filosoof. van 17 EN 18 NOVEMBER ding Gevoel voor filosofie en filantropie is George Soros (77) nooit vreemd geweest. Zo was JOVD Najaarscongres te Rotterdam t or- zijn vader, Tivadar Soros, een spilfiguur in de Internationale Esperantisten beweging, die Meer informatie www.jovd.nl/congres kker als doel had universeel een nieuwe Lingua Franca in te voeren: het Esperanto. Soros werd Aanmelden activiteiten te niet alleen opgevoed met het Esperanto, maar ook met haar idealen, zoals gelijkwaardig- [email protected] 3 en heid onder de mensen, stevige justitie en pacifisme. Tijdens de oorlog wist Soros on- rbe- danks zijn Joods-Hongaarse afkomst vervolging door de Nazi's te ontlopen, maar moest Wil na de Sovjetinvasie van Hongarije onverhoopt vluchten naar het liberale Londen, Daar Joni studeerde hij in 1952 af aan de London School of Economics. Tijdens zijn universitaire uit- loopbaan werd hij erg beïnvloed door de colleges van de filosoof Popper. Zo sloot Soros bo- zich volledig aan bij Poppers strijd tegen de politieke ideologieën en systemen die de en open society, een samenleving waarin kritiek leidt tot verbetering, wilden vernietigen. De deadline van de volgende Drie- Soros is de stichter van de 'Open Society Institute', een instituut waar hij vele miljoenen master is 8 oktober 2007 en de editie dollars inpompt en dat overal ter wereld organisaties steunt die opkomen tegen repres- verschijnt in de week van 5 november 2007. Kopij kan als platte tekst aange- om sie, schendingen van mensenrechten en 'gesloten systemen' in het algemeen. Soros leverd worden op e-mailadres ani- steunde via zijn instituut in de nadagen van de USSR onder meer de instituten Solidarno [email protected]. men en Charta 77. In het verlengde van deze steun ligt ook zijn bemoeienis met de Oranje en Beeldmateriaal kan als JPEG-bestand ten i 1 Rozen revolutie in respectievelijk Oekraine en Georgië. ingezonden worden. ge- Toen de USSR was gevallen verlegde Soros zijn terrein naar onder meer Oost-Europa en Zuid-Afrika om aldaar democratie te stimuleren. Zo stimuleerde Soros de opbouw van open informatiestromen en kennis door onder meer bibliotheken te bouwen en de Central European University in Boedapest te stichten. Voorts is hij erg betrokken bij de wereld- wijde bestrijding van corruptie en armoede, onder meer door te investeren in Transpareny International en Millenium Promise. Soros heeft zich nooit actief bemoeid met de Amerikaanse politiek, het land waar hij zich Via [email protected] kun je je inschrijven voor de JOVD-nieuwsbrief fl 1956 vestigde, tot 2004. In dat jaar steunde Soros openlijk de kandidatuur van John en ontvang je tevens de Hoofdbe- Kerry. Sinds dat jaar is Soros de subsidieverstrekker voor heel wat oppositiepartijen die stuursbesluiten. tegen het Republikeinse beleid in Amerika vechten. Soros zelf heeft altijd zijn forse kritiek geuit op Republikeinse punten als vrije wapenwetgeving en ongelimiteerde subsidie voor Politieke partijen, waarbij Soros in feite tegen zichzelf spreekt als grote geldschieter. In de VS is Soros vaak een mikpunt van laster, vooral uit Republikeinse hoek. Zo suggereerde het Republikeinse kopstuk Dennis Hastert onder meer dat een deel van Soros' kapitaal Uit de drugshandel afkomstig zou zijn. Eerder verkoos Driemaster Shami Driemaster verkiest George Soros tot een van de vijf liberalen die dit blad uitroept Chakrabarti, Viktor Joesjenko en Jacob vanwege zijn onvermoeibare inzet voor mensenrechten en voor zijn filantropische ac- Kohnstamm in het kader van Onze tiviteiten in het algemeen. Liberaal. Een compleet overzicht is te vinden op www.driemaster.com/onze-liberaal

NUMMER 4- SEPTEMBER 2007 DRIEMASTER 1 27 :

f StadhUiS/T0wnhh1

7. 00- 0?. 00 uur -. en koopzondag \J

L

j1

_ iot*;.4j Li