Müzik Ve Gösteri Sanatlari Alani Tulum Eğitimi Kurs Programi

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü

MÜZİK VE GÖSTERİ SANATLARI ALANI TULUM EĞİTİMİ KURS PROGRAMI

ANKARA,2017

İÇİNDEKİLER

PROGRAMIN ADI ...... 1 PROGRAMIN DAYANAĞI ...... 1 PROGRAMIN GİRİŞ KOŞULLARI ...... 1 EĞİTİMCİLERİN NİTELİĞİ...... 1 PROGRAMIN AMAÇLARI ...... 1 PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR ...... 2 PROGRAMIN KREDİSİ ...... 3 PROGRAM SÜRESİ VE İÇERİĞİ ...... 3 İÇERİK; ...... 3 1. TULUMU TANIMA VE BAKIMI ...... 3 1.1. Tulumu Tanıma, ...... 3 1.1.1. Tulumun Tarihçesi, ...... 3 1.1.2. Karadeniz Toplumu ve Tulum, ...... 3 1.1.3. Geçmişten Günümüze Önemli Tulumcu ve Eserleri, ...... 3 1.2. Tulumun Özellikleri, ...... 3 1.2.1. Tulumun Yapısı ve Özellikleri, ...... 3 1.2.2. Tulum Ailesi ve Ölçüleri, ...... 3 1.2.3. Tulum Olabilecek Kamış, ...... 3 1.3. Tulumun Bakımı ve Yağlanması,...... 3 1.3.1. Tulum Yapımı Aşamaları, ...... 3 1.3.2. Tulum Bakımı ve Yağlanması,...... 3 1.3.3. Tulum Atölyesi, ...... 3 2. MÜZİĞİN TEMEL ÖĞELERİ ...... 3 5. HAFİF VE SOĞUK ŞİDDETLİ ÜFLEME İLE ÇIKAN SESLER ...... 4 7. TULUM TAKSİMİ VE TRANSPOZİSYONU ...... 5 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR ...... 5 PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ ...... 6 BELGELENDİRME ...... 6

PROGRAMIN ADI

Tulum Eğitimi

PROGRAMIN DAYANAĞI 1. 24.06.1973 tarihli ve 14574 sayılı Resmî Gazete’ de Yayımlanan, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 2. Talim ve Terbiye Kurulunun 20.04.2016 tarih ve 19 sayılı kararı ile kabul edilen, Yaygın Eğitim Kurumları Çerçeve Kurs Programı. 3. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 29/06/2016 tarih ve 44 sayılı kararı ile onaylanan Güzel Sanatlar Lisesi Müzik Alanı Batı Müziği Teori ve Uygulaması Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar), Türk Halk Müziği Teori ve Uygulaması Dersi (11 ve 12. Sınıflar), Türk Sanat Müziği Teori ve Uygulaması Dersi ( 9 ve 10. Sınıflar), Piyano Dersi (9, 10 ve 11. Sınıflar), Bağlama Dersi (10, 11 ve 12. Sınıflar), Çalgı Eğitimi (Gitar, Flüt, Bağlama, Tambur, Keman, Viyola, Çello, Kontrbas, Ney, Ut, Klasik Kemençe, Kanun, Klarnet, Kaval, Vurmalı Çalgılar, Tar, Kemane ve Yaylı Sazlar (Kemança, Karadeniz Kemençesi, Kemane)) Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar), Çok Sesli Koro Dersi (10 ve 11. Sınıflar), Türk Halk Müziği Koro Dersi, Türk Sanat Müziği Koro Dersi, Çalgı Toplulukları (Türk Halk Müziği, Türk Sanat Müziği, Batı Müziği) Dersi ( 11 ve 12. Sınıflar), Bilişim Destekli Müzik Dersi, Türk ve Batı Müziği Tarihi Dersi, Bireysel Ses Eğitimi Dersi, Müzik Kültürü Dersi, Türk İslam Musikisi Dersi, Türk Dünyası Müzikleri Dersi ile Halk Dansları ve Müzikleri Dersi Öğretim Programları.

PROGRAMIN GİRİŞ KOŞULLARI 1. Okur-yazar olmak. 2. 7 yaşını tamamlamış olmak, 3. Kursa devam edebilecek fiziksel yeterliliğe sahip olmak.

EĞİTİMCİLERİN NİTELİĞİ 1. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığınca yayımlanan Öğretmenlik Alanları, Atama ve Ders Okutma Esaslarına göre Atamaya Esas Olan alanı Müzik olanlar, 2. Lisans düzeyinde müzik ile ilgili yükseköğretim programı veya fakülte mezunu olanlar, görevlendirilir.

PROGRAMIN AMAÇLARI Tulum Eğitimi kursunu bitiren bireyin;

1. Tulumun tarihi gelişimi hakkında bilgi sahibi olması, 2. Tulum çeşitleri ve ölçülerini bilmesi, 3. Tulumun parçaları ve özelliklerini tanıyabilmesi, 4. Tulumun bakımını ve yağlanmasını yapabilmesi, 5. Müziğin tanımı, dizek, ölçü, ölçü çizgisi, çift ölçü çizgisi, bitirme çizgisi, müzikte anahtar ve müzikte kısaltma işaretlerini açıklaması,

6. Müzikte ölçü ve vuruş, çoğaltma noktası ve çoğaltma bağını açıklaması, 7. Dizek üzerinde notaları göstermesi ve notaları değerlerine göre kullanması, 8. Tulumu uygun şekilde tutması, tulum üflerken uygun oturması, tekniğine uygun üflemesi, 9. Tekniğe göre tulum şişirebilmesi, 10. Nefes ve kol kontrolü ile ses çıkarabilmesi ve sesi ayarlayabilmesi, 11. Tulumda şiddetli üfleme ile tiz ve pes sesler elde edebilmesi, 12. Çalma teknikleri geliştirmesi ve sesleri komalı çalarak icra etmesi, 13. Tulum taksimi yapabilmesi ve tulumla transpozisyon yaparak bir eseri icra edebilmesi. amaçlanmaktadır.

PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR 1. Tulumun bakım ve saklama koşullarına dikkat edilecektir. 2. Kursun uygulanmasında ağırlıklı olarak bireysel öğrenmeyi destekleyici yöntem ve teknikler uygulanır. 3. Kurs Programı, Milli Eğitim Bakanlığında görevli uzmanı, alan öğretmenleri ve alan uzmanları ile iş birliği içinde hazırlanmıştır. 4. Programın uygulanmasında ağırlıklı olarak bireysel öğrenmeyi destekleyici yöntem ve teknikler uygulanır. 5. Program, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında veya diğer kurumlarca açılan ve eğitim-öğretime uygun ortamlarda uygulanır. 6. Programın uygulanabilmesi için müzik ve gösteri sanatları alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği donanım sağlanmalıdır. 7. Tulumun özelliklerine uygun etütler ve sözel eserler öğretici eşliğinde uygulanmalıdır 8. Tulum Eğitimi kurs programının amaçları ve içeriği yoluyla kursa katılan bireylere aşağıdaki tabloda verilen değerlerin kazandırılması ve geliştirilmesi hedeflenmiştir.

Değerler Sorumluluk Kurallara uyma Çalışkanlık Sabır Nezaket Duyarlılık

PROGRAMIN KREDİSİ

Genel kurs programında kredilendirme yapılmamaktadır.

PROGRAM SÜRESİ VE İÇERİĞİ Kurs programının süresi; günde en fazla 8 ders saati uygulanacak şekilde toplam 140 ders saatidir. Sürelerin konulara göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Konular Süre (Ders Saati) Tulumu Tanıma ve Bakımı 8 Müziğin Temel Öğeleri 12 Tulum Üflemede Oturuş, Tutuş ve Tulumdan Ses Çıkarma 24 Tekniği Üfleme Tekniğiyle Tulumu Şişirme 24 Hafif ve Soğuk Şiddetli Üfleme İle Çıkan Sesler 24 Tulum Çalış Teknikleri 24 Tulum Taksimi ve Transpozisyonu 24 TOPLAM 140 İÇERİK; 1. TULUMU TANIMA VE BAKIMI 1.1. Tulumu Tanıma, 1.1.1. Tulumun Tarihçesi, 1.1.2. Karadeniz Toplumu ve Tulum, 1.1.3. Geçmişten Günümüze Önemli Tulumcu ve Eserleri, 1.2. Tulumun Özellikleri, 1.2.1. Tulumun Yapısı ve Özellikleri, 1.2.2. Tulum Ailesi ve Ölçüleri, 1.2.3. Tulum Olabilecek Kamış, 1.3. Tulumun Bakımı ve Yağlanması, 1.3.1. Tulum Yapımı Aşamaları, 1.3.2. Tulum Bakımı ve Yağlanması, 1.3.3. Tulum Atölyesi,

2. MÜZİĞİN TEMEL ÖĞELERİ 2.1. Müzik Yazısı Temel Öğeleri,

2.1.1. Müziğin Tanımı, 2.1.2. Müzik Yazısı, 2.1.3. Dizek (Porte), 2.1.4. Ölçü, 2.1.5. Ölçü Çizgisi, 2.1.6. Çift Ölçü Çizgisi, 2.1.7. Bitirme (Final) Çizgisi, 2.1.8. Müzikte Anahtar, 2.1.9. Müzik Yazısında Kısaltma (Abreviations) İşaretleri, 2.1.10. Müzikte Ses Değiştirici İşaretler, 2.2. Müzikte Süre Kavramı 2.2.1. Süre, 2.2.2. Ölçü (Usûl) ve Vuruş, 2.2.3. Çoğaltma (Uzatma) Noktası, 2.2.4. Çoğaltma Bağı (Legatrua),

3. TULUM ÜFLEMEDE OTURUŞ, TUTUŞ VE TULUMDAN SES ÇIKARMA TEKNİĞİ 3.1. Tulumu Uygun Şekilde Tutma, 3.1.1. Uygun Tulumun Seçilmesi, 3.1.2. Uygun Oturuş ve Tutuş Şekli, 3.1.3. Parmakları Uygun Şekilde Tulum Üzerine Yerleştirme, 3.2. Tulumdan Ses Çıkarma, 3.2.1. Dudakların Uygun Şekilde Yerleştirilmesi, 3.2.2. Üfleme Tekniği, 3.2.3. Hafif ve Sıcak Üfleme İle Temel Tutuşta Ses Çıkarma,

4. ÜFLEME TEKNİĞİYLE TULUMU ŞİŞİRME 4.1. Tulum Şişirme, 4.1.1. Torbanın İçerisine Üfleyerek Şişirme, 4.1.2. Torbanın Tam Dolumu, 4.2. Nefes ve Kol Kontrolü, 4.2.1. Nefes Kullanımı, 4.2.2. Dudak ve Dil Pozisyonu,

5. HAFİF VE SOĞUK ŞİDDETLİ ÜFLEME İLE ÇIKAN SESLER 5.1. Şiddetli Üfleme İle Çıkan Tiz Sesler, 5.1.1. Tiz Do Sesini Üfleme,

5.1.2. Tiz Re Sesini Üfleme, 5.1.3. Tiz Si Sesini Üfleme, 5.2. Şiddetli Üfleme İle Çıkan Pes Sesler, 5.2.1. Do Sesini Üfleme, 5.2.2. Re Sesini Üfleme, 5.2.3. Mi Sesini Üfleme, 5.2.4. Sol Sesini Üfleme, 5.2.5. La Sesini Üfleme, 5.2.6. Si Sesini Üfleme,

6. TULUM ÇALIŞ TEKNİKLERİ 6.1. Sipsi, 6.1.1. 5 Perdeli Kamış, 6.1.2. Dillik Takarak Sesi Çıkarma, 6.2. On Perdeli Nav, 6.2.1. 10 Perdeli Nav, 6.2.2. Torba Takılarak Ses Çıkarma,

7. TULUM TAKSİMİ VE TRANSPOZİSYONU 7.1. Tulum Taksimi, 7.1.1. Makam Uygulamaları, 7.1.2. Nefes Kontrolü ve Düzenlemesi, 7.2. Tulumda Transpozisyon, 7.2.1. Hicaz Dörtlüsü ve Rast Beşlisinin Yegâh Sesi Üzerine Aktarımı, 7.2.2. Yerinde Karcığar Dizisinin Hüseyni Aşiran Perdesine Göçürülmesi, 7.2.3. Hüseyni Üzerinde Uşşak Dörtlüsü Aktarımı, 7.2.4. Yegah ve Nevada Rast Dizisi Aktarımı, 7.2.5. Çargah Perdesi Üzerinde Rast Aktarımı, 7.2.6. Kürdi Perdesi Üzerinde Rast Aktarımı, 7.2.7. Dügah Perdesi Üzerinde Rast Aktarımı,

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR 1. Değerlendirme, Yaygın Eğitim Kurumları Yönetmeliği esaslarına göre;

• Kursiyerin kendi kendine yaptığı tüm öğrenim faaliyetler, • Kursiyerin performansına dayalı olarak gerçekleştirilecek sınavlar,

• Kursiyere kurs sonunda yapılan uygulamalı sınavlar, 100 puan üzerinden yapılır. 2. Değerlendirme; ders öğretmeni tarafından yazılı, sözlü, uygulamalı sınavlar veya varsa ödev ya da projelere göre yapılır. Birden fazla sınav şekli ile sınavı yapılan dersin puanı veya notu, bu sınavların aritmetik ortalaması ile belirlenir. Bu puan veya not, kursun başarı puan ya da notu olarak değerlendirilir. 3. Programların özelliğine göre sınavlar ve başarı değerlendirmesi bilişim teknolojisi kullanılarak da yapılabilir. 4. Kursiyerlerin sağlık durumları veya bedensel engelleri nedeniyle bazı derslerdeki sınavlar, durumlarına uygun sınav yöntemiyle yapılır.

PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ 1. Ders kitabı olarak Millî Eğitim Bakanlığının yayınlamış olduğu yazılı materyaller, 2. Kaynak ders kitapları, bireysel öğrenme materyalleri, kaynak ders kitaplarının bulunmaması durumunda öğretmen/öğretici tarafından hazırlanan ders notları, 3. Programın uygulanabilmesi için müzik ve gösteri sanatları alanı standart donanımları ve programın gerektirdiği donanımlar kullanılacaktır.

BELGELENDİRME

Kursu başarı ile tamamlayanlara, kurs bitirme belgesi düzenlenir.