EKSKOMUNIKIMI Si Histori E Fshehur 1
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
EKSKOMUNIKIMI si histori e fshehur 1 Logo e shtëpisë botuese 2 Milazim KRASNIQI Milazim KRASNIQI EKSKOMUNIKIMI SI HISTORI E FSHEHUR Boton: Emri i shtëpisë botuese Për botuesin: Emri i botuesit Redaktor: Emri i redaktorit Redaktor teknik & Dizajni: Emri i dizajnerit Shtypi: Emri i shtypshkronjës ISBN 000-0000-00-000-0 Copyright © Të gjitha të drejtat janë të rezervuara. Ky libër nuk lejohet të riprodhohet, transmetohet apo kopjohet në tërësi pa lejen paraprake të autorit dhe shtëpisë botuese. EKSKOMUNIKIMI si histori e fshehur 3 Prishtinë, 2016 4 Milazim KRASNIQI EKSKOMUNIKIMI si histori e fshehur 5 PËRMBAJTJA HYRJE .................................................................................... 9 KOMUNIKIMI (ME GOJË E PA GJUHË) NË PERIUDHËN ILIRE .......................................................... 21 SHTRIRJA GJEOGRAFIKE E ILIRISË ANTIKE ............ 23 A shkruan ilirët në gjuhën e vet .................................. 26 “Hipoteza gjeografike” duhet të rishikohet .............. 29 Hipoteza e institucioneve - me më shumë përparësi .. 35 ILIRIA (DHE JETA E SAJ E HIESHME) PARA PUSHTIMIT ROMAK ....................................................... 39 Sa ishte Iliria pararomake një shtet i mirëfilltë ......... 40 Përshkrimi i Ilirisë nga Pseudo-Skymni .................... 44 Çka dëshmon Aristoteli për begatitë e Ilirisë ............ 46 Shkaqet e luftës ilire-romake sipas Polibit dhe plaçkitja sipas Livit ...................................................... 47 Koloseumi si simbol i fuqisë së pushtuesit romak ... 51 Paraja si mjet komunikimi nën sundimin romak ..... 52 Pasojat kulturore dhe demografike të sundimit romak . 55 SUNDIMI BIZANTIN, ILIRËT I GJETI TË GJUNJËZUAR .................................................................... 59 Hipodromi si medium i komunikimit dhe i politikës bizantine ......................................................................... 60 Ikonoklazma si medium i tronditjeve fetare e kulturore ........................................................................ 63 Pasojat kulturore të Kryqëzatës së Katërt (1204) dhe të Luftës Civile në Bizant (1341- 1357) ....................... 66 SUNDIMI MESJETAR SERB: PASOJAT DEMOGRAFIKE, FETARE E KULTURORE ................. 69 6 Milazim KRASNIQI PERIUDHA E SHKURTËR E PËRPJEKJEVE PËR KONSOLIDIMIN ARBËR ................................................. 77 KOMUNIKIMI GOJOR SI MBIJETESË NË ROBËRITË E GJATA ................................................................................. 79 Këngët majekrahu si formë unike e komunikimit ndër shqiptarë ......................................................................... 83 Oda si instancë e komunikimit publik ...................... 84 Komunikimi zyrtar me anën e kasnecëve, tellallëve dhe komunikimet e fshehta ........................................ 86 KOMUNIKIMI DHE MEDIET SHQIPE NËN SUNDIMIN OSMAN ....................................................... 89 SHTETI OSMAN SI VAZHDIMËSI E PERANDORISË BIZANTINE ........................................................................ 91 Paraja si mjet komunikimi nën sundimin osman ..... 99 Sfondi social dhe kulturor i pashallëqeve të mëdha shqiptare ........................................................................ 99 Ndikimi i kultusprotektorateve fetare mbi kulturën dhe komunikimin shqip ............................................. 102 KOMUNIKIMI DHE MEDIAT NË PERIUDHËN E RILINDJES KOMBËTARE ........................................... 105 NDIKIMI I LIDHJES SË PRIZRENIT MBI MENDIMIN DHE GAZETARINË SHQIPTARE ................................ 107 Faktorët që ndikuan në formimin e Lidhjes së Prizrenit ........................................................................ 109 Fryma romantike e publicistikës së Rilindjes Kombëtare .................................................................... 112 Larmia gjuhësore si qëllim strategjik ...................... 114 Gazetari shqipe e mërgatave .................................... 115 Programi i revistës “Albania” si shembull .............. 121 Mungesa e shtypit shqip në Kosovë ........................ 123 EKSKOMUNIKIMI si histori e fshehur 7 MEDIET SHQIPE NË SHTETIN E TRAZUAR SHQIPTAR (1912-1939) ........................................................... 127 TRIUMFI FINAL I GJUHËS SHQIPE NË KOMUNIKIM PUBLIK .............................................................................. 129 Cili ishte ndikimi i mediave shqipe në këtë sfond tragjik ........................................................................... 132 Dëshmitë rrëqethëse të Tucoviqit mbi gjenocidin serb ................................................................................ 137 GJENDJA E SHQIPTARËVE NË SERBI / MBRETËRINË S.K.S. / JUGOSLLAVI (1912-1999) ................................... 141 SERBIA E PARË DHE MBRETËRIA S.K.S. PËR SHQIPTARËT ISHIN FERRI MBI TOKË ...................... 143 Projekti i Drazha Mihajlloviqit dhe i Vaso Çubrilloviqit ................................................................ 144 Mediat shqipe në Jugosllavinë komuniste .............. 146 MEDIAT SHQIPE NË PERIUDHËN E OKUPIMIT KLASIK 1990 – 1999 ......................................................... 151 Ndihmesa e mediave dhe personaliteteve botërore në lidhje me Kosovën ................................................ 153 Konferencat e shtypit si formë e komunikimit publik në robëri ...................................................................... 154 TRIUMFI I DYTË (ENDE I PJESSHËM) I SHQIPES MBI EKSKOMUNIKIMIN ........................................... 155 MEDIA NË KOSOVË PAS ÇLIRIMIT: NDËRMJET LIRISË FIKTIVE DHE KONTROLLIT FAKTIK .......... 157 BIBLIOGRAFIA ................................................................ 168 SHTOJCA I ....................................................................... 173 NEOKOLONIALIZMI MEDIAL ‘KOSOVAR’ ............ 175 Rrënjët e taktikave neokoloniale mbi mediat shqipe në Kosovë ..................................................................... 175 8 Milazim KRASNIQI Shija e hidhur e një përvoje personale ...................... 178 Mburrja mazohiste ...................................................... 180 Çfarë reforme mediale na duhet ............................... 182 SHTOJCA II ..................................................................... 187 TRANSFORMIMET QË SOLLËN EMRIN KOMBËTAR TË SHQIPTARËVE .......................................................... 189 BIBLIOGRAFIA ................................................................ 219 DATA E NGJARJE TË RËNDËSISHME TË MEDIAS SHQIPE .............................................................................. 221 DATA E NGJARJE TË RËNDËSISHME NË HISTORINË BOTËRORE TË KOMUNIKIMIT DHE MEDIAS .......... 226 Për autorin .................................................................... 233 Vepra e deritashme letrare, shkencore dhe publicistike ................................................................... 234 Shënime ........................................................................ 236 Indeksi .................................................................................. 237 EKSKOMUNIKIMI si histori e fshehur 9 HYRJE Edhe pse është një histori që shtrihet në njëzet e pesë shekuj, materiali konkret për format e komunikimit ndër ilirë dhe të medies shqipe, në pjesën më të madhe të kësaj kohe ose nuk ekziston fare ose është i varfër. Historia e ilirëve dhe e shqiptarëve deri vonë, është një histori e pllakosur nga amnezioni, nga fshirja e gjurmëve kulturore, me anën e një serie të kulturocideve. Ky tekst provon të thyejë edhe një stereotip, që e ka vendosur interpretimi marksist, me ndikim të fortë edhe të historiografisë sllave, për armiq e miq të ngurtësuar, që janë patentuar një herë e një kohë dhe më nuk lejohet të riinterpretohen. Edhe në këtë rast synimi im është që të nxitet të menduarit kritik e plural tek të gjithë ata që u intereson kjo fushë studimore dhe që kanë guxim intelektual të kapërcejnë kufijtë e stereotipave dhe dogmave të ngulitura për historinë dhe kulturën tonë kombëtare. Studimi i historisë së komunikimit dhe mediave në një kohështrirje kaq të gjatë, në dy mijëvjeçarë e gjysmë, synon të bëjë pak më të kuptueshme enigmën e madhe të mungesës së shkrimeve në gjuhën ilire, po edhe në atë shqipe deri vonë. Shkaqet që kanë ndikuar në këto vonesa janë hulumtuar në mënyrë kritike dhe janë nxjerrë disa përfundime provokuese, ndonëse të logjikshme e të qarta. Përfundimi kryesor është se ilirët dhe shqiptarët si pasardhësit direkt të tyre, për gjithë këto periudha të gjata historike, duke qenë të sunduar, faktikisht kanë qenë kulturalisht të ekskomunikuar. Ekskomunikimi ka qenë instrument i sundimit, për 10 Milazim KRASNIQI asimilimin dhe asgjësimin kulturor, po në disa raste edhe biologjik. Ekskomunikimi në këtë kontekst, pra, do të thotë ndëshkim, përjashtim i qëllimshëm dhe sistematik i një populli të tërë nga e drejta elementare për t’u shprehur në gjuhën e vet dhe për të manifestuar identitetin gjuhësor dhe etnik, me qëllimin final asimilimin kulturor ose asgjësimin e tij biologjik. Është një masë e marrë nga institucionet sunduese, shtetërore, fetare e kulturore bashkë, që kishin për qëllimin ose asimilimin e plotë, në rastin e Romës dhe Bizantit, ose të zhdukjes së plotë fizike, në rastin e Serbisë mesjetare. Por, nga ana tjetër, pjesë përbërëse e studimit dhe e vlerësimit kritik të kësaj historie të vështirë duhet të jetë edhe produkti kulturor që është përftuar nga kontigjentet ilire e shqiptare të integruara në shoqëritë e sunduesve, ose edhe të atyre që janë asimiluar