Vremeto I Znacite

Vremeto i znacite

Petto, preraboteno i dopolneto izdanie. Izvr{ena e i nova sistematizacija na materijalot, so {to zna- ~itelno e podobrena teolo{kata homogenost na knigata vo celost.

Uvod

Ne taka odamna ja prekr{ivme 2000-tata, dolgo o~ekuva- na i pompezno najavuvana jubilarna godina, so mnogu planirani i ostvareni jubilei i so bezbroj iskaàni èlbi i nade- ì koi odgovaraat na edna takva epohalna prelomna godina, nadevaj}i se deka taa }e bide uvod vo edno novo vreme koe na{ata planeta Zemja }e ja vovede vo pomirni vodi. No, bez ogled na golemite i ubavi èlbi, nadeì i silni o~ekuvawa i nastojuvawa lu|eto da ja prenaso~at nejzinata o~igledno morni~ava zavr{na faza od nejzinata dimnaistorija kon tie, so srce i du{a o~ekuvani i posakuvani pomirni vodi za da zdivnat od sekojdnevnite {okovi i potresi {to gi doì- vuvaat, taa, sepak, nezapirlivo brza vo presret na svojata krajno surova i svirepa sudbina, vo presret na èstokite zavr{ni nastani i sceni videni so proro~ko oko i potvrdeni so bibliski proro{tva, spored koi, ~ove{tvoto }e bide zafateno so op{ta bezmilosna kriza kakva {to ne postoela vo negovata krvava istorija. Avtorot na ovaa kniga ne e nikakov zol prorok so bolna imaginacija koj blada i kobi. Ne e nikakov zlokoben futurist. Ne! Toj samo gi potsetuva ~itatelite i im ukaùva na ona, podzaboravenoto, ili napolno zaboravenoto - na apokalipti~kite bibliski proro{tva na koi tie, obzemeni i proniknati so ma~noto sekojdnevje, ne obrnuvaat vnimanie. Ako nekoj kobi, toga{ kobat tie proro{tva, vo ~ii{to pregratki naskoro }e se najdeme nepodgotveni - stanuvaj}i perduvi i pleva na vetromet. Molam, so najseriozno vnimanie i so najgolema mo`na strahopo~it, sve~eno, kako koga se sviri dràvna himna, vo stav mirno i bez zdiv, da go ~ueme nebesniot proglas za uàs- nata neposredna idnina, za nesporedlivo grdoto mrakobesie vo koe ve}e vidlivo zapa|a, tone, i naskoro nepovratno }e potone na{ata planeta. Po~ituvani, ako nekoga{ od nas se baralo da bideme dlaboko, i do krajni mo`ni granici sves-

4 5 “Lele, golem e ovoj den, nema sli~en na nego.” “Toa }e ni za ne{to, za nekoj mig, toga{, bez somnenie, toa e tokmu bide vreme na stradawe kakvo {to nemalo otkako postojat ovoj mig, migot koga go slu{ame direktno glasot na semo`- lu|e pa s# do toga{” (Eremija 30,5-7; Daniel 12,1). niot Bog, glasot na negovata proro~ka Re~, Biblijata: Biblijata najavuva uàsni sceni i horori {to }e se odig- “Zemjata taì, venee, svetot gine, zgasnuva, neboto pro- raat na na{ata planeta kako znaci koi go najavuvaat skora{- pa|a so zemjata... Ete, Gospod ja ni{ti zemjata, ja razurnuva, niot bibliski kraj i vtoroto Hristovo doa|awe. Se sobiraat ja obezobrazuva, gi rasprsnuva nejzinite ìteli... Zemjata }e silni vojski koi se prigotvuvaat za vojna. Srcata na lu|eto bide zapustena, napolno ograbena, za{to Gospod re{i taka. umiraat od strav. Zemjinata kora e ispokinata od xinovski Prokletstvo ja golta zemjata... Izgoreni se zemnite ìteli, erupcii i zemjotresi na site strani. Zemjata se pomestuva od malku lu|e ostanaa. Lozata venee, vozdivnuvaat site ~ie{to svoeto mesto. Planinite se raspa|aat, gorat kako pe~ka i is- srce se vesele{e. Prekrati razigranosta, zamre radosnata frlaat stra{ni buici usvitena lava, uni{tuvaj}i sela i gra- vreva, zamolknaa veselbite... radosta e proterana od zemja- dovi. Od usvitenata lava nadzemnite vodi vrijat kako vo ko- ta... Stravotija, jama i stapica se pred tebe, ìtelu na zem- tel. Se raspa|aat podzemnite vodni sistemi i tokovi i re- jata!... ]e se rastresat temelite na zemjata. Zemjata }e se raz- kite napolno presu{uvaat. Planinski masivi tonat vo srce- bie grozno, zemjata }e se raspuka stra{no, zemjata }e se strese to na moriwata, pri {to se podigaat kolosalni branovi koi silno, zemjata }e se zalula kako pijan ~ovek, }e se zatetera- so stra{na bu~ava i silina navleguvaat daleku vo kopnoto, vi kako koliba, tolku }e $ ste`ne nejzinoto bezzakonie, {to uni{tuvaj}i s# pred sebe... Ogan, silni vodi, zemjotresi, }e padne i ve}e ne }e stane” (Isaija 24,1-20). katastrofi, vojni, krvoprolevawa, epidemii, glad, èd, strav, Nezamislivo! Apokalipti~ki bibliski proro{tva za smrt... svirepi grozomori - stra{ni, najstra{ni od koga i da e - vis- Spored ovie, a i drugi bibliski proro{tva, {to }e bi- tinski uàsi, ~ii{to realni dimenzii dene{niot ~ovek ne dat predmet na razgleduvawe vo knigava, vo pra{awe e op- moè da gi sogleda nitu da gi zamisli, so koi e zafatena i stanokot na ovaa na{a planeta onakva kakva {to ja poznavame, niz koi bolno pominuva na{ata planeta, stravotii koi mol- a so toa i opstanokot na dene{nata civilizacija koja{to ja skavi~no se niàt i mnoàt na nea kako se bliìme kon fi- gazi nejzinata po~va. nalniot kraj na nejzinata istorija - vreme za koe Hristos Napomenuvame: Ne stanuva zbor za proro{tva na Nos- kaùva: “]e ima stravotii i golemi znaci na neboto... Lu|eto tradamus, nitu za koi i da e drugi kvazi-proro{tva na drugi }e umiraat od strav o~ekuvaj}i go ona {to }e go snajde sve- kvazi-proroci, tuku pred o~ite na ~itatelite na pokaz gi tot”, dodavaj}i: “Blaze na mrtvite koi otsega umiraat vo Gos- iznesuvame proro{tvata na bibliskite, na Bo`jite proroci poda” (Luka 21,11.26; Otkrovenie 14,13). i apostoli i proro{tvata {to gi izgovoril li~no na{iot Spored bibliskite proro{tva, blizu e vremeto koga sve- Spasitel Isus Hristos, a se odnesuvaat na “poslednoto vre- tot }e go pogodi silna bolka koja ne }e moè da ja ublaì me”, na “poslednite denovi” i na “krajot na svetot”, kako {to nikakov ~ove~ki balsam i mevlem, koga nikoj ne }e moè se narekuva ova na{e vreme i ovie na{i denovi vo Biblija- mirno da spie. Svetot zabrzano se prigotvuva za bibliskiot ta (1. Timotej 4,1; Juda 18; 2. Timotej 3,1; Jakov 5,3; 2. Petro- Armagedon, za koj op{irno }e zboruvame vo knigava. vo 3,3; Matej 24,3.14; 28,20). Bo`jiot prorok Eremija ni kaùva: “Boen vik dopira - Nie se soo~uvame i so svoi o~i gi gledame scenite i nas- do nakraj svetot - bidej}i Gospod ima spor so narodite, izle- tanite koi prorocite gi posmatrale samo vo videnija. Tie guva na sud so sekoe telo, bezbo`nicite }e gi predade pod proro~ki sceni i nastani, koi so golema brzina se niàt i me~” (Eremija 25,31). izleguvaat od ramkite na prirodni nepogodi i katastrofi, “Utrobo moja! Utrobo moja! Boleduvam, srceto mi se preminuvaj}i vo rang na kataklizmi, kolku i da se stra{ni, kine! Mi treperi du{ata! Ne moàm da mol~am, za{to slu- morni~avi, odbivni i neprifatlivi za nas, sepak, nie sme {am zvuk na truba, boen vik. Zlo po zlo, cela zemja opustu- zafateni so nivniot vior i ne moème da gi ignorirame i va” (Eremija 4,19.20).

6 7 Da, po~ituvan ~itatele, vie ne ste pleva na gumno za da da gi odmineme nitu nie niv, nitu tie nas, za{to so niv deve odduvaat orkanite, ~ie{to fu~ewe s# posilno se slu{a, lime zaedni~ki prostor i zaedni~ko vreme. za da ne vi se najde pove}e mestoto, za da vi se zagubi sekakva Nekoga{ gostoqubivata prijatelka, pitomata i miroqu- traga, da is~eznete i da zaminete vo zaborav i nevrat, za da biva planeta Zemja, so golema brzina mu go otkaùva gosto- se zaboravi i spomenot na vas. Vie ste pripadnik na ~ove~- primstvoto na svojot stopan, na ~ovekot, i mu stanuva svirep koto semejstvo, so visoko ~ove~ko dostoinstvo i vrednost, i neprijatel, li{uvaj}i go ne samo od svoite vekovni blago- za vas e platena nesporedlivo visoka cena. Hristos bezmer- dati so koi bogato go daruvala, kako majka svoite rodeni deca, i mu ovozmoùvala ubav, sre}en, spokoen i bezbeden ìvot, no ve saka i Toj umrel i za vas, bidej}i vie ste najskapoceno- tuku se buni i se kreva protiv nego, stavaj}i gi vo dvièwe to ne{to vo negovite o~i. site svoi potencijalni mo`nosti i mehanizmi so koi raspo- Na{a zalo`ba vo ramkite na ovie apokalipti~ki pro- laga za da mu se odmazdi, da go uni{ti i da go pribere vo svoi- ro{tva e da vi preneseme od Bo`jata re~ i poraka {to }e vi te pazuvi - realnost {to sekoj den stanuva s# poo~igledna i pomogne da se orientirate vo vremeto na ekstremniot pesi- {to ne moè da se ospori, vistina {to ne moème da ja odbeg- mizam i na na{eto novo stoletie proizlezen od silnite i gra- neme, {to morame da ja prifatime i da se spravime so nea. madnite o~ekuvawa na lu|eto {to ne se ispolnile, vo vreme- Na{a cel so ovoj bibliski prikaz za “krajot”, za “pos- to koga cel svet }e zagubi orientacija i }e zapadne vo besper- lednoto - lunavo - vreme” so site negovi zastra{uva~ki vio- spektivnost i apatija, vo ma~en i àlosen bezizlez, poraka {to ri, onaka kako {to se opi{ani na svetite stranici na Bo`- vas }e ve povede vo bleskotna, posakuvana, slavna idnina. jata re~, Biblijata, ne e kaj na{ite ceneti ~itateli da pose- Apokalipti~kite proro{tva ne se samo kobni proro{- eme dopolnitelen strav i da sozdademe nespokojstvo i pani- tva. Ne! Iako tie nosat poraka za totalen mrak, za obezli~en ka. Naprotiv, se obiduvame da im pomogneme da ja sfatat i svet i za obes~ove~eni lu|e, za ambis i propast za milioni, da ja premavnat panikata {to ve}e go zafatila i dlaboko go za finalen fatalen kraj zad koj ne postoi nov po~etok, po- proniknala svetot koj sekoj den tone vo s# podlabok bezizlez. raka za beznade`no, glamnosano vreme, koga “lu|eto }e umi- Na{a namera i blagorodna èlba e na lu|eto da im dademe raat od strav o~ekuvaj}i go ona {to }e go snajde svetot” - izvorni informacii i mo`nost da se zapoznaat so realnata sepak, tie ednovremeno nosat i poraka za silno nade`no vre- slika na ovie sostojbi, so biblisko oko videni i odnapred me, poraka za izlez ili za tunel koj najcrniot mrak i pekolni- pretkaàni i napi{ani nastani, za da ne bidat iznenadeni, ot bezizlez gi povrzuva so silna bleskotna svetlina pred koja za navreme da se prigotvat i polesno da se spravat so niv, da is~eznuvaat i zaminuvaat vo ve~en zaborav i nevrat i naj- ostanat prostum i pri najsilnite udari so koi }e gi udrat stra{nite zla, grozomori i stravotii niz koi pominuvale i “poslednite denovi”, ~ij{to prag ve}e sme go pre~ekorile. gi preìvuvale lu|eto na ovoj na{ star i iznama~en svet, i Na{ite ~itateli se premnogu skapoceni za da ne im site nepogodi i kataklizmi, koi totalno }e go izmenat likot obrneme vnimanie, da gi ostavime nepodgotveni da se soo~at na na{ata planeta i koi, site zaedno, sporedeni i mereni so so ogromnite “lavini” koi se lizgaat i trkalaat nasekade na slavata, so predimstvata i blagodatite na novoto vreme - ne na{iot svet i urivaat, i s# pove}e }e urivaat s# pred sebe, }e bidat vredni nitu da se spomenat. ostavaj}i zad sebe pusto{, uni{ten ogromen broj ~ove~ki Orel zafaten so èstoka planinska luwa, koja se zakanu- ìvoti i ekonomii ne samo na oddelni dràvi, tuku i na celi va da go tresne i da go par~osa na surite planinski karpi, regioni, pa i po{iroko - lavini koi ne se poklonuvaat i ne izlez i spas od sigurnata smrt nao|a vivnuvaj}i se vo viso~i- se povlekuvaat nitu pred mo}ta na bogatstvoto na najbogatite nite i izleguvaj}i nad oblacite i luwata; i tamu, izdignat i najsilnite, nitu se zapiraat pred kolibite i molbite na nad niv, kade {to e tivko i mirno, kade {to gree sonce, pod najsiroma{nite, lavini na koi nikoj na ovaa zemja ne moè nebesnata bleskotna, jarka sinevina, so nenaru{en mir i da im podmetne grb i da gi sopre i pred koi stojat nemo}ni spokojstvo, so dokraj ra{ireni krilja, kako car na beskraj- naukata, tehnikata, ekonomijata - pred koi ~ovekot stoi nem.

8 9 gi {iri kriljata, gi zema i gi nosi na svoite perja” (5. Moj- nite prekrasni nebesni prostori, miluvan od toplite son- seeva 32,11). ~evi zraci - gi posmatra od viso~ina i im se potsmeva na Taka, po~ituvani, i zad najcrnoto postoi najsvetlo, naj- nevoljite koi do pred malku so seta èstokost se ustremile bleskotno - najcrno za milioni lu|e, no i najsvetlo, pak, za protiv nego parampar~iwa da go storat. drugi milioni - i nie }e zboruvame i za ednoto i za drugoto, Po~ituvani, Bog ni upatuva poraka so koja n# povikuva prvo za najcrnoto, a potoa za najbleskotnoto, pred koe }e i ni dava mo`nost da bideme ne stra~ki koi letaat nisko i is~ezne najcrnoto. se zadrùvaat po buni{ta, tuku orli, mo`nost da se izdig- Vo prodolènie da pro~itame pak del od spomenatite neme visoko nad stra{niot vior na luwite na “poslednite proro{tva: “Zemjata taì, venee, svetot gine, zgasnuva, nebo- denovi” {to }e besneat na na{iot svet; predvidel, kako {to to propa|a so zemjata... Prokletstvo ja golta zemjata... Stra- rekovme, izlez, tunel, niz koj }e pomineme i }e go pre~eko- votija, jama i stapica se pred tebe, ìtelu na zemjata!... ]e rime pragot na noviot svet, pragot na ve~nosta i ve~niot se rastresat temelite na zemjata. Zemjata }e se razbie grozno, ìvot, ~ii{to mugri se ve}e na povidok i ~ija{to zora ve}e zemjata }e se raspuka stra{no, zemjata }e se strese silno, rudee i se obiduva da n# dopre i da n# gali so svoite milni zemjata }e se zalula kako pijan ~ovek, }e se zateteravi kako zraci. Da, otade tunelot e ne{to od {to srceto prepuknuva koliba.” - Ova se bukvalni bibliski proro{tva bez nikakva od radost, ne{to “{to oko ne videlo, {to uvo ne ~ulo i {to bibliska simbolika, koi so neverojatno razigrana dinamika vo ~ove~ko srce ne do{lo” - ne{to {to “Bog go podgotvi za i so galopira~ki ~ekori se ispolnuvaat pred na{ite o~i i onie koi go qubat” (1. Korin}anite 2,9). - Toa ne{to e ìvot nie, sakale ili ne, morame so niv da delime megdan. so po~etok, no so nov po~etok, a bez kraj; toa e nov, ve~en Na{a iskrena èlba i dol`nost e so ovie tekstovi od ìvot za onie {to sakaat ve~en ìvot i {to se prigotvuvaat Biblijata, ne tendenciozno odbrani, bez da dodavame drva na za nego. Za niv Bog predvidel tunel, izlez od poslednata to- ognot, da mu obrneme vnimanie na na{iot ~ovek na ova zajaz- talna kriza, od poslednite silni zla niz koi }e pominuva sve- leno, spoulaveno, za nas neodminlivo vreme, i da go soo~ime tot i premin vo Bo`jeto carstvo za koe obilno pi{uva Bo`- so realnosta koja sekoj den s# posilno n# pritiska; da mu jata re~ i za koe }e zboruvame vo ovaa kniga. pomogneme o~ekuvano i podgotveno da se soo~i so neposred- Ovde sakame u{te edna{ da go istakneme Bo`jiot povik nata, bliska idnina koga “lu|eto - spored Hristovite zborovi vo druga forma. Vo kontekstot na poslednite nastani, Bog n# - }e umiraat od strav o~ekuvaj}i go ona {to }e go snajde sve- povikuva i ni dava mo`nost da bideme ptica koja si svila tot”, koga “}e po~nat da im zboruvaat na planinite: ‘Padnete sebesi gnezdo na visoko izdignata karpa srede voznemireno, vrz nas!’ i na ridi{tata: ‘Pokrijte n#!’” (Luka 21,26; 23,30). zapenaveno, razbraneto i zovrieno more, ~ii{to ogromni Na{a radost i golemo zadovolstvo }e e ako na{ite ~itateli branovi so seta èstokost udiraat vo karpata i so silna bu~a- navistina ova na{e vreme go prepoznaat kako “posledno va se razbivaat od nea i se vra}aat nazad, a mo}nite branovi vreme”, kako “posledni denovi” i kako “kraj”, no i kako svoe pticata gi posmatra ozgora mirno i spokojno, za{to svoeto vreme i {ansa navreme da se prestrojat i da zastanat - ne na gnezdo go splela na sigurno i bezbedno mesto, kade {to bu- pogre{nata, tuku na vistinskata strana - pod Bo`jeto zname. rata ne moè da ja dopre. Spored bibliskite proro{tva, pred nas se morni~avi, Bo`jata re~ kaùva deka Hristos e na{a karpa, na{e monstruozni denovi, denovi obremeneti so stra{ni apokalip- sigurno zasolni{te od site buri {to besneat i vo svetot i ti~ki znamenija, vreme pridruèno so najrazli~ni i ~esti vo na{iot ìvot. Toj e na{e bezbedno pribeì{te kade {to katastrofi od redot na goleminite “edna{ vo sto godini”, a moème da najdeme za{tita, mir i spokojstvo; Hristos ni moèbi i “edna{ vo iljada godini”. Najgolemata dosega{na nudi pomo{ i vodstvo za premin niz onoj “tunel” {to gi povr- kataklizma, nare~ena “potop”, }e bide nadminata i frlena zuva “poslednite denovi” so negovoto carstvo; Toj e “orel {to vo zaborav od druga golema, i od site najgolema i najstra{na bdee nad svoeto gnezdo, reej}i se nad svoite orliwa (nad nas),

10 11 kovnata me|usebna ~ove~ka obespravenost i gnet, baraj}i kataklizma pred koja }e is~ezne s# {to sozdala ~ove~ka raka, odmazda - vreme nare~eno apokalipti~ki armagedon! i koja so svojata jarost od temel }e go izmeni likot na na{ata “Vaka veli Gospod: ‘Slu{am krik na uàs; toa se stra- planeta, za koja }e stane zbor podocna. votii, a ne mir. Ajde, raspra{ajte se i pogledajte: dali neko- Obi~no lu|eto o~ekuvanite te{kotii gi preuveli~uvaat, ga{ rodil ma`? A site maì se fa}aat za bedrata kako ro- no toa ne e slu~aj so nevoljite {to ni idat vo presret. Niv ne dilki! Zo{to site lica se izobli~eni i pobledeni? Lele, }e moè da gi opi{e nitu najbujnata me~ta, nitu najve{toto golem e ovoj den, nema sli~en na nego.’” “Toa }e bide vreme ~ove~ko pero. Nastapuva vreme koga }e zovrijat site ~ove~ki na stradawe kakvo {to nemalo otkako postojat lu|e pa s# do strasti. Toa se denovi koi }e gi iskinat i odduvaat na{ite toga{” (Eremija 30,5-7; Daniel 12,1). koùrci vo koi so godini sme bile zakoùr~eni i zasolneti Beznade`no vreme, mrak i propast za edni, za onie koi vo zavetrina vo koja navidum sme se ~uvstvuvale mirni, spo- nepodgotveni, bez nikakva kotva na zovrienoto more, izlo- kojni i bezbedni i sme oscilirale okolu nekakva ramnote`na èni na vetrometot na nastanite i nadvor od sekoe zasol- polo`ba {to samite sme si ja odbrale, pravej}i ~ekor ni{te, direktno, neza{titeni, se soo~uvaat i pa|aat na os- napred-nazad, samouvereni vo ispravnosta na na{ata poli- tricata na poslednite stra{ni sceni na koi stanuvaat pleva ti~ka, nacionalna, verska i sekoja druga orientacija, opre- koja }e ja odduvaat vetri{tata vo zaborav i nevrat i, kako delba i pripadnost. {to kaàvme, silno nade`no, slavno i najslavno vreme za No viorot {to naskoro }e n# zafati }e pokaè i }e ot- drugi, mugra na ve~na zora i svetla idnina za onie koi navre- krie deka stolbovite vrz koi se potpirala i temelela na{ata me }e zastanat pod Bo`jeto zname, pod znameto na Mihael verska pripadnost i na{ata vera {to sme ja nasledile od (Hristos), koj }e stane da gi za{titi, da im obezbedi sigurno na{ite tatkovci i dedovci vsu{nost ne se nikakva garanci- zasolni{te od spoulavenite stihii vo prirodata i na svetska- ja nitu stolbovi koi moàt da ni pomognat da ostaneme na ta op{testvena scena koi }e sru{at i sramnat s# so zemjata. noze pred naletite na tie viulici, tuku skr{ena trska vrz Golemite fizi~ki i moralni stradawa, niz koi pominu- koja, ako i ponatamu se potpirame - }e se rasporime. vaat milijardi lu|e vo svetot, baraat objasnenie. Zo{to seto Bog }e dozvoli sekoj od nas da se najde vo takvi okolnos- toa? - se pra{uvame site. Zo{to “krajot”, “poslednite denovi”, ti koi }e n# isfrlat od lulkata na na{ata samouverenost i se tolku bolni i kobni, svirepi i beznade`ni, obeleàni so samodoverba i na{ata vera i verska opredelba }e gi stavi na takvi grozomori, stravotii i uàsi, od koi koàta ni se eì kantarot na svojata Re~, na Biblijata, na stroga proverka, za i kosata na glavata ni se diga? Od druga strana, ako Bog e da se vidi dali imame vistinska, Bo`ja, bibliska vera, ili qubov, kako {to kaùva negovata Re~, ako e milostiv i à- pak se potpirame, kako {to ve}e rekovme, vrz skr{ena trs- lostiv, toga{ moè li negovoto oko mirno da posmatra vak- ka - vrz verata {to sme ja nasledile od na{ite tatkovci i va surova zavr{nica na istorijata na na{ata planeta? Dali dedovci, koja }e se urne u{te pri prvite naleti na nevreme- toa za nego e naslada, odmazda, ili pak najgolema àlost {to to na “poslednite denovi”, za{to “Gospod }e se razjari, }e se voop{to moè da se zamisli? Zar seto toa e neminovno i krene da go izvr{i svoeto delo, svoeto ~udesno delo, da go mora li tokmu taka da se odvivaat ne{tata kako {to se odvi- ispolni svojot naum, svojot tainstven naum!” “Boen vik do- vaat? Mora li da pomineme niz tolku grdo vreme za da stig- pira - do nakraj svetot - bidej}i Gospod ima spor so narodite, neme do apsolutniot kraj? izleguva na sud so sekoe telo, bezbo`nicite }e gi predade pod Ako Bog e tolku mo}en, silen, kako {to ~itame vo Bib- me~” (Isaija 28,21; Eremija 25,31). lijata, ako Toj e na{ tatko i ako navistina tolku n# milee, Boen vik do nakraj svetot koj stanuva dosega nevideno, {to go dal i svojot edinoroden Sin da umre za nas, zo{to ne~ueno i nedoìveano popri{te na najsvirepi i najkrvavi toga{ ne im dava drug tok na svirepite nastani so koi mora sudiri me|u narodite, od ~ie{to srce blika nezauzdan, jaros- da se soo~i ~ove{tvoto i ne ja prenaso~i taa tolku gruba ten gnev kako vulkan, srdba sozdadena i pottiknuvana od ve-

12 13 zavr{nica kon ne{to pomirno, pospokojno i posre}no? Zo{to, zo{to, zo{to? - postojano se pra{uvaat site lu|e na svetot i baraat odgovor. [to }e odnese viorot vo nevrat, a {to }e ostane zad nego? [to potoa? Dragi moi, toa se pra{awa na koi }e se obideme da dademe bibliski odgovor. Velime, bibliski odgovor! Ne {to ZNACITE NA POSLEDNOTO VREME kaùva filozofijata, istorijata, naukata, politikata, logikata (“poslednite denovi” ne poznavaat, ne priznavaat nitu pak sledat nekakva ~ove~ka logika, za{to vo niv nema nikakva Blizu e vremeto koga svetot }e go pogodi silna bolka logika), ne {to kaùvaat “golemite” ~ove~ki umovi i znal- koja ne }e moè da ja ublaì nikakov ~ove~ki balsam i mev- ci, tuku {to kaùva Gospod Bog vo svojata Re~, vo Biblija- lem, koga nikoj ne }e moè mirno da spie. Bo`jiot Duh se ta. povlekuva od zemjata. So zaslepuva~ka silina i ednopodrugo, nenadejno i neo~ekuvano, se niàt katastrofi vo vozduhot, na kopnoto i moreto. Kolku ~esto slu{ame za zemjotresi i uragani, za cikloni i tajfuni, za kolosalni poplavi i poàri, koi zad sebe ostavaat gigantski pustewa i tragedii! Prividno ovie nevolji se samo poroj na kapricioznite, neorganizira- ni, nesredeni prirodni sili koi se napolno nadvor od ~ovekovata kontrola. No vo seto toa se ~ita Bo`jata namera. Toa se sredstva i znaci so koi Bog se obiduva da gi natera lu|eto da stanat svesni za opasnosta {to im se zakanuva i na{eto vreme navistina da go prepoznaat kako “posledno vreme”. ]e ima silni zemjotresi!

Zemjotresi - ne{to {to vleva strav vo srcata na lu|eto, ne{to od {to trpki ni pominuvaat po snagata - fenomen i pojava pred koja stoime stapisani, vxa{eni, napolno nemo}- ni, gledaj}i kako na{ite ku}i i na{iot imot - siot na{ ìvo- ten trud - se pretvora vo kupi{ta urnatini i pepeli{te. U{te prvite podmolni, pridu{eni kobni tatneì, pred da nastapat potresite so svojata razurnuva~ka mo}, kaj nas predizvikuvaat mornici i uàsna panika, pri {to gubime orientacija i obezumeni prekutrupa barame spas. Posledici: ~ove~ki `rtvi, materijalna zaguba, nagla siroma{tija, neizvesna idnina, a pred s#, grozni gletki koi n# obremenuvaat so te{ka doìvotna àlost poradi razdelbata so na{ite najbliski i najmili su{testva, zatrupani nekade pod te{kite urnatini ili prikle{teni me|u stolbovi ili betonski gredi i plo~i.

14 15 gledaat lokalni i regionalni zemjotresi. Nivnoto oko gle- Moèbi zemjotresite stanale na{e sekojdnevje so koe da kako celata planeta Zemja se trese silno, kako celata se ve}e sme se soìveale i sme go prifatile kako ne{to voobi- teteravi kako pijan ~ovek, se razbiva grozno, se raspukuva ~aeno i normalno. Sme otrpnale i sme stanale ramnodu{ni stra{no; apostol Jovan gleda silen zemjotres, najsilen, ka- kon s# {to se slu~uva okolu nas. Tie kaj nas ne pobuduvaat kov {to nikoga{ nemalo otkako postojat lu|e na zemjata, ve}e posebni ~uvstva i reakcii, osven ako se slu~at vo na{a tolku golem i tolku silen zemjotres, taka {to i ostrovite neposredna blizina. No denovite {to ni idat vo presret is~eznuvaat i gorite gi snemuva. - Stra{no, grozomorno, no grubo }e n# trgnat od taa letargija vo koja sme zapadnale, za{- neodminlivo, bolno vistinito! to sega{nite zemjotresi, kolku i da se silni i stra{ni, se Planetata se obezli~uva, ja menuva svojata konfiguraci- samo lesen udar so ~ekan po male~kiot prst vo sporedba so ja. Po~vata se izdignuva, se nabira kako morski branovi. onie {to doprva n# o~ekuvaat. “Gospod Bog nad vojskite, Toj ja dopira zemjata, i taa se trese, Ne e najva`no pra{aweto kako nastanuvaat zemjotresite. i site ìteli na nea }e zataàt; se izdiga seta kako Nil” Za niv naukata nema vistinsko objasnenie, ne moè da gi (Amos 9,5). predvidi nitu da ni ukaè efikasna za{tita. O~igledno e Nejzinata povr{ina puka. Se ~ini kako nejzinite teme- deka se slu~uvaat golemi tektonski promeni i seizmi~ki pomestuvawa vo zemjinata kora, gigantski napregawa i xi- li da popu{taat. Gorite se povivaat kako trska na veter, a novski rasedi na sloevite vo pazuvite na zemjata, bezdni go- na site strani se odronuvaat i se trkalaat xinovski karpi. lemi i dolgi i do stotina kilometri vo koi se strupoluvaat Tonat planinski sinxiri i nastanuvaat ogromni krateri i ogromni odroni, kako planini, pri ~ij{to udar se osloboduva bezmerni ambisi i bezdni. Is~eznuvaat naseleni ostrovi vo energija so kolosalni razmeri koja moè da par~osa celi razbesnetite branovi, gi snemuva morskite pristani{ta. - kontinenti ili da gi pridviì eden kon drug. Ne{to dosega nevideno, nedoìveano. Hristos kaùva deka “}e ima silni zemjotresi” (Luka Rihterovata i Merkalievata skala se premnogu male~ki 21,11), zemjotresi so silen, razurnuva~ki intenzitet. Da se za da go merat intenzitetot na tie zemjotresi koi so svojata navratime pak na bibliskite proro{tva koi ja opi{uvaat èstokost iljadnici gradovi pretvoraat vo kupi{ta urnati- poslednata faza niz koja minuva na{ata zemja za vreme na ni i grobi{ta na milioni zaginati lu|e. svoite “posledni denovi”: “Site gradovi gi razurna Gospod so èstokosta na svoja- “]e se rastresat temelite na zemjata. Zemjata }e se raz- ta jarost” - ~itavme pred malku. Veli~estvenite gradbi i bie grozno, zemjata }e se raspuka stra{no, zemjata }e se strese rasko{nite palati, gordosta i slavata na svetovnite mo}ni- silno, zemjata }e se zalula kako pijan ~ovek, }e se zatetera- ci i golemci, koi go rasturale svoeto bogatstvo za da se pro- vi kako koliba.” slavat so niv, se raspa|aat i is~eznuvaat pred nivnite o~i. Zemjata ja otvora svojata utroba i na mo{ne svirep na~in gi “Ja gledam zemjata: pusta e... Gi gledam gorite: ete, se pribira vo svoite pazuva i bogatite, zaedno so nivnoto bogat- tresat, a site ridovi se ni{aat. Gledam: ete, ... site gradovi stvo, i siromasite so nivnata siroma{tija. gi razurna Gospod so èstokosta na svojata jarost.” “I nastapija molskavici, tatneì, gromovi, i nastana silen zemjotres, kakov {to nikoga{ nemalo otkako postojat Ogan, vulkani! lu|e na zemjata, tolku golem i tolku silen zemjotres... I site ostrovi is~eznaa, i gorite ve}e ne se najdoa” (Isaija 24,18- O~igledno e deka za vreme na silnite zemjotresi se slu- 20; Eremija 4,23-26; Otkrovenie 16,18.20). ~uvaat, kako {to rekovme, gigantski tektonski naru{uvawa, Nekoga{ na na{ata zemja postoele zemjotresni podra~ja, seizmi~ki pomestuvawa i promeni vo zemjinata kora - tonat oddelni regioni kade {to imalo zemjotresi. Toa obi~no bile xinovski planinski masivi, is~eznuvaat ostrovi, se javuvaat krajbre`nite primorski regioni. No Bo`jite proroci ne nepregledni krateri i procepi i ogromni kopneni parceli

16 17 Vezuv, Etna, Stromboli, Popokatepetl, Kilimanxaro, se pridviùvaat vo razli~ni nasoki, vr{ej}i silni priti- Krakatau, i drugite dosega{ni vulkani, poznati pod drugi soci vrz kopnoto pred sebe, pri {to nastanuvaat kolosalni imiwa, sporedeni so idnite vulkani {to ja o~ekuvaat na{ata napregawa i podlaboko vo zemjinata utroba, silna presija vrz planeta, se samo pirkawe na ve~erno vetre koe gi razladuva energentite {to se skladirani tamu i naru{uvawe na ener- na{ite ~ela za vreme na nekoja zapurni~ava ve~er. getskata ramnoteà i izliv na energijata so koja taa raspo- Zo{to? Se pra{uvame, i barame odgovor, i vo potraga laga vo vid na silni, razurnuva~ki eksplozii, tatneì, novi sme po odgovor. potresi i vulkani so stra{ni posledici. Slu{ame i gledame kako oìvuvaat so vekovi mrtvi vulkani, a niknuvaat i novi, na novi mesta i, spored prethod- I vodite vo sojuz i sprega so zemjotresite i vulkanite bibliski proro{tva, razni{anata i voskolebana vè{- nite protiv ~ove{tvoto! tena zemjina utroba, gibnata i pritisnata od tektonskite naru- {uvawa vo zemjinata kora nad nea, od silnite tatneì na zem- Katastrofalni zemjotresi ja tol~at i s# pove}e }e ja tol- jotresite, }e ja iznese na pokaz pred gre{noto ~ove{tvo seta ~at, vulkani }e ja stol~at, a silni vodi }e ja dotol~at na{ata svoja sila i èstokost, svojot jarosten gnev niz gigantski planeta. Toa e stra{na sprega me|u trite najmo}ni prirodni izlivi na usvitena lava koja }e progolta iljadnici gradovi sili {to }e se ustremat protiv na{iot svet i ronki }e go i sela, i celi regioni }e pretvori vo pepeli{ta i vo grdi, napravat. “Stravotija, jama i stapica se pred tebe, ìtelu na mrtvi, odbivni i odvratni suri i crni predeli. - Odbivno, zemjata!” (Isaija 24,17). neprifatlivo, bolno surovo, no neodminlivo i vistinito, Da go pro~itame slednoto apokalipti~ko proro{tvo {to za{to taka kaùva Bog vo svojata Re~, vo Biblijata. Da, taka go kaàl li~no na{iot Spasitel Isus Hristos koga go opi{u- kaùva Biblijata, a ne nekojsi zlokoben futurist. val “poslednoto vreme” i koga gi nabrojal znacite karakte- Vo Apokalipsata ili Otkrovenieto ~itame deka seta risti~ni za “poslednite denovi” i za “krajot na svetot” (Matej zemja }e se zapali i }e se pretvori vo “ogneno ezero” vo koe 24,3.14; 28,20): }e izgorat |avolot, grevot i gre{nicite (Otkrov. 19,20; 20,10). “]e ima znaci na sonceto, na mese~inata i na yvezdite, a Zamislete, ogneno ezero, ogneno more, ogneni branovi! na zemjata taga kaj narodite i neizvesnost poradi bu~avata Zemjata se otvora. Oru`jeto skrieno vo nejzinata dlabina se na morskite branovi. Lu|eto }e umiraat od strav o~ekuvaj}i isfrla nadvor. Od sekoja otvorena bezdna blika plamen koj go ona {to }e go snajde svetot, za{to nebesnite sili }e se uni{tuva. Zemjinata kora e ispokinata od silnite izlivi na razni{aat... }e ima stravotii i golemi znaci na neboto” skrienite elementi, od Bo`jeto oru`je vo utrobata na zemja- (Luka 21,25.26.11). ta. Karpite se zapaluvaat. Nastapil “denot koj gori kako “Na zemjata taga kaj narodite i neizvesnost poradi bu~a- pe~ka”, “Gospodoviot den vo koj... sostojkite }e bidat uni{te- vata na morskite branovi.” - Taga i neizvesnost poradi bu~a- ni i zemjata }e izgori so site nejzini dela”. Zna~i, zemjata vata na morskite branovi! Kakva i od kade e taa bu~ava na i s# {to e na nea gori (Malahija 4,1; 2. Petrovo 3,10). Povr- morskite branovi koja predizvikuva strav, taga i neizvesnost {inata na zemjata izgleda kako rastopena masa - ogromno kaj narodite? Cunamite od Indiskiot Okean od 26 dekemvri ogneno more {to vrie. - Stra{no, morni~avo, no bolno visti- 2004 i od 4 maj 2008 g., koi napravija pusto{ vo toj region, nito. Takva idnina, po~ituvani, predviduva Bo`jata re~ za samo n# potsetuvaat na ona {to ni pretstoi. @itelite vo tie na{ata stara, izvetvena, gre{na planeta Zemja. Golemiot predeli od svetot i sega ìveat vo postojan strav i neizves- Bo`ji prorok Isaija gi gledal vo videnie ovie sceni i nas- nost od novi, u{te postra{ni cunami. tani, vrzani za “poslednite denovi”, i ni pora~uva: “Stra- Ve}e gi ~itavme zborovite na apostol Jovan: “I nastapija votija, jama i stapica se pred tebe, ìtelu na zemjata!” molskavici, tatneì, gromovi, i nastana silen zemjotres, (Isaija 24,17). kakov {to nikoga{ nemalo otkako postojat lu|e na zemjata,

18 19 kamen~e frleno vo mirna voda sporedeni so pobesnetite tolku golem i tolku silen zemjotres... I site ostrovi is~ez- vodni stihii koga, pod dejstvo na silnite zemjotresi, }e se naa, i gorite ve}e ne se najdoa” (Otkrovenie 16,18.20). razni{aat i }e se krenat morskite abisali i ultra abisali Stra{no! Nastanuva raspad na planetata. Site ostrovi (najgolemite morski dlabini) koi }e predizvikaat stotici is~eznaa, gorite gi snema, planinskite masivi potonaa! Kade metri visoki branovi, silni da navlezat i vo najdlabokite is~eznaa ostrovite? Kade zaminaa planinskite masivi - Al- predeli na kopnoto, ostavaj}i zad sebe pusto{. Tatneìte i pite, Kordilerite, Andite, Pirineite, Himalaite?... Tamu silnite bu~avi na tie gigantski morski branovi, veli na{i- od kade {to do{le, od kade {to nastanale so nabirawe na ot Spasitel, vlevaat otroven strav, sozdavaat taga, o~aj i zemjinata kora, pri {to se sozdale ogromni ambisi vo koi panika kaj narodite. - Nesre}i so zaslepuva~ka sila i brzi- se sobrale vodnite masi za vreme na potopot, formiraj}i gi na, najstra{ni, nenadejni i najmalku o~ekuvani! Ovie puste- moriwata i okeanite. A ako tie se vratat tamu od kade {to wa }e se niàt ednopodrugo. U{te nezakrepnat od edna, sve- isplivale, vo morskite dlabini, toga{ kade }e zaminat xi- tot go poga|aat nizi drugi posledovatelni katastrofi. “Lu- novskite koli~estva voda od moriwata i okeanite? |eto }e umiraat od strav o~ekuvaj}i go ona {to }e go snajde Sekako, istisnati od svoite vekovni prostori vo koi svetot”, prodolùva Toj. bile smesteni, tie se upatuvaat vo potraga po novi prostori kade {to }e se smestat, }e gi preminat svoite mileniumski granici i }e krenat vo osvojuvawe na kopnenite povr{ini, ]e ima znaci na sonceto, na mese~inata i na pri {to nastanuvaat nevideni, katastrofalni poplavi so yvezdite... nebesnite sili }e se razni{aat! kakvi {to na{ata planeta ne se soo~ila u{te od vremeto na potopot pred tolku iljadi godini vo koj izginalo s# ìvo na I nebesnite sili - nebesnite tela, kako {to kaùvaat kopnoto, osven ona {to bilo smesteno vo Noeviot kov~eg. drugi prevodi - }e se razni{aat! Me|u tie nebesni tela {to Zna~i, nastanuva gigantska dinami~ka prostorna re- }e se razni{aat, Isus gi spomnuva sonceto, mese~inata i yvez- distribucija me|u kopnoto i vodnite masi koi polnat novi dite, a kon niv moème da gi dodademe i kometite, meteori- xinovski bezdni i ambisi, pri {to iljadnici brodovi i voeni te, meteoritite i asteroidite (planetoidite). Zna~i, spored floti, so celokupniot voen arsenal {to go nosele vo sebe i mu Hristovite zborovi, tie “}e se razni{aat”. [to zna~i toa? zadavale strav na svetot, }e potonat vo morskite dlabini, za- Toa zna~i deka vo bliska idnina ~ove{tvoto, pokraj toa {to edno so milioni ~ove~ki ìvoti {to }e bidat `rtvuvani. }e se soo~uva so katastrofalni zemjotresi so ogromna razur- Mo`ni se i reverzii. Naukata tvrdi deka, na primer, nuva~ka mo} i so nevideni katastrofalni poplavi i vulkani, postoelo Panonsko More (i drugi moriwa) koi istekle i zad i so drugi golemi i najgolemi nepogodi, toa }e se soo~i i so sebe ostavile kotlini i ogromni ramnici, vo slu~ajov Panon- ~udni, neodgatlivi i kobni nebesni pojavi od koi }e go zafati skata Nizina. No, so ~estite silni tektonski naru{uvawa vo nezapametena panika. Eve go u{te edna{ integralno Isuso- zemjinata kora, mo`no e da se zatvorat klisurite i tesnecite voto proro{tvo koe najavuva razni{uvawe na nebesnite tela: niz koi te~at rekite i povtorno, sega ve}e gusto naselenite “]e ima znaci na sonceto, na mese~inata i na yvezdite, a kotlini i nizini, da se pretvorat vo ezera i moriwa. na zemjata taga kaj narodite i neizvesnost poradi bu~avata Sega{nite s# poza~esteni i posilni uragani, tajfuni, na morskite branovi... }e ima stravotii i golemi znaci na cikloni i tornada, koi se rezultat na razdviènosta na samo neboto. Lu|eto }e umiraat od strav o~ekuvaj}i go ona {to }e gornite sloevi na vodnite masi, pustat mnogu predeli na zem- go snajde svetot, za{to nebesnite sili }e se razni{aat” (Luka jata, ostavaj}i milioni lu|e bez domovi, uni{tuvaj}i ekono- 21,25.11.26). mii na celi regioni i odnesuvaj}i so sebe ogromen broj ~ove- Biblijata na svoite sveti stranici beleì razni{uvawe ~ki ìvoti. No tie, kolku i da se silni, stra{ni i katastro- na nebesnite tela vo minatoto. Vo knigata na Isus Navin falni, se samo branovi vo kada ili branovi sozdadeni od ~itame: “Vo onoj den, koga Gospod im gi predade Amorejcite

20 21 prekutrupa }e baraat spas, no kade? Naukata, filozofijata, na Izraelovite sinovi, Isus Navin mu se obrati na Gospoda tehnikata i seta ~ove~ka mudrost, vo tie migovi, koga ~ove{- i izvika pred Izraelcite: ‘Sonce, zastani nad Gavaon, i mese- tvoto }e ja zagubi po~vata pod nozete, napolno nemo}ni, ~ino, nad dolinata Ealon!’ I sonceto zastana, i mese~inata moàt samo da se poklonat pred tie fenomeni, ne moèj}i se zapre s# dodeka narodot ne im se odmazdi na svoite nepri- da ni posluàt kako zasolni{te i pribeì{te, bidej}i tie jateli... I sonceto zastana srede neboto i ne se navali kon pojavi nau~no se neodgatlivi i sprotivni na nau~nite fun- zapad re~isi cel den. Nema{e takov den ni porano ni posle, damenti i ne po~ituvaat nikakva ~ove~ka logika nitu pak se Gospod da se oyvie na ~ove~ki glas” (Isus Navin 10,12-14). vklopuvaat vo racionalnata ~ove~ka {ema na razmisluvawe. U{te ne{to! Imame zapis vo Biblijata, slu~aj koga son- Ova moè da se povtori, i sigurno }e se povtori, moèbi ceto se vratilo nazad. “Ezekija (car) go pra{a Isaija (prona ist, a moèbi na drug na~in. îtavme kako Hristos kaù- rok): ‘Po koj znak }e znam deka Gospod }e me izlekuva i deka va: “]e ima stravotii i golemi znaci na neboto!” po tri dni }e vlezam vo Gospodoviot dom?’ Isaija odgovori: Naskoro }e se soo~ime so ~udni, natprirodni pojavi na ‘Eve ti znak od Gospoda deka }e postapi kako {to kaà: saka{ neboto, stra{ni, postra{ni od koga i da e porano, pojavi od li senkata da odi napred deset stepeni ili deset stepeni koi zdivot }e ni zastanuva, od koi lu|eto }e se stapisuvaat i nazad?’ Ezekija odgovori: ‘Lesno e da se pomesti senkata deset }e umiraat od strav. Bog }e gi prezeme rabotite vo svoi race. stepeni napred. Ne! Neka se vrati senkata deset stepeni Nebesnite tela - sonceto, mese~inata, yvezdite, {to gi sozdal nazad!’ Povika prorokot Isaija kon Gospoda i Gospod ja vra- Toj - }e zatreperat i }e se razni{aat pred negoviot pogled, ti senkata deset stepeni nazad na Ahazoviot son~ev ~asovnik” }e tancuvaat kako razigran kow vo racete na iskusen java~, (2. Carevite 20,8-11). pravej}i ritmi~ki graciozni ~ekori napred-nazad, poigru- Vo prviot slu~aj sonceto zastanalo srede neboto i ne se vaj}i se na toj na~in so neverstvoto na nevernicite i so gre- navalilo kon zapad re~isi cel den, i mese~inata se zaprela! vot na gre{nicite. Vo vtoriot slu~aj Gospod ja vratil senkata, go vratil sonce- Vo vrska so nebesnite znaci, koi ukaùvaat na blizina- to deset stepeni nazad! (Napomena: ovde ne treba vo igra da ta na Gospodoviot den, a toa e vtoroto Hristovo doa|awe, da gi voveduvame geocentri~nosta i heliocentri~nosta na na{i- go ~ueme i proro{tvoto na prorok Amos 8,9: ot son~ev sistem, za{to Bog, kako tvorec na celata vselena, “Vo toj den - govori Gospod Bog - }e napravam sonceto stoi nad vselenskite zakoni, i po potreba Toj moè da go da zajde na pladne, i }e ja zatemnam zemjata sred bel den!” - zapre ili da go vrati nazad ne samo celiot son~ev sistemili Sonceto }e zajde na pladne!? Zamislete, vo zapadnata hemis- oddelni negovi tela, tuku, ako zatreba, i celata vselena.) fera, koga e den, pladne, naedna{, bez nikakvo navestuvawe, Kako bi reagirale i {to bi pravele deneska nie i site sonceto zao|a koga go postignuva svojot zenit, a se pojavuva narodi na svetot koga nenadejno sonceto bi zastanalo srede vo isto~nata hemisfera, koga e no}, na polno}, ili obrat- neboto i ne bi se pomestilo re~isi cel den i koga mese~inata no! - Kavi stresovi, povtoruvame, kakov strav, kakov uàs, bi se zaprela; koga vo eden ubav son~ev den sonceto, postignu- kakva nekontrolirana panika kaj lu|eto!? vaj}i go na pladne svojot zenit, namesto normalno i voobi~a- Da, sonceto }e zajde na pladne i }e izleze na polno} vo eno da se spu{ta kon zapad, naedna{ da po~ne da se vra}a vremeto koga Bog }e se vme{a vo gnasnata istorija na svetot nazad, kon istok!? Ili, pak, da prodolì ~ekor napred, ~ekor i koga }e go prezeme nejzinoto kormilo da go izbavi svojot nazad!? Ili, {to e u{te postra{no, namesto da se dviì po narod i rabotite da gi privede kon kraj. svojata voobi~aena mileniumska pateka istok-zapad, da po~ne Biblijata beleì i drugi nebesni fenomeni i pojavi da se dviì po pateka sever-jug ili jug-sever!? Kakva nekon- vrzani za nebesnite tela kako znaci koi mu prethodat na kra- trolirana panika bi go zafatila ~ove{tvoto od tie nevoobi- jot. “]e pokaàm znaci na neboto i na zemjata (veli Gospod), ~aeni nebesni pojavi!? Koj moè da ja opi{e taa haoti~na krv i ogan i stolbovi dim. Sonceto }e se pretvori vo temni- sostojba vo koja bi zapadnal na{iot svet? Lu|eto glave~ki i

22 23 na, a mese~inata vo krv, pred da nastapi golemiot i stra{en misla: “]e ima znaci na sonceto, na mese~inata i na yvezdite, Gospodov den!”... “Blizu e Gospodoviot den! Sonceto i mese- a na zemjata taga kaj narodite i neizvesnost poradi bu~avata ~inata }e potemnat, yvezdite }e ja izgubat svojata svetlina... na morskite branovi. Lu|eto }e umiraat od strav o~ekuvaj}i neboto i zemjata }e se tresat, ama Gospod }e bide za{tita na go ona {to }e go snajde svetot, za{to nebesnite sili }e se svojot narod” (Joil 2,30.31; 3,14-16). razni{aat” (Luka 21,25.26). Da povtorime pak, ova se Hris- “I vidov, koga Jagneto go otvori {estiot pe~at, nastana tovi zborovi. silen zemjotres; sonceto pocrne kako strunena vre}a, a ce- O~igledno e deka gigantskite morski branovi i nivnata lata mese~ina se stori kako krv, i nebesnite yvezdi ispopa|aa bu~ava, koi predizvikuvaat taga, neizvesnost i o~aj kaj naro- na zemjata. ... A neboto go snema kako svitok koga se smotu- dite, se povrzani so znacite na sonceto, na mese~inata i va; i site gori i site ostrovi se pomestija od svoite mesta” yvezdite, i istite se predizvikani od nebesnite sili, odnos- (Otkrovenie 6,12-14). no tela, koi }e se razni{aat i rastresat. “Vedna{ po stradawata vo tie denovi, sonceto }e potem- Strav, taga i o~aj od gigantski razmeri kaj site narodi! ni, mese~inata nema pove}e da sveti, yvezdite }e pa|aat od Pa|aweto na yvezdi (meteori) i zatemnuvaweto na sonceto i neboto i nebesnite sili }e se rastresat” (Matej 24,29). mese~inata, bu~avata na morskite branovi, razni{uvaweto na Znaci na neboto i na zemjata, krv i ogan; sonceto }e se nebesnite tela, obvieni vo krv i ogan - tie nenadejni i ~udni, pretvori vo temnina, }e pocrne kako strunena vre}a (ne tainstveni i nepredvideni, nepredvidlivi i neodgatlivi, obi~no, redovno i predvidlivo zatemnuvawe); mese~inata vo natprirodni i kobni nebesni pojavi, kako i drugite katas- krv; yvezdite }e ja izgubat svojata svetlina, }e pa|aat od trofi i kataklizmi {to gi opi{avme, }e predizvikaat me|u- neboto; neboto i zemjata }e se tresat; neboto }e go snema kako narodna taga i stradawa {to }e go nateraat cel svet, site svitok koga se smotuva! - Stra{ni nebesni znamenija, zar ne! narodi, da gi ostavat nastrana me|udràvnite, me|ugrani~- Neboto se trese! Toa ne e zemjotres {to nie go poznavame, ne! nite, me|unacionalnite, rasnite, verskite i site drugi Toa e nebotres! Ne{to {to ~ove~ko oko ne videlo. Neboto sporovi i sudiri i da se pra{aat: “[to }e pravime sega?” }e se svitka kako kniga, kako svitok! Zar e mo`no neboto da Na ~ove{tvoto }e mu se zakanuva celosno uni{tuvawe i se svitka? Da, mo`no e. Isusoviot u~enik i apostol, Jovan,gle- toa }e se obedini i }e bara na~in kako da se spasi od tie kata- dal i videl kako neboto se svitkalo kako svitok! Nebesnite strofi, kako da preìvee. Toa ne }e znae {to da pravi. Hris- sili, nebesnite tela }e se razni{aat, }e se rastresat! tos kaùva deka toga{ “}e ima stravotii i golemi znaci na Pred da bide razurnat Erusalim, na neboto se pojavile neboto... golemo stradawe kakvo {to nemalo od sozdavaweto stra{ni, kobni znamenija - neprirodna svetlina i oblaci od na svetot, nitu pak }e ima. I ako ne se skratat tie dni, ne bojni koli i silni vojski vooruèni za boj. Se slu{ale gla- bi se spasilo nitu edno telo. No zaradi izbranite, tie dni sovi koi najavuvale horor, svirepi koleì, krvoprolevawe. }e bidat skrateni” (Luka 21,11; Matej 24,21.22). Za ~itatelite koi sakaat podlaboko da navlezat vo ovaa problematika, vo prodolènie so positni bukvi iznesuvame Na zemjata taga kaj narodite i neizvesnost mo`ni realni scenarija i sceni za morskite branovi prediz- poradi bu~avata na morskite branovi! vikani od nebesnite sili, odnosno tela, koi samite }e se razni{aat, no }e ja razni{aat i rastresat i zemjata. Da se navratime pak na ve}e spomenatata sprega na najmo}nite prirodni sili koi so seta èstokost }e se ustremat Ako se razni{aat nebesnite tela, a spored Hristovite zborovi protiv ~ove{tvoto za da go istrebat od zemjata, i popodrob- sigurno }e se razni{aat, tie }e ja razni{aat i na{ata planeta, bidej}i no da ja razgledame mislata za katastrofalnite poplavi, mis- taa opstojuva vo vselenata vo me|usebna zaemna konstelacija so niv. Me|utoa, malkumina znaat {to se slu~uva i {to moè da se slu~i vo lata za bu~avata na silnite morski branovi od edna druga taa nivna zaemna konstelacija. Dobro e da im dozvolime na as- strana. Da go analizirame kontekstot kade {to se nao|a ovaa tronomite, koi go gledaat toj kontekst na soodnosi me|u nebesnite tela,

24 25 da ni objasnat {to moè da ja snajde na{ata planeta vo bliska idnina. odminal zemjata za samo 700.000 milji. Nikoj ne go zabeleàl kako doa|a; Ova e mo{ne aktuelna tema denes, i na zapad lu|eto, ~itaj}i gi izve{- koga bi pominal samo {est ~asa podocna, bi ja zbri{al civilizacija- taite i informaciite na astronomite, gi zafa}a s# posilna panika. ta”2. [to ni pretkaùvaat astronomite? Ni{to drugo osven ona {to Uvodnite paragrafi vo prilogot od Wusvik pretstavuvaat jasna go pretkaàl na{iot Spasitel Isus Hristos kako znak na poslednoto slika za ona {to moèlo da se slu~i: vreme - deka nebesnite tela }e se razni{aat, a so toa }e ja razni{aat i “Pi{tej}i, asteroidot doa|a od neboto kako vior od pekolot, pogo- na{ata planeta. Da gi pogledneme nivnite izve{tai! lem od planina i nabien so pogolema sila od celokupniot svetski Nau~nicite veruvaat deka nekoja kometa ili asteroid, so pre~nik nuklearen arsenal. Ja probiva atmosferata so brzina koja e 100 pati od 5 do 6 milji (desetina kilometri), vo minatoto se sudril so zemjata, pogolema od kur{umot koj dobil zabrzuvawe i za pomalku od edna sekun- uni{tuvaj}i gi dinosaurusite na zemjata. Ako takov asteroid bi pad- da podocna udira na po~vata so eksplozivna mo} od 100 milioni mega- nal vo okean, ogromni branovi bi go opustele krajbre`jeto vo toj del toni TNT-ol (eksploziv - trinitrotoluol). Udarniot bran na takvo na svetot. Ako bi padnal na kopno, bi podignal ogromni koli~estva prizemjuvawe, {irej}i se so brzina od 20.000 milji na ~as, sramnuva s# pravovi kon neboto i nad devedeset procenti od {umite na zemjata bi so zemjata vo pre~nik od 150 milji. Ednovremeno od mestoto na udarot bile uni{teni so globalna poàrna luwa. Celata zemjina topka bi vertikalno se izdignuva mlaz od parea {to poteknuva od rastopenite bila pokriena so temnina koja bi traela nekolku meseci. Asteroid so karpi, probivaj}i dupka niz atmosferata i isfrlaj}i usviten kr{. pre~nik od edna milja bi opustel cel eden kontinent. Sudir me|u zem- Karpite, pretvoreni vo parea, se ladat, kondenziraj}i se povtor- jata i asteroid so golemina na supertanker bi zbri{al grad so golem- no vo stotici milioni sitni kamewa koi vo slednite migovi po~nuvaat ina na Menheten. da pa|aat na zemjata, se zagrevaat, a nabrgu i samiot vozduh se rumenee Postoi golema verojatnost deka znacite na sonceto, mese~inata i od silna è{tina. Od zelenite lisja {u{ka parea, zgradite i drvjata yvezdite, {to gi pretkaàl Isus, se povrzani so kometite, asteroidite se pretvoraat vo razgoren ogan so plamen. Azotot i kislorodot vo at- i meteoritite. mosferata sozdavaat azotna kiselina; sekoe preìveano sozdanie {to Meteor: ona {to se ree vo vozduhot; par~e karpa koja pa|a od }e ispolzi od pe{terite ili od zasolni{tata e zafateno so kisel po- nebesniot prostor na zemjata; neobi~na, ~udna pojava. roen do`d koj nagrizuva kako kiselinata od avtomobilskite baterii.”3 Meteorit: karpesta ili metalna masa {to pa|a od neboto na zem- Spored astronomot Henri Milo{ (Henry Melosh) od univerzi- jata; meteorsko kamewe i meteorsko èlezo - prosto èlezo so malku tetot vo Arizona, takva scena bi ostavilo zad sebe ne{to {to bi ima- nikel. lo pre~nik od desetina kilometri koga bi padnalo od vselenskiot Asteroid: male~ki, so golo oko nevidlivi planeti me|u Mars i prostor i bi ja udrilo zemjata. Jupiter (planetoidi - planeti {to lutaat) so pre~nik do deset kilo- Mislite li deka toa ne moè da $ se slu~i na na{ata planeta? metri. Postojat dva vida asteroidi. Edni se sostaveni od kamen, so sklo- Pa toa ve}e se slu~ilo. Kako {to rekovme, nau~nicite denes se ubede- nost da eksplodiraat vo atmosferata, i drugi, sostaveni od metal koj ni deka vo dale~noto minato nekoj asteroid so vakva golemina zbri{al se odlikuva so golema gustina koja preodoluva vo tekot na nivnoto pove}e oblici od ìvotot na zemjata, vklu~uvaj}i ja i celata populaci- probivawe niz atmosferata s# do sudir so zemjata. ja na dinosaurusite. Asteroiden: yvezdolik; vo oblik na yvezda; sjaen. Me|utoa, ne treba da odime tolku daleku baraj}i dokaz za meteo- Kometa: yvezda so opa{ka; se dviì okolu sonceto po parabola ritskata i asteroidskata aktivnost koja{to ja zagrozuva zemjata. Na 30 ili po elipti~na pateka. juni 1908 godina silna eksplozija nad Sibir sramnila so zemjata 2.000 Da se obideme u{te malku podetalno da utvrdime {to bi se slu~ilo kvadratni kilometri {uma. Vrvovite na urnatite drvja bile naso~eni koga planetata Zemja bi ja pogodila nekoja kometa, asteroid ili nekoj sprotivno od epicentarot na eksplozijata. Bidej}i nemalo nikakov golem meteorit. krater, nau~nicite zaklu~ile deka nekoja kometa ili nekoj asteroid Adventistite i drugite hristijani ne se edinstveni koi deneska eksplodiral nad po~vata. zboruvaat za krajot na svetot! Nau~nicite isto taka se zainteresirani “Ad Astra” pi{uva: “Koga kometa so golemina na onaa od Sibir za ovaa tema. Da gi zabeleìme zborovite na Donald Jeomans(Donald bi padnala deneska na nekoj tipi~no selski predel vo Soedinetite Yeomans), astronom vo laboratorijata NASA za lansirawe raketi vo Dràvi, bi zaginale 70.000 lu|e, dodeka materijalnata {teta bi izne- Pasadena, vo Kalifornija, od prikazot na Wusvik: “Zemjata odi po suvala 4 milijardi dolari. Udar {to bi pogodil nekoja urbana oblast svojata pateka okolu sonceto vo roj od asteroidi... Porano ili podoc- bi ubil 300.000 lu|e i bi napravil {teta koja bi bila pogolema od 280 na, na{ata planeta }e ja udri nekoj od niv.”1 milijardi dolari” (str. 32). Wusvik ja podvlekuva blizinata na opasnosta, izvestuvaj}i deka Ponatamu: “Moèbi postojat nekolku stotici iljadi do nekolku “na 23 mart 1989 godina eden asteroid, so pre~nik od polovina milja, ja milioni kometi i asteroidi so pre~nik pogolem od 50 metri - dolnata

26 27 granica na procenkata na goleminata na kometata od Sibir - koi imaat “]e ima znaci na sonceto, na mese~inata i na yvezdite, a na zemjata taga svoi orbiti {to se vkrstuvaat so zemjata.”4 kaj narodite i neizvesnost poradi bu~avata na morskite branovi.” Eden Neodamna vselenskiot Hablov teleskop na astronomite im drug prevod kaùva: “Narodite }e bidat opfateni od strav i zbunetost ovozmoìl da otkrijat golem pojas od kometi vo blizinata na plane- od bu~avata na moreto i na branovite” (Luka 21,25). tata Pluton. Toj pojas e nare~en Kuiper, i pretstavuva “izvor na site Dali Isus moèbi rekol deka narodite }e bidat ispolneti so kometi {to se dviàt so golema brzina me|u planetite, so kratkotraj- taga, so strav, zbunetost i vo neizvesnost poradi pa|awe na yvezdite? ni orbiti od okolu 20 godini ili pomalku”.5 Nau~nicite procenuvaat Ne, Toj rekol deka lu|eto }e bidat opfateni so taga, strav i zbunetost deka pojasot {to se vrti okolu son~eviot sistem moè da sodrì okolu poradi bu~avata na moreto i udarite, razbivaweto na morskite bra- 10 milijardi kometi so pre~nik od 4 do 200 milji. Pokraj pojasot novi. Newsweek kaùva deka asteroid vo okeanot navistina }e prediz- Kuiper, nau~nicite smetaat deka postoi “obvivka” od kometi okolu vika “morska bu~ava i silni branovi”. - Da, toga{ tie (moreto i bra- son~eviot sistem koj vsu{nost e izvor na kometi, kako {to e Haleeva- novite) }e gi preminat svoite granici, navleguvaj}i so silni naleti ta kometa, a koi imaat pogolema orbita. dlaboko vo kopnoto i ostavaj}i zad sebe pusto{. Dali e toa “Bo`ji arsenal” {to }e bide aktiviran protiv na{ata Da se vratime na asteroidot od 6 milji i na ona {to }e go stori zemja? Samo Toj znae koga edna od ovie kometi moè da skr{ne od svo- toj na na{ata planeta. Atmosferata }e bide pogodena na najmalku dva jata pateka vo nadvore{nite prostranstva na son~eviot sistem i po na~ina. Prvo, bi se pojavile kiseli do`dovi. Vo porane{niot navod opredelena kriva linija da se upati direktno kon zemjata. Ako se slu~i od Newsweek ~itavme deka “azotot i kislorodot vo atmosferata }e toa, za ìtelite na zemjata nema nikakvo zna~ewe male~kata razlika sozdadat azotna kiselina; sekoe preìveano sozdanie, {to }e ispolzi dali ovoj nastan go predizvikal Bog ili Toj samo dozvolil da se slu~i. od pe{terite ili od zasolni{tata, }e bide zafateno so kisel poroen do`d koj isto tolku nagrizuva kolku i kiselinata od avtomobilskite Asteroid od {est milji baterii.” Tajm Lajfovata kniga “Comets, Asteroids and Meteorites” toa go iskaùva vaka: Na nau~nicite sega im e poznato deka asteroid so pre~nik od 6 “Otrovnite talozi }e gi simnat lisjata od sekoja preostanata bil- milji (desetina kilometri) ima naboj od pet milijardi atomski bombi ka, ezerata }e stanat kiseli i }e gi rastvorat normalno nerastvorlivite vo edna edinstvena ognena topka! Kako {to objasnuva Tajm Lajfovata mo{ne otrovni metali od po~vata i karpite, koi }e pominat vo potoci- kniga “Comets, Asteroids and Meteorites”, takov asteroid “bi ja preo- te, vo barite i rekite, vo koi }e izumre ostatokot od ìvotot vo vodite” brazil studenata sina planeta vo usviten lonec za topewe. Koga ~adot (str. 131). bi se rasturil, bi isplovila izmeneta planeta: deformiran i jalov svet Druga pojava vo atmosferata - temnina: koj se teteravi kon nekoja nova sudbina” (str. 121). “Milijardi toni mikrofini ~esti~ki od karpite i kondenzira- Od “National Geographic” }e go navedeme sledniot citat: “Usvite- ni kapki od parea, isfrleni so padot na asteroid, }e se vivnat vo pros- nata topka bi imala pre~nik od nekolku iljadi kilometri. So ~asovi torot i vo rok od nekolku sekundi }e dostignat stratosferski viso- planetata bi ja bri{ele vetri{ta so brzina od nekolku stotici kilo- ~ini... Sa|ite od {umskite poàri, izme{ani so smogot od azoten ok- metri na ~as, su{ej}i gi drvjata kako golem fen za kosa... Pove}e od 90 sid, nastanat pri po~etnite i slednite udarni branovi, }e se soedinat procenti od svetskite {umi bi izgorele!” so pravot koj brgu se {iri i }e obrazuvaat zavesa debela 17 milji. Taa Koga asteroidot bi padnal vo okean, “usvitenata topka od parea }e ja obvie celata planeta vo rok od 24 ~asa... Zemjata }e bide opfate- i od par~iwa istopena masa bi sramnila so zemjata sekoj grad na na so temnina koja }e bide trieset pati potemna od najtemnata no} bez oddale~enost od 1.200 milji i bi ja isprala po~vata s# do kamenata pod- mese~ina.”8 loga” - toa zna~i zbri{uvawe, uni{tuvawe na ogromen broj gradovi.6 Ova dava zna~aen uvid vo Isusovoto proro{tvo za znacite na son- Asteroid od 6 milji, koj bi padnal vo okean, bi go uni{til pogo- ceto, mese~inata i yvezdite. Asteroid navistina bi gi zatemnil sonce- lemiot del od ribite na svetot.7 to i mese~inata. Pove}e za najrazurnuva~kite efekti predizvikani od ogromnite Do sega go razgleduvavme ona {to }e se slu~i ako nekoj asteroid branovi {to bi gi podignal asteroid od 6 milji koj bi se urnal vo so pre~nik od 6 milji bi ja pogodil na{ata zemja. Re~isi seta litera- okean! Eve kako go opi{uva toaNewsweek: tura {to go opi{uva dejstvoto na asteroidite na na{ata planeta zboru- “Koga asteroid od 6 milji bi go pogodil Meksikanskiot Zaliv, va za asteroid so takva golemina. toj bi sozdal bran visok 3 milji (nad 4,8 km). Devetstotini milji pona- Sepak, sega bi trebalo da stane jasno deka, koga nekoj asteroid so tamu (okolu 1.500 km), xinovskiot voden yid s# u{te bi bil visok 500 takva golemina bi padnal na zemjata pred vtoroto Hristovo doa|awe, metri. Takov asteroid bi predizvikal poplava vo Kanzas Siti” (str. 60). toj bi go uni{til ~ove~kiot rod. Me|utoa, Biblijata objasnuva deka Da zastaneme za mig i povtorno da pogledneme {to kaùva evange- mnogu lu|e }e bidat ìvi na zemjata za da go vidat Isusa kako doa|a. listot Luka, naveduvaj}i go Isusovoto proro{tvo za znacite na neboto: Taka, ako Isusovoto proro{tvo za pa|awe na yvezdite se odnesuva na

28 29 eksplozija koja po sila bi se izedna~ila so re~isi celokupniot svet- nastanite za vreme na poslednata kriza, toga{ “yvezdite” {to pa|aat ski nuklearen arsenal koga bi eksplodiral naedna{. od neboto }e bidat mnogu pomale~ki od 6 milji vo pre~nik. Moèbi mnogu pozna~aen e faktot deka astronomite ne go Vo septemvriskiot broj na spisanietoAstronomy (Astronomija) zabeleàle asteroidot s# do samo 4 dena pred da profu~i pokraj zemja- za 1991 godina se nao|a prilog koj go opi{uva dejstvoto na asteroidite ta. Navistina docna, bidej}i, koga bi se na{ol na orbitata na na{ata so mnogu pomale~ka golemina i dejstvoto na ognenite topki na kome- planeta, nau~nicite bi moèle samo da gi predupredat ìtelite vo tite i meteoritite {to }e ja bombardiraat zemjata od nadvore{nite zagrozenite oblasti deka }e umrat. Moèbi bi se spasile samo nekol- prostori. Tamu moème da pro~itame deka vo tekot na minatite kumina od eden milion ili moèbi od edna milijarda lu|e osudeni na nekolku godini najmalku dva asteroida odvaj proma{ile i ne ja udrile na{ata planeta. Eden od niv, vo 1989 godina, bil so golemina od 100 do smrt. So toa Isusovoto pretkaùvawe bi se ispolnilo na najdra- 400 metri vo pre~nik. Spored spisanietoAstronomy , eksplozijata na mati~en na~in. ôve~kata rasa nepovratno bi is~eznala proniknata ovoj asteroid bi oslobodila sila na edna bomba od 1.000 megatoni. so strav, svetskite voda~i sigurno bi potonale vo taga i zbunetost, Opi{uvaj}i ja taa eksplozija vo sega{no vreme, spisanieto kaùva: obiduvaj}i se da pronajdat izlez od posledicite na taa uàsna katastrofa (Luka 21,25.26) “Topliot gas od objektot {to isparuva se vivnuva kon neboto i so . sebe vle~e u{te pogolemi koli~estva vozduh. Udarniot bran se {iri Zna~i, planetata Zemja se nao|a na prag na kriza na veko- od mestoto na udarot i pod vlijanie na toplinata, oslobodena pri eksplozijata, gori s# {to e vo pre~nik od 100 kilometri. Na oddale~enost vite kakva {to ne postoela na nea u{te od potopot, posled- od okolu 500 kilometri, temperaturata s# u{te e visoka okolu 100 ste- na kriza, pridruèna so zaslepuva~ki nesre}i i kolosalni, peni Celziusovi. galopira~ki katastrofi i kataklizmi, nenadejni, stra{ni i Eksplozijata se {iri so brzina od 35.000 kilometri na ~as i sram- neo~ekuvani. Isus pretkaàl pa|awe na yvezdi, mra~ni deno- nuva so zemja s# vo pre~nik od 250 kilometri. Razneseniot materijal vi i golemi branovi, ispla{en ~ove~ki rod, taga i mete` me|u po sudirot pa|a sli~no na do`d, vo golema mera vo vid na rastopeni narodite (Luka 21,25.26), pretkaàl vreme na seop{ta nevolja kapki karpi. Ovoj udar zad sebe ostava krater otprilika okolu deset pati pogolem od svojot pre~nik. Asteroidot od 1989 godina za mig bi koja }e go zagrozi opstanokot na ~ove~kiot rod. Ako verzija- zbri{al grad so golemina na Wujork” (str. 52). ta na Luka vo vrska so Isusovite zborovi treba da se razbere Astronomy naveduva podatok deka “do sega se utvrdeni re~isi 100 bukvalno, toga{ podatokot {to se odnesuva na kometite, as- asteroidi ~ii{to pateki ja se~at patekata na zemjata, pove}eto od niv teroidite i meteorite, pretstavuva najdobar na~in za objas- vo poslednite godini. Se somneva deka najmalku 1.000 takvi asteroidi nuvawe na ona {to go kaàl Isus. demnat tamu” (Isto). Ovie asteroidi po golemina se dviàt od 10 metri do 38 kilometri. Koga asteroid od 38 kilometri bi ja udril zemjata, ne bi os- Drugi znaci koi go najavuvaat krajot tanalo ni{to ìvo na nea. Me|utoa,Astronomy kaùva deka “udarot duri i na nekoj male~ok asteroid moè da napravi pove}e otkolku Na svetot s# e vo dvièwe. Zlokobni se znacite na vre- prekin na ekosistemot za nekolku godini. Sepak, tolku ‘mele~kiot’ meto. Ve}e se gledaat konturite na idnite stra{ni nastani. nastan moè da ja uni{ti civilizacijata. Zo{to? Zatoa {to civilizacijata zavisi od eksploatacijata na prirodnite resursi, vklu~uvaj}i Se podigaat viori. Koj moè da ja ~ita idninata? Kade e si- gi zemjodelskite resursi, vrz koi se potpira ishranata na svetskoto gurnosta? Nema sigurnost vo ni{to {to e ~ove~ko i zemno. naselenie. Ako nastapi celosen prekin vo snabduvaweto so hrana, a toa Lu|eto brgu se redat pod znameto {to go izbrale. Vozbudeno bi bilo vo slu~aj na nekoj sudir {to bi se slu~il zime, posevite po ~ekaat i gi posmatraat dvièwata na svoite voda~i. cel svet bi propadnale. Krevkite ni{ki na civilizacijata brgu bi se Na povidok se i drugi znaci i znamenija koi galopiraat, rasplele. Na{iot vid, ako ne bi izumrel, toga{ bi bil desetkuvan, prisiluvaj}i gi preìveanite da ìveat ìvot svojstven za kameniot silni megafoni koi vikaat za da n# razbudat i da ni pomog- period” (str. 53). nat da gi vidime bleskotnite zraci na ve~nata zora {to ve}e Na 19 maj 1996 godina eden asteroid ja proma{il planetata Zemja rudee i go najavuva najgolemiot i najslaven nastan ne samo za za samo 279.000 milji. Toa e golema dale~ina za nas, no za astronomskite na{ata planeta Zemja, ami i za vselenata - vtoriot advent, poimi toa e minimalno proma{uvawe. Najgolem asteroid koj koga bilo skora{noto vtoro Hristovo doa|awe. e zabeleàn i ~ija{to pateka pominuvala blizu do na{ata planeta, îtame del i od tie znaci {to gi kaàl na{iot Spasi- imal pre~nik od okolu 1,2 km. Da ja pogodil zemjata, toj bi predizvikal tel, a gi zapi{ale evangelistite Matej i Luka vo svoite evan-

30 31 gelija: “]e ~uete za vojni i glasovi za vojni... }e se digne na- kone~na presmetka me|u narodite, bitka koja }e gi frli vo rod protiv narod i carstvo protiv carstvo, i }e ima glad, senka site dosega{ni bezbrojni krvavi, surovi i svirepi pomor...”; “narodite se razgnevija, no dojde i tvojot gnev...” vojni i bitki {to se vodele na ovaa zemja. (Matej 24,6.7; Luka 21,10.11; Otkrovenie 11,18). Se laème sebesi i drugite ako mislime deka na na{ata planeta Zemja }e nastapi era na mir, deka dràvnicite }e uspeat svetot da go vovedat vo mirno pristani{te kade {to 1. Vojni nema buri i luwi. Gi cenime i sesrdno gi poddrùvame nas- tojuvawata i naporite na blagorodnite svetski voda~i koi so Naskoro na na{iot svet }e se slu~at ogromni promeni seta sila se trudat da obezbedat traen i stabilen mir vo sve- i poslednite dvièwa }e bidat mnogu brzi. Svetot ne }e mo- tot, no Biblijata zboruva poinaku za nivnite rezultati: “Ko- è da fati ~ekor so niv, izbezumen e i vo panika. ga }e velat ,mir i bezbednost’, toga{ nenadejno }e se urne vrz Na{iot Spasitel najavuva vojni i glasovi za vojni; se niv pogibel, kako porodilni maki kaj bremena èna, i ne }e diga narod protiv narod i carstvo protiv carstvo (dràva moàt da izbegaat” (1. Soluwanite 5,3). protiv dràva). Nastapuvaat poslednite denovi koga “naro- Gledaj}i go toa stra{no vreme, prorokot Eremija iz- dite se razgnevija” poradi svoite neostvareni ambicii, pre- viknuva: “Utrobo moja! Utrobo moja! Boleduvam, srceto mi tenzii, megalomanski èlbi i idei za regionalna i svetska se kine! Mi treperi du{ata! Ne moàm da mol~am, za{to slu- dominacija i, optovareni so istoriskoto minato, sega si gi {am zvuk na truba, boen vik. Zlo po zlo, cela zemja opustu- ras~istuvaat neras~istenite smetki, re{eni posekoja cena va” (Eremija 4,19.20). da si go naplatat dolgot i da se odmazdat za nepravdite {to Golem nemir gi zafatil narodite, svetot e kako zovri- im bile nanesuvani so godini i vekovi. eno more; ogromna lavina od neskrotliv gnev, svirepa omra- Vo srcata na narodite besnee nezauzdan, jarosten gnev koj za, voen duh i poriv za me|usebna odmazda se zakanuva napol- }e blikne kako vulkan i svetot }e go pretvori vo op{to krva- no da go istrebi ~ove{tvoto. vo popri{te na najstra{ni sudiri i koleì, ~ii{to grozo- Vremeto e zajazleno, svetot e voznemiren, idninata e bes- morni sceni ne }e moè da gi opi{e nitu najve{toto ~ove~ko perspektivna, neizvesna i mra~na; ~ove{tvoto e dezorienti- pero. Gi ~itavme Hristovite zborovi koj kaùva deka stra- rano, ~ovekot e ispla{en, sostojbata e haoti~na, o~ajna i, kako votii se pred nas od koi “lu|eto }e umiraat”. {to kaàvme, s# vo svetot vrie kako vo kotel. Da go pro~itame i slednoto proro{tvo od Apokalipsa- Od kade seto ova? Dali ovaa te{ka sostojba, ovoj sesvet- ta: “Toa se demonski (|avolski) duhovi, koi pravat ~uda i odat ski vrie`‘ ni padna od neboto vo vid na kisel do`d ili ni kaj carevite na celiot svet za da gi soberat za vojna vo veli- nikna od zemjata kako grd plevel? Ne! Od neboto ne pa|aat kiot den na Semo}niot Bog... I gi sobraa na mesto evrejski problemi, nitu pak tie niknuvaat od zemjata. Lu|eto sami si nare~eno Armagedon” (Otkrovenie 16,14.16). sozdavaat horori i nevozmo`ni sostojbi za preìvuvawe. [to zabeleùvame? \avolskite duhovi “odat kaj carevite Zo{to? Zatoa {to ~ovekot ja gubi svojata ~ove~nost i site na celiot svet” - ne samo kaj oddelni narodi, tuku kaj naro- ~ove~ki kvaliteti {to go odlikuvaat kako ~ovek i s# pove}e dite na cel svet “za da gi soberat za vojna” - ne na mirovna stanuva ne~ovek. Narodite se odnaroduvaat i odroduvaat, konferencija, ne da pregovaraat za mir, tuku gi sobiraat za lu|eto se ot~ove~uvaat i obes~ove~uvaat, se praznat od svoite vojna, gi sobiraat za da vojuvaat edni so drugi do istrebuvawe vnatre{ni vrednosti i se pretvoraat vo prazna ~erupka bez i, kako {to rekovme, edna{ za sekoga{ da si gi ras~istat vnatre{na sodrìna. I tokmu toa e pri~ina za ova dene{no neras~istenite smetki, da si gi naplatat nenaplatenite dolgovi. Toa e onoj pro~uen apokalipti~ki Armagedon koj go sre- zajazleno vreme i za ovoj vrie` vo svetot. }avame i vo voenata terminologija so koj voenite stratezi Bo`jata kniga, Biblijata, poslednite denovi i krajot na ja ozna~uvaat poslednata re{ava~ka bitka na ovaa zemja, za svetot gi povrzuva so “te{ki vremiwa” koi nastanuvaat kako

32 33 nata geneza leì vo samite nas. Nie sme toj permanenten rezultat na ~ove~kata ne~ove~nost i negovata ot~ove~enost, izvor na sudiri {to vodat vo period na neviden varvarizam prikaùvaj}i ni ja moralnata slika na poslednoto ~ove~ko koga lu|eto eden na drug }e si gi vadat o~ite i }e vojuvaat pokolenie koe }e ìvee vo tie denovi: “Znaj go ova: vo posled- edni so drugi do istrebuvawe. nite denovi }e nastapat te{ki vremiwa, za{to lu|eto }e stanat “Od kade se vojnite i od kade se karanicite me|u vas?”, pra- sebi~ni, srebroqupci, faleni~ari, gordelivi, pcuja~i; nepo- {uva apostol Jakov, i prodolùva: “Ne doa|aat li od va{ite korni na roditelite, neblagodarni, nesveti, bez qubov, nepo- pohoti {to vojuvaat vo va{ite organi?... Zavidlivi ste i ne mirlivi, zlobni, klevetnici, izbuvlivi, svirepi, neprijate- moète da dobiete; zatoa se borite i vojuvate... Barate so lo{i li na dobroto, predavnici, bezobyirni, nadueni, pove}e slas- celi, za da go tro{ite na va{ite pohoti” (Jakov 4,1-3). toqubivi otkolku bogoqubivi; ... ispolneti so sekakov vid Vo na{eto o~ajno, besperspektivno vreme, mladite, pa i nepravednost, pakost, al~nost, zlobnost; polni so zavist, postarite, za da pobegnat od realniot ìvot i svet, za da se ubistva, raspravii, lukavstva, podmolnost, ozboruva~i, ... rastovarat od prete{kiot sekojdneven tovar {to gi pritiska bogomrsci, drski, nadmeni, ... izmisluva~i na zla, ... bez raz- i od pesimizmot {to gi proniknuva, i za nekolku miga da birawe, verolomnici, nemilosrdni; ... polni so bludstvo, doìveat makar i prividna sre}a, posegaat po droga, {to gi ne~istota, besramnost, idolopoklonstvo, vraàwe, neprija- vodi vo u{te pogolem o~aj, ~emer i jad, strupoluvaj}i gi vo telstva, prepirki, qubomora, izliv na lutina, ... nesoglasu- ambis od koj re~isi nema izlez. vawe, delbi, ... pijanstvo, razuzdani gozbi...” (2. Timotej 3,1-5; Vo 2002 godina proceneto e deka 19,5 milioni Amerikan- Rimjanite 1,29-31; Galatite 5,19-21) ci koristat zabraneta droga. Me|u mladite od 12-17 godi{na Toa e realna slika za dene{niot ~ovek, za dene{noto vozrast 11,6 procenti koristat zabraneta droga. pokolenie koe ìvee vo proro~kite “posledni denovi”, koga Drogata, vo sprega so kriminalot i terorizmot, koi vo }e nastapat “te{ki vremiwa”, koga lu|eto }e bidat proniknati golema mera proizleguvaat od nea, se pove}e od rak-rana koja so ekstremna sebi~nost, so egoizam i so nevidena zloba i pa- go uni{tuva tkivoto na ~ove~koto op{testvo, rak-rana koja kost, koga nikoj ne }e moè so nikogo, koga sekoj sekomu ne{to stanuva s# poteòk svetski problem so koj te{ko se spravu- mu dolì, mu pre~i, so postojana tendencija sekoj sekogo da vaat i dràvite, za{to ne retko vo niv se involvirani i zad go potisne i da go turne od patot. Vreme na sestrana nenasit- niv stojat visoki funkcioneri na oddelni vladi, pa i celi nost i karierizam, krupen ras~ekor me|u nerealnite èlbi i vladi na oddelni dràvi za da gi postignat svoite politi~ki mo`nostite, nesoodvetstvo me|u planiranoto i nepostignato- i koj znae koi s# drugi celi. Zna~i, svetot se soo~uva so or- to, me|u o~ekuvanoto i neostvarenoto, {to e pri~ina za luta ganiziran i so dràven terorizam i kriminal, koi ja potko- àlost i za dlaboko nezadovolstvo. puvaat stabilnosta i vodat vo vojna. Toa e orudie vo racete “O kutar ~oveku, grevot od tebe napravi deformirano na iljadnici mo}nici koi kontroliraat mnogu profitni ~udovi{te! Bog te sozdade ‘malku pomal od angel’, a grevot oblasti od ìvotot so visoki finansiski efekti, zbogatu- te napravi malku podobar od |avolot”, }e kaè Xozef Alejn, vaj}i se ne~esno na smetka na najobi~nite lu|e i siromasite. a ruskiot poet Josif Brodski }e go dopolni: “ôvekot e po- Situacijata na ova pole e dramati~na. Problemi, problemi, stra{en i od svojot kostur.” problemi na site strani! Kako {to rekovme, i da povtorime Nie se nao|ame vo èlezen period od svetskata istorija. - silen podem na kriminal, vojni, terorizam, korupcija, raz- Neprijateli sme edni na drugi. Omrazata e vo silen podem, ~ija- vod na brakovi, sira~iwa, ubivawe, siluvawe, maltretirawe, {to geneza e rasna, religiozna, nacionalna, politi~ka, ideo- droga - i spisokot odi vo beskone~nost. Pravniot sistem ve}e lo{ka... Taa omraza e izvor na sudiri, na odmazda, na vojni... re~isi i ne funkcionira vo op{testvata vo koi vladee zako- Svetot e zafaten so golemi nevolji ~ij{to kraj e nepred- not na posilnite i pobogatite. Mito i korupcija go pronik- vidliv. Stradawata i nevoljite na svetot, kako {to kaàvme, nuvaat cel svet. ne doa|aat nitu od neboto nitu pak niknuvaat od zemjata. Niv-

34 35 ni da napravat nekoi bolni umovi. S# pove}e ima psihi~ki Ekonomijata vo svetot e vo kriza. Najgolemite ekonom- naru{uvawa, duri i me|u prose~noto naselenie. ski sili, kako {to se SAD, Japonija i drugi, se vo stra{ni Onaa malku preostanata ~ove~nost vo normalniot ìvot dolgovi, a nekoi i vo kolaps. Nerazvienite zemji i da ne gi denes s# pove}e is~eznuva. Kom{iite, osobeno vo gradovite, spomenuvame. Golemite politi~ki i ekonomski promeni ne ve}e i ne se poznavaat. Brakovite se vo stra{na kriza, rod- donesoa golem napredok vo isto~nite zemji. Zatoa cveta cr- ninite retko nekade se soglasuvaat, prijatelstvata se retki, nata berza, {vercot, ekonomskiot kriminal, kra`bite itn. osven vo slu~aj na zaedni~ki interesi, a jazot me|u generaci- Nema ve}e ekonomska stabilnost i ramnopravnost. Razlikite ite - roditelite i decata - s# pove}e raste. Vo seto toa nema me|u bogatite i siromasite e s# pogolema... ni zbor za nekoja humanost i ramnopravnost vo koja sekoj }e Mnogu pogolemo e mnozinstvoto lu|e koi gr~ovito se bo- zema kolku {to mu treba, a da proizvodi kolku {to moè. rat so ekstremna siroma{tija, so nemo`nost da preìveat, Ednakvosta, bratstvoto i edinstvoto se pokaàa samo kako {to kaj niv sozdava dlaboki depresii, silni frustracii i utopija. negativen naboj, neprekratna potencijalna podgotvenost za odmazda, za nemir i bunt protiv ograbuva~ite koi go stek- Moralot. Site dosega{ni sistemi na svetskiot moral de- nale toa bogatstvo na nivna smetka vo “poslednite denovi”, finitivno padnaa vo voda i se pogazeni od porastot na por- kako {to kaùva apostol Jakov vo svoeto poslanie: “Ajde sega, nografijata, prostitucijata i site oblici na perverzija (lez- vie bogati, pla~ete i lelekajte za nevoljite {to idat na vas. bejstvo, homoseksualnost, sodomija itn.). Vo javnosta sosem Va{eto bogatstvo izgni i molci ja izedoa va{ata obleka. malku se diga glas protiv toa. Istoto javno i mo{ne nastoj- Va{eto zlato i srebro ’r|osaa, a nivnata ’r|a }e bide svedo{- ~ivo i silno go promoviraat najgolemite filmski kompanii, tvo protiv vas i kako ogan }e gi goltne va{ite tela. Va{eto svetskite spisanija, u~ili{tata i drugite masmediumi. bogatstvo go natrupavte vo poslednite denovi. Ete, zarabot- Denes re~isi i da nema mladi koi ve}e od 12-13 godini kata na rabotnicite, koi gi o`naa va{ite nivi, {to vie im nemale seksualni iskustva. Duri i vo vospitno obrazovnite ja zadràvte, i vikotnicite na ètvarite, dojdoa do u{ite institucii toa se prifa}a kako normalna pojava. Mnogu na Gospoda nad vojskite. Na zemjata ìveevte rasko{no i ra- roditeli isto taka toa go prifa}aat duri i so odobruvawe. zuzdano; gi zgoivte svoite srca kako za den na klawe. Go osu- Me|utoa, posledicite glavno se te{ki psihi~ki frustracii, divte, go ubivte pravednikot, a toj ne vi se protivi” (Jakov vonbra~na bremenost, prostitucaja, silexistvo, seksualno 5,1-6). manija{tvo, kako i golem procent na samoubistva. Vo takvi- Lu|eto moralno se obezli~uvaat i se pretvoraat vo suro- ot sistem brakot se smeta za zastarena ustanova, a semejniot vi despoti, vo krvolo~ni yverovi koi nikakov zakon nitu koja ìvot za nadminat. Sekako, nekoj stoi zad seto toa. i da e zemna sila }e moè da gi skroti. Koj moè da obezbe- Na{iot svet napravi krupni nau~no vselenski i tehni- di mir za takvi i so takvi lu|e vo ~ie{to srce besnee vojna? ~ki is~ekori, no moralno napolno e degradiran. A ako ima vojna vnatre vo srceto, }e ima vojna i nadvor vo svetot. 2. Se raspa|a jatkata na op{testvoto - semej- Humanost. Humanosta ne samo {to ne napreduva nitu za edna stvoto peda, tuku se pojavuvaat ~udni patopsiholo{ki sindromi kaj celoto ~ove{tvo. Sekoj den s# pove}e raste apatijata, depre- Vo kontekstot na proro{tvata za poslednoto vreme gi sijata, me|unacionalnata i me|u~ove~kata omraza. S# pogo- priveduvame i slednite Hristovi zborovi: Se diga tatko lem e brojot na uàsni i gnasni masakri i zlostorstva. Uàs- protiv sin i sin protiv tatko, majka protiv }erka i }erka na e i samata pomisla, a kamoli da se vidi {to s# se podgotve- protiv majka, svekrva prtiv snaa i snaa protiv svekrva (Luka 12,53), sekoj sekomu mu e vinoven i se diga sekoj protiv seko-

36 37 go... Pukaat ven~alnite prsteni i se raspa|a brakot, taa naj- na. No, slu{nete go ova! Bilo potrebno da pominat samo 100 intimna ~ove~ka zaednica od Boga predvidena i dadena za godini taa dvojno da se zgolemi, na 2 milijardi do 1930 godi- dobro na ~ovekot. Mladite vo brak stapuvaat so rajski pret- na, i samo u{te 30 godini - do 1960 godina, da go postigne stavi za bra~niot ìvot, so idila i soni{ta za raj na zemja- brojot od 3 milijardi. Vo minatite 50 godini globalnata po- ta, so ogromni, optimisti~ki i kopne`livi o~ekuvawa za pulacija porasnala za pove}e od 250 procenti, taka {to denes sre}a so najvisoki dostreli, a brakot go napu{taat jadosani, taa brojka ve}e se pribliùva kon 7 milijardi. Sega vkup- iznevereni, so ~emer, so silen bes i vojna vo srceto. Se ras- niot broj na svetskoto naselenie godi{no se zgolemuva za 80 pa|a semejstvoto, jatkata na op{testvoto, se raspa|a ~ove~- milioni, {to zna~i, za desetina godini svetskoto naselenie kata zaednica, se raspa|a svetot. }e se zgolemi za u{te edna milijarda novi du{i koi treba Da gi slu{neme ovie statisti~ki podatoci za razvod vo da se prehranat. Vo svetot u{te sega se ~uvstvuva evidenten svetot. Rusija ima najgolema stapka na razvod - okolu 60 pro- nedostig od hrana i dràvite ve}e gi zafa}a panika poradi centi od brakovite zavr{uvaat so razvod. Soedinetite Drà- toa. vi se na vtoro mesto so 51 procent na razvod, {to zna~i pove- @alosen e faktot {to zemjite koi najmnogubrojno rastat }e od edna polovina od brakovite vo Amerika propa|aat. ne se vo sostojba da go prehranat svoeto naselenie. Se pra{uva- [vedska, Norve{ka i Velika Britanija ne zaostanuvaat me, kako }e se spravi Indija so svoite pove}e od edna milijar- mnogu, so stapki na razvod od 48, 44 i 42 procenti. Bolno da ìteli duri i vo bliska idnina? Ili nejziniot sosed, Ki- vistinito, brakovite se vo nevolja. A koga brakot trpi, koj na? ]e moàt li da nahranat tolkavo mno{tvo gladni usti? u{te e pogoden? Sekako, decata! Samo vo Soedinetite Drà- Mnozina vo siroma{nite zemji i sega umiraat od glad i vi brojot na deca {to ìveat so eden roditel se zgolemil od od neishranetost, a {to li }e se slu~i vo idnina, vo takva 10 procenti vo 60-tite godini na minatiot vek na re~isi 30 nesigurna idnina kakva {to go o~ekuva svetot? Bog da ni e procenti vo 2000-tata. na pomo{! Decata od dom so eden roditel imaat pove}e zdravstve- Ne e na{a namera ovde da naveduvame nekakvi statis- ni problemi, pogolema sklonost kon samoubistvo, kon emo- tivni i mentalni sostojbi i dva pati pove}e izgledi da raz- ti~ki podatoci i brojki za brojot na lu|eto i decata koi gla- vijat psihijatriski naru{uvawa i zavisnost od droga voodnos duvaat i koi dnevno ili godi{no umiraat od glad, za{to takvi na drugite deca. Sekako, ako go imate Isusa, toa ne mora da podatoci sekojdnevno objavuvaat dnevniot pe~at i izve{taite bide taka. na svetskite organizacii zadolèni za sledewe na taa problematika. Na{ite ~itateli postojano se bombardirani so takvi informacii od mas-mediumite.

3. ]e ima glad Na{a cel i obvrska pred na{ite ceneti ~itateli e da ukaème na bibliskite proro{tva koi kaùvaat deka }e ima Spored proro{tvoto, “poslednite denovi”, pokraj drugi- glad, vremenski lociran i povrzan so poslednite denovi, te nevolji, }e gi pritiska i teòk glad, lamja koja se zakanu- damoklov me~ koj visi nad glavite ne na milioni, tuku na mili- va da go goltne ~ove{tvoto! jardi lu|e denes vo svetot. Gladot e problem koj go ma~ii mu Prekumerna naselenost: Nau~nicite predupreduvaat na zadava strav na celoto ~ove{tvo, za{to stanuva univerzalen eden od serioznite problemi: problemot na populacijata koja problem koj, spored proro{tvoto, }e ja zafati celata plane- s# pove}e raste vo siroma{nite zemji. ta, a ne samo oddelni delovi ili regioni na Afrika i na Institutot za populacija go opi{uva nagliot porast na zemjite na Tretiot svet. naselineto vo siroma{nite zemji na svetot kako “najiten Proro{tvoto za glad e dadeno vo kontekstot so drugite globalen demografski problem”. Svetskata populacija za proro{tva i se javuva vo zaemna sprega so niv - so zemjotresi- prvpat go dostignala brojot od edna milijarda vo 1830 godi-

38 39 sogoruvawe koi sogoruvaat bezbroj toni nafta sekoj den, za te, so poplavite i su{ite i so drugite nepogodi i katastro- {to tro{at basnoslovni koli~estva kislorod. Zgora na toa, fi {to }e ja pustat na{ata planeta. tuka se bezbrojni fabriki, termocentrali i drugi kapaci- “Prokletstvo ja progoltuva zemjata...“Opusto{eno e po- teti i bezbroj milijardi ìvi su{testva koi neprekratno leto, taguva zemjata, oti e uni{teno ìtoto.” “Site drvja po tro{at kislorod. Za da se regenerira toj potro{en kislorod, poleto se isu{ija; poradi toa i radosta kaj sinovite ~ove~ki potrebni se golemi povr{ini {uma, {to, za àl, s# poma- is~ezna.” “Izgnieni se zrnata vo svoite lu{pi, zapusteni se lku gi ima. ìtnicite.” “Ete, stenka dobitokot, naàleni odat stadata Is~eznuvaat do`dovnite (vla`nite) {umi na zemjata. goveda, za{to nema za niv pasi{te... bidej}i sekna vodata vo Nau~nicite ni kaùvaat deka do`dovnite {umi nekoga{ potocite i ogan gi izgore pasi{tata...” “Pesnite crkovni vo pokrivale 14 procenti od zemjinata povr{ina, no sega se onoj den }e se pretvorat vo ridawe, veli Gospod Bog; }e ima namaleni na samo 6 procenti. Ako uni{tuvaweto prodolì mnogu trupovi, }e gi frlaat nasekade mol~e{kum” Isaija( so sega{nata brzina, ostatokot od do`dovnite {umi }e is~ez- 24,6-9; Joil 1,10-12.17-20; Amos 8,3). ne za pomalku od 40 godini. Zemjata e te{ko bolna, smrtno raneta. Nejziniot sto- Od ekonomski pri~ini, na{ata planeta sekoja godina pan, ~ovekot, krajno nesovesno stopanisuva so nea. Bezmilosno gubi iljadnici kvadratni kilometri {uma, a kako rezultat ja iskoristuva i maksimalno ja iscrpuva i ograbuva, bez da ja na s# poizobilnite kiseli do`dovi i drugi neizle~livi neguva. Grdo go izvalkal nejzinoto lice. Nasekade ja dup~i bolesti, polovinata od preostanatiot del na rastitelniot za da izvadi {to pogolemi koli~estva jaglen i nafta od nej- svet e zabolen od smrtonosni bolesti. - Stra{no, zar ne? zinite pazuvi; vo nejzinite podzemni laboratorii aktivira Naskoro na{ata, nekoga{ zelena i prekrasna planeta, }e sta- nuklearni bombi so ogromna sila, ~ii{to gigantski eksplo- ne napolno gola, grda pustina, na koja }e nema dovolno koli- zii vr{at tektonski naru{uvawa vo nejzinata kora i ja vozne- ~estvo kislorod za di{ewe i na koja te{ko }e se ìvee. miruvaat nejzinata utroba. Lu|eto bezmilosno gi se~at nej- Uni{teni se iljadnici vidovi ìvi su{testva i sekoj den zinite {umi, ja zagaduvaat nejzinata po~va, nejzinite vodi i prodolùva nivnoto uni{tuvawe - is~eznuvaat mikroorga- vozduhot, bez da $ dadat vreme i mo`nost da zdivne i da nizmi, insekti, ptici, ìvotni... koi ja krasat na{ata plane- zakrepne od tie silni, a moèbi i posledni udari {to $ gi ta so svojata ubavina i milna muzika. Se predviduva deka nanesuvaat sekoj den, i da se regenerira. ôvekot see prok- re~isi polovina od ìvotinskite vidovi na svetot moàt da letstvo na zemjata, a bara taa da mu vozvrati so blagoslov, bidat uni{teni ili dovedeni vo seriozna opasnost vo tekot {to ne e mo`no. Toj ja se~e grankata na koja sedi. na slednite dvaesetina godini. Isaija 51,6 kaùva: “Zemjata }e ostaree kako obleka.” Bidej}i e naru{en standardniot sostav na vozduhot vo Planetata se nao|a na rab na ekolo{ka propast. [umite, polza na jaglerodniot dioksid i drugite sostojki na smetka energijata i zemjata se tro{at mnogu pobrgu otkolku {to zemna kislorodot, naru{en e i mileniumskiot standarden tem- jata moè da se obnovuva. Prirodnite sredstva na zemjata se peraturen reìm na atmosferata, pri {to postojano globalno kako “kup pari od koj sekoj graba so zatvoreni o~i, no toga{ se zgolemuva temperaturata na celata planeta, predizviku- kupot is~eznuva.” Toa e vistina. Zemjata staree. Okolinata vaj}i pri toa katastrofalni posledici - redistribucija na e zagadena. Se tro{at prirodnite resursi, a lu|eto umiraat toplotnata energija na planetata, vo ~ii{to ramki se pomes- od glad poradi nedostig od hrana i voda. tuvaat granicite na vekovno utvrdenite klimatski pojasi, i Samo eden Boing 707 pri preletuvaweto preku Atlan- nastanuva intenzivno topewe na lednicite smesteni daleku tikot tro{i 35 toni kislorod. A kolku iljadnici avioni, i vo severnite i ju`nite predeli i alarmantno poka~uvawe na posilni od Boing 707, sekoj den krstosuvaat pod nebesniot nivoto na moreto koe }e pribere vo svoite pazuvi bezbroj svod, i kolku iljadnici toni kislorod tro{at samo tie! A primorski gradovi i poniski krajbre`ni oblasti. kade se onie silni milioni koli so motori so vnatre{no

40 41 Nastanuvaat i pomerawa i dislokacii na toplite mor- Da go spomeneme ovde i efektot na staklena gradina koj ski strui, a toa, pak, generira silni klimatski promeni vo im zadava silni glavobolki na lu|eto i nagloto {irewe na celi regioni. granicite na pustinskite predeli koi za kuso vreme }epro - Ovde sakame da ukaème na proro{tvoto spored koe Bog goltaat celi dràvi vo Afrika i na drugi mesta. }e go povika na odgovornost ~ovekot poradi negovoto neso- Drasti~nite promeni vo klimatskiot reìm na na{ata vesno stopanisuvawe so zemjata {to mu ja stavil na raspola- planeta predizvikuvaat i katastrofalni su{i, ~ii{to pos- gawe koga mu zapovedal “da ja obrabotuva i da ja ~uva” (1. Moj- ledici gi ~uvstvuvaat milioni lu|e vo cel svet. Presu{uvaat seeva 2,15). - Da ja ~uva, ne da ja uni{tuva. Porakata e jasna: izvori, bunari, reki i ezera, i mnogu plodni predeli premi- Bog “}e gi uni{ti onie {to ja uni{tuvaa zemjata” (Otkro- nuvaat vo pusti, bezvodni i neplodni mesta, nepogodni za venie 11,18). ìveewe. Su{ite od svoja strana se izvonredna po~va za kolosalni bezmilosni poàri {to besneat niz cel svet i goltaat sto- 4. Pomori tici iljadi kvadratni kilometri {umi za koi bile potrebni stotici godini da izrasnat, ostavaj}i zad sebe sogoleni Vo “poslednite denovi” ~ove{tvoto }e go ma~at pomori planini i predeli, {to e ogromna, nenadomestliva {teta i i bolesti - kaùva na{iot Spasitel. I toa e eden od znaci- mnogu grda i ma~na gletka. Se soo~uvame so takvi nenadejni te koj ukaùva na blizinata na krajot. To~no e deka otseko- poàri koi se razgoruvaat nasekade i koi nikakov ~ove~ki ga{ imalo bolesti i epidemii koi mnogupati vo istorijata napor ne }e moè da gi ugasi. ]e gori prirodata, no i najuba- desetkuvale oddelni narodi i celi regioni na svetot. ûma- vite palati }e gi golta ogan. ta od minatite vekovi, koja zadavala strav i trepet kaj naro- Na{ata sina planeta Zemja, sina poradi izobilnite dite, nemo}ni da se spravat so nea, i denes se prikaùva so koli~estva voda, ve}e ~uvstvuva evidenten nedostig od ~ista skelet na èna nametnata so crnina i so kosa vo rakata koja voda. Kaàvme deka nejziniot stopan, ~ovekot, krajno neso- kosi i uni{tuva. Lu|eto vo minatoto stoele nemo}ni i pred vesno stopanisuva so nea. Grdo go izvalkal nejzinoto lice. tuberkulozata i pred mnogu drugi bolesti za koi denes se Vo golema mera ja o{tetil nejzinata po~va i vozduhot, gi veruva deka se pod kontrola. No, kolku i da bile opasni i uni{til nejzinite {umi i ìvotni, gi zagadil nejzinite stra{ni tie bolesti od minatoto, sporedeni so onie so koi vodi. Za intenzitetot na zagadenosta na vodite re~ovito }e se soo~uva ~ove{tvoto vo “poslednite denovi”, vo najma- zboruva podatokot deka pesticidi se pronajdeni i vo jajcata la raka se bezna~ajni. na antarkti~kite pingvini. Ve}e denes mnogu mali koli- Proro{tvoto najavuva silni bolesti od koi }e se povi- ~estva na ~ista voda za piewe mu stojat na raspolagawe na va, }e stenka i ofka ne samo ~ove{tvoto, ami i ìvotinski- ~ovekot, a i tie mali koli~estva sekoj den u{te pove}e se ot i rastitelniot svet. “Prokletstvo ja golta zemjata” - kaù- namaluvaat, taka {to vodata, pove}e otkolku hranata, stanuva Bo`jiot prorok (Isaija 24,6). va problem broj eden za mnogu regioni vo svetot i izvor na Spomenatite bolesti od minatoto, za koi se veruvalo sudiri me|u mnogu narodi. deka }e bidat zakopani vo arhivite na sovremenata medici- Zna~i, pokraj gladot, kako znak na poslednoto vreme, na, denes se vo podem. A soo~eni sme i so novi, vo minatoto nedostigot na voda - èdta - e u{te pogolema lamja {to mu nepoznati bolesti, pred koi i najsovremenata medicina stoi se zakanuva na na{iot svet. so vrzani race, nemo}na da se spravi so niv, da gi sovlada i Od druga strana, kako rezultat na globalnite klimatski da gi stavi pod kontrola. promeni, mnogu podra~ja na svetot dobivaat pregolemi koli- Medicinata, iako napreduva so krupni ~ekori, bolestite ~estva vodni talozi koi predizvikuvaat stra{ni poplavi koi napreduvaat so u{te pokrupni, taka {to taa ne moè da fati sobiraat silen danok - ostavaj}i zad sebe svoeviden pusto{. ~ekor so niv. Rakot i sidata se vo silen podem - stra{ni i

42 43 zasega neizle~livi bolesti, i celoto ~ove{tvo go obremenuvaat so strav i neizvesnost. Osobeno sidata e te{ko breme pod koe stenkaat i ve}e is~eznuvaat celi dràvi. Takva e dene{nata sostojba, a kakva }e bide utre{nata - koj moè da ja opi{e? Pokraj toa {to zemjata }e ja pustat silni zemjotresi, MRAKOBESIETO NA GREVOT xinovski morski branovi i poplavi, grozomorni vulkani i poàri, te{ki su{i, uàsni uragani, cikloni, tajfuni i tornada, nea }e ja pustat i starite i novi, i poznatite i ne- Grev - grd i odvraten, najgrd i najodvraten zbor, feno- poznati, stra{ni, postra{ni i najstra{ni bolesti od koga men so kolosalno razorno dejstvo, izvor na site opi{ani i i da e, za{to taka kaùva proro{tvoto. Toa e del od gor~- neopi{ani, poznati i nepoznati zla, nevolji, katastrofi i livata ~a{a {to }e ja pie ~ove{tvoto. Zo{to, zo{to, zo{to? kataklizmi, pri~ina za najstra{nite grozomori i za najcr- - pra{awe na koe ve}e po~nuvame da barame i da dademe bib- nite mrakobesija niz koi pominuvala i }e pomine na{ata liski odgovor. planeta vo poslednite denovi, najsilen eksploziv i najotro- ven otrov koj razurnal milioni nagasaki i hiro{imi i otrul milijardi lu|e. Poradi grevot ~ove{tvoto pielo, pie i }e Literatura: pie bigor i òl~ka, i poradi nego }e is~ezne i }e zamine vo nevrat, kako {to se slu~uvalo toa so mnogubrojni civilizacii 1. Newsweek, 23 noemvri 1992, str. 3 koi ja gazele nejzinata po~va, da spomeneme samo nekoi od niv! 2. Isto îtame na svetite stranici na Bo`jata re~ za pretpo- 3. Isto, str. 56 topnata generacija: “Toga{ Gospod re~e: ‘Mojot Duh nema 4. Isto, str. 34 doveka da se bori so ~ovekot, za{to toj e telesen, pa vekot 5. The New York Times A1 neka mu bide sto i dvaeset godini.’... Gospod vide kolku e go- 6. Comets, Asteroids and Meteorites, 127 7. National Geographic, 681 lema ~ovekovata rasipanost na zemjata i deka sekoja misla 8. Comets, Asteroids and Meteorites, 131 vo negovata pamet sekoga{ e samo zlo. Gospod vozdivna i se nataì vo svoeto srce deka go sozdade ~ovekot na zemjata, pa re~e: ‘]e gi istrebam lu|eto {to gi sozdadov na zemjata - od ~ovekot do yverot, polza~ite i pticite vo vozduhot - za{to se pokajav {to gi sozdadov.’... Vo Bo`jite o~i zemjata be{e se rasipala; zemjata se napolni so nasilstvo. I koga Bog vide kako se rasipa zemjata - ta sekoe su{testvo na zemjata se izopa~ilo - Bog mu re~e na Noe: ‘Re{iv da im stavam kraj na site su{testva, za{to zemjata se napolni so nasilstvo; i, eve, }e gi uni{tam zaedno so zemjata... Eve, jas }e pu{tam potop - vodi na zemjata - za da zagine sekoe su{testvo pod neboto, s# vo {to ima ìvo- ten duh: s# na zemjata treba da zagine.’ Bliknaa site izvori na bezdnata i se otvorija site nebesni brani. I udri do`d da pa|a po zemjata ~etirieset denovi i ~etirieset no}i... Vodite poplavuvaa s# posilno i rastea

44 45 sekoe su{testvo od zemjinata povr{ina: ~ovekot, ìvotnite, nad zemjata taka {to gi pokrija site najvisoki planini pod laza~ite i nebesnite ptici, s# be{e zbri{ano od zemjata.” - neboto. Zaginaa site su{testva {to se dvièa po zemjata: “Plata za grevot (za bezzakonieto) e smrt” (Rimjanite 6,23). pticite, dobitokot, yverovite, site laza~i i site lu|e. S# {to ima{e ìvoten duh vo svoite nosalki - s# {to be{e na kopnoto - zagina. Be{e istrebeno sekoe su{testvo od zem- Biblijata za seksualnite perverzii jinata povr{ina: ~ovekot, ìvotnite, laza~ite i nebesnite Imame drug slu~aj sli~en so pretpotopniot, so ist epi- ptici, s# be{e zbri{ano od zemjata. Ostana samo Noe i onie log. Se raboti za dva poznati bibliski grada, za Sodom i {to bea so nego vo brodot. Vodite se zadràa nad zemjata sto Gomor i za okolnite gradovi. Gospod pratil vo Sodom i Go- i pedeset denovi” (1. Mojseeva 6,1-22; 7,1-24). mor dvajca angeli da napravat izve{taj za nivnite grevovi. Stanuva zbor za najgolemata dosega{na kataklizma {to Koga tie pristignale vo Sodom, nim im ukaàl gostoprim- go pogodila ovoj svet - za potopot. stvo vo svojot dom edinstveniot pravednik vo toj grad, Lot. Stra{no i àlno! Kaj nitu eden edinstven ~ovek na taa No, {to se slu~ilo? “U{te ne bea legnale, da odmorat, koga silna pretpotopna generacija i civilizacija, koja broela ìtelite na gradot, sodomcite, mladi i stari, celiot narod moèbi mnogu milijardi lu|e, osven kaj Noe i negovoto semej- do posledniot ~ovek, ja opkruìja ku}ata. Go viknaa Lota i stvo, Bo`jeto oko gledalo i ne moèlo da vidi ni{to dobro - mu rekoa: ‘Kade se lu|eto koi dojdoa no}eska kaj tebe? Izve- bukvalno ni{to dobro! “Sekoe su{testvo na zemjata se izopa~i di ni gi, za da gi poznaeme (da vr{ime blud so niv)!’ ‘Bra}a i sekoja misla vo negovata pamet sekoga{ be{e samo zlo.” moi, im re~e toj, ve molam, ne pravete go toa zlo! Eve, imam Pretpotopnata civilizacija skr{nala od patot i zastra- dve }erki, do koi ma` u{te ne se doprel. ]e vi gi izvedam nila na zla, gnasna i kobna bespatica. ôve{tvoto ja zagubi- niv, pa pravete so niv {to sakate; samo na ovie lu|e ne pravelo celta na svoeto postoewe kako ~ove{tvo, a so toa i pri~i- te im ni{to, za{to dojdoa pod mojot pokriv.’ ‘Otstapi otta- nata za svoeto postoewe. ôvekot e sozdaden da bide ~ovek, i mu! - rekoa. - Dojde kako pridojdenec, a ve}e se postavuva kako ni{to drugo, i toj, ili }e bide ~ovek, ili nema za {to da sudija. Sega }e ti storime tebe pogolemo zlo otkolku nim.’ postoi. Ako e do ìvotni, Bog sozdal ìvotni. No ~ovekot e I se nafrlija na vratata za da ja skr{at. Toga{ dvajcata (lu- sozdaden kako ~ovek i toj mora da bide i da ostane ~ovek. Toj |e) gi ispruìja racete nadvor, go povlekoa Lota pri sebe i ne smee da stane ìvotno nitu yver, za{to vo sprotivno, ja gubi ja zatvorija vratata, a lu|eto pred vratata, mladite i starite, celta na svoeto postoewe i nema pri~ina da postoi. gi zaslepija so blesok, taka {to ne moèa da ja najdat vrata- Za àl, toa se slu~ilo so pretpotopnata civilizacija. ta” (1. Mojseeva 19,4-11). Tolku dlaboko potonale vo grev i bezzakonie, vo tolkava @itelite na tie gradovi site bile homoseksualci. Gnasen mera se izopa~ile, {to gi zagubile site ~ove~ki osobini i i odvraten e toj grev vo Bo`jite o~i i bibliski zabranet: moralni kvaliteti {to gi izdeluvaat lu|eto od ìvotnite i “Ne legnuvaj so ma` kako {to se legnuva so èna, toa e gnas- yverovite. Nadvore{no gledano, anatomski, tie li~ele na no i odvratno.” “Ako ma` legne so ma` kako so èna, dvajca- lu|e, no kaj niv napolno is~eznal vnatre{niot ~ove~ki lik, ta }e napravat odvratno i gnasno delo, toa e krajna gnasotija se obezli~ile, se ispraznile od vnatre{nite ~ove~ki vred- - dvajcata da se pogubat.” (3. Mojseeva 18,22; 20,13). “Lu|eto gi nosti, stanuvaj}i prazna ~erupka od koja istekla vnatre{nata obes~estija svoite tela i se predadoa na sramni strasti: sodrìna i po~nale da ìveat ìvot nedostoen za edno ~ove- ènite go zamenija prirodnoto op{tewe so neprirodno; ~ko su{testvo sozdadeno spored Bo`jiot lik, izedna~uvaj}i maìte isto taka, go ostavija prirodnoto op{tewe so èna se so ìvotnite. i se raspalija so sladostrasnost eden kon drug, pravej}i - Bog ne moèl pove}e da go podnesuva toa. Im dal vreme maì so maì - sramni raboti...” “Ne mamete se, homoseksu- od sto i dvaeset godini i gi povikuval na pokajanie, no po- alcite nema da go nasledat Bo`jeto carstvo” (Rimjanite 1,24- pusto. Pu{til potop i, “s# {to ima{e ìvoten duh vo svoite 27; 1. Korin}anite 6,9). nosalki - s# {to be{e na kopnoto - zagina. Be{e istrebeno Drug insert od gadostite na ìtelite na Sodom! “Lot so

46 47 puvaa pred vas, za da ne se one~istite so niv. Jas sum Gospod, svoite dve }erki otide od Sigor gore i se nastani vo plani- va{ Bog!” (3. Mojseeva 18,23-30; 2. Mojseeva 22,19). nata. Toj i negovite dve }erki ìveeja vo pe{tera. Postara- Sodom i Gomor na pokaz ni gi iznesuvaat tokmu ovie ta $ re~e na pomladata: ‘Tatko ni ostare, a na zemjata nema najgnasni grevovi {to voop{to moàt da se zamislat i da se ma` za da vleze pri nas, kako {to e obi~aj po cel svet. I napravat za koi Bog kaùva deka se premnogu grdi. I navis- taka, da go ispijanime so vino na{iot tatko, i da legneme so tina, premnogu se ma~ni za popodrobno opi{uvawe i odvrat- nego; taka so tatko ni }e go zapazime potomstvoto.’ Vo onaa ni za da se imenuvaat so nivnoto vistinsko ime. @itelite no} go ispijanija tatkoto so vino, i postarata otide i legna na Sodom i Gomor se spu{tile na najnisko mo`no nivo, pod so tatka si, a toj ne znae{e ni koga legnala ni koga stana- koe ne moèle ve}e da tonat, postignuvaj}i go apsolutnoto la...” - Istoto se slu~ilo i so pomladata }erka. “I taka obete dno na bezzakonito i krajnite dostreli na grevot. Lotovi }erki zabremenija od tatka si” (1. Mojseeva 19,30-38). So svoite niskosti i so svojot grozen, razvraten ìvot, Incestot (rodoskvernaveweto) kaj niv isto taka bil mak- se pretvorile vo gaden smet {to ja zagaduval zemjata, vo naj- simalno prisuten grev - slu~ajot na dvete Lotovi }erki sil- gnasen op{testven kal i vo odvratna smrdea {to ne moèla no zboruva za ovaa nastranost so koja bile proniknati ìte- da se podnesuva. Go zagubile ~ove~koto dostoinstvo so koe Bog lite na Sodom i Gomor. Bog zabranuva stapuvawe vo brak i go nadaril i go ukrasil ~ovekot koga go sozdal nevin, nepo- vo seksualni odnosi me|u najbliski rodnini. Za stepenot na ro~en, ~ist i svet, daleku i od pomislata na tie gnasotii, so srodstvoto {to treba da se po~ituva pri stapuvaweto vo brak ~ove~ki obraz i so ~ove{tina vo srceto i karakterot, so i vo seksualni odnosi ~itaj 3. Kniga Mojseeva 18. i 20. glava. visoki moralni kvaliteti, za da stoi prostum, gordo i so Ponatamu, od site nivni grevovi, denes poznati kako “so- krenato ~elo pred celata ~ista vselena, bez da se sramuva, domski grevovi”, “sodomci”, najodvraten grev, vo koj potonale ramo do ramo so drugite svetovi, i zaedno so niv ramnopravno ìtelite na tie gradovi, bil grevot {to go imenuvame kako da gi uìva blagodatite na ve~nosta {to $ stojat na raspola- “skotolo{tvo” i “sodomija” - protivprirodno polovo op{- gawe na celata Bo`ja vselena, ~ij{to del e i na{ata plane- tewe na lu|eto so ìvotnite. ta Zemja. Taka i so takva cel bile sozdadeni Adam kako Bo`ji “Gospod re~e: ‘Golema e vikotnica protiv Sodom i Go- sin i Eva kako Bo`ja }erka. No “sodomcite” ja proma{ile mor, bidej}i nivniot grev e preteòk (premnogu grd).’” “Kako celta na svoeto postoewe kako lu|e, kako ~ove~ki su{testva, {to Sodom i Gomor i nivnite okolni gradovi, koi na ist napolno se izrodile, obezli~ile i ot~ove~ile, izleguvaj}i na~in, kako i tie, se predadoa na bludstvo i odea po drugi od ramkite na ~ove~koto semejstvo kade {to gi smestil Bog, tela (vr{ea blud so raznovidni tela)” - protivpriroden blud i zatoa nemalo pri~ina i opravdanie za nivno natamo{no so ìvotni (1. Mojseeva 18,20; Juda 7). postoewe. Neminovno sledelo nivno celosno uni{tuvawe. Ovie gadotii se strogo zabraneti i sankcionirani od “Gospod isturi ogan od neboto na Sodom i Gomor, i gi Boga: “Da ne si legnal nitu so nekoe ìvotno, }e se one~isti{ uni{ti tie gradovi, i seta taa ramnica, site ìteli vo gra- od nego. I èna ne smee da legne pod ìvotno za da se spari dovite i site rastenija na zemjata.” “Gospod gi opsipa so svo- so nego. Toa e gnasno i besramno.” “Sekoj {to }e legne so jot gnev i so svojata jarost.” “Padna od neboto ogan i sulfur dobitok, treba da bide kaznet so smrt.” “Ne pravete nitu edno i gi uni{ti site” (1. Mojseeva 19,24.25; 5. Mojseeva 29,23; Luka od tie gnasni ne{ta, za{to site tie gnasotii (homoseksual- 17,29). - Gnasni i odvratni grevovi - soodvetna kazna! izam, incest i skotolo{tvo) gi pravea lu|eto na ovaa zemja Taka is~eznale vo plamen i zaminale vo nevrat najrasi- {to e pred vas, i zemjata stana zagadena; za da ne ve izblue i panite ìteli na najrasipanite gradovi Sodom i Gomor. Taka vas zemjata od sebe, koga i vie }e po~nete da ja zagaduvate, kako is~eznala vo silni vodi i zaminala vo nevrat najrasipanata {to gi izbluva narodite koi bea pred vas. Ako nekoj gi pravi pretpotopna civilizacija na ovaa planeta. Zad ognot vo So- tie gadosti, du{ite na tie {to go pravat toa }e bidat is- dom i Gomor, namesto nekoga{niot buen tropski rastitelen trebeni od svojot narod. Zatoa pazete gi moite zapovedi za i ìvotinski svet, ostanal nov, grd i odbiven, bezìvoten da ne postapuvate spored gnasniteobi~ai, spored koi posta-

48 49 Duhot ni premaluva koga ~itame kako stotici iljadi pustinski ekosistem so suri kamewa {to nalikuvaat na ~ove- ìteli, maì i èni, vo sekoj pogolem grad, osobeno na za- ~ki figuri koi svedo~at za grdoto istorisko minato na ìte- pad, se homoseksualci. Perverznite aktivnosti, homoseksu- lite koi ja gazele po~vata na tie predeli. alizmot, prkosej}i im i na mileniumite, vo “poslednite de- Zaedno so pretpotopnata generacija, silnite vodi na novi” e vo silen podem, drsko digaj}i ja svojata odvratna glava potopot ja uni{tile zemjata kako raj - izvonredno bogatiot, i urivaj}i gi pred sebe site pre~ki i barieri {to mu gi ubaviot i mo{ne bogat i raznoviden rastitelen i ìvotin- postavuvaat ~esniot del od ~ove{tvoto i Biblijata. ski svet - i gi naru{ile ramnote`nite sistemi {to obezbedu- Do nas dopiraat vesti deka denes deset procenti ili 600 vale ednakva, prijatna temperatura i klima na celata zemja. Zad tie silni vodi na potopot ostanala obezli~ena planeta milioni od svetskoto naselenie se homoseksualci koi, zaed- so ogromni peso~ni i karpesti pustini i neproduktivni no so onie koi projavuvaat naklonost kon homoseksualnosta, mo~uri{ta, so nepregledni okeani i moriwa, so xinovski ja nadminuvaat brojkata od edna milijarda. Kade vodi toa!? planinski masivi, so ekstremno studeni regioni, so mnogu- Planeto, Zemjo, kade odi{? Se go{tava{ vo Sodom i se nasla- brojni nepogodni, sterilni klimatski pojasi, i so malku po- duva{ vo Gomor! godni predeli za ubavo i prijatno ìveewe. - Da, takvi se pos- Srede “prosvetena” Evropa, stotici iljadi homoseksual- ledicite na gre{nite noze {to ja gazele nejzinata po~va. ci, prete`no hristijani, mar{iraat niz ulicite na pogo- No, ako pretpotopnata generacija i civilizacija e odne- lemite gradovi, razgoleni tancuvaat i preku soodvetni figu- sena od viorot na nejzinite te{ki grevovi, ako zad ìtelite ri na pokaz pred javnosta javno gi prikaùvaat svoite per- na Sodom i Gomor ostanale samo surovi pustinski ostanki i verzni akti, vr{ej}i silna presija vrz vlastite i javnosta, zapis od koj se gadime i gnasime koga go ~itame, tuka e sega baraj}i tie nivni akti da bidat legalizirani i prifateni poslednata generacija ili poslednata civilizacija koja, so kako redovna prirodna i normalna ~ove~ka potreba i aktiv- pomal isklu~ok, }e is~ezne, zaminuvaj}i vo nevrat, kako i nost. I, {to gledaat denes na{ite o~i i {to slu{aat na{ite pretpotopnata civilizacija, kako i ìtelite na Sodom i u{i? - Legalizirawe na ovoj odvraten i gnasen grev od stra- Gomor, za{to i taa so molskavi~na brzina tone vo istite na na evropski vladi na oddelni, za àl, hristijanski dràvi grevovi i bezzakonija i se izedna~uva so niv! - Taka kaùva so najvisok ìvoten standard i so najvisoka kultura, ~esto i proro{tvoto, taka kaùva na{iot Spasitel Isus Hristos: so blagoslov na nekoi hristijanski crkovni velikodostoj- “Kako {to be{e vo denovite na Noe, taka }e bide i vo nici. Pred o~ite na celata svetska javnost, bez nikakov strav denovite na Sinot ~ove~ki... Isto taka be{e i vo denovite i sram, mo{ne sve~eno i pompezno, bez nikakvo pritesnuvawe, na Lot” (Luka 17,26-28). nitu zatskrivawe, kako da e vo pra{awe proslava na nekoja Vidovme kako bilo vo denovite na Noe. Vidovme kako izvojuvana pobeda vo nekoja golema i strate{ki va`na bit- bilo vo denovite na Lot. “Gospod vide kolku e golema ~oveko- ka, se sklu~uvaat brakovi me|u dvajca maì, stapuvaat vo me|u- vata rasipanost na zemjata i deka sekoja misla vo negovata seben brak dve èni. Bez nikakvi skrupuli, lu|eto otvoreno pamet sekoga{ e samo zlo, se rasipa zemjata - sekoe su{testvo zboruvaat, javno go prikaùvaat i masovno go primenuvaat na zemjata se izopa~i.” “Sodom i Gomor i nivnite okolni gra- oralniot i analniot seks, {to se isto taka gadni, odvratni i dovi se predadoa na bludstvo i odea po drugi tela (vr{ea pro- gnasni grevovi. O~igledno e deka svetot stanuva brat na So- tivpriroden blud so raznovidni tela).” dom i sestra na Gomor - see isto seme i }e `nee ista ètva! Pretpotopnoto nasilstvo i agresivnost i nivnata rasi- Golema gnasotija i zlostorstvo od najvisok rang pretsta- panost i izopa~ena, perverzna setilnost, kako i sodomskiot vuva i pedofilijata (seksualno maltretirawe na deca). homoseksualizam i nivniot incest (rodoskvernavewe), stanu- Koga vestite za seksulno maltretirawe na deca (pedofi- vaat s# posilni i poo~igledni odliki i belezi i na dene{- lija) od strana na katoli~kite sve{tenici vo Soedinetite noto pokolenie, koe Hristos go imenuva kako posledno i no- Dràvi go iznesoa na videlina toa zlo pred javnosta, eden evo i sodomsko pokolenie. amerikanski propovednik od Boston, vo Masa~usets, re~e:

50 51 vo 2004 g. vo kaliforniskata biskupija Orange.” ( “Toa e nesfatlivo. Otkritijata bea tolku v~udoviduva~ki i Hrvatski {okantni, {to nema na~in ovoj materijal da se integrira vo dnevnik od 15 april 2008 g.) nekoj vid razumen redosled na nastanite.” Pri svojata poseta na Amerika vo april 2008 g. papata Prilogot vo spisanieto Tajm od 22 april 2002 godina Benedikt XVI izjavi: “Ja priznavam bolkata koja{to ja pretrpe razotkriva katoli~ki sve{tenik, pedofil, koj seksualno mal- Crkvata (katoli~ka) vo Amerika kako posledica na seksual- tretiral deca. Maltretiraweto se odigruvalo vo period od 30 nite maltretirawa na maloletnicite. Dlaboko sme posrameni godini, a pove}e od 40 lu|e tvrdele deka bile `rtvi. Sepak, i na{ite zborovi ne moàt da ja opi{at bolkata i {tetata crkovnite vlasti o~igledno ja zanemaruvale situacijata ili {to se naneseni so tie zloupotrebi.” ne ja kontrolirale vo celost s# dodeka ne stanala javna. Sli~ni izve{tai za vakva pedofilija ~itame i za sve{te- Na 16.7.2007 g., Los Angeles, HINA, be{e objaveno slednoto nici na drugi, nekatoli~ki crkvi. soop{tenie: “Nadbiskupot na Los Angeles, kardinalot Roger Site ovie perverzni i zlostorni~ki aktivnosti, za koi Mahony, v~era im se izvini na stotina lu|e koi obvinile ~itame i slu{ame, {to se odvivale i {to se odvivaat i denes katoli~ki sve{tenici za seksualno maltretirawe...Mahony nasekade, za àl i me|u sve{tenstvoto i mona{tvoto, daleku potvrdi deka nadbiskupijata }e im isplati 660 milioni dolari od o~ite na javnosta, tajno zad zavesite i yidovite na manasti- ot{teta... Postignata e rekordna spogodba so 508 tuìteli koi rite i drugite crkovni prostorii - iljadnici takvi i u{te }e dobijat me|u 100.000 i ~etiri milioni dolari nadomest. pognasni slu~ai, }e izlezat na videlina duri na nebesniot sud. U{te edna{ mu se izvinuvam sekomu koj bil pogoden, koj bil maltretiran. Toa ne trebalo da se slu~i i ne treba nikoga{ Ubavinata na vistinskiot, od Boga daden seks ve}e da se povtori... Od koga i da e porano, jas podlaboko go Site prethodni perverzni nastranosti i aktivnosti {to sfativ vlijanieto na toj uàsen grev i na toa zlostorstvo koe gi spomenavme go banaliziraat i vulgariziraat vistinskiot, vlijaelo vrz nivnite ìvoti”, rekolMahony na konferencijata prirodniot i od Boga daden seks i ja devalviraat negovata za novinari. “Vsu{nost ne postoi na~in da se odi vo minatoto vrednost, go obezvreduvaat najvrednoto vo ìvotot na ~ove- i da im se vrati nevinosta {to im e odzemena... Toa bi sakal kot, ona {to moè da mu pruì vistinsko uìvawe so najvi- da im go dadam na `rtvite... a ne moàm”, dodal... “Amerikan- soki dostreli. skite biskupii banknotiraat poradi pedofilija... Taka (so Dragi moi, Bog sozdal ma{ko i ènsko za da ìveat vo spogodbata) bi se odbegnalo kardinalot Mahony na sudot da bra~na zaednica, vo zakonit brak. Toa e prirodno i ubavo. svedo~i za toa kako Crkvata postapuvala vo slu~aite na sek- I samo vo takov, zakonit brak me|u ma{ko i ènsko, seksot, sualno maltretirawe vo periodot od ~etiriesettite do deve- kako del na sevkupnata qubov {to ja vsadil Bog vo srceto na desettite godini, na koi se odnesuva obvinuvaweto. Spored ~ovekot, ima smisla i ubavina i e odobren i blagosloven od porane{nite objaveni podatoci od crkovnata istraga, sve{te- Boga. Bog predvidel seksot da zazema dominantno mesto i da nicite, koi bile soo~eni so takvi obvinuvawa, naj~esto se pre- igra mnogu va`na uloga vo ìvotot na bra~nite drugari. Vis- mestuvani na drugi dol`nosti ili se stavani pod odredena tinskiot seks ne e ne{to vulgarno i nisko {to go poniùva terapija. Spored tie podatoci, vo poslednite 50 godini pove}e i {to go degradira ~ovekot. Naprotiv, toj go izdignuva, go od 4.000 sve{tenici vo SAD se obvineti za seksualno maltre- oblagoroduva negoviot ìvot. Poniùvaat i degradiraat onie tirawe. Od skandalot {to izbi poradi pedofilija vo crkvata nastranosti {to gi opi{avme. vo Boston vo 2002 g., Katoli~kata crkva vo SAD isplatila So vistinskiot seks Bog mu go osmisluva ìvotot na ~ove- pove}e od 1,5 milijardi dolari ot{teta na tuìtelite, a vkup- kot, mu go pravi interesen, mu go garnira so ubavi, kopne`livi, nata suma isplatena poradi pedofilijata na katoli~kite sve{- prijatni i sre}ni i so du{a i srce o~ekuvani i posakuvani tenici iznesuva pove}e od tri milijardi dolari. Najgolemata migovi. Preku taa izvonredo ubava, od Boga dadena aktivnost, zbirna ot{teta do sega iznesuva 100 milioni dolari isplateni ~ovekot se osoznava i se potvrduva sebesi kako li~nost, kako

52 53 ~ovek; bra~nite partneri stanuvaat “edno telo” (1. Mojseeva da go nosi nitu da go podnesuva toj tovar. Vo nejzinite ar- 2,24), imaj}i mo`nost vzaemno, me|usebno da si se daruvaat i hivi se zabeleàni premnogu grdi i gnasni raboti {to samo spodeluvaat. ôvekot e sozdaden so potreba da se spodeluva so taa gi videla! Tie se prepolni so zapisi za uàsni sceni i drug, a brakot mu dava mo`nost taa potreba da ja zadovoli. vo niv nema mesto ve}e da se beleàt novi grozomori! Ne- Za vistinskata ubavina na bra~nata zaednica i za bra~- broeni toni proleana krv so vekovi ja natopuvale nejzinata nata qubov kako stoèr na brakot, da gi slu{neme i ovie zbo- po~va! Ogromno mno{tvo nevini lu|e, `rtvi na svirepi voj- rovi od Biblijata: “Neka e blagosloven tvojot izvor, i radu- ni, na bezmilosni koleì i na bezo~ni terori, taa predvreme vaj se so ènata na svojata mladost. Neka ti e kako mila srna primila vo svoite pazuvi. i kako qubezliva ko{uta; neka te napojuvaat nejzinite gra- Drugi bezbroj milioni, od site rasi i strukturi, obes- di vo sekoe vreme, i nejzinata qubov neka te voshituva nepre- praveni, nemo}ni pred svoite tirani, ugnetuvani i tretira- kratno” (Mudri izreki Solomonovi 5,18.19). - Taa qubov e ni kako ìvotni od strana na mo}nicite, jadosani, bez da prirodna, ubava i blagoslovena od Boga. vidat bel den, so zagubena li~nost i bez ~ove~ko dostoinst- No, kako i s# drugo, i ovaa, tolku ubava bilka, zna~ajna vo, zaminale vo svoite grobovi. Zemjata toa go registrirala i dominantna aktivnost vo ìvotot na ~ovekot, lu|eto ja vo svoeto pametewe. Stra{ni premreìwa pominale preku izopa~ile i ja uni{tile nejzinata su{tina. nejzinata glava i taa videla {to niedno oko ne videlo i ~ula “Zatoa Bog gi predade na sramni strasti: nivnite èni {to nitu edno uvo ne ~ulo. go zamenija prirodnoto op{tewe so neprirodno. Maìte, Kako {to rekovme, koga zemjata bi moèla da progovori, isto taka, go ostavija prirodnoto op{tewe so èna i se ras- taa bi ni iznela na videlina stra{ni sceni od istorijata {to palija so sladostrasnost eden kon drug, pravej}i - maì so se zabeleàni samo vo nejzinite arhivi od koi bi se stapisa- maì - sramni raboti, dobivaj}i zasluèna plata za svojata le od uàsnite yverstva {to gi vr{ele i gi vr{at lu|eto nad zabluda” (Rimjanite 1,26.27). lu|e; pri zdravi o~i bi go zagubile vidot posmatraj}i mili- Stra{na gletka za Bo`jite o~i! “Gospod od neboto go oni lu|e kako pijat ~emeren bigor i vodat glamna-ìvot, nabquduva ~ove~kiot rod za da vidi ima li nekoj {to rasuduva sli~no na iljadnici èni vo Kamboxa, ~ii{to napolno zdra- i Boga {to go bara? Site zastranija, site se izrodija, nema vi o~i se pobunile i, bez da se zatvorat, otkaàle da gi pos- dobar, nema primeren - nitu eden edinstven... Lu|eto stanaa razvratni, delata im se gnasni, nitu eden od niv dobro ne matraat groznite sceni na svirepite nasilstva {to gi sprove- pravi!” (Psalm 14,1-3). duval diktatorot Pol Pot, ne vrz tu|, amivrz svojot sopstven Poradi ovie silni grevovi i bezzakonija is~eznale celi narod. - Da, nivniot vid zgasnal, presu{il, seknal pred gro- narodi, pokolenija i civilizacii, a poradi istite grevovi zomorite {to gi posmatrale nivnite o~i, za{to gledale i bezzakonija naskoro }e is~ezne i dene{nata noeva i sodom- ne{to premnogu stra{no, premnogu àlno i ta`no {to ne ska civilizacija. Proro{tvoto kaùva deka “zemjata e one- moàt duri i o~ite da go podnesat, pri {to i duhot snemo- ~istena pod svoite ìteli, za{to go prestapija zakonot, ja ùva i srceto otkaùva. izgazija odredbata, go naru{ija ve~niot zavet”. Na “zemjata Tuka se i mnogubrojni drugi diktatori - Hitler, Stalin, tolku }e $ ste`ne nejzinoto bezzakonie, {to }e padne i ve}e Mao Yedung, na primer - koi ubile milioni nevini lu|e, prene }e stane” (Isaija 24,5.20). te`no od svojot sopstven narod, zavitkale vo crnina isto tolku milioni majki so nejaki deca, vodeni od naludni~avi idei za nekakva super nacija ili, zadoeni od darvinizmot, se obidele Zemjata vo svoite pazuva ~uva nebroeni grdi tajni vo praktikata da ja sprovedat teorijata za prirodna selekcija. {to }e se obelodenat Na zemjata $ se gadi od seto toa, $ se povra}a od gadostite {to gi gledala i {to gi gleda, utrobata $ e voskoleba- Zemjata taì i ofka, stenka i brefta pod tovarot na na i blue, pla~e, roni drobni solzi, no è{ki, usviteni silnoto bezzakonie na lu|eto i ne moè i ne saka ve}e nitu

54 55 solzi koi spaluvaat; povra}a od svojata utroba vè{tena òl~ka, usviten bigor. Vulkanite se nejzini solzi, nejzina òl~ka, nejzin bigor. Taa se buni protiv silnoto bezzakonie na lu|eto koi ja gazat nejzinata po~va, protiv grevot koj e vo silen podem i koj prerasnuva vo xinovski bran vo koj se davi svetot. Poradi toa, zemjata, kako {to rekovme ve}e, gi GENEZATA I PODEMOT NA GREVOT stava vo dvièwe site svoi potencijalni mo`nosti i mehanizmi so koi raspolaga kone~no da gi pribere edna{ za sekoga{ gre{nicite vo svoite pazuvi. Kako {to kaàvme, zborot grev pokriva najgrdi, najma~- “Zemjata e one~istena pod svoite ìteli, za{to go presni i najmra~ni, najodvratni i najgrozomorni, ekstremno zli tapija zakonot, ja izgazija odredbata, go naru{ija ve~niot za- i najpekolni pojavi {to voop{to moàt da se zamislat, pred vet”; “zemjata }e ja otkrie seta krv {to e proleana na nea i koi ~ovekot stoi stapisan i nem i od koi duhot mu snemoùva. nema da gi krie onie {to se poklani na nea”; na “zemjata Za su{tinata na ovie pojavi nie ve}e dosta zboruvavme. Me|u- tolku }e $ ste`ne nejzinoto bezzakonie, {to }e padne i ve}e toa, potrebno e da odgovorime na u{te nekoi pra{awa povr- ne }e stane” (Isaija 24,5.20; 26,21). zani so nego. Ete, po~ituvani, toa e bibliski odgovor na pra{aweto Najnapred treba da go locirame negoviot po~etok, nego- {to go postavivme nekade na po~etnite stranici od knigava viot zarodi{. koga pra{avme: Zo{to vulkani? Zo{to zemjotresi? Zo{to Da naglasime u{te edna{: Grevot na zemjata ne padnal stra{ni poplavi i xinovski morski branovi, cunami i mega od neboto kako kisel do`d, nitu pak niknal od zemjata kako cunami }e gi preminuvaat svoite vekovno utvrdeni granici grd plevel. Ne, toj se za~nal i se razvil vo srceto na najsilni- vo osvojuvawe na kopnoto? Zo{to bezmilosni uragani, cik- ot, najmudriot, najinteligentniot i najubaviot nebesen an- loni, tajfuni, tornada, su{i, poàri? Zo{to nezapirliv gel od redot na {estokrilite serafimi i heruvimi, nare~en bran na te{ki bolesti koi mu zadavaat strav na ~ove{tvoto? Lucifer ili Svetlonosec, Sin na zorata. Zna~i, po~etocite Zo{to glad? Zo{to èd? Zo{to “lu|eto }e umiraat od strav, na grevot se povrzani so najvozvi{enoto Bo`je sozdanie na o~ekuvaj}i go ona {to }e ja snajde zemjata?” Zo{to tolku neboto, neposredno pred Bo`jiot prestol. ûdno i nesfatli- silen podem na kriminal i terorizam so koi ne moè da se vo, no vistinito - vo srceto na Lucifera! spravi svetot? Zo{to? Zo{to? Zo{to? Zar Bog ne go gleda seto ova? - Da, Bog go gleda ova. Sto Pove}e za Lucifera! i dvaeset godini Bog go gledal nepodnoslivoto bezzakonie na pretpotopnata civilizacija, nivnite grevovi vo koi poto- “Ti be{e primerok na sovr{enstvo, poln so mudrost i nale, i gi povikuval na pokajanie za da go odbegnat potopot, ~udesno ubav. @ivee{e vo Bo`jata gradina, vo Edem. Tvojata no..., no..., no...! obleka be{e ukrasena so skapocenosti: so sard, topaz i dija- Bog dolgo gi posmatral obezli~enite i obes~ove~eni mant, hrisolit, oniks i jaspis, safir, smaragd i zlato. Na de- ìteli na Sodom i Gomor i gi povikuval na pokajanie za da not na tvoeto ra|awe bea napraveni i podgotveni tapani i ja odbegnat svirepata kazna, no..., no..., no...! kavali. Te postaviv kako raskrilen heruvim, za{titnik: Bog go gleda i dene{noto noevo pokolenie, ìtelite na be{e na svetata Bo`ja gora, ode{e sred ogneno kamewe. Sovr- dene{niot Sodom, i gi povikuva na pokajanie za da ja odbeg- {en be{e na svoite pati{ta” (Ezekil 28,12-14). nat kaznata, no..., no..., no...! So vrvna inteligencija, “~udesno ubav”, mo}en i mudar, so pronikliv duh i so tolku visoki predimstva so koi go po~estil Bog, Lucifer bil omilen i sakan voda~ na nebes-

56 57 svetot go pretvora{e vo pustina i so zemjata gi sramnuva{e nite angeli, bezbroj milioni, i gi predvodel nebesnite horo- gradovite, koj svoite robovi nikoga{ ne gi pu{ta{e doma’” vi koi neprekratno go slavele Boga so svoite muzi~ki dar- (Isaija 14,12-17). bi, ~ii{to ~udesni pesni i milna muzika se razlevale kako Iako od po~etok dlaboko skrieni i nedoseglivi za an- prijatna bu~ava na silni vodi niz celata vselena. Toj, kako gelite, Bo`jeto oko gi zabeleàlo u{te prvite nikulci na kompozitor, nadaren da komponira s# nova i nova, nepov- nezadovolstvo, prvite za~etoci na grevot vo srceto na Lu- torlivo ubava i prijatna muzika i s# po~udesni pesni na slava cifera koi prerasnale vo silna nekontrolirana èlba i na Boga, i kako dirigent, daval intonacija i ja otpeval prva- al~nost po sekoja cena da se dobere do ne{to {to ne mu pri- ta nota {to ja prifa}ale horovite od ~ii{to pesni i muzi- pa|a na nitu edno sozdadeno su{testvo - da se dobere do vlast ka treperele od radost strunite na du{ite na ìtelite na i do svoj prestol. “Vo srceto svoe si vele{e”, si planira{e, celiot kosmos i vselenata ja pretvorale vo voshituva~ki uba- “}e se iska~am na nebesata, }e podignam svoj prestol nad vo i prijatno mesto za ìveewe. Da, toa bil Lucifer, svetlo- Bo`jite yvezdi... ]e bidam ednakov so Sevi{niot!” nosec, yvezda Denica. Bog odnapred gi videl stra{nite posledici na grevot, gro- No eden den, srede taa vekovna vselenska harmonija se zomorite niz koi }e pominuva na{ata planeta i, pred da izbuv- slu{nala neharmoni~na nota koja{to ja naru{ila nebesnata ne toj poàr, koj }e ja zafati celata vselena i }e ja naru{i harmonija i ja voznemirila vselenata, i toa tokmu od onoj nejzinata monolitnost, pove}e pati mu obrnal vnimanie na Lu- koj bil najnadaren od Boga da sozdava i koj sozdaval harmonija cifera. No, site silni Bo`ji èlbi i soveti so koi Bog - od Lucifera. kopne`livo nastojuval da go odvrati od toj pekolen pat {to }e Vo negovoto srce se javilo nezadovolstvo so polo`bata go upropasti i nego i milioni su{testva i }e im nanese {to ja zazemal. Iako uìval status na najpovlasteno sozdade- neiska`livi bolki, ne nai{le kaj nego na odyiv. no su{testvo i bil postaven na najvozvi{eno mesto, vedna{ “Ti ode{e (halak) sred ogneno kamewe”, ~itavme za Lu- do Boga, kaj nego se rodila misla i èlba za u{te povisoko cifera. Glagolot halak zna~i “odi naokolu” (navamu-natamu) mesto, misla i èlba i toj da ima svoj prestol, da se izedna~i i ja izrazuva negovata sloboda, osobeno negovata nadzorna so Boga, da stane Bog. Taka vo negovoto srce neopravdano i, uloga. Heruvimot slobodno se dvièl naokolu, posmatraj}i od za nas nesfatlivi pri~ini, se za~nalo bezzakonie. Toa e {to se slu~uva okolu nego. Toj slobodno patuval niz “Bo`jata tajna za site sozdanija, za{to grevot vo Biblijata se nareku- sveta gora”, koja prethodno se spomnuva kako “Bo`ja gradi- va “tajna na bezzakonieto” (2. Soluwanite 2,7). No, da $ dademe mesto na Bo`jata re~: na” ili Edem. “Bo`jata Gora” e mesto na neboto kade {to “Sovr{en be{e na svoite pati{ta od denot koga be{e nebesniot sovet se sostanuva so Gospoda. Isaija ja spomnuva kako “Gora Zborna”. sozdaden dodeka ne ti se za~na bezzakonie vo srceto... se napolni so nasilstvo i zgre{i. Taka te otfrliv od Bo`jata gora, “Trguvaj}i izobilno, se napolni so nasilstvo i zgre{i” te istrgav, heruvime, za{titniku, od sredinata na ognenite (Ezekil 28,16). Ovde Ezekil go prikaùva heruvimot vplet- kamewa. Srceto ti se vozgordea zaradi tvojata ubavina, ja zane- kan vo trgovija koja go ispolnila so nasilstvo i predizvika- mari svojata mudrost zaradi svoeto bogatstvo” (Ezekil 28,15-17). la grev. Tekstot go prikaùva kako trgovec koj vo toj kon- “Kako padna od nebesata, svetlonosecu, sine na zorata? tekst trguva ({iri ili prodava) duh na bunt, a drugi go slu{aat. Toa ozna~uva lice koe odi nokolku kako trgovec koj Kako si kutnat na zemjata ti, vladetelu na narodite? Vo srce- patuva od mesto do mesto za da ja prodade svojata stoka - tor- to svoe si vele{e: ‘]e se iska~am na nebesata, }e podignam barewe. svoj prestol nad Bo`jite yvezdi... ]e bidam ednakov so Sevi{- niot.’ A se urna vo podzemjeto, vo dlabinite na bezdnata. Mislej}i deka Bog ne gleda i ne znae, Lucifer mnogu Onie {to te gledaat, te sledat, i za tebe razmisluvaat: ‘Toa ve{to po~nal me|u angelite da {iri idei za nekakva pogo- li e onoj {to ja trese{e zemjata i gi ni{a{e carstvata, koj lema sloboda, misla deka Bog svoite sozdanija gi stavil vo

58 59 ramki na strogi ropski zakoni, pravila i propisi, gi ograni- i na site drugi ìteli na vselenata {to mu ostanale lojalni ~uva, ne im dava sloboda i pravo da biraat i mo`nost da na- na Boga, za navek bi ostanal somne` vo Bo`jata pravednost preduvaat i da se potvrdat kako slobodni su{testva. Po~nal i milost. Ne moèj}i da gi proverat tvrdewata na Lucifera, da {iri ideja kako Bog e nepraveden, ne im dava pravo na ve~no bi ostanale neodgovoreni pra{awata: Zo{to Bog go izbor, deka e sebi~en, samo bara ropska poslu{nost, oboà- ubi Lucifera? Moèbi Lucifer ima{e pravo koga go obvi- vawe, ~est i slava; samo bara, a ni{to ne dava, bara od nas ni Boga deka e nepraveden, despot i diktator, koj bara rop- `rtva, a samiot ne se `rtvuva - Bog e diktator, i sekoj {to ska poslu{nost od svoite sozdanija i gi ubiva site {to mis- misli poinaku, Toj }e go ubie! lat poinaku? Moèbi Lucifer navistina }e podigne{e pou- Jas, im velel Lucifer na angelite, bi podignal carstvo bavo, popravedno i posre}no carstvo od Bo`jeto? Zo{to ne mnogu poubavo i popravedno od Bo`jeto. Sekomu od vas bi mu mu dade mo`nost da go potvrdi toa? Moèbi Lucifer zna- dal pravdina i apsolutna sloboda so neograni~eni mo`nosti e{e ne{to za Boga {to nie ne znaeme i Bog se pla{e{e toj da da uìva, da napreduva i da se potvrduva sebesi kako su{- ne gi obelodeni negovite slabosti pred celata vselena i zatoa testvo slobodno od sekakvi ograni~uvawa i stegi; moeto car- go ubi? Zo{to tolku tainstveno Bog go ubi? Moèbi i nas stvo bi bilo pravedno i sovr{eno i vo nego bi cutela bez- eden den }e n# ubie!? - I taka, namesto dobrovolno i od merna sre}a i vistinska, nemerliva radost... qubov, Bo`jite sozdanija bi mu sluèle na Boga od strav, od I taka, so tekot na vremeto so svoite idei, lagi i gre{- iznudena qubov, i problemot na grevot nikoga{ ne bi bil ni èlbi, so svojot grev, Lucifer uspeal da go inficira umot re{en pravilno i korenito. Vo toj slu~aj, namesto pravil- na edna tretina od vkupniot broj na Bo`jite angeli, da gi no i zakonito da bidat porazeni satanata, grevot i zloto, ce- povle~e na svoja strana i da gi stavi pod svoja kontrola, pret- losno bi bil porazen Bog. voruvaj}i gi so toa od dobri angeli vo demoni i |avoli. Pa- Od tie pri~ini Bog re{il da ne gi uni{ti vedna{ pobu- tem kaàno, brojot na nebesnite angeli e ogromen: “Iljada netite angeli, tuku da ostavi prostor i vreme nivnata slo- iljadi mu sluèa (na Boga), i deset iljadi po deset iljadi sto- boda da se izrazi duri i vo svojot izopa~en oblik. Po~etokot eja pred nego” (Daniel 10,7). na zloto ja pogodil vselenata na mnogu na~ini za koi nie ne sme svesni i donel so sebe dezorientacija. Bo`jite inteligentni su{testva ne znaele kako da se postavat pred toj nov feno- Zo{to Bog ne go uni{til vedna{ Lucifera? men. Ostanalo pra{aweto: Koj ima pravo vo toj sudir - Lu- cifer i negovite demoni ili Bog? Kako bi moèl toa da go Sepak, naj~esto pra{awe vo vrska so grevot e: Zo{to Bog znae ~ovekot? Edinstveno nekoj kosmi~ki sud bi moèl da gi ne go presekol grevot vo korenot, ne go uni{til negoviot razjasni tie pra{awa. I navistina kosmi~kiot sud, za koj }e zarodi{ i negovite nikulci vo srceto na Lucifera, tuku doz- stane zbor pri krajot od knigava, gi razjasnuva tie pra{awa volil toj da eskalira vo nevideni razmeri i da ja zarazi i i uspe{no go razre{uva vselenskiot problem na grevot. voznemiri celata vselena i na site Bo`ji sozdanija da im Zatoa Bog ne go ubil Lucifera vedna{ koga zgre{il, nanese tolkava bolka, tolkavi zla? Zo{to Bog ne go uni{til tuku, kako {to rekovme, mu ostavil prostor i vreme negova- vedna{ Lucifera koj podocna preminal vo |avol i satana, i ta sloboda da se izrazi duri i vo svojot izopa~en oblik, mu so toa edna{ za sekoga{ ne go re{il radikalno problemot dal mo`nost svoite tvrdewa da gi realizira, da gi iznese na na grevot, ne go iskorenil za ve~ni vremiwa? pokaz pred celata vselena svoite podmolni nameri i pekolni Odgovor: Dali Bog navistina bi go re{il toj teòk pro- planovi, mo`nost grevot da se razvie vo najgolema mo`na mera, blem i bi go iskorenil grevot za navek koga bi go uni{til da go postigne svojot maksimum i da go pokaè svoeto grdo i Lucifera vedna{ koga zgre{il? Vo nikoj slu~aj! Koga Bog odvratno lice, i koga }e sozree za kone~no uni{tuvawe i is- bi postapil taka, navidum strogo i svirepo so nego, koga bi korenuvawe, koga vo ogneno ezero }e se najdat i Lucifer, i go ubil Lucifera na po~etokot, toga{ vo srceto na angelite

60 61 grevot i gre{nicite, toga{ celata vselena }e se pokloni pred mil Lucifer - svetlonosec, sin na zorata, yvezda Denica i Boga, uviduvaj}i i sfa}aj}i deka Bog pravilno i pravedno raskrilen heruvim - tuku golema i stra{na lamja, stara zmi- postapil so Lucifera i so grevot. ja, |avol i satana, “odvratno |ubre” (Isaija 14,19), “~ovekou- Napomena: Pra{aweto zo{to Bog go sozdal Lucifera biec od po~etok, la`livec i tatko na lagata” (Jovan 8,44), iako odnapred znael deka }e zgre{i, zo{to ne go uni{til ved- vo ~ie{to srce besnee gnev, zavist, omraza i bezmerna zlo- na{ koga zgre{il i, isto taka, zo{to gi sozdal Adama i Eva ba, silnik i voinstveno nastroen, koj do dnoto na du{ata e koga odnapred znael deka }e padnat vo grev, so {to na svoeto proniknat so grev i e izvor na grevot. Toj ja gubi vojnata i, idno potomstvo }e mu nanesat te{ko zlo, }e go doobjasnime zaedno so svoite padnati angeli - sega ve}e lo{i duhovi, |avo- koga }e zboruvame za Bo`jata blagodat. li i demoni - se isfrleni od neboto i, kako vselenski bezdomnici i banditi, teroristi i diktatori, baraj}i pribeì{te vo kosmosot, ja zaposednale na{ata planeta i se nastanile na Vojna na neboto nea. Koga grevot fatil dlaboki korewa i eskaliral vo golemi razmeri, Bog bil prisilen da go oddale~i Lucifera od Na{ata planeta - zafatena od poàrot na grevot svojot prestol, da go otstrani od svoja blizina. Toga{ toj so svoite angeli, koi mu iskaàle lojalnost i preminale na Nie, kako ~ove~ki rod, kako lu|e, nao|ame svoe poteklo negova strana i pod negovo zname, dignal bunt na neboto i vo aktivnosta na boèstveniot um - sme po~nale kako Bo`ja stapil vo vojna protiv Boga i negovite angeli koi mu osta- misla. Vo eden opredelen mig na ve~nosta Bog re{il da soz- nale verni i predani, planiraj}i so vojna da gi postigne svo- dade lu|e spored svojata lika, eden nov rod vo vselenata. Ne ite celi, da izvr{i nebesen pu~, da go urne Bo`jiot pore- prepu{taj}i ni{to na slu~aj, Bog isplaniral sekoja podrob- dok i Bo`jeto carstvo, sosila da se dobere do Bo`jiot pres- nost kaj tie sloèni sozdanija. Za niv prvo sozdal ~udesno tol i sebesi da se proglasi za car, podigaj}i na toj na~in svoe ubava ìvotna sredina, prekrasna planeta so ~udesno ubava carstvo vo vselenata - “podobro i popravedno” od Bo`jeto. flora i fauna. Taa vojna na neboto ja gledal vo videnie apostol Jovan. Bibliskiot tekst potekloto na ~ovekot go povrzuva “I nastana vojna na neboto. Mihael (Hristos) so svoite direktno so Boga. “Bog re~e: ‘Da sozdademe ~ovek spored angeli zavojuva protiv lamjata. Lamjata, pak, i nejzinite an- na{iot lik, spored na{ata sli~nost’... Gospod Bog go obliku- geli zavojuvaa, no ne odoleaja i ne se najde ve}e mesto za niv va (go sozdade) ~ovekot od zemniot prav i mu duvna ìvoten na neboto. Taka golemata lamja, starata zmija, nare~ena |avol zdiv vo nosalkite. Taka ~ovekot stana ìva du{a. I Gospod i satana, koj go zaveduva siot svet, be{e isfrlen; be{e frlen Bog nasadi gradina na istok (raj), vo Edem, i tamu go smesti dolu na zemjata, zaedno so negovite angeli... Zatoa, veselete ~ovekot, kogo go oblikuva... Gospod Bog re~e: ‘Ne e dobro se nebesa i vie koi ìveete na niv. Te{ko vam, na zemjata i ~ovekot da bide sam; }e mu sozdadam drugar, soodveten nemu.’ moreto, za{to |avolot sleze kaj vas so golem gnev, znaej}i deka ... Toga{ Gospod Bog mu nanese dlabok son na ~ovekot i toj ima malku vreme” (Otkrovenie 12,7-9.12). zaspa, pa mu izvadi edno od negovite rebra, a mestoto go Neverojatno! Nebesen pu~! Rascep i raspad na nebesnata popolni so meso. Od rebroto {to go zede od ~ovekot Gospod monolitnost! Raskol! Vojna na neboto! Dve ogromni nebesni Bog oblikuva (sozdade) èna i ja dovede pri ~ovekot. Toga{ vojski, divizii, korpusi - pod dve razli~ni znamiwa; dve mi- ~ovekot re~e: ‘Toa e koska od moite koski i meso od moeto lionski armii vo sudir! Na ~elo na dvete protivstaveni meso! Neka bide nare~ena èna, za{to e zemena od maòt’... armii se Mihael (Hristos) i Lucifer, koj ja zloupotrebil Taka Bog go sozdade ~ovekot spored svojot lik, spored svojata sloboda i napravil pogre{en izbor, odbral pogre{en Bo`jiot lik; gi sozdade ma{ko i ènsko” (1. Mojseeva pat i se opredelil za zloto. Toj ne e ve}e onoj blagoroden i 26,26.27; 2,7.8.18.21-23).

62 63 Zna~i, vo svojot bunt protiv Boga gi vovlekle i na{ite Soznanieto deka nas n# sozdal Bog zna~i deka nie ne sme prvi roditeli, praroditelite, stavaj}i gi i niv pod svoeto samo slu~aj - deka ne sme samo kraen proizvod na nekakov nes- krvavo zname protiv Boga. Za taa cel satanata se posluìl vesen priroden zakon. Nie sme rezultat na boèstveno razmi- so zmijata koja najverojatno od po~etok bila najubavo i naj- sluvawe, analiza i izraz na boèstvenata sloboda, na nego- privle~no ìvotno za Eva, moèbi nejzino omileno galeni- vata sila i qubov. Taa boèstvena namera mu dava visoka vred- ~e so krilja so koe se druèla. I tokmu zatoa satanata vle- nost na ~ove~kiot rod i neraskinlivo n# povrzuva so Boga, gol vo nea i nea ja odbral kako medium ili posrednik od koj stavaj}i n# vo odnos Sozdatel-sozdanie. Toa zna~i deka nie $ se obratil na Eva, odnosno na ènata: moème da imame zaednica so nego. “Zmijata be{e polukava od site polski ìvotni {to gi Kako {to }e bide objasneto podocna koga }e zboruvame sozdade Gospod Bog. Taa $ re~e na ènata: ‘Vistina li Bog za nebesnoto Trojstvo, pluralnosta na li~nosta vnatre vo vi rekol deka ne smeete da jadete od nitu edno drvo vo gradi- Boèstvoto ni otkriva deka Bog e dru{tveno su{testvo, pa nata?’ @enata $ odgovori na zmijata: ‘Nie smeeme da jademe ottamu zaedni{tvoto pretstavuva del na negovata su{tina. plodovi od drvjata vo gradinata. Samo za plodot na drvoto Toa {to se sozdadeni spored Bo`jata lika lu|eto gi definira {to e srede gradinata Bog re~e: Ne jadete od nego! I ne dopi- kako dru{tveni su{testva koi postojat vo zaednica so dru- rajte go, za da ne umrete!’” gi. Prv dru{tven odnos {to go vospostavil Adam bil odno- Idejata za sloboda ili za sloboden izbor me|u dobroto sot so Boga. Tvorecot vdahnal ìvoten zdiv vo negovite noz- i zloto, me|u smrtta i ve~niot ìvot, isplovila na povr{ina dri i prviot ~ovek stanal ìvo su{testvo. Tuka ne stanuva vo seta svoja sila i ubavina koga Bog im zapovedal na Adama zbor za boèstven ìvot, tuku za sozdaden ìvot. Koga Adam i Eva da ne jadat od edno drvo vo gradinata. Taa zapoved im gi otvoril svoite o~i, negoviot mozok ja registriral prva- dala mo`nost slobodno da odberat ili ve~en ìvot, ili ve~- ta slika, slikata na Boga. Dvete li~nosti dolgo se posmatra- na smrt. le edna so druga me|u sebe vo Edemskata gradina (vo rajot), i Kako {to e poznato od bibliskiot izve{taj, Adam i Eva se soedinile vo najsjajna zaednica na koja ~ove~kite su{tes- do{le vo postoewe bez da im se dade sloboda da odberat dali tva koga bilo $ pristapile. da bidat sozdadeni ili ne. Toa bila logi~na nemo`nost. Niv- I prviot dru{tven odnos na Eva ne bil ostvaren so Ada- nata sloboda se pojavila duri otkako bile sozdadeni, i toa ma, tuku so Boga. Tvorecot go uspal Adama ne zato {to ne sa- vo vid na izbor. Adam i Eva na raspolagawe imale samo dva kal toj da po~uvstvuva bolka pri “operacijata”, tuku Eva da izbora, ne pove}e: samo ìvot i smrt. No Tvorecot navisti- go uìva istoto predimstvo kako i toj, imeno najprvo da isku- na im dal mo`nost slobodno da izberat postoewe ili nepos- si zaednica so Boga, pa duri potoa so Adama. Radosta {to pro- toewe, {to zna~i slobodno da go prifatat darot na ìvotot izleguva od postojanata i nepre~ena zaednica so Boga ~ove~ki- ili da se vratat vo ni{to`nost ili vo nepostoewe. Bog sakal te su{testva gi izdeluva od ostanatiot sozdaden svet. Bog tie da odberat ìvot, pa ottamu kolku {to moèl posilno planiral taa zaednica so lu|eto {to gi sozdal i taa radost naglasil deka Toj, dokolku se odlu~at za smrtta, }e go pri- {to proizleguva od nea za niv da traat ve~no. Me|utoa, ot- fati nivniot izbor i deka tie “sigurno }e umrat”. kako na{le upori{te na na{ata planeta Zemja, satanata i O~igledno e deka, ako go otfrlat Bo`jiot dar, toa }e negovite demoni na nea go prenele grevot so site negovi zna~i deka }e go prezrat Boga, i toa bi bilo bunt, no Toj bil stra{ni posledici, pretvoraj}i go na toj na~in na{iot svet podgotven da ja prifati nivnata odluka. Vo sprotivno, Bog vo pekolno mesto za ìveewe. Poa|aj}i im od raka da go in- bi gi nateral ve~no da ìveat na na{ata planeta kako robo- ficiraat umot na Adama i Eva i da go vsadat grevot vo nivnoto vi, bez nivna soglasnost. Ova n# vodi do zmijata: srce, tie uspeale preku niv da go zarazat celoto ~ove{tvo “A zmijata (satanata preku zmijata) $ re~e na ènata: so ovaa smrtonosna bolest, od koja nema drug lek osven krvta ‘Ne, vie nema da umrete! Tuku Bog znae deka, vo onoj den koga na na{iot Spasitel Isus Hristos.

64 65 Taka satanata ja uzurpiral na{ata planeta, na koja se vee }e jadete od nego, }e vi se otvorat o~ite i vie }e bidete kako negovoto zname, i ja pretvoril vo krvav poligon kade {to go Boga, raspoznavaj}i go dobroto i zloto.’ @enata vide deka razviva i usovr{uva svoeto ubistveno oru`je, grevot, podi- drvoto e dobro za jadewe, prijatno za o~ite i posakuvano zara- gaj}i na nea svoe carstvo - kako {to tvrdel - mnogu, mnogu di mudrost, skina od plodot i go izede, pa mu dade i na svo- “poubavo”, “popravedno” i “posre}no” od Bo`jeto; vosposta- jot ma` i toj go izede. Toga{ im se otvorija o~ite i vidoa vuvaj}i svoj prestol na na{ata zemja i proglasuvaj}i se sebe- deka se goli ... i se skrija, maòt i ènata, pred Gospoda si za “vladetel na ovoj svet” (Jovan 12,31), “bog na ovoj svet” Boga, me|u drvjata vo gradinata” (1. Mojseeva 3,1-8). (2. Korin}anite 4,4); site carstva na svetot, “seta vlast i seta Padot na Lucifera e za~nat so negovata èlba da bide nivna slava, mene mi se predadeni - veli satanata - i jas gi Bog. Sega ista èlba uspeal da razgori i kaj Eva: “I vie }e davam komu {to sakam” (Luka 4,5). bidete kako Boga!” I uspeal vo toa. Eva ja prifatila nego- No, kolku “poubavo”, “popravedno” i “posre}no” e cars- vata laga i zgre{ila, a so nea i Adam, stanuvaj}i na toj na~in tvoto na satanata od Bo`jeto carstvo gledame nie ìtelite gre{nici i vnesuvaj}i go vo svetot grevot kako grev so nego- na ovaa planeta a, zaedno so nas, i celata vselena. Gledame i vite stra{ni razorni posledici so vselenski dimenzii. slu{ame nevideni i ne~ueni stravotii, nesre}i od sekakov Zmijata koja, po padot vo grev, od najomileno stanala naj- vid, stra{ni i najstra{ni, gledame vojni, krvoprolevawe, odvratno ìvotno, vsadila vo ~ove~kiot um misla deka Tvore- smrt... cot go spre~uva ~ove~kiot razvoj, ograni~uvaj}i gi ~ove~kite Zatoa {to ne poslu{a, “zemjata }e bide prokleta pora- su{testva i sveduvaj}i go nivniot ìvot samo na ìvot kako di tebe”, mu veli Bog na Adama. “So maka }e se hrani{ od sozdanija i ni{to pove}e. Zatoa Adam i Eva go otfrlile gos- nea s# do krajot na svojot ìvot! Taa }e ti ra|a trwe i tros- podarstvoto na Tvorecot i kako slobodni su{testva napravi- kot, a ti }e jade{ polski rastenija. So pot na svoeto ~elo le pogre{en izbor, zaludno baraj}i nezavisnost, so {to sta- }e jade{ leb dodeka ne se vrati{ vo zemjata od koja si zemen, nale robovi na izopa~enata satanska sila koja dejstvuvala za{to si prav i vo prav }e se vrati{” (1. Mojseeva 3,17-19). protivstavuvaj}i mu se na Boga, sila koja gi turnala vo naj- Ete, toa i takvo e carstvoto na satanata, na kogo Bog mu crno ropstvo - vo grev. Prvata bra~na dvojka nosela vo sebe dade pravo da bira - i izbra - i ne go zapre vo negovite pod- sram poradi porazot. Vo Stariot zavet poimot “gol”, “goli”, molni pohodi da gi zarazi i drugite sozdanija so grevot, tuku i sramot, imaat posebno zna~ewe vo kontekstot na porazot. mu dade mo`nost da gi realizira svoite tvrdewa, so {to go Golotata go simbolizirala ropstvoto. Vo stariot svet pos- sogoli, celosno go obelodeni i go prikaà vo vistinska svet- toela voobi~aena praktika porazenite vojski - voenite zaro- lina pred site ìteli na vselenata. benici - da se prisilat goli i osramoteni da odat do gradot Namesto vetenata “sloboda”, satanata svoite privrzani- na pobedni~kiot car (Isaija 20,4). ci gi strupolil vo te{ko ropstvo, pretvoraj}i gi vo robovi Za Adama i Eva ~itame: “Toga{ (koga zgre{ile) na dvaj- na grevot, “koi zaradi stravot od smrtta, cel ìvot bea vo cata im se otvorija o~ite i vidoa deka se goli” (1. Mojseeva ropstvo”, za{to “sekoj {to pravi grev - {to gre{i- rob mu 3,7). Nivnata golota upatuva na faktot deka tie bile pora- e na grevot” (Evreite 2,15; Jovan 8,34; Rimjanite 6,17). zeni od neprijatelot (satanata) i stanale voeni zarobenici, so {to na svoeto potomstvo, na ~ove{tvoto, vo nasledstvo mu ja predale i prenele svojata golota - grev, ropstvo na grevot, zarobenici na satanata. Grevot kako kategorija “I taka grevot vleze vo svetot preku eden ~ovek (preku Vo Biblijata se koristat razli~ni zborovi i izrazi za da Adama), a preku grevot smrtta”, a “plata za grevot e smrt”, se objasni poimot grev. ]e gi navedeme onie koi naj~esto se “taka smrtta premina na site lu|e bidej}i site zgre{ija” upotrebuvaat vo dvata zaveta, }e go objasnime nivnoto zna~ewe (Rimjanite 5,12; 6,23). i }e nabroime nekolku stihovi vo koi tie se spomnuvaat.

66 67 stap, kr{ewe na zakonot ili bezzakonie. - “Ne, ne e prekratka 1. Nepravda (adikia): “Sekoja nepravednost e grev” (1. Jo- Gospodovata raka za da spasi, nitu uvoto mu zagluvna za da ne vanovo 5,17; Rimjanite 1,18; 2. Petrovo 2,15) - Ovoj zbor ne ~ue, tuku va{ite bezzakonija ve razdelija od va{iot Bog. se odnesuva prvenstveno na nekoja gre{na postapka, tuku na Va{ite grevovi go skrija negovoto lice i Toj ve}e ne ve slu- na{ata postojana gre{na sostojba, na na{ata gre{nost. “Da, {a.” “Site stanavme ne~isti, a seta na{a pravednost kako gre{en sum od ra|awe, gre{en otkako majka mi me za~na.” izvalkana obleka. Site nie otpadnavme kako lisja i na{ite “Site zgre{ija i li{eni se od Bo`jata slava.” “Oh, gre{en bezzakonija n# odnesuvaat kako veter.” “Sekoj {to pravi grev, li narod, lu|e zagazeni vo zlo, zlostorni~ki rod, rasipani pravi bezzakonie (go prekr{uva Bo`jiot zakon), za{to gre- sinovi... Celata glava e bolna, srceto iznemo{teno, od gla- vot e tokmu toa: prekr{uvawe na zakonot” (Isaija 58,1.2; 64,6; va do petici nikade zdravo mesto, tuku povredi, sinila, otvo- 1. Jovanovo 3,4). reni rani, ni o~isteni, ni prevrzani, ni zablaèni so mas- Zna~i, ako prestapuvame, gazime ili kr{ime koja bilo lo” (Psalm 51,5; Rimjanite 3,23; Isaija 1,4-6). od Desette Bo`ji zapovedi, toa e grev, toa e bezzakonie i nie 2. Hamartia, grevot nare~en kako grev. Ovoj zbor vo gr~- gre{ime i gre{nici sme ili bezzakonici, i pred Boga }e kiot original bukvalno zna~i “proma{uvawe na celta” i se odgovarame kako gre{nici, a plata za gre{nikot, “plata za odnesuva na na{ite gre{ki mereni vo odnos na Bo`jiot ide- grevot e smrt” (Rimjanite 6,23), i bidej}i “site zgre{ija” al. “Plata za grevot e smrt.” “Nema ~ovek koj ne gre{i.” “Lu- (Rimjanite 3,23), site sme osudeni na smrt. |eto stanaa razvratni, delata im se gnasni, nitu eden od niv 4. Hatat - “proma{ena cel”, “proma{ena meta” - (3. Moj- dobro ne pravi. Site zastranija, site se izrodija, nema dobar, seeva 5,5; Psalm 51,4). nema primeren - nitu eden edinstven” (Rimjanite 6,23; 2. 5. Awon, prevedeno kako “nepravda”, so osnovna ideja za Dnevnikot 6,36; Psalm 14,1.3). Ja obeleùva ~ove~kata odlu- ne~esnost, nevistinitost i izopa~enost (1. Mojseeva 15,16; ka koja e vo neprijatelski odnos so Boga (Jovan 19,11; 1. Jova- Isaija 43,24). novo 1,8). 6. Pesha - zna~i svesno, namerno prekr{uvawe na normi Apostol Pavle vodi o~ajna borba so grevot so koj e pro- ili avtoritet. Toa e pobuna protiv Boga i ponekoga{ se niknat do sr`ta na svoeto bitie: “Ne go pravam ona {to go preveduva kako izvrtuvawe (Isaija 1,2; Amos 4, 4). sakam, tuku go pravam tokmu ona {to go mrazam... Zna~i, ne 7. Resha - bukvalno zna~i “bez harmonija”, “labavost”. sum jas onoj {to go pravi toa, tuku grevot koj ìvee vo mene. Ovoj zbor ja nosi vo sebe idejata za rasipanost (1. Mojseeva Imeno, znam deka nikakvo dobro ne ìvee vo mene, odnosno 18,23; 2. Mojseeva 23,1). vo moeto telo, za{to èlba za dobro ima vo mene, no ne i 8. Parokoe - bukvalno zna~i “propu{tawe da ~ue”, ili sila za da go pravam toa. Dobroto {to go sakam ne go pra- “nepodgotvenost da se ~ue” i ~esto se preveduva kako “nepos- vam, tuku go pravam zloto, {to ne go sakam. A ako go pravam lu{nost” (Rimjanite 5,19; Evreite 2,2). ona {to ne go sakam, ne go pravam ve}e jas, tuku grevot koj Paraptoma ìvee vo mene. I taka, otkrivam eden zakon koj e vo mene, 9. - obi~no zna~i gre{ka, krivica, pad. Voobi- koj koga sakam da pravam dobro - zloto e prisutno. Vistina, ~aeno se preveduva kao “grev”, ili “gre{ewe” (Matej 6,14; se sloùvam so mojot vnatre{en ~ovek deka nao|am naslada Rimjanite 4,25). vo Bo`jiot zakon, no gledam drug zakon vo moite organi, koj vojuva protiv zakonot na mojot um i me zarobuva pod zakonot na grevot {to e vo moite organi. Beden ~ovek sum jas! Koj }e me spasi od ova smrtno telo!” (Rimjanite 7,15-24). 3. Anomia - navestuva namera ili prekr{ok na zakonot (nomos), i toa e zbor od koj proizlegol zborot “bezzakonie” vo 1. Jovanovo 3,4 (Matej 7,23; Evreite 1,9). Zna~i, toa e pre-

68 69 `rtvi na naludni~avite idei na eden diktator i na nekol- kumina negovi istomislenici, pekale pred Boga da gi izbavi, no nivnite molitvi kako da dopirale samo do pred portata na Bo`jiot prestol tri pati zaklu~ena. Kade si, Boè? Zar ne gi gleda{ ovie stravotii, ovoj pekol niz koj pominuvame? Zo{to si mu dozvolil na ovoj diktator da postapuva taka so nas? Zar nie ne sme tvoi deca, tvoi sozdanija, zar nie ne sme KADE E BOG KOGA NEVINI STRADAAT? ~ove~ki su{testva so ~ove~ko dostoinstvo? Istite pra{awa na Boga mu gi postavuvale i bezbroj milioni nevini lu|e ~ij{to ìvot mizerno zavr{il vo mo~u- Vo Biblijata ~itame prekrasni vetuvawa {to im gi dava ri{tata na sibirskite tajgi i vo ekstremno studenite pre- Bog na pravednite deka }e uìvaat negova visoka za{tita i deli za vreme na Stalinovite ~istki i na bezbrojnite mili- pomo{ koga svetot go poga|aat te{ki zla i koga gre{nite oni nevini `rtvi vo Kina za vreme na vladeeweto na terorot ginat. Me|utoa, fakt e deka sekoga{ ne e taka. Surovata na Mao Yedung, a i da ne zboruvame za onie iljadnici èni ìvotna stvarnost pokaùva deka ~esto i nevini stradaat vo Kamboxa, {to ve}e gi spomenavme, ~ij{to vid seknal, ne zaedno so gre{nite. I toa e najma~noto vo ìvotot da se moèj}i da gi gleda stra{nite grozomorni sceni predizvi- objasni, najlo{o i najte{ko pra{awe na koe moè da se odgo- kani isto taka od naludni~avite idei na diktatorot Pol Pot vori. Okolu ova pra{awe imal dilema i najmudriot ~ovek, koj uni{til polovina od svojot narod. Se ~ini nivnoto pe- Solomon: “Na site isto im se slu~uva: i na pravednite i na kawe kako da ne doprelo do Bo`jite u{i. gre{nite; kako na dobrite i ~istite, taka i na ne~istite; Vo minatite vekovi, milioni nevini hristijani, verni isto im e i na dobrite i na gre{nite, i na onie koi se za- i predani Bo`ji slugi, za vreme na rimskite cezari, a podoc- kolnuvaat, kako i na onie koi od strav ne se kolnat. - Ne- na, pod naletite na srednovekovnata “hristijanska” katoli~- pravedno e ova {to se slu~uva pod sonceto: na site isto da ka inkvizicija, gi poloùvale svoite ìvoti progonuvani im se slu~uva” (Propovednik 9,2.3). kako divi yverovi po planini i pe{teri, par~osuvani i ~ere- Da, “nepravedno e ova {to se slu~uva pod sonceto: na site ~eni na spravi za izma~uvawe, rastrgani od lavovi i ku~iwa isto da im se slu~uva” - “isto i na pravednite i na gre{nite, vo arenite i amfiteatrite nasekade niz “hristijanska” Evro- i na ~istite i na ne~istite” - òl~no reagiraat iljadnici pa, vo koi iljadnici bezo~ni “lu|e” uìvale vo nivnite maki lu|e vo cel svet. Ako e Bog praveden, velat tie, toga{ zo{to i se nasladuvale posmatraj}i gi tie, za nas odvratni gletki; Toj ne napravi razlika me|u gre{nite i pravednite ovde na drugi iljadnici nevini, spaluvani na loma~i i obezglavuvani zemjava? Zo{to dozvoluva ~esto da stradaat i nevini lu|e? na gilotina, ginele za Boga, za Hrista. Se pra{uvame: Zo{to, Vulkan zatrupuva grad so site negovi ìteli i vo zaedni~ka Gospode? Zar moralo taka da bide? Ako tie bile tvoi slugi grobnica pribira najgolemi gre{nici, homoseksualci, sodom- koi verno ti sluèle, zar ne si moèl da gi za{titi{ od ci, zlostornici, kriminalci, ubijci, zaedno so nevini lu|e spoulavenite progonuva~i i xelati? Zo{to tolku mizerno i - so èni, deca i cical~iwa, zaedno so onie koi iskreno mu grozno da go zavr{at svojot ìvot? sluèle na Boga i ja vozdigale negovata milost. Zar toa ne e Pijan voza~ naletuva so kamion na lesna kola so dvajca svirepa nepravda? Silen zemjotres, poplava ili nekoja druga mladenci koi trgnale na pat da go pominat medeniot mesec. katastrofa, ostava zad sebe pusto{, uni{tuvaj}i zaedno so Kolata e sma~kana, mladencite se mrtvi, a pijaniot voza~ gre{nite i iljadnici nevini lu|e. Nepravedno, grozno, odvrat- ìv. Prekinata e idilata na dvajca mladi nevini lu|e i ski- no! Zo{to? nati se ni{kite {to vodele vo sigurna sre}na idnina. - Milioni nevini maì, èni i deca, vo koncentracioni- Nepravda! Boè, kade si? te logori vo Evropa, ~ij{to ìvot zavr{il vo gasni komori,

70 71 ja za da go zasolni liceto, dve krilja za nozete, a so dve krilja Jadosana majka, od ~ii{to pregratki smrtta grubo i na- leta{e. I si velea eden na drug: ‘Svet! Svet! Svet e Gospod silno $ go ottrgnuva najmiloto nevino su{testvo, bebeto, ili nad voinstvata! Seta zemja e polna so negovata slava!’ Si pak ra|a bebe zaboleno od rak, od leukemija ili od sida, vo rekov: ‘Te{ko mene, propadnav, za{to sum ~ovek so ne~isti svojot o~aj glasno pra{uva: “Gospode, srceto mi go glamnosa, usni, ìveam sred narod so ne~isti usni, a moite o~i go vi- ìvotot mi go zapusti! Zo{to?” doa Carot, Gospoda nad vojskite!’” (1. Timotej 1,16; 1. Care- Bezbroj nevini, gladni, bedni, bolni, obespraveni i javite 8,27; Isaija 6,1-5). dosani, legnuvaat bez nade` vo podobro utre. Legnuvaat vo mrak i so mrak vo srceto, a stanuvaat vo magla i so magla vo umot. Vo svoite teglilni maki pra{uvaat: Zo{to, i do koga, Gospode? Vo Getsimanija i na Golgota Isus dava odgovor I taka bi moèle da mu postavuvame mnogubrojni pra{awa na site ma~ni pra{awa {to zbunuvaat na Boga za bezbrojnite o~igledni nepravdi so koi se soo~uvame sekojdnevno vo ìvotot i da mislime deka Bog e sadist koj uìva Da, to~no e deka “Gospod sedi na visok i vozvi{en pres- vo pekolnite maki niz koi pominuvaat pravednite zaedno so tol”. No istiot toj Gospod Isus Hristos - gledaj}i gi strada- gre{nite, nevinite zaedno so zlostornicite; da mislime deka wata i patilata na svoite ~ove~ki su{testva zafateni od Bog e mnogu daleku od nas, deka ne gi slu{a na{ite molitvi i viorot na grevot, re{il da go napu{ti neboto i dobrovolno ne gi gleda na{ite maki i stradawa, ne gi gleda nepravdite {to da se li{i od site privilegii i predimstva {to gi uìval se pravat na ovaa zemja; deka Toj uìva vo visok komfor nekade tamu, i slegol na na{ata zemja da se vme{a vo kobnata sudbina neboto, opkruèn so milioni angeli koi postojano go sla- na na ~ove{tvoto i na ~ovekot da mu podade raka, da go izbavi vat i deka nemu ne mu e grià za mizerijata {to ja podnesuvaat od kalta na grevot, negovite noze da gi postavi na cvrsta kar- na ovaa zemja, za àl, i nevinite, deka ednostavno e ne~uvstvi- pa i negoviot ìvot da go prenaso~i kon slavna idnina. telen i nezainteresiran za nas. Apostol Pavle ni kaùva: “Mislete vo sebe kako {to Za sre}a, na{iot Bog, bibliskiot Bog, ne e takov. Toj misle{e i Isus Hristos: koj, iako be{e vo Bo`ji lik, ne go smeta{e kako ne{to prigrabeno toa {to be{e ednakov so Boga, ne e sli~en na Buda koj so skrsteni noze i race, so zaklopeni tuku samiot se li{i od taa ednakvost, zemaj}i lik na sluga, o~i, so odvaj zabele`liva nasmevka na usnite, so otsuten po- stanuvaj}i sli~en na lu|eto. I otkako stana sli~en na ~ovek, gled, dejstvuva izdeleno od ~ove~kite stradawa, koj e otsuten Toj se ponizi samiot sebesi i stana poslu{en do smrt, duri od scenata na zbidnuvawata na ovoj svet. Spored Buda, ~ovekot do smrt na krst” (Filipjanite 2,5-8). mora da se ostavi sam da se spravi so stradawata, bez nikak- Ne postoel drug na~in da $ se pomogne na na{ata plane- va pomo{ nitu otstrana nitu ozgora, bidej}i toj mora da stra- ta i na nejzinoto gre{no ~ove{tvo zafateno od poàrot na da. Stradawata mu se kazna za grevovite od prethodniot ì- grevot, drug na~in za negovo gasewe. Ne postoel drug pat os- vot i pri toa na stradalnikot ne treba nikoj da mu podava ra- ven onoj koj vodel preku negovoto voplotuvawe vo utrobata ka nitu na koj bilo na~in da mu olesni. Toj sam mora niz strana Marija i preku Getsimanija i Golgota. Bog Otecot i Hris- dawata da si sozdade podobri pozicii za sledniot stepen na tos toa go storile od qubov kon nas gre{ni za da ni pomog- ìvot vo ramkite na karmi~kiot zakon na reinkarnacijata. nat da se izbavime od grevot i stradawata. Kako {to rekovme, na{iot Bog, bibliskiot Bog, ne e “Za{to Bog tolku go milee svetot, {to go dade i svojot takov. To~no e toa deka Toj “ìvee vo nepristapna svetli- edinoroden Sin, za nieden koj veruva vo nego da ne zagine, na”, deka “nebesata ni nebesta nad nebesta ne moàt da go op- tuku da ima ìvot ve~en” (Jovan 3,16). fatat”, deka ima svoj prestol na neboto {to go videl pro- Bog go milee ovoj svet, Hristos go milee ~ovekot i zatoa rok Isaija i {to go opi{uva vo svojata proro~ka kniga: “Go do{ol od neboto da mu pomogne. vidov Gospoda kako sedi na visok i vozvi{en prestol. Sku- Svetata kniga na islamot, Koranot, naglasok stava vrz tovite na negovata pla{tenica go ispolnuvaa hramot. Nad edinstvenosta na Boga, vrz negovata transcendentnost, vrz ne- nego stoeja serafimi; sekoj ima{e po {est krilja: dve kril- govata sila i gospodarstvo nad s#. Spored Koranot, Bog (Alah)

72 73 nebesata”, sepak, Toj ima roditelsko, tatkovsko srce koe e ìv, ve~en, najvozvi{en, bezmeren, sovr{en, gospodar, svet vistinski i nesebi~no saka, srce prepolno so qubov dokaàna daritel na mir, ~uvar na verata, staratel, silen, semo}en, na delo: “Nikoj nema pogolema qubov od ovaa: da go poloì mudar; Toj e Gospod, tvorec, za~etnik, pri~ina za s# {to pos- svojot ìvot za svoite prijateli.” “No Bog ja pokaùva svo- toi; s# {to e na zemjata i na neboto nemu mu oddava slava... jata qubov kon nas so toa {to Hristos umre za nas dodeka O~igledno e deka pri opi{uvaweto na Bo`jata semo} nad u{te bevme gre{nici” (Jovan 15,13; Rimjanite 5,8). svoite sozdanija Koranot ne {tedi superlativi. Me|utoa, Negovata qubov ne samo {to zela ~ove~ka lika, Toj ne interesno e da se zabeleì deka od bezbrojnite imiwa {to samo {to izgledal kako ~ovek - tuku Toj stanal ~ovek. I nego opi{uvaat Boga, Koranot nitu so edno ime ne go prika- govata qubov kon nas odela do kraj, do poslednata to~ka, do ùva kako Bog na qubov. celosna predanost sebesi, do celosno samootkaùvawe, do Spored u~eweto na islamot, Bog samo oddaleku ja objavu- `rtva i smrt. Evangelskiot Bog e qubov; Toj ne samo {to qu- va svojata volja. Toj na lu|eto im se obra}a od neizmerno bi, tuku samiot Toj e qubov. Toj ne samo {to ima qubov, tuku golemo rastojanie, za ognot na ~ove~kite stradawa i bezza- samiot Toj e qubov. Toj ne samo {to se potvrduva vo qubov- konija da ne go valkaat negoviot lik. Bo`jata qubov kon sveta, tuku samiot Toj e qubov. “Bog e qubov” (1. Jovanovo 4,8). tot, onaka kako {to e sfatena vo islamskiot lik na Tvore- Zna~i, “prvo nebo” do koe se spu{ta Bo`jata qubov e cot, ne podnesuva `rtva. Vo dekemvri muslimanskiot svet dnoto na vselenata, na{ata obezli~ena gre{na planeta; toa slavi no} na molitva. Taa no} Bog se spu{ta od sedmoto na e grdoto gre{no srce na ~ove~kite su{testva kade {to taa prvoto nebo koe{to e najblizu do zemjata. Toga{ Toj e tolku proniknuva i sodomcite gi ~isti od site gnasotii i, od blizu do lu|eto, {to gi slu{a site nivni molitvi. I ako eden odvratni gre{nici, pravi ~esni lu|e so povrateno ~ove~ko pravoveren musliman ja pomine ovaa no} na molitva, nego- dostoinstvo, vra}aj}i im go vistinskoto, zagubenoto mesto vite molitvi }e bidat ispolneti. me|u semejstvoto na bezgre{nite svetovi na vselenata. Toa e razbirliva i ubava slika. No, kako hristijani, da si postavime pra{awe: Zar prvoto nebo navistina e poslednoto skalilo do koe se pribliùva Bo`jata qubov do ~ove- Za Hristovite stradawa* kot? Zar taa ne sleguva u{te podolu i u{te poblizu do nas gre{nite lu|e? Malku pove}e za Hristovite poniùvawa, za negovite Vo islamot tokmu ovoj obid, so koj se utvrduva granica- isku{enija i stradawa niz koi pominal na ovaa zemja, malku ta na Bo`jata qubov i na negovata sloboda, e besmislen. Isla- pove}e za zaedni~kite pateki po koi, zaedno so nego, pominu- mot gi osuduva hristijanite {to nedovolno vnimavaat na vaat i bezbrojnite milioni nevini koi stradale i stradaat nedoseglivosta na Boga, ne vnimavaat na faktot deka Bog e od istite pri~ini kako i Toj: nedolovliv. I navistina treba da se pazime na{ite ~ove~ki “Be{e prezren, otfrlen od lu|eto, ~ovek na bolkata, ograni~uvawa da ne mu gi pripi{uvame na Bezgrani~niot. sviknat na stradawata, od kogo sekoj ja vrti glavata, be{e Me|utoa, zar muslimanskoto tvrdewe deka Bog ne moè da prezren, i za ni{to go smetavme. A Toj gi ponese na{ite stane ~ovek ne e somne` vo Bo`jata sila? Od kade toa silno bolesti, gi zede vrz sebe na{ite bolki, dodeka nie smetavme ubeduvawe kaj islamskiot svet deka Bog navistina ne moè deka Bog go bie i go poniùva. Za na{ite prestapi be{e proda stane ~ovek? Ne e mo`no na qubovta da $ se stavi pregra- boden, sotren za na{ite bezzakonija. Kaznata za na{iot mir da i da se kaè deka preku taa granica na qubovta Bog niko- padna vrz nego i preku negovite rani nie se iscelivme. Site ga{ ne }e smee da saka, da qubi. Bog e sloboden svoite sozdanie talkavme kako ovci, i sekoj ode{e po svoj pat. A Gospod nija da gi saka onolku kolku {to saka tokmu zatoa {to e Bog! gi natovari vrz nego bezzakonijata na site nas. Go izma~uvaa, Iako bibliskiot Bog e nezavisen od svoite sozdanija i a Toj ne se brane{e, i ne ja otvori svojata usta. Go odvedoa ne e ograni~en od vremeto i prostorot, iako, kako {to rekov- kako jagne na klawe; kako ovca, nema pred onie {to ja stri- me, nego ne moàt da go “opfatat nebesata ni nebesata nad àt, ne ja otvori svojata usta” (Isaija 53,3-7).

74 75 Toa se Hristovite maki, negovite neiska`livi strada- najvisokite sve{tenici i od Pilata, do krajni mo`ni grani- wa {to gi podnel na ovaa zemja kako najgolem gre{nik, no ci ponièn, plukan, tepan, predmet na podigravki na najvul- ne za svoi grevovi, za{to toj bil praveden, tuku natovaren garniot xgan, so trnov venec na glavata, so teòk krst na ple- so na{ite grevovi, so bezzakonijata na celoto ~ove{tvo. }ite, se teteravi kon Golgota; so sramna gletka za okolina- Go izma~uvaa nego, nevin - kako i milioni drugi nevini - ta i so odzemeno ~ove~ko dostoinstvo - e raspnat me|u dvajca be{e prezren, otfrlen, proboden, sotren, go odvedoa kako jagne zlostornici. Pravednik, nevin, visi me|u dvajca zakoraveni na klawe, no Toj ne ja otvori svojata usta, ne se àle{e, ne gre{nici, ubijci, kriminalci, teroristi... pra{a: Gospode, kade si, zar ne gleda{ {to pravat so mene? Gospode, kade si, srceto mi go glamnosa, ìvotot mi go Nevinite {to stradaat svoite stradawa treba da gi zapusti, me zabradi vo crnina - o~ajno i nemo}no vikaat il- soobrazat so Hristovite stradawa, a i samite da se soobrazat jadnici majki do dnoto na du{ata oàlosteni za svoite deca, so Hrista. `rtvi na najrazli~ni nesre}i, pekaj}i pred Boga za odgovor Vo Getsimanija (gradina vo podno`jeto na Maslinskata - a odgovor nema! gora sproti Erusalim), koga Hristos ja piel òl~kata {to Gospode, zar ne gleda{ {to pravat so nas? - àlno pra{u- ja pijat site koi stradaat, koga se prelevala ~a{ata na bez- vaat milioni nevini lu|e, `rtvi na najrazli~ni odmazdi, izma- zakonieto i koga nad nego se nadvisnal grevot na cel svet kako ~uvawa, na najodvratni koleì, vojni, pri {to nivnite obezli- temen oblak, kako ogromen planinski masiv, zakanuvaj}i se ~eni mrtvi tela so buldoèri gi zapretuvaat vo zaedni~ki grob- da go sma~ka i nego i celoto ~ove{tvo {to go sozdal, Hris- nici ili pak gi kremiraat. Pra{uvaat - a odgovor nema. tos o~ajno izviknal: “O~e moj, ako e mo`no, neka me odmine Odgovor nema i za Hrista. Vo Getsimanija Toj peka pred ovaa ~a{a, no ne kako {to sakam jas, tuku kako {to saka{ ti! Boga da go odmine, da go zaobikoli premnogu gor~livata ~a- ... I povtorno otide i se pomoli, velej}i: ‘O~e moj, ako ne e {a, ako e mo`no da ne ja pie. Odgovor i olesnenie nema. Mora mo`no da me odmine ovaa ~a{a, da ne ja pijam, neka bide tvo- do posledna kapka da ja pie ~a{ata na grevot i bezzakonijata jata volja’” (Matej 26,38-42). na gre{nicite, inaku spasenie za niv nema. Nekoj mora da go O~e moj, ~a{ava {to mi ja dava{ da ja pijam premnogu e prezeme grevot od niv i da umre za nivnoto bezzakonie, ina- gor~liva, premnogu e bigorna, veli Isus. Moè li taa da me ku tie, gre{nicite, }e umrat za ve~ni vremiwa. Bremeto na odmine, da me zaobikoli, da ne ja pijam? - Za èstokosta na grevot {to e natovareno vrz negoviot grb e premnogu te{ko bitkata {to se vodela vo negovata du{a vo Getsimanija, kade za nego i Toj bara pomo{, bara poddr{ka, potkrepa, a pomo{ {to donel kone~na odluka da odi na krst i dokraj da ras~isti i poddr{ka nema od nikade. Negovite najbliski, u~enicite, so grevot i kone~no na gre{nicite da im ovozmoì spasenie go napu{tile i se razbegale. i ìvot ve~en vo negovoto carstvo, svedo~at i drobnite kap- Na krstot mu se obra}a na Otecot, nadevaj}i se deka od ki krvava pot {to izbivale od negovoto ~elo i se trkalale nego }e dobie pomo{ i poddr{ka, no, namesto pomo{ - apso- niz negovoto lice. “A koga se najde vo pretsmrtni maki, se lutna osamenost. Namesto odgovor na o~ajnoto pra{awe mole{e u{te pousrdno, a potta mu prilega{e na kapki krv “Boè moj, Boè moj, zo{to me napu{ti?” - molskavici i sil- {to pa|aa na zemjata” (Luka 22,44). ni gromovi i tatneì; namesto odgovor - teòk, nepodnosliv Utredenta Hristos e raspnat na krst. - Sramna i grozna molk. Namesto svetlina i zra~ok na nade` za nekakva pomo{ smrt so neiska`livi bolki, postra{na od smrt vo gasna ko- - gusta neprobivna temnina, mrak: “A od {estiot ~as se stem- mora, pogrozomorna od smrt na loma~a i gilotina. Sramna ni nad celata zemja do devettiot ~as” (Matej 27,45). bidej}i na krst bile raspnuvani najgolemite zlostornici vo I sonceto go zasolnilo svojot pogled od ovaa stra{na toa vreme napolno goli, izloèni na pogledite na javnosta scena. Negovite sjajni zraci ja osvetluvale zemjata na pladne, i na nivnite najbliski rodnini - majka, tatko, bra}a, sestri, a naedna{ kako da is~eznale. Krstot go obvila potpolna tem- tetki, kom{ii, poznati i nepoznati... Hristos - prethodno nina kako mrtove~ki pokriv. Niedno oko ne moèlo da se nepravedno osuden i od duhovnite i od svetovnite vlasti, od

76 77 probie niz crnata zavesa {to go obvivala krstot, i nikoj ne ûdesno ubavo! Namesto mene, gre{nik, “grev” i “prok- moèl da pronikne niz u{te podlabokata temnina {to gi letstvo” e Hristos. Spored toa, Bo`jiot gnev ne e ve}e naso- pokrivala stradawata na Hristovata du{a. Ostrite molwi ~en kon mene. Jas ne sum ve}e gre{en. Za grevot sum se poka- {to molskale vo tie migovi kako da bile naso~eni kon nego jal i sum go ostavil, i Hristos go simnal od mene i go nato- dodeka visel na krstot. Neboto kako da mu se odmazduvalo varil na sebe, iznesuvaj}i go zaedno so sebe na krst. “Toj sam nemu. Gromovite na Bo`jiot gnev {to tatnele toa popladne vo svoeto telo gi iznese na{ite grevovi na krst... preku nekako da go ga|ale nego. I navistina go ga|ale nego. govite rani se iscelivte” (1. Petrovo 2,24). Da, grevot, koj mu nosi prokletstvo na gre{nikot, i po- Hristos za nas stana gre{en, gre{nik i “grev”; radi koj toj e prokolnat i proklet, e iznesen na krst i tamu proklet, prokletnik i “prokletstvo” e kaznet i uni{ten. Go iznel Hristos i kaznet e Hristos. Namesto gre{nikot za svojot grev, kaznet e Hristos za negovi- Prvo, u{te edna{ da go potvrdime ona {to pove}epati ot grev. Namesto da umre gre{nikot za svojot grev, umrel go kaàvme - Hristos bil bezgre{en, nemal nikakov svoj grev: Hristos za negoviot grev. Hristos “vkusi smrt za site” gre{- “Toj ne napravi grev i ne se najde izmama vo negovata usta” nici (Evreite 2,9). Mnogu ubavo, fenomenalno! Bez nikakva (1. Petrovo 2,22). zasluga, gre{nikot se oslobodi od grevot koj mu vise{e kako No, od druga strana, vo Bo`jata re~ gi ~itame i onie damoklov me~ nad glavata da go ubie, za{to “plata za grevot silni nade`ni zborovi za nas gre{nicite koi se na{a edin- e smrt” (Rimjanite 6,23). stvena sigurna kotva na zovrienoto more na grevot vo koe se Eden od najubavite i najjasni tekstovi za deloto {to go davime kako gre{nici, jaè {to n# izvlekuva od dlabokata izvr{il Hristos za nas koga umrel na Golgota e zapi{an vo temna i surova bezdna vo koja bi gi ostavile koskite i za vek Efescite 1,7: “Vo kogo imame otkup preku negovata krv, vekov bi is~eznale. pro{ka na prestapite, spored bogatstvoto na negovata bla- Molam, da gi slu{neme tie, za nas bleskotni Bo`ji zbo- godat.” “No Hristos ... so svojata sopstvena krv, ni pribavi rovi od koi silno zaigruva na{eto srce, zborovi {to gi bu- ve~en otkup” (Evreite 9,11-14). dat i aktiviraat kaj nas site na{i uspieni muzi~ki darbi so Ovoj tekst ima mo{ne bogato zna~ewe. Toj tvrdi deka koi n# nadarilo Neboto, koi du{ata ni ja raspevuvaat i na imame otkup i kaùva deka otkupot ne e samo ne{to {to }e na{ite o~i teraat solzi radosnici: se slu~i vo idnina; toa e ne{to {to go imame vo ovoj mig, “Onoj (Hristos), koj ne znae{e za grev, Bog go napravi sega. Nie sme otkupeni - sega. Sega sum otkupen i praveden, i grev namesto nas, za nie da staneme Bo`ja pravednost vo nego” kako pravednik osloboden sum od Bo`jata kazna, za{to Bo`- (2. Korin}anite 5,21). jiot gnev e naso~en ne protiv mene, tuku protiv Hrista. Bo`- jite gromovni streli go ga|aat nego, negovite molskavici go “Hristos n# otkupi od prokletstvoto na zakonot, otka- ubivaat najgolemiot gre{nik, “grevot” i “prokletstvoto” na ko stana prokletstvo za nas” (Galatite 3,13). Hristos e prok- krstot na Golgota. Zna~i, grevot i gre{nikot se kazneti vo let i stana prokletstvo. Koj go prokolna? Bog go prokolna! Hrista na krstot, so {to Bog radikalno i zasekoga{ go re{il Prekrasno! Hrista, “koj ne znae{e za grev, Bog go napravi problemot na grevot. grev namesto nas”. “Hristos ... stana prokletstvo za nas!” Teìnata na kaznata {to ja podnesuva Hristos na krs- Izvonredno! Hristos, ne samo {to e najgolem gre{nik, tot e bezmerna. Bog go mrazi grevot, i vo interes na pravda- natovaren so grevovite na cel svet, tuku samiot Toj e “grev” ta, vo interes na opstanokot na vselenata, mora da go kazni i “prokletstvo”. i da go iskoreni zasekoga{. Bidej}i Hristos na krstot stana Neverojatno radosno i mnogu nade`no! Jas, gre{nik, “grev namesto nas”, Bog Otecot se gnase{e od nego, kojstana “grev” i “prokletstvo”, ne sum ve}e nitu gre{nik, nitu “grev” “grev”, go svrti svoeto lice od nego koga vise{e na krst na nitu “prokletstvo”.

78 79 nas n# saka pove}e otkolku {to se saka sebesi? Toa ni go ot- Golgota, mu stana svirep neprijatel i go ubi - go ubi svojot kriva krstot i kaj nas pobuduva iskrena po~it kon nego. mil i sakan Sin namesto nas. Bo`jeto srce kopnee i zaigruva od radost koga eden Vo svojata agonija na krstot, osamen, napu{ten od site, gre{nik }e re{i da go napu{ti grevot i koga }e dojde kaj Hristos bara, se nadeva i o~ekuva milost od svojot nebesen nego, baraj}i milost i pro{ka. Nema grev tolku golem, stra- Otec, vo ~ii{to pregratki e u{te od ve~nosta. No, namesto {en i gnasen, taen ili javen, s# edno, koj Bog ne saka i ne e odgovor - mrak, molwi i gromovi! Otecot gi zatvoril pro- podgotven da go prosti. Na{eto pokajanie vo Bo`jite u{i zorcite na neboto, ne sakaj}i da gi posmatra stradawata na zvu~i kako najubava muzika {to Toj so najgolemo zadovols- svojot Sin! Poloùvaj}i go svojot skapocen ìvot, Hristos tvo ja slu{a. Na Boga ni{to ne mu e tolku milo kako koga ne dobil poddr{ka od nikade i od nikogo. eden gre{nik se kae i go ostava grevot, i najmnogu od s# saka Zna~i, za Isusa nema svetlina, nema milost, za nego nema i najpodgotven e da pro{tava grevovi i na najgolemi gre{- nade`, nema pomo{ nitu poddr{ka; na negovite molitvi nici koi begaat od surovata i svirepa pra~ka na grevot i nema odgovor! zasolni{te i spas baraat od nego. Gre{nicite koi se kaat i Satanata go nagrvaluval Isusovoto srce so èstoki isku- gi napu{taat svoite grevovi, neboto so radost go prifa}a {enija i Hristos bil knez na onie {to stradaat. No nego- nivnoto pokajanie, im ukaùva milost i so ra{ireni race i vite stradawa ne bile prvenstveno predizvikani od bolkata so srde~no dobredojde gi pre~ekuva vo redovite na spasenite. i sramot na krstot, tuku tie proizleguvale od svesta za opa~- “Vi velam: pogolema radost ima na neboto za eden gre{nik nosta na grevot, od soznanieto deka ~ovekot, tesno povrzan koj se kae...!” (Luka 15,7). so zloto, stanal slep za negovite stravotii. Hristos videl Otecot ni kaùva: Jas go mrazam i se gnasam od grevot, kolku e cvrsto upori{teto na grevot vo ~ove~koto srce i no gi sakam gre{nicite, ve sakam vas bidej}i vie ste moi kolku malku ima takvi koi se gotovi da se odvojat od negova- sozdanija, moi deca. Iako vie ste vinovni za smrtta na mojot ta sila, da go prifatat obilnoto spasenie {to im go nudi Sin, iako nego go raspnaa va{ite grevovi, jas ve sakam i vas Toj so svojata `rtva i da se spasat. Negovata àlost e ogrom- i zatoa dozvoliv namesto vas Toj da bide kaznet i ubien. na i srceto mu krvavelo zatoa {to na milijardi lu|e im dal mo`nost da se spasat, no ne sakale da se spasat, {to dobrovolno go odbrale patot na grevot koj gi odvel vo ve~na pro- Hristos e Jagne Bo`je, lav i zmija otrovnica past. Toa go skr{ilo Isusovoto srce. Visej}i na krst, |avolot go izloìl Hrista na silni Hristos e “Jagne Bo`je koe gi zema grevovite na svetot isku{enija. Preku stare{inite i vojnicite, i edna{ preku na sebe”; nego “go odvedoa kako jagne na klawe” “za da se otku- eden od razbojnicite na krstot, toj mu upatuva povik na Hris- pime (od grevot) so skapocenata krv na Hrista kako nevino ta: “Ako si ti Hristos (Mesija), Bo`ji Sin, slezi od krstot i ~isto jagne”; pred “prestolot (Bo`ji) stoe{e Jagne kako pa }e veruvame vo tebe” (Luka 23,35-39). zaklano” (Jovan 1,29; Isaija 53,7; 1. Petrovo 1,18.19; Otkro- venie 5,6). No ednovremeno Hrista go gledame i kako lav: Da, toa bilo silno isku{enie za Hrista, da sleze od krs- “Nadvladea Lavot od plemeto na Juda... koj moè da go otvori tot i da se spasi sebesi. Toj moèl da go stori toa, no bil svitokot i negovite sedum pe~ati” (Otkrovenie 5,5). dlaboko svesen i uveren deka ne moè da se spasi i sebesi i Navidum dve nesvrzlivi i nepomirlivi raboti, dve kraj- svetot, i sebesi i gre{nicite. Znael deka, ako sleze od krs- ni sprotivnosti: jagne nasproti lav - ednovremeno jagne i tot Toj, na nego }e mora da visat gre{nicite. Toa pra{awe lav! Koga gi prezema grevovite na gre{nicite na sebe i koga se re{avalo na krstot. Toj napravil svoj izbor. “]e umram treba da im pokaè primer na vernicite {to treba da go sle- jas, za tie da ìveat”. dat, Hristos e ponizen i krotok kako jagne, no koga ja brani Isus na krstot mu zboruva na svetot: “Ve sakam vas pove}e Bo`jata ~est i vistina i koga go ostvaruva planot na spase- od sebesi!” Toa e Bo`ja qubov “agape”. Dali sfa}ame deka Isus nieto, Hristos e hrabar i bestra{en kako lav.

80 81 Ponatamu, vidovme deka Bog Hrista “go napravi grev Takov e slu~ajot na Jovana Krstitelot, takov e slu~ajot namesto nas” i deka Toj “stana prokletstvo zaradi nas”. No na apostol Pavle i na apostol Jakov, vo ~ii{to srca blika- moèbi malku e poznato deka Toj stana i zmija otrovnica! la silna vera i ~ii{to glavi se strkalale na gubili{teto. Od kade Hristos da stane zmija otrovnica koga zmijata e sim- Takov e slu~ajot na apostol Petar koj ni vo smrtta ne bol na grevot i zloto, simbol na satanata (1. Mojseeva 3,1; moè{e da se oddeli od svojot sakan U~itel, smetaj}i deka Otkrovenie 12,9)? ne e dostoen da umre kako nego, tuku bara{e da bide raspnat Hristos mu kaùva na Nikodima: “Kako Mojsej {to pona krst so glavata udolu. digna zmija vo pustinata, taka treba da bide podignat Sinot I slu~ajot na apostol Jovan, koj svojot ìvot ne moèl ~ove~ki, ta sekoj koj veruva vo nego da ne zagine, tuku da ima ni da go zamisli bez Hrista, i koj zaradi nego bil frlen vo ìvot ve~en” (Jovan 3,14.15; 4. Mojseeva 21,4-9). So drugi kotel so vrieno maslo. I slu~ajot na Sanktus i Maturus, koi bile èstoko kam- zborovi, na krstot e podignato prokletstvoto, podignat e {ikuvani, potoa staveni na usvitena pe~ka i na kraj frleni grevot kako zmija otrovnica, i gromovite na Bo`jata pravda pred div yver koj gi rastrgnal. Tie bile ma~enici za Hrista. na krstot go ubile prokletstvoto, go ubile grevot, ja ubile I slu~ajot na mladata robinka Blandina, koja bila obe- zmijata otrovnica - vsu{nost go ubile Hrista koj se identi- sena na stolb vo arena so racete ra{ireni vo vid na krst, no fikuval so site niv. Spored toa, edinstven na~in za gre{- yverovite toj den ne sakale da ja rastrgnat, pa bila vratena nikot da se spasi e da pogledne na krstot kade {to e podig- vo zatvorot. Posledniot den od gladijatorskite igri bila nat i ubien negoviot grev, kade {to e ubiena zmijata otrov- kam{ikuvana, stavena na usvitena pe~ka i potoa zavitkana vo nica, kade {to e ubien Hrisots kako spasitel na svetot. mreà i frlena pred div bik koj pove}e pati so rogovite ja frlil vo vozduh. Krvnikot so me~ $ gi prekratil makite na Hristovite stradawa ne prestanale na Golgota ovaa èna heroina vo ~ie{to srce Hristos zapalil svoj ogan na qubov i vera na koi taa ne moèla da im se protivstavi, Hristovite stradawa, bolki i patila ne prestanale vo bidej}i tie bile posilni i od samata nea i od nejzinite stra- Getsimanija i na Golgota! Ne! Hristos i ponatamu so~uvstvuva dawa, posilni duri i od nejzinata smrt, i zatoa do posleden i silno strada i pati zaedno so svoite deca koi stradaat. Toj zdiv ostanala na Hristova strana, svedo~ej}i ne samo pred Getsimanija i Golgota sekojdnevno povtorno gi doìvuva vo bezo~niot xgan vo arenata, ami i pred celata vselena za svo- nivniot ìvot, ramo do ramo aktivno u~estvuvaj}i vo pati- jata vera i qubov kon svojot Spasitel. lata, vo ~emerot i jadot niz koi pominuvaat nevinite, koi I slu~ajot na mladata 22-godi{na èna Perpetua od stradaat na pravdina, hrabrej}i gi i davaj}i im sila i pomo{ Kartaga, zaedno so u{te edna robinka, Felicita, i so trojca da izdràt. Vo polna mera u~estvuval vo ìvotot na onie koi maì robovi, koi nevino stradale, `rtvuvaj}i go svojot “doìveaja podbivi i udari, a pokraj toa i okovi i zandani. ìvot kako ma~enici za Hrista. Da navedeme mal del od Bea kamenuvani, so pila se~eni nadve; isku{uvani, umiraa od izve{tajot za nivnoto ma~eni{tvo. me~, talkaa vo ov~i i kozji koì; vo nema{tija, vo nevolji “Nie s# u{te bevme so na{ite ~uvari, raskaùva Perpe- i ma~eni - onie za koi svetot ne be{e dostoen - talkaa po tua. Tatko mi se obiduva{e da me odvrati od mojata odluka. pustini, po gori, po pe{teri i po jami vzemi” (Evreite 11,36- So svojata tatkovska qubov se obiduva{e da ja pokoleba mo- 38). jata vera vo Hrista.” So svojata silna qubov Hristos go zapaluva srceto na “Tatko, mu rekov, gi gleda{ li ovie predmeti? Na pri- svoite deca koi hrabro podnesuvaat i najgrozni stradawa i mer, ovaa vaza, ovaa vr~va i drugive predmeti?” najèstoki isku{enija, poloùvaj}i go so radost i svojot “Gi gledam!” odgovori toj. ìvot za nego, kako i Toj {to go poloìl svojot ìvot na Toga{ jas mu kaàv: “Moè li na ovoj predmet da mu se krst za niv. dade drugo ima osven negovoto vistinsko ime?”

82 83 posilna od niv, posilna i od nivnata smrt. Vo arenata bil “Ne!” odgovori toj. prisuten i Hristos koj gi hrabrel, im pomagal da izdràt, “E dobro! I jas sebesi ne moàm da si dadam drugo ime da stradaat na pravdina zaradi nego. Toj ne`no gi posmatral osven ona vistinskoto {to go imam: Jas sum hristijanka!” svoite bestra{ni borci kako hrabro, bez da potkleknat i bez Eden o~evidec go objasnuva slu~ajot do kraj. “Najposle da se pokolebaat pred naletite na èstokite isku{enija, im za ma~enicite nastapi denot na nivnata pobeda. Napu{taj}i preodolevaat i na najsilnite udari na xelatite; so~uvstvuval go zatvorot, odea so brzi ~ekori vo amfiteatarot kako da se so niv i zaedno so niv gi podnesuval nivnite maki i bolki, iska~uvaat na neboto. Licata im bea ozareni i prekrasni; prakti~no delej}i ja so niv nivnata sudbina. Koga kriknala iako se tresea, toa ne be{e od strav, tuku od radost. Nazad Perpetua od silna bolka predizvikana od udarot so me~, so nea ode{e Perpetua. Za ènite ~uvaa edna besna krava. Perpe- kriknal i Spasitelot. Tie toa go videle i go po~uvstvuvale. tua be{e prva frlena vo vozduh so rogovite na kravata. Pad- Toa im dalo sila da izdràt i, bez da se àlat, bez da posta- na na zemja na krstinata i ja povredi; {tom se pribra i sed- vat pra{awe zo{to, da podnesat s# zaradi nego. na, ja sobra kosata koja{to $ se rasplete, za{to si vele{e: Hristos bil prisuten i vo ìvotot na site onie bezbroj ‘Ne treba ma~enicata da ima rasturena kosa za vreme na svo- milioni drugi ma~enici nasekade niz svetot koi na pravdi- eto ma~ewe za da ne ostavi vpe~atok deka taa àli vo denot na stradale. Negovoto oko gi videlo i negovata raka gi zabe- koga slavi pobeda.’ Najposle se krena na noze. Vo toj mig ja leàla vo nebesnite knigi site stravotii i grozomori niz zabeleà drugata robinka, Felicita, koja be{e te{ko rane- koi pominuvale negovite verni i predani slugi. Toj bil ta. & se pribliì, $ podade raka i $ pomogna da se ispravi. prisuten vo site areni i na site gubili{ta i so silna bolka Koga tolpata gi vide dvete na noze, nejzinata svirepost be{e vo du{ata gi posmatral stradawata i smrtta na svoite nevi- pobedena: gi izvedoa niz vratata ìvi. ni slugi kako pa|aat kako `rtvi na nezauzdaniot bes na spou- Podocna narodot pak pobara ovie raneti èni da se dove- lavenite gre{nici. dat vo arenata so svoi o~i da ja posmatraat borbata na gladi- Bil prisuten vo gasnite komori vo koi milioni nevini jatorite i samite da bidat `rtva i naslada na rasipanite o~i stradalnici ìvotot go zavr{ile so grozna smrt i, delej}i na bes~uvstvitelnata bezo~na i spoulavena tolpa vo arena- gi zaedno so niv nivnite stradawa, i Toj bil stradalnik; pri- ta. Ma~eni~kite sami stanaa i se upatija kon mestoto {to suten e vo lavovskata jama so svojot sluga Daniel i voogne - im be{e odredeno. Najnapred si dadoa edna na druga hristi- nata pe~ka so svoite trojca hrabri borci za Boga, a im pravi janski bakne` na mir za da se prigotvat za smrt. Potoa os- dru{tvo i gi hrabri svoite slugi Pavle i Sila, ~ii{to noze tanaa prostum, nepodvi`no da stojat. Mirno go pre~ekaa bile staveni vo kladi vo zatvorot vo Filipi i peat. smrtniot udar... Ovojpat Perpetua po~uvstvuva stra{na bol- So svoi o~i Hristos go gledal plamenot na bezbrojnite ka. Udrena so me~ vo rebro, taa stra{no krikna. No vedna{ loma~i na koi gorele nevini lu|e vo ~ie{to srce zapalil ja fati treperlivata raka na mladiot neopiten gladijator i svoj ogan koj bil posilen od onoj na loma~ite; toa bile nevini sama ja podigna kon svoeto grlo. Satanata se pla{e{e od nea. lu|e ~ij{to edinstven grev bil {to ~itale Sveto pismo i Toj vide deka taa saka da umre. veruvale vo Boga onaka kako {to kaùva toa. O hrabri i blaèni ma~enici! O ma~enici, navistina Posmatral iljadnici gilotini na koi bile obezglaveni povikani i odbrani za slava na Gospoda Isusa Hrista! Onoj iljadnici nevini lu|e. koj go fali i slavi Hrista treba da gi ~ita ovie svedo{tva.” Hristos stoel kraj svoite slugi nametnati so ìvotin- Da, dragi moi, i nie treba da gi ~itame ovie svedo{tva ski koì i frleni pred ku~iwa da gi rastrgnat ili prema~- koga si postavuvame pra{awe: “Kade e Bog koga stradaat nevi- kani so smola i vo ve~ernite ~asovi ìvi zapaluvani da gorat ni?” “Zo{to, pokraj gre{nite, stradaat i nevini?” kako fakli i da ja osvetluvaat gradinata na naludni~aviot car Neron. Da, Hristos bil kraj niv i vo nivnoto srce zapa- Perpetua i Felicita ne moèle poinaku. Vo niv gorel lil svoja qubov za koja tie, umiraj}i, peele: Bo`ji ogan {to go zapalila Hristovata qubov koja bila

84 85 “Koj }e n# odvoi od Hristovata qubov? Nevolja li, ili Grevot ne e za~nat na na{ata planeta. Toj natrapnik na na{a- maka, ili progonstvo, ili glad, ili golotija, ili gibel, ili ta zemja do{ol od vslenata. Spored toa, grevot ne e samo na{ me~? Tokmu kako {to e napi{ano: ‘Zaradi tebe vezden n# ubi- problem, tuku problem na celata vselena i zatoa vo negovo- vaat, n# smetaat kako ovci za klawe.’ No vo seto ova pobedu- to re{avawe u~estvuva celata vselena. Grevot e generator na vame nadmo}no preku Onoj koj n# zasaka. Za{to uveren sum nepravdi, patila, bolki, stradawa, nesre}i, vojni, bolesti - deka ni smrtta, ni ìvotot, ni angelite, ni vlastite, ni se- izvor i pri~ina za smrt... ga{nosta, ni idninata, ni silite, ni viso~inata, ni dlabo- Bog problemot na grevot go re{ava aktivno, temelno i ~inata, nitu koe-gode drugo sozdanie, ne }e moè da n# odvoi radikalno i }e go re{i korenito. Toj naskoro vselenata }e od Bo`jata qubov, koja e vo na{iot Gospod Isus Hristos” ja is~isti od toj grd plevel {to ja naru{uva nejzinata ubavina (Rimjanite 8,35-39). i nejzinoto sovr{enstvo. No pri re{avaweto na pra{aweto Najgolemo predimstvo, pogolemo od site drugi predim- na grevot Bog naiduva na otpor od strana na satanata (|avo- stva, uìva onoj ~ovek {to }e go udostoi Bog da strada zara- lot), koj e tatko na grevot, vo ~ie{to srce se za~nal i se raz- di Hrista, {to }e go udostoi da sou~estvuva vo Hristovite vil toj odvraten troskot, otpor {to ne saka da go skr{i sosi- stradawa. Najgolema ~est so koja Bog voop{to moè da gi la. Za {to stanuva zbor? po~esti lu|eto e da im dozvoli da bidat vistinski ma~enici Satanata bez nikakvo pritesnuvawe, javno i otvoreno go za nego. Najgolema milost {to moè da ja dobie ~ovek od Boga obvinuva Boga pred celata vselena deka e pristrasen i ne- e da go dade svojot ìvot za Boga. Najgolemo so~uvstvo i bez- praveden koga go re{ava problemot na grevot. Imeno, tvrdi merni simpatii Bog pokaùva kon onie {to se nevini i toj, za razlika od gre{nicite, koi pominuvaat niz èstoki stradaat na pravdina. Tie se najgolemi vo Bo`jite o~i, ed- isku{enija i koi podnesuvaat ekstremno te{ki stradawa, Bog nakvi po golemina so Jovana Krstitelot i vo Bo`jeto cars- vo zna~itelna mera istite im gi olesnuva na svoite sledbe- tvo }e zazemaat po~esno mesto. nici. Spored tvrdewata na satanata, za da privle~e {to pogolem broj lu|e da go sledat i da mu sluàt, la`no prikaùvaj}i [to go prisiluva Boga da dozvoli da stradaat se sebesi pred vselenata vo najpovolna svetlina, Bog na pra- nevini lu|e? vednite im nudi mnogu polesen pat od onoj po koj odat gre{- nicite. Da go potvrdime ova so eden primer od Biblijata. Zo{to Bog tolku visoko gi ceni onie {to sou~estvuvaat Stanuva zbor za eden isklu~itelno veren Bo`ji sluga, za vo Hristovite stradawa, {to stradaat na pravdina, {to pi- pravedniot Jov, za dobar, praveden i mo{ne bogat ~ovek koj jat od bigornata ~a{a od koja piel Isus? Zo{to e toa tolku imal sedum sinovi i tri }erki, sedum iljadi ovci, tri ilja- golema ~est i predimstvo za nas i nie, sli~no na Hrista, da di kamili, petstotini yevgari volovi, petstotini magarici i imame svoja Getsimanija i svoja Golgota? Ima li nekakva mnogu slugi. Zna~i, vo ìvotot na ovoj ~ovek bukvalno cutele moralna, ili nekoja druga smisla i opravdanie, da gazime po trendafili. No se slu~ilo ne{to {to od temel go izmenilo istata trnliva pateka po koja odel na{iot Spasitel Isus celokupniot negov ìvot i go potreslo do dnoto na du{ata. Hristos? Dali nekoj ili ne{to vr{i presija vrz Hrista za Na neboto Bog go svikal na zasedanie nebesniot sovet da gi izloì svoite sledbenici, i bezbroj nevini lu|e, da sostaven od pretstavnici na site svetovi vo vselenata. Names- pominuvaat niz takvi grozomorni isku{enija i stradawa i to Adama, na{ata zemja na toa sovetuvawe ja pretstavuval tolku bedno i mizerno da go zavr{at ìvotot? satanata, koj privremeno ja prezel od negovite race uprava- Sekako, Bog ima silna pri~ina i izdràni argumenti da ta nad na{iot svet. Na toa sovetuvawe interesen e dijalogot postapuva taka so onie {to go qubat i {to se podgotveni ì- {to se vodi me|u Boga i satanata pred o~ite na pretstavni- votot da go `rtvuvaat za nego. cite na site svetovi na vselenata, zna~i, pred o~ite na cela- Pred s#, spomenatite pri~ini i argumenti proizleguvaat ta vselena. od procesot na re{avawe na vselenskiot problem na grevot.

86 87 Da se pravda so zborovi, verbalno da dokaùva pred cela- “Eden den dojdoa Bo`jite sinovi da zastanat pred Gospo- ta vselena deka satanata nema pravo, deka negovite obvineni- da, a me|u niv pristapi i satanata. ‘Od kade doa|a{?’ - go ja ne se to~ni - ne bilo produktivno. Ako postapi taka, toga{ pra{a Gospod. ‘Eve, pominav niz zemjata i ja obikoliv’, odgo- ve~no }e ostane somne` vo srcata na Bo`jite sozdanija vo vse- vori toj. Potoa Gospod re~e: ‘Go vide li mojot sluga Jov? lenata. Nemu nikoj ne mu e ramen na zemjata. Toj e neporo~en i pra- Ne, Bog re{il na drug, na napolno poinakov, na produk- veden ~ovek, se boi od Boga i go odminuva zloto.’ A satanata tiven na~in da go re{i problemot, da dokaè, da gi obelo- mu odgovori na Gospoda: ‘Zar Jov naprazno se boi od Boga? deni lagite na satanata i na pokaz pred celata vselena da go Zar ti ne go zagradi nego, negoviot dom i siot negov imot? izloì negoviot karakter. Go blagoslovi deloto na negovite race, imotot mu se umnoì Mu rekol: Dobro, ti tvrdi{ deka jas gi potkupuvam lu|e- na zemjata. Ama ispruì ja rakata i gibni go ona {to go ima to za da mi sluàt, deka ja iznuduvam nivnata qubov, deka tie - }e te prokolne v lice.’ ‘Neka ti bide!’ - mu re~e Gospod na se licemeri koi mi sluàt od interes, a ne dobrovolno i od satanata. ‘Pravi {to saka{ so s# {to ima; samo ne krevaj vistinska qubov i deka jas nemam svoi vistinski privrzani- raka na nego.’ I satanata otide od pred Gospodovoto lice” ci na zemjata. Ete ti go mojot sluga, Jov. Ti go davam vo race. (Knigata za Jov 1,6-12). Pravi so negovoto bogatstvo s# {to saka{, i }e vidime kako Lesno mu e na Jova da ti sluì! - podiga satanata obvine- }e reagira - dali navistina }e me kolne i }e me pcue v lice, nie protiv Boga na nebesnoto sovetuvawe pred o~ite na ce- kako {to tvrdi{ ti. Toj neka dokaè pred site ovie dele- lata vselena. Lesno mu e nemu! Si mu dal ogromno bogatstvo gati sobrani na ova sovetuvawe i pred celata vselena koj ima - sinovi, }erki, ovci, volovi, kamili, ku}i, zemja, slugi, ima pravo - jas ili ti! s# {to saka... nema isku{enija, nema stradawa! No Jov ne ti “I satanata otide od pred Gospodovoto lice. Eden den, sluì od qubov, tuku od interes. Ti si nepraveden, za{to si dodeka Jovovite sinovi i }erki jadea i pieja vo ku}ata na go potkupil Jova. Vsu{nost, na svetot ti nema{ svoi vistin- najstariot brat, dojde glasnik pri Jova i re~e: ‘Tvoite vo- ski sledbenici koi te sakaat i koi ti sluàt dobrovolno i lovi oraa, a magaricite pasea pokraj niv, koga odnenade` od qubov. Zatoa ti nema {to da bara{ na zemjata. Site tvoi Savejcite napadnaa na niv i gi grabnaa, ubivaj}i gi slugite so privrzanici na nea se licemeri koi ti sluàt od interes. ostar me~. Edinstveno samo jas izbegav za da ti go javam ova.’ Ti niv gi blagoslovuva{ i im go olesnuva{ ìvotot, so {to Dodeka toj u{te go zboruva{e toa, dojde drug i re~e: gi potkupuva{ za da preminat na tvoja strana. ‘Bo`ji ogan udri od neboto, gi izgore tvoite ovci i pastiri. Te{ki obvinenija protiv Boga. Vselenata e vo dilema. Edinstveno jas izbegav da ti javam.’ Moèbi satanata ima pravo. Ako e to~no ona {to go tvrdi Dodeka toj u{te zboruva{e, dojde tret i re~e: ‘Haldejcite toj, toga{ Bog navistina e nepraveden. I satanata kako da udrija so tri ~eti na tvoite kamili i gi grabnaa, ubivaj}i gi ostvaril predimstvo. slugite so ostar me~. Edinstveno izbegav jas da ti javam.’ Bog e na maka. Navidum samiot si sozdal problem. Moè- Dodeka u{te zboruva{e ovoj, dojde ~etvrtiot i re~e: bi zgre{il {to voop{to po~nal da razgovara so satanata i ‘Tvoite sinovi i }erki jadea i pieja vino vo ku}ata na naj- {to mu dal mo`nost da go “naditri”, tolku èstoko javno da stariot brat. I ete, silen veter se krena od pustinata, udri go napadne i da go obvini za potkup, za malverzacii so svoite na site ~etiri agli na ku}ata, ja urna vrz decata pa tie zagi- privrzanici, kakov {to bil Jov. Se ~inelo Bog kako da si naa. Edinstveno izbegav jas da ti javam’” (Jov 1,12-19). go kasnal jazikot i si gi vrzal sebesi racete, ne znaej}i {to Kutriot Jov! Kutroto `rtveno jagne preku koe se kr{at da pravi i kako da izleze od taa krajno neugodna situacija vo kopjata me|u Boga i satanata, a ne znae {to se slu~uva. Ne koja samiot upadnal, od toa }o{e vo koe satanata go nateral znae deka o~ite na celata vselena se naso~eni kon nego i deka so svoite “silni” argumenti. bez zdiv site o~ekuvaat da vidat kako }e se odnesuva sega koga

88 89 “Vo s# toa Jov ne zgre{i so svoite usni” (Jov 2,4-10). Ne satanata (|avolot) za nekolku miga mu go uni{ti seto bogat- kaà i ne pra{a: Gospode, zar ovcite, zar i volovite, zar siot stvo koe dolgo vreme go pe~alel ~esno, so pot i maka, koga imot!? Gospode, zar i decata!? Zar i zdravjeto!? mu gi uni{ti ovcite, govedata, volovite, kamilite; kako }e reagira sega koga |avolot go udri so najsilniot i najstra{- Da, Jov ja opravdal Bo`jata doverba {to ja imal vo nego. Bog ne se osramotil pred vselenata koga tvrdel deka Jov e niot moèn udar - koga mu go uni{ti najgolemoto bogatstvo, negov veren i predan sluga i deka nema da se otkaè od nego koga mu gi ubi decata, sedumte sinovi i trite }erki? Dali nitu vo najsvirepite isku{enija i stradawa vo koi zapadnal }e go prokolne i }e go opcue Boga, kako {to tvrde{e satana- na pravdina, ne po svoja vina, ami po zlobata na satanata. ta, ili pak }e ostane prostum i pred najèstokite naleti na Bog ne se osramotil pred vselenata koga tvrdel deka nego- luwata {to go zafati i pred celata vselena }e dokaè deka viot veren i predan sluga, Avram, pove}e go saka nego otkolku ne e potkupen na Boga da mu sluì od interes, deka negovata svojot sin, edinecot Isak. Celata vselena so zadràn zdiv qubov kon Boga ne e iznudena tuku dobrovolna? I, {to vide posmatrala kako Avram go kreva noòt da mu go prinese Isa- vselenata koja napregnato gi slede{e ovie nastani? Koj ima- ka na `rtva na Boga. {e pravo - Bog ili satanata? Bog ne se osramotil pred vselenata koga tvrdel deka na “Toga{ Jov stana, ja iskina oblekata na sebe, ja izbri~i ovaa zemja Toj ima milioni lu|e podgotveni vo sekoj mig da glavata i padna ni~kum na zemjata, se pokloni i re~e: ‘Gol podnesat i najte{ki `rtvi, ne o~ekuvaj}i Bog da im go oles- izlegov od maj~inata utroba, i gol }e se vratam tamu. Gospod ni patot i ìvotot zatoa {to se negovi slugi, podgotveni da dade, Gospod zede. Neka e blagosloveno Gospodovoto ime!’ go poloàt i svojot ìvot za nego. Tie na vselenata $ dokaà- Pokraj seto toa, Jov ne zgre{i nitu izusti nekakva navreda le i postojano $ dokaùvaat deka na Boga mu sluàt ne od protiv Boga” (Jov 1,20-22). - Sekoj natamo{en komentar za interes, deka nivnata qubov kon nego ne e potkupena nitu na ova e izli{en. kakov i da e na~in iznudena, tuku deka toa e qubov od qubov Na edno drugo, isto takvo sovetuvawe na neboto, satana- - ~ista, iskrena, dobrovolna. ta mu veli na Boga za Jova: “Koà za koà! ôvekot }e dade s# {to ima vo ìvotot. Ama ispruì ja rakata, dopri se do negovite koski i do ne- Za nevinite stradalnici ne e tragedija {to govoto meso i - }e te prokolne v lice! ‘Neka ti bide! - mu stradaat za Boga re~e Gospod na satanata. Vo tvoja raka e; zapazi mu go samo ìvotot!’” Se postavuva pra{awe dali e tragedija {to stradaat tie [tom dobil dozvola od Boga na Jova da mu go upropasti verni i predani Bo`ji slugi, tie nevini lu|e? Od ~ove~ka zdravjeto, nadevaj}i se deka so toa }e ja pokoleba negovata vera gledna to~ka da, no od Bo`ja perspektiva ne! Gledano so vo Boga, satanata vedna{ stapil vo akcija. Bo`jite o~i, toa e te{ko, ma~no, àlno, no ne i tragi~no. Bog “I satanata otide od pred Gospodovoto lice. Toj go udri mnogukratno }e im go nadomesti ona {to zagubile da go uì- Jova so luti rani od stapalata do temeto. Jov zede crepka za vaat vo ovoj ìvot - site blagodati od koi, od razni pri~ini, da se struè so nea i sedna vo pepel. Toga{ negovata èna bile li{eni. Kako {to rekovme porano, nivnite maki, stra- mu re~e: ‘Zar u{te si praveden? Prokolni go Boga i umri!’” dawa, patila, kolku i da bile te{ki, ma~ni, grozni, kolku i da bile svirepi nepravdite na koi bile izloèni - seto toa, Nadvor od domot, osamen, sednat vo pepel, na buni{te, sporedeno so slavata {to gi o~ekuva vo skora{noto Hristo- napadnat od te{ka bolest od koja koàta mu pukala, se raspa- vo carstvo, ne }e bide vredno nitu da se spomene. |ala i krvavela, vo neiska`livo silni bolki, napadnat i od Ako postoi tragedija i ako ne{to e tragi~no, toga{ toa crvi, Jov spadnal na najnisko mo`no derexe! I {to gledaat se odnesuva na gre{nicite: “No duri i ako gre{nikot koj o~ite na ìtelite na vselenata? Dali moèbiJov sega }e se izvr{il stotici zlodela poìvee dolgo, jas znam deka sepak otkaè od svojot Tvorec? - Eve go odgovorot: im e podobro na bogobojazlivite lu|e - na onie koi go po~i-

90 91 tuvaat Boga. A zlostornicite nema da minat dobro, bidej}i tie nemaat strahopo~it kon Boga; nivniot ìvot }e mine kako kusotrajna senka” (Propovednik 8,12.13). Za svoite privrzanici, koi verno i predano mu sluàt, koi ne se otkaùvaat od nego nitu toga{ koga pominuvaat i niz najte{ki isku{enija, koi go qubat od qubov, a ne od interes, Bog prigotvuva ne{to “{to oko ne videlo, {to uvo ne ZA SVETOTO PISMO - BIBLIJATA ~ulo i vo ~ove~ko srce ne do{lo” (1. Korin}anite 2.9). Zatoa, po~ituvani, da go ~ueme i da go prifatime Bo`jiot povik {to ni go upatuva preku apostol Petar: Nakratko za Svetoto pismo ili za Biblijata, koja e Bo`ja “Raduvajte se {to sou~estvuvate vo Hristovite stradawa, re~. Toa e pismo {to mu e dadeno na ~ove{tvoto od Boga pre- za da moète da se raduvate i veselite pri otkrivaweto na ku odbrani lu|e, proroci i apostoli. Vo Svetoto pismo se po- negovata slava. Blaèni ste ako ve napa|aat zaradi Hristo- mesteni Bo`jite poraki {to gi dobivale ovie sveti Bo`ji lu|e voto ime, za{to toga{ Duhot na slavata i Bo`jiot Duh po~iva direktno od Boga i gi zapi{ale so svoja raka vo svoite pro- vrz vas. Nikoj od vas da ne strada kako ubiec, ili kradec, ili ro~ki knigi od koi e formiran svetiot kanon na Biblijata. zlostornik ili kako onoj {to se me{a vo tu|i raboti; no, Apostol Pavle: “Celoto Pismo e od Boga vdahnoveno i ako strada kako hristijanin, da ne se srami, tuku da go slavi e polezno za pou~uvawe, za prekoruvawe, za popravawe i za Boga so toa ime” (1. Petrovo 4,12-16). vospituvawe vo pravednost, za da bide Bo`jiot ~ovek sovr- Kako knez na onie {to stradaat, Hristos pak n# upatuva {en i podgotven za sekoe dobro delo” (2. Timotej 3,16.17). na svojata Re~: “Za{to toa se ceni, ako zaradi svojata sovest Apostol Jovan koj, zaedno so drugite apostoli, tri i pol pred Boga ~ovek trpi i taguva koga nepravedno strada. Ina- godini postojano denono}no bil so Isusa i so svoi o~i gle- ku, kakva e pofalbata ako trpite koga ve kaznuvaat za va{ite dal i videl i so svoi u{i slu{al i ~ul s# {to storil Isus, prestapi? No, ako stradate i trpite koga pravite dobro, toa kaùva: “Ona {to be{e od po~etok, {to go ~uvme, {to go vi- e blagodat pred Boga. Za{to za toa ste povikani, bidej}i i dovme so svoi o~i, {to go gledavme i {to go opipaa na{ite Hristos strada{e za vas i vi ostavi primer i vie da odite race, za Re~ta na ìvotot (za Hrista) - da, toj @ivot se javi, po negovite stapki. Toj ne napravi grev i ne se najde izmama i nie go vidovme i svedo~ime i vi go objavuvame ve~niot vo negovata usta. Toj, koj be{e navreduvan, ne vozvra}a{e so @ivot, koj be{e so Otecot i ni se javi nam; ona {to go vidov- navreda; koga strada{e - ne se zakanuva{e, tuku se predade me i ~uvme, toa vi go kaùvame i vam za i vie da imate zaedni- sebesi na Onoj koj sudi pravedno” (1. Petrovo 2,19-23). ca so nas. A na{ata zaednica e so Otecot i so negoviot Sin Smetame deka dosta se zadràvme na ovoj predmet i da- Isus Hristos.” dovme pove}e sugestii so koi ponudivme odgovori na pra{a- Bog go povikuva svojot sluga, apostolot Jovan, i mu zapo- weto “Kade e Bog koga nevini stradaat?” veda: Jovane, “napi{i go na kniga ona {to go gleda{” - ona {to }e ti go otkrijam, {to }e ti go pokaàm jas - “i toa prati go vo crkvite.” [to mu bilo otkrieno, {to videl i {to ______zapi{al apostol Jovan? “Vidov novo nebo i nova zemja, za{to * So temata za Hristovite stradawa vo ovoj i vo slednite nekolku pod- prvoto nebo i prvata zemja pominaa... Toga{ jas go vidov naslovi pak }e se sretneme koga }e zboruvame za Bo`jata blagodat. svetiot grad, noviot Erusalim, kako sleguva od neboto, od Toga{ taa tema }e ja doobjasnime. Boga, stokmen kako nevesta, ukrasena za svojot ma`. I ~uv silen glas od prestolot kako veli: ‘Bog }e izbri{e sekoja solza od nivnite o~i, i smrt nema da ima ve}e, ni taga, ni pla~, nitu bolka, za{to prvoto pomina” (1. Jovanovo 1,1-3; Ot-

92 93 zavet, napi{ani od ~etiriesetina pisateli, pi{uvani vote - krovenie 1,11; 21,1-4). - Toa mu bilo otkrieno na apostol Jo- van, toj toa go videl, toa go ~ul i toa go zapi{al. kot na 1.600 godini, 1.500 godini pred i 100 godini po Hrista. Bog go povikal svojot starozaveten prorok Avakum i mu Knigite na Stariot zavet se pi{uvani na evrejski, a na naredil: Avakume, “zapi{i go videnieto, vreì go na plo~ki Noviot zavet na gr~ki jazik. Koga velime Star i Nov zavet, za lesno da se ~ita” (Avakum 2,2). zasega }e se ograni~ime samo na knigite {to se napi{ani pred i po Hrista. Mojsej, i site starozavetni Bo`ji proroci, imale bez- Me|u nejzinite pisateli sre}avame lu|e so bleskoten um broj sredbi so Boga i od nego primile iljadnici poraki {to gi zapi{ale vo svoite proro~ki knigi i istite mu gi prene- i inteligencija, naju~eni lu|e na svoeto vreme, kako {to se suvale na Bo`jiot narod. Koga gi ~itame Bo`jite poraki vo Mojsej, apostol Pavle, prorok Isaija..., no i ednostavni, nivnite proro~ki knigi, tie obi~no po~nuvaat vaka: “Gospod iskreni i prostodu{ni ribari, kako {to se apostolite mu re~e na Mojseja (ili na koj i da e drug prorok): ‘Kaì im Petar, Jakov i Jovan. Me|u bibliskite pisateli sre}avame i na Izraelovite sinovi i re~i im...’”, ili: “Vaka kaùva Gos- eden govedar, prorokot Amos. pod!”, ili: “Mi dojde re~ od Gospoda”, ili: “Kako {to nare- Za àl, svetiot kanon na Biblijata, koj se sostoi od 66 di (zapoveda) Gospod” (3. Mojseeva 4,1.2; Isaija 56,1; 66,1; Ere- proro~ki kanonski knigi, vo nekoi izdanija e obremenet so mija 2,1; 2. Mojseeva 40,21-23). pove}e nekanonski knigi, nare~eni apokrifni knigi ili Bo`jite poraki, pomesteni vo pi{an oblik vo Bo`jata “apokrifi”. Zborot “apokrif” sodrì vo sebe misla za ne{to kniga, Biblijata, Bog bil kadaren da gi so~uva niz burnite nejasno, maglivo, skrieno, ne{to so somnitelno poteklo, pot- vekovi {to pominale i nivnata sodrìna do nas stignala vo tureno, la`no. Ottamu tie izdanija na Biblijata, namesto 66, neizmeneta forma. sodràt nad 70 knigi. Biblijata imala mnogu neprijateli i protivnici, mo}ni- Apokrifite ne se boèstveno inspirirani, bidej}i ne ci, koi se obiduvale da ja uni{tat; satanata so site sili nas- se dadeni od Boga, i nivnoto mesto ne e me|u proro~kite ka- tojuval i se trudel spomenot da $ go izbri{e, bidej}i taa na nonski knigi inspirirani i dadeni od Boga. Site apokrifi pokaz ja iznesuva negovata zloba i go prikaùva vo vistins- se podmetnati vo kanonot na Stariot zavet. ka svetlina pred celata vselena. Iako bila potcenuvana i Za da go odbegnat terminot “apokrif”, koj ima negati- omalovaùvana, zabranuvana i poniùvana, progonuvana i ven prizvuk, na{ite bra}a, pravoslavnite teolozi, koi go spaluvana, taa s# do dene{en den stoi kako Bo`ja re~, Bo`ja prifatile bibliskiot kanon zaedno so apokrifite, za nakovalna na koja se istro{ile mnogu ~ove~ki ~ekani. apokrifnite knigi go vovele terminot “defterokanonski Ottamu nie hristijanite veruvame deka vo raka imame knigi”, {to bi zna~elo otprilika “vtorokanonski” ili “se- sveta Bo`ja kniga, Biblija, ili Sveto pismo, od Boga dade- kundarno kanonski knigi”, polovi~no ili necelosno inspi- no, so Bo`ji poraki {to ni gi prenele Bo`jite slugi vo pi- rirani, knigi od ponizok rang. Soodvetno na toa, prvite bi {an oblik. bile “prvi~no kanonski” ili “primarno kanonski knigi”, dadeni so polna ili so celosna Bo`ja inspiracija, so polna Biblijata e najkompletno, najcelosno Bo`je otkrovenie kanonska sodrìna i vrednost. {to ni go dal Bog nam na lu|eto, otkrovenie za sebe kako Mnogu nelogi~no i konfuzno! Spored taa logika, Bog semo}en Bog Tvorec, Otkupitel i Spasitel od grevot, koj ni se otkriva kako pat {to treba da go sledime, kako vistina nekoga{ e prvi~en ili primaren, a nekoga{ se spu{ta na poni- {to treba da ja prifatime i kako ve~en ìvot za koj treba sko nivo i stanuva sekundaren, ne{to od rangot na vtora raka! da kopneeme. Vo nea Bog ni ja otkriva svojata qubov, svojata Dragi moi, Bog e sekoga{ primaren i prvi~en i s# {to milost i pravda, ni ja otkriva svojata volja, svojot karakter, pravi Toj e primarno i prvi~no. Kaj nego nema ni{to sekun- ni se otkriva samiot sebesi, svojata li~nost. darno, ni{to od vtora raka. Spored toa, apokrifite moàt Me|u koricite na svetata Bo`ja kniga, Biblijata, se da se nare~at so koe bilo drugo ime za da se odbegne nivnata pomesteni 66 proro~ki knigi, 39 vo Stariot i 27 vo Noviot negativna konotacija, pa sepak, tie se i ostanuvaat apokri-

94 95 U{te eden primer za pogre{nata teologija na apokrifi, ~ove~ka tvorba, bidej}i nivnata sodrìna otstapuva od sodrìnata na bibliskite kanonski knigi i zatoa za niv nema fite: “Za{to, ako ne veruva{e deka padnatite vojnici }e mesto me|u knigite na bibliskiot kanon. voskresnat, }e be{e izli{no i bespredmetno da se moli za Mnogu katoli~ki doktrini se temelat na apokrifite mrtvite... Zatoa za pokojnite prinese `rtva kako nadomest koi Katoli~kata crkva gi smeta za kanonski i koi se nao|aat za da im se prostat grevovite” (2. Kniga za Makabejcite 12,43- vo katoli~kata Biblija. Tie se proniknati so misticizam i 46). Za ovaa pogre{na apokrifna teologija za mrtvite, i op- navodno sodràt tajni doktrini (skrieni raboti) koi se {to za smrtta, vo knigava posvetuvame golemo vnimanie vo dostapni samo za prosvetlenite i prosvetenite. Za apokri- naslovot “Biblijata za smrtta”, kade {to ova pra{awe }e fite na koncilot vo Trent e objaveno: dobie bibliska razvrska. “Sekoj koj ovie knigi ne gi primi vo celost kako sveti Kako moème da ocenime dali nekoja kniga e kanonska i kanonizirani, onaka kako {to ~esto se ~itaat vo Kato- ili apokrifna? “Koj veruva vo mene”, n# povikuva Hristos, li~kata crkva, i koi se nao|aat vo staroto izdanie naV ulga- “kako {to e kaàno vo Pismoto, od negovata vnatre{nost }e ta Latin, ili namerno i svesno gi prezira spomenatite tradi- pote~at reki na ìva voda” (Jovan 7,38). Na koe Pismo n# cii, neka bide proklet” (Council of Trent fourth session). povikuva Isus? Na ona od koe{to ~ital Toj koga go u~el na- Ovie spisi nikoga{ ne se smetani za del na Kanonot, rodot vo sinagogite, na evrejskiot kanon na Stariot zavet koj za{to e jasno deka se protivat na Svetoto pismo, kako {to se sostoi od 39 proro~ki kanonski knigi. Vo nego gi nemalo moème da vidime od nekolku primeri: i gi nema apokrifnite knigi. Vo Hristovo vreme u{te ne bil “Raspori riba, izvadi $ gi srceto, crniot drob i òl- napi{an kanonot na Noviot zavet koj se sostoi od 27 knigi. ~kata... kogo-gode go ma~i demon ili zol duh - ma` ili èna, Zo{to tokmu evrejskiot kanon na Stariot zavet da ni s# edno - pred nego ili pred nea treba toa da se zapali i ni- bide merilo? Sosem razbirlivo i logi~no! Bog svojata Re~, koga{ nema ve}e da gi ma~i zliot duh” (Tobija 6,4-8). Biblijata, mu ja dal na ~ove{tvoto preku odbrani Bo`ji lu|e, Ova e ~ista vra`ba, kako i sekoja druga vra`ba, bez nitu proroci i apostoli, Evrei. Pavle pra{uva i odgovara: “I trunka bibliska vistina. Hristos mnogu jasno kaùva deka taka, kakva prednost ima Evreinot? Golema, vo sekoj pogled. “Ovoj rod (demonite) so ni{to ne moè da se istera, osven Pred s#, nim im se dovereni Bo`jite zborovi”, Bo`jata re~ so post i molitva” (Marko 9,29). - Ne so spaluvawe na srce, i, kaùva na{iot Spasitel: “Spasenieto doa|a od Evreite” na crn drob i òl~ka od riba. Ne! Lo{ite duhovi od lu|eto (Rimjanite 3,1.2; Jovan 4,22). se isteruvaat samo so post i molitva pred Boga. Da, Evreite uìvaat golema prednost pred drugite naro- Drug primer: “Milostinata osloboduva od smrt; taa di. îtavme deka tie na svetot mu go dale Svetoto pismo i ~isti od sekoj grev” (Tobija 12,9). - Napolno pogre{no! Ni- Hrista kako Spasitel na gre{nicite. Marija, Evrejka, ni go kakva na{a milostina i nikakvo na{e dobro delo, kolku i rodila Spasitelot; Hristos, Evrein, e na{ Spasitel; proro- da e golemo, ne moè da n# oslobodi od smrtta. Od smrtta cite i apostolite, so koi e povrzano Svetoto pismo, se Evrei. edinstveno moè da n# oslobodi Hristos koj so “svojata smrt Prvite hristijani, koi go poseale semeto na hristijanstvo- go uni{ti onoj koj ja ima{e vlasta nad smrtta, odnosno |avo- to, se Evrei. Zna~i, hristijanstvoto se rodilo vo evrejstvoto lot, i da gi izbavi onie koi, zaradi stravot od smrtta, cel i bez evrejstvoto nema hristijanstvo. I zatoa, ako nekoj tre- ìvot bea vo ropstvo” (Evreite 2,14.15). Vtoriot del od pri- ba da ni sostavi i da ni dade zbirka na svetite proro~ki kni- vedeniot tekst, koj tvrdi deka “milostinata ~isti od sekoj gi, da ni go dade svetiot kanon na Bo`jata re~, da ni dade Bib- grev”, isto taka e daleku od bibliskata vistina. Ne milos- lija, toga{, sekako, toa im pripa|a na Evreite. I tie ni go tinata, tuku “krvta na Isusa Hrista n# is~istuva od sekoj grev” sostavile i ni go dale kanonot na Stariot zavet so 39 kanon- (1. Jovanovo 1,7). Nema drug na~in nitu drugo sredstvo za ski knigi, ni ja dale evrejskata Biblija koja ne sodrì apo- ~istewe od grevot. No, za ova mnogu pove}e podocna, koga }e krifi. zboruvame za ulogata na verata i delata vo na{eto spasenie.

96 97 Judaizmot (evrejstvoto) e edinstven po toa {to Bog mu i ja izvr{uvaat.” Prekrasno, nie sme Hristovi bra}a i sestri se obratil na cel eden narod koj go videl i ~ul so svoi sop- ako ja slu{ame i ja izvr{uvame negovata Re~. Toga{ sme stveni o~i i u{i, pove}e milioni ednovremeno prisutni. blaèni: “Blaèni se onie koi ja slu{aat Bo`jata re~ i ja Toa istorisko grandiozno iskustvo e kamen temelnik na evrej- izvr{uvaat” (Luka 8,21; 11,28). skata vera. Postojat drugi religii na svetot, no niedna od Grev e i gre{ime koga postapuvame poinaku, koga names- niv ne moè da se sporedi so po~etocite na judaizmot. Site to Pismoto, izvor za na{ata vera koristime predanija: “I drugi religii po~nuvaat so poedinec koj tvrdel deka razgo- taka pravite prestap sprema Bo`jata re~ so svojata tradici- varal so Boga ili deka ja dosegnal vistinata. Toj poedinec ja (so predanie) koja vie ja vospostavivte”, ili ja nasledivte postepeno go {irel svoeto u~ewe, sozdavaj}i osnova za nova- od va{ite predci. “Gre{ite, za{to ne gi razbirate Pisma- ta religija. Zapravo, za razlika od judaizmot, site golemi ta”, im kaùva Isus na evrejskite duhovni u~iteli, nare~eni svetski religii go sledat ovoj model. “sadukei” (Marko 7,13; 1. Petrovo 1,18; Matej 22,29). Kako proro~ka kniga, Biblijata ~ekori pred nastanite Po svoeto voskresenie Isus patem pou~uva dvajca svoi i, kako predvodnik na vremeto, taa odnapred ni ja opi{uva u~enici od Pismoto i, otkako gi pou~il: “Toga{ im go otvori idninata na svetot, osobeno “poslednoto vreme” i “poslednite umot za da gi razberat Pismata” (Luka 24,45). A Evreite gi denovi”, videni so proro~ko oko i zapi{ani so proro~ko povikuva: pero na nejzinite sveti stranici. “Ako prodolìte da go sledite moeto Slovo, navistina ste moi u~enici, i }e ja znaete vistinata, i vistinata }e ve Hristos i Bo`jata re~ izbavi”, }e ve spasi (Jovan 8,31). Spored toa, nie sme vistinski hristijani i vistinski Hristovi u~enici ako go sledime Na razli~ni mesta i vo razli~ni prevodi Noviot zavet “Slovoto” ili Biblijata, za{to samo taa e “vistina”. S# za Biblijata koristi pove}e razli~ni zborovi so napolno drugo vodi na pogre{en pat i vo propast. isto zna~ewe: “Bo`ja re~”, “Re~”, “Bo`je slovo”, “Slovo”, Spored toa, Hristos ni go odreduva i ni go pokaùva “Pismo”, “Pisma”, “Sveti Pisma”, “Duhoven me~”, “Vistina”, “apostolsko u~ewe”, “negova (Hristova) nauka”, “moja (Hris- edinstveniot izvor na na{ata vera: “Koj veruva vo mene kako tova) nauka”, “nauka apostolska”, “nauka Gospodova”. {to e kaàno vo Pismoto, od negovata vnatre{nost }e Koga bil isku{uvan vo pustinata, Hristos go pobeduval pote~at reki na ìva voda.” Da, samo “Pismoto” Sola( skrip- svojot neprijatel so edinstvenoto i najsilno Bo`je oru`je, tura) - kategori~en e Isus, i n# povikuva: “Istraùvajte gi so “me~ot na Duhot, koj e Bo`jeto slovo”, so napi{anata Pismata... tie svedo~at za mene!” - Da, ne predanijata, tuku Bo`ja re~. Toj tri pati gi odbiva èstokite napadi na sa- “Pismata svedo~at” za Hrista (Jovan 7,38; 5,39). tanata so zborovite: “Pi{ano e!” Biblijata, kako duhoven Bidej}i “seto Pismo e od Boga dadeno” (2. Timotej 3,16), me~, e silna za{to e vistinita sveta Bo`ja kniga. Zatoa ne smee ni{to da se menuva, da se dodava ili odzema od ona Hristos se moli na Otecot da gi posveti svoite sledbenici, {to e napi{ano vo nego. Onoj {to postapuva taka, pa|a pod ne so nekakvi predanija, tuku tokmu so nea:“Posveti gi so udar na bibliskite prokletstva za koi pi{uva apostol Jo- vistinata; tvojata Re~ (Biblijata) e vistina” (Efescite 6,17; van: “Jas mu svedo~am sekomu koj gi slu{a proro~kite zborovi Matej 4,1-11; Jovan 17,17). na ovaa kniga. Ako nekoj im dodade ne{to, Bog }e mu dodade Hristos ne propovedal ni{to drugo, osven Bo`jata re~: od makite opi{ani vo ovaa kniga. A ako nekoj odzeme ne{to “Narodot se turka{e okolu nego za da ja slu{a Bo`jata re~”, od zborovite na knigava na ova proro{tvo, Bog }e mu go koja e duhovno “seme” {to go preroduva ~ovekot koj ja ~ita odzeme negoviot del od drvoto na ìvotot i od svetiot grad, (Luka 5,1; 8,11). koi se opi{ani vo ovaa kniga”, vo Otkrovenieto (Otkrove- Mnogu ubavi i zna~ajni se slednite Hristovi zborovi: nie 22,18-19). “Moja majka i moi bra}a se one koi ja slu{aat Bo`jata re~

98 99 slugi da go navestuvaat tvoeto Slovo sosema smelo... A koga se Apostolite i Bo`jata re~ pomolija, se zatrese mestoto kade {to bea sobrani i site se ispolnija so Svetiot Duh i smelo go navestuvaa Bo`jeto slo- Glaven predmet na site propovedi na apostol Pavle vo vo”; apostolite im velat na svoite u~enici: “Ne e pravedno tekot na celokupnata negova apostolska slu`ba bila Bo`jata nie da go ostavime Bo`jeto slovo i da sluìme okolu trpez- re~, {to se gleda od mnogu izve{tai koi se zapi{ani na stra- ite... A Bo`jeto slovo raste{e i brojot na u~enicite vo Eru- nicite na Biblijata. salim zna~itelno se zgolemuva{e, a i mnozina sve{tenici $ Toj i Varnava na Kipar, “vo Salamis, go navestuvaa Bo`jeto se pokoruvaa na verata”; “Samarija (pokraina) go primi slovo vo evrejskite sinagogi”; prokonzulot na Kipar “gi povi- Bo`jeto slovo”; “i neznabo{cite (neevreite) go primija ka Varnava i Savle (Pavle) i pobara da go ~ue Bo`jeto slo- Bo`jeto slovo... koe raste{e i se rasprostranuva{e”; apos- vo”; vo Antiohija Pisidiska Pavle i Varnava vo saboten den tol Petar gi povikuva prvite hristijani i nas i ni ostava go propovedaat Hrista pred neznabo{cite (neevreite): “sled- amanet da vnimavame na zborovite na prorocite i na zapoved- nata sabota se sobra re~isi celiot grad da go ~ue Bo`jeto ta Gospodova {to ni ja predale apostolite: “da gi imate na um slovo” (cel grad se sobral da go slu{a Bo`jeto slovo); Evre- zborovite {to odnapred gi kaàa svetite proroci, i zapovedite se bunat protiv toa i Pavle i Varnava im velat: “treba{e ta na Gospoda i Spasitelot, koja vi ja predadoa va{ite apos- najnapred vam da vi se propoveda Bo`jeto slovo, no bidej}i toli” (Dela 4,29-31; 6,2.7; 8,14; 11,1; 12,24; 2. Petrovo 3,1-2). vie go otfrlate od sebe i ne se smetate dostojni za ve~en ìvot, I apostol Pavle gi predava vernicite vo Bo`ji race i gi eve, nie im se obra}ame na neznabo{cite”; “solunskite Evrei povikuva da vnimavaat na Bo`jata pi{ana Re~: “Zatoa bdejte doznaa deka Pavle i vo Vereja go propoveda Bo`jeto slovo, i pomnete deka tri godini, no}e i dewe, ne prekrativ da go dojdoa i tamu i go spotnaa i go rastrevoìja narodot”; verni- sovetuvam sekoj eden od vas. I sega ve predavam na Boga i na cite vo Filipa “bez strav go propovedaa Bo`jeto slovo”; Pav- Re~ta na negovata blagodat, koj moè da izgraduva i da vi dade le im blagodari na vernicite vo Solun “za{to Bo`jeto slovo nasledstvo me|u site osveteni” (Dela 20,31-32). Gi povikuva go primivte od nas ne kako ~ove~ko slovo, tuku kako Bo`je da se vooruàt so seto duhovno Bo`je oru`je, ~ij{to sostaven slovo koe dejstvuva vo vas koi veruvate”; na svojot sorabotnik, del e Bo`jeto slovo kako “duhoven me~”: “Oble~ete se vo seto Timotej, Pavle mu kaùva: “u{te od detstvoto gi poznava{ Bo`je oru`je za da moète da se odrìte pred lukavstvata na Svetite Pisma”... “Bo`jeto slovo ne e okovano”, i go zakolnu- |avolot. Za{to na{ata borba ne e protiv krv i meso, tuku va: “te zakolnuvam pred Boga i pred Isusa Hrista... propo- protiv upravitelite, protiv vlastite, protiv svetovnite vedaj go slovoto” - ne predanija, ne tradicija, ne obi~ai i pri- mra~ni sili na ovoj svet, protiv duhovnite sili na zloto pod kaski, tuku propovedaj ja Re~ta, Svetoto pismo, mu ostava ama- nebesata. Zatoa zemeto go seto Bo`je oru`je za da moète da net Pavle na svojot naslednik, Timotej, “za{to Bo`jeto slo- se protivstavite vo lo{ den i, otkako }e svr{ite s#, da se vo e ìvo, delotvorno i poostro od sekoj me~ so dve se~ila, i odrìte!... Zemete go {lemot na spasenieto i me~ot na Du- probiva do razdeluvaweto na du{ata i duhot, na zglobovite i hot, koj e Re~ta Bo`ja”, Bo`jeto slovo, Biblijata (Efescite srcevinata i e sposobno da gi sudi mislite i namerite na srce- 6,11-18). to”; “verodostojno e Slovoto (Pismoto) i dostojno za celosno Temelot na prorocite i apostolite, vrz koj treba da primawe”; “se}avajte se na onie koi vi go govorea Bo`jeto bidat nadyidani vernicite, se Stariot i Noviot zavet kako slovo”; “zemete go me~ot na Duhot, koj e Bo`jeto slovo (Bib- integralna Biblija ili Sveto pismo. Vo toj temel nema mes- lijata)” (Dela 13,5.7.44.46; 17,13; Filipjanite 1,14; 1. Solu- to za nikakvi predanija, tradicii ili kakvi bilo drugi wanite 2,13; 2. Timotej 3,15; 2,9; 4,1-2; Evreite 4,12; 1. Timotej ~ove~ki nauki. Nie treba da gi sledime stapkite na prvite 1,15; Evreite 13,7; Efescite 6,17). hristijani koi “bea postojani vo apostolskoto u~ewe” (Dela I drugite apostoli go navestuvale Bo`jeto slovo. Tie se 2,42). molat: “Gospode, pogledni na nivnite zakani i daj im na tvoite

100 101 Sueten e na{iot ìvot, ni tvrdi apostol Petar, ako se potpirame na verata na na{ite predci, a ja ostavame nastrana bibliskata ili Bo`jata vera. Sekoja druga vera, pa i onaa {to sme ja nasledile od na{ite tatkovci i dedovci, koja ne e izmerena i proverena na Bo`jiot kantar, na Svetoto pis- BIBLIJATA I PREDANIETO mo, i koja nema svoj temel vo Biblijata, namesto vo Bo`jeto carstvo i vo ve~en ìvot, }e n# odvede vo endek. Istorijata na hristijanstvoto ja iscicala od biblisko- to hristijanstvo sodrìnata na bibliskata vera, taka {to od Bidej}i Biblijata e Bo`ja re~, to~na, vistinita i ne- nea ostanala samo ~erupkata - hristijanska vera bez sodr- promenliva, kako i nejziniot avtor Bog, Isus site n# povi- ìna, nametka nametnata na {uplivo drvo! “Lu|eto }e imaat kuva: “Pregledajte go Pismoto, za{to vie veruvate deka vo izgled na pobo`nost, a se otkaàle od nejzinata sila” (2. Ti- nego (vo Svetoto pismo) imate ìvot ve~en i tokmu toa motej 3,1-5) - se otkaàle od silata na pobo`nosta, od sila- svedo~i za mene.” I pak: “Ako e nekoj èden, neka dojde kaj ta na bibliskata vera. mene i neka pie. Koj veruva vo mene kako {to e kaàno vo Koga ova go velime, nie vo nikoj slu~aj ne ja namaluvame Pismoto, od negovata vnatre{nost }e pote~at reki na ìva nitu pak ja potcenuvame ulogata i vrednosta na istoriciz- voda” (Jovan 5,39; 7,37.38). mot, ulogata na verata na na{ite predci. Ne, toa ne e na{a Na{iot Spasitel, Isus Hristos, n# povikuva temel na namera nitu na{a cel. Ovde samo ukaùvame na onaa edin- na{ata vera i nade`, kako i izvor na na{eto hristijanstvo, stvena spasitelna, bibliska, Bo`ja, Isusova vera, koja }e n# da bide Pismoto i samo Pismoto. vovede niz kapiite na nebesniot grad Erusalim vo ve~en ìvot. Vo pustinata na isku{enieto Isus se soo~il so satanata Na{a èlba e da se sretneme so na{ite predci vo Bo`je- vo ekstremno te{ki i nepovolni uslovi i okolnosti, koga to carstvo i zaedno so niv da uìvame ve~en ìvot. No moèbi satanata go nagrvaluval i opsipuval so silni isku{enija: }e zvu~i mnogu ~udno i za mnozina neprifatlivo i odbivno “Ako si Bo`ji Sin, zapovedaj im na ovie kamewa da stanat ako kaème deka verata na na{ite predci niv }e gi odvede vo lebovi”; “ako si Bo`ji Sin, frli se dolu (od vrvot na hra- Bo`jeto carstvo, a istata taa vera {to sme ja nasledile i sme mot)”; “}e ti go dadam seto ova (siot svet), ako padne{i mi ja prifatile od niv, ako ne sme ja stavile i ne sme ja izmer- se pokloni{!” - Toj se branel i se odbranil od satanata edin- ile i proverile na Bo`jiot kantar, nas }e n# odvede vo endek. stveno so duhovniot me~, so Pismoto, kako temel na svojata Na{ite predci nemale mo`nosti kakvi {to imame nie vera: “Odi si, satano, za{to napi{ano e!” (Matej 4,1-11). denes. Tie nemale Sveto pismo na svojot maj~in jazik za da ja Ne samo vo taa, ami i vo site drugi prigodi i okolnosti proverat svojata vera i da ja soobrazat so negovoto u~ewe. Ste- vo svojot zemen ìvot Isus se povikuval samo i edinstveno penot na nivnite bibliski soznanija bil mnogu ponizok od na Pismoto (Sola skriptura): “Pi{ano e!” “Koj veruva vo mene na{iot stepen denes. I zatoa, spored Bo`jata re~, Bog seko- kako {to e kaàno vo Pismoto!” - Ne kako {to e kaàno vo mu }e mu sudi spored merata na soznanijata {to mu stoele na “svetoto predanie”, ne kako {to tvrdi crkovnata tradicija. raspolagawe i {to mu bile otkrieni vo vrska so bibliskite Ne verata {to ste ja nasledile od tatkovcite i dedovcite, vistini. tuku bibliskata ili Bo`jata vera - “verata Isusova” (Otkro- “Imame najsigurna proro~ka Re~ (Biblija), i vie dobro venie 14,12), ni pora~uva Isus. pravite {to vnimavate na nea, kako na svetilo {to sveti vo “Ne ste otkupeni so raspadlivi ne{ta, kako srebro ili temno mesto, dodeka ne osamne denot i yvezdata Denica ne zlato, od svojot sueten ìvot {to ste go nasledile od va{ite bolsne vo va{ite srca” (2. Petrovo 1,19). - Zna~i, nie “ima- predci, tuku so skapocenata krv na Hrista kako nevino i me najsigurna proro~ka re~”, “svetilo vo temno mesto”, i ~isto jagne” (1. Petrovo 1,18.19).

102 103 apostol Petar n# povikuva “da vnimavame na nea”, i edin- Ne postoi nikoj, apsolutno nikoj: ni poedinec, ni insti- stveno na nea - na “proro~kata Re~”, na Biblijata. tucija, svetovna ili crkovna, nikakov vselenski crkoven kon- Koga ve}e zboruvame za verata na na{ite predci, nie cil ili sobor, koj smee da go menuva ona {to go napi{ale pro- morame da naglasime deka nacionalnoto i istoriskoto ne rocite i apostolite so svoja raka vo Biblijata, i vo izvornata smeat da se obedinat so verskoto. Tie dve ne{ta ne odat raka proro~ka i apostolska bibliska teologija da voveduva “drugo”, pod raka i ne smeat da bidat tandem. Bibliskoto na~elo e poinakvo evangelie ili poinakva nauka i teologija od onaa {to jasno: “Cezarovoto na cezarot, a Bo`jeto na Boga” (Matej e napi{ana. Koga e vo pra{awe nepromenlivosta na Biblijata 22,21). Verata od edna i nacionalnosta i istorijata od druga i izvornosta na bibliskata teologija, apostol Pavle ne strana, mora do krajni mo`ni granici da bidat izdeleni. pokaùva nikakva tolerancija, i so nikogo ne pravi nikakov Nacionalnoto, istorijata, politikata i ~ove~kite prsti vo kompromis. Za nego duri i nebesnite angeli se prokleti ako se koj i da e oblik i vid - ponastrana od bibliskata vera. “Nema obiduvaat da menuvaat ne{to od ona {to toj go napi{al kako ve}e ni Evrein ni Grk” - kaùva apostol Pavle - Azijat ni evangelie ili kako bibliska nauka. Sekoj “da e proklet” koj Afrikanec, Germanec ni Egip}anec, Kinez ni Amerikanec, voveduva i propoveda “drugo evangelie”. I jas (zboruva za sebe) nema ve}e Srbin ni Makedonec, Albanec ni Tur~in, “nema “da sum proklet” ako postapam taka - kategori~en e Pavle. Tie ve}e ni rob ni sloboden, nema ve}e ma{ko ni ènsko, za{to {to propovedaat “drugo evangelie”, “gi izopa~uvaat Pismata vie site ste edno vo Hrista Isusa”, “vie site ste bra}a” - ni na svoja pogibel”, i prokleti se (2. Petrovo 3,16). pora~uva Hristos (Galatite 3,28; Matej 23,8). Zatoa Pavle ne dozvoluva nikakov drug temel, poinakov od onoj {to go postavile prorocite i apostolite i vernicite Predanieto e drugo i napolno poinakvo evange- gi povikuva na toj temel da go gradat svoeto hristijanstvo i lie od ona {to go napi{ale apostolite vo svoeto spasenie: “Nadyidani na temelot na apostolite i pro- Noviot zavet rocite, a temelniot kamen e sam Isus Hristos” (Efesc. 2,20). Vo Solun “Pavle tri saboti redum rasprava{e so Evreite Apostol Pavle imal problem so la`ni apostoli koi na okolu Pismoto” (Dela 17,2). Od Solun Pavle i Sila zaminale vernicite vo Korint im propovedale drugo evangelie, razvo Vereja kade {to go propovedale evangelieto. No “verejcite li~no od ona {to go propovedale Hristovite apostoli, a im bea poblagorodni od onie vo Solun, za{to go primija Slovo- zabeleùva i na vernicite {to se odvratile od vistinskoto to sosem podgotveno, i sekoj den go prou~uvaa Pismoto za da apostolsko evangelie i prifatile la`no evangelie na la`ni proverat dali e taka” (Dela 17,11). apostoli: “Za{to, ako nekoj dojde da vi propoveda drug Isus Zna~i, verejcite go proveruvale duri i apostol Pavle za kogo nie ne go propovedavme, ili ako primate drug duh kogo da vidat dali im kaùva vistina. Negovite predavawa (prop- ne go primivte, ili drugo evangelie koe ne ste go prifatile, ovedi) gi proveruvale so ona {to e napi{ano vo Pismoto. vie seto toa lesno go trpite” (tolerirate) (2. Korin}.11,4). Spored toa, s# treba da se proveruva so Pismoto: i tradicija- So nevoobi~aeno ostri zborovi apostol Pavle im se ta i predanieto - koi vo bibliskata teologija voveduvaat “drugo obra}a na vernicite vo galatskite crkvi koi prifatile evangelie”, sosem razli~no od napi{anoto. “drugo”, la`no evangelie: “Se ~udam {to taka brzo se odvra- }ate od Onoj koj ve povika preku Hristovata blagodat, i preminuvate na drugo evangelie... No ako duri i nie ili Svetoto pismo i “Svetoto predanie” angel od neboto vi propoveda drugo evangelie, sprotivno od ona {to vi go propovedavme, neka bide proklet! Kako {to Katoli~kata crkva za predanieto ili za tradicijata: rekovme porano i sega pak velam: ako nekoj vi propoveda “Tradicijata, a ne Pismoto, e karpa vrz koja{to e izgradena evangelie, pokraj ona {to go primivte, neka bide proklet!” Crkvata na Isusa Hrista!”1 - Ne! Vo nikoj slu~aj! Tradici- (Galatite 1,6-9). jata e karpa vrz koja e izgradena Katoli~kata crkva, a ne 104 105 Crkvata na Isusa Hrista! Hristovata crkva e izgradena vrz na koi ne im e mestoto me|u svetite kanonski knigi na Bo`jata karpata na Bo`jata re~, vrz Pismoto. re~ i tie ne smeat da se najdat me|u koricite na Biblijata. Pravoslavnata crkva za predanieto ili za tradicijata: [to e najlo{o, u~eweto na predanieto otstapuva i ~esto “Za nas pravoslavnite svetoto predanie e najgolemo duhovno e sprotivno na u~eweto na Svetoto pismo i tie me|usebno bogatstvo koe na Crkvata usno $ go podarile sam Gospod i napolno se isklu~uvaat, za{to “Svetoto predanie”, kako apo- najgolemite duhovni otci na hristijanstvoto, po~nuvaj}i od krif, e izvor na somnitelni i matni vodi koi gi matat ~is- svetite apostoli i ponatamu preku svetite otci i u~iteli na tite i bistri vodi na Bo`jata re~ kako edinstven, od Boga Crkvata. Toa e nerazdelno od Svetoto pismo i, kako i Sve- daden izvor na “natprirodno otkrovenie”. toto pismo, i toa e izvor na verata i merilo na vistinitos- Predanieto i Biblijata se dva nepomirlivi antipoda 2 me|u koi ne postoi nikakvo soodvetstvo, nikakov ekvivalent, ta i na verskoto u~ewe.” - Ne! Vo nikoj slu~aj! Predanie- nitu pak nekakva komplementarnost. to ne e sostaven del na Pismoto i toa ne “e izvor na verata Golema izmama i samoizmama e pogubnoto tvrdewe na i merilo na vistinitosta i na verskoto u~ewe”. Edinstven pravoslavnite i katoli~kite teolozi deka bez predanieto nie “izvor na verata i merilo na vistinitosta i na verskoto u~e- ne moème da go razbereme Svetoto pismo. Naprotiv, pre- we” e Biblijata i ni{to drugo. danieto pomaga pogre{no da go razbereme Svetoto pismo. “Crkvata otsekoga{ u~ela deka Bog ni go dal svoeto nat- Razlikite me|u predanieto i Svetoto pismo }e stanat prirodno otkrovenie vo dva oblika. Vo oblik na Sveto pre- o~igledni vo natamo{nite tekstovi na knigava koga }e gi danie i vo oblik na Sveto Pismo. Ovie dva oblika ne se is- protivstavime edno na drugo. klu~uvaat, tuku se nadopolnuvaat”, }e kaè istaknatiot pra- Vo spomenatiot oddel gospodin Milin tvrdi: “Svetoto voslaven teolog i glasnogovornik na pravoslavieto, gospo- predanie, koe nie go smetame za izvor i pravilo na verata din Lazar Milin, vo svoeto delo “Crkvata i sektite”, vo izdanie na MPC, Skopje 1999, vo oddelot “Svetoto Pismo i kako i Svetoto Pismo, ne e nikakvo ‘~ove~ko predanie’, nitu pak ‘~ove~ka’ nauka i zapoved, nitu pak folklor ili naroden Svetoto predanie” na str. 165, i prodolùva: “I navistina, nikade, bukvalno nikade vo celoto Sveto Pismo ne e zapi- obi~aj. Ni{to od seto toa ne vleguva vo poimot i sodrìnata na Svetoto predanie za koe nie zboruvame. Pod poimot Sve- {ano takvo tvrdewe deka Svetoto Pismo e edinstveniot izvor na verata i edinstvena merka na vistinitosta.” to predanie nie ja podrazbirame Re~ta Bo`ja koja ne ni e predadena po pismen pat, tuku usno, i poteknuva od samiot Sekako, ova tvrdewe na gospodin Milin nema nikakva Hristos i od negovite apostoli... Toa {to usno go primila smisla. Toa e apsolutno neto~no i se povlekuva i is~eznuva Crkvata od apostolite, toa e Sveto predanie.” - ûdno i nes- pred silnite tvrdewa na na{iot Spasitel i na negovite fatlivo, i u{te pote{ko prifatlivo! Svetoto predanie e apostoli {to gi navedovme vo prethodnite podnaslovi za “Pis- “Re~ Bo`ja koja ne ni e predadena po pismen pat, tuku usno, moto” kako osnova i edinstven izvor i merilo na na{ata vera. i poteknuva od samiot Hristos i od negovite apostoli”, a Ponatamu, tradicijata ili predanieto {to go nasledile podocna, na vselenskite sobori potvrdeno i prifateno kako na{ite pravoslavni bra}a od predcite, gospodin Milin go “sveto predanie” i kako “Re~ Bo`ja”. vika “Sveto predanie” i po va`nost i zna~ewe go izedna~uva Mo`no li e poraka da patuva so vekovi, niz tolku burna so Svetoto pismo. Toj veli: “Svetoto predanie nie go smetame istorija, od po~etok ne vo pi{an oblik od nejzinite avtori, za izvor i pravilo na verata kako i Svetoto Pismo!” Krupna ami izgovorena samo usno, do nas da pristigne izvorno, neiz- gre{ka! Zo{to Bog “svoeto natprirodno otkrovenie” bi ni go meneta, neobremeneta so ~ove~ki primesi? - Toa nalikuva na dal “vo dva oblika”? Zo{to bi postoele dva izvora na visti- onaa voobi~aena igra koga sakame da pou~ime nekogo kako se nata? Eden Bog, a dva izvora na “natprirodno otkrovenie”! Zar iskrivokol~uva nekoja poraka koga patuva usno od uvo do uvo. Svetoto pismo ne e kompletno Bo`je otkrovenie, pa mu e po- Prvite izmeni gi zabeleùvame ve}e pri vtoriot prenesuva~ trebno nekakvo nadopolnuvawe od strana na predanieto? na porakata, za na kraj, kaj ~etvrtiot, pettiot ili {estiot “Svetoto predanie” ni nalikuva na apokrifnite knigi

106 107 prenesuva~ taa napolno da ja zagubi svojata prvobitna smisla ku. Toa go potvrduva i samiot apostol koga veli: “Taka kako i sodrìna. Taka i predanieto, dokolku i postoela nekakva {to sum vi gi predal!” Zna~i, Pavle imal mo`nost da gi kon- prvobitna osnova za nego, so tekot na vremeto nemu mnogu trolira hristijanite i da gi korigira vo slu~aj da skr{nat raboti mu se nakalemile, taka {to toa, prenesuvaj}i se usno od od vistinskiot pat. Takvi korekcii toj vr{el kaj hristijani- pokolenie na pokolenie, prerasnalo vo besmisleno sueverie. te vo Korint vo vrska so nivniot prakti~en hristijanski ìvot, vo galatskite crkvi koi vo me|uvreme prifatile “drugo Proverka na“svetosta” na “Svetoto predanie” evangelie” vo vrska so obredniot zakon, razli~no od ona{to toj im go iznel dodeka bil kaj niv (Galatite 1,6), i kaj hris- Najgolema slabost na predanieto e taa {to ne moème tijanite vo Solun, koi pogre{no go sfatile voskresenieto. da go sporedime i da go proverime na nitu eden na~in, za{to No dali moè toa da se kaè i za predanieto? Koj imal za nego ne postoi nikakov avtograf, originalen zapis od av- mo`nost da go kontrolira od migot koga bilo izgovoreno, torot, ili verodostojna kopija, ili pismen izvor od koj po- makar toa da bilo i od strana na apostolite, pa s# do momen- teknuva za da ocenime deka taa poraka stignala do nas vo nej- tot koga e zapi{ano i prifateno kako sveto predanie duri ziniot prvobiten original, kako {to e toa slu~aj so knigi- podocna na crkovnite sobori? Vo pra{awe se vekovi vo koi te na bibliskiot kanon. Ako predanieto go sporedime so predanieto kruèlo usno kako iskaz od uvo do uvo i na kraj Svetoto pismo, toa e daleku od nego. zapi{ano koga od negoviot original istekla sodrìnata i Milin predanieto go deli na “Sveto predanie, {to os- su{tinata a ostanala samo lu{pata. tanalo od Hrista i od svetite apostoli, i na ~ove~ka filo- Drug bibliski dokaz na koj se povikuva zastapnikot na zofija i ~ove~ko predanie.” Nie pak pra{uvame: Spored koi predanieto za da go izedna~i po va`nost so Svetoto pismo: kriteriumi moème da znaeme koe e “sveto apostolsko”, a koe “I taka, bra}a, stojte i drète gi predanijata {to gi nau- “~ove~ko predanie”, koga nemame, pak velime, zapis od nego- ~ivte bilo preku na{iot zbor, bilo preku na{e poslanie” vite avtori za da go sporedime i da go proverime so nego? (2. Soluwanite 2,15). Ottuka toj tvrdi: ]e kaème pak: I “svetoto apostolsko” i “~ove~koto pre- “Apostolot jasno veli deka Hristovoto Evangelie go danie”, nie go stavame na proverka na “proro~kata Re~”, na propovedal ne samo po pismen pat, pi{uvaj}i poslanija {to Svetoto pismo, kako duhoven kantar na koj merime i prove- vlegle vo kanonot na Svetoto Pismo, tuku i ‘so zbor’, so usno ruvame s# dali e od Boga, i s# {to otstapuva od bibliskoto predanie. I toj ne pravi nikakva razlika vo va`nosta na u~ewe, mora da se otfrli, pa makar toa da e proglaseno i pri- edniot i drugiot na~in. Dvata se ednakvo va`ni, i dvata Solu- fateno kako “sveto”. wanite moraat ednakvo da gi ~uvaat.” Kako moàt da se soobrazat tvrdewata za ednakvost na Da, to~no e toa. Tuka nema nikakov problem. I nie ne predanieto i Svetoto pismo so bibliskite stihovi {to gi pravime nikakva razlika me|u tie dve ne{ta. Apostol Pav- citiravme vo prethodnite podnaslovi? Zar Hristos ne go le tri godini vo Efes, godina i pol vo Korint i mnogu godi- isklu~uva predanieto od temelot na bibliskata vera koga ni vo bezbroj drugi gradovi i sela, vo sinagogi, vo crkvi, po kaùva: “Koj veruva vo mene kako {to e kaàno vo Pismo- pazari{ta, po ulici, po zatvori, na brodovi, po ku}i; so vr- to”, a ne vo predanieto! zani race, so nozete vo kladi, den i no}, so solzi, usno, so Za da go opravda predanieto, gospodin Milin za nego zbor, gi pou~uval vernicite na Bo`jiot pat. U{te od migot bara bibliska podloga i potvrda i se povikuva na oddelni koga se sretnal so Hrista na patot kon Damask, koga Hristos bibliski tekstovi: “Ve pofaluvam, bra}a, deka s# moe pom- zapalil svoj ogan vo negovoto srce, toj, proniknat so Hris- nite i gi drìte zapovedite taka kako {to sum vi gi predal” tovata qubov, so ognena revnost vo gradite, s# do svojata smrt, (1. Korin}anite 11,2). dodeka ne mu se strkalala glavata na gubili{teto vo Rim, Hristijanite vo Korint gi prifatile i gi drèle zapo- neumorno im go propovedal na bli`nite Hrista - ne drugo, vedite taka kako {to im gi predal apostol Pavle, ne poina- ne predanija, ne ~ove~ka nauka i filozofija, tuku Hrista i

108 109 samo Hrista: “Za{to re{iv da ne znam me|u vas ni{to drugo, prestap sprema Bo`jata re~ so svoeto predanie {to ste go osven Isusa Hrista, i toa raspnatiot” (1. Korin}anite 2,2). vospostavile vie” (Marko 7,5-9.13). Porano Pavle bil proniknat i opsednat so predanijata Hristos i na Pravoslavnata i na Katoli~kata crkva im na svoite predci i niv gi propovedal: “Vo judaizmot jas nad- gi kaùva istite zborovi: “Na ubav na~in vie ja ukinuvate minav mnogu svoi vrsnici sred mojot narod, imaj}i ekstrem- Bo`jata zapoved (ukinuvate dve Bo`ji zapovedi od Bo`jiot na revnost za predanijata na moite predci” (Galatite 1,14). zakon - vtorata i ~etvrtata) za da go zapazite va{eto predanie.” No sega toj e opsedant i proniknat so Hrista i go propoveda Gospodin Milin ima re{enie za ovoj duel me|u Hrista i fariseite. Toj }e kaè: Hristos gi osudil predanijata na samo Hrista i Hristovata nauka, ne starite predanija na Evreite zatoa {to tie bile obi~ni ~ove~ki, a ne sveti, Bo`ji svoite predci. predanija. - I ima pravo koga veli taka za evrejskite pre- Istata nauka {to ja iznesuval usno, apostol Pavle ja danija, a i za katoli~kite {to gi imenuva, koga veli: stavil na hartija vo svoite poslanija. Zatoa me|u usnata i “Rimokatoli~kata teologija ne go otfrla Svetoto Pis- pi{anata re~ na apostol Pavle nema razlika. mo. No, to~no e deka tie nivni specijaliteti, {to nemaat Istata nauka prodolìle da ja propovedaat i negovite osnova vo Svetoto Pismo, nemaat osnova ni vo Svetoto preda- sorabotnici i u~enici. “O Timotej, pazi go ona {to ti e pre- nie. Za papskiot primat, za papskata nepogre{livost, za in- dadeno, {to ti e dovereno”, “i s# {to si ~ul od mene pred dulgenciite, za ‘Filiokve’, za ‘konkomitancijata’, vrz {to mnogu svedoci, predaj go na verni lu|e koi se sposobni i drugi po~iva pri~estuvaweto pod eden vid, za ~istili{teto i os- da nau~at” (1. Timotej 6,20; 2. Timotej 2,2). tanatite specijalnosti na rimokatoli~kiot katihizis, nema Nema razlika me|u usnoto i pi{anoto na apostol Pav- osnovi nitu vo Svetoto Pismo, nitu vo Svetoto predanie.”3 le, nitu pak razlika me|u nego i negovite u~enici. Me|utoa, No, koga za evrejskoto i za katoli~koto predanie tvrdi razlika postoi me|u dene{nite crkovni predanija i Bibli- deka e ~ove~ka tvorba, dali predanieto na pravoslavieto na- jata - i tuka e problemot. vistina e “sveto predanie”? Dene{nite crkovni predanija na Pravoslavnata i na Vo nikoj slu~aj! - mu se protivstavuva na Milina, da re~e- Katoli~kata crkva, mereni i sporedeni so pi{anite poslanija me, farisejot Nikodim. - Vie hristijanite tvrdite deka vana apostol Pavle i na drugite bibliski knigi, se najobi~ni {ite predanija {to ste gi dobile od va{ite predci ne se apokrifi i, kako {to e ve}e kaàno, besmisleni sueverija. ~ove~ki, tuku se “sveti predanija” i ednakvi po va`nost so Biblijata zatoa {to vi se ostaveni od Hrista i od aposto- Hristos i predanijata lite i se za~uvani nezapi{ani vo Svetoto pismo, ami preneseni po usten pat i ~uvani vo Crkvata.4 Razlika me|u predanijata {to gi nasledile od predcite No istoto toa go tvrdime i nie Evreite. I na{ite predanija {to sme gi nasledile od na{ite predci se sveti pre- i Bo`jata re~ postoela i kaj lu|eto vo Hristovo vreme i danija i ednakvi po va`nost so Biblijata zatoa {to ni se Hristos bil mo{ne otvoren i jasen po toa pra{awe: “Zo{to ostaveni li~no od Boga i od Bo`jite proroci, nezapi{ani tvoite u~enici ne ìveat spored predanieto (tradicijata) na vo spisite na Stariot zavet, no predadeni po usten pat i starite, tuku jadat leb so neizmieni race?” - mu velat fari- ~uvani vo na{ata Crkva. seite na Isusa. “A Isus im re~e: ‘Ovoj narod so usta me po~i- Taka tvrdat hristijanite, taka tvrdat i Evreite za svo- tuva, a negovoto srce e daleku od mene; zaludno me po~ituva ite predanija. Me|utoa, i na ednite, i na drugite, Hristos koga propoveda u~ewa koi vsu{nost se ~ove~ki zapovedi. Vie im kaùva: Va{ite predanija nastrana! I ednite i drugite ja ostavate Bo`jata zapoved, a se drìte za ~ove~koto preda- se samo ~ove~ka tvorba i ~ove~ki zapovedi, istoriska katego- nie. Na ubav na~in ja ukinuvate’, prodolìl Toj, ‘Bo`jata za- rija, nadvor od Biblijata, i izrekuva te{ki zborovi nad onie poved za da go zapazite va{eto predanie... I taka pravite {to veruvaat i ìveat ne “kako {to kaùva Pismoto”, tuku

110 111 spored svoite predanija: “Ovoj narod... zaludno me po~ituva tata so nedela. Eve gi zborovite na negoviot govor odràn koga propoveda u~ewa koi vsu{nost se ~ove~ki zapovedi. Vie na 18 januari vo 1562 godina: ja ostavate Bo`jata zapoved, a se drìte za ~ove~kite pre- “Zakonskite propisi na Pismoto, dadeni od Gospoda, danija. Na ubav na~in ja ukinuvate Bo`jata zapoved za da go prestanale po sila na avtoritetot na Crkvata. Najvozvi{e- zapazite va{eto predanie.” niot den vo zakonot, sabotata (toga{ nare~ena ‘Gospodov Ovde }e pojasnime deka pette knigi Mojseevi se nareku- den’), e zamenet so nedela ... Ovaa i drugite promeni, ne pro- vaat so imeto “Zakon” ili na evrejski “Tora”. Va`no e da sfa- izlegle od Hristovata propoved (za{to Toj kaùva deka ne time deka Evreite imaat dve Tori: Napi{ana Tora, koja se do{ol da go ukine zakonot, tuku da go ispolni). Tie prome- sostoi od prvite pet knigi na Biblijata ili od pette knigi ni nastanale po sila na avtoritetot na Crkvata.”5 Mojseevi. Toa e onoj svitok koj se ~uva i se ~ita po sinago- Vo italijanskoto izdanie na knigata “Kanonot i tradi- gite i koj, po~nuvaj}i od prvata Tora {to ja napi{al Mojsej, cijata” od d-r H. J. Holcman, na str. 263, avtorot koncizno vnimatelno se prepi{uva i se prenesuva od pokolenie na go iznel istiot govor od koj citirame eden del: pokolenie. “Pri krajot od poslednoto zasedanie na soborot, na 18 Vtorata Tora Evreite ja vikaat nenapi{ana ili usna januari vo 1562 godina, kolebaweto me|u prisutnite delegati Tora i, spored niv, taa se sostoi od usno predanie dadeno na prestanalo. Nadbiskupot Gaspar del Foso od Re|i vo svojot Mojseja na Sinaj, i za niv usnata ima ednakva va`nost so pi- {anata Tora. Usnata Tora okolu 1.800 godini se prenesuvala govor otvoreno izjavil deka tradicijata (predanieto) ima usno od u~itel na u~enik. No so tekot na vremeto se pojavil prednost pred Biblijata. Spored toa, crkovnata vlast ne $ strav deka taa }e bide zaboravena, pa pred okolu 1.700 godi- bila pot~ineta na Biblijata i nejzinoto vlijanie bilo pova- ni istata kone~no e zapi{ana i taka e sozdadeno ona {tode - `no od Biblijata, bidej}i Crkvata ja zamenila sabotata so nes se vika “Talmud”, vo koj se pomesteni evrejskite predanija. ‘son~eviot den’, odnosno, namesto sabotata, taa (Crkvata) ja Da, po~ituvani, Evreite tvrdat deka svoite predanija gi proglasila nedelata kako Gospodov den, a toa ne go storila dobile od Boga preku Mojseja usno na Sinaj, i za niv tie imaat po Hristova zapoved, tuku po svoja sopstvena odluka.” ista va`nost kako i pi{anata Tora. No Hristos ne im go Za katolicite postojat tri glavni “izvori na vistinata”: prifa}a toa. Toj im veli: Samo pi{anata Tora! Usnata ne! 1. Svet magisterij ili crkovno u~itelstvo (Biskupski I hristijanite nastojuvaat da dokaàt deka svoite pre- ili kardinalski sovet, na ~elo so papata), danija gi dobile direktno od Hrista i od apostolite po us- 2. Tradicijata ili predanieto, ten pat i im pridavaat ista va`nost kako i na pi{anata 3. Biblijata. Bo`ja re~. No i nim Hristos im kaùva: Va{ite predanija Da zabeleìme: Za Katoli~kata crkva i za nejzinite ver- nastrana! Samo pi{anata Re~! nici izvor na vistinata na prvo mesto e crkovnoto u~itelstvo [to da kaème za predanijata na Katoli~kata crkva koja (magisterij), na vtoro mesto e predanieto, a Biblijata duri otvoreno tvrdi deka tie stojat nad Biblijata? na treto (posledno) mesto. Ednostavno kaàno, vrhoven av- Eden od najva`nite crkovni sobori vo istorijata na Ka- toritet za vernicite na ovaa Crkva, namesto Bo`jata re~ ili toli~kata crkva bil soborot {to go svikal papata PavleIII Biblijata, e crkovnoto u~itelstvo, koe ima prv i posleden vo Trent, koj po~nal vo 1545 godina i so prekini se sostanu- zbor vo celokupniot nivni verski ìvot. Ottamu Crkvata od val polni osumnaeset godini. Na ovoj sobor se vodeni ras- svoite vernici bara apsolutna poslu{nost kon crkovnoto pravii s# dodeka predanieto (tradicijata) ne bilo prifateno u~itelstvo, i neprikosnovena pokornost i poslu{nost kon i izdignato nad Biblijata. Na toj sobor nadbiskupot Gaspar poglavarot na Crkvata, kon papata, za kogo edna milijarda i del Foso (Gaspare /Ricciulli/ de Fosso) od gradot Re|i, odràl dveste milioni katolici veruvaat i go prifa}aat kako nepo- govor vo koj istaknal deka predanieto ima prednost pred Bib- gre{en koga izdava nekoj dekret ili koga proglasuva nekoja lijata, za{to Crkvata so svojot avtoritet ja zamenila sabo- dogma kako “eks katedra”. Me|utoa, atributot ili preroga-

112 113 tivot “nepogre{en” mu pripa|a samo i edinstveno na Boga i pismo. Toa proizleguva ottamu {to dvete (tradicijata i na nitu edno drugo smrtno su{testvo, pa nitu na papata. Svetoto pismo) mora da se prifatat i da se po~ituvaat so Za razlika od Katoli~kata, Pravoslavnata crkva ima dva ednakva privrzanost i ~est... Vtoro, neraskinlivata vrska izvora na vistinata: Na prvo mesto e predanieto, a na vtoro me|u Svetoto pismo i tradicijata pridonesuva za faktot deka i posledno, Biblijata, {to e isto taka zlo i naopaku. za katolicite tradicijata e kontekst vo ~ii{to ramki se tolkuva Svetoto pismo, tokmu kako i tradicijata {to treba Zo{to tradicijata ili predanieto nad Sveto- da se razbere i da se ìvee vo soglasnost so Pismoto.”6 to pismo? Da zaklu~ime: Predanieto izleguva od gabaritite na Bo`jata re~ {to gi postavile apostolite i prorocite; izle- Crkvata do{la vo èstok sudir so Biblijata koja se guva od ramkite na nemenlivosta na bibliskata nauka, skr{- dignala protiv nea i silno ja osuduvala zatoa {to nejzinata nuva od pravecot na evangelieto {to go opredelil na{iot izvorna Bo`ja nauka ja zamenila so crkovna nauka ekstremno Spasitel i ne go sledi negoviot pat, gi uriva stolbovite na proniknata so paganizmot na starite narodi. Za da se oslobodi izvornoto hristijanstvo i ne e zasnovano na temelot na Sveto- od nejzinata osuda i od osilkata {to ja bockala nejzinata to pismo, ~ij{to temelen kamen e Isus Hristos, i od taa pri- sovest za zlostorstvata {to $ gi napravila, Crkvata Biblijata ~ina toa e neprifatlivo, za{to e pogubno za na{eto spasenie. ja stavila na crna lista kako najopasna kniga koja $ se zakanuvala Nie prifa}ame predanie koe ne giba vo Desette Bo`ji na nejziniot opstanok i zatoa so seta èstokost se ustremila zapovedi i koe e soobrazeno so pi{anata Bo`ja re~, {to ne protiv nea da ja uni{ti. So vekovi podigala silni i surovi e slu~aj so spomenatite predanija na Pravoslavnata i Kato- zabrani i progoni za da se osobodi od nea, no site nejzini li~kata crkva koi pretstavuvaat “drugo evangelie” (Galatite potfati bile naprazni. Taa gi preìveala silnite ognovi vo 1,6), ~ove~ko, i sprotivno na bibliskoto Hristovo evange- koi bila frlana, za{to Bog bdeel nad nea i pomognal da gi lie. Go prifa}ame predupreduvaweto na apostol Pavle: preìvee site scili i haribdi i do nas i do na{ite race da “Bra}a, pazete nekoj da ne ve zavede so filozofija i so praz- stigne kako vistinska, izvorna Bo`ja re~, vo koja imame na izmama spored ~ove~kite predanija... a ne spored Hrista” edinstven vistinski pat koj vodi vo ve~en ìvot. Site drugi (Kolo{anite 2,8). nauki i pati{ta, nadvor od nea, namesto vo Bo`jeto carstvo, vodat vo endek. Predanieto i pravoslavnite mitarstva Uviduvaj}i deka so zabrani i progoni ne moè da se oslobidi od Biblijata, Crkvata, paralelno so nea vo igra ja Gospodin Milin go otfrla ~istili{teto kako izmisli- voveduva i tradicijata ili predanieto. Predanieto ne e ni{to ca na Katoli~kata crkva koja nema nikakva osnova nitu vo drugo osven dimna zavesa so ~ija pomo{ tradicionalnata Biblijata nitu vo predanieto - i ima pravo koga za nego veli Crkva go zamagluva i go prekriva svoeto ogromno mno{tvo na taka. No toj zaborava, ili namerno zaobikoluva i ne saka da bezbo`ni crkovni u~ewa koi direktno mu se protivat na kaè deka i pravoslavieto ima nekakov ekvivalent za kato- ednostavnoto i slavno biblisko “Taka kaùva Gospod!” li~koto ~istili{te, a toa se pravoslavnite mitarstva, za koi Kako go pravda tradicionalnata Crkva (i Katoli~kata i ne postoi ednoobrazie vo pravoslavnite teolo{ki krugovi, Pravoslavnata) predanieto koe go izdignuva nad Biblijata? nitu pak za niv moàt da se najdat nekakvi tragi vo Svetoto “Faktot {to Svetoto pismo i tradicijata odat zaedno pismo. zbrouva za dve pravila koi upravuvaat so na~inot na koj Eve ja prikaznata za pravoslavnite mitarstva: Tretiot Crkvata mu pristapuva na Bo`jeto otkrovenie. Prvoto od ovie den, otkako }e go napu{ti teloto, du{ata pominuva niz legi- pravila mo{ne ednostavno e imenuvano vo VatikanII so ovie on od zli duhovi kade {to demonite ja obvinuvaat za razni zborovi: Od ona {to e kaàno proizleguva deka Crkvata svoeto grevovi {to gi napravila dodeka bila na ovoj svet. Postojat znaewe ne go crpi od ona {to Bog go otkril samo vo Svetoto okolu dvaeset takvi prepreki, nare~eni mitarstva, na koi se

114 115 ispituvaat razli~ni grevovi. Otkako }e pomine niz edno mini koskite ne ostanuvaat. S# se pretvora vo ni{to, za{to tarstvo, du{ata pominuva niz slednoto, i taka s# do posled- prvata zapoved glasi: ‘Zemja si i vo zemja se vra}a{.’ No du{a- noto. ta ne umira nikoga{. Taa ostanuva vo vek vekovi, za{to e duh Mnozina ja opi{uvale taa sredba kade {to du{ata so i ne moè da umre. golem strav se obiduva da se oslobodi od napadite na demo- No, za da znaete {to se slu~uva so du{ata koga ~ovekot nite koi ja ma~at so razni grevovi {to gi napravila i sa- }e umre, }e vi kaàm koj e nejziniot pat po smrtta, spored kaat da ja prigrabat za sebe, iznesuvaj}i dokazi koi potvrdu- predanieto na Pravoslavnata crkva. vaat deka taa e gre{na i deka poradi toa istata im pripa|a Vo tekot na prvite 40 dena po smrtta se odviva poedi- nim, i site se soglasuvaat vo edno - deka toa e mesto (nekade ne~en sud nad du{ata, koga Bog razre{uva kade }e ostaneme, vo vozduhot) na silno ma~ewe i neizvesnost za du{ata vo na dobro ili lo{o, do kone~niot sud. Toa vreme e pominli- vrska so nejzinata kone~na sudbina. Ako du{ata uspee da vo i promenlivo za pravednicite i za gre{nicite. Imeno, pomine niz site mitarstva, toga{ zaminuva vo raj, kade {to pravednicite zaminuvaat vo raj, vo privremeno blaènstvo, }e ìvee ve~no; a ako teìnata na grevot pretegne, toga{ taa a gre{nicite vo pekol, vo privremeni maki, kade {to i ed- ne uspeala da pomine, se zaprela na nekoe od niv, i sudbina- nite i drugite prestojuvaat s# do stra{niot sud i do seop{- ta na taa du{a e ve~no ma~ewe vo pekolen ogan. toto voskresenie. Jovan Zlatoust u~i deka na du{ata $ se potrebni mnogu Koga ~ovekot }e umre i koga }e ja predade svojata du{a, molitvi, dobri dela, angeli ~uvari i drugi pomaga~i dodeka vo toj mig pred nego se pojavuvaat onolku |avoli kolku {to “pominuva niz vozdu{noto prostranstvo... pokraj nevidlivi- napravil grevovi i onolku angeli kolku {to imal dobri dela te vlasti i silite {to gospodarat vo vozduhot, a koi u{te se vo ìvotot. Taka kaùva sveti Jefrem Sirin. \avolite tvr- narekuvaat progonuva~i, mitari, dano~nici, carinici”. dat deka du{ata e nivna za{to e gre{na, a angelite velat deka Makarie Veliki pi{uva: “Koga }e ~ue{ deka pod nebe- taa ima pove}e dobri dela; i nastanuva golema bitka me|u niv sata se nao|aat reki od zmeovi, lavovski ~elusti, sili na tem- i zatoa du{ata se pla{i da go napu{ti teloto. ninata i jarosten ogan {to proniknuva vo sekoj del na telo- Sedum dena neposredno pred svojata smrt, otecot Jevti- to, zar ne znae{ deka tie... }e ja zemat tvojata du{a koga }e mie videl kako angelite se borat so |avolite za du{ata i izleze od teloto i }e te spre~at da vleze{ na nebesata.” veli: ‘Pogledni kako se borat! Bo`jite angeli, so zlatni Kiril Aleksandriski za mitarstvata: “Kakov strav i kruni na glavata, gi udiraat |avolite i tie begaat.’ trepet te ~eka tebe, o du{o, vo migot na smrtta! ]e vidi{ Vo smrtnite migovi golemo zna~ewe ima angelot {to sme uàsni, divi, svirepi, nemilosrdni i bezo~ni demoni kade go primile so na{eto kr{tenie. Toj e mnogu silen angel koj {to kako crni Etiopjani stojat pred tebe. I samiot nivni n# ~uva ne samo sega, tuku i po smrtta do 40-tiot den. Toj izgled e postra{en od sekoe ma~ewe... Na sekoe mitarstvo se patuva so nas niz mitarstvata 40 dena kako na{ za{titnik. ispituva odreden grev; za sekoj grev, za sekoja strast, posto- Koga ne bi bil toj angel, |avolot bi pravel so nas s# {to saka. jat odredeni carinici i istraùva~i.”7 No na{iot angel za{titnik im veli na |avolite: ‘Trgnete se, |avoli! Jas go poznavam ìvotot na ovaa du{a od nejzinoto Vo vrska so mitarstvata naveduvame u{te nekoi misli i ra|awe pa do sega.’ ... citati od pravoslavnata teologija objaveni na internet vo Najzna~ajna sveta tajna za onie {to umiraat se ispoved- “Svetosavqe” pod naslov “Du{a pred prestolom Tvorca”, ta i svetata pri~est... Vedna{ po smrtta, 40 dena se sluì Starac Kleopa, sa rumunskog Vlada Petrin, tekst objavqen sveta liturgija i pomeni so razre{uvawe i so milostina koi u SVETIGORI: $ pomagaat na du{ata koga pominuva niz mitarstvata, za{to “Bra}a moi, da se potsetime na besmrtnosta na du{ata. Crkvata, bidej}i ni e duhovna majka, se moli za du{ata koja Znaete li {to ostanuva vo vek veka? Du{ata! Teloto stanu- $ e }erka po dar niz kr{tenieto za polesno da pomine niz va zemja. Mrtvite gi zakopuvame, a potoa gi otkopuvame, i po mitarstvata... izvesno vreme od niv ostanuva samo prav, a po podolgo vreme

116 117 zemjata za da gi frlat vo pekol onie {to umiraat nepoka- Bidej}i ispovedta e tolku zna~ajna, ve molam da zapame- jani za te{ki grevovi. tite: Koga }e se razboli tvojata majka, sestra, brat, sopruga, Spored otkrovenijata, postojat dvaeset takvi pre~ki, dete, tatko, }erka, nemoj prvo da gi vodi{ na lekar. Prvo rampi, nare~eni mitarstva. Na sekoe od niv se ispituva nekoj dovedi sve{tenik za da go ispoveda bolniot, za da se o~isti vid grev. Pominuvaj}i niz edno, du{ata preminuva vo drugo, od svoite grevovi... za{to, ako uspee{ da go nagovori{ i duri otkako uspe{no }e gi sovlada site pre~ki, du{ata ispravno da se ispoveda, si pridobil edna du{a. [to velat moè da go prodolì svojot pat bez da bide vedna{ frlena svetite otci? I ako nekoj imal smrtni grevovi, mo{ne te{- vo pekol. ki, i ako umrel ispovedan, Crkvata }e go izbavi. Toj ostanu- Eve kako se naredeni tie dvaeset carini: Prvata carina va vo pekolot samo dodeka ne se o~isti. e postavena poradi lo{i zborovi, vtorata poradi kleveti, Si slu{nal {to kaùva eden svetitel? Videl ogneno more tretata poradi lutina, ~etvrtata poradi al~nost itn. - od od koe izleguvale beli gulabi kako sneg i letale kon neboto. najmali do najgolemi grevovi. Go videl pekolot i slu{nal silna vreva i piskoti. Se pra- I koj ne spomnal zlo? Koj ne se lutel? Koj ne ispil ~a{- {uval kako, Gospode, od ogan da izleguvaat gulabi. Gulabite ka pove}e vo svojot ìvot? Ili koj ne padnal vo svoite mis- bile du{ite na pravednicite koi se is~istile so epitimija i li ili vo svojata me~ta vo blud, vo opivawe ili vo drugi so prestoj vo pekolot i platile s# {to morale da platat. telesni grevovi, ili vo du{evni, kako {to ~itame za ìvo- Crkvata posreduva od zemjata najmnogu so svoite sveti tot na sveta Teodora? liturgii... Hristijaninot, ako umrel ispovedan i ako, ne daj Ste slu{nale {to rekla sveta Teodora koga trebalo da Boè, imal te{ki grevovi i ne podnel epitimija, toj epiti- pomine niz mitarstvoto za pijanstvo? ‘Mnogu se za~udiv mija }e izdrì vo pekolot. No od pekolot moè da go izbavi bidej}i |avolite me potsetija na site ~a{ki rakija i vino Crkvata so pomo{ na svoite sveti liturgii, so razre{uvawe {to sum gi ispila vo mojot ìvot. I mi pokaàa kolku sum i so milostina, i taka }e zamine vo raj. piela, vo koj mig i so kogo sum bila i kolku pati sum piela No ako nekoj umrel neispovedan u{te od svojata mladost, i kolku pati sum se napivala...’ a imal i te{ki, smrtni grevovi, na primer, kako koga bi um- Ako hristijaninot preku iskrena ispoved e razre{en od rel nekrsten, site slu`bi {to }e se sluàt na zemjata za takva strana na sve{tenik na zemjata, Svetiot Duh mu gi bri{e site du{a malku }e $ pomognat, za{to ni{to ne~isto nema da vleze negovi grevovi. Hristovata re~ kaùva: ‘S# {to }e razre{i vo nebesnoto carstvo. sve{tenikot na zemjata, }e bide razre{eno i na neboto’ (n. Taka |avolite postavile mitarstva za da spre~at koj bilo zab.: pogre{no i tendenciozno citiran tekst od Biblijata. da zamine na neboto. Znaete li zo{to |avolite tolku im zavi- Tamu ne stoi zborot “sve{tenik”). Ne slu{navte li? S# {to duvaat i gi mrazat lu|eto? Za{to du{ite na pravednicite go }e vrze toj (sve{tenikot) na zemjata, }e bide vrzano i na dopolnuvaat brojot na otpadnatite angeli. Kako {to kaùva neboto. Edinstveno ako ~ovekot e pameten, ako ~esto se ispove- sveti Simeon Novi Bogoslov, Bog }e go drì ovoj svet s# da, lesno }e pomine niz stra{nite vozdu{ni mitarstva vo dodeka ne se popolni brojot na padnatite angeli so du{ite tretiot den. ]e mu se merat dobrite dela so lo{ite. na pravednicite. Zatoa |avolite tolku gi mrazat du{ite Ako du{ata vidi deka na mitarstvata grevovite ja vle~at bidej}i znaat deka sekoja du{a, ako pomine na neboto, }e go nadolu, taa e ispla{ena i po~nuva da pla~e, osobeno ako na zazeme nivnoto mesto i }e im odzeme s#. Zaradi toa tie ~ekaat sekoja carina vidi iljadnici |avoli koi sakaat da ja prigra- vo vozduhot i velat: ‘Ete, Bog nas n# isfrli od neboto, a ovie bat za sebe. du{i sakaat da odat odovde kaj Boga i }e go zazemat na{eto Kolku uàsni se tie zli duhovi i nivnite isku{enija mesto!’ I Gospod im dozvolil na |avolite da $ zastanat i da pokaùva slu~ajot na sveta Bogorodica. Koga angelot Gavril $ stojat na patot na du{ata, za{to Bog e praveden, ne samo $ go najavil skora{niot kraj, taa go molela svojot Sin da ja milostiv. Demonite gi postavile ovie carini me|u neboto i izbavi od tie grozni |avoli. Ispolnuvaj}i ja nejzinata mol-

118 119 vreme, so Bo`ji strav, i {to zagubile nevernicite koi ne mu ba, sam Gospod Isus Hristos se pojavil od neboto za da ja pri- se poklonile na Boga.’ ... I taka du{ata pominuva niz rajot fati du{ata na svojata pre~ista majka i da ja voznese na nebo. 6 dena, zaedno so onie tri prethodni - vkupno 9 dena.... Stra{en e tretiot den za du{ata na pokojnikot i zatoa toga{ Potoa du{ata angelite ja vodat pak pred Bo`jiot pres- $ se potrebni molitvi. tol kade {to Bog im kaùva: ‘Vodete ja ovaa du{a 30 dena niz \avolot e tolku grd, {to koga bi do{ol ovde kade {to pekolot!’ I vedna{ angelite ja zemaat i se svrtuvaat kon se nao|ame nie, nikoj ne bi ostanal ìv. Site bi izumrele zapad, kon pekolot, koj nema kraj, sprotivno od istok, kade od strav od padnatiot angel. No koga du{ata }e vidi iljad- {to se nao|a Bo`jiot prestol. I koga angelite }e ja odvedat nici demoni, se zavlekuva pod kriljata na angelot za{titnik. du{ata vo pekolot, taa tamu }e vidi dlaboka bezdna, najdolni- Na{ata du{a pominuva niz vozdu{nite mitarstva i ot pekol i ognenoto ezero od apokalipsata. Tamu }e vidi crv to~no vo tretiot den, koga go napu{tila teloto, vo istiot koj ne umira... neugasliv ogan, crn ogan koj gori, milijardi mig, za prvpat pristignuva pred prestolot na Sveta Trojca. pati poèòk od zemnite ognovi i koj nema granica vo svo- [to gleda na{ata du{a tretiot den, koga prvpat }e pristigne jata dlabina. Tamu }e vidi najcrn mrak, tartar... golemi maki pred Bo`jiot prestol? Spored svedo{tvata na svetite otci i mnogu vidovi |avoli i svoite bezbo`ni rodnini kako se taa gleda neopi{ana slava, milijardi pati posilna od son~e- ma~at... vata, i slu{a pohvalni pesni na heruvimi i serafimi... I pominuva 30 dena so brzina na mislite, kako molwa, Tretiot den du{ata go slu{a ovoj glas na jazikot na Ada- i du{ata gleda bezbrojni i neiska`livi pekolni maki na ma: ‘Nosete ja ovaa du{a {est dena vo rajot.’ Za{to vo tekot gre{nicite. na {est dena du{ata ni pominuva niz rajot so brzina na mis- Zna~i, 30 dena niz pekolot, zaedno so prethodnite 9 - lite. Toga{ angelite ja zemaat du{ata so brzina na molwa i vkupno 39 dena. A vo 40-tiot den angelite du{ata ja nosat ja vodat kon rajskite gradini ~ija{to ubavina ne moè da se pred prestolot na Sveta Trojca, vo blizina na neiska`liva iskaè. I tamu, spored zborovite na sveti Andrej, taa }e vidi svetlina, za da se pokloni pred Boga. deka eden cvet od rajot e poskap od site narodi na svetot, od I toga{, na ~etiriesettiot den, du{ata, ako e pravedna, site ukrasi i bogatstva, za{to toj nikoga{ nema da ovene... }e go ~ue ovoj glas na aramejski jazik, glasot na Avrama: ‘Vo- Kako {to kaùva sveti Kozma, koj bil vo rajot, du{ata tamu dete ja ovaa du{a vo Gan Edem, odnosno vo naslada i radost bez gleda {atori na pravednicite - srebreni, zlatni, {atori od granici.’ No, ako du{ata, ne daj Boè, e gre{na, }e ~ue: ‘Vo- oniks, rubin, safir ... livadi... drvja so zlatni lisja i so zlat- dete ja ovaa du{a vo {eol ili vo ad, odnosno vo pekol i vo maka.’ ni cvetovi... Drvjata se plodonosni, na sekoja granka po 70 Bo`jite angeli, iako se dobri i milostivi, ako Bog im vidovi ovo{je. Peat i lisjata, i cvetovite, peat pticite; niz naredi da ja vodat, so te{ko srce ja vodat, no ja vodat vo pekol. livadite te~at reki od med i mleko... Du{ata vo rajot se sre- Ako nekoj bi videl kako toga{ na{ata du{a gi moli an- }ava so svoite rodnini i prijateli... koi $ kaùvaat: ‘Nie znaeme kade odi{. Ti odi{ na sud na du{ite. êtiriesettiot gelite, koga bi videl kako ja vodat na maki, bi pla~ele i temelite na svetot. Se zavlekuva pod kriljata na angelite i den }e se re{i kade ti }e zamine{, vo rajot ili vo pekolot.’ veli: ‘Angeli Bo`ji, presveti, predobri, ne ostavajte me! I ete, taka ja do~ekuvaat du{ata, i taa patuva niz rajot Kade me vodite? Vo ~ii race me predavate? Koj }e me izvadi {est dena. Angelot za{titnik $ kaùva: ‘Du{o, eve, po 40 dena odonde? Koj u{te }e ima milost sprema mene? Koj znae na ti }e dojde{ i }e zazeme{ edno mesto ovde!’ No ako angelot zemjata na kakvi maki odam?... I, ako du{ata ìveela vo zlo, znae deka du{ata e gre{na, }e $ kaè: ‘Sestro, du{o, nemoj vo grev i bez pokajanie, angelite ja vodat vo pekol, a ako bila da se raduva{; ne te dovedov da ostane{ ovde. Te dovedov da dobra i pravedna, ja vodat vo raj. vidi{ {to si zagubila za vreme na tvojot kratok zemen ìvot, Toa se slu~uva 40 dena po smrtta. Zatoa na{ata duhovna ako ne si imala strav od Boga, ako ne si postela, ako ne si majka, Crkvata, se griì za nas i pravi pomeni po zaminu- odela vo crkva i ako ne si pravela dobri dela.... Ovde }e vaweto na sekoj pokojnik po 3 dena, po 9 dena i po 40 dena, pomine{ za da vidi{ kolku nekoi lu|e zarabotile za malku

120 121 yirni, naivni prikazni za bibliski neupatenite, franken- za{to toga{ se re{ava kade }e prestojuva na{ata du{a, vo {tajnova storija, obi~en horor na Hi~kok, voop{to nepri- raj ili vo pekol. Zna~i, duri vo ~etiriesettiot den na du{a- fatliv za onie {to ja poznavaat Biblijata, stra{no i naj- ta $ se odreduva mesto kade {to }e prestojuva do voskreseni- stra{no bezumie {to voop{to moèle da go izmislat lu|eto, eto na mrtvite. Nekoi du{i uìvaat naslada na idnata ra- satanski specijalitet i negova naslada lu|eto da gi izma~uva dost i blaènstvo, a drugi vo strav od ve~ni maki, koi kone~- so takov strav koj ja true nivnata du{a. Toa e silno orudie no }e nastapat po stra{niot sud. S# do toga{ mo`ni se pro- vo racete na Crkvata i sve{tenstvoto da gi dràt vernicite meni vo sostojbata na du{ata so pomo{ na molitvi i opela na uzda, kula od hartija koja i najmale~ko biblisko vetre }e i so dobri dela koi se pravat vo nivna polza, kako na pri- ja odnese vo nevrat. mer, milostina, darovi vo Crkvata i osobeno so nivno spom- Skeletot na pravoslavnite mitarstva ne e bibliski nitu nuvawe na boèstvenata liturgija. Bo`ji za{to, kako {to ~itavme, e sozdaden ne spored Bib- Da istakneme u{te edna{ deka, otkako }e izminat tie lijata, tuku “spored predanieto na Pravoslavnata crkva”, 40 dena, ostanuva u{te edna vrati~ka otvorena za na{ata “spored svedo{tvata na svetite otci”, “spored zborovite na du{a. Ako du{ata bila vo vistinskata pravoslavna vera i sveti Andrej”; spored ona “taka velat svetite otci”; “taka bila vistinski sin na Hristovata crkva, ako ne zapadnala vo kaùva eden svetitel”; “taka kaùvaat sveti Jefrem Sirin”, nekoja sekta ili zatalkala nekade na drugo mesto, ili ako “sveti Simeon Novi Bogoslov”, “sveti Kozma”; “taka rekla imala te{ki grevovi, a se ispovedala i se pri~estuvala, sveta Teodora”; “taka u~i Jovan Zlatoust”; “taka pi{uvaat Crkvata moè da ja izbavi od pekolnite maki so pomo{ na Makarie Veliki”, “Kiril Aleksandriski”; “otecot Jevtimie sveti slu`bi i milostina. Crkvata e na{a duhovna majka koja videl kako angelite se borat so |avolite za du{ata”, taka n# rodila so voda i so Duh pri kr{tenieto. videl i taka kaùva ovoj ili onoj “sveti svetec” ili ovaa ili Begajte od sektite kako od |avolot, kako od satanata. Tie onaa “sveta svetica”, itn. i itn., vo beskraj. ne samo {to ne se hristijani, tuku se polo{i i od site mnogu- Nitu eden od ovie, nitu koj i da e drug od onaa silna ple- bo{ci. Ostanete sinovi na Hristovata crkva, kako {to bile jada drugi uvaèni velikani na Pravoslavnata i na Katoli~- va{ite dedovci i pradedovci niz vekovite. kata crkva, ne e bibliska li~nost so pravo da sozdava nova Drète se za va{ata majka Crkva, za{to, Boè ne daj, i teologija ili “drugo evangelie”, nadvor oddimenziite na Bib- ako ~ovek zamine vo pekol poradi svoite neispovedani i nepo- lijata, da ja dopolnuva i preprava izvornata proro~ka i apos- kajani grevovi, Crkvata moè da go izbavi so pomo{ na li- tolska bibliska teologija, kalemej}i i prekalemuvaj}i na nea turgiite dadeni od Boga, preku pomeni, milostina i `rtva. svoi sfa}awa, idei i zamisli. Celokupnata nivna teologija, Bez Crkvata nema spasenie! Koj ja napu{til Crkvata, go nema vrz koja po~iva predanieto i tradicijata, vo ovoj slu~aj teo- ve}e Hrista, za{to Crkvata e telo Hristovo. Koj izlegol od logijata za mitarstvata, e samo nivna, ~ove~ka i crkovna ima- Crkvata, ne e Bo`ji sin po darot na kr{tenieto, tuku stanu- ginacija, i ni{to pove}e, za{to taa e daleku od kanonskata va sin na satanata, za{to se otcepil od duhovnata majka i se izvorna bibliska teologija. zagubil. Gospod neka vi pomogne. Ako demonite postavile me|u neboto i zemjata dvaeset So ova zavr{uvam i ve molam od seto srce da imate strav carini, rampi, stra{ni vozdu{ni mitarstva, i ako na sekoe Bo`ji. Nemojte da zaboravite da se molite. Molete se i za od niv se ispituva nekoj grev za da gi frlat vo pekol onie nas gre{ni. Amin.” - Zavr{uva Starecot Kleopa, koj ja sub- {to umiraat nepokajani za te{ki grevovi, toga{ nie so pra- limira pravoslavnata teologija za mitarstvata sozdadena vo vo se pra{uvame kako blaèna Teodora (carica Teodora), tekot na vekovite nadvor od sekakov bibliski kontekst. koja{to istorijata ja narekuva “krvava Teodora”, obvinuvaj}i Po~ituvani, {to moème da kaème po edno vakvo ima- ja za prolevawe na toni nevina ~ove~ka krv, vinovna za smrt- ginarno pate{estvie na koe n# povede pravoslavnata teolo- ta na sto iljadi pavlikijanci, i slavoèdnata i krvoèdna gija zaedno so du{ata po smrtta niz pravoslavnite mitars- carica Irina (sveta Irina), koja zadu{uvala buntovi i zago- tva? Ni{to drugo osven deka spomenatite mitarstva se pro-

122 123 stva, za {to mnogu poop{irno i popodrobno }e zboruvame vori vo krv, oslepuvala lu|e i iskopala o~i na svoj roden sin, podocna, koga }e ja izneseme na pokaz bibliskata nauka za sos- kako i carot Konstantin (sveti Konstantin), isto taka pove- tojbata na mrtvite i bibliskata nauka za pekolot i rajot. }ekraten ubiec, uspeaja da se proturkaat niz site carini, niz Hristos $ prosti na gre{nicata fatena vo prequba koga tie “reki od zmeovi, lavovski ~elusti, uàsni, divi, svirepi, nemilosrdni i bezo~ni demoni, niz jarostniot ogan {to $ re~e: “I jas ne te osuduvam, odi i ne gre{i ve}e!” Nejze gre- proniknuva vo sekoj del na teloto”, i se dobraa do rajot. Kako vot $ e prosten i is~isten. Hristos ne ja prati nejzinata du{a, tie, natovareni so tolkav tovar na zlodela, ne se prepnaa na nitu pak du{ata na koj i da e drug pokajnik {to baral milost nekoja od dvaesetinata carinski rampi, ne se liznaa i ne se i pro{ka od nego, vo nekakvo katoli~ko ~istili{te na dopol- urnaa vo pekolot, tuku obremeneti so toni grevovi se prov- nitelno pre~istuvawe, nitu pak $ re~e da pominuva niz ig- lekoa niz iglenite u{i na pravoslavnite mitarstva i zami- leni u{i na nekakvi pravoslavni mitarstva, pred carinici naa vo ve~ni blaènstva i, zgora na toa, se narekoa sveti? i dano~nici, me|u stra{ni ~udovi{ta, srede “uàsni, divi, Zar Teodora ne ja pra{aa |avolite za iljadnicite ubis- svirepi, nemilosrdni i bezo~ni demoni, crni kako Etiop- tva {to gi napravi, i ne se otimaa li za nejzinata du{a da ja jani”, da se grabaat za nea. pratat vo pekolot koga taa pominuva{e niz mitarstvata, tuku Gre{nikot {to se kae i go ostava grevot Hristos go pri- $ postavuvaa samo marginalni pra{awa za toa kade piela, fa}a negovoto pokajanie, mu pro{tava i go ~isti od site {to piela i kolku ~a{ki ispila? Dali taa, zaedno so Irina ne~istotii i od nego sozdava novo sozdanie, od gre{nik soz- i so Konstantina, sami gi platija site mo`ni carini koga dava pravednik, pred kogo e otvoren patot za Bo`jeto cars- pominuvaa niz carinskite rampi, ili pak carinite im gi tvo, bez nikavi pre~ki i rampi, nitu kakvi i da e lavirin- plati Crkvata kako protivusluga za nivnite zaslugi za nea? ti. Koga ~ovekot umira, toj integralno zaminuva vo grob, samo Dali tie navistina se pokajaa za svoite zlostorstva i vo grob, i nikade na drugo mesto. Toj vo grobot ~eka voskres- pominaa niz mitarstvata kako i sekoj drug pokajan gre{nik, enie i kone~na nagrada. Toa e bibliska nauka za mrtvite, za ili pak tie imaa poseben tretman i crkoven popust i privi- koja{to sledi op{irna diskusija vo natamo{nite tekstovi. legija kako zaslu`ni borci za pravoslavieto? Dali za niv Crkvata odrà posebni liturgii, molitvi i pomeni i so silata na svojot avtoritet im pomogna da se provle~at niz site Za hristijanskite praznici i za hristijanskiot politeizam “scili i haribdi” na mitarstvata i da zazemat po~esno mes- Vedna{ da kaème deka praznicite se del na hristijanskoto pre- to vo rajot kako svetci? danie i tradicija, ~ista istoriska kategorija bez bibliska osnova. Tie, Ima u{te mnogu drugi pra{awa vo vrska so mitarstvata barem na na{ive prostori, poteknuvaat od slovenskiot paganizam, ili na koi na{ite ceneti pravoslavni bra}a te{ko }e odgovorat pak se hibrid me|u slovenskiot i indoevropskiot paganizam, so i te{ko }e gi odbranat. su{tinski paganski poraki. Vo svoe vreme tie bile ~isto slovenski, No postoi samo eden edinstven vistinski, bibliski odgo- paganski praznici, od kade {to kompletno gi prezele hristijanite, gi pokrstile i gi vnele vo svoeto hristijanstvo, hristijaniziraj}i go vor: Mitarstva ne postojat! Toa se kuli vo vozduh i, kako paganskoto vo niv. {to rekovme, bolna ~ove~ka imaginacija, ~ove~ka tvorba. “Novata religija (hristijanstvoto) ne gi iskorenila porane{nite Biblijata e kategori~na: “@ivite barem znaat deka }e umrat, mnoguboè~ki veruvawa i obi~ai; naprotiv, taa niv gi usvoila i gi a mrtvite ne znaat ni{to... Odamna gi snema: nivnata qubov pohristijanizirala. Mnogu svojstva na hristijanskata religija pretsta- i nivnata omraza i zavist, i ve}e nemaat u~estvo vo ni{to vuvaat prilagoduvawe na porane{nite veruvawa i kultovi. Mno- {to se slu~uva pod sonceto...” “Koga }e izleze duhot od nego guboè~kiot politeizam na{ol nov zdiv vo po~ituvaweto na svetcite. ûvarot i za{titnikot na mornarite i brodarite, Posejdon-Neptun, (od ~ovekot), toj se vra}a vo svojata zemja, i vo toj den propa- go zamenil Sveti Nikola kako nivni svetec-za{titnik. Kultot na |aat site negovi misli” (Propovednik 9,5.6.10; Psalm 146,4). boìcata Artemida (Dijana) od Efes vo najgolema mera dejstvuva kako Ne postoi nikakov besmrten duh nitu besmrtna du{a koi, nad- prototip na devicata Marija, koja{to najprvo vo toj grad po~nale da vor od teloto, patuvaat niz nekakvi prostranstva ili mitar- ja po~ituvaat kako ‘majka Bo`ja’. Mislata za bezgre{na bogomajka ne mu bila nitu malku tu|a na rimskiot svet... Na toj na~in bile asimili- 124 125 rani i po izgled pohristijanizirani mesnite, narodnite ili oblasnite èstva. I koga rabotite stojat taka, toga{ s# e jasno: starinskiot obi~ai na prethristijanskite narodi.”8 praznik na na{ive prostori, koj mu prethodel na hristijanskiot Boì} Priveduvame i nekolku navodi od poznatiot etnolog Veselin i koj prodolìl da ìvee i ponatamu vo narodnite obi~ai i veruva- âjkanovi}. wa, bil praznik vo slava na predcite i vo slava na bogot na mrtvite, “Kako najva`na karakteristika na starata religija na narodite koj ednovremeno bil i najgolem nacionalen bog.”11 na na{ive prostori treba da se spomene mo{ne golemoto zna~ewe {to Po ovoj ko{mar {to go ~itavme, se pra{uvame koj moè denes da go ima vo nea kultot na predcite. Site praznici vo godinata, na ~elo izvr{i separacija i da go izdeli od ovoj praznik, a i od drugite prazni- so Badnik (bdeewe, o~ekuvawe Hristos da se rodi) i so doma{niot i ci, paganskoto od hristijanskoto, i da kaè: do ovde e pagansko, a nava- nacionalniot praznik (slava), se grupiraat okolu toj kult; najgolem mu hristijansko, ili, do ovde Boì} e paganski, a navamu hristijan- del od `rtvite, slu~ajni i periodi~ni, im e namenet na predcite. Bez ski? Iako e praznik na predcite, Boì} ima i solaren karakter. preteruvawe moè da se kaè deka celata srpska religija (se razbira, “Koga stanuva zbor za praznicite na pravoslavieto, na prvo mes- i makedonskata, n. z.) se temeli na kultot na predcite.”9 So drugi zbo- 10 to mora da se spomenat dva praznika: doma{nata slava i Badnik ili rovi, “site praznici, obredi i veruvawa” na pravoslavieto, glavno se Boì}. Toa se najpoznati i najpopularni praznici vo na{iot naroden vrzani za predcite, a ne za Hrista; prete`no za predanieto i tradici- kalendar. Obata praznika se nasledeni od starata religija, i duri so jata, malku za Hristovata nauka; vrzani se za istorijata i proniknati tekot na vremeto crkvata gi sankcionirala i do izvesen stepen se hris- se so istoricizmi, a ne so izvornoto biblisko hristijanstvo - staroto tijanizirale. I edniot i drugiot imaat ednakov visok ugled.” paganstvo e nametnato so hristijansko ruvo. “Boì} e mo{ne komplikuvan praznik. Verojatno toj takov bil i vo prethristijanskoto vreme, za{to, u{te toga{ za nego se vrzuvale Za hristijanskiot praznik Boì}: “Vo prv red i prvobitno nekolku religiozni idei. Kon seto toa hristijanskata crkva dodala svoi Boì} e praznik namenet na du{ite na predcite. No, pokraj toa, toj objasnuvawa, tolkuvawa i simboli. Spored toa, na{iot dene{en Boì} sobral i nekoi drugi praznici koi gi likvidiral i posluìl kako se sostoi od hristijanski elementi, koi se malobrojni i sekundarni, i stoèr za eden cel sinkretizam vo na{ata religija.” od stari, paganski elementi, koi se mnogubrojni i bitni. Od interes e “Boì}, onakov kako {to go slavi na{iot narod denes - so bad- sega da se znae koi se tie starinski elementi, i kakov karakter imal nik, so slama, so kva~ewe, so `rtvuvawe na prase i so mnogubrojni drugi stariot srpski praznik koj podocna e zamenet i potisnat so hristijan- obi~ai, e praznik od na{ata stara (slovenska) vera.” “Toj e na{ star skiot Boì}.” doma{en praznik, no ne e crkoven.” “[to se odnesuva do crkovniot, zvani~niot Boì}, toj ne e pos- “Toj ubav i mil Boì} ne e hristijanski praznik, tuku na{, starin- tar od ~etvrtiot vek... Duri podocna crkvata se obidela da go utvrdi ski, koj crkvata go primila kako svoj i mu dala svoe objasnuvawe.” datumot na Hristovoto ra|awe (za koj novozavetnite spisi ne ni kaù- “Pred s#, Boì} e praznik od kultot na na{ite predci, na koi vo vaat ni{to) i od nego da napravi praznik. Odbran e 25 dekemvri (koga tie denovi im se davala mo`nost da se nahranat i da se nagreat... Jasno denot po~nuva da raste i vremeto da se zatopluva), sekako, zatoa {to e deka ovde ne stanuva zbor za hristijanskiot Bog koj nitu java na kow, toj den vo rimskiot kalendar bil odbeleàn kako den na ‘nepobedlivoto sonce’, i {to toj vremenski period kaj site narodi vaèl nitu vleguva v ku}i niz tavan, nitu pak u~estvuva vo ve~erata {to mu kako ra|awe na sonceto i kako budewe, po~etok na noviot ìvot vo se gotvi. Me|utoa, site tie se poznati naviki na bogovite na paganiz- prirodata. Dvaeset i petti dekemvri bil i rodenden na Mitra (Mi- mot...” tras - bog na sonceto), ~ija{to religija mnogu nalikuvala na hristi- “Faktot {to Boì} patuva na kow niz zemjata i go obikoluva janskata i mu pravela mo{ne seriozna konkurencija na mladoto hris- svojot narod napolno odgovara na navikite na starite nacionalni tijanstvo; poradi toa crkvata, vo 4 vek, koga dobila o~igledna nadmo}, bogovi koi postojano, ili periodi~no, ili pak odnenade` i neo~e- za kone~no da gi uni{ti site tragi na kultot na Mitra, go odbrala kuvano go obikoluvaat svojot narod i koi se ve~no na pat.” najgolemiot den na Mitra za najgolem svoj praznik. Toa {to na 25 de- “Boì} prvobitno i prvenstveno e bog na ‘onoj svet’, bog na kemvri }e mu se dade drugo, hristijansko tolkuvawe, navistina bilo ‘dolniot (podzemniot) svet’ i bog na mrtvite. Toa e osnovna, negova edinstven na~in praznikot na ‘nepobedlivoto sonce’, koj s# u{te, duri i prvobitna funkcija... Dedo Boì} e nametnat so koùv (kaj nas kole- me|u hristijanite, imal golema publika, napolno da zamine vo zaborav. darite se nametnati so koùvi, n. zab.), a, kako {to znaeme od istori- No crkovniot Boì} ne se ograni~il samo na ovaa edinstvena jata na religijata, koùvot (nametkata) e eden od najva`nite atributi ideja. So tekot na vremeto, kaj site narodi koi, neposredno ili posred- na boèstvata i na demonite na dolniot svet - na Hadesa, Hermesa, no, bile pod vlijanie na rimskata kultura, za hristijanskiot Boì} Vodana, Tanatosa i dr. Kako bog na mrtvite, Boì} bil i najgolem bog se vrzani izvesni obi~ai od rimskata nova godina. Pokraj drugoto, na na{ive prostori, i toa e sosem razbirlivo koga se znae deka spored rimskata nova godina, koja Rimjanite ja narekuvaleCalendae , boèstvata na dolniot svet rado stanuvale najgolemi nacionalni bo- mnogu narodi svojot Boì}, ili izvesni boì}ni obi~ai, gi nareku-

126 127 {to e praveno toa porano. No krvta moè da se zameni i so crvena boja, vale taka - na primer na{ite zborovi kolede, koledar, koledarka, pa ottamu ra{ireniot obi~aj vo preistoriska Evropa ~ove~kite skele- koleda~ka, koledarski, poteknuvaat ottamu.” ti, po izvesno vreme, koga bi bile povtorno zakopuvani, da se ma~kaat “Koga narodite na na{ive prostori go primile hristijanstvoto, so krv. Zna~i, crvenata boja na jajcata e simbol na krvta. Navistina i so nego i site praznici za koi znaela Pravoslavnata crkva, po~nale na{iot narod jajcata gi bojadisuval so crvena boja u{te porano, vo kul- da go praznuvaat i Boì}. Toj crkoven Boì} do{ol da zameni nekolku tot na predcite, pa potoa toj obi~aj go prenel i na Veligden.” stari praznici, {to gi praznuval na{iot narod za vreme na zimskite 13 solsticii. No toa ne bila zamena, tuku kompromis; starite praznici Zaklu~ok: I obi~aite na ovoj golem hristijanski praznik, Ve- prodolìle da ìveat i ponatamu, samo crkvata im dala novo ime, novo ligden, se ispilile nekade vo prethristijanskiot paganizam i nemaat tolkuvawe i nekolku navistina bezzna~ajni podrobnosti od hristijan- nikakvo biblisko poteklo, nitu kakva i da e vrska so Biblijata. Tie skiot kult. Nie ne znaeme koi bile tie stari praznici; no od boì}- se avtohtono ~edo na predanieto, ~ista istoriska, nebibliska kategor- nite obi~ai, koi na{iot narod s# u{te gi ~uva so polna po~it, nie sme ija. Vo najdobar slu~aj, Veligden, onaka kako {to se prifa}a i se slavi vo sostojba da izvle~eme dosta zaklu~oci od nivnata sodrìna i cel.”12 denes, e hibrid me|u stariot paganizam i hristijanstvoto.

Za hristijanskiot praznik Veligden:I Veligden e golem hris- Za zadu{nicite: “Boì}nite praznici vo na{ata stara religija tijanski praznik, posveten na Hristovoto voskresenie. ]e $ dozvolime bile denovi posveteni na mrtvite, zadu{nici. Zimskata sezona, koga na etnologijata da ni kaè ne{to i za nego. besneat nepogodi i koga no}ite se dolgi, spored religiskite sfa}awa “Hristijanite - pripadnicite na orientalnite crkvi - vo prona na{ite predci, e te{ka i kriti~na. Toga{ mrtvite se aktivni. Vo slavuvaweto na Veligden vnele i nekolku mnoguboè~ki obi~ai od tie denovi Odinovata ‘diva vojska’, ‘karakonxolite (stra{ilata), kultot na Adonisa. Adonis, ili kaj Vaviloncite Tamuz, bil boèstvo ve{terkite, seni{tata, i sekoja ne~estiva sila’, imaat svoi orgii. Taa na vegetacijata, qubimec na Afrodita. Toj zaginal vo svojata rana sezona osobeno jasno e obeleàna vo germanskata i slovenskata religi- mladost. Za vreme na praznikot, posveten na Adonisa, koj se slavel ja... Toj e nare~en fatalen period, poln so religiski strav i so sekakvi mnogu rasko{no kon krajot na letoto, na odar bil postavuvan kipot na magi~ni pretpazlivi merki. Vo toa vreme selanite, koga izleguvaat od Adonisa, prenatrupan so cve}e, i tuka ènite go oplakuvale so nekon- doma, ‘stavaat vo pojasot korka leb ili sol, glavica kromid ili ne{to troliran izliv na àlost. Obi~aite od ovoj Adonisov praznik vlegle drugo, kako pretpazliva merka od sekoja ne~estiva sila’. Vo tie deno- vo isto~nite crkvi i vo veligdenskiot ceremonijal.” vi, koga mrtvite se mnogu silni, i koga se nao|aat vo na{a blizina, “Centralno mesto vo obi~aite povrzani so praznikot Veligden, navistina e najzgodno i najoportuno da im se davaat zadu{ni gozbi... sekako, e obi~ajot bojadisuvawe i kr{ewe na jajca. Obi~ajot bojadisu- Spored toa, boì}nite praznici gi nosat site belezi na zadu{nicite vawe na jajca e poznat i kaj drugite hristijanski narodi vo Evropa, i koga se deli hrana za pokoj na du{ite na umrenite i se odi na grobi{ta, o~igledno e deka toj e mo{ne star.” pa i tamu se deli za pokoj na umrenite.” “Vo religijata i vo mitologijata jajceto ima golemo zna~ewe. “Badnik e den na du{ite na pokojnicite, zadu{nici i, bez somne- Osobeno toa ~esto se spomenuva vo mitovite za sozdavaweto na svetot... nie, nie moème da go identifikuvame so rimskite zadu{nici, koi se Jajceto se smetalo za izvor na ìvotot i zatoa imalo golema uloga vo proslavuvale re~isi vo istiot den (23 dekemvri). Samo po sebe se raz- kultot na mrtvite - im se dava nim, li~no, na grobot, ili simboli~ki, bira deka na{iot praznik ne e prodolènie na rimskiot, tuku i edni- ‘za nivna du{a’, jadewe i piewe. Lesno e da se razbere deka `rtvata vo ot i drugiot se nezavisni ostatoci od najstaroto indoevropsko minato.” jajca osobeno im e draga na mrtvite, za{to jajceto go sodrì ona {to “Od ova {to go kaàvme proizleguva deka Badnik e mnogu sli~en im e najpotrebno na mrtvite - sodrì ìvot. Ottamu golemoto zna~ewe na doma{nata slava. I edniot i drugiot den se posveteni na mrtvite; i na jajceto vo mrtove~kiot kult... I na{iot narod daval i dava jajca kako vo edniot i vo drugiot den na mrtvite im se prinesuvaat `rtvi. Raz- `rtva na svoite pokojnici. Ra{iren e obi~ajot da se nosat jajca na likata e samo vo toa {to slavata e doma{en praznik, doma{na zadu{- grobovite i da se delat za du{a... Zna~i, obi~ajot `rtvuvawe jajca kaj nica, a Badnik e op{t praznik... Za vreme na doma{nata slava im se nas e prenesen na Veligden od kultot na predcite.” prinesuvaat `rtvi na predcite, a na Badnik na mrtvite voop{to; ot- “Zo{to jajcata se bojadisuvaat so crvena boja? Vedna{ da kaème tamu postoi propis za vreme na doma{nata slava da se spomenuvaat, da deka i crvenata boja n# vodi kon kultot na predcite... Crvenata boja se povikuvaat na gozba site predci po ime, dodeka toa ne e slu~aj so rado se upotrebuvala vo mrtove~kiot kult... Crvenata boja e bojata na praznikot Badnik... Faktot deka obata praznika mu pripa|aat na kul- krvta, a krvta e ìvotot ili du{ata. Od taa pri~ina krvta im se dava tot na mrtvite svedo~i za nivnata golema starost, za{to kultot na na mrtvite kako `rtva... No krvta e skap sok, pa primitivniot ~ovek mrtvite, osobeno privatniot kult, e edna od najstarite institucii {to rano se pogriìl za nea da najde zamena. [to moè da ja zameni krvta? ja poznava istorijata na religijata. Spored toa, i Badnik, ako e praznik Moè da ja zameni te~nost so ista boja, na primer, vinoto, i ottamu na mrtvite, ne ni do{ol zaedno so hristijanstvoto, tuku toj e praznik obi~ajot grobot da se preliva so vino, namesto da se preliva so krv, kako od na{ata stara religija.”14

128 129 Ne Hristovata, ami starata religija; ne Biblijata, ami predani- tina bil idol so oblik na krst. Osven toa, doma{niot krst se kape, eto, tradicijata, paganizmot, istorijata... onaka kako Egip}anite sekoj den {to gi kapele statuite na svoite bogovi, a Grcite i Germancite za vreme na praznicite posveteni na Za postovite: “Vo {to e su{tinata na postot? Kaj na{iot narod tie boèstva.” normalniot, ritualen post se sostoi od zabrana da se jade ìvotinsko “Toa {to krstot se kape vo odreden praznik (se frla vo voda na meso i ìvotinski produkti voop{to. Nadvor od toa, po pravilo, moè praznikot Vodici) e dokaz deka kapeweto navistina e ritualno; osven da se jade s# {to se saka i kolku {to se saka. Toj propis vaì i za crkov- toa, dokaz e deka ovde ne e vo pra{awe nekakov simbol, tuku navistina nite i za starite narodni postovi. boèstven numen, doma{en idol od na{ata stara vera. [to denes toj “O~igledno e deka postot kaj na{iot narod prvobitno - vo paga- krst se smeta za hristijanski simbol, toa e sosem priroden razvoj na nizmot - nemal eti~ka podloga, tuku ~isto religiska. Od religiski rabotite.” pri~ini mesoto vo nekoi denovi bilo zabraneto... Zabranata da se jade “Doma{niot krst na na{ive prostori, vo ~ija{to ~est za vreme meso za vreme na boì}nata i veligdenskata sezona spa|a vo vremeto na negoviot praznik se prireduva gozba, slava, navistina prvobitno e koe{to e ispolneto so praznici na predcite, pa o~igledno e deka taa starinska, prethristijanska kultna slika. Pra{awe e samo kogo toj go e ostatok od prethristijanskiot kult. Poradi toa, jasno e deka postot, pretstavuva, i koe boèstvo moè da dojde vo obyir - toa e ili doma{- koj se sostoi od zabrana da se jade ìvotinsko meso, e sostaven del na niot za{titnik, odnosno mitskiot predok, zna~i lokalniot heroj ili, mrtove~kiot kult i na kultot na predcite voop{to.” nikoj drug osven samiot najgolem nacionalen bog.” “Vo denovite koga postime zabraneto e da se jade meso od pri~ina “No dovolno e da se naglasi deka doma{niot krst prvobitno bil {to vo toa vreme du{ite imaat sloboda na dvièwe i toga{ po pravi- kultna slika od starata vera, i deka krsnata slava prvobitno mu bila lo tie se inkarniraat vo ìvotni i nie, jadej}i meso, doa|ame vo nepo- nameneta na staroto boèstvo pretstaveno so toj krst. So pokrstuvawe- sreden dopir so nekoja du{a, eventualno ja vnesuvame vo sebe, so {to to na lu|eto na na{ive prostori, staroto boèstvo e zameneto so ovoj kultno se klawame i pravime grev.”15 ili so onoj svetitel - a toa redovno se slu~uvalo i vo drugi prigodi koga trebalo da se eliminira staroto boèstvo. Pri toa sekoja lokal- Interesno, du{ite na pokojnicite se inkarniraat vo ìvotni i na ili krvna zaednica bi dobivala svoj svetec-za{titnik... Poznato e poradi toa nie koga postime ne jademe meso! Ova pove}e nalikuva na deka sveti Sava starite boèstva gi zamenuval so hristijanski... Krs- ne{to budisti~ko, otkolku na hristijansko i biblisko. nata slava se slavi edna{ godi{no vo opredelen den.”16 Za krstot, za krsnata slava, za slavata, za krsnoto ime ili za Zna~i, i doma{niot krst vo pravoslavnite semejstva i doma{niot svetecot: “Kako na{iot starinski praznik, koj mu prethodel na praznik, nare~en “Krsna slava”, se povrzani so predcite i nivnite Boì}, {to bil praznik i na vrhovniot bog i na site predci, taka i bogovi, a ne so Hrista i so Hristoviot krst. Toa e ne{to {to proiz- krsnata slava prvobitno bila spomen na predcite, praznik na mitskiot leguva od predanijata, od tradicijata, od istorijata i od paganizmot, a predok i na site predci i ednovremeno praznik na najgolemiot na- ne od Biblijata. cionalen bog.” I site drugi praznici na hristijanstvoto, za koi nema potreba “Izrazite - krsna slava, slava, krsno ime i svetec - treba da gi op{irno da zboruvame, se paganska i istoriska kategorija. Toa se prazni- sfatime takvi kakvi {to se; tie, o~igledno, moàt da zna~at samo ‘sla- ci, denovi koi, blagodarenie na svoite svetci, stanale sveti, nasproti va’, odnosno, `rtven obred i gozba nameneti na krstot; kola~ot i faktot {to Gospod posvetil samo eden den - sabotniot den! sve}ata isto taka mu pripa|aat na krstot. Se pra{uvame na koj krst. Imame samo eden odgovor: slavata e ~isto doma{en praznik, doma{na misterija, i bidej}i, kako takva, mu e nameneta na nekoe boèstvo, ne moè ni{to drugo da dojde vo obyir osven onoj prost, drven krst, koj, Za hristijanskoto mona{tvo kako najgolema svetiwa, se nao|a na yidot vo sekoja ku}a na na{ive prostori. Ete, na toj krst, koj e postar i od samata slavska ikona.” “Hristijanskoto mona{tvo e za~nato vo 3 vek na egipet- “Interesno e da se znae vsu{nost {to e toj krst i kogo go pretsta- ska po~va. Zna~eweto na ovoj fakt stanuva o~igledno duri koga, vuva. Vedna{ moème da kaème deka krstot prvobitno ne bil hristi- zaedno so nego, }e se razgledaat i drugi dve vistini. Prva vis- janski simbol. Najmalku bi smeel da se identifikuva so krucifiksot tina: Mona{kiot na~in na ìveewe, {to podrazbira povle- (so Hristovoto raspnuvawe), ~ij{to kult na pravoslavieto na na{ive prostori mu e nepoznat. Toj doma{en krst, po svoeto poteklo e pret- kuvawe od svetot vo ìvot na isposni{tvo vo ramkite na ispos- hristijanska kultna slika, starinski idol na na{ive prostori... Toj ni~kata zaednica, e sprotiven na duhot, na na~elata i razvo- kako kult se po~ituva napolno spored paganskite propisi - se zakitu- jot na ranoto hristijanstvo... Vtora vistina: vo Egipet imalo va, se oblekuva itn. Za nas e va`no deka toj vo dale~noto minato navis- mnogu isposni~ki zaednici odamna pred hristijanite da po~nat

130 131 da se povlekuvaat vo egipetskata pustina za da ìvaat vo nea ra, da gi povrze so Bo`jata re~ koga taa ne poznava takvo ne{- isposni~ki ìvot. So drugi zborovi, mona{tvoto vo Egipet to? Kade se vrskite, kade e apostolskoto preemstvo ili kon- od po~etok bilo nehristijanska religiska pojava... tinuitet na “site ovie praznici, obredi i veruvawa”, na ova Vo tekot na prvite tri stoletija od svoeto nastanuvawe, “sveto predanie”? hristijanskata religija, se ~ini, bila nemona{ka, kako {to Premnogu nebibliski, nehristijanski, paganski i isto- tvrdi Tertulijan... Od egipetskata pustina ovaa praksa se riski balast, jalovina, zgura i troskot, sueverie, magla i paja- pro{irila na drugite delovi od hristijanskiot svet vo 4 vek, ìna, a premalku bibliska sodrìna i su{tina vo predani- a do krajot na toj vek mona{kiot ìvot stanal karakteris- jata i tradicijata, dragi moi! ti~no obele`je od najdale~nata isto~na, do najdale~nata “No Isus im re~e: ‘Zaludno me po~ituvate koga propove- zapadna i severna to~ka na Rimskoto carstvo, vklu~uvaj}i ja date u~ewa koi vsu{nost se ~ove~ki zapovedi... ja ukinuvate Bo`- Britanija”17 jata zapoved za da go zapazite va{eto predanie” (Marko 7,5-9). Mona{tvoto privleklo i golem broj devojki i vdovici koi organizirale ènski manastiri kade {to ìveele kako kalu|erki. Literatura: Bog ne bara od nas da se povle~eme od op{testvoto na osameni mesta, da se zatvorime me|u yidovi na manastiri, 1. Catholic Doctrine as defined by the Council of Trent, by Nampon daleku od o~ite na javnosta, da ìveeme kako pustinici, kako 2. Citat prezemen od “Svetosavqe”, od internet isposnici i asketi za da postigneme pogolema svetost i da 3. Crkvata i sektite, izdanie na MPC, Skopje 1999, str. 172 bideme poblizu do Boga. Svetost pred Boga i hristijanska 4. Isto, str. 169 golemina nie postignuvame kako obi~ni lu|e niz obi~niot 5. Mansi SC, vol. 33, pp. 529, 530 semeen i op{testven ìvot, niz postojana zaednica so Boga 6. More Answers to your Questions: Bonaventure Hinwood so molitva i so prou~uvawe na Bo`jata re~. 7. Serafim Rouz, 85-87 8. Trevor Ling, Istorija religije Istoka i Zapada, SKZ, Beograd 1990, pp. “Vo srceto svoe ja zatrvoriv Re~ta tvoja za da ne ti gre{am” 224,225 (Psalm 119,11). Ne vo pe{teri na planina, ne zatvoreni vo 9. “O vrhovnom bogu u staroj srpskoj religiji”, Beograd 1994, str. 334 manastir za da ne gre{ime. Re~ta Bo`ja vo na{eto srce ni 10. Isto, str. 334 pomaga da ne gre{ime. “Sekoj {to gre{i, od |avolot e, za{to 11. Veselin âjkanovi}, Studije iz srpske religije i folklora, |avolot gre{i od po~etok. Zatoa se javi Bo`jiot Sin, za da gi Kwiga druga, 1925-1942, Beograd 1994, str. 479-483 razurne delata na |avolot. Sekoj {to e roden od Boga ne gre{i, 12. Veselin âjkanovi}, Studije iz srpske religije i folklora, za{to negovoto seme (re~ta Bo`ja) e vo nego, i ne moè da 1910-1924, Kwiga prva, Beograd 1994, str. 120-122 gre{i, bidej}i e roden od Boga” (1. Jovanovo 3,8-9). 13. Veselin âjkanovi}, Studije iz srpske religije i folklora, Ete, po~ituvani, toa se tie “sveti” predanija na pravo- Kwiga druga, 1925-1942, Beograd 1994, str. 142-147 14. Veselin âjkanovi}, Studije iz srpske religije i folklora, slavieto i na katolicizmot za koi tie tvrdat deka imaat “ed- 1910-1924, Beograd 1999, str. 240-246,132,133 nakva” va`nost so Biblijata! No nie navistina se pra{uvame, 15. Veselin âjkanovi}, Studije iz srpske religije i folklora, moè li seto ova da se soobrazi so bibliskoto u~ewe i da se Kwiga druga, 1925-1942, Beograd 1994, str. 205,206,309 najde za nego mesto na nejzinite sveti stranici? Kako moè 16. Isto, str. 474-476 pravoslavieto “site ovie svoi praznici, obredi, obi~ai i 17. Trevor Ling: Istorija religije Istoka i Zapada, SKZ, Beograd 1990, pp. veruvawa”, koi se fabrikuvani vo tekot na istorijata i vo 228,229. istorijata, nadvor od Biblijata i nadvor od nejzinite normi i ramki, vo mnoguboè~ka sredina, srede paganizam, koi se ~edo na tradicijata, a se negovi stolbovi vrz koi se potpi-

132 133 site vklu~eni vo toj proces, no sekoj od niv ima posebna funkcija i uloga. Sinot ja napu{til ve~nta slava vo koja uìval so ostanatite ~lenovi na Boèstvoto i stanal telo (Jovan 1,14). Samo Bog moèl da ni dade ìvot. Sinot e boèstvena li~nost, i spored toa, Toj imal ìvot i sekoga{ vo sebe }e ima ìvot. Pri pomiruvaweto so Boga Toj ni dal ìvot od svojot ìvot. Toj ìvot ne poteknuva (ne proizleguva) nitu BIBLIJATA ZA NEBESNOTO TROJSTVO od eden drug izvor; inaku ne bi bil negov, i Toj ne bi moèl da ni go dade. Vo nego be{eìvotot. Spored toa, Trojstvoto se sostoi od tri lica: od Bog Ote- Biblijata jasno zboruva za postoewe na samo eden Bog, cot, Bog Sinot i Bog Svetiot Duh. Postojat tri su{testva dodeka ednovremeno ukaùva na pluralnost na boèstvenite okolu Bo`jiot prestol: Otecot, Sinot i Svetiot Duh. Tie li~nosti vnatre vo Boèstvoto. Hristijanite tradicional- ne se edno, tuku se tri lica. Sekoj od niv ima poinakva ulo- no toa u~ewe za nebesnoto Boèstvo go narekuvaat doktrina ga, no imaat ista priroda i isti prerogativi: Ve~en Bog za Trojstvo. Ne postojat tri Boga, tuku eden Bog vo tri lica, Otec, ve~en Bog Sin Isus Hristos i ve~en Bog Sveti Duh; triedno Boèstvo. Vo Hristovata slu`ba posebno se otkri- semo}en Bog Otec, semo}en Bog Sin Isus Hristos i semo}en va pluralnosta na li~nostite vnatre vo Boèstvoto. Hris- Bog Sveti Duh; seznaen Bog Otec, seznaen Bog Sin Isus Hris- tos bil i e Sin Bo`ji, Bo`ja Re~ (Logos) vo ~ove~ko telo. tos i seznaen Bog Sveti Duh; nasekade prisuten Bog Otec, Otecot go pratil Hrista, a Hristos go zamolil Otecot na nasekade prisuten Bog Sin Isus Hristos i nasekade prisuten svoite u~enici da im prati drug Ute{itel, Svetiot Duh. Site Bog Sveti Duh. - Apsolutno edinstvo na tri lica so napolno trojca rabotele i zaedno rabotat za spasenie na ~ove~kiot ista su{tina, so ist karakter, so ista misla, volja i èlba. rod. Ovaa tajna na Boèstvoto se nasetuva vedna{ na po~eto- Nekolku bibliski tekstovi za bibliskoto Trojstvo: kot od Hristovata slu`ba, koga pri negovoto kr{tavawe tri- “Kr{tavajte gi lu|eto vo ime na Otecot, Sinot i Svetiot te boèstveni li~nosti posvedo~ile za svojata bliska me|u- Duh” (Matej 28,19). - Ovde posebno se imenuvaat site tri lica sebna zaednica (Matej 3,16.17). na Boèstvoto, na Trojstvoto. Sam po sebe Bog e tajna na edinstvo na tri lica. Spored “Blagodatta na na{iot Gospod Isus Hristos, qubovta na toa, Toj po priroda e su{testvo koe vospostavuva odnosi - Boga (Otecot) i zaednicata na Svetiot Duh da bidat so site odnosi vnatre vo Boèstvoto, vo Trojstvoto, i odnosi so svo- vas” (2. Korin}anite 13,13). ite sozdanija. Boga go odbeleùva tn.pathos . Zborot pathos zna- “Eden Duh... eden Gospod... eden Bog i Otec na site” ~i deka Toj e Boèstvo koe dlaboko ~uvstvuva bidej}i vos- (Efescite 4,4-6). postavuva i stapuva vo odnosi. “Na izbranite spored providenieto na Bog Otecot, za Iako vo Boga se sodràt tri li~nosti, triedno Boès- osvetuvawe {to go vr{i Duhot, da mu se pokorat na Hrista i tvo, Toj sepak e eden. Obidot da go sfatime Boga - kako moè da bidat poprskani so negovata krv” (1. Petrovo 1,2). - I ovde Toj da bide eden vo tajnata na vzaemosta na odnosite vo Troj- gi imame site tri lica na Boèstvoto: Bog Otecot, Duhot i stvoto - gi nadminuva na{ite racionalni sposobnosti. Me|u- Hrista, koi mnogu pati vo Biblijata se zaedno, no ovie nekol- toa, bidej}i Bog e eden, moème da tvrdime deka Boèstvoto ku tekstovi {to gi spomenavme se dovolen dokaz i potvrda poseduva edinstvo na voljata, namerite, prirodata i akciite. za bibliskoto Trojstvo. Pluralnosta na li~nostite na Boèstvoto ni dozvoluva da ja razlikuvame ulogata na Sinot vo pomiruvaweto na gre{- nicite so Boga od ulogata na Otecot i Svetiot Duh. Tie se

134 135 Arie na dol`nost. Me|utoa, istiot den Arie umrel, vo {to mnozina videle Bo`ji sud nad onie {to $ ja otvorile vratata na la`nata nauka. “Konstantin ostanal veren na u~eweto na Arie, za{to tri dena pred smrtta go krstil eden arievski biskup. Duri i HRISTOS E VEÊN BOG sinot na Konstantina, Konstancij, bil golem pobornik i branitel na arievstvoto.”2 Ete od kogo svedocite na Jehova ja dobile naukata koja{to go potkopuva bibliskoto u~ewe za Hrista kako Bog. Za~etnik na ovaa nauka e Arie, a nejzin bra- Svedocite na Jehova tvrdat deka “Bo`jiot Sin (Hristos) nitel i golem privrzanik carot Konstantin. e prvo sozdanie {to go sozdal Bog so svoi race”1, prvo sozdadeno ìvo su{testvo vo vselenata i poradi toa Toj, kako soz- Hristos e Sin Bo`ji, no i Sin ~ove~ki danie, ne e ednakov so Bog Otecot i ne e ve~en Bog. Ovaa nebibliska nauka se pojavila vo 4 vek. Imeno, vo Vo Biblijata Hristos ni e prikaàn kako “Sin Bo`ji”, po~etokot na ~etvrtiot vek aleksandriskiot biskup, Arie, koj mu pripa|a na Boèstvoto, na Trojstvoto, kako Bog so ve~- prv go napadnal bibliskoto Trojstvo, obiduvaj}i se da im ja na Bo`ja priroda, no i kako “Sin ~ove~ki”, so ~ove~ka priro- odzeme boèstvenata priroda na Isusa Hrista i na Svetiot da, roden od devojka Marija, koj mu pripa|a na~ove{tvoto. Na Duh. Toj po~nal da propoveda protiv Hristovoto boèstvo, zemjata, kako Sin ~ove~ki, Toj ednovremeno e vistinski Bog tvrdej}i deka Hristos e sozdaden od ni{to, deka Sinot ne e i vistinski ~ovek, Bog vo ~ove~ko telo. Dodeka ja izvr{uval ednakov so Otecot i deka Toj imal sloboda da ostane dobar svojata misija na zemjata, vrzan za ~ove~ka priroda, Hristos ili da se svrti kon zloto. Bidej}i po priroda ne bil Bog, se odnesuval kako ~ovek napolno zavisen od Boga kako i sekoj Hristos stanal Bog so pomo{ na Bo`jata milost. Sepak, Si- drug ~ovek. Toj misli, zboruva i dejstvuva kako ~ovek celos- not e postar od sekoe sozdanie. Toj e duri tvorec na svetot i no predaden na Boga i voden od Boga, od Svetiot Duh. Toj ja negov upravitel. izvr{uva samo Bo`jata volja i visi i umira na krst za da gi U~eweto na Arie se protivstavuva na samoto sebesi. Ako spasi gre{nicite. Kako ~ovek Toj ne e seznaen. Zatoa }e ka- Isus ne bil Bog, toga{ kako stanal Bog? So toa {to ostanal è: “A za onoj den i ~as (za vtoroto doa|awe), nikoj ne znae, dobar? Zar boèstvoto e ne{to {to moè da se zaraboti ili ni angelite na neboto, nitu Sinot, tuku samo Otecot” (Mar- da se dobie, kako ~in vo vojska, so {koluvawe, so diploma i ko 13,32). Kako ~ovek Toj ne e semo}en, pa }e kaè: “Vistina so zasluèna nagrada, ili pak toa e edinstvena priroda? vi velam, Sinot ne moè ni{to da pravi sam od sebe”, i }e Vo 321 godina soborot na egipetskite i libiskite bis- dodade: “Otecot e pogolem od mene” (Jovan 5,19; 14,28). Isus kupi go osudil u~eweto na Arie i ve}e vo 322 godina po Hris- kako ~ovek e pomal duri i od angelite koi vo svoe vreme gi ta Arie bil isklu~en i proteran od Aleksandrija. Me|utoa, sozdal li~no Toj: “Go gledame Isusa, koj be{e za kratko carot Konstantin, kako privrzanik na arievskoto u~ewe, vo vreme pomal od angelite” (Evreite 2,9). 325 godina svikal prv op{t sobor vo Nikeja, na koj bile pri- Site ovie ograni~uvawa {to gi pokaùva Hristos dode- sutni 218 biskupi, so cel da se re{i sporot so Arie. Na toj ka bil vrzan za ~ove~ka priroda, kako Sin ~ove~ki, jehovis- sobor Arie povtorno go iznel svoeto u~ewe, no nabrgu go tite gi koristat za da dokaàt deka Hristos ne e semo}en Bog pobedil Atanas, i Arie ne bil vraten na svojata dol`nost. ednakov so Otecot, tuku deka Toj e sozdadeno su{testvo, su{- Nasproti odlukata na soborot, Konstantin podocna se testvo od ponizok rang, {to ne e vistina. Hristos kako “Sin obidel da go vrati Arie na dol`nost, no ne uspeal. Svikan e ~ove~ki” e pomal od Bog-Otecot, no Hristos kako “Sin Bo`ji” sobor vo Tir, na koj grupa evzebievci re{ile da go vratat e napolno ednakov so Bog-Otecot.

136 137 Apostol Pavle dava interesno objasnuvawe: “A (Otecot) Biblijata silno go potvrduva Hristovoto za Sinot veli: ‘Tvojot prestol, Boè, e ve~en, i skiptarot boèstvo na pravdata e skiptar na tvoeto carstvo...’ i: ‘Ti, Gospode, vo po~etokot gi poloì temelite na zemjata, i nebesata se Sam Hristos tvrdi za sebe deka e Bog: “A koga im gi izmi delo na tvoite race’” (Evreite 1,8-10). Ovde Otecot mu se nozete (na u~enicite), Isus ja zede svojata gorna obleka i pak obra}a na Sinot imenuvaj}i go kako Bog so ve~en prestol i prilegna kraj trpezata i im re~e: ‘Sfativte li {to vi sto- kako Gospod i Tvorec. Mnogupati Hristovoto boèstvo bilo riv? Vie me narekuvate mene u~itel i Gospod, i pravo velite, potvrdeno, no ovde toa go potvrduva direktno nebesniot Otec. za{to toa sum. I taka, ako jas, Gospod i u~itel, vi gi izmiv Me|utoa, vo prevodot na Noviot zavet {to go napravile nozete vam, i vie ste dol`ni da si gi miete nozete eden na jehovistite vo Evreite 1,8-10 naiduvame na mnogu grub fal- drug’” (Jovan 13,12-14). Da, Hristos veli: “Jas sum Gospod i sifikat. Zborovite {to gi kaùva Otecot za Sinot: “Tvo- u~itel!” “Hristos... koj e Bog nad site” (Rimjanite 9,5). jot prestol, Boè, e ve~en”, gi zamenile so: “Bog e tvoj pres- Svoeto vtoro doa|awe Hristos go najavuva kako Gospod: tol vo seta ve~nost”, so {to tie na Hrista mu ja odzemaat ve~- “Vo onoj den mnozina }e mi re~at: ‘Gospode, Gospode, ne pro- nosta i negoviot ve~en prestol, obiduvaj}i se da go svedat na rokuvavme li vo tvoe ime, ne izgonuvavme li demoni vo tvoe sozdadeno su{testvo. ime i ne pravevme li mo}ni ~uda vo tvoe ime?’ A toga{ jas U{te nekolku tekstovi, iako ima mnogu: }e im kaàm: ‘Nikoga{ ne sum ve poznaval. Odete si od mene, “O~ekuvaj}i ja blaènata nade` i javuvaweto na slavata vie, koi vr{ite bezzakonie’” (Matej 7,21-23). na na{iot velik Bog i Spasitel, Isus Hristos” (Tit 2,13). Zboruvaj}i za svojot odnos sprema Otecot, Isus kaùva: Zna~i, Isus Hristos e “velik Bog i Spasitel”. “Jas i Otecot sme edno” (Jovan 10,30). Edno vo goleminata i “Koga }e se javi Gospod Isus Hristos od neboto... Isus, mo}ta, edno vo s#. na{iot Gospod” (2. Petrovo 1,7.8.2). Po voskresenieto, koga Isus im se javil na svoite u~e- “Ako so tvojata usta ispoveda{ deka Isus e Gospod i ako nici, go povikal neverniot Toma da gi stavi svoite prsti vo vo tvoeto srce poveruva{ deka Bog go voskresna, }e bide{ negovite rani i da ne bide ve}e neveren. Koga Toma se uve- spasen” (Rimjanite 10,9-13). ril deka toa navistina e Isus, rekol: “Gospod moj i Bog moj” “Veruvaj vo Gospoda Isusa Hrista i }e bide{ spasen ti (Jovan 20,28). Dali apostol Toma zgre{il narekuvaj}i go i tvojot dom” (Dela 16,31). Isusa Hrista Bog? Ako Toma zgre{il koga Hrista go nare- “Proslavuvajte go vo svoite srca Hrista kako Gospod” (1. kol Gospod i Bog, Spasitelot sigurno bi go ispravil. Me|u- Petrovo 3,15). toa, Toma iznel vistina {to Isus ne ja demantiral. “Isto taka znaeme deka Bo`jiot Sin dojde i ni dade um Proro{tvoto za Isusa glasi: “Zatoa Gospod sam }e vi da go zapoznaeme Vistinitiot. Nie sme vo Vistinitiot, vo dade znak: Devica }e za~ne i }e rodi sin, i }e mu dade ime negoviot Sin Isus Hristos. Toj e Vistinitiot, Bog i ve~en Emanuel” (Isaija 7,14). Ova proro{tvo apostol Matej go ìvot” (1. Jovanovo 5,20). primenuva na Isusa. Zborot Emanuel zna~i “Bog e so nas” “Denes vo Davidoviot grad vi se rodi Spasitelot koj e Hristos Gospod” (Luka 2,10.11). (Matej 1,23). “îe{to poteklo e od damnina, od ve~ni vremi- Vo Poslanieto do Filipjanite 2,6-8 nao|ame edna od wa (Mihej 5,2). najsilnite potvrdi vo Biblijata za Hristovoto boèstvo: Prorok Isaija Isusa Hrista go narekuva so neobi~ni “Toj (Hristos), so Bo`ja priroda, ne se drè{e qubomorno imiwa: “Za{to ni se rodi Dete, Sin ni se dade, vlasta mu e za svojata ednakvost so Boga, tuku se li{i od nea (od taa edna ramoto. Imeto }e mu bide: ‘ûdesen sovetnik, Silen Bog, nakvost), zemaj}i lik na sluga (zemaj}i ~ove~ka priroda), sta- Ve~en Otec, Knez na mirot’” (Isaija 9,6). Vdahnovenata Bo`ja nuvaj}i sli~en na lu|eto.” re~ ovde Hrista go narekuva “Silen Bog” i “Ve~en Otec”.

138 139 Vo Otkrovenieto 1,8 i 21,6 Bog Otecot se narekuva so Vo ovoj tekst, nare~en “hristolo{ka himna”, apostol slednite zborovi: “Jas sum alfa i omega, po~etok i kraj.” No Pavle Hrista ni go prikaùva vo dve dimenzii: vo negovata i Hristos se narekuva sebesi so istite zborovi: “Jas sum alfa ve~na, Bo`ja dimenzija, kako Bog,so Bo`ja priroda, ednakov i omega, prv i posleden, po~etok i kraj ... onoj koj ìvee. Bev so Bog Otecot, i vo negovata zemna dimenzija kako sluga, kako mrtov, no, eve, ìveam vo vek veka (ve~en sum)”(Otkrovenie ~ovek, so ~ove~ka priroda, koga kako Bog se ovaplotil i se rodil kako bebe od devojka Marija i koga stanal napolno zavi- 22,12.13; 1,17.18; 2,8). Vo ovie dva teksta i Bog Otecot i Hris- sen od Boga kako i sekoj drug ~ovek. tos sebesi se narekuvaat so isto ime: “Prv i posleden!” Taka Jovan 1,1-3: “Od po~etok be{e Re~ta (Logos, Hristos), i moàt da tvrdat li~nosti koi se apsolutno ednakvi vo s#. No, Re~ta be{e kaj Boga - i Re~ta be{e Bog. S# nastana (se soz- ako Hristos e sozdaden, kako {to tvrdat jehovistite, toga{ dade) preku nea, i bez nea ne nastana ni{to od ona {to nas- Toj, kako Bo`je sozdanie, ne bi bil ednakov so Bog Otecot, tana.” - Da zabeleìme, Jovan kaùva deka “Re~ta (Hristos) tuku bi bil ponizok po rang i ne bi bil “prv”, tuku bi bil be{e Bog.” Istiot tekst kaùva u{te ne{to: Bog Hristos e “vtor” i ne bi imal pravo za sebe da kaè: “Jas sum prv”, za{to tvorec na na{iot svet, {to se potvrduva na mnogubrojni mes- tie zborovi bi bile rezervirani isklu~ivo za Bog Otecot koj ta vo Svetoto pismo, od koi }e navedeme samo u{te dve: “Toj ne e sozdaden. Zaklu~ok: Bog Otecot i Hristos se apsolutno e prvorodenec (za~etnik) na seto sozdanie, za{to preku nego ednakvi vo s#. Ottamu proizleguva pravoto i Hristos da ja e sozdadeno s# {to e na nebesata i na zemjata, vidlivo i ne- koristi istata titula {to mu pripa|a na Bog Otecot i sebe- vidlivo... s# e sozdadeno preku nego i za nego. I Toj e pred si da se se nare~e: “Jas sum prv i posleden!” s# i s# su{testvuva vo nego.” “Ova go kaùva verniot i visti- Vo istite tekstovi (Otkrovenie 1,14-18), vo koi ni se nit Svedok, Po~etokot na Bo`jeto sozdanie” (Kolo{anite pretstavuva kako “prv i posleden”, Isus pred nas se pojavuva 1,15-17; Otkrovenie 3,14). vo veli~estvena slika: “Negovata glava i kosata bea beli Ovie tekstovi jasno pokaùvaat deka Bog Otecot ne soz- kako volna, kako sneg, a negovite o~i kako razgoren ogan; ne- dal ni{to, apsolutno ni{to, pa spored toa, Toj ne go sozdal govite stapala kako bronza vàrena vo pe~ka; negoviot glas nitu svojot Sin, Hrista, kako prvo Bo`je sozdanie, koe po- kako bu~ava od silni vodi... od negovata usta izleguva{e me~ toa po~nalo da sozdava, kako {to tvrdat jehovistite. “S# nas- so dve se~ila, a negovoto lice be{e kako sonceto koga sveti tana (s# se sozdade) preku Re~ta (preku Hrista), i bez Re~ta so seta svoja sila.” Ovaa veli~estvena slika za Hrista e sood- (bez Hrista) ne nastana ni{to od ona {to nastana... s# e vetna na veli~estvenata slika vo knigata na prorok Daniel sozdadeno preku nego.” I ako bez Hrista ne nastanalo i ne e 7,9-10 vo koja go gledame Bog Otecot na sudskiot prestol ob- sozdadeno ni{to, toga{ Hristos ne moèl da se sozdade sale~en vo obleka bela kako sneg, so kosa na glavata kako ~is- miot sebesi. Zborovite: “prvorodenec (za~etnik) na seto ta volna od ~ij{to prestol izvirala i te~ela ognena reka. sozdanie”, “Po~etokot na Bo`jeto sozdanie” i “od po~etok Zana~i, so ista veli~estvena slika ni e prikaàn i Bog Ote- be{e Re~ta (Logos, Hristos)”, o~igledno se odnesuvaat na cot i Hristos kako ve~en i semo}en Bog. Hrista kako Tvorec koj prv po~nal da sozdava koga u{te ne- U{te ne{to mnogu va`no: Vo Otkrovenie 7,12 na Bog malo ni{to sozdadeno. Otecot mu se oddava slava: “Blagoslov, slava, mudrost, bla- I ovde vo prevodot na Noviot zavet {to go napravile godarnost, ~est, mo} i sila na na{iot Bog vo site vekovi.” jehovistite vo Kolo{anite 1,15-17 naiduvame na grub falsi- No vo Otkrovenie 5,12 napolno ista slava mu se oddava i na fikat od koj proizleguva deka Otecot go sozdal Hrista kako Hrista: “Dostojno e Jagneto (Hristos), koe be{e zaklano, da prvo i edinstveno sozdanie koe ponatamu sozdalo “s# drugo primi mo}, bogatstvo, mudrost, sila, ~est, slava i blagoslov.” na nebesata i na zemjata”. Me|utoa, stihovite {to gi prou- Vakva veli~estvena himna (doksologija - slava na Boga) ~ivme jasno kaùvaat deka Hristos ne e sozdadeno su{testvo. mu pripa|a edinstveno na semo}niot i ve~en Bog i na nitu Toj e nesozdaden, ve~en Bog, kako i Bog Otecot. edno sozdanie, pa nitu na Hrista dokolku i Toj be{e sozdade-

140 141 no su{testvo, kako {to pogre{no tvrdat jehovistite. No, Za{to Jahve za {est dena gi sozdade neboto, zemjata, moreto bidej}i neboto mu pee ista doksologija i mu oddava ista sla- i s# {to e vo niv, a vo sedmiot den se odmori. Zatoa Jahve go va i na Hrista kako na Otecot, proizleguva deka Hristos e blagoslovi i go posveti sabotniot den” (2. Mojseeva 20,8-11). ednakov so Otecot, ve~en i semo}en Bog. Ve}e vidovme deka Bog Otecot ne sozdal ni{to. “Bez Re~ta (bez Hrista) ne nastana ni{to od ona {to nastana” Hristos e Jahve/Jehova (Jovan 1,1-3). I ako bez Hrista ne nastanalo i ne e sozdadeno ni{to, toga{ Tvorec e Hristos. A ako Hristos e Tvorec na [to zna~i zborot Jahve/Jehova? Vo starite evrejski bib- s#, toga{ Hristos e Jahve, ~ie{to ime vo Desette zapovedi liski tekstovi Jahve/Jehova e ime za Boga. Ova ime na gr~ki se spomnuva osum pati, tripati samo vo ~etvrtata zapoved. se preveduva so zborot “Kirios” ili “Teos” i na latinski so Hristos e Jahve-Karpa: “]e go vozvi{uvam imeto na “Dominus”, a kaj nas so “Gospod” i “Bog”. Jahve... Toj e karpa, deloto mu e sovr{eno... Toj e veren Bog... “O~ekuvaj}i ja blaènata nade` i javuvaweto na slavata Ja zanemaruva{ Karpata {to te donese na svet...” “ûjte me, na na{iot veliki Bog i Spasitel, Isus Hristos” (Tit 2,13). vie, koi... go barate Jahve; pogledajte ja Karpata od koja ste - Isus Hristos vo Noviot zavet e “veliki Bog i Spasitel”, otse~eni.” “Nadevajte se vo Jahve doveka, za{to Jahve e ve~na ni kaùva apostol Pavle. Imeto Isus e evrejski zborJeho - karpa.” “Site pieja ista duhovna napivka, za{to pieja od du- {ua (Yahshua) i zna~i “Jahve e spas”. Spored toa, Toj e nosi- hovnata Karpa koja gi pridruùva{e, a Karpata be{e Hris- tel na istoto starozavetno ime Jahve/Jehova, koj trebalo da tos” (5. Mojs. 32,3.4.18; Isaija 51,1; 26,4; 1. Korin}anite 10,4). dojde na na{iot svet spored slednoto proro{tvo na Isaija Zna~i, taa starozavetna Karpa {to gi pridruùvala, {to 40,3: “Prigotvete mu go na Jahve patot niz pustinata. Izram- gi zasolnuvala i vodela Izraelcite niz pustinata, Toj silen nete ja patekata na na{iot Bog vo stepata!” Ova proro{tvo i semo}en starozaveten Jahve/Jehova, kaùva apostol Pavle, apostol Matej go primenuva na Isusa: “Toj e onoj za kogo be{e i e Hristos. prorok Isaija re~e: ‘Glasot na onoj koj vika vo pustinata: Hristos e Jahve-Spasitel i vo Stariot i vo Novi- ‘Podgotvete go patot na Gospoda (na Jahve), ispravete gi ne- ot zavet: “Jas sum Jahve, nema spasitel osven mene” (Isaija govite vrvici” (Matej 3,3). Apostol Pavle ova proro{tvo ni 43,10.11). Vo Noviot zavet: “Denes vo Davidoviot grad vi se go objasnuva vaka: “Bog se javi vo telo” (1. Timotej 3,16). Toa rodi Spasitelot koj e Hristos Gospod” (Luka 2,10.11). zna~i deka silniot starozaveten Jahve/Jehova se ovaplotil od Hristos e Jahve-Otkupitel i vo Stariot i vo No- Svetiot Duh i se rodil kako bebe od devojka Marija i dobil viot zavet: “Vaka govori Jahve, va{iot Otkupitel, Izra- ime Isus ili Jeho{ua (Yahshua). eloviot Svetec” (Isaija 43,1.2.14). Vo Noviot zavet: “Hris- Drug tekst: “Go vidov Gospoda kako sedi na visok i voz- tos n# otkupi od prokletstvoto na zakonot, otkako stana prok- vi{en prestol. Nad nego stoeja serafimi... i si velea eden letstvo za nas” (Galatite 3,13; 4,4.5). na drug: ‘Svet! Svet! Svet e Jahve nad vojskite!’” (Isaija 6,1- 3). Ova proro{tvo (svet e Jahve) apostol Jovan go primenuva na Isusa: “Isaija go re~e toa koga ja vide negovata slava (sla- Jehova i jehovistite* vata na Jahve, slavata na Isusa pred svoeto voplotuvawe)” (Jo- van 12,37-42). Rekovme deka vo starite evrejski bibliski tekstovi Je- U{te nekolku od mnogubrojnite bibliski dokazi deka hova e ime za Boga i deka toa ime na gr~ki se preveduva so Hristos e Jahve/Jehova: zborot “Kirios” ili “Teos” i na latinski so “Dominus”, a kaj Hristos e Jahve-Tvorec: “Pomni si da go praznuva{ nas so “Gospod” i “Bog”. Po gre{ka pri preveduvaweto vo 14 sabotniot den! [est dena raboti i svr{i gi site svoi raboti! vek po Hrista nastanal neto~en izgovor na imeto Jehova {to A sedmi den e sabota, odmor posveten na Jahve, tvojot Bog... se upotrebuva i denes. Prvobitno toa ime se izgovaralo kako Jahve, a ne kako Jehova.3

142 143 Nikoj ne otfrla deka Yhwh e ime na Bog Tvorecot. Me|u- Mojseeva 18,33). Vo staro vreme, pa i denes, sekoga{ koga eden toa, Biblijata na Boga mu dava mnogu imiwa. “Vo po~etokot Evrein vo tekstot }e naide na zborotYhwh , toj od po~it ni- Bog gi sozdade neboto i zemjata” (1. Mojseeva 1,1). Za zborot koga{ ne go izgovara toj zbor, tuku namesto nego go izgovara Bog vo ovoj tekst se upotrebuva evrejskiot zbor “Elohim”, a zborot Adonaj, koj ima napolno isto zna~ewe. Od taa pri~ina ne zborot Yhwh. Spored toa, na samiot po~etok Biblijata mu so tekot na vremeto se zaboravilo kako voop{to treba da se dava drugo ime na Boga. Zborot Elohim se upotrebuva 2500 izgovara toj zbor i zatoa nikoj, duri ni Evreite, ne znaat pati vo Biblijata i go ozna~uva Boèstvoto vo mnoìna - kako bi trebalo da se izgovori ili da se pro~ita zborot Trojstvoto. Toa bil Elohim koga rekol: “Da sozdademe ~ovek Yhwh. Toa doa|a i ottamu {to evrejskoto pismo e konsonant- kako {to sme nie!” sko pismo (Yhwh), {to zna~i vokalite ne se pi{uvale, tuku Patem da kaème deka za na{ite bra}a jehovisti zboro- niv ~itatelot sam gi dodaval pri ~itaweto na zborovite. vite “Bog” i “Gospod” ne se imiwa na li~nost, tuku nekakvi Koga Gospod mu se javil na Mojseja pri ovcite za da go tituli od tipot profesor, inèner, doktor itn. Ako e taka, prati vo Egipet da go izvede izraelskiot narod, toj go toga{ koj e onoj Bog od prviot stih na Biblijata koj “na po~e- pra{uva: “Kako ti e imeto?” Gospod ne rekol: “Kako toa, ti, tokot ... gi sozdade neboto i zemjata”? Dali toj e nekoj bezi- Evrein, pa ne znae{ kako se vika tvojot Bog?” Duri i ne mu men bog, samo nekakov titular, inèner, na primer? Besmis- rekol: “Jas sum Yhwh” ; tuku: “Jas sum koj sum... ‘Jas sum’, me leno, zar ne? Vo sekoj slu~aj, vedna{ na po~etokot, vo prviot prati kaj vas” (2. Mojseeva 3,14). Duri i svedocite na Jehova stih na Biblijata, semo}niot Bog Tvorec ne ni se otkriva i priznavaat deka Bog ima pove}e imiwa: “Blaèn Bog - toa e ne ni se pretstavuva kako Yhwh (Jahve), tuku pod drugo ime - edno od imiwata na Jehova”4 pod imeto Elohim, koe e isto tolku va`no i zna~ajno kolku i imeto Jahve. Isus do{ol na zemjata vo vreme koga vladeelo golemo Vistina e deka vo 1. Mojseeva 2,4 vo izrazot: “Koga Gos- idolopoklonstvo i otpad za da gi zapoznae lu|eto so Boga i pod Bog gi sozdade neboto i zemjata” se upotrebuva evrejski- da gi vrati vo prvobitnata sostojba. Sepak, Isus ne im go ot zbor Yhwh, no ovoj, kako i site drugi, se preveduva so Gos- pretstavil na lu|eto Boga pod imetoYhwh , tuku go narekol pod Bog, {to sekoga{ go ozna~uva ìviot Bog, Tvorecot na Tatko (Otec). “Vaka molete se na Boga: ‘O~e na{!’” (Matej neboto i zemjata. Vsu{nost ovde se upotrebeni dva evrejski 6,9). Umiraj}i na krstot, Isus mu se obra}a na svojot nebe- zbora Yhwh i Elohim, zaedno. Toga{ zo{to eden zbor bi tre- sen Otec so zborovite: “Eli, Eli!”, {to zna~i: “Boè moj, balo da se prevede a drug ne? Boè moj!” (Matej 27,45). Dali Isus ovde zgre{il {to Boga Koga Bog mu se javil na Avrama, Toj ne kaùva “Jas sum ne go narekol Jehova? Sekako deka ne zgre{il, za{to zboro- Yhwh”, tuku “Jas sum El-[adaj”, Semo}en Bog (1. Mojseeva vite: “El, Eli i Elua” se isto taka evrejski zborovi so koi 17,1). Pove}e od dve iljadi godini od sozdavaweto Bog im se Bog se narekuva Bog. otkrival na svoite slugi ne kako Jahve, tuku kako El-[adaj: Noviot zavet re~isi cel e napi{an na gr~ki jazik. Pra- 2. Mojseeva 6,3: “Im se javuvav na Avrama, Isaka i Jako- {ajte gi svedocite na Jehova: Kako se pi{uva na gr~ki Jeho- va kako El-[adaj, no ne im se otkriv so svoeto ime ‘Jahve’. va? Vo gr~kiot jazik se upotrebuvaat dva zbora: Teos, {to se Ako be{e tolku va`no imeto Yhwh, zo{to Bog ne im se preveduva so Bog, i Kirios, {to zna~i Gospod. Ako e va`no otkriva{e so toa ime na svoite slugi Avram, Isak i Jakov? za Boga da se upotrebi samo zborot Yhwh, toga{ zo{to go Bog videl deka nim ne treba da im se otkriva kakoYhwh tuku nema toj zbor vo gr~kiot tekst na Noviot zavet? Moèbi kako El-[adaj i im se otkrival kako El-[adaj. na{ite prijateli, svedocite na Jehova, }e kaàt deka vo pre- Vo razgovorot so Avrama Mojsej za Boga naizmeni~no go vodot na Noviot zavet na evrejski jazik zborot Teos e pre- upotrebuva zborot Yhwh i zborot “Adonai”. “I otkako Gos- veden so Yhwh (Jahve). Toa e to~no, no ne i za Grcite. Za niv pod (Yhwh) go zavr{i razgovorot so Avrama, si zamina” (1. toj zbor e Teos, a istiot zbor za nas e Gospod, Bog.

144 145 Svedocite na Jehova vo svojot prevod na Biblijata pode’, nema da vleze vo nebesnoto carstvo, tuku onoj koj{to proizvolno ja preveduvaat i ne ja po~ituvaat smislata na orig- ja vr{i voljata na mojot Otec koj e na nebesata.” (Matej 7,21- inalniot tekst. Da e tolku va`no Bo`jiot narod da se nareku- 23). Ovie Hristovi zborovi pokaùvaat deka ne e tolku va so imeto na Jehova (jehovisti), Isus toa sekako bi go kaàl va`no so koe ime se narekuvame, tuku {to pravime. “A site i taka bi gi narekol svoite sledbenici. onie koi gi vodi Bo`jiot Duh se Bo`ji sinovi” (Rimj. 8,14). Bog sekoga{ imal svoj narod na zemjata koj mu bil poslu{en, no Bo`jiot narod nikoga{ ne se vikal so imeto na Hristijanite ednovremeno se svedoci na Jehova i Jehova. Bog mu rekol na Mojseja: “Ajde, jas te pra}am pri svedoci na Hrista faraonot da go izbavi{ mojot narod, Izraelcite, od Egipet” (2. Mojseeva 3,10). “]e vi bidam Bog, a vie }e bidete moj na- Pra{awe: îi svedoci sme nie vernicite, Jehovini ili rod” (3. Mojseeva 26,12.13). Hristovi? Jehova (Gospod) vo Isaija 43,10 im kaùva na “Pa ti si narod posveten na svojot Gospod Bog; Gospod svoite slugi: “Vie ste mi svedoci!” No i Hristos na svoite te izbra tebe me|u site narodi na zemjata za da bide{ negov slugi im kaùva: “]e mi bidete svedoci vo Erusalim... i s# narod, negova sopstvenost” (5. Mojseeva 14,2). do krajot na zemjata” (Dela 1,8). Spored toa, napolno e jasno Bog gi priznal starite Izraelci za svoj narod, no ne gi deka nie ednovremeno sme i Jehovini i Hristovi svedoci, narekol svedoci na Jehova, tuku Izrael, {to zna~i pobednik. za{to Jehova i Hristos se edna li~nost koja vo Stariot zavet Isus svoite sledbenici gi narekuval so razli~ni imi- se vika Jehova/Jahve, a vo Noviot zavet Hristos. wa: Dvanaesettemina gi narekol “u~enici”. Svoite sledbenici Vtoro, vo ~ie ime nie se spasuvame? Joil 2,32: “Site {to gi narekol “ovci”, a sebesi se sporedil so “pastir”. Iako ime- go povikuvaat imeto na Gospoda (Jehova) }e bidat spaseni.” to Isus poteknuva od evrejskiot zbor “Jahshua”, {to zna~i “Sekoj {to }e go povika imeto na Gospoda (Jehova), }e bide “Jahve e spas”, sepak, Toj svoite sledbenici ne gi narekol spo- spasen” (Dela 2,21; Rimjanite 10,13). Jasno e. Nie se spasuvame red svoeto ime, tuku drugi gi narekle “hristijani”. vo imeto na Jehova. No da ja slu{neme porakata i na drugite Eve koi s# imiwa mu dava Noviot zavet na Bo`jiot na- stihovi koi se odnesuvaat na Hristovoto ime. rod: “A vie ste izbran rod, carsko sve{tenstvo... Koi nekoga{ - Dela 4,10-12: “Vo imeto na Isusa Hrista... ovoj ~ovek ne bevte narod, sega ste Bo`ji narod” (1. Petrovo 2,9.10). stoi zdrav pred vas... Nema spasenie vo nikoj drug, nitu ima “Do svetite i vernite bra}a vo Hrista” (Kolo{anite 1,2). drugo ime pod neboto dadeno na lu|eto preku koe mora da “]e mi bidete svedoci vo Erusalim...” (Dela 1,8). bideme spaseni.” - Ovde ni se kaùva deka nema drugo ime za “Se sobiraa so crkvata...” (Dela 11,26). Nazivot crkva spasenie osven imeto Isus Hristos. poteknuva od gr~kiot zbor “eklezija”, {to zna~i sobir na - Dela 16,31: “Veruvaj vo Gospoda Isusa Hrista i }e bide{ vernici. spasen ti i tvojot dom.” Tolku jasno, {to ne moè da bide Apostol Pavle priznava: “Bidej}i ja gonev Bo`jata crk- pojasno: “Veruvaj vo Gospoda Isusa Hrista i }e bide{ spas- va” (1. Korin}anite 15,9). en... “Crkva na ìviot Bog, stolb i potpora na vistinata” (1. I, {to da pravime sega - ~ii svedoci treba da bideme i Timotej 3,15). vo ~ie ime dobivame spasenie. Nema nikakva zabuna, s# e jas- “Da ja pretstavi pred sebe crkvata vo seta nejzina sla- no. Porano pokaàvme i utvrdivme deka Hristos od Noviot va” (Efesjanite 5,27). zavet e ovaploten Jehova, istiot onoj silen Jehova od Stari- “Nie sme hram na ìviot Bog” (2. Korin}anite 6,16). ot zavet. Ete go bibliskoto re{enie i za ova pra{awe. Zo{to svedocite na Jehova ne sakaat da se nare~at i da bidat crkva tuku dru{tvo? Isus kaùva deka: “Sekoj {to mi veli: ‘Gospode, Gos-

146 147 I Hristovoto voskresenie e profanirano Apostol Petar kaùva: “Nie jadevme i pievme so nego (so Hrista) otkako voskresna od mrtvite” (Dela 10,41). Zar Na{ite bra}a jehovisti imaat mnogu ~udno i napolno Hristos bil nekakov duh me|u apostolite dodeka zaedno jadele nebiblisko sfa}awe i za Hristovoto voskresenie. i piele so nego na ista trpeza? “Isus voskresnal kako duhovno, nevidlivo su{testvo”5, pi{uvaat svedocite na Jehova. “Teloto vo koe Isus e izma~uvan ne e istoto ona telo vo Literatura: koe Toj stanal od grobot”6 “Hristovoto ~ove~ko telo e zemeno od grobot po natpri- 1. Que Dieu soit reconnu, p. 34. roden pat. Dali toa se pretvorilo vo gas ili s# u{te nekade 2. Schaff Creeds of Shristiandan vol. 1, p. 29. se ~uva, toa nikoj ne go znae.”7 Za ova tvrdewe jehovistite ne * Za ovoj podnaslov se koristeni misli i citati od knigata “Dali je naveduvaat nitu eden bibliski dokaz. to Kula straàra?”, Blagoja Samarxija, “Preporod”, Beograd, str. 89- “Moèbi (Hristovoto telo) Bog nekade go konzerviral 91. za da im go pokaè na lu|eto za vreme na mileniumot.”8 3. Enciklopedija GZ I, str. 242. Duhot ni snemoùva pred vakvite ~udni izjavi i tvrdewa 4. 1. Timotej 1,11 - Les nations sauront... p. 399 i se pra{uvame dali voop{to se hristijani lu|eto {to izne- 5. Que Dieu soit reconnu, p. 42. suvaat vakvi tvrdewa, a i onie koi veruvaat vo niv. Nie nema- 6. La veritee, p. 243. me zbor nitu pak èlba da gi komentirame, osven vo najku- 7. Etude des Ecritures, vol. 2, p. 129. si crti da go izneseme jasnoto biblisko u~ewe za Hristovo- 8. Raderford, La harpe de Dieu, p. 151. to voskresenie vo telo, vo proslaveno, besmrtno telo. Po voskresenieto Hristos edna{ “im se javi ednovremeno na pove}e od petstotini bra}a” (1. Korin}anite 15,6). Kako im se javil Isus na ovie 500 lu|e - vo telo ili vo duh. Sekako, vo telo. Po voskresenieto Isus $ veli na Marija: “Ne zadrùvaj me, za{to s# u{te ne sum pojden gore kaj Otecot” (Jovan 20,17). Dali Marija pred sebe gledala nekakov duh ili Hrista vo telo? Sekako, Hrista vo telo. Po voskresenieto Isus mu veli na Toma: “Stavi ja rakata vo moite rebra i ne bidi neveren, tuku veren” (Jovan 20,27.28). Toma svojot prst ne go stavil vo nekakov duh, tuku vo Isusovite rebra, i rekol “Gospod moj i Bog moj!” I na kraj da mu dozvolime na Hrista sam da ni kaè dali voskresnal vo duh ili vo telo, proslaveno, besmrtno telo: “Samiot Isus zastana me|u niv... A tie se ispla{ija, mislej}i deka gledaat duh. A Toj im re~e: ‘Zo{to se pla{ite? Pogled- nete gi moite race i moite noze - jas sum! Doprete me i vide- te, za{to duhot nema meso i koski, a kako {to gledate, jas imam.’ I im re~e: ‘Imate li tuka ne{to za jadewe?’ A tie mu dadoa par~e pe~ena riba. Toj go zede i jade{e pred niv” (Luka 24,36-43).

148 149 va vo nivnite krugovi, za{to vo nea nema ni{to skrieno nitu tajno i tainstveno. Imeno, ovie dve crkvi svoite mistifikacii za ve~erata Gospodova gi crpat od tekstovite vo Evangelieto spored Jo- van {estata glava kade {to Isus doa|a vo sudir so Evreite za sosem ne{to drugo, a ne za ve~erata. Toj kaùva: “Jas sum leb na ìvotot... Jas sum ìviot leb {to sleze od neboto. KAKO E PRIKA@AN HRISTOS Ako nekoj jade od ovoj leb, }e ìvee doveka, a lebot, {to }e VO STO@EROT NA LITURGIJATA go dadam jas, e moeto telo (mojata `rtva) {to }e go preda- dam za ìvotot na svetot. Evreite povtorno po~naa da se prepi- NA TRADICIONALNATA CRKVA? raat me|u sebe, velej}i: ‘Kako moè Ovoj da ni go dade svoeto telo da go jademe?’ Vistina, vistina vi velam: ako ne go jadete teloto na Sinot ~ove~ki i ne ja piete negovata krv, ne }e imate ìvot vo sebe. Koj go jade moeto telo i ja pie mojata krv, ima îtame vo Biblijata za ve~erata Gospodova: “Gospod ve~en ìvot, i jas }e go voskresnam vo posledniot den. Za{to Isus onaa no} vo koja be{e predaden, zede leb, i otkako za- moeto telo e vistinska hrana i mojata krv vistinska napivka” blagodari, go raskr{i i re~e: ‘Ova e moeto telo, koe e za vas; (Jovan 6,48-56). pravete go ova za moj spomen!’ Isto taka, po ve~erata ja zede Ovde rabotata e o~igledna. Hristos se spori so Evreite i ~a{ata i re~e: ‘Ovaa ~a{a e noviot zavet vo mojata krv; koi ne ja sfatile su{tinata na negovoto doa|awe na ovoj svet, pravete go ova sekojpat koga piete, za moj spomen!’” (1. Korin- ne go prifa}aat nego kako Mesija i go otfrlaat kako Spa- }anite 11,23-26). sitel na svetot. Tie tvrdat deka Mojsej nim im daval leb od Tekstot e jasen i porakata e o~igledna! Ve~erata Gos- neboto i deka Mojsej e najgolem ~ovek za niv, pa duri pogo- podova e tuka da n# potseti na Hristovata smrt. Lebot i vi- lem i od nego. No Isus im veli: Ne, Mojsej ne vi dade leb od noto se simboli koi n# navra}aat vo mislite na Hristovata neboto (stih 32). Mojot Otec gi hrane{e va{ite tatkovci so `rtva na krstot na Golgota: lebot - na negovoto telo koe pol- nebesen leb vo pustinata. Vsu{nost, jas sum sega nebesen leb ni {est ~asa viselo na krst i se kr{elo zaradi na{eto spase- koj sleze od neboto, moeto telo e vistinskiot leb, odnosno, nie, a ~a{ata (vinoto) da ni ja predo~i negovata krv koja se moeto telo e vistinskata `rtva {to }e bide prinesena za spa- prolevala i koja gi bri{e na{ite grevovi. Zna~i, ve~erata senie na ~ove{tvoto i mojata krv {to }e se prolee e edin- Gospodova, kako ve~era, ne e tuka da ni dade spasenie, tuku stveno sredstvo za bri{ewe na va{ite grevovi. Jas sum edin- samo da ni gi pribliì nastanite {to se odigruvale vo Get- stven Spasitel na svetot, jas sum veteniot Mesija, nema drug, simanija i na Golgota kade {to Bog gi ras~istuval smetkite neka ne ve laè umot, ne ~ekajte drug i, ako sakate da se spa- so grevot, da n# potseti i da ja vreè vo na{ata svest vistina- site, vie morate da ja razberete, da ja sfatite i da ja prifa- ta deka Hristovata `rtva e edinstven izvor na na{eto spase- tite ovaa vistina - da me priznaete mene kako Mesija i Spa- nie, da ni ukaè na negovata proleana krv kako edinstveno sitel. Kolku i da e te{ko i gor~livo ova za vas, kolku i da sredstvo za bri{ewe na na{ite grevovi - i ni{to drugo, i e golem toj zalak, vie morate da go goltnete, inaku spasenie ni{to pove}e! nema nitu za vas, nitu za koj i da e gre{nik na ovaa zemja. - No, Katoli~kata i Pravoslavnata crkva i ovde rabota- Toa e porakata na {estata glava od Evangelieto na Jovana. ta ja uslo`nile do krajni mo`ni granici i ve~erata Gospodo- Koga na Evreite ne im bilo jasno i koga pra{uvale kako va ja obvile vo takva misterija i na istata $ pripi{ale tak- moàt da go jadat Hristovoto telo i da ja pijat negovata krv, Hristos im dal pojasnenie i im rekol deka zborovite {to va tainstvenost i mo} od koi kosata na glavata ni se diga. im gi kaàl za svoeto telo i za svojata krv kako hrana i pi- Ve~erata Gospodova ne e “tajna ve~era”, kako {to se nareku-

150 151 na sv. Vasilij Veliki i sv. Jovan Zlatoust - molitva kon Bog jalak imaat simboli~no, duhovno, a ne bukvalno zna~ewe: Otecot da go prati Svetiot Duh da izvr{i presu{testvuvawe. “Duhot e onoj koj oìvuva, teloto ne pomaga ni{to. Zboro- Ovie liturgiski zborovi glasat: ‘Ti ja prinesuvame ovaa vite {to vi gi rekov se duh i ìvot” (stih 63). razumna i beskrvna slu`ba, i te molime, prosime i te prekol- Zna~i, Hristovoto telo ne bilo navistina leb {to Evre- nuvame: isprati go tvojot Sveti Duh na nas i na ovie tuka ite moèle i {to trebalo da go jadat, nitu negovata krv pijalak {to tie moèle da go pijat za vreme na nekakva pri~esna. postaveni darovi. - I napravi go ovoj leb ~esno telo na tvo- Vo druga prigoda Hristos veli: “Razurnete go ovoj hram i }e jot Hristos. - A ova {to e vo ~a{ava, ~esna krv na tvojot go podignam za tri dena... Toj zboruva{e za hramot na svoeto Hristos. - Pretvoraj}i gi so tvojot Sveti Duh.’ telo” (Jovan 2,19-21). I, ako porane{nite Hristovi zborovi Vtorata razlika se sostoi vo toa {to rimokatoli~kite za negovoto telo i za negovata krv gi sfatime bukvalno, to- sve{tenici svoite vernici gi pri~estuvaat samo pod eden vid, ga{ i ovie negovi zborovi morame da gi sfatime bukvalno, odnosno samo so leb, a pravoslavnite vernici se pri~estuvaat no od toa }e proizleze deka Evreite ne go ubile Hrista, od- pod dva vida, odnosno i so teloto i so krvta.”1 nosno Hristovoto telo, tuku razru{ile obi~en fizi~ki Pra{awe: Kade ja najdoa sv. Vasilij Veliki i sv. Jovan hram, {to e apsurd. Zlatoust ovaa molitva vo Biblijata za pretvorawe na lebot O~igledno e deka Hristos vo dvata slu~aja ne mislel i vinoto vo Hristovo telo i vo Hristova krv? taka. Koga rekol “Razurnete go ovoj hram i }e go podignam za tri dena”, Toj kaàl deka negovoto telo tri dena }e leì Ne ni e jasno zo{to Katoli~kata crkva na koncilot vo mrtvo vo grob, a tretiot den }e voskresne. Ili, koga rekol: Konstanca vo 1414 godina im zabranil na svoite sve{tenici “Jas sum vistinski ~okot” (Jovan 15,1), Toj ne mislel deka vernicite da gi pri~estuvaat i so vino, koga Isus pri ve~erata navistina negovoto telo e ~okot od koj rastat lozi? Ili, pak, Gospodova svoite u~enicite gi posluìl i so leb i so vino! koga apostol Pavle veli: “Va{eto telo e hram na Svetiot Zna~i, pri svetata evharistija (pri~estuvawe), vernicite Duh koj e vo vas” (1. Korin}anite 6,19), toa ne zna~i deka na- na spomenatite crkvi, namesto obi~en leb i obi~no vino,go {eto telo navistina e fizi~ki hram. O~igledno e deka i jadat Hristovoto telo i ja pijat Hristovata krv. ovie zborovi nemaat bukvalno zna~ewe, tuku vo dadeniot Pri ve~erata Gospodova Hristos ne upatil molitva kon kontekst istite imaat napolno poinakvo zna~ewe i poraka. Bog Otecot da go prati Svetiot Duh da izvr{i presu{tes- A {to da kaème za negovite paraboli vo koi Toj svoe- tvuvawe na lebot i vinoto. Toj ednostavno “zede leb, i otka- to carstvo go sporeduva so mreà, so skapocen biser, so seme ko zablagodari, go raskr{i i re~e...” Toga{, od kade takva ili so kvasec? Dali navistina, vo bukvalna smisla Hristo- ideja na Crkvata sve{tenikot da se moli za presu{testvuvawe voto carstvo e mreà, biser, seme ili kvasec. Vo nikoj slu~aj. na lebot i vinoto vo vistinsko Hristovo telo i vo vistin- No, spored katoli~kata i pravoslavnata teologija, “lebot ska Hristova krv? i vinoto {to se osvetuvaat na svetata liturgija (misa) se pre- Za dlabokata misterija, za nesfatlivata tajna so koja tvoraat vo vistinsko Hristovo telo i vo vistinska Hristo- teologiite na dvete spomenati crkvi ja obremenile i uslo`- va krv (pri {to vkusot na lebot i vinoto ne se menuva, osta- nile ve~erata Gospodova, ~itame u{te eden oddel od knigata nuva ist). Rimokatolicite veruvaat deka lebot i vinoto se na Milina: pretvoraat vo vistinsko Hristovo telo i vo vistinska Hris- “A golema i dlaboka e tajnata! Podlaboka od sekoja dla- tova krv vo onoj mig od misata koga sve{tenikot gi izgovara bo~ina! Podlaboka i od vselenskoto prostranstvo, pred koe Hristovite zborovi: ‘Zemete, jadete, ova e moeto telo!’ na{iot razum isto taka stoi za~uden i zbunet. Tainstvenos- Pravoslavnite, pak, veruvaat deka presu{testvuvawe ili ta e dvojna. Kako moè lebot da stane Hristovo telo, a vi- pretvorawe na lebot i vinoto vo telo i krv se slu~uva koga noto Hristova krv, i vtoro: Hristos so toa nitu se deli, nitu sve{tenosluìtelot, otkako gi izgovoril Hristovite zbo- se mnoì, tuku sekoe par~e od sv. pri~est, pa i najmale~koto, rovi ‘primete, jadete’, upatuva - spored tekstot na liturgijata e celiot Hristos, i sekoj pri~esnik go prima istiot Hris-

152 153 tos koj{to se nao|a i na neboto od desnata strana na Otecot crkvata, kako {to be{e prineseno na Golgota”. Nesfatli- i vo sekoe del~e od pri~esnata i vo site pri~esnici, a sepak vo! Sve{tenikot (arhijerejot) go prinesuva Bo`jeto Jagne, ne e namnoèn nitu podelen, tuku e cel vo sekoj od svoite odnosno Hrista, na `rtva na crkovniot oltar, na crkovniot verni pri~esnici!”2 `rtvenik, koga gi pretvora lebot i vinoto vo vistinsko Boè, Boè, mili! Najednostavniot spomen na Hristo- Hristovo telo i krv! vata smrt, prekrasnata ve~era Gospodova, so kristalno jasna Od kade sega sve{tenikot vo lebot i vinoto go prinesu- i ednostavna bibliska poraka, gospodin Milin i pravoslav- va Hrista na `rtva na crkovniot oltar, na `rtvenikot vo nite i katoli~kite teologii ja pretvorija vo pogolema taj- crkvata, koga i `rtvenikot vo dvori{teto, na koj so vekovi na i od Hristovoto voplotuvawe; “podlaboka i od vselensko- se prinesuvaa iljadnici `rtvi, i zlatniot kadilen oltar pred to prostranstvo” - zna~i podlaboka i ponesfatliva i od ne- zavesata, pred koj sve{tenicite kadea, prinesuvaa temjan i besnoto Trojstvo! Kade gi najdoa ovie nebibliski vistini: gi ma~kaa negovite rogovi so krvta na `rtvite, zaedno so “Sekoe par~e od sv. pri~est, pa i najmale~koto, e celiot iskinatata zavesa, so hramot i so sve{tenstvoto, zaminaa vo Hristos, i sekoj pri~esnik go prima istiot Hristos koj{to arhivite na starozavetnata istorija? se nao|a i na neboto od desnata strana na Otecot i vo sekoe No, u{te edno, kolku ~udno, tolku i bogohulno tvrdewe! del~e od pri~esnata i vo site pri~esnici!” Da go ~ueme. Za vreme na reformacijata, vo @eneva bil po- Mnogu ~udno! Hristos fizi~ki prisuten vo par~ence vikan profesorot od Sorbonskiot univerzitetGuy Furbity da nafora koj se prenesuva vo pri~esnikot. Premnogu misti~no, se bori protiv reformatorite. Pokraj drugoto, toj izjavil: pomisti~no i od najmisti~nata mistika na bramanizmot, bu- “Sve{tenikot {to gi posvetuva elementite na pri~es- dizmot i na drugite nehristijanski religii - pomisti~no i nata e pogolem od Marija, za{to taa na Hrista ìvotot mu od anti~kite misterii. go dala samo edna{, dodeka sve{tenikot Hrista go sozdava No krajot na ovaa nebibliska nauka vo vrska so ve~erata koga saka... Oh, sve{tenik! Sve{tenik! Toj treba ne samo da Gospodova ne zavr{uva tuka. Da go ~ueme i ova! se pozdravi, tuku pred nego treba da se padne na kolena.”4 “Bidej}i lebot i vinoto se pretvoraat vo vistinsko telo Hristovo, evharistijata ne e samo spomen, tuku vistinska Ovaa izjava na spomenatiot profesor kolku i da e ~udna, `rtva {to se povtoruva za site lu|e i vo site vremiwa do gruba, vulgarna, bogohulna i bezbo`na, sepak, taa ja izrazuva negovoto vtoro doa|awe. Evharistijata e ista so `rtvata su{tinata na nebibliskata teologija na Katoli~kata i Pra- prinesena na krstot, bidej}i se prinesuva istoto ‘Jagne’ na voslavnata crkva vo vrska so ve~erata Gospodova. Od taa su{- `rtvenikot vo crkvata, kako {to be{e prinesen na Golgo- tina proizleguva deka vo racete na sve{tenikot Hristos e ta, bidej}i lebot i vinoto, spored Hristovite zborovi, se testo {to toj po svoja èlba moè da go mesi i premesuva i pretvoraat vo vistinsko telo i vo vistinska krv negova. Te- od nego da pravi {to saka! loto i krvta vo evharistijata se isti kako i onie na Golgo- U{te dva citata od katoli~kata teologija za ve~erata ta. Arhijerejot e toj - Hristos - koj{to se prinese sebesi na Gospodova: Golgota. On ja izvr{uva taa sveta tajna i vo evharistijata. “So ~udesnoto dostoinstvo na sve{tenicite, vo nivnite Razlikata e samo vo na~inot. Gospod na Golgota mu prinese race se ovoplotuva Bo`jiot Sin kako vo utrobata na blago- na Boga vidliva `rtva, a vo evharistijata On toa go pravi slovenata Devica Marija. Gledajte ja mo}ta na sve{tenikot! pod vidot na lebot i vinoto. Tamu `rtvata ja prinese Sami- Sve{teni~kiot jazik go sozdava Boga od zalak leb - toa e pove}e ot, neposredno, a tuka posredno preku svoite crkovni pasti- od sozdavaweto na svetot.”5 ri. Na Golgota e proleana krv, a ovaa `rtva e beskrvna.”3 Nemame komentar: “Sve{teni~kiot jazik go sozdava Boga Da zabeleìme! Navodno “evharistijata (pri~esnata so od zalak leb - toa e pove}e od sozdavaweto na svetot.” - Toa e leb i vino) e `rtva, i toa ista `rtva so onaa prinesena na hula so vselenski dimenzii. Ako tradicionalnata Crkva so krstot bidej}i se prinesuva istoto ‘Jagne’ na `rtvenikot vo svojata teologija, nare~ena “teurgija” (sozdavawe na bogovi),

154 155 sozdala iljadnici svetci i gi pratila na neboto kako svoi kategorija, dogmatizirana vo podocne`nite vekovi, poto~no: zastapnici i posrednici pred Boga, misli deka taka moè da “êtvrtiot lateranski koncil vo 1215 godina re{il da ja postapuva i so semo}niot Bog, deka i nego moè da go sozdava ozakoni teologijata spored koja posvetuvaweto vo svetata mi- i presozdava od zalak leb! Nesfatlivo! sa proizveduva vistinska promena na su{tinata, pa poradi Ponatamu: “Ako nekoj pobiva deka vo sakramentot na naj- toa e skovan i izrazot ‘transsupstancijacija’” - pretvorawe svetata evharistija se nao|a pravo, vistinsko i supstancijal- na edna su{tina vo druga.7 no telo i krv zaedno so du{ata i boèstvoto na na{iot Gos- pod Isus Hristos, i soodvetno na toa celiot Hristos, tuku Evharistijata e stoèr vo liturgijata na ako kaè deka Toj vo nea e samo kako znak, ili sila ili figu- tradicionalnata Crkva, no ne i vo Biblijata ra, neka bide anatema.”6 Celosno nebibliska teologija i nauka vo koja do krajni Posvetuvaweto na lebot i vinoto, koi stanuvaat telo i krv mo`ni granici se staveni ~ove~ki prsti, nauka so koja Hris- na Isusa, e biten liturgiski ~in vo tradicionalnata Crk- tos e napolno ponièn i negovata `rtva profanirana! Vo va. Apostol Jovan za toa ne kaùva nitu zbor. êtirite iz- Biblijata ~itame deka “Hristos be{e prinesen samo edna{ ve{tai na evangelistite imaat samo dve zaedni~ki to~ki: za da gi zeme grevovite na mnozina... toa go napravi edna{ najavata za otkaùvawe na Petar od Isusa i za predavstvoto za sekoga{ prinesuvaj}i se samiot sebe... osveteni sme preku na Juda. Samo Jovan zboruva za toa deka Isus im gi izmil nozete prinosot na teloto na Isusa Hrista edna{ zasekoga{... Toj na u~enicite na po~etokot od ve~erata. Zna~i, evangelistite so edno prinesuvawe gi napravi sovr{eni zasekoga{ onie koi voop{to ne $ pridavaat nekakvo posebno zna~ewe na ve~erata se osveteni” (Evreite 9,28; 7,27; 10,10.14). Gospodova. Ako taa be{e tolku bitna i zna~ajna za na{eto Pa kade moè da se najde vo Biblijata dokaz deka “evha- spasenie, barem Jovan, koj vo taa prigoda ja nasloni glavata ristijata ... e vistinska `rtva {to se povtoruva za site lu|e na Isusovite gradi, sigurno }e ni kaè{e ne{to za toa. i vo site vremiwa do negovoto vtoro doa|awe”, deka “sve{te- Kako da ja objasnime prazninata kaj Jovana koj ne zboruva nikot Hrista go sozdava koga saka”, koga Bo`jata re~ kaùva ni{to za vospostavuvaweto na fundamentalniot ~in na litur- deka Hristos se prinese na `rtva “samo edna{”, “edna{ zase- gijata na novata hristijanskata religija, za stoèrot na hris- koga{”, “so edno prinesuvawe gi napravi sovr{eni zasekoga{ tijanskata liturgija na tradicionalnata Crkva? Problemot onie koi se osveteni” - ne so dve nitu so iljada prinesuva- tolku mnogu gi zbunuva egzegetite, {to teolozite popusto se wa? Zgora na toa, Hristos se prinese sam na `rtva. Nego ne iscrpuvaat baraj}i prefiguracii ili ekvivalentni evharis- go prinese sve{tenik. I najnakraj: Od kade idejata na sve{te- tii vo epizodite od ìvotot na Isusa za koi propoveda Jovan. nicite Hristovata `rtva da ja pretvorat vo “beskrvna `rt- Priveduvame nekolku epizodi od Hristovata nauka {to gi va”, koga taa e isklu~ivo krvna - Hristos ja prolea svojata beleì Jovan na koi se povikuvaat hristijanskite teolozi za krv na krst na Golgota, za{to “bez prolevawe na krv nema da gi potkrepat svoite ekvivalentni evharistii: Prvo, vo pro{tavawe na grevovite” (Evreite 9,21)? vrska so evharistijata teolozite se povikuvaat na govorot na Evharistijata na tradicionalnata Crkva e simbol na pora- Isusa za “lebot na ìvotot” (Jovan 6,32-58), za {to ve}e zbo- zen Hristos - koj mora postojano od po~etok da se `rtvuva! ruvavme. Me|utoa, ova ne e baza za vospostavuvawe na evharis- Vo Biblijata ~itame: “Duhot e onoj koj oìvuva, teloto ne tijata. Tuka se raboti za Hristov povik nadvor od posledna- pomaga ni{to. Zborovite {to vi gi rekov se duh i ìvot” (Jo- ta ve~era. Stanuva zbor za sekojdnevniot Bo`ji dar, za “ma- van 6,63). Spored toa, naforata ne pomaga ni{to! nata” (lebot) vo pustinata vo vremeto na izleguvaweto na Presu{testvuvaweto ili pretvoraweto na lebot i vino- Izraelcite od Egipet. to vo vistinsko Hristovo telo i vo vistinska Hristova krv Drugi teolozi potvrda za evharistijata baraat i nao|aat vo kako “sveta tajna” i kako isklu~itelno pravo, vlast i privi- vinoto vo Kana Galilejska, za vreme na svadbenata sve~enost, legija edinstveno na sve{tenikot, e nebibliska, istoriska koga Isus vodata ja pretvoril vo vino (Jovan 2,1-12).

156 157 Treti egzegeti potvrda za evharistijata baraat vo umno- koj ìvee spored Bo`jata re~, spored Biblijata, a ne preku ùvaweto na lebot (Jovan 6,1-13) ~ija{to cel na Isusa bila naforata {to mu ja dava sve{tenikot. Kako moème ovie da nahrani 5000 lu|e. Hristovi zborovi da gi sfatime poinaku? êtvrti obid: Potvrda za evharistijata baraat i nao|aat Izvonreden primer za ova ni e i apostol Pavle: “So vo vodata i krvta {to istekle od Hristovata slabina koga Hrista bev raspnat; i jas ve}e ne ìveam, tuku Hristos ìvee vojnik go probol so kopje koga Hristos umrel. vo mene” (Galatite 2,20). “Hristos ìvee vo mene”, kaùva Petti obid: Vo izve{tajot za miewe na nozete pred pos- Pavle, koga “so Hrista bev raspnat”, i prodolùva vo Rim- lednata ve~era gledaat simboli~ki ekvivalent na vospostave- janite 6,3-18; 8,9.10: “Znaeme deka na{iot star ~ovek be{e nata evharistija itn. raspnat so nego (so Hrista) za da bide onemo{teno gre{noto Te{ko e da se razbere bazata na site ovie sporeduvawa telo, ta da ne mu robuvame ve}e na grevot, za{to onoj {to e {to gi izmislile komentatorite za polesno da se prifati umren (raspnat), osloboden e od grevot. A ako umrevme (ako za niv zbunuva~kata praznina vo Evangelieto spored Jovan vo se raspnavme) so Hrista, veruvame deka i }e ìveeme so nego... vrska so evharistijata. Site tie sporedbi se ~ista imagina- Zatoa ne dozvoluvajte grevot da caruva vo va{eto smrtno telo cija na egzegetite i teolozite koi prisiluvaat oddelni nasta- za da im se pokoruvate na negovite pohoti.” “Vie ste duhovni ni od Hristoviot ìvot i epizodi od negovata nauka, koi ako navistina Bo`jiot Duh ìvee vo vas... Ako e Hristos vo o~igledno se nadvor od kontekstot na poslednata ve~era, vas, toga{ teloto e mrtvo za grvot.” izgovoreni vo drugi prigodi i storeni so druga cel, vo koi U{te poednostavno kaàno, Hristos }e se vseli i }e ì- baraat potvrdi za svojata crkovna, istoriska, a ne bibliska vee vo nas ako sme go napu{tile stariot na~in na ìveewe, kategorija na evharistijata. ako ne gre{ime ve}e i ako ìveeme spored Biblijata. Toga{ “nie sme hram na ìviot Bog, tokmu kako {to rekol Bog: ‘]e ìveam vo niv, i }e im bidam Bog, a tie }e bidat moj narod.’” Hristos vo nas ne preku lebot i vinoto “Va{eto telo, veli ponatamu Pavle, e hram na Svetiot Duh koj e vo vas... Zatoa, proslavete go Boga vo svoeto telo.” I, Vo vrska so ve~erata Gospodova treba da pojasnime kako “ako nekoj go uriva Bo`jiot hram, Bog }e go urne nego, za{to go prima vernikot Hrista vo sebe. Ve}e go ~itavme tvrdewe- Bo`jiot hram e svet, a toa ste vie” (2. Korin}anite 6,16; 1. to na Milina: “Sekoe par~e od sv. pri~est, pa i najmale~koto, Korin}anite 6,19.20; 3,17). e celiot Hristos, i sekoj pri~esnik go prima istiot Hris- Nikade vo ovie tekstovi ne se spomenuva ve~erata Gos- tos koj{to se nao|a i na neboto od desnata strana na Otecot.” podova (pri~esnata) kako uslov Bog, ili Hristos, ili Svetiot - Krupna teolo{ka gre{ka i zabluda! Vernikot ne go prima Duh, da se vseli vo nas i da ìvee vo nas, za{to taa e dadena Hrista vo sebe preku par~enceto nafora {to }e go posveti so napolno druga cel, za koja ve}e zboruvavme. Zatoa, po~i- i {to }e mu go podeli sve{tenikot. Barem ne onaka kako {to tuvani, da ne se zalaùvame i da ne mu dozvolime nikomu da tvrdi spomenatata teologija. Nie Hrista go primame vo sebe ni go plakne mozokot tvrdej}i deka Bog Otecot, Hristos i na drug na~in: Svetiot Duh }e se vselat i }e ìveat vo nas preku naforata “Hristos vo vas - nade`ta na slavata.” “Hristos da ì- {to ni ja dava sve{tenikot. Toa e napolno jalov hristijan- vee vo va{ite srca preku va{ata vera” - zna~i, ne preku nafo- ski ìvot i jalovo, nedelotvorno, neìvotvorno hristijan- rata, tuku Hristos vo nas, vo na{eto srce, preku na{ata vera stvo, hristijanstvo bez Hrista. Tekstovite {to gi priop- (Kolo{anite 1,27; Efescite 3,17). {tivme gi rasprsnuvaat tie iluzii kako magla, za{to takvite Eve gi i Hristovite zborovi za toa: “Jas vo niv (vo u~e- tvrdewa i ne se ni{to drugo osven veter i magla. Edinstven nicite), a ti (O~e), vo mene.” “Onoj {to me qubi mene, }e ja na~in da go primime Hrista i Svetiot Duh vo sebe, vo na{eto drì mojata re~, i mojot Otec }e go qubi nego; kaj nego }e srce, e da go napu{time grevot i da ìveeme spored Bo`jata dojdeme i vo nego }e se vselime” (Jovan 17,23; 14,23). Fenome- re~, spored Bo`jite zapovedi. nalno! Otecot i Hristos }e se vselat vo srceto na vernikot

158 159 demonskata trpeza” - da imame zaednica so |avolot, ako jademe Prvite hristijani i ve~erata Gospodova od negoviot leb i ako pieme od negovoto vino - od grevot! Da ja dovr{ime mislata za ve~erata Gospodova: “Za{to, Dragi moi, nikade vo ovie, i vo site drugi bibliski tek- sekojpat koga go jadete ovoj leb i ja piete ovaa ~a{a, ja obja- stovi, koi zboruvaat za ve~erata Gospodova, nikoj ne se moli vuvate Gospodovata smrt - dodeka ne dojde Toj. Za{to, sekoj za presu{testvuvawe ili za pretvorawe na obi~niot presen {to go jade ovoj leb ili ja pie Gospodovata ~a{a na nedosto- leb i za obi~niot grozdov sok da se pretvorat vo vistinsko en na~in, }e bide vinoven za teloto i krvta na Gospoda”... “Le- Hristovo telo i vo vistinska Hristova krv, kako {to pra- bot {to go raskr{uvame.” “Sekoj den bea postojano i ednodu{- vat crkovnite otci sv. Vasilij Veliki i sv. Jovan Zlatoust. no vo hramot; raskr{uvaa leb po domovite i jadea so radost I Hristos ne se moli taka. Toj ednostavno “go zede lebot, i i so ~isto srce” (1. Korin}anite 11,23-26; 10,16-21; Dela 2,46). otkako zablagodari, go raskr{i” i im go podeli na u~enicite. Apostol Pavle im veli na vernicite vo Korint: “Koga Zna~i, samo “zablagodari” i ni{to drugo. Spored toa, apos- go jadete ovoj leb” - vie jadete leb, a ne telo, ne meso; i koga tolite i prvite hristijani ne go jadele nitu vistinskoto “ja piete ovaa ~a{a” - vie od nea piete vino, a ne krv. Koga go Hristovo telo, nitu ja piele vistinskata Hristova krv, tuku “raskr{uvame lebot” - nie raskr{uvame leb, a ne telo i meso. jadele obi~en presen leb i piele obi~en grozdov sok edins- Koga prvite hristijani “raskr{uvaa leb po domovite i jadea”, tveno kako spomen na Hristovata smrt. Ete, po~ituvani, toa tie raskr{uvale leb i jadele leb, a ne telo i meso. e bibliska vistina za ve~erata Gospodova. Prvite hristijani “sekoj den bea postojano i ednodu{no vo hramot; raskr{uvaa leb po domovite i jadea so radost i so ~isto srce.” Tie zaedni~ki sredbi za vreme na ve~erata Gos- Zo{to hristijanite ne si gi mijat nozete eden podova gi narekuvale “agape-sredbi” na koi se zbliùvale i na drug - koga toa e Hristova zapoved? se povrzuvale vo cvrsta hristijanska zaednica proniknata so vistinska bratska i sestrinska qubov, so edinstvo i sloga, Hristos na svojata crkva $ ostavil tri obredi: kr{- za {to n# izvestuva apostol Pavle: tavawe, za koe ve}e zboruvavme, obred na poniznosta ili mie- “â{ata na blagoslovot, {to ja blagoslovuvame, ne e li we na nozete i obred ve~era Gospodova. Obredot miewe na zaedni{tvo vo Hristovata krv? Lebot, {to go raskr{uvame, nozete i obredot ve~era Gospodova Hristos gi povrzal eden neli e zaedni{tvo vo Hristovoto telo? Bidej}i lebot e eden, so drug. Taka, vo ~etvrtokot ve~er, pred da ve~eraat, Hris- iako nie sme mnogu, samo edno telo sme, za{to site u~estvu- tos im gi izmil nozete na apostolite i potoa im dal zapoved: vame vo eden leb... Ne moète da ja piete Gospodovata ~a{a “A koga im gi izmi nozete, ja zede svojata gorna obleka i demonskata ~a{a. Ne moète da u~estvuvate na Gospodova- i pak prilegna kraj trpezata i im re~e: ‘Sfativte li {to vi ta trpeza i na demonskata trpeza” (1. Korin}anite 10,16-21). storiv jas? Vie mene me narekuvate U~itel i Gospod, i pra- Na svoite “agape-sredbi” prvite hristijani ja slavele vo velite, za{to toa sum. I taka, ako jas, Gospod i U~itel, Hristovata qubov i negovata `rtva, i tokmu taa, ve~erata vi gi izmiv nozete vam, i vie ste dol`ni da si gi miete nozete Gospodova, im ovozmoùvala da imaat “zaedni{tvo vo Hris- eden na drug, za{to jas vi dadov primer i vie da pravite ona- tovata krv” i “zaedni{tvo vo Hristovoto telo”, {to zna~i ka kako {to vi napraviv jas vam. Vistina, vistina, vi velam: negovata `rtva gi povrzuvala vo bliska zaednica so nego, no slugata ne e pogolem od svojot gospodar, nitu pratenikot e i vo me|usebna zaednica kako edno golemo hristijansko semej- pogolem od onoj {to go pra}a. Koga go znaete ova, blaèni ste stvo. “Bidej}i lebot e eden, iako nie sme mnogu, samo edno ako go ispolnuvate’” (Jovan 13,12-17). telo sme (edno semejstvo), za{to site u~estvuvame vo eden Po~ituvani, Hristos zapoveda: “Vie ste dol`ni da si gi leb” - site go prifa}ame Hrista kako Spasitel. miete nozete eden na drug!” I, ako sme nie vistinski Hris- Pavle ni kaùva deka nie moème da ja pieme i “demon- tovi u~enici i sledbenici, i ako sme pripadnici na vistinskata ~a{a” i, namesto na Gospodovata, da u~estvuvame “na skata Hristova crkva - }e si gi mieme nozete eden na drug.

160 161 Mieweto na noze e eden od belezite na vistinskata Hristo- va crkva.

Literatura:

1. Milin, Crkvata i sektite, 369,370. BIBLIJATA ZA SVETIOT DUH 2. Isto, 373,374 3. Isto, str. 378. 4. Merle d'Aubigne, Histoire de la Reformation Dvajca lu|e sedat kraj vodopadite na Nijagara i razgo- 5. Eucharist Meditations, pp. 111. 6. Council of Trent, session 13, Chapter VIII, ratified by Vatican II varaat. Edniot mu veli na drugiot: “Gi gleda{ li ovie xi- 7. August Franzen: Pregled povijesti crkve, Kr{}anska sada{njost, Zagreb novski vodopadi? Ovie ogromni koli~estva voda {to se uri- 1970, p. 170. vaat vo ovoj ambis se najgolema sila na svetot {to e neiskoristena!” “O ne!” mu vozvra}a drugiot. “Najgolema sila na svetot {to e neiskoristena ne se ovie vodopadi, tuku Sveti- ot Duh!” Se prepirale veterot i sonceto okolu toa koj od niv e posilen. Veterot mu veli na sonceto: “Go gleda{ li onoj ~ovek? Vidi kako }e mu go soble~am paltoto!” I po~nal da duva so seta sila. No, kolku veterot posilno duval, ~ovekot s# pove}e go stegal paltoto okolu sebe za da se zatopli.” O~i- gledno, veterot ne uspeal! Toga{ na scenata stapilo sonce- to. So svoite topli zraci po~nalo s# posilno da go zagreva ~ovekot i toj, malku po malku go razlabavuval paltoto, potoa go otkop~al i na kraj sam go soblekol. Da, po~ituvani, kako i veterot, lu|eto se obiduvaat nasila da gi re{avaat li~nite, semejnite, me|usosedskite, me|u- nacionalnite, me|udràvnite i svetskite problemi, {to ne e mo`no. Go ostavaat nastrana Svetiot Duh koj edinstveno e vo sostojba da im pomogne na lu|eto uspe{no da gi re{at site tie me|usebni sporovi, problemi i te{kotii. Samo Toj moè da go soble~e paltoto na na{iot star, gre{en ìvot, koj e izvor na site na{i vnatre{ni i nadvore{ni sudiri, da gi stivne zovrienite strasti na lu|eto, da go zagree, da go ras- petla na{eto kameno i studeno srce i od nego da gi otstrani, da gi rastopi gnevot, omrazata, sebi~nosta, zavista, lice- merstvoto, srebroqubieto... koi se generatori na seto zlo i na sudirite me|u lu|eto. Za àl, svetot s# pove}e mu go vrti grbot na Svetiot Duh, se mnoì grevot, bezzakonieto, i zatoa Toj se povleku-

162 163 va od na{ata planeta, a uzdite gi prezema satanata vo svoi Svetiot Duh e Bog, treto lice na Boèstvoto race. Namesto Svetiot Duh, kako {to predvidel Bog, ~ove{- tvoto go vodi i so nego upravuva satanata. Na{ite bra}a, svedocite na Jehova, tvrdat deka Svetiot Hristos na na{ata zemja prestojuval vo ~ove~ko telo i Duh e nekakva aktivna energija, nekakva nedefinirana delo- Toj ne moèl da bide prisuten ednovremeno na site mesta. tvorna, no bezli~na sila koja doa|a od Boga. Toa sfa}awe Sve- Zatoa bilo potrebno Toj da zamine na neboto, a da go prati tiot Duh go sveduva na slepa sila, sli~na na vodopadite na Svetiot Duh, kako Duh, ne vrzan za telo, koj }e bide ednovre- Nijagara, na silata na veterot ili na nekoja eksplozija na meno prisuten nasekade za da gi vodi i da im pomaga na ver- atomska bomba. nicite da ne potkleknat vo te{kotiite, da ne padnat vo isku- Vedna{ da kaème. Svetot Duh ne e nikakva aktivna ili {enijata so koi }e gi nagrvaluva satanata, uspe{no da gi delotvorna energija nitu bezli~na slepa sila, tuku Toj e Bog, sovladuvaat site pre~ki so koi }e se soo~uvaat na svojot pat; eden od trite lica koi go so~inuvaat Boèstvoto vo hristi- da gi hrabri i te{i; da go otstranuva od niv grevot, da gi pre- janskata vera, li~nost koja raspolaga so bezmerna kontroli- obratuva, odnosno da gi posvetuva, od gre{ni da gi napravi rana delotvorna sila ili energija {to moè da mu ja stavi pravedni i da gi prigotvuva za Bo`jeto carstvo. na raspolagawe na sekoj ~ovek i na celoto ~ove{tvo za bez- “Vi ja kaùvam vistinata, veli Isus; podobro e za vas jas bolno da gi re{i site naplasteni problemi {to go ma~at. da si zaminam, za{to ako ne si zaminam, Ute{itelot nema Toj e vistinski Bog, treto lice na Trojstvoto, na Boèstvoto. da dojde kaj vas; ako pak zaminam, }e vi go pratam. A koga }e Koga Ananija i Safira zadràle del od parite {to mu dojde Toj, }e go uveri svetot za grevot, za pravednosta i za gi vetile na Boga, apostol Petar im kaùva: “Ananija, zo{to sudot... A koga }e dojde Toj, Duhot na vistinata, }e ve upati vo satanata go opsedna tvoeto srce taka za da go izmami{ Svetiot seta vistina... i }e vi navesti za ne{tata {to }e dojdat” (Jovan Duh i da zadrì{ del od parite od prodadenata niva?... Ti ne gi izmami lu|eto, tuku Boga” (Dela 5,3.4). - Da, Ananija 16,7-15). go izmamil Svetiot Duh, koj vo ovoj bibliski tekst se poja- Hristos go ispolnil svoeto vetuvawe i go izleal Sveti- vuva kako Bog. Zna~i, Svetiot Duh e Bog. ot Duh vrz apostolite na Duhovden vo vid na “ran do`d” i Na prvata stranica od Svetoto pismo se spomenuva Sveti- rezultatite bile sjajni - so negova pomo{ i sila apostolite ot Duh koj imal aktivna uloga pri sozdavaweto: “I Bo`jiot go zapalile svetot so evangelieto, go poseale hristijanstvo- Duh be{e nad vodite” (1. Mojseeva 1,2). to (Dela 2. glava). Koga zboruva za “Bo`jiot Duh”, Svetoto pismo zboruva za Sega, kako {to kaàvme pred malku, Svetiot Duh se pov- “Svetiot Duh”, za tretoto lice na Boèstvoto. Ottamu i niz lekuva od zemjata i satanata so pomo{ na spiritizmot go celoto Sveto pismo Bo`jiot Duh ima boèstvena uloga vo site zazema negovoto mesto. Spiritizmot e ogan vo koj gori sve- tvore~ki aktivnosti na zemjata, vo prirodata, vo crkvata i vo tot. No naskoro, pred da po~ne kone~niot posleden sudir noviot ìvot ili vo prerodbata na gre{niot ~ovek. me|u Hrista i satanata, pri zavr{nicata na vekovnata bor- Vo Stariot zavet Svetiot Duh se spomenuva na 88 mesta ba me|u dobroto i zloto, Bog povtorno }e go izlee Svetiot kako li~nost. Eve u{te nekoi od tie mesta: Duh vrz svoite verni i predani slugi vo vid na “pozen do`d” - “Gospod im pra}a{e poraki preku drevnite proroci so vo mnogu pogolema mera od onaa na Duhovden i rezultatite svojot Duh” (Zaharija 7,12). }e bidat daleku pogolemi i poslavni - “zemjata }e se osvetli - “Gospod, Gospod me pra}a so svojot Duh” (Isaija 48,16). od negovata slava” (Otkrovenie 18,1) i Hristos povtorno }e - “Im go dade svojot dobar Duh za da gi nau~i na mudrost” dojde da ja sobere ètvata vo nebesnite ambari. (Nemija 9,20). - “Mene Bo`jiot Duh me sozdade” (Za Jov 33,4). - “]e go izleam Mojot Duh na sekoe telo i va{ite sinovi

164 165 i }erki }e prorokuvaat... va{ite mom~iwa }e gledaat videni- toga{ i Svetiot Duh e li~nost . Apsurd e da se kr{tavame ja” (Joil 2,28). vo ime na nekoja bezli~na, nedefinirana slepa sila. - Nie moème da go povikuvame Svetiot Duh (Ezekil - Nie ne smeeme Svetiot Duh da go stavame na proverka 37,9). (Dela 5,9). - Ne moème da pobegneme i da se skrieme od nego (Psalm - Svetiot Duh ne moème da go izmamime (Dela 5,3). 139,7.8). - Lu|eto nemu mu se protivat na svoja propast (Dela 7,51). - Ne moème so svoja sila, tuku so Bo`jiot Duh (Zaha- - Lu|eto nego ~esto go navreduvaat, i poradi toa stra{no rija 4,6). e da se padne vo Bo`jite race (Evreite 10,29.31). Vo Noviot zavet Svetiot Duh se spomenuva na 262 mesta. - Svetiot Duh gi oìvuva mrtvite (1. Petrovo 3,18). - Svetiot Duh im zboruva na lu|eto (Dela 8,29; 10,19.20; - Toj kara za grevot, ja objavuva Bo`jata pravda, go obja- 11,12; 13,2). vuva Bo`jiot sud, upatuva na sekoja vistina, upatuva na - Toj zboruva jasno (1. Timotej 4,1). Bo`jata re~ (Jovan 16,8-13). - Im dava darovi na lu|eto (1. Korin}anite 12,3-11). - Vlijae vrz sovesta na ~ovekot: “Ja zboruvam vistinata... - Pra}a lu|e na zada~a (Dela 10,19.20). ne laàm, mojata sovest mi svedo~i zaedno so Svetiot Duh” - Povikuva i posvetuva propovednici da go propovedaat (Rimjanite 9,1). evangelieto (Dela 13,2). - “A site onie koi gi vodi Bo`jiot Duh se Bo`ji sinovi” - Toj znae da misli, da rasuduva, da re{ava (Dela 15,28). (Rimjanite 8,14). - Svetiot Duh poseduva qubov (Rimjanite 15,30). - Nie uìvame vodstvo i zaednica so Svetiot Duh (2. - ûvstvuva àlost. Nie go àlostime Svetiot Duh koga Korin}anite 13,13). velime deka Toj ne e li~nost, deka e bezli~na, nedefinira- - Svetiot Duh “se moli za nas so neiska`livi vozdi{ki” na slepa sila, go àlostime koga ne go slu{ame negoviot glas, (Rimjanite 8,26.27). Moè li slepa sila da se moli za nas? koga gre{ime (Efescite 4,30). Po~ituvani, site ovie, a i mnogu drugi bibliski teks- - Koga go àlostime Svetiot Duh, koga uporno gi odbi- tovi, silno i bez pogovor potvrduvaat deka Svetiot Duh e in- vame negovite povica za pokajanie, koga ne go ostavame gre- teligentno lice, a ne nekakva besvesna i bezli~na delotvorna vot, nie nego go hulime i so toa pravime neprostliv, smrten sila i energija. Toj e li~nost, Bog, kako i Bog Otecot i Bog grev (Matej 12,31). Sinot? Kako {to rekovme, na nikejskiot sobor vo 325 g. Arie - Svetiot Duh ja znae i ja pretkaùva idninata (Dela 1,16; za prvpat go napadnal u~eweto za Trojstvoto i so toa dal 1. Timotej 4,1). ideja deka Svetiot Duh ne e li~nost. - Toj znae s#. Gi ispituva i dlabinite Bo`ji (1. Korin- Nevernicite otfrlaat sekoe boèstvo, harizmaticite }anite 2,10.11). Svetiot Duh go prikaùvaat na pogre{en na~in, svedocite na - Poseduva razum - te{i, u~i, napomenuva (Jovan 14,26; Jehova go odrekuvaat ne samo negovoto boèstvo, tuku i ne- 15,26; Rimjanite 8,16). govoto postoewe kako li~nost. [to u{te bi moèl satanata - Postavuva stare{ini vo crkvata (Dela 20,28). da izmisli lu|eto da gi odvrati od Svetiot Duh? Zatoa Bib- - Odreduva vernici za slu`ba vo crkvata (Dela 13,2). lijata neka bide merilo i odgovor na sekoe versko pra{awe. - Zapoveda, upatuva (Dela 11,12). - Ni zabranuva da odime tamu kade {to ni se zakanuva opasnost (Dela 16,6.7). - Svetiot Duh ima svoja volja (1. Korin}anite 12,11). - “Kr{tavajte gi lu|eto vo ime na Otecot, Sinot i Sve- tiot Duh” (Matej 28,19)! - Ako Otecot i Sinot se li~nosti,

166 167 kon na planinata Sinaj. Toj nastan e eden od najgolemite nastani i eden od najkrupnite i najva`ni ~ekori za na{ata planeta {to voop{to go prezel Bog. Bog slegol od neboto na na{ata planeta! Veli~estveno! Ogromnata planina Sinaj, zaedno so okolnite planini “sko- kaa kako ovni i ridovite kako jagniwa” (Psalm 114,4), za{to BO@JIOT ZAKON - DESETTE BO@JI nejzinite visovi stanaa po~va pod nozete na nejziniot Tvorec ZAPOVEDI Bog. Strahoveli~estveno! Bo`jiot narod, Izrael, milionsko mno{tvo, dlaboko dolu vo podno`jeto na prostranata dolina, se povlekuva pred stravotiite na Bo`jeto prisustvo i so svoi u{i go slu{a Boga koj direktno so svoj glas gi izgovara Po~nuvame da zboruvame za stoèrot okolu koj se vrti Desette zapovedi i so svoi o~i gleda kako Bog istite zapove- na{eto spasenie {to go ostvaril na{iot Spasitelna Golgota di gi pi{uva, gi vreùva, so svojot ognen prst na dve kameni - za Bo`jiot zakon, za Desette Bo`ji zapovedi. Zboruvame za plo~i - ne na drveni, tuku na kameni plo~i. problemot {to predizvikal vojna na neboto - za tvrdewata Biblijata mo{ne vpe~atlivo gi opi{uva okolnostite na Lucifera deka Bog svoite sozdanija gi stavil vo ramki na pod koi Bog slegol na Sinaj i go izgovoril svojot zakon, strogi ropski zakoni, pravila i propisi, gi ograni~uva, ne Desette zapovedi: im dava sloboda i pravo da biraat i mo`nost da napreduvaat “A tretiot den, rano izutrina, zgrmea gromovi, molsnaa i da se potvrdat kako slobodni su{testva. - Da, za Bo`jiot molwi i gorata ja obvi gust oblak. Gromko zatrubi truba, zakon, za Desette Bo`ji zapovedi, koi se izraz na Bo`jata volja i merilo na negovata pravda. taka {to zatreperi siot narod {to be{e vo logorot. Toga{ Ve}e kaàvme deka “celoto Pismo e od Boga vdahnoveno” Mojsej go povede narodot od logorot vo presret na Boga, i zastanaa vo podno`jeto na gorata. Gorata Sinaj se obvi vo i dadeno preku odbrani Bo`ji lu|e, “pottiknati (nau~eni) od Svetiot Duh” (1. Timotej 3,15; 2. Petrovo 1,21). Pisatelite dim, za{to Gospod sleze na nea vo ogan. Od nea se izdignu- na Biblijata, prorocite i apostolite, porakite {to gi dobiva{e dim kako dim od pe~ka i seta gora se trese{e silno. vale od Boga gi zapi{uvale i na ~ove{tvoto mu gi prenele Zvukot na trubata stanuva{e s# posilen. Mojsej zboruva{e, vo pi{an oblik. Tie Bo`ji poraki se pomesteni vo Bo`jata a Gospod mu odgovara{e niz grme`. Taka Gospod sleze na kniga, vo Biblijata, i taa e kompletno pi{ano Bo`je otkro- Sinajskata gora, na vrvot, i go povika Gospod Mojseja na vr- venie vo koe ni se otkriva Bog. vot na gorata. I Mojsej se iska~i” (2. Mojseeva 19,16-20). Rekovme deka site svoi poraki Bog ni gi soop{til i ni “Siot narod be{e svedok za grmeìte i za molskavici- gi predal posredno, preku lu|e - s#, osven edno, najva`noto i te, site go slu{aa zvukot na trubata i vidoa kako gorata ~uri: najsu{testvenoto, srcevinata i esencijata, temelot vrz koj gledaa i se tresea i stoeja podaleku. Toga{ mu rekoa na Moj- po~iva ìvotot i poredokot vo vselenata - a toa e Bo`jiot seja: ‘Zboruvaj ni ti, a nie }e slu{ame. Neka ne ni zboruva zakon, na na{ata planeta Zemja poznat kako Moralen zakon, Bog, za da ne izgineme!’ A Mojsej mu re~e na narodot: ‘Ne Dekalog ili Deset Bo`ji zapovedi. pla{ete se! Bog dojde samo da ve ispita i pred o~i da vi bide Ne sakaj}i najva`noto, Bo`jiot svet zakon, da ni go soop- negoviot strav za da ne gre{ite’” (2. Mojseeva 20,18-20). {ti i da ni go dade i predade kako site drugi poraki posred- Od srede jarosniot ogan i gustiot dim i molskavicite, no preku ~ovek, okolu 1500 godini pred Hrista Bog re{il da tatneìte na zemjotresite i grmotevicite, Bog go izgovoril go napu{ti neboto i da ja poseti na{ata planeta Zemja kade svojot svet zakon, Desette zapovedi: {to li~no Toj ni go soop{til i ni go predal svojot svet za-

168 169 Deset Bo`ji zapovedi VI Ne ubivaj!

I VII Jas sum Gospod, Bog tvoj, koj te izvedov od zemjata Ne vr{i prequba! egipetska, od domot na ropstvoto. Nemoj da ima{ drugi bogovi osven mene! VIII Ne kradi! II Ne pravi si idol, nitu kakva i da e slika od ona {to IX e gore na neboto, ili dolu na zemjata, ili vo vodite Ne svedo~i la`no protiv svojot blièn! pod zemjata! Nemoj da im se klawa{ nitu da im sluì{! Za{to jas, Gospod, Bog tvoj, sum Bog qubo- X moren, koj gi kaznuvam grevovite na tatkovcite - grevo- Ne posakuvaj ja ku}ata na svojot blièn! Ne posaku- vite na onie koi me mrazat - kaj decata do treto i vaj ja ènata na svojot blièn; nitu negoviot sluga, ~etvrto koleno, a pokaùvam milost kon iljadnici ni negovata sluginka, ni negoviot vol, ni negovoto koi me sakaat i gi dràt moite zapovedi. magare, nitu {to i da e od ona {to mu pripa|a na tvojot blièn! (2. Mojseeva 20,1-17). III Ne izgovaraj go naprazno imeto na svojot Gospod Bog, Otkako gi izgovoril Bog Desette zapovedi, usledilo za{to Gospod nema da go ostavi bez kazna onoj {to ne{to mnogu, mnogu zna~ajno! Istite zapovedi, kako {to go izgovara negovoto ime naprazno! kaàvme, gi napi{al ne na drveni, ami na dve kameni plo~i koi simboliziraat nepromenlivost i cvrstina - trajno da se IV vreè mislata dlaboko vo se}avaweto i vo svesta na lu|eto Pomni si da go praznuva{ sabotniot den! [est dena vo site vremiwa deka toa e Bo`ji, a ne Mojseev ili ~ove~ki raboti i svr{i gi site svoi raboti! A sedmi den e zakon. “ sabota, odmor posveten na tvojot Gospod Bog. Toga{ Koga Gospod go svr{i razgovorot so Mojseja na Sinaj- nemoj da raboti{ nikakva rabota: ni ti, ni tvojot sin, skata gora, mu dade dve plo~i na svedo{tvo, plo~i kameni, ni tvojata }erka, ni tvojot sluga, ni tvojata sluginka, napi{ani so prst Bo`ji.” ni tvojot vol, ni tvoeto magare, nitu pridojdeniot “I Mojsej be{e tamu so Gospoda ~etirieset dena i ~eti- {to }e se najde vo tvojot dom! Za{to Gospod za {est rieset no}i. Nitu leb jade{e nitu voda pie{e. I Gospod gi dena gi sozdade neboto, zemjata, moreto i s# {to e napi{a na plo~i zborovite na sojuzot - Desette zapovedi.” vo niv, a vo sedmiot den se odmori. Zatoa Gospod go “Toga{ Mojsej, sleguvaj}i od gorata, se vrati so dvete blagoslovi i go posveti sabotniot den. plo~i na svedo{tvoto vo svoite race. Plo~ite bea ispi{ani na obete strani; ispi{ani i od ednata i od drugata strana. V Plo~ite bea delo Bo`je; pismoto be{e pismo Bo`je vreàno Po~ituvaj go svojot tatko i svojata majka za da na plo~ite.” ìvee{ dolgo na zemjata {to }e ti ja dade tvojot Gos- “I plo~ite gi staviv vo kov~eg {to go napraviv, i tie pod Bog! ostanaa tamu, kako {to mi zapoveda Gospod.” Za toj zakon, za tie zapovedi Isus veli: “Navistina, vi

170 171 velam, dodeka postojat neboto i zemjata, nitu edna jota ili crti~ka od zakonot nema da se izmeni!” (2. Mojseeva 31,18; 34,28; 32,15.16; 5. Mojseeva 10,5; Matej 5,18). Bo`jiot zakon e sovr{en, {to zna~i vo nego ne postoi dupka i mo`nost za manipulacija kako kaj zemnite zakoni. Slovoto na {estata zapoved kaùva “ne ubivaj”. No nejzini- ZA BO@JATA BLAGODAT* ot duh odi ponatamu i udira vo zarodi{ot koj se razviva kako misla vo umot na ubiecot i plan koj vodi kon ubistvo. Zapo- vedta dejstvuva preventivno taka {to na vreme go predupreduva ~ovekot koj po{ol na pat da napravi ubistvo, sopiraj}i Grevot vo vselenata nitu go zbunil, nitu go pora- go da ne go izodi patot do kraj za da napravi takov teòk grev. zil Boga! Bog ne bil zate~en so negovata pojava! Taa u{te od po~etok go opomenuva: Sekoj {to se gnevi, {to zaviduva, {to mrazi, {to planira odmazda - pravi ubistvo. Dali Bog moèl da go odbegne problemot na grevot koga, Istoto vaì i za sedmata zapoved za koja ~itame deka kako preventiva, ne bi go sozdal Lucifera? Pra{aweto e sekoj {to }e pogledne vo tu|a èna so èlba, ve}e napravil opravdano. Bidej}i Bog e seznaen, Toj odnapred znael deka prequba vo svoeto srce, so {to Isus udira vo korenot kade nekoi od negovite inteligentni su{testva }e se pobunat pro- {to go se~e grevot nare~en prequba. Toa vaì i za drugite tiv nego. Bidej}i Toj e semo}en, moral da zaklu~i deka grevot Bo`ji zapovedi. i zloto postojat zatoa {to Toj im dozvolil da postojat. Ve}e Spored toa, gre{nikot ne moè da najde praznina nitu utvrdivme deka ne postoi nikakva pri~inska vrska me|u Boga vo edna od Bo`jite zapovedi i opravdanie da prekr{uva koja i grevot. Me|utoa, morame da priznaeme deka prakti~no e bilo od niv, kako {to nao|a, kako {to rekovme, mnogubroj- nemo`no na ova pra{awe da se dade odgovor koj zadovoluva. ni praznini i dupki vo site ~ove~ki zemni zakoni za da gi ôvek moè da teoretizira deka Bog moèl da ja odbegne po- opravda ili, vo kraen slu~aj, da si gi olesni svoite zakon- javata na grevot vo vselenata, a podocna i na na{ata planeta. ski prestapi pred zemnite sudovi. Me|utoa, nie moème da pretpostavime deka Bog, za da bide sekoga{ Bog, moral da mu dozvoli na Lucifera da stane ona {to toj sakal da bide - satana, |avol. Moèbi bi bilo ispravno da se tvrdi deka vo nekoj mig od ve~nosta, koristej}i ja svojata sopstvena sloboda, Bog re{il da sozdade inteligentni, slobodni su{testva. Toj isto taka znael deka edno od tie sozdanija }e se pobuni protiv nego. Zar Bog ne trebalo vo toj mig da ja izmeni svojata prvobitna odluka i moèbi da se premisli? Od ~ove~ka gledna to~ka, najraci- onalen odgovor bi bil: Da! Postapuvaj}i taka, Toj bi ja spre~il pojavata na zloto. Logi~ki gledano, nie bi o~ekuvale Bog da dojde do istiot zaklu~ok i da go izmeni svojot plan. No, bi bilo dobro malku povnimatelno da ja ispitame na{ata prebr- za reakcija. Bi trebalo da se pra{ame zo{to nie bi se premislile. Osnoven odgovor verojatno bi bil deka sakame da odbegneme seriozen problem. A vsu{nost vistinskata pri~ina da ot-

172 173 Bog dare`liv i milostiv, dolgotrpeliv na gnev, mnogumilos- stapime od n{ite planovi e samo taa {to se pla{ime da se tiv i vistinski, iskaùva milost na iljadnici, pro{tava opa- soo~ime so ma~niot problem. Ottamu, problemot {to sme go kost, grev i prestap” (2. Mojseeva 34,6.7). Noviot zavet pov- nasetuvale n# porazil vo taa smisla {to n# prisilil da ja torno ja potvrduva boèstvenata priroda koga zboruva za “bla- promenime na{ata odluka. No Bog ne postapuva kako nas, kako godatta na na{iot Bog i Gospod Isus Hristos” (2. Soluw. 1,12). {to postapuvame nie. Koga edna{ re{il da sozdade inteligentni, slobodni su{testva, ne postoela nitu realna nitu potencijalna sila koja bi moèla da go prisili da gi izmeni svoite Bibliska upotreba na zborot blagodat planovi. Koga Boèstvoto go sogledalo problemot, pra{aweto koe Nadvor od teolo{kata sfera zborot blagodat vo obi~- se pojavilo ne glaselo: “Dali bi trebalo da gi promenime na- niot govor ozna~uva najgolemo dobro. Apostol Pavle pi{uva: {ite planovi”, tuku “kako da go re{ime ovoj problem?” Ina- “Za{to vo nego ìveeme, se dviìme i postoime ... davaj}i vi ku, stravot deka }e mora da se nosi so pobunetite sozdanija od neboto do`dovi i plodni godini i nasituvaj}i gi va{ite Boga bi go porazil vo taa smisla {to bi se po~uvstvuval pri- srca so hrana i veselba ... pravi da nikne treva za dobitokot i silen da go izmeni svojot plan. Ne postoi sila nadvor od zelen~uk za potrebite na ~ovekot, za da vadi leb od zemjata ... Bo`jata sopstvena priroda koja bi bila vo sostojba da go Ti im obezbeduva{ ìvot na lu|eto ” (Dela 17,28; Psalm 14,17; prisili da gi izmeni ili da gi napu{ti svoite prvobitni 104,14; 65,9). Seto toa e izraz na Bo`jata qubov i blagodat nameri. Porazen Bog ne e vistinski Bog. Na{iot Bog e bestra- preku Isusa Hrista. {en Bog koj, ne menuvaj}i go svojot plan, re{il da se soo~i so Vo vremeto na apostolite zborot blagodat bil dobro problemot na grevot i zloto i edna{ zasekoga{ da go razre{i poznat niz celiot gr~ko-rimski svet so nekolku drugi nijan- preku svojot Sin. Osven toa, nametnuvaweto na moralni ili si na zna~ewa, kako {to se qubeznost, ubavina, ~udesnost i duhovni sankcii na inteligentnite su{testva istite bi gi blagodarnost. Na primer, vo Luka 4,22 lu|eto vo sinagogata li{ilo od nivnata vistinska sloboda. vo koja zboruval Isus “im se voshituvaa na blagodatnite zbo- Koga se pojavil grevot na ovoj svet, inteligentnite su{- rovi {to izleguvaa od negovata usta”. A vo Dela 6,8 Stefan e testva vo vselenata se pra{ale kako }e se odnesuva Bog kon opi{an kako ~ovek “poln so blagodat i sila”. Vo ovie sti- pobunetiot ~ove~ki rod. Gi ~ekalo iznenaduvawe. Tie }e bi- hovi blagodatta nema posebno novozavetno teolo{ko zna~ewe. dat svedoci na ne{to {to nikoga{ porano ne videle - }e bide Me|utoa, vo niza drugi bibliski tekstovi zborot blagodat ima pokaàn poseben izraz i posebna dimenzija na Bo`jata qubov dlaboko teolo{ko zna~ewe kako, na primer: i na negovata sila poradi padot na ~ovekot. Bog }e go pobedi “Za{to site zgre{ija i li{eni se od Bo`jata slava, a se grevot na planetata Zemja so silata na svojata blagodat. opravdani darum so negovata blagodat, preku otkupot na Isusa Zna~i, koga grevot go upropastil ~ove~kiot rod, Bog Hrista” (Rimjanite 3,23.24). re{il da mu podari svoja boèstvena naklonost i da go vrati “Za{to po blagodat ste spaseni, preku vera, i toa ne e od vo prvobitnata sostojba preku otkupitelskoto delo na svojot vas samite - toa e Bo`ji dar! Ne od delata, za da ne se fali Sin. Protiv ~ove~kiot grev Bog reagiral na neobi~en na~in. nekoj” (Efescite 2,8.9). - “Sola Gracija” - Spasenie samo i Namesto da go uni{ti ìvotot - dozvoluvaj}i mu na svojot edinstveno so Bo`jata blagodat. gnev da dojde do izraz - Toj ja oslobodil sozdatelskata energija Vo ovie, a i vo drugi srodni bibliski tekstovi {to }e na svojata blagodat. Taa blagodat, skriena vo dlabinata na bidat predmet na prou~uvawe, zborot blagodat Pavle go ko- boèstvenata su{tina, vo eden poseben mig bila oslobodena risti vo posebna teolo{ka smisla za da ukaè na izobilnata za povtorno da go sozdade svetot uni{ten so grevot i buntot, spasonosna Bo`ja qubov kon gre{nicite onaka kako {to e povtorno da ja soedini razedinetata i rasturena vselena. otkriena vo Isusa Hrista. Na~inot na koj Bog mu se otkril na Mojseja silno potvr- Blagodatta ima svoja osnova vo Bo`jiot karakter. Temel duva deka Toj po priroda e poln so blagodat: “Gospod, Gospod, na Bo`jiot karakter e qubovta, za{to Bo`jata re~ kaùva:

174 175 “Bog e qubov” (1. Jovanovo 4,8), a negovata blagodat proizlegu- Bi bilo dobro koga bi moèle da go sfatime zna~eweto va od taa qubov. Vo ovaa smisla i apostol Petar go upotre- na ovoj tekst: “zaradi vas, od bogat stana siromav!” Ovde se buva zborot blagodat koga kaùva: “Veruvame deka sme spas- soo~uvame so beskrajnata tajna na Bo`jata blagodat koja, se- eni... preku blagodatta na Gospoda Isusa Hrista” (Dela 15,11). pak, ni e otkriena, voplotena vo Hrista. Toj bil li{en od Noviot zavet ~esto na zborot blagodat mu dava posebno site nebesni bogatstva i od seta nebesna slava {to gi uìval teolo{ko zna~ewe, pretstavuvaj}i ja so nego Bo`jata neza- zaedno so svojot Otec na nebesniot prestol kako semo}en Bog sluèna qubov i naklonost kon gre{nicite, ne{to {to gre{- i na ovaa zemja bil izloèn na siroma{tija i na ekstremni nicite ne zasluìle, Bo`jata dobrina {to ne ja zasluìle. poniùvawa nedostojni za edno ìvo su{testvo. Ne postoi eden zbor so koj bi moèle da go opfatime Vo Isusa sam Bog ja prezel na{ata siroma{tija i ne celokupnoto bogatstvo na sodrìnata i silata na bibliski- moèl da gi uìva blagoslovite na svojata blagodat! Pa, kako ot poim za blagodatta. I tokmu taa i takva blagodat se pojavi- bi moèl? Blagodatta te~e od Boga kon drugite! Kakva veli- la na na{ata planeta. ~estvena razmena! Blagodatta ni se dava nam, a nemu vo del mu Blagodatta i milosta ~esto se javuvaat vo isti bibliski pa|aat na{ite bolki, na{ata taga, na{ite stradawa, na{ite tekstvovi, pa zaradi toa nekoi gi smetaat za sinonimi (zbo- bezzakonija, na{ata nedostojnost, na{ata podlo`nost na smrt rovi so isto zna~ewe). Iako imaat dopirni to~ki, ti se raz- (Isaija 53). Tajnata na blagodatta e skriena vo nedoseglivoto likuvaat. Za razlika od milosta, blagodatta e mnoguzna~na, Bo`je bitie, no pred nas se pojavila kako dar na krstot na zbor so mnogu po{iroka lepeza na zna~ewa, {to }e bidat Isusa Hrista. predmet na natamo{no prou~uvawe. Nie nikoga{ ne bi moèle da ja sfatime su{tinata na zborot “blagodat” da ne sme padnale vo grev. Bog gi saka svoite Golema eksplozija na Bo`jata blagodat bezgre{ni angeli koi mu sluàt i gi slu{aat negovite zapovedi, no Toj nim ne im podaruva blagodat, za{to taa nikoga{ ne Dali vo vselenata nekoga{ se slu~ila “najgolemata eks- im bila potrebna nim, bidej}i tie nikoga{ ne zgre{ile. Ne- plozija” na site vremiwa od koja nasatanale vselenskite malo blagodat, za{to nemalo nitu grev, a blagodatta e povr- galaksii i vselenata voop{to, ne e va`no za na{ata tema za zana so grevot i e delotvorna i silna tamu kade {to ima grev. koja raspravame. Me|utoa, najslavnata i najsilna eksplozija Apostol Pavle pi{uva: “Kade {to grevot se zgolemi, tamu ne se slu~ila vo prazninata na ni{to`nosta, tuku na krstot blagodatta stana u{te poizobilna” (Rimjanite 5,20). na Isusa Hrista na Golgota. Nea ne ja narekuvame “golema eksplozija”, tuku “eksplozija na blagodatta”. Taa blagodat, Spasonosnata Bo`ja blagodat ni e stavena na skriena vo boèstvenoto bitie od ve~nosta, vo odreden mig raspolagawe vo Isusa Hrista: bila tainstveno oslobodena so cel da ja preobrazi, duri nanovo da ja sozdade vselenata koja bila grubo izvalkana i trajno 1. Hristovoto voplotuvawe o{tetena so grevot. Vo Biblijata blagodatta ne e ne{to {to Bog go ima, tuku “Za da bide veli~ana slavata na negovata blagodat so koja ne{to so {to e proniknato celokupnoto negovo bitie, neraz- n# daruva vo Vozqubeniot” - vo svojot Sin (Efescite 1,6). Spa- delen del od negovoto postoewe, ne{to {to e vidlivo pri sonosnata blagodat ni e stavena na raspolagawe vo Isusa Hris- negovoto postapuvawe so gre{nicite. ta. Toa teolozite go narekuvaat “voplotena blagodat”, {to “Za{to poznata vi e blagodatta na na{iot Gospod Isus zna~i, patot na spasenieto na gre{nicite zadolìtelno vodi Hristos kako, zaradi vas, od bogat stana siromav, za da se preku Hristovoto voplotuvawe (otelotvorenie). zbogatite vie preku negovata siroma{tija” (2. Korin}anite Priveduvame pove}e bibliski stihovi za negovoto voplo- 8,9). tuvawe:

176 177 senieto od po~etok do kraj e Bo`je, a ne ~ove~ko delo. Bez toa “A spored op{toto priznanie, golema e tajnata napobo`- Isus bi bil ~ove~ko su{testvo, kako i sekoe drugo, a ne Bog nosta: Bog se javi vo telo” (1. Timotej 3,16). vo ~ove~ko telo. “Od po~etok be{e Re~ta (Logos, Hristos), i Re~ta be{e kaj Boga - i Re~ta be{e Bog... I Re~ta stana telo i se nastani me|u nas.” (Jovan 1,1-3.14) 2. Hristovata ~ove~ka priroda Ve~nata Bo`ja Re~ (Hristos), koja bila so Boga, i koja samata bila Bog, do{la da prestojuva me|u nas. Vo pra{awe e Vo Biblijata postojat mnogu izve{tai koi potvrduvaat pomerawe, ili premestuvawe od boèstvenata vo ~ove~ka sfe- deka Isus bil ~ove~ko su{testvo - deka imal ~ove~ka priroda. ra, {to e ovde opi{ano kako “telo”. a) Isus bil fizi~ko bitie. Bil roden kako sekoe drugo Istata misla apostol Pavle ja povtoruva na pove}e mes- ~ove~ko su{testvo; rastel i napreduval kako sekoe normalno ta vo svoite poslanija: “Bog go prati svojot Sin vo oblik na dete; lu|eto znaele kade e roden, koi mu bile roditeli, bra}a gre{no telo” (Rimjanite 8,3); “Bidej}i decata imaat telo i i sestri (od prviot brak na Josifa), i deka bil drvodelec; krv, taka i Toj (Hristos) zede u~estvo vo toa... Zatoa treba{e negovoto telo imalo potreba od hrana i voda za da go odrì vo s# da stane kako svoite bra}a” (Evreite 8,3.17); “A koga se ìvotot; Toj se umoruval i ~uvstvuval potreba od son; najpos- ispolni vremeto, Bog go prati svojot Sin, koj e roden od èna, le umrel. roden pod zakonot” (Galatite 4,4); b) Kako emocionalno su{testvo Isus znael za radost koja “Toj (Hristos), so Bo`ja priroda, ne se drè{e qubo- doa|a od silata na Svetiot Duh, no Toj isto taka doìvuval morno za svojata ednakvost so Boga, tuku se li{i od nea (od taga, moèl da po~uvstvuva voznemirenost i pla~el vo prisus- taa ednakvost), zemaj}i lik na sluga (zemaj}i ~ove~ka priro- tvo na prijateli i za vreme na molitva. Sepak, Hristos nemal da), stanuvaj}i sli~en na lu|eto” (Filipjanite 2,6-8). negativni emocii povrzani so grevot, kako {to e omrazata Na Josifa, svr{enikot na Marija, angelot mu veli: “Josi- kon drugite. fe, sine Davidov, ne pla{i se da ja zeme{ Marija za svoja v) Isus bil duhovno su{testvo koe uìvalo vo zaednica èna, za{to za~natoto vo nea e od Svetiot Duh. Taa }e rodi so Otecot, koja postojano ja neguval niz molitva. sin i ti }e mu go dade{ imeto Isus, za{to Toj }e go spasi g) Kako inteligentno su{testvo Toj napreduval vo znaewe- svojot narod od negovite grevovi” (Matej 1,20-23). Pri toa to; bil inteligenten i moèl da rasprava so drugite - koga Marija go pra{uva angelot: “Kako }e bide toa koga jas ne znam imal dvanaeset godini raspraval so sve{enicite vo hramot: za ma`?” A toj $ odgovora: “Svetiot Duh }e dojde na tebe i “Go najdoa vo hramot kako sedi me|u u~itelite, slu{aj}i gi i silata na Sevi{niot }e te oseni; zatoa i Ona {to }e se rodi pra{uvaj}i gi. A site {to go slu{aa im se voshituvaa na ne- }e bide sveto i }e se nare~e Bo`ji Sin” (Luka 1,34.35). Vo taa goviot um i na odgovorite” (Luka 2,46.47). Raspolagal so ubed- prigoda se ispolnilo proro{tvoto na prorok Isaija: “Ete, liva sila koja gi v~udovidela negovite slu{ateli. devica }e za~ne i }e rodi sin, i }e go nare~at Emanuel, koe d) Kako dru{tveno su{testvo Isus postojano baral dru{- prevedeno zna~i: ‘Bog e so nas’” (Isaija 7,14; Matej 1,20-23). tvo na drugi lu|e. Se sre}aval so evrejskite voda~i i so gre{ni- Toa e natprirodno za~nuvawe na devica (Marija) koja ne znae ci, so prostitutki, so onie koi ne bile Izraelci, so rimski za ma`. Isus ne e sin na Josifa. Marija bila svr{ena za nego, slu`benici itn. Osven toa, samiot Toj kopneel za ~ove~ko no “u{te dodeka ne bea pristpile eden kon drug, se vide deka dru{tvo i sekoga{ bil zainteresiran za potrebite na dru- taa e bremena od Svetiot Duh”. Angelot go izvestuva Josifa gite. Negoviot ìvot navistina bil javen ìvot, otvoren spre- deka dteto koe e za~nato vo nea e od Svetiot Duh. Za da go ma sekogo koj sakal da mu pristapi. naglasi devi~anskoto Isusovo za~nuvawe, bibliskiot pisatel |) Nad s#, Isus bil moralno su{testvopar excellence. Bes- ni kaùva deka Josif nemal bra~ni odnosi so Marija “dodeka prekoren vo moralen i duhoven pogled, Toj bil bezgre{en. ne go rodi svojot sin”. Devi~anskoto ra|awe objavuva deka spa- Tokmu tuka se razminuvaat lu|eto od nego.

178 179 3. Bezgre{en Isus 4. Edinstvoto na dvete Hristovi prirodi

Vistinski da se bide ~ovek ne zna~i da se bide i gre{nik, Na ~ove~kite su{testva ne im e poznato {to se slu~ilo za{to po priroda grevot ne $ pripa|a na su{tinata na ~ove~- vo utrobata na Marija. Treba da bideme pove}e otkolku ras- koto su{testvo. Spored toa, otsustvoto na grev kaj Hrista ne poloèni da priznaeme deka Hristovoto voplotuvawe e nad- gi doveduva vo pra{awe polninata i legitimnosta na negova- vor od na{eto racionalisti~ko sfa}awe. Pri voplotuvawe- ta ~ove~ka priroda. Iako grevot ja o{tetil ~ove~kata pri- to bukvalno stanuva zbor za edinstvo me|u boèstvenoto i roda taka {to zna~itelno go izopa~il nejzinoto prvobitno ~ove~koto koe se formiralo vo ~ove~ko telo. Iako dvete pri- od Boga dadeno sovr{enstvo, i iako sega site lu|e “ja zagubile rodi ostanuvaat razli~ni, ona {to se slu~ilo ne e izdelen i Bo`jata slava” (Rimjanite 3,23), Isus bil bez grev, bil bez- nezavisen prestoj na boèstvenoto vo ~ove~koto, tuku vistin- gre{en. sko voplotuvawe. Ova e najtainstveniot nastan vo istorijata Za svojata bezgre{nost Isus kaùva: “Doa|a knezot (sa- na univerzumot poznat na Bo`jite inteligentni sozdanija i go tanata) na ovoj svet, no toj vo mene nema ni{to” (Jovan 14,30). nadminuva nivniot intelektualen kapacitet. Toa e vistinski Ve}e be{e kaàno kako angelot $ najavil na Mrija deka “ona singularitet vo kosmosot. Tuka i Biblijata ne se obiduva da {to }e se rodi }e bide sveto” (Luka 1,35). {pekulira za toa, za samiot nastan i za ona {to se slu~ilo vo Za negovata svetost i bezgre{nost ~itame i na mnogu dru- migot koga dvete prirodi se soedinile vo utrobata na Marija. Semo}niot Bog, Tvorec, kogo “ne moàt da go opfatat ni gi mesta vo Svetoto pismo: “Vo nego nema grev” (1. Jovanovo nebesata ni nebesata nad nebesata” (1. Carevite 8,27), se nao|a 3,5); “Toj ne znae{e za grev” (2. Korin}anite 5,21); “Hristos e vo utroba na edno svoe sozdanie! Vo tekot na celata ve~nost nevino i ~isto jagne... koe ne napravi grev” (1. Petrovo 1,19; }e go prou~uvame ova pra{awe i pak ne }e moème da ja sfa- 2,22); “Bil isku{uvan vo s#, kako nas, no bez grev” (Evreite time i da ja odgatneme taa tajna. Ovde mol~eweto e zlato, za{to 4,15). toa navistina e “golema tajna”, tajna nad site tajni vo koja i Faktot {to Isus ostanal nedopren od grevot go izdeluva “angelite kopneaat da zagledaat” (1. Petrovo 1,12). Na na{ata od ostanatite ~ove~ki su{testva. Bi bila gre{ka negovata planeta se ra|a “Emanuel, Bog so nas”, Bog vo ~ove~ko telo! ~ove~ka priroda da se identifikuva so Adamovata priroda Se ra|a kako ~ove~ko bebe i stanuva ~ovek, stanuva “Sin ~ove- zatoa {to Toj zel ~ove~ka priroda oslabena i rasipana so ~ki”, Spasitel Isus Hristos, koj bitkite so grevot gi vodi grevot vo tekot na ~etiri iljadi godini, a sepak neizvalkana kako ~ovek, potpiraj}i se vrz silata na Otecot i Svetiot Duh, i bez damka. No ne bi bilo dobro negovata bezgre{nost da se vrz istata sila vrz koja moème i treba da se potpirame i nie tolkuva taka kako Isus da ne moèl da zgre{i. Po negovoto vo na{ite bitki so isku{enijata. kr{tavawe satanata go isku{uval vo mo{ne surovi uslovi vo Da povtorime: Vo obidot da go objasnime Hristovoto pustina, no Isus ne podlegnal vo isku{enieto (Matej 4,1-11). voplotuvawe, odnosno mehanizmot na procesot niz koj mo}niot Mo`nosta od pa|awe vo grev i pobuna protiv Bo`jata volja Bog pominal vo utrobata na Marija za da dobie ~ove~ka prine pretpostavuvaat nu`no padnata ~ove~ka priroda. S# zavi- roda, nie ostanuvame zbuneti - zbuneti pred taa nedosegliva si od slobodnata volja. Kosmi~kiot sudir ukaùva deka slo- tajna koja ~ove~kiot um ne e vo sostojba nitu da ja zamisli, a bodnite i sovr{eni su{testva, koi ìveat vo neposredna Bo`ja u{te pomalku da ja odgatne. ôve~kiot um e premnogu ogra- blizina, moèle da re{at da se pobunat protiv nego. Slobo- ni~en za da moè da ja definira ovaa ~udesna tajna - spoju- data na voljata moè da se zloupotrebi, no Isus re{il ni- vaweto na dvete prirodi - na boèstvenata i ~ove~kata - vo koga{ toa da ne go stori. Za negovoto delo na otkup i pomiru- edno su{testvo, vo edna li~nost so dve prirodi, li~nost so vawe na gre{noto ~ove{to so Boga bilo neophodno Toj da sov- Bo`ja i so ~ove~ka priroda. Kakva sprotivnost me|u Boès- lada sekoe isku{enie i da bide sloboden od grevot. Pomiru- tvoto i bespomo{noto novoroden~e vo vitleemskite jasli! vaweto e cvrsto vtemeleno vo Hristovata bezgre{nost. Kako da se premosti distancata me|u Semo}niot Bog i edno

180 181 kako Onoj koj go otkupil od grevot sekoe ~ove~ko su{testvo i bespomo{no dete? A sepak, fakt e deka Tvorecot na site mu podaril spasenie i ve~en ìvot. I toa e blagodat. svetovi, Onoj vo kogo “vo telesen oblik ìvee seta polnota Koga ne bi postoela blagodatta, grevot bi go goltnal sve- na Boèstvoto” (Kolo{anite 2,9), se pojavil kako bespomo{no tot, sekogo, i site bi n# uni{til za seta ve~nost. Pokajanie- novoroden~e poloèno vo jasli. to i otfrlaweto na grevot e dobro, no ne i dovolno. Grevot e Povisok i povozvi{en od sekoj angel, ednakov so Otecot kako minatoto koe ne moè da bide izmeneto so ni{to {to }e vo dostoinstvoto i slavata, a sepak primil na sebe ~ove~ka se stori vo idnina, kako ni mrtvoto telo {to ne moè da se priroda! Boèstvenoto i ~ove~koto bile tainstveno spoeni, vrati vo ìvot nitu so pomo{ na najdobri lekovi. Moè da i ~ovekot i Bog stanale edno, ~ove{tvoto se povrzalo so Boga. se otstrani samo grevot koj e prosten, a samo Bo`jata blago- Iako Hristovata slava za izvesno vreme bila zasolneta dat ovozmoùva pro{tavawe. so negovata ~ove~ka priroda, sepak, so samoto toa {to Toj S# {to ni e potrebno se nao|a vo Isusa Hrista. Nadvor od stanal ~ovek, ne prestanal da bide Bog. Hristos navistina nego e samo propast, nedostojnost i grev kako sila koja }e n# stanal i bil ~ovek, no Toj bil i Bog vo telo - ednovremeno podjarmi i zarobi. Bez Hrista nie kako edinki sme otu|eni od vistinski ~ovek i vistinski Bog, ednovremeno so dve prirodi Boga, vo sostojba na celosno siroma{tvo, osudeni na potpolno - so ~ove~ka i so boèstvena. istrebuvawe. Po~ituvani, toa e voplotena Bo`ja blagodat. Koga Hristos bi do{ol kako Bog, ~ove~kite o~i ne bi moèle da ja izrdàt negovata pojava. Sprotivnosta bi bila premnogu golema i ma~na, a svetlinata na negovata slava za 5. Pove}e za edinstvoto na dvete Hristovi prirodi lu|eto neizdr`liva. ôve~kata priroda ne bi moèla da ja izdrì duri ni svetlinata na eden angel od nebesnata svetli- Edinstvoto na dvete prirodi vo Hrista, kako {to kaàv- na. Zatoa Hristos ne zel nitu priroda na angel. Boèstvoto me, e nedosegliva tajna. Rano vo istorijata na hristijanskata preku Hristovata ~ove~ka priroda zasvetilo so pridu{eni crkva teolozite raspravale za prirodata na toa edinstvo i svetlosni zraci. Me|utoa, svetot odvaj malku pove}e od trieset nudele razli~ni protivre~ni definicii. Za da se okon~a godini moèl da go izdrì prisustvoto na svojot Spasitel. raspravata, vo 441 godina od novata era svikan e crkoven Zo{to tolku golemi i dlaboki poniùvawa za na{iot sobor vo gradot Halkidon. Svetot {iroko ja prifatil taka- Spasitel. Odogovorot e eden: grevot toa go baral! \avolot i nare~enata Halkidonska definicija. Vo nea se tvrdelo deka negoviot izum - grevot - go frlile vo takvi poniùvawa. Ne- Hristos bil vistinski Bog i vistinski ~ovek, deka svojstvata na dvete prirodi ostanale nedopreni i deka dvete prirodi malo drug pat {to moèl da go odbere i da go izodi za da ja bile obedineti vo edna li~nost, vo Bo`jiot Sin. Toa edin- okon~a taa svirepa borba so grevot. “Bidje}i, pak, decata imaat stvo ne bilo soedinuvawe na dve lica, tuku soedinuvawe na u~estvo vo teloto i krvta, taka i Toj zede u~estvo vo toa, ta so Bo`jiot Sin i ~ove~kata priroda. Pri slevaweto, ili pri smrtta da go obessili onoj koj ja ima{e vlasta nad smrtta, soedinuvaweto na dvete prirodi vo Nego, boèstvenata pri- odnosno |avolot” (Evreite 2,14). roda ne gi primila svojstvata na ~ove~kata priroda, nitu Preku ~ove~kata Hristova priroda nie sme stapile vo ~ove~kata priroda stanala boèstvena; sekoja od niv go mnogu pointimna zaednica so Boga otkolku nikoga{ da ne sme zadràla svojot su{tinski karakter i svoite osobini. Lu|eto padnale vo grev. Preku taa priroda, so koja stanal del na ~ove- imaat razum, sovest, pamtewe, volja, naklonost. Isus imal ~koto semejstvo, Spasitelot se povrzal so ~ove{tvoto so vrs- razum, sovest, pamtewe, volja i naklonost na ~ove~kata du{a ka koja nikoga{ nema da se raskine, a toa zna~i deka so nea koja bila obedineta so negovata boèstvena priroda. Bo`jiot Toj e povrzan so nas niz seta ve~nost. Po voskresenieto Hris- Sin navistina zel ~ove~ka priroda. tos se voznel na neboto so posvetena, proslavena i besmrtna Faktot {to dvete prirodi ostanale jasno prepoznatlivi ~ove~ka priroda. Toj nea ja ponel so sebe na nebesniot pres- podrazbira deka e ispravno da se pomisluva oti pri voplo- tol, vo nebesnite dvorovi i istata }e ja nosi niz seta ve~nost tuvaweto postoele dve volji, ~ove~ka i boèstvena. Toa ni

182 183 tvrdi deka Hristos, stanuvaj}i ~ovek, se ispraznil sebesi od pomaga da razbereme deka Isus moèl da padne vo isku{e- site svoi boèstveni atributi. Vo toj slu~aj voplotuvaweto nieto. Bog ne moè da bide isku{an so grevot, no ~ove~kata ne bi pretstavuvalo celosno otkrivawe na Boga vo ~ove~ko priroda moèla da bide isku{ana. Toa isto taka ni pomaga telo. Toga{ {to mislel Pavle koga rekol deka Hristos “se da sfatime deka, iako boèstvenata priroda bila seznajna, isprazni sebesi?” ~ove~kata ne bila. ôve~kata priroda gi zgolemuvala svoite Filipjanite 2,7 ni go pojasnuva toj izraz. Toj stanal soznanija za prirodata i misijata na Bo`jiot Sin (Luka 2,52). ni{toèn taka {to “zel lik na sluga, stanuvaj}i sli~en na Toa ne zna~i deka dvete prirodi bile radikalno odvoeni, i lu|eto... i stana sli~en na ~ovek”. So drugi zborovi, toa deka poradi toa imame dve lica namesto edno. Boèstvenoto Hristovo praznewe od sebesi, toa samoponiùvawe se gleda i ~ove~koto bile soedineti i, spored toa, s# {to iskusila koga stanal poslu{en Bo`ji sluga. Boèstvenite atributi i ~ove~kata priroda, istoto se slu~uvalo i so boèstvenata. sili bile ograni~eni vo taa smisla {to Toj gi koristel Ovde bi morale da napravime vnimatelna razlika. Bo- samo toga{ koga Otecot smetal deka e potrebno da gi koris- èstvenata priroda gi doìvuvala ~uvstvata, emociite, bor- ti - zna~i, vo isklu~itelna poslu{nost kon Otecot. bite i isku{enijata na ~ove~kata priroda. Na primer, koga Sepak, morame da se pra{ame dali Toj bukvalno se ispraz- ~ove~kata priroda bila èdna, gladna, isku{uvana ili {to nil sebesi od ne{to? Odgovorot mora da bide: Da! Pavle bilo drugo, boèstvenata priroda na edinstven i direkten kaùva: “Poznata vi e blagodatta na na{iot Gospod Isus na~in go doìvuvala ona {to toa iskustvo zna~elo za ~ove~ki- Hristos kako, zaradi vas, od bogat stana siromav” (2. Korin- te su{testva. Seto toa go doìvuvala sevkupnosta na li~- }anite 8,9). Ne e bitno kako gi tolkuvame zborovite “od nosta na Bo`jiot Sin. Od druga strana, koga boèstvenata bogat”; faktot {to zad toa sledi “stana siromav” zna~i deka priroda ja koristela boèstvenata sila da isceluva bolni, Toj se ispraznil sebesi od ne{to koga stanal ~ovek. Se ~ini ~ove~kata priroda stanuvala sredstvo preku koe taa sila deka vo ovaa tajna Jovan vnesuva iskra na svetlina. Isus se dopirala do drugite. Koga bolnata èna ja doprela Isusova- moli na Otecot: “A sega, O~e, proslavi me ti, vo sebe sami- ta obleka i bila iscelena, Marko kaùva deka “vedna{ Isus ot, so slavata {to ja imav kaj tebe u{te pred sozdavaweto na po~uvstvuva vo sebe sila {to izleze od nego” (Marko 5,30). svetot” (Jovan 17,5). Molitvata pretpostavuva deka Sinot Taa èna ja iscelila silata na Bo`jiot Sin, no negovata uìval vo edinstvena slava so Otecot vo taa predpostoe~ka ~ove~ka priroda na edinstven na~in ja iskusila silata koja sostojba. Toga{ moèbi bi bilo ispravno da se zaklu~i deka ne ja poseduvala sama po sebe. Toa bilo rezultat na soedinu- Isusoviot prestoj na zemjata ne zna~i samo nebitna promena vaweto na dvete prirodi. Toa edinstvo im dozvoluvalo na na scenata, tuku zaguba na toa predzemsko postoewe {to go apostolite svojstvata i na ~ove~koto i na boèstvenoto da imal nekoga{. gi primenat na isto lice. Bi moèle da kaème deka Hristos, koga svojata boès- Voplotuvaweto pretpostavuva deka, stanuvaj}i ~ove~ko tvena priroda ja nametnal so ~ove~ka, seto vreme bil Bog, su{testvo, ve~niot Bo`ji Sin iskusil i izvesni ograni- no ne se pojavuval kako Bog. Toj so prevez go zasolnil mani- ~uvawa. Tekstot vo Filipjanite 2,6-11 tvrdi deka pred voplo- festiraweto na Boèstvoto koe nalagalo po~it i predizvi- tuvaweto Hristos bil Bog “koj ne go smeta{e kako ne{to kuvalo voshit vo Bo`jata vselena. Toj bil Bog dodeka pres- prigrabeno toa {to e ednakov so Boga, tuku se li{i (se tojuval na zemjata, no se li{il sebesi od Bo`jata lika i isprazni) samiot sebesi, zemaj}i lik na sluga, stanuvaj}i namesto nea, zel ~ove~ka lika. Toj ja odloìl svojata slava sli~en na lu|eto. I otkako stana sli~en na ~ovek, Toj se i veli~estvo. Bil Bog, no za izvesno vreme se otkaàl od ponizi samiot sebesi i stana poslu{en do smrt, duri do smrt slavnoto Bo`je obli~je. na krst.” Dvete prirodi bile tainstveno spoeni vo edna li~nost, Bo`jiot Sin pretstavuva voplotuvawe so izrazite: “se vo ~ovekot Isus Hristos. Boèstvenata priroda, zdruèna li{i samiot sebesi” i “se ponizi samiot sebesi (se napravi so ~ove~kata, davala mo`nost Toj da im podlegne na satan- ni{toèn, se isprazni sebesi”). Bi bilo neispravno da se

184 185 voto stradawe od Getsimanija do smrtta na krstot go doìvuva- skite isku{enija. Nema potreba za {pekulacii vo vrska so le i ~ove~kata i boèstvenata priroda, {to zna~i, sevkup- toa {to bi se slu~ilo koga ona, ~ove~koto, bi podlegnalo vo nosta na negovata li~nost. isku{enieto, za{to ne podlegnalo! êtvrto, kaàvme deka po voskresenieto Bo`jiot Sin, Dodeka Hristos u~el drugi, i sam primal svetlina i Isus, na{ata ~ove~ka priroda ja odnel direktno do presto- znaewe za sopstvenata zada~a i misija vo svetot, za{to jasno lot na Otecot (1. Timotej 2,5) i taa priroda }e ja so~uva niz e kaàno deka Hristos “napreduva{e vo mudrosta”. Dodeka gi posmatral prinosite {to se nosele kako `rtva vo hramot, seta ve~nost. Trajnata obedinetost na ~ove~koto i boès- Svetiot Duh go pou~uval za toa deka negoviot ìvot treba da tvenoto vo Hristovata li~nost zna~i deka toa i na krstot bide `rtvuvan za ìvotot na svetot. Isus go otkrival svoeto bilo nerazdelno. boèstvo so mo}ni ~uda koi bile rezultat na negovata boès- Koga go razgleduvame ovoj predmet, treba da vnimavame tvena sila. Tie obezbeduvale nepogre{liv dokaz za boès- da ne sozdademe vpe~atok deka Hristovata boèstvena priro- tvenata Hristova priroda. Toj nikoga{ ne ja koristel svo- da umrela na krstot. Bog e besmrten. Pomiruvaweto baralo jata boèstvena sila za li~na korist. Toj, koj pravel ~uda za ne smrt na Boga, tuku smrt na pobunetite ~ove~ki sozdanija. drugite, ni{to ne pravel za sebe. Toj, koj bil zapovednik vo Poradi buntot i grevot tie go proigrale ìvotot i ja odbrale nebesnite dvorovi, ja odloìl svojata carska obleka i kruna smrtta - ve~nata smrt. I tokmu nivnata smrt kako kazna za i, nametnuvaj}i ja svojata boèstvena priroda so ~ove~ka, grevot Bo`jiot Sin ja prezel na sebe kako na{ zamenik. Na do{ol na ovoj svet na ~ovekot da mu donese boèstvena sila krstot gre{nata ~ove~ka priroda bila usmrtena, {to na i da se stavi na ~elo na ~ove~kiot rod. vernicite im ovozmoìlo vo Hrista da umrat za grevot i Ne e sporno deka bez voplotuvaweto ne bi postoelo nitu nanovo da se rodat sli~ni na Bo`jiot Sin. pomiruvawe na gre{niot ~ove~ki rod so Boga. So tajnata na voplotuvaweto Bog za~ekoril i dlaboko navlegol vo sferata na svoite sozdanija na edinstven na~in. Toj trajno stanal 6. Getsimanija na{ neraskinliv del i dostapen za nas vo dimenzii koi, sepak, ne moème vo celost da gi sfatime. Negoviot bezgre- Patot kon Golgota sekoga{ vodi niz Getsimanija, gradi- {en ìvot mu omozmoìl da umre namesto gre{nikot. A na vo podno`jeto na Maslinskata Gora, sproti Erusalim, koja negovata boèstvena priroda, voplotena vo ~ove~ko telo, ja zna~i “presa za maslinovo maslo”. Vsu{nost, Golgota bez Get- platila kaznata za grevot i oslobodila blagodat i ìvot za simanija e odgovor bez pra{awe. A toa e i pr~ina {to, ako pokajanite gre{nici. Sleguvaj}i na zemjata, Toj ja otkril ne sakame kone~no da ja doznaeme vistinata, prvo morame da po- samo Bo`jata `rtvena qubov, tuku i Gospodoviot ideal za brzame vo gradinata, pred da se upatime kon krstot. Spored ~ove~kite su{testva. Hristos ni dal primer {to treba da go toa, odime prvo vo Getsimanija za da gi posmatrame scenite sledime, dodeka so silata na Duhot stanuvame sli~ni so nego. {to se odigruvale tamu. Da zaokruìme! Hristovoto voplotuvawe e spoj i trajno Vo Getsimanija Isus mu se obra}a na svojot Otec:“Eve, edinstvo na boèstvenoto i ~ove~koto, spoj i edinstvo na mojata du{a e voznemirena, i {to da kaàm? O~e, izbavi me Boèstvoto i ~ove{tvoto vo edna li~nost, vo ve~niot Bo`ji od ovoj ~as! No, zaradi toa i dojdov do ovoj ~as!” (Jovan 12,27.28). Sin. Vtoro, sekoja priroda gi zadràla svoite sopstveni O~ekuvanata smrt na krstot stra{no go potresla Isuso- svojstva - ~ove~koto ne e podignato na nivo na boèstvenoto, voto vnatre{no bitie. Toj ~uvstvuval prirodna odvratnost kon nitu boèstvenoto e ponièno (spu{teno) na nivo na ~ove- smrtta. Glagolot “voznemiri” se odnesuva na dlabokiot vnatre- ~koto, {to podrazbira prisustvo na dve volji vo voploteni- {en nemir, na mentalnata i duhovnata razbranetost, o~eku- ot Bo`ji Sin. Treto, ako prizneme deka kako rezultat na vaj}i go neobi~niot nastan {to se pribliùval. Iskustvoto toa ve~no edinstvo boèstvenoto go iskusilo ona niz {to {to go nasetuval bilo ona iskustvo {to nabrgu }e go doìvee pominuvala ~ove~kata priroda, toga{ nasetuvame deka Isuso- na krstot, protolkuvano vo negoviot um na edinstven na~in.

186 187 daleku i padna ni~kum nazemi.” Teteravej}i se i pridrùvaj}i Dodeka Isus se pribliùval kon Getsimanija, negovata se za zemjata, kako nekoi mra~ni sili da go vle~at vo pekolot, emocionalna sostojba rapidno i radikalno se menuvala; names- Isus so o~aen glas go se~e tivkiot no}en vozduh: “Ava, O~e!”, to mir i spokoj, nastanal dlabok vnatre{en presvrt. Kaj izviknal. “Ava” e aramejski zbor i zna~i “tate”. “Dragi moj nego nastapilo vnatre{no emocionalno naru{uvawe, zakanu- tate, tatko!”, lipa Isus na studenata zemja, “trgni ja ovaa ~a{a vaj}i se seriozno da mu go zagrozi ìvotot. od mene”, da ne ja pijam!” Kakva ~a{a? Isus ne se osmeluva Marko kaùva: “I go obzede taga i golema maka” (Marko nitu da go imenuva stravot {to go obzel negovoto srce. 14,33). Gr~kite zborovi {to se upotrebeni ovde bukvalno “Simone, spie{ li?”, go pra{uva Petra. “Ne moète li zna~at deka Isusa go obzelo “~uvstvo na zastra{uva~ko iznenaduvawe”. Ne{to po~nalo da se slu~uva so nego!Ovde se da bdeete eden ~as” so mene? Tragi~no, zar ne? S# {to baral Isus od nego bilo eden ~as. Dali e toa premnogu {to go bara opi{uva sostojba na silna i dlaboka emocionalna vozbuda Hristos od nas? Eden ~as? predizvikana so ne{to neo~ekuvano ili so ne{to {to zbunuva, vozbuda so negativna priroda, verojatno ozna~ena kako Luka 22,44: “A koga se najde vo pretsmrtni maki, se mole{e sostojba na zabuna i v~udovidenost predizvikana od nemo`nos- u{te pousrdno, a potta mu prilega{e na kapki krv {to pa|aa ta da ja razbere prirodata na iskustvoto niz koe pominuval. na zemjata.” Isus im rekol na svoite tri u~enika: “Mojata du{a e Moème li makar da zamislime niz {to pominuval ovoj naàlena do smrt” (Marko 14,34). Toa e dlaboka àlost i ôvek, ovoj Bogo-ôvek? Svetoto pismo kaùva: “Plata za taga i podrazbira èstoka vnatre{na borba. Negovata vna- grevot e smrt” (Rimjanite 6,23). Za grevot se dobiva plata, a tre{na sostojba bila tolku naru{ena, {to se ~inelo deka se plata e smrt. Kakva smrt? Bidej}i protivvrednost na smrtta nao|a na prag na smrtta. e ìvot ve~en, soodvetno na toa i platata za grevot e ve~na Vo Getsimanija su{tinata na Isusovoto bitie pominu- smrt. Evreite 2,9: “... ja vkusi smrtta za site.” Kakov vid smrt vala niz silna uriva~ka emocionalna luwa opasna po ìvo- vkusil Isus? Smrt kakva {to zasluùva sekoe ~ove~ko su{- tot koja ve}e go zemala danokot na negovoto telo. Toj bil testvo kako buntoven gre{nik - ve~na smrt. [to zna~i seto podgotven da umre, da go poloì svojot ìvot za gre{nicite ova za Isusa, za nego, “koj ne znae{e za grev... i koj ne napravi koi toa ne go zasluìle, kako {to sme vie i jas. Razmerite grev nitu se najde izmama vo negovata usta” (2. Korin}anite na stravot i borbata vo nego bile ogromni, taka {to negovi- 5,21; 1. Petrovo 2,22)? Toa zna~i deka Toj mora da podnese ot ìvot po~nal da is~eznuva, {to se gledalo od drobnite ve~na smrt - ve~na razdelba od Onoj koj e izvor na sekoj ìvot. kapki krvava pot koi se trkalale niz negovoto lice na zem- A koj e toj izvor? Sekako, toa e Bog - Onoj so kogo Hristos, jata. Koga ne bi do{ol Bo`ji angel da go zakrepne, Toj vero- pred da se voploti, go delel ve~noto minato. Nikoga{ ve}e da jatno bi umrel vo Getsimanija (Luka 22,44). ne go vidi Boga, nikoga{ ve}e da ne bide so Otecot koj nekoga{ Dali e toa istiot Isus koj samo pred nekolku minuti vo bil negov ve~en sorabotnik i zaedni~ar, Onoj so kogo ja delel gornata soba rekol: “Ova vi go kaàv za radosta moja da os- qubovta u{te pred da nastane vselenata!? tane vo vas i radosta va{a da se ispolni.” Dali e toa istiot Padnat ni~kum na zemja vo Getsimanija, Isus gi zariva Isus koj samo pred nekolku ~asa mo{ne raspoloèn im rekol prstite vo po~vata i pla~e od taga i o~aj koi go kinat negovo- na svoite u~enici: “Da ne se pla{i va{eto srce!” Dali e toa to srce: “O~e moj! Za tebe s# e mo`no. Trgni ja ovaa ~a{a od istiot Isus koj so iskrena odu{evenost ja peel pashalnata mene! No ne kako {to sakam jas, tuku kako {to saka{ ti!” himna: “Slavete go Gospoda site narodi... za{to e golema (Marko 14,36) milosta negova kon nas.” Ako seto toa e taka, toga{ so nego se Tri pati ja izustil ovaa molitva. Tri pati ~ove~kata pri- slu~uvalo ne{to zasta{uva~ko te{ko. roda se povlekla pred poslednata i najgolema `rtva. Nastapil “Mojata du{a e naàlena do smrt”, im rekol, “ostanete stra{niot mig, migot na odluka za sudbinata na svetot. Sud- tuka i molete se” (Marko 14,34-37). Petre, Jovane, Jakove, mene binata na ~ove{tvoto se tresela na merilata. Hristos moèl ne{to mi se slu~uva. Molete se za mene. “I otide malku po- duri i sega da ja odbie ~a{ata dodelena na gre{niot ~ovek.

188 189 U{te ne bilo docna. Moèl da ja izbri{e krvavata pot od krst, se izbrazdeni so otvoreni grdi krvavi prugi, razoreni svoeto ~elo i da go ostavi ~ovekot da zagine vo svoeto bezza- do meso od sitnite kov~iwa i od metalnite top~enca vplete- konie. ni vo rimskiot kam{ik koj ja raskinal negovata ne`na koà Dali moèbi mislime deka Hristos vo Getsimanija bil pri prethodnoto kam{ikuvawe. Nervite, tetivite i krvnite sam? Vo nikoj slu~aj. Moème da bideme sigurni deka i ot- sadovi na negovite race i noze bile ispokinati so tri èlez- padnatiot Lucifer, angelot koj se pobunil protiv Boga, bil ni klinovi, dolgi po petnaeset santimetri, koi xelatot gi zavitkan vo crnite senki na Getsimanija. I za nego, kako vrho- za~ukal vo drvenata podloga na krstot. ven neprijatel vo vselenata i na ~ove{tvoto na zemjata, nas- Taka nie krstot go gledame kako predmet na neizdr`livi tapil re{ava~kiot mig za s# ili ni{to. Ako Hristos otide fizi~ki bolki, zar ne? Toa navistina se smrtni bolki, var- na Golgota i umre kako ve~en dokaz za boèstvenata qubov, varski na~in na ma~ewe, koj predizvikal od Isus da iste~e toga{ za nego i za negovite legioni }e odyvoni posmrtno yvono. negoviot ìvot. Me|utoa, do takov zaklu~ok doa|ame ako sme Taka, so ognena pekolna èstokost, dodeka u~enicite spiele, pobrzale na Golgota, a sme propu{tile prvo da se zadrìme toj, koj se ustremil na Isusa vo pustinata, se ustremil na nego vo Getsimanija. Za{to, ako Golgota e prikaz na ~ove~koto i sega vo gradinata. stradawe, toga{ ima ma~enici koi postradale pove}e od Isusa “Pu{ti gi neka umrat. Pu{ti gi neka umrat, neka umna Golgota. Mnozina poslabi od nego mirno se soo~uvale so rat...”, mu {epotel na srceto na Bogo~ovekot. “Napu{ti gi, smrtta. Ima zaboleni od rak koi pominuvaat denovi i sedmi- spasi se sebesi, Isuse, odi si doma kaj svojot Otec, kade {to i ci so nat~ove~ka bolka. Stoime kraj krevet na ~ovek, na{ pripa|a{... Ovoj svet e moj svet i moe carstvo... i tie site mi prijatel, koj do kraj se bori protiv taa opa~na bolest. Ona pripa|aat mene... Ne im e grià... Nikomu ne mu e grià... Ni {to do kraj ostanuva so nego e kutija so morfium koj istekuva Bog ve}e ne se griì za tebe. Zatoa odi si doma, kaj Otecot, kapka po kapka vo negovite veni kako posleden ~ove~ki nau~en kade {to pripa|a{.” napor da mu se namalat stradawata pri smrtta koja mu se pri- Dali ova bilo isku{enie za Isusa? Krvavata po~va nad bliùva. Ne moè da se kaè deka tri ~asa na Golgota moàt koja vapel Isus vo srebreniot mrak vo Getsimanija e dovolen odgovor. da se izedna~at so tri meseci umirawe od rak. â{ata na misterijata se teteravela i re~isi se isturila Ako krstot za nas stane simbol na fizi~kata bolka, toga{ vo negovite race. No taa no} Toj odlu~il. Nezavisno od toa sme ja proma{ile su{tinata. Postoi razlika me|u ma~enicite kolku visoka }e bide cenata, Toj }e go spasi ~ovekot. Bidej}i i onie koi umiraat od rak i Isusa Hrista. Prvite moàt da donel odluka, so kone~en o~aen krik padnal kako mrtov na umrat so nade` vo voskresenie od smrtta i vo povtorna zaed- zemjata. nica so Boga, no Isus }e go iskusi uàsot na razdelbata od Agonijata na negovoto srce bila tolku golema, {to Hris- Otecot, uàsot deka Bog }e se otkaè od nego.Iskusil smrt tos bi umrel vo temninata na Getsimanija koga ne bi do{ol vo strav deka po nea nema da ima voskresenie vo ìvot nitu angel od nebesniot prestol so svedo{tvo za qubovta na Ote- povtorna zaednica so Otecot. Ve~na smrt, ve~na razdelba! So cot. U~enicite neka spijat. Ovoj angel }e go izbri{e krvavoto takov uàs Isus ja napu{til Getsimanija i se upatil kon ~elo na svojot sakan Zapovednik. I na Isusa }e mu bide dade- Golgota. no dovolno sila da izleze od Getsimanija i da se iska~i na Spored zapisite na evangelistite, toj koben petok Golgo- Golgota. Po sekoja cena }e n# spasi tebe i mene. ta i Isusa na krstot gi nametnal tainstven crn pogreben pla{t (Marko 15,33). Vo toj natpriroden mrak vo Hristovoto srce se povtoruva o~ajnata getsimanska borba. No sega, ona od {to 7. Golgota Isus se zgrozuval vo gradinata, tuka, na vrvot na bregot se ovistinilo. Ovde od Isusovoto rastrepereno srce nemalo iz- Dvanaeset ~asa podocna, v petok popladne, Isus visi na vik “Ava”, “Tate”, “O~e”. Vo tie migovi, vo temninata, eden rimski krst na Golgota. Negovite ple}i, pod te{kiot grub

190 191 ~inata, nitu koe-gode drugo sozdanie, ne }e moè da n# odvoi glas peka vo o~aj: “Boè moj, Boè moj, zo{to me napu{ti?” od Bo`jata qubov koja e vo Hrista Isusa, na{iot Gospod” (Marko 15,34) (Rimjanite 8,37-39). Negovata du{a se tresela vo Getsimanija i o~ajuvala na Golgota. Za da n# spasi takvi kakvi {to sme ti i jas, Toj bil podgotven da se zagubi sebesi. I taka, toj koben petok, koj 8. Teologija na zamena - vrz Isusa na krstot e zasekoga{ ostanal petok, se ~inelo kako krvav me~ da ja pre- izvr{ena presudata izre~ena nad celoto gre{no sekol vrskata me|u Isusovoto srce i srceto na negoviot Otec. ~ove{tvo “Boè moj, Boè moj!” I Isus umrel - od Boga ostaven Bog! Vo tekot na celiot svoj ìvot Hristos na padnatiot svet Vo Jovan 12,31 migot na svojata smrt Isus go povrzuva so mu objavuval dobri vesti za milosta i qubovta na Otecot koj sudeweto na svetot: “Sega e sudot na ovoj svet.” Krstot izrekol pro{tava. êsto zboruval za spasenie za najgolemite gre{ni- presuda protiv svetot koja glasi: Na nego, na krstot, mora da ci. No sega, so stra{niot tovar na grevot {to go nosel, ne bidat podignati i raspnati site, apsolutno site gre{nici, moèl da go vidi milostivoto lice na Otecot. Povlekuvawe- bezbroj milijardi, po~nuvaj}i od Adama i s# do posledniot to na boèstvenoto lice od Spasitelot vo ovoj ~as na najgo- gre{nik, natovareni so nivnite grevovi. Mora da umrat i, lemi stradawa go probolo negovoto srce so takva bolka koja zaedno so svoite grevovi da is~eznat edna{ za sekoga{ od ~ovekot nikoga{ ne }e moè potpolno da ja razbere. Negova- vselenskite prostori i od vremeto i da zaminat vo nevrat i ta du{evna bolka bila tolku golema, {to odvaj gi ~uvstvuval vo ve~en zaborav. svoite fizi~ki bolki. Satanata go nagrvaluval Isusovoto srce Vo taa prigoda, seto ~ove{tvo, od po~etok (od Adama) do so èstoki isku{enija. Spasitelot ne moèl da vidi preku kraj (do posledniot ~ovek), e sobrano kraj krstot da ja ~ue grobot. Nade`ta ne mu pokaùvala deka }e izleze od nego kako svojata presuda i da ja primi svojata kazna za svojot grev - pobednik. Se pla{el deka grevot mu e tolku odvraten na Boga, ve~na smrt! Ne e izostaven nitu eden ~ovek, nitu eden grev, {to nivnata razdelba }e bide ve~na. “za{to site zgre{ija” i “nema nitu eden praveden” (Rimja- “Boè moj, Boè moj, zo{to me napu{ti?” Toj krik e dovo- nite 3,23.10). Moème li da ja zamislime taa scena!? Bezbroj len dokaz deka Isus na krstot ja iskusil krajnata stravotija i milijardi gre{nici, sobrani kraj krstot so bezbroj toni uàsot na zavr{nite posledici na grevot, {to zna~i, }e bide grevovi (se izrazuvame metafori~no) ja slu{aat Bo`jata pre- kone~no, za seta ve~nost razdelen od Ava, od Otecot. Gledame suda: “Plata za va{ite grevovi e smrt!” (Rimjanite 6,23) deka Golgota ne e slika na ~ove~kata bolka. Taa e slika na No tuka, kraj krstot, se pojavuva voploteniot Bo`ji Sin, boèstvenata cena za grevot koja Isus vo celost ja platil. na{iot Spasitel Isus Hristos, koj go podmetnuva svojot grb Dodeka stoime me|u Getsimanija i Golgota, na{ite srca i tie “bezbroj toni grev” od site gre{nici, od celoto gre{no se soo~eni so dva neotpoviklivi i krajni fakti: kolku e stra- ~ove{tvo, gi tovari na sebe, i zaedno so niv, bez da izostavi {en na{iot grev, no i kolku ~udesna e negovata qubov i nego- nitu eden edinstven grev, e podignat na krstot - dobrovolno vata blagodat. Bil podgotven da se razdeli od Boga za seta gi {iri racete i gi podava nozete vo koi mu zabivaat golemi ve~nost za da moè Bog da n# spasi nas za seta ve~nost! Os- klinovi, go raspnuvaat, i krstot go ispravaat zaboden vo taven za da moème nie da da bideme najdeni, otfrlen za da zemja. Taka Toj so ~asovi visi raspnat, so {to pravednata moème nie da imame vtora prilika. Vo celiot na{ slab ~ove- kazna {to ja zasluìlo gre{noto ~ove{tvo, gre{nicite, za ~ki jazik nema izraz za taa i za takva `rtva, osven zborot svojot grev, e izvr{ena vrz nego. Umira namesto da umre i da QUBOV. is~ezne gre{noto ~ove{tvo, gre{nicite. Za taa qubov zboruva apostol Pavle: “Za{to uveren sum Prorok Isaija go otkriva op{tiot problem na ~ove{- deka ni smrtta, ni ìvotot, ni angelite, ni vlastite, ni tvoto: grevot i krstot kako negovo univerzalno re{enie. sega{nosta, ni idninata, ni silite, ni viso~inata, ni dlabo- Teologijata na prorok Isaija e teologija na zamena: Na krs-

192 193 Isus sfatil deka negovata neizbe`na smrt e direktno tot Hristos go zamenuva gre{noto ~ove{tvo, gre{nicite, povrzana so problemot na grevot i so Bo`jiot gnev protiv {to zna~i, namesto niv - na nego visi Toj. Taa zamena {to grevot. Zatoa negovoto iskustvo so smrtta bilo nesporedlivo ja izvr{il Hristos na Golgota e su{tina i stoèr na Bo`jata blagodat. po svojata teìna i cel. “Be{e prezren, otfrlen od lu|eto, ~ovek na bolkata, sviknat na stradawata, od kogo sekoj go zasolnuva liceto, 9. Isus se sudruva so silite na zloto be{e prezren, i za ni{to go smetavme. A Toj gi ponese na{ite bolesti, gi zede vrz sebe na{ite bolki, dodeka nie smetavme Isus krstot go povrzuval i so isteruvawe na satanata: deka Bog go bie i go poniùva. Za na{ite prestapi be{e “Sega knezot na ovoj svet }e bide isteran” (Jovan 12,31). Vo proboden Toj, sotren za na{ite bezzakonija, kaznata za na{iot pra{awe e direktna sredba me|u Hrista i satanata. Isus mir padna vrz nego, preku negovite rani nie se iscelivme. za~ekoril vo carstvoto na temninata i li~no se soo~il so Site skitavme kako ovci, i sekoj ode{e po svoj pat, a Gospod silata na ne~estiviot, so knezot na na{iot svet. Vo Evange- gi natovari na nego bezzakonijata na site nas. Go izma~uvaa, lieto na Jovana temninata go ozna~uva buntot na ovoj svet a Toj ostava{e, i ne ja otvori svojata usta. Go odvedoa kako protiv Bo`jata svetlina i protiv Hrista, koj samiot e svetli- jagne na klawe; kako ovca nema pred onie {to ja striàt, ne na. Temninata e odlika na svetot pod vlast na knezot na ovoj ja otvori svojata usta” (Isaija 53,3-7). svet (Jovan 1,5.9; 8,12). Noviot zavet nedvosmisleno satanata Prekrasno i silno nade`no - Hristos gi “ponese na{ite go identifikuva so temninata na grevot i smrtta (Dela 26,18). grevovi, na{ite bezzakonija, na drvo”, na krstot, kade {to se kazneti i uni{teni so negovata smrt, a nie is~isteni od niv Krstot bil vreme koga vladeela temnina (Luka 22,53) i so negovata “skapocena krv kako nevino i ~isto jagne” (1. koga Hristos dobrovolno vlegol vo carstvoto na temninata, Petrovo 2,24; 1,19). “Eve go Jagneto Bo`je koe gi zede grevo- kade {to direktno se sretnal i se sudril so silite na zloto vite na svetot na sebe”, kaùva Bo`jata re~ (Jovan 1,29). i gi pobedil. Neposredno pred raspnuvaweto Isus im naja- Sudeweto na svetot se slu~ilo vo nego, vo Sinot. Celta vil na svoite u~enici: “Doa|a knezot na ovoj svet. Toj nema na toj sud bila spasenie na ovoj svet: “Za{to Bog ne go prati ni{to so mene” (Jovan 14,30). Temninata nemala vlast nad svojot Sin vo svetot za da mu sudi na svetot, tuku svetot da Isusa, i spored toa, koga bil podignat na krst i koga go bide spasen preku nego” (Jovan 3,17). Poinaku kaàno, “sudska- osvoil carstvoto na temninata, Toj go soboril satanata od ta kazna, nameneta za svetot, ja podnesuva Onoj kogo svetot go prestolot: “Bidej}i, pak, decata imaat telo i krv, taka i Toj ubiva”. Koga Hristos bil podignat na krst, Bog ja otkril (Hristos) zede u~estvo vo toa (se voploti), ta so smrtta go svojata presuda izre~ena nad ovoj svet, no i spasonosnata obessili onoj koj ima{e vlast nad smrtta, odnosno |avolot” sila na krstot (Jovan 3,14; 12,32). Tokmu toa breme na sudot (Evreite 2,14; Kolo{anite 2,15). predizvikalo nemir kaj Spasitelot poln so qubov. Bezgre{- Faktot {to Isus im bil predaden na silite na temni- niot stradal namesto drugi, podnesuvaj}i ja kaznata izre~ena nata navestuva deka Toj podnesuval osamenost, deka Bog go protiv niv. Toa e teologija na zamena. napu{til. Toa iskustvo bilo izraz na Bo`jiot gnev protiv Element na sudot e prisuten vo ~a{ata koja Isus moral grevot, pa ottamu negovoto stradawe bilo tolku silno i ne- da ja ispie. Pominuvaj}i niz neiska`livi du{evni maki i podnslivo, {to ne moèlo da se zamisli. Vo najtemnite patila, Isus se moli: “O~e moj! Ako e mo`no, neka me odmine migovi, koga Hristos podnesuval najsilno stradawe {to ovaa ~a{a” (Matej 26,39). voop{to satanata moèl da go predizvika za da ja izma~uva Vo Stariot zavet Gospodovata ~a{a simboli~no se odne- negovata ~ove~ka priroda, Otecot go skril od nego svoeto suva na negovata spasonosna sila i na negoviot sud protiv lice, ja povlekol od Sinot svojata qubov, svojata uteha i nepokajanite gre{nici. Vo na{iov slu~aj sodrìnata na so~uvstvo. Toa ne zna~i deka Bog ne go sakal svojot Sin, tuku ~a{ata e sudskiot Bo`ji gnev (Eremija 25,15). deka nemalo posrednik preku koj boèstvenata qubov bi

194 195 treba da n# saka. Tie ne bile eden protiv drug, tuku zaedno, moèla da stigne do nego. Toa podrazbira zgolemuvawe na zaradi na{eto spasenie. [to i da se slu~ilo na krstot vo oddale~enosta me|u Otecot i Sinot, koj zaminuva vo carstvoto vrska so Hristovoto napu{tawe od Boga, obajcata toa dobro- na temninata. Toj vid stradawe najmnogu go ma~elo Sinot - volno go prifatile so ista sveta qubov bez koja vo nikoj Bog go napu{til! Toj navistina bil oddelen od Otecot poslu~aj ne bi bilo mo`no na{eto pomiruvawe so Boga. Bog go radi na{iot grev. sakal svojot Sin pri negovoto poniùvawe. Toj najmnogu go Povlekuvaweto na boèstvenata naklonost kon Hrista sakal koga kaznata poradi prestapot na negoviot zakon pad- predizvikalo stra{na bolka vo sr`ta na bitieto na Bo`jiot nala vrz nego. Sin. Toa ja “prekinalo” ili, moèbi podobro kaàno, “pri- Sepak, Isus ja iskusil onaa luta àlost i stravotijata vremeno ja zaprelo” li~nata zaednica koja ve~no postoela na ona ve~no odvojuvawe na gre{nicite od Boga koga }e sfatat me|u Otecot i Sinot. Nie ne sme vo sostojba nitu da ja deka za sekoga{ se zagubeni, koga nepokajani i natovareni so zamislime ogromnosta i silata na bolkata koja{to Hristos svoite grevovi, o~ajni zaminuvaat vo ve~na propast. Bi bilo ja doìveal na krstot. Toj ja po~uvstvuval napu{tenosta vo ispravno da se zaklu~i deka osnovna pri~ina za Hristovite nejzinata neizmerna dlabina i toa go nateralo da zavapi, patila i stradawa bila taa {to Toj go nasetuval i go isku- pra{uvaj}i se {to se slu~uva so Otecot koga taka go napu{til. sil tokmu toa odvojuvawe, taa ve~na razdelba od Otecot - Taka Bo`jiot Sin, kako na{ Zamenik, vo svoeto bitie ja stravot i uàsot deka tie “bezbroj toni” grev na site gre{- doìveal kaznata za na{iot grev - na{eto ve~no odvojuvawe nici na svetot {to gi natovaril na sebe ve~no }e go oddelat od Boga. Na krstot Hristos iskusil kazna za na{iot grev - od Otecot, koj ne podnesuva grev. imeno, kazna ve~na razdelba od Otecot. Vo toa isku{enie negovoto srce prepuknalo. Vo toj kontekst treba da go sfatime Isusoviot izvik: “Boè moj, Boè moj, zo{to me na- 10. Bo`jata patema/stradawe pu{ti?” (Marko 15,34). Po taa izjava “nastana temnina po seta zemja” i Marko Bidej}i vo svojot Sin ja prezel odgovornosta za na{iot vo svojot izve{taj gi voveduva zborovite “izvika so silen grev, Bog dobrovolno re{il vo sebe da ja iskusi na{ata ve~na glas” (Marko 15,33.34). Temninata prvenstveno e simbol na kazna za grevot. Za da moème barem do nekade da sogledame Bo`jiot sud (Isaija 13,9-16; Amos 5,18-20; Eremija 13,16) i {to e opfateno so toa iskustvo, morame da znaeme {to se verojatno sluì da ozna~i deka na krstot e osuden svetot za slu~ilo vnatre vo zaednicata na Boèstvoto, na Trojstvoto, grevot. koga Hristos umiral na krstot, vnimavaj}i pri toa na fak- Isusovata napu{tenost doa|a ottamu {to Otecot go pra- tot deka tuka se pribliùvame kon oblasta na ~ove~ki {pe- til vo sferata na grevot i smrtta zaradi nas. Toa bilo vistin- kulacii, pa pretpazlivosta e krajno bitna. sko odvojuvawe, izdeluvawe od Boga. Se ~ini deka Pavle tokmu Imame silno stradawe vnatre vo Boèstvoto. Hristo- na toa se povikuva koga pi{uva deka “Onoj, koj ne znae{e za vata du{a e prinesena na `rtva za grevot. Toga{ nad nego- grev, Bog go napravi grev zaradi nas, za da staneme nie Bo`ja vata du{a se nadnela uàsna temnina zatoa {to Otecot ja pravednost vo nego” (2. Korin}anite 5,21). Hristos stanal povlekol od nego svojata qubov i naklonost, bidej}i Toj ne{to {to ne bil pred toa. Toa mora da zna~i deka na nekoj stoel na mestoto na gre{nikot. Taa temnina mora da ja doì- nesfatliv na~in Toj go zazel mestoto na onie koi inaku bi vee sekoj gre{nik. Hristos, kako parvednik, moral da ja pod- podnele smrt. Zna~i, Pravednikot (Isus), koj ne znael za nese osudata i ostricata na Bo`jiot gnev, no ne od odmazda; grev, e napraven grev zaradi nas. srceto na Otecot ja proniknuvala golema taga dodeka ne- No Hristovite zborovi “zo{to me napu{ti” ne bi tre- goviot Sin, bez nikakva vina, ja podnesuval kaznata za gre- balo da gi tolkuvame taka kako Bog da go kaznuva svojot Sin vot. I zatoa nikoga{ ve}e vo tekot na ve~nite vremiwa nema od odmzada, dodeka Sinot nastojuva da go ubedi Otecot deka da nastane razdelba na boèstvenite sili.

196 197 se soedinime so nego. Toa bilo mo`no preku Hrista koj kako Boèstvoto stradalo zaedno so Sinot koga Toj ja podne- na{ zamenik gi ponel na{ite grevovi i zatoa bil isklu~en suval kaznata za grevot. Nie mnogu malku znaeme za priroda- od krugot na boèstvenata qubov i od boèstvenata zaednica ta na toa boèstveno stradawe. Edinstveno stradawe vo koe namesto nas. Bi kaàle deka stradaweto {to go iskusilo imame iskustvo i koe go razbirame e na{eto sopstveno stra- Boèstvoto ja nadminuva sevkupnosta na kaznata za grevot na dawe. No dobro znaeme deka Bog stradal so svojot Sin onaka ~ove~kiot rod, duri i koga toj vo celost bi bil uni{ten. kako {to samo edno boèstveno su{testvo e vo sostojba da Poinaku kaàno, boèstvenata pathema bila posilna duri i strada, za svetot da moè da bide izmiren so nego. Koga od ogromnosta na ve~nata smrt na site gre{nici. Spored Otecot ja povlekol svojata qubov i svojata naklonost od toa, sega postoi i ogromno izobilie na boèstvena blagodat Sinot, nastanala “razdelba na boèstvenite sili”, razdelba (Rimjanite 5,21). na ~lenovite na Boèstvoto, razdelba na Otecot, Sinot i Izdeluvaweto i izolacijata na Bo`jiot Sin ne treba da Svetiot Duh, vo ~ie{to ime se kr{tavaat onie koi go pri- se protolkuva taka kako boèstvenoto Trojstvo ve}e da ne e fa}aat Hrista kako svoj Spasitel. edno. Tie na tainstven na~in prodolìle da bidat edno, obe- Vo migovite koga Hristos na krstot ja doìvuval osame- dineti okolu zaedni~kata cel, imeno, okolu spasuvaweto na nosta i razdelbata od Boga, vo Boèstvoto (Trojstvoto) se gre{nicite koi toa ne go zalsuìle, a po visoka cena za slu~uvalo ne{to ekstremno “ma~no”. Toa se narekuva “boès- Boèstvoto. pathema tvena /stradawe”. Taa “razdelba” ne zna~i ednostavno Isto taka postoelo edinstvo vo stradaweto - boès- “izdeluvawe”. Toa pove}e zna~i “raskinuvawe”, podrazbiraj}i tvena pathema. Bi moèlo da se kaè, a pri toa da ne se pri toa volja da se raskine ne{to {to inaku bi trebalo da zamagli razli~nosta na ulogata na sekoj ~len na Boèstvoto ostane soedineto. Mislata {to e izrazena ovde e dlaboka i vo ramkite na boèstveniot plan, deka “sam Bog bil raspnat te{ko e da se sfati vo celost. Koga Hristos visel na krstot, so Hrista, za{to Hristos bil edno so Otecot”. Ednostavno Boèstvoto doìvuvalo “razdelba”, “raskinuvawe na zaedni- ne stradala samo Hristovata li~nost - negovata priroda, cata”! Takva bila cenata platena za na{iot otkup, bez koja boèstvena i ~ove~ka - tuku, zaedno so nego i drugite ~leno- ne bi postoelo sredstvo za o~istuvawe na na{ite grevovi. vi na Boèstvoto doìvuvale agonija. Moème sosem sigur- Boèstvoto ja iskusilo ve~nata razdelba na gre{nite sozda- no da kaème deka na krstot “semo}niot Bog stradal so svo- nija od Boga koga Sinot bil isklu~en od qubovta i zaedni- jot Sin”. Iako pravdata barala stradawe na ~ovekot, v~udovi- cata na drugite ~lenovi na Boèstvoto. duva {to Hristos ponudil stradawe na Boga. Taa Hristova Kako voop{to bila mo`na razdelba na Boèstvoto? Pre- `rtva, polna so qubov, e podnesena vo ramkite na me|uodnosi- ku voplotuvaweto na Bo`jiot Sin! Soedinuvaweto na ~ove- te vo Trojstvoto. Toa zaedni~ko iskustvo, vnatre vo Boès- ~kata i boèstvenata priroda na Bo`jiot Sin bila tajna; i tvoto, go so~uvalo edinstvoto na trite Li~nosti - toa bilo taka, koga ~ove~kata priroda doìveala razdelba od Boga edinstvo na celosno i kompletno boèstveno samodavawe. kako rezultat na grevot, boèstvenata isto taka po~uvstvuva- Toa e Bo`ja blagodat. la razdelba od Boèstvoto vo beskrajno visok stepen. Pora- di taa odvoenost, ~ove~koto umrelo. No, bidej}i Boèstvoto ne moèlo da umre, toa ostanalo izdeleno, odvoeno od krugot na Bo`jata qubov i naklonost vo mera {to nie kako ~ove~ki 11. Hristos vo svojot grob su{testva ne moème da go razbereme. Vo toj mig Bo`jiot Bo`jiot Sin slegol v grob. Tamu trebalo da ostane odre- Sin se “ispraznil” od svoeto “jas” vo te{ko doseglivi razmeri. deno vreme, soobrazno so boèstveniot plan. Bidej}i dvete Razdelbata na Boèstvoto - boèstvena pathema - pret- prirodi bile nerazdelni, a sepak jasno izdeleni, ne moème stavuvala kazna za grevovite na ~ove~kiot rod, koja Bog ja da kaème deka smrtta gi razdelila. Nitu pak moème da iskusil `rtvuvaj}i se sebesi za da moème nie povtorno da kaème deka ~ove~kata priroda ostanala ìva vo boèstvena-

198 199 nija - sevkupnata temnina i nesvesnosta na nepostoeweto. ta, ili deka boèstvenata bukvalno umrela zaedno so ~ove~- Bidej}i smrtta e kazna za grevot, bi moèle isto taka da kata. Da si spomneme, ~ove~kata priroda ne gi primila boès- sugerirame deka Bo`jiot Sin pominal vo grobot tri dena tvenite svojstva, a boèstvenata ne stanala ~ove~ka. Poradi zatoa {to ja prezel odgovornosta za na{iot grev i za na{ata toa, morame da zaklu~ime deka tie ostanale soedineti duri krivica. Negoviot odmor zavr{il koga Otecot go povikal i pri smrtta. da izleze od grobot so silata na negovoto boèstvo. Vo toj Hristijanite mnogu {pekulirale vo vrska so Hristovo- mig negovata boèstvena priroda ponovo $ dala ìvot na to iskustvo vo grobot. Taa svoja pretpostavka ja povrzuvale negovata ~ove~ka priroda. Toj odvnatre go razru{il grobot so doktrinata za besmrtnost na du{ata. [to se slu~ilo so i {irum ja otvoril vratata na ve~niot ìvot za onie koi so Isusoviot duh/du{a koga umrel? Drevnite teolozi brgu skova- vera vo nego se podgotveni da go sledat. le u~ewe za Hristovo sleguvawe vo pekolot. Spored toa u~ewe, Toj tri dena im propovedal na du{ite zarobeni vo pekolot, no tie teolozi nikoga{ ne postignale jasen konsenzus okolu 12. Bo`jata blagodat pokaàna vo sovr{eniot toa {to Toj zapravo pravel tamu. Biblijata ne ja potkrepuva Hristov ìvot i na Hristoviot krst idejata za besmrtnost na du{ata. Koga ~ovekot }e umre, toj ili taa ja gubat svesta, i ni{to ne preìvuva vo nikakov Hristoviot sovr{en ìvot i negovata smrt bile neraz- oblik. Ova bi zna~elo deka Hristovata ~ove~ka priroda isku- delni sostavni delovi na Bo`jata blagodat. Sovr{eniot ì- sila smrt na ist na~in kako i nie lu|eto - {to zna~i, nitu vot, vo sebe i po sebe, ne bi moèl da se izbori so kaznata za eden del od negovata ~ove~ka priroda ne ja nadìveal nego- prestapot. Hristoviot sovr{en ìvot ne moè da bide odgo- vata fizi~ka smrt. Vo migot koga Hristos voskresnal ne vor na grevot; toa moè da bide samo negovata smrt - za{to moral da ja povikuva du{ata ili duhot da mu se pridruàt na “bez prolevawe na krv nema pro{tavawe” na grevot (Evreite negovoto mrtvo telo. Zatoa na{eto pra{awe glasi: kakvo 9,22). Svetoto pismo jasno istaknuva deka za pomiruvanwe/ot- bilo iskustvoto na Isusovata boèstvena priroda dodeka Toj kup bila potrebna krv. No negoviot sovr{en ìvot na nego- se nao|al vo grobot? Sosem sigurno e deka Toj slegol v grob vata smrt $ dal smisla i, {to e u{te pozna~ajno, spasonosna (Matej 12,40; Dela 2,24.25; Efescite 4,9; Otkrovenie 1,18). delotvornost. Bez negoviot sovr{en ìvot, negovata smrt ne Iako Bo`jiot Sin se nao|al v grob, za{to go zazel na{eto bi zna~ela ni{to. Kako {to negoviot ìvot, sam po sebe, ne mesto, negovata boèstvena priroda se odmorala, kako {to bi moèl da go otkupi grevot, taka nitu negovata smrt, bez negoviot sovr{en, bezgre{en ìvot, ne bi moèla da go pos- sugerira negoviot pobedni~ki izvik na krstot pred da izdi- tigne toa. Koga Hristos bi zgre{il, nitu negoviot ìvot nitu vne: “Se svr{i” (Jovan 19,30). Negovoto otkupitelsko delo negovata smrt ne bi moèle da spasat nikogo od nas. Zna~i, na zemjata e privedeno kon kraj, i sega grobot bil mesto na Bo`jata blagodat ne bila pokaàna samo na krstot. I negovi- po~ivawe, a ne mesto na sudir. Negovata kone~na pobeda nad ot ìvot ja otkril taa blagodat; krstot nea samo ja dovel do silite na zloto i grevot bila osigurana. Po sozdavaweto na sovr{enstvo. svetot za {est dena, usledil boèstven odmor. Taka i sega, Pravedniot i pravi~en Bog moral da go kazni sekoj grev, po otkupuvaweto ili povtornoto sozdavawe, nastapil boès- no vo svojata blagodat Toj site, apsolutno site grevovi gi kaz- tven odmor. ôve~kata priroda po~ivala vo smrten son, dodeka nil vo Isusa Hrista, edinstveno lice koe ne zasluìlo kazna boèstvenata se odmorala, celosno uverena deka pobedata zatoa {to nikoga{ ne zgre{ilo. ve}e e dobiena. Sepak, specifi~nata priroda na toa odmorawe Eve {to e blagodat: nie, koi sme zasluìle kazna, ne sme za nas ostanuva tajna. ja dobile, a Isus, koj ne zasluìl kazna, bil kaznet. Toa e Blagodarenie na edinstvoto na dvete prirodi, Bo`jiot najgolema manifestacija na blagodatta {to vselenata koga i Sin, dodeka se nao|al vo grobot, na edinstven na~in so poda e ja videla ili }e ja vidi. Spasenieto ne e samo milost; toa gledot go opfatil ponorot na nepostoewe na gre{nite sozda- baralo ne{to mnogu pove}e, baralo blagodat.

200 201 Da zaklu~ime: Bo`jata blagodat pokaàna kon padnatiot trebalo da se plati. Toa e blagodat, koja ne bila predvidena ~ove~ki rod pri Hristovoto voplotuvawe, vo Hristoviot samo za poedinci, tuku za cel svet, a do nas do{la preku Isusa sovr{en ìvot i vo negovata smrt na krstot, bila ne{to novo Hrista: “Za{to zakonot be{e daden preku Mojseja, a preku zatoa {to i grevot i smrtta bile novost za vselenata. Blago- Isusa Hrista dojdoa blagodatta i vistinata” (Jovan 1,17). datta e beskrajno golema, no samo zatoa {to i grevot e beskrajno golem. Ne milost, ne soàluvawe, ne dobrota, ne trpenie, 14. Izobilie na blagodat ne tolerancija... - tuku blagodat. Spored toa, Bo`jata milost, soàluvawe, dobrota, trpenie, tolerancija... se samo reflek- Bidej}i stanuva zbor za mnogu zna~ajna tema, istite mis- sii, parametri ili komponenti na Bo`jata blagodat! li od prethodniot podnaslov da gi prikaème u{te edna{ malku poinaku. Bo`jata blagodat e tolku golema pokrivka, 13. Ne postoi grev za koj Hristos ne umrel i koj ne {to ne postoi nitu eden grev koje ne e opfaten i pokrien so moè da bide prosten nea, koj ne e pod nejzinite strei. Taa e tolku golema {to i da preostane. Koga bi postoel makar i eden najmal grev nadvor “No go gledame Isusa, koj be{e za kratko vreme pomal od od nejzinite seopfatni dimenzii, neopfaten i nepokrien, toj angelite, oven~an so slava i ~est zardi pretrpenata smrt, koj bi ostanal za seta ve~noat i pak vo vselenata bi postoel grev, po Bo`jata blagodat ja vkusi smrtta za site” (Evreite 2,9), nere{en problem na grevot za seta ve~nost. odnosno smrt za sekoe ~ove~ko su{testvo, duri i za ona najlo- “Kade {to grevot se zgolemi, tamu blagodatta stana u{te {oto vo ~ove~kiot vid. Od Kaina do Hitlera, od Rimjanite poizobilna” (Rimjanite 5,20). Izobilie na blagodat! Blago- koi go raspnale Hrista, do onoj koj ja zapalil loma~ata na dat ima dovolno da gi zadovoli potrebite na site gre{nici, koja izgorel Jan Hus, od prviot grev na Adama, do posledniot da gi pokrie site, apsolutno site nivni grevovi, i u{te da grev na posledniot ~ovek, i site drugi pome|u - zakonitata preostane. Pomiruvaweto na svetot so Boga moralo da bide kazna za najsramnite, sadisti~kite i pohotnite dela, Isus vo potpolno, obilno i sovr{eno. Hristovata `rtva bila isklu~i- celost ja platil na krstot. Ne e izostaven nitu eden grev, neza- telno golema, dovolna za sekoja du{a {to ja sozdal Bog. Taa visno od toa kolku bil beden, grd, nesfatliv ili celosno ne moè da se ograni~i nitu da se odmeri taka za da ne go neprostliv. Spored toa, apsolutno nieden, pa i najgolemiot, premine brojot na gre{nicite i nivnite grevovi. Preobil- i najgnasniot gre{nik, ne }e mora da se soo~i so Bo`jata kaz- nosta na blagodatta ne isklu~uva nitu eden poedinec i ne na za svoite grevovi, ako se pokae za niv i ako gi ostavi. Toa e poznava nikavi geografski, etni~ki ili polovi granici. Taa blagodat. e nameneta za site, bez isklu~ok. Povtoruvame: Isus ja podnel pravednata kazna na pravedniot Bog za site grevovi, pri {to nitu eden prestap - od grevo- 15. Univerzalna i individualna blagodat vite na lu|eto koi naredile da se donesat pe~kite vo Au{vic, do grevovite na site drugi najgolemi diktatori i sadisti - ne So svojata blagodat Bog go opfa}a celoto ~ove{tvo, site bil propu{ten ili nenaplaten. Nitu eden grev ne moèl da lu|e. No pogre{no e da se tvrdi deka }e bide spasen sekoj ~ovek. bide previden ili izostaven za{to, koga bi bil izostaven samo Univerzalnata blagodat samo ovozmoùva spasenie. Taa e uni- eden grev, toa lice koe go napravilo ne bi imalo nikakov iz- verzalna po toa {to so Hristovoto stradawe na krstot seko- gled za spasenie, a toa ne e mo`no, bidej}i Hristos umrel “za mu mu e dadena mo`nost so vera da bide spasen, “za nieden koj site”, bez isklu~ok, za da bide platen sekoj grev. ôvek ne veruva vo nego da ne zagine, tuku da ima ìvot ve~en” (Jovan moè da napravi nitu eden grev, a prethodno kaznata za toj 3,16). grev da ne e ve}e platena na Golgota. Hristos zadovolil s# Koga hristijanite zboruvaat za blagodatta, tie tipi~no {to koga i da e trebalo da bide zadovoleno i platil s# {to ja imaat na um “spasonosnata blagodat” so koja gre{nicite

202 203 frli. Vo nikoj slu~aj nie ne smeeme da ostavime vpe~atok deka vsu{nost dobivaat pravo na ve~en ìvot. Koga Pavle kaùva blagodatta e nekakva sentimentalna popustlivost od Bo`ja “za site lu|e dojde opravduvawe” (Rimjanite 5,18), toj ne zboruva strana, deka taa e negova premol~ana podgotvenost da gi zat- za spasonosnata blagodat, nitu pak kaùva deka }e bide spasen vori o~ite pred na{ite slabosti; ne, taa e sila na qubovta sekoj ~ovek, tuku deka Hristos umrel za site ~ove~ki su{tes- koja go priznava i go po~ituva ~ove~kiot izbor za, ili pro- tva, bilo da ja prifa}aat negovata `rtva ili ne. Taka Bog tiv Boga i negovata volja, izbor koj nosi svoi neizbe`ni pos- obezbedil pro{tavawe za sekogo. Toa im stoi na raspolagawe ledici. na site. Blagodatta {to im ja dava Bog na onie koi navistina se spaseni moè da se nare~e “individualna blagodat”, za{to taa 16. Prv i vtor Adam im stoi pri raka samo na onie {to }e ja prifatat negovata ponuda za spasenie, {to }e go prifatat negoviot zakon kako Vo Rimjanite vo 5. glava Pavle kaùva kako sme padnale vode~ki princip vo svojot ìvot. vo grev i kako sme spaseni od nego: “Smrtta, pak, caruva{e od Ovaa golema vistina za Bo`jata blagodat ne zna~i deka Adama do Mojseja, duri i nad onie koi ne zgre{ija kako Adam, na krstot e opravdan cel svet, deka sekoj e spasen. So svoeto koj e pretslika na Onoj (na Hrista) {to treba{e da dojde... stradawe na krstot - so prezemaweto na kaznata {to ja zasluìl Za{to kako {to so neposlu{nosta na eden ~ovek (na Adama) sekoj od nas - Isus sekoj ~ovek go stavil vo napolno nova mnozina stanaa gre{nici, taka i so poslu{nosta na Eden (na polo`ba pred Boga: Hrista), mnozina }e stanat pravedni.” Poradi “prestapot na “Po blagodat ste spaseni preku vera.” “Veruvame deka sme eden (na Adama), dojde osuda na site lu|e”. Spored toa, sekoj spaseni preku blagodatta na Gospoda Isusa.” “Za{to se javi }e se soo~i so neizbeèn sud (Rimjanite 5,14-19). Bo`jata blagodat koja nosi spasenie za site lu|e.” “Opravdani Svetoto pismo cel svet go redi zad dva pretstavnika: zad preku negovata blagodat da staneme naslednici spored nade`ta “prviot ~ovek/Adam” i zad “posledniot (vtoriot) ~ovek/Adam na ve~niot ìvot.” “Koj n# spasi i n# povika so svoeto priz- (Hristos)” (1. Korin}anite 15,45.47). Na{ata zaedni~ka sud- vanie, ne spored na{ite dela, tuku po sopstvenata cel i blago- bina avtomatski n# postavuva zad Adama, preku kogo na svetot dat, koja ni be{e dadena vo Hrista Isusa u{te pred ve~ni vre- do{ol grevot, {to zna~i deka site (osven Eden - Hristos) miwa” (Efescite 2,8; Dela 15,11; Tit 2,11; 3,7; 2. Timotej 1,8.9). zgre{ile. Nie nemame nikakva mo} da vlijaeme vrz toa, tok- Planot za otkup bil sozdaden u{te pred da nastane ~ove- mu kako {to ne moème da gi birame na{ite roditeli; gre- ~kiot rod, pred sozdavaweto na svetot, pred “ve~ni vremiwa”, vot e isto tolku del na ~ove~kata priroda kolku i di{eweto, so cel - ne sekoj da bide spasen - tuku sekoj da moè da bide a taa priroda }e is~ezne duri toga{ koga }e is~ezne i di{e- spasen. weto: “Kako {to grevot vleze vo svetot preku eden ~ovek (Ada- Nam ni e predodredena mo`nost vo Isusa da imame vlez ma), a preku grevot - smrtta - taka smrtta premina na site vo negovoto ve~no carstvo, vo carstvoto na blagodatta. Bla- lu|e, bidej}i site zgre{ija” (Rimjanite 5,12). godatta ne se zasluùva, ne se zarabotuva i ne se steknuva so Da, po svojata priroda lu|eto mu pripa|aat na prviot zaslugi. Koga bi bilo poinaku, taa bi se steknuvala po pat na Adam. Imeno, tie se del na padnatiot ~ove~ki rod ~ij{to nekoj vid trgovija. Trgovija so Boga? Vaka, blagodatta e negov rodona~alnik, ili tatko, e Adam. Tie se rodeni “vo Adama” dar koj moè da se otfrli. Koga dobroto nasila bi mu bilo (Adamovi potomci) vo taa smisla {to mu pripa|aat na gre{- nekomu nametnato, protiv negovata slobodna volja, toa ne bi noto ~ove{tvo, ili neumolivo se vrzani za toa ~ove{tvo, i bila blagodat. Spored toa, blagodatta ne ni e nametnata. Taa nivnata sudbina e to~no odredena: “Po Adama site umiraat” ne e sila na koja nie kako lu|e ne moème da $ se protivsta- (22. stih). vime. Ne, blagodatta ja po~ituva ~ovekovata sloboda da odlu- Noviot zavet gi sporeduva i gi protivstavuva dvata Ada- ~uva i ~ovekot go stava pred izbor da ja prifati ili da jaot- ma za da pokaè deka sudbinata na lu|eto ne e ve}e odredena

204 205 blagodat se gleda vo toa {to Gospod go prifatil Hristoviot so toa {to tie se “vo Adama” (Adamovi potomci), tuku so uspeh namesto Adamovoto proma{uvawe. Tokmu taka kako {to toa dali tie se ili ne se “vo Hrista”. ]e gi pogledneme grevot na Adama na site im donel smrt, Hristoviot uspeh na glavnite elementi na toj kontrast. Prvo, Svetoto pismo i site im daruva ìvot, bidej}i Toj stanuva nov pretstavnik za edniot i drugiot Adam gi narekuva “sin Bo`ji” (Luka 3,38.22). site {to go prifa}aat nego. Adam e Bo`ji sin po sozdavaweto, dodeka vtoriot Adam, Toj poim za noviot pretstavnik ili za vtoriot Adam ja Hristos, e ve~en Bo`ji Sin. Vtoro, prviot Adam bil “od pravi su{tinata na teologijata na zamena, su{tinata na Bo`ja- zemja”, a vtoriot Adam “od neboto”, {to ukaùva na mestoto ta blagodat. Nie tuka gledame ne samo milost, ne samo soàlu- na negovoto poteklo (1. Korin}anite 15,45.47). Treto, prvi- vawe, tuku blagodat. Grevot bil premnogu seriozen problem, ot Adam “stana ìva du{a”. Poinaku kaàno, toj nemal ìvot premnogu ma~en, isklu~itelno smrtonosen za da moè da se vo sebe. @ivotot go dobil od Boga. No vtoriot Adam “dava re{i samo so milost; toj baral ne{to mnogu pove}e: blago- ìvot”. Toj ima ìvot vo sebe i toj ìvot im go dal na dat, davawe ne{to nekomu ne samo {to ne go zarabotil, tuku i drugi. êtvrto, prviot Adam se opredelil za neposlu{nost {to ne go zasluùva. Rekovme, Bog go prifa}a Hristoviot kon Bo`jiot zakon, za prestap na zakonot, za bunt protiv uspeh namesto Adamoviot neuspeh. Kako rezultat na toa, na Boga. Hristos do{ol i nikoga{ ne go prekinal svojot odnos onie {to ja prifa}aat spomenatata zamena i {to }e re{at da so Otecot. Toj bil sovr{eno poslu{en na Boga. Petto, prvi- zastanat zad vtoriot Adam (zad Hrista), im se zasmetuva ne- ot Adam donel grev na svetot, no Hristos, kako vtor Adam, goviot uspeh i na toj na~in tie se pomireni so Boga, opravdani donel dar koj se sostoi vo izobilostvo na blagodat za site i spaseni. koi }e go primat. [esto, tokmu preku Adama smrtta vlegla Sekomu, od Adama pa navamu, mu se nudi Bo`jata ~udesna vo svetot i neumolivo “vo site lu|e” (Rimjanite 5,12-19; 1. blagodat so koja Toj obilno go opsipal svetot koj toa ne go Korin}anite 15,21). Vsu{nost, vladeeweto na grevot e real- zasluìl. Toa bilo ne{to {to bezgre{nite nebesni su{testva nost, potvrdena taka {to site umiraat. Ottamu, ona {to nie nikoga{ porano ne go videle, za{to istoto porano i ne bilo go dobivame od Adama e fizi~ka i duhovna smrt, a ne negovi- potrebno. ot li~en grev, vo koj ne sme u~estvuvale. Hristos na ~ove~kiot rod mu donel ve~en ìvot. Sedmo, rezultat na Adamoviot prestap e kazna, “osuda”, dodelena na gre{noto ~ove{tvo. So eden ~in na pravednost vtoriot Adam im donel opravduvawe 17. Bo`jata blagodat e sila koja preobrazuva na gre{nite ~ove~ki su{testva, opravduvawe koe na site lu|e Silata na blagodatta e tolku golema {to moè da se soo~i im nosi ìvot. so silata na grevot, da ja pobedi i da dovede vo postoewe novo Ovie kontrasti otkrivaat deka prviot Adam go sozdal sozdanie vo Isusa Hrista. Boèstvenata energija, neophodna ~ove~koto semejstvo izdeleno od Boga, duhovno mrtvo. Kako za obnova na gre{nite sozdanija, e daleku pogolema od energija- rezultat na negoviot grev, site lu|e gi o~ekuva smrt. Lu|eto ta so koja Bog go sozdal semirot. Bog sozdaval bez da vloì vo svojata sostojba ne moèle da ja sovladaat silata na gre- napori; ednostavno rekol i nastanalo. Me|utoa, boèstvenata vot vo svojot ìvot, i spored toa, grevot stanal neizbeèn. blagodat sozdala novi sozdanija vo kontekstot na kosmi~kiot Hristos vo svojata li~nost go izvadil ~ove~koto semejstvo sudir. Pri toa novo sozdavawe blagodatta se pokaàla kako od bezdnata na grevot i go povrzal so Boga. Na onie {to mu sila koja e vo sostojba da gi pobedi site sili na zloto i da pripa|aat nemu Toj im dal nov ìvot, i spored toa, grevot sozdade novo ~ove{tvo vo zaednica so Boga. Ona {to Hristos ne e ve}e nivna neizbe`na sudbina. Tie se ìvi vo nego, i go storil za nas na krstot, edna{ i za site, e opravduvawe ili grevot ne vladee ve}e nad niv. otkup od na{ite grevovi, i toa ne moè da se izdeli od ona Hristos kako “posleden (vtor) Adam” uspeal tamu kade {to Toj go pravi vo nas otkako sme opravdani, koga nastapuva {to izneveril prviot Adam, a neverojatnata ponuda na Bo`jata proces koj se vika “posvetuvawe”. Vo procesot na posvetuvawe

206 207 staroto pomina, eve s# stana novo” (2. Korin}anite 5,17). Da Hristos so Svetiot Duh n# ~isti od grevot i n# posvetuva, pri se bide “vo Hrista” vsu{nost e isto {to i “Hristos vo nas” {to nie steknuvame iskustvo na novo ra|awe koe vodi kon (Rimjanite 8,11; Kolo{anite 1,27; Galatite 4,19; Efescite obnova vo Hrista. Nie stanuvame novi sozdanija, sli~ni na 3,17). Postoi soodvetstvo me|u dvata izraza poradi {to ne e Hrista. mo`no da se priznae eden, a pri toa da ne se potvrdi i Spored toa, blagodatta ne e samo nekoja teorija {to tre- vtoriot. Jovan ja koristi metaforata na lozata za da gi izrazi ba da se razbere. Taa e sila koja preobrazuva, sila koja treba obete idei vo kontekst na plodnosta na hristijanskiot ìvot: da se doìvee. Vo ìvotot na vistinskiot vernik blagodatta “Ostanete vo mene i jas vo vas. Kako {to lozata ne moè da go menuva tokot na mislite i ~uvstvata. Lu|eto koi nekoga{ rodi plod sama od sebe ako ne ostane na ~okotot, taka ni vie, mrazele, sega nau~ile da sakaat, umovite koi uìvale vo slas- ako ne ostanete vo mene” (Jovan 15,4). ti, po~nuvaat da ja sakaat ~istotata. A tie hristijani znaat Vo Galatite 2,20 Pavle objavuva deka se raspnal so Hris- deka vo samite niv nemalo sila koja bi predizvikala takva ta i deka ottamu toj ne ìvee ve}e “tuku Hristos ìvee vo promena vo nivnite misli i ~uvstva. Silata do{la odnadvor. mene” (vo nego). Faktot {to Hristos e vo vernikot ukaùva Zatoa apostol Pavle rekol deka evangelieto “e Bo`ja sila za deka Hristos vladee so negoviot/nejziniot ìvot. spasenie na sekoj koj veruva” (Rimjanite 1,16). Toa prestojuvawe na Hrista vo nas se slu~uva preku Ovaa sila doa|a od Svetiot Duh, i istata e vsadena vo umot Svetiot Duh. Vo Svetoto pismo ~itame: “Bo`jiot Duh ìvee i srceto na sekoj vistinski vernik. Toa e “posvetuvawe”, “pre- vo vas” (Rimjanite 8,9.11), Toj “ìvee vo vas”, i Bog ni dava obra}awe” ili “novo ra|awe”. Pavle za toa zboruva kako za ìvot preku Duhot koj “ìvee vo vas”. Hristos preku Sveti- voskresenie od mrtvite (Rimjanite 6,1-6). ot Duh ni dava sila da ìveeme vistinski ìvot kako novi Kako {to e kaàno, lu|eto vo Adamovoto semejstvo na sozdanija. Spored toa, moème da zaklu~ime deka “ìvot vo svet doa|aat po pat na prirodno ra|awe. Za da staneme del na Duhot” e ìvot “vo Hrista” zatoa {to Duhot e prisustvo na semejstvoto na vtoriot Adam, nie isto taka morame da se voskresnatiot Hristos. Ova e osnova na ìvotvornoto edin- rodime, no vo drugo semejstvo. Na onie koi poveruvale vo stvo {to postoi me|u vernikot i Hrista. Isusovo ime, Toj “im dade pravo da stanat Bo`ji deca... Tie Site koi se vo Hrista mu pripa|aat na novoto ~ove~ko ne se rodija nitu od krv, ni od telesna pohota, nitu od volja semejstvo sozdadeno so Hristovoto otkupitelsko delo. Tie se na ma`, tuku od Boga” (Jovan 1,12.13). rodeni ozgora, so Duhot, i stanale novi sozdanija vo Hrista. Na{iot premin od padnatoto ~ove~ko semejstvo vo semej- Za niv zavr{ilo vladeeweto na smrtta i grevot - {to e stvoto izmireno so Boga Svetoto pismo go opi{uva kako prirodna sostojba na onie koi se vo Adama. Tie koi se vo novo ra|awe, kako nekoj “nanovo da se rodil”. Vernici se Hrista prona{le centar na svojot ìvot. onie koi “se rodeni od Boga” (1. Jovanoto 3,9; 4,7). Tie ne gre{at. Isus toa mu go pojasnuva na farisejot Nikodim: “Vistina, vistina, ti velam, ako nekoj ne se rodi ozgora, toj ne moè da go vidi Bo`jeto carstvo... Ako nekoj ne se rodi Literatura: od voda i od Duhot, toj ne moè da vleze vo Bo`jeto carstvo. Rodenoto od telo (od Adama), telo e (telesno, gre{no), a * Za ovoj naslov se koristeni misli i citati od slednite avtori: rodenoto od Duhot, duh e (duhovno e, ne gre{i). Ne ~udi se - Angel M. Rodrigez, “Most nad Ponorom”, Preporod - Beogrod, 2009. {to ti rekov: treba da se rodite ozgora”, so silata na Sveti- - Dvajt Nelson (Dwight Nelson), “Od Boga ostavqeni Bog”, Studio “Graf”, ot Duh koj dejstvuva vo ìvotot na lu|eto i gi menuva (Jovan 1994. u Sakramentu, USA 3,3-7). - Kliford Gold{tajn, “Carstvo blagodati”, Preporod - Beograd, 2007 Site {to se rodeni ozgora, so Duhot, stanale novi soz- - Drugi materijali, za ~ii avtori nema{e podatoci danija vo Hrista: “Onoj {to e vo Hrista e novo sozdanie;

208 209 Spored toa, nema ni traga ni glas vo Biblijata od nekakvo ukinuvawe na Bo`jiot zakon, na Desette Bo`ji zapovedi. Povtoruvame: Raskinat e dogovorot ili sojuzot me|u Boga i izraelskiot narod, a ne Desette zapovedi. Hristos ni kaùva: “Nemojte da mislite deka jas dojdov da gi ukinam Zakonot i Prorocite! Ne dojdov da gi ukinam, BO@JIOT ZAKON, DESETTE ZAPOVEDI, tuku da gi ispolnam. Za{to vistina vi velam, dodeka ne is~ez- NE SE UKINATI nat neboto i zemjata, nitu najmalata bukva, ni crti~ka, ne }e gi snema od Zakonot, dodeka ne se ispolni s#” (Matej 5,17.18). Fala na Boga, neboto i zemjata u{te ne is~eznale, no od Bog i negoviot narod na Sinajskata gora sklu~ile dogo- Bo`jiot zakon is~eznale celi zapovedi, a i od drugiot del vor ili stapile vo sojuz za zaemna me|usebna pripadnost, nare- {to ostanal, spored misleweto i tvrdeweto na hristijanite, ~en star zavet, sinajski dogovor ili sinajski sojuz. Ne e is- is~eznalo slovoto, a ostanal samo duhot. - Nesfatlivo i tra- pravno namesto zborovite dogovor i sojuz da se koristi zbo- gi~no. Hristos veli deka ne smee da se menuva ni{to vo za- rot “zavet” koj, po gre{ka na preveduva~ite vlegol vo mnogu konot s# dodeka postojat neboto i zemjata, a hristijanite prevodi na Biblijata i vnel mno{tvo nejasnotii i zabuni kaj Bo`jiot zakon go izmenile i go pogazile. lu|eto {to ja ~itaat Biblijata. Na ovaa materija nie $ posvetuvame poseben naslov vo knigava: “Bo`jiot zakon i dvata Sinaj ne moè da se preskokne so stap zaveta”, no i ovde potrebite baraat nakuso da se osvrneme na toa. Na hristijanite im pre~i i te{ko gi pritiska Sinaj, Vo dogovorot me|u Boga i izraelskiot narod se reguli- za{to Bo`jiot zakon, daden na taa gora, tie go par~osale. rani i precizirani obostranite obvrski, prava i dol`nosti Zatoa, vra{ki uporno se obiduvaat so iljadnici najrazli~ni na dvete strani. navodni “dokazi” i od Biblijata i od istorijata da go izbri- Temel na stariot sojuz (zavet) e Bo`jiot zakon, Desette {at ili, najblago kaàno, da go penzioniraat Sinaj, tvrdej}i Bo`ji zapovedi: “Vi go objavi svojot sojuz i vi naloì da gi deka toj ja zavr{il svojata zada~a, i na sekoj moèn na~in se drìte Desette zapovedi, {to gi napi{a na dve kameni plo- trudat da go potisnat nastrana, da go zamolknat, ako e mo`no, ~i”, nare~eni “plo~i na svedo{tvoto”, koi se staveni vo pose- bidej}i osiloto na grevot {to go pravat, gazej}i go tokmu toj ben kov~eg, nare~en “kov~eg na sojuzot” (“kov~eg na zavetot”), sinajski Bo`ji zakon, silno ja bocka nivnata sovest i gi osu- a Desette zapovedi se vikaat “zborovi na sojuzot”, ili “Deset duva za toa bezzakonie, a “grevot e bezzakonie”. ûvstvoto na zborovi” (5. Mojseeva 4,10-13; 2. Mojseeva 31,18; 4. Mojseeva vina e silno oru`je vo racete na neprijatelot. Koga gre{ime, 10,33). toa ~uvstvo ja diga svojata odvratna glava, i od po~etok nie No toj sojuz, kako {to }e bide objasneto podocna, voop- sme prisileni da go osudime grevot, no podocna se soglasuvame {to ne zaìveal. Izraelcite vedna{ ednostrano go raskina- so nego i na kraj go prifa}ame kako ne{to normalno. le dodeka Mojsej s# u{te bil kaj Boga na planinata Sinaj, Na{ite bra}a, hristijani, koga postapuvaat taka, se obi- koga napravile zlatno tele i mu se poklonile. Dogovorot e duvaat Sinaj da go preskoknat so stap. No, da ne zaboravime! raskinat, no, najednostavno kaàno, nivata (Desette zapove- Sinaj e nepreskokliv. Toj e ogromna planina koja ne moè di) mu ostanuva na sopstvenikot (na Boga), a parite (nepos- da se preskokne so stap. Zgora na toa, na Sinaj gori Bo`ji lu{nosta i lo{ite posledici {to proizlegle od toa) na ku- ogan koj se diga “do neboto” i, preskoknuvaj}i go nego, }e pad- puva~ot (na izraelskiot narod)! - Zna~i, raskinat e sojuzot, neme srede Bo`jiot jarosten ogan koj }e n# goltne za ve~ni a ne se raskinati ili ukinati Desette zapovedi. vremiwa!

210 211 Sinaj ne zaminal vo penzija, nitu pak se povlekol vo “Zakonot e svet i zapovedta e sveta, pravedna i dobra” nekakva pasiva. Toj e aktiven i, zaedno so Golgota, e domi- (Rimjanite 7,12). nanten i }e bide aktiven i dominanten na scenata na planot Zakonot gi nosi obele`jata na Zakonodavecot. “Zakonot na spasenieto do kraj. Toj e prisuten i na Golgota! Vsu{nost, Gospodov e sovr{en, ja krepi du{ata...” (Psalm 19,7). Na sovr- toj na Golgota se potvrdil koga go okrvavil svojot me~, ubi- {eniot nikoga{ ne mu se potrebni promeni. vaj}i gi na nea grevot i prokletstvoto. Bo`jiot zakon, kako {to e ve}e kaàno, e merilo na pravdata na kone~niot Bo`ji sud: Krstot na Golgota e najgolem dokaz deka Bo`jiot “Bidej}i, koj go zapazuva celiot zakon, a se sopne samo zakon ne moè da se menuva vo edno, stanuva vinoven za s#. Za{to Onoj koj rekol: ‘Ne vr{i prequba!’ rekol i: ‘Ne ubivaj!’ Ako ne vr{i{ prequ- Krstot na Golgota e dokaz deka zakonot e nepromenliv. ba, a ubiva{, stanuva{ prestapnik na zakonot. Taka zboru- Ako moè{e toj da se menuva, ili da se ukine, toga{ Hris- vajte i taka postapuvajte kako lu|e koi }e bidat sudeni spored tos }e go promene{e ili }e go ukine{e i ne }e mora{e da zakonot na slobodata” (Jakov 2,10-12). doa|a na ovaa zemja za da visi i da umre na krst tokmu poradi “Ako saka{ da vleze{ vo ìvotot, drì gi zapovedite”, prestapot na toj zakon. Mnogu nelogi~no i pogre{no e tvrde- mu veli Isus na eden mlad ~ovek. Koi zapovedi, pra{al mla- weto na hristijanite deka Hristos na krstot go ispolnil diot ~ovek? Isus mu odgovara: “[to e napi{ano vo zakonot? zakonot za nas i nas n# oslobodil od obvrskata da go drìme. [to ~ita{?” “Ne ubivaj, ne vr{i prequba, ne kradi, ne Ako e to~no toa tvrdewe deka Hristos go ispolnil zakonot svedo~i la`no, po~ituvaj gi tatka si i majka si i qubi go svo- na krstot za nas, toga{ e logi~no da zaklu~ime deka Hristos jot blièn kako sebesi!” (Luka 10,25; Matej 19,17.18). - zaminal i }e zamine na neboto bez nas. No, da ne zaboravime, O~igledno e deka, koga Isus upatuva na drèwe na “moite krstot mu objavuva i mu pora~uva na celoto ~ove{tvo deka zapovedi”, Toj misli na Desette Bo`ji zapovedi. prestapot na zakonot e bezzakonie ili grev, i deka plata za Vo Bo`jata re~ imame i mo{ne te{ki zborovi: “Onoj koj grevot e smrt. veli: ‘Go znam’, a ne gi drì negovite zapovedi, la`livec e Hristos visel na krstot na Golgota poradi toa {to nie i vistinata ne e vo nego” (1. Jovanovo 2,4). Vistina li e ova sme go gazele Bo`jiot zakon i soodvetno na toa sme bile {to go slu{ame od apostol Jovan? Zar e mo`no milioni hris- gre{nici. Toj umrel na krstot za na{ite prestapi na zakonot, tijani da se la`lici? U{te kako! Bo`jata re~, bez nikakvo no n# predupreduva: “Odi i ne gre{i ve}e”, odi i nego gazi pritesnuvawe ili zaobikoluvawe i bez nikakva kurtoazija, pak zakonot, za{to, ako pak go gazi{, ti pak }e stane{ pres- bez pardon, site, apsolutno site, koi tvrdat deka go poznavaat tapnik, gre{nik, i kako gre{nik }e bide{ osuden na smrt Hrista, i se narekuvaat hristijani, a ne gi dràt Bo`jite tokmu od zakonot koj go gazi{. zapovedi, gi narekuva la`livci. Ako ne{to bi se izmenilo vo zakonot, toa bi zna~elo Po~ituvani, popusto izmisluvame stotici izgovori i deka Bog ne e sovr{en i deka i Toj se menuva. Onie {to u~at dokazi za da dokaème deka Bo`jiot zakon e ukinat, deka deka Bo`jiot zakon e ukinat, Bo`jata mudrost ja sporeduvaat Desette Bo`ji zapovedi ne vaàt ve}e. Biblijata ni kaùva so ~ove~koto nesovr{enstvo i so toa go urivaat Bo`jiot deka sme la`livci ako pravime taka. avtoritet. Evreite imaat golem grev {to go otfrlile Hrista kako spasitel, a hristijanite imaat ist grev {to go otfrlaat Bo`jiot zakon ne e nitu ukinat nitu promenet Bo`jiot zakon. Apostol Jovan odi ~ekor ponatamu i ni kaùva koi se Vo Biblijata ima mnogu tekstovi koi zboruvaat za Bo`- sveti pred Boga: “Vo toa e trpenieto na svetite, koi gi dràt jiot zakon: Bo`jite zapovedi i verata vo Isusa” (Otkrovenie 14,12). Da

212 213 zapomneme, sveti i pravedni se onie “koi gi dràt Bo`jite Dragi moi, dvete Hristovi zapovedi, i onaa edna na apos- zapovedi i verata vo Isusa”. tol Pavle, ne se dadeni za da gi potisnat ili da gi zamenat U{te nekolku o~igledni bibliski dokazi: “Go ukinuvame Desette zapovedi. Tie ne se vo sudir so niv. Naprotiv,nie vi- li zakonot preku verata? Nikako! Naprotiv, so toa (so vera- dovme deka Hristos qubovta kon sebe ja povrzuva tokmu so ta) go utvrduvame zakonot.” “Obreùvaweto e ni{to, i neo- Desette zapovedi. Premnogu apstraktno, nejasno i maglivo e breùvaweto e ni{to, a ona {to e va`no e izvr{uvaweto na sfa}aweto za qubovta ako nea ja izdelime od zapovedite i ako Bo`jite zapovedi” (Rimjanite 3,31; 1. Korin}anite 7,19). ja posmatrame sama za sebe, izolirano od ne{tata. I najnakraj Hristovite zborovi {to }e im gi kaè vo Kako }e dokaème deka nie navistina go qubime Boga i onoj den, koga povtorno }e dojde, na site koi po koja bilo osno- bli`nite? Ako odgovarame sami na ova pra{awe, nie }e filozofirame, kako i {to filozofirame. Zatoa, pak Isus neka va go gazele Bo`jiot zakon: “Nikoga{ ne sum ve poznaval. ni odgovori. Koga n# povikuva: “Qubi go svojot Gospod Bog Odete si od mene, vie, koi vr{ite bezzakonie (koi go gazite so seto svoe srce, so seta svoja du{a i so siot svoj razum!”, zakonot)” (Matej 7,23). Isus n# vra}a na zapovedite: “Ako me qubite, drète gi moite Premnogu silni se ovie bibliski dokazi pred koi is~ez- zapovedi.” “Qubovta kon Boga se sostoi vo ova: da gi izvr{u- nuvaat tvrdewata na site verski u~iteli deka Hristos so vame negovite zapovedi, a negovite zapovedi ne sete{ki.” I svojata smrt na krstot go ukinal zakonot i deka sega lu|eto koga ni zapoveda: “Qubi go svojot blièn kako sebesi!”, Toj se oslobodeni od negovite obvrski. Pred silata na ovie bib- pak n# vra}a na svoite zapovedi: “Po ova poznavame deka gi liski dokazi treba da se povle~at hristijanite koi zakonot qubime Bo`jite deca (svoite bli`ni): koga go qubime Boga i go prikaùvaat kako teòk jarem, kako ropstvo, a pogre{no gi izvr{uvame negovite zapovedi” (1. Jovanovo 5,2). ja istaknuvaat neograni~enata sloboda {to moàt da ja uì- I u{te eden tekst za qubovta koja se pokaùva na delo, vaat pod evangelieto. koga go ispolnuvame Bo`jiot, odnosno “carskiot zakon”: “Ako go ispolnuvate carskiot zakon, spored Pismoto: ‘Qubigo svo- Zabluda na hristijanite: namesto deset, nie jot blièn kako samiot sebesi!’ - dobro pravite” (Jakov 2,8). - sega imame samo dve zapovedi Zna~i, zakonot bara od nas da go qubime Boga i bli`nite. Soodvetno na toa, dvete “novi” Isusovi zapovedi proizle- Hristijanite ~esto velat: Nie vo Noviot zavet imame, guvaat od Bo`jiot, odnosno od “carskiot zakon” - tie se ne- namesto deset, samo dve zapovedi. Hristos kaùva: “Qubi go gov sublimat. Vsu{nost, “qubovta e ispolnuvawe na zakonot” svojot Gospod Bog so seto svoe srce, so seta svoja du{a i so - ni kaùva apostol Pavle (Rimjanite 13,10). siot svoj razum! Toa e prva i najgolema zapoved. A vtorata e sli~na: ‘Qubi go svojot blièn kako sebesi!’ Na tie dve Hristijanstvoto na hristijanite bez Bo`jiot zapovedi se potpiraat celiot Zakon i Prorocite” (Matej zakon e razgradena jurija 22,37-40) - i toa e dovolno za nas, velat tie. No, ako ja sledime taa logika, toga{ nie moème da po- Ne{to mnogu ubavo i zna~ajno! Psalmistot kaùva: “Ne- mineme u{te polesno, za{to apostol Pavle ni dava ne dve, govata (Bo`jata) vistina e {tit i ograda (zakrila)” i “site tuku samo edna zapoved: “Za{to celiot zakon e ispolnet so negovi zapovedi se vistina” (Psalm 91,4; 119,86). Spored toa, edna edinstvena zapoved: ‘Qubi go svojot blièn kako sami- Bo`jite zapovedi, Bo`jiot zakon, kako na{ prijatel, sega e ot sebe’” (Galatite 5,14). [to da pravime sega? ]e gi prifa- “na{ {tit i ograda”. Neogradena ku}a ne e bezbedna za ìve- time dvete Hristovi zapovedi, ili pak, kako {to rekovme, ewe, za{to moème da padneme i da se povredime ili da zagi- za da ni bide u{te polesno, }e ja prifatime samo onaa edna neme. Vo neogradena niva vleguvaat ìvotni i pravat {teta. edinstvena zapoved na apostol Pavle i bez problem }e se Vo neograden dvor vo Afrika vleguvaat hieni, lavovi i dru- provle~eme niz iglenite u{i na nebesniot sud? gi yverovi i pustat.

214 215 Hristijanstvoto na hristijaninot bez Bo`jiot zakon e hot”, so Svetiot Duh. Ako go imame Svetiot Duh, tvrdat tie, razgradena jurija niz koja satanata salamandija talka i go toa e dovolno. Ne ni treba ni{to drugo. Toj e zamena za De- upropastuva negoviot ìvot. sette zapovedi. Nezavisno od Bo`jata re~, Toj sekogo od nas Nie sme bezbedni i za{titeni od grevot i od satanata poedine~no }e go u~i {to da pravime i kako da ìveeme. Ne samo toga{ ako na{iot dvor, ako na{eto hristijanstvo, e e potreben Bo`jiot zakon! kompletno ogradeno so visokata ograda na desette Bo`ji zapo- ûdno! Zar Svetiot Duh, koj e vo nas, }e n# u~i i }e n# vedi! Toga{ “\avolot, koj obikoluva kako lav {to rika, upatuva na drugi zapovedi, razli~ni od Hristovite? Koi se baraj}i da n# progolta” (1. Petrovo 5,8), ne moè da gi pres- tie drugi zapovedi? Zar Hristos go prati Svetiot Duh na ovaa kokne visokite yidovi na Bo`jiot zakon so koi e ograden zemja da ni donese druga, razli~na nauka od negovata? Hris- na{iot ìvot. Vo sprotivno, po~ituvani, nie sme negov plen. tos ni kaùva: “Koj veruva vo mene kako {to e kaàno vo Ako gazime i edna od Desette Bo`ji zapovedi, toga{ Pismoto!”, {to zna~i, Svetiot Duh ne e zamena za Svetoto postoi dupka vo ogradata na na{eto hristijanstvo niz koja pismo (Jovan 7,38). vleguva satanata i vo nas vnesuva grev, so {to go upropastuva Po~ituvani, Svetiot Duh nema druga, svoja, razli~na nau- na{iot ìvot. ka od onaa {to ni ja ostavil na{iot Spasitel vo svojata Re~. Sekoe izleguvawe od visokata ograda na Bo`jiot zakon, Za nego Isus kaùva “A koga }e dojde Ute{itelot... Duhot na sekoe urivawe i otstranuvawe na taa ograda vo celost ili na vistinata... Toj }e svedo~i za mene... Toj }e ve upati vo seta koj bilo nejzin del, zna~i povtorno pa|awe vo ìviot pesok vistina, za{to nema da zboruva sam od sebe, tuku }e zboruva na grevot od koj n# izbavil Hristos. za ona {to go slu{a... Toj }e me proslavi mene, za{to }e zeme Da povtorime: nie sme slobodni, bezbedni, spokojni, mir- od moeto i }e vi go objavi vam.” “A Ute{itelot, Svetiot Duh, ni i sre}ni ako na{iot dvor, na{iot ìvot, na{eto hristi- kogo Otecot }e go prati vo moe ime, }e ve nau~i na s# i }e janstvo, e ogradeno so visokite ogradi na Bo`jiot zakon, ako ve potseti na s# {to vi rekov”, a Hristos rekol: “Ako me qu- ìveeme vo ramkite ili vo ogradata na “zakonot na sloboda- bite, drète gi moite zapovedi” (Jovan 15,26; 16,13.14; 14,26; ta”. Hristijanstvoto na hristijaninot bez Bo`jiot zakon e 14,15). neogradena jurija obrasnata so trwe i pleveli, obrasnata so Zna~i, Svetiot Duh e tuka da n# upati na Hristovite za- grev. povedi? Ako i ponatamu tvrdime deka Svetiot Duh e praten od neboto da gi zameni Desette zapovedi, i sekogo od nas da Slovoto i duhot na Bo`jiot zakon go u~i nezavisno od Bo`jata re~, toga{ treba da se preispitame sebesi i da vidime dali vo nas navistina se nao|a Svetiot Koga stanuva zbor za slovoto i duhot na Bo`jiot zakon, Duh, ili pak nekoj drug duh! hristijanite go izdeluvaat ednoto od drugoto i velat deka slo- Ne e sporno deka Bo`jiot zakon ima svoja nadvore{na voto, vreàno na kameni plo~i, e ukinato, {to }e re~e, Bo`- strana, svoi gabariti, slovo na zakonot, i svoja vnatre{na jiot zakon, daden na Sinaj i napi{an na dve kameni plo~i, e strana, svoja su{tina ili svoj duh. Hristos pravi ista raz- ukinat. Za nas, velat tie, vaèn e duhot na zakonot, a ne ne- lika koga veli za svoite zapovedi: govoto slovo. Nie, prodolùvaat na{ite bra}a protestanti “Ste ~ule kako im e kaàno na predcite: ‘Ne ubivaj!’ Koj koi praznuvaat nedela, “mu sluìme na Boga ne na stariot }e ubie, }e odgovara pred sudot.” - Toa e nadvore{nata strana~in, so toa {to }e mu se pokoruvame na slovoto na zakonot, na, odnosno slovoto na {estata zapoved. No Hristos navle- tuku na nov na~in, taka {to }e mu se pokoruvame na Duhot” - guva vo vnatre{nosta, vo nejzinata su{tina, i go objasnuva se misli na Bo`jiot Duh, ili na Svetiot Duh. nejziniot duh: “A jas vi kaùvam deka sekoj koj se srdi na Vo ovie izjavi eliminirano e ne samo slovoto na zako- svojot brat bez pri~ina, }e bide vinoven pred sudot” (Matej not, tuku celiot zakon, a duhot na zakonot e zamenet so “Du- 5,21.22). Jasno, zar ne!

216 217 Da povtorime: Hristijanstvoto na dene{nite hristijani “Ste ~ule kako im e kaàno na predcite: ‘Ne vr{i pre- bez integralniot Bo`ji zakon e neogradena i razgradena jurija quba!’” - Toa e nadvore{nata strana, slovoto na sedmata zapo- niz koja salamandija talkaat razni ìvotni. ved. A sega da ja slu{neme nejzinata vnatre{na strana, nejzinata su{tina, nejziniot duh: “A jas vi kaùvam deka sekoj {to }e pogledne èna so pohota, ve}e izvr{il prequba so nea vo Ulogata na Bo`jiot zakon vo na{eto spasenie svoeto srce” (Matej 5,27.28). Kradec vnimatelno skoval precizen plan i po{ol da Bog ni go dal svojot zakon ne kako sredstvo za spasenie, izvr{i provala vo prodavnica so skapocenosti. No, koga ami so nego da ni ja otkrie na{ata gre{na sostojba, da ni po~nal da gi otklu~uva vratite so kalauzi, slu{nal sirena pokaè deka sme gre{ni i gre{nici. na policiska kola i pobegnal. - Nemu spletot na okolnosti- “Navistina, zakonot sluì samo za to~no spoznanie na te ne mu dozvolil da go pogazi slovoto na osmata zapoved, no grevot.” “Kade {to nema zakon, nema nitu prestap (grev).” go pogazil nejziniot duh, i pred Boga }e odgovara za kra`ba. “Grev ne se pripi{uva koga nema zakon” (Rimj. 3,20; 4,15; 5,13). Osnoven problem kaj hristijanite e {to tie se obidu- Bo`jiot zakon ni kaùva {to e toa grev. “Sekoj {to pra- vaat da gi separiraat ovie dve ne{ta, da go izdelat slovoto vi grev, pravi i bezzakonie, a grevot e bezzakonie” (1. Jova- od duhot na zakonot, nadvore{nata od vnatre{nata strana na novo 3,4). - Kr{eweto na Bo`jiot zakon e grev, bezzakonie. zapovedite, a toa ne e mo`no. Od poso~enite primeri vidov- U{te ne{to. Bo`jiot zakon ne samo {to go obelodenu- me deka prequbnikot pravi grev koga vr{i fizi~ka prequba va grevot i go iznesuva na pokaz, tuku i go osuduva. Apostol so tu|a èna, kr{ej}i go slovoto na sedmata zapoved, no toj Pavle sfatil deka e gre{en i gre{nik koga Svetiot Duh go pravi ist grev koga so pohota gleda tu|a èna, so {to go kr{i soo~il so vistinskata cel na zakonot. duhot na istata zapoved. “[to }e kaème? Dali zakonot e grev? Vo nikoj slu~aj! Istoto vaì i za kradecot i za sekoj drug prestapnik na Naprotiv, ako ne be{e zakonot, jas nema{e da znam deka sum koja i da e druga od Desette zapovedi. Bo`jiot sud }e im sudi gre{en. Ako zakonot ne kaè{e: ‘Ne posakuvaj tu|o’, jas ne na prestapnicite i spored slovoto i spored duhot, spored }e znaev deka e grev da se posakuva tu|oto. Taka grevot, preku lo{ite pobudi so koi gi prestapuvale zapovedite. taa zapoved, kaj mene predizvika najrazli~ni gre{ni èlbi. Zna~i, bez zakonot grevot ne e delotvoren (mrtov e). A jas Rekovme deka hristijanite vr{at separacija na slovoto porano ìveev bez zakonot, no koga dojde zapovedta, grevot od duhot na zakonot i, otkako }e gi “izdelat” tie dve ne{ta, oìve, a jas umrev, i se pokaà deka zapovedta, {to be{e da- slovoto go otfrlaat, a duhot, navodno, go prifa}aat i se pri- dena za ìvot, me vodela vo smrt. Imeno, grevot, otkako dobi drùvaat kon nego. - îsta besmislica! mo`nost vo zapovedta, me izmami i me ubi preku nea. Zakonot Zakonot vo nivnite race kako da e {kolka od koja{to e svet i zapovedta e sveta, pravedna i dobra. Dali toa zna~i ja izdeluvaat nadvore{nata ~erupka od integralniot orga- deka mojata smrt ja predizvika ona {to e dobro (zakonot)? nizam kako ne{to neva`no ili pomalku va`no i go frlaat, Nikako! Tuku grevot, za da se pokaè kako grev, se posluì a vnatre{niot, mesestiot del, go posmatraat kako posebna, so dobroto (odnosno so zakonot) i me ubi. Pa taka grevot, nezavisna edinka. Za niv ìva odrana ovca i ponatamu e ovca! preku zapovedta (koja e pravedna i dobra), stana prekumerno Po~ituvani, i Bo`jiot zakon e integralen, nedeliv or- gre{en... ganizam. Ne moète da go derete ili od nego da ja izdelite Vistina, se sloùvam so mojot vnatre{en ~ovek deka negovata nadvore{na strana, slovoto ili ~erupkata i da kaè- nao|am naslada vo Bo`jiot zakon, no gledam drug zakon vo te deka toa e neva`no ili pomalku va`no i istoto da go ot- moite organi, koj vojuva protiv zakonot na mojot um i me za- frlite, a za vnatre{niot del da kaète deka toa e negov duh, robuva pod zakonot na grevot {to e vo moite organi. Beden negova su{tina, srcevina ili esencija, i samo toa da go pri- ~ovek sum jas! Koj }e me spasi od ova smrtno telo?” (Rimjanite fatite. 7,7-13.22-24).

218 219 Bo`jiot zakon na apostol Pavle mu otkril, mu pokaàl, gre{nik i “grev”; namesto Pavle, tamu Toj e proklet, prok- mu obelodenil, deka e golem gre{nik - deka se nao|a vo o~aj- letnik i “prokletstvo”, i Bo`jite molwi i gromovi {to na gre{na sostojba. “Taka grevot, preku zapovedta (preku za- molskale i tatnele na Golgota protiv grevot i prokletstvo- konot), stana prekumerno gre{en.” I toj vo svojot o~aj se fa- to, namesto Pavle, go ga|ale i go ubile Hrista kako gre{nik }a za glava i se pra{uva: “Koj }e me spasi od ova smrtno i prokletnik. (gre{no) telo?” Veli~estveno i neiska`livo! Bog na{ol re{enie: grevot Kade da bara spas? Vo zakonot? Vo nikoj slu~aj. Zakonot e kaznet, so {to pravdata e zadovolena, i gre{nikot e oslo- e ogledalo koe samo mu pokaà deka e valkan, ne~ist, gre{en, boden od smrtnata kazna {to ja zasluìl kako gre{nik. Naj- no ogledaloto ne moè da go is~isti. Zakonot e toplomer, dena e zamena! Barawata na pogazeniot zakon za smrt na gre{- koj mu pokaà na Pavle deka ima temperatura, deka e zabolen nikot se zadovoleni. Sega me~ot se vra}a vo svojata futro- od smrtonosna bolest, od grevot, no toplomerot ne moè da la. Toj ja zavr{i svojata zada~a, se odmazdi, go ubi grevot i go lekuva od bolesta. Na Pavle mu e potreben lekar da go le- gre{nikot vo Hristovata smrt na Golgota i sega miruva. So kuva, itno mu e potreben efikasen lek, inaku }e $ podlegne toa “se ispolni zakonskata pravda vo nas” (Rimjanite 8,4) i na smrtonosnata bolest i }e zagubi spasenie. Kade e lekot, nie sme prijateli so zakonot. Toj ne n# osuduva pove}e, za{to koj e lekarot? kaj nas nema grev i “jas go nosam zakonot dlaboko vo srceto” Pavle go gazel Bo`jiot zakon, so {to stanal gre{nik, (Psalm 40,8) i vo umot, i sega znaeme deka “negovite zapove- pa pogazenata zakonska pravda se diga protiv nego i bara da di ne se te{ki”, i “nao|ame naslada vo Bo`jiot zakon”. bide zadovolena, bara smrt za gre{nikot, smrt za nego, za{to Porano, dodeka bev gre{nik, zakonot be{e moj progonu- “plata za grevot e smrt”. Toa e stvarnost i zakonitost so vse- va~, agresor i ubiec. Sega, koga Hristos me oslobodi od gre- lenski dimenzii koja ne moè da se izmeni. vot, jas stanav prijatel so zakonot, za{to toj nema ve}e {to Bo`jiot zakon e me~ so dve ostrici koj stanuva protiv da osuduva kaj mene. Sega toj, kako moj prijatel, stana moja gre{nikot koj gre{i i go goni da go ubie. Zakonot ne znae ograda koja me za{tituva od porane{niot natrapnik, od gre- za milost, i kaj nego nema milost, tuku samo kruta, stroga i vot, koj se obiduva povtorno da zavladee so mene. svirepa pravda koja mora da bide zadovolena i ispolneta. “Hristos e celta i zavr{okot (krajniot dostrel) na zakonot za da se opravda sekoj {to veruva.” “Zakonot ni be{e Zakonot i milosta se isto taka dva nepomirlivi antipoda vospituva~ da n# vodi kon Hrista za da se opravdame so vera” me|u koi ne postoi nikakvo soodvetstvo, nikakov ekvivalent, (Rimjanite 10,4; Galatite 3,24). nitu pak nekakva komplementarnost. Nivnite nasoki ne se Zakonot ja postignal svojata krajna cel koga go ubil paraleni, tuku se vkrstuvaat i se se~at, pri {to tie se vo os- Hrista na krstot kako gre{nik i prokletnik namesto nas, tar i permanenten sudir. Ostricata na pogazenata zakonska odnosno, koga go kaznil grevot so toa {to ja okrvavil ostri- pravda bara odmazda, bara kazna za grevot; taa mora da bide cata na svojata pogazena zakonska pravda so krvta na Hrista okrvavena so krvta na gre{nikot koj ja pogazil. na Golgota. Pavle kako gre{nik bega pred izvle~eniot me~ na poga- No Hristos na krstot gi isplatil samo na{ite smetki zenata zakonska pravda koj go goni da go ubie i bara milost, i gi ispolnil svirepite barawa na pogazeniot zakon, a ne go no kade da ja najde i koj da mu ukaè milost? Vo svojot o~aj ukinal zakonot. So svojata smrt Toj u{te pove}e go podignal toj bega na Golgota, pla~e i se kae za svojot grev i tamu bara negoviot avtoritet kako temel na pravdata vrz koja po~iva spas. Hristos od krstot mu podava raka, go prifa}a negovoto celata vselena. “Go vozveli~i i go proslavi svojot zakon” pokajanie, mu go pro{tava grevot i tovarot na negovoto gre{- (Isaija 42,21). no minato go prezema na sebe. Negovite grevovi gi iznesuva Koga ni ukaà brilijantna milost od krstot, koga n# na krst i, namesto Pavle, Toj umira za niv. Kako {to ve}e oslobodi od smrtnata kazna {to sme ja zasluìle, Hristos be{e kaàno, na Golgota, namesto Pavle, Hristos e gre{en,

220 221 so toa ne n# oslobodi od obvrskata da go po~ituvame negovi- ba, za da ne ti bide u{te polo{o, za{to, ako pak ja gazi{ ot zakon, tuku ni pora~uva: “Ete si zdrav”, jas te oslobodiv sedmata zapoved i ako pak pravi{ prequba, ti pak }e padne{ od grevot i od smrtta, i “ne gre{i ve}e, za da ne ti bide u{te pod prokletstvo, povtorno }e se najde{ pod udar na zakonot, polo{o” (Jovan 5,14). Nemoj pak da go gazi{ zakonot, za{to, odnosno pod udar na grevot koj }e te osudi na smrt i }e te ako go gazi{, ti pak }e gre{i{ i pak }e stane{ gre{nik, i ubie. zakonot pak }e te goni i }e te ubie kako gre{nik. Zna~i, lekarot e Hristos, a lekot za na{ata smrtonos- Pravdata i milosta se sretnale, se pregrnale i na bolest, za grevot, e Hristovata krv: “Krvta na Hrista, koj se baknale na Golgota se prinese sebesi na Boga kako `rtva bez nedostatok, }e ja is~isti na{ata sovest od mrtvite dela (od grevot).” “Na Sinaj, kako simbol na pravdata, i Golgota, kako simbol Hrista, koj n# otkupi od na{ite grevovi so svojata krv, sla- na milosta (milosta e komponenta na blagodatta), kako dvaj- va i vlast vo ve~ni vekovi.” “Ne ste otkupeni so ni{to ras- ca smrtni neprijateli, se izmirile, se pregrnale i se bak- padlivo - so srebro ili zlato - od svojot sueten ìvot {to nale na krstot koga Hristos kaàl “Se svr{i!” Vsu{nost, ste go nasledile od svoite predci, tuku so skapocenata krv Sinaj go ubil Hrista na krst na Golgota, no Hristos na Golgo- na Hrista kako nevino i ~isto jagne” (Evreite 9,14; Otkro- ta go obessilil Sinaj koga se soglasil i dozvolil ostricata venie 1,5; 1. Petrovo 1,18). na sinajskiot prekr{en zakon da go pogodi nego i da se okr- Zatoa, da ne barame spasenie vo zakonot, vo me~ot koj n# vavi so negovata krv, so {to kompletno gi zadovolil sinajs- goni da n# ubie, ~ija{to edinstvena zada~a e da n# dovede kaj kite barawa, odnosno barawata na negovata pogazena zakons- Hrista, koj }e ni ukaè milost i }e n# spasi od grevot. “Od ka pravda. I tokmu vo toj mig Sinaj i Golgota, pravdata i Hrista se odvoivte (se oddale~ivte) vie koi sakate da se milosta, stapile vo sojuz i vo sprega za da go spasat ~ove{- opravdate so zakonot i otpadnavte od blagodatta” (Galatite tvoto od grevot, od ve~na propast. Sinaj i Golgota, zakonot 5,4). - Bog nikoga{ ne go dal zakonot kako sredstvo za spase- i milosta ne se vkrstuvaat ve}e, tuku odat paralelno. nie. Hristos e na{ Spasitel; negovata blagodat e izvor na na{eto spasenie, a ne zakonot; Hristovata krv e edinstveno Zakonot i blagodatta sredstvo i lek za na{ata smrtonosna bolest, za grevot. Gre- vot e ’r|a koja ni{to ne moè da ja is~isti, osven Hristova- “Po blagodat ste spaseni, preku vera, i toa ne e od vas ta krv od Golgota. samite - toa e Bo`ji dar! Ne od delata, za da ne se fali nekoj” (Efescite 2,8.9). Zboruvavme za ulogata na Bo`jiot zakon koj Oslobodeni sme od prokletstvoto na zakonot, a n# gone{e da n# ubie poradi na{iot grev, a nie pobegnavme ne od zakonot na Golgota i baravme spas od Hrista. Hristos ni ukaùva milost, koja e parametar na negovata blagodat, i bez nikavi Vo Biblijata imame primer - èna prequbnica koja zgre- na{i zaslugi ni gi pro{tava grevovite. Toj na zakonot, koj {ila i padnala pod prokletstvo ili pod osuda na zakonot koj n# gone{e da n# ubie kako gre{nici, mu kaùva: “Stop!” Tie go prekr{ila i kako gre{nica zasluìla smrt. Hristos ja sega se moi deca, moi sinovi i }erki. Jas gi pla}am nivnite otkupil od prokletstvoto i ja oslobodil od smrtnata kazna. smetki i gi otkupuvam od ropstvoto na grevot. Umiram za Taa sega e oslobodena (Galatite 3,13), no oslobodena od prok- nivnite grevovi. Ti nema{ pravo da gi goni{ ve}e. Tie ne letstvoto ili od osudata pod koja padnala koga napravila se pove}e gre{ni nitu gre{nici. Prosten im e grevot. - Ete, prequba, a ne od obvrskata da ja drì sedmata zapoved koja toa zna~i “po blagodat ste spaseni, preku vera”. “Preku vera” kaùva “Ne vr{i prequba!” Hristos $ zapoveda: Ti pro{- zatoa {to spasenito {to ni go ovozmoùva Bo`jata blago- tavam, no “odi i ne gre{i ve}e!” Nemoj pak da pravi{ prequ- dat nie go prifa}ame so vera. Toa zna~i spasenieto “ne e od

222 223 vas samite - toa e Bo`ji dar”. Kaàvme, spasenieto ne doa|a raj}i na krst, go ukinal zakonot i nas n# oslobodil od obvrs- od samite nas. Toa ni doa|a odnadvor, od Hrista, kako napol- kata da go drìme. - îsta besmislica i golema satanska iz- no nezasluèn podarok koj go prifa}ame so vera. mama i stapica! Me|utoa, mnozinstvoto hristijani veruvaat deka Hristos, “A grevot ne }e ima ve}e vlast nad vas, za{to ne ste pod go ukinal zakonot koga n# spasil so blagodatta. Toj, velat zakonot, tuku pod blagodatta. I {to sega? Da gre{ime li, tie, za nas go ispolnil zakonot vo site negovi podrobnosti zatoa {to ne sme pod zakonot, tuku pod blagodatta? Nikako! i nas n# oslobodil od site obvrski kon nego. Gre{ka, krup- Ne znaete li deka ako nekomu mu se predadete kako robovi i na gre{ka na hristijanite koi mislat taka! Toa e nebiblis- mu se pokoruvate, robovi ste mu na onoj komu mu se pokoru- ka, sentimentalna milost koja na hristijanite im dava pra- vate; ili na grevot - za smrt, ili na poslu{nosta - za praved- vo da ìveat raspu{teno, bez nikakvi natamo{ni ograni~u- nost? No mu blagodaram na Boga, za{to vie, iako mu bevte vawa i obvrski - i ponatamu da ìveat vo grev. robovi na grevot, od s# srce go prifativte u~eweto na koe Da ne zaboravime! I zakonot i blagodatta imaat svoj iz- mu se predadovte, i otkako bevte oslobodeni od grevot, $ vor vo Boga, a Bog ne e vo sprotivnost samiot so sebe.Vo pla- stanavte robovi na pravednosta” (Rimjanite 6,14-18). not na spasenieto nitu e dominanten zakonot nad blagodatta, Zborot “pod” zna~i deka vladee nekoj ili ne{to nad nas, nitu pak e pova`na blagodatta od zakonot. Za nivnata poedi- deka sme pod ne~ij gnet ili pod nekakva diktatura. “Pod zane~na uloga ve}e dosta zboruvavme. Ovojpat pak }e povtorime konot” zna~i pod “damoklov me~”, pod tovarot na kamenite deka zakonot i blagodatta, kako dva luti neprijateli so na- plo~i so Desette zapovedi koi ni leàt na grb i postojano polno razli~ni barawa, gi ras~istile svoite smetki na krs- ni teàt, n# pritiskaat, n# ma~at i neprekratno sme izloè- tot kade {to Sinaj i Golgota si podale raka eden na drug, se ni na otrovnoto osilo na grevot koe ja bode na{ata sovest i izmirile, se pregrnale i stapile vo zaedni~ka sprega, vo so- ja true na{ata du{a. juz i harmonija, za da mu pomognat na gre{nikot da se spasi, Na ~ovek koj ìvee “pod zakonot”, zakonot mu veli: izvr{uvaj}i ja sekoj poedine~no svojata zada~a i uloga {to im “Pravi go ova!” “Ne pravi go toa!” “Zo{to go stori toa?” “Ne- ja namenil Bog, bez nikakva tendencija da se potisnuvaat, a u{te moj, toa e zabraneto!” “Ne smee{ tamu!” “Ne smee{ taka!” i pomalku me|usebno da se ukinuvaat ili pak da se me{aat vo re- sli~no. No zakonot ne moè da ni pomogne da gi zadovolime sorite eden na drug. Sinaj (zakonot) ima zada~a gre{nikot da negovite barawa, a ~ovekot ne e vo mo`nost da gi ispolnuva go dovede na Golgota, a Golgota da go prifati i da mu ukaè negovite strogi naredbi i da gi po~ituva negovite zabrani i milost. - potkleknuva, pa|a, go kr{i i svesen e deka so toa navlekuva na sebe prokletstvo. Toga{ na scenata stapuva ~uvstvoto na vina kako nemilosrden diktator i go osuduva za storeniot Pod zakonot ili pod blagodatta? grev, i toj postojano ìvee pod osuda, vo ropstvo na stravot od smrtta (Evreite 2,15). Zna~i, najednostavno kaàno, nie ôvek ubiec izdràl kazna zatvor za ubistvo. Koga go sme “pod zakonot” koga ìveeme vo grev, koga gre{ime; ~ovek- pu{tile na sloboda, vlastite mu obrnale vnimanie: Sega se gre{nik ìvee “pod zakonot” i toj e vo o~ajna sostojba: “Be- pu{ta{ na sloboda. Vnimavaj, nemoj pak da ubiva{, za{to, den ~ovek sum jas! Koj }e me spasi od ova smrtno telo?” (Rim- ako pak ubie{ nekogo, ti pak }e dojde{ ovde, zad ovie re{etki, janite 7,24), àlno redi apostol Pavle. osuden od zakonot kako ubiec. Bo`jiot zakon e teòk tovar za eden telesen, svetovno Besmisleno e toj da kaè: Jas ja izdràv kaznata {to sum orientiran ~ovek, za ~ovek koj saka da gre{i: “Za{to mudru- ja zasluìl. Sega sum sloboden i moàm da pravam {to sakam! vaweto na teloto e neprijatelstvo protiv Boga, bidej}i ne Zakonot za ubistvo e ukinat i jas sega slobodno moàm pak mu se pokoruva na Bo`jiot zakon nitu pak moè” (Rim. 8,7), da ubivam! a za eden veren i predan Hristov sledbenik “zapovedite ne Tokmu taka postapuvaat hristijanite koi tvrdat deka se te{ki”. Hristos, otkako ja platil kaznata za na{ite grevovi, umi- 224 225 Koga sme bile “pod zakonot”, problemot so koj sme se so- Dragi moi, grevot e ìv pesok vo koj tone gre{nikot, i o~uvale ne bil zakonot, tuku samite nie. Gre{kata bila kaj ako nekoj ne mu podade raka da go izvle~e od nego, toj navis- nas, za{to nie po priroda sme telesni, prodadeni na grevot tina }e potone i }e is~ezne vo negovata bezdna. kako robovi. Bo`jiot svet zakon i na{ata gre{na priroda No, na gre{nikot, koj ìvee “pod zakonot”, koj tone vo se nsvrzlivi. No koga Hristos go otstranil grevot od nas, ìviot pesok na grevot, Hristos mu podava raka, go vadi od prestanala i pri~inata za neprijatelstvoto me|u nas i za- nego i negovite noze gi postavuva na cvrsta i stabilna po~va, konot. Kaj nas nema ve}e grev, i zakonot nema ve}e {to da go rastovaruva od toa te{ko breme {to go nosi i go oslobodu- osuduva. “Milosta i vistinata se sretnale, pravdata i mirot va od te{kiot jarem vo koj bil vpregnat do toga{, i gre{- se baknale” (Psalm 85,10). I, kako novorodeni Bo`ji deca, bez nikot ne e ve}e rob na grevot i stravot, tuku e sloboden ~ovek grev, nie se rakuvame i se pregrnuvame so zakonot kako najdo- blagodarenie na Hristovata milost. Nema ve}e grev nitu bri prijateli. Zna~i, od smrten neprijatel, zakonot stanal na{ gre{no minato, bidej}i seto toa e prosteno, is~isteno i prijatel {to go nosime vo srceto.P orano, dodeka bevme gre{- otstraneto so Hristovata krv. Nema ve}e nikakvo osilo nitu ni, Bo`jite zapovedi za nas bea nepodnoslivo breme {to go osilka da go bocka. nosevme na grb, a sega, vo na{eto srce, tie “ne se te{ki” - les- Zakonot, koj go osuduva{e grevot vo nego, e simnat od ne- ni se. Da ~ueme {to ni kaùva apostol Pavle: goviot grb i so pomo{ na Svetiot Duh e premesten vo nego- “A sega, otkako umrevme za grevot, koj n# drè{e vo rop- voto srce vo koe se “vselil Hristos” (Efescite 3,17) i toj, stvo, se oslobodivme od zakonot (od osudata na zakonot), za kako preroden hristijanin, kako napolno “novo sozdanie”, da sluìme na nov, duhoven na~in, a ne kako porano, vo staroto sloboden od site stegi na minatiot gre{en ìvot, ne e ve}e slovo” (Rimjanite 7,6). “pod zakonot”, tuku “so zakonot” i ìvee “pod blagodatta” Hristova i e prijatel so zakonot. Vo negovoto srce “vladee Izrazite vo 2. Korin}anite 3,6-11 i vo Rimjanite 7,6: mir Bo`ji {to nadminuva sekoj razum”, i “se raduva so neis- “slovoto ubiva”, “slu`ba na zakonot koj ubiva, vreàna vo ka`liva i proslavena radost” (Filipjanite 4,7; 1. Petrovo kamewa so bukvi”, “grevot, koj n# drè{e vo ropstvo”, “se 1,8) {to vo Hrista na{ol takov prekrasen spasitel koj go oslobodivme od zakonot” i “staroto slovo” - o~igledno se izbavil od ambisot vo koj go strupolil grevot, i {to go vodi odnesuvaat na vremeto koga sme ìveele “pod zakonot”, koga ~ekor po ~ekor kon svoeto carstvo. kamenite plo~i so Desette zapovedi sme gi nosele na grb kako Hristijanite, za àl, i ovde stavaat svoj prst i velat deka nepodnosliv tovar, na vremeto koga zakonot n# gonel da n# ubie zaradi na{iot grev, da n# ubie dodeka sme bile gre{ni nie denes ne ìveeme “pod zakonot” tuku “pod blagodatta” i gre{nici. Toa e onoj period koga apostol Pavle ìvee{e zatoa {to Hristos go ukinal zakonot i nas n# oslobodil od “pod zakonot” i koga àlno rede{e: “Beden ~ovek sum jas! Koj site obvrski kon nego. Spored toa, tvrdat tie, nie denes ì- }e me spasi od ova smrtno telo.” veeme vo apsolutnata i neprikosnovena sloboda na evangelieto koe{to n# oslobodilo od stegite, od ograni~uvawata i A izrazite: “slugi na noviot zavet; ne na slovoto, tuku na od ropstvoto na Bo`jiot zakon. Go imame Hrista kako spa- Duhot”, “Duhot oìvuva”, “otkako umrevme za grevot”, “se oslo- sitel, i Bo`jiot zakon ne e ve}e potreben. bodivme od zakonot”, “da sluìme na nov, duhoven na~in” - se Velime za àl, i navistina àlime, i za àlewe se hris- odnesuvaat na vremeto koga Hristos go otstranil grevot od nas i koga sme po~nale da uìvame nov status - da ìveeme “pod tijanite {to go pravat toa zlostorstvo sprema Bo`jiot za- blagodatta”, so zakonot ne na kamenite plo~i, tuku vo srceto. kon, nastojuvaj}i so site sili na nekoj na~in da go elimini- raat, obiduvaj}i se pri toa, kako {to rekovme porano, da go Mnogu ubav primer za preminot od periodot koga sme preskoknat Sinaj so stap. ìveele “pod zakonot”, vo periodot koga sme po~nale da ì- Navistina, Hristos ne{to izbri{al, ukinal i otstra- veeme “pod blagodatta”, e ìvotot na apostol Pavle: nil, no ne zakonot, tuku go izbri{al i go otstranil grevot “Preku zakonot umrev za zakonot, za da ìveam za Boga. od nas i go ukinal ropstvoto na grevot. So Hrista se raspnav, i jas ve}e ne ìveam, tuku Hristos ì-

226 227 vee vo mene, a ìvotot {to sega go ìveam vo teloto, go ì- veam preku vera vo Bo`jiot Sin, koj me milee i se predade sebesi za mene” (Galatite 2,19.20). “Umrev za zakonot”, ili mrtov za zakonot, zna~i mrtov za grevot: “Taka i vie, smetajte se sebesi mrtvi za grevot, no ìvi za Boga vo Hrista Isusa. Zatoa ne dozvoluvajte grevot da caruva vo va{eto smrtno telo” (Rimjanite 6,11.12). SPASENIETO E PLOD NA NA[ATA “Mrtov za grevot”, a soodvetno na toa i “mrtov za zakonot”, e ~ovek koj ìvee “pod blagodatta”, so Bo`jiot zakon i VERA, A NE NA NA[ITE DELA so Hrista vo srceto. Vrz nego grevot, koj se obiduva so site sili povtorno da go stavi vo sinxirite na svoeto ropstvo, nema ve}e nikakvo vlijanie. Toj ne moè povtorno da zavladee Katoli~kata crkva tvrdi deka taa ima tolku golem duho- nitu da vladee so nego kako porano, dodeka ìveel “pod za- ven “kapital” koj go “zarabotile” desetici iljadi svetci i konot”. ma~enici so svoite odvi{ni dobri dela, {to so nego bi moèle Po~ituvani, Hristos n# oslobodil od ropstvoto na gre- da se otkupat grevovite na cel svet napraveni vo site vremiwa. vot i taa sloboda treba da ja cenime i da se trudime so site No nie vidovme deka ve~niot ìvot e milosen dar od sili da ne ja zagubime. Apostol Pavle n# povikuva: “Stojte Boga {to sekomu mu stoi pri raka. Od nas Bog o~ekuva da go vo slobodata {to vi ja obezbedi Hristos i ne dozvoluvajte prifatime, i n# moli da go prifatime - so vera. Kako {to povtorno da ve vpregnat vo jaremot na ropstvoto” (Galatite naglasivme ve}e, spasenieto ne moème da go zasluìme i da 5,1), vo jaremot na grevot, i prodolùva: “I {to sega? Da go zarabotime so nikakvi na{i napori, so nikakov na{ trud, gre{ime li, zatoa {to ne sme pod zakonot, tuku pod blago- so nitu edno na{e delo, golemo ili malo, s# edno! datta? Nikako!” Popusto èna na goli kolenici obikoluva okolu crkva- Otkako Hristos n# oslobodi od grevot, istiot zakon, ta, ili na ist na~in pominuva dolg pat niz crkovnoto dvo- Bo`jiot zakon, koj porano be{e teòk jarem i nepodnosli- ri{te do oltarot vo crkvata za da gi okae svoite grevovi i vo breme za nas, stana “zakon na slobodata” (Jakov 1,25; 2,12) da zasluì spasenie, za{to spasenieto ne se zasluùva nitu - sloboda od grevot, a ne sloboda vo grevot, ne sloboda pak se kupuva - toa se dobiva kako besplaten milosen dar od Boga; da gre{ime. “Ete, veli Isus, sega si zdrav”, sega si sloboden, naprazno ~ovek na kolenici se iska~uva po pilatovite ska- “odi i ne gre{i ve}e”. li vo crkvata Sveti Petar vo Rim, so ista cel; golemo bezu- Po~ituvani, toa zna~i da se ìvee “pod blagodatta”, a ne mie e koga majki svoi novorodeni deca frlaat vo ~elusti na “pod zakonot”. Pod zakonot ìvee ~ovek {to gre{i, gre{nik, aligatori ili vo za~adeni, è{ki vulkanski ponori, so na- a pod blagodatta ìvee onoj {to mu dozvolil na Hrista da de` deka na toj na~in }e postignat pomiruvawe so Boga; samo- go oslobodi od grevot i da go prerodi so Svetiot Duh, onoj izmama za eden bogat ~ovek e koga gradi manastir ili crkva vo ~ie{to srce e Hristos i koj ne gre{i. i pravi drugi golemi dobri dela za da se zdobie so zaslugi i so ugled pred narodot i da si obezbedi popovolni pozicii i podobar i popovolen pristap i tretman pred Boga za spasenie i po~esno mesto vo negovoto carstvo, za{to pred Boga nema privilegija - site imaat ednakvo pravo na spasenie koe ne se kupuva nitu se zasluùva. Zaludno iljadnici lu|e se povlekuvaat od svetot i od voobi~aeniot ìvot na osameni mesta, vo pe{teri, vo sami-

228 229 “Onoj koj veruva vo Onoj koj go opravduva bezbo`nikot, ci i manastiri, kako isposnici, kalu|eri i monasi, kalu|er- negovata vera mu se zasmetuva vo pravednost” (Rimjanite 5,4). ki i monahiwi, prifa}aat mona{tvo, kalu|erstvo i askeza, “N# spasi (Hristos) ne zaradi na{ite pravednidela {to se izloùvaat na dolgi iscrpuva~ki posti, molitvi i poklo- sme gi napravile nie, tuku po svojata milost” (Tit 3,5). nenija za da se oslobodat od osiloto na ~uvstvoto na vina {to Porakata na site ovie stihovi e kristalno jasna. Kolku gi bode i gi voznemiruva i da bidat poblizu do Boga - bidej}i i da se trudime da se opravdame pred Boga za na{ite grevovi tie ne{ta ja otfrlaat Bo`jata blagodat koja ne bara takvi i da se oslobodime od niv so na{i zaslugi - da zasluìme `rtvi i bolni aktivnosti od nas, tuku samo najednostavno pro{tavawe i spasenie sami so na{ite dobri dela, toa ne e pokajanie i ostavawe na grevot. mo`no. Nie vo Bo`jeto carstvo vleguvame so tu|i zaslugi, no Bez potreba drugi se kaznuvaat sami sebe, se kam{iku- ne so tu|i ~ove~ki, tuku isklu~ivo so Hristovite zaslugi. vaat, se bodat so ostri predmeti, koleni~at na zrna pesok ili Carstvoto Bo`je go zasluìl Hristos, a ne nie. Toa nam ni vo obuvkite stavaat p~enka, odat bosi po àr, leàt na pos- se dava isklu~ivo kako besplaten “milosen dar od Boga” bez teli so ostri {ilci ili polzat preku staklen kr{, se rasp- nikakov nadomest. nuvaat na krst i na drugi na~ini se izloùvaat na najrazli~ni Kolku i da ima dobri dela, golemi i mali, s# edno, gre{- izma~uvawa i pokori za da dadat li~en pridones pri oslo- nikot pred Boga e gre{nik osuden na smrt i kako gre{nik boduvaweto od tovarot na grevot {to ja pritiska nivnata nema pravo da go pre~ekori pragot na negovoto carstvo i da du{a. Na toj na~in tie se obiduvaat so svoi dela i so svoi dobie ìvot ve~en. Toj moè da pokaùva pred Boga i da se zaslugi da si obezbedat pro{ka za svoite grevovi i spasenie, fali so mnogu golemi, dobri i slavni dela {to gi napravil {to e napolno pogre{no, izli{no i nesvrzlivo so Hristo- vo ìvotot i koi moèbi zasluùvaat pofalba i voshit, no vata `rtva i so spasenieto {to go dobivame kako napolno Bog mu veli “Ne!” Tvoite dobri dela nastrana! Ako saka{ milosen dar od Boga. da vleze{ vo carstvoto moe, pokaj se i ostavi go grevot. Da- Bog ne saka da gi kaznuva lu|eto i da gi izloùva na tak- rot na spasenieto {to ti go nudam jas prifati go so vera, vi poniùva~ki aktivnosti za da im gi prosti grevovite i kako podarok, i ne obiduvaj se da go zasluì{ i da go plati{ da gi spasi. so tvoite dobri dela. Drug izlez nema. Pokajanieto i ostava- Naveduvame grupa bibliski stihovi od koi se gleda deka weto na grevot ne moè{ da gi zameni{ i da gi nadomesti{ spasenieto e isklu~ivo milosen dar od Boga. so ni{to, apsolutno so ni{to! “Bidej}i sme opravdani preku vera, imame mir so Boga, preku U{te edna{: site dobri dela {to sme gi napravile pred na{iot Gospod Isus Hristos” (Rimjanite 5,1). da se pokaeme i da go ostavime grevot, i pred da go prifa- “Za{to po blagodat ste spaseni, preku vera, i toa ne e time Hrista kako spasitel, nemaat nikakva zasluga {to bi od vas samite - toa e Bo`ji dar. Ne e od delata, za da ne se ni obezbedila povlastena pozicija pred Boga i ne moàt da fali nekoj” (Efescite 2,8.9). - Spasenieto e “Bo`ji dar” koj dadat nikakov pridones za na{eto spasenie. se dobiva “preku vera”. I navistina, ako spasenieto e dar od Boga, toa ne treba i ne moè nitu da se kupuva nitu da se zasluì, bidej}i istoto e apsoluten dar, dar vo vistinska Bo`jata blagodat vizavi na{ite dobri dela smisla na zborot. “ôvekot ne se opravduva (ne se spasuva) preku delata na Gospod za carot David kaùva: “Go najdov Davida, sinot zakonot, tuku samo preku vera vo Hrista Isusa” (Galatite 2,16). Eseev, ~ovek spored moeto srce, koj }e ja ispolni seta moja volja” (Dela 13,22). No toj Bo`ji ~ovek, David, go izneveril “Spored koj zakon” se dobiva spasenieto, pra{uva apos- Boga, napravil mo{ne teòk grev. Za {to se raboti? ]e spome- tol Pavle? “Dali spored zakonot na delata? Ne, tuku spored neme samo nekolku podrobnosti koi }e pomognat podobro da zakonot na verata. Zatoa, nie veruvame deka ~ovekot e oprav- se osvetli odvratnosta na Davidoviot grev i dlabinata na dan (spasen) preku verata, bez delata na zakonot” (Rim. 3,27.28). Bo`jata blagodat.

230 231 Moèbi Boga }e go smilosa so nekoe dobro delo? No so Iako imal {est svoi zakoniti èni i golem broj konku- koe i so kakvo dobro delo? S# {to moèl da prikaè pred bini so koi izrodil mnogu deca, David, so bezo~nost na ~ovek Boga - bilo negovoto grdo delo - negoviot grev: laga, prequba koj od ni{to ne se pla{i, zavel tu|a èna, omaèna za eden od i ubistvo. David go pogazil Bo`jiot zakon, pogazil ~etiri negovite predani vojskovoditeli. Taa nesre}na èna, koja so Bo`ji zapovedi: posakal tu|o, laèl, napravil prequba i ubil nego ostanala bremena, ja strupolil vo golema nevolja. Vit- ~ovek, zna~i, napravil teòk grev, te{ko bezzakonie, a “gre- saveja morala da prifati s# {to carot baral od nea. David go vot e bezzakonie” (gazewe na Bo`jite zapovedi). Spored toa, upatil nejziniot ma` da vojuva na mesto na koe bil siguren toj zasluìl sigurna smrt, za{to “plata za grevot e smrt” (1. deka }e zagine, a potoa i negovata sopruga ja odvel vo svojot Jovanovo 3,4: Rimjanite 6,23). harem. Zna~i, vo pogazeniot Bo`ji zakon David za sebe videl ne Verojatno u{te od vremeto koga Adam i Eva ìveele vo spasenie, tuku osuda i smrt. Zatoa toj sapasenie bara, ne vo rajot, kade {to site blagoslovi im bile na raspolagawe, nema- zakonot, tuku po druga osnova, i vsu{nost Bog nego go spasil lo tolku teòk prekr{ok na principite na pravdata. ne po zakonot, tuku po taa druga i edinstveno mo`na osnova: Koga David sfatil {to storil, padnal vo o~aj. Strelite vo ramkite na svojata blagodat so svojata milost, po koja toj na stra{niot grev {to go storil go se~ele negovoto srce i peka: “Smiluvaj mi se, Boè!” molwite na bezzakonieto vo koe zaglibil ja raskinuvale ne- “Za{to ona {to ne moè{e da go stori zakonot... Go govata sovest. Toj gnasen grev ekstremno grdo ja izvalkal ne- izvr{i Bog, ispra}aj}i go svojot Sin” (Rimjanite 8,3). “Za{to govata du{a, go frlil vo prav negovoto carsko i ~ove~ko dos- zakonot be{e daden preku Mojseja, a preku Isusa Hrista doj- toinstvo i napolno go obezvredil nego i negovata li~nost, doa blagodatta i vistinata” (Jovan 1,17). isfrlaj}i go na |ubri{te negovoto sjajno minato i zatemnu- Toj Davidov grev, nesfatliv spored svojata zlo}udnost, vaj}i ja negovata idnina. Se poniìl i sebesi i svoeto semej- Bo`jata blagodat ja pravi te{ko sfatliva. Ako trebalo da stvo, vo koe nastanale dve ubistva i koe se raspadnalo, a so mu se prosti, toa ne moèlo da se stori poradi nekakvi zaslu- toa go razni{al i svoeto carstvo. Grevot {to go napravil gi ili dobri dela, tuku edinstveno preku blagodatta. “Za{to bil tolku golem, {to se pretvoril vo monstrum, zakanuvaj}i po blagodat ste spaseni, preku vera, i toa ne e od vas samite, se da go goltne. Vo takva bedna i beznade`na sostojba, dlabo- toa e Bo`ji dar! Ne od delata, za da ne se fali nekoj” (Efescite ko svesen za teìnata na zlostorstvoto, krajno ponizno i so 2,8.9). skr{eno srce i duh, proniknat so golema i dlaboka àlost, No, da nema zabuna! Vsu{nost David imal i zaslugi i David izleguva pred Boga vo dlaboko pokajanie - pokajanie dela so koi izlegol pred Boga, no toa bile mo{ne grdi zaslu- dlaboko kolku i negoviot grev: gi i mnogu gre{ni dela (laga, prequba, ubistvo), i toj vo svo- “Smiluvaj mi se Boè, spored tvoeto milosrdie, spored jata pokajni~ka molitva tokmu toa mu go ponudil i mu go dal golemite pomiluvawa izbri{i go moeto bezzakonie! Izmij na Boga vo zamena za pro{ka na svoite grevovi i za svoeto me celiot od mojata vina, o~isti me od mojot grev. Za{to go spasenie. A Bog tokmu toa go prifatil - gi prifatil nego- priznavam svoeto bezzakonie, mojot grev e postojano pred mene. vite grdi zaslugi i negovite gre{ni dela; go prifatil nego- Pred tvoi o~i zgre{iv i pred tebe napraviv zlo ” (Psalm 51). voto iskreno i dlaboko pokajanie i mu odgovoril so pro{ta- David doa|a pred Boga i {to nosi? Ni{to! Toj nema {to vawe i so spasenie. da pokaè, osven svojot sramen izve{taj za laèwe, za prequ- Slu~ajot na Davida e identi~en so slu~ajot na razbojni- ba i ubistvo. Nema i ne moè da mu ponudi na Boga ni{to vo kot na krstot. Primerot na razbojnikot na krstot nepobitno zamena za pro{tavawe na grevot; nema ni{to so {to bi se dokaùva deka spasenieto na nikakov na~in ne moè da se zara- otkupil pred Boga od svojot grev. [to bi mu dal toj na Boga boti nitu da se dobie so nekakvi na{i zaslugi ili dobri dela, Bog da ja simne od nego vinata koja kako olovo mu nate`nala i za{to liceto za koe se zboruva ne ìveelo dovolno dolgo za mu gi pritiskala du{ata i sovesta?

232 233 zborovi {to mu gi upatil na razbojnikot na krstot moàt da da moè samo da stori ne{to za svoeto spasenie. Racete i mu bidat upateni na sekoj drug koj so vera }e mu se predade na nozete na toj ~ovek bile prikovani na krst na koj nabrgu i Isusa: “]e bide{ so mene vo rajot!” Ova vetuvawe Isus mu go umrel, pa nemal mo`nost da napravi nikakvo dobro delo, duri dal na ~ovek za kogo znael deka nema da mu go svrti grbot vo i da imal takva namera. ona malku vreme {to mu preostanalo. Zboruvame za eden od dvajcata razbojnici raspnati pokraj O~igledno, negovoto spasenie bilo nezasluèno; s# {to Hrista na Golgota, za eden od niv koj svojot grev go priznal vo imal da iznese pred Gospoda bila negovata ìvotna storija posleden ~as, {to bi se reklo - “na pretsmrtna postela”. Toa izvalkana so grev, kako i nie {to nemame ni{to drugo da dokaùva deka Bo`jata blagodat dostignuva i do pretsmrtniot izneseme pred nego, osven na{iot, pomalku ili pove}e, izval- odar, do ~ovekovite posledni misli i znaci na svesno posto- kan ìvotopis. ewe i ìveewe. Za mnogu lu|e ova izgleda premnogu dobro za da bide vis- “A eden od razbojnicite koj vise{e tamu go hule{e: ‘Zar tinito - deka moème da se spasime so ne{to nadvor od nas, ne si ti Hristos? Spasi se sebesi i nas!’ A drugiot odgovori namesto so ne{to {to se nao|a vo samite nas, da se spasime so i go prekori: ‘Zar nema{ strav od Boga, koga i ti si isto taka pomo{ na Hristovite, a ne so nekakvi na{i zaslugi; so pomo{ osuden. Nie sme pravedno osudeni, za{to go primame zasluè- na Hristovite, a ne so na{ite dela; so pomo{ na ne{to {to e noto za toa {to sme go storile. No ovoj ne storil nikakvo kompletno tu|o, a ne na{e - so pomo{ na Bo`jata blagodat! zlo.’ I re~e: ‘Isuse, seti se na mene koga }e dojde{ vo tvoeto Vo vrska so na{eto spasenie na{e e samo priznavaweto, poka- carstvo!’ A Toj mu re~e: ‘Vistina ti kaùvam denes, }e bide{ janieto i ostavaweto na grevot - s# drugo e Bo`je. so mene vo rajot!’” Ve}e e kaàno deka iskrenoto i dlaboko pokajanie na sekoj Razbojnicite na krst ne bile samo obi~ni gre{nici, kako gre{nik e najubava i najprijatna muzika vo Bo`jite u{i koja mnozinstvoto od nas, tuku kriminalci i aramii, koi verojat- Bog najmnogu i so zadovolstvo saka da ja ~uje i da ja slu{a, i no pravele golemi zlodela koga trebalo da bidat raspnati. najmnogu uìva na takvo pokajanie da odgovori so pro{tavawe. Ako imame na um deka zlostornikot nemal dobri dela i Toa e su{tina na bogatstvoto na Bo`jata blagodat, koja pred deka postojat podatoci samo za negovite zlodela, toj moèl krstot ne im bila otkriena i poznata nitu na angelite nitu da bide spasen samo na eden edinstven na~in, na na~in koj vaì na drugite bezgre{ni sozdanija vo vselenata. za site nas - samo so blagodatta! Nema posilen dokaz od ovoj deka spasenieto ne moè da se postigne nitu da se dobie so dela! Razbojnikot nemal nikakvi dela. Vsu{nost, toj, kako i Spasenieto na nikoj na~in ne moè da se zaraboti David, imal dela, no gre{ni dela, i s# {to moèl da stori - kako plata bilo da gi priznae svoite grevovi, {to e dokaz za vistinsko pokajanie, i so vera da go prifati vetuvaweto {to mu go dal Ako na koj bilo na~in nie bi moèle spasenieto da go Hristos: “]e bide{ so mene vo rajot!” Toa e s# {to go storil; zarabotime so na{ite zaslugi i so na{ite dobri dela kako a da stori ne{to drugo, ne bilo ni vreme nitu pak bilo po- plata, vo izvesna smisla toa bi zna~elo deka Bog e dol`nen da trebno. n# spasi. Toa zna~i deka Bog ne{to ni dolì i negova obvrska e da ni go isplati toj svoj dolg {to go ima sprema nas, da ni Taka e i so nas. Na kraj }e bideme spaseni na ist na~in dodeli spasenie kako kompenzacija za dolgot {to ni go dolì, kako i razbojnikot - so blagodatta kako nezasluèna naklonost a toa ne e bibliska, tuku katoli~ka nauka. i milost. Kaàvme deka Katoli~kata crkva tvrdi oti taa ima tol- Dali bi moèlo da bide poinaku? Zlostornikot da bide ku golem duhoven “kapital” koj go “zarabotile” desetici il- spasen i da vleze vo Bo`jeto carstvo spored Bo`jata blago- jadi svetci i ma~enici so svoite odvi{ni dobri dela, {to dat, a site drugi da go izdejstvuvaat, ili da go zarabotat svoe- so nego bi moèle da se otkupat grevovite na cel svet napra- to vleguvawe? Ne moè da se poveruva vo toa. Hristovite veni vo site vremiwa.

234 235 nitu edna tula {to sme ja sozdale nie. Spasenieto e besplaten Teologijata na Katoli~kata crkva u~i deka gre{nikot “Bo`ji dar”, dar na Bo`jata blagodat {to se dobiva samo i se spasuva od grevot so dobri dela i so milostina. Naveduvame edinstveno “preku vera” - i na nitu eden drug na~in. primer od katoli~kata apokrifna kniga Tobija: “Milosti- Da se pomisli deka postoi ne{to {to bi moèle nie da nata osloboduva od smrtta; taa ~isti od sekoj grev” (Tobija dodademe kon “Bo`jata blagodat” e isto {to i da se pomisli 12,9). - Toa e su{tina i temel na katoli~kata teologija za deka, ako plukneme vo moreto, toa }e stane pogolemo otkolku spasenie so dobri dela i so milostina koja nema mesto vo {to e. isklu~itelno jasnata bibliska teologija koja kaùva deka spasenieto e apsoluten dar na Bo`jata blagodat i na ni{to drugo: “Za{to po blagodatta ste spaseni, preku vera, i toa ne Za vrednosta na dobrite dela e od vas samite - toa e Bo`ji dar!” (Efescite 2,8). Da go stavime spomenatiot tekst “milostinata oslobodu- No, otkako sme go prifatile spasenieto so vera kako va od smrtta” na vagata na Biblijata! David doa|a pred Boga milosen dar od Boga, otkako sme ras~istile so na{eto gre{- ne na Boga da mu ponudi svoja milostina, tuku od Boga da bara no minato i sme stanale Boì deca, Bo`ji sinovi i }erki, Bo`ja milostina za svojot grev {to go napravil: “Smiluvaj situacijata od temel se menuva. Kako rezultat na spasenieto mi se Boè, spored tvoeto milosrdie, spored golemite pomi- {to sme go dobile od Boga, Bog sega od nas o~ekuva napolno luvawa izbri{i go moeto bezzakonie.” Vsu{nost, David ne- nov ìvot bez grev i verna i predana slu`ba ispolneta so mal nitu moèl na Boga da mu prikaè nekakva svoja milos- mnogubrojni dobri dela. I nie, od qubov kon Boga {to ni tina, za{to bil ekstremno nemilstiv sprema svoite bli`ni. podaril spasenie od grevot i ve~en ìvot, sega pravime do- Pravej}i prequba i ubivaj}i ~ovek, toj bezmilosno uni{til bri dela. Vsu{nost, na{iot nov ìvot vo Hrista e napolno mnogu pove}e od dvajca svoi bli`ni, i pred Boga, namesto proniknat i garniran so dobri dela. milostina, prikaàl svirepa nemilostina (nemilosrdnost) U{te pove}e, otkako sme stanale negovi deca, Bog na{ata koja zasluùvala smrt. Zaradi toa, osloboduvawe od smrtta i vera i qubov, kako i na{ata blagodarnost kon sebe, a i na{a- spasenie David bara po druga osnova - vo Bo`jata milost i vo ta verna i predana slu`ba, postojano gi proveruva preku Bo`jata dobrota, odnosno vo Bo`jata blagodat. na{ite dobri dela. I nie, kako hristijani, sme dol`ni da Istoto toa vaì i za razbojnikot na krstot, koj bil “zlos- pravime dobri dela. Na{ata vera sega mora da ima dobri dela, tornik”. Zna~i, dvajcata bile nemilostivi i ne moèle da odnosno, da se dokaè na delo so dobri dela. Toa se dela “na o~ekuvaat osloboduvawe od smrtta vrz osnova na nekakva svo- verata”, dela na noviot ìvot vo Isusa Hrista, za razlika od ja milostina. Isto taka ne moèle da o~ekuvaat spasenie nitu “delata na zakonot” vo porane{niot gre{en ìvot so koi tro- od Bo`jiot zakon, za{to obajcata go gazele zakonot i obajca- pavme na pogre{na vrata za da vlezeme vo Bo`jeto carstvo. ta bile prestapnici, bezzakonici i gre{nici i kako gre{nici Ova }e go potvrdime so nova niza stihovi ~ija{to pora- osudeni na smrt od pogazeniot zakon. ka, na prv pogled, e sprotivna na porakata od prethodnata gru- Vtoriot del od spomenatiot tekst deka “milostinata pa stihovi za na{ite porane{ni dobri dela so koi se obidu- ~isti od sekoj grev”, e celosno nadvor od site bibliski di- vavme da go zasluìme ili da go kupime spasenieto - {to ne menzii. Po ova pra{awe Biblijata e tolku jasna {to toa ne be{e mo`no. moè pogre{no da se razbere: “Krvta na negoviot Sin, Isus “Za{to negovo (Bo`je) delo sme, sozdadeni vo Hrista Hristos, n# o~istuva od sekoj grev” (1. Jovanovo 1,7). Ne na{ata Isusa za dobri dela, koi Bog odnapred gi prigotvi za da milostina, tuku “krvta na Isusa Hrista n# ~isti od sekoj grev” ìveeme vo niv” (Efescite 2,10). - Hristos nas n# izbavi od (1. Jovanovo 1,7). grevot i n# presozdade, od nas napravi novi lu|e, novi sozdani- Spor nema {tom }e se sfati deka zaslugite na padnatiot ja, za da pravime dobri dela. ~ovek vo vid na dobri dela nikoga{ ne moàt na ~ovekot da “Onie {to poveruvale vo Boga da se stremat da pravat mu obezbedat ve~en ìvot. Bo`jeto carstvo e izgradeno bez dobri dela” (Tit 3,8).

236 237 “Koj (Hristos) se dade sebesi za nas za da n# izbavi od produkt na Bo`jata blagodat, toga{ kakva e ulogata na na{ata sekoe bezzakonie i da si is~isti za sebe sopstven narod rev- vera vo na{eto spasenie? nosen za dobri dela” (Tit 2,14). - Hristos proizveduva vo nas Ste padnale vo ambis! Naiduva nekoj koj vi podava jaè dobri dela. za da ve izvadi od nego. Onoj gore, {to vi go podava jaèto, “Kakva e polzata, bra}a moi, ako nekoj re~e deka ima vi veli: “Fatete se za jaèto i cvrsto drète se za nego i jas vera, a nema dela? Moè li takvata vera da go spasi?... Poka- }e ve izvle~am od ambisot!” Vie ste poslu{ale, i spaseni ste ì mi ja ti svojata vera bez dela, a jas }e ti ja pokaàm verata od sigurna smrt. preku moite dela” (Jakov 2,14.18). Jaèto ne e va{ spasitel. Va{ spasitel e onoj {to vi go “Taka i verata, ako nema dela, mrtva e sama po sebe... Ve- podal jaèto i koj ve izvlekol od ambisot vo koj ste padnale. rata bez dela e nedelotvorna” (Jakov 2,17.20). Edinstvena va{a uloga bila taa {to vie ste go poslu{ale Verata na Avrama: “Na{iot tatko Avram ne be{e li negoviot povik i {to ste se fatile i cvrsto ste se drèle opravdan preku delata koga go prinese svojot sin Isak na za jaèto dodeka toj ne ve izvlekol nadvor. Jaèto bilo samo `rtvenikot? Gledate li deka verata sorabotuva{e so nego- pomo{no sredstvo i vo va{ite race i vo racete na va{iot vite dela, i preku delata verata stana sovr{ena... Gledate li spasitel so ~ija{to pomo{ toj ve spasil. deka ~ovekot se opravduva preku delata, a ne samo preku vera- Ili, ste padnale vo reka vo koja ste se davele. Nekoj od ta” (Jakov 2,21-24). bregot vi podal stap i ve izvlekol na suvo. Va{ spasitel ne e stapot, tuku onoj koj vi go podal i koj ve izvlekol na bregot. Pred da bide potvrden, prifaten i zapi{an na svetite Edinstvena va{a uloga vo seto toa bila taa {to vie ste se stranici na Bo`jata re~ kako tatko na verata, Avram bil fatile za stapot i {to cvrsto ste se drèle za nego dodeka staven na te{ka proverka, odnosno, Bog negovata vera ja stava{iot spasitel ne ve izvlekol od vodata vo koja sigurno bi vil na kantar za da se vidi kolku teì - pobaral od nego ne{- se udavile. Dodeka ste dlaboko vo ambisot i dodeka se davite to {to ne pobaral od nitu eden drug ~ovek na ovaa zemja - od vo matnite vodi na rekata, vam ne moàt da vi pomognat ~ove~ka gledna to~ka nelogi~no i nesfatlivo. Bog pobaral nikakvi va{i zaslugi nitu kakvi bilo va{i dobri dela da se od Avrama da go `rtvuva svojot sin, svojot edinec, Isak. I, izbavite od smrtta koja vi bila pove}e od sigurna. {to gledame? Pred naletite na nenadejnoto i silno isku- Jaèto i stapot se onaa spasitelna vera so koja{to na{i- {enie {to se urnalo vrz negovata du{a vo koja zafu~il ès- ot Spasitel, Isus Hristos, gi izvlekuva gre{nicite poto- tok orkan, i raspnuvaj}i se me|u qubovta kon svojot sin Isak nati vo ambisot na grevot, koi se davat vo matnite vodi na i poslu{nosta kon Boga, Avram ostanal prostum, prifa}aj}i bezzakonieto! Izvor na spasenieto i spasitel ne e verata, go Bo`jiot povik da go `rtvuva svojot sin, so {to svojata tuku Hristos. Verata e edinstveno sredstvo so ~ija{to pomo{ vera ja dokaàl na delo. Toj gi spasuva gre{nicite od grevot. Takvata aktivna vera, koja ima dela, }e bide nagradena Da zaklu~ime! Spasenie ne so na{i zaslugi i ne so na{i so ve~en ìvot: “]e dojde Sinot ~ove~ki vo slavata na svo- dela! Spasenie ne so vera i dela - odnosno ne so vera plus jot Otec, so svoite angeli, i toga{ sekomu }e mu vozvrati spo- dela! Spasenie samo i edinstveno “po blagodat preku vera vo red negovite dela” (Matej 16,27). Isusa Hrista” (Galatite 2,16). Verata ne e izvor na spasenie nitu e spasitel Bo`jata qubov najsilen pottik za gre{nikot da se vrati vo pregratkite na svojot nebesen Tatko “Za{to po blagodat ste spaseni, preku vera, i toa ne e od vas samite - toa e Bo`ji dar! Ne od delata, za da ne se fali Stanuva zbor za zagubeniot sin koj, otkako go prokockal nekoj” (Efescite 2,8.9).- “Sola Gracija” - spasenie samo i edin- svojot del od imotot {to go dobil od svojot tatko, ìveej}i stveno so Bo`jata blagodat.Ako na{eto spasenie e apsolutno bludno vo dale~na zemja, i otkako zapadnal vo ekstremno te{-

238 239 Tatkoto mu pro{tava, go prima i go prifa}a svojot bluden ka i bedna polo`ba kako selski sviwar, postignuvaj}i go na sin kako ni{to lo{o da ne napravil! toj na~in apsolutnoto dno na poniùvaweto, toj re{il da se Dodeka sinot bil daleku od nego i ìveel bludno, srce- vrati doma. Pottik za takva ideja i èlba da se vrati mu dala to na tatkoto krvavelo i kopneelo sinot pak da mu se vrati qubovta na negoviot tatko {to ja ponel so sebe vo svoeto srce doma. Sekoj den izleguval i gledal vo dale~inata nebare }e koga go napu{til negoviot dom i zaminal vo dale~na zemja go zdogleda kako se vra}a vo svojot dom. Sinot znael za toa. za da ìvee slobodno i bludno. Taa qubov na negoviot tatko I, kako {to kaàvme, taa golema qubov na tatkoto pottikna- {to ja nosel vo sebe postojano mu zboruvala da se vrati doma. la èlba i ideja kaj nego da mu se vrati - i se vratil! I - I, ne moèj}i ve}e da $ preodolee na nejzinata ubavina i trogatelna sredba! Solzi radosni~ki! Zagubeniot sin, koj bil privle~nost, toj navistina se vratil. “mrtov” vo grevot, “oìveal” i se vratil vo domot na svojot No, kako i David i razbojnikot na krstot, i zagubeniot tatko! Tatkoto vedna{ go oblekuva vo “najubavata obleka”, sin nemal ni{to dobro da mu ponudi na svojot tatko za ot- mu stava “prsten na rakata i obuvki na nozete”, so {to mu go kup od svojot grev, osven iskreno pokajanie. So navednata gla- vra}a dostoinstvoto {to go zagubil vo grevot, mu dava pravo va i izvalkan, osramoten i oàlosten, siot vo partali i da se nare~e negov sin i povtorno da stane ramnopraven ~len ponièn, obezvreden i so golem tovar od svoeto gre{no mina negovoto semejstvo. nato, toj se vra}a kaj svojot tatko kako bludnik i kako go- Po~ituvani, tatkoto od ovaa storija e na{iot Bog, a za- lem gre{nik. Svesen deka pred nego ne moè da izleze so gubeniot sin e sekoj od nas poedine~no - sekoj gre{nik. ni{to dobro, toj ja koristi poslednata mo`nost {to mu stoi Vo partalite na svojata gre{nost, zagubeniot sin se vra}a na raspolagawe - pokajanieto! kaj Boga i skoka vo beskrajnoto more na Bo`jata blagodat koja “A koga dojde na sebesi, re~e: ‘Kolku slugi kaj tatko mi go kape i go ~isti od sekoja ne~istotija na grevot i koja go imaat leb vo izobilstvo, a jas ovde umiram od glad! ]e sta- spasuva, blagodat koja proizleguva od Bo`jeto srce prostra- nam i }e si pojdam kaj tatko mi, pa }e mu re~am: Tatko, zgre- no kako okean vo koe ima mesto za site gre{nici na svetot. {iv sprema Neboto i pred tebe; ne sum ve}e dostoen da se Nitu od Davida, nitu od razbojnikot na krstot, a nitu od zagu- narekuvam tvoj sin. Primi me kako eden od tvoite slugi.’ I beniot sin, Bo`jata blagodat ne bara za vozvrat nikakov nado- stana i trgna kaj tatka si. I u{te koga be{e daleku, negovi- mest, nikakvi zaslugi nitu kakvi bilo dobri dela za da gi ot tatko go zdogleda i se soàli, pa se stra~a (poleta) kon spasi, osven iskreno i dlaboko pokajanie, koe e o~igledno kaj nego, mu se frli na vratot i go celiva{e. A sinot mu re~e: site niv. ‘Tatko, zgre{iv sprema Neboto i pred tebe. Ne sum ve}e dos- Bog im upatuva povik na site lu|e: “Dojdete kaj mene site” toen da se narekuvam tvoj sin!’ No tatkoto im re~e na svoite (Matej 11,28.29), i negovoto oko najmnogu saka i uìva da gle- slugi: ‘Brgu donesete ja najubavata obleka, oble~ete go, i sta- da kako negovite zagubeni sinovi i }erki od site strani na vete mu prsten na rakata i obuvki na nozete. Doterajte go zgo- svetot se vra}aat kaj nego. Pri toa Toj im izleguva vo pres- enoto tele i zakolete go, da jademe i da se veselime, za{to ret i so ra{ireni race gi pre~ekuva, gi prifa}a vo svoite ovoj moj sin be{e mrtov i oìve, be{e zaguben i se najde.’ I tatkosvki pregratki, im gi pro{tava grevovite i im podaru- po~naa da se veselat” (Luka 15,17-24). va ve~en ìvot. Po~ituvani, taka na{iot bibliski Bog pos- Tatkoto od svojot sin ne bara nikava smetka nitu izve{- tapuva so sekogo od nas, za{to sekoj od nas e negov zaguben taj za negovoto gre{no minato za da go osudi zatoa {to mu go sin i negova zagubena }erka. rasturil imotot i da go oddale~i od sebe. Naprotiv, names- to osuda, toj so svojata silna qubov go privlekuva kon sebe takov kakov {to e: “U{te koga be{e daleku, go zdogleda i se soàli, pa se stra~a (poleta) kon nego, mu se frli na vratot i go celiva{e!” Kakov veli~estven i nepovtorliv pre~ek!

240 241 koleni~i, pali sve}a ili kandilce, se prekrstuva i se poklonuva pred kultna slika, pred ikona ili skulptura! Drug omilen izgovor: Nie ne im se klawame nitu pak gi oboàvame slikite, ikonite i skulpturite, tuku svetitelite koi stojat zad niv, a ikonite i skulpturite n# potsetuvaat i n# dobliùvaat do niv i vo na{ite crkvi sozdavaat ~uvstvo BIBLIJATA ZA VTORATA na posebna svetost i crkovna atmosfera. BO@JA ZAPOVED Ubavo! No istoto toa na gospodin Milin bi mu go kaàl i eden mnoguboèc od vremeto na prorok Ilija, ili od vreme- to na prorok Daniel. Da gi ~ueme i negovite argumenti! I Za slikite, ikonite, kipovite i drugite idoli nie, mnogubo{cite, koga se klawame pred kipovite na na{ite boèstva, vsu{nost ne im se klawame i ne im sluìme na Ovaa materija e regulirana so vtorata Bo`ja zapoved koja kipovite, tuku na boèstvata koi stojat zad niv - na Val, na kaùva: “Ne pravi si idol, nitu kakva i da e slika od ona Mitra, na Marduka, na Ozirisa, na Amona... Koga gi gledame kipovite, tie isto taka i nas n# pribliùvaat do niv i niv {to e gore na neboto, ili dolu na zemjata, ili vo vodite pod do nas. Na{ite kipovi u{te pove}e gi razubavuvaat na{ite zemjata! Nemoj da im se klawa{ nitu da im sluì{! Za{to veli~estveni hramovi i bogosluènija, na koi muzikata sta- jas, Gospod, Bog tvoj, sum Bog qubomoren, koj gi kaznuvam gre- puva vo sprega so niv, so {to se sozdava prekrasen, prijaten vovite na tatkovcite - grevovite na onie koi me mrazat - kaj ambient koj gi pleni na{ite srca. decata do treto i ~etvrto koleno, a pokaùvam milost kon Taka gi pravda svoite idoli glasnogovornikot na hristi- iljadnici koi me sakaat i gi dràt moite zapovedi” (2. Moj- janstvoto koe po~ituva ikoni i kipovi, taka gi pravda svoite seeva 20,4-6). idoli glasnogovornikot na starozavetnoto mnogubo{tvo, so Zapovedta e jasna! Bog e kategori~en koga kaùva “ne pra- koe Bog i Bo`jite proroci postojano imale raspravii. vi si idol”, ne pravi si “slika od ona {to e gore na neboto”. No, i na edniot i na drugiot, Bog im veli: Va{ite argu- “Nemoj da im se klawa{ nitu da im sluì{”, za{to toa e ido- menti nastrana! Bo`jata zapoved kaùva “Ne!” “@iveeme lopoklonstvo. Bog kaùva “nemoj”, “ne”, a hristijanite velat spored vera, a ne spored gledawe” (2. Korin}anite 5,7). “Bog “da”. ûdno i nesfatlivo! e Duh, i onie koi mu se poklonuvaat, treba da mu se poklonu- Za slikite, ikonite i idolite, so koi se nakiteni nivni- vaat vo duh i vistina” (Jovan 4,24). “Poveruva bidej}i me vide. te crkvi, tie nao|aat ko{evi izgovori so koi so site sili se Blaze na onie koi ne videle, a poveruvale” (Jovan 20,29). “Ve- obiduvaat nekako da gi opravdaat. rata doa|a od slu{awe, i toa od slu{awe na Bo`jata re~”, a Gospodin Milin gi vulgarizira rabotite vo vrska so ne od gledawe na ikoni i kipovi (Rimjanite 10,17). vtorata Bo`ja zapoved koga veli deka i astronomite go sli- Hristijanskite teolozi go napa|ale paganskoto idolopok- kaat neboto, yvezdite, Sonceto i Mese~inata, pa ne se idolo- lonstvo: “Ako na va{ite idoli im se odzeme onaa ~udesna ubav- poklonici. Biolozite gi slikaat bilkite, ribite, pticite, ina {to im ja dalo dletoto na golemite umetnici, vo niv nema ìvotnite i ~ovekot, pa ne se idolopoklonici. Spored nego, da ostane ni{to, osven amorfna materija”, kaùva Oktavij. fotografite bi bile najte{ki gre{nici, a isto taka i site “Hristijanite gi otfrlaat ovie bogovi, za{to tie se samo ka- slikari, skulptori i kuklari, pa i site nie koi pravime foto- men, drvo ili metal, a ne vistinski Bog”, zaklu~uva Tacijan. grafii na na{ite deca i na na{ite semejstva. - Mnogu naiv- Vakvi citati }e najdeme na bezbroj mesta vo Stariot zavet, ni, pa i banalni primeri, bi rekle: astronomot, biologot..., za{to od svoite po~etoci monoteisti~kata svest mu se protivstavuva na sekoe idolopoklonstvo. Dolgo crkovnite otci odbivale koi upotrebuvaat sliki kako ilustracii vo svojata struka, sekoja pomisla na slika ili skulptura koja bi imala svetost. da se izedna~uvaat so pravoslaven ili katoli~ki vernik koj

242 243 I za intelektualcite vo helenisti~kiot i rimskiot svet Toa moèbi e najsilen pe~at {to go ostavil misticiz- najgolema pre~ka bila da veruvaat vo sliki i kipovi. Za da mot vrz dogmata na tradicionalnata Crkva, so {to hristi- se nadmine ovoj problem i idolite da stanat op{to prifat- janstvoto stanuva edinstvena monoteisti~ka religija koja livi za site, se razvila misti~na svest, pri {to sodrìnata po~ituva ikoni i kipovi. se tolkuva simboli~no. Osnova na toa razmisluvawe: kipot Vo katoli~kiot katihizis otkrivame deka ne postoi vto- i slikata navistina se umetni~ko delo na ~ove~ki race, no rata Bo`ja zapoved koja zabranuva idolopoklonstvo. Taa ed- posebno zna~ewe na toj predmet mu dava specijalnata ve{tina nostavno e isfrlena. Po ~ija volja? Po volja naC rkvata. So so koja istiot se osvetuva, ve{tina nare~enateurgija (bukval- ~ija sila? So silata na Crkvata. Zo{to? Za da se opravda pro- no prevedeno: sozdavawe na bogovi). Taka idolot stanuva po- tivzakonitata praksa na Crkvata. srednik me|u ~ovekot i nekoj od bogovite. Za da ima pak deset zapovedi vo katihizisot, Katoli~ka- “So pomo{ na odredeni simboli, teurgijata uspeva neza- ta crkva desettata zapoved ja podelila na dva dela, so {to ja vislivata dobrina na bogot da zasveti na slikite i skulptu- popolnila prazninata na vtorata zapoved. So toa e naru{en rite na umetnikot”, tvrdi Proklus i neoplatonisti~kite teo- redosledot i na drugite zapovedi. lozi, ~ija{to misla e zamrsena i nejasna i koja ima za cel Prvite hristijani vo svoite molitveni domovi nemale da go opravda postoeweto na idolite na paganizmot, baraj}i nikakvi sliki. Duri vo tretiot vek se pojavuvaat simboli~ki vo seto toa dlaboka i nema smisla. sliki vo katakombite. Podocna se pojavuvaat sliki {to pret- A eve go i stavot na tradicionalnata Crkva: “Nie gi po~i- stavuvaat sveti lica i bibliski nastani. tuvame ikonite kako blagosloveni pretstavi na edinstveniot Vo tekot na 4 vek vo hristijanskata crkva se slu~uvaat ìv Bog, na negovite angeli, na svetitelite (svetcite) i ma~e- dlaboki promeni. Pod vlijanie na mnogubo{tvoto, a so cel nicite, koi se na{i prijateli i posrednici” (citat od sovre- na mnogubo{cite da im se olesni da go prifatat hristijan- meniot katihizis). Pravoslavnite vernici se molat pred stvoto, crkovnite voda~i mnoguboè~kite hramovi gi pret- ikonata kako simbol na li~nosta koja{to e vizuelno pretvoraat vo hristijanski crkvi, a mnoguboè~kite bogovi vo stavena na nea. So usnite go celivame likot (ikonata) na sve- hristijanski svetci. Najprvo vo hristijanskite crkvi vo ovoj titelot, a so na{ite misli i srca go celivame vistinskiot period se javuvaat sliki, i toa vo isto~nite crkvi samo sli- svetitel (svetec) kako ìva i vistinska li~nost na neboto. ki, a vo zapadnite, pokraj slikite, i kipovi. Soodvetstvoto e o~igledno: ona {to nekoga{ za pagans- Bulgakov ni go otkriva vistinskoto poteklo na ovoj ne- kite sliki i kipovi bila teurgijata, vo tradicionalnata hristijanski obi~aj: “Umetni~ka tatkovina na ikonite e hristijanska Crka e osvetuvaweto i blagoslovuvaweto na drevniot Egipet (osobeno pogrebnite portreti na helenis- hristijanskite ikoni i kipovi. ti~kata epoha). Vizantija, kako nasledni~ka i podadena raka Obrazloènieto e isto: kipot i slikata navistina se na Elada, e tatkovina na hristijanskiot ikonopis.”1 umetni~ko delo na ~ove~ki race, no posebno zna~ewe na toj “Narodot vo slikata (ikonata) gledal neposredna Bo`ja predmet mu dava specijalnata ve{tina so koja Crkvata istite blizina; veruval deka slikite imaat ~udotvorna mo}. Ima- gi osvetuva i gi blagoslovuva - ve{tina vo paganstvoto nare- lo duri sve{tenici koi ja struèle bojata od ikonite, ja ~ena teurgija (sozdavawe na bogovi), a vo tradicionalnata me{ale so vinoto za pri~est i taka gi pri~estuvale vernici- Crkva “osvetuvawe” i “blagoslovuvawe”, so {to idolot stanu- te; imalo majki koi zemale ikoni za kumovi”2 va posrednik me|u ~ovekot i svetecot, me|u ~ovekot i nekoj Za seto ova Dositej Obradovi} }e kaè: “Koga Grcite i od bogovite. Latinite go primile od apostolite hristijanskiot zakon, Taka objasnuvaweto na neoplatonisti~kite teolozi za sli- toga{ nemalo ni ~esen krst, ni ikoni, ni sveti tela, ni sve- kite i kipovite e prifateno vo hristijanskata Crkva na sred- ti mo{ti, ni koski, ni kanoni... Za seto toa blaènite i sve- niot vek, no ne bez golemi sudiri koi traele nekolku vekovi. ti apostoli ni{to nitu znaele, nitu razmisluvale, a u{te

244 245 pomalku zboruvale i pi{uvale... Zo{to sega, koga }e se riski (717-741). Toj vo 726 godina prvpat otvoreno istapil pokrene ne{to protiv starite memlivi i‘ r|osani obi~ai, protiv kultot na ikonite, a na 17 januari 730 god. izdal edikt vedna{ po~nuva taànka: ‘Propadnavme! Propadna pravosla- protiv kultot na ikonite.3 vieto!’... Koja nauka e popravoslavna i poblago~estiva od Sinot na Lav i naslednik na KonstantinV (741-755), bil evangelieto na na{iot Spasitel, koja{to gi razobli~uva i u{te poognen ikonoborec od tatko mu. Ovoj car svikal crko- gi ukoruva licemernite i drugite molitvi i postovi?... Peka ven sobor vo Hiereja, na maloaziskiot breg. Soborot po~nal milostiviot i edinstven Zakonodavec na vistinskoto pravo- so rabota na 10 fevruari 754 godina. Na soborot u~estvuvale slavie i blago~estie: ‘Zo{to lu|eto zaradi ~ove~kite pre- 333 episkopi. Oboàvaweto na slikite, izjavile episkopite, danija gi zanemaruvaat i gi ostavaat zapovedite Bo`ji?’ Sega, se protivi na naukata na Svetoto pismo, {to jasno se gleda koga golem broj lu|e la`nite raboti gi po~ituvaat kako vis- od stihovite, {to ve}e gi citiravme: Jovan 4,24; 20,29; 5. Moj- tiniti, ako se najde nekoj tie raboti da gi izobli~uva kako seeva 5,8.9; Rimjanite 1,23; 10,17; 2. Korin}anite 5,7 itn. la`ni, nego go gledaat popreku i go proglasuvaat za never- Protiv odlukite na soborot stanalo mona{tvoto na ~elo nik. Za vakvi raboti site apostoli, pa i Hristos, bile gone- so igumenot Stefan Novi. Carot pribegnal kon represalii: ti i ubieni.” naredil da se zatvorat manastirite i duri dozvolil da se Re~isi dve milijardi hristijani ìveat vo ogromna zab- pogubi spomenatiot igumen. luda i vo te{ka izmama i samoizmama so vselenski dimenzii Za vreme na naslednikot na Konstantina, LavIV (775- koga zad ikonite i kipovite, pred koi koleni~at, se molat, 780), e vodena umerena politika, no pod vlijanie na ènata gi celivaat i palat sve}i i kandilca, gi gledaat svoite svet- na Lav, caricata Irina, koja bila ognen privrzanik na kul- ci i svetiteli koi voop{to ne postojat. Zad nivnite sliki tot na ikonite, po~nuva da se zasiluva ikonofilskata partija. i kipovi e praznina i apsoluten vakkum. Spored toa, tie pre- Za vreme na naslednikot na Lav, maloletniot KonstantinVI, ku ikonata celivaat praznina, ni{to`nost, vakuum. Bo`jata vo ~ie{to ime vladeela majka mu, caricata Irina, nastapi- re~ e kategori~na: Nema svetci nitu svetiteli, za{to mrtvite la promena vo stavot kon ikonite. Caricata Irina, vo dogo- se vo svoite grobovi, i nikade na drugo mesto! Podocna }e vor so patrijarhot Terasie, svikala VII op{t sobor vo Ni- zboruvame mnogu op{irno za ovaa tema. keja. Pod pretsedatelstvo na patrijarhot Terasie, vo prisustvo na okolu 350 episkopi i golem broj kalu|eri, ovde, me|u Proleani se stotici toni nevina ~ove~ka krv 24 septemvri i 11 oktomvri vo 787 godina ednopodrugo se dodeka ikonite ne se vneseni vo Crkvata odràni sedum sednici. Ukinati se zaklu~ocite na soborot od 754 godina i vospostaven e kultot na ikonite.4 Protiv oboàvaweto na slikite, relikviite i drugite Na zapad Karlo Veliki i negovata francuska crkva ne zabludi {to po~nale da se vovlekuvaat vo crkvata, vo 4 i 5 sakale da gi prifatat zaklu~ocite na vtoriot Nikejski so- vek stanuvaat oddelni hristijani kako, na primer, Vigilan- bor od 787 godina. Karlo Veliki svikal sobor vo Frankfurt tie od Lion, Jovinijan od Rim, Helvedie, isto taka od Rim, vo 794 godina na koj se izjasnil protiv oboàvaweto na iko- i drugi. Kon ovoj protest vo 9 vek se pridruùva biskupot nite, koe go narekol idolopoklonstvo. Klaudie od Torino. Protiv oboàvaweto na ikonite svojot So isto~novizantiskiot car Lav V Ermenecot (813-820) glas go podignale osobeno pavlikijancite, radikalni hristi- pak e obnovena ikonoklasti~kata borba. Duhoven voda~ na jani, koi barale vra}awe na evangelskata ednostavnost. Tie ovaa borba bil u~eniot Jovan Gramati~arot. Svikan e sobor isto taka go otfrlile oboàvaweto na krstot, kultot na deva vo Sveta Sofija i toj sobor gi ukinal zaklu~ocite naVII Marija (sveta Bogorodica) i na svetcite. op{t sobor, a gi potvrdil odlukite na ikonoklasti~kiot Vo borbata za reforma na crkvata se vme{ale i vizan- sobor od 754 godina. tiskite carevi. Borbata protiv ikonite, nare~ena ikonokla- Za vreme na vladeeweto na Mihael II (820-829), vo ver- zam, koja traela nad 100 godini, ja po~nal carot LavIII Isau- skiot spor nastapilo izvesno zati{je. Sinot na Mihael, Teo-

246 247 fil (829-842), bil protiv oboàvaweto na ikonite, a vo 842 godina, koga carot Teofil umrel, ikonoborskoto dvièwe doìvealo kraj. Koga umrel Jovan Gramati~arot i za patrijarh e postaven Metodij, vo mart 843 godina, so zalagawe na caricata Teodora, proglasena e restavracija na ikonite. Pak so pomo{ na eden sinod e vospostaveno oboàvawe na sli- BO@JIOT ZAKON I DVATA ZAVETA kite, i 11 mart 843 godina se slavel kako pobeda na pravoslavieto. Toj praznik Isto~nata crkva s# do denes go so~uvala kako “nedela na pravoslavieto.”5 Stariot zavet i Bo`jiot zakon, Desette zapovedi

êsto vo Biblijata gi sre}avame izrazite star i nov zavet. [to zna~i toa? Literatura: Koga }e kaème “star zavet”, nie mislime na zbirkata 1. Sergij Bulgakov, Pravoslavlje, Knjièvna zajednica Novog Sada 1991., p starozavetni proro~ki kanonski knigi {to se napi{ani pred 213 Hrista - 39 na broj. Vo niv se napi{ani starozavetnite za- 2. S. Srkuq, Povest sredweg veka, str. 36 koni koi gi delime na pet grupi: Moralen zakon (Desette 3. G. Ostrogorski, Istorija Vizantije, str. 171-1723. Bo`ji zapovedi), obreden zakon (tuka spa|a zakonot za `rtvi- 4. Isto, str. 182-183 te), gra|anski zakoni, zdravstveni zakoni i uredbi i pravi- 5. G. Ostrogorski, Istorija Vizantije, str. 204-219 la. Site ovie zakoni, osven moralniot Bo`ji zakon, imaat privremen karakter. Tie ~esto me|usebno se povrzani.

Obredniot ili ceremonijalniot zakon e zbirka na propisi za obredite vo starozavetnata slu`ba. Toj gi odreduva vidovite na `rtvite i na~inot na nivno prinesuvawe kako i odgovornosta na sekoj vernik vo taa slu`ba. So nego se odreduvaat i godi{nite praznici i na~inot na nivnoto praznuvawe. Ovoj zakon, kako {to ka`uva Bo`jata re~, Hristos go ukinal koga umrel na krstot, vo migot koga nevidliva raka ja iskinala zavesata vo hramot (Marko 15,37.38).

Gra|anski zakoni: Bidej}i izraelskiot narod imal i dr`a- va, toj preku Mojseja dobil i gra|anski zakoni: “Koj }e udri ~ovek pa go usmrti, neka se kazni so smrt... Koj }e go udri svojot tatko ili svojata majka, neka se kazni so smrt... Oko za oko, zab za zab, raka za raka, noga za noga, izgorenica za izgorenica, rana za rana, sinilo za sinilo... Koga vol }e ubode ma` ili `ena pa gi usmrti, volot neka se kamenuva so kamewa...” itn. (2. Mojseeva 21. glava). Koga izraelskiot narod ja zagubil svojata nezavisnost, va`nosta na nivnite gra|anski zakoni prestanala, za{to bile prisileni da gi po~ituvaat rimskite zakoni. Sekoja zemja ima

248 249 Su{tina na toj sojuz: Bog postojano }e bide prisuten svoi gra|anski zakoni, a za niv ne vodi grià crkvata, tuku srede svojot narod na ovoj svet i negovata raka, preku negoviot dràvata. Svetoto pismo gi u~i hristijanite da gi po~ituvaat narod, }e mu bide podadena na ~ove{tvoto potonato vo bez- dràvnite zakoni s# dodeka tie ne mu se protivat na Bo`jiot zakonie za da go izbavi od bezdnata na grevot i da mu podari zakon. spasenie, ve~en ìvot. Stariot zavet, dogovor ili sojuz, me|u Boga i negoviot Zdravstvenite zakoni vo Biblijata gi zapoznavaat lu|eto narod, e sklu~en na planinata Sinaj otkako Bog go izgovo- so zdravstvenite i higienskite na~ela. Me|utoa, Bog saka ril i go napi{al svojot zakon, Desette zapovedi, na dve kameni lu|eto vo site vremiwa da gi po~ituvaat prirodnite, zdrav- plo~i: stvenite i higienskite zakoni, za{to od toa zavisi zdravje- “Onoj den, koga stoe{e na Horiv (Sinaj) pred svojot Gos- to na teloto i duhot. Zatoa Bog dal zakon za ~ista i ne~ista pod Bog, Gospod mi re~e: ‘Soberi mi go narodot! Sakam da hrana so cel ~ovekot da bide zdrav. Na primer, toa e zakon- gi ~ujat moite zborovi za da se nau~at da se bojat od mene za ska odredba za ~isti i ne~isti ìvotni (3. Mojseeva 11,1-23). seto vreme dodeka }e ìveat na zemjata, pa da gi pou~at za Ovoj zakon ne e ukinat. niv i svoite deca.’ Toga{ vie se pribliìvte i zastanavte Za uredbite i pravilata - podocna, koga }e stane zbor za pod gorata. A gorata gore{e, i plamenot se kreva{e do sre- sabotata. de neboto, zamra~eno so temen oblak. Gospod vi zboruva{e Zaedno pette knigi Mojseevi se imenuvaat so zborot vam od srede ognot; vie go ~uvte glasot na zborovite, no ne Zakon, evrejski Tora, ili Mojseev zakon i, za razlika od nego, vidovte obraz, a samo glas. Vi go objavi svojot zavet i vi Desette Bo`ji zapovedi nikoga{ ne se nare~eni Mojseevi naloì da gi drìte Desette zapovedi, {to gi napi{a na dve zapovedi ili Mojseev zakon. So poimot Mojseev zakon se ime- kameni plo~i. A mene Gospod mi naredi da ve pou~am na za- nuvaat i zakonite so privremen karakter. konite i uredbite {to }e gi vr{ite vo zemjata vo koja odite Treto i najzna~ajno od s# {to kaàvme vo vrska so ova da ja nasledite” (5. Mojseeva 4,10-13). pra{awe: koga }e kaème “star zavet”, nie bukvalno mislime “Mojsej dojde i mu gi kaà na narodot site Gospodovi zbo- na zavetot, na dogovorot ili na sojuzot {to go sklu~il Bog rovi i odredbi, a siot narod odgovori ednoglasno: ‘]e gi izvr- so svojot starozaveten narod Izrael koga go prifatil kako {uvame site zborovi {to gi kaà Gospod.’ Toga{ Mojsej gi svoj odbran narod vo prethristijanskiot period na staroza- zapi{a site Gospodovi zborovi... Potoa ja zede knigata na zave- vetnite proroci. tot, pa mu ja pro~ita glasno na narodot, a narodot odgovori: Zna~i, dve strani - Bog i negoviot starozaveten narod Iz- ‘]e vr{ime i }e poslu{ame s# {to re~e Gospod.’ Potoa Mojsej rael - sve~eno si davaat zavet i vetuvawe eden na drug za me|u- ja zede krvta (ìvotinska) i go poprska narodot, govorej}i: sebna vzaemnost i pripadnost, sklu~uvaat strate{ki dogovor ili ‘Ova e krvta na zavetot {to go vospostavuva Gospod sega so vas stapuvaat vo sojuz vo koj se udreni temelite na nivnata zaedni- vrz osnova na site ovie zborovi’” (2. Mojseeva. 24,3.4.7-9). ca, dadeni se pravilata i regulirani se udelot, pravata, obvrs- Spored dogovorot, Bog bara od svojot narod da gi pri- kite i odgovornostite na dvete strani pri ispolnuvaweto na fati i da gi drì Desette zapovedi: “Vi go objavi svojot zavet zaedni~kite zada~i i celi; i u{te edna{ - dvete strani vosposta- i vi naloì da gi drìte Desette zapovedi, {to gi napi{a vuvaat zaveten odnos, sklu~uvaat dogovor i stapuvaat vo sojuz vo na dve kameni plo~i.” Narodot pozitivno odgovara na Bo`- koj izraelskiot narod }e uìva Bo`je vodstvo, pomo{ i za{tita, jeto barawe i vetuva poslu{nost: “]e vr{ime i }e poslu{ame materijalen i duhoven blagoslov. Spored Bo`jiot plan i zamis- s# {to re~e Gospod.” Zavetot e vospostaven, dogovorot e la, toj sojuz, toj zavet, nare~en “star zavet”, na izraelskiot nar- sklu~en i zapi{an vo zavetna kniga zape~atena so ìvotin- od }e mu ovozmoì dominantno mesto vo svetot, sozdavaj}i od ska krv. Bog stapuva vo sojuz so svojot narod! Predmet na sta- nego duhoven centar, vo ~ija{to sredina }e se rodi Hristos, koj riot zavet, na dogovorot ili na sojuzot, e Bo`jiot zakon, De- }e stane izvor na spasenie {to }e se {iri i }e go opfati cel sette zapovedi, napi{ani na dve kameni plo~i. svet, site narodi na svetot.

250 251 No, tragedija! Ne pominale nitu ~etirieset dena, a izra- Noviot zavet i Bo`jiot zakon, Desette zapovedi elskiot narod go pogazil zavetot. Bo`jiot narod ne go odr- àl vetuvaweto {to mu go dal na Boga deka }e gi drì nego- “Eve, doa|aat denovi - govori Gospod - koga }e sklu~am vite zapovedi. Prekr{ile dve zapovedi od Bo`jiot zakon, nov zavet so domot na Izrael i so domot na Juda. Ne zavet prvata i vtorata Bo`ja zapoved. Napravile tele od zlato i kakov {to sklu~iv so nivnite tatkovci ... zavet {to tie go mu se poklonile. raskinaa”, “ne mu ostanaa verni na mojot zavet, pa jas gi zane- “A narodot, gledaj}i deka Mojsej ne sleguva dolgo od go- mariv - veli Gospod ” (Eremija 31,31.32; Evreite 8,9). rata, se sobra okolu Arona i mu re~e: ‘Stani i napravi ni “Koga veli ‘nov’, so toa prviot go proglasi za zastaren. bog, pa neka odi toj pred nas! Ne znaeme {to se slu~i so toj A ona {to staree i zastaruva, ne e daleku od is~eznuvawe” ~ovek Mojsej, koj n# izvede od egipetskata zemja.’” (Evreite 8,13). “Pobrzaj dolu! - mu re~e Gospod na Mojseja. Tvojot na- Noviot zavet ili sojuz go sklu~uva Hristos so nas. rod {to go izvede od egipetskata zemja trgna naopaku. Brgu “No sega Toj (Isus) dobi mnogu povozvi{ena slu`ba, skr{naa od patot {to im go odrediv. Si napravija tele od bidej}i e posrednik na podobar zavet {to e zasnovan na podo- izlien metal, pa padnaa ni~kum pred nego i mu prinesoa `rtvi, bri vetuvawa. Ako prviot zavet nema{e nedostatok, ne }e se velej}i: ‘Ova e tvojot bog, Izraele, koj te izvede od egipetska- bara{e mesto za vtor” (Evreite 8,6). “Isus stana zalog (gata zemja’” (2. Mojseeva 32,1.2.7.8). rancija) na podobar zavet” (Evreite 7,22). @alna konstatacija: Gospod s# u{te e na visovite na Si- “Podobar zavet, zasnovan na podobri vetuvawa!” Vo {to e podobar “noviot” od “stariot” zavet i kakvi se najskata gora kade {to razgovara so Mojseja i mu dava i dru- tie “podobri vetuvawa” vrz koi toj po~iva? gi zakoni, pravila i propisi za izraelskiot narod, {to isto Najnapred da kaème deka predmet i na noviot i na sta- taka mora da gi po~ituva i drì; Sinaj s# u{te ~uri i poka- riot zavet e Bo`jiot zakon, istiot onoj zakon {to go izgo- ùva zastra{uva~ki znaci na Bo`je prisustvo; Bo`jiot na- voril Bog na Sinaj i {to go napi{al so svoj prst na dve ka- rod, Izrael, dolu vo dolinata, koj treperel pred Bo`jeto meni plo~i - Desette Bo`ji zapovedi. veli~estvo, slu{aj}i so svoi u{i i gledaj}i so svoi o~i kako Ako na dvata zaveta glaven predmet ili stoèr e Bo`jiot Bog gi izgovara i gi pi{uva Desette zapovedi na dve kameni zakon, toga{ vo {to se sostoi razlikata? Dozvolete da gi plo~i, i koj pred kratko vreme mu veti poslu{nost i verna protivstavime dvata zaveta! i predana slu`ba na Boga, sega go gazi zavetot. Tragi~no! Sta- riot zavet, dogovor ili sojuz, e raskinat ednostrano. “Tie Stariot zavet: “Vi go objavi svojot zavet i vi naloì (Izraelcite) go raskinaa”, “ne mu ostanaa verni na mojot da go izvr{uvate - Desette zapovedi, {to gi napi{a na dve zavet, pa jas gi zanemariv - veli Gospod ” (Eremija 31,31.32; kameni plo~i” (5. Mojseeva 4,10-13). - Da zapomneme: su{tina Evreite 8,9). na stariot zavet e Bo`jiot zakon, Desette zapovedi, nare~eni Izlez: Gospod }e sklu~i so svojot narod “nov zavet”, “zborovi na zavetot” ili “zborovi na sojuzot”, napi{ani na za{to stariot zavet “tie go raskinaa”. dve kameni plo~i, nare~eni “plo~i na zavetot” ili “plo~i Dogovorot ne e realiziran, raskinat e - nivata mu ostana na sojuzot”, smesteni vo poseben kov~eg, nare~en “kov~eg na na sopstvenikot, a parite na kupuva~ot! zavetot” ili “kov~eg na sojuzot” (Otkrovenie 11,19; Evreite Izraelcite gi zagubile site predimstva {to im gi ovoz- 9,4; 2. Mojseeva 34,28). moùval stariot zavet. Bog prigotvuva pat za nov zavet i bara nov partner so Noviot zavet: “Ova e zavet {to }e go sklu~am so Izra- koj }e sklu~i nov dogovor, so koj }e stapi vo nov sojuz. eloviot dom po onie denovi - govori Gospod. Mojot zakon }e go stavam vo nivnata du{a i }e go napi{am na nivnoto srce. I }e bidam nivni Bog, a tie moj narod” (Erem. 31,33; Evr. 8,10).

252 253 tos. Zape~aten e so Hristovata krv. Hristos vospostavuva “]e vi dadam novo srce i }e vdahnam nov duh vo vas. ]e zaveten odnos, dogovor sklu~uva i vo sojuz stapuva poedine~no go izvadam kamenoto srce od va{eto telo i }e vi dadam srce so sekoj vernik koga }e go prifati Hrista kako svoj Spasitel od meso. ]e go vloàm mojot Duh vo vas vnatre za da odite po i koga }e re{i da se krsti so biblisko kr{tavawe. Toga{ moite zakoni i da gi pazite i vr{ite moite naredbi” (Ezekil Hristos ja prezema odgovornosta za nego da go otkupi od gre- 36,26.27). vot, da mu gi prosti grevovite, da go is~isti, da go posveti Karakteristi~no za noviot zavet: Mnogu “podobri” i i, zaedno so svoite zapovedi, da se vseli vo negovoto srce, poubavi vetuvawa vrz koi po~iva: Li~no Bog svojot zakon }e pravej}i od nego novo sozdanie. Toga{ zapovedite se lesni. go stavi vo na{ata du{a i }e go napi{e, ne na kameni plo~i, Predimstvata na noviot zavet, zasnovan na “podobri vetu- kako {to be{e slu~aj so stariot zavet, tuku na plo~ite na vawa”, i negovata ubavina, gi gledame vo ìvotot na apostol na{eto srce i vo na{iot um. Toga{ Toj }e bide na{ Bog, a Pavle i na drugi bibliski lica: nie negov narod, negovi deca. ]e go izvadi od nas na{eto “So Hrista se raspnav; i jas ve}e ne ìveam, tuku Hris- kameno, gre{no srce, i }e ni dade novo, prerodeno srce, i tos ìvee vo mene, a ìvotot {to sega go ìveam vo teloto, nie stanuvame “novo sozdanie; staroto pomina i eve, s# novo go ìveam preku vera vo Bo`jiot Sin, koj me milee i se prestana” (2. Korin}anite 5,17). Sam Bog vo nas }e go vdahne dade sebesi za mene” (Galatite 2,20). Svetiot Duh koj }e ni pomaga da go drìme Bo`jiot zakon i “So vera Hristos da se vseli (da ìvee) vo va{ite srca” }e bide na{a sila vo borbata so grevot. (Efescite 3,17.18). Bez Svetiot Duh nie ne moème da go drìme Bo`jiot “Milo mi e, Gospode, da ja ispolnuvam tvojata volja, jas zakon. Za nas toj e teòk koga e napi{an na kameni plo~i i nie }e padneme pod nivniot tovar ako gi nosime na grb. Toa go nosam tvojot zakon dlaboko vo srceto” (Psalm 40,8). e odlika na stariot zavet. Toga{ Bo`jiot narod rekol: “]e “O kolku go qubam tvojot zakon, po cel den razmisluvam vr{ime i }e poslu{ame s# {to re~e Gospod.” Bile samouve- za nego” (Psalm 119,97). reni i, ne poznavaj}i se sebesi, se potprele vrz sebe, istapile “Golem mir uìvaat onie koi go qubat tvojot zakon i vo svoja sila i - se prepnale i padnale. Plo~ite so Desette ne se sopnuvaat na ni{to” (Psalm 119,165). zapovedi za niv bile jarem i nadvore{en tovar {to tie ne “Nao|am naslada vo Bo`jiot zakon” (Rimjanite 2,22). moèle da go nosat. Toj im nate`nal i tie potkleknale. Noviot zavet e “podobar zavet” zatoa {to negov posred- Me|utoa, noviot zavet e postaven na poinakov temel, nik e Hristos: odnosite me|u Boga i negoviot narod, me|u nas i Boga, se pos- “Toj (Isus)... e posrednik na podobar zavet {to e zasno- taveni i regulirani na drug na~in. Bog svojot zakon go pre- van na podobri vetuvawa” (Evreite 8,6). frla od kamenite plo~i vo na{ata vnatre{nost. So Sveti- “Isus stana zalog (garancija) na podobar zavet” (Evreite ot Duh Toj Desette zapovedi gi pi{uva na na{eto srce i gi 7,22). stava vo na{iot um i tie za nas ne se ve}e jarem nitu nadvo- Nie sme “slugi na noviot zavet, ... slovoto ubiva, a du- re{en tovar, tuku vnatre{en mir, radost i zadovolstvo. hot oìvuva” (2. Korin}anite 3,3-6). Vsu{nost noviot zavet se temeli na Hristovata `rtva U{te edna{: {to ja prinel Hristos na krstot na Golgota. Stariot zavet: Bo`jiot zakon, Desette zapovedi se vre- “Ovaa ~a{a e noviot zavet vo mojata krv”, “krvta na zave- àni na kameni plo~i. Zavetot e napi{an vo zavetna kniga tot”, “koja se proleva za mnozina za pro{tavawe na grevovite” zape~atena so ìvotinska krv. Negov posrednik e ~ovek, (1. Korin}anite 11,25; Evreite 10,29; 9,14; Matej 26,28). Mojsej. Te{ko e da se dràt zapovedite koga se nadvor od nas, Da zabeleìme: Hristovata krv e “krv na zavetot”, na koga se napi{ani na kameni plo~i, a ne vo na{eto srce. noviot zavet, “koja se proleva za mnozina za pro{tavawe na Noviot zavet: Bo`jiot zakon, Desette zapovedi se napi- grevovite”, “krvta na Hrista... }e ja is~isti va{ata sovest od {ani vo srceto, vo mislite, vo umot. Negov posrednik e Hris- mrtvite dela”.

254 255 Od nas zavisi dali }e ja iskoristime ovaa izvonredna, Kako ptica oslobodena od dolgo ropstvo pominato vo nepovtorliva mo`nost i privilegija so ve~ni vrednosti, kafez, koga se vivnuva vo nebesnite prostori so neumoren, dali }e ja prifatime ponudenata Hristova milost i negova- neobi~no vesel, dinami~en i bezgrani~en let, da go nadomes- ta podadena raka i }e se spasime, ili pak }e ja proigrame i ti zagubenoto, taka i gre{nikot, koj dolgo pominal vo rop- poslednata {ansa {to ni ja nudi Neboto i so toa }e staneme stvo na grevot, vo kafezot na satanata, sega, otkako Hristos najgolemi zlostornici sprema sebesi, li{uvaj}i se od bles- go oslobodil od toa grdo, svirepo ropstvo, negovoto srce “pre- kotnite vrednosti na ve~niot ìvot {to sme moèle da gi puknuva” od onaa nevoobi~aena, slatka, bezmerna i milna ra- uìvame koga navreme bi se potrudile da gi sfatime i da dost {to izvira od ubavinata na vistinskata sloboda {to ja mislime na niv. uìva vo Hrista. Nie sme povikani da “pristapime do gorata Sion, do gra- Za toa postoele samo dve mo`nosti - ne tri, nitu ~eti- dot na ìviot Bog, nebesniot Erusalim, do desetici iljadi ri, nitu pet... - samo dve: da bideme kazneti i da umreme nie, angeli..., do Boga, sudijata na site, i do Isusa, posrednikot ili, namesto nas, da bide kaznet i da umre Hristos kako na{a na eden nov zavet i do krvta (Hristova) za poprskuvawe” zamena. Od qubov kon nas, Hristos se opredelil za vtoroto - (Evreite 12,18-24). Toj gi prezel na sebe na{ite grevovi i, natovaren so niv, Po~ituvani, da se oyvieme i da go prifatime ovoj povik umrel na krst kako najgolem gre{nik za tu|i grevovi. Druga i navreme da se prestroime vo ìvotot, zastanuvaj}i na vis- mo`nost, kako {to rekovme, nemalo. “Bez prolevawe na krv tinska strana, pod Hristovoto zname, vospostavuvaj}i so nego nema pro{tavawe”, nema bri{ewe na grevot, kategori~na e zaveten odnos, sklu~uvaj}i so nego dogovor i stapuvaj}i vo Bo`jata re~! sojuz, koj podrazbira me|usebna zaednica so Hrista i status I tokmu taa proleana krv na Hrista na krstot na Gol- na Bo`je dete, status na Bo`ji sin i }erka i pravo na spase- gota, koja{to ja ~isti na{ata “sovest od mrtvite dela”, a e nie i ve~en ìvot. proleana i za “otkup na prestapite napraveni vo prviot zavet”, e “krvta na zavetot”, na noviot zavet, “koja se proleva za mnozina za pro{tavawe na grevovite”. Toa mu dava pravo Stariot zavet ukinat!? na Hrista da vospostavuva zaveten odnos, da sklu~uva dogovor i da stapuva vo sojuz so nas (Evreite 9,13-15). Kaàvme deka vo hristijanskiot svet vladee golem ko{- Za razlika od stariot zavet, koj e sklu~en me|u Boga i mar i smut koga }e se kaè “star zavet”. Za mnozinstvoto hris- izraelskiot narod vo celost, kako nacija, Hristos nov zavet tijani star zavet e samo zbirkata knigi napi{ani pred Hris- pravi poedine~no so sekoj gre{nik koj go prifa}a nego kako ta, bez da vodat smetka za stariot zavet kako dogovor ili sojuz svoj li~en spasitel od grevot. Hristos na ovaa zemja ima svoj me|u Boga i izraelskiot narod, nitu pak pravat razlika me|u narod, svoja crkva koja se sostoi od vernici koi poedine~no Bo`jiot zakon, Desette Bo`ji zapovedi, dadeni direktno od stapile vo zaveten odnos so nego i koi poedine~no stojat ili Boga, i drugite privremeni zakoni {to mu gi dal Bog na izraelskiot narod posredno preku Mojseja. pa|aat pred Boga i odgovaraat pred Bo`jiot sud. Spored niv, taa zbirka knigi e nare~ena “star zavet” i Spasenieto ne e kolektivno i ne e privilegija na opre- nego Hristos go ukinal koga umrel na krstot. Za nas, hris- delen narod ili nacija. Toa e ednakva privilegija na sekoj tijanite, velat tie, sega vaì samo kanonot na noviot zavet. gre{nik oddelno, bez ogled na negovata rasna, nacionalna i Zatoa ogromen broj hristijani denes “stariot zavet” ili koja i da e druga pripadnost. Spasenieto Hristos go napravil zbirkata kanonski knigi napi{ana pred Hrista ja smetaat za ednakvo dostapno za sekoj ~ovek, i navistina toa mu stoi pri muzejski eksponat koj ja odigral svojata uloga, ja zavr{il raka sekomu {to saka da se spasi. “Dojdete kaj mene, poviku- svojata zada~a, se istro{il i zaminal vo arhivite na hris- va Hristos, site {to ste onemo{teni i obremeneti, jas }e vi tijanskata istorija, taka {to toj za niv ima samo istoriska dadam po~inka” (Matej 11,28). i muzejska vrednost.

256 257 Da se potsetime na Isusovite zborovi: “Koj veruva vo Gre{ka! Ogromna gre{ka pravat hristijanite koi mislat taka za stariot zavet, povikuvaj}i se prvenstveno na tek- mene kako {to e kaàno vo Pismoto, od negovata vnatre{- stot od 2. Korin}anite 3,13-16: nost }e pote~at reki ìva voda” (Jovan 7,38). “Ne kako Mojsej, koj stava{e prevez na svoeto lice za da Koga Isus gi kaàl ovie zborovi, Noviot zavet u{te ne ne go gledaat Izraelovite sinovi krajot na pominlivoto. No bil napi{an. Bilo napi{ano samo “Pismoto”, odnosno samo nivnite umovi bea zakoraveni, za{to do den dene{en ostanu- knigite na Stariot zavet, i koga kaùva “koj veruva vo mene va istiot prevez nesimnat pri ~itaweto na stariot zavet, kako {to e kaàno vo Pismoto”, Toj na{eto vnimanie go koga ne im se otkriva deka toj vo Hrista prestanuva. I taka, naso~uva kon starozavetniot kanon, kon zbirkata na staroza- s# do denes, koga go ~itaat Mojseja, prevez gi prekriva nivni- vetnite knigi - vo niv da najdeme “reki na ìva voda” {to te srca. No, koga (Izrael) }e se obrati kon Gospoda, preve- }e “pote~at” od na{ata “vnatre{nost”. zot se otstranuva.” Podocna se napi{ani i knigite na Noviot zavet i toj, Jasno e i nesporno deka “toj (stariot zavet) vo Hrista zaedno so Stariot, kako {to rekovme, pretstavuvaat nedeli- prestanuva.” No {to prestanuva, a {to ostanuva vo sila i va Bo`ja re~, integralna Biblija ili Sveto pismo, za koe se ponatamu, s# do dene{en den, i u{te podaleku - vo ve~nosta? kaùva: “Seto Pismo e dadeno od Boga” (2. Timotej 3,16). O~igledno e deka ovde ne stanuva zbor za ukinuvawe na Spored toa, kanonot na Stariot zavet ne e muzejski eks- zbirkata knigi na Stariot zavet, tuku na stariot zavet kako ponat, istro{en, ukinat i povle~en vo pasiva ili vo nekakvi dogovor ili sojuz me|u Boga i izraelskiot narod koj voop{to arhivi. Naprotiv, toj e vo aktivna slu`ba i, zaedno so kano- ne zaìveal. Eve kratok insert od ona {to ve}e be{e kaàno not na Noviot zavet, ramo do ramo, i so polna parea, kako za toa: nedeliva celost, kako integralna Bo`ja re~, silno svedo~at Izrazite vo 2. Korin}anite 3,6-11 i vo Rimjanite 7,6: za svojot Avtor ~ii{to poraki se zapi{ani na nivnite sve- “slovoto ubiva”, “slu`ba na zakonot koj ubiva, vreàna vo kati stranici. mewa so bukvi”, “grevot, koj n# drè{e vo ropstvo”, “se oslo- Kanonot na Stariot zavet ne im e daden na Evreite vo bodivme od zakonot” i “staroto slovo” - o~igledno se odne- sopstvenost i izolacija i toj ne e evrejski. Navistina, “nim suvaat na vremeto koga sme ìveele “pod zakonot”, koga ka- (na Evreite) im se dovereni Bo`jite zborovi” (Rimjanite menite plo~i so Desette zapovedi sme gi nosele na grb kako 3,2), no na ~uvawe i so zada~a istite da gi promoviraat pred nepodnosliv tovar, na vremeto koga zakonot n# gonel da n# svetot i da im gi objavat na site narodi. Zna~i, i kanonot ubie zaradi na{iot grev, da n# ubie dodeka sme bile gre{ni na Stariot i kanonot na Noviot zavet, ne se ni~ija li~na sop- i gre{nici. Toa e onoj period koga apostol Pavle ìvee{e stvenost nitu monopol, tuku mu se predadeni na celoto ~ove{- “pod zakonot” i koga àlno rede{e: “Beden ~ovek sum jas! Koj tvo i istite imaat zaedni~ki karakter i op{to~ove~ki vred- }e me spasi od ova smrtno telo.” nosti. A izrazite: “slugi na noviot zavet; ne na slovoto, tuku [to se odnesuva do zakonite so privremen karakter: ob- na Duhot”, “Duhot oìvuva”, “otkako umrevme za grevot”, “se redniot zakon (zakonot za `rtvite, za sve{tenstvoto i za oslobodivme od zakonot”, “da sluìme na nov, duhoven na~in” Svetili{teto, za obrednoto ~istewe i posvetuvawe), gra|anski- - se odnesuvaat na vremeto koga Hristos go otstranil grevot te i zdravstvenite zakoni, {to mu gi dal Bog na svojot narod od nas i koga sme po~nale da uìvame nov status - da ìveeme Izrael posredno preku Mojseja - navistina tie ja zavr{ile “pod blagodatta”, so zakonot ne na kamenite plo~i, tuku vo svojata uloga i zada~a {to ja postavil Bog pred niv i zaslu- srceto. èno zaminale vo arhivite na bibliskata istorija i ne se ve}e O~igledno e deka kanonot na Stariot zavet ne moè da vo aktivna slu`ba, ukinati se. No vo nikoj slu~aj ne se uki- bide ukinat, za{to toj, zaedno so kanonot na Noviot zavet, nati Desette Bo`ji zapovedi kako temel na stariot sojuz pretstavuvaat integralna re~ Bo`ja, Biblija, koja e izvor na (zavet) sklu~en me|u Boga i izraelskiot narod. Bo`ji poraki za nas lu|eto.

258 259 Hristos im dal zapoved na apostolite: “Odete me|u site Bibliskoto kr{tavawe - zaveten odnos me|u narodi i sozdadete od niv moi u~enici (nau~ete gi), kr{ta- gre{nikot i Hrista vaj}i gi vo ime na Otecot, Sinot i Svetiot Duh, u~ej}i gi da go izvr{uvaat seto ona {to vi go zapovedav!” “Odete po ce- Otkako gre{nikot }e bide pou~en na osnovnite vistini liot svet i propovedajte mu go evangelieto na sekoe sozdanie! na Svetoto pismo i svojot ìvot }e go soobrazi so niv, i ot- Koj }e poveruva i }e se krsti, }e se spasi, a koj ne }e poveru- kako }e se pokae za svoite grevovi i istite }e gi ostavi, mo- va, }e bide osuden” (Matej 28,19.20; Marko 16,15.16). è da pristapi kon biblisko kr{tavawe so koe stanuva ver- Bibliskoto kr{tavawe vo sebe nosi va`na poraka i silna nik na Bo`jata crkva. Zna~i, bibliskoto kr{tavawe e vra- teologija, bidej}i Hristos go povrzal so svojata smrt i so svo- ta niz koja se vleguva vo crkvata i na~in kako nekoj moè da eto voskresenie: stane ~len na Bo`jeto semejstvo na ovaa zemja i na Bo`jeto “Zar ne znaete deka site nie koi sme krsteni vo Isusa semejstvo na neboto. Hrista, krsteni sme vo negovata smrt? I taka, preku kr{ta- Koga gre{nikot se kr{tava, toj vospostavuva zaveten vaweto vo smrtta, pogrebani sme zaedno so nego, ta kako {to odnos, sklu~uva dogovor i stapuva vo sojuz so Hrista. Go napu{- Hristos voskresna od mrtvite preku slavata na Otecot, taka ta grevot i stariot na~in na ìveewe i go prifa}a Hrista i nie da odime vo nov ìvot. Za{to ako se splotivme so nego kako svoj spasitel na kogo mu vetuva verna i predana slu`ba vo smrtta sli~na na negovata, sekako, }e bideme i vo negovo- i ìvot spored Bo`jata re~ kako edinstvena i neprikosno- to voskresenie. Znaeme deka na{iot star ~ovek be{e rasp- vena boèstvena vistina. A Hristos go prifa}a negovoto nat so nego, za da bide onemo{teno gre{noto telo, ta da ne pokajanie, mu gi pro{tava grevovite i go bri{e negovoto mu robuvame ve}e na grevot, za{to onoj {to e umren, oslo- gre{no minato; so pomo{ na Svetiot Duh od nego sozdava nov boden e od grevot... Taka i vie, smetajte se za mrtvi za gre- ~ovek, novo sozdanie, so napolno novo srce vo koe gi zapi- vot, no ìvi za Boga vo Hrista Isusa. Zatoa ne dozvoluvajte {uva “zborovite na sojuzot” ili “Desette zapovedi” (2. Moj- grevot da caruva vo va{eto smrtno telo za da im se pokoru- seeva 34,28) i mu dava pravo da se nare~e negov sin, negova vate na negovite pohoti” (Rimjanite 6,3-14). }erka. Toj sojuz (zavet) me|u vernikot i Hrista e potvrden, Se gleda deka bibliskoto kr{tavawe ima ogromna va`- zape~aten, so Hristovata krv i nego ne moè nikoj odnadvor nost za na{eto spasenie. Hristos umrel, bil poloèn v gob da go raskine, ni “portite na adot” (Matej 16,18). i tretiot den voskresnal od mrtvite, izlegol od grobot. I Bibliskoto kr{tavawe e na{a obvrska. Sekoj {to saka nie koga se kr{tavame vleguvame vo voden grob. Vo vodniot da stane vernik na Bo`jata crkva, Bo`je dete i del vo Bo`jeto grob se zakopuva i vo nego ostanuva na{iot star gre{en ~ovek carstvo - mora da se krsti. Hristos se krstil i nam ni osta- so na{eto gre{no minato, so site na{i grevovi. Hristos vil primer i nie da se kr{tavame. voskresnal i izlegol od grobot. I nie duhovno voskresnuvame “Vo toa vreme Isus dojde od Nazaret vo Galileja i Jo- i od vodniot grob, vo koj sme bile zakopani, izleguvame bez van Krstitel go krsti vo rekata Jordan. I vedna{, dodeka grevovi, kako novi, prerodeni sozdanija, kako Bo`ji deca i izleguva{e od vodata, vide kako nebesata se otvorija i kako negovi sinovi i }erki koi vospostavile so nego zavet, odnos- Duhot sleguva nad nego kako gulab.” “Jovan kr{tava{e vo no stapile vo sojuz. Enon, blizu do Salim, bidej}i tamu ima{e mnogu voda, i Vodata vo koja se kr{tavame nema nikakva vol{ebna mo} lu|eto doa|aa i bea kr{tavani” (Marko 1,9.10; Jovan 3,23). vo sebe koja bi ne preobrazila ili posvetila. Taa duhovna Ovie tekstovi kaùvaat deka Hristos se krstil vo reka prerodba i preobrazba na na{iot ìvot e isklu~itelno delo kade {to “ima{e mnogu voda” - “koga izleguva{e od vodata”. na Svetiot Duh vo nas koj so kr{tavaweto nanovo duhovno n# Originalen gr~ki zbor za “kr{tavawe” e “baptizo” {to zna- ra|a i od nas sozdava novi sozdanija. ~i “nurkawe”, “potopuvawe”, celosno stavawe pod voda. - Toa Zatoa, dragi moi, Hristos n# povikuva da go prifatime e vistinsko biblisko kr{tavawe, a ne kr{tavawe so pole- bibliskoto kr{tavawe, da se krstime i da stapime vo sojuz vawe ili so prskawe so voda.

260 261 so nego, da staneme vernici na negovata novozavetna Crkva fizi~ka i duhovna smrt, a ne negoviot li~en grev, vo koj ne koja se prigotvuva za skora{na sredba so nego i za vlez vo nego- sme u~estvuvale. Za ova op{irno zboruvavme vo podnaslovot voto carstvo, za{to koj ne poveruva i ne se krsti, ne moè za prviot i vtoriot Adam da vleze vo nego. Smrtta, vo koja zaminuvaat site Adamovi potomci, kako posledica na adamoviot grev, vo Biblijata e poznata kako prva ili privremena smrt, za{to po nea sledi prvo voskre- Isto~en grev i kr{tavawe na mali deca senie i ve~en ìvot za onie koi }e voskresnat vo nego, za razlika od “vtorata smrt”, koja e posledica na na{ite li~ni gre- Pred 13-tiot vek crkvata u~ela deka site nekrsteni deca, vovi {to sme gi napravile vo na{iot ìvot i koja e kone~na vklu~uvaj}i gi i novoroden~iwata koi umrele pri porodu- i ve~na. Za site {to }e zaminat vo vtorata smrt, nema voskre- vaweto, poradi “isto~niot grev” (isto~en grev - adamov grev) senie, nitu spasenie, nitu ìvot ve~en. Adamoviot ili is- zaminuvaat vo pekol, za{to ne pominale niz sakramentot (ob- to~niot grev celoto ~ove{tvo, bez nikakov isklu~ok, go vodi X redot) kr{tavawe. No vo 1905 g. papata Pie rekol: “Deca- vo prvata smrt, a na{ite li~ni grevovi poedine~no sekogo ta, koi umiraat pred da bidat krsteni, zaminuvaat vo ‘limb’ od nas go vodat vo vtorata smrt. (Za prvata i vtorata smrt (sostojba me|u rajot i pekolot) kade {to ne uìvaat vo blaè- op{irno zboruvame vo naslovot “Dve smrti i dve voskreseni- na vizija da go gledaat Boga, no toa ne zna~i deka tie stradaat. ja”). Poradi isto~niot grev {to go nasledile od Adama, tie ne zas- Vo Biblijata poimot spasenie se odnesuva na spasenie ne luùvaat raj, no nitu pekol ili ~istili{te.” Sega{niot od prvata, tuku od vtorata smrt. Biblisko spasenie zna~i ve- XVI, papa, Benedikt nastojuva da go ukine detskiot limb ~en ìvot, vlez vo Bo`jeto carstvo. Nie spasenieto, odnos- (limb infantium). no ve~niot ìvot moème da go zagubime ne poradi isto~niot Spored u~eweto na tradicionalnata Crkva nie se ra|a- ili adamoviot grev, tuku isklu~ivo poradi na{ite grevovi. me kako gre{nici so nasledeni grevovi. Zna~i, vinovni sme Bog ni pora~uva: Onoj {to }e zgre{i, toj }e zagubi spasenie. u{te pred sami svesno da zgre{ime. Obi~ajot kr{tavawe na Sinot nema da zagine poradi grevot na tatkoto, nitu tatko- bebiwa e tesno povrzan so ova veruvawe. Zatoa se smeta deka to poradi grevot na svojot sin. Sekoj }e zagubi ve~en ìvot novoroden~eto, ako umre nekrsteno, zasekoga{ e zagubeno, poradi svojot grev (Ezekil 18,20). I celta na kr{tavaweto e za{to i toa e gre{nik, i ako ne{to ne se prezeme vo vrska tokmu taa - da n# is~isti ne od tu|, ne od adamoviot grev, tuku so negovata gre{nost, deteto avtomatski gubi ve~en ìvot. od na{ite grevovi koi ni ja zatvoraat nebesnata vrata. Od taa pri~ina Pravoslavnata i Katoli~kata crkva kr{ta- Zatoa Gospod go povikuva apostol Pavle da se krsti i vaat mali bebiwa za{to, spored niv, kr{tavaweto gi ~isti da se is~isti ne od grevot na Adama, tuku od svoite grevovi: decata od isto~niot grev {to go nasledile od Adama. “[to se dvoumi{ sega? Stani, krsti se i izmij se od svoite Bibliska vistina e deka site nie sme nasledile gre{na grevovi, povikuvaj}i go Gospodovoto ime” (Dela 22,16). Iz- priroda od Adama, deka sme site gre{nici i kako gre{nici vonredno ubavo toa go objasnuva i prorok Isaija: “Ne, ne e site umirame, “za{to plata za grevot e smrt”. “Grevot vleze prekratka Gospodovata raka za da spasi, nitu uvoto mu zagluv- vo svetot preku eden ~ovek (preku Adama), a preku grevot - na za da ne ~ue, tuku va{ite bezzakonija ve razdelija vas od smrtta - taka smrtta premina na site lu|e, bidej}i site va{iot Bog. Va{ite grevovi go skrija negovoto lice i Toj zgre{ija... i site umiraat vo Adama” (Rimjanite 6,23; 5,12; 1. ve}e ne ve slu{a... Me ma~e{e so svoite grevovi, mi zdodeva- Korin}anite 15,22). {e so svoeto bezzakonie” (Isaija 59,1-2; 43,24). - Ne “isto~- Vo Biblijata ne postoi tn. “isto~en grev” od koj nie tre- niot”, ne “adamoviot grev”, tuku “va{ite bezakonija” i “va{i- ba da se is~istime. Postoi Adamov grev za Adama, a za nas te grevovi” “ve razdelija vas od va{iot Bog”, i vie }e umrete na{ite li~ni grevovi {to samite nie gi pravime vo tekot kako gre{nici ne poradi tu|i, tuku poradi svoite grevovi, na na{iot ìvot vo na{ata gre{na ~ove~ka priroda {to sme kaùva Isaija. I “Hristos umre za na{ite grevovi... Toj e ja nasledile od Adama. Ona {to nie go dobivame od Adama e

262 263 `rtva za pomiruvawe na na{ite grevovi...”, i kaùva: “Jas, na tradicionalnata Crkva, kr{tavaweto na bebiwa potekuva zaradi sebe gi bri{am tvoite prestapi, i ne si spomnuvam od vavilonskite tajni. Vo Vavilon novoto ra|awe navodno go za tvoite grevovi” (Isaija 43,24.25) (1. Korin}anite 15,3; 1. postignuvale so kr{tavawe na bebeto. Evropskite pagani Jovanovo 2,2; Isaija 43,24.25). svoite novoroden~iwa gi prskale ili gi vronuvale vo voda, i Gospod Isus Hristos so svojata `rtva i so svojata krv s# do dene{en den taa “sveta voda”, koja e potrebna za kr{- adamoviot grev mu go bri{e na Adama za Adamovo spasenie, tavawe, vo nekoi zaednici s# u{te se prigotvuva spored pagan- a na{ite grevovi ni gi bri{e nam za na{e spasenie. skiot obi~aj - vo vodata se stava àr od oltarot. Bidej}i vove- Biblijata ne gi povikuva decata, tuk nas, vozrasnite la kr{tavawe na bebiwa, Katoli~kata crkva ogneno se proti- gre{nici, da se pokaeme za na{iot grev i da se krstime i vela na kr{tavaweto na vozrasni, pa duri izdala i dekret: is~istime od na{ite grevovi. Nieden gre{nik nema da zagine “Neka bide proklet onoj koj tvrdi deka vozrasnite mora zatoa {to ne se pokajal i ne se krstil poradi nekakov “isto- da se kr{tavaat.”1 ~en” grev, tuku zatoa {to ne se pokajal, ne se krstil i ne se Isus e krsten koga imal 30 godini, koga ja po~nal svojata is~istil od svoite grevovi. Toa e bibliska nauka za kr{ta- slu`ba (Luka 3,23). Obi~ajot kr{tavawe na vozrasni so vronu- vaweto. vawe postoel vo ranohristijanskata crkva. Duri i katoli~kite izvori go priznavaat ovoj fakt, kako {to moè da se vidi vo Kr{tavaweto na bebiwa ima pagansko poteklo spisite na kardinalot Gibons. Vo svojata kniga “Verata na na{ite tatkovci” toj pi{uva: Pokraj temelnoto pou~uvawe na osnovnite bibliski vis- “Nekolku vekovi otkako hristijanstvoto se ztvrdnalo, tini, na bibliskoto kr{tavawe mu prethodi i temelno poka- kr{tavaweto obi~no se vr{elo so vronuvawe; no od dvanae- janie. Apostol Petar odràl silna propoved pred ogromno settiot vek vo Katoli~kata crkva preovladuva obi~ajot kr{- mno{tvo narod vo Erusalim sobran na praznikot Duhovden: tavawe so prskawe, za{to ovoj na~in bil pomalku neugoden od 2 “A Petar im re~e: ‘Pokajte se! I sekoj od vas neka se krs- kr{tavaweto so vronuvawe.” ti vo imeto na Isusa Hrista za pro{tavawe na grevovite; Duri na zasedanieto vo Ravena vo 1311 godina Katoli~kata taka }e go primite darot - Svetiot Duh!’... Vo toj den okolu crkva prskaweto go objavila kako slu`ben vid kra{tavawe. tri iljadi du{i so radost gi prifatija negovite zborovi, pa Toga{ Gr~kata pravoslavna crkva se razdelila od Katoli~- se krstija i se pridruìja kon crkvata” (Dela 2,38.41). kata, pa moèla da prodolì so vronuvawe da gi kr{tava bebi- Tekstovite {to gi privedovme ne ostavaat prostor nitu wata, {to ostanalo obi~aj do dene{en den. pak ni davaat nekakvo pravo da mislime i da tvrdime deka me|u Krstilnicite ili krsteni~kite kapeli vo najstarite onie tri iljadi du{i vo Erusalim imalo i krsteni deca, za{- katoli~ki crkvi se natamo{en dokaz deka so vekovi celata to, pred s#, decata ne moàt da se pou~at na osnovnite bib- crkva kr{tavala vozrasni lica i kr{tavaweto go vr{ela so liski vistini; i vtoro, tie ne se svesni deka se gre{ni i zatoa vronuvawe. Tie imaat golemi bazeni za kr{tavawe (so skali- od niv ne se bara pokajanie, nitu pak im e potrebno pokajanie la za sleguvawe), i ~esto kako dodatok i prostorija za presle- i kr{tavawe. Deteto ne moè, kako vozrasniot gre{nik, so kuvawe na krstenicite. kr{tavawe da vospostavi zavetenodnos, da sklu~i dogovor i Drugite na~ini na kr{tavawe, kako {to e prskaweto ili da stapi vo sojuz so Hrista. Od tie pri~ini male~ki deca ne polevaweto so voda, mu go odzemaat zna~eweto na ovoj obred. moàt da se kr{tavaat. Samo kr{tavaweto na vozrasni so vronuvawe moè ispravno da Na novoroden~eto na 40-tiot den (pri kr{atavaweto) drugi pretstavi smrtta, zakopot i voskresenieto na Isusa Hrista. gi mu nametnuvaat vera. Bebiwata ne moàt da donesuvaat svesni odluki i nivnoto kr{tavawe ne e spomenato vo Svetoto Literatura: pismo. Doktrinata za kr{tavawe na bebiwa ima pagansko po- 1. History of Romanizam, p. 510. teklo i toa e vovedeno vo crkvata. Kako i pove}eto doktrini 2. Cardinal James Gibbons, Faith of our Fathers, 76th edition, p. 266. 264 265 so zavesa na dva dela, na dve oddelenija. Prvoto oddelenie se vikako “svetiwa”, a vtoroto, zad zavesta, “svetiwa nad svetiwite” ili “njasveto mesto”. Vo prvoto odelenie, desno, se nao|ala masa na koja edna{ sedmi~no se postavuvale dvanaeset sveì lebovi, spored brojot na dvanaesette Izraelovi plemi- BIBLIJATA ZA ZEMNOTO SVETILI[TE wa. Levo se nao|al sedmokrak svetilnik koj neprekratno go osvetluval prvoto oddelenie. Pred zavesta se nao|al `rtvenik nad koj sve{tenicite kadele (prinesuvale temjan). Plo~ite so Desette zapovedi, dadeni na Sinaj, se stave- Bog mu zapovedal na Mojseja: “Neka mi izgradat Sveti- ni vo kov~eg, a toj kov~eg e staven zad zavesata, vo vtoroto oddelenie, vo svetiwata nad svetiwite od zemnoto Svetili{- li{te za da moàm da prestojuvam me|u niv. Pri gradeweto te. Kov~egot so zapovedite se vika “kov~eg na svedo{tvoto” na prestojuvali{teto i na s# vo nego, postapi to~no spored ili “kov~eg na zavetot”; plo~ite se vikaat “plo~i na svedo{- obrazecot {to }e ti go pokaàm... Vnimavaj! Napravi gi tvoto” ili “svedo{tvo”, a Desette zapovedi vo nego se vikaat spored obrazecot {to ti be{e pokaàn na gorata” (2. Mojse- “zborovi na zavetot” (2. Mojseeva 25,22; Evreite 9,4; 2. Moj- eva 25,8.9.40). seeva 31,18; 25,16; 34,28 ). Vnimavaj, mu veli Bog na Mojseja, Svetili{teto vo ce- Kov~egot bil napraven od bagremovo drvo, siot pozla- lost, sred nego prestojuvali{teto (vo drugi prevodi: {ator, ten, so poklopec od ~isto zlato, i so dva zlatni heruvimi pos- skinija), kade {to }e prestojuvam jas me|u vas, da mi go na- taveni na dvata negovi kraja, ~ij{to pogled bil naso~en kon pravite to~no spored obrazecot {to ti go pokaàv na gorata. poklopecot, odnosno kon plo~ite so Desette Bo`ji zapovedi Tekstot {to se nao|a vo Evreite 8,5 kaùva deka Bog koi bile smesteni vo kov~egot. odredil zemnoto Svetili{te da bide “kopija”, “senka”, “sim- Nad poklopecot na kov~egot, nad plo~ite so zakonot - bol na nebesnoto Svetili{te”. Gr~kiot zbor, preveden kako na toa mesto kako minijaturen zemen prestol na Bo`jata “senka”, ja ozna~uva senkata {to poteknuva od nekoj predmet milost - Bog se sretnuval i razgovaral so prvosve{tenikot so nejzin oblik. na Izrael. Zatoa {atorot se vika “{ator za sredba” ili “{a- Zna~i, Bog na Mojseja mu pokaàl “plan” kon koj moral tor za sostanok”, vo koj Bog se sostanuval so svojot narod (2. da se pridrùva pri gradeweto na Svetili{teto. Vo origi- Mojseeva 27,21). nalot e upotreben zborot “tabnit”, {to zna~i “obrazec”, “Tuka, nad poklopecot, me|u dvata heruvima, koi }e bi- “mostra”, “plan”, “slika”, “konstrukcija”, “lik”, “struktura”. dat nad kov~egot na svedo{tvoto, }e ti se javuvam tebe i ota- Vo Poslanieto do Evreite apostol Pavle zemnoto Sve- de }e ti zboruvam tebe i za s# }e im zapovedam preku tebe na tili{te, so celokupnoto negovo ustrojstvo, go narekuva sen- sinovite Izraelovi” (2. Mojeseva 25,22). ka i praslika na novozavetnata realnost, simbol na “nebes- Na toa mesto “nad poklopecot”, koe vo originalot se nite originali” (na “nebesnite realnosti” ili “stvarnosti”) vika “mesto na ~istewe” (na koe gre{nicite se ~istele od - simbol na vistinskoto nebesno Svetili{te. grevovite) ili “mesto na pomiruvawe” (kade {to gre{nicite Podvi`noto zemnoto Svetili{te, izgradeno na Sinaj, se se pomiruvale so Boga), postojano bila prisutna Bo`jata sla- sostoelo od golem {ator smesten vo dvor ili trem, ograden va vo vid na Bo`ja svetlina ili Bo`ja “{ekina” koja ottamu so cvrsto platno. Vo dvorot se nao|al metalen `rtvenik na se izdignuvala visoko nad {torot i go osvetluvala celiot koj sve{tenicite prinesuvale ìvotni na `rtva. Me|u `rt- izraelski logor vo pustinata. Preku Bo`jata {ekina, koja venikot i vlezot vo {atorot, se nao|al golem metalen mijal- se gledala od daleku, Bog neprekratno bil prisuten srede nik poln so ~ista voda so koja sve{tenicite se miele pred svojot narod. da vlezat vo {atorot da vr{at slu`ba. [atorot bil podelen

266 267 teto go gazele tokmu toj zakon, se ogre{ile sprema nego i sta- Da zapomneme! Bog svojot minijaturen prestol vo zemno- nale gre{nici, a plata za grevot na gre{nicite e smrt. Zna- to Svetili{te go postavil nad plo~ite so Desette zapovedi ~i, zakonot baral smrt za gre{nikot, ja baral negovata krv. smesteni vo kov~egot. Istite plo~i so zapovedite {to sami- Vo Stariot zavet vo zemnoto Svetili{te Bog predvidel za- ot gi izgovoril i so svoj prst gi napi{al na Sinaj, sega se mena. Predvidel namesto gre{nikot da bide `rtvuvano sood- podno`je ili temel vrz koj po~iva negovata slava vo Sve- vetno ìvotno i namesto so krvta na gre{nikot, sve{tenikot tili{teto. Toa premnogu re~ovito govori za ogromnoto zna- nad zakonot prskal so krvta na `rtvuvanoto ìvotno. ~ewe {to mu go pridava Bog na svojot zakon koj, za àl, lu|e- Vo noviot zavet imame poinakva situacija, poinakva za- to tolku lekomisleno se odnesuvaat kon nego - go gazat i go mena. Namesto gre{nikot umira Hirstos kako negov otkupi- menuvaat, kako toj da e ~ove~ki, a ne Bo`ji zakon! tel od negoviot grev. Namesto gre{nikot, Hristos ja prole- Po~ituvani, da ne se igrame so negoviot ogan, so ognot va svojata krv so koja mu gi bri{e grevovite. na Bo`jiot zakon, vrz ~ija{to ostrica }e padnat i }e zagi- Na denot na pomiruvawe ili ~istewe, vo svetiwata nad nat site gre{nici koi go gazat. Vo zemnoto Svetili{te Bog svetiwite bil prisuten Bog li~no, i koga prvosve{tenikot, go brani avtoritetot na svojot zakon taka {to se proleani vo uloga na posrednik me|u Boga i narodot prskal so krvta na bezbroj toni ìvotinska krv za podigawe na negovata poga- ìvotnoto nad Bo`jiot zakon, toj vo molitva i pokajanie zena pravda od strana na gre{nicite koi gi prinesuvale tie baral milost od Boga da mu gi prosti grevovite na svojot na- `rtvi i se kaele za svoite grevovi. Na krstot na Golgota rod (vklu~uvaj}i se tuka i sebesi) koi se naplastile vo Sveti- Hristos ja proleva svojata krv, pak, da ja podigne negovata li{teto vo tekot na taa godina. Bog ja prifa}al taa slu`ba pogazena pravda, umira za da go “vozveli~i i proslavi zako- i mu pro{taval na svojot narod. Zna~i, vo zemnoto Svetili{- not” (Isaija 42,21). te prvosve{tenikot vr{el posredni~ka slu`ba, posreduval, Sve{tenicite vo Svetili{teto gi izvr{uvale svoite odnosno se zastapuval za svojot narod pred Boga. Podrobnos- sekojdnevni slu`bi precizirani vo obredniot zakon. Koga ti za ovaa materija nao|ame vo 3. Mojseeva kniga, vo 16-tata nekoj od narodot }e zgre{el, nosel ìvotno vo dvorot na Sve- i vo 23-tata glava. tili{teto kade {to toa bilo `rtvuvano za negoviot grev, Kako zavr{uvala taa slu`ba na ~istewe na zemnoto Sve- zaklano i spaleno na `rtvenikot. Del od krvta na ìvotno- tili{te? to sve{tenikot vnesuval vo prvoto oddelenie i tamu nad “Otkako (prvosve{tenikot) }e go o~isti Svetili{te- `rtvenikot pred zavesata vr{el soodvetna slu`ba so ~ija to..., neka go privede ìviot jarec. Aron (prvosve{tenik) pomo{ simboli~ki grevot od gre{nikot go prenesuval vo neka gi stavi svoite race na glavata na ìviot jarec i neka Svetili{teto. Taka vo tekot na celata godina grevovite od gi ispoveda nad nego site bezzakonija na Izraelcite, site site gre{nici preku krvta na ìvotnite `rtvuvani na nivni prestapi i site nivni grevovi. Otkako }e gi poloì `rtvenikot vo dvorot, se prenesuvale od gre{nicite vo zem- taka (grevovite) na glavata na jarecot, opredelen ~ovek neka noto Svetili{te. Edna{ godi{no bilo predvideno Sveti- go odnese vo pustina. Taka jarecot }e gi odnese so sebe site li{teto da se o~isti od site grevovi na gre{nicite {to se nivni bezzakonija vo neproodna zemja i neka go pu{ti jare- plastele vo nego vo tekot na celata godina. îsteweto na Sve- cot vo pustinata” (3. Mojseeva 16,20-22) tili{teto se vr{elo vo poseben den nare~en “den na ~istewe” ili “den na pomiruvawe” (3. Mojseeva 23,27.28). Taka se ~istelo podvi`noto zemno Svetili{te od grevo- Vo toj den prvosve{tenikot vleguval vo svetiwata nad vite na gre{nicite so koi se polnelo vo tekot na godinata. Taka podocna se ~istelo i novoto zemno Svetili{te, odnos- svetiwite so krv na `rtvuvan jarec i so nea prskal nad pok- no Solomonoviot hram vo Erusalim so koj bil zamenet {ato- lopecot, odnosno nad Bo`jiot zakon. rot od pustinata. Na toj na~in grevot bil otstranet od gre{- Zo{to krv nad zakonot? Zatoa {to gre{nicite {to gi nicite i od Svetili{teto i odnesen vo pustina. No toj ne e prinesuvale `rtvite na `rtvenikot vo dvorot na Svetili{-

268 269 uni{ten, tuku s# u{te e prisuten na na{ata gre{na zemja. Vo migot koga Hristos izdivnal na krstot, zemnoto sve{- Grevot zasekoga{ }e bide uni{ten na krajot od svetot vo og- tenstvo, zemnata sve{teni~ka slu`ba i zemniot hram neno ezero, za {to }e stane zbor podocna. zasekoga{ zaminale vo arhivite na starozavetnata istorija Zakonot za `rtvite daval to~ni, podrobni i zadolì- telni propisi, pravila i upatstva za vidot na `rtvite, za Toj den, toj petok, koga Hristos e raspnat na krst, vo Eru- okolnostite i na~inot na koj se prinesuvale itn. îtame za salim i vo cel Izrael se praznuval golemiot evrejski praz- najrazli~ni vidovi “~isti ìvotni” i ptici koi se prinesu- nik “Pasha” kako spomen na izleguvaweto na izraelskiot vale na `rtva na `rtvenikot vo dvorot na Svetili{teto: narod od Egipet, od negovoto pove}evekovno ropstvo pomi- jagne, jare, tele, jarec, junec, junica, gulab, grlica - kako sekoj- nato vo taa zemja. dnevna utrinska i ve~erna `rtva, kako prazni~ni i godi{ni Vo migovite koga Hristos izdivnuval na krstot, sve{- `rtvi; `rtvi prinesuvani za poedinci i za cel narod; `rtvi tenikot vo hramot se prigotvuval da ja prinese vekovnata, za grev, `rtvi za ~istewe, za posvetuvawe, `rtvi blagodar- redovna ve~erna `rtva - jagne, ovojpat nare~eno pashalno nici itn. jagne. No, koga go dignal noòt da ja zakole `rtvata, zemjata Vo tekot na mnogu vekovi prineseni se stotici iljadi se zatresla. Ispla{en, toj go ispu{til noòt, a jagneto pobeg- ìvotinski `rtvi i sekoja od niv na lu|eto im go najavuvala nalo, bidej}i vo toj mig na krstot e zaklano vistinskoto Jagne, Hrista kako vistinska `rtva {to }e bide prinesena i za niv Hristos: “Za{to i... na{eto pashalno jagne”, “Hristos,kako i za celiot svet vo site vremiwa. @rtvenikot, na koj se `rt- nevino i ~isto jagne”, “be{e `rtvuvano za nas” (1. Korin}anite vuvani gramaden broj ìvotni, so vekovi odnapred pogledot 5,7; 1. Petrovo 1,19). na svetot go naso~uval i lu|eto gi vodel kon vistinskiot `rt- Jagneto pobegnalo! Ne se ve}e potrebni ìvotinski `rtvenik, kon krstot na Golgota, na koje prinesena vistinskata vi! Simbolot i senkata so vekovi verno i predano ja izvr{u- @rtva (Hristos) za spasenie na gre{noto ~ove{tvo. Onie vale svojata zada~a i se potvrdile na Golgota, rakuvaj}i i bezbroj toni proleana ìvotinska krv vo zemnoto Svetili{- zboguvaj}i se so stvarnosta na krstot i, kako {to kaàvme, te bile silen glasnik i vesnik koj{to ja najavuval Hristo- so krenata glava zaminale od scenata na natamo{nite nastani, otstapuvaj}i mu go mestoto na Hrista kako vistinsko jagne: vata krv {to se proleala na Golgota, na krstot, kade {to, “Eve go Jagneto Bo`je, koe gi zema grevovite na svetot na kako {to ve}e rekovme pove}e pati, se kazneti i izbri{ani sebe” (Jovan 1,29). “grevot” i “prokletstvoto” na gre{noto ~ove{tvo, i od kade Da $ dademe mo`nost na Bo`jata re~ da ni progovori za {to poteklo spasenie za sekoj gre{nik koj se kae i go ostava ovoj predmet: “Bidej}i Zakonot (obredniot zakon) e samo senka grevot. na idnite dobra, a ne i su{tina na stvarnosta, ne moè nikoga{ Zaklu~ok: Bezbrojnite ìvotinski `rtvi, {to se prine- so istite `rtvi, {to se prinesuvaat postojano sekoja godina, da suvale spored zakonot za `rtvi vo Stariot zavet, i nivnata gi napravi sovr{eni onie koi pristapuvaat (kon Boga)... proleana krv, se simboli i “samo senka” (Kolo{anite 2,16) Nevozmo`no e krvta na bikovite i jarcite da otstranuva (da na Hristovata `rtva i na negovata proleana krv. I, otkako ~isti) grevovi. Zatoa, koga Hristos vleze vo svetot, re~e: tie mu ukaàle i go dovele ~ove{tvoto do podno`jeto na krs- ‘@rtvi i prinosi, sepalenici i `rtvi za grev ne posaka, nitu tot za da ja gleda vistinskata @rtva, i koga tamu, na Golgota, ti se (O~e) po volja, iako se prinesuvaat spored Zakonot (spo- gre{nicite ja videle Hristovata `rtva vo siot nejzin sjaj, red zakonot za `rtvite).’ Potoa izjavuva (Hristos): ‘Eve, doa- senkata is~eznala, simbolot (ìvotinskite `rtvi) ja zavr- |am, kako {to e napi{ano za mene vo svitokot (vo knigata), {il svojata zada~a, go zagubil svoeto zna~ewe i se povlekol da ja ispolnam tvojata volja, o Boè.’ Taka, go otstranuva od scenata na natamo{nite nastani. - @ivotinskite `rtvi prvoto, za da go vospostavi vtoroto” (Evreite 10,1-9). - Hris- prestanale da vaàt, ukinati se. tos “go otstranuva prvoto, za da go vospostavi vtoroto” - so svojata `rtva gi “otstranuva” i gi ukinuva ìvotinskite `rt-

270 271 No, kolku i da bilo slavno i preslavno, sepak, i zemno- vi, a na nivnoto mesto ja vospostavuva svojata `rtva koja sta- to Svetili{te, zaedno so negovoto sve{tenstvo i so impo- nuva aktivna i dominantna na scenata na novozavetnata is- zantnata slu`ba {to se vr{ela vo nego, bilo samo simbol i torija kako izvor na spasenie za sekoj gre{nik. senka, vo ovoj slu~aj simbol i senka na nebesnoto Svetili{te Da se zadrìme u{te malku na nastanite na Golgota, na za koe, za àl, mnogu malku znae hristijanskiot svet. toj najgolem i najslaven den za ~ove{tvoto koga Hristos mu Zemnoto Svetili{te kako simbol i senka e ukinato i ovozmoìl spasenie sekomu {to saka da se spasi, izgovaraj}i prestanalo da postoi vo aktivna slu`ba onoj mig koga Hristos gi slavnite zborovi na krstot: “Se svr{i!” i zavr{uvaj}i ja izdivnal na krstot i koga Bog ja iskinal zavesata vo hramot. so toa prvata faza od planot na spasenieto. “Isus izvika so silen glas i izdivna. A zavesata vo Sve- Vo toa predve~erie na sve{tenikot mu pobegnalo jagne- tili{teto se rascepi nadve, ozgora dodolu” (Marko 15,37.38). to za `rtva. Taka velat istoriskite podatoci od toa vreme. Morni~avi bile tie migovi za mno{tvoto narod sobran No Biblijata kaùva deka sve{tenikot, i pokraj silnite tat- od site strani na svetot vo Erusalim na praznikot Pasha, a neì na zemjotresot {to nastanal koga Hristos izdivnal na osobeno za sve{tenicite vo hramot koi pret~uvstvuvale krstot, ~ul zvuk na kinewe, cepewe na platno. Nevidliva te{ko zlo i stra{na idnina. Gromovi, molskavici, zemjotres, raka ja iskinala zavesata vo hramot nadve od gore do dolu. jagneto predvideno za `rtva pobegnalo, vo hramot nastanala Toa bila te{ka, prekrasna, umetni~ki izrabotena zavesa od jurija bidej}i zavesata e rascepena nadve! Vtoroto oddelenie, najkvalitetno platno {to ja izrabotile najve{ti umetnici. odnosno svetiwata nad svetiwite, vo koja ne smeel nikoj ni Bila postavena vo Svetili{teto, vo hramot, da gi deli dve- da yirne, a kamoli da vleze vo nea, osven prvosve{tenikot te oddelenija, za koi ve}e kaàvme ne{to - prvoto oddele- edna{ godi{no, sega ja zagubila taa svetost, stanala ogolena nie, nare~eno svetiwa, vo koja sve{tenikot sekoj den vnesu- i izloèna na sram. Vo migot koga Hristos izdivnal na krs- val del od krvta na `rtvite {to bile `rtvuvani na `rtveni- tot, Bog go povlekol svoeto prisustvo od zemnoto Svetili{- kot vo dvorot, tremot, i vo koja prinesuval temjan i vr{el te, od hramot. Kompletno ja ukinal negovata slu`ba i Aro- sekojdnevna slu`ba spored propisite {to gi dal Bog za novoto sve{tenstvo. Svetili{teto, i vtoroto oddelenie, koe se vikalo svetiwa Me|utoa, tradicionalnata hristijanska Crkva, pravo- nad svetiwite (najsveto mesto) kade {to bil smesten kov~egot slavnata i katoli~kata, iako e ukinat, tie go zadràle mode- so Desette Bo`ji zapovedi i vo koe edna{ godi{no smeel da lot na starozavetnoto Svetili{te vo modifikuvan oblik. Vo vleze i da vr{i slu`ba samo prvosve{tenikot. nivnite crkvi moàt da se zabeleàt dve oddelenija - prvo, Zemnoto Svetili{te, vo pustinata podvièn {ator, vo koe vleguvaat vernicite, i vtoro, samo za sve{tenicite. zamenet so prekrasen, brilijanten hram vo Erusalim vo vreme- Vo tie crkvi se vr{i slu`ba i se prinesuva temjan, odnosno to na Solomona, so vekovi igralo mnogu zna~ajna uloga pri se kadi, sli~no kako vo starozavetnoto Svetili{te. Nivno- odrùvaweto na izraelskiot narod kako nacija. Vo tie slav- to sve{tenstvo nosi obleka sli~na na oblekata na staroza- ni vremiwa na Izrael, toa bilo gordost za niv. Takvo Sveti- vetnoto sve{tenstvo. li{te, so takva uloga, cel i zada~a vo planot na spasenieto Toa e o~igleden ras~ekor me|u bibliskoto u~ewe i prak- na gre{noto ~ove{tvo, so takvo ustrojstvo na slu`bi vo nego tikata na tie crkvi. Prifa}aat ne{to {to e ukinato i ot- i so takvo sve{tenstvo, navistina moèl da zamisli samo eden frleno, ne{to {to sam Bog go kine i go pre~krtuva kako sim- genijalen um, kakov {to e Bo`jiot. So vekovi toa bilo svet- bol i senka i go stava nadvor od sila, a go otfrlaat i ne go sko ~udo, svetski duhoven centar kade {to vidlivo bil pri- prifa}aat nebesniot original, nebesnoto Svetili{te so suten semo}niot Bog so svojata {ekina i kade {to doa|ale nebesnata slu`ba i so nebesnoto sve{tenstvo onaka kako {to lu|e od site strani na svetot da se zapoznaat so nego, so vis- se opi{ani vo Bo`jata re~. tinskiot Bog, i tie soznanija da gi prenesuvaat i raznesuvaat niz site krai{ta na zemjinata topka.

272 273 prskuvaat oskvernetite, osvetuvaat taka da se dobie telesna ~istota, kolku li pove}e krvta na Hrista - koj preku ve~niot Duh se prinese sam sebesi na Boga kako sovr{ena `rtva - }e ja is~isti na{ata sovest od mrtvite dela za da mu sluìme na ìviot Bog” (Evreite 9,11-14). “Nea (nade`ta) ja imame kako sigurna i cvrsta kotva na NA NEBOTO IMAME du{ata, koja navleguva i zad zavesata, kade {to Isus vleze za NEBESNO SVETILI[TE, NEBESEN HRAM nas kako prethodnik, otkako stana ve~en Prvosve{tenik spored redot Melhisedekov” (Evreite 6,19.20). “I taka, bra}a, bidej}i so pomo{ na silata na Isusova- Bo`jata re~, kako {to }e vidime, na mnogu mesta ni ta krv nie slobodno moème da vlezeme vo svetiwata nad kaùva deka na neboto postoi nebesno Svetili{te so nebes- svetiwite - toj nov i ìvotodaven pat Toj ni go otvori niz na slu`ba i so nebesno sve{tenstvo, i toa e onoj nebesen origi- zavesata, odnosno niz svoeto telo - i bidej}i imame Prvosve{- nal, onaa mostra ili obrazec spored koj e napraveno zemno- tenik koj e postaven nad Bo`jiot dom, da pristapuvame kon to Svetili{te kako negov simbol, senka ili minijaturna nego so iskreno srce i napolno uvereni otkako sme gi is~is- kopija {to ja isfrlil Bog od aktivna slu`ba koga ja iski- tile srcata od zla sovest i sme go izmile teloto so ~ista nal negovata zavesa vo migot koga Isus umrel na krstot. voda” (Evreite 10,19-22). Da go potvrdime ova so dokazi od Biblijata! Golem del “Bidej}i imame vozvi{en Prvosve{tenik, koj pomina niz od Poslanieto do Evreite apostol Pavle mu posvetuva na ovoj nebesata - Bo`jiot Sin, Isus - da se drìme cvrsto za vera- tolku vaèn predmet, zboruvaj}i za nebesnoto Svetili{te i ta {to ja ispovedame! Za{to, nemame Prvosve{tenik koj ne za aktivnostite {to gi vr{i vo nego na{iot Spasitel kako moè da so~uvstvuva so na{ite slabosti, tuku takov koj bil na{ sega{en nebesen prvosve{tenik, pravej}i iparalela me|u isku{uvan vo s#, kako nas, no ne zgre{il. I taka, da prista- nebesnoto i zemnoto Svetili{te. - Zna~i, Biblijatae jasna: pime so doverba kon prestolot na blagodatta, za da primime na neboto imame nebesno Svetili{te, mnogu pogolemo i pove- milost i da najdeme blagodat kako blagovremena pomo{” (Ev- li~estveno od zemnoto: reite 4,14-16). “Najva`no od s# {to e kaàno: imame takov Prvosve{- “A Toj (Hristos) ima nepominlivo (ve~no) sve{tenstvo, tenik (Vrhoven sve{tenik) koj sedna od desnata strana na za{to ostanuva vo ve~ni vekovi. Zatoa i moè da gi spasuva prestolot na Veli~estvoto na nebesata kako sluìtel vo za ve~ni vekovi onie koi preku nego doa|aat kaj Boga, za{to Svetili{teto i vo vistinskiot {ator (vistinskata Skini- sekoga{ ìvee za da se zastapuva (posreduva) za niv. Navis- ja) {to go podigna Gospod, a ne ~ovek” (Evreite 8,1.2). tina takov Prvosve{tenik ni treba{e i nam: svet, nevin, “Isus Hristos, koj umre, i zgora na toa voskresna, koj e neporo~en, napolno razli~en od gre{nicite i povozvi{en od od desnata strana na Boga i koj se zazema (posreduva) za nas” nebesata, koj nema{e potreba, kako prvosve{tenicite (kako (Rimjanite 8,34). zemnite prvosve{tenici), da prinesuva `rtvi sekoj den, prvo “No, koga Hristos stana prvosve{tenik na idnite bla- za svoite grevovi, a potoa za grevovite na narodot, bidej}i ga, pominuvaj}i niz pogolem i posovr{en {ator (skinija), koj toa go stori edna{ za sekoga{ prinesuvaj}i se samiot sebe.” e nerakotvoren (ne e sozdaden od ~ove~ka raka), odnosno, koj “Hristos ne vleze vo rakotvorenata (vo zemnata, od ~ovek ne mu pripa|a na ovoj svet, vleze edna{ za sekoga{ vo sveti- izgradena) svetiwa nad svetiwite, koja e samo kopija na vis- wata nad svetiwite, ne so krv na jarci i junci, tuku so svoja- tinskata, tuku vo samoto nebo, da posreduva za nas pred Bo`jeto ta sopstvena krv, i ni pribavi ve~en otkup. Za{to, ako krv- lice” (Evreite 7,24-27; 9,24). ta na jarcite, bikovite i pepelta od junicata, so koi se po-

274 275 “Potoa (Mojsej) so krvta gi poprska{ atorot i site bogo- Hristijanstvoto denes ne ja sfa}a i golem grev pravi {to slu`beni sadovi... I taka, neophodno be{e simbolite na ne saka da ja sfati i da ja prifati ovaa tolku jasna bibliska nebesnite originali vaka da se ~istat (so ìvotinska krv), vistina i ogromnata uloga {to ja ima nebesnoto Svetili{te a samite nebesni originali so podobri `rtvi od ovie” (Evre- so site svoi nezamenlivi i neodminlivi slu`bi i aktivnosti ite 9,21-23). - Ovde imame misla za ~istewe i na nebesnoto {to se odvivaat vo nego bez koi bukvalno nema spasenie. Da Svetili{te, no so podobra `rtva, so podobra krv - so Hris- se zanemaruva edna tolku zna~ajna vistina e ne{to {to zbunu- tovata `rtva i krv. va. Po~ituvani, moèbi nie ne moème vo celost da gi sfa- Hristovoto posreduvawe za ~ovekot vo nebesnoto Sveti- time i da gi razbereme site podrobnosti vo vrska so nebes- li{te e va`no vo planot na spasenieto. So svojata smrt noto Svetili{te, no neporekliva i neprikosnovena e bib- Hristos napravil golemo delo koe, po svoeto voskresenie, liskata vistina deka na neboto postoi “vistinski”, “pogolem zaminal da go dovr{i na neboto! Ovaa misla popodrobno }e i posovr{en {ator (skinija), koj e nerakotvoren (ne e sozda- bide razrabotena i prikaàna vo natamo{nite tekstovi. den od ~ove~ka raka), odnosno, koj ne mu pripa|a na ovoj svet” Pokraj poslanieto do Evreite, i Otkrovenieto go pri- - postoi nebesno Svetili{te, “Bo`ji dom”, “{to go podigna kaùva nebesnoto Svetili{te kako vistinsko i vozvi{eno Gospod, a ne ~ovek”. mesto. Vo knigata Otkrovenie nebesnoto Svetili{te se spo- Mnogu e va`na vistinata deka vo nebesnoto Svetili{te menuva ~etirinaeset pati pod razli~ni imiwa: “Bo`ji hram imame nebesen “Prvosve{tenik (Hristos), koj sedna od des- {to se nao|a na neboto” (11,19), “negov hram” (7,15; 11,19), nata strana na prestolot na Veli~estvoto na nebesata kako “nebesen hram” (14,17), “hram, {ator (skinija) na svedo{- sluìtel” vo toa “Svetili{te {to go podigna Gospod, a ne tvoto” (15,5), “hram” (14,15; 15,6.8; 16,1.17). ~ovek”. Vo nebesnoto Svetili{te, kako nebesen original, gi Stoèr na teologijata i na zemnoto i na nebesnto Sveti- nao|ame istite predmeti i slu`bi od zemnoto Svetili{te li{te e Hristos kako na{a `rtva i na{a zamena na krstot koe bilo samo negova senka i kopija. Taka, vo nego go gle- i negoviot zakon koj ja baral taa `rtva. dame Hrista vo sve{teni~ka obleka kako odi srede sedum svetilnici (1,12.13) i kako zaklano (`rtvuvano) jagne (5,6); ponatamu, gledame angel koj zastanal “do `rtvenikot, drèj}i Nebesnoto Svetili{te vo Otkrovenieto zlatana kadilnica”, na kogo mu bilo dadeno “mnogu temjan za da go prinese zaedno so molitvite na site sveti vrz zlatniot Iako se soo~uvame na zemjata, problemot na grevot, na `rtvenik pred prestolot”, a od racete na angelot se izdig- spasenieto i zloto, go opfa}a i neboto. Grevot ne po~nal na nal “pred Boga dimot od temjanot, zaedno so molitvite na sve- zemjata; toj po~nal na neboto (Isaija 14,12-14) so buntot na tite. I angelot ja zede kadilnicata, ja napolni so ogan od Lucifera i na edna tretina na nebesnite angeli. Spored toa, `rtvenikot i ja frli na zemjata” (8,3-5; 14,18). - Na neboto: problemot na grevot ima nebesni dimenzii. Celata vselena `rtvenik, kadilnica, temjan..., svojstveni za zemnoto Sveti- e vme{ana (Rimjanite 8,22) vo pra{awata {to se povrzani li{te! so re{avaweto na problemot na grevot i buntot. Nebesnoto Svetili{te e komanden centar za celata vse- Zar toga{ ne bi moèlo nebesnoto Svetili{te da poma- lena bidej}i vo nego se nao|a Bo`jiot prestol. Da go argu- ga nebesnite ìteli da se informiraat za planot na spase- mentirame ova so o~igledni bibliski dokazi! nieto na ist na~in kako i lu|eto {to se informirani preku “Glavno od ona {to be{e kaàno e ova: imame takov zemnoto Svetili{te? Na Boga ne mu e potrebno Svetili{te Prvosve{tenik (Vrhoven sve{tenik), koj sedna oddesno na na neboto; toa e tamu zaradi nebesnite ìteli, za da im se prestolot na Veli~estvoto na nebesata kako sluìtel vo pokaè deka Bog otvoreno i pravedno postapuva so buntot i Svetili{teto i vo vistinskiot {ator {to go podigna Gos- buntovnicite.

276 277 pod, a ne ~ovek” (Evreite 8,1.2). - Da zabeleìme: “Prvosve{- Vo nebesniot hram postojat originalni plo~i so origi- tenik”, “oddesno na prestolot”, “na nebesta”, “vo Svetili{te- nalniot Bo`ji zakon, odnosno so originalnite Deset Bo`ji to i vo vistinskiot {ator {to go podigna Gospod, a ne ~ovek”. zapovedi, staveni vo originalen kov~eg. Sinajskite plo~i so Bo`jiot prestol, koj se nao|a vo nebesniot hram, vo sinajskiot zakon, odnosno so sinajskite Deset zapovedi, stave- nebesnoto Svetili{te, se spomenuva ~etirieset pati. Karak- ni vo sinajskiot kov~eg, se kopija na nebesnite originali koi se ~uvaat vo nebesniot hram, odnosno vo nebesnoto Sveti- teristi~no e toa {to za Boga sekojpat se zboruva kako za li{te. I Jovan vo nebesniot hram gi gleda tokmu nebesnite “Onoj koj sedi na prestolot” (5,7). U{te nekolku tekstovi od originali - go gleda nebesniot “kov~eg na zavetot” so nebes- Otkrovenieto za lokacijata na Bo`jiot prestol: nite plo~i i so nebesniot Bo`ji zakon. Ovie nebesni origi- “Toa se onie koi doa|aat od golemite nevolji, koi gi nali ja potvrduvaat nivnata nepromenlivost i nivnata ve~na ispraa svoite obleki i gi izbelija vo krvta na Jagneto. Zatoa vrednost. I koj smee da giba vo tie nebesni originali i da se pred Bo`jiot prestol i mu sluàt dewe i no}e vo negovi- se osmeluva da gi menuva ili da gi ukinuva?! ot hram” (7,14.15); “zlatniot `rtvenik pred prestolot” (8,3); “a sedmiot angel ja izlea svojata ~a{a vo vozduhot, i izleze So svoi o~i }e gi gledame plo~ite so Desette Bo`ji silen glas od hramot, od prestolot, velej}i: ‘Se svr{i!’” zapovedi na neboto (16,17). - Zna~i, “Bo`jiot prestol” vo “negoviot hram”, “od hramot, od prestolot.” Vo ime na pravoslavieto, a taka mislat i katolicite i, Site nebesni aktivnosti, povrzani so vselenata i so za àl, i protestantite koi praznuvaat nedela, gospodin Mi- na{ata planeta, se odvivaat vo nebesnoto Svetili{te, pred lin }e kaè: “Dali postoeweto na nebesnata skinija (nebes- Bo`jiot prestol, pa i nebesniot istraèn sud. noto Svetili{te) treba da se sfati bukvalno ili samo sli- Vo Otkrovenieto se odigruvaat mnogu nastani i sceni kovito? Dali na neboto postoi kov~eg na zavetot... Ako tre- koi go so~inuvaat skeletot na planot na spasenieto na pad- ba toa da se sfati bukvalno, toga{ se pra{uvame od kade toa natoto ~ove{tvo i glavno tie proizleguvaat od Svetili{te- tamu i zo{to }e e tamu?... Za kogo vo nebesniot svet se name- to od kade {to se upravuva so nastanite na poslednoto vreme. neti plo~ite na zakonot {to zabranuva ubistva, prequba, kra`ba, krivokletstvo, èlba za tu| imot i koj nareduva Sinaj e prisuten i vo nebesnoto Svetili{te po~ituvawe na roditelite, {estdnevna rabota i odmor... za kogo i zo{to e seto toa, koga tamu ne ìveat gre{ni lu|e, tuku angeli?” (Lazar Milin, Crkvata i sektite 1999 g., str. 297). Vo zemnoto Svetili{te bil smesten kov~egot so Bo`ji- Mnogu ~udno, nesfatlivo i tragi~no! Iako Bo`jata re~ ot zakon. I vo nebesnoto Svetili{te postoi kov~eg so Bo`ji- kaùva deka postoi, na gospodin Milin toa ne mu e verno, ot zakon: “Pri toa se otvori Bo`jiot hram na neboto i se pa go pra{uva Boga za dopolnitelni informacii: Gospode, pokaà kov~egot na negoviot zavet vo negoviot hram” (Ot- “dali na neboto navistina postoi nebesen hram, kov~eg na krovenie 11,19). zavetot”, i ako postoi, “od kade, za kogo e toa tamu i zo{to Apostol Jovan na neboto go gleda “Bo`jiot hram” koj se }e e tamu?” Da, na neboto ne samo {to postoi hram, tuku otvoril, i vo nego “kov~egot na negoviot (Bo`jiot) zavet”. postoi i golem grad, nebesen grad, nare~en nov, nebesen Eru- So drugi zborovi, Jovan go gleda Sinaj vo nebesniot hram, salim. Zar treba da se ~udime za toa? sinajskiot kov~eg so Desette Bo`ji zapovedi vo negoviot Da ne sporime. Bo`jiot sluga, apostol Jovan, e mnogu original. Koga se pojavil “kov~egot na negoviot zavet” vo jasen koga tvrdi: “Se otvori Bo`jiot hram na neboto i se poka- “Bo`jiot hram na neboto”, nastanale “molskavici, glasovi, à kov~egot na negoviot zavet vo negoviot hram!” Sekako, toa zemjotres”..., sli~no kako i porano koga Gospod gi izgovaral e proro{tvo koe kaùva deka vo daden mig }e se otvori nebesni- svoite Deset zapovedi na Sinaj. ot hram i }e se pokaè kov~egot na Bo`jiot zavet vo nego.

278 279 da se trgneme od na{ata samouverenost, da izlezeme od koùr- Mnogu va`no i su{testveno za nas e da znaeme deka Bo`- cite na verata {to sme ja nasledile od dedovcite i prade- jiot hram na neboto se otvora i vo nego se pokaùva kov~egot dovcite i da go preispitame na{eto hristijanstvo, da go na negoviot zavet za vreme na sedmata truba koja e neposred- izmerime na Bo`jiot kantar - i navreme da se prestroime, no povrzana so vremeto na vtoroto Hristovo doa|awe (Ot- za da ne se najdeme na pogre{na strana koga nebesniot sud }e krovenie 11,15-19). go razgleduva na{iot slu~aj. Dragi moi, fakt e deka nie ìveeme vo “poslednite de- I na kraj, da odgovorime na postavenoto pra{awe: Nebes- novi” koga Hristos povtorno }e dojde (2. Timotej 3,1), koga niot hram ili nebesnoto Svetili{te, i Hristovata sve{teni- na neboto }e se pokaè “kov~egot na negoviot zavet”, koj vo ~ka slu`ba vo nego, prvenstveno se zaradi nas, no i zaradi Bo`jata re~ se spomenuva na 33 mesta kako “kov~eg na zave- ìtelite na celiot kosmos. O~ite na celata vselena so stra- tot”, so “dve plo~i” vo nego koi se spomenuvaat na 15 mesta, so hopo~it go posmatraat Hrista vo uloga na na{ prvosve{tenik Deset Bo`ji zapovedi ili so “Deset zborovi” napi{ani na niv. kako so pomo{ na svojata prvosve{teni~ka slu`ba vo nebes- Bog plo~ite }e gi iznese na pokaz pred o~ite na celoto noto Svetili{te javno, najotvoreno, najtransparentno i pra- ~ove{tvo, za sekoj da moè so svoi o~i i na svojot jazik da vedno go re{ava problemot na grevot, davaj}i mu na sekoe gi ~ita Desette Bo`ji zapovedi, onie zapovedi {to gi izgo- ìvo su{testvo vo kosmosot mo`nost da ima celosen uvid vo voril li~no Toj na Sinaj i so svojot ognen prst gi vreàl planot na spasenieto, s# so cel kaj nikogo i nikoga{ da ne na dve kameni plo~i. ostane ni malku somnevawe nitu vo Bo`jata milost, nitu vo Verojatno milioni hristijani }e ja ~itaat vtorata Bo`ja Bo`jata pravda koga naskoro Bog kone~no }e im stavi kraj zapoved i prvpat }e sfatat deka slikite, ikonite i kipovi- na grevot i gre{nicite. te, pred koi se klawale, se idoli, a tie idolopoklonici, koi }e bidat kazneti za idolopoklonstvo. U{te poverojatno e deka pogolem broj milioni hristi- Hristos - na{ prvosve{tenik vo nebesnoto Svetili{te jani so svoi o~i i na svojot jazik }e ja gledaat i }e ja ~itaat ~etvrtata Bo`ja zapoved i za prvpat }e vidat deka taa zapoved Prekrasno e opi{an na{iot “ve~en Prvosve{tenik”, od nas bara da praznuvame sabota, a ne nedela, deka sabota e Hristos, i negovata prvosve{teni~ka slu`ba, negovoto “ve~- svet Bo`ji den, sedmi den za odmor, a ne nedela. no sve{tenstvo”, vo nebesnoto Svetili{te: Toj, “svet, nevin, Da, po~ituvani, apostol Jovan kaùva i tvrdi deka “se neporo~en, napolno razli~en od gre{nicite i povozvi{en od otvori Bo`jiot hram na neboto i se pokaà kov~egot na ne- nebesata”, koj “so~uvstvuva so na{ite slabosti”, “vleze edna{ goviot zavet vo negoviot hram.” I navistina, bez ogled na toa za sekoga{ vo svetiwata nad svetiwite, ne so krv na jarci i dali nie veruvame ili ne, dali toa go tolkuvame vaka ili junci, tuku so svojata sopstvena krv, i ni pribavi ve~en otkup”. onaka, bukvalno ili simboli~no, nezavisno od na{ata èlba, “So pomo{ na silata na Isusovata krv”, zaedno so na{i- nebesniot hram }e se otvori i vo nego }e se pokaàt dvete ot Prvosve{tenik, i “nie slobodno moème da vlezeme vo “kameni plo~i” so Desette Bo`ji zapovedi, so silna Bo`ja svetiwata nad svetiwite”, i povikani sme “da pristapuvame svetlina koja }e pronikne do dnoto na na{ata du{a i - {to kon nego so iskreno srce”, “so doverba, kon prestolot na toga{? Toga{ ne }e moème da opstaneme pred silata na ovie blagodatta”, kon Bo`jiot prestol, vo “Bo`jiot dom”, vo nebes- zapovedi {to sme gi gazele, i neminovno }e padneme vrz os- noto Svetili{te, “za da primime milost” i spasenie, za{to tricata na nivniot me~ i }e zagineme za ve~ni vremiwa. “Toj moè da gi spasuva za ve~ni vekovi onie koi preku nego Zatoa, dragi moi, da ne se igrame so sinajskiot ogan, za{- doa|aat kaj Boga, bidej}i sekoga{ ìvee za da se zastapuva za to toj ne e obi~en ogan. Bo`jite zapovedi gi izgovoril Bog niv”, da “posreduva”, da “se zazema za nas” “pred Bo`jeto lice”. i niv gi napi{ala Bo`ja raka - site deset, me|u niv i vtora- Spored toa, na{eto spasenie e kontinuiran i aktiven ta i ~etvrtata zapoved, i od niv izleguva Bo`ji ogan. Navreme proces {to ne prestanal na krstot koga Hristos gi izgovo-

280 281 va vo nebesnoto Svetili{te kade {to se plastat. Zna~i, i ril zborovite “Se svr{i!” (Istite zborovi Hristos }e gi nebesnoto Svetili{te se polni so prosteni i ostaveni gre- izgovori u{te dva pati!). Slednata, odnosno vtorata faza od vovi na bezbroj gre{nici. planot na spasenieto, kako {to gledame, se odviva vo nebes- Bog predvidel vreme za ~istewe i na nebesnoto Sveti- noto Svetili{te, vo koe na{iot Spasitel vlegol so svojata li{te koga Hristos so svojata krv kone~no }e go is~isti od proleana krv na Golgota i vo uloga na na{ nebesen prvosve{- naplastenite grevovi. Prvo treba da se utvrdi koj navistina tenik tamu vr{i slu`ba na pomiruvawe za nas pred Boga, kako iskreno se pokajal i gi ostavil grevovite koi se preneseni i prvosve{tenikot vo zemnoto Svetili{te {to vr{e{e vo nebesnoto Svetili{te i komu mu e prosteno. Za taa cel slu`ba na pomiruvawe na izraelskiot narod so Boga, prskaj}i na neboto, vo nebesnoto Svetili{te, pred Bo`jiot prestol, go so ìvotinska krv kov~egot so Bo`jiot zakon. sega zasedava nebesen istraèn sud za da go ispita sekoj slu~aj Ako obrneme vnimanie na zborovite: “da pristapuvame”, poedine~no i da utvrdi koj e za spasenie, a koj ne. “Toj gi spasuva”, “se zastapuva za niv”, “posreduva”, “se zaze- Koga }e zavr{i nebesniot istraèn sud, Hristos site ma za nas” “pred Bo`jeto lice”, }e utvrdime deka tie zboruva- grevovi od site gre{nici, od nebesnoto Svetili{te, }e gi at za aktivnosti {to se odigruvaat sega, zboruvaat za tekoven strupoli vrz galavata na |avolot koj, taka natovaren so niv, proces, za faza od planot na spasenieto, za nastani {to se }e talka niz iljadagodi{na pusta pustina vo koja naskoro }e odigruvaat vo ovie migovi. bide pretvorena na{ata planeta. Pove}e za toa podocna! Zna~i, Hristos e spasitel koj “spasuva” sega. Toj e zastapnik koj “se zastapuva” za nas sega i posrednik koj “posreduva”, koj “se zazema za nas” “pred Bo`jeto lice” sega, vo ovoj mig. Nie sme povikani “da pristapuvame kon nego”, “kon prestolot na blagodatta”, kon Bo`jiot prestol, vo “Bo`jiot dom”, vo nebesnoto Svetili{te, “za da primime milost” i spasenie sega, vo ovoj mig. Kaàvme deka vo zemnoto Svetili{te prvosve{tenikot vr{el posredni~ka slu`ba, posreduval, odnosno se zastapuval za svojot narod pred Boga. Prskaj}i so krvta na jarecot odreden “za Gospoda” nad poklopecot na kov~egot, na “denot na ~istewe”, toj go ~istel Svetili{teto od grevovite i potoa vo dvori{teto svoite race gi poloùval vrz glavata na drug, ìv jarec, odreden “za azazela” (za |avolot) i vrz negovata glava gi ispoveduval site grevovi i bezzakonija na narodot. So toa grevovite simboli~no bile prenesuvani od Svetili{teto vrz jarecot koj, natovaren so niv, moral da bide odnesen v pustina tamu da zagine. Taka bilo ~isteno zemnoto Svetili{te od grevovite na narodot. Soodvetno na toa, istiot proces go nao|ame i vo nebesnoto Svetili{te. Rekovme deka toa e tekoven proces, ne{to {to se odviva sega. Nie slobodno izleguvame pred Boga natovareni so na{ite bezzakonija, se kaeme za na{ite grevovi, gi ostavame i za niv barame od Boga pro{ka. Hristos grevovite ni gi pro{tava, gi prifa}a i so svojata krv gi prenesu-

282 283 pra}a od neboto dvajca angeli da napravat izve{taj za nivnie te{ki bezzakonija, odnosno da sprovedat istra`na postapka. “Gospod re~e: ‘Golema e vikotnicata protiv Sodom i Gomor, bidej}i nivniot grev e preteòk. ]e slezam dolu da vidam dali navistina pravat taka, kako {to veli tu`bata {to stigna do mene. Sakam da razgledam.’” (1. Mojseeva 18,20.21). BIBLIJATA Ona {to se slu~ilo so dvajcata angeli koga vlegle vo So- ZA NEBESNIOT ISTRA@EN SUD dom navistina potvrdilo deka tu`bata, podignata protiv tie dva grada, bila vistinita i opravdana, i zatoa opravdano usledila i takva svirepa kazna. Vo Stariot zavet knigata na prorok Daniel na poseben Zaklu~ok: Spored Bo`jata re~, sekoj gre{nik neminovno na~in ja razviva temata na kosmi~kiot sudir i negovata raz- }e se soo~i so smrt kako plata za negoviot grev. No, pred da re{nica. Opi{uvaj}i go re{enieto na problemot na grevot, se soo~i so kone~nata kazna za svoeto bezzakonie, na nebesni- Daniel ~itatelot go vodi do nebesniot sud (Daniel ot sud za sekoj gre{nik poedine~no se otvora istra`na pos- 7,9.10.26.27) i do Denot na pomiruvawe vo nebesniot hram tapka za da se utvrdi dali toj gre{nik se pokajal za svojot (Daniel 8,13.14). Dvata ovie predmeti se tesno povrzani po grev ili do kraj ostanal gre{nik, so nepokajani i neostave- toa {to i Hramot bil mesto na sudewe (sudnica). Poviku- ni grevovi, poradi koi }e zamine vo ve~na smrt. vaweto na sudot i zakonot ukaùva deka razre{uvaweto na Prorok Daniel go gledal nebesniot istraèn sud: “Gle- kosmi~kiot sudir }e se odigra na nebesen legalen i javen dav: bea postaveni prestoli i Pradrevniot (Otecot) sedna. forum i deka donesenite odluki (re{enija) }e bidat legal- Oblekata mu be{e kako sneg, kosata kako ~ista volna, a nego- no odbranlivi, vo nikoj slu~aj proizvolni. Pravdata }e pre- viot prestol kako ogneni plamewa i trkalata kako vàren vagne. Vo nebesniot hram se odviva proces za otstranuvawe ogan. Ognena reka izvira{e i te~e{e pred nego. Iljada il- na ne~istotijata od oblasta na Bo`jeto sozdavawe i obnovu- jadi mu sluèa, deset iljadi po deset iljadi stoeja pred nego. vawe na harmonijata vo vselenata. Dvata elementa se neraz- Sudot sedna i knigite se otvorija... Gledav vo no}nite videni- delni zatoa {to posledniot ne moè da se postigne bez prvi- ja i ete, na nebesni oblaci doa|a{e nekoj kako Sin ~ove~ki. ot. Vsu{nost, kako {to e ve}e kaàno, Denot na pomiruvawe Toj mu se pribliì na Pradrevniot i go dovedoa kaj nego. vo slu`bite na izraelskoto Svetili{te pretstavuval vreme Nemu mu be{e predadena vlasta, ~esta i carstvoto za da mu na sudewe. sluàt site narodi, plemiwa i jazici. Negovata vlast e ve~na Misla za “istarèn sud” nao|ame na pove}e mesta vo Bib- vlast i nikoga{ nema da pomine, negovoto carstvo nema da lijata. Na primer, koga Adam i Eva zgre{ile, Bog ne im izre- propadne” (Daniel 7,9.10.13.14). kol vedna{ prokletstvo i presuda, odnosno, ne gi kaznil ved- Veli~estvena, no ednovremeno i stra{na e gletkata, na{, pred da se ispita nivniot slu~aj i pred da gi soo~i so odnosno scenata na nebesniot sud! Bo`jiot prestol vo “ogne- nivniot grev. Zatoa Bog doa|a od neboto i gi pra{uva: “‘Ada- ni plamewa” so “trkala kako vàren ogan”. Na prestolot sedi me, kade si?... Da ne si jal od ona drvo, od koe ti zabraniv da Otecot so obleka bela “kako sneg” i so kosa “kako ~ista vol- jade{?’ ... Gospod Bog ja pra{a ènata: ‘Zo{to go napravi na”, {to simbolizira apsolutna ~istota, bezmerna mudrost i neprikosnovena pravda. Od Bo`jiot prestol “izvira i te~e toa?’” (1. Mojseeva 2,9-13). Istra`nata postapka bila potrebna ognena reka pred nego”- {to zna~i, na Bo`jiot sud e zastape- ne zaradi Boga, tuku zaradi Adama i Eva - nim da im bide na neodminliva, nepotkupliva, apsolutna pravda i vistina so jasno zo{to }e mora da gi snosat posledicite na grevot, vselenski dimenzii za koi peat nebesnite ìteli: “Praved- odnosno zo{to }e mora da se soo~at so kazna. ni i vistiniti se tvoite pati{ta, Caru na narodite!” (Ot- Drug slu~aj. Pred da pu{ti ogan od neboto i celosno da krovenie 15,3). Na Bo`jiot sud ne moè da opstane i da se gi uni{ti Sodom i Gomor poradi nivnite gnasni grevovi, Bog

284 285 provle~e ni{to gre{no, “za{to na{iot Bog e ogan {to spa- Stra{no, zar ne? I te{ko nam! Koj moè da opstane pred luva” (Evreite 12,29). eden takov sud koj stava s# na ognena proverka, koj navleguva Na sudot gledame nebesni knigi: “Sudot sedna i knigite i vo na{ite najstrogo ~uvani tajni vo koi ne moè da pronik- se otvorija”, i iljadnici i milioni angeli (Evreite 12,22) ne nitu edno ~ove~ko oko, dlaboko skrieni vo na{iot um i kako svedoci koi go sledele na{iot ìvot i zapi{ale s# vo srce, i gi iznesuva na videlina, stavaj}i gi na pokaz pred nebesnite knigi vo koi se vodi izve{taj za ~ove~kite grevovi. o~ite na celata vselena. “Za{to site skrieni dela Bog }e gi iznese na sudot i Sudot gi vadi od zaboravenite arhivi i so neverojatna sekoja tajna, bilo dobra ili lo{a” (Propovednik 12,14). preciznost, svojstvena samo na seznajniot i semo}niot Bog, gi pretresuva i obelodenuva site krvavi zlodela na najgo- Spasitelot rekol: “A jas vi velam deka za sekoj prazen lemite zlostornici, ~ii{to zlostorstva zabradile vo crni- zbor {to }e go izgovorat lu|eto }e odgovaraat na sudniot den; na milioni nevini lu|e. Na barawe na sudot, zemjata gi is- za{to po va{ite zborovi }e bidete opravdani i po va{ite frla od svojata utroba bezbrojnite toni nevina krv {to e zborovi }e bidete osudeni!” (Matej 12,36.37). - Lele, za sekoj proleana na nea, krv koja bara da bide odmazdena. Pred Bo`- prazen zbor }e bideme sudeni! Smiluvaj ni se Gospode i po- jiot sud izleguvaat site golemci i mo}nici, site zemni “bo- mogni ni da vnimavame na na{ite zborovi! govi”, pred koi zemjata se tresela od strav, za da im se odmeri Na{ite tajni nameri i pobudi se nao|aat vo toj nepo- soodvetna kazna spored koja }e pa|aat ni~kum i vo polna mera gre{en izve{taj, za{to Bog “}e go iznese na videlina ona {to }e ja ~uvstvuvaat bolkata, jadot i ~emerot, }e gopijat istiot e skrieno vo temnina i }e gi obelodeni namerite na na{ite bigor na onie {to koleni~ele pred nivnata nemilost i des- srca” (1. Korin}anite 4,5). “Eve, s# e napi{ano pred mene... potizam. va{ite bezzakonija i bezzakonijata na va{ite tatkovci - site Pred Bo`jiot sud izleguvaat site zemni sudovi i sudii - zaedno - veli Gospod” (Isaija 65,6.7). pristrasni, potkuplivi, korumpirani, koi ja izvrtuvale prav- Sekoe ~ove~ko delo e podloèno na ispituvawe pred Boga data i vistinata, kako {to kaùva Bo`jata re~: “Pravosud- i e zabeleàno kako vernost ili nevernost. Pokraj se~ie ime stvoto e istisnato, i pravdata stoi daleku. Vistinata padna vo nebesnite knigi so v~udovidena to~nost e zapi{an sekoj na ulica i pravdata ne moè da pomine” (Isaija 59,14). lo{ zbor, sekoja sebi~na postapka, sekoja neispolneta dol- Pred nebesniot sud mora da izlezat i mora da se sogolat `nost, sekoj taen grev, sekoe licemerstvo, na{eto vlijanie na dobro ili zlo, so svoite dalekuse`ni posledici - seto toa zlobata, zavista, gnevot, omrazata, sebi~nosta, licemerstvo- verno go zapi{al angelot zapisni~ar. to, podlosta, al~nosta, pohotlivosta, gordelivosta..., mora da izleze i da se ras~isti sekoj, i najmale~kok grev, mora da se Bo`jiot zakon, Desette zapovedi, se merilo spored koe sogoli grevot kako fenomen, kako gnasna pojava, kako |ubre na sudot }e se meri ìvotot i karakterot na sekoj ~ovek, i odvratna smrdea, i da mu se izre~e pravedna i kone~na pre- merilo spored koe sudi nebesniot sud: suda i nemu i na gre{nicite, i na toa mrakobesie da mu se “Boj se od Boga, ni kaùva Bo`jata re~, i drì gi nego- stavi kraj. Vo sprotivno, ako ne postoi takva, neodminliva, vite zapovedi, za{to toa e su{tinata za ~ovekot, bidej}i site stroga i apsolutna vselenska Bo`ja pravda, vrz koja po~iva skrieni dela Bog }e gi iznese na sudot i sekoja tajna, bilo vselenata, i ako taa ne bide obelodeneta i zadovolena na Bo`- dobra ili lo{a” (Propovednik 12,13.14). jiot istraèn sud, vselenata ne moè da opstane, }e se ras- Apostol Jakov gi predupreduva svoite bra}a: “Taka zboru- padne. vajte i taka postapuvajte kako lu|e koi }e bidat sudeni spored Od druga strana, koj od nas, kako gre{nik, moè da pomi- zakonot na slobodata”, i pojasnuva: “Onoj {to go pazi celi- ne niz iglenite u{i na nebesniot sud na koj mnogu, mnogu ot zakon, a zgre{i samo vo edno, vinoven e za s#. Za{to Onoj tenko se prede? Od ~ove~ka gledna to~ka, nikoj! No Bog na- koj rekol: ‘Ne vr{i prequba!’ rekol i: ‘Ne ubivaj!’ Ako ne {ol re{enie. Hristos prv pominal niz iglenite u{i na ne- vr{i{ prequba, a ubie{, stanuva{ prestapnik na zakonot” besniot sud, so svojata smrt na krstot ja zadovolil pogazena- i “zakonot ve osuduva kako prestapnici” (Jakov 2,9-12).

286 287 vo stana”. “Zatoa, sega nema osuda” na nebesnit sud “za onie ta zakonska pravda ~ija{to ostrica se dignala protiv gre{- koi se vo Isusa Hrista” - niv Hristos gi razre{il od nivnite nicite koi go pogazile Bo`jiot zakon, i patot go napravil grevovi (2. Korin}anite 5,17; Rimjanite 8,1). prooden i za nas. Seto ova, dragi moi, go dobivame so vera kako napolno “I taka, bra}a, bidej}i so pomo{ na silata na Isusova- nezasluèn podarok od Hrista. Na{eto spasenie, ve~niot ta krv nie slobodno moème da vlezeme vo svetiwata nad sve- ìvot, e apsolutno kompletno delo na Isusa Hrista vo koe tiwite - toj nov i ìvotodaven pat Toj ni go otvori niz zave- nie nemame nikakva zasluga i nikakov udel. sata, odnosno niz svoeto telo - i bidej}i imame Prvosve{- tenik koj e postaven nad Bo`jiot dom, da pristapuvame kon nego so iskreno srce i napolno uvereni otkako sme gi is~is- Hristovata `rtva na Golgota i negovoto tile srcata od zla sovest i sme go izmile teloto so ~ista posreduvawe vo nebesnoto Svetili{te voda” (Evreite 10,19-22). Izvonredno! Vo Adama site stoime osudeni kako gre{- Hristovata `rtva pomirnica na krstot, so koja svetot nici, a vo Hrista site stoime opravdani. Isusovata krv ima ima mo`nost da se pomiri so Boga, e zavr{ena. Vo odredeno sila da gi zadovoli, i gi zadovolila strogite kriteriumi na vreme Isus objavil: “Se svr{i!”, i umrel. Toj dobrovolno mu nebesniot sud, i nie slobodno, bez nikakov strav od osuda, go predal svojot ìvot na Otecot. Sudirot bil zavr{en - izleguvame pred nebesniot sud koga }e bide prozvano na{eto Toj odnel pobeda. Hristovata `rtva e prekrasno ìvo plat- ime, bidej}i tamu e na{iot milostiv Prvosve{tenik, Hris- no na koe se naslikani otkupot, pro{tavaweto i izmiru- tos, koj ni podava raka i n# stava pod svoja zakrila, koj “so~uv- vaweto koi sekoj treba da gi vidi. Spasonosnata sila na taa stvuva so na{ite slabosti” i “posreduva”, i koj “se zazema za `rtva gi vklu~uva negovoto sleguvawe v grob, negovoto vos- nas” “pred Bo`jeto lice”. Na{ite grevovi se prosteni i sim- kresenie i voznesenie i negovoto posreduvawe pred Otecot. nati od nas i nie sme razre{eni od niv. Hristos so svojata Otkupitelskata delotvornost na Hristovata smrt ni e dos- krv gi vnel vo nebesnoto Svetili{te i tamu gi odloìl, gi tapna edinstveno preku Hristovoto posredni~ko delo. stavil vo “ad akta” kako prosteni grevovi. Sega nie na nebes- Hristos go zavr{il deloto, zada~ata {to bila postavena niot sud, pred liceto na pravdata i pred o~ite na celata vse- pred nego ovde na zemjava, i po voskresenieto se voznel do lena, stoime kako biv{i gre{nici i biv{i robovi na gre- Bo`jiot prestol - vo nebesnoto Svetili{te. Negovoto pos- vot od ~ie{to ropstvo n# otkupil Hristos, pla}aj}i za nas reduvawe na nitu eden na~in ne ja zasen~uva nitu ja dopolnu- visoka cena, visej}i polni {est ~asa na krst na Golgota na va negovata `rtvena pomiritelska smrt na krstot. Toj go koja{to ja proleal svojata krv kako edinstveno sredstvo dade- zavr{il svoeto `rtveno delo na krstot, no s# u{te dejstvuva no na lu|eto pod neboto so koe nie gre{nicite moème da se kako Car i Sve{tenik vo nebesnoto Svetili{te. Duri bi spasime, za{to, kako {to e ve}e kaàno, “bez prolevawe na moèlo da se tvrdi deka voskresenieto ne bi bilo dovolno krv, nema pro{tavawe”, nema bri{ewe i ~istewe “na grevot”. da ja objasni Hristovata funkcija kako Spasitel na svetot. So toa nie na{ata valkana, gre{na obleka, na{iot gre- Be{e objasneto deka lu|eto, prifa}aj}i go grevot i pa|aj- {en ìvot, sme go isprale i sme go is~istile vo Hristovata }i vo negovata bezdna, stanale negovi robovi, robovi na gre- krv, i sega stoime pod negova zakrila kako pravednici. Ili, vot, okovani vo takvi ropski prangii i vrzani vo takvi ropski kaàno poinaku, Hristos ja slekol od nas na{ata valkana sinxiri koi nikoj ne moèl da gi skr{i i raskine za da gi gre{na obleka, na{ata ne~ista, gre{na ~ove~ka pravednost, oslobodi od najcrnoto ropstvo vo koe gi strupolil najsvi- go otstranil od nas na{iot star gre{en ìvot, i n# oble- repiot tiran vo vselenata, satanata, so kogo ne moèlo da se kol vo nova, ~ista i sveta obleka na svojata boèstvena pra- spravi nitu edno ~ove~ko su{testvo, nitu eden gre{nik i rob vednost, ni dal napolno nov ìvot so nov karakter i so nova na grevot i sam da se oslobodi od nego. Isto taka ne postoelo ìvotna orientacija, so novi misli i èlbi, za{to “ako e nitu edno drugo su{testvo vo vselenata koe moèlo da gi nekoj vo Hrista, toj e novo sozdanie; staroto pomina i s# no- otkupi i oslobodi robovite, lu|eto, od ropstvoto na grevot.

288 289 stori bezbedna i }e onevozmoì povtorno da se pojavi grev. Edinstveno Hristos na krstot platil ogromna cena za da Silata na pomiruva~kata smrt nema da slabee dodeka }e pomi- go otkupi gre{niot ~ove~ki rod od toa ropstvo na grevot. nuvaat ve~nite vekovi, tuku }e prodolì da se zasiluva, ot- Goleminata na Hristovata `rtva mnogukratno ja nadminuva krivaj}i novi dimenzii na nedoseglivata dlabina na Bo`jata goleminata na cenata {to ja baral grevot za otkup i oslobo- qubov kon svoite sozdanija. duvawe na negovite robovi i za povtorno vospostavuvawe na Moème da zaklu~ime deka pomiruvaweto na gre{ni- normalni semejni odnosi me|u ~ove{tvoto i Boga koi bile cite so Boga kako `rtven ~in na krstot e zavr{eno, no deka te{ko o{teteni i naru{eni so grevot. pomiruvaweto kako proces koj vodi kon ~istewe na gre{ni- Vo odnos na nemerlivoto zna~ewe {to ja ima Hristovata cite od grevot i na celata vselena od ne~istotijata na gre- smrt i za nas i za celata vselena, ve~nosta kako ve~nost se vot i ponatamu prodolùva. prekr{uva vo smrtta na Isusa Hrista na Golgota i se deli Uloga na eden pomiritel e da posreduva me|u dve strani, na dva dela - na ve~nost pred i na ve~nost po Golgota. Pri- ~ii{to naru{eni odnosi gi oddale~ile edna od druga i da gi dobivkite i blagodetite {to proizleguvaat od Golgota im pomiri. Toj toa go pravi taka {to gi otstranuva pre~kite stojat na raspolagawe na site su{testva vo vselenata, oso- {to postojat me|u niv, gi uriva yidovite {to gi delat i beno na ìtelite na na{ata planeta na koja caruva grev i pravi most so koj povtorno gi povrzuva, obnovuvaj}i go nivno- smrt. Golgota e izvor na harmonija za celiot kosmos {to to porane{no prijatelstvo. Vo na{iov slu~aj grevot e taa bila naru{ena so grevot. Taa povtorno ja vra}a na{ata zagube- ogromna pre~ka, taa planina {to se ispre~ila me|u Boga i na planeta so nejzinite ìteli vo ogromnoto Bo`je vselen- gre{noto ~ove{tvo. Na{iot Pomiritel so Boga, Hristos, sko semejstvo od bezbroj bezgre{ni svetovi koi so du{a i go storil tokmu toa - go urnal yidot {to go podignal satana- srce i so ra{ireni race odvaj ~ekaat da gi pregrnat i da im ta me|u nas i Boga za da ne moème da go gledame negovoto posakaat iskreno i toplo dobredojde vo nivniot krug na lice, ja otstranil pre~kata, grevot, so {to ni ovozmoìl porane{nite gre{nici od ovaa na{a zagubena planeta. Nasko- slobodno i vo sekoe vreme, bez nikakvo pritesnuvawe da izle- ro Hristos, so svoeto skora{no doa|awe na na{iot svet, guvame pred Boga i da razgovarame so nego vo molitva kako povtorno }e ja vospostavi taa ekstremno te{ko o{tetena i so na{ najveren prijatel. “Eve go Jagneto Bo`je koe gi zede naru{ena vselenska harmonija. grevovite na svetot na sebe”, kaùva Bo`jata re~ (Jovan 1,29); Da, blagodetite {to proizleguvaat od Hristovata smrt i ponatamu: “Bog go pomiri svetot so sebe vo Hrista, ne na krstot na Golgota sega Hristos vo nebesnoto Svetili{te zemaj}i go predvid negoviot grev” (2. Korin}anite 5,19). gi promovira i im gi stava na raspolagawe na site, apsolut- Bukvalno kaàno, Hristovoto posreduvawe kako pomi- no na site gre{nici na na{iot svet, i istite gi iznesuva na ritel na gre{noto ~ove{tvo so Boga po~nalo vo migot na pokaz pred site bezgre{ni ìteli na site svetovi vo vsele- negovoto voplotuvawe. Vo svojata sopstvena li~nost Toj go nata. Taka Golgota stanuva vselenski centar i stoèr na koj obedinil ~ove~koto i boèstvenoto, so {to stanal most me|u se fokusiraat site Bo`ji aktivnosti vo ramkite na planot zemjata i neboto, me|u lu|ato i Boga, most koj gi povrzuva na spasenieto na gre{niot ~ove~ki rod, plan sozdaden vo gre{nicite so Boga. So ednata raka Toj go dopira neboto, a nebesnoto Trojstvo, spored koj Hristos, kako Jagne Bo`je, so drugata nas dolu, za da n# vrati vo prvobitnata sostojba, odnapred e odreden i zaklan ili `rtvuvan u{te od ve~ni da n# pomiri so Boga. Hristos e edinstven po toa {to kako vremiwa (Otkrovenie 13,8; 1. Petrovo 1,19.20). Isto taka, edinstven posrednik bil obedinet so Boga, bil edno so Boga. site aktivnosti {to gi izvr{uva Hristos po svoeto voskre- Negovoto posreduvawe vo nebesnoto Svetili{te ne moè senie i {to }e gi izvr{uva niz seta ve~nost, se navra}aat i da se izdeli od negovoto `rtveno posreduvawe na krstot. se fokusiraat na Golgota za da gi verifikuvaat i promovi- Hristovoto posreduvawe zna~i deka postoi samo eden edin- raat blagodetite {to proizleguvaat od Hristovata smrt na stven na~in za pristap kon Boga. Postoi “eden Bog i eden golgotskiot krst. Hristoviot krst zasekoga{ vselenata }e ja

290 291 vaweto, prodolùvaat da rastat vo blagodatta i dobivaat Posrednik me|u Boga i lu|eto - ~ovekot Hristos Isus, koj se poddr{ka dodeka se soo~uvaat so isku{enija na hristijan- dade sebesi kako otkup za site” (1. Timotej 2,5.6). Negovoto postojano posreduvawe pred Otecot ni kaùva skiot pat. deka “nema drugo ime pod neboto... so koe nie bi moèle da se spasime” (Dela 4,12). Negovata edinstvenost mu dava pravo Pove}e za Hristovata posredni~ka uloga na nebesniot da bide na{ isklu~itelen posrednik. sud No negovoto posreduvawe pred Otecot ne zna~i deka Toj mora da go ubeduva Otecot za da n# prifati. Posreduvaweto Prekrasno, zar ne! Srceto ni treperi, ni igra i blika pretpostavuva deka Otecot sekoga{ e poln so qubov i pos- od radost i do solzi sme trognati od soznanijata deka imame tojano e podgotven da n# vrati, da n# primi vo svojata zaed- takov spasitel, takov otkupitel i izbavitel, i takov brani- nica preku Sinot. Od nebesna perspektiva toa zna~i deka tel, posrednik i zastapnik na nebesniot sud, kakov {to e re{enie za problemot na grevot u{te ne e postignato. Duri na{iot Prvosve{tenik Isus Hristos. i hristijanite s# u{te ìveat izvalkani so grevot pa, spored Da gi slu{neme i ovie silno nade`ni zborovi: toa, imaat postojana potreba od posvetuva~kata Bo`ja blago- “De~iwa moi, ova vi go pi{uvam za da ne gre{ite, a ako dat koja do nas dopira preku Hrista. Taa blagodat slobodno nekoj zgre{i, imame Zastapnik kaj Otecot - pravednikot Isus te~e od Otecot, no do nas doa|a preku Hrista. Nitu vo eden Hristos. Toj e pomiritelna `rtva {to se prinese za na{ite mig ne }e moème da barame nezavisen pristap kon Otecot grevovi, i ne samo za na{ite, tuku i za grevovite na cel svet” bez Hristvoto posreduvawe. Blagodarenie tokmu na negovoto (1. Jovanovo 2,1.2). “Pokajte se i obratete se, za da vi bidat posreduvawe grevot ne pretstavuva ve}e pre~ka za na{ pri- izbri{ani grevovite, i od Gospodovoto prisustvo da dojdat stap do Boga. vremiwa na osveùvawe” (Dela 3,19). “Jas, zaradi sebe gi bri- Hristovoto posreduvawe pred Otecot e neophodno zatoa {am tvoite prestapi i ne si spomnuvam za tvoite grevovi... {to kosmi~kiot sudir u{te ne e zavr{en. Silite na zloto Kako magla gi rasterav tvoite prestapi i kako oblak tvoite ~esto se obiduvaat da go ograni~at na{iot pristap kon pred- grevovi... Ako vi bidat grevovite kako crveno sukno, }e bi- nostite i blagodetite na Hristovata `rtva. dat beli kako sneg; ako bidat rumeni kako purpur, }e stanat Isus gi izvestil u~enicite deka po voznesenieto, {tom kako volna... ]e gi is~istam od sekoe nivno bezzakonie so koe }e po~ne so svoeto posreduvawe, negovo prvo barawe iznese- mi zgre{ija i }e im gi prostam site nivni grevovi so koi no pred Otecot }e bide da im go prati Svetiot Duh (Jovan mi skrivija... ]e gi frlam na dnoto na moreto site nivni 14,16.17). Na denot Pedesetnica ili Duhovden, u~enicite go grevovi!” (Isaija 43,25; 44,22; 1,18; Eremija 33,8; Mihej 7,19). primile Duhot koj se izleal vrz niv vo vid na “plameni Od ovie bibliski tekstovi izvira apsolutna sigurnost jazici” (Dela 2,2-4). Toa bilo vidliv znak deka Isus go po~- deka Hristos e na na{a strana. Pa toga{ zo{to sud, ako e Bog nal svoeto posreduvawe za gre{nicite pred Otecot vo nebesna na{a strana? Zatoa {to postoi tuìtel, satanata, |avo- noto Svetili{te. lot, koj n# obvinuva pred celata vselena deka sme gre{nici Zatoa nikoga{ ne treba pomiruvaweto da go ograni~ime i deka kako gre{nici nie mu pripa|ame nemu i nemame pra- samo na `rtveniot ~in na Golgota, tuku morame da go posma- vo na spasenie. Pred da dojde da n# zeme na neboto, Isus mora trame kako proces. Hristos go re{aval problemot na grevot nas da n# opravda; da gi opravda svetite koi svoeto spasenie na krstot, kako na{a `rtva, i go re{ava vo nebesnoto Sveti- mu go doverile nemu. Toe e, dragi moi, i celta na postoewe- li{te kako na{ posrednik. Sega pomiruva~kata sila na Hris- to na nebesnoto Svetili{te - Hristos $ dava mo`nost na ce- tovata `rtva im se dodeluva na vernicite po pat na posredu- lata vselena da ima apsoluten uvid vo site negovi aktivnos- vawe na Bo`jiot Sin. Blagodarenie na taa slu`ba tie milosti koga go re{ava problemot na grevot, javno, do krajni mo`- tivo dobivaat pro{tavawe za grevovite napraveni po kr{tani granici transparentno.

292 293 No, da nema zabuna! Ako Jovan ne se pokajal za sekoj svoj Isus Hristos ednovremeno e i na{ zastapnik, na{ po- grev, mal ili golem, javen ili taen, s# edno, ako ima ne{to srednik kaj Otecot na nebesniot sud, i sve{tenik i pomiri- {to se ispre~ilo me|u nego i ve~niot ìvot, i ako ne e telna `rtva za na{ite grevovi - kompleten na{ spasitel, navreme otstraneta taa, i sekoja druga pre~ka, Hristos ne izbavitel i otkupitel! moè da go zastapuva na nebesniot sud, za{to Toj ne moè da Jovan Isusa go narekuva zastapnik, posrednik, branitel posreduva i da bara milost za gre{nik koj ne se pokajal i ne (1. Jovanovo 2,1), lice koe e povikano da mu pomogne nekomu go ostavil grevot, ne moè da pro{tava, da pokriva i da bri- koj o~ekuva sudewe, koe{to e podgotveno sekoga{ da pomogne. {e grevovi za koi nema pokajanie. Toa ne mu go dozvoluva Gr~kiot original ovde go upotrebuva zborotparakletos (bra- zakonot. A zakonot i milosta, koi se dve najnepomirlivi i nitel, posrednik, advokat). Isus e na{ parakletos, posebno najsprotivni ne{ta, mora da se pomirat, da se baknat i da se drago Lice {to moème da go povikame sekojpat koga ni e pregrnat, i tie navistina se pomirile, se baknale, se pregr- neophodna pomo{, sovet. nale i stapile vo vzaemna sprega i harmonija na krstot na Od seto ova {to go pro~itavme i {to go kaàvme proiz- Golgota, koga Hristos umrel i so svojata smrt gi stavil vo leguva deka nebesniot sud za nas ne e strav i neizvesnost so pravilen me|useben soodnos koj vo nikoj slu~aj ne smee da se tragi~en ishod, tuku radosen nastan. Nebesniot sud e strav i naru{i. neizvesnost za onie {to gre{at, {to ne se pokajale i ne gi Bog e milostiv, no ednovremeno e i praveden. Nemu mi- ostavile svoite grevovi, {to do kraj ostanale gre{ni. Za nas, losta ne mu dozvoluva da ne prifati i da ne prosti grev za koi na vreme sme se pokajale i sme gi ostavile grevovite, na- koj gre{nikot se kae, no i zakonot ne mu dozvoluva da prifati {iot Prvosve{tenik, Hristos, na sudot se zazema za nas, n# i da prosti grev za koj gre{nikot ne se kae i ne go ostava. I brani, i koga }e bide pro~itano na{eto ime, Toj gi kreva zatoa nebesniot sud ne poznava, ne priznava i ne prifa}a svoite probodeni race i veli: O~e, krvta moja, krvta moja, e nikavi nagodbi so gre{nikot. Grevovite ni se ili vo celost proleana i za .... (Jovana, na primer). prosteni i izbri{ani, ili }e se vratat da n# progonuvaat i Vistina, Jovan be{e gre{en, mnogu gre{en! S# {to e osuduvaat. Ili ne snosime nitu edna zasluèna kazna za na{i- zapi{ano vo nebesnata kniga kako izve{taj za negoviot gre- te grevovi, ili }e se soo~ime so celokupnata nivna teìna. {en ìvot, kako gre{nik, e to~no! No toj go prifati mojot Ili }e bideme napolno oslobodeni od site posledici na povik za pokajanie, se pokaja i go ostavi grevot; me prizna i na{ite grevovi, ili }e bideme uni{teni so nivnata neizmer- me prifati mene kako svoj Spasitel i jas mu prostiv. Pokaà na teìna. Ili Bog site na{i grevovi }e gi “zaboravi”, ili qubov kon mene i stana moj sin i so radost i zadovolstvo site }e gi “pameti”; ili sme dobile potpolno pro{tavawe, ili ode{e po moite stapki i mene me slede{e. Go slu{a{e mo- sme izloèni na celosna osuda; na{eto spasenie e ili celosno jot glas i se trude{e da ìvee i ìvee{e spored moite zapo- ili e celosna na{ata propast. Sredina nema, pazarewe nema, vedi, spored mojata Re~. Toj mi dozvoli mene da ìveam vo pogodba nema. negovoto srce i da go preobrazam negoviot ìvot. So site Za gre{nik koj se kae ima milost, milosen dar “od Boga, sili aktivno se podgotvuva{e za mesto vo moeto carstvo, kop- ìvot ve~en vo na{iot Gospod Isus Hristos” (Rimjanite neej}i za ve~niot ìvot {to im e ponuden na site gre{nici. 6,23), ima Zastapnik na sudot koj go brani i }e go odbrani, a Verno i predano mi sluè{e s# do ovoj mig. Zatoa, O~e, jas gre{nikot, koj ne se kae i ne go ostava grevot, }e mora da pomi- umrev namesto nego i za nego baram milost. nuva niz iglenite u{i na nebesniot sud sam, bez posrednik i Nebesniot sud e trognat! Toj gi prifa}a silnite argu- zastapnik, a toa ne e mo`no. Toj }e mora sam da padne vrz menti na na{ata odbrana, na na{iot Branitet i Zastapnik, ostricata na me~ot na pogazenata zakonska pravda i da ja Hristos, i angelot zapisni~ar na{eto ime go zapi{uva vo okrvavi so svojata sopstvena krv, da umre kako gre{nik, za{to nebesnata “Kniga na ìvotot” (Otkrovenie 3,5), dodavaj}i gi “plata za grevot e smrt.” pokraj nego zborovite: Pomiluvan! Spasen!

294 295 moèbi poniski standardi, ili za site gre{nici vaàt isti Na Bo`jiot sud vselenata mu sudi na Boga - ja ar{ini? Ili, istoto pra{awe postaveno na drug na~in: Dali proveruva Bo`jata pravda i ispravnosta na ne- pragot na nebesnoto carstvo za nekogo e ponizok, a za drugi govata blagodat! premnogu visok, taka za da ne moàt, ili odvaj da moàt da go pre~ekorat; ili moèbi vratata na Bo`jeto carstvo za nekogo David so ni{to ne moèl da go opravda zlostorstvoto e {iroka, a za drugi taa pretstavuva igleni u{i niz koi odvaj {to go napravil. Toj zapadnal vo te{ko ropstvo na grevot koj moàt da se provle~at? kako svirep gospodar i tiran go okoval vo te{ki prangii od Dali, i kako Bog }e ostane praveden, koga na sudot }e gi koi nemalo drug spas osven da peka pred Boga za otkup od toa opravda ili }e gi otkupi gre{nicite od nivnite grevovi koi, ropstvo; toa e pekawe za sigurnost i nade` deka Bo`jata qubov otkupeni i opravdani, }e vlezat vo Bo`jeto carstvo, i praveden kon nego }e bide tolku golema {to Hristos }e go otkupi i }e za site drugi gre{nici koi neopravdani, zaedno so svoite gre- go opravda, taka {to grevovite }e mu bidat prosteni i izbri- vovi }e zaminat vo ogneno ezero? Kako }e ja odbrani Bog pred {ani. vselenata ispravnosta na svojata, tolku izobilna blagodat kon Me|utoa, se postavuva pra{awe kako moèl pravedniot gre{nicite? Bog da ostane praveden, a ednovremeno da mu go prosti i da mu Na ovie i na site drugi nepostaveni pra{awa vo vrska so go izbri{e na Davida negoviot tolku teòk grev? grevot i gre{nicite na nebesniot sud ispraven odgovor dava Da napravime paralela so eden primer od sovremenata krstot koj edinstveno sigurno, uspe{no i pravedno gi razre- istorija! Za vreme na sudeweto na nacistite vo Nirnberg, po {uva site ovie problemi i moè da odgovori na osnovnoto Vtorata svetska vojna, eden od sudiite rekol deka cel svet }e pra{awe {to go postavivme: Kako moè pravedniot Bog da im sudi na sudiite vrz osnova na toa kako tie tamu im sudele ostane praveden, a ednovremeno na Davida da mu prosti i da go na zlostornicite. Isto taka i Bog, kako vrhoven sudija i izbri{e negoviot tolku teòk grev? Krstot kaùva deka Tvorec na vselenata, e podloèn na sudewe. bezgre{niot i sovr{en Bog moè - pravedno i ~esno - da bide Be{e kaàno deka na Bo`jiot sud pred Bo`jiot prestol i praveden i milostiv kon onie koi pravat te{ki grevovi. se prisutni milioni nebesni angeli koi, zaedno so site drugi Zna~i, na nebesniot sud mu se sudi li~no na Boga; na su- vselenski ìteli, napregnato ja posmatraat scenata na sudewe- dot vselenata ja proveruva Bo`jata pravednost i ispravnosta to za da vidat kako Tvorecot, Bog, sega vo uloga na vrhoven na Bo`jata blagodat! Sudot e od otvoren tip na koj otvoreno sudija na nebesniot sud, na koj se odmeruva slu~ajot na sekoj se razgleduvaat site, i najkomplikuvanite slu~ai na gre{- gre{nik - go re{ava problemot na grevot na Davida, na nicite, sli~no na Davidoviot, i na onoj na razbojnikot na razbojnikot (zlostornikot) na krstot i na site drugi gre{ni- krstot. Spored toa, be{e kaàno deka Bog na najtransparen- ci. Dali Bog }e pokaè nekakva sentimentalnost, odnosno ten moèn na~in go vodi sudskiot proces na koj radikalno, pristrasnost, i na svojot milenik, David, na nebesniot sud }e korenito i zasekoga{, pravedno go re{ava vselenskiot prob- mu progleda niz prsti, }e gi prikrie negovite grevovi, i od lem na grevot taka {to, po zvar{uvaweto na sudot, da ne os- nego }e bara pomalku otkolku od drugite gre{nici? Kako }e tane nitu najmale~ko somnevawe vo negovata ispravnost nitu go opravda pred vselenata za negovite te{ki zlostorstva i kakva i da e mo`nost za dopolnitelni pra{awa vo vrska so kako }e go otkupi od ropstvoto na grevot? [to }e stori so grevot i gre{nicite. negovite grevovi? Dali, opravduvaj}i go Davida, samiot }e ostane praveden? Dali Bog na sudot }e gi zatvori o~ite i }e mu dozvoli na nekoj gre{nik, moèbi na Davida, gre{en da Nabliùva krajot na nebesniot istraèn sud vleze vo nebesnoto carstvo? Dali Bog na sudot navistina ima svoi milenici na koi im sudi spored druga osnova, spored drugi, Dragi moi, se bliì krajot i na dene{nata, vtora faza od planot na spasenieto vrzana za nebesnoto Svetili{te, kra-

296 297 jot na Hristovata prvosve{teni~ka slu`ba i na nebesniot istraèn sud, koga Hristos, vo uloga na posrednik i zastapnik, }e go ozna~i krajot na vremeto na milosta kako posledna mo`nost i {ansa za gre{nicite da se pomirat so Boga i da se spasat. Krajot i na ovaa tolku zna~ajna faza na{iot Spa- sitel }e go ozna~i so istite zborovi {to gi izgovoril na krstot: “Se svr{i!” PREDESTINACIJATA “A sedmiot angel ja izlea svojata ~a{a vo vozduhot, i izleze silen glas od hramot, od prestolot, velej}i: ‘Se svr{i!’ I NA BIBLISKIOT KANTAR nastapija molskavici, tatneì, gromovi, i nastana silen zemjotres, kakov {to nikoga{ nemalo otkako postojat lu|e na zemjata; takov golem i tolku silen zemjotres” (Otkrovenie Predestinacija (latinski: praedestinare- predopredele- 16,17.18). nost, odnapred opredeluva; u~ewe spored koe sudbinata na Zborovite “Se svr{i” Hristos gi izgovara vo nebesniot ~ovekot odnapred mu e opredelena) hram, pred Bo`jiot prestol, koga nebesniot sud ja zavr{uva Spored ovaa doktrina, ~ovekot tolku dlaboko padnal vo svojata rabota. Na sudot e ispitan slu~ajot na sekoj gre{nik grev, {to ne e vo sostojba sam da izvr{i izbor. Spored toa, koj koga i da e se rodil na ovaa zemja i, vo zavisnost od izve{- spasenieto ne e uslovno ili bezuslovno, tuku ~ovekot e pre- ta dopredelen ili za ve~no spasenie ili za ve~na propast. jot za negoviot ìvot vo nebesnite knigi, toj dobiva sood- Me|utoa, ova ne e biblisko u~ewe, za{to ja uni{tuva slo- vetna nagrada, ìvot ve~en kako pomiluvan gre{nik, ~ie{to bodata i pravoto na ~ovekot da bira, da ima sloboden izbor. ime se pi{uva vo Knigata na ìvotot, ili ve~na smrt ako do Ovaa teologija e ~isto kr{ewe na bibliskoto u~ewa za us- kraj ostanal gre{nik, i negovoto ime se zapi{uva vo Kniga- lovnost (2. Mojs. 19,5.6; 5. Mojseeva 28,1.15; Eremija 18,7-10). ta na smrtta. Poimot “predestinacija” ne se spomenuva vo Stariot, tuku Otkako }e gi izgovori zborovite “Se svr{i”, Hristos ja samo vo Noviot zavet, i toa vkupno {est pati. ]e gi citirame objavuva odlukata na nebesniot sud: site tie mesta. “Gre{nikot i ponatamu neka gre{i, poganiot i ponata- 1. “Za da go napravat ona {to tvojata raka i tvojata volja mu neka se pogani, pravednikot i ponatamu neka ìvee pra- odnapred opredelile da se zbidne.” (Dela 4,28) vedno, i svetiot i pnatamu neka se posvetuva!” (Otkrovenie 2. “Za{to onie koi gi poznava{e odnapred, niv i gi pred- 22,11). - So drugi zborovi, koj kako {to }e se zate~e vo mi- opredeli da se preobrazat spored likot na negoviot Sin, za got koga se izdava ovoj proglas, takov ostanuva za ve~nost - Toj da bide provoroden me|u mnogute bra}a.” (Rimjanite 8,29) ili gre{en za ve~na smrt, ili praveden i svet, za ve~en ìvot. 3. “Onie koi gi predopredeli, niv i gi povika, a onie koi Na nebesniot sud na Hrista “mu be{e predadena vlasta, gi povika, niv i gi opravda, a onie koi gi opravda, niv i gi ~esta i carstvoto za da mu sluàt site narodi, plemiwa i jazi- proslavi.” (Rimjanite 8,30) ci. Negovata vlast e ve~na vlast i nikoga{ nema da pomine, 4. “Tuku govorime za Bo`jata mudrost, vo tajna, skriena, negovoto carstvo nema da propadne” (Daniel 7,9.10.13.14). koja Bog od damnina ja predopredelil za na{a slava.” (1. Ko- Vedna{ potoa Hristos doa|a na ovaa zemja po vtorpat rin}anite 2,7) “kako car nad carevite i kako gospodar nad gospodarite” da 5. “Toj odnapred n# opredeli za da n# posini preku Isusa mu dade “sekomu spored negovite dela” (Otkrovenie 19,16; Hrista, spored blagonaklonosta na svojata volja.” (Efes. 1,5) 22,12). Po~nuva tretata faza od planot na spasenieto koga 6. “Vo kogo i nie bevme izbrani za naslednici, za{to bev- “carstvoto }e go prezemat svetite (spasenite) na Sevi{niot, me odnapred opredeleni spored namerata na Onoj koj pravi s# i tie }e go poseduvaat za veki vekov” (Daniel 7,18). po sovetot na svojata volja.” (Efescite 1,11).

298 299 ìvot. Koga se kaùva deka Bog kaznuva ili ukaùva milosr- Za poimot predopredelenost vo Noviot zavet se upotrebe- die spored svojata volja, toa nas n# opomenuva da ne barame ni razli~ni zborovi, kako {to se zamisla ili namera. Vo nikakva pri~ina nadvor od negovata volja... Svetoto pismo postojat i zborovi koi glasat poinaku, no imaat “Zatoa {to Bo`jata volja e takvo vrvno i suvereno pravi- sli~no zna~ewe. Na primer, ni{to ne se slu~uva {to Bog ne lo na pravdata - s# {to saka treba da se smeta za pravda zatoa predvidel i ne re{il; ime zapi{ano od sozdavaweto na sve- {to Toj taka saka. Spored toa, koga se pra{uva - zo{to Bog go tot vo knigata na ìvotot; Bog rasporedil s#; imiwata zapi{a- storil toa - treba da se odgovori: zatoa {to taka sakal. Ako ni na nebesata... So niv se srodni i nekoi formulacii od Sta- se premine i preku toa i se pra{uva: zo{to taka sakal - toa riot zavet, kako {to se Bo`ja namera, Bo`ja volja, Bo`ja zave}e e postavuvawe na pra{awa koi zasegaat pove}e i podale- misla, Bo`ja odluka. “Denovite mi bea odredeni u{te dodeka ku od Bo`jata volja, a toa ne e mo`no. Zatoa ~ove~kata smelost ne be{e nieden.” (Psalm 139,16) treba da se odmeri i da ne go bara ona {to ne $ pripa|a...” Ako ova pra{awe go razgleduvame izdeleno od konteks- 1 tot na Biblijata (tota skriptura- cela Biblija), kako crkov- Kako dokaz za “neumesnite” pra{awa vo vrska so Bo`jiot nite pisateli od dale~nite vremiwa, sigurno }e dojdeme do izbor spored koj nekoi lu|e se opredeleni za spasenie, a drugi pogre{en zaklu~ok za ~ove~kata “sudbina”, pa i do tvrdiot, za uni{tuvawe, Kalvin gi naveduva zborovite na apostol Pavle fatalisti~ki zaklu~ok za predopredelenost nekoi lu|e da od poslanieto do Rimjanite 9,20-21: “Koj si ti, ~ove~e, da se bidat spaseni, a drugi, nezavisno od nivnata vera, predopre- rasprava{ so Boga? Zar rakotvorbata }e mu re~e na svojot deleni za ve~na propast. tvorec: ‘Zo{to vaka si me napravil?’ Ili, zar grn~arot nema Vo noviot vek najtvrd zastapnik na u~eweto za bezuslov- pravo nad glinata, od istata smesa da napravi eden sad za pona predopredelenost bil @an Kalvin (1509-1564), {vajcar- ~esna, a drug za sekojdnevna upotreba?” sko-francuski reformator, spored kogo celo edno krilo od Bez somnenie, vakvoto u~ewe vo kalvinizmot pridonelo protestantizmot e nare~eno kalvinizam, koj se pojavil na ver- negovite sledbenici da $ se pot~inat na Bo`jata volja. No skata scena na Evropa cel eden milenium po Avgustina, ~ie{to nim hristijanstvoto ne im nosi radosna vest za spasenie. I vlijanie vrz protestantskite doktrini ne treba da se zanemari. ovaa nauka e pesimisti~ka kolku i anti~koto sfa}awe za neiz- Ne e ednostavno da se izloì Kalvinovoto sfa}awe za be`nost na sudbinata {to im ja opredelile bogovite na lu|eto. predestinacija bez da se stekne vpe~atok za krajna beznade`nost koga e vo pra{awe ~ove~koto opravdanie i spasenie. Bo`jata Izbrani za spasenie veli~estvenost - smeta Kalvin - ja nadminuva sposobnosta na ~ove~koto sfa}awe i zatoa treba da se slavi negovata vozvi{e- “Gi zemam denes za svedoci protiv vas neboto i zemjata nost, a ne smelo da se ispituvaat negovite nameri, da se pre~e- deka pred vas stavam ìvot i smrt, blagoslov i prokletstvo. koruvaat granicite na Svetoto pismo i pri~inite za sopstve- I taka, izberi go ìvotot... za da ìvee{ ti i tvoeto potoms- nata propast da se baraat vo tajnite za koi Bog smetal deka ne tvo.” (5. Mojseeva 30,19) e dobro da im gi otkrie na lu|eto. “Me|utoa, ako ne vi e ugodno da mu sluìte na Gospoda, Kalvin kaùva: “ôvekot hristijanin sekoga{ treba da toga{ denes izberete komu }e mu sluìte... a jas i mojot dom bide umeren, i koga }e vidi deka Bo`jata sveta usta e zatvore- }e mu sluìme na Gospoda.” (Isus Navin 24,15) na, i toj treba da go zatvori patot na svoeto barawe... Premud- Zna~i spasenieto e na{ izbor. Na{ite odluki ja odredu- rost ja narekuvame ve~nata Bo`ja mudrost so koja opredelil vaat na{ata sudbina i vo tekot na ìvotot i za ve~nosta. Na- {to saka da stori od sekoj ~ovek poedine~no, za{to ne gi soz- {ata idnina ne e odredena, na{iot kraj nikade ne e zapi{an dava site vo isti uslovi, tuku edni gi opredeluva za ve~en na po~etokot na na{iot ìvot. ìvot, a drugi za ve~no prokletstvo. Spored celta za koja ~ove- Lu|eto vo anti~ko vreme smetale deka nivnite bogovi se kot e sozdaden velime deka toj e predopredelen za smrt ili za surovi gospodari koi kapriciozno se igraat so ~ove~kiot

300 301 ìvot; ~ovekot za niv e igra~ka. [to i da se napravi, dobro ili zlo, sudbinata }e se ispolni - pesimisti~ki mora da se o~ekuva da se ispolni voljata na bogovite. [to moèl da stori tuka ~ovekot vo toa vreme? Moèbi moèl da im prinesuva `rtvi na bogovite ili da im drì falbospevi za da gi smilosa. No morbidnata drama na Sofokle gi u~ela deka sudbinata ne moè da se izbegne. BIBLIJATA ZA ÔVE^KITE POSREDNI- Spored Svetoto pismo, postoi predopredelenost ne kako CI ME\U BOGA I GRE[NICITE odnapred donesena odluka koj }e bide spasen, a na kogo mu e nameneta ve~na smrt, tuku kako mo`nost za eden ili za drug ishod. Spored tvrdite sfa}awa za predopredelenost, na nekoi nitu nivnata cvrsta vera nitu ìvotot spored Bo`jite zako- Grevovite da se ispovedaat edinstveno pred Boga - ni ne moàt da im pomognat, za{to ve}e se opredeleni za prok- ne vo ispovedalna pred uvoto na smrten sve{tenik letstvo. Vakvoto zastranuvawe, koe{to e prifateno vo nekoi protestantski sredini, nema temel vo Svetoto pismo; toa se Nikade vo Biblijata Bog ne zapoveda nitu pak bara od protivi ne samo na zdraviot razum, tuku i na su{tinata na lu|eto da odat kaj sve{tenicite vo ispovedalna i tamu, pred karakterot na Tvorecot - na negovata beskrajna dobrina i qu- uvoto na smrtni lu|e, da gi ispovedaat svoite grevovi, {to e bov sprema ~ove{tvoto {to go sozdal. svoevidno poniùvawe. Gospod veli: “Pred vas stavam ìvot i smrt, blagoslov i Grev pred Boga pravat sve{tenicite {to si dozvoluvaat prokletstvo.” I n# sovetuva: “Izberi go ìvotot... za da ìvee{ sebesi takva sloboda i drskost da se poigruvaat so neupate- ti i tvoeto potomstvo.” (5. Mojseeva 30,19) nosta na vernicite i da gi podjarmuvaat i poniùvaat povikuvaj}i gi vo ispovedalna da gi ispoveduvaat svoite grevovi pred niv, prezemaj}i uloga na zastapnici me|u niv i Boga. Literatura: Nedopustlivo e tie (sve{tenicite) da im gi pro{tavaat grevovite na gre{nicite ili istite tie da mu gi prenesuvaat na 1. Citatite se zemeni od knigata:Nauk hri{}anske vere, Knjizarnica Z. Hrista. Nim nikoj ne im dal pravo da igraat uloga na posred- Stojanovi}a, Novi Sad, 1996, u prevodu Ivanke Pavlovic nici, pravo na toj na~in da se zastapuvaat za vernicite pred Boga, za{to “eden e Bog, i eden e Posrednikot me|u Boga i lu|eto - ôvekot Isus Hristos, koj se dade sebesi kako otkup za site” (1. Timotej 2,5.6). - Kako moème i kako smeeme ovoj stih da go razbereme poinaku? Prezemaj}i mu ja na Hrista negovata sve{teni~ka slu`- ba i uloga kako edinstven posrednik i zastapnik na gre{nicite pred Boga i prenaso~uvaj}i go nivniot pogled od slu`- bata vo nebesnoto Svetili{te kon slu`bata na zemnoto sve{- tenstvo i kon zemniot hram, crkvata “go huli negovoto (Hris- tovoto) ime i negoviot {ator (negovoto Svetili{te na neboto)” (Otkrovenie 13,6). Isus Hristos e na{ edinstven sve{tenik i prvosve{tenik i samo Toj se “dade sebesi kako otkup za site”, {to zna~i, samo

302 303 Toj ima pravo i zaslugi da pro{tava grevovi - i nikoj drug. Ponatamu, vernicite doa|ale kaj sve{tenikot koj odel Nemu ne mu se potrebni nikakvi pomo{nici i asistenti pri od grad vo grad i vo negovoto kov~eè pu{tale zlatnici, nau- izvr{uvaweto na taa slu`ba. ~eni od sve{tenstvoto i uvereni deka, koga }e yvekne zlat- Sve{tenikot treba da go upati vernikot ne vo ispove- nikot vo kov~eèto, nivnite mili i dragi pokojnici vedna{ dalna, da se ispoveda pred nego, tuku vo kled, nasamo, daleku od pekolnite maki na ~istili{teto preminuvaat vo rajot. - od o~ite i u{ite na koe i da e ìvo sozdanie, da mu gi ispove- Ne{to {to voop{to ne moè da se goltne. da svoite grevovi direktno na nebesniot Sve{tenik, Hris- Vo Rim postojat stari grobi{ta, kade {to se zakopani tos. multimilioneri, na ~ija{to kapija stoi natpis na latinski: Luter do{ol vo èstok sudir so sve{tenstvoto na crk- Indulgentia plenaria quotidiana et aeterna pro vivis et defunctis,{to vata vo vrska so pra{aweto na takanare~enite indulgencii zna~i: “Oprosnici (pro{ki) celosni, sekojdnevni i ve~ni, za ili oprosnici (pro{talnici), sudir koj vodel kon rascep, ìvite i za mrtvite!” kon raskol, od koj se rodila slavnata reformacija koja sve- O~igledno e deka bogatite pokojnici {to po~ivaat vo tot go izvela od mrakot na bezdnata vo koja go frlila i so ovie grobi{ta dale ogromni sumi pari vo crkvata, so {to vekovi go drèla vo nepodnoslivi stegi Katoli~kata crkva, od sve{tenicite kupile celosna pro{ka za site svoi grevovi i donela sloboda na mislata i sovesta. (Za sve{tenicite kako - minati, sega{ni i idni - kako i pro{ka za grevovite na svo- huliteli koga im gi pro{tavaat grevovite na gre{nicite - ite pokojnici, koi so toa dobile pravo da preminat od ~isti- pove}e vo podnaslovot “Bogohulnik, bezzakonik i anti- li{teto vo rajot. hrist”). Da, po~ituvani, od tie pri~ini pokajanieto i pro{tavaweto na grevovite na gre{nicite crkvata gi podignala na Pro{ka na sega{nite, minatite, pa duri i na rang ili na nivo na sveta crkovna tajna, obred ili sakrament, idnite grevovi - za pari! kako orudie vo racete na sve{tenstvoto za da moè da manipulira so vernicite. Spored rimokatoli~koto u~ewe, svetcite napravile pove}e dobri dela otkolku {to im bilo potrebno za nivno li~no spasenie. Tie “odvi{ni” dobri dela na svetcite ja so- Pove}e za dene{nite sve{tenici kako posredni- ~inuvaat duhovnata riznica so koja raspolaga papata, pa toj ci me|u Boga i gre{nicite od nea moè da im dade pro{ka za grevovite na vernite rimo- katolici koi davaat prilog za da dobijat takva oprosnica1. Napolno nebibliska e naukata i na Pravoslavnata crk- Zna~i, spored taa pogubna nauka na spomenatata crkva, va za pro{tavawe na grevovite spored koja sve{tenikot, izgo- gre{nicite za svoite grevovi moàt da se otkupat so pari, varaj}i odredena formula, mu gi pro{tava grevovite na gre{- Bo`jata milost moè da se kupi za zlatnici, a za grevot ne e nikot. neophodno nitu pokajanie. Vo taa prigoda gre{nikot od sve{- Otkako gre{nikot }e se ispoveda pred sve{tenikot, toj, tenikot dobival pismen dokument, oprosnica ili indulgen- spored svoja procenka, ~ita otpusna formula: cija vo koja pi{uvalo i se tvrdelo deka nemu mu se prosteni “Gospod i Bog na{ Isus Hristos so blagodatta i milos- sega{nite, minatite, pa duri i idnite grevovi - grevovite ta na svoeto ~ovekoqubie, ~edo duhovno, neka ti gi prosti site {to }e gi napravi vo idnina - {to pretstavuvalo svoevidna tvoi grevovi. Jas, nedostojniot jerej (sve{tenik), so vlasta stimulacija za gre{nicite pove}e da gre{at, a crkvata pove}e {to mi e dadena od nego, ti prostuvam i te razre{uvam od pari da spe~ali! Grd falsifikat na Hristovata sve{teni~ka site tvoi grevovi vo imeto na Otecot i Sinot i Svetiot Duh.” i posredni~ka slu`ba vo nebesnoto Svetili{te! ûdno i ne- Zgora na toa, ako sve{tenikot oceni deka “grevovite se sfatlivo! Milost i pro{ka da se kupuvaat za pari! Krajno od takov stepen da ne moè vedna{ da se izre~e ovaa formu- nebibliska i bezbo`na kategorija! la za nivna pro{ka, toj na pokajnikot mu odreduva epitimija

304 305 dat kaj nego takvi kakvi {to se, nedostojni, bez da go uslovu- koja (navodno) nema kazneno-praven karakter, tuku (nekakov) medicinsko-pedago{ki, popraven (prili~no maglivo i nejas- va nivnoto pokajanie i prifa}awe i bez da gi prisiluva pret- no!), i otkako }e ja izdrì epitimijata vo smirenie, dobiva hodno da ispolnat opredeleni uslovi i da pominat niz kazna: razvrzuvawe” - sve{tenikot go razvrzuva: “te razre{uvam od “Dojdete kaj mene site onemo{teni i obremeneti, jas }e site tvoi grevovi.”2 vi dadam po~inka. Zemete go mojot jarem na sebe i nau~ete Epitimija zna~i crkovna kazna (prokletstvo) - izolacija, se od mene, za{to jas sum krotok i ponizen po srce; a vie }e zabrana i celosno isklu~uvawe na vernikot-gre{nik od aktivno najdete po~inka za svoite du{i, za{to mojot jarem e podnos- u~estvo vo crkovniot ìvot, so {to mu se odzema i pravoto na liv i mojot tovar e lesen ” (Matej 11,28-30). pri~est, pravoto na kr{tevka i ven~avka vo crkvata i site drugi Komu Hristos mu go odloìl pro{tavaweto i komu mu prava. Vo zavisnost od teìnata na grevot na gre{nikot i od opredelil epitimija ili pokora pred da mu prosti i da go “razumnata procenka na sve{tenikot”, epitimijata ili cr- razvrze od grevot? kovnata kazna moè da trae podolgo ili pokratko - eden ili U{te pove}e, Juda bil golem gre{nik koj ve}e skoval pove}e meseci ili edna godina..., dodeka gre{nikot ne se popravi plan i se dogovoril so sve{tenicite da im go predade Hris- i udostoi povtorno da se vrati vo aktivniot ìvot na crkvata ta. No, iako go znael toa, Hristos i nemu - na najgolemiot i i da mu se vrati pravoto na pri~est. na najnedostojniot gre{nik - mu podal leb i vino (pri~est), Namesto epitimija, vo Katoli~kata crkva se koristi kako i na site apostoli, i ne go li{il od toa pravo i predim- zborot “pokora” so ekvivalentno zna~ewe. Pokora: kazna; ona stvo zatoa {to bil gre{nik. Spored toa, ne e sve{tenikot {to mora gre{nikot da go stori za da gi okae grevovite; kazna toj koj opredeluva koj e dostoen, a koj nedostoen da primi pri- {to mora da ja podnese gre{nikot za grevot; toa e sakrament, ~est, za{to toa pravo mu pripa|a isklu~ivo na Boga, i toj ne obred, povrzan so pokajanieto i ispovedaweto na grevovite, smee nikogo da li{i od toa predimstvo. Sve{tenikot e dol- ispoved; edna od svetite crkovni tajni ili sakramenti; do- èn prethodno da gi pou~i vernicite i da gi povika: “Sekoj bro delo {to }e mu go odredi ispovednikot kako kazna za gre- neka se ispituva sebesi, pa potoa da jade od lebot i da pie od vovite na gre{nikot. ~a{ata”, i da im obrne vnimanie: “za{to sekoj {tojade od Pred da gi izgovori zborovite: “Vo ime na Otecot, Si- lebot ili pie od Gospodovata ~a{a na nedostoen na~in, }e bide not i Svetiot Duh jas te razvrzuvam od tvoite grevovi”, ispo- vinoven za teloto i za krvta na Gospoda... i jade i pie za svo- vednikot na gre{nikot, koj gi ispovedal svoite grevovi pred ja osuda” (1. Korin}anite 11,27-29), i na kraj da gi ostavi sekoj negovoto uvo vo ispovedalna, moè da mu opredeli pokora - sam da odlu~i dali e dostoen ili nedostoen da primi pri~est. da izmoli tri molitvi “O~e na{”, tri ili pove}e molitvi “Zdravo Marijo”, nekolku molitvi “Slava na Otecot”, ili da go upati na dobri dela: da dade dobrovolen dar vo crkva- Hristos e brilijanten Spasitel koj poinaku im ta, da plati misa, da posti, da se moli, da odi na nekoe pok- gi pro{tava grevovite na gre{nicite lonenie ili da izvr{i nekoja druga aktivnost, so {to ispovednikot go osloboduva od grevovite. Edna{ pred Hrista fariseite dovele golema gre{nica, Kade najdoa Pravoslavnata i Katoli~kata crkva vo Bib- èna fatena vo prequba, izrkana i isplukana od op{testvoto lijata opravdanie na pokajnikot za odredeni grevovi da mu i kako op{testven smet isfrlena na buni{te. Za toj nejzin odreduvaat epitimija ili pokora pred sve{tenikot da go“raz - golem grev Hristos na gre{nicata ne $ opredelil nikakva vrze” ili da go “razre{i” od grevot? Zar so toa ne go poniù- epitimija nitu pokora za da go okae grevot i da go izbri{e vaat gre{nikot koga mu go odloùvaat “razvrzuvaweto” ili svojot sram. Pro{tavaweto na grevot ne $ go odloìl za “razre{uvaweto” od grevot, prisiluvaj}i go prethodno da podocna, baraj}i od nea prethodno da ispolni nekakvi uslovi, ispolni opredeleni uslovi i da podnese sankcii i kazna pred osven pokajanie, {to vo ovoj slu~aj bilo o~igledno. Toj ne da mu bide prosteno? Hristos gi povikuva gre{nicite da doj- baral od nea prethodno da izmoli tri, pet ili pove}e molit-

306 307 na najstariot zanaet na svetot i po~nala da go prodava svoevi “O~e na{”, ili nekolku molitvi “Slava na Otecot”, ne ja to telo, da zarabotuva zanimavaj}i se so prostitucija. Od pratil na nekakvo prethodno poklonenie, nitu pak vo crk- po~etok dobro $ odelo. Duri za{tedila pogolema suma od vata da dade dar. Hristos ne ja poniùval i onaka poniènata parite {to gi zarabotila prodavaj}i se sebesi i so niv kupila i izmaltretirana èna gre{nica, tuku vedna{ go prifatil sad od alabaster so eden litar skapocen miris. nejzinoto pokajanie i vedna{ $ prostil, istiot mig ja razre- No naskoro nejzinata sovest po~nal da ja nagrizuva crv {il od nejziniot grev, osloboduvaj}i ja od toa grdo breme na nezadovolstvo, da ja pritiska ma~na vina i da ja razjaduva {to ja pritiskalo, {to ja poniìlo i ja spu{tilo na najni- te{ka samoosuda {to dozvolila da padne tolku nisko i da sko mo`no nivo, $ podal raka i ja izvlekol od bezdnata vo stane op{testven {lajm i, kako {to kaàvme za prethodna- koja{to ja strupolil grevot {to go napravila. “Ni jas ne te ta gre{nica, izrkana i isplukana od zaednicata, pometena i osuduvam, $ veli Isus, odi si i otsega ne gre{i ve}e” (Jovan isfrlena na |ubri{te. Kako obgoreno drvo i glamna istrga- 8,3-11). na od ogan, so zagubeno dostoinstvo, so navedena glava i obez- Hristovite zborovi “Ni jas ne te osuduvam”, vo u{ite na vredena kako ~ove~ko su{testvo, prezrena, ponièna i otfr- ovaa ispla{ena i ponièna èna prozvu~ile kako najubava lena od site, so mra~na idnina, Marija se nao|a vo o~ajna sos- i najmila muzika {to koga i da e taa ja slu{nala vo svojot tojba i vo bezizlez - se prezira, se gadi i se gnasi samata od ìvot. Hristos “n# oslobodi od na{ite grevovi preku svoja- sebesi. ta krv” (Otkrovenie 1,5). Vo takva ekstremno mizerna i o~ajna sostojba, Marija U{te eden slu~aj za koj Isus tvrdi deka }e se povtoruva slu{nala za Isusa koj prifa}a takvi slu~ai, kako nejzini- i preraskaùva nasekade i niz site vekovi s# do krajot na ot, i nivniot problem go re{ava na brilijanten na~in vo niv- svetot kako spomen na eden izvonredno vaèn nastan {to go na polza. Im podava raka i navistina gi vadi od dlabokata beleàt site ~etvorica evangelisti. Stanuva zbor za Mari- bezdna vo koja gi strupolil grevot i op{testvoto i vo koja ja Magdalena od Vitanija, od koja Isus sedum pati isteruval gi obezli~ile kako ~ove~ki su{testva, postavuvaj}i gi niv- |avoli (Luka 8,2) - ista, a moèbi i pogolema gre{nica od nite noze na cvrsta po~va; bez nikakvi, bukvalno, bez nikakvi prethodnata {to ja opi{avme. prethodni uslovuvawa, epitimii i pokori, Isus go prifa}a Marija bila ubava, mlada, komunikativna, no i naivna nivnoto pokajanie, im go pro{tava grevot i im go bri{e niv- devojka - osobini {to mu dale mo`nost na nejziniot lukav i noto gre{no, mizerno i grozno minato, gi is~istuva so svo- ve{t kom{ija i podlec, farisejot Simon Leprozniot, da $ jata krv i od najgolemi gre{nici pravi najgolemi pravedni- postavi stapica i prepka od koja taa se prepnala, se liznala ci, so povrateno ~ove~ko dostoinstvo i so svetla idnina, taka i padnala - napravila prequba so nego za koja vedna{ se ras- {to tie ne se ve}e op{testven smet, tuku povtorno integra- ~ulo me|u ìtelite na male~koto selo Vitanija koi ja ìgo- len del na ~ove~kata zaednica, stoej}i prostum i so krenata sale kako nemoralna i po~nale so prst da pokaùvat kon nea glava me|u svoite najbliski i najdale~ni od koi bea otfrle- kako opasna èna za maìte vo toj kraj. ni kako izrod. Ne moèj}i da go podnese sramot i osudata od svoite so- Po~ituvani, Isus taka go re{aval problemot na grevot gra|ani zatoa {to gi pogazila visokite op{testveni normi na gre{nicite. Toj taka go re{il i te{kiot problem na Mari- i pravila na moralno odnesuvawe na svoeto vreme, progonu- ja so koja imal pove}e sredbi i od koja isteruval |avoli. vana od nivnata zloba i so krvavi prostrelni rani vo srce- Digresijata {to ja napravivme vo vrska so Marija }e ni to {to $ gi zadavale ostrite streli na molwite {to mol- pomogne da navlezeme vo srcevinata na problemot povrzan so skale od nivnite o~i, Marija go napu{ta svoeto rodno mes- pro{tavaweto na grevot. Kom{ijata na Marija, Simon Lep- to i se upatuva na sever, kade {to nao|a zasolni{te vo pre- rozniot, vo svojot dom priredil gozba za Isusa i za aposto- krasnoto selo na ju`niot breg na Galilejskoto Ezero, nare- lite, na koja bil povikan i bratot na Marija, Lazar, kogo ~eno Magdala - ottamu i imeto Marija Magdalena. Nemaj}i Isus pred toa go voskresnal od mrtvite. Farisejot Simon {to da raboti i od {to da preìvee, taa, za àl, se sopnala

308 309 Hristos im rekol na apostolite: “Ostavete ja! Zo{to $ zabolel od neizle~livata bolest lepra od koja{to go isce- dodevate? Taa mi napravi dobro delo. Siromasi imate seko- lil Isus, i verojatno, vo znak na blagodarnost, toj vo negova ga{ so vas i moète da im pravite dobro koga }e posakate, a ~est ja priredil ovaa gozba vo svojot dom. Sestra $ na Mari- mene me nemate sekoga{. Toa {to moè{e, taa go stori: Go ja, Marta, kako iskusna gotva~ka, bila povikana da zgotvi pomaza moeto telo za zakop. Vistina vi velam, kade i da bide vkusno jadewe za gostite. propovedano evangelieto, po celiot svet, }e se raskaùva {to Naedna{, kako od zemja da niknala, vo prostorijata me|u napravi taa, vo nejzin spomen.” gostite se pojavuva Marija {to, spored toga{nite normi na Me|utoa, Simon Leprozniot reagira poinaku. Toa {to moralno odnesuvawe, bilo nezamislivo i nedopustlivo - èna, go pravi Marija za nego e krajno nevkusno i najobi~na èn- sama, da se najde me|u pogolema grupa maì. ska sueta. Vo sebesi toj si veli: “Da e ovoj (Isus) Prorokot, Gledano so o~ite na lu|eto na nejzinoto vreme, u{te po- bi znael koja i kakva e ovaa èna {to se dopira do nego: deka ve}e v~udoviduva nejzinoto odnesuvawe i aktivnostite vo koi e gre{nica.” No Isus javno mu veli: “Simone, imam da ti zaplivala vo taa prigoda vo prisustvo na heterogeniot sos- kaàm ne{to... Ja gleda{ li ovaa èna? Vlegov vo tvojot dom! tav na grupata so ekstremno razli~ni interesi, sfa}awa i Ti ne mi dade voda za nozete, a taa so solzi mi gi oblea nozete pogledi. Da go pro~itame izve{tajot za toj nastan. i so svojata kosa gi izbri{a. Ti ne mi dade celiv, a taa, ot- “Koga Isus be{e vo Vitanija, vo ku}ata na Simona Lep- kako vlegov, ne prestana da mi gi celiva nozete. Ti ne mi ja rozniot... i prilegna kraj trpezata”, zaedno so “onie koi so pomaza glavata so maslo, a taa mi gi pomaza nozete so miro. nego bea prilegnati kraj trpezata... edna èna od gradot... Zatoa ti velam, prosteni $ se mnogu grevovi, za{to ima{e Marija... koja be{e gre{nica, koga dozna deka Toj e... vo mnogu qubov; komu malku mu se prostuva - toj malku qubi. A ku}ata na farisejot, donese so sebe sad od alabaster so... li- nejze $ re~e: ‘Prosteni ti se grevovite! Tvojata vera te spa- tar miro od ~ist i skapocen nard, gi pomaza Isusovite noze si! Odi si so mir!’” (Luka 7,36-50; Matej 26,6-13; Marko 14,3- i gi izbri{a so svojata kosa, a ku}ata se napolni so miris 9; Jovan 1-8). od miroto”. Ponesena na kriljata na radosta {to Hristos $ podal Matej kaùva deka Marija “skapoceniot miris go izlea raka i ja izvlekol od ambisot vo koj se urnala koga se sopna- vrz negovata glava dodeka be{e prilegnat kraj trpezata”. la i liznala, i od sre}ata {to ja premestil od smetli{teto Marko dopolnuva i kaùva deka Marija “go skr{i sadot od na svetot vo carskite odai na svojata milost, rasprskuvaj}i alabaster i go izlea miroto vrz negovata glava”. A Luka dogo nejzinoto gre{no minato i sozdavaj}i od nea pak gordo dava: Marija “zastana zad nego, do negovite noze pla~ej}i, i ~ove~ko su{testvo so krenata glava, Marija vo taa prigoda po~na da mu gi mie nozete so solzi i da gi bri{e so svojata se odnesuva taka kako {to se odnesuva. kosa; taa gi celiva{e negovite noze i gi pomazuva{e so miro.” Ne osvrnuvaj}i se na visokite standardi na moralno Kako reagira grupata? Apostolite, me|u niv i Juda: odnesuvawe na svoeto vreme, preskoknuvaj}i gi tie kruti i “Zo{to vakvo rasturawe? Toj miris moè{e da bide proda- strogi ramki, pravila i normi, bez da vodi smetka za zajad- den skapo... za pove}e od trista denarii... i da im se razdade livite zabele{ki i pogledi na apostolite i na podlecot na siromasite”. Simon i, od ~ove~ka gledna to~ka, izloùvaj}i se na rizik, O~igledno e deka apostolite se kusogledi i niv gi zasega taa, nemaj}i druga mo`nost, javno na toj na~in go izleva svoeto srce pred Hrista - ne niz zborovi, tuku niz solzi. Zboro- samo materijalniot efekt na {tetata {to ja napravila Mari- vite ne se tolku silni za da se iskaè silniot poriv na ra- ja, bez da navlezat vo su{tinata i da ja sfatat vistinskata vred- dost, zadovolstvo i blagodarnost kon Hrista {to blikale nost i celta na nejzinoto delo. Juda siromasite gi zema vo kako silen vrutok od nejzinoto, do neodamna skr{eno, ja- za{tita ne zatoa {to tie posebno mu leàt na srce, tuku od dosano i glamnosano srce, ne se dovolno silni da go opi{at sebi~ni pobudi “bidej}i be{e kradec; kaj nego be{e ~ekmeèto nejziniot nov prekrasen vnatre{en ~uvstven ìvot i svet {to so pari i potkraduva{e od ona {to go pu{taa vo nego”.

310 311 dojdov na ovoj svet, da im ovozmoàm na site gre{nici da go sozdal Hristos vo nea koga $ gi prostil grevovite i ja postapat taka so svoite grevovi, kako {to postapi ti. vratil vo ~ove~kata zaednica. Pla~i, Marijo, ispla~i se nad moite noze i isprazni ja Se pra{uvame kolkavo breme na grevot Hristos simnal du{ata od talogot na gor~inata na ìvotot, isplukaj go od od nea, kolku silni prangii skr{il i te{ki sinxiri raski- sebe {lajmot na grevot {to te zadu{uva; isplukaj go vrz mo- nal vo koi demonite, so koi bila obzemena, ja vrzale i ja oko- jata glava i potro{i gi site bigorni solzi, za{to nema ve}e vale nejzinata du{a, i potoa, vo kakva sloboda zaplivalo nej- da pla~e{ zaradi tvoeto gre{no minato, bidej}i toa ti e zinoto srce {to izlealo tolkavo koli~estvo solzi so koi gi prosteno i zaboraveno, a ti si is~istena so mojata krv i vo obleala nozete na na{iot Spasitel i gi izbri{ala so svoite tebe e vsadena nova priroda, i od sega }e lee{ solzi rados- bujni kosi! nici za prekrasnata idnina {to te o~ekuva. Po~ituvani, Marija pla~ela ednovremeno od àlost i od Bravo, Marija! Ti velam: “Kade i da bide propovedano silna bolka {to lu|eto se tolku zlobni, podli i svirepi, {to evangelieto, po celiot svet, }e se raskaùva” tvoeto delo, vo ja isklu~ile od svojata sredina i zaednica kako gre{nica, ja tvoj spomen. “Prosteni ti se grevovite! Tvojata vera te spa- turnale i ja isfrlile kako smet na smetli{te, no ednovre- si! Odi si so mir!” meno taa leela drobni solzi radosnici {to Hristos ja izba- I navistina Marija zaminala rastovarena od te{koto vil od kanxite na grevot i od nivnata zloba. breme {to ja pritiskalo i so razigrano i raspeano srce se vra- Vo taa ekstremno nepovolna situacija i krajno nepod- tila vo normalniot ìvot na ~ove~kata zaednica, bezmerno noslivi okolnosti vo koi neo~ekuvano zapadnala, zbuneta i blagodarna na Hrista {to ja udostoil i bez nikavi prethodni izloèna na zajadliv prezir i podbiv od apostolite, osobeno uslovuvawa ja prifatil takva kakva {to bila, ekstremno ne- od Juda i farisejot Simon, Isus ja zema Marija vo za{tita, dostojna, i ja presozdal vo gordo ~ove~ko su{testvo, so krena- velej}i im: “Ostavete ja! Zo{to $ dodevate? Taa mi napravi ta glava i so pogled naso~en kon slavnata bleskotna idnina. dobro delo.” Dragi moi, ni traga ni glas od nekakva epitimija ili Taa, za apostolite i za Simona podlecot, nevkusna i suet- pokora kaj golemata gre{nica Marija! Hristos ne $ odredil na postapka na Marija, Hristos ja prifa}a kako brilijantna nikakvo dopolnitelno pokajanie, ne ja poniùval, nitu pak aktivnost i ~ekor {to treba da gi prezeme sekoj gre{nik i $ go odloìl pro{tavaweto na grevot. Ni traga ni glas od gre{nica {to se nao|a vo nejzinite opinci za da se oslobo- nekakvo ispovedawe na gre{nikot vo ispovedalna pred uvo- di od toa gnasno breme nare~eno grev. to na smrten sve{tenik koj, zgora na toa, si zema pravo da Go gledame i go slu{ame Hrista kako ja poddrùva i ja mu odredi na gre{nikot soodvetna epitimija ili pokora, vo stimulira, zbunetata, rasplakana, uàlena i jadosana Mari- zavisnost od teìnata na grevot {to go napravil. Hristos ja vo nejzinite napori postapkata da ja izvede do kraj, velej}i vedna{ pro{tava. Na razbojnikot na krstot koj se pokajal, $: Bravo Marija, ti “pravi{ dobro delo”. Izvonredno posta- Toj vedna{ mu prostil, a razbojnik e, moèbi ubiec, golem pi koga skapoceniot miris go izlea vrz mojata glava. Toj kriminalec... miris ti go kupi so parite {to gi zaraboti prodavaj}i go svo- Po~ituvani, zo{to ovaa tolku ednostavna i kristalno eto telo, i zaedno so nego, ti vrz mojata glava ja izlea i svo- jasna Hristova nauka za pokajanieto na gre{nicite i za pro{- jata prequba, ja prenese vrz mene osilkata na vinata {to ja tavaweto na nivnite grevovi Crkvata tolku mnogu ja uslo`- bocka{e tvojata sovest i te progonuva{e zatoa {to gre{e{e nila i mistificirala i od nea sozdala sveta crkovna tajna, i {to pliva{e vo grevovi. Vo skapoceniot sad od alabaster poseben obred ili sakrament? Ednostavno: za da se zgolemi mo}ta na sve{tenstvoto; mo`nost toa da skoncentrira ogrom- bea smesteni tvoite bolki, jadovi i tagi, tvojot ~emer, tvo- na vlast vo svoi race, visoko da se izdigne nad vernicite, da jata òl~ka, tvoeto gre{no minato - no, seto toa ti go izlea manipulira so niv i suvereno da vladee nad niv! No, vo Bib- vrz mojata glava. Jas toa go prifa}am za{to taka treba{e da lijata nema mesto nitu opravdanie za takvo ne{to! postapi{, i dobro stori {to postapi taka, bidej}i jas za toa

312 313 ispovedame nasamo pred Boga. Tajnite grevovi smee da gi Zatoa dol`nost na sve{tenicite e da ne se igraat so spa- slu{ne samo Bo`jeto uvo - nitu edno drugo, nitu edno uvo na senieto na gre{nicite, da ne gi vikaat vo ispovedalna da se smrten ~ovek, nitu uvoto na sve{tenikot. ispoveduvaat pred nivnoto smrtno uvo i da ne gi dràt vo zabluda, tuku da gi upatat da go sledat primerot na Marija, U svoite grevovi da gi ispovedaat pred nozete na Hrista kako niverzalno sve{tenstvo na vernicite vo Noviot zavet Spasitel koj ima isklu~itelno pravo da pro{tava grevovi. Toa pravo ne im pripa|a nim, za{to Bog ne gi ovlastil da Da nema zabuna vo vrska so zemnite sve{tenici! Noviot postapuvaat taka. Epitimijata i pokorata - podaleku od niv! zavet zboruva za univerzalno sve{tenstvo - site vernici na Vistina e deka vo Bo`jata re~ ~itame: “Ispovedajte si Bo`jata crkva vo Noviot zavet se Bo`ji sve{tenici,“cars- gi grevovite eden na drug i molete se eden za drug za da oz- ko (Bo`je) sve{tenstvo”. “A vie ste izbran rod, carsko sve{- dravite! Delotvornata molitva na pravednikot ima golema tenstvo, svet narod, koj mu pripa|a na Boga.” “Nemu (na Hris- sila” (Jakov 5,16). I na mnogu drugi mesta vo Svetoto pismo ta), koj n# qubi i koj n# oslobodi od na{ite grevovi preku ~itame za toa kako nie treba da se molime eden za drug i da svojata krv, i n# napravi carstvo, sve{tenici na svojot Bog se sakame me|usebno, bidej}i sme bra}a i edno semejstvo, i Otec - nemu slava i vlast vo ve~ni vekovi! Amin” (1. Petro- Bo`je semejstvo na ovaa zemja. vo 2,9; Otkrovenie 1,5.6). - Izvonredno predimstvo, zar ne? @iveej}i vo zaednica so lu|eto, nie ~esto si gre{avame Site nie sme Bo`ji sve{tenici, svet narod! Oviezborovi eden na drug i zatoa apostol Jakov n# povikuva da si gi ispo- sami po sebe se premnogu jasni i silni i ne im e potrebno vedame “grevovite eden na drug”, ne vo ispovedalna pred uvo- nikakvo nadvore{no doobjasnuvawe, douto~nuvawe nitu zasi- to na sve{tenikot, tuku eden na drug, i da se molime “eden za drug”, a toa zna~i da si gi priznavame na{ite grevovi so luvawe. koi sme im zgre{ile na drugite i da barame od niv pro{ka, a i nie da im gi pro{tavame nivnite grevovi so koi tie ni Biblijata za kultot na Isusovata majka zgre{ile nam, i duri potoa da go molime Boga i Toj da ni Marija, Deva Marija ili Sveta Bogorodica prosti. Od ova ne e izzemen nikoj, pa ni sve{tenikot. Istoto Onaa silna plejada svetci-posrednici so “vi{ok na do- vaì i za nego kako gre{en kr{liv ~ovek. Nie }e mu gi priz- bri dela”, {to gi pratila Crkvata na neboto da posreduvaat naeme nemu samo na{ite grevovi so koi sme mu zgre{ile nemu za nas pred Boga, da go smilosaat Hrista za da ni se smiluva i od nego samo za niv }e barame pro{ka. No i toj }e ni gi priz- i da ni prosti, treba da se spu{tat na zemjata. Nim ne im e nae svoite grevovi so koi ni zgre{il nam i od nas }e bara mestoto kraj Hrista na neboto, tuku vo nivnite grobovi kade pro{ka. Hristos veli: {to }e ~ekaat voskresenie i ìvit ve~en ili ve~na smrt, za “Ako vie im gi pro{tavate na lu|eto grevovite, i va{iot {to op{irno }e zboruvame podocna. nebesen Otec }e vi gi prosti vam. Ako vie ne im gi pro{- Koga zboruvame za Marija, nie pra{uvame: Od kade Mari- tavate na lu|eto nivnite grevovi, ni va{iot Otec nema da ja na neboto? Predanieto taka tvrdi, }e kaè Crkvata. Tok- vi gi prosti va{ite” (Matej 6,14.15). Koga si pro{tavame mu taka. eden na drug, toga{ i Bog ni gi pro{tava istite grevovi nam. Na 1 noemvri 1950 godina papata PieXII vo svojata “ex Taka se zasiluva na{eto me|usebno edinstvo i na{ata zedni- cathedra” objavil dogma spored koja “bezgre{nata Bo`ja maj- ca so Boga koga se molime, koga mislime i se griìme eden ka i ve~na devica Marija tri dena po smrtta voskresnala i za drug. vo proslaveno telo se voznela na neboto so teloto i du{ata”. Seto ova vaè{e za javnite grevovi so koi sme im zgre- Komentiraj}i go ova, avtorot Dejv Hant kaùva: “Vsu{- {ile na na{ite bli`ni. No postojat i tajni grevovi za koi nost papata tvrdel deka dogmata za voznesenie na Marija edno- znae samo na{eto srce i Bog, i nikoj drug. Niv treba da gi du{no bila prifatena vo prvata crkva u{te od po~etok i deka

314 315 smekne, da go razneì i da go smilosa Hristovoto srce za da taa ima potvrda vo Biblijata. No takva dogma prvata crkva im bide milostiv na gre{nicite. Hristos e dovolno mine poznavala i taa nema poddr{ka vo Biblijata. Takvite paps- lostiv bez da go smilosuva koj i da e drug. Navreda i àlost ki izjavi ednostavno bile soodvetni i komplementarni so za nego e koga me|u nego i gre{nikot se ispre~uvaat smrtni- {iroko rasprostranetoto mislewe na katolicite i pridone- ci kako posrednici koi negovata bezmerna blgodat ja izedna- suvale za rastot na kultot na Marija.”3 ~uvaat po golemina so ~ove~kata milost na koja $ e potreb- Spored spomenatata dogma, po svoeto voznesenie Marija no zasiluvawe so nadvore{na intervencija. Nego go smilo- sednala od desnata strana na svojot Sin i se moli na Sinot suva gre{nikot koga se kae za svoite grevovi. Kaàvme deka za nas. Vakvi tvrdewa Biblijata ne poznava. Taa kaùva deka toa pokajanie na gre{nikot e najubava i najposakuvana muzi- samo Isus sedi od desnata strana na Otecot (Evreite 1,3) i ka vo negovite u{i, ne{to {to mu e najmilo da go slu{ne i deka Toj se moli za nas (Evreite 7,25). Apostol Pavle napol- so najgolemo zadovolstvo da odgovari so pro{tavawe. no e jasen koga tvrdi: “Koj e toj {to }e gi osudi Bo`jite Marija izjavuva deka e blaèna: “Ete, otsega site poko- izbranici? Dali Hristos Isus, koj umre, i zgora na toa vos- lenija }e me smetaat za blaèna” (Luka 1,48). No, vo Sveto- kresna, koj e od desnata strana na Boga i koj se zazema (se to pismo na bezbroj mesta vo razli~ni konteksti go nao|ame moli) za nas?” (Rimjanite 8,34). Zna~i, edinstveno Hristos istiot zbor “blaèn”. Na primer, Hristos nikade Marija ne se zastapuva, se zazema i se moli za nas pred Boga. I, osven ja narekuva blaèna, a za blaèni gi proglasuva: “Blaèni Hrista, nie nemame drug zastapnik i drug molitel pred Boga. se bednite po duh”, “blaèni se àlosnite”, “blaèni se krot- Spored crkovnoto u~ewe, Marija na neboto e povoz- kite”, “blaèni se gladnite”, “blaèni se milostivite”, vi{ena od heruvimite i poslavna od serafimite. Me|utoa, “blaèni se ~istite po srce”, “blaèni se mirotvorcite”, vo Stariot zavet taa e najavena samo kako devojka koja }e “blaèni se progonuvanite”, “blaèni se navreduvanite” itn., zatrudni i }e rodi sin, na kogo }e mu dade ime Emanuel itn., da ne naveduvame u{te tekstovi (Matej 5. glava). Vo (Isaija 7,14), a vo Noviot zavet Marija e samo èna na Josi- Otkrovenie 14,13 ~itame za edno mnogu neobi~no blaènstvo: fa (Matej 1,20) i Isusova majka. Osven taa uloga, Isus ne $ “Blaèni se mrtvite koi otsega umiraat vo Gospoda!” pridava nikakvo povisoko zna~ewe. U{te pove}e, Toj svoja Spored toa, Isusovata majka Marija e blaèna vo ista majka, svoi bra}a i sestri gi narekuva samo onie {toja izvr- mera vo koja se blaèni site {to se nare~eni “blaèni” vo {uvaat negovata volja (Marko 3,31-35). A koga $ se obra}a nejze, Bo`jata re~ i zaedno so niv ~eka ista blaèna nagrada pri Isus ne ja narekuva nebesna kralica, nitu pak kaùva deka vtoroto Hristovo doa|awe. taa so svojata slava }e ja nadmine slavata na heruvimite i Da prosledime nekolku podatoci od oddelni rimokato- serafimite, tuku ednostavno ja narekuva “èna”. Duri i od li~ki molitvenici za takanare~eni “streloviti molitvi” krstot ja oslovuva na ist na~in: “A Isus, {tom ja vide svoja- ili “pobo`ni vozdi{ki” za koi na gre{nicite im se davaat ta majka, i pokraj nea u~enikot kogo go qube{e, $ re~e na besplatni papski indulgencii ili oprosnici, so podatok koj majka si: ‘@eno, ete ti sin!’ Potoa mu re~e na u~enikot: ‘Ete papa kolku dena dava pro{ka za edna takva izgovorena molit- ti majka!’ I od toj ~as u~enikot ja zede kaj sebe” (Jovan va. Podatocite 19,26.27). U~enikot {to ja prezel griàta za Marija bil naj- 4 se nao|aat vo “Katoli~ki starac” (Upute, razma- omileniot Hristov u~enik, evangelistot Jovan. tranja i molitve za starce katolike), Rijeka, 1911. Tisk. Umjet. Spored toa, na Isusovata majka Marija, Deva Marija ili Zavod “Miriam”. Imprimatur. Rochus Vu~i} eppus. Censor P. Sveta Bogorodica, kon koja nie imame osobena po~it, ne $ e Bernardinus Prov. Cap., str. 177-178. mestoto kraj Hrista vo nebesnoto Svetili{te kade {to ja pratila Crkvata. Taa ne e na neboto, za{to Bog ne $ oprede- “1. U ime Oca i Sina i Duha Svetoga. Amen. - 50 dana opros- lil uloga na posredni~ka me|u gre{nicite i nejziniot sin ta, a pokropiv{i se blagoslovenom vodom 100 dana oprosta. Pio Isus Hristos kako negova majka so svoeto maj~instvo da go IX 1863.”

316 317 “5. Blagosloveno budi sveto i bezgre{no Za~e}e Blaène Titulite “Sou~esnik pri otkupuvaweto”, “Posrednik” i Djevice Marije Majke Bo`je. 300 dana oprosta. Leo XIII 1898.” “Advokat” posebno treba da pottiknat na seriozno protivewe, “20. Spasitelju svijeta, smiluj nam se! - 50 dana oprosta. Leo za{to toa o~igledno se protivi na najjasnite u~ewa na Svetoto XIII 1891.” pismo. Biblijata jasno u~i deka postoi samo eden Otkupitel, “28. Marijo, nado na{a, smiluj nam se! - Oprost 300 dana. Posrednik i Advokat na Bo`jiot narod, a toa e Isus Hristos, Pio X, sje~nja 1905.” za {to dosta zboruvavme. “26. Gospodine Boè moj, ve} sada mirna i draga srca iz ruke U{te pove}e iznenaduva podgotvenosta na Katoli~kata tvoje primam smrt koje mu drago vrsti, kako se tebi svidi, sa svim crkva u~ewata za Marija da gi pro{iri do ekstrem i Marija njezinim tjeskobama, mukama i bolima. da ja priznae kako boìca i kako del na boèstvoto. Zboru- Tko jedno} u ìvotu, primiv{i sv. Sakramente, s pravom vaj}i za toa, Kronen Cajtung na 30.8. 1997 godina vo Germanija ljubavlju prema Bogu izgovori ovu molitvu, dobije potpuni oprost, go objavil sledniot prilog: ne odmah, nego u ~asu smrti. Pio X, 9. oùjka 1904.” “Milioni amerikanski katolici sakaat boèstvena De- vica Marija”. Spored ovoj prilog i pridru`niot tekst vo Moèbi naj~udna od site poso~eni pro{ki e posledna- Wusvik, zad scenata za ova se odvivaat pregovori so Vatikan, va. Namesto da se pokae i da ne gre{i ve}e, papata PioX na a kardinalot Xon O’Koner i papata Jovan PavleII ne se pro- gre{nikot odnapred mu dava mo`nost za kompletna deponira- tivea na ovaa ideja. na pro{ka na grevovite koja }e stapi vo sila vo migot na Rimokatoli~kata nauka kako da re{ila {to pove}e da ja negovata smrt ako edna{ vo ìvotot primil sveti sakramen- namali Isusovata uloga vo sapsuvaweto na gre{nicite i vo ti i ako ja izgovori ponudenata {ablon molitva. Izvonred- najdobar slu~aj Isusa da go identifikuva so koj bilo osnova~ na mo`nost za gre{nikot, blanko potpi{ana pro{ka, slobodna nekoj verski sistem vo svetot. Ne e moèn kompromis vo no da gre{i i odnapred da dobie pro{ka za grevovite {to ova pra{awe bez ogled na toa kolku nekoj gi menuva pravila- }e gi napravi vo me|uvreme, do svojata smrt. ta za da odgovaraat na èlbite na celokupnata grupa. Bibli- Od poso~enite primeri pod broj 1, 5, 20 i 28 se gleda jata ovaa tema uspe{no ja rasvetluva: “Nema spasenie vo nikoj deka, ako gre{nikot mu upatuva “pobo`ni vozdi{ki” na Spa- drug, nitu ima drugo ime pod neboto dadeno na lu|eto, preku sitelot ili na Trojstvoto, dobiva pro{ka za 50 denovi. A, koe mora da bideme spaseni” (Dela 4,12). - Bog ne ja odredil ako $ upatuva takvi molitvi na Isusovata majka Marija, dobi- nitu Marija, nitu koj i da e drug svetec na gre{nikot da mu va pro{ka za 300 denovi. Spored toa, ne e nikakvo ~udo {to dade, nitu na koj bilo na~in da mu pomogne da dobie spasenie. Katoli~kata crkva ja izdignuva Marija, a ne Hrista, {to Spasenieto apsolutno i kompletno e Hristovo delo, i na Hris- Isusovata majka Marija ja stava ramo do ramo so na{iot Spa- ta ne mu se potrebni nikakvi pomo{nici nitu asistenti. Nemu sitel, no i pogore od nego, narekuvaj}i ja “kralica na mirot”, ne mu se potrebni nikakvi svetci da ja devalviraat negovata “semilostiva spasitelka” i “nebesna kralica”, {to e krajno uloga kako edinstven posrednik i Spasitel. nebibliski. Eve gi i drugite tituli {to $ gi dava Crkvata Spored spomenatata dogmata od 1950 g. Marija vo prona Marija: slaveno telo se voznela na neboto, kade {to e krunisana kako “Proro~ica na poslednoto vreme”, “Bezger{no za~nuva- nebesna carica i postavena kako posrednik me|u Hrista i we”, “Majka na Crkvata”, “Marija - nova Eva”, “Carica na nebo- gre{nicite. Vo uloga na posrednik taa poddrùva dolg spi- to i zemjata” sok molbi koi katoli~kite svetci $ gi upatuvale vo tekot na , “Voznesenie”, “Carica na svetite brojanici”, stoletijata. “Carica i majka na semejstavata”, “Marija - sou~esnik pri “Gre{nikot, koj neposredno mu pristapuva i mu se obra}a otkupuvaweto”, “Posrednik”, “Advokat”, “Na{a Gospa na site na Hrista za pro{ka, naiduva na negov uàsen gnev. No ako ja narodi”, “Nebesna vrata”, “Kov~eg na Noviot zavet”, “Majka povika Devicata kako posrednik pred nejziniot Sin, taa na na vtoroto doa|awe.”

318 319 svojot Sin }e mu gi pokaè gradite koi go doele i negoviot telot na nivnata vera, tie gledaat vo Marija. Vo Marija pro- gnev vedna{ stivnuva.”5 nao|aat pristap kon Boga, vo nea e sveta seta crkva, vo nease Sam Lucifer ne moè{e da izmisli pogolema hula pro- u~at na poslu{nost kon Boga, i spisokot postojano prodol- tiv Hrista od ovaa {to ja izmislila Katoli~kata crkva, ùva. Nitu edna od ovie doktrini nema poddr{ka vo Svetoto tvrdej}i deka na{iot milostiv Spasitel, Isus Hristos, e ne- pismo. ^lenot 829 od Katihizisot na Katoli~kata crkva pristapen, krut i nemilostiv diktator koj se gnevi koga kaùva: gre{nicite pristapuvaat direktno kaj nego za milost i pro{- “Vo najsvetata blaèna Devica (Marija) Crkvata ve}e ka. Pa sam Hristos gi povikuva gre{nicite: “Dojdete kaj mene postignala sovr{enstvo vo koe postoi bez mana i falinka, a site koi ste onemo{teni i obremeneti, i jas }e vi dadam po~in- vernite i ponatamu se trudat da go pobedat grevot i da rastat ka” (Matej 11,28), a Crkvata im veli: Ne kaj Hrista, tuku kaj vo svetosta. I taka tie svoite o~i gi naso~uvaat kon Marija: Marija! Bo`jata re~ kaùva: “Za{to Bog tolku go milee sve- vo nea Crkvata ve}e ja ima seta svetost.” A vo ~len 972 od tot, {to go dade i svojot edinoroden Sin, za nieden koj veruva Katihizisot pi{uva: vo nego da ne zagine, tuku da ima ìvot ve~en” (Jovan 3,16), a “Koga razgovarame za Crkvata, za nejzinoto poteklo, za Crkvata veli: Ne, Hristovoto srce e male~ko i vo nego nema nejzinata misija i sudbina, nie ne moème razgovorot da go mesto za gre{nicite, a Marija ima maj~insko srce prostrano zavr{ime na podobar na~in otkolku da prepora~ame da gle- kako okean vo koe ima mesto za site gre{nici. Apostol Pav- dame vo Marija. Gledaj}i i razmisluvaj}i za nea (za Marija), le n# povikuva “slobodno da pristapuvame kon Bo`jiot pres- nie ja gledame i razmisluvame za Crkvata....” - Mnogu pogre{na tol na blagodatta za da najdeme blagodat” (Evreite 4,16), a teologija koja{to, namesto Hrista, Marija ja identifikuva Crkvata kaùva: Ne! Ako mu se obra}ate direktno na Hrista so Crkvata. îtame vo Bo`jata re~: “Hristos ja vozqubi Crk- za pro{ka, naiduvate na negov uàsen gnev! Zatoa prvo povi- vata i se predade sam sebesi za nea, za da ja osveti, is~istuvaj}i kajte ja Devicata Marija kako posrednik pred nejziniot Sin, ja preku vodno kapewe so Re~ta, i da ja pretstavi pred sebe i taa na svojot Sin }e mu gi pokaè gradite koi go doele i Crkvata vo seta nejzina slava, bez damka, nitu br~ka, ili ne{to negoviot gnev vedna{ stivnuva. - Bizarni izmislici! sli~no, za da bide sveta i neporo~na.” Vo knigata “Slavite na Marija”, kardinalot i svetecot Za istiot predmet zboruva i apostol Pavle: “Toj (Hris- Alfons de Liguori pi{uva: “Gre{nicite primaat pro{ka samo tos) e glava na teloto, odnosno na Crkvata... Toj e prv vo s#... od Marija. Pa|a i zaguben e onoj koj ne $ se obra}a na Mari- Otecot preku nego izmiri so sebe s# {to e na zemjata... preku ja. Marija e nebesna vrata, za{to nikoj ne moè da vleze vo krvta na negoviot krst... preku krvta na negovoto telo, za da blaènoto carstvo ako ne pomine niz nea. Patot kon spase- ve postavi pred sebe sveti, neporo~ni i besprekorni”. I apos- nie ne mu e otvoren nikomu, osven preku Marija... Spaseni- tol Jovan: “Krvta na negoviot Sin, Isus Hristos, n# is~istuva eto na site zavisi od naklonosta i za{titata na Marija. Onoj od sekoj grev” (Efescite 5,25-27; Kolo{anite 1,18-22; 1. Jovano- kogo {to go {titi Marija, }e bide spasen; onoj kogo ne go vo poslanie 1,7). {titi taa, }e bide zaguben... Na{eto spasenie zavisi od tebe Nikade vo privedenite tekstovi, a i vo celata Biblija, (Marijo)..., Bog nema da n# spasi bez da posreduva Marija.”6 nema mesto za nekakva uloga na Marija vo procesot na na{eto Prosto ne moème da ostaneme prostum pred ovaa crkov- spasenie, vo is~istuvaweto na gre{nicite od nivnite grevovi na hula! Hristos kaùva: “Jas sum vrata. Koj }e vleze niz mene, i vo posvetuvaweto i usovr{uvaweto na Crkvata. Crkvata ja }e bide spasen” (Jovan 10,9), a Crkvata veli: Ne! Hristos ne e ~isti, ja posvetuva i usovr{uva Hristos so svojata krv od vrata! Marija e “nebesna vrata” niz koja se vleguva vo Bo`jeto Golgota, preku svojata Re~ i so pomo{ na Svetiot Duh. Zatoa so Crkvata ne se identifikuva Marija, tuku Hristos, za{to carstvo! Ne, Bog nema da n# spasi bez da posreduva Marija! - taa e negovo telo, a Toj e nejzina glava. Spored toa, koga razgo- Bog neka n# so~uva od vakvi bogohulstva! varame za Crkvata, za nejzinoto poteklo, za nejzinata misija Vo katoli~kata nauka Isusovoto mesto go zazema Marija. i sudbina, nie vsu{nost razgovarame ne za Marija, tuku za Vernicite namesto da gledaat vo Isusa, za~etnikot i izvr{i-

320 321 Semiramida mu dala ime Tamuz, tvrdej}i deka toj e reinkar- Hrista, a koga go gledame i razmisluvame za Hrista, nie ja nacija na nejziniot obogotvoren ma`, Nevrod, koj se vratil gledame i razmisluvame za negovata crkva. kako spasitel na ~ove~kata rasa. So tekot na vremeto taa e obogotvorena kako majka na bogot, koja se voznela na neboto Marija vizavi paganskite boìci kako “nebesna carica”, kako “bo`ja majka”, “bo`ji duh vo ~ove~ka majka”, “majka devica”. Svojot sin Tamuz go proglasila Drevnite Vavilonci oboàvale panteon od ma{ki i èn- za spasitel i nabrgu nasekade moèle da se vidat statui na èna ski bogovi koi go pretstavuvale bogot na Sonceto. Vo ovoj koja vo pregratki drì male~ko mom~e - bogot na Sonceto. sistem na oboàvawe na Sonceto glavno postoelo boèstvo Vo razni kulturi istite osnovni boèstva se oboàvani od tri lica - tatko, majka i sin. Toa bile bogot Bel (Val) ili pod razli~ni imiwa. (So Nevroda i so Semiramida nie pak Marduk, Ninus sin, koj isto taka e oboàvan i kako Tamuz, i }e se sretneme i za niv poop{irno }e zboruvame podocna vo ènskiot bog, odnosno boìcata Rea, koja e oboàvana kako podnaslovot “Nevrod i Semiramida) I{tar ili Astarta (Astarota), koja pretstavuvala majka. Taa Boìcata vo drevnite religii e oboàvana kako daro- se spomenuva kako “nebesna carica” i kako “onaa koja go stiv- davec na ìvotot i kako neguvatelka. Nejzinite gradi so~inu- nuva gnevot”. Oboàvaweto na boìca majka so dete bilo os- vale istaknat del od kultot na boìcite, pa se prikaùvani nova na drevnite religii vo koi istiot sistem na bogosluè- i so mnogu dojki so koi go dojat svetot. Duri i bogot na Son- nie se povtoruval pod razli~ni imiwa. Vo Egipet gi oboàva- ceto se hrani na gradite na boìcata. Toj e prikaàn kako le Izida (boìca) i Ozirisa ili Horusa, vo Indija Isi i pie od nejzinite gradi, ili e prikaàn so svojot simbol na Isfara, vo Kina i Japonija kako majka boìcata [ingma so zmija koja se hrani na gradite na boìcata. dete, vo Grcija kako Ceres ili Afrodita i Plutus, vo Rim I Rimjanite oboàvale panteon od bogovi, me|u koi kako Fortuna i Jupiter ili Venera i Adonis, i vo Skandi- navija kako Friga i Valder. Kako majka i dete vo Fenikija se boìcite imale posebno istaknata uloga. Rimskata boìca oboàvani Astarta i Bahus, a vo Vavilon, kako {to rekovme, Dijana, koja{to Grcite ja vikale Artemida, e oboàvana kako I{tar i Tamuz. U{te pove}e, deteto e oboàvano i kako ma` glavna boìca vo panteonot na rimskite boìci, so posebno i kako sin na boìcata. istaknati gradi so mnogu dojki. Sinot, ili ma{kiot faktor na boèstvoto majka-dete, e Vo Vitleem, vo Izrael, postoi pro~uena “mle~na pe{te- laèn spasitel, koj stanal laèn Isus Hristos. Site tituli, ra” vo koja, spored katoli~kata tradicija, Marija proleala koi vo drevnite religii se odnesuvaat na Isusa, isto taka se mleko od svoite gradi dodeka go doela Isusa. Navodno, ova upotrebuvaat i za deteto. Na primer: Zoroaster zna~i èni- mleko gi isprskalo yidovite na pe{terata i napravilo beli no “seme”, Mitra (persiski bog na Sonceto) zna~i “spasitel”, damki, belezi koi denes se po~ituvaat kako mesto na poklone- Dionizie zna~i “nositel na grevot”, Bahus “bog na priroda- nie zaradi isceluvawe i plodnost. ta”, Vi{na zna~i “~ovek-`rtva”, a Oziris “car nad carevite”. Vo tradicionalnata Crkva (katoli~kata i pravoslavna- Sistemot na vakvo bogosluènie po~nuva vo legendata za ta) panteonot od bogovi e zamenet so Marija i so svetcite Nevroda (Nimrud) i za negovata èna Semiramida. Nevrod koi, navodno, imaat sposobnost da posreduvaat za ~ovekot. bil otpadnik i buntovnik protiv Boga, isto kako negoviot Marija so deteto Isus go zazemaat mestoto na drevnoto tatko Hus. Toj bil ubien poradi svoite zli dela i, spored drev- oboàvawe na Izida i Horusa. Taa stanuva nebesna carica i niot patrijarhalen sistem, delovi od negovoto telo se prate- posrednik, kako {to bile paganskite boìci. ni vo razni gradovi kako predupreduvawe. Na eden reljef vo edna katoli~ka crkva vo Germanija Bog Negovata èna, Semiramida, pobegnala, no pro{irila Otecot i Sinot ja krunisuvaat Marija za nebesna carica, a vo glasovi deka Nevrod se voznel na neboto, kade {to stanal edno podno`jeto $ se poklonuvaat smrtnici. Na druga slika Mari- so Sonceto. Podocna, koga napravila prequba i rodila sin, ja ja krunisuvaat angeli, dodeka Bog Otecot i Sinot go pos-

322 323 matraat toa. Na treta slika se gleda kako Marija ja krunisuva tva majka-dete za koi zboruvavme. So predominantnosta na papata Jovan Pavle II. Na slika {to se nao|a vo eden manastir Marija nad deteto Isus, Crkvata na Marija $ dava i predomi- vo Rim Marija stanuva nov posrednik dodeka na racete nosi nantna uloga vo spasenieto na gre{nicite. luzni od Hristovoto raspetie, a Isus $ predava trnova kruna. Od kade ideja na papata Pie XII vo 1950 godina, so 19 veko- Ponatamu, na slika se gleda kako pred nejzinata statua se pok- vi zadocnuvawe i bez bibliski temel da proglasi dogma lonuva papata, i pak na druga se gleda Marija i apostolite spored koja Marija vo proslaveno telo se voznela na neboto, kako $ se poklonuvaat. kade {to e krunisana kako nebesna carica i postavena kako Vo paganskite kulturi bogovite i boìcite obi~no bile posrednik me|u Hrista i gre{nicite. Pri~inata ja nao|ame oboàvani vo pe{teri i vo {umi~ki (korii). Drevnite viso- vo istorijata: ki mesta, isto taka, se povrzuvani so `rtvite na bogovite, a “Istoriskata slika na Marija od Noviot zavet nabrgu }e svetili{tata vo pe{terite ~esto se povrzuvani so tie visoki bide obviena so prevez na bujni legendi, osobeno vo popular- mesta. Denes oboàvaweto na Marija isto taka se povrzuva so nata apokrifna literatura. Veruvaweto vo nepovredena dev- pe{teri, so {umi~ki i so drevnite visoki mesta. Vo svetot stvenost, vo prvata polovina na tretiot vek go branel Ori- postojat mnogubrojni svetili{ta na Katoli~kata crkva pos- gen (185-235), otec na crkovno-teolo{koto u~ewe protiv Ter- veteni na Marija, me|u koi najva`ni se svetili{tata Lurd vo tulijana. Francija, Garabandal vo [panija, Fatima vo Portugalija i Od 4 vek Marija e po~ituvana kako asketica i bezgre{na Me|ugorje vo Hercegovina. Vo pe{terite na tie svetili{ta svetica. So prifa}aweto na starite kultovi od strana na sekoj den se slevaat iljadnici poklonici na Marija od cel svet, dràvnata Crkva, slikata za Marija e priblièna do anti~- me|u koi i papite, za da se poklonat pred nejzinata statua. kite boìci-majki: starite pretstavi se hristijanizirani, a Na visoko mesto vo manastirot vo Sajdana, vo Sirija, se mariologijata stanala druga strana na hristologijata. Kako nao|a ikona so Marija i Isusa, koja navodno ja naslikal apos- posledica od nikejskoto ‘ednakva po su{tina’, na soborot vo tol Luka. Ikonata pla~e, pri {to roni solzi od maslo, a edna takva kapka od maslo, koja padnala, go formirala likot na Efes vo 431 godina Marija bila proglasena za ‘Majka Bo`ja’. Marija so bebeto Isus. Toj lik se oboàva s# do dene{en den. I sega, so voveduvaweto na Marija vo liturgijata, nastanal Vo nekoi sovremeni hristijanski krugovi postoi mislewe vistinskiot kult na Marija (Mariini sve~enosti, Mariini deka Svetiot Duh e ènski rod, a ~udotvornata svetlina i sila sliki ).”7 na bogovite vo drevnite religii glavno se manifestirala pre- Toa se istoriskite temeli vrz koi tardicionalnata Crk- ku ènskite boèstva, kako {to se Rea, I{tar, Astarta, Izi- va gi gradela i gi izgradila svoite dogmi i svojata nauka za da, a sega preku Marija vo papstvoto. Navodnite “manifesta- Marija, nare~ena “mariologija”, kako vtora strana ili kako cii na Duhot” se isto taka ~esti vo protestantskiot svet, {to istoriski pandan na “hristologijata”, nauka za Hrista. vodi kon edinstvo so Rim, so papstvoto. Marija e simbol na son~evoto boèstvo ili golema èn- Na statuite i na ikonite na Marija so dete dominira ska personifikacija, olicetvorenie na toa boèstvo - Izi- Marija, a Isus postojano se drì na nivo na dete. Hristos e da, Artemida (Dijana), Venera, Astarta ili kako gode nekoj ma` i treba da se prikaùva kako ma`, za{to vo Biblijata saka da ja nare~e. Vo sistemot na razmisluvawe na Wu ejx, kon- negovoto detstvo e prikaàno samo so nekolku re~enici, i ceptot za boìca (golema zemna majka) e mnogu istaknat. ni{to pove}e. Negovoto detstvo e skrieno od o~ite na sve- Katoli~kata ideja za nedelata kako osnoven prazni~en tot. [to zna~i, toa ne treba da dominira, nitu pak nekoj da den na radost i odmor vo koj vernicite, sobrani zaedno, treba dominira nad nego, kako {to e slu~ajot so Marija. Vo evan- da ja slu{aat Bo`jata re~ i da u~estvuvaat vo pashalnata tajna gelijata nie Hrista go poznavame kako triesetgodi{en ma` (pri~est), e napolno sprotivna na protestantskiot koncept koj ne dozvolil so nego da manipulira nikoj. Spored toa, spo- za bogosluènieto, za{to temel na toj den e tradicijata - jot na Marija so dete e kompletna kopija na paganskite boès- “denot na sonceto” - i posveten e za oboàvawe na Marija.

324 325 Toa jasno go naglasuva papata Jovan PavleII vo svojata encik- lika Dies Domini: “Dodeka slu{aat propoved za vreme na nedelnite sobiri, vernite gledaat vo Deva Marija, u~ej}i od nea da ja praznuvaat nedelata i da ja pazat vo svoeto srce (Luka 2,19). So Marija tie u~at da stojat vo podno`jeto na krstot, nudej}i mu ja na VLASTA [TO ZEMNITE SVE[TENICI Otecot Hristovata `rtva, i svojot sopstven ìvot kako `rtva SAMI SI JA PRISVOILE na Marija. So Marija tie ja doìvuvaat radosta na voskresenieto... Sekoja nedela pokloneni~kiot narod gi sledi stapkite na Marija. Nejzinoto maj~insko posreduvawe $ dava Vlasta {to zemnite sve{tenici sami si ja prisvoile posebna mo} i àr na molitvata koja se izdignuva od Crkvata do najsvetoto Trojstvo.” Zvaweto i titulite: “arhiepiskop”, “naslednik na apos- So objavuvaweto na dogmata spored koja Marija vo pro- tol Petar”, “Hristov zamenik (Vicarius Christi)”, “Zamenik na slaveno telo se voznela na neboto, kade {to e krunisana kako Sinot Bo`ji (Vicarius Filii Dei)”, “Bog na zemjata (Deus In Ter- nebesna carica i postavena kako posrednik me|u Hrista i ris - Ino}entie III)”, “Glava na hristijanstvoto (Caput Chris- gre{nicite, celokupniot sistem na vavilonskoto bogosluè- tianitatis)”, “Voda~ na sve{tenstvoto (Dux Cleris)”, “Sudija na nie e vospostaven vnatre vo tradicionalnata Crkva, so Marija svetot (Arbiter Mundi)”, “namesnik na Bo`jiot Sin”, “nepo- koja prezema uloga na posrednik. gre{liv u~itel na Crkvata (eks katedra)”, “arhiepiskop”, Preku Marija kako simbol na son~evoto boèstvo, kako “episkop”, “biskup”, “prezbiter”, “patrijarh”, “poglavar”, golema ènska personifikacija i olicetvorenie na toa boès- “vladika”, “mitropolit”, “arhi|akon”, “egzarh”, “arhiman- tvo, kako {to se paganskite boìci {to gi nabrojavme, i preku drit”, “jerarh”, “arhijerej”, “jerej”, “sve{tenik” - onaka kako nedelata kako “son~ev den” ili kako “den posveten na sonce- {to se sfa}aat i prifa}aat denes vo hristijanstvoto, se is- to”, paganskoto boèstvo na Sonceto, ili Sonceto kako boès- toriska, a ne bibliska kategorija. tvo, dlaboko ja proniknuvaat teologijata na tradicionalnata Papata Ino}entie III tvrdel deka na Petar mu e dovere- Crkva. Taka stariot paganizam vo ogromna mera e prisuten na ne samo Crkvata, tuku i celiot svet. vo ovaa Crkva i denes. Ovaa teorija nastojuvala da go izdigne papata nad svetovnite vladeteli. Papata BonifacieVIII , pri jubilarnata 1300-ta godina, sedej}i na Konstantinoviot prestol, opa{an Literatura: so carski me~ i so kruna na glavata, mavtal so èzol i liku- val pred mno{tvo poklonici: “Jas sum cezar, jas sum car!”1 1. Crkvata i sektite od Lazar Milin, MPC 1999, str. 48 Ovaa spomenata duhovna elita, kako istoriska kategori- 2. Crkvata i sektite, str. 383 ja, svojata duhovna vlast vo Crkvata ja temeli na nekolku tek- 3. Dave Hunt: A Woman Rides the Beast, p. 444. stovi od Bo`jata re~ istrgani ne samo od integralnoto u~ewe 4. Podatocite za na{ava kniga se prezemeni od knigata “Crkvata i na Noviot zavet, tuku i od kontekstot na evangelijata. Eve sektite” str. 48 5. Catholic Layman July, 1856. gi tie tekstovi: 6. Dave Hunt, A Woman Rides the Beast, p. 438. “Duvna (Isus) vo niv i im re~e: ‘Primete go Svetiot Duh! 7. E. Ortbandt, D.H. Teuffen: Ein Kreuz und tausend Wege, Friedrih Bahn Verlag, Na onie na koi }e im gi prostite grevovite, ve}e im se pros- Konstanz 1962, p. 189. teni; na koi }e im gi zadrìte, ve}e im se zadràni’” (Jovan 20,22.23). - Ete dokaz za na{ata vlast da pro{tavame grevovi, velat sve{tenicite. “So vlasta {to mi e dadena od nego (od

326 327 Apostol Pavle za Bo`jata crkva dava prekrasna spored- Hrista), ti prostuvam i te razre{uvam od site tvoi grevovi!”, ba: “Znaj kako treba da se odnesuva{ vo Bo`jiot dom, koj e mu veli sve{tenikot na pokajnikot. crkva na ìviot Bog, stolb i temel na vistinata” (1. Timo- Ovde Hristos upotrebuva idno svr{eno vreme (pasiv). tej 3,15). [to zna~i toa? U{te pred da stane vernik na Crkvata, gre{- Ovie zborovi se tolku ubavi i zna~ajni, {to kaj nas nikot se pokajal za svoite grevovi, gi ostavil i pobaral pobuduvaat nepreodoliva èlba da gi povrzeme so drugi srod- pro{ka od Boga za niv. Bog (ne sve{tenikot) mu prostil i ni tekstovi. so kr{tavaweto ve}e go razre{il od niv. Duri potoa Crkva- “Vie ne ste ve}e tu|inci i pridojdeni, tuku ste sogra|ani ta go prima vo svoite redovi so dobredojde. Za toa kako treba na svetite i Bo`je semejstvo, nadyidani vrz vistinskiot te- da im pro{tavame, da gi svrzuvame, razvrzuvame i razre{uva- mel - vrz apostolite i prorocite - a temelen kamen e sam me grevovite na gre{nicite, imame jasni Bo`ji upatstva: Isus Hristos. Vo nego celata zgrada, cvrsto povrzana, raste “Ako ti zgre{i brat ti, pojdi i iskaraj go nasamo. Ako vo svet hram vo Gospoda. Vo nego i vie zaedno ste sozdadeni te poslu{a, si go pridobil brata si. Ako pak ne te poslu{a, za Bo`ji stan vo Duhot” (Efescite 2,19-22). I u{te tekstot zemi so sebe u{te eden ili dvajca, pa od ustata na dvajca ili vo Evangelieto spored Matej 16,15-19: trojca svedoci neka se potvrdi sekoj zbor. A ako ne gi pos- “Toj (Isus) im re~e (na apostolite): ‘A vie {to mislite, lu{a niv, kaì $ na crkvata; pa ako ne ja poslu{a i crkva- koj sum jas?’ Odgovori Simon Petar i re~e: ‘Ti si Hristos, ta, neka ti bide kako nevernik i kako dano~nik. Vistina vi Sin na ìviot Bog.’ Isus odgovori: ‘Blaèn si Simone, sine velam, s# {to }e svrzete na zemjata, }e se pojavi ve}e svrza- Jonin, za{to toa ne ti go otkrija teloto i krvta, tuku mojot no na neboto i s# {to }e razvrzete na zemjata, }e bide ve}e Otec koj e na nebesata. A jas pak ti velam deka ti si Petar razvrzano na neboto” (Matej 18,15-18). ({to zna~i karpa) i vrz ovaa karpa }e ja izgradam mojata crk- Slu{ame ubavi Hristovi zborovi. Hristos im veli na va i portite na adot nema da ja nadvladeat. I }e ti gi dadam apostolite: Jovane, Jakove, Petre... ako ti zgre{i brat ti, klu~evite na nebesnoto carstvo, pa s# {to }e svrze{ na zem- ako vidi{ kako gre{nikot gre{i, nemoj da go vika{ vo ispo- jata, }e se pojavi ve}e svrzano na neboto, i s# {to }e razvrze{ vedalna za da go ispovedi svojot grev pred tebe, na tvoe uvo, na zemjata, }e bide ve}e razvrzano na neboto.” tuku ti da odi{ kaj nego i da mu pomogne{, da go nau~i{ da Privedenite tekstovi Bo`jata crkva ja definiraat kako ne gre{i. Ako te poslu{a, raduvaj se zaedno so neboto, bidej}i “Bo`ji dom”, “koj e crkva na ìviot Bog, stolb i temel na vis- se pokajal i se spasil eden gre{nik, gre{nik na koj mu pros- tinata”, a nas vernicite kako “Bo`je semejstvo, nadyidani vrz til Bog - ne ti. Ako ne te poslu{a tebe, i svedocite, toga{ vistinskiot temel - vrz apostolite i prorocite - a temelen negoviot slu~aj iznesi go pred crkvata. I, ako crkvata utvr- kamen e sam Isus Hristos”. Zna~i, apostolite - Petar, Jovan, di deka gre{nikot se pokajal i go ostavil grevot, taa go “raz- Matej i drugite - i prorocite, zaedno so na{iot Spasitel vrzuva” nego od starite grevovi koi ne gi smeta ve}e za pre~ka Isus Hristos, na crkvata $ dale vo race i vo nasledstvo go- toj da stane vernik na crkvata, ja otvora vratata i go prima lemo duhovno bogatstvo, $ ja dale Bo`jata re~ vo koja taa ima vo redovite na svoite vernici, so {to toj stanuva del na vistinska, temelna, izvorna Bo`ja nauka, i bidej}i veruva i Bo`jeto semejstvo na ovaa zemja, stanuva Bo`je dete na koe ìvee onaka “kako {to kaùva Pismoto” (Jovan 7,38), nea, Bog mu gi pro{tava grevovite i go razre{uva od niv. Vo spro- crkvata Bo`ja, “i portite na adot nema da ja nadvladeat”. tivno, ako gre{nikot gre{i i ne se kae, crkvata go “svrzuva”, Koga stanuva zbor za nekakva vrhovna vlast {to mu ja dal odnosno go isklu~uva od svojata sredina. Ako crkvata posta- Isus samo na apostol Petar koga mu rekol “]e ti gi dadam pi taka, toga{ Neboto gi prifa}a nejzinite odluki koga gi klu~evite na nebesnoto carstvo, pa s# {to }e svrze{ na zem- “svrzuva” i “razvrzuva” gre{nicite, odnosno, koga im gi “pro- jata, }e se pojavi ve}e svrzano na neboto, i s# {to }e razvrze{ {tava” ili koga im gi “zadrùva” grevovite. na zemjata, }e bide ve}e razvrzano na neboto”, toga{ istata

328 329 vratata na nebesnoto carstvo i da vleze vo nego. Nikoj ne e vlast Hristos im ja dal i na site drugi apostoli, za{to is- ovlasten nitu od Boga nitu od apostol Petar nekomu da mu toto vetuvawe im go dal i nim: “Na onie na koi }e im gi pros- ja zatvori nitu da mu ja otvori vratata na nebesnoto cars- tite grevovite, ve}e im se prosteni; na koi }e im gi zadrìte, tvo. Sekoj sam si ja otvora ili si ja zatvora taa vrata vo zavis- ve}e im se zadràni”, i “s# {to }e svrzete na zemjata, }e se nost od toa dali go prifa}a ili go otfrla evangelieto. pojavi ve}e svrzano na neboto i s# {to }e razvrzete na zem- Na drugo mesto Isus ni pojasnuva {to se toa “klu~evi jata, }e bide ve}e razvrzano na neboto!” na nebesnoto carstvo: “Te{ko vam, zakonici, za{to gi zedovte Isto taka i “klu~evite na nebesnoto carstvo”, preku klu~evite od znaeweto - samite ne vlegovte, a im popre~iv- apostol Petar, kako glasnogovornik na apostolite, koj ~esto te na onie koi sakaa da vlezat” vo Bo`jeto carstvo (Luka se zastapuval za dvanaesettemina, Hristos im gi predal na 11,52). site apostoli. Petar vo nikoj slu~aj ne bil pogolem od drugi- Spored toa, “klu~evi na nebesnoto carstvo” ne se ni{to te apostoli, ne bil postaven nad niv, ne uìval posebno pre- drugo tuku znaeweto ili soznanijata {to ni gi otkriva Sveti- dimstvo nitu pak mu bila dadena pogolema vlast otkolku na ot Duh koga ja prou~uvame Bo`jata re~ so molitva i so iskre- drugite. Toj podocna duri so kletva se otkaàl od svojot sa- na èlba izvorno da ja razbereme Bo`jata nauka vo nea, da kan U~itel, stanal negov predavnik i postoela opsanost da go razbereme i da go sfatime Hristovoto evangelie. Zna~i, bide isklu~en od krugot na apostolite, no Hristos mu pros- Bo`jite klu~evi na nebesnoto carstvo - “evangelieto, koe e til i pak go vratil me|u apostolite. Koga apostol Petar bi sila Bo`ja za spasenie na sekoj koj veruva” (Rimjanite 1,16) dobil vrhovna vlast od Hrista, toga{ apostol Pavle ne bi - se op{to duhovno bogatstvo, privilegija i predimstvo za smeel javno da mu se protivstavi i ostro da go ukori vo An- spasenie {to mu gi stavil Bog na raspolagawe na celoto ~o- tiohija (Galatite 2,11). Isto taka, na apostolskiot sobor vo ve{tvo preku apostol Petar i preku drugite apostoli i {to Erusalim ne pretsedaval Petar, tuku Gospodoviot brat Jakov mu stojat pri raka na sekoj ~ovek bez nikakvi preduslovi. Tie (Dela 15,13). ne se ni~ij monopol, pa nitu monopol na rimskiot biskup, Verata na apostolite {to ja pokaàl Petar vo taa pri- {to bi mu ovozmoùval poseben tretman i status, privilegija goda koga javno priznal i kaàl: “Ti si Hristos, Sin na ì- i mo`nost za najrazli~ni zloupotrebi. viot Bog”, i Re~ta Bo`ja vrz koja{to ja temelele svojata vera, Nikade vo Biblijata nemame zapis za toa deka apostol e karpata vrz koja Hristos ja izgradil svojata crkva. Petar imenuval nekogo za svoj naslednik na kogo mu gi pre- Klu~evite na nebesnoto carstvo {to mu gi predal Isus dal klu~evite na nebesnoto carstvo {to gi dobil od Hrista. na apostol Petar toj verno $ gi predal na crkvata. Tie klu- Nikade vo Svetoto pismo nemame nikakvo navestuvawe deka ~evi - soznanijata i naukata {to gi primil kako veren i pre- Isus imenuval ili }e imenuva nekogo za svoj namesnik, u{te dan u~enik od svojot sakan U~itel - zaedno so drugite apos- pomalku za svoj zamenik na ovaa zemja. Toga{, od kogo gi dobi toli, $ gi predale na Bo`jata crkva. ili koj mu gi dade na rimskiot biskup prerogativite “sveti Hristos im zapovedal na svoite u~enici: “Odete po ce- Otec”, “papa” (tatko), “naslednik na apostol Petar”, “names- liot svet i propovedajte mu go evangelieto na sekoe sozdanie! nik na Bo`jiot Sin”, ili, u{te ponepodnoslivo i najte{ko Koj }e poveruva i }e se krsti, }e bide spasen, a koj ne }e pove- goltlivo i nepreskoklivo “zamenik na Bo`jiot Sin”, i site ruva, }e bide osuden” (Marko 16,15.16). drugi tituli {to samiot si gi pripi{uval ili mu gi pripi- Zna~i, ve~noto evangelie {to mu go propoveda crkvata {uvale drugi vo tekot na vekovite? Vedna{ da kaème: Odgo- na “sekoj narod, pleme, jazik i rod” e toj klu~ {to ja otvora vorite na ovie, i na niza drugi pra{awa povrzani so papata, vratata na Bo`jeto carstvo. “Zborovite {to vi gi rekov jas se istoriska, a ne bibliska kategorija. se duh i ìvot”, kaùva na{iot Spasitel (Jovan 6,63); tie se Ovojpat }e kaème deka nitu edna od spomenatite titu- klu~evi koi go otvoraat nebesnoto carstvo; evangelieto e li ne proizleguva od Biblijata. Ne postoi kontinuitet, bib- klu~ vo rakata na sekoj gre{nik so koj toj moè da ja otvori

330 331 liska vrska ili t.n. apostolsko preemstvo me|u rimskiot bis- Po~ituvani, apostol Petar e mno{ne jasen, taka {to ne kup, nare~en papa, i apostol Petar za da mu gi predade nebes- moè da bide u{te pojasen: Osven Hristos, nema drugo ime nite klu~evi. Me|u niv dvajca zjae vremenska provalija od pod neboto koe moè da n# spasi. Nitu eden sve{tenik, nitu nekolku vekovi. eden papa, nitu kakva bilo institucija, duhovna ili svetov- Vrz osnova na dokumentite so~uvani od Irineja (130-200), na, ne moè da ni go otvori ili da ni go zatvori nebesnoto biskup od Lion, crkovniot istori~ar Evsevie Eusebius( , 264- carstvo. Nie sme gi dobile klu~evite na nebesnoto carstvo 340) gi nabrojuva prvite 12 stare{ini (biskupi) na Rim. Me- od apostolite, evangelieto, i so nego go otvorame Bo`jeto |u niv voop{to ne se spomnuva apostol Petar. Nabrojanite carstvo i vleguvame vo nego. Evangelieto nas ne n# vodi preku 12 stare{ini za period od okolu 100 godini potvrduvaat deka Rim, preku Carigrad nitu preku koj i da e drug duhoven cen- tie ne se birani na doìvotna dol`nost kako stare{ini tar. Toa e Bo`ji pat koj n# vodi direktno vo Bo`jeto car- (biskupi), {to e napolno sprotivno od obi~ajot rimskiot stvo na neboto. Hristos ni kaùva: “Jas sum pat, vistina i papa da se bira na doìvotna dol`nost. Evsevie kaùva deka ìvot. Nikoj ne moè da dojde pri Otecot (na neboto) osven prv stare{ina na Rim bil Lin (Linus), kogo go spomnuva apos- preku mene” (Jovan 14,6). tol Pavle vo 2. Timotej 4,21. Drugite stare{ini bile:Ana- cletus, Clement, Evarestus, Alexander, Hystus, Telesphorus, Hyginus, Pius, Anicetus, Soter i Eleuterus.1 Literatura: Tvrdeweto deka papite se naslednici na apostol Petar, koj navodno bil prv “biskup”, spored drugi “episkop” ili 1. Eusebius, The History of the Church, Penguin Classics, Middlesex, England, 1965, “prezbiter” na Rim, nema nikakva osnova. Spored zapisite na pp. 208.209 Klement Rimski i Hrizostom, site ovie nazivi (biskup, episkop, prezbiter) se odnesuvale na lokalnite stare{ini na lokalnite crkavi. Tie voop{to ne ozna~uvale lice ili li~nost so sesvetski karakteristiki i dimenzii, kako {to e toa slu- ~aj so podocne`nite papi. Toga{ kako uspea papata da se dobere do tolku silno posakuvanite “klu~evi na nebesnoto carstvo” i do titulata “zamenik na Bo`jiot Sin” za da “prostuva” i da “zadrùva”, da “svrzuva”, da “razvrzuva” i da “razre{uva”, da se vivne do nevideni viso~ini i da stane najdominantna verska, politi- ~ka i ekonomska svetska sila, i so vekovi da se odrì na toj tron? Odgovor: toa e istoriska kategorija, za{to istorijata, okolnostite i soodvetni migovi i trendovi isfrlaat na svetskata scena golemi, pozitivni ili negativni li~nosti. Li~no apostol Petar kaùva za Hrista deka “Toj e Kame- not (Karpata) koja vie, yidarite, go otfrlivte, a koj stana kamen tmelnik”, i dodava: “Nema spasenie vo nikoj drug, nitu ima drugo ime pod neboto dadeno na lu|eto, preku koe mora da bideme spaseni” (Dela 4,11.12). Zatoa toj gi povikuva vernicite svoeto spasenie da go yidaat i da go gradat vrz toj Ka- men, vrz taa Karpa (1. Petrovo poslanie 2,3-8).

332 333 Metodite na inkvizicijata bile pekolni. “Se~ela jazici, kam{ikuvala pred oltari za vreme na misa, prikovuvala race i noze za yid vo mra~ni }elii, na razni na~ini gi ras- tegala telata na ‘ereticite’, gi raspnuvala na trkala pod koi gorel ogan, im gi polnela stomacite so mo~ka od ìvotni, postepeno ìvi gi pe~ela vo èlezno tele, zadu{uvala, zadavuva- la, spaluvala... - aktivnosti regulirani so zakon vo 1194 go- ISTORIJATA NA HRISTIJANSKATA dina, najprvo vo [panija, potoa vo Italija, pa vo Germanija CRKVA E PREMNOGU GRDA, MRA^NA I i Francija, i najposle vo Anglija. Vo svojata bula Ad Extirpanda, papata Ino}entie IV site MA^NA, STRA[NA I GNASNA! nekatoli~ki hristijani gi izedna~il so razbojnicite i gi zadolìl vladetelite ‘ereticite’ da gi pogubat za pet dena. Dominikancite, u~enici na Toma Akvinski, oficijalen cr- Te{ka bila zloupotrebata na vlasta {to proizlegla od koven filozof i u~itel, koj i samiot energi~no baral is- navodnite “klu~evi na nebesnoto carstvo” i od navodnata frlawe na ‘lu|eto-zagaduva~i’ od op{testvoto, sega obu~uvale titula “zamenik na Bo`jiot Sin”, kako i od drugite navodni isklu~itelno zagari za lov na ‘ereticite’ i polovina mile- tituli do koi se dobral papata blagodarenie na istoriskite nium ja vodele inkvizicijata.” “Osven toa, tie sebesi se nare- okolnosti koi mu odele na raka. Golemi se zlodelata i pre- kuvale Domini cani, {to zna~i ‘zagari Gospodovi’, i na svoite mnogu grdi i grozomorni se posledicite {to proizlegle od znamiwa nosele lik na zagari kako rastrgnuvaat eretici.”1 taa zloupotreba. So vekovi Evropa i drugi delovi na svetot gniele vo najcrno ropstvo, vo stegite na srednovekovnoto Neverojatno! Obu~uvale zagari za lov na “eretici”, a mrakobesie na papskata tiranija i suprematija, pod te{kata sami bile zagari. ~izma na zloglasnata i stravotna katoli~ka inkvizicija pred Da, toa go pravela “apostolskata” Katoli~ka crkva na koja slobodoumnata civilizacija koleni~ela, do krajni mo`ni ~elo so svojot poglavar, so “zamenikot na Bo`jiot Sin”, na granici ponièna, pritisnata i nemo}na da krene glava. kogo apostol Petar “mu gi predal” “klu~evite na nebesnoto Istori~arite tvrdat deka me|u sto i sto i pedeset mili- carstvo” “da otvora i da zatvora”, “da svrzuva” i “da razvrzuva” na zemjata kako apsoluten i neprikosnoven gospodar, oni ~esni, trudoqubivi, inteligentni, sposobni i slobodoum- Pontifex maksimus, koj “zasluùva” apsolutna pokornost od ni lu|e, cutot na naciite vo Evropa, koi se osmelile da mis- svoite podanici, pa duri i li~no da se pojavuva kako egzeku- lat poinaku od zvani~nata èlezna katoli~ka misla {to mu tor i xelat (papata Klemens IV - 1545), i da gi predvodi bila sosila nametnata na svetot, taa svoja hrabrost ja plati- svoite armii vo voeni pohodi protiv “ereticite” (papata Ju- le so ìvotot, nemaj}i mo`nost da go zbogatat i da go zadol- lie II) za da go nametne svojot oblik na hristijanstvo. àt svetot so svoite od Boga dadeni darbi. Bo`jata re~, “koja e ogan”, “~ekan koj kr{i karpa”, “duho- Vo tekot na toj dolg, mnoguvekoven mra~en period, za vre- ven me~” “poostar od sekoj me~ so dve se~ila” (Eremija 23,29; me na stravotnite krvavi terori, kako {to e Vartolomejska- Efescite 6,17; Evreite 4,12) i evangelieto, koi se duhovni ta no} vo Pariz i po{iroko, i bezbroj drugi krvavi no}i, se klu~evi vo racete na sekoj gre{nik koi go otvoraat nebes- proleani iljadnici toni nevina ~ove~ka krv i izvr{eni se noto carstvo, papstvoto gi zamenilo so fizi~ki me~, so loma- milioni gnasni zlodela, od koi istorijata uspeala da zabeleì ~i i gilotini, so koi i na koi prolealo iljadnici toni nevi- samo mal del, a pove}eto od niv }e bidat obelodeneti na Bo`- na ~ove~ka krv. jiot istraèn sud. “Bidej}i hristijanstvoto imalo mo} i bilo povrzano so Inkvizicija! Zastra{uva~ki zbor od koj site se tresele! dràvata, toa stanalo totalitarno i gi progonuvalo site {to Zbor koj vnesuval strav vo koskite na lu|eto! otstapile od slu`benoto u~ewe. So vekovi na najvisokite

334 335 mesta se veruvalo deka sekoj vo hristijanskite zemji, koj ne li. Na nivnata posledna pateka na glavata im stavale luda~ki se pridrùva kon vistinata, nema pravo da ìvee... Zatoa {e{ir, im kinele meso so usviteni kle{ti, ponekoga{ im ereticite se smetani za neprijateli na op{toto dobro i, ja se~ele desnata raka i potoa peele dodeka tie se zadu{uvale spored toa, se kaznuvani. Ottamu proizlegla inkvizicijata i poleka sogoruvale: ‘Te falime, veliki Boè!’”4 so svojata mra~na ostavina.”2 Na loma~i zavr{ile i golemite reformatori Cvingli Te{ko ni e da sfatime kako onie koi tvrdat deka se sled- i Jan Hus: benici na Isusa moàt da ma~at i da ubivaat drugi hristi- “Otkako bil izboden, Cvingli bil prese~en na ~etiri jani. Kako moàt da opravduvaat tolku uàsni dela storeni dela i spalen. No, za da go obes~estat negoviot pepel, vo og- vo Hristovo ime? Moèbi tie opravdanie za toa nao|aat vo not dodale i svinski izmet, dodeka pod loma~ata na Jan Hus Jovan 16,2: “Sekoj {to }e ve ubie (kako eretici), }e misli tajno e stavena izgniena maska za da mu se pokaè na narodot deka so toa mu sluì na Boga.” kako smrdi |avolot.”5 Teolo{ko opravduvawe za svoite postapki inkvizitorite “Vo 1568 godina {panskiot inkvizitorski sud potvrdil nao|ale vo sfa}aweto na Avgustina temeleno na stihot od istrebuvawe na tri milioni Holan|ani... Bidej}i vojvodata Luka 14,23 kade {to Isus vo parabolata za golemata ve~era Alba ve}e pogubil mnogu iljadi pa, za da go ohrabri za nata- veli: “Nateraj gi da dojdat...” Avgustin toa go razbral kako: mo{ni masakri, papata mu pra}a ‘posveten me~’, taka {to, Nateraj gi, ako dobrovolno ne dojdat. me|u biranite grozotii, vo koi se daveni i }erki vo krvta Istaknatiot rimokatoli~ki teolog, Toma Akvinski, na svoite tatkovci, se likvidirani celi gradovi s# do pos- zboruvaj}i za problemot na ereticite, veli: “Ako vlastite ledno dete.” “Vo [panija samo golemiot inkvizitor i krvo- bez razmisluvawe gi osuduvaat na smrt falsifikatorite na lo~en zagar, Torkvemada, pratil na loma~a 10.220 lu|e”6 pari i drugite prestapnici, u{te pove}e toa bi trebalo da Vo pekolot na sredniot vek stradale i drugi zemji: Ita- go pravat so ereticite, {tom }e bidat proglaseni deka se vi- lija, Germanija, Francija, Anglija i dr. novni za eres. Tie ne treba samo da se isklu~at od Crkvata, Ne se progonuvani samo ereticite. Katoli~kiot isto- tuku i da se ubijat.” ri~ar Avgust zboruva i za lov na ve{terki: “Po~nuvaj}i od krajot na XII vek, Crkvata obilno go pro- “Me|utoa, lovot na ve{terki i procesite protiv niv gonuvala ‘eresot’... Ako odbivale javno da se otkaàt od svo- mnogu pote{ko ja optovaruvaat inkvizicijata otkolku pro- ite u~ewa, taa ‘ereticite’ gi isklu~uvala od svojata verska gonstvata protiv krivovercite (ereticite). Tie masovni neu- zaednica, a potoa, osuduvaj}i ja nivnata du{a na smrt, $ gi rozi i nivnata mra~na vrska so religijata i so inkviziciska- predavala na svetovnata vlast koja prezemala obvrska da go ta postapka denes nie ne moème so ni{to da gi sporedime” uni{ti nivnoto telo, bidej}i Crkvata e ‘svetica’ koja ne pie “Ve{terkite bile èni koi se obvinuvani za op{tewe so krv. Ovaa podelba na rabotata bila izvonredno soobrazena pohotni no}ni duhovi, se zanimavale so vra`ba i magija, sta- so sfa}aweto koe Crkvata i dràvata gi povrzuvalo vo so- puvale vo sojuz so satanata, vodele razuzdani orgii so nego, juz, ostavaj}i $ go na sekoja od niv nejzinoto podra~je na dej- ma|epsuvale, predizvikuvale bolesti i epidemii, cicale krv, se stvuvawe: na Crkvata svetot na du{ata, a na dràvata car- pretvorale vo ìvotni. ‘Ve}e vo 1700-tata godina, posredno ili stvoto na materijalnite tela.”3 neposredno, bile pogodeni pove}e od eden milion `rtvi.’ ‘Se Na javnite spaluvawa na “ereticite”, koi nalikuvale na znae deka vo Germanija se ubieni nad 100.000 lu|e, a vo Franci- teatarski sceni, zadolìtelno prisustvuval mnogubroen xgan: ja i [kotska zaedno okolu 10.000, vo Anglija okolu 1.000. Ni- “Se pla}ale visoki ceni za mestata na prozorcite od kade koj ne znae kolku vkupno lu|e stradale vo ovie progoni. Nekoi {to ubavo se gledale loma~ite, a na vernicite koi nosele mislat - okolu 200.000. Drugi velat - nekolku milioni.’”7 drva za ognot im se garantiralo celosno pro{tavawe na grevo- Malku pove}e za “posveteniot me~”! Istori~arot Vels vite. Prireduvani se rasko{ni spaluvawa, na koi, ponekoga{ zboruva za propovedawe na evangelieto so pomo{ na “posvete- masovno se ubivani lu|e i pred pove}e od 200.000 posetite- niot me~” na mnogu po{iroko podra~je:

336 337 napolno siguren deka }e mu bidat prosteni site grevovi i “Cela severozapadna Evropa, dene{na Velika Britani- deka }e moè da uìva vo plodovite na ve~niot ìvot.” ja, Francija, Germanija, Danska, Norve{ka i [vedska, vo 9 9 vek bile popri{te na surovi borbi me|u mnogubo{tvoto i I taka Crkvata gi turnala narodite na Evropa i na Bliski- novata vera (hristijanskata). Celi narodi so silata na oru`- ot i Sredniot Istok vo dolgotrajni iscrpuva~ki krstonosni jeto se naterani da go prifatat hristijanstvoto (pokrsteni vojni vo koi iljadnici hristijani od cela Evropa se upatile kon se)... Karlo Veliki go propovedal evangelieto so ogan i me~.”8 Erusalim, podgotveni da ja dokaàt nadmo}ta na svojata vera nad Ovie hristijani zaboravile, ili podobro kaàno, tie islamot, prolevaj}i bezbroj toni svoja i tu|a krv, poneseni od nikoga{ i ne ~ule kakvi upatstva dal Isus za propovedawe euforijata deka pravat podvig, izvr{uvaat bogougodno delo - na evangelieto: “Odete i propovedajte deka se pribliì Bo`- odat vo pohod da go oslobodat Hristoviot grob. jeto carstvo... Ne nosete ni zlato, ni srebro, nitu bakar vo Istori~arite svedo~at deka vo Crkvata vo sredniot vek, va{ite pojasi; nitu torba za pat, ni dve obleki, ni obuvki, pokraj simboli~kiot blud, koj se odnesuval na prequbata ni stap, za{to rabotnikot ja zasluùva svojata izdr{ka. A (klawawe i slu`ba) so drugite bogovi na iskrivenite, nehris- koga }e vlezete vo koj i da bilo grad ili selo, raspra{ajte tijanski u~ewa, imalo i bukvalno kurvarstvo i takanare~ena koj e dostoen i vo nego ostanete tamu dodeka ne zaminete ot- sveta prostitucija vo polza na Crkvata. tamu. Koga }e vlezete vo domot, pozdravete go. I ako navis- Vo svojata kniga “Hodo~asnici”, angliskiot istori~ar tina ku}ata e dostojna, va{iot mir neka vleze vo nea, a ako Norman Foster, pi{uvaj}i za t.n. prosteni{ta i svetili{ta, ne e dostojna, va{iot mir neka vi se vrati vam.” A {to tre- kade {to gre{nicite za dobar pari~en nadomest dobivale balo da storat ako nekade ne bidat primeni? “A ako nekoj pro{ka za svoite grevovi, kaùva deka “vo 410 godina Avgus- ne ve primi, nitu gi poslu{a va{ite zborovi, koga }e izle- tin gi prokolnal prosteni{tata ‘kako centri na razuzdan razvrat’ i gi nabrojal mestata ‘vo koi se odrùvaat sve~enosti guvate od taa ku}a ili od toj grad, istresete go pravot od va{i- na grobovite na ma~enicite na koi Crkvata pohotno se val- te noze... Ete, jas ve pra}am kako ovci me|u volci. Zatoa ka’”10 bidete mudri kako zmii i prostodu{ni kako gulabi” (Matej . 10,7-13.14.16). Ponatamu, istiot istori~ar kaùva deka so tekot na vre- Za àl, srednovekovnite hristijani (srednovekovnata meto Rim stanal “Vavilon na grevot” i “bludnica na Evro- pa”, za{to Crkvata drèla javni ku}i za potrebite na poklo- Crkva), namesto pravot od svoite obuvki, ja tresele krvta od 11 svoite me~evi, za{to vleguvale ne kako ovci me|u volci, tuku nicite. kako krvoèdni volci me|u ovci. “Bilo predvideno s# {to moèlo da mu zatreba na pok- “Posvetenit me~” se~el i na Istok. “Soobrazno so svo- lonikot. Od podobrite bordeli se isterani najlo{ite blud- jata polo`ba i zboruvaj}i vo Bo`je ime, papata Urban, seko- nici, ‘lumpanari’. Mno{tvo novi devojki se dovedeni vo ‘opa- mu {to }e se oyvie na povikot za pohod protiv islamot, mu tiite’, kako {to se narekuvale tie, od Crkvata kontrolirani ustanovi, da se griàt za isto{tenite poklonici i za niv- vetil pro{tavawe na site grevovi na zemjata i celosno oslo- nite umorni noze otkako gi razgledale znamenitostite na boduvawe od site kazni za prostenite grevovi. A toa zna~i: gradot Rim. Vo 1552 godina vo Rim imalo nad 24.000 bludni- za niv nema ~istili{te, nema pekol, tuku direktno zaminu- ci koi sekoj mesec na papskata kurija $ pla}ale iznos so- vawe vo raj. Papata vo Bo`je ime vetil: ‘So Bo`ja milost i obrazno so nivnite primawa.”12 potpomognati od svetite apostoli Petar i Pavle, nie re{iv- Malku e poznato deka papata Sikstus IV, ~ie{to ime ja me i tvrdime deka na site hristijani, na vernicite koi }e nosi pro~uenata gradba “Sikstinska kapela”, osnoval t.n. zemat oru`je v raka za borba protiv paganite i koi }e trg- “ku}i na radosta”, ~ii{to devojki za uìvawe mu nosele pri- nat vo ova te{ko poklonenie, }e im bidat prosteni site kazni hod od 20.000 dukati godi{no. {to im gi izrekla Crkvata za nivnite grevovi. I ako nekoj Rim e nare~en bludnica (kurva). Apostol Jovan vo Ot- od niv tamu zagine vo vistinsko pokajanie, moè da bide krovenieto vo 17. glava kaùva deka videl golema bludnica

338 339 “so koja bludstvuvaa zemnite carevi” (17,2), “kako sedi vrz cr- simpatiite na naselenieto, caricata {tedro davala finan- ven yver” (17,3), “oble~ena vo purpurno i vo crveno, i ukrase- siski olesnuvawa, ne obyrnuvaj}i se na dràvnite potrebi. na so zlato, so skapoceni kamewa i so biseri, i drè{e vo svo- Pred s#, ovie privilegii im bile nameneti na manastirite, jata raka zlatna ~a{a polna so gnasotijata i ne~istotijata ~ija{to blagonaklonost bila glavna osnova na popularnos- od nejzinoto bludstvo” (17,4), bludnica “pijana od krvta na sveta na Irina”15. tite i od krvta na Isusovite svedoci” (17,6). Zna~i, strasta za prestol Irina ja odvlekla vo zlostor- Dali Rim e nare~en bludnica samo zaradi duhovniot ne- stvo. No za nas e va`no kakov stav imalaC rkvata kon ovaa moral? Ne! Istori~arot Henri Pirenne ja istaknuva i drugata vladetelka! strana: Francuskiot istori~ar i vizantolog so svetski glas,[arl “Da pomislime samo kakov vpe~atok moral da ponese ver- Dil, kaùva: “Na pobo`nata pravoslavna vladetelka, na cari- nikot so sebe napu{taj}i go glavniot grad na hristijanstvo- cata Irina, Crkvata $ oprostila s#, pa duri i nejzinite zlos- to vo vremeto koga vo nego imalo 6.800 bludnici (1490 g.), i torstva.”16 koga papite i kardinalite javno gi istaknuvale svoite qubov- Po smrtta na carot Teofil, na vizantiskiot prestol stanici i gi priznavale svoite nezakoniti deca, zbogatuvaj}i gi puva caricata Teodora (842-856), koja gi oboàvala ikonite. na smetka na Crkvata.”13 Caricata Teodora, koja go povratila pravoslavieto i koja Da go dodademe kon ova i tvrdeweto na istori~arotK. zaradi svoite zaslugi go dobila epitetot “blaèna”, re{ila Deschner: da go iskoreni eresot koj vo toa vreme go {irelo verskoto “Otkako postojat manastirite, vo niv cutela homoseksu- dvièwe na pavlikijancite niz Vizantiskata imperija. alnosta. Kalu|erkite na Zapad otvorile postojana prostituci- Pavlikijancite bile radikalni hristijani koi posebno ja... U{te od 9 vek se povtoruva sporedbata me|u ènskite ma- go po~ituvale apostol Pavle i revnosno gi prou~uvale nego- nastiri i javnite ku}i.”14 vite poslanija; bile neprijatelski raspoloèni sprema sakramentite i sprema oboàvaweto na ikonite koi za cari- I istorijata na Isto~nata crkva ne e rozova cata Teodora bile idol broj eden, bidej}i so nejzino zalagawe e izvr{ena nivna restavracija, pa zatoa taa re{ila da Vizantijcite bile poznati po svojata surovost. Za niv ras~isti so taa “sekta” koja imala poinakvi sfa}awa. bilo karakteristi~no oslepuvaweto. Od vlastoqubie i slavo- Humbert, pratenik na papata Lav IX, svedo~i deka eden qubie, kako i od svirepa al~nost, hristijani vadele o~i na ogranok na pavlikijancite praznuval sabota.17 Kardinalot hristijani. Hergenroether isto taka tvrdi deka “pavlikijancite praznuvale So doa|aweto na vlast na pravoslavnata carica Irina sabota i kr{tavale samo vozrasni lica”18. (797-802), koja oficijalno go delela prestolot so svojot malo- “Po zapoved na Teodora, pavlikijancite bile povikani leten sin, restavracijata na kultot na ikonite fakti~ki bila da biraat me|u pravoslavnata vera i smrtta. No, bidej}i tie re{ena. Taa bila ogneno privrzana kon ikonite, a pokrajtoa ne popu{tile, potoci krv potekle niz site krai{ta na Mala i vlastoqubiva, strastna, izbuvliva, surova, svirepa, lice- Azija kade {to ìveele. Carskite inkvizitori, koi dobile merna, itra, nesporedlivo ve{ta da zamrsi i da zaplete in- nalog da go skrotat nivniot otpor, izvr{ile gnasni dela: trigi; zadu{uvala pove}e buntovi i zagovori vo krv. Po nej- pogubile pove}e od sto iljadi pavlikijanci, izloùvaj}i gi zin nagovor i blagodarenie na nejzinite spletki, oslepen e na golemi maki. Ostatokot vo o~aj se povlekol vo planin- vojskovoditelot Aleksie Mozel, potoa eden od cezarite, i na skite krai{ta na Ermenija, pa|aj}i vo pregratkite na musli- kraj “naredila da go oslepat nejziniot roden sin, Konstan- manite.”19 tin VI, i toa vo ‘porfirnata sala’ vo koja i go rodila pred Ve}e be{e kaàno deka “od toga{, za se}avawe na toj go- 27 godini. So toa taa ja postignala svojata cel: stanala edin- lem nastan, i za spomen na blaènata Teodora, sekoja godi- stven gospodar na Vizantiskoto carstvo... Za da gi za~uva na, prvata nedela od postot, Gr~kata (pravoslavna) crkva sve-

340 341 Svetica - a iskopala o~i na roden sin! ~eno go proslavuva vospostavuvaweto na ikonite i uni{tu- “Blaèna” - so stotici toni krv na du{a! vaweto na svoite neprijateli. Taa toa go proslavuva i denes 20 Vo 10 vek pavlikijancite gi sre}avame pod imeto bogo- so blagodarnost i pobo`nost.” mili koi stanale protiv rasipanosta na Rim i Vizant, gi Ekstremno bolno - pravoslavieto go slavi vnesuvaweto otfrlale sakramentite na Crkvata i kr{tavaweto na mali na ikonite vo Crkvata, a ednovremeno i prolevaweto na sto- deca; ne ja prifa}ale dogmata za pretvorawe na lebot i vi- tici toni nevina krv na pavlikijancite koi odbivale da gi noto vo vistinsko Hristovo telo i krv pri ve~erata Gospodo- prifatat ikonite? va nitu po~ituvaweto na ikonite i svetcite, i ne se poklonu- Zna~i, istorijata ja obremenuva Isto~nata pravoslavna vale pred krstot nitu go celivale. Poradi toa dràvnata crkva so teòk grev krvoprolevawe zatoa {to, pokraj drugo- Crkva bezmilosno gi progonuvala i uni{tuvala. Osobeno to, stotina godini vodela ogor~ena borba dodeka ne gi vnela èstoko bilo progonstvoto protiv bogomilite vo Carigrad. ikonite vo Crkvata, ubivaj}i pri toa “pove}e od sto iljadi “Taa rabota ja prezele vo svoi race li~no glavite na dve- pavlikijanci (hristijani), izloùvaj}i gi na golemi maki”, te vlasti: carot Aleksej i patrijarhot Nikola. Vedna{ do ~ija{to edinstvena vina sprema Crkvata i dràvata bila taa niv stoele crkovnite i dràvnite dostoinstvenici. Po istra- {to mu sluèle na Boga spored svojata sovest. Toa e crno, `nata postapka sledela kazna protiv onie {to cvrsto sto- no ne i edinstveno petno {to $ stoi na sovesta na pravosla- ele na temelot na svojata vera od koja ne sakale da se otkaàt. vieto. Crkovnite i dràvnite zakoni na Vizantiskoto carstvo vo Nesfatlivo e kako moèla Crkvata slavoèdnata i kr- toa vreme barale loma~a za stare{inite i doìvoten zatvor voèdna Irina, koja zadu{uvala buntovi i zagovori vo krv, za obi~nite vernici.” oslepuvala lu|e i iskopala o~i na svoj roden sin, da ja pro- 21 glasi za svetica, i nea, so krvavi race, da ja nare~e “sveta Iri- Vo toa vreme e spalen na loma~a voda~ot na bogomilite na”? U{te ponesfatlivo e kako moèla Crkvata krvavata vo Bugarija, Vasilij. Koga Aleksej slu{nal za Vasilij, go Teodora da ja proglasi za blaèna i da ja nare~e “blaèna povikal kaj sebe na carskiot dvor, prepravaj}i se deka se Teodora”, a proleala stotici toni krv? interesira za negovata nauka i ima èlba da se preobrati. Gospodin Milin tvrdi deka parabolata za bogatiot Toa mu dalo povod na Vasilij da go otvori svoeto srce i da ~ovek i za siromaviot Lazar vo Luka 16. glava za rajot i pe- go iznese celokupniot sistem na bogomilskoto u~ewe. kolot, za razlika od drugite Hristovi paraboli, treba da se “Koga starecot ja iznel seta nauka, carot, pokaùvaj}i sfati ne simboli~ki, tuku bukvalno, za {to }e zboruvame go svoeto vistinsko lice, ja trgnal zavesata i zapovedal da poop{irno podocna. Ako e taka, toga{ Crkvata Irina i se otvori vratata. Vedna{ tuka se na{le crkovnite otci, Teodora, pa i Konstantina - prvata svetica, vtorata blaèna negovata telesna garda i voeniot i crkovniot sovet. Toga{ i tretiot svetec - gi pratila vo rajot, na po~esno mesto vo na prestolot na carskiot grad sedel patrijarhot Nikola. “kriloto Avramovo”, a stoticite iljadi “eretici”, {to tie Pro~itana e “bezbo`nata i odvratna” nauka na Vasilij. Vasi- gi ubile i na koi o~i im iskopale, gi pratila otsprotiva, lij potvrdil s#, dodavaj}i deka vo odbrana na svojata nauka otade “kriloto Avramovo” - vo pekolot - kade {to Irina, Teo- podgotven e da podnese ogan, kam{ik i bezbroj pati da umre.”22 dora i Konstantin od rajot ve~no gi gledaat i uìvaat i se Potoa carot sednal na prestolot i izrekol nad nego smrtna nasladuvaat posmatraj}i gi nivnite pekolni maki i slu{aj}i kazna. gi nivnite leleci i piskoti! “Vasilij bil odveden na gradskiot hipodrom kade {to Zar Crkvata zaradi nekakvi zaslugi za nea proglasuva bila podignata loma~a. Tuka bile dovedeni i golem broj sveti i blaèni lu|e so krvavi race i im odreduva po~esno bogomili vrzani vo sinxiri kako najgolemi zlostornici da mesto vo rajot? Sekako, koga e vo pra{awe interes, i Crkvata ja gledaat smrtta na svojot u~itel. Mestoto kade {to treba- }e gi zatvori o~ite i }e goltne ne{to {to i eden ~esen ateist lo da bide spalen Vasilij bilo opkruèno so mno{tvo svet. ne bi go goltnal. - Premnogu ma~no, bizarno i bogohulno! Tuka bile i carot Aleksej i patrijarhot Nikola i drugi

342 343 crkovni i dràvni dostoinstvenici. Pred hipodromot podig- Katoli~kata crkva, i pravoslavieto da vadi o~i, da ubiva, nale golem krst, i koga bilo podgotveno s#, carot go povikal zo{to da spaluva, zo{to da se~e jazici, zo{to da progonuva Vasilija da go celiva krstot i da go spasi svojot ìvot. Toga{ i da proteruva drugi hristijani, svoi bra}a i sestri vo Hris- 90-godi{niot starec odgovoril: ‘Podgotven sum za moeto u~e- ta? Zo{to da gi narekuva eretici i sektanti? Zar samo zatoa we da pretrpam izma~uvawe, ogan i iljadapati da umram.’ Krv- {to tie imale i imaat poinakvi mislewa i sfa}awa za bib- nicite go soblekle i oblekata mu ja frlile vo ogan. So sve- liskite vistini i {to poinaku veruvale i veruvaat? Ima li ta vozbuda i so nepokolebliva vera, Vasilij se ka~il na lo- voop{to tuka i tro{ka Hristovo hristijanstvo? ma~ata od kade {to u{te edna{ gi poglednal svoite sledbenici vrzani vo sinxiri i, so dlaboka bolka i grià za niv, Za svetite relikvii ili mo{ti i za drugite po~nal da go pee 90-tiot psalm. No nabrgu visokiot plamen sueverija na Isto~nata crkva go opfatil stariot reformator i go zadu{il negoviot glas. Na istata taa loma~a svoeto veruvawe go zape~atile u{te Bo`jata re~ na pravoslavieto mu pripi{uva teòk grev mnogu sledbenici na ovoj prv ma~enik na Ju`nite Sloveni idolopoklonstvo. Kako {to vidovme, Crkvata mnogu krv pro- za sloboda na verata i sovesta.”23 leala dodeka ne gi vnela ikonite kako idoli vo svoite hramo- Vo po~etokot na 13 vek, za vreme na vladeeweto na bugar- vi. skiot car Boris, pak nastapilo èstoko progonstvo protiv Pokraj ikonite, drug vid te{ko idolopoklonstvo i sue- bogomilite. Naukata na popot Bogomil i na negovite u~enici verie vo Isto~nata crkva pretstavuvale relikviite ili mo{- bila osudena, a toj i u~enicite prokolnati i staveni pod pro- tite. Pod poimot sveti relikvii ili sveti mo{ti vo Kato- gonstvo i proterani vo zato~enie. li~kata i Pravoslavnata crkva se podrazbira ona {to ostana- Za vreme na vladeeweto na carot Jovan Aleksandar, svi- lo od nekoj svetitel; toa e svetiwa za crkvata; mo{ti na sve- kan e crkoven sobor vo Trnovo (1360). Na toj sobor bile pri- titelite, sveti mo{ti. sutni site crkovni i dràvni dostoinstvenici. Soborot gi So svetite relikvii ili mo{ti se povrzani mnogu is- osudil i gi prokolnal bogomilite; mnozina od niv bile pogu- toriski nelogi~nosti i naivnosti, a i {pekulacii. Vo mi- beni ili proterani od zemjata. Trieset godini po trnovski- natoto tie stanale silno orudie vo racete na sve{tenstvoto ot sobor, Bugarija padnala pod turska vlast. za ograbuvawe na neukite vernici. Od Bugarija, Grcija i Makedonija, bogomilstvoto se pro- “U{te od najranite hristijanski vremiwa, a najdocna od {irilo vo sosedna Srbija, kade {to go progonuval golemiot 4 vek, poklonikot moèl da smeta na povolna reakcija od stra- ùpan Stevan Nemawa (1168-1196), koj naredil da se ispofa- na na svojot svetec {to go odbral, dokolku dal kakov bilo }aat bogomilite i potoa svikal sobor na koj prisustvuval i ‘dobrovolen prinos’ ili dar vo polza na kultot na svetecot. ra{kiot arhijerej Jeftimie. Za vozvrat toj dobival kamen~e, malku prav, troa zemja ili “Otkako soborot utvrdil deka vo Srbija e ra{irena bogo- nekolku kapki voda od poslednoto prestojuvali{te na svete- milskata vera, toj ja osudil i nad nea izrekol kazna: knigite cot - za{to tuka navodno se krielo ne{to od vol{ebnata mo} na bogomilite se spaleni, a na voda~ot mu e prese~en jazikot na svetecot {to moèlo da napravi duri i ~udo. êsto bol- i e proteran vo zato~enie. Nekoi od bogomilite se osudeni nite mu se zavetuvale na svojot svetec za{titnik deka, otka- na loma~a, a drugi proterani od Srbija (vo Bosna), i na site ko }e ozdravat, }e mu podarat ìto, leb ili vosok vo teìna im e odzemen imotot i razdelen me|u ‘pravovernite’ (pravo- na svoeto sopstveno telo. Sekako, najcenet prinos bile naki- slavnite).”24 tot i skapocenite obleki, a ne hranata i parite, za{to sve{- Po~ituvani, toa se golemi zlodela {to gi pravela Is- tenikot vedna{ niv gi zadrùval za sebe.”25 to~nata pravoslavna, “pravoverna” Crkva, kako dràvna Crk- Bidej}i vo srednovekovna Evropa bila razviena trgovi- va, koi ne moàt da se odminat i da se izbri{at od istorija- jata so mo{ti, so nivnite pokrovki, pa duri i so pravot od ta i koi nejze $ stojat na grb i ja pritiskaat. Zo{to, pokraj nivnite grobnici kako mo{ne barana stoka, so osvojuvaweto

344 345 na vizantiskata prestolnina krstonoscite napravile dobar bogati i so niv ne moèl da se sporeduva nitu eden muzej vo biznis: “Otkako krstonoscite go osvoile i go ograbile Cari- svetot... Istorijata na ikonoborstvoto pokaùva kolku mnogu grad (kako najbogat svetski centar so mo{ti ili relikvii) na Vizantijcite im zna~ele slikite.”29 vo 1204 godina, Evropa ja zaplusnal poroj od relikvii. Se “Sueverieto imalo i svoja mra~na strana. Nasekade ima- veruvalo deka otimaweto na mo{tite moèlo da se izvr{i lo |avoli i demoni. Satanata kako ku~e go napadnal episko- so soglasnost na svetecot.”26 pot Partenij od Lampsak... Ikonobore~kiot patrijarh od 10 “So ovaa neobi~na bolest bilo zafateno celoto hristi- vek, Jovan Gramati~arot, se oddal na vra`ba i odrùval sos- janstvo. Za da se izleze vo presret na barawata na crkvata, tanoci so kalu|erkite kako mediumi; a za Fotija se mislelo iskopani se i posveteni mnogu toni mrtvi tela. I deneska deka svoeto ogromno znaewe go steknal po cena na otkaùva- vo Italija moàt da se najdat ~etiri u{i na sveti Proko- we od Hrista. Patrijarhot Kozma vo 12 vek ja prokolnal ca- pie, devet dojki na sveta Eulalija, 28 prsti na sveti Dominik, ricata Berta nikoga{ da ne rodi sin. Negoviot sovremenik, dve tela na sveti Silvester (vo Rim i vo Modena), dvajca Mihael Sikidit, moèl predmetite da gi napravi nevidlivi sveti Luka (eden vo Venecija i drug vo Padova), pove}e od 150 i izveduval {egoviti trikovi so pomo{ na demoni. Imalo kalu|eri i inspirirani deca koi postojano gi prepoznavale klinovi od Hristoviot krst itn. 30 Od ovaa praksa ne bil po{teden ni sam Gospod Isus idnite carevi. Astrologijata bila nauka.” Hristos. Strogiot kriti~ar na vakvoto hristijanstvo, isto- “Kolku poramnodu{no i poskepti~no se pokaùvalo ri~arot Karlhanc De{ner tvrdi deka ‘samo vo Francija pos- toga{noto op{testvo kon verata, s# polekoverno bilo kon tojat nad 500 zabi na Isusa koga bil dete.’27 praznoverijata. Astrologijata i magijata uìvale op{ta doverba; masa lu|e pravele magii so pomo{ na voso~ni figu- A {to da se kaè za mnogubrojnite hektolitri Hristo- ri i koristele qubovni napivki. Mnogu lu|e, duri i vo najva krv koja manastirite i crkvite ja iznesuvale na pokaz pred visokite klasi, bile uvereni deka, koga }e ja pra{aat ‘So- srednovekovnite poklonici za debeli pari, vetuvaj}i im za 28 lomonovata kniga’, }e moàt po svoja volja da gi povikuvaat taa prigoda pro{ka i za nekolku iljadi godini?!” demonite i da gi stavat pod svoja vlast, da im zapovedaat. “Pobo`nosta obilno bila pridruùvana so sueverie. Vi- Ogromno mno{tvo lu|e veruvale vo ~uda.”31 zantijcite se gordeele so golemite zbirki na mo{ti vo Cari- “Nitu eden narod ne veruval pove}e od Vizantijcite vo grad i na toj na~in ja pokaùvale svojata qubov i privrza- vrednosta na soni{tata kako predznak na idninata... Postoe- nost kon mo{tite. Zbirkite {to postoele postojano se zboga- la cela edna knièvnost, od koja se so~uvani pove}e interes- tuvale so novi mo{ti. Sveta Jelena gi postavila temelite ni spomenici za tolkuvawe na proro{tvata i soni{tata.”32 na dvorskata zbirka za vreme na Konstantina.” Podocna na “So nastanite upravuvale soni{ta i vizii. Son mu pret- ~uden na~in vo taa zbirka se doneseni od Erusalim “drvo od kaàl na Lav V deka }e go zakole Mihael Amorijanecot. Jo- krst, sveta krv, trnova kruna, kopje, nametka bez {ev, klin- van II ne sakal da go krunisa svojot najstar sin poradi eden ci (se razbira, ovie predmeti gi povrzuvale so Hrista, a dali son... Vizantijcite gi biel lo{ glas poradi korupcija, splet- se originalni i po tolku vekovi pristignale tokmu vo Cari- ki, svirepost i sueverija. Malku vizantiski carevi umrele grad!?). Jelena gi donela vo Carigrad mo{tite naDaniela, a so prirodna smrt.”33 Konstancij mo{tite na sv. Timotej, na sv. Andrej i na sv. Sueverija, sueverija, sueverija; demoni, |avoli, spiriti- Luka. Arkadij go donel Samoila, a TeodosijII Isaija... Mar- zam, vra`bi, magija, astrologija, soni{ta, intrigi, spletki, ija Magdalena i Lazara gi donel LavVI . Ni}ifor Foka donel krvoprolevawe! Nitu malku bibliska vistina! Hristijanstvo kosa na Jovana Krstitelot, a Jovan Dimiskij Isusovite san- bez Hrista! - So toa se odlikuvala Isto~nata pravoslavna dali. Pla{tot na Ilija se ~uval vo novata bazilika... dode- crkva, i bibliskoto proro{tvo kaùva deka tokmu zaradi tie ka pove}eto relikvii na Bo`jata majka moèle da se vidat grevovi propadnalo Vizantiskoto carstvo, za{to Crkvata, vo nejzinite crkvi. Zbirkite so mo{ti vo Carigrad bile naj- namesto cvrst, na carstvoto mu izgradila gnil duhoven ske-

346 347 let koj ne moèl da im preodolee na naletite na nevremeto “A ostatokot od lu|eto {to ne bea sotreni od ovie zla, so koi se soo~ilo; tokmu zaradi tie grevovi pravoslavieto ne se pokaja za delata na svoite race: poklonuvawe na demo- go sna{la te{ka kazna i zaradi tie negovi grevovi Bog doz- ni, na zlatni, srebreni, bronzeni, kameni i drveni idoli, koi volil da se pojavi islamot kako kam{ik za hristijanstvoto. ne moàt nitu da gledaat, nitu da slu{aat, nitu da odat. I ne se pokajaa za svoite ubistva, nitu za svoite gatawa, nitu Hristijanskata crkva e vinovna za pojavata na isla- za svoite bludstva, nitu za svoite kra`bi” (Otkrovenie mot 9,20.21). O~igledno e deka islamot, koj ne znae za idolopoklon- Da povtorime! Tokmu zaradi grevovite {to gi opi{avme stvo i koj e protiv sekoe idolopoklonstvo, bil orudie vo prethodno, Isto~nata crkva ja sna{la te{ka kazna - zaradi Bo`jata raka so koe Bog go kaznil otpadnatoto hristijans- tie nejzini grevovi Bog dozvolil da se pojavi islamot kako tvo poradi idolopoklonstvoto vo koe potonalo, poradi kam{ik za hristijanstvoto. sueverijata, spiritizmot, vra`bite, magijata, astrologijata, Vsu{nost hristijanstvoto e vinovno {to na svetskata soni{tata, intrigite, spletkite, krvoprolevaweto! scena vo pettata i {estata truba od Otkrovenieto 9-tata gla- Za àl, kaznata ne ja postignala celta! Bo`jata re~ kaù- va se pojavil islamot “kako dim koj se izdiga od jama na bezd- va deka i tie {to ostanale, {to go preìveale vekovnoto na, kako dim od golema ognena pe~ka od koj sonceto i vozduhot te{ko ropstvo na islamot: “Ne se pokajaa!” potemnea” i od “dimot izlegoa skakulci po zemjata, pa im be{e Poradi idolopoklonstvoto na okolnite narodi vo koe dadena sila kakva {to imaat zemnite skorpii” (9,2.3). tonel stariot Izrael, Bog go pratil 70 godini vo vavilon- Pettata i {estata truba ja najavuvaat pojavata i {ire- sko ropstvo za da go isceli od taa bolest, od toa zlo. Izrael- weto na militantniot islam, najprvo od strana na Arabjani- cite ja nau~ile taa te{ka lekcija i, otkako se vratile od toa te, a podocna i od Turcite. Ne slu~ajno islamskite invazii ropstvo, tie do den dene{en i ne pomirisale ve}e nikakvo vo proro{tvoto se prikaàni so silnite invazii na skakul- idolopoklonstvo. No Isto~nata pravoslavna crkva ne ja nau- cite vo toj region. ~ila lekcijata {to $ ja opredelil Bog. I za vreme na rop- “Vo istorijata na svetot nema nitu eden nastan koj, po svo- stvoto pod islamot, taa ne se oslobodila od svoeto idolopok- jata univerzalnost i po nenadejnosta na svoite posledici, bi lonstvo. S# do denes taa ostanala istata onaa istoriska Is- moèl da se sporedi so ekspanzijata na islamot voVII vek. to~na pravoslavna crkva potonata vo idolopoklonstvo i sue- So sekavi~na brzina islamot osvoil golemi prostranstva. verija so koi Bog }e ras~isti koga kone~no i generalno }e Mu bile potrebni samo sedumdeset godini od smrtta na Mu- gi ras~isti smetkite so grevot i so gre{nicite: “A na stra{- hameda (632) za da se pro{iri od Kineskoto more do Atlantski- livcite i na nevernite... na gata~ite, na idolopoklonicite ot okean. Ni{to ne moèlo da mu se protivstavi. Ednopodrugo i na site la`livci, delot im e vo ezeroto {to gori so ogan mu gi odzema provinciite na Vizantiskoto carstvo: Sirija i sulfur; toa e vtora smrt” (Otkrovenie 21,8). Po~ituvani, obemot na knigava ne ni dozvoluva podrob- (634-636), Egipet (640-642), Afrika (698), [panija (711)...”34 no da go razrabotuvame islamot vo bibliskoto proro{tvo. Islamot gi okoval narodite na Vizantiskoto carstvo vo No Adventisti~kata izdava~ka ku}a “Znaci na vremeto” ja te{ki prangii i gi frlil vo pove}evekovno ropstvo. izdade knigata “Apokalipsa” ili “Otkrovenie” od amerikan- Zar i najpravoslavniot grad na svetot, Carigrad, nareku- skiot pisatel Marvin Maksvel (736 stranici) vo koja na iz- van nov Erusalim, sedi{teto na vselenskiot patrijarh na vonredno ubav na~en e obraboteno ova biblisko proro{tvo. pravoslavieto, grad koj se nao|al vo racete na natprirodni sili, ~ii{to manastiri bile prepolni so mo{ti, so sveti ostatoci na svetcite, zar svetiot carski grad, koj go {titela Literatura: li~no Bogorodica, padnal vo racete na islamot? Da, padnal! 1. Karlheinz Deschner: Kirche des Un-Heils,W ilhelm Hayne Verlag, Minchen 1980, Zo{to? Proro{tvoto }e ni kaè: p. 21-23; Istorija srednjeg veka, Nau~na knjiga, Beograd 1969, p. 366 348 349 2. J. Delumeau, Le christianisme va-t-il mourur?, Paris 1977, pp. 359,360 3. Henri Pirenne, Povjest Evrope, Kultura Zagreb 1956, str. 214 4. Karlheinz Deschner, op. cit., p. 22 5. Isto, op. cit., p. 23,24 6. Isto, op. cit., p. 26,22 7. Zvonimir Kosti} Palanski, Hri{}anstvo bez Hrista, Ni{ 1993, str. 95 8. H. D`. Vels, Istorija sveta, Narodno delo, Beograd 1929, p. APOSTOLITE NE BILE SVE[TENICI, 9. Norman Foster, Hodo~asnici, Grafi~ki zavod Hrvatske, Zagreb 1986, str. TUKU PROPOVEDNICI NA EVANGELIETO 122 10. Isto, str. 36 11. Isto, str. 164 Hristos ne gi posvetil apostolite za sve{tenici da 12. Isto, str. 161 13. Henri Pirenne, Povijest Evrope, Kultura Zagreb 1956, p. 402 vr{at sve{teni~ka slu`ba vo hramot ili vo crkvata ~ija{to 14. K. Deschner, op. cit., p. 90 zavesa Bog ja iskinal nadve vo migot koga Hristos izdivnal 15. G. Ostrogorski, Istorija na Vizantija, str. 223,227,228 na krstot, tuku za propovednici na evangelieto, davaj}i im 16. [arl Dil, Vizantijske slike, Srpska knjièvna zadruga, Beograd 1991, p. zapoved da odat po cel svet i da mu go propovedaat evangeli- 85 eto na sekoe sozdanie na negoviot razbirliv jazik,u~ej}i gi 17. Migne, CXLV, str. 936, Fotius III, 746 lu|eto da go sledat Hrista. Zna~i, apostolite se u~iteli na 18. Algemeine Kirchengeschichte I, 527 narodot, a ne sve{tenici vo onaa smisla kako {to se sfa}a 19. [arl Dil, op. cit., pp. 112,113 toj poim denes vo pravoslavieto i vo katoli~kiot svet. 20. Isto, op. cit., pp.108,109 Od tie pri~ini, nie nitu eden od apostolite, bukvalno 21. Ra~ki, Bogomili i Patareni, Srpska akademija, posebno izdanje, str. nitu eden od niv, ne go gledame povle~en i zakoùr~en me|u 368.369 yidovite na nekoja crkva vo uloga na sve{tenik da vr{i sve{- 22. Ra~ki, op. cit., str. 366 teni~ka slu`ba - so sve{teni~ka ode`da i so kadilnica v raka 23. Hristo V. Vrgov, Revolucionari, str. 245 da prinesuva temjan (da kadi), da gi ispoveda gre{nicite vo 24. Ra~ki, op. cit., str. 377; Izve{taj u @itijama sv. Simeona, gl. VI ispovedalna ili da vr{i nekoja druga sve{teni~ka aktivnost. 25. Norman Foster: Hodo~asnici, Grafi~ki zavod Hrvatske, Zagreb 1986, Namesto toa, site niv, bez isklu~ok, gi nao|ame na teren, me- str. 63 |u narodot, kade {to im e i mestoto, kako propovednici na 26. Aron Gurevi~, Problemi narodne kulture u srednjem veku, Grafos, evangelieto i kako u~iteli. I zatoa, ~ista iluzija e da se ba- Beograd 1987, p. 73) 27. K. Deschner: op. cit. p. 170 ra nekakov kontinuitet i povrzanost na dene{noto hristijan- 28. Zvonimir Kosti} Palanski, “Pade, pade Vavilon” - Punta Ni{, 2001., str. sko sve{tenstvo so nekakvo navodno sve{tenstvo na aposto- 73- Nemame komentar za ova! lite, za{to takov kontinuitet i takva povrzanost, ili apos- 29. Stivn Ransimen, Vizantijska civilizacija, Minerva, Subotica-Beograd 1964, pp. tolsko preemstvo, ili navestuvawe na takvo ne{to, vo Bib- 214,215 lijata ne postoi. 30. S. Ransimen, op. cit., p. 216 Spored toa, dene{noto sve{tenstvo na pravoslavieto i 31. [arl Dil, op. cit., p. 332 na Katoli~kata crkva, nivnata sve{teni~ka slu`ba, vnatre{- 32. Isto str. 229 noto ustrojstvo na nivnite crkvi i na drugite nivni kultni 33. S. Ransimen, op. cit., p. 217,218 objekti, belezi i slu`bi, ne se bibliska, tuku starozavetna 34. Henri Pirenne, op. cit., p. 25 i istoriska kategorija koja, kako {to vidovme i naglasivme pove}e pati, e pre~krtana od Hrista zatoa {to starozavetnoto zemno Svetili{te, so celokupnoto svoe ustrojstvo, so site svoi slu`bi i aktivnosti, uspe{no ja zavr{ilo svojata

350 351 zada~a i zaminalo vo analite na bibliskata istorija vo migot koga Isus gi izgovoril slavnite zborovi: “Se svr{i!” Ne- mame ve}e zemno svetili{te so zemno sve{tenstvo i so zemna sve{teni~ka slu`ba. Sega imame nova situacija: Hristos site nas “n# oslobodi od na{ite grevovi preku svojata krv i n# napravi carstvo, sve{tenici na svojot Bog i Otec” (Ot- BIBLIJATA ZA SABOTATA krovenie 1,5.6). Nemame potreba od zemni sve{tenici. Ima- me nebesno Svetili{te so nebesen Prvosve{tenik, Hristos. Za ova ve}e dosta zboruvavme. Da po~neme od po~etok, od korewata na sabotata: “Taka Noviot zavet zboruva ne za sve{tenici, tuku za stare- bea dovr{eni neboto i zemjata so seto svoe voinstvo. I gi {ini vo Crkvata kako duhovni voda~i i u~iteli na Bo`jiot zavr{i Bog do sedmiot den svoite dela {to gi sozdade. I se narod, na vernicite: “Zatoa te ostaviv na Krit... za da posta- odmori vo sedmiot den od site svoi dela {to gi sozdade. I vi{ stare{ini po site gradovi” so primerni duhovni vred- Bog go blagoslovi sedmiot den i go posveti, za{to vo toj den nosti i karakterni osobini i kvaliteti (Tit 1,5-9; 1. Timo- se odmori od site svoi dela {to gi sozdade” (1. Mojseeva 2,1-3). tej 3,1-13). Vedna{ da ka`eme: Sedmiot den Bog go izdelil za odmor, Od Isusovite zborovi “Ka`i $ na crkvata” se gleda deka go blagoslovil i go posvetil koga go sozdal na{iot svet za najvisoka crkovna vlast Hristos $ predal na Crkvata vo ce- {est dena, koga u{te ne postoele Evrei, ni Grci, nitu koj i lost, a ne na vrhovnite poglavari na soodvetnite crkvi i na da e drug narod, dodeka na ovoj svet bile prisutni samo na{i- nivnoto sve{tenstvo. Spored toa, Toj bara Crkvata da go te prvi roditeli, Adam i Eva. Spored toa, sedmiot den ne e kontrolira sve{tenstvoto i sve{tenicite poedine~no, a ne evrejski praznik, evrejska sabota, kako {to tvrdat hristija- obratno, sve{tenstvoto da se postavuva nad Bo`jiot narod. nite denes, tuku Bo`ji svet i blagosloven den za odmor na negoviot narod. Podocna, vo vremeto na Mojseja, koga Gospod slegol od neboto na planinata Sinaj i go izgovoril svojot zakon, me|u Desette Bo`ji zapovedi {to gi napi{al Bog na dve kameni plo~i se nao|a i ~etvrtata zapoved koja bara od nas da go praznuvame sedmiot, sabotniot den: “Pomni si da go praznuva{ sabotniot den! [est dena raboti i svr{i gi site svoi raboti! A sedmi den e sabota, odmor posveten na tvojot Gospod Bog. Toga{ nemoj da raboti{ nikakva rabota: ni ti, ni tvojot sin, ni tvojata }erka, ni tvojot sluga, ni tvojata sluginka, ni tvojot vol, ni tvoeto magare, nitu pridojdeniot {to }e se najde vo tvojot dom! Za{to Gos- pod za {est dena gi sozdade neboto, zemjata, moreto i s# {to e vo niv, a vo sedmiot den se odmori. Zatoa Gospod go blagoslovi i go posveti sabotniot den” (2. Mojseeva 20,8-11). Se gleda deka istite misli i zborovi, povrzani so sedmiot den pri sozdavaweto, gi nao|ame i vo ~etvrtata Bo`ja zapoved od Sinaj: vo sedmiot den Bog se odmoril i istiot go izdelil za odmor, go blagoslovil i go posvetil.

352 353 Deka vo ~etvrtata Bo`ja zapoved stanuva zbor za istiot Vo svojata v~udovidenost i nemo} da im veruva na svoite sedmi den od 24 ~asa, posveten pri sozdavaweto, ni potvrdu- u{i {to slu{aat i na svoite o~i {to gledaat, ~ovek so pra- vaat zborovite od zapovedta: “Za{to Gospod za {est dena gi vo se pra{uva vo koj Bog veruvaat hristijanite? Vo bibliski- sozdade neboto, zemjata, moreto i s# {to e vo niv, a vo sedmiot semo}en Bog Tvorec, koj go sozdal svetot za {est obi~ni, ot den se odmori.” na{i denovi, ili vo nekoj drug nekadaren bog na kogo mu bile Na istiot sedmi den, posveten pri sozdavaweto, se povi- potrebni milijardi godini da go sozdade istiot svet? Od ovaa kuva i apostol Pavle koga ni upatuva povik da vlezeme vo grda slika {to ja davaat hristijanite za Boga proizleguva Bo`jiot odmor: “Za{to nekade za sedmiot den kaà vaka: ‘I deka hristijanskiot bog ne e ist so semo`niot bibliski Bog Bog se odmori vo sedmiot den od site svoi dela’”, i: “na Bo`- na kogo mu bile potrebni samo {est obi~ni denovi da sozdade jiot narod mu ostanuva sabotnata po~inka” (Evreite 4,4.9). tolku ubav i sovr{en svet! Zna~i, apostol Pavle ovde sabotata kako sedmi den ja po- Zar e mo`no poinaku da se razberat zborovite na Bo`ja- vrzuva ne so ~etvrtata Bo`ja zapoved od Sinaj, tuku so sed- ta re~: “Preku zborot Gospodov be{e sozdadeno neboto, preku miot den posveten pri sozdavaweto. zdivot negov - yvezdenoto voinstvo... Za{to Toj re~e - i s# Spored toa, otpa|aat site prigovori na hristijanite koi nastana, zapoveda - i s# se sozdade” (Psalm 33,6.9). “I Bog tvrdat deka sedmiot den, posveten pri sozdavaweto, ne e ist re~e: ‘Neka bide svetlina!’ I bi svetlina... I Bog re~e: ‘Neka so sedmiot den od ~etvrtata Bo`ja zapoved, i deka sedmicata bide svod srede vodite...’. I bi taka.... I Bog re~e: ‘Neka se na sozdavaweto ne e ista so na{ava dene{na sedmica. soberat na edno mesto vodite pod neboto, i neka se pokaè kopno!’ I bi taka... I Bog re~e: ‘Neka iznikne od zemjata ze- Za teisti~kata evolucija na hristijanstvoto lenilo...’. I bi taka...” itn., itn. “Za{to Gospod za {est dena gi sozdade neboto, zemjata, moreto i s# {to e vo niv” (1. Moj- Kako {to rekovme pred malku, hristijanite tvrdat deka seeva 1. glava; 2. Mojseeva 20,11). - Kristalno jasno: Bog re~e sedmiot den, posveten pri sozdavaweto, ne e ist so sedmiot i - vedna{, ne po milioni godini, tuku istiot mig se pojavi den od ~etvrtata Bo`ja zapoved, nitu pak sedmicata na soz- svetlina, istiot mig od zemjata nikna zelenilo..., “zapoveda davaweto e ista so na{ava dene{na sedmica. - i s# se sozdade!” Ovaa satanska, |avolska zabluda i laga, {to ja prifatile Duhot ni snemoùva koga slu{ame i gledame kako hris- hristijanite, vnela golem smut vo nivnata vera i u~ewe i, tijanite, bez nikakov strav i grià na sovesta, gi iskrivo- zaedno so drugite zabludi, go izvalkala liceto na hristijan- kol~uvaat ovie bibliski izve{tai za sozdavaweto. stvoto. Za {to stanuva zbor? Katolicite, pravoslavnite i, Malku pojasnenie vo vrska so ova. Za razlika od ateis- za àl, i toa za golem àl i sram, site protestanti {to praz- ti~kata evolucija na Darvina, koja pretpostavuva deka ìvo- nuvaat nedela, veruvaat i tvrdat deka denovite na sozdavawe- tot od po~etok do kraj se sozdaval sam vo opredeleni okolnos- to ne bile isti so na{ive obi~ni dene{ni denovi od 24 ~asa. ti i uslovi vo tekot na mnogu dolg vremenski period, bez Imeno, tie iznesuvaat razni neizdràni dokazi i tvrdat deka nikakov Bo`ji udel, teisti~kata dirigirana evolucija na denovite na sozdavaweto bile vremenski periodi dolgi sto- hristijanite tvrdi deka, sepak, prvite za~etoci ili zarodi{i tici iljadi i milioni godini, {to zna~i, sozdavaweto trae- na ìvotot gi sozdal Bog. No Toj ostavil tie prvi ednostav- lo milioni i milijardi godini. Zamislete, na semo`niot ni, prosti ìvotni oblici, ponatamu da pominuvaat niz bez- Bog mu bile potrebni milijardi godini da go sozdade svoeto broj fazi i niz mnogu dolgi vremenski periodi, vo koi imale remek delo - ~ovekot! - Gospode, Boè moj! Kolku daleku mo`nost da evoluiraat i da preminuvaat od poprosti vo po- oti{lo hristijanstvoto od tebe! Zar e mo`no i hristijan- sloèni oblici, usovr{uvaj}i se s# dodeka kone~no ne ja pos- ite, koi go nosat tvoeto ime, da padnat tolku nisko i da ja tignale sega{nava sostojba. Sekako, zad taa evolucija stoel prifatat Darvinovata teorija za evolucija na na{iot svet? Bog koj gi nadgleduval nejzinite mnogubrojni fazi i vr{el Bolno vistinito!

354 355 mrtna du{a direktno vo nosot na Adama, tuku $ duvnal na onaa soodvetni intervencii. Zatoa nea ja narekuvame dirigirana prva ìvotinka, na po~etokot od evolucijata, od koja se raz- hristijanska evolucija. vil Adam. Spored toa, Adam svojata besmrtna du{a, ako Da si ja pretstavime sebesi slikata na sozdavaweto na voop{to imal takva du{a, ne ja dobil direktno od Boga, tuku ~ovekot. Na po~etokot na {estiot den, koj navodno, kako i ja nasledil indirektno od prvata ìvotinka preku amfibi- drugite denovi na sozdavaweto, e vremenski period od stoti- ite (vodozemcite), vleka~ite, primatite (~ovekolikite maj- ci milioni godini, Bog go povlekuva posledniot sinxir na sozdavawe, sostaven od stotici iljadi alki, odnosno fazi niz muni)... Ako Adam svojata besmrtna du{a ja nasledil od ìvot- koi }e pominuvaat od Boga sozdadenite zarodi{i, t.e. pros- nite, toga{ i ìvotnite imaat besmrtna du{a! Ako e taka, tite ìvotni oblici, od koi }e se razvivaat kopnenite ìvot- a spored filozofijata na teisti~kata evolucija e taka, toga{ ni, a od niv i ~ovekot. kade zaminuva besmrtnata du{a na ìvotnite koga }e zagi- Neverojatno, hristijanite go prisiluvaat semo}niot bib- nat? liski Bog stotici milioni godini da go posmatra svoeto Ponatamu, dali besmrtnata du{a {to ja ima dene{niot remek-delo, ~ovekot, kako poleka i makotrpno se izvlekuva ~ovek e ista so onaa besmrtna du{a {to ja vdahnal Bog vo od morskite mangrovi laguni kako amfibija so opa{ka koja prvata ìvotinka? Dali i taa prvobitna besmrtna du{a kaj se hrani so crvi, so glisti i polàvi, i kako so porodilni prvata ìvotinka, pominuvaj}i niz evolutivnite fazi, zaed- maki mora da sovladuva stotici iljadi i milioni pre~ki vo no so teloto, evoluirala i preminuvala od poprosti vo poslo- ramkite na evolutivnite fazi niz koi pominuva kako ìvot- èni oblici, ili ostanala na prvobitnoto nivo? Ako du{ata no vleka~ i ~etirinoèc, i vo poslednata faza kako majmun, ne evoluirala, ako taa ostanala ista od po~etok do kraj, to- pred da ja postigne svojata cel, da se ispravi na dve noze i da ga{ nie lu|eto imame ista besmrtna du{a so ìvotnite, so stane ~ovek, Bo`ja lika. - Ete, po~ituvani, so takvi niski i glistite, so crvite... {to ni nalikuva na hinduisti~ko-budis- grdi, nebibliski sfa}awa za semo}niot bibliski Bog, se ti~kata filozofija. odlikuva dene{noto hristijanstvo bez Hrista, za àl, i pro- I u{te edno pra{awe. Na{ite bra}a hristijani, za koi testantizmot. stanuva ovde zbor, za besmrtnata du{a (duh) na lu|eto odredi- Kako {to vidovme, tradicionalnata Crkva i protestant- le mesto: ~istili{te, mitarstva, raj i pekol. Kade e mesto- skite crkvi koi praznuvaat nedela i veruvaat vo besmrtnost to za besmrtnata du{a na ìvotnite? na du{ata (duhot), ne veruvaat vo bibliskiot semo}en Bog Po~ituvani, gledame li vo kakvi apsurdi zapa|aat lu|eto, Tvorec, koj go sozdal svetot za {est obi~ni, na{i denovi, tu- vo ovoj slu~aj teolozite, koga svoeto ~ove~ko “visokoumie”, ku veruvaat vo nekoj drug, nekadaren bog, na kogo mu bile po- svojata “genijalnost” i “u~enost”, koga svetovnite teorii i trebni milijardi godini da go sozdade istiot svet, milioni filozofii, vo konkretniov slu~aj Darvinovata teorija za godini da go sozdade ~ovekot. Nivnite teologii, koi ja pri- nekakva evolucija, }e gi vnesat vo Biblijata, koga }e otsta- fatile teorijata na evolucijata, pokraj drugoto, se obiduvaat pat od nea i koga najednostavnite i najjasnite nejzini visti- da go zadràt i u~eweto za besmrtonost na du{ata (duhot), ni }e gi napravat tolku sloèni i zamrseni, za da ne im se {to ra|a neverojatni kontradiktornosti i te{ki apsurdi koi gleda krajot. Baraj}i evolucija vo Biblijata, kade {to ne vodat vo apsoluten bezizlez. treba da baraat evolucija, baraj}i evolucija kaj Tvorecot, tie Pra{awa za na{ite bra}a hristijani koi veruvaat taka: se spletkaa i padnaa. Ako Adam ne e sozdaden vedna{ kako vistinski Adam, kako Zar ima toa nekakva smisla, se pra{uva ~ovek! O~igledno vistinski ~ovek, vo {estiot den, tuku mu bile potrebni mili- e deka nema. No za dene{nite hristijani i takvata besmisla oni godini da se razvie i da premine od ìvotno vo ~ovek, ima smisla. Za niv s# e mo`no. Mo`no e vo{kite da stanat toga{ vo ~ij nos Bog duvnal besmrtna du{a (duh) vo {estiot ovci i ovcite vo{ki. den? Sekako, spored spomenatata teologija, Bog ne duvnal bes-

356 357 Sabotata - spomenik na sozdavaweto i stoèr Sabota e blagosloven den na evrejskata nacija “Gospod go blagoslovi ... sabotniot den!” - Da zapomne- Kako {to vidovme od ~etvrtata Bo`ja zapoved, sedmiot me: Sabota e blgosloven den, {to ne e slu~aj so nitu eden drug den e od Boga odreden i imenuvan so zborot sabota, evrejski den vo sedmicata. “{abat”, so zna~ewe “odmor”, den od 24 ~asa, i nie ne smeeme Zborot “blagoslov” ima ist jazi~en koren so zborot “bla- toj den da go zamenime nitu da go preimenuvame so nedela, godat”, na koj mu posvetivme cel eden naslov vo knigava. Bla- nitu so koj i da e drug den vo sedmicata. “A sedmi den e sabo- gosloven zna~i: blaèn, sre}en i presre}en, poln so vrvna ta, odmor posveten na tvojot Gospod Bog... Za{to Gospod za radost i zadovolstvo. Toj blagoslov {to go stavil Bog vo {est dena gi sozdade neboto, zemjata, moreto i s# {to e vo sedmiot den stanuva na{ blagoslov, i nie sme blagosloveni niv, a vo sedmiot den se odmori. Zatoa Gospod go blagoslovi od Boga koga go praznuvame sabotniot den. Sabotata navisti- i go posveti sabotniot den” (2. Mojseeva 20,8-11). Spored toa, na e blagosloveno vreme koga mu davame mo`nost na Boga na- sedmiot den e povrzan so Tvorecot na na{iot svet, so soz- {iot ìvot da go osmisli i da go ispolni so radost i zadovol- davaweto, i toj e spomen i golem spomenik na sozdavaweto. - stvo. Taka kaùva Gospod, taka kaùva negovata zapoved, ~etvrta- “Blaze mu na ~ovekot koj pravi taka i na sinot ~ove~ki ta Bo`ja zapoved, na koja $ e posvetena edna tretina od pros- {to se pridrùva na toa: koj ja po~ituva sabotata za da ne ja torot na Desette zapovedi. one~isti i koj gi ~uva svoite race od sekoe zlo delo” (Isaija Za àl, hristijanite go zamenile sedmiot den, sabotata, 56,2). - Blaèn, sre}en i radosen e ~ovek (ne Evrein) koj ja so nedela, so {to go urnale spomenikot na sozdavaweto i na po~ituva sabotata. satanata mu dale mo`nost da gi ubedi silniot i semo}en bibliski Bog, koj go sozdal svetot za {est obi~ni denovi, da go Sabota e svet den zamenat so nekakov kvazi tvorec na kogo mu bile potrebni milijardi godini da go sozdava istiot svet so pomo{ na di- “Gospod go ... posveti sabotniot den!” - Da zapomneme: rigirana, teisti~ka evolucija. Sabota e i posveten i svet den, {to ne e slu~aj so nitu eden Neporekliva e vistinata deka sabotata pove}e od 4.000 drug den vo sedmicata. “A sedmi den e sabota, odmor posve- godini e stoèr na evrejskata nacija. Taa Evreite gi odràla ten na tvojot Gospod Bog.” Vo Desette zapovedi zborot “svet” kako narod i kako poedinci i im go so~uvala identitetot i se odnesuva samo na eden zbor, na sabota. vo tekot na nivniot dvomileniumski holokaust. Bez sabota- Vo rajot Bog izdelil i posvetil edna ovo{ka za sebe - ta tie sigurno bi is~eznale od scenite na istorijata i bi zami- “drvoto na soznanieto na dobroto i zloto” (1. Mojseeva 2,17) nale vo nejzinite arhivi kako i mnogu drugi narodi. - i im rekol na Adama i Eva: Site ovo{ki vo gradinata se I za hristijanstvoto sabotata bi bila stoèr koj bi ja va{i, no ovaa ovo{ka, ova drvo, e moe. Ne gibajte vo nego, za{to odràl negovata monolitnost. Toa sigurno ne bi se raspad- }e zgre{ite! nalo na tri dela (globalno), bi go so~uvalo svojot identitet I sedmiot del od vremeto, sedmiot den, Bog go izdelil i svojata izvornost i bi gi izbegnalo prisutnite devijacii i go posvetil za sebe, i nam ni se obra}a so zapoved: [est koga ne bi ja otfrlilo sabotata kako sedmi den za odmor. No, dena se va{i, i celosno vi stojat na raspolagawe vam, za va{ite za àl, se slu~ilo toa {to se slu~ilo, i so izmenite na Bo`- potrebi, no sedmiot, sabotniot den, e moj. Toj ne e va{ i ne jite zapovedi hristijanstvoto ne samo {to skr{nalo i pot- vi pripa|a vam. Ne gibajte vo nego, za{to }e zgre{ite. frlilo, tuku voop{to ne se potvrdilo nitu dokaàlo. Na ~etirinaeset mesta vo svojata Re~, vo Biblijata, Bog kaùva i n# potsetuva deka sabotata e negova - bukvalno: “moi saboti” i “svoi saboti” - ne evrejski saboti. “Pazete gi moite

358 359 saboti; jas sum Gospod Bog va{” (3. Mojseeva 19,3.30; 26,2). “Ne Sekako, i drugite denovi se Gospodovi denovi, no nitu odea po moite zapovedi... gi obesvetuvaa moite saboti, i zatoa eden od niv ne e posveten i ne e svet. Za nitu eden od drugite odlu~iv vo pustinata da go izleam mojot gnev vrz niv za da gi denovi Gospod ne kaùva “moj svet den” i “Gospodov den”. Ni- sotram.” “Im gi dadov svoite saboti... Praznuvajte gi moite kade vo Biblijata Bog ne kaùva: “nedela Gospodova”, “nede- saboti! Tie neka bidat znak me|u mene i vas za da se znae deka la e moj svet den”, nitu pak “nedela e Gospodov den”. Tie pre- jas sum Gospod, va{ Bog” (Ezekil 20,12.13.16.20.21; 44,24). rogativi mu pripa|aat samo na sabotniot den. Za svetosta na sabotata: “Drète ja sabotata, za{to taa Pri sozdavaweto na zemjata Bog ne sozdal sveta plani- e sveta za vas!” - mu kaùva Gospod na svojot narod, i prodol- na, sveta reka ili sveto mesto kade {to potoa bi bilo po- ùva: “Za da znaete deka jas sum Gospod koj ve posvetuva” (2. dignato svetili{te. Vo taa prigoda Bog ne posvetil nitu eden Mojseeva 31,14.13). del od prostorot, nitu eden predmet, ni{to drugo, osven del Sabota e sveto vreme, izdeleno od drugite denovi namen- od vremeto, sedmiot, sabotniot den. Sabotata e prva sveti- ski - mo`nost za Boga da n# posvetuva - od nas, od gre{ni, da wa na ovoj svet, svetiwa koja ne uspeal, nitu pak nekoj }e us- napravi pravedni, sveti lu|e, kako {to e napi{ano: “Bidete pee da ja spali i uni{ti, za{to taa Bo`ja svetiwa Bog ja smes- sveti, za{to sum svet jas, Gospod, va{ Bog” (3. Mojseeva 19,2). til, ne vo prostorot, vo koj lu|eto urivaat i uni{tuvaat, tuku I Bog navistina svoite deca {to gi posvetil gi narekuva vo vremeto, koe e nedoseglivo za niv. “sveti”: “Vo toa e trpenieto na svetite, koi gi pazat Bo`jite zapovedi i verata vo Isusa” (Otkrovenie 14,12). Sabota e iz- Duhovnata dimenzija na sabotniot den delena za nas za da se znae - {to da se znae - da se znae deka Gospod e na{ Bog koj n# posvetuva. - Zna~i, svet Gospod, svet Bog ima zamisla i èlba sabotata, kako negov svet den, saboten den, svet narod koj praznuva sabota! da bide negov semeen praznik koga Toj, kako nebesen tatko, go sobira svoeto zemno semejstvo na svet semeen sobir, na semej- Gospod: Sabota e “moj svet den”, “Gospodov den” no sovetuvawe, na sveto bogosluènie, na koe saka da pomine vreme vo sveta zaednica so svoite deca - mo`nost da razgovara “Ako ja zadrì{ svojata noga da ne ja pogazi{ sabotata, so niv, da gi slu{ne nivnite vozdi{ki, radosni i àlni, da i ako ne raboti{ vo mojot svet den; ako ja nare~e{ sabotata gi rastovari od bremeto na sekojdnevnite griì, da gi zakrepne milina, Gospodov den; ako ja praznuva{ i ako ja po~ituva{ i fizi~ki i duhovno, da im go podigne duhot, da ja zasili niv- so toa {to ne }e se zanimava{ so obi~ni raboti, da im ugodu- nata vera i nade` i da gi ohrabri i osposobi uspe{no da se va{ na svoite gre{ni èlbi - toga{ }e ima{ radost vo Gos- soo~at so ìvotnite problemi vo slednata sedmica. poda” (Isaija 58,13.14). Spored Biblijata, praznuvaweto na sabotata mora da Ova se Bo`ji zborovi koi ni doa|aat direktno od Boga bide prijatno iskustvo. Bog preku svojot prorok Isaija ni koj ni kaùva dve mnogu zna~ajni raboti {to treba da gi kaà deka sabotata treba da ni bide milina. Zborot milina zapametime. Prvo, Gospod veli: sabota e “moj svet den”, i vto- e prevod na evrejskiot zbor “oneg” koj ima mo{ne bogato zna- ro: sabota e “Gospodov den”. I kako svet Gospodov den, sabo- ~ewe. Oneg zna~i “ne`no”, “ubavo”, “prijatno”, “radosno”, “iz- tata treba da ni e mila, den na radost i spokojstvo i den za vonredno”. Bog saka da uìvame vo sabota. Taa treba dabide bogosluènie, za svet sobor. zenit vo sedmicata. Nea ja karakteriziraat najdobro druèwe, “[est dena neka se raboti, a sedmi den e sabota - den na najdobra obleka, najdobro odnesuvawe, najdobro od s#! potpoln odmor, den za svet sobor (za sveto bogosluènie), Sabota e svet i blagosloven den, izdelen od drugite deno- koga ne smeete da rabotite nikakva rabota. Toa e Gospodova vi so posebna cel i namena - za intimen kontakt me|u nas i sabota vo site va{i ìveali{ta” (3. Mojseeva 23,2). - “Gos- Boga preku negovata Re~, migovi koga moème da zdivneme od podova (ne evrejska) sabota”. sekojdnevnite {okovi na spoulavenoto vreme i od udirite so

360 361 bok mir vo srceto srede ova zajazleno vreme i ovoj voznemi- koi postojano n# mava i {iba ma~noto sekojdnevje. Sabota ni ren svet. @iveeme so krenata glava i ~elo i so ~ista sovest nudi duhovna, a preku nea i fizi~ka zavetrina, za{tita i odime napred, za{to mu sluìme na Boga ne poinaku, ne spo- sigurnost pred naletite na straotnite viulici i fortuni, red predanijata i tradicijata, ne spored istoriskite hris- pred besot na gigantskite ìvotni uragani {to gi podiga tijanski kategorii, tuku onaka “kako {to kaùva Pismoto” grevot i satanata vo svetot - sli~no na Noeviot kov~eg vo (Jovan 7,38). Go sledime Hrista, odej}i po negoviot pat i koj se zasolnil i na{ol spasenie Noe so semejstvoto za vreme sledej}i gi negovite stapki {to gi nao|ame vo evangelijata. na uàsnata kataklizma {to go pogodila na{iot svet, katak- Gi drìme site Deset Bo`ji zapovedi, me|u niv i ~etvrtata lizma nare~ena potop. zapoved koja kaùva deka sabota e svet Gospodov den. Hristos e na{e zasolni{te kade {to moème da se za- Hristos e na{ spasitel koj ni gi prostil grevovite, n# solnime, na{e pribeì{te kade {to moème da pobegneme is~istil od niv i ni dal pravo da se “nare~eme Bo`ji deca”, od grevot koj n# progonuva, a sabotata e alka {to n# povrzu- najvozvi{eno predimstvo, povozvi{eno i od ona {to go va so Hrista i temel na na{ata zaednica so nego - semeen den, uìvaat i angelite - da bideme negovi sinovi i }erki, nego- semeen praznik koga Bog, kako {to kaàvme, na poseben na~in vo semejstvo - sega na zemjava, a naskoro i na neboto. Uìvame go po~estuva svoeto semejstvo, svoite deca, so svoeto prisus- negova za{tita, vodstvo i pomo{ i, zdruèni so nego i vode- tvo me|u niv. ni od Svetiot Duh preku Bo`jata re~, nie hrabro ~ekorime Prekrasna i mnogu ubava, mila i posakuvana e taa sabot- napred, uspe{no sovladuvaj}i i urivaj}i gi site prepreki i na zaednica vo dru{tvo so Boga i so negovite sveti angeli, pre~ki {to gi postavuva satanata preku svoite orudija na tie sveti migovi pominati vo prijatna nebesna atmosfera vo na{iot ìvoten pat za da n# sopne i obori. Vo na{ite gra- negoviot dom. Toga{ nie na poseben na~in go ~uvstvuvame di plamti silna vera i nade` koi gi turkaat nastrana nebid- Bo`jeto prisustvo vo na{ata sredina, negovata blizina i ninata, neizvesnosta, pesimizmot, apatijata, besperspektiv- neposrednost. nosta, beznade`nosta i silniot i otroven strav i o~aj so koi Za vreme na sabotnite bogosluènija, na koi ja prou~u- e zafateno i dlaboko proniknato na{eto pokolenie i vo koi vame negovata sveta Re~ ili Biblijata, na koi se molime i tone na{iot svet. mu ja iskaùvame na{ata blagodarnost na Boga, Svetiot Duh Ne postoi, po~ituvani, na ovoj svet, poubava od na{ata go prenaso~uva na{iot pogled od ovoj pominliv gre{en svet sabotna zaednica so Hrista, od ~ie{to prisustvo vo nas tre- kon nebesniot ìvot so ve~ni vrednosti. Sabotnite migovi, perat strunite na na{ata du{a, proizveduvaj}i najprijatni pominati vo sveta zaednica so Boga i so negoviot narod, n# zvuci na milna muzika {to voop{to moè da se po~uvstvuva izdignuvaat visoko nad ovoj zemen svet, i na kriljata na vera- i da se doìvee; nenadminat vnatre{en mir i slatka slobo- ta n# pribliùvaat do pragot na nebesnoto carstvo od kade da od sekakva vnatre{na tiranija - od gnev, lutina, zavist, {to u{te sega so duhovni o~i go gledame noviot ìvot i, obze- sebi~nost, omraza... vo ~ii{to stegi sme bile okovani pred meni i proniknati so neiska`livite ubavini na Bo`jeto da se sretneme i da ostvarime neraskinlivo prijatelstvo so carstvo, nie se raduvame so neiska`liva radost, i na{eto na{iot brilijanten Prijatel, Isus Hristos. srce igra, blika i pee od sre}a za skora{nata sredba so na{i- Ubava e i blagoslovena bra~nata zaednica, mila e i se- ot Spasitel koj doa|a po nas da n# zeme so sebe, za da bideme mejnata zaednica vo koja posebna radost i nezaboravni migovi i nie tamu kade {to e Toj (Jovan 14,1-3), da ja delime ve~nosta za roditelite pretstavuvaat decata i obratno. Mnogu ubavo so nego, da go gledame i da go uìvame ona “{to oko ne vide- i vrvno doìvuvawe e i maj~instvoto i tatkovstvoto, no neis- lo, {to uvo ne ~ulo i {to vo ~ove~ko srce ne do{lo” (1. Ko- ka`livo i nenadminlivo e ~uvstvoto na zaednica so Hrista rin}anite 2,9). {to ja uìvame osobeno za vreme na sabotnite ~asovi. Od tie Nie, hristijanite, koi praznuvame sabota, sme blagoslo- pri~ini, prvenstveno hristijanite, a i ~ove{tvoto vo celost, veni, zadovolni i sre}ni lu|e, polni so Bo`ja qubov i so dla-

362 363 prozorec niz koj ni pirka prijatno vetre od idniot svet i podnesuva nenadomestlivi zagubi zatoa {to ne praznuva sabo- ìvot i ni go razladuva ispotenoto ~elo. ta, {to se li{uva od nejzinite blagoslovi. Od kaànoto proizleguva deka duhovnata dimenzija na Da, po~ituvani, sabotata navistina e otvoren prozorec sabotata kako den za odmor e mnogu podlaboka i pozna~ajna kon neboto, prozorec niz koj ja gledame vselenata {to }e ni od onaa, fizi~kata, koja na ~ovekot mu ovozmoùva samo gola ja stavi naskoro na raspolagawe na{iot Spasitel Isus Hris- fizi~ka po~inka. ôvekot ne e tovarno ìvotno, pa ni sabo- tos so svoeto skora{no slavno doa|awe. tata ne e dadena zaradi zgolemuvawe na negovata rabotna spo- Adam svojot prv den od ìvotot vo rajot go po~nal tok- sobnost. mu so vakva sabota. So vakva sabota e garniran i na{iot ì- Sabotniot odmor vo nikoj slu~aj ne e ist so koj i da e drug vot - ìvotot na site {to praznuvaat sabota. Taka i Hris- sloboden den vo sedmicata {to go zema ~ovekot koga e pre- tos kaùva: “Sabotata e sozdadena zaradi ~ovekot” (Marko moren za da se odmori. Toj ne e nikakov neiskoristen vre- 2,27); Bog na ~ovekot mu sozdal “menuha” za da go povrze i da menski me|uprostor {to }e mu ovozmoì na umorniot ~ovek mu ovozmoì da ìvee vo zaednica so svojot Tvorec, posto- da zdivne od pregolemite fizi~ki napori. Ne! Sabotniot jano da go potsetuva deka e Bo`je dete, da se gordee {to e odmor ne e obi~en odmor li{en od sekakov duh, odmor koj Bo`ji sin i Bo`ja }erka, pripadnik na Bo`jeto semejstvo, stanuva izvor na izopa~enost. Sabotnata po~inka e sosem pretvoraj}i go negovoto srce vo vrutok na tivka, prijatna, ne{to drugo. Vo ramkite na sozdavaweto taa e posebno soz- slatka, neprekratna, prirodna, spontana radost i pesna. dadena kategorija. [este denovi na sozdavaweto ne se praz- Taa (sabotata) e sozdadena za nas kako alka da n# povr- ni. Niv Bog gi napolnil so svoite dela {to gi sozdal. Tre- zuva ne samo so zagubeniot, ami i so obnoveniot raj, da n# pot- tiot den go napolnil so prekrasni raznovidni rastenija, setuva deka nie se prigotvuvame za nov svet kade {to s# }e pettiot i {estiot gi napolnil so mnogubrojni vidovi ìvo- bide sabota, koga Bog i ~ovekot }e ìveat vo potpolna har- tni, a i so ~ovekot kako svoe remek-delo. No i sedmiot den monija. Sekoja sabota nie imame mo`nost da vkusime del od ne e prazen vakuum. ubavinite na idniot svet, del od mirot i harmonijata na Bo`- Pri sozdavaweto na na{iot svet za {est dena Bog za sed- jeto carstvo {to so kopne` go o~ekuvame. miot den sozdal i posebna, nematerijalna, duhovna kategori- Eden od voobi~aenite pozdravi za sabota vo staro vreme ja, koja na evrejski se vika “menuha”, i zna~i odmor, miruvawe, po~inka, mir, radost, spokojstvo, sre}a, blaènstvo, milina bil pozdravot “[abat {alom!”, {to zna~i “neka vladee mir za du{ata i milina za teloto - i taa duhovna kategorija, vo sabota”, za{to glavna ideja i su{tina na sabotata e mir, “menuha”, Bog ja smestil vo sedmiot, vo sabotniot den, vo ne samo mir me|u ~ovekot i negovite bli`ni, tuku i mir me|u sabota, koja e nadarena so ne`nost koja{to ja razgaluva du{a- ~ovekot i s# {to e sozdadeno, mir vo celata Bo`ja vselena. ta i gi miluva na{ite misli. Toa e den vo koj ~asovite ne se Edna{ sedmi~no, vo mnogu pogolema mera otkolku vo dru- potisnuvaat eden so drug, den koj moè da ublaì sekoja gite denovi, nie pominuvame eden den, svetiot i blagosloven àlost. Sabotniot duh n# obviva kako proletta {to se {iri saboten den, vo posebna zaednica so Hrista, zasiluvaj}i ja na zemjata bez na{a pomo{. svojata vera vo Boga, pri {to na{iot duhoven ìvot, na{eto Vo burniot okean na vremeto i vo makotrpnata i surova hristijanstvo, prerasnuva vo silna duhovna karpa koja ne moè ~ovekova borba za opstanok, postojat ostrovi na mir kade ni{to da ja pokoleba. Taka nie stanuvame neprezemliva tvr- {to ~ovekot moè da zdivne i na poseben na~in da se griì dina za satanata i za site negovi pekolni sili so koi saka da za semeto na ve~nosta poseano vo negovata du{a. Sabotata e n# uni{ti. So takva neskr{liva vera i nade` nie, koi praz- oaza na ovaa gre{na i pusta zemja na na{iot pat kon na{ata nuvame sabota, ne samo {to preìvuvame i opstanuvame, tuku nebesnata ve~na tatkovina. i cvetame. Bog videl deka nam ni e potrebna takva duhovna kategorija, takva sabota, i ni sozdal tokmu takva sabota, otvoren

364 365 zamine i da mi iskaè po~it’” (2. Mojseeva 9,1; v. 3,18; 5,3; Sabotata - evrejska!? 7,16; 9,13; 10,3). Na stotici drugi mesta vo Biblijata ~ita- Mnogu ~est slu~aj koga razgovarate so hristijanite vo me, ne za hristijanski, tuku samo za “Izraelov Gospod Bog” - vrska so sabotata e tie da vi kaàt: sabotata e evrejska, evrej- odnosno, samo za evrejski Bog. ski praznik, koj vaèl samo za Evreite, i kako dokaz go nave- I ako tie tri zapovedi, prvata, ~etvrtata i pettata, se duvaat tekstot od 5. Mojseeva 5,15: “Spomni si deka i ti be{e evrejski zapovedi, i ako vaàt samo za Evreite, toga{, logi~- rob vo egipetskata zemja i deka ottamu te izbavi Gospod, tvo- no, i drugite sedum, odnosno site Deset zapovedi se evrejski jot Bog, so silna raka i so podadena mi{ka. Zatoa ti zapove- zapovedi i vaàt samo za Evreite, za{to gi dal istiot evrej- da Gospod, tvojot Bog, da go pazi{ sabotniot den.” ski Bog, koj se razlikuva od hristijanskiot Bog. I {to ako Ete, velat tie, Bog gi izbavil Evreite od egipetsko rop- kaème deka sedmata zapoved, koja kaùva: “Ne vr{i prequ- stvo, razdeluvaj}i go Crvenoto more pred niv, i zatoa im ba!”, e evrejska zapoved i vaì samo za Evreite? Dali toga{ naredil da praznuvaat sabota kako spomen koj }e gi potsetu- hristijanite moàt slobodno da vr{at prequba? va na toj grandiozen nastan. I bidej}i sabotata e povrzana Da se vratime na prvata Bo`ja zapoved: “Jas sum Gospod, so nivnoto izbavuvawe od nivnoto ropstvo, taa e evrejski tvoj Bog, koj te izvede od egipetskata zemja, od ku}ata na rop- praznik, zapoved {to vaèla i vaì samo za Evreite. stvoto. Nemoj da ima{ drugi bogovi osven mene!” Ako ja povr- No, ve molam, po~ekajte malku! Ako ja sledime taa logi- zeme ovaa zapoved so izleguvaweto od egipetsko ropstvo i ako ka, toga{ i prvata Bo`ja zapoved vaì samo za Evreite, ja proglasime za spomen na toj nastan, toga{ e logi~no da za- bidej}i i taa e povrzana so nivnoto izbavuvawe od egipetsko klu~ime deka Evreite ne smeele da imaat drugi bogovi samo ropstvo: “Jas sum Gospod, tvoj Bog, koj te izvede od egipetskata zatoa {to Bog gi izvel od toa ropstvo, {to voop{to ne odgo- zemja, od ku}ata na ropstvoto. Nemoj da ima{ drugi bogovi vara na vistinata. A logikata na hristijanite, koi praznu- osven mene” (2. Mojseeva 20,2.3). - Logi~no, zar ne! vaat nedela, e tokmu takva - navodno, zatoa {to Bog go izvel Od istata logika na hristijanite, koi tvrdat deka sabo- evrejskiot narod od Egipet, mu zapovedal da praznuva sabota tata e evrejska, proizleguva deka i pettata Bo`ja zapoved, koja kako spomen na negovoto izleguvawe od Egipet, a ne kako spo- bara od decata da gi po~ituvaat roditelite, vaì samo za men na sozdavaweto na svetot, pa ottamu, velat tie, i sabo- Evreite. Eve ja nejzinata sodrìna: “Po~ituvaj gi svojot tat- tata e nivna, evrejska, i vaì samo za Evreite. ko i svojata majka, kako {to ti zapoveda tvojot Gospod Bog, Primenuvaj}i go istiot ar{in za merewe na rabotite, za da ìvee{ dolgo i da ti bide dobro vo onaa zemja {to ti proizleguva deka hristijanite se oslobodeni od obvrskite na ja dava tvojot Gospod Bog” (5. Mojseeva 5,16). Zna~i, Bog od prvata zapoved zatoa {to Bog niv ne gi izvel od egipetsko evrejskite deca bara da gi po~ituvaat svoite roditeli zatoa ropstvo, i spored toa, tie moàt pokraj Boga da imaat i “dru- {to }e im dade vetena zemja, Palestina, i dolg ìvot i bla- gi bogovi” - {to e svoeviden apsurd. Apsurd zatoa {to vo toj gosostojba vo nea. Spored toa, evrejskite deca se privilegi- slu~aj so pravo bi moèle da se pra{ame koj Bog prifa}aat rani pred Boga, za{to Bog na na{ite deca, za razlika od niv, hristijanite, semo}niot Gospod Bog Izraelov (evrejski), ili ne im dava nitu vetena zemja, nitu dolg ìvot nitu blagosos- nekoj drug, hristijanski Bog, razli~en od evrejskiot? “Zar Bog tojba. Apsurd, zar ne! e Bog samo na Evreite, a ne i na neznabo{cite? Se razbira, Zaklu~ok: Ako sabotata e evrejska, toga{ i prvata i pet- i na neznabo{cite” (Rimjanite 3,29) - kaùva apostol Pav- tata zapoved se evrejski - no vo toj slu~aj i toj Bog, koj gi le. Spored toa, ako e Gospod i neznaboè~ki, Toj e i hristi- dal tie zapovedi, e evrejski, a ne hristijanski Bog. janski, a ako e hristijanski, Toj e i pravoslaven, no i kato- Vsu{nost, taka e i napi{ano na mnogu mesta vo Bibli- li~ki i protestantski; pa i sabotata, ako e evrejska, taa ed- jata: “Odi pri faraonot i re~i mu: ‘Gospod Bog na Evreite novremeno e i pravoslavna, i katoli~ka i protestantska, i (evrejskiot Bog) pora~uva vaka: ‘Pu{ti go mojot narod da sesvetska, se~ove~ka.

366 367 zapovedi, pa i ~etvrtata, imaat op{to~ove~ki karakter, za{- Ako evrejskiot Bog e ist so hristijanskiot Bog, a bi to Bog e Bog na celoto ~ove{tvo (Rimjanite 3,29; 10,12.13). trebalo da bide ist, zar toga{ e potrebno Toj povtorno da Da ne zaboravime deka nie hristijanite sme samo granka sleze, sega na nekoja hristijanska planina, i na hristijanite od diva maslina nakalemena na pitomata maslina koja n# da im dade drugi deset zapovedi, razli~ni od onie {to gi snabduva so neophodnite ìvotni sokovi. Spored toa, korenot izgovoril pred evrejskiot narod na Sinaj i gi napi{al na dve i stebloto ne se na{i. Izraelskiot narod e taa pitoma masli- kameni plo~i? Dali toga{ na hristijanite bi im dal novi na {to ja zasadil Bog, od ~ij{to plod se dobiva kvalitetno plo~i so deset ili samo so dve zapovedi? Dali vo toj slu~aj maslinovo maslo - vistinska, izvorna Bo`ja nauka za spase- Bog bi ja iskornal sabotata od nejzinoto mesto srede Desette nie na cel svet, na celoto ~ove{tvo. Zna~i, divata granka zapovedi i na nejzinoto mesto bi napi{al nedela? Ako bi go opstanuva blagodarenie na blagoslovite {to proizleguvaat storil toa, bi se pra{ale zo{to bi go storil? Zo{to na evrej- od korenot i stebloto na pitomata maslina, vrz koi taa nema skiot narod vo staro vreme bi mu kaàl sabota, a na hristi- nikakvo mo`no vlijanie (Rimjanite 11. glava). janite nedela, koga sabotata ne e nikakov simbol ili senka na nekakva novozavetna realnost? Da se potsetime! Judaizmot (evrejstvoto) e edinstven po Sabota e Bo`ji znak i Bo`ji pe~at toa {to Bog mu se obratil na Sinaj na cel eden narod koj go videl i ~ul so svoi sopstveni o~i i u{i, pove}e milioni edno- Srede verskiot haos {to postoi denes vo svetot, srede vremeno prisutni, koga go izgovoril i go napi{al svojot mnogubrojnite verski zaednici, ~ij{to broj postojano se zgo- zakon. Izraelskiot narod, kako Bo`ji narod, e edinstven i lemuva, ~ovek so pravo se pra{uva koja od niv e vistinska po toa {to Gospod polni ~etirieset godini go hranel vo pus- Bo`ja crkva na koja treba da $ pripa|a kako vernik. Postoi tinata so nebesna hrana, nare~ena “mana”, edinstven slu~aj vo li nekakva mo`nost, ne{to ili nekoj koj }e ni pomogne pozi- istorijata na ovoj svet Bog da prigotvuva sekoj den, osven vo tivno da ja razre{ime taa dilema za da ne napravime pogre- sabota, sveà hrana za milioni lu|e vo pustina. Vo petok im {en izbor i da zastaneme na pogre{na strana, da odime po prigotvuval dvojno koli~estvo hrana, i za sabota (2. Mojse- pogre{en pat i, namesto vo Bo`jeto carstvo, da se najdeme eva 16,14-26). Zamislete, ~etirieset godini Bog ja izdeluva vo endek? sabotata od drugite denovi kako poseben svet den! Zar toa ne Hristos e “pat, vistina i ìvot” (Jovan 14,6) i Toj }e im kaùva ni{to za nejzinata svetost na hristijanite koi ni kaè {to da storime i }e n# nau~i kako da veruvame: praznuvaat la`na sabota, nare~ena nedela? “Pregledajte gi Pismata... Koj veruva vo mene kako {to kaù- Dragi moi, vo staro vreme evrejskiot narod bil Bo`ji va Pismoto, od negovata vnatre{nost }e pote~at reki na ìva narod, a denes hristijanskiot narod e, ili bi trebalo da e, voda” (Jovan 5,39; 7,38). - Kako {to kaùva Pismoto! Bog }e Bo`ji narod. Spored toa, evrejskiot Bog e, ili bi trebalo ni gi otkrie vo svojata Re~ belezite na vistinskata crkva, da e, i hristijanski Bog. Ottamu i Desette zapovedi, kolku koja e negovo, Bo`je semejstvo, i }e ni pomogne da staneme pri- se evrejski, tolku se i hristijanski, no tie ne se nitu evrej- padnik na negoviot narod. ski nitu hristijanski, tuku Bo`ji. Vistinskata Bo`ja crkva e lesno prepoznatliva me|u Nie Biblijata ja prezemame od Evreite ne kako evrejska silnata plejada crkvi. Bo`jite deca imaat vidlivi belezi Biblija, tuka kako Bo`ja re~. Zaedno so Svetoto pismo, {to spored koi se prepoznavaat kako Bo`ji deca. ni go napi{ale i ni go predale evrejski proroci i aposto- Prv golem i jasno vidliv beleg na vernicite na Bo`jata li, nie od niv gi prezemame i Desette zapovedi ne kako evrej- crkva koi mu pripa|at na Boga: “Vo toa e trpenieto na svetite, koi gi pazat Bo`jite zapovedi i verata vo Isusa” (Ot- ski, tuku kako Bo`ji zapovedi. Isto taka i sabotata ja preze- krovenie 14,12). - Zna~i, Bog svoite deca gi narekuva “sveti” mame od niv ne kako evrejska, tuku kako “Gospodova sabota”, i gi prepoznava po toa {to tie “gi dràt Bo`jite zapovedi kako “Gospodov den”, kako “Gospodov svet den”. Zna~i, site i imaat vera vo Isusa”.

368 369 Drug vaèn beleg, spored koj Bog ja prepoznava svojata “Im gi dadov svoite saboti kako znak me|u sebe i niv, crkva, odnosno svojot narod, a i Bo`jiot narod Boga, e ~etvr- neka znaat deka jas sum Gospod koj gi posvetuva... Praznuvaj- tata Bo`ja zapoved. Bo`jite deca praznuvaat sabota kako sed- te gi moite saboti! Tie neka bidat znak me|u mene i vas za mi den. Sabotata e najdominanten beleg spored koj sekoj ~ovek da se znae deka jas sum Gospod, va{ Bog” (Ezekil 20,12.20). {to ja prou~uva Biblijata lesno moè da ja prepoznae vistin- U{te edna{ poslednite dve re~enici: “Praznuvajte gi skata Bo`ja crkva, da $ se pridruì i kako nejzin vernik da moite saboti! Tie neka bidat znak me|u mene i vas za da se gi uìva site onie bogati sabotni blagoslovi za koi obilno znae deka jas sum Gospod, va{ Bog!” - Sabotata, veli Bog, e zboruvame vo prethodnite oddeli. vidliv znak ili beleg so koj e obeleàna mojata vistinska Nema nikakva odredena pri~ina zo{to ~ovek treba da go crkva. Mojot narod praznuva sabota, praznuva vo mojot svet praznuva sedmiot den, da praznuva sabota, osven {to taka den. Zatoa, po~ituvani, Gospod i vas ve povikuva: Pridruète odredil i taka zapoveda Bog. Spored toa, pove}e od koja bilo mu se na mojot narod, na mojata crkva i praznuvajte vo sabo- druga zapoved, sabota e neposreden ispit na na{ata vera. Za- ta! povedta za sabota sodrì elementi koi ne postojat nitu vo U{te ne{to za znakot ili za belegot vo Biblijata! Vo edna druga zapoved. Taa go istaknuva imeto na Zakonodave- staro vreme Bog baral od svojot narod da gi obreùvaat site cot (Gospod ili JHWH), negovata teritorija (neboto i zem- ma{ki deca. Obrezanieto isto taka bilo znak ili beleg na jata) i negovata titula (Tvorec - Sozdatel). Ovie tri kompo- Bo`jata pripadnost. nenti go so~inuvaat ona {to e poznato kako pe~at i mu davaat “Sekoe ma{ko me|u vas neka bide obreàno. Obreùvajte avtoritet na zakonot. Desette zapovedi svojata polnova`nost se, i toa neka e znak na zavetot me|u mene i vas” (1. Mojseeva ja steknuvaat od carskiot pe~at na Sozdatelot, od pe~atot na 17,10.11). Spored toa, i Avram bil obreàn: Boga ili od sabotniot pe~at. “I go primi (Avram) znakot na obreùvaweto kako Da ja ~ueme u{te edna{ integralno ~etvrtata Bo`ja pe~at na pravednosta {to ja dobi preku verata {to ja ima{e zapoved: “Pomni si da go praznuva{ sabotniot den! [est dena kako neobreàn, za da bide tatko na site koi veruvaat” (Rim- raboti i svr{i gi site svoi raboti! A sedmi den e sabota, janite 4,11). odmor posveten na tvojot Gospod Bog. Toga{ nemoj da rabo- Se gleda deka vo novozavetniot period izrazot “pe~at” ti{ nikakva rabota: ni ti, ni tvojot sin, ni tvojata }erka, se koristel kako sinonim za zborot “znak”. Za starozavetni- ni tvojot sluga, ni tvojata sluginka, ni tvojot vol, ni tvoeto ot “znak na obrezanie” Pavle zboruva kako za “pe~at na praved- magare, nitu pridojdeniot {to }e se najde vo tvojot dom! nosta”. Zatoa toj ovde, zaedno so zborot “znak”, go voveduva Za{to Gospod (ime) za {est dena gi sozdade (Sozdatel) vo upotreba i zborot “pe~at”, kako sinonim so isto zna~ewe. neboto, zemjata (teritorija), moreto i s# {to e vo niv, a Spored toa, sabotata kako vidliv znak, spored koj Bog ja pre- vo sedmiot den se odmori. Zatoa Gospod go blagoslovi i go poznava svojata crkva, svojot narod, a i negoviot narod go posveti sabotniot den.” (2. Mojseeva 20,8-11) prepoznava nego kako svoj Bog i Gospod, pretstavuva “Bo`ji Vo starite vremiwa carevite svoite dekreti ili zapove- pe~at” so koj Bog gi zape~atuva svoite verni i predani deca di gi zaveruvale i potvrduvale so carski pe~at (Daniel 6,8; za svoeto carstvo. No, za sabotata kako Bo`ji pe~at - mnogu 1. Carevite 21,8). pove}e podocna. Sabotata kako znak ili beleg vo Biblijata koj ja otkriva vistinskata Bo`ja crkva: “Izraelcite neka ja pazat sabotata - praznuvaj}i ja od pokolenie do pokolenie - kako ve~en sojuz (zavet). Taa neka e znak, zasekoga{, me|u mene i Izraelcite” (2. Mojseeva 31,16.17).

370 371 Gre{ka, gospodine Milin, i gospodine Trajan, krupna teolo{ka gre{ka {to ne smee da ja napravi teolog od va{iot rang, a isto taka i gre{ka {to ne smee da ja pravi pravoslavieto i site hristijani koi praznuvaat nedela! Tvrdite deka voskresenieto e “kruna na celokupnoto delo na spasenieto na SABOTATA NE E ZAMENETA SO NEDELA ~ove{tvoto od ropstvoto na grevot, smrtta i satanata. ... Toa e den na izbavuvaweto na celokupniot ~ove~ki rod od ropstvoto na grevot, na smrtta i satanata... den koga Hristos gi Krupna teolo{ka gre{ka na hristijanite koi pobedi smrtta i satanata.” praznuvaat nedela Gospoda, smrtta i satanata Hristos gi pobedi ne vo nedelata izutrina koga voskresna, koga stana od mrtvite, tuku vo Edna od najgolemite, ako ne i najgolema gre{ka i grev {to petokot koga umre na krstot: “Toj (Hristos) zede u~estvo vo go pravat hristijanite koi praznuvaat nedela e nivnoto tvr- toa, ta so smrtta go uni{ti onoj koj ja ima vlasta nad smrt- dewe deka sabotata, kako “evrejska” ustanova, e ukinata i zame- ta, odnosno |avolot, i da gi izbavi onie koi zaradi stravot neta so nedela. Deka sabotata ne e evrejska, nie dokaàvme vo od smrtta, cel ìvot bea robovi” (Evreite 2,14.15). prethodnite oddeli. Kristalno jasno, zar ne? Smrtta i satanata Hristos gi Druga golema pri~ina so koja hristijanite ja pravdaat pobedi i gi uni{ti vo petokot na Golgota, koga n# oslobodi ovaa zamena na sabotata so nedela e Hristovoto voskresenie i n# otkupi i od ropstvoto na grevot i smrtta. I, ako treba vo prviot den na sedmicata, pa velat: Hristos voskresnal vo nekoj den da se slavi kako spomen na Hristovata pobeda nad nedela i toa e dokaz deka Toj ja ukinal sabotata, odnosno sabo- grevot, nad smrtta i satanata, kako spomen na na{iot otkup tata ja zamenil so nedela. Za toa gospodin Milin }e kaè: od grevot, toga{ toa treba da bide petok, a ne nedela! “Voskresenieto Hristovo e nastan koj ima zna~ewe na Dragi moi, voskresenieto vo nedelata izutrina nikogo kruna na celokupnoto delo na spasenieto na ~ove{tvoto od ne go is~istilo od grevovite, nitu pak go oslobodilo od rop- ropstvoto na grevot, smrtta i satanata. Toj e den na pobeda- stvoto na smrtta kako “plata za grevot”. Toa go storila Hris- ta na pravdata nad nepravdata, vistinata nad lagata, ìvo- tovata krv proleana na Golgota vo petokot: “Hristos umre tot nad smrtta, blagodatta nad grevot, Hrista nad antihris- za na{ite grevovi.” “Krvta Hristova }e ja is~isti na{ata tot, Boga nad satanata. Toa e den na izbavuvaweto na celokup- sovest od mrtvite dela.” “Koj n# qubi i koj n# oslobodi niot ~ove~ki rod od ropstvoto na grevot, smrtta i satana- (otkupi) od na{ite grevovi so svojata krv.” “Krvta na negoviot ta... Voskresenieto e radost! Toa e osloboduvawe na ~ovekot Sin Isus Hristos n# is~istuva od sekoj grev.” “Koj se dade od ropstvoto na grevot, na smrtta i na satanata... den koga sebesi za na{ite grevovi, za da n# izbavi od sega{niot zol Hristos gi pobedi smrtta i satanata.” svet” (1. Korin}anite 15,3; Evreite 9,14; Otkrovenie 1,5; 1. “Vo Svetoto pismo nema nikade formalno-zakonska zapo- Jovanovo 1,7; Galatite 1,4). ved da se praznuva nedelata... deka zapoved za praznuvawe na Ako gi analizirame ovie dva dena - petokot i nedelata - nedelata ne e potrebna, bidej}i va`nosta na toj den proizle- }e vidime deka glavnata o~ajna bitka so grevot i so satanata guva od samiot fakt na voskrsenieto Hristovo i na negovoto za na{eto spasenie Hristos ja vodel na Golgota vo petokot, zna~ewe za spasenieto na ~ove{tvoto, kako i od potrebata kade {to ja izvojuval i slavnata pobeda nad niv. Taa bitka zaedno so Hrista da se raduvame na negovata pobeda i na spa- na Golgota bila bitka {to na{iot Spasitel moèl da ja zagu- senieto {to ni go donese so voskrsenieto.”1 bi, i toa bi bilo katastrofa ne samo za na{iot svet, tuku i za celata vselena. Vo petokot vo Getsimanija od Hristovoto Istata poraka ni ja upatuva i Prot. prof. Trajan Mi- ~elo se trkalale drobni kapki krvava pot. Vo petokot na trevski.2

372 373 Golgota Hristos e obvien so gust mrak i temnina i e izloèn Koga bil sozdaden za {est dena, na na{iot svet ne{to na najèstoki isku{enija; tamu Toj ja pie gor~livata ~a{a mu nedostigalo - “menuha!” Nastapila sabota, nastapila “me- i se moli: “O~e moj, O~e moj, zo{to me napu{ti!” “Ako e mo`- nuha” - odmor, miruvawe - i svetot bil kompleten. Pi{ano no, neka me odmine ovaa ~a{a da ne ja pijam!” Vo nedelata e: “Gi dovr{i Bog do sedmiot den svoite dela {to gi sozdade. Hristos nemal nikakva bitka pred sebe vo koja bi u~estvuval A vo sedmiot den se odmori (po~iva{e, miruva{e - menuha)” i bitka {to bi moèl da ja zagubi, nitu pak nekakvo isku- (1. Mojseeva 2,2). {enie {to tebalo da go sovlada. Od istiot koren na zborot “menuha”, koj obi~no se pre- Korenite i temelite na voskresenieto se postaveni na veduva so “miruvawe”, “mir” i “po~ivawe”, pravedniot Jov Golgota kade {to pukale i tre{tele gromovi koi go ga|ale izvlekuva zbor so koj ja opi{uva sostojbata za vreme na smrt- i go ubile Hrista. Voskresenieto e gotova rabota, neporek- ta za koja tolku toplo kopneel vo svoite neiska`livi, pekol- livo, izvojuvano, nesporno, nezapirlivo, spontano... Toa za ni maki. Toa e sostojba vo koja ~ovekot prebiva miren, sos- nego ne bilo problemati~no, za{to se podrazbiralo samo po tojba vo koja zlite prestanuvaat da pravat zlo, a umornite sebe, bidej}i istoto bilo priroden i logi~en rezultat na nao|aat odmor. pobedite {to Hristos ve}e gi izvojuval nad grevot, nad smrtta Po~ituvaj}i ja prvata sabotna “menuha” {to samiot ja i satanata vo petokot. Vo nedelata ne e izvojuvana nikakva sozdal na po~etokot, Hristos vo sabotata po~ival vo svojot nova, nitu dopolnitelna nitu originalna pobeda. [tom bila grob, kako i negovite sledbenici, “spored zakonot” (Luka izvojuvana slavnata pobeda nad grevot i smrtta na Golgota, 23,56). voskresenieto nikoj nemal pravo nitu pak moèl da mu go osporuva. “Za{to ne moè{e smrtta da go zadrì” (Dela 2,24). Adam i Eva svojot ìvot go po~nale so sabota. I no- A i sam Isus kaùva za sebe: “Jas ja davam svojata du{a vozavetniot ìvot po~nal so sabota! (svojot ìvot) za povtorno da ja zemam. Nikoj ne mi ja odzema, tuku jas ja davam sam od sebe. Imam vlast da ja dadam i imam Sozdavaweto Hristos go zavr{il v petok i istoto go kru- vlast da ja zemam pak” (Jovan 10,17-18). Zna~i, Hristos nemal nisal so saboten den za odmor vo koj se odmoril. Adam i Eva, nikakov problem {to bi trebalo doplnitelno da go re{i ni- a preku niv i celoto ~ove{tvo, svojot ìvot na ovaa zemja tu pak nekakva pre~ka {to bi trebalo da ja otstrani za da go po~nale so sabota - so mir, so spokojstvo, so radost i sre}a. voskresne. I prvata faza od planot na spasenieto Hristos ja zavr{il Satanata ne moèl da go zadrì Isusa vo grobot isto na Golgota v petok, koga gi izgovoril besmrtnite zborovi: kako i ~ep od pluta {to ne moè da zadrì erupcija na vulkan. “Se svr{i!”, i taa faza ja krunisal so sabota vo koja se odmoril vo svojot grob. Zo{to Isus ne voskresnal vo sabotata? Po~ituvani, stariot zavet zavr{uva na golgotskiot krst v petok, koga starozavetnite simboli i sliki se ispolnile Se postavuva pra{awe: Zo{to Hristos ne voskresnal vo vo `rtvata na na{iot Spasitel. Spored toa, novoto vreme, sabotata? Moèl da voskresne, zar ne, no ne voskresnal. Zo{- novozavetniot period, po~nuva so sabota. Novozavetnoto to? Zatoa {to sabota e den za odmor. Po napornata bitka {to pokolenie, {to zna~i nie, kako i Adam i Eva, na{iot ìvot ja biel za na{eto spasenie vo Getsimanija i na Golgota vo sme go po~nale so saboten den, so mir, so spokojstvo i sre}a, petokot, koja{to go isto{tila do krajni mo`ni granici, Toj so spasenie {to ni go obezbedil na{iot Spasitel prethod- zasluèno zaminal na po~inka v grob, po~ituvaj}i ja so toa niot den, vo petokot. Toa se bibliskite realnosti. ~etvrtata zapoved {to samiot ja dal pri sozdavaweto i na Sinaj (Luka 24,56).

374 375 Apostolite voop{to ni{to ne slu{nale od Hrista za voto voskresenie e pova`no od negovata smrt na Golgota, ili, nekakva zamena na sabotata so nedela pak, deka Hristovoto voplotuvawe (negovoto ra|awe kako bebe vo Vitleem) e pomalku va`no od negovoto skora{no Vrz osnova na {to apostolite bi ja prifatile nedela- vtoro doa|awe, ili deka e pogolemo i pova`no od mileniu- ta, a bi ja potisnale sabotata, koga do posleden mig ne ~ule mot i od kone~noto uni{tuvawe na grevot itn. Ako otstrani{to, apsolutno ni{to od Hrista za toa? Tie, zaedno so nego, nime ili urneme makar i eden od tie stolbovi, celiot plan se odmorale vo sabotata vo tekot na Hristovata smrt - Hris- na spasenie se uriva vo ambis i na{eto spasenie zaminuva vo tos vo grobot, a tie “spored zakonot”. Kako bi moèle tie nevrat. da se soberat vo nedelata koga Hristos voskresnal za da praznuvaat nedela koga ne znaele, ne veruvale i ne o~ekuvale Hris- Apostolite se sobrale taa nedela na bogosluènie - i tos da voskresne toj den? Izjavata na gospodin Milin: “Nede- ete dokaz deka sabotata e zameneta so nedela!? lata se podrazbira sama po sebe” i zatoa “zapoved za praznuvawe na nedelata ne e potrebna bidej}i va`nosta na toj den “A ve~erta, na istiot prv den od sedmicata, dodeka vrata- proizleguva od samiot fakt na Hristovoto voskresenie”, e ta kade {to bea sobrani u~enicite be{e zatvorena poradi skr{ena trska vrz koja, ako se potpreme, }e se rasporime. strav od Evreite, Isus dojde, zastana nasrede i im re~e: ‘Mir vam!’” (Jovan 20,19). - Ete “silen” bibliski dokaz za nedela- Stoèr na na{eto spasenie e Golgota, a ne voskrese- ta, glasno izviknuvaat nejzinite zastapnici i braniteli. Vo nieto nedelata, prodolùvaat ponatamu, koga Hristos voskresnal, apostolite se sobrale na sveto bogosluènie da praznuvaat No, da nema zabuna! Nie voop{to ne go namaluvame, a nedela i da go proslavuvaat Hristovoto voskresenie. Hris- u{te pomalku go potcenuvame zna~eweto na voskresenieto. tos im se javil na u~enicite, a pred toa i na ènite, vo nede- Naprotiv, nie tvrdime deka na{eto hristijanstvo e prazno lata, koga voskresnal. Nekolkupati vo tekot na toj den Isus i besmisleno, pusto i {turo i bez nikakva svetla idnina, i imal sredba so svoite sledbenici, pa spored toa, treba li “nie sme najbedni od site lu|e ako nema voskresenie”. pogolem dokaz od ovoj deka Hristos so svoeto voskresenie S# {to sakame da kaème e toa deka stoèr na na{eto nedelata ja posvetil kako den za odmor namesto starata “evrej- spasenie e Golgota, a ne voskresenieto, kako {to tvrdat gos- ska” sabota, pra{uvaat na{ite bra}a hristijani koi praznu- podata Milin i Trajan, deka hristijanite, koi praznuvaat vaat nedela. nedela, popusto se trudat i so site sili se borat da dokaàt Ve molam, po~ekajte malku! Ne bidete premnogu samouve- deka so voskresenieto e ukinata sabotata i na nejzino mesto reni. Stihot kaùva deka u~enicite se sobrale na kup vo e postavena nedelata. Od tie pri~ini, vo nedostig na drugi nedelata i se zaklu~ile “poradi strav od Evreite”, a ne zaradi dokazi, tie voskresenieto go predimenzioniraat na smetka na toa da praznuvaat nedela. U{te pomalku se sobrale vo nede- Golgota i Getsimanija, odzemaj}i mu go zna~eweto i zaslugi- lata za da go praznuvaat Hristovoto voskresenie i vo spomen te na krstot i pripi{uvaj}i mu go toa na voskresenieto, so na voskresenieto da ja vovedat nedelata kako den za odmor {to neopravdano stoèrot na na{eto spasenie go premestu- namesto sabotata. Toa {to Isus im se javil na Marija Magda- vaat od petok na nedela, ednovremeno prefrlaj}i go temelot lena i na drugite èni vo nedelata izutrina koga voskresnal na spasenieto na gre{niot ~ove~ki rod od krstot na voskre- bilo potrebno za da se vidi i da se potvrdi deka Toj voskres- senieto. nal, da se objavi negovoto voskresenie kako garancija za na{e- Smetame deka ne e mudro da se pravi sporedba po va`nost to voskresenie, a ne da se istakne nedelata kako den za odmor. i golemina me|u stolbovite na planot na spasenieto (me|u Zna~i, ovie “zlatni alki” vo sinxirot na hristijanskite stolbovite na na{eto spasenie), i da se kaè deka Hristo- argumenti za nedelata kako praznik se ’r|osani, gnili i is-

376 377 “Nie odreduvame Svetata apostolska stolica i rimskiot pontif da imaat primat nad cel svet.” (8) (96).

Izjava na papata Lav : “Nie (papite) na ovaa Zemja go zazemame mestoto na Sevi{niot Bog.”9 (96)

“Papata ima takvo golemo dostoinstvo i tolku mnogu e uvaùvan, {to toj ne e obi~en ~ovek, tuku kako Bog i Bo`ji namesnik... Spored toa, toj e boèstven monarh i vrhoven imperator, i car nad carevite... Koga bi bilo mo`no angelite da zgre{at vo verata, ili moèbi da mislat sprotivno na verata, nim bi im sudel papata i bi gi ekskomuniciral.” (10) (97).

Izjava na papata Lav : “Nie (papite) na ovaa Zemja go zazemame mestoto na Sevi{niot Bog. Sam Bog e dol`en da gi prifa}a presudite na negovite sve{tenici, bilo da prosti ili da ne prosti. Prethodno sve{tenikot objavuva, a Bog se soglasuva so nego.” (2) (159)

Nitu edna od ovie izjavi ne bilo ukinata vo tekot na minatite godini, zna~i u{te od postoeweto na Vatikan II.

sedmicata, {to ne e sporno. Ako, pak, toj den bil nedela, to- pokinati. Zo{to? Zatoa {to u~enicite voop{to ne znaele, ga{ na nedelata kako nedela vo Biblijata ne $ se dava poseb- ne o~ekuvale nitu pak veruvale deka Hristos }e voskresne. no zna~ewe, za{to taa ovde ne se imenuva duri ni so nejzino- Pa kako moèle toga{ da ja praznuvaat nedelata? Nim nikoj to vistinsko ime, kako “prv den”, ami kako nekojsi osmi den. ne im kaàl deka treba da praznuvaat nedela. Vo petokot, ot- Deka na nedelata ne $ se dava posebno zna~ewe se gleda i kako go zakopale Hrista, “vo sabotata po~ivaa spored za- od drugi primeri. Sam Hristos nedelata vo koja }e voskresne konot” - zna~i, i vo sabotata se sobrale, kako i vo nedelata, ne ja imenuva kako “prv den”, ami kako “tret den”: “Po~na da no vo sabotata Hristos ne im se javil zatoa {to Toj ne vos- gi u~i deka Sinot ~ove~ki treba mnogu da postrada, da bide kresnal vo sabotata (Luka 23,56). Spored toa, s# dodeka Hris- otfrlen od stare{inite, prvosve{tenicite i kni`nicite, tos ne umrel, pa i koga umrel, u~enicite znaele samo za sabo- i da bide ubien i na tretiot den da voskresne” (Marko 8,31). tata kako den za odmor. Nitu po Hristovata smrt vo petokot Ako postoe{e ideja kaj Hrista so svoeto voskresenie da vo nivniot um voop{to ne bila za~nata nikakva misla i ideja za zamena na sabotata so nedela. ja menuva sabotata so nedela, vo ovaa prigoda Toj verojatno }e ja najave{e taa mo`nost, }e dade{e nekakov signal, i na- “A tie (u~enicite), koga ~uja deka e ìv i deka taa (Mari- mesto da kaè “da voskresne na tretiot den”, ili “po tri dni”, ja) go videla, ne poveruvaa. Potoa im se javi vo drug lik, na denot na voskresenieto, odnosno na nedelata kako nedela na dvajca od niv, po patot, koga odea nadvor od gradot. I tie }e $ dade{e nekakvi prepoznatlivi atributi {to bi ja iz- otidoa i im javija na drugite, no i nim ne im poveruvaa. dignale nad sabotata i nad drugite denovi. No od toa nema Najposle im se javi i na edinaesettemina, dodeka sedea kraj ni traga zatoa {to za Hrista va`no be{e da go istakne vos- trpezata, i gi prekori zaradi nivnoto neverie i zakora- kresenieto kako voskresenie, a ne denot na voskresenieto. venosta na srcata, bidej}i ne im poveruvaa na onie {to go U{te pojasno i neporeklivo e Isusovoto svedo{tvo {to vidoa voskresnat... Marija od Magdala, Joana i Marija, maj- im go dade na apostolite po svoeto voskresenie, neposredno kata na Jakova, i drugi èni so niv, im go kaàa toa (deka pred da se voznese, koga im re~e: “Napi{ano e deka Hristos Hristos voskresnal) na apostolite. A nim ovie zborovi im treba da nastrada i da voskresne od mrtvite na tretiot den” se ~inea nevistina (drugi prevodi: im izgledaa kako prazna (Luka 24,46). {ega, kako laga) i ne sakaa da im poveruvaat” (Marko 16,11- Zamislete, i po svoeto voskresenie, koga kone~no treba- 14; Luka 24,10.11). - I vo ovie tekstovi ~etiri pati se kaùva {e nedelata da ja proglasi za praznik, za “slaven den na vos- deka apostolite ne poveruvale oti Hristos voskresnal, deka kresenieto” i za “Gospodov den”, Hristos ne go stori toa. Za tie vesti za negovoto voskresenie se “prazna {ega” ili “laga”, nego nedelata i po negovoto voskresenie ostana samo kako pa apsurd e da se tvrdi deka tie vo nedelata se sobrale da go “tret den” i ni{to pove}e. slavat voskresenieto i so toa da praznuvaat nedela. Na ist na~in, kako i negoviot U~itel, Hristos, razmis- Vo pove}e navrati Hristos na u~enicite im zboruval za luva i apostol Pavle koga veli: “Hristos umre za na{ite gre- svoite stradawa, za svojata smrt i za svoeto voskresenie, no vovi, spored Pismata, be{e pogreban i voskresna na tretiot nikade, bukvalno nikade vo Biblijata nema nikakva traga, den, spored Pismata” (1. Korin}anite 15,3.4). Zna~i, i apos- nikakvo navestuvawe za nekakva svetost na nedelata kako tol Pavle, triesetina godini podocna, go vozvi{uva voskre- spomen na negovoto voskresenie, mo`nost za zamena na sabo- senieto, a na denot na voskresenieto ne mu pridava nikakva tata so nedela. va`nost. U{te pove}e, toj den ne go narekuva so negovoto Osum dena podocna Isus pak im se javuva na sobranite vistinsko ime kako “prv den”, tuku go imenuva so “tret den, u~enici, ovojpat zaradi Toma, koj ne bil prisuten pri prva- spored Pismata”. Spored toa, i za apostol Pavle nedelata ne ta sredba na u~enicite so svojot voskresnat Gospod (Jovan e “sveta nedela”, tuku obi~en “tret den”. 20,26). Ne e kaàno koj e toj den. Ako e ponedelnik, toga{ u~e- nicite, osven vo nedela, se sobirale i vo drugite denovi na

378 379 Nikade vo Biblijata sabotnite prerogativi ne bi ja izdignal nedelata kako hristijanski praznik, toa bi $ se pripi{uvaat na nedelata bila ogromna promena vo bibliskata nauka {to Toj najverojatno na nekoj na~in bi ja najavil. Be{e kaàno deka nikade vo Biblijata sabotnite pre- Eve dva primera za dve takvi golemi promeni i novini rogativi, kako {to se: “svet den”, “blagosloven den”, “sveta {to gi vnel Hristos vo novozavetnoto veruvawe - promeni sabota”, “Gospodova sabota”, “moja sabota”, “moj svet den” i {to najtransparentno i na vreme gi najavil. Stanuva zbor za “Gospodov den” - ne $ se pripi{uvaat na nedelata. Site ovie bibliskoto kr{tavawe i za ve~erata Gospodova. Toa se dve atributi bile i ostanuvaat isklu~itelna privilegija na sabo- novozavetni kategorii koi imaat svoi korewa vo Stariot tata. zavet - vo obrezanieto i vo praznikot Pasha. Nedelata ne e posebno privilegirana i ne se izdeluva od Za kr{tavaweto Hristos im dal jasna zapoved na apos- drugite denovi kako poseben den na sredbi me|u voskresna- tolite: “Odete i napravete od site narodi moi u~enici, kr{- tiot Gospod i negovite sledbenici za taa da se proglasi kako tavaj}i gi vo ime na Otecot, Sinot i Svetiot Duh!” “Koj }e novozaveten hristijanski praznik, kako den za odmor, ili poveruva i }e bide krsten, }e bide spasen” (Matej 28,19; Marko kako zamena na sabotata, bidej}i Isus imal mnogu va`ni sred- 16,16). bi so niv i vo drugite denovi koi ne se imenuvani, kako na A za ve~erata Gospodova ~itame: “Gospod Isus onaa no}, primer, sredbata so u~enicite na Galilejskoto ezero (Jovan vo koja be{e predaden, zede leb, i otkako zablagodari, go ras- 21,1-14), sredbata so “pove}e od petstotini bra}a” i so Jako- kr{i i re~e: ‘Ova e moeto telo, koe e za vas. Pravete go ova va (1. Korin}anite 15,6.7), pa sredbata so u~enicite vo ~etvr- za moj spomen!” (1. Korin}anite 11,24) tokot pri svoeto voznesenie itn. Vo Biblijata ne se imenu- Druga novozavetna novina e mieweto na noze za koja ima- vani site denovi i site negovi mnogubrojni sredbi so nego- me zapoved od Hrista: “Ako jas, Gospod i U~itel, vi gi izmiv vite sledbenici, za{to ne se va`ni i zna~ajni denovite kako nozete vam, i vie ste dol`ni da si gi miete nozete eden na drug, denovi, tuku sodrìnata na sredbite: za{to jas vi dadov primer i vie da pravite onaka kako {to “Do denot koga be{e voznesen... javuvaj}i im se ~etiri- vi napraviv jas vam” (Jovan 13,14-15). eset dena i zboruvaj}i im za Bo`jeto carstvo. Koga se sos- Po~ituvani, ako Hristos ja ukina sabotata so svoeto vos- tanuva{e so niv, im zapoveda da ne se oddale~uvaat od Erusa- kresenie, }e ni dade{e zapoved da praznuvame nedela, kako lim, tuku da go ~ekaat vetuvaweto od Otecot” (Delata na {to ni dade zapoved za ve~erata Gospodova, za kr{tavaweto apostolite 1,2-4). - Ovie izve{tai: “javuvaj}i im se ~etiri- i za mieweto na noze. eset dena”, “zboruvaj}i im za Bo`jeto carstvo” i “se sosta- “Sosem sigurno znaeme, }e kaè gospodin Milin, deka nuva{e so niv”, kategori~no pobivaat sekoe tvrdewe deka zapoved za praznuvawe na nedelata ne e potrebna, bidej}i Isus im se javuval i imal sredbi so u~enicite samo vo prvi- va`nosta na toj den proizleguva od samiot fakt na Hristo- ot den na sedmicata, vo nedela, navodno zatoa {to nea ja pos- voto voskresenie.” Od poso~enite zborovi na gospodin Mi- vetil so svoeto voskresenie. Spored toa, nedelata ne e privi- lin proizleguva deka nedelata kako hristijanski praznik se legiran den povrzan so Hristovite sredbi so u~enicite po podrazbira sama po sebe.3 negovoto voskresenie. Dragi moi, nema podrazbirawe samo po sebe. Vo Bo`jata re~ postoi edinstveno ona neprikosnoveno “Pi{ano e!” Za Hristos transparentno najavil drugi promeni, edna takva eventualna esencijalna promena, zamena na sabo- no sabotata ne ja gibnal tata so nedela, Bog ne bi ni ostavil prostor i mo`nost da naga|ame, da pretpostavuvame i da podrazbirame. Toj toa bi U{te ne{to, mnogu zna~ajno! Koga Hristos navistina bi go reguliral so jasna zapoved, kako vo slu~ajot so kr{tava- ja ukinal sabotata so svoeto voskresenie i na nejzino mesto weto i so ve~erata Gospodova.

380 381 Zatoa {to hristijanite mnogu raboti podrazbiraat na stih }e mu progovori na gospodin Milin za da ja potvrdi svoj na~in nadvor od ramkite na ona “pi{ano e”, Bo`jata re~ negovata èlba i da ja poddrì negovata namera sabotata da puzder ja napravile i hristijanstvoto go kontaminirale so ja zameni so nedela. nepodnoslivo grdi kontaminenti i primesi i go spu{tile na Drugiot tekst na koj se povikuvaat gospodata Milin i najnisko mo`no ramni{te. Mitrevski i od koj vadat “silen” argument vo prilog na nedelata e Psalm 118,22-24: “Kamenot {to go otfrlija yidarite Drugi boèmni silni bibliski dokazi deka sabo- stana temelen kamen. Toa e od Gospoda i prekrasno e vo va{i- tata e zameneta so nedela te o~i. Ova e denot {to go sozdade Gospod za da se raduvame i da se veselime vo nego.” Kamenot {to go otfrlile yidarite e Hristos. Nego go Vo potraga po “silni” bibliski dokazi za da ja opravdaat otfrlile vo petokot, koga narodot vikal: “Krvta negova neka nedelata so koja{to vo tekot na istorijata ja zamenile “Gos- padne vrz nas i vrz na{ite deca!” podovata sabota” (3. Mojseeva 23,2), hristijanskite teolozi Konkreten povod za pi{uvawe na ovoj stih: “Ovoj e de- posegaat po tekstovi od Biblijata vrz koi vr{at svoeviden not {to go sozdade Gospod za da se raduvame i da se veselime teror, prisiluvaj}i gi da im kaàt ne{to {to tie ne moàt vo nego” bila nekoja starozavetna sve~enost i radost, a moè- da kaàt i baraj}i od niv da gi potvrdat nivnite zamisli, da bi i sabotniot den koj se praznuval vo vremeto na Davida, ja opravdaat nivnata nebibliska teologija i nivnite navod- koga narodot se sobiral na “svet sobor”, den na radost, mir ni dokazi. Vo ovoj slu~aj tie prisiluvaat dva bibliski tek- i spokojstvo. Toga{, vrz osnova na {to uvaènite teolozi sta koi voop{to ne nosat vo sebe nikakva poraka za nedela- kategori~no tvrdat deka toa e proro{tvo koe se odnesuva na ta kako nekakva zamena za sabotata. nedelata? Zo{to toj den ne bi moèl da se odnesuva na pe- Taka, na primer, gospodin Milin se povikuva na teks- tokot, koga Hristos postignal apsolutna i celosna pobeda nad tot od Knigata na prorok Zaharija 3,9.10. kade {to Bog veli: grevot i smrtta, koga ni ovozmoìl spasenie i ìvot ve~en? “... }e go prostam grevot na ovaa zemja vo eden den. Vo toj den, Ili, zo{to ne bi se odnesuval na denot na slavnoto vtoro veli Gospod Savaot, }e se pokanuvate eden so drug pod lozata Hristovo doa|awe za koj prorok Isaija 25,9 kaùva: “I }e se i pod smokvata.” Spored Milina, izrazot “vo eden den” pret- re~e vo onoj den: ‘Ete, Ovoj e na{iot Bog, vo nego se nade- stavuva proro{tvo za nedelata “vo koja }e bide izvr{eno vavme i Toj n# spasi. Toj e Gospod vo kogo se nadevavme. Da deloto na spasenieto... a taa pobeda nad grevot i smrtta se se raduvame i da se veselime na negovoto spasenie!’” Ovde gi slu~ila na Veligden, zna~i, vo nedela”4, i ottamu, spored nego, nao|ame istite zborovi kako i vo predmetniot psalm: “Da se nedelata ja zazela mestoto na sabotata. - Krajno nelogi~no i raduvame i da se veselime!” epten proyirno! Vidovme deka pobedata nad grevot i smrtta Mnogu poverojatno e toj den da se odnesuval na denot na e izvojuvana na Golgota vo petokot, so Hristovata smrt na Hristovoto ra|awe vo Vitleem koga celoto nebo peelo i se krstot, a ne so negovoto voskresenie na Veligden, vo nede- raduvalo zatoa {to se rodil Spasitelot na svetot. “Slava na lata. Boga vo visinite, a na zemjata mir i me|u lu|eto dobra vol- Znaete, ova ni nalikuva na slu~ajot na Mikelan|elo so ja” (Luka 2,10-14). negovata statua na Mojseja. Posmatraj}i go svoeto grandiozno No, kon istoriskiot sinxir od “silni” dokazi vo prilog na nedelata kako praznik, hristijanite koi praznuvaat nede- umetni~ko delo, veli~estvenata, nepovtorliva statua koja ‘ {totuku ja zavr{il, Mikelan|elo, voshiten od nejzinata uba- la dodavaat novi “zlatni” alki koi “ne r|osuvaat”, “neobor- vina, $ naredil: “Progovori, Mojsej!” No nitu Mojsej mu pro- livi argumenti” so koi potvrduvaat deka po Hristovoto vos- govoril na Mikelan|elo za da go verifikuva negoviot ogro- kresenie sabotata e zameneta so nedela. Vo prodolènie - za men trud {to go vloìl pri negovata izrabotka, nitu pak ovoj tie “sigurni” bibliski dokazi!

382 383 Svetiot Duh se izleal vrz apostolite v nedela i la. Zo{to apostolite toga{ bile sobrani na edno mesto? Vo zatoa, namesto sabotata, sega nedela e svet sekoj slu~aj ne da praznuvaat nedela, tuku povod za nivnoto den!? sobirawe bil praznikot Pedesetnica. Isus im zapovedal da sedat vo Erusalim i da ~ekaat da se izlee vrz niv Svetiot Eden od “najsilnite” argumenti i bibliski dokazi deka Duh (Luka 24,49). sabotata e zameneta so nedela e faktot {to Svetiot Duh se Pedesetnica bil podvièn starozaveten praznik koj se- izleal vrz apostolite koi bile sobrani v nedela! Taka tvr- koja godina se sovpa|al so drug den vo sedmicata. Taa godina, dat hristijanite, me|u niv, za àl, i protestantite koi praz- koga Hristos umrel, Pedesetnica se sovpadnala so nedelata. nuvaat nedela. Toa e nivno glavno oru`je so koe na “Gospodo- Inaku toj praznik se praznuval vo vremeto koga se pribirale vata sabota” boèm $ zadavaat “smrtna rana” i na nejzino mes- letnite plodovi i za vreme na ètvata, koga vernicite doa- to ja vozdigaat nedelata kako svet den. Da, ova e nivni gla- |ale pred Boga so del od plodovite so koi gi blagoslovil Bog. ven adut za navodnata definitivna “triumfalna pobeda” na Soodvetno na toa, i Hristos gi blagoslovil apostolite so nedelata nad sabotata. bogat plod, so Svetiot Duh, na denot Pedesetnica - praznik Da ~ueme del od tie tvrdewa: “Taka e i so voskresenie- koj ja objavuval ovaa silna manifestacija na Svetiot Duh to. Tuka radosta doa|a sama po sebe, bez nikakvo zapovedawe. (Efescite 4,8). Takva zapoved za praznuvawe na nedelata e dotolku pove}e nepotrebna bidej}i nedelata e i den na sleguvaweto na Sveti- ot Duh na apostolite... Svetiot Duh go osveti denot vo koj ja Moèbi Svetiot Duh napravil gre{ka {to ja osnova Crkvata... ni ostanuva edinstveno starozavetnata sen- preskoknal prvata, pa vrz apostolite se izleal ka, sabotata, da ja zamenime so Hristovata nedela, i toa bez vo vtorata nedela po Hristovoto voznesenie!? nikakvi posebni naredbi.”5 Hristos se voznel vo ~etvrtok, a Svetiot Duh vrz aposto- Vo toa i leì problemot na grevot na Milina i na site lite go izleal deset dena podocna, otkako se voznel na neboto hristijani koi praznuvaat nedela, {to tie sami sabotata ja zamenile so nedela “i toa bez nikakvi posebni naredbi”. Grev (Dela 1,3-11). Me|u Hristovoto voznesenie i izlevaweto na pravat koga “Gospodovata sabota” ja narekuvaat “starozavet- Svetiot Duh postoi edna prazna, preskoknata nedela. Zo{to? na senka”, a svojata nedela ja imenuvaat so “Hristova nede- Zo{to apostolite ne se sobrale vedna{ vo prvata nedela, tri la”. dena otkako Hristos se voznel, i zo{to Svetiot Duh ne se iz- No da $ dademe zbor na Bo`jata re~. Taa }e go ras~isti leal vrz niv vo prvata nedela? Zar taa nedela ne bila sveta i rasvetli ova pra{awe. Za {to se raboti? kako i slednata? “A koga dojde Pedesetnica (Duhovden), site bea sobrani Dragi moi, o~igledno e deka Hristos i Svetiot Duh se na edno mesto. I odedna{ se ~u bu~ava od neboto, kako koga vo potraga ne po nedelata, tuku po denot Pedesetnica. Zatoa duva silen veter i ja ispolni celata ku}a vo koja sedea. I tie ja zaobikoluvaat, ja preskoknuvaat prvata nedela, bidej}i im se pojavija jazici kako od plamen, koi se razdelija i nad nedelata za niv nema nikakvo posebno zna~ewe, i ako nekoj sekogo od niv zastana po eden. I tie site se ispolnija so den se smeta za rodenden na hristijanskata crkva, toga{ toa Svetiot Duh i po~naa da zboruvaat na drugi jazici, kako {to ne e nedelata kako nedela, tuku Pedesetnica koja taa godina Duhot im dava{e da govorat” (Dela 2,1-4). se sovpadnala so nedelata. Pred s#, denot koga se izleal Svetiot Duh vrz apostolite I ovde site obidi da se izvle~e nedelata kako praznik se imenuva ne so nedela, tuku so zborot Pedesetnica ili Du- se naprazni, obidi koi nalikuvaat na obidot so stap da se hovden. Iako ne e napolno jasno dali toj den bil nedela, se- preskokne Sinaj ili so istiot stap da se preskokne Atlan- pak, nie go prifa}ame tvrdeweto deka stanuva zbor za nede- tikot, bez da se vodi smetka deka tuka nekade e Sargasovoto

384 385 More polno so xinovski algi me|u koi te{ko se pliva bez No, da se navratime malku na vremeto od edna i pol go- opasnost od davewe. dina {to go pominal apostol Pavle vo Korint, propovedaj}i go evangelieto vo toj grad. Vo Delata na apostolite ~itame: Navodni bibliski “dokazi” deka prvite hristi- “Potoa Pavle trgna od Atina i dojde vo Korint... A sekoja jani praznuvale nedela sabota vode{e rasprava vo sinagogata i gi ubeduva{e Evre- ite i Grcite... I taka presede godina i {est meseci pou~u- 1. Korin}anite 16,2: “Vo sekoj prv den od nedelata, sekoj vaj}i gi na Bo`jata re~” (Dela 18,1.4.11). od vas neka oddeli i ostavi pri sebe kolku {to moè, za da Biblijata kaùva deka vo Korint 18 meseci, 78 saboti, ne sobirate koga }e dojdam.” - Eve, i od ovoj stih hristija- Evreite i Grcite se sobirale na bogosluènie vo sinagoga- nite se obiduvaat da ja iscicaat nedelata kako den za praznu- ta ne sekoja nedela, tuku “sekoja sabota”. [to zna~i, vo Ko- vawe, iako e o~igledno deka toj kaùva sosem ne{to drugo. rint nemalo hristijani koi se sobirale na bogosluènie vo Zar tolku mnogu ni nate`nale duhovnite o~i, ta ne moème nedela za da praznuvaat nedela, za{to nedelata ne bil hris- ispravno da go pro~itame ovoj tekst? Hristos mu kaùva na tijanski praznik. zakonikot: “Kako ~ita{?” (Luka 10,26). Zar od ovoj tekst Sli~en slu~aj imame vo gradot Antiohija Pisidiska, moème da zaklu~ime deka prvite hristijani praznuvale nede- kade {to Pavle vo sabota propovedal pred golemo mno{tvo la? Vo nikoj slu~aj! vo sinagogata: “A koga izleguvaa, lu|eto gi molea da im gi Pred s#, apostol Pavle ovde ne kaùva deka hristijani- kaùvaat ovie zborovi i idnata sabota. Slednata sabota (ne te vo Korint se sobirale vo nedela na sveto bogosluènie slednata nedela) se sobra re~isi celiot grad da ja ~ue re~ta vo crkvata. Toj ovde samo im prepora~uva na hristijanite “vo Bo`ja” (Dela 13,14.42-44). - Slednata sabota ne se sobrale na sekoj prv den od nedelata” da izdeluvaat finansiski sred- bogosluènie samo Evreite i prozelitite, tuku “re~isi ce- stva kako pomo{ za nivnite siroma{ni bra}a i sestri vo Eru- liot grad da ja ~ue re~ta Bo`ja”, {to ja potvrduva apsolutna- salim, i dodava: “za da ne sobirate koga }e dojdam”, i ni{to ta vistina deka prvite hristijani, od koe ida e poteklo, isto drugo. Od stihot proizleguva deka vo nedela se sobirale fi- kako i Evreite, praznuvale sabota, i vo sabota gi koristele nansiski sredstva, i toa vo domovite, a ne se sobirale verni- evrejskite sinagogi za svoi bogosluènija. cite na bogosluènie. Pavle kaùva: “koga }e dojdam”, no ne kaùva koga i vo Sredbata vo Troja (Dela 20,7-11): “A koga vo prviot den koj den }e dojde. Toj moèbi }e gi poseti ne vo nedela, tuku na sedmicata se sostanavme da raskr{ime leb, Pavle im drvo nekoj drug den od sedmicata. è{e beseda, za{to utredenta saka{e da zamine... Vo gorna- Eve svedo{tvo na eden porane{en Evrein,R. Craig, koj ta soba, kade se bevme sobrale, ima{e mnogu svetilki... Po- stanal hristijanin: “Roden sum i vospitan vo evrejska vero- toa Pavle raskr{i leb i potkasna, i im zboruva{e dolgo, s# ispoved. Edno od pravilata kon koe se pridrùvavme be{e do mugrite, koga otpatuva.” vo sabota da ne nosime pari duri ni koga odevme na bogoslu- Fakt e deka Apostol Pavle imal ve~era Gospodova so ènie vo sinagogata. Vo nedela kaj nas doa|a{e slu`benik od vernicite vo Troja. Jasno e kako den deka taa ve~era Gospodo- sinagogata da gi sobere na{ite darovi {to bea podgotveni i va se odràla no}e, za{to tekstot kaùva: “Vo gornata soba, go ~ekaa nego. Neodamna se osvedo~iv deka, osven ortodoks- kade se bevme sobrale, ima{e mnogu svetilki” - zna~i, bila nite Evrei, malkumina ima takvi koi se zapoznati so ovaa no}. Se postavuva pra{awe koja no} - dali no}ta me|u nede- tradicija. Sekoga{ smetav deka apostol Pavle tokmu ova go lata i ponedelnikot, ili no}ta me|u sabotata i nedelata? Ova imal na um koga Korin}anite gi sovetuval vo nedela vo svoite pra{awe dava mo`nost za dve tolkuvawa na tekstot. domovi da izdeluvaat darovi za siroma{nite i za potrebite Prva varijanta: Ovoj obred e izvr{en no}ta me|u nede- na crkvata.”6 lata i ponedelnikot.

386 387 Seriozno pra{awe: Ako navistina po voskresenieto Zborovite “vo prviot den na sedmicata se sostanavme da nedelata stanala svet den namesto sabotata, dali apostol Pav- raskr{ime leb” hristijanite gi koristat kako natamo{en le }e ja pogaze{e nejzinata svetost taka {to tokmu vo toj den, “silen” argument so koj dokaùvaat deka prvite hristijani vo nedela, }e pomine{e pat dolg 65 km? Vo nikoj slu~aj, za{- se sobirale vo nedela na bogosluènie i spored toa nedela- to za sabotata nie ~itame za u~enicite: “Vo sabotata si po~i- ta ja zazela mestoto na sabotata. nuvaa spored zapovedta” (Luka 23,56). Pavle ne si po~inal (ne No, vnimatelnata analiza na poso~eniot tekst ne ni dava se odmoril) vo nedelata, za{to taa ne e svet den kako sabo- mo`nost za takva pretpostavka, a u{te pomalku takov argu- tata, tuku obi~en raboten den kako i drugite denovi. ment i dokaz. Prvo, prvite hristijani kr{ele leb sekoj den Luka vo knigata Dela na apostolite beleì duri 84 sa- vo sedmicata, a ne samo vo nedela (Dela 2,42.46). Vtoro: Ovaa botni bogosluènija, a samo eden stih za “prviot den” koj spomenata sredba bila organizirana bidej}i Pavle se nao|al zboruva za sredbata na Pavle so vernicite vo Troja, no, kako vo Troja i utredenta rano planiral da zamine od nivnoto mes- {to vidovme, i toj stih ne ja poddrùva svetosta na prviot to. Tie nemale bogosluènie, tuku pro{talna sredba so apos- den, odnosno svetosta na nedelata. tol Pavle. Zatoa ovde ne moè i da se pomisli na praznu- Spored toa, nedelata ne stanala novozaveten praznik i vawe na nedelata. den za odmor namesto sabotata koja ostanuva i ponatamu vo Ponatamu, ako taa ve~era Gospodova e odràna no}ta sila. me|u nedelata i ponedelnikot, toga{ taa kompletno e odrà- na vo ponedelnikot, a ne vo nedelata, koja ve}e pominala. Zo{to? Zatoa {to bibliski denot po~nuva i zavr{uva so Sabotata i erusalimskiot sobor zao|awe na sonceto - prirodni bibliski granici na denot se od zajdisonce do zajdisonce. Tie bibliski granici gi vos- Ovoj prv hristijanski sobor, na koj trebalo da se razre- postavil Bog u{te pri sozdavaweto na na{iot svet: “I bi {at nekoi te{ki problemi vo koi zapadnala mladata hris- ve~er i bi utro den prv... den vtor...” (1. Mojseeva 1,5.8; vidi tijanska crkva i na koj prisustvuvale i apostolite, na{ite i: 3. Mojseeva 23,32; Nemija 13,19). bra}a hristijani, koi praznuvaat nedela, go koristat kako Vtora, pologi~na varijanta: Taa ve~era Gospodova e odr- argument vo polza na nedelata, velej}i deka soborot vo Eru- àna no}ta me|u sabotata i nedelata. Nekoi sovremeni angli- salim ne ja spomnal i ne ja potvrdil sabotata pa, spored toa, ski prevodi kaùvaat “vo sabota ve~er”, koga zavr{il sabot- taa e ukinata. niot den, za{to sabota e praznuvana od petok ve~er do sabo- ûdno, zar ne! Sabotata, zaedno so drugite devet zapove- ta ve~er, od zajdisonce do zajdisonce. di, ja izgovoril li~no Bog na Sinaj i istata Toj ja potvrdil O~igledno e deka toj saboten den apostol Pavle go pomi- so toa {to i nea ja zapi{al so svoj prst me|u Desette zapove- nal so vernicite vo Troja koi go zamolile i taa no} da os- di. Zar apostolskiot sobor vo Erusalim trebalo da go veri- tane so niv i da im zboruva. Edinaesettiot stih kaùva: “Im fikuva i Bo`jiot potpis? Da potvrduva ne{to {to Bog go zboruva{e dolgo, s# do mugrite, koga otpatuva.” potvrdil i so toa da se postavuva nad Boga? Ako soborot Pavle ne ostanal kaj niv vo nedelata. U~enicite se so- trebalo da ja potvrdi sabotata, zar toga{ ne bi trebalo is- brale da kr{at leb (zaedno da jadat) otkako zavr{il sabot- tiot sobor da ja potvrdi i sedmata zapoved, i site drugi niot den, i toj im zboruval “s# do mugrite” vo nedelata izut- zapovedi? - Sme{no, zar ne? rina, a potoa prezel dolgo patuvawe od re~isi 30 km, od Troja Ako voop{to trebalo ne{to da se potvrdi na ovoj sobor, do Asos, kade {to im se pridruìl na drugite misioneri na toga{, dragi moi, trebalo da se potvrdi tokmu nedelata kako brod. Istiot den so brodot pristignale vo Mitilin. S# zaed- nov hristijanski praznik, tokmu taa navodna promena i zano Pavle toj den, taa nedela, pominal pat dolg okolu 65 km mena na sabotata so nedela, dokolku imalo takva promena i (Dela 20,13.14). zamena. Toa {to soborot voop{to ne go na~nuva ova pra{awe,

388 389 re~ovito i silno zboruva vo prilog na sabotata kako nepro- toj ni napi{al “saboti”, vo mnoìna, i taka treba da ~ita- menliv den za odmor. I ako vo ovoj sobor barame nekakov do- me, kako {to napi{al apostolot, a ne kako {to prevele preve- kaz za nedelata, toa e isto kako da barame igla vo plast seno duva~ite. Preveduva~ite ovde stavaat “sabota”, vo ednina, za ili da vadime mast od bolva. da dokaàt deka tuka stanuva zbor za redovnata sedmi~na Fakt e deka me|u hristijanite od evrejsko i hristijanite “sabota” i deka nea boèm Hristos ja ukinal na krstot zaed- od mnoguboè~ko poteklo nastanal konflikt koj se zakanu- no so drugite odredbi, {to ne e vistina. val da gi podeli. Osobeno ovoj problem eskaliral me|u hris- No, da gi ostavime prevodite i preveduva~ite nastrana tijanite vo crkvite vo Galatija. i posledniot sud vo vrska so toa da mu go prepu{time na Boga, Imeno, na hristijanite od evrejsko poteklo im bilo od- a nie da se sosredoto~ime na tekstot {to e predmet na na{e razgleduvawe. zemeno obrezanieto i obredniot zakon so {to tie, kako pora- Tvrdeweto deka zakonot, zapovedite i sabotata Hristos ne{ni Evrei, ne moèle da se sloàt i zaradi toa se bunele. gi ukinal, gi prikoval na krstot koga umrel, ne e to~no. Toa Sledi pra{awe: [to bi se slu~ilo so niv koga nekoj bi im bi zna~elo deka Hristos mu dava odvrzani race na bezzako- ja odzel sabotata, Bo`jiot “{abat”? - Vo toj slu~aj posledi- nieto. cite bi bile katastrofalni za mladata hristijanska crkva. Vo ovoj tekst ne stanuva zbor za Bo`jite zapovedi, tuku Toga{ taa sigurno bi se podelila, a moèbi i bi se raspad- za odredbite. [to se toa odredbi? Odredbi se narekuvaat nala. Koga nekoj bi gibnal vo sabotata, so koja tie, kako po- propisite na obredniot ili ceremonijalniot zakon so koi rane{ni Evrei bile proniknati do dnoto na du{ata, toga{ se regulira sistemot na prinesuvawe na `rtvi, slu`bata na ne samo {to bi se bunele u{te posilno, tuku svetot bi go svr- sve{tenicite vo hramot, kako i obredite za praznuvawe na tile naopaku. Za sre}a, tie ne se bunele za sabotata zatoa {to godi{nite praznici: Pasha, praznikot Presni lebovi, praz- nikoj i ne gibal vo nea. Zatoa soborot vo Erusalim toj prob- nikot Senici, Denot na ~istewe i drugite. lem uspe{no go razre{il. Fakt e deka vo Stariot zavet, pokraj sedmi~nata sabota kako praznik, postoele i drugi, godi{ni praznici ili godi{- Vistinata vo vrska so tekstovite vo ni obredni saboti. Koga Mojsej dava spisok na tie godi{ni Kolo{anite 2,16.17. i Efescite 2,15.16. praznici vo 3. Mojseeva 23,1-44, na ~elo na toj spisok go stava sedmiot den, sedmi~nata sabota, kako praznik, i veli: Sekoga{ koga razgovarame za Bo`jiot zakon so na{ite “Gospod mu re~e na Mojseja: ‘Kaì im na Izraelovite si- bra}a hristijani koi praznuvaat nedela, tie ni gi citiraat novi i re~i im: ‘Gospodovite praznici, {to }e gi svikuvate, dvata poso~eni teksta od Noviot zavet. se sveti sobiri. Ovie se moi praznici (i sega na ~elo na tie praznici ja stava sabotata): ‘[est dena neka se raboti, a sed- Kolo{anite 2,14-16: “I bri{ej}i ja obvrskata od na{iot miot den e sabota - den na potpoln odmor, svet sobir... toa e dolg, koja so svoite odredbi be{e protiv nas, Toj ja otstra- Gospodova sabota vo site va{i ìveali{ta.’” Vedna{ po ova ni koga ja prikova na krstot... Zatoa nikoj da ne ve osuduva Mojsej pravi digresija so koja ja izdeluva sedmi~nata sabota za hrana ili pijalak, za nekakov praznik ili za mlada mese- od novata grupa godi{ni praznici, i prodolùva: ~ina, ili za sabotite - ne{ta koi se samo senka na ona {to “A ova se Gospodovi praznici - sveti sobori - {to }e gi }e dojde, a su{tinata e Hristos.” svikuvate vo nivno odredeno vreme...” - i gi nabrojuva tie êsto namesto “saboti”, vo mnoìna, kako {to treba, nie praznici {to }e se svikuvaat “vo nivno odredeno vreme”. I vo ovie stihovi ~itame “sabota”, vo ednina, {to e gruba, na- na kraj, otkako gi nabrojal site godi{ni praznici, Mojsej zaklu~uva: “Toa se Gospodovi praznici, vo koi }e svikuvate merna ili nenamerna gre{ka na preveduva~ite. Apostol sveti sobori”, i pak, kako i na po~etokot, toj veli: “Osven Pavle znael da pravi i toj pravel razlika me|u ednina i mno- Gospodovite saboti...” ìna i preveduva~ite ne treba nego da go korigiraat. Ovde

390 391 U{te ne{to! Pokraj sedmi~nata sabota od Dekalogot, i O~igledno e deka Mojsej i na po~etokot i na krajot od godi{nite prazni~ni saboti, vo Stariot zavet postoi u{te listata so praznici pravi razlika i sedmi~nata sabota kako edna sabota: “Koga }e vlezete vo zemjata {to vi ja davam, taa praznik, kako sedmi den za odmor, ja izdeluva od site drugi zemja neka ja pazi Gospodovata sabotna po~inka. [est godi- godi{ni praznici zatoa {to taa ne proizleguva od nivniot ni sej ja tvojata niva, {est godini reì go tvoeto lozje i beri ko{, od ko{ot na obredniot zakon, tuku kako Bo`ja zapoved go negoviot plod. A sedmata godina i zemjata neka uìva sabot- e napi{ana na plo~ite i e integralen del na Desette zapovedi koi bile smesteni vo “kov~egot na zavetot”, a obredniot na po~inka, Gospodova sabota: ne zasevaj gi tvoite nivi, nitu zakon, ~ij{to sostaven del se obrednite ili prazni~nite sabo- reì go tvoeto lozje. [to }e porasne samo od sebe na tvojata ti, e smesten nadvor od kov~egot, pokraj nego, a ne vo nego. niva, ne `nej go, nitu go beri grozjeto od nereànata lozni- No preveduva~ite, i voop{to teolozite na crkvite koi ca. Toa neka $ bide na zemjata godina na po~ivawe” (3. Moj- praznuvaat nedela, samovolno ja kornat sedmi~nata sabota od seeva 25,1-7.20-22). plo~ite kako Bo`ja zapoved, ja vadat nadvor od kov~egot i Dragi moi, toa se tie “praznici”, toa se tie “saboti” za ve{to, satanski smisleno, ja prefrlaat vo obredniot zakon, koi zboruva Pavle vo Kolo{anite 2,16, koi hristijanite {to ja stavaat me|u obrednite saboti, izedna~uvaj}i ja po zna~ewe praznuvaat nedela uporno gi zamenuvaat so “sabota”, vo edni- so niv, i toa s# so cel da frlat senka vrz nea i da dokaàt na - so sedmi~nata sabota - za da dokaàt deka taa e priko- deka taa boèm e ukinata zaedno so godi{nite ili obrednite vana na krstot. saboti koi imale privremen karakter. Tie imaat ogromen Zna~i, vo Kolo{anite 2,16 stanuva zbor za obredniot ili grev pred Boga {to pravat taka. ceremonijalniot zakon; site `rtvi, jadewa i piewa (4. Moj- Godi{nite praznici bile podvi`ni praznici i sekoja seeva 28. i 29. glava), kako i godi{nite “praznici” i godi{- godina se sovpa|ale so drug den vo sedmicata, za{to bile nite “saboti”, ukaùvale na Hristovata `rtva. Deka toa e vrzani za datumi, a se praznuvale pove}e denovi. Pri sekoj to~no, go potvrduva stih 17: “Ne{ta koi se samo senka na ona od ovie praznici, prviot i posledniot den e praznuvan kako {to }e dojde, a su{tinata e Hristos.” {to se praznuva sabota i zatoa i ovie praznici se nare~eni Koga Hristos umrel na krstot, zavesata {to gi delela “saboti”. Nivnoto praznuvawe e odredeno so obredniot zakon, dvete oddelenija vo hramot se iskinala nadve, od gore do dolu, za{to se negov del, i se obredni saboti, dodeka sabotata kako i so toa e ozna~en krajot na obredniot zakon, krajot i na go- sedmi~en praznik e vospostavena pri sozdavaweto na svetot di{nite ili obrednite “saboti”, a ne kraj na moralniot Za- i potvrdena so ~etvrtata zapoved i taa ne e povrzana so obre- kon ili na Desette zapovedi. dnite saboti koi se dadeni vo drugo vreme, na drug na~in, vo Po~ituvani, nie morame u{te edna{ da go istakneme drugi okolnosti i za druga cel. faktot deka Bog pravi razlika me|u sedmi~nata sabota i praz- Eve primer: “Toa neka vi bide sabota na po~inka; smi- ni~nite saboti i so toa {to mu naredil na Mojseja Bo`jiot rete gi va{ite du{i. Ve~erta na devettiot den na mesecot - zakon, plo~ite so Bo`jite zapovedi, na koi so Bo`ji prst e od ve~er do ve~er - praznuvajte ja va{ata sabota.” “Neka vi napi{ana i sabotata, da gi stavi vo kov~egot na zavetot, a bide toa sabotna po~inka, za da gi uspokoite va{ite du{i” Mojseeviot zakon, vo koj se napi{ani prazni~nite saboti, da (3. Mojseeva 23,32; 16,31). - Ovde stanuva zbor za eden od se- go stavi nadvor, pokraj kov~egot (5. Mojseeva 10,5; 31,25.26). dumte godi{ni praznici, za praznikot “Den na ~istewe”, i Ne smeeme da ja previdime ovaa vistina! za vreme na toj praznik, “devettiot den na (sedmiot) mesecot” “neka vi bide sabota na po~inka”, i toj den trebalo da se praz- Efescite 2,14-16: “Za{to Toj e na{ mir, koj od dvete na- nuva kako {to se praznuva i sedmi~nata sabota. I bidej}i pravi edno i go razru{i pregradniot yid, {to gi dele{e, i prviot i posledniot den od godi{nite praznici imale sabo- vo svoeto telo go ukina neprijatelstvoto, odnosno zakonot ten karakter, istite se narekuvaat “saboti”, godi{ni praz- so negovite zapovedi i odredbi i sozdavaj}i mir, za vo sebe ni~ni “saboti”.

392 393 da sozdade od dvata eden nov ~ovek, i obata vo edno telo da gi izmiri so Boga preku krstot, so {to vo sebe go ubi neprijatelstvoto.” O~igledno e deka Hristos go otstranil ona {to gi razde- luvalo Evreite i mnogubo{cite, go “razru{i pregradniot yid - neprijatelstvoto - {to gi dele{e”, a ne Bo`jiot zakon. Mo- NOVIOT ZAVET - ZA NEPROMENLIVOS- èbi misli na yidot {to go oddeluval Svetili{teto, ili hra- TA NA SABOTATA mot, od tremot, koj bil predviden za mnogubo{cite. Hristos na krstot go otstranil toj pregraden yid, ja premostil taa razdelba me|u ednite i drugite i od dvata naroda sozdal eden narod. Hristos gi uriva site pregradi i razdelbi me|u site Omilen tekst na koj se povikuvaat hristijanite za da ja narodi i od site niv sozdava eden narod. Toa go storil koga opravdaat nedelata e tekstot vo Otkrovenie 1,10: na krstot go ukinal obredniot zakon koj sozdaval razdelba “Vo Gospodoviot den bev obzemen od Duhot i zad sebe ~uv me|u niv. silen glas kako od truba”, kaùva apostol Jovan. Hristijanite koi praznuvaat nedela tvrdat deka izrazot “Gospodov den” zna~i nedela i, soodvetno na toa, apostol Jo- van Otkrovenieto go dobil vo nedela. Ovoj izraz e preveden Literatura: so nedela vo pravoslavniot prevod na Biblijata na makedonski jazik, a taka go prevel i gospodin Ivan Grozdanov vo svo- 1. Lazar Milin, Crkvata i sektite, Skopje 1999, str. 451,452,457 2. Nedelata, novozaveten praznik i den na odmorot, Skopje 1979, na str. jot dinami~en prevod na Noviot zavet, kade {to bukvalno 27,28. ~itame: “Eden nedelen den, dodeka op{tev so Duhot...” A dolu 3. Lazar Milin, Crkvata i sektite, Skopje 1999, str. 453,455 vo fusnota dava vakvo pojasnenie: “Bukvalno: Vo Gospodovi- 4. Crkvata i sektite, str. 457 ot den. Se misli na nedelata, t.e. vo nedelen den.” 5. Isto, str. 452,453 Spored nas, toj treba{e originalot (bukvalnoto) da go 6. Samuele Bacchiocchi, A Historical Investigation of the Rise of Sunday Obser dade vo tekstot, kade {to mu e mestoto, a svoeto mislewe i vance in Early Christianity, p.100; The Gregorian University Press, Rome 1977 svojata teologija i teologijata na svojata crkva, vo fusnota. Preveduva~ite na spomenatite prevodi napravile zlostorstvo koga izrazot “Gospodov den” vo Otkrovenie 1,10 go zamenile so “nedelen den”, zamenuvaj}i ja pri toa izvornata bibliska i Bo`ja teologija na toj stih so teologijata na crkvite na koi im pripa|aat. Gospodin Ivan vo svojata fusnota n# ubeduva i ni kaùva deka toa “se misli na nedelata, t.e. vo nedelen den.” No vo Biblijata se misli kako {to se misli i se pi{uva kako {to e napi{ano: “Gospodov den”, a ne “nedelen den”, i mora da ostane taka kako {to e napi{ano, ne poinaku. Se pla{ime deka preveduva~ite koi napravile takov falsifikat vo Bo`jta re~ }e padnat pod udar na Bo`jeto predupreduvawe vo istata kniga, Otkrovenie 22,18.19: “Jas mu svedo~am sekomu koj gi slu{a proro~kite zborovi na ovaa kniga: ako nekoj im dodade ne{to, Bog }e mu dodade od maki-

394 395 Pra{awe! Ako vo dvata slu~aja se raboti za ist den, to- te opi{ani vo ovaa kniga. A ako nekoj odzeme ne{to od zborovite na knigava na ova proro{tvo, Bog }e mu go odzeme nego- ga{ zo{to Jovan toj ist den bi go imenuval razli~no? Ako viot del od drvoto na ìvotot i od svetiot grad, koi se opi- vo dvata slu~aja se raboti za denot na voskresenieto ili za {ani vo ovaa kniga.” nedelata, pak pra{uvame, zo{to Jovan istiot den vo Evange- lieto bi go imenuval so “prv den vo sedmicata”, a vo Otkro- No, da gi ostavime preveduva~ite nastrana i vedna{ da venieto so “Gospodov den”? Nie ne gledame nikakva pri~ina kaème deka postojat dve varijanti, dve ednakvo logi~ni i Jovan eden ist den da imenuva so dva razli~ni termini, nitu prifatlivi tolkuvawa za “Gospodoviot den”. pak ne{to go obvrzuvalo da postapi taka. O~igledno e deka ovde stanuva zbor za dva razli~ni deno- Prva varijanta. “Gospodov den” e sabota, a ne nedela. Neka- vi koi Jovan gi imenuva so razli~ni imiwa - vo Otkrovenieto de okolu 200-tata godina nedelata, kako paganski “son~ev den”, 1,10 stanuva zbor za sabota, koja{to ja imenuva so istite dva ili den posveten na sonceto, po~nuva da se narekuva “Gospodov zbora kako i negoviot Gospod vo Isaija 58,13 - so “Gospodov den”. Duri od toa vreme, ne vo prviot vek, ne za vreme na apos- den”, a vo Evangelieto stanuva zbor za nedela koja{to ja ime- tolite, toj izraz go sretnuvame vo spisite na Klement Alek- nuva so “prv den vo sedmicata”, koj za vreme na tie {eesetina sandriski, Tertulijan i drugi, kako sinonim za nedelata ili godini ne e preimenuvan nitu so “Gospodov den”, nitu so “sla- za denot na voskresenieto. Vo prviot vek, dodeka bile ìvi ven den na voskresenieto”, nitu pak so koe i da e drugo novo apostolite, Gospodov den bila sabota. Za da ja poddrì sve- ime. tosta na nedelata, biskupot Silvester vo 325 godina izrazot “Gospodov den” go primenil na nedelata, ne potpiraj}i se na Ako be{e toa slu~aj, toga{ toa novo ime za vreme na tie nekoj bibliski avtoritet. 50-60 godini, koga bile pi{uvani evangelijata, }e vleze{e vo Dragi moi, Svetoto pismo }i ni objasni, li~no Bog }e ni svesta na prvite hristijani i vo svesta na evangelistite i tie sigurno vo svoite evangelija, bez nikakov pritisok i nezavis- kaè vo Isaija 58,13: Sabota e “moj svet den” i, sabota e no eden od drug, “prviot den na sedmicata” }e go imenuvaa so “Gospodov den”. Pred ovoj Bo`ji dokaz deka sabota e “Gospo- novoto ime. No, od toa ni traga. Site ~etvorica evangelis- dov den” otpa|aat site poinakvi ~ove~ki dokazi. ti se ednoglasni vo toa. Za site ~etvorica “prviot den vo sed- Ako “Sinot ~ove~ki (Hristos) e gospodar na sabotata” micata” e i ostanuva samo “prv den na sedmicata” i ni{to (Marko 2,28), toga{ i sabotata e “Gospodov den”, “sabota drugo. Toa vaì i za tekstovite na Luka vo Delata na apos- Gospodova” (2. Mojseeva 16,25; 20,10) i zo{to Gospodarot bi tolite, kade {to toj nedelata ja narekuva ne poinaku, tuku go menuval svojot svet den? samo “prv den na sedmicata”, koj za niv ne e nitu “Gospodov I apostol Jovan ni dava dokaz deka nedelata ne e “Gos- den”, nitu “slaven den na voskresenieto”. Isto taka i za apos- podov den”. Vo svoeto Evangelie, koe e posledna bibliska tol Pavle denot na Hristovoto voskresenie ne e ni{to drugo kniga {to ja napi{al okolu 95-tata godina ({eeset i kusur osven obi~en “prv den na sedmicata” ili “tret den spored godini otkako Hristos voskresnal), toj denot na Hristovoto Pismoto” (Matej 28,1; Marko 16,2; Luka 21,1; Dela 20,7; 1. voskresenie ne go imenuva so “Gospodov den”, tuku so “prv den Korin}anite 16,2). na sedmicata”, kako {to bil imenuvan i vo vremeto dodeka Hristos bil so niv: “Vo prviot den na sedmicata, mnogu rano, Vtora varijanta. Se postavuva pra{awe dali apostol Jo- dodeka u{te be{e temno, Marija od Magdala dojde na grobot van moèl da sledi i da prifati tolku mnogu videnija, da vidi i vide deka kamenot od grobot e pomesten” (Jovan 20,1). tolku mnogu razli~ni sceni na koi se odigruvale ogromen Me|utoa, vo svojata druga kniga, vo Otkrovenieto, koe go broj na neverojano sloèni dinami~ni nastani koi pokrivaat napi{al pribli`no vo isto vreme koga i Evangelieto, de- vremenski period od tri iljadi godini (smetaj}i go tuka i not koga bil “obzemen od Duhot” Jovan go imenuva so “Gos- mileniumot) i da ~ue tolku ne{ta za obi~en den od dvaeset podov den” (Otkrovenie 1,10).

396 397 javuvaat i sabotata i nedelata, zo{to apostolot i trieseti- i ~etiri ~asa i seto toa verno da go napi{e so tolku stegnat na godini od voskresenieto ne ja povrzal promenata na sabo- bibliski jazik. Ako celoto Otkrovenie go dobil vo eden zdiv tata so nedela, ako voop{to imalo takva promena? Ovde, ni koga bil “obzemen od Duhot” vo Otkrovenie 1,10, zo{to toga{ po triesetina godini voop{to ne e istaknata nikava svetost vo Otkrovenie 4,2 pak kaùva deka bil “bzemen od Duhot”? na nedelata. Zar dvapati vo ist den bil “obzemen od Duhot”? Ova n# naveduva na zaklu~ok deka Jovan, koga kaùva Marko 16,1.2: “Koga pomina sabotniot den, Marija Magdale- “Gospodov den”, ne misli na sabotata, a u{te pomalku na nede- na, Marija, majkata na Jakova i Saloma, kupija mirisi za da lata, tuku na ne{to drugo - toj misli na eshatolo{kiot (sko- otidat i da mu izvr{at pomazanie. A vo mugrite, vo prviot ra{niot) Gospodov den, na denot na vtoroto slavno Hristo- den na sedmicata, dojdoa na grobot na izgrejsonce...” - Ist slu- vo doa|awe, za{to samiot go gleda svojot Gospod i Spasitel ~aj so prethodniot. @enite kupile mirisi otkako pominal kako doa|a i so silna vozbuda i izblik na neiska`liva ra- sabotniot den, so zajdisonce, koga po~nal prviot raboten den dost izviknuva: “Ene go, doa|a so oblaci, i }e go vidi sekoe vo sedmicata, nedela! O~igledno e deka prvite Hristovi u~e- oko!” (1,7). Jovan siot e “obzemen” so “Gospodoviot den”, i pre- nici praznuvale sabota i vo sabota ne kupuvale, a vo nedela nesen e vo toj den, vo denot na Hristovoto doa|awe, i toj den kupuvale, kako i vo sekoj drug raboten den. go imenuva kako “Gospodov den”. Svoeto evangelie Marko go napi{al desetina godini po U{te pove}e, denot na Hristovoto doa|awe vo Noviot Hristovoto voskresenie, i na prviot den ne mu pridava ni- zavet bil temel na hristijanskata vera i nade`, temel na kakva svetost. I ènite znaele deka so prviot den (so nede- hristijanskoto ìveewe, i e opi{an so mnogubrojni razli~ni lata) ne e povrzana nikakva svetost, pa vo toj den kupile mi- imiwa: “den na sudot”, “sud na golemiot den”, “suden den”, risi i do{le na grobot da ja izvr{at taa neprijatna rabota. “onoj den”, “den”, “posleden den”, “Gospodov den”, “den na gne- Nitu ovoj, nitu prethodniot tekst, ne navestuvaat deka nede- vot na Bo`jiot praveden sud”, “den na na{iot Gospod Isus lata treba da stane nova hristijanska sabota. Hristos”, “den na Isusa Hrista”, “Hristov den”, “golem den”, “golem Bo`ji den”, “golemiot den na gnevot” itn. Denot na Matej 24,20: “Molete se va{eto begstvo da ne se slu~i vo vtoroto Hristovo doa|awe za prvite hristijani bil tolku zima ili vo saboten den!” - Ova e eden od najsilnite dokazi vaèn, {to Jovan so razli~ni imiwa go spomnuva trieset vo prilog na sabotata koja{to ja najavuva Hristos kako den pati. Sam Isus denot na svoeto doa|awe go narekuva “svoj den” za odmor i po svoeto voskresenie. (Luka 17,24). Faktot {to sabotata ovde ne se spomnuva polemi~no, tuku popatno, kako okolnost koja e nepovolna za begawe, zna- Matej 28,1: “A po sabotniot den, na osamnuvawe na prviot ~i deka Hristos ne predvidel nejzina zamena so nekoj drug den den od sedmicata, dojdoa Marija Magdalena i drugata Marija za bogosluènie, tuku potvrduva deka taa }e ostane i po ne- da go vidat grobot.” govoto zaminuvawe. Vo ovoj tekst se spomenati dva dena so razli~ni imiwa: Stanuva zbor za razurnuvaweto na Erusalim vo koj po- sedmiot den so negovoto biblisko ime “sabota” (“{abat” - dolgo vreme negovite ìteli, me|u niv i hristijanite, }e bi- svet Gospodov den za odmor) i prviot den vo sedmicata, isto dat opkoleni so rimska vojska koja do temel }e go urne vo taka vo Biblijata imenuvan so negovoto ime, “prv den”, kako 70-tata godina (Luka 21,20.21). Od tekstot na Luka se gleda i drugite obi~ni denovi vo sedmicata {to se imenuvani so deka hristijanite }e mora da begaat, no Hristos gi u~i da se redni broevi. Ne slu~ajno apostol Matej naglasuva deka prvi- molat da ne se slu~i nivnoto begawe vo zima (zatoa {to e ot den ne po~nal s# dodeka ne zavr{il sabotniot svet den vo te{ko da se bega vo zima), nitu vo sabota, za{to sabota e den koj prvite u~enici praznuvale - “vo sabotata si po~inaa spo- vo koj se po~iva i koj treba da se pomine vo mir. red zapovedta” (Luka 23,56). Bidej}i ovde ednododrugo se po-

398 399 No, iako i ovaa Hristova poraka e jasna, za hristijani- ite ne gi kamenuvale. [to e u{te pozna~ajno, taa sabota, zaed- te koi praznuvaat nedela taa pretstavuva trn vo nivnoto oko, no so Hrista i apostolite, vo poleto gi nao|ame i fariseite pa so najrazli~ni filozofii se obiduvaat da go zamaglat, pa kako go prekr{uvaat toa pravilo koe samite go postavile, duri i go vulgariziraat nejzinoto zna~ewe. pravilo spored koe ~ovek vo sabota ne smee da napravi Vo ve}e citiranite dela na gospodata Mitrevski i Mi- pove}e od 2000 ~ekori (Matej 12,1.2). lin za ovoj stih ~itame mnogu ~udni i nelogi~ni izjavi {to Spored toa, Hristos ne go po~ituval toa evrejsko pravi- ne im prilegaat na teolozi od nivniot rang. Eve del od tie lo za ograni~eno dvièwe vo sabota, a i svoite apostoli gi izjavi koi se identi~ni, verojatno zatoa {to dvajcata se pra- u~el da ne pravat nikakvi otstapki i kompromisi so lu|eto voslavni teolozi: “Hristovoto ukaùvawe ... vo Matej 24,20 za da si ja olesnat svojata sostojba i da ne po~ituvaat nikakvi ne zna~i deka Toj zapovedal da se praznuva sabotata, da ne se ~ove~ki zapovedi i pravila, ~ove~ki obi~ai i predanija koi patuva toga{; za{to, spored takvoto razbirawe, bi trebalo se kosat so u~eweto na Bo`jata re~ (Matej 15,1-9). da se ‘praznuva’ i zimata, koja se spomenuva pred sabotata... Ponatamu, mnogu nelogi~no e tvrdeweto deka hristijani- Evreite ne bi im dozvolile na hristijanite da begaat dale- te ne bi moèle da pobegnat od Erusalim vo sabota zatoa {to ku vo sabota... za{to vo saboten den vo toa vreme, spored vo sabota negovite kapii bile zatvoreni (Nemija 13,19). Ve- (evrejskiot) obi~aj, nikoj ne smeel da patuva pove}e od dve lime nelogi~no zatoa {to, ako kapiite na Erusalim bile zat- iljadi ~ekori (okolu 900 metri). Ponatamu, spored Nemija voreni vo sabota, toga{ negovite kapii bile zatvoreni i vo 13,19 vo sabota portite na Erusalim bile zatvorani i kon- nedela, i vo ponedelnik i vo site denovi, i dewe i no}e, za{to trolirani...”1 vo taa vonredna situacija i sostojba Erusalim bil vo dolgotrajna opsada od rimska vojska pa, ako na hristijanite im bilo Hristijanite pravilno ja sfatile ovaa Hristova izja- onevozmoèno da begaat vo sabota, toga{ tie ne bi moèle va, se molele i Bog im dal mo`nost da pobegnat od Erusalim da begaat nitu vo nedela, nitu vo koj i da e drug den na sedmi- pred da nastapi zima, vo noemvri, i vo drug den, vo sreda, ne cata, a Hristos im najavuva deka }e mora da begaat. - Go sfa- vo sabota. }ame problemot, neli? Ne tvrdime, no golemo pra{awe e dali Hristos go po~i- U{te ponatamu, imalo hristijani i nadvor od kapiite tuval evrejskiot obi~aj za patuvawe vo sabota i dali Toj na- na opkoleniot Erusalim, nadvor od sekakva opsada, slobod- vistina vnimaval vo sabota da ne napravi pove}e od 900 meni, vo poleto, koi trebalo da begaat vo gorite, i na koi ni- tri? Toa pravilo ne bilo dadeno od Boga, tuku izmislica na koj ne moèl da im otvora i zatvora kapii i da gi ograni~uva fariseite, dodaden tovar kon sabotata, a Hristos ne do{ol nitu da im go popre~uva begaweto vo sabota, a istata poraka da se pazari ili da pravi kompromisi so Evreite, da se pla{i Hristos im ja upatuva i nim: “Toga{ ìtelite na Judeja neka od niv i da gi po~ituva nivnite pravila, obi~ai i predani- begaat po gorite; onoj {to }e bide na pokriv, neka ne slegu- ja, tuku da go po~ituva Bo`jiot zakon, da praznuva sabota ne va da zeme ne{to od svojata ku}a, i koj }e bide v pole, neka spored farisejskiot terk, tuku onaka kako Toj {to predvidel ne se vra}a za da ja zeme nametkata.No te{ko im na bremenite taa da se praznuva koga ja vospostavil kako den za odmor. i na doilkite vo tie denovi. Molete se va{eto begstvo da ne Hristos voop{to ne postavuval pra{awe dali treba ili ne bide vo zima ili vo saboten den” (Matej 24,16-20). treba da se praznuva sabota, tuku pra{awe kako taa treba da Begstvoto da ne se slu~i vo zima ne “za da se ‘praznuva’ i se praznuva. Sudirot me|u nego i fariseite bil okolu na~i- zimata”, kako {to se podbivaat gospodata Mitrevski i Mi- not na praznuvaweto na sabotniot den. lin, tuku zaradi “bremenite i doilkite”, kaùva na{iot Spa- Po~ituvani, nie Hrista vo sabota go gledame v pole, nad- sitel. - Neka povelat sega po~ituvanata gospoda i site niv- vor od gradskite kapii, kako so svoite apostoli odi niz poni istomislenici, neka go potvrdat svojot stav vo vrska so sevi i pominuva mnogu pove}e od 900 metri; gledame kako vo begstvoto vo sabota i vo zima i neka dokaàt deka Hristos taa prigoda apostolite kinat klasje i jadat p~enica, pa Evre-

400 401 masakri, zaginale nad eden milion Evrei vo Erusalim, vo koj so izjavata vo Matej 24,20 ne ja potvrdil sabotata kako den se proleani mnogu stotici toni ~ove~ka krv koja kako reka za odmor i po svoeto zaminuvawe od ovaa zemja! te~ela niz negovite ulici. Toa e eden od najsvirepite koleì Dragi moi, Hristos im prepora~al na hristijanite da se vo istorijata na ~ove{tvoto izvr{en nad evrejskiot narod. molat nivnoto begstvo da ne se slu~i vo sabota ne zatoa {to Veli~estveniot hram im bil razurnat do temel, tokmu taka Evreite go ograni~ile dvièweto vo sabota na 2000 ~ekori, kako {to kaàl Isus deka od nego “nema da ostane ni kamen nitu poradi toa {to kapiite na Erusalim vo sabota bile na kamen”. Erusalim isto taka potpolno bil razurnat i ce- zatvoreni, tuku zaradi toa {to trebalo da praznuvaat sabota lata evrejska dràva bila pretvorena vo pustina. Nad 97.000 i vo sabota da nema begawe, tie sveti sabotni migovi i vo maì, èni i deca bile odveden kako robovi vo Rim, i mnogu tie okolnosti da gi pominat vo mir. drugi se prateni vo Egipet i vo drugi zemji, isto kako robovi. So taa zapoved {to im ja dal na apostolite Hristos vsu{- nost najavil, kaàl i potvrdil deka hristijanite, i po nego- Trajnosta na sabotata - Evreite 4,4.9. - “Za{to samiot voto voskresenie i voznesenie na neboto, treba da praznuvaat za sedmiot den ima nekade kaàno vaka: ‘I Bog vo sedmiot sabota i tie, i 40 godini po negovoto voskresenie, koga bil den se odmori (po~ina) od site svoi dela.’... Zna~i, na Bo`ji- razurnat Erusalim, praznuvale sabota. ot narod mu ostanuva sabotnata po~inka.” Vo ovoj kontekst so pravo moè da se postavi pra{awe: Sekako, ovde stanuva zbor za Bo`jiot odmor (gr~ki:kata- Ako navistina Hristos ima{e namera i ako planira{e sabo- pausis) {to go uìval Bog vo sedmiot den, vo sabota, otkako tata da ja zameni so nedela, toga{ migot koga go najavuva{e go sozdal svetot za {est dena. Apostol Pavle za toj Bo`ji begstvoto na hristijanite od Erusalim }e be{e najpogoden odmor od rajot vo 9-tiot stih dava poodreden izraz - “sabot- mig da dade{e nekakov signal za taa promena, da ja najave{e na po~inka”, ili “sabotno po~ivawe” (gr~ki:sabbatismos ), za nedelata kako praznik vo koj hristijanite }e praznuvaat i }e koe ni zboruva ~etvrtata Bo`ja zapoved od Sinaj. Ovde Pav- miruvaat, a ne da begaat, pa }e re~e{e: Molete se na Boga le ni potvrduva deka sedmiot den {to go posvetil i vo koj va{eto begstvo da ne se slu~i vo nedela! No Hristos ne kaà Bog se odmoril pri sozdavaweto e ist onoj sedmi saboten den taka. Toj re~e: Da ne begate vo sabota, tuku da praznuvate sabo- od kamenite plo~i na Sinaj. ta. Poslanieto do Evreite apostol Pavle go napi{al za Rekovme deka hristijanite pravilno ja sfatile taa Hris- hristijanite od evrejsko poteklo vo 70-tata godina i, kako tova izjava za begstvo od opsednatiot Erusalim vo sedumde- {to gledame, vo nego kaùva deka 40 godini po Hristovoto settata godina od novata era, pa se molele na Boga i Bog im raspnuvawe i voskresenie “na Bo`jiot narod mu ostanuva”, ne dal mo`nost da pobegnat. Koga rimskiot general Cestij Gal, nedelnata, tuku “sabotnata po~inka.” Ako so Hristovoto vos- od nepoznati pri~ini ja povlekol opsadata od Erusalim, tie kresenie be{e vovedena nedelata kako praznik, kako “Gos- toa go prepoznale kako znak i svoja {ansa vedna{ da go napu- podov den” ili kako “slaven den na voskresenieto”, tie ter- {tat gradot, pred da nastapi zimata, vo noemvri, vo sreda, mini postojano }e bea vo optek me|u vernicite na prvata ne vo sabota. Otkako zaminale od Erusalim, osnovale kolo- crkva, pa vo tekot na tie 40 godini nedelata dlaboko }e nav- nija vo Pela, jugoisto~no od Galilejskoto Ezero, i nieden od leze{e vo svesta na hristijanite i od sabotata ne }e ostane{e niv, koj gi poslu{al Hristovite proro~ki zborovi, ne zagi- ni spomen. Taa napolno }e be{e zaboravena i Pavle ne }e nal vo novata opsada {to ja izvr{il rimskiot vojskovoditel ima{e nikakva pri~ina voop{to i da ja spomene vo svoeto Tit i vo masovniot kole` {to go izvr{ile potoa rimskite poslanie, tuku }e kaè{e: “Za Bo`jiot narod ostana, ili, se vojnici nad Evreite koi od site strani masovno bile sobra- vovede nedelnata po~inka!” No toa ne se slu~i zatoa {to ni vo Erusalim na golemiot praznik Pasha. Vo taa te{ka sabotata ni po 40 godini od Hristovoto voskresenie ne be{e polo`ba, za vreme na tie opsadi, od bolest i glad, pri {to nitu gibnata, a kamoli zameneta so drug den, kako i nedelata majki jadele svoi deca, i vo tie svirepi koleì i uàsni

402 403 Zatoa Pavle na Evreite im veli “denes” vratata na po~in- i po 40 i 60 godini od Hristovoto voskresenie, vo site ~eti- kata e otvorena, i gi povikuva “denes” da vlezat vo nea, za{to ri evangelija i vo drugite bibliski spisi {to ostana samo utre moèbi }e se zatvori. pod imeto “prv den vo sedmicata” ili “tret den” spored Pis- Koja e taa po~inka za koja Pavle obilno pi{uva vo svoe- mata, i ni{to drugo. to poslanie? Koga stanuva zbor za Bo`jata po~inka vo Poslanieto do Hristos }e ni kaè: “Dojdete kaj mene site {to ste one- Evreite, Mitrevski vo svojata pove}epati spomenata kniga, mo{teni i obremeneti, a jas }e vi dadam po~inka. Zemete go na 69. str., prifa}a interesna misla od prof. d-r N.N. Glu- mojot jarem na sebe i nau~ete se od mene, za{to jas sum kro- bokovski, koj veli: “Ovoj den ne e sedmiot den na Bo`jiot tok i ponizen po srce; a vie }e najdete po~inka na svojata odmor, no e nov den, samo so ist karakter na svojata su{tina... du{a” (Matej 11,28.29). Jasno, zar ne! Nema vistinska po~inka Gospod za boèstven odmor sega opredelil u{te eden nov i i odmor nadvor od Hrista. Edinstvena sigurnost i bezbednost osoben (den) vo sporedba so porane{niot.” moè da se najde samo pod negovite krilja. I Toj saka i nasto- Spored Mitrevski i Glubokovski, Gospod sega za boès- juva, kako i kva~kata piliwata, da n# sobere pod svoite krilja. tven odmor opredelil “nov i osoben den vo sporedba so pora- Najgolem umor za gre{nikot e grevot so koj e obremenet ne{niot”, no “so ist karakter i so ista su{tina” kako i pora- i toj nema mir nitu odmor s# dodeka ne otide kaj Hrista koj ne{niot. Pa, ako e taka, nie se pra{uvame: Ako karakterot }e go simne toa breme od nego i }e go odmori. Rastovaren od i su{tinata na sabotata se prenele na nedelata i ako nivna- svoeto gre{no minato, gre{nikot ne e ve}e gre{en i ima mir ta srcevina e ista, toga{ zo{to voop{to imalo potreba sabo- i spokojstvo vo srceto, sre}en e i radosen {to vo Hrista natata da se zameni so nedela? Ako karakterot i su{tinata se {ol prekrasen Spasitel koj go qubi i mu podaruva ve~en ì- isti, zar pre~ka bilo imeto - sabota? Sekako, imeto! Od taa vot. So odmorot i spokojstvoto {to mu gi dava na ovaa zemja, pri~ina, hristijanite koi praznuvaat nedela sabotata ja bo- Hristos gre{nikot go prigotvuva za onoj ve~en odmor i spokoj- jadisale so crvena veligdenska boja i ja proglasile za nov stvo vo negovoto nebesno carstvo. “boèstven odmor”. I tokmu toa e celta na apostol Pavle so ova poslanie. Vo Poslanieto do Evreite vo tretata i ~etvrtata glava Toj Evreite gi povikuva i im ukaùva deka s# u{te imaat Bog na sedum mesta po~inkata (odmorot) ja narekuva “moja mo`nost, s# u{te postoi u{te edno “denes” da go prifatat po~inka”, a Pavle “negova (Bo`ja) po~inka”. Isus Navin ne Hrista koj edinstveno moè da im dade vistinska po~inka i uspeal izraelskiot narod da go vovede vo taa Bo`ja po~inka spokojstvo od grevot ovde na zemjava, i deka so toa im e otvo- poradi nivnoto neverstvo. Izraelskiot narod blagodatite na rena vratata i za ve~niot odmor vo negovoto carstvo. taa po~inka ne gi po~uvstvuval nitu vo vremeto na Davida. Da se potsetime! Porano op{irno zboruvavme za toa de- Pa ni Hristos, ni apostolite ne uspeale izraelskiot narod ka pri sozdavaweto na na{iot svet za {est dena Bog za sed- da go vovedat vo Bo`jata po~inka, ~ija{to vrata ostanala miot den sozdal i posebna, nematerijalna, duhovna kategori- otvorena do denes za site lu|e, i za Evreite, s# dodeka nasko- ja, koja na evrejski se vika “menuha” koja zna~i odmor, miru- ro kone~no neotpoviklivo i zasekoga{ }e se zatvori. vawe, po~inka, mir, radost, spokojstvo, sre}a, blaènstvo, Apostol Jovan kaùva deka Hristos “dojde kaj svoite” za milina za du{ata i milina za teloto - i taa duhovna kate- da im donese mir i po~inka, “no svoite ne go primija”, go gorija, “menuha”, Bog ja smestil vo sabotniot den, vo sabota, otfrlija, i zatoa Toj pla~e nad Erusalim: “O Erusalime, koja e nadarena so ne`nost da ja razgaluva du{ata i da gi Erusalime, ti koj gi ubiva{ prorocite i koj gi kamenuva{ miluva na{ite misli. ispratenite kaj tebe! Kolkupati sakav da gi soberam tvoite Po~ituvani, “menuha” e onaa “moja po~inka” i “negova deca, kako kva~kata {to gi sobira svoite piliwa pod svoite (Bo`ja) po~inka (katapausis)” za koja Pavle zboruva na deset krilja, no vie ne sakavte. Ete, pust vi ostanuva va{iot dom!” mesta vo tekstovite {to gi prou~uvame. Vo taa “menuha”, vo (Jovan 1,11; Matej 23,37.38).

404 405 nebesniot Hanan ili vo nebesnoto carstvo, nie morame prvo toj katapausis Pavle gi povikuva i Evreite i nas da vlezeme: ovde da vlezeme vo Hristoviot odmor. “Da pobrzame da vlezeme vo taa po~inka” (Evreite 4,11). - Toa Sepak, pogolema gre{ka i grev pred Boga preveduva~ite e vistinata za ovie tekstovi! napravile koga “sabotnata po~inka” vo Evreite 4,9 od sega{- No, koga stanuva zbor za verodostojnosta na prevodite no vreme ja prefrlile nekade vo dale~na idnina, velej}i: “Za na Biblijata, napomenuvame deka vo makedonskiot prevod na Bo`jiot narod }e ima sabotna po~inka.” No apostol Pavle Noviot zavet {to go napravil gospodin Ivan Grozdanov, tek- ne veli taka. Toj bukvalno kaùva: “Na Bo`jiot narod (sega) stovite za koi zboruvame se krajno nesovesno, pristrastno i mu ostanuva sabotnata po~inka” (drugi prevodi: “spored toa, tendenciozno prevedeni. Od niv e iscicana izvornata bib- mu ostanuva”, ili: “s# u{te ostanuva sabotnata po~inka”) i liska poraka i teologija i istata svesno i namerno e zameneta Evreite i hristijanite gi povikuva “dodeka s# u{te postoi so pogre{nata teologija na crkvata na koja $ pripa|a preve- vetuvaweto za vleguvawe vo negovata po~inka... da se potru- duva~ot i “Bo`jata po~inka” i “sabotnata po~inka” od poso- dime da vlezeme vo nea... denes ako go ~uete Bo`jiot glas” - ~enite tekstovi ja zamaglil so falsifikuvan prevod. ne vo idnina (4,9.1.11; 3,7.15). Prvo, sekade zborot “po~inka” ili “odmor” katapausis)( , Ova e eden od mnogubrojnite primeri kako eden neobjek- go zamenil so zborot “spokojstvo”, {to e samo edna od mnogu- tiven, pristrasten i nesovesen preveduva~ ni dava falsifiku- brojnite refleksii i od {irokata lepeza zna~ewa na zborot van prevod na Biblijata. “odmor” i vo nikoj slu~aj toj ne moè da go pokrie celokup- Vo konkretniov slu~aj gospodin Ivan so sorabotnicite noto negovo zna~ewe. gi korigiraat ovie Pavlovi tekstovi. Tie na apostol Pavle Vtoro, zaedno so nesoodvetniot zbor “spokojstvo”, toj i kako da mu velat: Pavle, ti moèbi dobro si mislel, no svo- negovite sorabotnici vo site tekstovi osum pati samovolno ite misli i nameri vo poslanieto do Evreite ne si gi prenel voveduvaat prostoren element so koj ja zasen~uvaat nivnata najsoodvetno. Ete, koga zboruva{ za “sabotnata po~inka”, ne vistinska poraka i zna~ewe i ~itatelite gi prenaso~uvaat na pravi{ razlika me|u sega{no i idno vreme. Verojatno i ti pogre{en pat. Vo site osum slu~ai tie nasila go naturaat si mislel kako i nie, no toa ne si go iskaàl najdobro, pa izrazot: “Na mestoto na negovoto spokojstvo” i sli~no, so na ~itatelite ne im e jasno {to si sakal da kaè{. Nie }e {to preveduva~ite sakaat da ni kaàt deka spokojstvo (nie ti pomogneme i vo tvoe ime }e izvr{ime korekcija na tvoite bi rekle odmor, po~inka), moème da dobieme na nekoe “mes- tekstovi, so {to mnogu pojasno }e ja preneseme tvojata ori- to na spokojstvo”. Na kraj n# povikuvaat da se potrudime da ginalna misla i namera, i duri toga{ ~itatelite }e sfatat vlezeme “vo toa mesto na spokojstvo” (4,11), a ne ni kaùvaat deka “sabotnata po~inka” bila nekoga{, no sega e ukinata i otvoreno kade e toa mesto. ne vaì, a pak }e vaì nekoga{ vo idnina. - ûdna teologi- Dragi moi, spokojstvo (odmor, po~inka) ne dava mestoto ja! No ne ni e jasno od kade e iscicana. kako mesto, makar toa da e i Hanan, i Erusalim, pa makar toa Dragi moi, apostol Pavle dobro znael {to misli i kako da e i nebesniot Hanan. Iako Isus Navin gi odvel Izraelcite da misli i bil dovolno obrazovan i sposoben svoite misli vo zemjata Hanan, tie i na toa “mesto na spokojstvo” ne vlegle da gi iskaè i da gi napi{e na najsoodveten na~in i znael da vo spokojstvo, za{to spokojstvo barale na pogre{no mesto, pravi razlika me|u sega{no i idno vreme. Nie nemame drugo vo prostorot, a ne vo Hrista koj e izvor na spokojstvo. objasnenie za ovie postapki na preveduva~ot osven da kaème Kaàvme deka spokojstvo (odmor, po~inka) dava Hristos, deka toj ima problem so sabotata koja najverojatno mu e trn i toa nezavisno od mestoto na koe se nao|ame i od vremeto vo okoto od koj se obiduva da se oslobodi duri i so vakvi fal- vo koe ìveeme. Go citiravme Hristoviot povik upaten do sifikuvawa na o~iglednite bibliski tekstovi koi ne podne- celoto ~ove{tvo: “Dojdete kaj mene site {to ste onemo{teni suvaat poinakvo tolkuvawe, prenaso~uvaj}i ja nivnata o~i- i obremeneti, a jas }e vi dadam po~inka.” Ako sakame da vle- gledna poraka vo napolno sprotivna nasoka za da si ja smiri zeme vo ve~noto spokojstvo, vo ve~niot odmor i po~inka vo

406 407 svojata voznemirena sovest. No so tie negovi postapki toj se obiduva da molze mleko od krava napravena od gips! Gospodin Ivan napravi “dinami~en prevod” na Noviot zavet i vo uvodot ni kaùva deka toj “se temeli vrz tezata ‘prevod misla po misla’”, pa prodoluà da ni objasnuva: “Cel- ta e verodostojno da se prenese zna~eweto na sekoja misla, HRISTOS I SABOTATA taka {to taa }e ima isto zna~ewe za dene{niot ~itatel, kako {to imala za prvobitnite slu{ateli ili ~itateli... zna~i, to~no da se prevede mislata, a ne prvenstveno bukvalnoto Hristos praznuval sabota ne kako Evrein, tuku zna~ewe na sekoj zbor.” No fakt e deka toj vo svojot “dinami- kako “Sin ~ove~ki” ~en prevod” ne ni gi prenese verodostojno originalnite misli na bibliskite avtori, tuku porakite na mnogu bibliski tek- Vedna{ da kaème deka vo nitu eden od pove}ebrojnite stovi prvo gi propu{ti niz filterot na svojata teologijai, dueli i raspravii {to gi imal Hristos so fariseite vo vrs- otkako gi asimilira{e, gi predigestira i pogre{no gi pro- ka so sabotata ne bilo postavuvano pra{awe dali taa treba tolkuva, kako {to mu odgovara nemu, nam, namesto bibliska, ili ne treba da se praznuva, tuku kako treba da se praznuva. ni prenese svoja teologija. Hristos nikoga{ ne rekol deka sabotata treba da se ukine Dragi moi, o~igledno e deka preveduva~ite na dinami~- ili da se zameni so nedela. Kako {to rekovme, Toj imal òl- nite i parafraziranite prevodi na Svetoto pismo gi pre- ~ni raspravii so fariseite okolu na~inot na koj treba taa fabrikuvaat originalnite misli na bibliskite pisateli za da se praznuva. da ja poddràt svojata teologija i zatoa ponastrana od tie Fakt e deka Hristos, kako gospodar na sabotata, praznu- prevodi. val sabota: “Toj dojde vo Nazaret, kade {to be{e porasnal. Smetame deka na{a dol`nost e da go kreneme na{iot I spored svojot obi~aj vleze vo saboten den vo sinagogata i glas protiv s# posilnata poplava od samovolie, zloupotrebi stana da ~ita” (Luka 4,16). I ako Toj praznuval sabota, toga{ i falsifikati na Bo`jata re~ {to gi pravat preveduva~ite zo{to bi ja promenil sabotata za svoite sledbenici? I ne- i drugi “nenadminlivi”, “genijalni” teolozi i tolkuva~i, govite u~enici praznuvale sabota (Delata na apostolite “bleskotni” i “seznajni” umovi, za{to Bo`jata re~ e zaedni- 13,14.42; 16,13; 17,1.2; 18,3.4.11) ~ko nasledstvo od Boga ne samo za site hristijani, tuku za celo- No ovde ima edno su{tinsko pra{awe {to treba da go to ~ove{tvo, i sekoj ~ovek ima pravo na originalna Bo`ja ras~istime: Hristos ne do{ol na ovoj svet kako Evrein, tuku re~, ne prefabrikuvana, ne prexvakana i predigestirana vo isklu~itelno kako “Sin ~ove~ki”. Toj nikade ne se narekuva kontaminiranite umovi na smrtnicite. Koga e vo pra{awe sebesi Evrein. Sekade za sebe veli deka e “Sin ~ove~ki”, iz- izvornosta i originalnosta na Bo`jata re~, bez pardon otpa- raz {to go nao|ame na pove}e od pedeset mesta vo evangelija- |aat site golemi i najgolemi teolo{ki avtoriteti. “Bog neka ta (Matej 9,6; Luka 9,55; Jovan 3,13). Spored toa, Hristos ne bide vistinit, a sekoj ~ovek la`livec” (Rimjanite 3,4). Edin- praznuval sabota kako Evrein, tuku kako “Sin ~ove~ki”. Za- stven neprikosnoven avtoritet e izvornata Bo`ja re~, Bib- toa evrejstvoto treba napolno da se izdeli od Hrista, za{to lijata. Hristos im pripa|a ne samo na Evreite, tuku na celoto ~o- ve{tvo. Fakt e deka postoi razlika vo sfa}aweto me|u Hrista i Literatura: fariseite ne samo za na~inot na praznuvawe na sabotata, tuku 1. Mitrevski, 74 i za drugite zapovedi. Tokmu taa razlika vo sfa}awatadove- la do sudir me|u niv. Imeno, Hristos ne do{ol da se pazari i

408 409 da pravi kompromisi so niv, da se vklopi vo nivnata {ema Namesto “menuha”, fariseite od sabotata na razmisluvawe, da se spu{ti na nivno nivo i da ìvee i da sozdale nepodnosliv tovar {to Hristos go ot- dejstvuva kako Evrein, da gi prifati nivnite merila i stan- stranil dardi za drèwe na Bo`jite zapovedi i da praznuva sabota kako Evrein. Hristos ~esto doa|al vo sudir so fariseite i okolu sabo- Toj, kako {to rekovme, do{ol na ovoj svet kako “Sin ~o- tata zatoa {to Evreite, od site Bo`ji zapovedi, ovaa zapoved ve~ki” i kako “Sin Bo`ji” so nebesni merila i standardi za najmnogu ja iskrivokol~ile i obremenile so mnogubrojni site Bo`ji zapovedi, osobeno za sabotata, i vo tekot na svoja- svoi, ~ove~ki pravila i propisi, taka {to od nea, namesto ta zemna slu`ba gi promoviral i se pridrùval kon tie svoi den na radost, mir i spokojstvo, kako {to predvidel Bog na standardi i merila, vo golema mera razli~ni od evrejskite, po~etokot, namesto “menuha”, sozdale nepodnosliv tovar i na {to Evreite gi gradele vo tekot na vekovite. evrejskiot narod mu nametnale teòk jarem na vrat. Taka, na primer, Hristos gi korigira evrejskite meri- Za da imame pojasna pretstava za su{tinata na sudirot {to go imal Hristos so fariseite okolu sabotata, }e nave- la za {estata zapoved koga kaùva deka sekoj {to se gnevi na deme del od ograni~uvawata i pravilata so koi tie tolku svojot brat, ve}e vr{i ubistvo; sedmata zapoved ja podiga na mnogu gi stesnile ramkite na sabotniot den, {to lu|eto odvaj povisoko nivo koga veli deka sekoj {to }e pogledne na tu|a moèle da di{at. Citatite za toj balast od pravila so koj èna so èlba, ve}e vr{i prequba. bila obremeneta sabotata gi zemame od knigata “[abat - Dan Vo golema mera Evreite ja iskrivokol~ile i pettata ve~nosti”1 zapoved spored koja decata, pokraj drugata sestrana grià za , od poznatiot rabin Arie Kaplan, golem nau~nik svoite ostareni roditeli, kon niv imaat i finansiska obvrs- i avtor na pedesetina knigi od oblasta na judaizmot i ploden ka. No ovaa zapoved fariseite ja obremenile so najrazli~ni preveduva~, koj ja prevel i Tora na angliski jazik. svoi odredbi, pravila i propisi so koi tie finansiski sred- Vrz osnova na Talmudot, site ograni~uvawa, pravila i stva od starite roditeli gi prenaso~ile kon crkovnata bla- zabraneta rabota vo sabota, koi bile predmet na spor vo vre- gajna. Hristos se sudruva so niv okolu toa i im veli: Vie ja meto na Hrista, evrejskite rabini gi naredile vo 39 kategorii. Soobrazeni so dene{niot na~in na ìveewe, od niv ci- ukinuvate taa Bo`ja zapoved voveduvaj}i vo nea ~ove~ki pro- tirame samo mal del. pisi. Ne moè taka! Va{ite propisi nastrana od nea! So toa “Vo sabota ne smee ni{to da se iznese od doma. Koga ~o- Hristos ne ja ukinal pettata zapoved, tuku $ go vratil nejzi- vek ja napu{ta svojata ku}a, dozvoleno mu e da ja iznese samo noto vistinsko mesto vo ìvotot na decata i roditelite. oblekata {to ja ima na sebe... Ovaa kategorija celosno zabra- Merilata na brakot gi spu{tile na najnisko mo`nonivo, nuva sekoe nosewe na ulica. Duri i tolku bezna~ajnite sitni- mizerno za soprugata, ~ija{to idnina zavisela od nepriko- ci, kako {to se klu~ ili maram~e, mora da se ostavat doma. snovenite kaprici na nejziniot soprug. Hristos im kaùva: Sekako, ne smeat da se nosat nitu xepni knigi, nitu pari~nici Ne taka! Gi potsetil deka maòt i ènata se edno telo. i privrzoci za klu~evi. Edinstveno {to e dozvoleno da se Spored toa, iako Hristos do{ol vo sudir so fariseite iznese nadvor se samo rabotite {to se na vas... Sinedrionot okolu ovie zapovedi, Toj niv ne gi ukinal, tuku nastojuval (duhoven sovet ili sud za verski pra{awa) propi{al kategorii da im go vrati nivnoto vistinsko mesto vo ìvotot na lu|eto, {to gi vikame mukce, odnosno predmeti {to ne smeat da se ona mesto i onaa uloga {to gi predvidel za niv Bog koga mu dràt vo raka vo sabota kako, na primer, molivi, cve}e i pari.” gi dal na ~ove{tvoto. Vo svetlinata na ovie farisejski propisi treba da ja sfatime Hristovata zapoved {to mu ja dal na bolniot vo bawata Vitezda kogo go izlekuval vo sabota: “Stani, zemi si ja rogozinata i odi si” (Jovan 5,8). O~igledno e deka Hris-

410 411 nema ve}e da se vrati vo toj kraj, a ne smee da gi isceli zatoa tos ovde gi otfrla nepotrebnite farisejski gledi{ta, sfa- {to e sabota! Kakov den bi bila sabotata za niv? Crn den, gor- }awa i propisi za nosewe na tovar vo sabota, pa i takov ka- ~liv den, ~emer i glamna, omrazen den, vistinsko prokletstvo, kov {to e obi~na rogozina. No za Hrista rogozinata ne e to- nepodnosliv tovar i jarem, zar ne!? No Bog rekol poinaku za var od tipot na komercijalnite tovari vo Nemija 13,15-19 sabotniot den. Toj i za bolnite treba da bide den na mir i spo- {to gi vnesuvale trgovcite vo sabota vo Erusalim i od ti- kojstvo, so radost o~ekuvan i posakuvan, vistinska “menuha”. pot na bremiwata vo Eremija 17,21.22. - tekstovi na koi pro- Taa sabota za ovie dvajca bolni bila tokmu takva sabota, naj- tivnicite na sabotata rado se povikuvaat za da dokaàt deka, sre}niot den vo nivniot ìvot, za{to Hristos gi oslobodil koga Hristos mu naredil na izlekuvaniot bolen da ja ponese od stegite na nivnata dolgogodi{na te{ka bolest {to go oko- svojata postelka doma, ja ukinal sabotata. vala i nivniot duh i im go glamnosuvala ìvotot. Arie Kaplan prodolùva: “Zabraneto e da se pali ogan Zatoa, koga fariseite go obvinuvale deka ja prekr{uva vo sabota ili da se predizvika ne{to da gori. Duri i da se sabotata zatoa {to lekuva vo sabota, Toj rekol: “Ve pra{u- frli ~epkalka vo ogan vo sabota se smeta za kr{ewe na sabo- vam: {to e dozvoleno da se pravi vo sabota, dobro ili zlo? tata... Sa zabranuva palewe na kibrit ili vklu~uvawe na Da se spasi ìvot ili da se pogubi?”, i dodava: “Dozvoleno e {poret i da se pu{i.... Se zabranuva da se vozi kola vo sabo- da se pravi dobro vo sabota” (Luka 6,9; Matej 12,12). ta... Sekoja upotreba na struja go naru{uva duhot na sabota- Zna~i, nie morame da se trudime vo sabota da “pravime ta... Strujata vo sabota ima ist status kako i ognot. Vo sekoj dobro” i vo zima da palime ogan vo sabota za da go “spasime slu~aj, praksa kaj site Evrei, koi praznuvaat sabota, e da ne ìvotot”. Ako Hristos lekuval bolni vo sabota, Toj vo zim- vklu~uvaat i isklu~uvaat elektri~ni aparati i da gasat svetski uslovi na bolnite bi im zapalil i ogan za da se stoplat, la. Ne koristat i telefon koj raboti na struja.” ogan bez koj lu|eto ne moàt da go odràt ìvotot vo pre- Na{ite bra}a hristijani, koi praznuvaat nedela, nas n# delite kade {to e studeno. So toa Hristos ne ja ukinal sabo- obvinuvaat deka sabotata ne ja praznuvame strogo spored pro- tata, tuku ni dal primer kako da ja praznuvame. pisite na Stariot zavet zatoa {to e napi{ano: “Vo saboten Koga Hristos zgaznal na farisejskite pravila so koi ja den ne palete ni ogan vo svoite ìveali{ta” (2. Mojseeva obremenile sabotata, osobeno koga gi otfrlil nivnite pro- 35,3), a vie, velat tie, vo sabota palite ogan. pisi so koi mu zabranuvale vo sabota da lekuva i koga vo sabo- Hristos }e ni pomogne ovaa zapoved pravilno da ja sfa- ta go izlekuval bolniot vo bawata Vitezda koj 38 godini go time, odnosno, da ne ja razbereme pogre{no. Imeno, Hristos nosel te{koto breme na bolesta i mu rekol da si ja zeme svo- lekuval mnogu bolni i vo sabota, ~ij{to slu~aj, iskreno ka- jata rogozina i da si odi, Evreite skovale zagovor da go ubi- àno, moèl da po~eka za nekoj drug den. Takov bil slu~ajot jat. “Zatoa Evreite go progonuvaa Isusa bidej}i toa go stori vo bawata Vitezda kade {to bolniot polni 38 godini se obi- vo sabota... Zatoa Evreite u{te pove}e nastojuvaa da go ubi- duval i kopneel da se dobere do zdravje, no ne uspeal. Hris- jat ne samo zatoa {to go prekr{uva{e sabotniot den, tuku i tos go iscelil vo sabota, a moèl vo nekoj drug den. Ili slu- zatoa {to Boga go narekuva{e svoj Otec, izedna~uvaj}i se so ~ajot so ènata 18 godini obzemena od lo{ duh {to ja isce- Boga” (Jovan 5, 16.18). lil vo sabota i poradi toa bil izloèn na ostra kritika, Milin i Mitrevski so uìvawe se povikuvaat na ovoj za{to fariseite zabranuvale i lekuvawe vo sabota. No Isus tekst, istaknuvaj}i go kako siguren dokaz deka Hristos ja rekol: “Licemeri, dali sekoj od vas ne go odvrzuva svojot vol ukinal sabotata. Ete dokaz za toa, velat tie, apostol Jovan ili magare od jaslite vo sabota i ne go vodi li da go napoi? kaùva deka Hristos “go prekr{uva{e sabotniot den”. No, A ovaa èna, Avramova }erka, koja satanata ja vrza ve}e osum- po~ekajte malku! Dali Jovan ovde za sabotata ni iznesuva svoj naeset godini, ne treba{e li da bide oslobodena od taa vrs- stav, ili pak ni go prenesuva stavot na Evreite? Tekstot ka vo saboten den?” (Luka 13,10-17). kaùva deka Evreite tvrdele oti Hristos “go prekr{uva{e Zamislete, bolen 38 ili bolna 18 godini i im se ukaùva sabotniot den”, a ne Jovan. Evreite go gonele i sakale da go posledna ìvotna {ansa Isus da gi isceli, za{to Toj nikoga{

412 413 te... Vo sabota ne smee da se pomine pove}e od 900 metri... ubijat Hrista za dve raboti, Jovan naveduva dve pri~ini. ôvek ne smee da se gleda na ogledalo pricvrsteno na yid... Prvo, “zatoa {to go prekr{uva{e sabotniot den”, i vtoro, Vo sabota ne smee da se pali sve}a... Vo sabota ne smee da se zatoa {to “Boga go narekuva{e svoj Otec, izedna~uvaj}i se so nosi maram~e ako toa so eden svoj del ne e za{ieno so oble- Boga”. Dali ovie dve pri~ini za Hristovoto ubistvo proi- kata... Zabraneto e da se stava cve}e vo voda ili da mu se zleguvaat od Jovana ili od Evreite, a toj samo gi prenesuva? menuva voda... Zabraneto e da se skine cvet ili ovo{ka od Ako Jovan go iznesuva svojot li~en stav po ova pra{awe drvo vo sabota... Ne smee vo raka da se drì cvet ili bilka i ako toj li~no tvrdi deka Hristos “go prekr{uva{e sabot- koi rastat... Ovo{ka {to }e padne od drvo vo sabota ne smee niot den”, toga{ vo istiot stih, vo vtoriot del, Jovan se sogla- da se koristi vo toj den... Ako nekoj jade bobinki, ne smee suva i gi poddrùva Evreite da go ubijat Hrista i zatoa {to prvo da gi izdeli lo{ite pred da po~ne da gi jade dobrite Hristos “Boga go narekuva{e svoj Otec, izedna~uvaj}i se so bobinki. Me|utoa, moè prvo da gi izede dobrite, a da gi Boga”. Zna~i, Jovan tvrdi deka Hristos treba da bide ubien ostavi lo{ite.... Se zabranuva da se vadat koski od riba vo ne samo za prvata pri~ina (“zatoa {to go prekr{uva{e sabot- sabota... Se zabranuva da se otvora ~ador vo sabota... Zabrane- niot den”), tuku, spored nego, Hristos zasluìl smrt i zatoa to e da se ~e{la kosa vo sabota, za{to pri toa se korne kosa. {to “Boga go narekuva{e svoj Otec, izedna~uvaj}i se so Boga”. Me|utoa, dozvoleno e da se upotrebuvaat meki ~etki... Zabra- Mo`no li e takvo ne{to da tvrdi i da napi{e Jovan za svo- neto e da se ubivaat muvi i komarci vo sabota.” Zatoa farisejot sakan U~itel i Gospod? ite ja cedele vodata pred da ja pijat za slu~ajno da ne ispijat No za gospodata Milin i Mitrevski s# e mo`no, za{to nekoj udaven komarec vo nea, no, od druga strana, goltale celi celta go opravduva sredstvoto, pa ako zatreba eden ist stih kamili. }e go par~osaat; prviot del }e go inkorporiraat vo svoite U{te ova farisejsko pravilo: “Tamu kade {to navisti- odnapred skroeni i isplanirani zamisli i postaveni celi na e zagrozen ìvotot, dozvoleno e da se gazat site propisi {to treba da gi postignat, }e go asimiliraat, }e go prefab- na sabotata. Na{ite mudreci n# u~at deka e podobro ~ovek rikuvaat i od nego }e izmolzat poraka {to im odgovara nim, da prekr{i eden ‘{abat’ (edna sabota) i da ostane ìv, za da a vtoriot del, ako im gi rasipuva doma{nite esapi, ednostav- moè da drì (da po~ituva) drugi “{abati” (drugi saboti).” no }e go amputiraat, kako da ne postoi. Navistina ~udno i nesfatlivo! Fariseite vrednosta na No, da mu dademe mo`nost na Arie Kaplan da se doiska- sabotata ja postavile nad vrednosta na ~ovekot i za niv taa è vo vrska so farisejskite pravila i propisi so koi ja obre- stanala idol, gospodar na koj lu|eto mu robuvale. menile sabotata. “Vo sabota e zabraneto duri i kinewe na Postoele okolu {estotini propisi (halakah), ~ove~ki toaletna hartija. Zatoa pobo`nite Evrei koristat toaletna pravila, za sabotniot den, i obi~nite lu|e postojano ìveele hartija vo listovi... Vo sabota ne smeat da se stavaat vrvki pod pritisok i strav da ne pogazat nekoe od tie mnogubrojni vo ~evli, no moàt da se vrzat ~evli. Ako ne~ii vrvki na pravila i propisi (sli~ni na onie za koi ni zboruva{e ra- ~evli slu~ajno se zamrsat, moàt da se odmrsat... Zabraneto binot Arie Kaplan) so koi fariseite ja obremenile i od nea e da se naviva ili da se doteruva saat... Se zabranuvaat site navistina sozdale nepodnosliv tovar i breme, instrument koj oblici na pi{uvawe i crtawe, i sekoja dejnost koja bara zema- zarobuval. we na pi{ani bele{ki... Vo sabota moète da skinete paket Hristos se sudruva so fariseite i im veli: Ne taka so za da zemete hrana od nego, no pri toa ne smeat da se skinat sabotata! Vie ne ste gospodari na sabotata pa da pravite so bukvite {to se napi{ani na paketot... Ne smee da se zalepi nea {to sakate. Jas - “Sinot ~ove~ki e gospodar na sabota- po{tenska marka na plik... Moè ne{to da se pricvrsti so ta!” Taa e “moj svet den”, ne e va{, ne e evrejski den; sabota- bezopasna igla, za{to toa pricvrstuvawe e privremeno... Ne ta mu pripa|a na celoto ~ove{tvo, kako i “Sinot ~ove~ki” smee da se vrze postojan jazol na vratovrska, a peperu{ka mo- {to mu pripa|a na celoto ~ove{tvo; i zatoa, tregnete gi od è... Vo sabota ne smeat da se polevaat bilki... Ne smee da se nea site va{i pravila, oslobodete ja od site va{i stegi i pro- plukne na zemja za da ne se navodeni bliskata treva i da ras-

414 415 pisi so koi ste ja obremenile. Dozvolete im na lu|eto slobodno da di{at vo sabota, za{to vrednosta na ~ovekot e pogolema od nejzinata vrednost. “Sabotata e sozdadena zaradi ~o- vekot, a ne ~ovekot zaradi sabotata” (Marko 2,27.28). Taa treba da mu sluì na ~ovekot, a ne ~ovekot da $ robuva nejze. Jas sum ja sozdal sabotata na ~ovekot da mu bide “menuha”, a ne nepod- SABOTATA I GOLEMIOT RASKOL nosliv tovar. Da zaklu~ime. Evrejskite u~iteli, teolozi, rabini, Bo`- OD 1054 g. jata sabota ja rabinizirale, ja judaizirale, ja poevrej~ile i od Bo`ja, ja pretvorile vo evrejska sabota so evrejski dimenzii. Hristos ja derabiniziral, ja dejudaiziral, ja odevrej~il, Raskolot vo tradicionalnata Crkva vo 1054 g. ja humaniziral i povtorno $ go vratil nejziniot prvobiten puknal vo sabota rajski status so rajski atributi i prerogativi. Zo{to vo 1054 godina nastanal golemiot raskol vo tradicionalnata hristijanska Crkva i zo{to taa se podelila na Literatura: Isto~na Pravoslavna i Zapadna Latinska ili Katoli~ka crkva? Postojat pove}e pri~ini koi go predizvikale rasko- 1. Knjièvno Dru{tvo Pismo, Zemun, 5759/1999, str. 98-111. lot, me|u koi najva`ni se: Celibatot! Sve{tenicite vo Kato- li~kata crkva ne stapuvaat vo brak, dodeka vo Pravoslavna- ta crkva tie se ènat. Nastanale raspravii okolu upotrebata na ìvotinska krv i meso od udaveni ìvotni. Isto taka raspravale dali za vreme na pri~esta, ili evharistijata, vernicite treba da se pri~estuvaat so beskvasen leb ili so leb prigotven so kvasec. Katoli~kata crkva svoite vernici gi pri~estuva so beskvasen leb, a Pravoslavnata so leb prigotven so kvasec. Se pojavile te{ki teolo{ki problemi, raspravii i podelbi vo vrska so pra{aweto na povlasticite {to proizleguvale od prvenstvoto {to go uìval rimskiot biskup, odnosno papa, nad drugite biskupi, ~ij{to primat kaj nego podgreval èlba da se nametne kako duhoven naslednik na sv. Petar i vidliva glava na Crkvata ili poglavar nad celoto hristijanstvo. Zna~i, te{ki raspravii me|u carigradskiot i rimskiot biskup okolu prvenstvoto. Vo prvite iljada godini na hristijanstvoto se po~ituval sistem nare~en “pentarhija” - sistem od pet apostolski kated- ri, od koi rimskata bila prva, a sledat carigradskata, alek- sandriskata, antiohiskata i erusalimskata. U~eweto za paps- ko prvenstvo svoite koreni gi nao|a i vo kanonskoto predanie na Crkvata koja{to ja sledi administrativniot poredok na toga{nata prostorno ogromna Rimska imperija. Rimskata patrijar{ija duhovno ja pokrivala cela toga{na Zapadna Evro-

416 417 ta e svet den i se praznuvala kako svet den, i zaradi toa taa pa i dobar del od Severna Afrika, i razbirlivo e {to vo treba da bide rastovarena od post. Crkvata ne moèlo da se slu~i ni{to bez znaewe na papata. Materijalot od avtorot R. L. Odon, {to go priveduvame Spored toa, paganskiot Rim na papstvoto mu sozdal izvonred- vo prodolènie, uverlivo dokaùva deka rimskata upornost no pogodni prostorni i vremenski uslovi i mo`nosti za nepre- vo sabota da se posti bitno vlijaela i pridonela za raskolot ~en razvoj i uspeh vo sekoj pogled. I zatoa ne e ~udno {to me|u Isto~nata i Zapadnata hristijanska crkva vo 1054 godi- podocna i papskiot Rim tolku dolgo pokaùval ista arogan- na: cija, grubost i surovost {to gi nasledil od svojot prethod- R. L. Odon, Va{ington, D. C.: U{te na po~etokot od nik, koj so svetot, kako {to e kaàno, upravuval so èlezna tupanica. hristijanskata era nastanala podelba me|u crkovnite voda~i od Rim i Konstantinopol (Carigrad), jaz koj so vekovite se Koga Isto~nata crkva bila zagrozena od muhamedancite, zgolemuval s# dodeka poslednata vrska koja gi drèla zaedno rimskite episkopi pokaùvale èlba duhovno pod svoja vlast vo hristijansko bratstvo ne puknala vo letoto 1054 god. da gi stavat ostatocite od pravoslavnite patrijar{ii na pen- Edno od glavnite pra{awa, vklu~eno vo taa kontrover- tarhijata, poa|aj}i od faktot deka Rim ne e samo duhoven, tuku i svetski centar. Taka nastanala teorijata za papskoto prven- za, bilo pra{aweto na postot vo sabota, vo sedmiot den na stvo koja osobeno teolo{ki e obrazloùvana po golemiot sedmicata. Vo 1053 godina nesoglasuvaweto vo vrska so ova raskol od 1054 g. pra{awe stanalo o~igledno i ve}e se izrazuvalo so grubi zborovi. Vo taa godina, mitropolitot Lav, Arhiepiskop Podelbi nastanale i vo vrska so pra{aweto nare~eno Ohridski (Achrida, Okhrida), i patrijarhot Mihael Kerularij “Filiokve” (latinski filioque - i od Sinot). Spored rimo- od Konstantinopol, napi{ale otvoreno pismo do episkopot katoli~koto u~ewe, Svetiot Duh proizleguva od Otecot i od Jovan na crkvata vo Trani, Ampulija (ju`na Italija). Sinot, a spored u~eweto na Pravoslavnata crkva, Toj proiz- Vo ovaa borba taa crkva bila na strana na Grcite. Pora- leguva samo od Otecot. kata, napi{ana na gr~ki, bila upatena do “Va{eto viso~estvo Ne pomalku zna~ajno pra{awe bilo i pra{aweto za pos- (episkop Jovan) i preku vas do celoto sve{tenstvo, do kalu- tot vo sabota. Vo toa vreme Rimskata crkva, na ~elo so rim- |erite i vernicite i do pre~esniot papa.” skiot biskup, sabotniot den go proglasila za den na post. Is- 1 Toa bil ostar pro- to~nata crkva, na ~elo so patrijarhot vo Carigrad, odbila test protiv rimskata praktika sabotata da ja pretvora vo den sabotata da ja proglasi za den na post. Napnatosta se zasilu- na post. Vo pismoto se protestiralo i poradi upotrebata na vala, taka {to papata Lav IX (Leo IX) pratil vo Carigrad beskvasen leb pri obredot pri~est i celibatot na sve{teni- (Konstantinopol) svoja delegacija (legati) na ~elo so kar- cite, kako i protiv koristeweto na ìvotinska krv i meso dinalot Humbert. Tie do{le vo Carigrad i se obidele da od zadaveni ili zadu{eni ìvotni za hrana itn. razgovaraat so toga{niot carigradski patrijarh Kerularij Kardinalot Humbert, biskup na Kandida Silva, dobil (Cerularius). Me|utoa, razgovorite ne donele nikakvo zaedni~- kopija od toa pismo i na raka mu predal latinski prevod na ko pozitivno re{enie za spornite pra{awa. biskupot na Rim, Lav IX (1049-1054). Zna~i, istoriskite podatoci velat deka Isto~nata i Za- Od prilika vo isto vreme Nikita Statis (kogo Latinite padnata crkva, pokraj drugoto, se sudrile i okolu pra{aweto go vikale Pektoratus), u~en kalu|er i prezviter na manas- dali treba i kako treba da se praznuva sabotniot den. Za raz- tirot Studion vo Konstantinopol, ja izdal svojata “Kni{ka lika od Zapadnata, Isto~nata crkva tvrdela deka sabotata ne protiv Latinite” (Libellus Contra Latinos) vo koja gi napa|a tie treba da se obremenuva so post. Spored toa, srede “ortodoksi- praktiki na Rimskata crkva.2 jata”, “pravoverieto” ili “pravoslavnosta”, srede “ortodoks- Toj ja obvinil taa Crkva deka ja prekr{uva naredbata nata”, “pravovernata” ili Pravoslavnata crkva, s# do golemi- od t.n. “Apostolski zakon” protiv postot vo sabota i deka gi ot raskol vo 1054 godina, i po nego, postoela svest deka sabo- prekr{uva kanonite od rzli~ni crkovni sobori koi ja zabra-

418 419 nuvaat taa praktika. Ponatamu, toj izjavil deka rimskoto komu od niv mu go predale negovoto pismo od rimskiot papa. sve{tenstvo nema ovlastuvawa nitu od Svetoto pismo nitu Gr~kiot patrijarh, Kerularij, bil navreden i naluten od od apostolskata tradicija sabotata da ja pretvora vo den za pismoto {to mu go napi{al Lav IX. U{te pove}e bil navre- post. Negovata rasprava, ra{irena nadaleku i na{iroko, den od odnosot na Humbert kon nego. bila odobrena od patrijarhot vo Konstantinopol. Na 24 juni 1054 g., Humbert i negovite dvajca pomo{nici Vo me|uvreme, patrijarhot na Konstantinopol gi zatvo- prodolìle kon manastirot Studion i tamu javno se raspra- ril site crkvi vo toj grad koi praktikuvale nekoja od navede- vale so Nikita Statis vo prisustvo na carot, negovite dvor- nie gre{ki na Latinite. jani i drugi lica od visok rang vo dràvnite i crkovnite Kon krajot na 1053 godina Lav IX napi{al dolgo pismo raboti.7 od 41 glava, koe go upatil do patrijarhot Mihael Kerularij Potoa tie vremeto go pominale vo gradot bez da postig- i Arhiepiskopot Ohridski Lav, vo koe dokaùva deka toj e nat ne{to zna~ajno. Patrijarhot odbil povtorno da razgovara naslednik na apostol Petar, deka nemu mu e dadena vrhovna so niv, ~uvstvuvaj}i se navreden i smetaj}i deka takvata pose- vlast nad seta vselenska Crkva i deka negoviot zbor e zakon ta bi bila bespolezna. za vernicite {to treba da go po~ituvaat.3 Toj ne poso~il Kone~no, koga uvidele deka nivnata misija da gi podve- nitu eden drug dokaz vo odbrana na svoite postapki. Kardi- dat isto~nite crkvi vo pot~inetost na rimskiot biskup pro- nalot Humbert, milenik na rimskiot biskup, napi{alRe- padnala, papskite pratenici izvele dramati~no dejstvie koe sponsio (odgovor) na napadot od Nikita.4 go predizvikalo golemiot raskol. Pristapuvaj}i vo crkvata Na po~etokot od 1054 godina LavIX ispratil papska dele- Sv. Sofija na 16 juli (xvii Kal. Augusti), nautro toj saboten den gacija vo Konstantinopol za da gi potvrdi barawata na papa- (jam hora tertia diei Sabbato), okolu devet ~asot, koga po~nuvale ta. Taa delegacija se sostoela od kardinalot Humbert, |ako- podgotovkite za verskite slu`bi taa sabota, rimskite emisa- not i rektor na Rimskata crkva, Frederik, i nadbiskupot od ri ogor~eno go osudile gr~kiot patrijarh i site {to zasta- Amalfi, Petar. Preku ovie pratenici (legati) LavIX pra- nale na negova strana.8 Otkako go iskaàle svoeto, tie brgu til i edno dolgo, ostro, gordelivo i zapovedni~ko pismo5 do go poloìle na glavniot oltar vatikanskiot ukaz za isklu- gr~kiot patrijarh Mihael Kerularij vo koe gi povtoril ~uvawe na isto~nite crkvi i nivnoto sve{tenstvo i izleg- svoite barawa rimskiot pontif i negoviot glas da bidat le, istresuvaj}i go i pravot od svoite noze. Voznemirenite priznati kako vrhoven avtoritet vo vselenskata crkva. Na ist |akoni na crkvata, kako {to e izvesteno, brgu go grabnale do- na~in toj pratil pismo6 i do stariot gr~ki imperator Kon- kumentot i go isfrlile nadvor, na trotoarot, kade {to mno{- stantin Monomah, vo koe upotrebil umeren i qubezen jazik, tvoto go iskinalo na par~iwa. Mihael Kerularij dobil ko- so nade` deka }e dobie simpatija i poddr{ka od nego. pija od istiot ukaz, koj podocna go citiral vo eden dokument Papskite pratenici pristignale vo Konstantinopol pred koj{to zboruval za celiot toj nastan.9 smrtta na Lav IX vo april 1054 godina. Papskata stolica Papskite pratenici, koi nabrgu potoa trgnale kon Rim, ostanala prazna edna godina potoa, s# dodeka ne bila popol- bile prestignati od carskite kuriri i prisileni da se vra- neta so izborot na Viktor II za pontifeks vo april 1055 god. tat. Toj posleden obid na carot da izdejstvuva pomiruvawe Me|utoa, pred da trgne od Rim vo Konstantinopol, papskiot na dvata glavni dela na hristijanstvoto bil neuspe{en, i Hum- nuncij dobil podrobni upatstva kako treba da postapat vo bert i negovata dru`ba naskoro bile povtorno na pat kon slu~aj nivnata misija da ne uspee ili da propadne. Zna~i, tie Rim. ne trebalo da ~ekaat do izborot na noviot papa za da preze- Potoa, vo pismoto upateno do patrijarhot na crkvata vo mat dejstvie. Antiohija, Mihael Kerularij go izvestil za poslednite slu- Po nivnoto pristignuvawe vo Konstantinopol, prate- ~uvawa vo Konstantinopol i objasnil zo{to odbil da se poko- nicite od Rim razgovarale i so patrijarhot i so carot, i se- ri na barawata na papskite pratenici i da se pot~ini na dik-

420 421 tatite od rimskiot biskup. [to se odnesuva do po~ituvaweto 2. Nicetas Stethatos, Libellus Contra Latinos, in Migne’s Patrologia Graeca, Vol. na sabotata, toj rekol: “Nam ni e zapovedano da ja po~ituva- CXX, cols. 1011-1022; Patrologia Latina, Vol. CXLIII, cols. 973-984 me sabotata isto kako i Gospodoviot den (nedelata) i da ne 3. Leo IX, Epistle 1000, to Michael Cerularius and Leo of Achrida, in Migne’s rabotime vo toj den.”10 Patrologia Latina, Vol. CXLIII, cols. 745-768 Kon krajot na edinaesettiot vek strogosta na rimskata 4. Humbert, Responsio, in Migne’s Patrologia Graeca, Vol. CXX, cols. 1021-1038; hierarhija vo vrska so postot vo sabota po~nala da popu{ta, Patrologia Latina, Vol. CXLIII, cols. 983-1000 a vo me|uvreme idejata deka sedmiot den od sedmicata treba 5. Leo IX, Epistle 102, to Michael Cerularius, in Migne’s Patrologia Latina, Vol. da $ bide posveten na Bogorodica stanuvala s# pove}e popu- CXLIII, cols. 775-777 larna.11 6. Leo IX, Epistle 103, to Emperor Constantine Monomachos, in Migne’s Patrolo gia Latina, Vol. CXLIII, cols. 777-781 Posteweto vo sabota me|u rimokatolicite glavno pres- 7. Humbert, Brevis et Succincta Commemoratio, chaps. 1 and 2, in Migne’s Patro tanalo i mnogu mal broj od niv denes go posvetuvaat ovoj den logia Latina, Vol. CXLIII, cols. 1001, 1002. za slu`ba na Isusovata majka, Marija. 8. Ibid., chap. 3, in Migne’s Patrologia Latina, Vol. CXLIII, cols. 1001-1004 Gr~kite crkvi, iako oficijalno ne se otkaàle od po~i- 9. Cerularius, Synodical Decree, in Migne’s Patrologia Graeca, Vol. CXX, cols. tuvaweto na sabotata, vo tolkava mera go zanemarile sedmi- 742-746; J. D. Mansi, Sacrorum Conciliorum Nova, et Amplissima Collectio, ot den, {to toj prestanal da bide den za odmor i bogosluènie Vol. XIX (Venice, 1774), cols. 811-820. See also the remarks of Horace K. Mann me|u niv, kako {to bil nekoga{. - (Ovde zavr{uva materi- in Lives of the Popes in the Middle Ages, VI (St. Louis, Mo., 1910), 156, 157. jalot na R. L. Odon, “The Sabbath in A.D. 1054” AUSS 1, 1963., Mann wrote the biographical sketch of Leo IX forThe Catholic Encyclopedia, str. 74-80). Vol. IX, p. 162. Vo vrska so ova pra{awe priveduvame i kus komentar na 10. Cerularius, Letter 1, to the Patriarch of Antioch, chap. 24, in Migne’s Patrolo C. S. Mosna koj dobro zabeleùva: gia Graeca, Vol. CXX, cols. 777, 778. “Vo sedmi~nite bogoslu`bi Rim se razlikuval od site 11. Peter Damian (died A.D. 1072), who ranks among the “doctors” of the Roman isto~ni zaednici, kako i od mnogu na Zapad, a bil malku po- Church, wrote that in his time the Sabbath was dedicated to Mary, the mother blizu do Aleksandrija. Prvo, petok i sabota ne bile bogo- of Jesus, and he endorsed the practice. See hisOpusculum 33, “de bono suffra slu`beni denovi koga se slavi evharistija (ve~era Gospodo- giorum”, chaps. 3 and 4, in Migne’s Patrologia Latina, Vol. CXLV, cols. 564- va). Dodeka vo site crkvi na hristijanskiot svet vo sabota 567 bil obi~aj da se slavi evharistija, crkvite vo Aleksandrija 12. C. S. Mosna, Storia della domenica, str. 330 i Rim odbile da postapuvaat taka. Ponatamu, dodeka nitu edna 13. Isto, str. 354 crkva na Istok, vo Milano i vo Afrika, od po~it kon sabotata ne postela vo toj den, vo Rim i [panija, napolno sprotivno, toj den bil odreden za post.”12 Toj isto taka smeta deka Rim vlijael vrz is~eznuvaweto na po~ituvaweto na sabotata: “Moèbi ovoj primer na Rim (koj nikoga{ nemal nekoj poseben obred vo sabota) dejstvuval i bil mo{ne vlijatelen”13 Ottamu i zaklu~okot i vistinata deka nedelata e rimska, papska, a ne Bo`ja ustanova.

Literatura: 1. Michael Cerularius and Leo of Achrida, Epistle to John of Trani, in Migne’s Patro logia Graeca, Vol. CXX, cols. 835-845; Patrologia Latina, Vol. CXLIII, cols. 929-932

422 423 “Sega{noto tvrdewe deka Hristos i negovite apostoli avtoritativno go zamenile sedmiot den vo sedmicata so prviot den, nema apsolutno nikakov avtoritet vo Noviot zavet.”6

Baptisti~ko svedo{tvo: Dr. Edvard T. Hiskoks, pisatel na PROTESTANTITE ZA NEPROMENLIVOS- Baptisti~kiot prira~nik: “Otsekoga{ bila i postoi zapoved TA NA SABOTNIOT DEN da se praznuva sabotniot den, no taa sabota ne e nedela... Se- pak, }e bide kaàno, i toa so izvesen triumf, deka sabotata e premestena od sedmiot na prviot den vo sedmicata... Kade Protestantsko svedo{tvo: “Prenesuvaweto na sabotnite moème da najdeme zapis za takva promena? Sigurno ne vo obvrski od ~etvrtata zapoved na prviot den vo sedmicata nema Noviot zavet. Ne postoi nikakov dokaz vo Pismoto deka in- nikade nikakva osnova nitu vo Svetoto pismo nitu vo hristi- stitucijata sabota e promeneta od sedmiot na prviot den vo janskata starina.”1 sedmicata.” Vo eden prilog, koj e ~itan na Konferencija za propo- Slavniot istori~ar, Neander, profesor po crkovna is- vednici vo Wujork na 13. noemvri 1893 godina, d-rHiskoks odi torija na univerzitetot vo Berlin, pi{uva:“Nedelni- ponatamu: “Sekako, kako {to u~ime od hristijanskite otci ot festival, a i site drugi festivali, sekoga{ bile ~ove~ki i od drugi izvori, jas mo{ne dobro znam deka nedelata do{la propis koj bil daleku od namerata na apostolite na vakov vo upotreba vo ranata hristijanska istorija kako verski den. na~in da se vospostavi boèstvena zapoved. Daleku od niv i No kolku e àlno {to taa do{la ìgosana so ìgot na pagan- od prvata apostolska crkva bila i pomislata zakonot za sabo- stvoto i krstena so imeto na bogot na sonceto, koga e prifate- ta da se promeni na nedela.”2 na i posvetena od strana na papskiot otpad, i so zave{tanie ostavena kako sveto nasledstvo na protestantizmot.” Istiot istori~ar ponatamu kaùva: “Praznuvaweto na nedelata, kako i site drugi hristijanski praznici, se ~ove~- Luterovo svedo{tvo: “Praznuvaweto na Gospodoviot den ka ustanova; vo taa nasoka apostolite ne izdale nikakva zapo- (nedela) ne e zasnovano na nitu edna Bo`ja zapoved, tuku na ved, a i apostolskata crkva nikoga{ i ne pomisluvala praz- avtoritetot na Crkvata.”7 nuvaweto na sabotata da go prenese na nedela.”3 “Nikoga{ ne postoela nikakva promena od sabota na Metodosti~ko svedo{tvo: “Vistina e deka ne postoi nitu nedela. Takvo ne{to ne postoi vo Biblijata, nitu pak ne{to edna pozitivna zapoved za kr{tavawe na bebiwa... nitu pos- vo nea navestuva takva promena.”4 toi kakva bilo zapoved za praznuvawe na prviot den vo sedmicata.”8 Svedo{tvo na kongregacionalistite: “Nezavisno od toa “Da go zememe pra{aweto na nedelata... Ne postoi nika- kolku strogo ili predano ja po~ituvame nedelata, prili~no kov, nitu najmal tekst, koj im kaùva na hristijanite da go e jasno deka nie ne praznuvame sabota. Sabotata e vtemelena praznuvaat toj den, ili pak evrejskata sabota da ja premestat na posebna Bo`ja zapoved. Ne moème da tvrdime deka pos- na toj den.”9 toi kakva bilo zapoved da se praznuva nedela.... Vo Noviot zavet ne postoi nitu edna edinstvena re~enica koja bi naves- Episkopalno svedo{tvo: “Dali postoi kakva bilo zapoved tila deka }e n# stigne kakva bilo kazna zatoa {to ja zagro- vo Noviot zavet koja denot na sedmi~niot odmor bi ja prome- zuvame boèmnata svetost na nedelata.”5 nila od sabota na nedela? Ne postoi!”10

424 425 Biskupot Sejmur rekol: “Nie sme izvr{ile promena od sed- Literatura: miot na prviot den, od sabota na nedela, so avtoritetot na edinstvenata sveta Katoli~ka i apostolska Hristova crkva.”11 1. Smith And Chealtham, A Dictionary of Christian Antiquities, “Sabbath” 2. The History of the Hristian Religion and Church, Rose’s translation, p. 186. Prezviterijansko svedo{tvo: “Promena na denot koj tre- 3. Historie de la religion chreti#nne, p. 339. 4. First-Day Observance, pp. 17,19. ba da se praznuva od posledniot na prviot den vo sedmicata. 5. Dr. R.W. Dale, The Ten Commandments, pp. 100,101. Nema nikakov izve{taj, nikakva izri~na zapoved koja{to ja 12 6. Dr. Lyman Abbott (Congregationalist) in Christian Union, Jan. 19,1882. avtorizira ovaa promena.” 7. The “Augsburg Confession” quoted in Catholic Sabbath Manual, part 2, “Hristijanskata sabota (nedela) ne e vo Svetoto pismo, section 10. 13 i prvobitnata Crkva nea ne ja vikala sabota.” 8. M.E. Theological Compendium, p. 103. 9. Harris Franklin Rall, Christian Advocate, July 2, 1942. Dejvid Lipskom, urednik na “Evangelski advokat”, veli: 10.Manuel of Christian Doctrine, p. 127. “Se postavuva pra{awe: [to praznuva{? Sabota? Ako e taka, 11.Why We Keep Sunday? p. 28. toga{ na{ite prijateli na “sedmiot den” (adventistite) 12.N.L. Rice, D.D., The Christian Sabbath, p. 60. imaat pravo. Bog nikoga{ ne vospostavil nitu eden drug den 13.Dwight’s Theology, Volume 4, p. 401. osven sedmiot da bide praznuvan kako sabota. Toj nikoga{ ne 14.Alexander Campbell, Washington Reporter, October 8, 1821. ja promenil sabotata od sedmiot na prviot den vo sedmica- 15.Lipscomb and Sewell, QuestionsAnswered, p. 558,559. 14 16.Rev. Lionel Beere, Anglican All-Saints Church, Ponsonby, New Zealand, in ta.” Church and People, September 1st 1947. Svedo{tvo na Hristovata crkva: “Jas ne veruvam deka Gospodoviot den do{ol na mestoto na evrejskata sabota, ili deka sabotata e promeneta od sedmiot na prviot den vo sedmicata.”15

Anglikansko svedo{tvo: “Mnogu lu|e mislat deka nedela e Gospodovata sabota, no nitu vo Noviot zavet nitu vo ranohristijanskata crkva nema ni{to {to bi ni dalo kakvo bilo pravo da go premestime praznuvaweto od sedmiot na prviot den vo sedmicata. Sabotata sekoga{ bila, i e svet den, i ako toa bi n# obvrzuvalo, toga{ bi trebalo da go praznuvame toj den i nitu eden drug.”16

Od po~etok, do kraj na Biblijata, na hristijanite im se ka`uva deka sabota e svet Gospodov den, a svetosta na nedelata ne se spomenuva nitu vo eden edinstven stih. Ako Bog, ili Hristos, ili apostolite, ne ja promenile sabotata so nedela, toga{ koj go storil toa, koj ja zamenil sabotata so nedela? Morame da izlezeme nadvor od Biblijata i nadvor od nea da barame odgovor na ova pra{awe, nekade vo istorijata.

426 427 e na{a najistaknata sveta dol`nost? Me|utoa, viemoète da ja pro~itate Biblijata od 1. Mojseeva kniga do Otkrovenie- to i nema da pronajdete nitu eden edinstven stih koj ja avtorizira svetosta na nedelata. Pismoto naglasuva versko praznuvawe na sabotata, denot koj nie (katolicite) nikoga{ KATOLI^KATA CRKVA ZA ZAMENATA ne go praznuvame.”3 NA SABOTATA SO NEDELA Nabrgu, otkako zavr{il soborot vo Trent, papata Pie V go proglasil Toma Akvinski za doktor (vrhoven u~itel) na crkvata. Toma Akvinski bil najgolem teolog na crkvata Ve}e kaàvme deka od po~etok, do kraj na Biblijata, vo podocne`niot sreden vek (13 vek). I eve {to kaùva toj izri~no se kaùva deka sabota e svet Gospodov den, a svetos- najgolem teolog na Katoli~kata crkva za sabotata i nedelata na nedelata ne se spomenuva nitu vo eden edinstven stih. ta: “Vo ‘noviot zakon’ praznuvaweto na nedelata go zazema Ako Bog, ili Hristos, ili apostolite ne ja promenile sabo- mestoto na praznuvaweto na sabotata ne po nekoja zakonska tata so nedela, toga{ koj go storil toa? Spored toa, morame odredba, tuku po odluka na crkvata i po obi~aj na hristijan- da izlezeme nadvor od Biblijata i nadvor od nea da barame skiot narod.”4 - Taka kaùva najgolemiot katoli~ki teolog. odgovor na ova pra{awe. “Nedelata e katoli~ka institucija i nejzinoto pravo da Papstvoto e edinstvena institucija na zemjata koja tvr- se praznuva moè da se odbrani samo so pomo{ na katol~kite di deka e odgovorna za taa promena i zamena na sabotata so principi... Od po~etok do kraj na Svetoto pismo ne postoi nedela. Vo prodolènie priveduvame pove}e dokazi za toa: nitu eden edinstven stih koj govori za promena na sedmi~noto “S# do ovoj den hristijanskata sabota (nedelata) e priz- javno bogosluènie od posledniot na prviot den vo sedmica- nat potomok na Katoli~kata crkva, kako bra~en drugar na ta.”5 Svetiot Duh, bez nitu eden zbor na protest od strana na pro- Vo spisanieto Wu Xersi Wuz, od 18 mart 1903 godina, testantskiot svet.”1 otecot Bredi napi{al prilog vo koj kaùva: Katoli~kiot sve{tenik, otecot T. Enrajt, od C.S.S.R. Ko- “Dobro e da gi potsetime prezviterijancite, metodistite, lexot Redemptor, vo Amerikanski Sentinel, kaùva: i site drugi hristijani deka Biblijata nikade ne gi poddrùva “Jas postojano sekomu mu nudam iljada dolari koj moè vo nivnoto praznuvawe na nedelata. Nedelata e institucija od Biblijata da mi dokaè deka sum obvrzan da praznuvam na Rimokatoli~kata crkva i onie {to go praznuvaat toj den, nedela. Takov zakon vo Biblijata ne postoi. Toa e zakon na praznuvaat zapoved na Katoli~kata crkva.” svetata Katoli~ka crkva. Biblijata kaùva: ‘Seti se da go praznuva{ sabotniot den.’ No Katoli~kata crkva kaùva: ‘Ne Vo katoli~kiot katihizis na Peter Gaerman pi{uva: - so mojata boèstvena sila {to ja imam, jas go ukinuvam Pra{awe: Koj e svet Bo`ji den? sabotniot den i vi zapovedam da go praznuvate prviot den vo Odgovor: Sabota e svet Bo`ji den! sedmicata.’ I ete, celiot civiliziran svet so poklonenie i Pra{awe: Zo{to praznuvame nedela namesto saboat? so sveta poslu{nost ja prifa}a taa zapoved na svetata Kato- Odgovor: Nie praznuvame nedela namesto sabota za{to li~ka crkva.”2 Katoli~kata crkva na Laodikejskoto sovetuvawesvetosta od Kardinalot Gibons objasnuva: “Biblijata ne gi sodrì sabotata ja prenela na nedela.6 site vistini {to hristijaninot e dolèn da gi po~ituva. Da Na 25 januari 1910 godina, ovoj katihizis primil “apos- ne spomenuvame drugi primeri! Neli sekoj hristijanin e tolski blagoslov” od papapa Pie XI. dolèn da praznuva nedela i vo toj den da se vozdrùva od Vo drugo izdanie na katoli~kiot katihizis ~itame: nepotrebna ropska rabota? Neli po~ituvaweto na toj zakon Pra{awe: Koja e treta zapoved?

428 429 Odgovor: Treta zapoved e “Seti se da go praznuva{ sabot- Da prodolìme so svedo{tvata! niot den!” (Vo desette Bo`ji zapovedi taa e ~etvrta zapoved). D-r Ek, poznat Luterov protivnik: “Prevlasta na Crk- Pra{awe: [to ni zapoveda tretata zapoved? vata nad Svetoto pismo proizleguva od faktot {to Crkvata Odgovor: Tretata zapoved ni zapoveda da praznuvame nede- so polno pravo i so vlasta {to $ e dadena promenila nekoi la.7 propisi na Svetoto pismo. Taka, i pokraj zapovedta za sabo- Ponatamu, vo katihizisot na Stefan Kenan stoi: ta, nedelata go zazela nejzinoto mesto.”12 Pra{awe: Imate li kakov bilo drug na~in da dokaète Koga sme kaj Lutera, da citirame i edna negova izjava vo deka Crkvata e ovlastena da vospostavuva zvani~ni praznici? vrska so sabotata: “Tie (papite) tvrdat deka zamenata na sabo- Odgovor: Ako nema takvo pravo, taa ne bi moèla da pro- tata so ‘Gospodoviot den’ (vo toa vreme taka se narekuvala movira ne{to so {to so nea se sloùvaat site sovremeni re- nedelata) voop{to ne e sprotivna na Dekalogot i ne gledaat ligiozni lu|e; taa ne bi moèla da go zameni praznuvaweto ni{to lo{o vo taa zamena na sabotata so nedela. Sekako, za na sedmiot den, sabotata, so prviot den vo sedmicata, so nede- toa im bila potrebna poddr{ka od silnata mo} na Crkvata la, za {to nema bibliska potvrda.8 za da gibnat vo propisite na Dekalogot.” Ovoj spisok so imiwa na poznati istori~ari i crkovni Vo noviot revidiran Baltimorski katihizis ~itame: avtoriteti bi moèle da go pro{iruvame vo nedogled, no sme- “Ranohristijanskata crkva go promenila denot za bogo- tame deka ova {to go navedovme do sega e sosem dovolno da sluènie od sabota na nedela spored avoritetot {to $ go dal sfatime koj go izvr{il toa zlostorstvo, taa surova zamena Hristos. Noviot zavet ne spomenuva izri~no deka apostolite na sabotniot den so paganskiot “den na sonceto”, so nedelata. go promenile denot za bogosluènie, no nie toa go znaeme od Treba da zabeleìme deka Katoli~kata crkva bez nikak- tradicijata.”9 vo zaobikoluvawe i pritesnuvawe, otvoreno i iskreno priz- “Crkvata ja zamenila sabotata so nedela ne po Hristova nava deka taa, ne samo {to ja izvr{ila zamenata na sabotata zapoved, tuku so silata na svojot avtoritet.”10 so nedela, tuku gi vovela i site drugi promeni vo biblisko- Me|utoa, {to to~no e avtoritet za nas - Biblijata ili to hristijanstvo. tradicijata (predanieto)? Hristos }e ni kaè: “Sonceto bilo najistaknat bog me|u mnogubo{cite... Vo “Zo{to vie ja prestapuvate Bo`jata zapoved zaradi va- ovoj mig toa ima svoi oboàvateli vo Persija i vo drugite {ite tradicii (predanija)?... Taka ja ukinuvate Bo`jata zemji... Navistina postoi ne{to kralsko, ne{to carsko vo zapoved zaradi va{ite predanija... No popusto mi se poklonu- Sonceto, {to go pravi prigoden amblem na “Sonceto na prav- vate, u~ej}i na ~ove~ki zapovedi.” (Matej 15,3.6.9) data” - simbol na Isusa. Spored toa, crkvata vo ovie zemji U{te nekolku od mnogubrojnite svedo{tva za zamenata kako da kaàla: ‘Zadrète go toa staro paganskoto ime. Toa na sabotata so nedela: }e ostane sveto, posveteno.’ I taka paganskata nedela, posvete- Evsevie (Euzebius) od Cezareja (260-340), eden od najgo- na na Valdera (skandinavski bog), stanala hristijanska nede- lemite crkovni istori~ari od prvite vekovi na hristijan- la, posvetena na Isusa.”13 stvoto (za kogo }e stane zbor podocna), za promenata na “Gos- Oboàvaweto na Sonceto ~esto se smeta za primitvno, podovata sabota” so paganskiot “den na sonceto” kaùva: no, vsu{nost, toa e prefinet, voshituva~ki i vdahnuva~ki “S# {to treba{e da se pravi vo sabota, nie toa go prene- sistem na bogosluènie koe vlijae vrz setilata i so svoite sovme na nedela kako Gospodov den, kako popogoden den koj grandiozni ceremonii go zarobuva umot. Ovoj sistem na ima prvenstvo i uìva pogolem ugled otkolku evrejskata sabo- bogosluènie se povtoruval niz generaciite, i vo na{e vreme ta.”11 toj ja so~inuva osnovata na site golemi svetski religii - budiz- Mnogu iskreno i jasno: Ne Hristos, tuku “nie ja zame- mot, hinduizmot i katolicizmot. Vo tajnite na katolicizmot nivme sabotata so nedela”. oboàvaweto na Sonceto dostignuva najvisoka forma. Imi-

430 431 wata na bogovite se izmeneti, no sistemot na bogosluènieto ostanal ist. Marija e simbol na son~evoto boèstvo ili golema ènska personifikacija, olicetvorenie na toa boèstvo - Izida, Artemida (Dijana), Venera, Astarta ili kako gode nekoj saka ISTORIJATA ZA NEDELATA KAKO da ja nare~e. Iznenaduva podgotvenosta na Katoli~kata crkva u~ewata za Marija da gi pro{iri do ekstrem i Marija da ja PRAZNIK priznae kako boìca i kako del na boèstvoto, a nedelata definitivno, koja i sega cvrsto ja povrzuva so nea, da $ ja posveti nejze kako boìca na sonceto. Hristijanite koi praznuvaat nedela svoite “silni” bibliski dokazi za nedelata kako novozaveten hristijanski praznik gi potkrepuvaat i nadopolnuvaat so isto tolku “silni” Literatura: istoriski dokazi i argumenti. So toj neraskinliv tandem od bibliski i istoriski “dokazi”, na{ite bra}a hristijani nas, 1. The Catholic Mirror, Sept. 23, 1893. hristijanite koi praznuvame sabota spored ~etvrtata Bo`ja 2. The American Sentinel (N. Y), June 1, 1893, p. 173. zapoved od Sinaj, n# spikuvaat vo gluv~eva dupka - barem taka 3. The Faith of Our Fathers (110th edition), p. 89. mislat tie. 4. Thomas Aquinas: Summa theologiae, 2a 2ae, 122.4 ad 4, citirano od No, pred da se vratime pak na neprikosnovenata “Sola Daniel & Revelation Committee Series, vol. 7, str. 95. skriptura” (samo Biblijata), sepak, nakuso da yirneme i vo 5. Catholic Press (Sydney, Australia), August 25, 1900. istorijata i da gi vidime i istoriskite okolnosti i faktori 6. Quoting from the Rev. Peter Geiermann, “The Converts’ Catechism of koi vlijaele vrz zamenata na sabotata so nedela! Catholic Doctrine”, p. 50. 7. The Catechism Simply Explained. Canon Cafferata, New Revised Edition 1959, p. 84. Istoriskite pati{ta i faktorite koi pomog- 8. Stephen Keenann: A Doctrinal Catechism, p. 174. nale nedelata da go uzurpira mestoto na sabo- 9. The New Revised Baltimore Catechism (1949), by Rev. F.J. Connell, tata C.S.S.R., p. 139. 10 Canon and Tradition, by Holtzman Prv faktor. - Na pojavuvaweto na nedelata kako praznik 11.Migne, Patrologie Grecque, T. 23, col. 21; Komentar za 92. Psalm vo ~est na Hristovoto voskresenie najsilno vlijael kultot 12.Enchiridion, p. 78,79. na sonceto, takanare~eniot “mitraizam”, koj vo prviot i vto- 13.Catholic World, March 1894, p. 809. riot vek bil dominantna religija vo Rimskata imperija. Mitraistite imale isto taka i posebni denovi, t.n. “se- baste”, denovi posveteni na carot. Otpadnatite voda~i na hristijanstvoto se pra{uvale zo{to i hristijanite ne bi imale posebni denovi posveteni na svojot Car, na Sonceto na pravdata - na Isusa Hrista. I zo{to ne bi gi imale istite denovi koi nivnite protivnici im gi posvetile na carot i na sonceto? Na ovoj na~in “son~eviot den”, koj ednovremeno bil i “den posveten na carot”, i kaj hristijanite stanal “Gospodov den”. Vo 4 vek rimskiot biskup Silvester I (314-337) re{il prviot den vo sedmicata da ne se vika ve}edies solis (son~ev

432 433 den), tuku dies dominica, {to zna~i “Gospodov den”, kako sabota, bilo negoduvaweto na rimskiot svet ili antievrej- spomen na Hristovoto voskresenie. Toj naziv e voveden kaj skoto raspoloènie kon evrejstvoto vo Rimskata imperija. site romanski narodi koi potpadnale pod vlijanie na Crk- Evreite dignale dve vostanija protiv Rimjanite. Prvo vata. Taka, vo italijanskiot jazik za prviot den vo sedmica- od 66-70 godina po Hrista koe bilo zadu{eno so stra{en ta go imame izrazot dominica, vo {panskiot domingo i vo fran- kole` vo Erusalim koj podolgo vreme bil pod opsada i vo koj cuskiot dimanche. No toj naziv ne e voveden vo severnite zemji zaginale nad eden milion lu|e, koga e razru{en hramot i na Evropa, koi ostanale nadvor od dosegot na rimskoto vli- opusten gradot. Vo 131 godina Evreite vo Rim dignale drugo janie. Vo tie jazici i denes za nedelata e so~uvan stariot golemo vostanie pod vodstvo na Bar Kohb. Vojnata traela do mnoguboè~ki naziv “son~ev den”, kako na primerSunday vo 135 godina, koga Evreite doìveale poraz. Toj sudir me|u angliskiot, Sonntag vo germanskiot i Sondag vo {vedskiot Rimjanite i Evreite kaj Rimjanite predizvikal ogor~ena jazik. omraza protiv s# {to mirisalo na evrejstvo. Periodot me|u “U{te rano hristijanite go prifatile prviot den na sed- dvete vostanija e obeleàn so brojni evrejski buntovi od micata kako den za bogosluènie. Sonceto {to go oboàvale pomali razmeri vo Aleksandrija, Cezareja i Antiohija, i od Rimjanite, hristijanite go zamenile so Sonceto na pravdata pogolemi razmeri vo Mesopotamija, Kirena, Palestina, Egi- (so Hrista)... Vo Noviot zavet nema propis koj bi se odnesu- pet i Kipar. Toa bil nivni posleden obid da steknat neza- val na praznuvawe na prviot den, nitu pak toa praznuvawe visnost, a posledicite bile stra{ni: pokraj toa {to bil 1 nekoga{ e naredeno.” opusten nivniot svet grad, tie ja zagubile i dràvata i bile Istori~arot Loisy pi{uva: “Denot, posveten na sonceto, rasejani nasekade niz svetot. Od toga{ tie ne se narod, tuku 2 kaj hristijanite od mnogubo{tvo stanuva den na Spasitelot.” bezdomnici so svojata religija. Th. Zilinski: “Bogot na sonceto na poslednite mnogubo- Rimskiot istori~ar Dio Cassius (150-220) ni ja otkriva è~ki carevi mu go otstapil mestoto vo kalendarot na Spa- srdbata i omrazata protiv Evreite {to gi predizvikale niv- sitelot na hristijanite... Son~eviot den,dies solis, stanal nite buntovi i vostanija vo umovite na Rimjanite. Na pri- hristijanska nedela, praznik na voskresenieto. Godi{ninata mer, toj pi{uva za buntot vo Kirena: “Vo me|uvreme Evre- na ra|aweto na sonceto, Natalis Solis Invict, koja{to se slavela ite vo podra~jeto na Kirena, pod vodstvo na nekojsi Andrej, na 25 dekemvri, e prifatena kako rodenden na Spasitelot 3 ubivale Rimjani i Grci. Jadele meso od svoite `rtvi, od (Boì})” nivnite creva si pravele remeni, se prema~kuvale so nivna- Kolku nisko padnale i daleku od Boga oti{le hristi- ta krv i se oblekuvale vo nivnite koì. Mnogu lu|e raspo- janite! “Sonceto {to go oboàvale Rimjanite, hristijanite rile nasrede, nekoi od niv gi frlale pred divi yverovi, a go zamenile so Sonceto na pravdata (so Hrista).” - Spasite- drugi terale da se borat kako gladijatori. S# na s# ubile lot na svetot, Hrista, go identifikuvale so mnoguboè~koto 220.000 lu|e. Vo Egipet napravile mnogu sli~ni yverstva, a i boèstvo na sonceto! “Bogot na sonceto ... mu go otstapil mes- na Kipar...”4 5 toto ... na Spasitelot na hristijanite!” Rodendenot na sonce- Sli~en izve{taj dava Evsevij (Eusebius). Isto to, “25 dekemvri, e prifaten kako rodenden na Spasitelot taka i mnogu hristijani nastradale od Evreite. (Boì})!” - Bolno àlosno i tragi~no! Rimski protivmerki i stavovi. Rimjanite, koi porano gi Evrejskiot antisemitizam vo prvite vekovi vo go- po~ituvale i im se voshituvale na Evreite i na nivnite ver- lema mera pomognal nedelata da ja potisne sabo- ski na~ela, sega protiv niv reagirale voeno, pari~no i so tata pero. Statistikata na krvoprolevaweto, duri i ako e preuveli~ana, e najvpe~atliv dokaz za stra{nata rimska odmazda nad Vtor faktor, koj ve}e vo vtoriot vek vlijael vrz voveduvawe- Evreite. Na primer, vo razurnuvaweto na Erusalim, kako {to to na nedelata vo hristijanskata sredina, pokraj porane{nata rekovme, ubieni se nad eden milion Evrei, a vo vostanieto

434 435 na Bar Kohba okolu 580.000, ne smetaj}i go bezbrojnoto mno{- veten nemu?” Zna~i, za niv mnogu lesno bilo “denot na sonce- tvo koe umrelo od glad i bolest. “Cela Judeja”, kaùva citi- to” da go ponesat so sebe vo hristijanstvoto i so nego da ja raniot istori~ar, “izgleda kako pustina.” zamenat sabotata. Ukinat im e nivniot duhoven sovet, Sinedrionot, so za- Od druga strana, bidej}i mnogubo{cite na sonceto mu kon im e zabraneto nivnoto bogosluènie, i stavena im e za- sluèle vo nedela, hristijanskite crkovni poglavari, brana da praznuvaat sabota. Voveden im e “dràven danok” od podgotveni za kompromis, moèle da vidat deka, ako go pre- polovina {ekel, koj nekoga{ bil prilog za odrùvawe na frlat denot za odmor od sabota na nedela, }e postignat naj- erusalimskiot hram. Sega toj im e nametnat na Evreite kako malku tri celi, tri olesnenija: Prvo, hristijanite ne }e danok za odrùvawe na rimskiot mnoguboè~ki hram na Jupi- moraat ve}e da bidat nametnuvani so koì od divi ìvotni tera, so {to e ozna~en periodot na poniùvawe na Evreite. za da gi raskinuvaat ku~iwa, ne }e gi par~osuvaat lavovi, Od tie pri~ini hristijanite pove}e sakale da gi smetaat nema da bidat ladnokrvno ubivani i raspnuvani na krstovi, za mnogubo{ci otkolku za Evrei, pa zatoa go prifatile mno- ma~kani so smola i zapaluvani kako ~ove~ki fakli da gi guboè~kiot “son~ev den” kako svoj praznik namesto sabota- osvetluvaat arenite za gladijatorite, progonuvani, ograbu- ta koja bila obele`je na evrejstvoto. Rimskiot car, Hadri- vani, ubivani..., ne }e moraat da se otkaùvaat od Hrista i jan, izdal edikt so koj se zabranuvalo praznuvawe na sabota- da mu prinesuvaat `rtva na imperatorot za da ja odbegnat ta. Ovoj edikt na carot vlijael vrz rimskiot biskup koj nare- smrtta... Hristijanstvoto }e stane dràvna religija i rabo- dil hristijanite da se sobiraat na verski sve~enosti vo nedela. tite prekrasno }e se odvivaat - barem taka se ~inelo. Nabrgu usledil Laodikijskiot sobor (okolu 364 god.), i Vtoro, toa }e gi izdeli od Evreite koi mnogu Rimjani eve gi negovite preporaki: gi mrazele i koi u{te od po~etok praznuvale sabota, i tre- “Hristijanite ne treba da se poevrej~at i da bezdelni~at to, kako {to istaknavme, na mnogubo{cite }e im bide mnogu vo sabota, tuku vo toj den treba da rabotat, no Gospodoviot polesno da dojdat vo crkvata ako i hristijanite se sobiraat den (nedela) treba posebno da go praznuvaat, i bide}i se hris- vo nedela kako i mnoguboè~kiot svet. So toa bogatstvoto i tijani, ako e mo`no, ne treba da rabotat vo toj den. No ako prestiòt na crkvata }e rastat. Vpro~em, na kogo mu e grià se otkrie deka se poevrej~ile, tie }e bidat otse~eni od Hris- ako vo ne{to treba da se izmeni Biblijata za da se populari- ta.”6 zira Crkvata! Samo vovedi nekoi mnoguboè~ki obi~ai i rituali vo hristijanstvoto, prekrsti gi istite so hristijans- Istori~arot Jevsevie Popovi} pi{uva: “Bidej}i hristi- ki imiwa i mnogubo{cite }e nagrvalat vo crkvata taka {to janstvoto ve}e se osloboduvalo od judejstvoto (od strav da ne nabrgu tie }e imaat dominantno vlijanie vo nea. bide izedna~eno so nego), sabotata prestanuvala da vaì kako I taka, vo ime na popularnosta i napredokot, voda~ite praznik, no kako odli~en sedmi~en den taa s# u{te se praznu- postepeno gi spu{taat standardite za da im se olesni na vala na Istok so odrùvawe na javno zaedni~ko bogosluènie, mnogubo{cite da ja napolnat crkvata. No toa vnelo pogre{ni {to ne bilo slu~aj na Zapad.”7 veruvawa i mnoguboè~ki obi~ai vo hristijanstvoto. Taa omraza i toa antievrejsko raspoloènie vo Rimska- ta imperija gi zafatilo i hristijanite, {to pridonelo pod udar da padne i “Gospodovata sabota”, boèm kako “evrejska” Nedelniot zakon na Konstantina i drugite nedelni zakoni ustanova, koja trebalo da se zameni so drug den. A so koj drug, ako ne so nedelata? Zo{to? Zatoa {to iljadnici mnogubo{ci Na 7 mart 321 g. carot Konstantin Veliki go izdal prvi- go prifatile hristijanstvoto, a za niv Tertulijan vele{e ot zakon za praznuvawe na nedelata kako den za odmor. deka “sonceto e na{ bog ... i ‘denot na sonceto’ za nas e den “Site sudii i narodot po gradovite neka ne rabotat i site na radost i praznik ... So koe pravo vie ni prefrlate za du}ani neka bidat zatvoreni vo ‘~esniot den na sonceto’ dies( oboàvaweto na sonceto i za izborot na denot {to mu e pos- solis). Sepak, zemjodelcite, koi obrabotuvaat nivi, na toj den 436 437 moàt slobodno da rabotat, za{to ~esto se slu~uva nekoj drug i vojnata, na kogo mu bil posveten prviot den vo sedmicata, den da ne e tolku pogoden za seidba ili za sadewe na vinova nedelata. Kultot na staroiranskiot bog Mitra od prviot vek loza, ta da ne go ispu{tat migot {to im go dava Neboto.”8 na na{ata era mnogu se ra{iril niz celoto Rimsko carstvo, Po ova prvobitno ozakonuvawe, imperatorite i papite i toj religiozen kult, nare~en “mitraizam”, vo prvite veko- vo slednite vekovi dodavale drugi zakoni za da go zasilat vi od na{ata era mu bil seriozen sopernik na hristijanstvo- praznuvaweto na nedelata. Sli~ni zakoni izdavale negovite to, koe prezelo od nego mnogu raboti, me|u koi i “denot na sledbenici vo 368, 386, 429 i 469 god. Carot TeodosijII vo 423 sonceto”, prviot den na sedmicata. godina izdal zakon protiv praznuvaweto na sabotata. Cr- Oboàvaweto na sonceto e eden od najstarite oblici na kovnite sobori isto taka odigrale va`na uloga pri zacvrstu- mnogubo{tvoto {to go nao|ame kaj site mnoguboè~ki naro- vaweto na nedelata kako praznik. Za taa cel bile izdadeni di na stariot vek. Ra, Izis, Oziris, Vaal, Mitra, Herkules, zakoni vo Aril (314), vo Nikeja (325), vo Laodikija (364), vo Apolon, Jupiter i dr., se mnoguboè~ki bogovi na sonceto. Kartaga (401), vo Orlean (538) itn. Ova go potvrduvaat mnogubrojni spomenici i hramovi vo Koga go izdal nedelniot zakon, Konstantin u{te ne bil Egipet, Vavilonija, Persija, Grcija, Fenikija i Rim. hristijanin. Toj ovde ja nemal predvid izri~no hristijanskata Starata astronomija poznavala sedum planeti, odnosno crkva, za{to na denovite ne im gi dava nivnite hristijanski sonceto, mese~inata i pet planeti. Na sekoe od tie nebesni imiwa, tuku prviot den go narekuva so mnoguboè~koto ime tela taa mu posvetila po eden den vo sedmicata, i spored tie “~esniot den na sonceto” (dies solis). planeti starite Vavilonci, a podocna i Rimjanite, gi nareku- Hari Boer, vo svojata “Kratka istorija na ranohristi- vale denovite vo sedmicata, za{to sekoj den bil staven pod janskata crkva” kaùva: za{tita na eden bog. Prviot den vo sedmicata bil staven pod “Toj (Konstanin) nedelata ja imenuva so nejzinoto tradi- za{tita na glavniot bog, bogot na sonceto i toj den kaj Rim- cionalno pagansko ime ‘den na sonceto’ a ne so sabota ili so janite se vikal dies solis, “son~ev den”. Gospodov den. Paganite taka moèle da ja prifatat. Hristi- “Zaslugata” na Konstantina za hristijanstvoto se sostoi janite na Sonceto od prirodata mu dale novo zna~ewe - razvo toa {to toj go soedinil hristijanstvoto so mnogubo{tvoto misluvaj}i za Hrista kako Sonce na pravdata. Konstantin i i so toa go pro{iril hristijanstvoto. Konstantin i negovite podocne`nite imperatori, kako i crkovnite soveti, dopolnitelno go utvrduvale nedelnoto zakonodavstvo. Sepak, dekre- vrvni slu`benici videle deka nedelata, koja{to ja praznu- tot na Konstantina od 321 godina postavil osnova za univerzal- vale mitraistite, a i nekoi hristijani vo tretiot vek, moè no prifa}awe na nedelata kako den za odmor.” (Strana 148). da posluì kako vrska za edinstvo na dvete golemi i razli~ni Vsu{nost, nedelata malku napreduvala kako hristijanski religii vo negovoto carstvo, kako pe~at za edinstvo me|u den za odmor s# do ~etvrtiot vek, do vremeto na Konstantin hristijanite i mnogubo{cite. Za taa cel toj go izdal svojot Veliki. Toj bil rimski imperatot od 306 do 337 godina od pro~uen zakon za praznuvawe na “~esniot den na sonceto”. Toa novata era. Vo tekot na prvite godini od svoeto vladeewe toj uporno prilepuvawe kon stariot bog na sonceto ostavilo go oboàval Sonceto. Podocna tvrdel deka se preobratil i tragi duri do na{ite denovi. Zadrùvaweto na staroto nez- go prifatil hristijanstvoto, no vo srceto ostanal predan naboè~ko ime dies solis ili sunday (nedela) kako sedmi~en oboàvatel na Sonceto. den za odmor, vo golema mera e izraz na toa edinstvo me|u Vo svojata kniga “Podemot i padot na Rimskoto carst- mnogubo{cite i hristijanite.10 vo”, Edvard Gibon pi{uva: F. Xej Foaks-Xekson vo svojata kniga “Istorija na hris- “Sonceto bilo univerzalno proslavuvano kako nepogre{- tijanskata crkva”, vaka gi opi{uva celite na Konstantina: liv vodi~ i za{titnik na Konstantina.”9 “Negova cel bila postepeno od neznabo{tvoto da go pre- Carot Konstantin verski se pridrùval kon kultot na frli vo hristijanstvoto s# ona {to bilo privle~no vo o~ite sonceto. Toj go oboàval boèstvoto Mitra, bog na sonceto na narodot.”11

438 439 Germanskiot istori~ar Hegtvejt ovoj tragi~en kompro- Evreite za nedelata: mis go opi{uva na sledniot na~in: “Denot koj voop{to mnogubo{cite go posvetuvaat za “Vo svoe vreme Konstantin neumorno se trudel da gi obe- oboàvawe i za proslava na nivniot vrhoven bog, Sonceto, dini vernicite na starata i novata vera vo edna religija. Site spored na{eto smetawe bil prv den vo sedmicata.”14 negovi zakoni i ve{tini imale za cel da ja sprovedat ovaa “Najstarite Germani bile pagani, i bidej}i prviot den integracija na religiite. Toj so site sredstva sakal da gi izme- vo sedmicata go odredile za posebno oboàvawe na Sonceto, {a pre~istenoto neznabo{tvo i umerenoto hristijanstvo.”12 taka toj den vo na{iot angilski jazik go zadràl imetoSun- Zboruvaj}i za nedelnite zakoni, Hegtvejt kaùva: day (nedela).15 “Negoviot nalog ‘denot na Sonceto’ da bide glaven den za odmor I taka, ona {to po~nalo kako paganski ritual zavr{ilo bil karakteristi~en za negovoto sfa}awe... Od celokupnata kako hristijanska regulacija. me{anica i od soedinuvaweto na hristijanstvoto i paganstvo- to, ni{to ne e tolku providno kolku {to e ovoj negov nedelen Hristijanstvoto go asimiliralo paganskoto boèstvo na sonceto i go zakon. Hristijanite go oboàvale svojot Hristos, a mnogu- zamenilo so Hrista kako Sonce na pravdata, a paganskiot “den na bo{cite svojot bog - Sonceto. Spored sfa}aweto na impera- sonceto” go zamenilo so denot na Hristovoto voskresenie torot, predmetite na bogosluènijata na dvete religii vo su{tina bile isti.” Ne moèj}i da se re{at od paganskiot “son~ev den”, hris- Evsevie (Euzebius) od Cezareja (260-340) e tatko na crkov- tijanskite teolozi re{ile istiot da go asimiliraat, da go nata istorija, najpro~uen crkoven istori~ar od prvite vekovi pohristijaniziraat, da go priberat vo pazuvite na hristijan- na hristijanstvoto, ~ovek koj najdobro e zapoznat so ìvo- stvoto, da go prifatat i da mu najdat mesto vo hristijanska- tot na Konstantin Veliki i so negoviot zakon za nedelata, ta nauka. Tie vo Biblijata prona{le deka i bibliskiot Bog bidej}i bil negov pridvoren episkop i biograf. se narekuva “sonce” - “Gospod Bog e sonce” (Psalm 84,11). Koga Kako negov sovremenik i golem istori~ar, toj gi prou- go prona{le seto ova vo Biblijata, teolozite si ~estitale ~uval i nastanite povrzani so ovoj problem. Bidej}i pred sebesi za toa slavno otkritie bidej}i go prona{le kamenot sebe gi imal i site pi{ani dokumenti i izve{tai na prethodna mudrosta, zlatnata alka {to nedostigala vo nivniot sin- nite crkovni otci i istori~ari koi zboruvale i pi{uvale xir od “silni argumenti” za nedelata kako bibliski hristi- za “denot na sonceto” i za “denot Gospodov”, Evsevie imal mo`- janski praznik namesto sabotata. nost da gi analizira site tie dokumenti, da izvr{i najdobar Zna~i, problemot go re{ile na fenomenalen na~in! Si moèn uvid vo realnata sostojba na rabotite, da gi meri site rekle: Sega imame silen argument vo raka. ]e go potisneme dokazi i protivdokazi, da gi sumira rezultatite od svoite is- paganskoto boèstvo na sonceto i na negovoto mesto }e go traùvawa i kako istori~ar da ni gi soop{ti rezultatite. postavime bibliskiot Bog kako sonce - Hrista kako Sonce na I, ako nekoj e merodaven da ni ja kaè vistinata za ova pravdata - a paganskiot “den na sonceto” }e go preposvetime pra{awe, toga{ toa e tokmu toj, Evsevie, bidej}i samiot ìvee vo negova ~est i }e go proglasime za negov rodenden, Boì}, vo toa prelomno vreme i prelomni godini koga se slu~uvale i za den na negovoto voskresenie! i se slu~ile tie promeni, vo vremeto na izvori{tata od koi I taka, baraj}i biblisko pokritie i opravdanie pred poteknala inicijativata za promena na “Gospodovata sabota” svojata sovest za ovie promeni, kako i za s# drugo nebiblis- so paganskiot “den na sonceto. Eve {to ni kaùva Evsevie za ko, teolozite fabrikuvaat {e}er ne od {e}erna trska, tuku taa promena: od obi~na metla (po nadvore{en izgled ovie dve bilki se “S# {to treba{e da se pravi vo sabota, nie toa go prene- identi~ni, no so napolno razli~na vnatre{na sodrìna!); tie sovme na nedela kako Gospodov den, kako popogoden den koj uporno gi branat ovie nebibliski izmislici na svoite pret- ima prvenstvo i uìva pogolem ugled otkolku evrejskata sabo- hodnici koi go upropastile hristijanstvoto so toa {to go ta.”13 napolnile so paganizam.

440 441 Voda~ite na hristijanskata crkva ja prifatile nedelata od oportunisti~ki pri~ini. Prvo, za da go stivnat plamenot na progonstvoto i, vtoro, za polesno da gi pridobijat mnogubo`e~kite masi za hristijanstvoto, za{to mnogu te{ko bilo mnogubo{cite da se oddelat od nivnite obi~ai. Zna~i, voda~ite na crkvata prifatile politika na prilagoduvawe, CRKOVNATA ISTORIJA ZA PAGANSTVOTO prifatile kompromis, i toa gi odvelo vo otpad. KOE GO PRONIKNALO HRISTIJANSTVOTO

Literatura: Bidej}i praznuvaweto na nedelata nema bibliski temel, 1. Schaff-Hercog, A Religious Encyclopedia, 3 ed., exp 2250 bilo potrebno taa ~ove~ka ustanova da se potpira vrz ~ove~ka 2. Jesus et la tradition evangelique, p. 203. raka i mi{ka. Iako bile potrebni dràvni i crkovni zako- 3. La Sybille, p. 95. ni za da se obezbedi praznuvawe na nedelata vo tekot na veko- 4. Dio Cassius, Historia 69, LCL, str. 421. vite, sepak, site hristijani ne ja prifatile taa ustanova. 5. Eusebius, HE 4,2 i Chronicon 2, 164. Mnozina po cena na progonstvo i ma~eni~ka smrt i ponatamu 6. A History of the Church Councils, Rev. Charles Joseph Hefele, D.D. (R.C.), ostanale verni na Bo`jiot zakon i na sabotata kako pe~at na from 326 to 429 (Vol. II, p. 316) toj zakon, koj e ve~en i nepromenliv. 7. Jevsevie Popovi}, str. 427. Zaklu~ocite na Nikejskiot sobor bile poddràni i so 8. Codex Justiniani (Lib. II tit. 12, de feriis, 1,3 gra|anskiot zakon na Konstantina. Za toa crkovniot istori- 9. Decline and Fall of the Roman Empire, Chapter 20, par. 3. ~ar [af (Schaff) kaùva: 10.Stanley, P. Lectures on the History of the Eastern Church, p. 184. “Ova e prv primer na gra|ansko kaznuvawe na eresta. Toa 11.F. J. Foakes-Jackson, History of the Christian Church, p. 286. e po~etok na dolgata niza civilni progoni vpereni protiv 12.H. G. Heggtveit onie {to otstapuvaat od katoli~kata vera. Pred soedinuva- 13.Migne, Patrologie Grecque, T. 23, col. 21; Komentar za 92. Psalm 14.Jenning’s Antiquities, book 3, chapter 3. weto na crkvata i dràvata, isklu~uvaweto od crkvata bilo 15.Verstegan’s Antiquities, p. 10. najvisoka kazna. Sega bilo dodadeno progonstvo, a podocna i smrt, za{to navredata nanesena na crkvata ednovremeno se smetala za zlostorstvo protiv dràvata i gra|anskoto op{- testvo.”1 “Dràvnata sila se upotrebuvala za crkovna propagan- da, a od druga strana, crkvata sednala vo skutot na dràvata. Duri vo toa vreme crkovnite sobori moèle da donesat odluki i crkovni kazni i za prestapi od gra|anska priroda, a ednovremeno na biskupite im e dadeno pravo da vr{at svetovna sudska vlast.”2 So ovie postapki i metodi brojot na hristijanite po~nal naglo da se zgolemuva, no na~elata isto taka brgu po~nale da se sniùvaat. Spomenatiot istori~ar, [af, kaùva: “Izdignuvaweto na hristijanstvoto kako dràvna religija dava sprotivna slika. Toa predizvikalo golemo izopa~uvawe na hristijan-

442 443 stvoto... Masa hristijani bile krsteni so voda, no ne i so na) od Efes, kako {to e ve}e kaàno, vo najgolema mera dej- duhot i ognot na evangelieto, pa vo crkvata po~nale da se stvuva kako prototip na devicata Marija, koja{to najprvo vo vovlekuvaat mnoguboè~kite obi~ai pod novi imiwa.”3 toj grad po~nale da ja po~ituvaat kako ‘majka Bo`ja’. Misla- Kardinalot Nojman (Newman) istaknuva deka Konstantin ta za bezgre{na bogomajka ne mu bila nitu malku tu|a na rim- vo crkvata vnel obi~ai od mnoguboè~ko poteklo: skiot svet... Na toj na~in bile asimilirani i po izgled po- “Evsevie ni kaùva deka Konstantin, za da im ja prepo- hristijanizirani mesnite, narodnite ili oblasnite obi~ai 6 ra~a na mnogubo{cite novata religija, vo nea gi vnel nad- na prethristijanskite narodi.” vore{nite ukrasi na koi tie naviknale vo nivnata religi- Papstvoto go prisvojuva pravoto na apostolski kontinu- ja... Slu`bata vo hramovite, posvetuvaweto na tie hramovi itet, sukcesija, ili apostolsko nasledstvo i tvrdi deka ne- na oddelni svetci, svetilkite, sve}ite; zavetnite darovi za goviot bogoslu`ben sistem bil prenesen od apostolite niz isceluvawe od bolesti, svetata voda; praznicite i praznuva- tradicijata, koja vsu{nost e vavilonska tradicija i koja nema wata; procesiite, blagoslovuvaweto na poliwata; sve{teni~- nikakva vrska so Isusovoto u~ewe. Katoli~kata doktrina, kite ode`di, tonzurata, ènidbeniot prsten; svrtuvaweto pri kako {to e kr{tavaweto na novoroden~iwa so prskawe ili molitvata kon istok; podocna oboàvaweto na sliki iki- so polevawe so voda, u~eweto za smrtta i za besmrtnosta, povi - site tie obi~ai imaat mnoguboè~ko poteklo, posve- molitvite upatuvani na mrtvite i na relikviite, povtoru- teni taka {to crkvata gi prifatila.”4 vaweto na molitvite so upotreba na brojanici, doktrinata za pro{tavawe na grevovite, u~eweto za pekol i ~istili{te, Eden drug istori~ar kaùva deka hristijanskata vera so misata i oboàvaweto na nedelata - seto toa poteknuva od ova me{awe so mnogubo{tvoto tolku mnogu se rasipala, {to drevniot Vavilon. Koga rimskiot car, Konstantin, sklu~il s# do reformacijata, zna~i pove}e od 1000 godini, ne moèlo brak me|u paganstvoto i hristijanstvoto, se otvorila vrata da se prepoznae vistinskoto od la`noto. niz koja la`nite paganski doktrini naglo se vovlekuvale vo Opi{uvaj}i gi prilikite vo crkvata vo toa vreme, go- crkvata i vo nejziniot bogoslu`ben sistem. lemiot crkoven istori~ar Mo{ajm (Moscheim) kaùva: Papstvoto vo hristijanstvoto gi vovelo site drevni “Golem broj razni praznoverija postepeno ja istisnale praznici koi se povrzani so oboàvaweto na Sonceto. Duri i vistinskata bibliska religija i vistinskata pobo`nost. Za drevnite oblici na bogosluènie lukavo se pretstaveni kako taa sramna revolucija postojat razni pri~ini: sme{no jurewe hristijanski obi~ai. Bukvalno, site simboli povrzani so po novi teorii, ludi èlbi za imitirawe na paganskite obre- oboàvaweto na Sonceto se prisutni vo sovremenite katoli- di i povrzuvawe na tie obredi so hristijanskiot kult.”5 ~ki katedrali. Mo}ta koja nekoga{ im e pripi{uvana na mnoguboè~- “Kako {to sloevite na zemjata so red prepokrivaat eden kite hramovi, na slikite i kipovite, sega po~nala da im se drug, taka sloj po sloj od izmami i izmislici se plasteni vo pripi{uva na hristijanskite crkvi, na posvetenata vodi~ka crkvata.”7 i na slikite na svetcite. Nametnat so hristijanska nametka, Istori~arot [af: “Nitu edna crkva vo hristijanstvoto li~no satanata se vovlekol vo crkvata za da ja rasipe biblis- nikoga{ ne padnala tolku nisko kako Latinskata crkva vo kata vera i da gi oddeli lu|eto od Bo`jata re~. desettiot vek.”8 Rimskiot paganizam ne is~eznal. Toj go proniknal izvor- Vo rimokatoli~kata misa evharistijata ili “hostija” noto biblisko hristijanstvo, stanuvaj}i negov skelet i ne- (trkalezen leb) poteknuva od latinskoto zna~ewe na zborot gova srcevina. “`rtva”. Taa e trkalezna, za{to go pretstavuva simbolot na “Mnoguboè~kiot politeizam na{ol nov zdiv vo po~i- Sonceto. Istori~arot Bi{op kauùva: tuvaweto na svetcite. ûvarot i za{titnikot na mornarite “Trkalezniot leb, ~ija{to ‘trkaleznost’ e tolku va`na i brodarite Posejdon-Neptun, gi zamenil Sveti Nikola kako vo rimskata tajna, e samo u{te eden simbol na Val ili na nivni svetec-za{titnik. Kultot na boìcata Artemida (Dija- Sonceto.”9

444 445 Paganskite sve{tenici go po~ituvale celibatot, nosele no zaboraveni. Paganstvoto go par~osalo i skeletot na bib- tonzuri i prinesuvale `rtvi za mrtvite. Istoto go gledame i liskoto hristijanstvo, go proteralo Hrista od nego i stana- kaj rimokatoli~kite sve{tenici. I tie praktikuvaat celi- lo negova srcevina. Od bibliskoto hristijanstvo ostanalo bat (neènstvo), nosat tonzuri i odrùvaat misi za mrtvite. samo imeto. Negovata istoriska nametka e so{iena od plat- Kako sve{tenici koi go po~ituvaat celibatot, tie $ se pos- no istkaeno ne na nebesnite, tuku na istoriskite ~ove~ki veteni na majkata boìca ili na posredni~kata Marija. Vo razboi, ~ija{to osnova i jatok ne se zlatnite ni{ki na bib- 1854 godina papstvoto objavilo deka Marija e bezgre{na, a vo liskata nauka, tuku pajaìnata na mnoguboè~kite paganski 1951 objavilo deka taa se voznela na neboto, kade {to e krunisa- religii. na kako nebesna carica. Taka, od 1951 godina celokupniot sistem na vavilonskoto bogosluènie, so Marija, koja prezema Crnoto jajce na paganstvoto bilo pojako i go uloga na posrednik, e vospostaven vnatre vo katolicizmot. skr{ilo crvenoto jajce na hristijanstvoto

Paganizmot go par~osal i skeletot na bibliskoto hristijan- Vo prvite vekovi na istoriskata scena se sudrile i meg- stvo, go proteral Hrista od nego i stanal negova srcevina dan podelile hristijanstvoto i paganstvoto, se ~uknale dve jajca, i crnoto jajce na paganstvoto bilo pojako i go skr{ilo Poznat e slu~ajot kako se pokrstila rimskata vojska i crvenoto jajce na hristijanstvoto, i paganstvoto pobedilo. go prifatila hristijanstvoto. Konstantin im naredil na svoite vojnici, bezbroj iljadnici: “Pominete niz rekata Ibar, i koga }e izlezete na drugiot breg, vie ste ve}e krste- Literatura: ni hristijani!” Dragi moi, kako {to be{e kaàno, ko{ot na hristijan- 1. Schaff: History of the Christian Curch, Vol. 3, p. 630. stvoto se polnel so takvi hristijani koi nemale poim {to e 2. Uhlhorn, The Conflict of Christianity With Heathenism, vol. 3, p. 449. toa vistinsko hristijanstvo, koi bile krsteni so voda, no ne 3. Schaff: History of the Christian Curch, Vol. 3, p. 93. 4. J.H. Newman, An Essay on the Development of Christian Doctrine, pp. 359,360. i so duhot na evangelieto. I Konstantin, koj se slavi kako 5. Ecclesiastical History, vol. I, p. 355. svetec vo crkvata, e pove}ekraten ubiec - ubil dvajca svoi 6. T. Ling: op. cit., pp. 224,225. bliski rodnini, svojot roden sin Krisp, a moèbi i svojata 7. The Pope and the Council, p. 117. vtora sopruga, Fausta. Taka nepreobrateni, mnogubo{cite so 8. Schaff: History of the Christian Curch, Vol. 4, p. 280. sebe go ponele i go vnele vo hristijanstvoto i svoeto pora- 9. Babylon Mystery Religion Anciend and Modern, p. 129. ne{no mnogubo{tvo i paganstvo. Go vnele i “denot na sonce- to” so koj go zamenile sabotniot den; gi vnele i svoite boès- tva koi gi hristijanizirale, prekrstuvaj}i gi so hristijanski imiwa i zamenuvaj}i gi so hristijanski svetci. Taka hristijanstvoto, sega kako dràvna religija, e kontaminirano so bezbroj mnoguboè~ki kontaminenti. So eden zbor, pod naletite i pritisocite na silnata i dominantna rimska, paganska religija, so svoite mnogubrojni boèstva i pompezni rituali povrzani so niv, golem broj mnogu va`ni, stoèrni bibliski vistini, so pomo{ na kompromisi me|u dràvnite i crkovnite avtoriteti i voda~i, slavoèdni i ~estoqubivi, se izmeneti, potisnati i napol-

446 447 Konstantin bil prv rimski imperator koj go prifatil hristijanstvoto, no go prifatil samo formalno, povr{no, bez da ja prifati i negovata su{tina. Od toga{ mo}ta na Rim- skata crkva po~nala da raste, no ne gi kontrolirala svetovnite raboti s# dodeka vo sila ne stapile Justinijanovite dekreti PAPSKIOT RIM E KONTINUITET NA vo 533 i 538 godina od novata era so koi imperatorot Justini- jan go proglasil rimskiot biskup za duhoven voda~ na hristi- MNOGUBO@E^KIOT (PAGANSKIOT) RIM* janskiot svet i go izdignal vo rang na poglavar na site crkvi. Silata na rimskiot biskup postojano se zgolemuvala i papskiot avtoritet vo svetovnite raboti po~nal da dejstvuva Da zapomneme: Vo knigata na prorok Daniel ne se pravi otkako Varvarite vo 476 godina od novata era go podelile Rim. razlika me|u mnoguboè~kiot i papskiot Rim. Obata se sme- Amerikanskiot katoli~ki trimese~en pregled od april 1911 taat kako edna sila. Mnoguboè~kiot Rim se izdignal otka- god. kaùva: ko propadnalo carstvoto na Aleksandar Makedonski, i toj s# “Pred mnogu godini zapadnite imperatori go zanemarile u{te trae, no sega vo svojata papska etapa. Rim i toj e prepu{ten na milost na varvarskite ordi. Toga{ Istori~arite ni potvrduvaat deka od urnatinite na Rimjanite $ se obratile na edna li~nost, baraj}i pomo{ i politi~kiot Rim se izdignala golema verska imperija, “xi- za{tita i molej}i go da vladee so niv... so {to go vospostavile novskata” Rimokatoli~ka crkva. I navistina, koga Zapadno- svetovnoto vladeewe na papstvoto. Taka, ponizno iska~uvaj}i to rimsko carstvo padnalo pod vlast na germanskite plemi- se na cezaroviot prestol, Hristoviot vikar go zel èzolot wa, rimskiot biskup stanal va`na li~nost i nabrgu, pokraj pred koj evropskite vladeteli i carevi so po~it }e se poklo- verskata, dobiva i politi~ka vlast. Na toj na~in Rimskata nuvaat tolku mnogu vekovi.” crkva go zazema mestoto na Rimskoto carstvo, stanuvaj}i negov Kako opa|ala silata na paganskiot Rim, rastela silata kontinuitet. Rimskoto carstvo ne is~eznalo, tuku samo pretr- na papskiot Rim, i crkvata se zdobivala so s# pogolema mo} i pelo preobrazba. vlijanie. “Paks Romana (Rimski mir) prestanala da postoi. Toa e Istoriskite okolnosti i pogodnosti koi mu ovoz- univerzalna zbrka. No sekoga{ koga nekoj biskup pretsedava moìle na papskiot Rim da se vivne do nevideni so dvorot, religijata go {titi s# ona {to ostanalo od drevni- razmeri ot poredok. Na horizontot poleka se pojavuva noviot Rim. Toj e naslednik na religijata. Car ve}e nema... no Pontifeks Mak- Kaàvme: Sekoj istori~ar oddelno se soglasuva deka pap- simus postoi... Toj sega e Hristov vikar koj starata civili- skiot Rim nastanal od urnatinite na drevnoto pagansko Rim- zacija im ja nudi na plemiwata od sever. Toj gi preobra}a na sko carstvo, od pepelta na paganskiot Rim. Angliskiot isto- svoeto kredo i tie mu sluàt kako na svoj tatko i vrhoven sudiri~ar Tomas Hobs kaùva: ja. Toa e papskata monarhija koja so svojata sila i so svojot “Ako ~ovek go razgleda po~etokot na ova golemo crkovno podem ja zasen~uva istorijata na Evropa za iljada godini.”3 vladetelstvo, lesno }e zabeleì deka papstvoto ne e ni{to drugo osven duhot na pokojnoto Rimsko carstvo koj sedi Koga imperatorot Konstantin ja prifatil formata na krunisan na negoviot grob.”1 hristijanstvoto i koga paganstvoto i hristijanstvoto se sleale Istori~arot K. K. Ekhart (C.C. Eckhardt) pi{uva vaka: vo edna religija, Rim stanal verska prestolnina na svetot. “Koga Rimskoto carstvo se raspadanlo i koga negovoto mes- Vo knigata “Rimska istorija”, na str. 236, Abot pi{uva: to go zazele pove}e primitivni, varvarski carstva, Rimo- “Premestuvaweto na prestolninata na imperatorot vo katoli~kata crkva ne samo {to stanala nezavisna dràva vo ver- Konstantinopol (Carigrad, 1.300 km na istok) pretstavuvalo skite raboti, tuku taa dominirala i vo svetovnite raboti.”2 àlosen udar za prestiòt na Rim, i vo toa vreme nekoj bi 448 449 predvidel negova brza propast. No razvitokot na crkvata i ima posleden zbor i pred kogo bez prigovor i pogovor se pok- raste~kiot avtoritet na rimskiot biskup, ili na papata, mu lonuvaat i go slu{aat pove}e od edna milijarda lu|e. Kako dale nova ìvotna sila i povtorno go storile prestolnina - voda~ na Crkvata, od site svoi vernici bara apsolutna ovojpat verska prestolnina - na svetot.” poslu{nost kon sebe, a kardinalite i biskupite, koi gi ime- “Koga imperatorot Konstantin go napu{til Rim vo 330 nuva toj, mu se zakolnuvaat na doìvotna lojalnost, vernost i g. od novata era, so cel Konstantinopol (sega{en Istanbul) predanost. Za negoviot avtoritet so planetarni dimenzii, da go proglasi za svoja nova prestolnina, paganskiot Rim svo- pred koj naskoro }e se polkoni cel svet i }e go prifati kako jata mo} i svojot prestol gi prenel vrz papskiot Rim. Kardi- edinstven voda~ vo svetski ramki, }e zboruvame mnogu pove}e vo natamo{nite tekstovi na knigava. nalot Henri Edvard Mening od Anglija kaùva deka, koga Kon- stantin go napu{til Rim, rimskiot pontif dobil odvrzani race. So tekot na vremeto, prodolùva toj, pontifite stana- Bibliskite proro{tva za papstvoto le edinstven izvor na mir, red, zakon i bezbednost”4 vo Zapad- na Evropa. Vo Biblijata naiduvame na pove}e yverovi kako simbo- Pove}e od jasno e deka vo toj period i vo tie prelomni li na istoriski realnosti {to pokrivaat opredeleni isto- istoriski godini, koga rimskata prestolnina e prenesena na riski periodi polni so bibliski nastani koncizno opi{ani istok, a i podocna, koga se raspa|a Rimskata imperija, na zana toj na~in. Zad niv se krijat odredeni li~nosti ili struk- pad nastanuva ogromna vremenska i prostorna praznina koja- turi i sistemi koi navistina se odnesuvale i }e se odnesu- {to rimskiot pontif (pontif - papa, prvosve{tenik) ja pre- vaat kako yverovi, koi zad sebe ostavile ili }e ostavat zapisi poznal kako svoja izvonredna {ansa da ja popolni. I navisti- za golemi yverstva i za mnogu grdo minato. na, toj na najefikasen moèn na~in ja iskoristil taa istoriska Vo knigata na prorok Daniel vo sedmata glava se sre}a- {ansa {to mu se dala vo race i tie istoriski, mo{ne povolni vame so ~etiri yvera koi izleguvaat od more. A moreto, odnos- okolnosti i pogodnosti, i postavil cvrsti temeli i mnogu no vodite od koi izlegle yverovite se “lu|eto, narodite, silni pozicii vrz koi ja izgradil najsilnata verska i poli- plemiwata i jazicite” (Otkrovenie 17,15). Ovojpat delumno ti~ka institucija na site vremiwa na planetata Zemja - Kato- }e go analizirame samo ~etvrtiot yver, a drugite tri, zaed- li~kata crkva, na ~elo so nejzinoto papstvo. Istorijata pred no so onie od Otkrovenieto, }e gi prou~uvame podocna, koga nea {irum ja otvorila vratata i na svetskata scena go isfr- }e zboruvame za “Yverovite vo Biblijata”. Kontekstot na lila papstvoto ~ij{to zbor bil alfa i omega za svetot pove}e bibliskite nastani bara toga{ pak da se sretneme i so ~etvr- od iljada godini. tiot yver i u{te podetalno da go prou~ime. Temelite na papstvoto se tolku cvrsto postaveni {to ne êtvrtiot yver, koj izleguva zaedno so drugi tri yvera postoi sila na svetot, verska nitu politi~ka, koja moè da gi (lav, me~ka i leopard) od moreto, e bezimen, mo{ne silen i razni{a, a u{te pomalku da gi urne. Na xinovskiot papski, stra{en yver, so golemi èlezni zabi, so jaki kanxi i so deset petrificiran, napolno dogmatski, verski i politi~ki sistem, rogovi na glavata. Toa e Rim, Rimskoto carstvo, na ~elo so ne moè da mu parira i da se spravi so nego nitu eden drug rimskite cezari. Rimskoto carstvo, koe so svetot upravuvalo sistem vo svetot. Katoli~kiot ili papskiot sistem i pore- so èlezna tupanica, se raspadnalo na deset dràvi (desette dok urival i vo poslednoto vreme celosno }e gi urne site svet- rogovi), deset monarhii, koi prerasnale vo dene{nite evropski sistemi i poredoci, }e vospostavi nov svetski poredok ski dràvi. pod ~ij{to ~ador naskoro }e go stavi svetot. Me|u desette rogovi izrasnal eden rog pred koj se iskor- Katoli~kata crkva, kako papska institucija, e najcentra- nale tri od postojnite rogovi. Toj rog od po~etok e mal, no lizirana apsolutisti~ka institucija na site vremiwa vo koja so tekot na vremeto izrasnuva i stanuva pogolem od drugite seta vlast e skoncentrirana vo racete na eden ~ovek, vo race- rogovi, predominanten, dostignuvaj}i xinovski razmeri, i na te na nejziniot duhoven tatko, papata (papa - tatko), koj vo s# nego se pojavuvaat ~ove~ki o~i i ~ove~ka usta koja zboruva

450 451 golemi bogohulstva - go huli Boga, {to zna~i si gi pripi{uva pol proro~ki godini, ili ~etirieset i dva meseca, ili 1260 sebesi Bo`jite prerogativi. Toj rog ja oboril bibliskata proro~ki denovi. Vo bibliskoto proro{tvo denot pretsta- vistina na zemjata, i pravi s# {to saka i napreduva (Daniel vuva edna godina (4. Mojseeva 14,34; Ezekil 4,6), {to zna~i, 8. gl.). Vojuva protiv Bo`jite slugi, gi pobeduva, gi ubiva, 1260-te proro~ki denovi se 1260 bukvalni godini. Toa e peri- gi sotira; zna~i, proleva krv. “Svetite }e bidat predadeni odot na srednovekovnata suprematija na maliot rog i na negovo negovi race za edno vreme, i za dve vremiwa, i za polovi- vite aktivnosti {to gi opi{avme. na vreme” (Daniel 7,25); izrasnuva do nevideni razmeri - se Po~ituvani, vo bibliskata proro~ka slika za maliot rog izedna~uva so poglavarot na nebesnite vojski, so Hrista, i {to ja opi{avme ne se vklopuva nitu eden drug ~ovek, nitu si pripi{uva sebesi Bo`ji atributi: “]e se pojavi ~ovek na edna druga sila i institucija, verska ili politi~ka, osven bezzakonieto, sin na pogibelta, koj se protivi i se vozdiga papstvoto. Site tie proro~ki zapisi za aktivnostite i odli- nad s# {to se narekuva Bog ili svetiwa, taka {to }e sedne kite na maliot rog mu pripa|aat samo i edinstveno na pap- vo Bo`jiot hram i }e se pretstavi sebesi deka toj e Bog... bez- stvoto i na nitu eden drug. Spored toa, vo toj, od po~etok mal zakonik kogo Gospod Isus }e go ubie so zdivot na svojata usta rog, koj so tekot na vremeto izrasnal vo xinovski razmeri, i i }e go uni{ti so pojavata na svoeto doa|awe” (2. Soluwa- koj bil stoèren subjekt vo istorijata, jasno se prepoznava, nite 2,3.4.8). pak velime, papstvoto, i nikoj drug. Moèbi bibliskite pro- Istiot yver so deset rogovi i so istite karakteristiki i ro{tva za aktivnostite, grubostite i surovostite na maliot aktivnosti kako i male~kiot rog od Daniel 7. i 8. glava, go rog nekoga{ bile nejasni i od po~etok ne davale mo`nost da nao|ame i vo Otkrovenieto vo 13. glava, kade {to ~itame: se naseti, a u{te pomalku da se vidi za kogo stanuva zbor. No koga istorijata gi obelodenila i koga bukvalno gi ispolni- - I mu be{e dadena usta (na yverot) koja zboruva golemi la, pove}e od o~igledno i vidlivo e deka tie se odnesuvaat na raboti i bogohulstva (stih 5), papstvoto. - i ja otvori svojata usta da huli protiv Boga, da go huli Maliot rog proizleguva od desette rogovi na ~etvrtiot negovoto ime i negovoto Svetili{te (stih 6); toj bogohulnik yver, od periodot koga se raspa|a paganskiot Rim na deset dr- na Hrista mu ja odzema prvosve{teni~kata slu`ba, Hristovo- àvi i koga vo kontinuitet po~nuva negovata nova etapa kako to sve{tenstvo vo nebesnoto Svetili{te, pripi{uvaj}i si ja papski Rim vo 538 godina od novata era koga imperatorot Jus- istata sebesi i prenesuvaj}i gi Hristovite prvosve{teni~ki tinijan so edikt (Justinijanov edikt) go izdignal rimskiot aktivnosti od nebesnoto Svetili{te vo zemnite crkvi i na biskup vo rang na poglavar na site crkvi. So toj edikt Jus- zemnoto sve{tenstvo. tinijan carigradskiot biskup po rang go postavuva na vtoro - mu be{e dadeno da vojuva protiv svetite i da gi sovlada mesto, pod rimskiot biskup, koj go zazel prvoto mesto. Taa (da gi ubiva i da gi sotira Bo`jite slugi) (stih 7), godina e vospostaveno papstvto kako vrhovna hristijanska sila. - i mu se dade vlast nad sekoe pleme, narod, jazik i rod Dodavaj}i gi kon 538-mata godina ve}e opi{anite 1260 godini (stih 7), na srednovekovnata suprematija na maliot rog, doa|ame do 1798 - i mu se dade vlast da pravi taka ~etirieset i dva meseca godina, koga zavr{uva papskata prevlast vo sredniot vek.Pe- (Otkrovenie 13,5; 11,2); 1260 denovi (Otkrovenie 11,3; 12,6); riodot od 1260 godini na razli~ni na~ini vo Biblijata se spo- na ènata (na Crkvata), pak, $ bea dadeni krilja od golem menuva sedum pati i sekoga{ se odnesuva na periodot od 538 - orel za da letne vo pustina... kade {to se hrane{e edno vreme, 1798 godina. i dve vremiwa, i polovina vreme (Otkrovenie 12,14; Daniel Vo 1798 godina generalot na Napoleon, Bertij, vlegol vo 7,25; 12,7). Vatikan, go zarobil papata PieVI i go odvel vo izgnanstvo vo Vo izrazot “edno vreme, i dve vremiwa i polovina vreme” Francija, kade {to 18 meseci podocna umrel. Toj nastan $ zborot “vreme” e aramejski zboriddan koj ozna~uva proro~ka stavil kraj na papskata sila i na papskite dekreti. O~igledno godina od 360 denovi (evrejskata godina ima 360 dena). Spored e deka Napoleon se obidel da go zadu{i papstvoto, i vo toa toa, “edno vreme, i dve vremiwa i polovina vreme” se tri i

452 453 imperija vo 538 godina kone~no uspeale da gi isteraat arijan- vreme site veruvale deka papskata mo} zasekoga{ e zgasnata. skite Ostrogoti i taa godina navistina paganskiot Rim svo- No proro{tvoto kaùva poinaku, deka papstvoto pak }e vos- jata mo}, svojot prestol i vlast, gi prenel vrz rimskiot bis- kresne za da ja odigra vo poslednoto vreme svojata posledna kup. I tokmu zatoa od 538-ta godina po~nuva periodot od 1260 proro~ka uloga na svetskata scena, za {to op{irno }e zboru- godini na vladeeweto na srednovekovnoto papstvo. vame vo natamo{nite tekstovi koi go najavuvaat apsolutniot kraj na svetot. Maliot rog ima “o~i kako ~ove~ki o~i”. O~ite gi sim- Prorok Daniel i apostol Jovan vo svoite proro~ki kni- boliziraat proniklivosta, ostroumnosta, mudrosta i sposob- gi najavuvaat deka maliot rog }e prerasne vo dominantna sila nosta na papstvoto da gi prepoznae i do maksimum da gi isko- koja }e gi kontrolira site drugi sili, “razli~na” od site dru- risti svoite o~igledni {ansi {to mu gi sozdale istoriskite gi, so naglasena i verska i politi~ka nadmo}, {to e istoris- okolnosti, istite da gi materijalizira i da gi vgradi vo te- ka vistina. Maliot rog se razlikuval od site drugi rogovi na melite na svoite pozicii od koi }e izrasne kako nemerliva ~etvrtiot yver, {to zna~i negovoto carstvo e razli~no od site sila vo svetot so nedosegliv avtoritet i kariera bez prese- drugi carstva {to postoele. Stanuva zbor za institucija koja dan. Osobeno uni{tuvaweto na spomenatite tri carstva na nema soodveten pandan nitu vo verskiot nitu vo politi~kiot papstvoto mu donelo ogromen ugled i presti` me|u drugite svet, za{to maliot rog ili papstvoto ne e samo politi~ka, sili i mu ovozmoìlo da stane dominanten faktor na svetskata tuku versko-politi~ka sila ili versko-politi~ka institucija. scena po svoja èlba da gi naso~uva i prenaso~uva svetskite Rim sekoga{ bil crkovna, no i politi~ka sila koja na nastani so cel od niv da izmolze maksimalna polza za sebe. toj na~in gi povrzala crkvata i dràvata. Taa bila vo sostojba Vo vrska so politi~kiot aspekt na papstvoto - toa vo is- da sprovede koj bilo zakon po svoja èlba. Vo sredniot vek, torijata se prepoznava i kako dràva. Papskoto sedi{te e koga se zdobil so mo}, Rim objavil: “So boèstvenoto pravo Vatikan, vo Rim, potvrdeno so svetovno dostoinstvo, so tradi- {to go ima, Crkvata moè da im go konfiskuva imotot na cionalna garda, so svoja po{tenska slu`ba vo bankarskiot sis- ereticite, da gi zarobi i da gi osudi na plamen.” tem. Vatikan e najmala dràva na svetot. Zazema samo 100 hek- Bo`jata re~ kaùva deka “pred maliot rog se iskornaa tari, no ima edna od najsilinite diplomatski slu`bi vo sve- tri od porane{nite rogovi”, {to zna~i, maliot rog ili pap- tot. Papski pretstavnici sedat vo svetskite prestolnini, a stvoto iskornalo i uni{tilo tri od desette carstva {to nas- za vozvrat, ovie zemji imaat svoi pretstavnici vo Vatikan. tanale po raspadot na Rimskoto carstvo. Vo istorijata ova e Papata ne e samo poglavar na Crkvata, tuku i svetoven vlade- poznato kako arievska eres, za{to trite carstva, koi ne gi tel na papskata dràva - Vatikan. Nitu edna druga crkva nema prifatile papskite nalozi za Hristovoto boèstvo, bukval- takva politi~ka svetovna struktura. no bile iskornati i nemilosrdno uni{teni. Iako doktrinata za Hristovoto boèstvo bila ispravna, postapkata ne bila izvedena vo Hristov duh. Herulite bile napolno rastureni Maliot rog treba da bide pogolem od drugite rogovi vo 493 godina, Vandalite vo 534, a Ostrogotite vo 538 godina - pogolem od drugite carevi (Daniel 7,20) od novata era. Ovie osvojuvawa ja zasilile papskata raka i $ pomognale da se zacvrsti do 538 godina od novata era, koga Vo svetlinata na istoriskoto minato na sredniot vek, a rimskiot biskup, pod za{tita na rimskiot general Vigilus, i od ona {to go najavuvaat konturite na idnite nastani, koi sednal na papskiot tron. Ottamu datumot za vospostavuvawe ve}e stanuvaat prepoznatlivi i vidlivi, jasno e i pove}e od na papskiot Rim kako nezavisna sila moè da se postavi vo o~igledno deka ovie proro{tva za maliot rog navistina se 538 godina od novata era. odnesuvaat i na srednovekovnoto, no i na sovremenoto pap- Prviot edikt na Justinijan od 533 godina za suprematija stvo, za{to, kako {to kaàvme porano, nitu edna druga na rimskiot biskup ne moèl da stapi vo sila bidej}i s# u{te li~nost, nitu eden drug sistem, sila i institucija, ne se vklo- vo Rim bile prisutni Ostrogotite. No armiite na Rimskata puva vo gabaritite na ovie bibliski proro{tva nitu vremens-

454 455 ki, nitu prostorno, nitu po kapacitet, nitu po kvalitet, nitu “Sledej}i go primerot na papata GrgurVII , papata Pie V po kvantitet. vo 1570 godina vo svojata bula Regnans‘ in excelsis’ (Onoj {to Kako {to e kaàno, istorijata i istoriskite okolnosti vladee na nebesata), angliskata protestantska kralica Eli- na rimskiot biskup, nare~en papa (tatko), mu ovozmoìleda zabeta I (1558-1603) ja proglasil za ‘proklet eretik’, koja od se vivne do nevideni viso~ini, da se dobere do klu~evite na toga{ ne }e ima pravo da vladee, i so svojot papski avtoritet apostol Petar i do spomenatite tituli, da skoncentrira na site nejzini podanici im zabranil da $ se pokoruvaat.”Vo ogromna vlast vo svoite race i da se zdobie so neverojatno toj period papata imal prevlast nad site predvodni nacii vo povolni pozicii {to mu pomognale da stane najdominantna, Evropa. najvlijatelna i najmo}na li~nost na site vremiwa pred koja “Papata Lav XIII vo enciklikata ‘Za glavnite dol`nosti svetot se tresel i }e se trese i vo idnina i pred koja evrop- na hristijanite kako gra|ani’ od 10 januari 1890 godina tvrdi skite kralevi pa|ale ni~kum i koleni~ile, za{to nivniot deka ‘vrhoven u~itel na Crkvata e rimskiot biskup. Spored prestol zavisel od negovite kaprici. toa, edinstvoto na mislite bara... celosna pokornost i pos- Za vreme na toj period na predominantnost, papata se lu{nost kon Crkvata i kon rimskiot biskup isto kako kon zdobil so pogolema mo} od onaa {to ja imale rimskite im- Boga’. Na 20 juni 1894 godina vo dokumentotThe Reunion of peratori. Istori~arot Gibon kaùva deka papata Ino}entie Christendo (Povtorno obedinuvawe na hristijanstvoto), papa- III bil posilen od koj bilo drug cezar koj vladeel so nekoe ta Lav XIII tvrdi deka ‘nie (papite) na ovaa Zemja go zazemame carstvo. mestoto na Sevi{niot Bog.’”5 Zborovite “pogolem od drugite” ja prikaùva goleminata na silata so koja papstvoto dejstvuvalo vo evropskite rabo- Mo{ne zabele`livo e svedo{tvoto na katoli~kiot karti, a koja e pogolema od site drugi sili. Od 800-tata godina od dinal Henri Mejning: novata era, koga Karlo I Veliki ja primil svojata kruna od “Vikarot na ovoploteniot Bo`ji Sin, pomazan prvosve{- papata, papstvoto stanalo i se nametnalo kako mo}en avtori- tenik i vrhoven svetoven vladetel, sedel vo svojot tribunal nepristrasno da sudi me|u nacija i nacija, me|u narodot i ne- tet nad carevite i naciite. Vo 1076 godina, papata GrgurVII 6 im soop{tuva na podanicite na germanskiot kral HenrikIV : goviot princ, me|u vladetelot i negovite podanici.” “‘Ako Henrik ne se pokae za svoite grevovi, tie ne se dol`ni Zo{to Luter se sudril so papstvoto: da mu se pokoruvaat.’ Henrik, koj vo toa vreme bil najsilen “Stra{no e da se pogledne ~ovekot koj sebesi se smeta za monarh vo Evropa, sepak vo 1077 god. krenal na poklonenie vo Hristov zamenik, koj pokaùva veli~estvenost so koja ne moè Kanosa vo Alpite, vo rezidencijata na papata, i tamu ~ekal da se meri nitu eden car... Toj e, velat tie, gospodar na svetot, tri ma~ni dni na do`d i sneg, dodeka papata ne se soglasil da no Hristos rekol: ‘Moeto carstvo ne e od ovoj svet.’ Moè li go primi i da mu prosti.” Poniùvaweto vo Kanosa od 1077 vladeeweto na vikarot da se protega nad vladeweto na negovi- godina e prikaàno vo crkvata Sveti Petar vo Rim kade {to ot Pretpostaven?”7 Henrik IV stoi vo pokora bos na sneg, pred da mu bide dozvo- Papstvoto sekoga{ smetalo deka ima pravo da se me{a vo len priem kaj papata. rabotite na dràvata. Zemjite bile podeleni, a carevite pos- Carevite svoite kruni gi polagale pred nozete na papata, tavuvani i soboruvani so papski dekreti. i toj gi krunisuval. Ja bacuvale negovata vle~ka, pokaùvaj}i Nitu edna druga sila na zemjata ne se osmelila da postavu- ja na toj na~in svojata pokornost. Sekoj vladetel, koj bi se va takvi tvrdewa kako papstvoto. Sovetot vo Trent objavil: pobunil, bi bil otfrlen od prestolot. Angliskiot kral Xon “Nie odreduvame Svetata apostolska stolica i rimskiot ostavil takov primer. Vo 1213 g. papata go ekskomuniciral pontif da imaat primat nad cel svet.”8 (go isklu~il od crkvata). Edinstven na~in na koj moèl da Po~ituvani, spored drugite bibliski proro{tva, {to }e bide vraten vo prethodnata politi~ka pozicija bilo denono}no bidat predmet na natamo{no opse`no prou~uvawe, naskoro da leì na studen mermeren pod. Kralot poslu{al. papstvoto }e go ostvari ovoj svoj “primat nad cel svet”. 456 457 Pontifeks Maksimus - graditel na mostovi me|u ite koi mu se pokoruvale na Vavilon morale da gi baknat neboto i zemjata prstenot i vle~kata na vavilonskiot car-bog. Istata mo} i istite tituli do dene{en den gi prisvojuvaat Dalaj Lama od Od 538 g. na n. e., koga imperatorot Justinijan izdal de- budizmot i papata. Za papata toa go potvrduvaat mnogubroj- kret so koj objavil deka papata ima prevlast vo verskite pra- ni izjavi, od koi nekoi ve}e bea spomenati vo prethodniot {awa, papata prezel polo`ba na pretstavnik na Isusa Hris- podnaslov: ta na zemjata. Koga Konstantin ja premestvil svojata pres- “Nie odreduvame Svetata apostolska stolica i rimskiot tolnina vo Konstantinopol, papata ja nasledil mo}ta na rim- pontif da imaat primat nad cel svet.” skite imperatori - nivniot presti`, duri i nivnite tituli. “Papata ... e boèstven monarh i vrhoven imperator, i Najpoznata od site e titulata “Ponifeks Maksimus” - pagan- car nad carevite...”9 ska titula za “graditel na mostovi me|u neboto i zemjata”. Sega{niot kardinalski kolex, na ~elo so papata, e iden- U{te pove}e, rimskoto sve{tenstvo, sovremenite biskupi, ti~en so kolexot {to go predvodel paganskiot pontif. Rekov- kradinali i papi, nosat isti ode`di i ista mitra kako vavi- me deka klu~evite ne se Petrovi, tuku poteknuvaat od vavilon- lonskite sve{tenicite na Dagona (Dag=riba, On=ime na bogot skoto vreme, za{to postoelo veruvawe deka toga{niot Pon- na Sonceto {to go imal vo Egipet). Najva`noto i najistak- tifeks Maksimus imal sila da gi otklu~uva neboto i peko- natoto bogosluènie vo Vavilon mu bilo posveteno na Dago- lot. Ve}e be{e spomenata izjavata vo Papal Monarchy za na, podocna poznat kako Ihtus ili riba. polo`bata na papata: Papata se smeta za prvosve{tenik. Toj ima ista titula, “Paks Romana prestanala da postoi. Toa e univerzalna nosi ista ode`da i po~ituva mno{tvo isti paganski rituali zbrka. No sekoga{ koga nekoj biskup pretsedava so dvorot, koi se sproveduvale vo paganskite kulturi. Paganskiot sve{- religijata go {titi s# ona {to ostanalo od drevniot pore- tenik e ~ovek koj ja otvora “son~evata vrata”, dozvoluvaj}i na dok. Na horizontot poleka se pojavuva noviot Rim. Toj e nastoj na~in pristap kon du{ite na umrenie. Papata go poddrùva lednik na religijata. Car ve}e nema... no Pontifeks Maksi- istiot obi~aj - ja otvora “svetata vrata” na po~etokot od sve- mus postoi... Toj sega e Hristov vikar koj starata civilizaci- ~enostite za taa prigoda. ja im ja nudi na plemiwata od sever. Toj gi preobra}a nasvo- Papskata trikratna kruna poteknuva od paganstvoto, kako eto kredo i tie mu sluàt kako na svoj tatko i vrhoven sudija. {to moè da se vidi na vavilonskiot krilest bik-heruvim Toa e papskata monarhija koja so svojata sila i so svojot podem koj nosi trikratna kruna (Britanski muzej). ja zasen~uva istorijata na Evropa za iljada godini.”10 Klu~evite na paganskoto ènsko i ma{ko boèstvo isto Istorijatot na papskata titula “Pontifeks Maksimus” taka stanale simbol na papstvoto kako i negovata palka koja moè vo razli~ni oblici da se sledi nanazad s# do drevnite e simbol na zmija i koja{to ja nosele drevnite imperatori od haldejski pontifi. Za vreme na padot na Vavilon, sve{ten- Vavilon preku Egipet s# do Rim. Klu~evite stanale “Petro- stvoto pobegnalo vo Pergam, grad vo Mala Azija, kade {to vi klu~evi”, a stapot stanal pastirski stap, pa ovie paganski postoela vavilonska religija i nejzini rituali, obredi i hi- predmeti dobile hristijansko zna~ewe. erarhija. Posledniot pontif, pergamskiot car AtalusIII , na Vo dreven Vavilon carot e smetan za zlatna glava. Toj Rim mu ja zave{tal svojata titula Pontifeks Maksimus, struk- bil svetoven vladetel i, kako pretstavnik na Dagona, pogla- turata na vavilonskoto sve{tenstvo i ode`dite. Prvobitno var na crkvata. Toj e Pntifeks Maksimus, so dve funkcii sle- ovaa titula ja nosel samo paganskiot prvosve{tenik vo Rim, ani vo edno - vo kogo se nao|ala sobrana seta sila koja mu no koga paganskiot Rim padnal, istata titula mu e dodelena ovozmoùvala da bide neprikosnoven apsolutist. Negoviot na papata. Zna~i, titulata Pontifeks Maksimus” papata ja zbor bil zakon, a toj e smetan za boèstvo. Se veruvalo deka prezel preku rimskite cezari od persiskite i vavilonskite e nepogre{en i nemu mu se obra}ale so “Va{a svetost!” Naci- vladeteli koi ednovremeno bile i vrhovni verski poglavari,

458 459 koi svetovnoto go povrzale so duhovnoto, so {to vo svoi race ja na~in dràvna crkva, versko-politi~ka sila, i zaminuvaj}i prigrabile seta vlast i stanale neprikosnoveni apsolutisti. vo totalen otpad od Hrista i od negovata izvorna bibliska Prvo {to moè da se vidi koga }e vlezete vo crkvata “Sve- nauka. ti Petar” vo Rim, e vavilonskata titula “Pontifeks Maksi- Proro{tvoto kaùva deka maliot rog “ja obori bibliska- mus”. Ovaa titula moè da se vidi i na vlezot vo Vatikan i na ta vistina na zemjata, }e pravi s# {to saka i }e napreduva.” sekoja papska statua. Statuata na papata GrgurXIII ja pokaùva Taa otpadnata crkva, predvodena od papstvoto, go pogazila titulata, no i papata kako sedi na lamja so krilja. Bo`jiot zakon, ukinuvaj}i dve od Desette Bo`ji zapovedi, vto- Lamjata (satanata) so krilja bila simbol na paganskiot rata i ~etvrtata, i napolno ja paganizirala izvornata bib- Rim, a istiot simbol papstvoto go prifatilo kako svoj sim- liska nauka i go kontaminirala bibliskoto hristijanstvo so bol. Okrtovenie 13. glava kaùva deka lamjata mu dala na pap- nepodnoslivi paganski kontaminenti. Prvobitnata apostol- stvoto svoj prestol i svoja vlast. Vo Vatikanskiot muzej pos- ska Hristova crkva papstvoto ja turnalo vo matnite vodi na toi grb na paganskiot Rim. Vatis = boèstven, can = zmija; Va- paganstvoto, od koi izlegla prekrstena kako hristijansko- tikan = boèstvena zmija. Deneska Rim e personifikacija na paganska crkva, napolno oddale~ena od Hrista i od biblis- drevnoto vavilonsko carstvo, a Bog go povikuva svojot narod kite temeli. da izleze od Vavilon. (Za ova mnogu pove}e podocna!) Me|utoa, onie hristijani, koi Bo`jata re~ gi narekuva “sveti” zatoa {to “gi dràt Bo`jite zapovedi i go pazat Isuso- voto svedo{tvo”, po cena na svojot ìvot ostanale na Hristo- Na maliot rog “mu be{e dadeno da vojuva protiv va strana, prenesuvaj}i go od pokolenie na pokolenie, s# do svetite i da gi sovlada”; svetite }e bidat pre- denes, izvornoto biblisko hristijanstvo, prifa}aj}i ja Bo`- dadeni vo negovi race za 1260 godini jata re~ kako edinstveno pravilo za svojata vera i za svojot ìvot. Zaradi svojata lojalnost, vernost i predanost kon Proro{tvoto za maliot rog, odnosno za papstvoto, kaùva Hrista i kon negovata Re~, tie sega se èstoko progonuvani deka toa }e vojuva protiv svetite, deka }e gi sovlada i deka od mnozinstvoto svoi nekoga{ni bra}a koi otstapile od Hris- tie }e bidat predadeni vo negovi race za 1260 godini. Koi se ta i zaminale vo paganstvo. tie sveti koi papstvoto 1260 godini }e gi progonuva i }e gi Op{to e poznato deka apostolskata Hristova (hristi- ubiva, nastojuvaj}i so site mo`ni sredstva i na site na~ini janska) crkva, pred da sedne vo skutot na dràvata i da stane potpolno da gi istrebi? Bog }e ni kaè vo svojata Re~. Vo dràvna crkva, vo celost bila predmet na èstoki progoni Otkrovenie 14,12 ~itame: “Vo toa e trpenieto na svetite, koi od strana na rimskite paganski imperatori. gi dràt Bo`jite zapovedi i verata vo Isusa.” Istata misla Istorijata ja beleì i ja opi{uva svireposta so koja paja nao|ame i vo Otkrovenie 12,17: “Lamjata (satanata), pak, se ganskiot Rim, odnosno negovite cezari, ja progonuvaat Hris- razgnevi na ènata (na crkvata) i otide da vojuva protiv os- tovata crkva, Bo`jiot narod. Koloseum, vo koj, spored nekoi tanatite od nejzinoto potomstvo, protiv onie koi gi dràt pretpostavki, 80.000 hristijani se spaleni na loma~i ili Bo`jite zapovedi i go pazat Isusovoto svedo{tvo.” prepu{teni da gi ~ere~at divi yverovi, svedo~i za faktot deka Napolno jasno, zar ne! Bo`jata re~ gi narekuva “sveti” re~isi tri milioni hristijani umrele so ma~eni~ka smrt vo onie koi “gi dràt Bo`jite zapovedi i verata vo Isusa”. Tie tekot na prvite dva i pol veka po Hristovoto voznesenie na se predmet na èstoko progonstvo od papstvoto i od “lamja- neboto. Rimskite imperatori bile neumorni vo svojata svire- ta”, odnosno od satanata. Tie se hristijani koi “veruvaat vo post sprema hristijanite, dodeka surovite su{testva, kako Isusa” i koi ne zaminale vo otpad zaedno so mnozinstvoto svoi {to se Marko Avrelij i Neron, sozdale sport so osmisleni bra}a za vreme na periodot i postperiodot na Konstantina, metodi za nivno ubivawe. Istori~arite ni kaùvaat deka koga Hristovata crkva napravila kompromis so svetovnata Marko Avrelij imal obi~aj nozete na svoite `rtvi da gi vr- vlast i koga sednala vo skutot na dràvata, stanuvaj}i na toj

460 461 vo pustina”. Za vreme na papskata prevlast, Bo`jata re~ e zuva za dva kowa i potoa sadisti~ki da go posmatra kineweto odrùvana vo ìvot so pomo{ na mali grupi vernici, kako na ~ove~kite tela nadve. Ili, Hristovite slugi, nametnati {to bile valdenànite, koi praznuvale sabota spored ~etvr- so ìvotinski koì i frlani pred ku~iwa da gi rastrgnat, tata Bo`ja zapoved, a ne paganskata nedela, i koi odbrale po- ili prema~kani so smola i vo ve~ernite ~asovi ìvi zapalu- brgu da umrat otkolku da se otkaàt od svojata vera vo Hrista vani da gorat kako fakli i da ja osvetluvaat gradinata na i vo Svetoto pismo. Tie se frlani od planinskite viso~ini, naludni~aviot car Neron. glavite na nivnite deca se razbivani na planinskite karpi i Koga Rim ja prifatil hristijanskata religija i ja pret- nekoi ìvi spaluvani. Vo Alpite i vo Piemontskite dolini voril vo dràvna, prilikite ne se podobrile, tuku se vlo{ile. vo severna Italija stotici iljadi lu|e umrele poradi svojata Od po~etok lukavo prigotveniot kompromis me|u crkvata i vera so ma~eni~ka smrt. dràvata predizvikal zadovolstvo, no po neuspehot na ovoj Rim gi zasilil svoite napori da gi uni{ti onie {to ne politi~ki potfat, povtorno e razgoren ognot na progonstvo. gi prifatile negovite doktrini. Istorijata e prepolna so Spored bibliskite proro{tva, sega na scenata stapuva mali- zlostorstva napraveni protiv protestantite, so vojni {to se ot rog ili papstvoto, koe u{te poèstoko od rimskite cezari vodeni zaradi nivno uni{tuvawe, so masakri i so inkvizici- gi progonuva svoite nekoga{ni bra}a hristijani koi ne zami- ja koja iljadnici vodela vo ma~ewe i spaluvawe na loma~i. nale zaedno so nego vo otpad, tuku ostanale na Hristova stra- Istoriski fakt e deka golemite vojni vo Evropa se vodena. Tie verni i predani Bo`ji slugi go so~inuvaat onoj bib- ni na verska osnova. Rim nemilosrdno gi progonuval evrop- liski “ostatok” od porane{nata apostoska crkva koja, kako skite protestanti. Evropa e turnata vo “triesetgodi{na” i {to kaàvme, potonala vo matnite vodi na paganizmot i daleku vo “stogodi{na vojna” so edna edinstvena cel - da se uni{ti oti{la od Hrista i od negovata Re~. Protiv toj veren Bo`ji protestantskata reformacija. Valdenànite, albigenzite i “ostatok” se krenale da vojuvaat lamjata (satanata) i papstvo- hugenotite bile nemilosrdno progonuvani, a inkvizicijata to za da go sotrat. Tie stra{ni progoni traele 1260 godini, vovela najsvirepi kazni koi evropskite princovi gi sprovedu- kako {to kaàlo proro{tvoto. vale nad onie koi odbivale da se poklonat pred prevlasta na Nekoga{nata apostolska crkva, koja sama bila progonu- Rim. Vo 1200-tata godina papata Ino}entieIII mu naredil na vana od rimskite imperatori zaradi ~istotata na nejzinata francuskiot kral da gi istrebi albigenzite, za{to odbile da bibliska vera, sega, kako otpadnata, papska crkva, stanala gi prifatat papskite u~ewa i veruvale deka Biblijata e vis- progonitel na verniot Bo`ji ostatok, koj se izdelil od nea i tinita Bo`ja re~. Istori~arite D’Obinje i Vajli tvrdat deka koj ja so~inuval novata Hristova crkva, vo Biblijata poznata pove}e od eden milion od tie nevini lu|e se masakrirani vo kako ~ista èna, ili Hristova nevesta - koja e kontinuitet eden edinstven pohod. na apostolskata crkva pred da zamine vo otpad. Poznatiot katoli~ki pisatel, Toma Akvinski, rekol deka Za razlika od ~istata èna, ili Hristovata crkva, ot- osudenite eretici treba da se pogubat tokmu kako i drugite padnatata crkva vo Biblijata e poznata kako èna “bludni- kriminalci, za{to se izmamnici. Vo edno katoli~ko spisanie ca”, koja{to 1260 godini ja progonuva Hristovata crkva, koja ~itame: pred tie naleti na progoni bega vo pustina: “A ènata pobeg- “Ne moète da pobudite nikakva pobo`nost vo na{ite na vo pustina kade {to ima{e mesto prigotveno od Boga, tamu du{i àlej}i se poradi zapisite za katoli~kite zlostorstva... da se hrani iljada dveste i {eeset denovi”, odnosno godini Nie nikoga{ ne sme napi{ale nitu eden red koj ja olesnuva (Otkrovenie 12,6). ili ja ublaùva inkvizicijata. Nie nikoga{ ne sme mislele Vo toj period od 1260 godini, koga Rimokatoli~kata crk- deka nejze $ e potrebna odbrana.” va svoite doktrini gi nametnuvala so obvrski i so progons- 11 tvo, Hristovata crkva, za da se za{titi, pobegnala na osame- Crkovniot istori~ar, Filip [af, komentira: “Kolku ni, pusti i planinski mesta vo svetot i poznata e kako “Crkva {to znaeme, papata nikoga{ ne izgovoril nitu eden zbor na

462 463 protest protiv nehumanite merki {to se sprovedeni od stra- neznabo{cite. Ja zela paganskata nedela i ja pretvorila vo na na {panskiot tribunal”12 hristijanska nedela. Navistina postoi ne{to kralsko, ne{to Istori~arot Leki kaùva: “Rimskata crkva proleala carsko vo Sonceto, {to go pravi prigoden amblem na ‘Sonce- mnogu pove}e nevina krv od koja bilo druga institucija to na pravdata’ - simbol na Isusa. Spored toa, Crkvata vo koja{to koga bilo postoela me|u lu|eto.”13 ovie zemji kako da kaàla: ‘Zadrète go toa staro paganskoto Ve}e e kaàno deka vo tekot na svojata suprematija od ime. Toa }e ostane sveto, posveteno.’ I taka paganskata nede- 1260 godini, preku svojata zloglasna inkvizicija i so pomo{ la, posvetena na Valdera, stanala hristijanska nedela, posve- na drugite mehanizmi {to $ stoele na raspolagawe, Katoli~- tena na Isusa.”15 kata crkva ubila me|u 100 i 150 milioni slobodoumni hris- Spored katoli~kiot katihizis, moralnite pra{awa gi tijani koi re{ile da mislat so svoja glava, lu|e za koi beloto odreduvaat Desette zapovedi, no ne Desette Bo`ji zapovedi od bilo belo, a crnoto crno - cutot na evropskite nacii. Moè- dvete sinajski kameni plo~i, napi{ani so Bo`ji prst, {to se bi toj broj e predimenzioniran, no fakt e deka toj e mnogu nao|aat vo Biblijata, tuku desette zapovedi {to gi definiral golem, koj to~no }e go obelodeni Bog na nebesniot sud. Toa e katoli~kiot crkoven otec Avgustin (354-430) onoj mra~en sreden vek. “U{te od sveti Avgustin, Desette zapovedi zazemale pre- Vo 1887 g. Karl Marks odràl govor vo Hajd Park vo dominantno mesto vo katihizisot za kandidatite za kr{tavawe London vo koj, pokraj drugoto, kaàl: “Prviot hristijanski i za vernite... Katihizisite na Crkvata ~esto ja razjasnuvale svetec, Hristos, se `rtvuval sebesi za da gi spasi narodnite hristijanskata moralnost sledej}i go redosledot na Desette masi, a sega{niot svetec - Crkvata - `rtvuvala ogromni masi zapovedi. Podelbata i numeriraweto na zapovedite vo tekot narod za samata da preìvee.” na istorijata varirale. Sega{niot katihizis ja sledi podelbata na zapovedite {to ja utvrdil sveti Avgustin, i taa podel- “]e pomisluva da gi izmeni vremiwata i zako- ba stanala tradicionalna vo Katoli~kata crkva.”16 nite” (Daniel 7,25) Kakvo priznanie {to v~udoviduva! Ne Desette zapovedi onaka kako {to gi dal Bog vo Biblijata, tuku onaka kako {to Koj bilo katoli~ki katihizis }e potvrdi deka papstvoto gi definiral Avgustin, i tie, definirani taka od ~ovek, ja go promenilo Bo`jiot zakon. Vtorata Bo`ja zapoved, koja se so~inuvaat osnovata na katoli~kiot moral!? odnesuva na oboàvawe na ikoni, statui i drgi idoli, e isfrlena od katoli~kiot katihizis. Za da bide nadomestena taa Bogohulnik, bezzakonik i antihrist zapoved, desettata e podelena na dve zapovedi. êtvrttata zapoved, koja se odnesuva na sabotniot den (edinstvena zapoved koja Ve}e ~itavme del od bibliskite proro{tva za maliot rog zboruva za vremeto), vo katoli~kiot katihizis stanuva treta i, pokraj drugoto, vidovme deka toj ima “~ove~ki o~i i ~ove- zapoved, a denot za bogosluènie so papski dekreti se premes- ~ka usta koja zboruva golemi raboti i bogohulstva”; “go huli tuva od sedmiot na prviot den vo sedmicata (od sabota na nede- Boga, negovoto ime i negovoto Svetili{te”; “ja oboril (bib- la). Golemiot papski govornik, d-r Ek, koj se sretnal so Lutera liskata) vistina na zemjata, i pravi s# {to saka i napredu- vo 1553 godina, kaùva: va”. “Vo evangelijata, vo spisite na apostol Pavle i vo cela- Biblijata ovde ne gi opi{uva lu|eto. Taa ne zboruva za ta Biblija voop{to, ne se spomnuva prestanok na sabotata i poedinci, tuku za sila, za sistem, za institucija - za verska, vospostavuvawe na nedelata. Toa go vospostavila apostolska- za politi~ka, za globalna sila, a istorijata ednoglasno tvr- ta (Katoli~kata) Crkva nadvor od Svetoto pismo.”14 di deka taa sila i taa institucija e papstvoto. Toj sistem za Katoli~kiot svet kaùva: “Crkvata ja zela paganskata koj zboruva ova proro{tvo e papskiot sistem, graden so veko- filozofija i od nea napravila tvrdina na verata protiv vi i izgraden taka i takov kakov {to e, vo zavisnost od is- 464 465 Bo`jiot hram i }e se pretstavi sebesi deka toj e Bog”, i koj na toriskite okolnosti koi na papstvoto mu odele na raka. Toj svetskata scena }e postoi s# do vtoroto Hristovo doa|awe, kogo teolo{ki papski sistem e cvrst i stabilen kako karpa, kako “Gospod Isus }e go ubie so zdivot na svojata usta i }e go uni{ti planinski masiv koj ne moè nitu malku da se pomesti, a so pojavata na svoeto doa|awe”. u{te pomalku da se razru{i. Tokmu toj sistem na papata mu Vo sovremeniot svet mnozina }e bidat iznenadeni so fak- dava neprikosnovena, apsolutisti~ka vlast, avtoritet i sila tot {to Biblijata papstvoto i papskiot sistem gi prepozna- da ja promovira negovata sodrìna: da zboruva golemi raboti va kako antihrist. Papata na Zemjata sebesi se postavil na i bogohulstva; da go huli Boga, negovoto ime i negovoto Sve- mestoto koe mu pripa|a na Isusa Hrista. tili{te; da ja obori bibliskata vistina na zemjata, i da Osuduvaj}i go papskiot sistem, Bog go osuduva sistemot, pravi s# {to saka i da napreduva. a ne vernicite koi mu pripa|aat na toj sistem - ne vernici- Vo dreven Vavilon carot e smetan za zlatna glava. Vo te na Katoli~kata crkva koi ìveat spored svetlinata {to carot se nao|ala seta sila, negoviot zbor bil zakon, a toj e ja imaat i iskreno baraat spasenie od Boga. smetan za boèstvo. Sli~no na toa, vo papskiot sistem, nare- Teologijata na toj sistem go proteruva Isusa Hrista od ~en “ultramontanizam”, silata na papstvoto e skoncentrira- ovaa zemja kako Spasitel na ge{nicite i taa uloga vo gole- na i sobrana vo eden ~ovek, vo racete na papata. Na sovetu- ma mera ja prezema papata, kako antihrist, zaedno so sve{ten- vaweto vo Trent, ultramontanizmot, pod vodstvo na jezuitite, stvoto. Sekako, ova }e go potvrdi istorijata, no i mnogubroj- bil zacvrsten vo svojot sega{en oblik vo koj papskite dekreti nite papski pi{ani dokumenti i dekreti {to se javno objave- dobile avtoritet na Bo`ji dekreti. Doktrinata za papska ne- ni i se ~uvaat vo papskite arhivi, od koi vo prodolènie }e pogre{nost ponatamu go pro{iruva ovoj koncept i na papite, navedeme samo mal del. koi se olicetvorenie na papstvoto i na papskiot sistem, im No najprvo da go pojasnime izrazot “antihrist”. Da obezbeduva polo`ba koja mu pripa|a samo na Boga, polo`ba zabeleìme deka zborot “anti” ima dve zna~ewa vo gr~kiot koja im ovozmoùva da se postavuvaat nasproti Boga i da jazik. Toa moè da zna~i “protiv”, no moè da zna~i i “names- stanat pove}e otkolku pandan na Boga na planetata Zemja. to”. Vo Biblijata ovoj izraz vo 75% slu~ai zna~i “namesto”, Vo vrska so ova da go ~ueme i ova biblisko proro{tvo: a ne “protiv”. Vsu{nost, silata na maliot rog ili papstvo- “]e se pojavi ~ovek na bezzakonieto, sin na pogibelta, koj se to e bibliskiot antihrist, za{to 1260 godini toa vladeelo protivi i se vozdiga nad s# {to se narekuva Bog ili sveti- na Zemjata “namesto” Hrista. Ovaa sila kako antihrist (1. wa, taka {to }e sedne vo Bo`jiot hram i }e se pretstavi sebe- Jovanovo 2,18-22; Matej 24,5.24) to~no }e ja prepoznaeme od si deka toj e Bog... bezzakonik kogo Gospod Isus }e go ubie natamo{nite tekstovi {to }e gi privedeme - tekstovi vo koi so zdivot na svojata usta i }e go uni{ti so pojavata na svoe- papata navistina se pojavuva kako bogohulnik, bezzakonik i to doa|awe” (2. Soluwanite 2,3.4.8). antihrist. Zborovite “}e se pretstavi sebesi deka e toj e Bog” pret- “Nie na ovaa Zemja go zazemame mestoto na Sevi{niot stavuvaat hula, bogohulstvo (gr~ki “blasfemija”), koga ~ovek Bog!” se pravi Bog, koga se izedna~uva so Boga. Blasfemija e grev Nacionalen katolik (National Catholic) od juni 1895 g. sprema Boga, ne sprema ~ovek (Jovan 10,33; 5,18). pi{uva: “Papata ne e samo pretstavnik na Isusa Hrista, tuku Apostol Pavle vo ovoj svoj proro~ki zapis e premnogu sam Isus Hristos, skrien pod prevez na telo.” jasen za da moè ova negovo proro{tvo pogre{no da se ~ita, “Papata ima takvo golemo dostoinstvo i tolku mnogu e pogre{no da se sfati, pogre{no da se tolkuva i pogre{no da uvaùvan, {to toj ne e obi~en ~ovek, tuku kako Bog i Bo`ji se primeni na nekoj drug - osven na rimskite papi vo konti- namesnik... Spored toa, toj e boèstven monarh i vrhoven im- nuitet, i na nikoj drug. Istorijata ne poznava nitu eden drug perator, i car nad carevite... Koga bi bilo mo`no angelite “~ovek bezzakonik”, bogohulnik i antihrist koj sebesi se sta- da zgre{at vo verata, ili moèbi da mislat sprotivno na verata, nim bi im sudel papata i bi gi ekskomuniciral.” va na Bo`je mesto i se vozdiga nad Boga, “koj }e sedne vo 17

466 467 Kardinalot Belarmin kaùva: “Site imiwa {to mu gi bezzakonik kogo Gospod Isus }e go ubie so zdivot na svojata dava Svetoto pismo na Hrista ... se primenuvaat na papata.”18 usta i }e go uni{ti so pojavata na svoeto doa|awe” (2. Soluwa- Papskiot sistem mu ovozmoùva na papata da mu prkosi nite 2,3.4.8). i da go huli Boga, prisvojuvaj}i si status koj ne mu pripa|a “So ~udesnoto dostoinstvo na sve{tenicite, vo nivnite na smrten ~ovek. Taka, iako Biblijata jasno kaùva deka “Ni- race se ovoplotuva Bo`jiot Sin kako vo utrobata na blagoslo- koj ne moè da pro{tava grevovi, osven samo Bog” (Marko venata Devica Marija. Gledajte ja mo}ta na sve{tenikot! 2,5-7), Katoli~kata enciklopedija ja dava slednata izjava za Sve{teni~kiot jazik go sozdava Boga od zalak leb - toa e pove}e papskiot avtoritet koj mu ovozmoùva nemu i na negovite od sozdavaweto na svetot.”22 - Stanuva zbor za pri~esta, koga sve{tenici da pro{tavaat grevovi: sve{tenikot so svojata navodna “mo}” “go sozdava Boga od zalak “Ovaa sudska vlast sodrì duri i sila da pro{tava gre- leb”!? Uàsno nevistinito! vovi.”19 - Toa e blasfemija, bogohulstvo, koga sve{tenikot si Za vreme na veligdenskite praznici (2007), sledej}i ja prisvojuva vlast koja ne mu pripa|a na smrten ~ovek - da im gi misata {to se odrà vo Vatikan, so svoi o~i gledavme i so pro{tava grevovite na gre{nicite. svoi u{i slu{avme kako papata im gi prosti grevovite na sto- Bogohulstvo i hula e tvrdeweto deka edinstveno sve{teni- tici iljadi katoli~ki vernici sobrani na plo{tadot Sveti kot moè da mu gi prosti smrtnite grevovi na svojot vernik Petar. Vo taa prigoda papata od Vatikan im gi prosti grevo- koga toj se ispoveda pred nego. vite i na milioni drugi vernici na Katoli~kata crkva koi Vo Katihizisot e postaveno vakvo pra{awe: misata ja sledea na TV i na radio doma ili nadvor od domot, Pra{awe: Dali sve{tenikot navistina gi pro{tava grevo- patuvaj}i nekade so nekakvo prevozno sredstvo. vite, ili toj samo objavuva deka tie se prosteni? Toa e ne{to {to navistina v~udoviduva, ne{to {to te{ko Odgovor: Sve{tenikot navistina i vistinski gi pro{tava se podnesuva i {to voop{to ne moè da se goltne! Sve{tenikot grevovite so dobrodetelta na silata {to mu ja dal Isus Hris- se postavuva nad Boga i go prisiluva Boga da go prifati ne- tos.20 goviot sud: “Bog e dolèn da postapuva spored sudot na svoite Vo katoli~kiot pravilnik “Dostoinstvo i dol`nost na sve{tenici”; “nie (papite) na ovaa Zemja go zazemame mesto- sve{tenikot”, se naveduva: to na Sevi{niot Bog. Sam Bog e dolèn da gi prifa}a presu- “Sve{tenikot raspolaga so silata na klu~evite ili so dite na negovite sve{tenici”; “papata ne e samo pretstavnik sila da gi izbavuva gre{nicite od pekolot, pravej}i gi dos- na Isusa Hrista, tuku sam Isus Hristos”; “papata e boèstven tojni za rajot i menuvaj}i gi od robovi na satanata vo Bo`ji monarh i vrhoven imperator, i car nad carevite”; toj moè deca. Sam Bog e dolèn da postapuva spored sudot na svoite “da gi ekskomunicira duri i angelite”. “Sve{teni~kiot jazik sve{tenici i da oprosti ili da ne oprosti... Koga Mihael }e go sozdava Boga od zalak leb - toa e pove}e od sozdavaweto na dojde kaj hristijaninot na pretsmrtna postela i koj bara svetot.” Kakvi huli, huli od najvisok rang! Ova ne se samo pomo{ od nego, svetiot arhangel moè da gi otera |avolite, verbalni izjavi, ami ne{to {to papite navistina go sprovedu- no ne moè da go oslobodi svojot klient od sinxirite s# dode- vale vo praktikata i bukvalno taka se odnesuvale i taka posta- ka ne dojde sve{tenik da go oslobodi.”21 puvale. Toa go potvrduva i istorijata. “Sam Bog e dolèn da postapuva spored sudot na svoite Tekstovite {to gi privedovme se tolku silni i jasni, {to sve{tenici i da oprosti ili da ne oprosti!” - Drskost i hula ne ostavaat nitu malku prostor za somnevawe deka papata, kako so vselenski dimenzii! Toa e bukvalno ispolnuvawe na pro- ~elnik na papstvoto, navistina e antihrist koj se odnesuva ro{tvoto na apostol Pavle {to go citiravme: “]e se pojavi kako bog na zemjata, tokmu onaka kako {to kaùva biblisko- ~ovek na bezzakonieto, sin na pogibelta, koj se protivi i se to proro{tvo: “]e se pretstavi sebesi deka toj e Bog!” Nema vozdiga nad s# {to se narekuva Bog ili svetiwa, taka {to }e somnevawe deka papstvoto, kako institucija, e olicetvore- sedne vo Bo`jiot hram i }e se pretstavi sebesi deka toj e Bog... nie na bibliskite proro{tva: “Yverot koj izleze od moreto...

468 469 so bogohulni imiwa... ja otvori svojata usta da huli protiv preteristi~koto tolkuvawe gi premestuva vo minatoto, a Boga, da go huli negovoto ime i negoviot (nebesen) hram” (Ot- futuristi~koto tolkuvawe gi postavuva vo dale~na idnina, krovenie 13,1.6). predviduvaj}i milenium ovde na zemjava pred vtoroto Hris- Reformatorite ova jasno go sogledale koga go identifiku- tovo doa|awe. Futurizmot u~i deka Hristos, namesto da dojde vale antihrista. Tie bile edinstveni vo svoeto prepoznavawe na oblaci so golema sila i slava, }e dojde tajno za tivko i na papskiot Rim kako sila na antihrista, i reformacijata bila tainstveno da ja odvede svojata Crkva na nebo. rezultat na ova sfa}awe. Spored preteristi~koto tolkuvawe, golem del od hris- Vo 1536 g. reformatorot @an Kalvin napi{al: “Daniel tijanstvoto antihrista go povrzuvaat so carot od dinastijata i Pavle predvidele deka antihrist }e sedi vo Bo`jiot hram... na Seleukidite vo Grcija, AntiohIV Epifan (gr~ki car), koj Nie tvrdime deka papata e toj antihrist... Nekoi mislat deka gi progonuval Evreite i go oskvernil nivniot hram vo Eru- sme premnogu ostri i kriti~ki raspoloèni koga rimskiot salim. No ova op{to prifateno preteristi~ko mislewe ne e pontif go narekuvame ‘antihrist’, no onie {to velat taka ne mo`no zatoa {to Isus, Pavle i Jovan zboruvaat za antihrista sfa}aat deka so toa go osuduvaat Pavle, vrz ~ija{to osnova kako sila {to }e se javi vo idnina. Proro{tvoto kaùva deka nie zboruvame.”23 antihrist }e proizleze od po~etok kako mal rog me|u desette rogovi na ~etvrtiot yver, koj go pretstavuva Rim, a rimskoto Martin Luter isto taka go prepoznal antihrist od svoe- carstvo se pojavuva otkako gr~koto carstvo propadnalo. Os- to prou~uvawe na Poslanieto na apostol Pavle upateno do ven toa, antihrist postoi s# do vtoroto Hristovo doa|awe, hristijanite vo Solun, i od proro~kite knigi na prorok kogo Hristos }e go ubie so svetlinata na svoeto doa|awe, {to Daniel i na Otkrovenieto. Vo 1520 godina Luter mu pi{uval ne e slu~aj so Antioh IV Epifan, koj odamna pred toa zaminal na svojot dobar prijatel Spalatin: vo istoriskite arhivi. “Prakti~no jas sum uveren i ne moàm ve}e da se somne- Bibliskite proro{tva i istoriskite fakti {to gi pro- vam deka papata navistina e antihrist... Za{to s# tolku to~no u~ivme za maliot rog se kategori~ni deka nitu vremenski, nitu odgovara na negoviot na~in na ìveewe, na negovite dela, po karakter, antihrist ne moè da bide gr~kiot car Antioh zborovi i zapovedi.”24 IV Epifan, nitu koj i da e drug, osven onoj “bezzakonik kogo I mnogu drugi reformatori, kako {to se Tomas Kran- Gospod Isus }e go ubie so zdivot na svojata usta i }e go uni{ti mer, Xon Viklif, Jan Hus, Jeronim, Savonarola, Xon Noks i so pojavata na svoeto doa|awe” (2. Soluwanite 2,3.4.8). Xon Melanhton prepoznale deka papstvoto e antihrist. Lu- Katoli~kite teolozi razvile preteristi~ka i futuris- ter slobodno izjavil: ti~ka teologija za da ja zamaglat ovaa jasna bibliska vistina “Nie ne sme prvi koi tolkuvame deka papstvoto e carstvo za “antihrist” i za “~ovekot na bezzakonieto” i pogledot i na antihrista... Toj (Xon Purvi, vo 1390 g.) ima pravo i vistin- vnimanieto na ~itatelite na Biblijata da gi prenaso~at vo ski objavuva deka papata e antihrist, za{to toj... e svedok kogo pogre{en pravec. No kolku i da se trudat da ja skrijat taa Bog odnapred go postavil da ja utvrdi na{ata doktrina.”25 bibliska vistina, toa ne im uspeva, za{to praktikata tolku silno ja potvrduva taa vistina i tolku e o~igledna, {to e nepo- Antihrist ne e gr~kiot car Antioh Epifan rekliva. Jezuitite bile povikani da im se protivstavat na protes- Za papskata nepogre{nost tantite koi papata go proglasile za antihrist i za “~ovek na bezzakonieto”. Vo taa borba posebno se istaknale dvajca je- Papskata sila na Pie IX postignala najvisoki dostreli zuitski nau~nici - Alkazar i Ribera - koi razvile preteris- so otvoraweto na Koncilot VatikanI na koj ultramontanis- ti~ki i futuristi~ki sistem na tolkuvawe na bibliskite tite, pod vodstvo na jezuitite, zadobile golema pobeda, objavu- proro{tva. Site proro{tva koi se povrzani so antihrist, vaj}i na 13 juli 1870 godina dogma za nepogre{nost na papata.

470 471 Ovaa doktrina za nepogre{nost na papata glasnogovorni- moàt da bidat potvrdeni vo mene ... Jas imam avtoritet ist kot na Katoli~kata crkva, otecot Bonaventura Hinvud, ja pot- so Carot nad carevite. Jas sum s# i nad sekogo, taka {to Bog i vrduva na sledniot na~in: jas, Bo`jiot namesnik, imame samo edno postoewe, i jas moàm “O~igledno e deka Crkvata ne moè da pogre{i koga go s# {to moè Bog. Toga{ {to moète da napravite od mene, ispolnuva ova boèstveno otkrovenie . No, ako papata e cen- osven Bog?” tar i garancija na edinstvoto (na Katoli~kata crkva), i ako Dodeka gi ~itame ovie zborovi, na um pak ni doa|a bib- toj uìva poln avtoritet vo oblasta na verata i moralot, liskoto proro{tvo: “]e se pojavi ~ovek bezaakonik..., koj}e toga{ ni toj ne moè da ja odvede Crkvata da pogre{i vo prase pretstavi sebesi deka toj e Bog” (2. Soluwanite 2,3.4.8). {awata za boèstvenoto otkrovenie ... Postoi samo edno edinstveno telo koe nosi vrhoven apostolski avtoritet vo Crkva- Za brojot 666 ta, a toa e Kolexot na biskupite vo zaednica so negoviot poglavar, papata. Spored toa, sekoga{ koga papata vo celost }e go Edna od karakteristikite na papstvoto ili na yverot e iskoristi svoeto pravo kako vidliv poglavar na Crkvata, toj brojot 666. nastapuva kako poglavar na Apostolskiot kolex. Zatoa, koga “Za ova e potrebna mudrost. Koj ima um neka go presmeta papata go koristi svojot avtoritet povrzan so vrhovnoto brojot na yverot, za{to toj broj e na ~ovek, a negoviot broj e u~ewe, Vatikan I insistira toj da bide za{titen od gre{ka od {estotini {eeset i {est” (Otkrovenie 13,18). istata nepogre{nost koja{to Hristos $ ja zave{tal na svoja- Sovremenite tolkuvawa na ova proro{tvo brojot 666 go ta Crkva. Kardinalite go biraat noviot papa. Koga noviot primenuvaat na eden kompjuter vo Brisel i velat deka ovoj papa }e ja prifati taa odluka, toj neposredno od Hrista ja broj pretstavuva sistem na registracija na sekoj ìtel na zem- prima seta sila koja e neophodna za izvr{uvawe na papskata jata koj treba da stane podloèn na novata ekonomska politi- slu`ba. Toa ja opfa}a i harizmata na nepogre{nost.”26 ka na noviot svetski poredok. No da si postavime pra{awa: Papata e nepogre{en koga objavuva nekoja dogma, dekret Dali ovoj kompjuter 1260 godini gi progonuval svetite? Dali ili nekoj drug dokument, kako slu`ben stav (eks katedra) na kaàl deka toj e Bog, deka “sednal vo Bo`jiot hram i se pret- Katoli~kata crkva. Zna~i, s# {to }e objavi papata kako eks stavil sebesi deka toj e Bog”? Dali tvrdi deka moè da pro{- katedra, toa e nepogre{no i istoto vernicite go prifa}aat tava grevovi? Tekstot jasno kaùva deka toa e broj na ~ovek, bez prigovor i pogovor. Me|utoa, atributot ili prerogati- no isto taka i broj na yverot. Dali brojot 666 se primenuva na vot “nepogre{en” mu pripa|a samo i edinstveno na Boga i na papstvoto, na “bezzakonikot”, na “antihrista”, na “bogohulni- nitu edno drugo smrtno su{testvo, pa nitu na papata, nitu na kot”, spomenati vo Pismoto? Deva Marija, za koja Crkvata proglasila dogma spored koja Latinskiot jazik e slu`ben jazik na Katoli~kata crkva. taa e bezgre{na bidej}i, navodno, “bezge{no e za~nata”. Spored katoli~kata teologija, papata ja pretstavuva Crkva- Koga go ~itame izve{tajot za nepogre{nost na papata, ta. Edna od slu`benite tituli na papata e “Vikarius Fili toj pred nas izleguva kako Bog. Vsu{nost, papite ne samo {to Dei” (Vicarius Filii Dei) - “Zamenik” ili “Namesnik na Bo`jiot tvrdele deka se nepogre{ni, tuku deka se Bog, i se odnesuvale Sin”. Ova go potvrduvaat papskite kanoni koi bile izdadeni kako bogovi. Primer: vo minatoto. Papata Bonifacie VIII vo svojata BULL UNAM SANC- “Odgovaraj}i na pra{aweto na eden ~itatel, katoli~kiot TAM navel: “Rimskiot pontif im sudi na site lu|e, no nemu dnevnik Our Sunday Visitor od 18 april 1915 g. odgovoril: ‘Buk- nikoj ne mu sudi. Nie objavuvame, tvrdime, definirame i iz- vite vreàni vo mitrata na papata (negovata sve{teni~ka kru- javuvame: Za sekoe su{testvo e od su{tinsko zna~ewe za spase- na) se ovie: Vicarius Filii Dei, {to e latinski prevod na titula- nieto da mu bide pokorno na rimskiot pontif ... Zborovite ta ‘Zamenik na Bo`jiot Sin’. Katolicite smetaat deka Crk- {to gi izgovoril Hristos: ‘S# mu pot~ini pod negovite noze’, vata, koja e vidliva zaednica, mora da ima i vidliva glava.”27

472 473 Latinskite bukvi imaat brojna vrednost i titulataV icarius za nego }e usledat pri krajot na knigava, po~nuvaj}i od naslo- Filii Dei ima zbir od 666 (V=5, I=1, C=100, U=5, L= 50 i D =500 - vot: “Yverovite vo Biblijata”. vkupno 666). Za papata kako Hristov zamenik (namesnik) na zemjata da Literatura: povtorime nekolku izve{tai koi ve}e bea privedeni vo prethodnite podnaslovi: * Za ovoj naslov citatite se prezemeni od knigata Istina“ i na{e Papata Bonifacie VIII: “Jas imam avtoritet ist so Ca- vreme”, Valter Fajt, “Preporod” - Beograd, 2005. rot nad carevite. Jas sum s# i nad sekogo, taka {to Bog i jas, 1. Leviathan, p. 457. Bo`jiot namesnik (zamenik), imame samo edno postoewe, 2. Carl Conrad Eckhardt, The Papacy and World-Affaires, Chicago: The Universi ty of Chicago Press 1937, p. 1. i jas moàm s# {to moè Bog. Toga{ {to moète da napravi- 3. The Papal Monarchy, p. 45, 46, by W. F. Barry te od mene, osven Bog?” 4. The Temporal Power of the Vicar of Jesus Christ, p. 27. Luter: “Stra{no e da se pogledne ~ovekot koj sebesi se 5. The Great Eciyclical Letters of Pope Leo XIII, Encyclical Letter, June 20, 1894. smeta za Hristov zamenik, koj pokaùva veli~estvenost so 6. Henry Cardinal Manning, The Temporal Power of the Vicar of Christ, (1862), koja ne moè da se meri nitu eden car...” p. 46. Papata Lav XIII: “Nie (papite) na ovaa Zemja go zazemame 7. D’Aubigne, History of the Reformation, Book 6, chapter 3. mestoto na Sevi{niot Bog.” 8. The Most Holy Councils, Vol. XIII, column 1167. Malahi Martin (Malachi Martin), ognen katolik i neko- 9. “Extracts from Ferraris’ Ecclestiastical Dictionary.” Article on the Pope. ga{en jezuit, avtor na knigata “Klu~evite na ovaa krv” The( 10. The Papal Monarchy, p. 45, 46, by W. F. Barry. 28 11. Western Watchman, November 21st, 1912. Keys of This Blood) za papata Jovan Pavle II kaùva: 12. Philip Schaff, History of the Christian Church, vol. 5, p. 529. “Vo poslednata analiza Jovan Pavle II, kako imenuvan 13. History of Nationalism in Europe, vol. 2, p. 32, 1910 edition Hristov zamenik, tvrdi deka toj e kone~en sud na pravdata 14. Enchiridion, p. 78,79. za op{testvoto kako zaednica na dràvite.” 15. Catholic World, March 1894, p. 809. Denes postojat mnogu teorii za ìgot na yverot i za ne- 16. 2065-2066, The Catechism of the Catholic Church goviot broj. Kako {to rekovme, nekoi od tie teorii yverot go 17. “Extracts from Ferraris’ Ecclestiastical Dictionary.” Article on the Pope povrzuvaat so ~udovi{en poedinec ili so xinovski kompju- 18. “On the Authority of Councils”, Vol. 2, p. 266. ter nekade vo svetot, koj gi sodrì site inforamcii na gra- 19. Catholic Encyclopedia, Vol. 12., article “Pope”, p. 265. |anite kako poedinci. No ni{to od seto toa. Bez nikakva os- 20. Cathechism of the Catholic Religion, by Joseph DeHarbe, p. 279. nova se tolkuvawata za nekakva kompjuterska identifikacija 21. Dignity and Duty of the Priest (1927), p. 27, 31, Editor E. Grimm na brojot i za vsadeni kompjuterski ~ipovi kaj sekoj ìtel na 22. Eucharist Meditations, pp. 111. zemjata za da moè vo sekoj mig da bide dostapen za kontrola. 23. L. E. Froom, Prophetic Faith of our Fathers,V ol. 2. p. 437. Podocna, koga }e prou~uvame za ìgot na yverot, }e vidime 24. Martin Luther, Schriften, Vol. 214, cil. 234. deka toa se odnesuva na papstvoto. 25. Martin Luther, Commentaries in Apocalypsis, Purvey, Reprint preface 26. More Answers to your Questions: Bonaventure Hinwood Kako {to vidovme, maliot rog ili papstvoto igralo mnogu 27. Ovoj citat e prezemen od knigata “Apokalipsa - Otkrovenie” od zna~ajna uloga i ostavilo mnogu grdi luzni vo svetskata is- Marvin Maksvel, izdadena od AIK “Znaci na vremeto”, Skopje, torija i zatoa ne e mo`no toa da se prou~i samo vo eden naslov str. 564 so nekolku podnaslovi. A bidej}i papstvoto }e bide centar i 28. (The Keys of This Blood, p. 374, 375.) stoèr i na idnite svetski nastani koga, spored bibliskite proro{tva, toa svetot sigurno i celosno }e go stavi pod svoja palka, re~isi site konteksti na knigava baraat od nas pove}e pati da se navra}ame na nego. Osobeno intenzivni prou~uvawa

474 475 boto iljadnici svetci, posrednici me|u gre{nicite i Boga, odzemaj}i mu ja so toa ulogata na Hrista kako edinstven posrednik me|u Boga i lu|eto. Proglasila dogma za voskresenie i za voznesenie na Isusovata majka Marija, i namesto Hristos, Marija “se povikuva vo Crkvata so titulata advokat, DENE[NOTO HRISTIJANSTVO E JALOV pomo{nik, dobrotvorka i posredni~ka”2. - sprotivno na vtorata Bo`ja zapoved, vo crkvite vove- ISTORISKI HIBRID BEZ HRISTA I BEZ la sliki, ikoni, kipovi i sve}i. BIBLISKA IDNINA - ne prifa}a dve bibliski voskresenija. - ima maglivo u~ewe i sfa}awe za vtoroto Hristovo doa- |awe i za iljadagodi{noto Hristovo carstvo - za mileniumot. - svetiot saboten den go zamenila so prviot den na sed- Vo prethodnite podnaslovi vidovme deka dene{noto hris- micata, so nedela, koja bila paganski praznik posveten na tijanstvo e grd falsifikat, jalov istoriski hibrid me|u iz- sonceto. vornoto biblisko hristijanstvo i stariot paganizam - hris- - prifatila nebiblisko kr{tavawe i kr{tavawe na no- tijanstvo bez Hrista. Ne moèj}i da ja brani so Biblijata, voroden~iwa. Crkvata svojata nebibliska, crkovna nauka, vo tekot na is- - ja mistificirala evharistijata, ve~erata Gospodova, torijata ja dogmatizirala i istata ja brani so crkovni dog- prifa}aj}i ja naukata za presu{testvuvawe na elementite ili mi. Toa zna~i deka zad niv, zad dogmite, namesto Biblijata i transupstancijacija, pretvorawe na lebot i vinoto vo vistin- bibliskiot avtoritet, stoi institucijata Crkva so svojot sko Hristovo telo i vo vistinska Hristova krv. Preku nea, avtoritet. Namesto bibliskoto: “Taka kaùva Gospod Bog!”, odnosno preku lebot i vinoto, “istiot Hristos, koj edna{ se stoi crkovnoto: “Taka kaùva Crkvata!” `rtvuval, prinesuvaj}i se sebesi kako krvna `rtva na oltarot na krstot, sega se `rtvuva kako beskrvna `rtva”3. Crkvata: - pro{tava grevovi za pari - prodava oprosnici. - mu ja odzela na Hrista ulogata na nebesen prvosve{te- - namesto gre{nicite da gi upatuva svoite grevovi da gi nik i istata mu ja pripi{ala na zemniot crkoven poglavar ispovedaat direktno pred Hrista i pro{ka da baraat od nego, i na zemnoto sve{tenstvo. Soodvetno na toa, go negira i ne- taa gi povikuva vo ispovedalna da se ispovedaat pred uvoto besnoto Svetili{te, a slu`bata {to se odviva vo nego ja na sve{tenikot, koj moè na gre{nikot da mu opredeli epiti- prenela vo zemnata Crkva. mija ili pokora - crkovna kazna. Spored Crkvata, pro{tavawe na grevovite ne se dobiva samo preku Hristovoto delo. - sprotivno na bibliskoto u~ewe, ja prifatila paganska- “Hristos ja prenel svojata mo} na pro{tavawe vrz apostol- ta nauka za besmrtnost na du{ata so koja so vekovi gi pla{i skata slu`ba.”4 “Gre{nicite moàt da se pomirat so Boga i svoite vernici i gre{nicite gi pra}a vo ve~ni pekolni maki. so Crkvata preku sakramentot ispoved ili pokora.”5 “Priz- - razvila nauka za ~istili{te koe frla senka vrz Hris- navaweto na grevot pred sve{tenikot e su{tinski del od tovata otkupitelna slu`ba. Spored taa nauka, nesovr{enite sakramentot ispoved ili pokora.”6 hristijani po smrtta pominuvaat niz proces na ~istewe vo - crkovnite predanija (tradicii) gi izedna~uva po ~istili{te “za da primat svetlina koja im e neophodna za vlez va`nost so Biblijata. 1 vo nebesnata radost”. Ekvivalent na katoli~koto ~istili{te - proglasila dogma za nepogre{nost na papata (eks ka- se pravoslavnite mitarstva. tedra). - vovela molitvi za mrtvite, {to e nebibliski. - papata uìva primat kako kone~en tolkuva~ na Bibli- - bez bibliska osnova taa pratila i s# u{te pra}a na ne- jata. 476 477 - “Sve{tenikot ja ima silata na klu~evite ili sila da Rimskiot biskup malku po malku uspeal da mu se namet- gi izbavuva gre{nicite od pekolot, pravej}i gi dostojni za ne na mnozinstvoto kako onoj koj ima pravo da postapuva kako rajot i menuvaj}i gi od robovi na satanata vo Bo`ji deca.”7 bog na zemjata i toa svoe pravo toj go koristel obilno. itn., itn. Vo prodolènie davame spisok so promenite {to nasta- Gledaj}i go seto ova, duhot ni snemoùva i so pravo se nale vo bibliskoto hristijanstvo i so dogmite na tradicio- pra{uvame {to ostanalo negibnato, neizmeneto i original- nalnata Crkva! no od izvornata bibliska nauka! Zaklu~okot e jasen: Izvor- Vo 300-tata godina e vovedena molitva za mrtvite. Se za- nata bibliska nauka e iskasapena, iscicana, iscedena. Bibli- beleùva sklonost kon ozna~uvawe na Crkvata so simbolot krst. jata e svedena na istorisko-leksikografska kniga, za{to tra- Vo 321 godina Konstantin so rimskiot biskup voveduva dicionalnata Crkva go izvadila od nea Bo`jiot bibliski ka- praznuvawe na nedelata, palewe na sve}i i osen~uvawe so non i na negovoto mesto go stavila svojot istoriski crkoven znakot krst. kanon prifaten na nejzinite istoriski crkovno-vselenski Na soborot vo Laodikija, odràn vo 336 godina, od stra- sobori. Zatoa Bog ne moè da blagoslovi vakvo hristijanstvo na na Crkvata e usvoeno praznuvawe na nedelata. koe mu go svrtilo grbot na Boga i daleku oti{lo od nego, do Oboàvawe na relikvii 337 godina. gu{a potonalo vo paganizmot na religiite na starite pagan- Oboàvaweto na angelite i svetcite po~nuva vo 375 go- ski narodi i, namesto blagoslov, toa mu nosi prokletstvo na dina. Nekoi po~nuvaat otvoreno da go branat po~ituvaweto svetot. na ikonite. Po~ituvani, dene{noto hristijanstvo, kako jalov isto- Misata stanuva del na sekojdnevnata slu`ba vo 394 god. Vo mnogu krai{ta vo 400-tata godina zvani~nata Crkva riski hibrid, e vinovno za haosot vo koj se davi svetot, za{to gi progonuva praznuva~ite na sabota kako sedmi den. ne mu dava mo`nost na Boga da mu podade raka, da go izbavi i Na soborot vo Efes vo 431 godina po~nala da se oboàva da go vodi, da mu obezbedi mir, stabilnost i ubav ìvot, i zatoa Marija, koja{to od toga{ ja narekuvaat Majka Bo`ja. ova hristijanstvo nema bibliska idnina; namesto so Hrista Vo 450-tata godina praznuva~ite na sabota po~nuvaat da da zamine vo Hristovoto carstvo, toa }e zamine vo ogneno se osuduvaat na smrt. ezero, no, i ponatamu - vo nevrat. Na soborot vo Rim vo 503 godina papata Simahus se proglasuva za Hristov zamenik. Promenite i dogmite na tradicionalnata hris- Vo 590 godina vovedena e doktrina za ve~ni maki. tijanska Crkva Papata Grgur I (540-604) prv naredil vo 600-tata godina vo Crkvata da se upotrebuva samo latinskiot jazik. Vo ista- Rekovme deka, ne moèj}i da ja brani so Biblijata, Crk- ta godina vovedena e molitva {to im se upatuva na Marija, vata svojata nebibliska, crkovna nauka, vo tekot na istori- na angelite i svetcite. Imperatorot Foka rimskiot biskup jata seta ja dogmatizirala i istata ja brani so crkovni dog- Bonifikt III go narekol univerzalen biskup - papa. mi. Toa zna~i deka zad niv, zad dogmite, namesto Biblijata i Od vremeto na papata Konstantin vo 709 godina po~nalo bibliskiot avtoritet, stoi institucijata Crkva so svojot av- baknuvawe na sandalite na papata. toritet. Namesto bibliskoto: “Taka kaùva Gospod Bog!”, Frana~kiot kral Pipin vo 750 godina na papata mu dava stoi crkovnoto: “Taka kaùva Crkvata!” i politi~ka vlast. Vo sredniot vek, vo periodot na skolasti~kata filozo- Po dolga borba za i protiv, kone~no vo celata Crkva fija i teologija, glavno e zavr{eno zdanieto na zvani~nata vo 786 godina e vovedeno oboàvawe na krstot, ikonite i hristijanska teologija. Dogmite na hristijanstvoto, ~ii{to relikviite. koreni gi nao|ame vo misticizmot na paganskite filozofi, Vo 850 godina se voveduva sveta voda {to ja posvetuva stanale temel na Crkvata. sve{tenik.

478 479 Vo 850 godina vovedena e doktrina za oboàvawe na Vo 1563 g. transsupstancijacijata povtorno potvrdena. Marija Vo 1563 g. opravduvawe so vera i dela povtorno potvrde- Vo 890 godina po~nuva da se oboàva sveti Josif. no. Vo 927 godina e vospostaven kolegium na kardinalite vo Vo 1563 g. doktrinata za ~istili{te povtorno potvrde- Vatikan. na. Vo 965 godina papata Jovan HIII voveduva obred kr{ta- Vo 1563 g. povtorno potvrdeni oprosnici. vawe na yvonata. Papata Pie IX vo 1854 godina proglasuva deka Isusova- Vo 995 godina papata Jovan XV gi kanonizira umrenite ta majka Marija e bezgre{no za~nata, so {to postavil temel svetci. za oboàvawe na Marija. Vo 998 godina e voveden post vo petok. Vo 1864 godina izre~eno e prokletstvo nad slobodata na Papata Grgur VII vo 1079 godina voveduva celibat kaj religijata, nad sovesta, nad govorot, nad pe~atot i nad nau~ni- sve{tenicite. te istraùvawa. Vo 1080 godina vovedeno e mehani~ko molewe. Vo 1870 godina papata se proglasuva sebesi za nepogre{en. Vo 1184 godina soborot vo Verona ja osnoval inkvizici- Vo 1905 g. papata Pie X proglasuva: “Decata, koi umi- jata. raat pred da bidat krsteni, zaminuvaat vo ‘limb’ (sostojba Od 1190 godina po~nuvaat da se prodavaat indulgencii me|u rajot i pekolot) kade {to ne uìvaat vo blaèna vi- (oprosnici). zija da go gledaat Boga, no toa ne zna~i deka tie stradaat. Pred 13-tiot vek Crkvata u~ela deka site nekrsteni Poradi isto~niot grev {to go nasledile od Adama, tie ne deca, vklu~uvaj}i gi i novoroden~iwata koi umrele pri po- zasluùvaat raj, no nitu pekol ili ~istili{te.” roduvaweto, poradi “isto~niot grev” (isto~en grev - adamov Vo 1930 g. osudeni se site javni i drugi nekatoli~ki grev) zaminuvaat vo pekol, za{to ne pominale niz sakramen- {koli. tot (obredot) kr{tavawe. Vo 1950 g. proglaseno e voznesenie na Marija na neboto. Vo 1215 godina vovedena e ispoved pred uvoto na sve{- Vo 1965 godina Marija e proglasena za majka na Crkvata. tenik, namesto ispoved pred Boga. Se o~ekuva kone~no vatikansko objavuvawe na Marija Papata Ino}entie III vo 1215 godina go proglasuva pret- kako posrednik. voraweto na leb i vino vo vistinsko Isusovo telo i krv. Site ovie la`ni nebibliski doktrini ne bile ne{to Vo 1229 godina na soborot vo Valensija Biblijata e sta- nevideno i ne~ueno do toa vreme. Vo ovaa ili onaa forma i vena na listata na zabraneti knigi. mera, tie i do toga{ postoele vo paganskite religii. Novi- Vo 1251 godina angliskiot monah Simon Stok voveduva na pretstavuva faktot {to sega tie se proglaseni za hristi- brojanici. janski i vovedeni se vo Crkvata od strana na otpadnatoto Vo 1311 godina se voveduva kr{tavawe na novoroden~iwa. crkovno vodstvo. Duri i propovedaweto na ovie zabludi ne Soborot vo Florensa vo 1414 godina objavil dogma za bi bilo tolku opasno koga ne bi bilo primeneto prisilu- ~istili{te. vawe. Papite gi pridobile kralevite i nivnite vojnici da Od 1508 godina po~nuva da se upotrebuva molitvata Ave gi prisiluvaat lu|eto da gi prifatat tie zabludi, kako {to Marija. kaùva proro{tvoto. Vo 1534 godina Ignacio Lojola go osnovuva jezuitskiot red. Na soborot vo Trent vo 1545 godina tradicijata (preda- I protestantite koi praznuvaat nedela nieto) e izedna~ena so Svetoto Pismo. plivaat vo matnite vodi na paganizmot Vo 1546 godina kon Biblijata se dodadeni apokrifite. Vo 1563 g. tradicijata nad Svetoto pismo povtorno po- Za àl, i protestantite, koi praznuvaat nedela, a se za- tvrdena. kolnuvaat nad slavniot protestantski lozung “Sola Skrip-

480 481 iako, spored Bo`jiot plan, tie ne bile vrvni dostreli. Refor- tura”, za ~ii{to principi milioni go dale i svojot ìvot, macijata ne ja izvele do kraj i zada~ata ja zavr{ile polovi~- ne se oddale~ile mnogu od paganizmot so koj e preplaveno i no. I katolicite imaat pravo koga im prefrlaat na protes- do krajni mo`ni granici proniknato hristijanstvoto. Tie ne tantite koi praznuvaat nedela, koga jezuitot [efmaher im se oslobodile od istoriskata jalovina, od vekovnite nasloj- postavuva pra{awe: ki na troskotot i plevelot {to se plastele vrz izvornata “Dali e vistina deka protestantite vo s# to~no se pridr- bibliska nauka i napolno ja zatrupale. ùvaat kon Pismoto (Sola Skriptura)? Ne! Za{to, koga to~no Bog gi povikal Viklifa, Husa, Jeronima, Lutera, Kal- bi se pridrùvale kon Pismoto, bi morale mnogu ne{ta da vina, Noksa, Veslija i drugite reformatori da izvr{at za pravat {to ne pravat i ne{to da prestanat da pravat {to nego golema rabota. Tie neumorno kopale i so site sili ja pravat!... Namesto nedela, tie bi morale da praznuvaat sabo- otstranuvale taa jalovina, toj troskot i plevel so koi bila ta, za{to vo Biblijata stoi: ‘Seti se da go praznuva{ sabot- zadu{ena bibliskata vistina, no ne uspeale dokraj da gi ot- niot den’, a ne denot nedelen... [to moè da se zaklu~i od stranat tie debeli i grdi naslojki. Tie zavr{ile izvonred- navedenoto? Deka protestantite nepravilno se narekuvaat no va`na rabota i del od sevkupnata zada~a {to ja postavil evangelisti, za{to ne postapuvaat spored evangelieto, veru- Bog pred niv - ja izvlekuvale hristijanskata crkva koja, ne vaj}i i pravej}i go ona {to go nema vo evangelieto. Od druga samo {to za{lapala tuku, kako {to naglasivme, do gu{a po- strana, ne pravat ne{to {to e zapi{ano vo evangelieto.” tonala vo paganizmot na starite nehristijanski religii - 8 po~nuvaj}i od vavilonskiot preku persisiot i gr~kiot, s# do “Vie mi tvrdite deka sabotata bila evrejska sabota, no rimskiot paganizam. deka hristijanskata sabota e zameneta so nedela. Zameneta! No Bog ne stavil vrz nivnite ple}i pregolem tovar {to Koj go storil toa? Koj ima takov avtoritet da ja promeni tie ne bi moèle da go nosat. Toj ne o~ekuval od niv tie sami izri~nata zapoved na sevi{niot Bog? Koga Bog progovoril i celosno i do kraj da ja izvle~at crkvata od ambisot na paga- rekol: ‘Praznuvaj go svetiot sedmi den’, koj se osmeluva da nizmot vo koj se strupolila i sami nejzinite noze da gi posta- kaà: Ne, moète da rabotite vo sedmiot den, i namesto sed- vat na cvrsta po~va. Otkako tie ja zavr{ile zada~ata i zami- miot, morate da go praznuvate prviot den vo sedmicata? Toa e nale od svetskata scena, crkvata s# u{te do pojas ostanala najva`no pra{awe na koe znam deka ne moète da odgovorite. zakopana vo spomenatiot paganizam i nivnite sledbenici, Vie ste protestant i tvrdite deka ja po~ituvate Biblijata, i protestantite, trebalo da gi zasu~at rakavite i da prodolàt samo Biblijata; no sepak, iako e toa tolku va`no pra{awe, tamu kade {to tie zastanale, da ja prodolàt reformacija- vie go gazite o~iglednoto slovo na Biblijata i stavate drug ta, napolno da go oslobodat hristijanstvoto od paganskoto den namesto onoj {to go posvetil Toj. Zapovedta da se praznu- mnogubo{tvo, od negovite predanija i sueverija i dokraj da va sedmiot den e edna od Desette zapovedi; vie veruvate deka go ras~istat i da go otstranat pogubniot istoriski balast od drugite devet i ponatamu se zadolìtelni; koj vi dal avtoritet Boàta re~ i od istata da gi simnat vekovnite prangii vo da ja menuvate ~etvrtata zapoved? Ako ste dosledni na svojot koi lu|eto ja okovale. Me|utoa, tie ne oti{le nitu malku po- princip i ako ste podgotveni da ja sledite Biblijata, i samo daleku na patot na svetlinata na evangelieto od svoite voda- Biblijata, toga{ pokaète nekoj del od Noviot zavet vo koj ~i, reformatorite. ovaa ~etvrta zapoved izri~no se menuva.”9 Bog o~ekuval od protestantite na svetot da mu ja prika- Eden den, katoli~kiot pravnik, ognen branitel na kato- àt negovata Re~ is~istena od sekoja ~ove~ka primesa, ona- licizmot i ogor~en protivnik na protestantskata refor- ka kako {to izlegla od negovata usta i kako {to e izvorno macija, d-r Johan Ek, zaedno so drugi katoli~ki crkovnili~ - zapi{ana od negovite slugi, prorocite i apostolite. nosti, go ukorile Lutera poradi toa {to toj praznuva nedela Za àl, toa ne se slu~ilo. Protestantite se zadovolile namesto bibliskiot den za odmor (sabota). Toga{ d-r Ekre- i gi prifatile dostrelite {to gi postignale reformatorite kol: “Biblijata u~i: ‘Spomni si za sabotniot den da go praz-

482 483 nuva{! [est dena raboti i svr{i gi site svoi raboti! A sedmi den e sabota, odmor na tvojot Gospod Bog.’” Me|utoa, Ek bil uporen: “Crkvata so silata na svojot avtoritet ja zamenila sabotata so nedela, za koja ti (Luter), nema{ bibliska podloga.” Praznuvaj}i ja nedelata, protestantite se pridr`uvaat kon predanieto. CRKVATA ILI BIBLIJATA?* Druga paganska doktrina koja silno gi zaplusnuva protestantite koi praznuvaat nedela e nebibliskata doktrina za zadgroben `ivot, za {to }e stane zbor vo naslovot “Biblija- Koga velime Crkva, mislime na tradicionalnata Crk- ta za smrtta”. va, na pravoslavnata i katoli~kata, a Bo`jata crkva posebno ja naglasuvame i ja imenuvame kako “vistinska crkva”, “Hristova crkva”, “Bo`ja crkva”, “izvorna bibliska” ili Literatura: “apostolska crkva”.

1. Catechism of the Catholic Church, r. 28 Pravoslavnata crkva za sebe: 2. Isto, r. 275. 3. Catechism of the Catholic Church, p. 381. Pravoslavnata crkva tvrdi za sebe deka taa e “vistinska 4. Isto, str. 402 crkva”, “najstara”, “soborna” (vselenska), “pravoverna”, “pra- 5. Isto, str. 278 6. Isto, str. 405 voslavna crkva od istok”, “isto~na crkva”, koja “ima nepre- 7. Dignity and Duty of the Priest (1927), p. 27, 31, Editor E. Grimm kratno sve{tenstvo koe poteknuva od apostolite”, “apostol- 8. J. J. Scheffmacher, “Kontroverskatechismus” sko preemstvo”, apostolski kontinuitet, za {to “svedo~atne- 9. Library of Christian Doctrine, pp. 3,4. prekinatoto sveto predanie i samata istorija na Crkvata”, i prodolùva: “Crkvata e na{a duhovna majka koja n# rodila so voda i so Duh pri kr{tenieto.” “Ostanete sinovi na Hristovata crkva, kako {to bile va{ite dedovci i pradedovci niz vekovite.” “Drète se za va{ata majka Crkva za{to, Boè ne daj, i ako ~ovek zamine vo pekol poradi svoite neispovedani i nepokajani grevovi, Crkvata moè da go izbavi so pomo{ na liturgiite dadeni od Boga, preku pomeni, milostina i `rtva.” “Crkvata moè da ja izbavi du{ata od pekolot”, “od pekolnite maki.” “Koj ja napu{til Crkvata, go nema ve}e Hrista, ne e Bo`ji sin po darot na kr{tenieto, tuku stanuva sin na satanata, za{to se otcepil od duhovnata majka i se zagubil.” “Nam, na pravoslavnite hristijani ni e poznata vistinata. Taa se nao|a edinstveno vo Hristovata (pravoslavna) crkva, a ne vo nekoja od ‘hristijanskite’ sekti.” “Bez Crkvata nema spasenie!” “Za nas pravoslavnite svetoto predanie e najgolemo duhovno bogatstvo koe na Crkvata

484 485 toj na~in svojata nemo} da se spravi i da gi opravda ogrom- usno $ go podarile sam Gospod i najgolemite duhovni otci na nite proma{uvawa i skr{nuvawa {to gi napravila vo tekot hristijanstvoto, po~nuvaj}i od svetite apostoli i ponatamu na vekovite. Toa se prazni zborovi bez nikakva bibliska preku svetite otci i u~iteli na Crkvata. Toa e nerazdelno vistina i potkrepa, ne{to vrz {to ~ovek ne moè da se pot- od Svetoto pismo i, kako i Svetoto pismo, i toa e izvor na pre, a u{te pomalku da gradi vera i spasenie. verata i merilo na vistinitosta i na verskoto u~ewe.” Zo{to Pravoslavnata crkva ne gi potkrepuva, ne gi bra- “Vo red na najgolemite otci na pravoslavieto”, koi mu ni i ne moè da gi odbrani ovie svoi izjavi, tvrdewa i zago sozdale “najgolemoto duhovno bogatstvo, predanieto”, “Crk- kani so bibliski argumenti? Zatoa {to ednostavno za niv vata gi naredila: sv. Vasilie, sv. Jovan Zlatoust, sv. Jovan nema izdràni bibliski argumenti, nitu prifatlivi biblis- Damaskin, sv. Atanasie Veliki, sv. Serafim Sarovski, sv. ki dokazi za nivnata vistinitost, zatoa {to tie se za~nale, Grigorie Bogoslov, sv. Grigorie Niski, sv. Jovan Lestvi~nik, niknale i izrasnale od predanieto, a ne od Biblijata. Zapra- sv. Antonie Veliki i site drugi”, me|u niv i onie {to gi spo- vo, vo odbrana na svojata teologija taa gi istaknuva belezite menavme koga zboruvavme za mitarstvata. A od plejadata kato- na apostolskata crkva i so site sili se povikuva na nekakvo li~ki crkovni velikani moème da gi izdelime sv. Avgustin, svoe preemstvo, na nekakov kontinuitet i sukcesija. Gr~ovito sv. Toma Akvinski, a i mnogu drugi. se obiduva da se povrze so nea, so apostolite, da se dobere do Kaàvme porano deka nitu eden od ovie crkovni veli- nejzinite korewa, do nejziniot temel, no vo nikoj slu~aj Pra- kani, kolku i da e golem, cenet, po~ituvan i zasluèn za Crk- voslavnata crkva ne moè da se identifikuva so apostolska- vata, ne e bibliska li~nost so bibliski avtoritet i so bib- ta crkva, za{to nejzinata teologija e daleku od teologijata lisko kanonsko pravo da sozdava nova bibliska kanonska teo- na apostolite i prorocite, daleku od bibliskiot koren i logija nadvor od bibliskiot kontekst i kanon, kako {to e slu~aj so predanieto ili tradicijata, za {to ve}e op{irno temel. zboruvavme. So prorocite i apostolite postaven e defini- tivniot temel ne na Pravoslavnata i Katoli~kata crkva, tuku na Hristovata ili na apostolskata Crkva, i nego nikoj Tradicionalnata crkva za “sektite”, za “eretici- ne moè da go menuva spored nekakov crkoven terk. Spomena- te” tite dve crkvi nemaat nikakva mo`nost nitu pravo vrz toj temel da kalemat i da nakalemat nikakvo predanie i tradicija Zo{to Pravoslavnata crkva pokaùva tolku silen gnev sprotivni na bibliskata nauka, “za{to nikoj ne moè da sprema pomalite verski zaednici, narekuvaj}i gi sekti, a postavi drug temel, osven onoj {to e postaven, koj e Isus nivnite vernici “eretici”, “sektanti”, “prokleti eretici”? Hristos” (1. Korin}anite 3,11). Zo{to gi povikuva svoite vernici: “Begajte od sektite”, “od Silnite izjavi i tvrdewa na Pravoslavnata teologija dene{nite eretici (sektanti) kako od |avolot, kako od sa- deka “Crkvata e na{a duhovna majka”, deka “bez Crkvata nema tanata? Tie ne samo {to ne se hristijani, tuku se polo{i i spasenie”, deka “vistinata se nao|a edinstveno vo Hristova- od site mnogubo{ci.” “Da $ se protivstavime na sektantska- ta (pravoslavna) crkva, a ne vo nekoja od ‘hristijanskite’ sekta agresivnost, na nivnite lagi i intrigi.” ti”, deka “Crkvata moè da ja izbavi du{ata od pekolot”, i Kakva vina imaat tie lu|e ta tolku lo{o da zboruva za o~ajnite povici i zakani {to im gi upatuva na svoite ver- niv, da gi prokolnuva i, ne daj Boè, da gi progonuva? Kakva nici: “Drète se za va{ata majka Crkva”, “ostanete sinovi vina vo vremeto na blaèna (carica) Teodora imaa hristi- na Hristovata crkva, kako {to bile va{ite dedovci i prade- janite pavlikijanci koi Isto~nata (pravoverna) crkva gi dovci niz vekovite”, “koj ja napu{til Crkvata... stanuva sin proglasi za eretici, gi stavi pod herem (prokletstvo) i $ gi na satanata i se zagubil”, “begajte od sektite”, “od dene{nite predade na krvavata Teodora da se presmeta so niv, da gi eretici (sektanti) kako od |avolot, kako od satanata” itn., uni{ti (nad sto iljadi du{i)? Zar samo zatoa {to tie izvon- se krokodilski solzi {to gi lee Crkvata, oplakuvaj}i ja na redni hristijani $ rekoa na Crkvata deka ikonite se idolopoklonstvo, samo zatoa {to veruvaa i ìveeja edinstveno spo- 486 487 red Biblijta, i {to go isklu~uvaa predanieto od svojata vera? pretstavuva brzinata i silata so koi Bo`jata crkva go prop- Zo{to i Katoli~kata crkva proglasi milioni “eretici” i oveda evangelieto: “Vidov drug angel kako leta srede neboto, gi ubi, ~ija{to edinstvena vina be{e ista so onaa na pavli- koj ima{e ve~no evangelie da im go objavi na onie {to ìveat kijancite, {to ìveeja spored svojata sovest, {to ne sakaa na zemjata: na sekoe pleme, jazik, koleno i narod. I zboru- da prifatat ni~ij verski diktat, {to odbija da prifatat sos- va{e so silen glas: ‘Bojte se od Boga i dajte mu slava!’” (Mar- ila naturena vera, za{to naturenata vera e odvratna? Zo{to ko 16,15.16; Matej 28,19,20; 24,14; Dela 1,8; Otkrovenie 14,6.7). i taa natovari vrz sebe iljadnici toni nevina ~ove~ka krv? Po~ituvani, ako Pravoslavnata crkva e apostolska crk- Zo{to i Pravoslavnata i Katoli~kata crkva ne podne- va, so apostolsko preemstvo, kako {to samata tvrdi, toga{ taa suvaat nikakva opozicija, nikakvo disidentstvo? Zo{to tie treba da ja prezeme od apostolite i ovaa Hristova zapoved, baraat skameneto versko ednoumie od tipot na ona - sredno- da ja izvr{uva i ovaa zada~a: da mu go propoveda “evangelie- vekovnoto - koga i Hristos ne gi prisiluva lu|eto da veruva- to na sekoe sozdanie”, “na sekoe pleme, jazik, koleno i narod”, at vo nego, tuku im dava pravo i sloboda sami da se opredelat da podigne svoi misii vo Kina, vo Indija, vo Afrika, na site za ili protiv nego? meridijani na zemjinata topka, da im go odnese evangelieto Zar i denes ovie dve crkvi razmisluvaat i se prigotvuva- na ~etiri milijardi ìteli na zemjata koi ne se hristijani, at so “ereticite” da postapuvaat i smetkite da gi ras~istu- koi ni{to ne znaat za Hrista kako spasitel. Ve molam, toa vaat na ist na~in kako i vo minatoto? e Hristova zapoved vrzana za poslednoto vreme, i taa mora da se ispolni. Neka poveli tradicionalnata, Pravoslavnata Adventisti~kata crkva ne e sekta, tuku hristijanska crkva i Katoli~kata crkva, i neka ja ispolnat, ako pretendiraat koja silno go osvetluva svetot so bibliskoto Hristovo evan- za status na vistinska Bo`ja crkva! gelie Pred s#, Pravoslavnata crkva ne e monolitna crkva i taka skroena nitu ustroena za da moè da ja ispolni ovaa Bo`ja zapoved, da mu go propoveda evangelieto na sekoj na- Adventisti~kata crkva ne e sekta, tuku hristijanska evan- rod, pleme, jazik i koleno, za{to taa e stati~na instituci- gelska crkva predvidena so biblisko proro{tvo dadeno od ja, bez potrebnata dinamika za edna takva zada~a koja daleku Boga za da ja ispolni i poslednata zapoved na na{iot Spa- gi nadminuva nejzinite mo`nosti, so teologija i slu`bi vr- sitel Isus Hristos, da go propoveda bibliskoto evangelie, zani za kultni objekti i zakoùr~ena vo predanija, rascep- ne predanieto. Pri razdelbata Hristos na svoite u~enici im kana i zatvorena vo kruti nacionalni granici i te{ko obre- dal zapoved: “Odete po siot svet i propovedajte mu go evan- meneta so istoriskite tovari na svoite narodi, {to e svoevi- gelieto na sekoe sozdanie! Onoj {to }e poveruva i }e se krs- den izvor na seriozni me|usebni nesoglasija i sudiri. ti, }e se spasi, a koj ne veruva, }e se osudi.” “Nau~ete gi site Od druga strana, Pravoslavnata crkva za sebe tvrdi deka narodi da dràt s# {to sum vi zapovedal, i eve, jas sum so e “pravoverna”, “sveta Bo`ja crkva”. No Bog kaùva poinaku: vas vo site dni do krajot na svetot.” “Ovde e trpenieto na svetite, koi gi dràt Bo`jite zapove- Pretkaùvaj}i gi znacite spored koi moème da go pre- di i imaat Isusova vera” (Otkrovenie 14,12). Jasno e deka sve- poznaeme poslednoto vreme, poslednite dni i krajot na sveta Bo`ja crkva, sveti vernici, se onie koi gi dràt Bo`jite tot, Hristos dava eden od najsilnite znaci i dokazi deka kra- zapovedi. Pravoslavnata i Katoli~kata crkva, i protestant- jot e blizu: “]e se propoveda ova evangelie (ne predanie) za skite crkvi koi praznuvaat nedela, ne gi dràt site deset carstvoto (Bo`je) po siot svet za svedo{tvo na site narodi, Bo`ji zapovedi. Spored toa, tie ne se sveti i nemaat pravo i toga{ }e dojde krajot.” Vo poslednite migovi, koga se vozne- da se borat za status na vistinska Bo`ja crkva. Za ova e dos- suval, Hristos ja povtoril istata zapoved pred apostolite: ta zboruvano vo ovaa kniga na drugi mesta i vo drugi kontek- “]e primite sila, koga }e sleze Svetiot Duh vrz vas, i }e sti. No ovde u{te ne{to. Tradicionalnata crkva, pravoslav- bidete moi svedoci vo Erusalim, vo Judeja i Samarija, i duri nata i katoli~kata, videni so proro~ko oko, gi progonuvale do krajot na zemjata.” Apostol Jovan gleda angel koj ja

488 489 onaka kako {to zapoveda na{iot Spasitel: “na sekoe pleme, i gi ubivale, i pak }e gi progonuvaat i }e gi ubivaat kako “sek- jazik, koleno i narod”, prerasnuvaj}i vo golemo svetsko adven- tanti i prokleti eretici” tokmu “svetite” hristijani, onie tisti~ko semejstvo i vo silna Bo`ja crkva koja go osvojuva “koi gi dràt Bo`jite zapovedi i imaat svedo{tvo na Isusa svetot. Nejziniot broj sekoja godina se zgolemuva za pove}e Hrista” (Otkrovenie 12,17), i toa od ednostavna pri~ina: od eden milion so novi vernici, kr{tavaj}i sekoj den so bib- zatoa {to se osilka vo nivnoto oko i trn vo nivnata sovest bidej}i, za razlika od niv, tie gi dràt Bo`jite zapovedi. lisko kr{tavawe nad tri iljadi du{i, pove}e otkolku na Po~ituvani, nitu edna druga crkva, osven adventisti~- denot na Duhovite za vreme na apostolite, so postojana ten- kata, ne gi drì site deset Bo`ji zapovedi izvorno, onaka dencija na zgolemuvawe na toj broj. Taa ima solidna, temel- kako {to gi izgovoril Bog na Sinaj i kako {to gi napi{al na organizacija i struktura, mo{ne bogata evangelska izda- so svojot ognen prst na dve kameni plo~i. Site crkvi, apso- va~ka dejnost i zdravstven i vospitno obrazoven sistem na koi lutno site, osven adventisti~kata, gazat po nekoja od Desette $ zaviduvaat mnogu crkvi i svetovni ustanovi. Bo`ji zapovedi i so site sili se obiduvaat toa da go opravdaat, no opravdanie za toa nema, za{to Hristos kaùva: “Do- deka postojat neboto i zemjata, nitu edna jota ili crti~ka Aktivnostite na Adventisti~kata crkva niz brojki od zakonot nema da se izmeni” (Matej 5,18), a kamoli da se (Brojkite se zemeni od slu`beniot izve{taj na Crkvata za 2007 god.) izmenat i da se ukinat celi zapovedi. Spored toa, Hristijanskata adventisti~ka crkva ne samo Krsteni - vozrasni vernici...... 15.660.347 {to se bori, tuku me|u site crkvi se izborila za status na vis- Potencijal. prijateli koi naskoro }e se krstat.....3.502.516 tinska Bo`ja crkva, i spored site bibliski belezi i ni{ani Mesni crkvi...... 64.017 taa uìva status na izvorna apostolska crkva, so apostolsko Vkupno aktivno vraboteni vo crkov. institucii...... 201.103 preemstvo, so apostolski kontinuitet i nasledstvo vo nauka- Od niv rakopoloèni propovednici...... 15.916 ta, u~ej}i go svetot na ~istata izvorna bibliska nauka, neobremeneta so istoriski balasti i so ~ove~ki apsurdi. MISIJA VO SVETOT Adventisti~kata crkva ja ima onaa apostolska dinami- Broj na zemji i oblasti vo svetot reg. pri ON...... 230 ka i lesna podvi`nost, celosno nakloneta napred, bez ni- Zemji i oblasti vo koi dejstvuvaat adventistite...... 201 kakvi istoriski, nacionalni, verski, politi~ki, rasni, etni~- Broj na jazici na koi propovedaat...... 892 ki... hipoteki i tegovi na nozete nitu bremiwa na grbot i Mediumski centri...... 10 vratot za da ja vle~at nazad. Taa e nadvor od yidovite na ka- Radiostanici koi se koristat sekoja sedmica...... 2.283 kov i da e kulten objekt i slu`ba, na teren, kako i apostoli- TV stanici koi se koristat sekoja sedmica...... 1.681 te, vodena od Svetiot Duh, so Bo`ja sila silno i najuspe{no od site crkvi ja izvr{uva Bo`jata zada~a {to Bog ja posta- IZDAVA^KA DEJNOST vil pred apostolite. So lesna noga i silna vo naukata, taa Izdava~ki ku}i ...... 62 odi napred so brzina na onoj angel od Otkrovenieto koj “so Opolnomo{teni literarni evangelisti...... 6.464 silen glas ve~noto evangelie im go objavuva na onie {to Redovni spisanija...... 250 ìveat na zemjata: na sekoe pleme, jazik, koleno i narod” Jazici na koi se pe~ati literatura...... 362 (Otkrovenie 14,6.7). Ovaa Crkva e internacionalna verska zaednica, koja ne ZDRAVSTVENO DELO poznava nikakvi granici, i kako nikoja druga, taa ima broj- Bolnici i sanatoriumi...... 168 ni evangelski misii niz cel svet, vo 203 od vkupno 229 zemji Kliniki i zdravstveni centri...... 433 i oblasti kolku {to se registrirani pri Obedinetite nacii, Starski domovi so bolni~ka nega...... 130 i evangelieto go propoveda na 885 jazici i dijalekti, tokmu Domovi za sira~iwa i detski domovi...... 33

490 491 Avioni i brodovi vo zdravstvena slu`ba...... 10 2003 1 adventist na sekoi 471 Medicinski personal...... 26.800 2007 1 adventist na sekoi 428 Pacienti (godi{no)...... 15.371.479 2009 1 adventist na sekoi 375 Fabriki za zdrava hrana...... 24 Denes vo svetot ima okolu 16 milioni krsteni adventis- OBRAZOVANIE ti, a najmalku u{te tolku se izjasnuvaat kako adventisti. Spo- Vkupno {koli...... 6.845 red toa, denes sekoj dvestoti ìtel vo svetot e adventist. Osnovni u~ili{ta...... 5.322 Ete, po~ituvani, toa e su{ta vistina za Adventisti~kata Sredni u~ili{ta...... 1.385 crkva, za hristijanite adventisti koi tradicionalnata Crk- Visoko{kolski ustanovi...... 101 va gi redi me|u sektite i ereticite. Toa e odgovor na pra{a- Ustanovi za obu~uvawe na kadri...... 37 weto {to go postavuvaat na{ite bra}a pravoslavni vo vrska so sektite i ereticite: “Dali dene{nite eretici (sektanti) Vkupno u~enici i studenti...... 1.293.758 moàt sebesi da se smetaat za podobri poznava~i na Hristo- vata nauka” od Pravoslavnata crkva? îtatelot sam neka oce- U~enici vo osnovni u~ili{ta...... 877.276 ni na ~ija strana e vistinata. U~enici vo sredni u~ili{ta...... 318.733 Studenti na visoko{kolski ustanovi...... 92.554 Nastavni~ki personal...... 5.195 Za sektite

ADVENTISTI^KA DOBROTVORNA (HUMANI- Za tradicionalnata evrejska crkva Hristos i apostolite TARNA) SLU@BA - ADRA se eretici, a nivnata nauka eres. Za evrejskata crkva Hristos Zemji i regioni vo koi dejstvuva ADRA...... 112 e sekta{, koj formiral svoja sekta, nare~ena “nazarejska sek- Vkupno ostvareni proekti...... 2.923 ta”, spored grat~eto Nazaret, kade {to izrasnal. Hristovata Vkupno dodelena pomo{...... $420.590.744 izvorna bibliska nauka vo golema mera se razlikuvala od naukata na fariseite i sve{tenicite, odnosno, od naukata na Brojniot odnos na adventistite sprema neadventistite tradicionalnata evrejska crkva vo negovoto vreme. Apostol po godini na svetsko nivo: Pavle e faten i doveden na sud; izveden e pred upravitelot na svetovnata vlast, Feliks. Tuka e poglavarot sve{teni~ki, 1863 1 adventist na sekoi 373,143 `iteli zaedno so drugite crkovni stare{ini, koi go obvinuvaat za 1870 1 adventist na sekoi 250,000 te{ki zlostorstva: 1880 1 adventist na sekoi 92,678 “Eve, najdovme deka ovoj ~ovek e vistinska ~uma, deka 1890 1 adventist na sekoi 51,563 predizvikuva bunt me|u site Evrei po cel svet i deka e voda~ 1900 1 adventist na sekoi 21,487 na nazarejskata sekta... A i Evreite potvrdija deka e taka” 1950 1 adventist na sekoi 3,330 (Dela 24,5). 1960 1 adventist na sekoi 2,427 A kako odgovara apostol Pavle na te{kite obvinenija 1970 1 adventist na sekoi 1,802 {to gi podigaat protiv nego sve{tenicite i sve{teni~kite 1980 1 adventist na sekoi 1,268 poglavari, odnosno voda~ite na tradicionalnata evrejska crk- 1990 1 adventist na sekoi 795 va, tvrdej}i deka toj e “vistinska ~uma, deka predizvikuva bunt 1995 1 adventist na sekoi 647 me|u site Evrei po cel svet i deka e voda~ na nazarejskata 2000 1 adventist na sekoi 519 sekta”? Odgovara isto kako {to odgovaraat i dene{nite ad- 2002 1 adventist na sekoi 482 ventisti koi od dene{nata tradicionalna hristijanska Crk-

492 493 va (Pravoslavnata i Katoli~kata) se proglasuvani kako “sek- Biblijata na tri mesta ni kaùva {to e vistina: ta{i”: 1. “Jas sum pat, vistina i ìvot” (Jovan 14,6) - kaùva “No tebe ti priznavam deka spored patot, kogo tie go Isus za sebe. narekuvaat sekta (eres), taka mu sluàm na Boga na moite tat- 2. “Posveti gi so vistinata; Re~ta tvoja e vistina” (Jo- kovci, veruvaj}i vo s# {to e spored Zakonot i Prorocite” van 17,17) - kaùva Isus za Bo`jata re~. (Dela 24,14). Zna~i, Pavle e obvinet kako sekta{ zatoa {to 3. “Ti si blizu, Gospode, i site tvoi zapovedi se visti- “veruval vo s# {to e spored Zakonot i Prorocite”. I dene{- na” (Psalm 119,151) - kaùva Bo`jiot ~ovek David za Bo`jite nite “sekta{i” se obvineti zatoa {to “veruvaat vo s# {to e zapovedi. spored “Zakonot i Prorocite”, odnosno spored “prorocite i Zan~i: 1. Isus e vistina, 2. Bo`jata re~, Biblijata, e vis- apostolite”, {to zna~i, spored Svetoto pismo, i edinstveno tina, i 3. Desette Bo`ji zapovedi se vistina. spored Svetoto pismo! Vsu{nost toa e edinstvena apsolutna Bo`ja vistina, Evrejskite stare{ini vo Rim na Pavle mu postavuvaat iskaàna vo razli~ni prigodi i zapi{ana na tri mesta vo pra{awe: “Mislime deka bi bilo dobro da ~ueme od tebe {to Biblijata, nare~ena bibliska vistina, i taa ne poznava, ne misli{, za{to ni e poznato deka nasekade zboruvaat protiv priznava i ne prifa}a nikakov kompromis, za razlika od s# ovaa sekta”, protiv “nazarejskata sekta (eres).” A Pavle “od drugo ~ove~ko {to e relativno i podlo`no na ~ove~ki kom- utro do ve~er im izlaga{e za Bo`jeto carstvo so dokazi i gi promisi i spogodbi. uveruva{e za Isusa od Mojseeviot zakon i od Prorocite” (Dela Sinajskiot ogan na Sinaj e dokaz deka Bog ne do{ol na 28,22.23). Zna~i, Pavle propovedal za Bo`jeto carstvo i za na{ata planeta Zemja da pravi kompromisi so lu|eto, i Golgo- Hrista so dokazi ne od drugi izvori, tuku samo od Svetoto ta e dokaz deka Bog ne napravil kompromis so grevot i gre{- pismo. Spored toa, izvor na negovite propovedi bila edinstve- nicite. no Bo`jata re~, Biblijata, {to e slu~aj i so Adventisti~kata Hristos ne dava nikakva mo`nost za kompromis koga go crkva i nejzinite vernici. precizira i go definira lozugot na na{ata vera ili na{eto kredo i koga n# povikuva: “Koj veruva vo mene kako {to e Adventistite i protestantskiot lozung “Sola kaàno vo Pismoto... Pregledajte gi Pismata... tie svedo~at skriptura”, kompromis ne e moèn za mene” (Jovan 7,38; 5,39). So drugi zborovi, lozung na va{ata vera i va{ kredo, ni @iveeme vo svet i vreme na kompromisi na site strani kaùva Hristos, mora da bide edinstveno “Sola skriptura” i podra~ja od ìvotot bez koi ne e mo`no da se ìvee - kom- ili “Samo Svetoto pismo”, i ni{to drugo. promisi vo brakot, vo semejstvoto, vo op{testvoto vo koe Denes vo svetot postojat samo dve verski dvièwa: Kato- ìveeme, kompromisi na svetskata scena vo politikata, vo li~kata crkva i Hristijanskata adventisti~ka crkva (Crk- ekonomijata, vo me|udràvnite relacii itn. Iako kompro- va na adventistite na sedmiot den). Amerikanskoto biblis- misite devalvirale i unu{tile mnogu temelni vrednosti vo ko zdruènie i drugi izvori Hristijanskata adventisti~ka ìvotot, bez niv ~ove{tvoto, koe e polarizirano i napnato crkva ja imenuvaat kako edinstvena univerzalno raspodele- do krajni mo`ni granici, bi eksplodiralo i is~eznalo. No, na protestantska veroispoved na svetot. i pokraj toa {to kompromisite se veli~ina so planetarni Katoli~kata crkva bara stroga poslu{nost kon svojot dimenzii, sepak, postoi podra~je na koe kompromis ne e sistem i tvrdi deka nedelata, kako nejzino ~edo, e znak i dokaz moèn. Toa e podra~jeto na apsolutnata Bo`ja vistina vo koja za nejziniot avtoritet, dodeka Hristijanskata adventisti~ka ne moè i ne smee nikoj da giba, da ja menuva i prilagoduva crkva povikuva na apsolutna poslu{nosta kon Boga i go izdig- spored terkot na svoite sfa}awa. nuva sedmiot saboten den kako integralen del na Desette “[to e vistina?” - pra{al vo svoe vreme Pilat koj mu zapovedi i na sevkupnata Bo`ja vistina i nauka dadena vo ne- sudel na Isusa. govata Re~, vo Biblijata. I, kako {to istaknuvaat katolici-

494 495 te, kompromis ne e moèn - ili apsolutna poslu{nost i pre- verata, nemaat nikakov dokaz za praznuvawe na nedelata. Po danost kon papata i kon katoli~kiot sistem, ili kon Boga i ova pra{awe Adventistite na sedmiot den se edinstveni dos- negovata Re~. ledni protestanti.”7 “Na{iot razum i na{eto zdravo rasuduvawe naloùvaat Sveta Katarina, straàr na Katoli~kata crkva, za ovaa da ja prifatime ednata ili drugata mo`nost: ili protestan- tema kaùva vaka: tizmot i praznuvawe na sabotniot den, ili katolicizmot i “Lu|eto koi smetaat deka Svetoto pismo treba da bide praznuvawe na nedelata. Kompromis ne e moèn.”1 edinstven avtoritet, logi~no treba da stanat Adventisti na Ova se dve krajno protivstaveni strani me|u koi mora sedmiot den i da praznuvaat sabota.”8 da izbie sudir - èstok sudir me|u dva avtoriteta - me|u pap- Po~ituvani, izborot e na{: Bo`jiot ili ~ove~kiot av- skiot i Bo`jiot avtoritet. I, kako {to istaknuva Katoli~- toritet! Bo`jite ili ~ove~kite zapovedi! Bo`jata sabota ili kata crkva, adventistite vo ovoj sudir nastapuvaat so avto- papskata nedela! Bo`jiot pe~at ili ìgot na yverot! Bog nema ritetot na Svetoto pismo. Vsu{nost, katolicite zaklu~uvaat da dozvoli negoviot avtoritet da se gazi. Pra{aweto na sabo- deka protestantite koi praznuvaat nedela im oddavaat po~est tata }e bide glaven predmet vo posledniot èstok sudir me|u nim, na papstvoto. ovie dva avtoriteta vo koj }e u~estvuva cel svet - i krajot e “Moète da ja pro~itate Biblijata od 1. Mojseeva do Ot- blizu! Sabotata }e go potrese svetot! krovenieto i nema da najdete nitu eden edinstven stih koj ja avtorizira svetosta na nedelata. Pismoto naglasuva versko Pravoslavnata crkva za Biblijata praznuvawe na sabotata, den koj nie nikoga{ ne go praznuvame.”2 Crkvata tvrdi: “Gospod Isus Hristos celosno se identifi- “Nezavisno od toa {to go tvrdat, protestantite koi praz- kuva so svojata Crkva, a ne so Biblijata. Samata Biblija e nuvaat nedela go prifa}aat avtoritetot na Katoli~kata crk- kniga na Crkvata i bez Crkvata taa ne moè da se razbere. va.”3 I onoj {to go bara Hrista Spasitelot nadvor od negovata “Koga protestantite bi ja slu{ale Biblijata, tie Boga Crkva, nikoga{ nema da go vidi negovoto lice, osven vo sudbi go oboàvale vo sabota. So praznuvaweto na nedelata tie niot den.” “Bez Crkvata ne bi postoelo ni Svetoto pismo.” go po~ituvaat zakonot na Katoli~kata crkva.”4 “Protestantizmot go otfrla avtoritetot na Rimokato- Odgovor: Golem apsurd e da se tvrdi takvo ne{to, deka “Gos- li~kata crkva, no toj nema nikakvo opravdanie za toa {to pod Isus Hristos celosno se identifikuva so svojata Crkva, praznuva nedela. Logi~no, protestantite bi trebalo da go a ne so Biblijata”, so {to Crkvata Biblijata ja potisnuva praznuvaat sedmiot den - sabotata.”5 na strana, ja stava vo vtor plan i pod svoja kontrola kako ne{- to sekundarno, postavuvaj}i se nad nea i pretvoraj}i ja vo Katoli~kata crkva: Samo Hristijanskata adven- orudie vo svojata raka za da gi postigne svoite nebibliski tisti~ka crkva ìvee spored Svetoto pismo celi. Ako ova tvrdewe na Pravoslavnata crkva e to~no, toga{ rabotite se postavuvaat glave~kum i nie so pravo se pra- “Adventistite se edinstveno hristijansko telo koe za {uvame vrz {to Hristos ja izgradi svojata Crkva? Zar Toj svoj u~itel ja ima Biblijata koja na svoite stranici ne sodr- izgradi kula (crkva) vo vozduh, bez temel? ì nikakov dokaz za zamena na sedmiot so prviot den na sed- Dragi moi, Hristos na svojata gradba, na svoeto telo na micata. Ottamu i nivnoto ime ‘Adventisti na sedmiot den’.”6 zemjata ili na svojata Crkva, prvo $ izgradi i $ postavi te- “Katoli~kata crkva svetosta na sabotata ja prenela na mel, $ dade Biblija, svoja nauka, $ dade proroci i apostoli, nedela spored pravoto na boèstveniot, nepogre{en av- i ja povika vrz toj temel, i edinstveno vrz toj temel da go toritet {to $ go dal nejziniot Osnova~, Isus Hristos. Pro- gradi svoeto spasenie. Toj ne moè da go zaobikoli temelot, testantite, koi tvrdat deka Biblijata im e osnoven vodi~ vo da ja preskokne Biblijata i nadvor od nea da se identifiku-

496 497 tatot. Izvor na vistinata e samo Biblijata i nikoj drug. Nad- va so Crkvata koja treba da bide vtemelena na nea. Vsu{nost, vor od Bo`jata re~ nema izvor na vistinata. Samo Sola skrip- bez Biblijata ne bi postoela Crkvata, a ne obratno, kako {to tura i ni{to drugo. “Koj veruva vo mene kako {to kaùva Pis- tvrdi taa, deka “bez nea ne bi postoelo ni Svetoto pismo”. moto”, ne poinaku, ne kako {to kaùva crkvata. Toa se Hris- Od druga strana, ako Hristos i se identifikuva so Crk- tovi zborovi. vata, Toj toa go pravi so svojata, ili so bibliskata Crkva, a Pravoslavnata i Katoli~kata crkva navistina se stolb ne so Pravoslavnata, so Katoli~kata i so pogolem broj na i tvrdina, no ne na bibliskata, tuku na svojata crkovna nau- protestantskite crkvi koi se nadvor od Biblijata i koi, ka, stolb i tvrdina na predanieto, na tradicijata, koi se namesto Biblijata kako Bo`ji temel, imaat svoi, ~ove~ki te- daleku od izvorot na vistinata, daleku od Biblijata. Verata meli. na vernicite na vistinskata Bo`ja crkva ne se temeli na ni- Ponatamu, crkvata tvrdi: “Onoj {to go bara Hrista Spa- kakov klimav crkoven temel. Tie kako vernici se “nadyidani sitelot nadvor od negovata (pravoslavnata) Crkva, nikoga{ vrz vistinskiot temel - vrz apostolite i prorocite - a te- nema da go vidi negovoto lice, osven vo sudniot den.” Ako melen kamen e sam Isus Hristos. Vo nego celata zgrada, cvrs- ima nekakva vistina i vo ova tvrdewe na na{ite bra}a pra- to povrzana, raste vo svet hram (crkva) vo Gospoda” (Efes- voslavni, toa se odnesuva na vistinskata Hristova crkva za cite 2,19-22). Po~ituvani, toa se vistinski vernici, toa e koja zboruvavme, a ne na nekoja druga koja samata sebesi si vistinska, pravoverna, Gospodova crkva, “stolb i tvrdina na dava takvi prerogativi i se proglasuva za sveta i vistinska. vistinata”, ~ij{to temel se Hristos i prorocite i aposto- No spasenieto ne e vrzano isklu~ivo za pripadnosta na crk- lite, a ne nekakvo predanie i tradicija. vata, za{to vo Bo`jeto carstvo, pokraj vernicite na vistinskata Hristova crkva, koi ja znaele vistinata i ìveele Crkvata tvrdi: “Pogre{no e da se misli deka Biblijata sa- spored nea, }e ima i golemo mnozinstvo spaseni od site dru- ma e dovolna i deka samata sebesi se tolkuva, za{to taa sama gi crkvi, a i mnozinstvo takvi koi nikoga{ ne pripa|ale na po sebe ne moè da dade odgovor na nitu edno pra{awe.” “Bib- nitu edna crkva, na koi ne im bila otkriena izvornata biblijata bez Crkvata ne moè da se razbere!” liska vistina, a ìveele spored svojata sovest. Nim Bog }e im sudi spored stepenot na nivnite soznanija (Rimj. 2,11-15). Odgovor: Ne $ prilega na Pravoslavnata crkva taka da tvr- Sega nie }e postavime obratno tvrdewe: Onoj {to go bara di za Biblijata. No taa nema drug izlez i e prisilena taka Hrista Spasitelot vo svojata crkva (vo pravoslavnata, vo da postapuva so Bo`jata kniga, da ja turne nastrana i da se katoli~kata, vo protestantskite crkvi, pa i vo adventisti- postavi nad nea, bidej}i zad ova nejzino tvrdewe se krie nej- ~kata crkva), no nadvor od Biblijata i nadvor od Bo`jiot zinata dlaboka cel, mo`nost za silna manipulacija so neupa- zakon - zna~i, site vernici na spomenatite crkvi, zaedno so tenite vernici, za {to ve}e e zboruvano i }e se zboruva svoite voda~i i teolozi, koi znaele za Desette Bo`ji zapove- podocna. Ovde samo istaknuvame deka Biblijata e komplet- di, a gazele makar i edna od niv, “nikoga{ nema da go vidat no Bo`je otkrovenie dadeno na ~ove{tvoto. Golem apsurd i Hristovoto lice, osven vo sudniot den” (Jakov 2,10-12). besmisleno e tvrdeweto deka “Biblijata sama po sebe ne moè da dade odgovor na nitu edno pra{awe”. Naprotiv, prosvetlen Crkvata tvrdi: “Apostol Pavle ne rekol deka Svetoto pis- od Svetiot Duh, nea moè da ja tolkuva i da ja razbere sekoj mo e stolb i tvrdina na vistinata, tuku deka Crkvata e stolb ~ovek {to saka da ja razbere i moè da dobie odgovor na site i izvor na vistinata.” svoi pra{awa. Ne e potrebno Crkvata da ni ja tolkuva Bib- Odgovor: To~no e i neporeklivo toa deka Crkvata e stolb lijata, za{to taa toa go pravi na svoj na~in, samovolno i i tvrdina na vistinata, no stolb i tvrdina na izvornata, na sprotivno na samata Biblija. Nie i ovde pak se povikuvame bibliskata vistina. “Jas sum pat, vistina i ìvot ve~en” (Jo- i postojano }e se povikuvame na Hrista koj kaùva: “Koj veru- van 14,6), kategori~en e Isus Hristos. Crkvata ne e pat, u{te va vo mene kako {to kaùva Pismoto”, bidej}i Pismoto e pomalku e izvor na bibliskata vistina, kako {to tvrdi ci-

498 499 tretiot Kartagenski sobor, okolu 397 g. dal celosen spisok kompletno i najkompletno Bo`je otkrovenie koe dava odgo- na kanonskite knigi na Stariot i Noviot zavet. Taka kone~- vor na site pra{awa povrzani so na{eto spasenie. Ne e po- no e oformeno Svetoto pismo na Noviot zavet koj se sostoi trebno Crkvata da go dopolnuva Hrista. od 27 knigi.” I prodolùva: “Biblijata e kniga na Crkvata i zatoa bez Crkvata taa ne moè da se razbere.” “Svetoto pis- Crkvata tvrdi: “Nadvor od Crkvata Biblijata go gubi zna- mo ne moè pravilno da se razbere bez svetoto predanie.” ~eweto na sveta kniga, za{to ja obesvetuvaat onie koi se sluàt so nea nadvor od Crkvata, tolkuvaj}i ja samovolno... Odgovor: “Ako ne go prifati{ avtoritetot i nepogre{nosta Dali dene{nite eretici (sektanti) moàt sebesi da se sme- na Crkvata, kako }e moè{ da go prifati{ avtoritetot i taat za podobri poznava~i na Hristovata nauka?” nepogre{nosta na Svetoto pismo?” - pra{uvaat pravoslavnite teolozi. No edinstvenoto apsolutno Bo`je merilo, Biblijata Odgovor: Biblijata ostanuva sveta i vo racete na najgole- ili Svetoto pismo, kako edinstvena Bo`ja vaga za gre{nost i miot bezbo`nik i gre{nik. Nea nikoj ne moè da ja obesve- nepogre{nost, kaùva deka tokmu tradicionalnata Crkva od ti, da $ ja odzeme svetosta, za{to taa e “ìva Bo`ja re~, ostra glava do petici e gre{na i pogre{na. Toa go potvrduva i nej- od obete strani.... (Evreite 4,12). Vsu{nost, Bog so taa cel i zinata istorija pi{uvana so crveni bukvi. Kakva e taa bez- ja dal Biblijata - taa da dojde vo racete na sekoj gr{nik i gre{na Crkva koja ostavila zad sebe tolku krvava i gre{na “eretik” za da go soo~i so negoviot grev, da mu kaè deka e istorija, crkva koja nosi na sebe bezbrojni toni proleana gre{nik, deka “plata za grevot e smrt” (Rimjanite 6,23) i da nevina ~ove~ka krv? Moè li nekoj da bide bezgre{en so okr- mu ukaè na Isusa Hrista kako negov spasitel koj moè da vaveni race? Ako go prifatime “avtoritetot i nepogre{- go oslobodi od grevot i da mu podari ìvot ve~en. Biblija- nosta na Crkvata”, toga{ pogre{no e i bez avtoritet Sveto- ta treba da odi nadvor od Crkvata i neposredno da mu bide to pismo koe kaùva deka Crkvata e pogre{na. No “avtorite- dostapna na sekoj ìtel na ovaa zemja. Pravoslavnata crkva tot i nepogre{nosta na Svetoto pismo” nie gi prifa}ame treba da izleze nadvor od svoite nacionalni granici, da stane zatoa {to toa ne e crkovna, tuku Bo`ja kniga. dinami~na evangelska crkva i na sekoj ìtel na ovaa gre{na Ponatamu, Pravoslavnata crkva tvrdi deka na crkovnite planeta da mu dade vo raka Bo`ja re~, Biblija. sobori taa go formirala i na svetot mu go podarila kano- A za toa “dali dene{nite eretici (sektanti) moàt sebe- not na Stariot i Noviot zavet. Navodno taa gi prepoznava- si da se smetaat za podobri poznava~i na Hristovata nauka”, la, gi odbirala, odlu~uvala i odlu~ila koi knigi se kanon- im ostavame na na{ite ceneti ~itateli sami da ocenat ~i- ski, inspirirani, i koi }e vlezat vo kanonot. Spored toa, bi- taj}i ja ovaa kniga koja{to ja napi{al eden, spored pravo- dej}i navodno nejzina e zaslugata {to nie denes vo raka ja ima- slavieto, “adventist eretik”. me Biblijata kako nejzino delo, edinstveno taa ima ekskluzivno pravo i samo taa znae ispravno da ni ja tolkuva i da n# Crkvata tvrdi: “Crkvata e taa koja kone~no odredila koi so~uva da ne go zgre{ime patot za Bo`jeto carstvo. knigi }e go so~inuvaat Pismoto. Taa go proizvela... go napi- No da si postavime edno sosem razumno pra{awe: Dali {ala... go odbranila i go so~uvala do dene{en den.” “Ako ne bibliskite spisi se vdahnati ili inspirirani zatoa {to niv go prifati{ avtoritetot i nepogre{nosta na Crkvata, kako gi inspiriral li~no Bog so Svetiot Duh, ili pak tie se in- }e moè{ da go prifati{ avtoritetot i nepogre{nosta na spirirani zatoa {to tradicionalnata Crkva proglasila deka Svetoto pismo? Pravoslavnata crkva e taa koja odlu~ila koi se inspirirani? Pra{aweto e takvo {to samoto na sebe si knigi na Noviot zavet moàt da vlezat vo sostav na Svetoto odgovara: Re{ava~kata uloga pri nastanuvaweto na Pismoto pismo. Odlukite na Vselenskata crkva koi taa gi formulira- mu pripa|a na Boga i Crkvata mora seriozno da si go prela na svoite sveti sobori mora da gi prifatat site hristi- ispita zna~eweto na svojata uloga. jani. Bez Crkvata ne bi postoelo ni Svetoto pismo.” “Duri

500 501 Biblii odreden broj apokrifni knigi koi se neprifatlivi Po~ituvani, pred s#, Biblijata e Bo`ja, a ne “kniga na za protestantite, za{to tie ne se dadeni so boèstvena inspi- Crkvata”, kako {to tvrdi taa. Bog e nejzin avtor, a ne Crk- racija. vata. I kone~no, Bog odredil i odlu~il koi knigi }e go so~i- Da zaokruìme! Pokraj kanonskite knigi, inspirirani nuvaat Pismoto i Toj dal celosen spisok na kanonskite kni- od Svetiot Duh, vo prvite vekovi postoele i niza drugi spi- gi na Stariot i Noviot zavet. Crkvata i da sakala, a verojatno i sakala i se obiduvala da postapi poinaku, da sostavi si koi se borele za kanonski status, no vernicite napravile poinakov kanon, no ne moèla, za{to Bog ne dozvolil poinak- razlika me|u niv, prifa}aj}i gi prvite kako knigi dadeni od vi re{enija. Bog upravuval so situacijata i taka gi vodel Boga, a otfrlaj}i gi vtorite kako la`ni, pottureni ili apo- okolnostite za da go dobieme tokmu ovoj kanon {to go ima- krifni. me denes, a ne nekoj drug. Pismoto go napi{ale negovi odbrani lu|e, proroci i apostoli, i Toj go odbranil i go so~uval Katoli~kata crkva za sebe i za Biblijata do dene{en den, a }e go so~uva s# do krajot na svetot, za{to samiot kaùva: “Neboto i zemjata }e pominat, no moite “Crkvata kompletno go otkriva patot na spasenieto.” zborovi nema da pominat” (Luka 21,33). “Crkvata e vrata za neboto” (a Hristos veli: “Jas sum Zna~i, Pismoto ne go napi{ala Pravoslavnata crkva, tuku Bo`ji proroci i apostoli koi ne se nejzini vernici, i taa ne vrata”, a ne Crkvata - Jovan 10,9). moè niv da gi prisvojuva za sebe, za{to tie ne $ pripa|aat nejze “Potpiraj}i se na Pismoto i na predanieto (tradicija- za da se kiti so niv. Tie mu pripa|aat na celoto ~ove{tvo. ta), Sovetot u~i deka Crkvata (katoli~kata), toj poklonik Biblijata ne e ni~ij monopol. Crkvata moè da ima mona zemjata, e neophoden za spasenieto.” nopol nad predanieto, nad svojata crkovna nauka i doktrina “Crkvata gi obedinuva site pati{ta na spasenieto.” {to samata si ja sozdala, zad koja stojat nejzinite crkovni “Nema tolku golem grev koj Crkvata ne moè da go pros- velikani, no ne i monopol nad Biblijata i bibliskata nau- ti.” ka {to ja sozdavale bibliskite li~nosti ~ii{to imiwa gi “Crkvata ima mo} da gi pro{tava grevovite na krsteni- nao|ame na nejzinite sveti stranici. Biblijata e Bo`ja re~, te vernici.” op{to~ove~ko duhovno bogatstvo i nasledstvo. Zatoa Crkva- “Ako Crkvata ne gi prosti grevovite, nema nade` za ve- ta ne moè nea da ja proglasi za svoe neprikosnoveno nasled- ~en ìvot.” (Katoli~ki katihizis na hristijanskata vera) stvo, za svoja kniga, da ja stavi pod svoja kontrola i da se posta- Od privedenite citati se gleda deka Pravoslavnata i vi nad nea so isklu~itelno pravo edinstveno taa da ja tolkuva Katoli~kata crkva imaat sli~na teologija. kako {to $ odgovara nejze. Taa, kolku {to im pripa|a na hristijanite, vo ista mera im pripa|a i na nehristijanite. I starozavetnata i tradicionalnata Crkva, Bidej}i Biblijata e Bo`ja kniga, Bog preku Svetiot Duh koi u~estvuvale vo kanoniziraweto na Svetoto se pogriìl taa do nas da stigne vo izvorna forma, onaka pismo, pa|aat pod negov udar! kako {to ja napi{ale prorocite i apostolite, kako {to predvidel Bog. Koga Bog bi $ prepu{til na Pravoslavnata crk- Iako tradicionalnata Crkva u~estvuvala vo kanonizi- va taa da ni go sostavi bibliskiot kanon na svetite knigi, raweto na Pismoto, toa ne $ dava pravo da se udira v gradi, taa sigurno bi ni sostavila svoja Biblija vo koja bi gi pri- da se gordee i da tvrdi deka Bog ja po~estil so taa edinstve- brala i site apokrifi {to kruèle me|u vernicite vo pr- na privilegija kako dokaz deka tokmu taa e vistinska Bo`ja vite vekovi, koi $ odat nejze na raka i na koi se povikuva crkva, deka poradi toa Pismoto e nejzino i deka edinstveno branej}i go svoeto predanie, no taa bi bila pravoslavna, a taa znae, treba i ima pravo da ni go tolkuva. Biblijata ne e ne Bo`ja Biblija. Vsu{nost, kako {to e ve}e kaàno, i Pra- nikakva èlezna kutija zaklu~ena i zakatan~ena so devet voslavnata i Katoli~kata crkva pribrale i vnele vo svoite klu~evi i katanci i nejze (na Crkvata) nikoj, pa nitu Bog,

502 503 starite, tuku jadat leb so neizmieni race?” - mu velat fari- ne $ gi dal klu~evite od taa kutija za da ni ja otklu~uva i seite na Isusa. “A Isus im re~e: ‘Ovoj narod so usta me po~i- zaklu~uva, samovolno na pokaz da ni gi iznesuva i po svoja tuva, a negovoto srce e daleku od mene; zaludno me po~ituva volja da ni gi tolkuva nejzinte vistini. koga propoveda u~ewa koi vsu{nost se ~ove~ki zapovedi. Vie Ako e taa Bo`ja kniga, nameneta za sekoj ~ovek, toga{ ja ostavate Bo`jata zapoved, a se drìte za ~ove~koto preda- Bog se potrudil i ja dal vo takov oblik za da ja razbere sekoj nie. Na ubav na~in ja ukinuvate’, prodolìl Toj, ‘Bo`jata ~ovek, bez posebni tolkuvawa na koj i da e odnadvor. Bibli- zapoved za da go zapazite va{eto predanie.’” “Ete, va{ata jata se tolkuva samata sebesi, za{to Bog, koga ni ja dal, sta- ku}a }e vi ostane pusta” (Marko 7,5-9; Matej 23,38). vil vo nea i svoe jasno vnatre{no tolkuvawe, dostapno i raz- Taka, po~ituvani, od svetskata scena is~eznala najbleskot- birlivo za sekoj ~ovek {to ja ~ita, bez nikakva komplikuva- nata svetska starozavetna Crkva, se urnala najvisokata duhovna i sloèna asistencija na Crkvata koja tvrdi deka taa e na kula svetilka koja, spored Bo`jata zamisla i plan, treba- nejzina kniga i deka bez nea i bez “predanieto ne moè pra- lo da gi osvetli site narodi so Bo`jata bibliska nauka; is~ez- vilno da se razbere”. nal najsilniot duhoven svetski centar, Erusalim, kon koj Crkvata ne go inspirirala svetiot kanon, tuku inspi- trebalo da vodat site pati{ta i da bidat naso~eni o~ite na racijata e od Boga i zatoa toj ne e nejzin, tuku Bo`ji i Bog ne cel svet, na site narodi, i od koj trebalo da se {iri sinaj- $ dal nejze nikakvi posebni, eksluzivni prava nad nego, os- skiot Bo`ji zakon i Bo`jeto spasenie. Od starozavetnata ven da ìvee spored nego. Crkva ostanal samo istoriski zapis za nejzinata golemina i slava. Zo{to? Zatoa {to ne ìveela spored kanonot vo ~ie- I starozavetnata Bo`ja crkva u~estvuvala vo kanonizi- {to kanonizirawe u~estvuvala i, kako {to rekovme, pokraj raweto na Stariot zavet. Toa e edinstven slu~aj vo istorija- Bo`jiot kanon, vovela svoj, ~ove~ki kanon, usno predanie, ta cel eden narod, izraelskiot, li~no da u~estvuva vo kano- sprotivno (antipod) na Biblijata. niziraweto na srcevinata na Stariot zavet, koga li~no gle- Istiot pat go izoduva i tradicionalnata Crkva od koja dal i slu{al kako Bog go postavuva temelot i stoèrot na isto taka }e ostanat samo istoriski zapisi poradi nejzinite Stariot zavet - davaj}i go svojot zakon na Sinaj. ogromni otstapki od Bo`jiot bibliski kanon, vo ~ie{to Bog starozavetnata Crkva vo pustinata ja povikuva i $ kanonizirawe, kako {to samata tvrdi, u~estvuvala. dava mo`nost i privilegija da u~estvuva vo kanonizirawe- Za tradicionalnata Crkva, pretstavena vo Biblijata so to, $ go dava starozavetniot kanon vo nasledstvo ne zatoa {to “èna pijana od krvta na svetite i od krvta na Isusovite taa e pravedna nitu zatoa {to e vistinska Bo`ja crkva. Taa svedoci”, i za vistinskata Bo`ja crkva kako “Hristova neves- e dlaboko idolopokloni~ka crkva, koja u{te na Sinaj, dode- ta”, davame detalen opis vo glvata naslovena kako “Biblis- ka Bog prestojuva na negovite visovi, pa|a vo idolopoklon- ki armagedon”. stvo, koe so tekot na vremeto se prodlabuva i prerasnuva vo hroni~no. Bog $ go dava svojot kanon ne za da se fali so nego, tuku da ìvee spored nego, za da ja isceli i is~isti od idolo- Tradicionalnata Crkva i nejzinite istoriski poklonstvoto i od site drugi bezzakonija i da ja spasi od pro- crkovni sobori - nejzinata sobornost pasta {to na kraj neminovno usledila. No, namesto toa, starozavetnata Crkva, isto kako i tra- “Odlukite na vselenskata Crkva, koi taa gi formulira- dicionalnata (pravoslavnata i katoli~kata) podocna, izlegla na svoite sveti sobori, mora da gi prifatat site hristija- la od gabaritite na kanonot na Stariot zavet, go pogazila ni”, bara od nas tradicionalnata Crkva. Bo`jiot zakon i paralelno so Bo`jiot pi{an kanon vovela Na crkovnite sobori utvrdena e crkovna dogma spored usno predanie, usten kanon, pridavaj}i mu ista va`nost i ized- koja tradicionalnata Crkva ima apostolsko preemstvo ili na~uvaj}i go so pi{aniot. Hristos toa ne go prifa}a: “Zo{to apostolski kontinuitet - apostolsko nasledstvo. tvoite u~enici ne ìveat spored predanieto (tradicijata) na No kakva smisla ima da se veruva vo nasledno pravo na zvani~nata Crkva koja tvrdi deka poteknuva direktno od

504 505 moto i soborskite odluki se plod na dejstvuvaweto na Sveti- apostolite, a so toa i od Hrista, kako svoevremeno {to go ot Duh, bidej}i ~esto tie me|usebno ostro se protivstavuvaat, formuliral toa Tertulijan, koga istiot toj avtor, raspravaj- i vrz osnova na {to Crkvata go proglasuva za eretik onoj koj }i za toga{nite zatvrdeni obi~ai za trojno nurkawe pri kr{- ne go ispoveduva u~eweto na patristi~arite? tenieto, za prinesuvawe darovi za mrtvite, za upotreba na Prifa}aweto na radikalniot princip na sobornost na krstot i za monogu drugi ne{ta, moral da priznae: “Ako za Crkvata vodi kon u{te pogolemi anomalii, za{to doa|a vo ovie i za drugi takvi propisi barate pozitivni bibliski pra{awe samata smisla na Biblijata, od koja ostanuva samo naredbi, vie nema da najdete nitu edna takva naredba. Tradici- nejziniot istoriografski del, dodeka za nejziniot doktrina- jata e niven izvor, obi~aite gi potvrduvaat i verata gi drì.” len del bi re{avala Crkvata. Vo sekoj slu~aj bi sledelo deka Spored utvrdenata dogma, svetoto predanie e postaro od Pismoto e nepovrzan zbir na protivre~ni stavovi koi site Pismoto, a spored zborovite na apostol Jovan (Jovan 21,25) za sebe tvrdat deka poteknuvaat od eden ist i nepromenliv i poop{irno. No kako da se odnesuvame sprema predanieto Bog. koga vo mnogu slu~ai toa e vo ostra sprotivnost so Pismo- Poradi toa, ne e mo`no da se zaklu~i ni{to drugo osven to? Pokraj toa, mnogubrojni istraùva~i jasno pokaàle deka deka najgolema izmama i samoizmama na tradicionalnata Crk- mnogu dogmi na ovie crkvi imaat svoj poznat istoriski iz- va i najgolem grev {to go napravila, e tokmu toj grev - {to vor vo nehristijanskata misla. Dali toga{ moème da pri- ja ispraznila Biblijata od nejzinata izvorna proro~ka i apos- fatime deka tie stavovi poteknuvaat od apostolite? tolska, Bo`ja sodrìna i nauka, i {to od nea sozdala prazna Koj e merodaven da gi tolkuva apostolite, da ja tolkuva ~erupka vo koja smestila ~udni predanija i ja napolnila so Biblijata? Dali posleden zbor vo site nejzini doktrinalni svoja crkovna, soborska nauka i teologija sprotivni na Bib- pra{awa ima samata Biblija ili Crkvata? lijata. Neprostlivo e zloto {to go izvadila od nea Bo`jiot Da gi razgledame posledicite od gledi{teto koe pri kanon i na negovo mesto postavila svoj soborski kanon, kanon tolkuvaweto na Pismoto poa|a od principot na sobornosta, {to go sozdale i prifatile crkovnite stare{ini na nejzi- {to podrazbira deka soborite na crkovnite stare{ini se nite istoriski sveti sobori. Taa go zadu{ila Bo`jiot glas kanon koj edinstveno e merodaven da ja tolkuva Biblijata i vo nea: “Taka kaùva Gospod Bog”, zamenuvaj}i go so: “Taka deka sekoj obid da se otfrlat odlukite na tie istoriski sobo- kaùva Crkvata! Taka kaùvaat odlukite na svetite crkov- ri odnapred e osuden kako ereti~ki i nebibliski. Najkratko ni sobori!” Mu ja odzela na Boga Biblijata kako negova Re~ kaàno, spored toj princip, bibliskite vistini mora da se i si ja pripi{ala sebesi kako “Kniga na Crkvata”. Toa e razgleduvaat samo niz o~ilata na soborskite propisi koi se ogromen grev koj $ visi na tradicionalnata Crkva na vrat i najmerodavni da se razbere Pismoto. tovar {to go obremenuva nejziniot grb i gi pritiska nej- No postoi istoriski problem. Tradicionalnata Crkva zinite ple}i; tegovi so ogromna teìna na nozete, istoris- prifatila stavovi koi Biblijata kategori~no gi osuduva. Na ki hipoteki od koi ne moè da se oslobodi i dolg {to ne primer, sekoja promena na koja bilo zapoved od Dekalogot za moè da go isplati. Istorijata od nea ima ogromni poba- Biblijata e neprifatliv stav, a Crkvata promenila dve od ruvawa {to taa vo nikoj slu~aj ne moè da gi namiri. Desette Bo`ji zapovedi, vtorata i ~etvrtata. Crkvata e svesna za seto ova, no gi zatvora o~ite pred Ponatamu, spored Crkvata, soborskite odluki se mero- ovaa o~igledna vistina, za{to nema drug izlez. Premnogu se davni pri tolkuvaweto na site doktrinalni pra{awa, neza- oddale~ila od izvorot na vistinata, od Bo`jata re~ i potona- visno od toa kako tie se re{eni vo Biblijata. Toa e edins- la vo matnite vodi na predanijata, sozdavaj}i ogromen ambis, tven moèn izlez za site koi go poddrùvaat principot na bezdna {to zjae me|u nea i Biblijata, bezdna {to taa ne moè sobornost, bidej}i s# drugo bi vodelo vo bezizlez. No tuka da ja premosti. Namesto da se vrati i da ja poslu{a Hristo- mora da se odgovori na pra{aweto - vrz osnova na {to crkov- vata zapoved: “Koj veruva vo mene kako {to kaùva Pismo- nite otci (patres - patristi~ari) prifatile gledi{ta spro- to...” (Jovan 7,38), taa pobrgu so me~, so krv i ogan }e ja bra- tivni na Pismoto, za{to apsurdno e da se tvrdi deka i Pis-

506 507 ni svojata sobornost i svoite soborski odluki, kako {to pra- Crkovniot sobor vo Taragon donel pravilo: “Nikoj ne vela vo minatoto. smee da gi poseduva knigite na Stariot i Noviot zavet na rimski jazik, i ako nekoj gi poseduva, mora da mu gi predade Zaedno so Biblijata Crkvata gi spaluvala i nej- na lokalniot biskup vo rok od osum dena po objavuvaweto na zinite ~itateli ovoj dekret za da bidat spaleni.”11 Zna~i, za vreme na “mrakoumieto” (sredniot mra~en vek), Koga Crkvata $ ja odzela prvi~nata primarna uloga na Biblijata bila privilegija samo na sve{tenicite i edin- Biblijata kako edinstven temel na hristijanstvoto i na spa- stveno tie moèle nea da mu ja tolkuvaat na narodot, no na senieto voop{to, koga ja potisnala nastrana kako ne{to se- svoj na~in. I denes, vo ova vreme na dene{noto “visokoumie”, kundarno i si ja podredila sebesi, izdignuvaj}i se nad nea, rabotite su{tinski ne se izmenile. Dene{nite teolozi na uvidela i utvrdila deka taa e me~ so “dve ostrici” koj }e ja narodot mu davaat vo race gotova, na svoj na~in protolkuva- par~osa seta nejzina soborna arihtektura. I, kako {to ve}e na, preraskaàna, predigestirana Biblija, obremeneta so be{e kaàno porano, toga{ so site sili se dignala protiv ~ove~ki mislewa i sfa}awa, sprotivni od nejziniot gene- nea da ja uni{ti, da se oslobodi od nejzinite silni obvinenija ralen kurs i orientacija. i tovar {to $ nate`nal na sovesta poradi silnite otstapki Koga stanalo o~igledno deka Biblijata ne moè da ja i skr{nuvawa od vistinskiot pat. Taa borba {to ja vodela uni{ti i so toa da se oslobodi od nea, Crkvata, za da ja ota- Crkvata protiv Biblijata bila èstoka i dolgotrajna, taka pi nejzinata ostrica i da gi zapazi svoite pozicii, po~nala {to vo odredeni istoiski periodi moèle da se najdat odvaj da primenuva druga taktika, da bara drugi ekstremno nedo- nekolku nejzini primeroci. No bidej}i taa e Bo`ja kniga, pustlivi re{enija. Taa, kako {to ve}e kaàvme, izleguva pred Bog se pogriìl da gi pomine site holokausti i golgoti i nas so ~udni tvrdewa: “Biblija e kniga na Crkvata.” “Bibli- vo na{i race da pristigne vo izvorna forma kako Bo`ja re~. So vekovi sve{tenstvoto ja zabranuvalo Biblijata i taa jata bez Crkvata ne moè da se razbere.” “Svetoto pismo ne ne bila dostapna za obi~niot ~ovek. Postoelo vreme koga, moè pravilno da se razbere bez svetoto predanie.” “Pogre{- ako si bil faten so Biblija, bi te istrgale od tvojot dom, no e da se misli deka Biblijata sama e dovolna i deka samata bi te vrzale na stolb i ìv bi te zapalile pred tvojata ku}a. sebesi se tolkuva, za{to taa sama po sebe ne moè da dade od- Na soborot vo Tuluz crkovnite poglavari donele zakon: govor na nitu edno pra{awe.” “Bez Crkvata ne bi postoelo “Im se zabranuva na nesve{tenite lica da poseduvaat kopii ni Svetoto pismo”, itn., itn. na Stariot i Noviot zavet... Najstrogo im zabranuvame da gi Seto ova ukaùva na silnata èlba i poriv na Crkvata imaat spomenatite knigi na popularen govoren jazik.” “Kne- da se izdigne visoko nad ovaa sveta kniga, istata da ja pod- zovite na pokrainite treba vnimatelno da gi baraat eretici- jarmi, da ja stavi pod svoja kontrola i da ja pretvori vo svo- te vo nivnite ìveali{ta, vo nivnite zasolni{ta i vo {umi- ja krava od koja }e molze dirigirano mleko koe }e go zadovo- te; duri i nivnite podzemni sobirali{ta mora da bidat li nejziniot vkus i vkusot na nejzinite vernici. napolno zbri{ani.”9 No Biblijata e premnogu jasna i silna i ne podnesuva nikakva kamuflaà nitu blokada, za{to e ìva Bo`ja re~ koja Silniot papa Pie IX, koj na 13 juli 1870 g. ja objavil otfrla s# {to e ~ove~ko. Nejze ne moè ni{to da $ se napro~uenata katoli~ka dogma za nepogre{nost na papata, isto kalemi, da $ se pri{ie nitu da $ se zabeleì. Taa ne prifa- taka ja izdal i enciklikata (poslanie) “Silabus na gre{ki” }a nikakvi korekcii, dopolnuvawa, skusuvawa, prepravki, is- syllabos ( - popis; indeks na zabraneti knigi), so koja{to ja osu- pravki, modifikacii, prilagodbi, iskrivokol~uvawa, pogre{- dil liberalnata teologija, a Bibliskoto dru{tvo i distri- ni tolkuvawa... Zatoa tradicionalnata Crkva i Biblijata se bucijata na Svetoto pismo gi proglasil za vesnici na never- dva nepomirlivi antipoda me|u koi ne postoi nikakvo sood- stvo i eres. Toj silno go napadnal i odvojuvaweto na crkvata vetstvo nitu kakva i da e komplementarnost. Me|u crkovna- od dràvata.10

508 509 Taa se nao|a edinstveno vo Hristovata (pravoslavna) crkva, ta i bibliskata teologija nema nikakvo sovpa|awe nitu kak- a ne vo nekoja od ‘hristijanskite’ sekti”, itn. va i da e ednakvost. Postoi samo ogromna, nepremostliva razlika. Od ovie silni izjavi proizleguva deka Crkvata e “alfa i omega” na na{eto spasenie, a ne Hristos, kako {to ~itame Tradicionalnata Crkva e silna institucija vo Bo`jata re~ (Otkrovenie 1,8; 22,12.13). I navistina taa so silni instrumenti vo racete za da gi pokriva se postavuva nad Hrista koga tvrdi za sebe deka “bez Crkvata kardinalnite gre{ki od minatoto i da go drì nema spasenie”, “ako Crkvata ne gi prosti grevovite, nema verni{tvoto vo pokornost nade` za iden ìvot ili za ve~no osloboduvawe”. Vo interes na vistinata, ovde u{te edna{ istaknuvame @elna za apsolutna vlast i dominacija, Crkvata pravi deka silnite tvrdewa na Crkvata za koi zboruvame se su{ta drug krupen is~ekor: Namesto da izleze na teren kako evan- nevistina, za{to “nema drugo ime dadeno pod neboto so koe gelska crkva i da ja izvr{uva Hristovata zapoved - da mu go nie moème da se spasime” (Dela 4,12). Nema crkva, nema in- propoveda evangelieto na sekoj narod, pleme, koleno i jazik, stitucija, nema na~in, nema drug spasitel osven Isus Hris- taa izrasnuva vo silna centralizirana i avtoritativna in- tos. Tradicionalnata Crkva ne moè da pro{tava grevovi, stitucija so takva teologija koja $ dava odvrzani race da gi ne moè da mu dade spasenie nikomu. Nejzina zada~a treba da pokriva kardinalnite gre{ki od minatoto, obiduvaj}i se, bide vernicite da gi upatuva na Hrista koj edinsveno ima kako {to rekovme, da ja premosti bezdnata {to zjae me|u nea pravo da pro{tava grevovi i koj e edinstven Spasitel. Taa i Biblijata i uspe{no da dominira nad verni{tvoto. Pov- ne moè da postavuva drug temel na hristijanstvoto i na spase- toruvame del od nejzinata teologija so koja raspolaga kako nieto “za{to nikoj ne moè da postavi drug temel osven onoj silen instrument za da gi odrì svoite mega pozicii {to gi {to e postaven, koj e Isus Hristos” (1. Korin}anite 3,11). gradela niz vekovite. Za pekolot i pekolnite maki kako grda i monstruozna izmislica na Crkvata nie op{irno zboruvame vo knigava Katoli~kata crkva: “Crkvata e neophodna za spasenieto.” koga barame od Biblijata da ni dade vistinski informacii “Crkvata gi obedinuva site pati{ta na spasenieto.” “Nema za smrtta i za sostojbata na mrtvite. No kontekstot na ovaa tolku golem prekr{ok koj Crkvata ne moè da go prosti.” glava bara i ovde da progovorime ne{to i za toa. “Ako Crkvata ne gi prosti grevovite, nema nade` za iden Taa (Crkvata) prvo izmislila pekol, a potoa im veli ìvot ili za ve~no osloboduvawe.” na svoite vernici: “Crkvata moè da ve izbavi od pekolot” vo koj gi pra}a neposlu{nite vernici, a poslu{nite gi izba- Pravoslavnata crkva: “Bez Crkvata nema spasenie!” “Crk- vuva od “pekolnite maki”, so {to od niv sozdava disciplini- vata e na{a duhovna majka koja n# rodila so voda i so Duh pri rani poslu{nici i podanici. Nejze $ e potreba centralizi- kr{tenieto.” “Ostanete sinovi na Hristovata crkva, kako rana vlast kako nasu{en leb, koja Biblijata ne $ ja dava, za {to bile va{ite dedovci i pradedovci niz vekovite.” “Dr- cvrsto da gi drì dizginite vo svoi race, da ima stabilna ète se za va{ata majka Crkva za{to, Boè ne daj, i ako situacija i istata efikasno da ja kontrolira. ~ovek zamine vo pekol poradi svoite neispovedani i nepoka- Spored toa, Crkvata kako institucija, kako {to e ve}e jani grevovi, Crkvata moè da go izbavi so pomo{ na svoite kaàno, ima èlezna struktura; sve{tenstvoto vo svoi race liturgii dadeni od Boga, preku pomeni, milostina i `rtva.” ima silno orudie; vo svoite skladi{ta drì kolosalen i “Crkvata moè da ja izbavi du{ata od pekolot, od pekolnite ~udesno efikasen arsenal za postignuvawe na svoite celi - maki.” “Koj ja napu{til Crkvata, go nema ve}e Hrista, ne e ~istili{te, mitarstva i pekol - najsilen instrument za av- Bo`ji sin po darot na kr{tenieto, tuku stanuva sin na sa- toritativnost i za ogromna koncentracija na apsolutna vlast, tanata, za{to se otcepil od duhovnata majka i se zagubil.” bez mo`nost na vernicite za kakov i da e prigovor i pogo- “Nam, na pravoslavnite hristijani ni e poznata vistinata.

510 511 vor. Taa izgradila mamutski sistem na mo`nosti da go drì {to ja napi{al Bog so svojot ognen prst na kameni (ne na laikatot na uzda. drveni) plo~i na Sinaj: Za da go kontrolira i neboto, Crkvata tamu pratila il- “Pomni si da go praznuva{ sabotniot den! [est dena ra- jadnici svetci, posrednici i svoi pomo{nici (asistenti), so boti i svr{i gi site svoi raboti! A sedmi den e sabota, cel i od neboto da dobiva poddr{ka, potvrda i afirmacija odmor posveten na tvojot Gospod Bog. Toga{ nemoj da za svoite aktivnosti, za svojata do krajni mo`ni granici raboti{ nikakva rabota: ni ti, ni tvojot sin, ni tvojata paganizirana teologija {to ja sproveduva na zemjata. Zna~i, }erka, ni tvojot sluga, ni tvojata sluginka, ni tvojot vol, ni tradicionalnata hristijanska Crkva izgradila mo{ne efi- tvoeto magare, nitu pridojdeniot {to }e se najde vo tvojot kasni mehanizmi so ~ija pomo{ kompletno gi kontrolira i dom! Za{to Gospod za {est dena gi sozdade neboto, zemjata, zemjata i neboto. moreto i s# {to e vo niv, a vo sedmiot den se odmori. Zatoa O~igledno e nasledstvoto od anti~kite paganski sve{- Gospod go blagoslovi i go posveti sabotniot den” (2. Mojse- tenstva koi svoite vernici laici gi drèle na {trek i vo eva 20,8-11). Gospodin Ratomir, spored nas “najpravoslaven” i najra- pokornost, tvrdej}i deka tie imaat vlast da posreduvaat kaj dikalen teolog, koj najdlaboko potonal vo svojata pravoslavna boèstvoto na Sonceto i da go smilosaat za da mu naredi na teologija i najmnogu se oddale~il od izvornata bibliska teo- Sonceto da sveti. No, ako vernicite ne se poslu{ni, tie ne logija vo vrska so ova pra{awe, ovaa Bo`ja zapoved ja ~ita i posreduvaat, Sonceto }e se ugasi i svetot }e is~ezne. So paja tolkuva sosem naopaku koga kaùva: ganskoto sve{tenstvo napolno kompatibilna e tradicional- “Vo ~etvrtata zapoved, pod den za odmor se razbira nede- nata Crkva koga veli: “Bez Crkvata nema spasenie!” “Ako lata, a i site drugi praznici posveteni na Boga, na Presveta Crkvata ne gi prosti grevovite, nema nade` za iden ìvot Bogorodica i na svetitelite... Bog ne naredil da se praznuva ili za ve~no osloboduvawe.” “Onoj {to go bara Hrista Spa- sabotata, tuku sedmiot den da bide den za odmor. Sabota (sa- sitelot nadvor od negovata Crkva, nikoga{ nema da go vidi bat) e evrejski zbor i zna~i odmor” (str. 59). negovoto lice, osven vo sudniot den.” - Spored toa, za poslu{- Krajno kontroverzno, nerazbirlivo i mo{ne drsko! Bog nite vernici spasenie, a za neposlu{nite }e se ugasi Sonce- izri~no kaùva i zapoveda “da go praznuva{ sabotniot den”, to i - suden den i pekol! Pa, vernicite neka mu mislat! a Ratomir mu prkosi na Boga i kaùva: Ne! Bog “ne naredil da se praznuva sabotata”, i ni pojasnuva: “Sedmiot den da bide Kako eden sovremen pravoslaven teolog ja tolku- den za odmor.” - Pa sabota e sedmi den, gospodine! va Biblijata? Koga Bog ja izgovoril ovaa zapoved, zaedno so site drugi zapovedi (deset na broj) na Sinaj, 1.500 godini pred Hrista, Stanuva zbor za gospodin Ratomir Grozdanoski, istaknat Toj pred sebe go imal svojot narod (izraelskiot narod), a ne teolog i profesor na Bogoslovskiot fakultet vo Skopje. Vo “Presveta Bogorodica” i pravoslavnite “svetiteli”, koi vo negovata kniga “Dekalog, deset Bo`ji zapovedi”, Knigoizda- toa vreme voop{to ne postoele, nitu pak Bog niv gi imal na telstvo “Matica makedonska”, 1996 - Skopje, toj go tolkuva um koga gi izgovaral svoite zapovedi. Vo toa vreme u{te ne Bo`jiot zakon, Desette Bo`ji zapovedi. postoelo nitu hristijanstvoto, nitu Pravoslavnata nitu Koga zboruva za ~etvrtata Bo`ja zapoved, toj nea delum- Katoli~kata crkva, pa nitu nivnite svetiteli. Spored toa, no i namerno pogre{no i tendenciozno ni ja citira: “Spom- site deset Bo`ji zapovedi, me|u niv i ~etvrtata, se dadeni nuvaj si za denot na odmorot, za da go praznuva{. [est dena nadvor od pravoslavieto, vo drugo vreme i vo drug prostor. raboti i svr{i gi site raboti, a sedmiot den posveti go na Pa kako moè eden viden teolog na pravoslavieto vaka da Gospoda tvojot Bog” (str. 55). zboruva i vaka da ja tolkuva ~etvrtata Bo`ja zapoved? Gospodin Ratomir premnogu leèrno, samouvereno i so Molam, ova da go sporedime so integralniot tekst na nerazumna hrabrost, na koja nikoj ne bi trebalo da mu apla- ~etvrtata Bo`ja zapoved, taka kako {to ja izgovoril i kako

512 513 vetena, za{to nea ja blagoslovil i ja posvetil Bog, ne lu|eto. udira, giba tamu kade {to ne smee da giba - vo sinajskiot ogan Bog kaùva sabota e “moj svet den”, sabota e “Gospodov den”, na Desette Bo`ji zapovedi i nedelata ja bara na pogre{no ne nedela, ne “sveta nedela” (Isaija 58,13). mesto, kade {to ne moè da ja najde! Na nedelata voop{to Vo Biblijata site denovi, osven sabota, se imenuvani so ne $ e mestoto vo ~etvrtata Bo`ja zapoved koja e rezervira- redni broevi: prv den, vtor den, tret den... Nedelata e ime- na edinstveno za sabotata i za ni{to drugo. Vo nea nema mesto nuvana isklu~ivo kako “prv den” vo sedmicata, ili kako “tret nitu za nedelata, nitu za “site drugi praznici” {to gi spome- den spored Pismoto”. Za razlika od nea, i od site drugi deno- nuva toj, so koi se obiduva da ja zameni Bo`jata sveta sabota. vi, edinstveno sedmiot den, i vo ~etvrtata Bo`ja zapoved i Kako teolog, na gospodin Ratomir mora da mu se poznati na site drugi mesta, e imenuvan so ime: evrejski “{abat” istoriskite pati{ta za toa kako nastanala taa zamena na (odmor); kaj nas i vo mnogu jazici e prifaten kako sabota. sabotata so nedela koja e istoriska, a ne bibliska kategori- Spored toa, Bo`jiot “{abat” (ne e evrejski, tuku Bo`ji, ja. Mora da mu e poznata istorijata deka raskolot vo tradi- za {to ve}e dosta zboruvavme), koj zna~i odmor, se odnesuva cionalnata hristijanska Crkva vo 1054 g. puknal tokmu vo na sedmiot den, na sabotata, a ne na “nedelata i na site dru- sabota, za vreme na sabotnoto utrinsko bogosluènie vo crk- gi praznici”. vata Sv. Sofija vo Carigrad, i toa vo golema mera poradi Patem da kaème deka najpravoslavniot pravoslavec, gos- nesoglasijata vo vrska so sabotata koja{to so vekovi ja po~i- podin Ratomir, hristijanite adventisti, koi praznuvaat sabo- tuvala Isto~nata crkva, za {to ve}e op{irno zboruvavme. ta spored ~etvrtata Bo`ja zapoved, gi narekuva “sovremeni Tripati vo zapovedta Bog kaùva “sabota”: “Pomni si da eretici - sekti, odnosno, sabotari, koi se izjasnuvaat pro- go praznuva{ sabotniot den! ... sedmi den e sabota... Gospod tiv praznuvaweto na nedelata kako ‘Gospodov den’, den pos- go blagoslovi i go posveti sabotniot den”, a toj tvrdi: “Vo ~et- veten na Boga. Tie ja praznuvaat sabotata spored evrejskiot vrtata zapoved, pod den za odmor se razbira nedelata, a i site obi~aj. Iako znaat deka Evreite go ubija Gospoda Isusa Hris- drugi praznici posveteni na Boga, na Presveta Bogorodica ta zatoa {to ne ja praznuva{e sabotata, tie, sepak, se na stra- i na svetitelite...” nata na Hristovite ubijci i se protiv Hrista” (str. 59). - Navistina nesfatlivo, ~udno, bizarno, profano! Vrven Gospod neka vi e na pomo{, gospodine Ratomir, za ovaa va{a teolog na pravoslavieto, bez nitu malku stravod Boga, ja vadi notorna nevistina i laga! Obvinuvate cel eden narod za ubis- izvornata Bo`ja teologija od ~etvrtata Bo`ja zapoved i na tvo. Tvrdite deka Evreite se ubijci. Ne, Hrista ne go ubija nejzino mesto stava svoja pravoslavna teologija. Nitu eden Evreite, tuku evrejskite teolozi i sve{tenici. Ista vina i teolog, so koj raspravame vo knigava, ne vleguva tolku leko- grev pred Boga imate i vie, gospodine Ratomir, zaedno so misleno i so takva avantura vo sinajskiot ogan na ~etvrtata va{ite kolegi, pravoslavni teolozi i sve{tenici, za{to gi Bo`ja zapoved za da izmolze od nea poraka koja mu odgovara kr{ite i pogre{no mu gi pretstavuvate Bo`jite zapovedi na nemu. No, kako {to e kaàno vo knigava vo druga prigoda i pravoslavniot narod. vo drugi sli~ni okolnosti, i gospodin Ratomir so svojata Evrejskite teolozi i sve{tenici ne “go ubija Gospoda postapka vo vrska so ovaa Bo`ja zapoved se obiduva da molze Isusa Hrista zatoa {to ne ja praznuva{e sabotata”, tuku zatoa mleko od krava napravena od gips. {to Hristos javno go otkriva{e nivnoto licemerie i nivni- Bog to~no znael {to misli i kako da misli; to~no zna- ot grev (Matej 23. glava). Hristijanite adventisti ne se ere- el {to da napi{e, kako da napi{e, i taka napi{al, bez da tici i sekta. Tie ne “se na stranata na Hristovite ubijci” i im dade nitu najmala mo`nost na gospodin Ratomir i na ne- ne “se protiv Hrista”, kako {to tvrdi gospodin Ratomir. Ne! Tie se hristijani koi se na Hristova strana i pod Hristovo govite istomislenici da mislat poinaku: “Sabota”, “Sedmi zname, za{to gi dràt Bo`jite zapovedi i veruvaat i ìveat den e sabota!” tokmu onaka kako {to kaùva Hristos: “Koj veruva vo mene Zborovite vo ~etvrtata Bo`ja zapoved se Bo`ji zborovi, kako {to e kaàno vo Pismoto” (Jovan 7,38). ne Mojseevi. Vo niv ~itame deka sabota e blagoslovena i pos-

514 515 {to na Svetiot Duh mu se pripi{uva svojstvo da go zboruva Kako eden islamist ja tolkuva Biblijata? i da go kaùva ona {to go slu{a... Kolku {to znam jas, ova pra- {awe {to ni go nametnuva logikata, op{to zemeno ne e pred- Moris Bikaj (Maurice Bucaille), porane{en hristijanin, met na komentar... Dvata gr~ki glagola (slu{a i govori) de- koj go prifatil islamot kako svoja religija i stanal isla- finiraat akcii koi moàt da se odnesuvaat samo na su{testvo mist, vo Biblijata bara dokaz deka Isus Hristos ne e “alfa koe e nadareno so organ za sluh i organ za govor. Spored toa, i omega”. Negova glavna zada~a e da dokaè deka Hristos ne ne e mo`no tie da se primenat na Svetiot Duh. e posleden prorok, i svojot dokaz go bara i go nao|a me|u Zna~i, tekstot na ovoj pasus od Evangelieto spored Jo- Hristovite zborovi zapi{ani vo Evangelieto spored Jovan. van, takov kakov {to ni go prenele gr~kite rakopisi, sovr- Da gi slu{neme negovite argumenti: {eno e nerazbirliv ako go prifatime integralno so zboro- “Hristos opredelil kakov }e bide kone~niot voda~ kogo vite ‘Sveti Duh’ od re~enicata (14,26), ‘a Branitelot, pak lu|eto }e mora da go sledat po negovoto is~eznuvawe. Nego Duhot Sveti, kogo {to Otecot }e go prati vo moe ime...’. No (kone~niot voda~), edinstveno tekstot vo Evangelieto spored ako gi izostavime zborovite ‘Sveti Duh’ od ovaa re~enica, Jovan eksplicitno go ozna~uva so gr~koto imeParakletos (Para- celiot tekst na Jovan dobiva krajno jasna smisla. Toj, vpro- clet), {to zna~i branitel, posrednik.” ~em, e konkretiziran so eden drug tekst na evangelistot, so Svojata teologija toj ja potkrepuva so slednite biblis- Prvoto poslanie vtorata glava prviot stih, kade {to Jovan ki tekstovi: “Ako me qubite, pazete gi moite zapovedi. Jas go koristi istiot zbor ‘branitel’ za da go ozna~i ednostavno }e go pomolam Otecot i Toj }e vi dade drug Branitel za da Isusa kako posrednik kaj Boga. I spored Jovan 14,16, koga bide so vas doveka (Jovan 14,15-16). A Branitelot pak, Duhot Isus kaùva: ‘Jas }e go pomolam Otecot i Toj }e vi dade drug Sveti, kogo {to Otecot }e go prati vo moe ime, Toj }e ve Branitel...’, toj saka da kaè deka na lu|eto }e im bide pra- nau~i na s# i }e vi napomne za s# {to sum vi zboruval (14,26). ten eden ‘drug’ posrednik, kako i samiot toj {to bil, kaj Gos- Toj }e svedo~i za mene (15,26). Podobro e za vas jas da si oti- poda, vo tekot na svojot zemski ìvot. dam, oti, ako ne si otidam, Branitelot nema da dojde pri vas; Logi~no sme dovedeni do tamu, vo ‘branitelot’ spored ako pak, zaminam, }e vi go pratam. A Toj, koga }e dojde, }e go Jovan da gledame ~ove~ko su{testvo kakov {to bil i Isus, izobli~i svetot za grev, za pravda i za sud (16,7.8). A koga }e nadareno so sposobnosta za sluh i govor... Isus, zna~i, najavuva dojde Toj, Duhot na vistinata, }e ve upati vo sekoja vistina; deka Bog podocna }e isprati edno ~ove~ko su{testvo na zemno od sebe nema da zboruva, a }e govori {to }e ~ue i }e vi ja jata da ja odigra taa uloga koja Jovan ja definiral, ulogata kaè idninata. Toj mene }e me proslavi” (16,13.14). na prorok koj go slu{a glasot Bo`ji i im ja povtoruva na lu- “Hristijanite, prodolùva Bikaj, tvrdat deka ova ime |eto svojata poraka. ili titula (Paraclet), koe Jovan go upotrebuva ~etiri pati vo Zborovite ‘Sveti Duh’ vo bibliskiot tekst takov kakov svoeto evangelie, se odnesuva na Svetiot Duh i edna{ vo svo- {to go imame denes sigurno namerno se pridadeni podocna eto Prvo poslanie 2,1 se odnesuva na Hrista. so cel da se modificira prvobitnata smisla na edinstveni- Vo prviot vek helenisti~kite Evrei ovoj izraz go upo- ot bibliski pasus koj najavuva deka po Isusa }e dojde eden pra- trebuvale so zna~ewe na posrednik, branitel. Duhot }e in- tenik koj e poinakov od Onoj {to go zamisluvale i go prifa- tervenira i }e dejstvuva kako zamena na Hrista vo svojstvo tile hristijanskite crkvi {to se ra|ale i koi sakale Isus na semo}en branitel ili posrednik.” da bide posleden prorok.” Ovoj komentar go pravi Svetiot Duh posleden voda~ na 12 lu|eto po is~eznuvaweto na Isusa. No se soglasuva li toj so Ete, po~ituvani, taka ja tolkuva Biblijata eden isla- tekstot na Jovan, pra{uva Bikaj, i dava mnogu ~udni objasnu- mist. Na Bikaj mu pre~i Svetiot Duh kako Hristov pratenik vawa. “No od sebe nema da zboruva, a }e govori {to }e ~ue i i negov zamenik na ovaa zemja, i toj bez te{kotii, so logika }e vi ja kaè idninata”. Za Bikaj se ~ini “nesfatlivo toa razbirliva i svojstvena samo nemu, go vadi nego od tekstot

516 517 bidej}i Toj ne se vklopuva vo negovata {ema na razmisluvawe i mu gi rasipuva odnapred sozdadenite smetki i esapi. Nemu mu e potrebno po sekoja cena vo Biblijata da pronajde ~o- ve~ko su{testvo, ~ovek, koj }e go proglasi za posleden prorok, pri {to, ako treba, }e izvr{i operacija na bibliskite stihovi za da go otstrani od niv i Svetiot Duh. Bikaj ne go BIBLIJATA ZA SMRTTA citira do kraj bibliskiot tekst koj kaùva: “Svetot ne go gleda”, “Toj }e bide so vas i vo vas”. Toj ne gi zema predvid drugite mnogubrojni tekstovi, pa ni onie za negovoto izle- Besmrtna du{a ili besmrten duh i smrtno vawe na denot Pedesetnica, tekstovi koi jasno Svetiot Duh telo!? go definiraat kako boèstvena li~nost, a ne kako Bo`ji pratenik-~ovek, prorok, prv ili posleden, s# edno. Sfa}awata na nekoi gr~ki filozofi na stariot vek deka Nemaj}i drugi mo`nosti da ja postigne svojata cel, Bikaj du{ata na ~ovekot moè da ìvee i nadvor od teloto vlijaele posegnuva po sloèni lingvisti~ki re{enija koi sekoga{ se vrz u~eweto na oddelni teolozi vo hristijanskata era, pa pove}ezna~ni, odbiraj}i go tokmu ona re{enie, odnosno zna- tradicionalnata hristijanska Crkva razvila praksa - grià ~ewe, {to mu odgovara nemu. za du{ata koja{to go napu{tila ~ovekot vo migot na smrta: se palat sve}i koi treba da go osvetlat patot kon “drugiot svet”, se ~itaat razni molitvi, se dràt opela i zadu{nici, Literatura: se kupuvaat oprosnici i se davaat podaroci na Crkvata. Seto toa treba da ja podobri op{tata polo`ba na du{ata za vreme * Citatite za ovoj naslov, za koi ne e kaàno poinaku, se zemeni na posmrtniot period ili da $ go skrati vremeto na prestoj od tekstovi objaveni vo “Svetosavqe” na internet. vo ~istili{teto kade {to pati zaradi grevovite {to gi na- 1. The Catholic Mirror, December 23, 1893. pravila. 2. Cardinal Gibbons, The Faith of Our Fathers, p. 89. Postojat mnogu zabludi so koi satanata go proniknal sve- 3. Monsignor Louis Segar, Plain Talk About the Protestantism of Today, p. 213. tot, no me|u niv najgolemi se dve, koi }e dominiraat na svet- 4. Albert Smith, Chancellor of theArchidiocese of Baltimore, odgovaraj}i za skata scena vo posledniot gigantski sudir me|u dobroto i kardinalot vo pismoto datirano na 10 fevruari 1920 g. zloto, so koi toj }e uspee da go prelaè pogolemiot del od 5. John Gilmary Shea, in The American Catholic Quarterly Review, January 1883. ~ove{tvoto. Toa se zabludata za besmrtnost na du{ata i zab- 6. Sept. 9, 1893, Catholic Mirror ludata za praznuvawe na nedelata, zabludata deka sabota e 7. “The Question Box”, The Catholic Universe Bulletin,August 14, 1942, p. 4. zameneta so nedela. Dodeka prvata zabluda postavuva temel za 8. The Saint Catherine Catholic Church Sentinel, May 21, 1995,V olume 50, spiritizmot, vtorata vodi kon sozdavawe na univerzalen svet- Number 22. ski nedelen zakon, posleden vidliv znak od koj samo ~ekori 9. Soborot vo Tuluz, papata Grgur IX, 1229 g. }e n# delat od vtoroto Hristovo doa|awe. No, za toa podocna. 10. The History of Christianity, p. 505-507 Mislata - prvata laga na satanata - “nema vie da umrete” 11. D. Lortsch, Istorija na Biblijata vo Francija, str. 1910 (1. Mojseeva 3,4), se vgnezdila vo umovite na milijardi lu|e 12. Logosa 2003, Skopje; Biblijata, Kuranot i naukata, str. 160-164 niz site vekovi, i e najuporna od site lagi koja gi inficirala umovite i na dene{nite lu|e, po~nuvaj}i od najednostavniot ~ovek, s# do “visokoumnite” teolozi. Site verski zaednici, i hristijanski i nehristijanski, osven adventistite, veruvaat deka du{ata na umrenite prodolùva da ìvee, da se ree

518 519 Platon u~i deka du{ata e ne{to blagorodno, a teloto nekade vo vozduhot ili vo nebesnite prostori, ili zaminuva gre{no i zlo vo koe du{ata se nao|a vo zatvor i odvaj ~eka vo raj, vo ~istili{te ili vo pekol, zavisno od toa dali da go napu{ti. ~ovekot bil praveden ili gre{en. Ovaa ideja za besmrtnost na du{ata, za zadgroben ìvot, Zastapnicite na ovaa nauka tvrdat deka besmrtnata du{a e prifatena i od strana na hristijanskite crkovni u~iteli e onoj vistinski ~ovek, su{tinata na ~ovekot, i taa, kako vis- vo prvite vekovi, kako {to se sveti Avgustin i Tertulijan. tinski ~ovek i vistinska li~nost, pri smrtta se izdeluva od Toga{ vo hristijanskata teologija e sozdaden i terminot pe- teloto i zaminuva vo raj, vo ~istili{te ili vo pekol. kol - mesto na neiska`livi ve~ni izma~uvawa, mesto na ve~en Ovaa nauka za vrodena besmrtnost na du{ata ili za vro- ogan, dim i mrak, kade {to hristijanskite teolozi gi pra}aat den besmrten duh (du{a/duh), od nas bara da veruvame deka vo gre{nicite da patat za svoite grevovi vo ve~ni maki. nas prestojuva (ìvee) nekoja nezavisna edinka koja e li~nost, a sepak e bez teìna i bez prostornost; deka taa edinka e onoj vistinski ~ovek, za{to, spored niv, teloto ne e ni{to drugo Pravoslavieto za pekolot osven lu{pa ili ~erupka, vremena temnica, zatvor od koj besmrtnata du{a/duh odvaj ~eka da se oslobodi; deka ~ovekot Vo hristijanskata literatura moàt da se najdat najraz- - vistinskiot ~ovek - e samo prizra~na du{a, bez teìna i li~ni sfa}awa i mislewa za pekolot. Eve eden takov stra- tolku sitna, {to deset iljadi takvi du{i moàt da tancuvaat voten opis na pekolot od zapisite na pravoslavieto koe rena vrvot od igla - misla {to bila prisutna vo teolo{kite alnosta na pekolot ja prifa}a isto tolku kolku i nebesnata krugovi na sredniot vek. realnost, horor pred koj ostanuvame stapisani i nemo}ni ni- Vrz osnova na naukata koja tvrdi deka teloto e zlo i tu da mislime, a kamoli da progovorime: gre{no, a du{ata blagorodna i dobra, koja e zatvorena vo te- Avtorot1 na ovoj zapis videl ogromno more koe vrie kako loto kako vo zatvor, vo zandana i temnica, vo hristijanski- smrdliva sulfurna voda i golem stra{en plamen. Vo toa ne- ot svet se razvil asketizmot - izma~uvawe na gre{noto telo pregledno more videl bezbroj najgrozni ìvotni, sozdadeni so glad, so kam{ikuvawe, so nespiewe, so osamenost i na raz- samo zaradi toa da bidat najodvratni ma~iteli. Zabeleàl ni drugi na~ini. ogromni zmii so edna ili pove}e glavi kako vo ~eli~ni pre- No Biblijata u~i poinaku: na{eto telo ne e lu{pa nitu gratki gi odvlekuvaat gre{nicite vo stra{nite dlabini na nekakva ~erupka, tuku e hram na Svetiot Duh: “Ne znaete li ognenoto more. deka va{eto telo e hram na Svetiot Duh koj e vo vas, kogo go Potoa videl i drugi vidovi grozomorni ìvotni koi gi imate od Boga, pa ne si pripa|ate sebesi? Za{to skapo ste ma~at nesre}nite du{i vo pekolot. Od krvavite usti na nekoi plateni. Zatoa, proslavete go Boga vo svoeto telo” (1. Korin- ìvotni str~at race, noze i drugi delovi od ~ove~ki tela, dode- }anite 6,19.20; 3,16.17; 10,31). ka crvi i skorpii i drugi odvratni gadinki postojano gi nagr- Kako {to kaàvme, mislata za besmrtna du{a/duh bila valuvaat nesre}nite du{i. Od pekolot neprekratno se slu{aat prisutna u{te kaj gr~kite filozofi, osobeno kaj Platona, piskoti, pla~ i pekawe od iljadnici ~ove~ki grla. Od site stra- koj u~el deka ~ovekot se sostoi od dva bitni elementi, od telo ni vo nepregledni roevi gi napa|aat ìvotni, kornej}i im de- i du{a, za razlika od bibliskoto u~ewe spored koe ~ovekot lovi od teloto do posledno par~e. Ovie par~osani tela povtorno se sostoi od duh, du{a i telo. se sostavuvaat vo edno telo za ìvotnite da moàt povtorno da Spored Platona, ~ove~kite du{i se ve~ni, nepominlivi gi grizaat, da gi kasaat i da gi rastrgnuvaat. i ìveat i prestojuvaat vo eden drug, realen svet, no koi, koga Zmiite i drugite ìvotni se sozdadeni od Boga taka za da }e zgre{at, po kazna doa|aat vo ~ovekovoto telo pri negovo- ne moè ognot da im na{teti. Tie ve~no }e gi kasaat, }e gi to ra|awe i se nastanuvaat vo nego. Pri smrtta tie du{i se grizaat i }e im ja cicaat krvta na gre{nicite vo pekolot. vra}aat vo vistinskiot nebesen svet, dodeka teloto se raspa|a Inaku, Pravoslavnata crkva u~i deka po smrtta du{ata, vo grobot. pred da zamine vo raj ili vo pekol, pominuva niz igleni u{i

520 521 na tn. mitarstva, me|u divi i grozni ìvotni i lamji koi se vernici so svoite molitvi, postovi, poklonenija, so svoite otimaat za nea, za {to ve}e zboruvavme. dobri dela, so plateni misi i so drugi darovi. “Vo vremeto na papata Eugen IV na soborot vo Firenca Katoli~kata crkva za ~istili{teto i za peko- seto toa e proglaseno za dogma. Ako gre{nicite vo ~istili{- lot teto imaat sre}a nivnite rodnini na zemjata da gi odvrzat pari~nicite, nivnoto ~istewe tamu trae mnogu pokratko.”5 Spored katoli~kata teologija, po smrtta du{ata vedna{ - Zna~i, ~istili{teto za crkvata e odli~en izvor na prihodi. izleguva pred Bo`ji sud od koj samo mal broj, samo “svetcite”, Du{ite na siromasite, za koi nema nikoj da se moli nitu zaminuvaat direktno vo raj, te{kite gre{nici odat direk- da dade dar, }e ostanat dolgo vo ~istili{teto, za razlika od tno vo pekol, a mnozinstvoto gre{nici, koi imale polesni du{ite na bogatite ~ii{to rodnini se vo sostojba da platat grevovi, najprvo zaminuvaat vo ~istili{te, kade {to se visoki sumi i pobrgu da gi prefrlat od ~istili{teto vo rajot. “~istat” od svoite grevovi pred da zaminat vo raj. Crkvata u~i deka du{ite moàt direktno od ~istili{- îstewe ili ~istili{te: “Site koi umiraat vo Bo`jata teto da im se javuvaat na ìvite onaka kako {to gorat tamu, milost i vo prijatelstvo, no koi s# u{te se nesovr{eno zapaleni, da razgovaraat i od niv da baraat da se molat za niv, o~isteni, treba da bidat uvereni vo svoeto ve~no spasenie, no da pravat dobri dela i da davaat darovi vo crkvata za da im po smrtta tie zaminuvaat vo ~istili{te za da ja postignat se skrati prestojot vo nego. svetosta koja e neophodna za vlez vo neboto.”2 @an Delimo zapi{al deka du{ite vo ~istili{teto podnesuvaat takvi stra{ni maki, {to nema jazik koj moè toa Kardinalot Gibon za ~istili{teto pi{uva vaka: “Vo da go iskaè, i tie maki se ednakvi na onie od pekolot. Mnogu sledniot ìvot postoi sredna sostojba na privremena kazna, katoli~ki propovednici ~istili{teto go prikaùvaat kako odredena za onie koi ne ja zadovolile Bo`jata pravda za “vistinski pekol, samo ne ve~en”6 grevovite koi se ve}e prosteni. Postoeweto na ~istili{te Sveti Avgustin i Toma Akvinski u~ele deka makite vo prirodno podrazbira molitvi za mrtvite.”3 ~istili{teto se pote{ki od site maki {to moàt da se vi- Poimot “~istili{te” (purgatorij) prv go vnel vo kato- dat, da se po~uvstvuvaat i da se zamislat na ovoj svet.7 li~koto u~ewe papata Grgur I (540-604). “Ona {to do toga{ Najgolem del od katoli~kata teologija se temeli na strav, nikomu ne mu bilo poznato nitu na Istok nitu na Zapad, koj e glavno oru`je na crkvata so koe milioni svoi vernici naedna{ mu stanalo jasno na Grgur I. No bilo potrebno da drèla i gi drì vo stroga ropska pokornost. Duri i ako ima pominat re~isi iljada godini pred ovaa novotija da bide pro- i takvi koi za nekoi teolo{ki raboti mislat poinaku od zva- glasena kako dogma. Navistina i Grgur se kolebal koga zboru- ni~niot stav na crkvata, malku se tie {to otvoreno }e go ka- val za taa novotija, no veruval deka du{ata se ~isti so ogan, àt svoeto mislewe, od strav da ne bide ekskomunicirano. so ve~en tainstven ogan. Moèbi onaa du{a koja ne moè da Ekskomuniciranoto lice ne samo {to gubi pravo da se is~isti so toj tainstven ve~en ogan, verojatno se prepu{ta vleze vo raj, tuku nemu crkvata mu ja zatvora vratata i na ~is- na tainstveni ve~ni crvi! tili{teto i ne mu dava mo`nost tamu da se is~isti od “svoite Podocna sve{tenicite so bujna me~ta znaele ova u~ewe grevovi”, tuku, kako eretik, go pra}a direktno vo pekol. Zna- da go pretvorat vo izvonredna dohodna trgovija za da im se ~i, klu~evite od rajot, ~istili{teto i pekolot se nao|aat pomogne na du{ite vo ~istili{teto {to pobrgu da premi- vo racete na papata i toj ima neprikosnoven monopol nad nat vo raj so voveduvawe na indulgencii (oprosnici) i so niv! Toa li se klu~evite {to mu gi predal Hristos na apos- pomo{ na plateni misi za mrtvite”4, okolu {to Luter do{ol tol Petar, a {to so splet na istoriskite okolnosti rimski- vo èstok sudir so Crkvata. ot biskup se dobral do niv i si gi prisvoil za sbe? - Stra{no! Zna~i, za du{ite pobrgu da pominat i da se oslobodat Ogromna razlika me|u bibliskata nauka za spasenie na gre{- od te{kite maki vo ~istili{teto, nim im pomagaat ìvite nikot so vera vo Hrista i ovie novotii {to gi vovela crk-

522 523 vata kako nepreodni planini i okeani kako pre~ka me|u nas nata, pa i podocne`nata slika za pekolot. Toa se “Videnie- i Bo`jeto carstvo! to na sveti Pavle” i “Tungdalovoto videnie” za pekolot, na- Kako {to rekovme, ekskomuniciranoto lice ne “dobiva” pi{ano okolu 1150 godina, koe }e bide predmet na na{e vni- pravo da vleze vo ~istili{teto. Toj ili taa najprvo gi gubi manie. site prava kako ~len na crkvata, isklu~en e od sekoe zaed- “So svojot angel ~uvar Tungdal prviot den od svojot von- ni{tvo so nea i ne moè da u~estvuva vo crkovnite obredi. telesen ìvot do{ol do edna vovle~ena dolina ~ie{to dno Toj ne moè da primi “posleden sakrament (pri~est)”, da do- e posteleno so sloj od usviten jaglen vrz koj e poloèn ka- bie “posledno pomazanie” pred smrt, nitu da bide zakopan na pak debel okolu dva metra. Gre{nicite pa|aat na toj kapak. crkovnite grobi{ta. Vo migot na smrtta toj ednostavno e Negovata toplina im go topi saloto, mesoto i na kraj koski- proteran direktno vo pekolot, tamu da gori niz beskone~nite te. Potoa, sli~no na te~en vosok, se lizgaat kon nadvore{- vekovi na ve~nosta - bez nikakva nade` deka koga i da e }e niot rab na kapakot, za potoa da kapat vrz usviteniot jaglen zamine na neboto. {to se nao|a pod nego. Tamu od golemata gore{tina se pret- Od strav da ne se slu~i vakvo ne{to so nekogo od niv, voraat vo parea. Vo oblik na parea se izdignuvaat do odrede- vernicite na Katoli~kata crkva, bez zbor, ponizno i pokor- na viso~ina kade {to telata im se zgusnuvaat i povtorno se no go prifa}aat jaremot i stegite {to im gi nametnuva crk- oblikuvaat. Potoa pak pa|aat na kapakot i ciklusot se pov- vata, prepu{taj}i mu go svoeto spasenie na svoeto sve{tensto toruva vo beskraj. koe najdobro “znae” {to e dobro za niv. Sve{tenstvoto e toa Potoa Tungdal videl ìvotno koe e pogolemo od koja i koe misli za niv, a vernicite treba samo da slu{aat i da da e planina. Imeto na toa ìvotno e Aheront. Dva xina mu izvr{uvaat. ja dràt ~elusta na ~udovi{teto otvorena, dodeka od negova- Fulvie Fontana vo svoite propovedi za ~istili{teto ta usta izleguva plamen i miris na gnile`. Vo utrobata na zboruval deka tamu ima milioni du{i koi poradi makite {to ~udovi{teto ìveat lavovi, zmii, me~ki i drugi opasni ì- gi podnesuvaat “piskaat so najpotresni glasovi {to moàt da votni. Demonite nasila gi dovle~kuvaat prokletite gre{nici predizvikaat ogromna bolka”. Potoa, toj kaùva deka ne znae i gi frlaat vo ~elusta na ~udovi{teto. Nedaleku od toa mes- kolku dolgo traat tie maki, no naveduva primeri na oddelni to postoi yver so dolg vrat i {epi {to zavr{uvaat so èlez- papi koi davale pro{ka na grevovi vo traewe od 11.000 godini kanxi. Od klunot ìvotnoto neprekratno blue plamen ni na onoj koj vo crkvata Sveta Bogorodica }e izrecitira sli~en na jazik. Toa stra{no pti~i{te gi graba du{ite na odredena molitva. Na primer, papata GrgurXIII oglasil in- gre{nicite, gi golta, gi vari vo svojata utroba i gi isfrla dulgencija (pro{ka) od 74.000 godini vo polza na bratstvoto vo vid na izmet. I na kraj Tungdal go videl tamu i Lucifera Rozarij, “zatoa {to samo papite ja znaat dolìnata na pre- koj gi fa}a prokletnicite {to mu se pri raka i gi gme~i me|u stojot na du{ite vo ~istili{teto”, bidej}i vo nivna raka e prstite kako bobinki od grozje.”9 klu~ot so koj gi osloboduvaat ili gi zadrùvaat niv tamu. Patem kaàno, “za neza{titenite du{i ~istili{teto }e trae Protestantite za pekolot do krajot na svetot”8. Stravot od pekol vo Katoli~kata crkva ima posilen Protestantski pisatel: “Stavete prst vo ogan i }e vidi- intenzitet otkolku vo drugite hristijanski crkvi koi veru- te {to zna~i ma~ewe, {to zna~i bolka. A toa ma~ewe }e trae vaat vo postoewe na pekol. Toa doa|a ottamu {to vo nea mnogu ve~no.”10 pove}e se propoveda i se pi{uva za pekolot. Vo katoli~kiot Boè mili, zar moèla tokmu hristijanskata crkva da svet postojat desetici iljadi dela i milioni pi{ani strani- izmisli vakov monstrum, nare~en pekol! Kako moèla umot ci posveteni na pekolot, koj se nao|a nekade pod planinite, na milioni vernici da go okove vo prangii na vakvi zabludi pod gorite, dlaboko vo zemjata. Vo katoli~kata literatura i da im natera strav vo koskite! Zar e mo`no nejzinata hie- dva teksta posebno pridonele da se vospostavi srednovekov- rarhija tie bezbroj milioni prostodu{ni i nevini vernici

524 525 so vekovi da gi drì i s# u{te da gi drì vo vakvi stegi na neposlu{ni i gre{ni deca, ta ve~no da im se odmazduva zatoa strav i pokornost i da im go operira mozkot so ralo! Kolku {to ne sakale da go prifatat negoviot povik na pokajanie i dlaboko padnale i daleku od Biblijata i od Hrista oti{le {to mu gre{ele sedumdeset, devedeset ili sto godini? Ve- crkovnite dostoinstvenici i teolozi vo podjarmuvaweto na lime, nekoj koj mu gre{el sedumdesetina godini, da go kazni svoite vernici od koi sozdale objekt na izìvuvawe i ograbu- ne sedumdeset godini, ne sedumdeset milijardi mileniumi, tuvawe! ku ve~no da podnesuva stravotni maki, da se prì i da cvr~i vo pekol! Toa li e, bra}a moi hristijani, Onoj milostiv Zar navistina Bog e takov svirep i krvolo~en Hristos {to go poznavame od evangelijata? Ako na gre{ni- y cite im odreduvate kazna vo traewe od milijardi mileniumi ver? godini, odnosno kazna {to trae ve~no, toga{ vie, koi tvrdite taka, ste se oddale~ile od Hrista milijardi i bilioni, Po~ituvani, otkako gi slu{navme ovie grozni i voop{to ne kilometri, tuku svetlosni godini. Hrista la`no mu go najgrozni rabiti {to moè da gi izmisli ~ovek za mitars- pretstavuvate na svetot. tvata, za ~istili{teto i za pekolot, si postavuvame pra{a- Za sre}a, Isus ne e zol, bezumen nitu svirep. Takva e laga- we: Ako nazivot “najgolem zlostornik na svetot” mu pripa|a ta za negoviot karakter, a taa laga ve}e so vekovi se {iri niz na liceto koe neopravdano predizvikalo pove}e stradawa i u~eweto za ve~en ogan na pekolot. bolki od koj i da e drug vo istorijata, komu toj bi mu pripad- Bez somnenie - Bog }e gi kazni gre{nite. Negovata qu- nal? bov bara pravda, a negovata pravda bara nepokajanite gre{- Na Hitlera? Na Stalina? Na Pol Pot? Na Xingis Kan? nici da ja dobijat svojata plata. “Moja e odmazdata, jas }e Na Ajhmana? Na Sadam Husein? vratam” (Rimjanite 12, 19). No kolku pravda moè da se naj- Vo nikoj slu~aj. Spored op{to prifatenata hristijan- de vo ve~nite maki? Duri i Hitler, po petstotini iljadi mili- ska dogma za ~istili{teto i pekolot, taa titula mu pripa|a jardi bilioni mileniumi na prèwe vo pekolot, kone~no bi na Isusa Hrista! Zo{to? Zatoa {to, kako {to vidovme, go isplatil svojot dolg, pa sepak - spored tipi~nata crkovna mnozinstvoto hristijani veruvaat deka Gospod Isus iljadni- dogma - toa bi bilo samo po~etok na negovata kazna. ci godini ma~i milioni lu|e vo pekol - i deka sekoj den novo Kolku Hitlerovi au{vicci i treblinki bi moèle da mno{tvo frla vo toj ogan, od koj nema izbavuvawe, pro{tava- se smestat vo Bo`jiot pekol? Hitlerovite au{vicci nasproti we nitu begstvo. Bo`jiot pekol! Nesoodvetna sporedba, neli? Nesoodvetna, no Isto taka, dodeka Hitler, Stalin i sli~nite na niv se sepak realna. Toj (pekolot) ne moè da se napolni ni so site zadovoluvaat so smrtta na svoite neprijateli, Hristos niko- yverstva, diktaturi, horori i holokausti {to se napraveni ga{ ne im dozvoluva na svoite sozdanija da umrat tuku, names- na ovaa planeta u{te od po~etok na svetot! Seto toa bi bilo to toa, ìvi gi pe~e milijardi i milijardi godini. Ako so toa kapka voda vo more sporedeno so stravotnite dimenzii na pe- ne go zasluùva nazivot najgolem zlostornik, so {to voop- kolot {to go izmislila tradicionalnata Crkva, a go prifa- {to bi moèl da go zasluì? tile i protestantite (osven adventistite), koi na svoite ver- Koga ova u~ewe bi bilo to~no, toga{ Isus ne samo {to nici im propovedaat za takov krvolo~en i ve~no svirep Bog! ne bi bil Bog na qubov, na milost i soàluvawe, tuku bi bil svirep i bezumen bog koj od svoite sozdanija o~ekuva qubov, milost i so~uvstvo, iako samiot toj di{e so varvarizam, so Vo {to se sostoi Bo`jata pravda - Bo`jata odmazda i so brutalnost pove}e otkolku Neron, Stalin, Hit- kazna vo vrska so nepokajanite gre{nici? ler i site drugi tirani od istorijata zaedno. Zar e mo`no Hristos, ~ija{to milost i qubov se nemer- Eden od naj~esto citiranite stihovi na Svetoto pismo livi, bidej}i imaat vselenski dimenzii, naedna{ da se pret- ja objasnuva vistinata za kone~niot sud nad zagubenite. Toa vori vo najsvirep diktator i najkrvolo~en yver sprema svoite se Hristovi zborovi: “Bog tolku go milee svetot, {to go dade

526 527 i svojot edinoroden Sin, za nieden koj veruva vo nego dane zna~i, “ve~niot ogan” ostava zad sebe ve~ni posledici, ve~no zagine, tuku da ima ìvot ve~en” (Jovan 3,16). uni{tuvawe, a samiot toj, kako {to gledame, ne gori ve~no. Porakata na ovie Isusovi zborovi: onoj koj ne veruva vo O~igledno e deka izrazot “ve~en ogan” zna~i oti rezultatite na ve~niot ogan se ve~ni, a ne samiot proces na sogoruvawe. nego }e zagine; ne }e bide ma~en vo pekol bilioni i bilio- Ve~na e kaznata, a ne kaznuvaweto. ni vekovi. Onie {to }e “zaginat”, Isus gi stava nasproti onie {to }e “imaat ìvot ve~en” - razlika {to ni pomaga Vo knigata na prorok Eremija Gospod gi predupreduva da go urneme mitot za ve~nost vo pekolot, za{to samo onie ìtelite na Erusalim: “No, ako ne me poslu{ate i ako ne go koi veruvaat vo Isusa imaat ve~en ìvot, dodeka onie {to praznuvate sabotniot den... toga{ }e zapalam ogan pred ne- ne veruvaat - }e zaginat - ne zaminuvaat nitu vo ve~en ìvot govite porti koj }e gi uni{ti ku}ite erusalimski, i nema nitu vo ve~ni maki. da se ugasne” (Eremija 17,27). Proro{tvoto se ispolnilo koga ]e se potrudime da bideme krajno objektivni i realni i Vaviloncite go zapalile gradot vo {estiot vek pred Hris- }e gi navedeme site stihovi od Biblijata na koi se poviku- ta. Sepak, ognot e odamna zgasnat, za{to Erusalim denes ne vaat hristijanskite teolozi za da go opravdaat veruvaweto vo gori. Zatoa zborovite “i nema da se ugasne” zna~at deka ognot postoewe na pekol. Me|u drugite, tie naj~esto gi koristat ni{to nema da go zapre dodeka ne ja zavr{i svojata zada~a. slednite bibliski tekstovi: Isaija predupreduva deka starata zemja Edom }e bide “Dimot od nivnoto ma~ewe }e se izdiga vo ve~ni veko- pretvorena vo sulfur i vo zapalena smola i “nema da se ugas- vi”; “nejziniot dim se izdiga vo ve~ni vekovi”; i “|avolot, ne ni no}e ni dewe; doveka }e se izdignuva dim od nea... za koj gi zabluduva{e, be{e frlen vo ezeroto od ogan i sulfur, ve~ni vekovi nikoj nema da minuva niz nea”, i deka vo nea }e kade {to se yverot i la`niot prorok; tie ve~no }e bidat se naselat “e` i ~apja, buf i gavran” (Isaija 34,9-11). ma~eni dewe i no}e” (Otkrovenie 14,11; 19,3; 20,10). Ili Hris- O~igledno, ognot zgasnal i ne ~adi ve}e. (Kako inaku bi tovite zborovi koi najavuvaat kazna “vo ve~en ogan” (Matej moèle tamu da ìveat buf i gavran?). Arheolozite ja znaat 25,41), “vo neugasliv ogan” (Marko 9,43), “tie }e zaminat vo pribli`nata lokacija na Edom. Iljadnici godini od negovoto ve~na kazna” (Matej 25,46), ili “podnesuvaat kazna (se ma~at) uni{tuvawe lu|eto preminuvaat niz toa podra~je. Zna~i, vo ve~en ogan” (Poslanieto na Juda 7. stih)! izrazot “doveka”, vo ovoj kontekst ne moè da zna~i ve~nost, O~igledno e deka ovie stihovi se metafori ili sliko- tuku samo ja ozna~uva zavr{enosta, kako {to e toa slu~aj i vit prikaz za uni{tuvaweto na gre{nicite i niv ne moème vo Otkrovenieto, kade {to se zboruva za kaznata nad gre{- da gi tolkuvame bukvalno, za{to vo Biblijata imame drugi, nite. Edom ve}e ne gori. Se veli deka ognot e ve~en bidej}i kompatibilni so niv stihovi, so ista sodrìna, no so napol- posledicite se ve~ni. Ona {to e uni{teno - zasekoga{ }e no sprotivno zna~ewe i poraka. bide uni{teno. Pismoto jasno u~i deka onie {to ne se spase- Da go pogledneme posledniot primer. Juda 7 zboruva za ni }e bidat uni{teni za ve~ni vremiwa. “Ve~niot ogan” zna~i “golemiot suden den” i kaùva deka “Sodom i Gomor, i okol- ve~no uni{tuvawe na gre{nite, a ne nivno ve~no ma~ewe. nite gradovi, koi, kako i tie, vr{ea blud so raznovidni tela, Isus rekol: “Bojte se od Onoj koj moè da gi pogubi i stojat za primer, podnesuvaj}i kazna vo ve~en ogan”. du{ata i teloto” (Matej 10,28). - Ovie Hristovi zborovi ja Sodom i Gomor “se ma~at vo ve~en ogan”? Kade? Tie ve}e pobivaat idejata za besmrtnost na du{ata - gr~ka misla {to ne gorat. Tie gradovi se uni{teni (1. Mojseeva 19,29; Luka se vovlekla vo po~etnoto hristijanstvo i se odrùva s# do 17,29). Petar kaùva deka Gospod “gradovite Sodom i Gomor denes. Koga bibliskata vistina deka gre{nite }e bidat uni{- gi pretvori vo pepel, gi osudi i gi postavi za primer na id- teni so ogan se pome{ala so sfa}aweto za besmrtnost na nite gre{nici” (2. Petrovo 2,6). du{ata, logi~en rezultat bila zabludata za ve~no ma~ewe, Ako Sodom i Gomor se pretvoreni vo pepel i uni{teni, iako brojni stihovi u~at deka kone~no gre{nite gi uni{tuva neugasliv, ve~en ogan. “Toga{ padna ogan od neboto i gi pro- kako moàt ve~no da gorat? Tie denes leàt pod Mrtvoto golta” (Otkrovenie 20,9; vidi Matej 13,30). More. Toj “ve~en ogan” gi uni{til za ve~ni vremiwa, {to

528 529 Zboruvaj}i za sudbinata na gre{nite, apostol Pavle tuku taa (vo ovoj kontekst grevot i gre{nicite) }e is~ezne pi{uva deka Gospod “}e gi kazni onie koi ne sakaat da go za ve~ni vremiwa. priznaat Boga i koi ne ja prifa}aat radosnata vest na na- - 2. Carevite 5,27. “Gubata Nemanova neka se prilepi za {iot Gospod Isus Hristos. Tie }e bidat kazneti sove~en tebe (za Giezie) doveka!” - Sekako, dodeka Giezie bil ìv. pogibel od liceto na Gospoda i od negovata silna slava” (2. - Matej 21,19. “Da nema plod na tebe (na smokvata) dove- Soluwanite 1,8.9). “]e bidat kazneti (uni{teni) so ve~en ka!” - Se misli dodeka smokvata ne se isu{ila. pogibel” (so ve~na propast), a ne so ve~en pekol.” - Marko 11,14 “Nikoj da ne jade plod od tebe (od smokva- Uni{tenoto - a ne uni{tuvaweto - e ve~no. Tie zaseko- ta) doveka” ga{ se uni{teni - vo toa se sostoi nivnata ve~na kazna. - 2. Mojseeva 21,6. “Neka mu robuva (robot na gospodarot) “Tie }e zaminat vo ve~na kazna (vo ve~en zaborav, }e doveka.” - Ne e mo`no robot da mu robuva na svojot gospodar is~eznat za ve~ni vremiwa, ve~no uni{teni), a pravednicite doveka, tuku samo dodeka e ìv. vo ve~en ìvot”, ni kaùva Isus (Matej 25,46). Kaàvme- - 4. Mojseeva 25,13. Fines “ve~no sve{tenstvo.” Fines kaznata e ve~na, a ne kaznuvaweto. odamna umrel, {to zna~i, toj imal “ve~no sve{tenstvo” samo “A gre{nicite }e zaginat, du{manite Gospodovi }e ove- dodeka bil ìv. nat kako ubavinata na livadite, }e is~eznat kako ~ad” (Psalm - 2. Mojseeva 40,15. “Ve~no sve{tenstvo za Arona i za 37,20). negovite sinovi.” - Isto kako i za Finesa. “Gospod bdee nad onie {to go qubat, a }e giistrebi site - Psalm 21,4.6. “Da mu se prodolàt denovite za ve~ni zlostornici” (Psalm 145,20). vekovi.” “Mu dade blagoslovi doveka.” - Na Davida ne mu se prodolìle denovite “za ve~ni vekovi” nitu “doveka”. Zna~eweto na zborovite “zasekoga{, “ve~no” i O~igledno e deka David so ovie zborovi mu blagodari na Boga “doveka” vo Biblijata {to mu dal dolgove~en ìvot i sre}a. Zborovite “zasekoga{”, “ve~no” i “doveka” vo razli~ni Zborot “pekol” vo Biblijata konteksti vo Biblijata imaat razli~no zna~ewe. Koga Pis- moto zboruva za Bo`jata milost koja e “ve~na”, ili deka Gos- Evrejskiot zbor “{eol” i gr~kite zborovi “hades” i “ge- pod vladee “doveka” (Psalm 106,1; 146,10), toa o~igledno se hena” se preveduvaat kako “pekol”, ogneni kazni, i se odne- odnesuva na ve~nosta, bidej}i Bog po svojata priroda e ve~en. suvaat na svetot na mrtvite. Nekoi vistini Biblijata gi pri- No {to zna~i koga Pismoto kaùva deka Jona bil vo utro- kaùva na metafori~en (slikovit) na~in, pa moè da nastane bata na ribata “doveka” (Jona 2,7), ili deka deteto Samoil zbrka pri odreduvaweto na faktite dali ovie izrazi se odne- trebalo da ìvee vo hramot “doveka” (1. Samoilova 1,22), ili suvaat na mestoto ili na sostojbata vo koja se nao|aat mrtvite. koga Pavle mu sovetuva na Filimona da go primi Onisima Gr~kiot izraz “gehena” dvanaeset pati e spomnat vo Novi- “ve~no” (Filimon 15)? Nieden od tie primeri nema zna~ewe ot zavet i poteknuva od evrejskiot zbor “Ge-Hinom”, “Dolina na ve~nost, bidej}i se raboti za smrten ~ovek. Jona izlegol Hinom”, ili “Gehena”, vo koja se vr{eni neznaboè~ki ritu- od ribata po tri dena, Samoil sluèl vo hramot do krajot ali so ~ija pomo{ spaluvale deca kako `rtvi na Moloha. Pro- na ìvotot, a Onisim moèl da bide so Filimona samo dode- rok Eremija ovaa dolina ja narekol Dolina na koleì. ka edniot od niv dvajca ne umrel. Zna~i, vo zavisnost od kon- Vo Biblijata na mnogu mesta se pojavuva zborot “pekol”. tekstot, izrazite “ve~no” i “doveka” moàt isto taka da zna- Isus go spomnuva na sedum razli~ni mesta so zna~ewe na grob, ~at dodeka ne{to ne se okon~a ili dodeka ne go zavr{i svo- na celosno raspa|awe na ~ovekot. Namesto na{iot zbor “pe- jot pat. Vo prodolènie nekolku primeri za ova: kol”, Isus go koristi gr~kiot zbor Gehena, imeto na doli- - Matej 3,12. “Plevata (Bog) }e ja izgori so ve~en ogan.” nata “Ge-Hinom”, koja so tekot na vremeto stanala dolina na Zar na plevata $ e potreben ve~en ogan za ve~no da gori? Ne, smet, kraj Erusalim, kade {to neprekratno, dewe i no}e,

530 531 gorel smetot, gorele otpadocite i le{evite {to gi frlale Vo parabolata za bogatiot ~ovek i siromaviot Lazar tamu ìtelite na Erusalim. Vo Gehena postojano gorel ogan (Luka 16,19-31) nao|ame nekolku bitni raboti: i ~urelo i le{evite crvi gi jadele. So razvojot na doktri- “Koga umre siromaviot, angelite go odnesoa vo Avramo- nata za ognen pekol, kade {to se kaznuvaat gre{nite, taa do- viot skut... Umre i bogatiot i go zakopaa... Tatko, Avrame, lina sluèla kako tip ili slika na ognot od poslednite de- prati go Lazara da go natopi vrvot od svojot prst vo voda, ta novi. Zna~i, “gehena”, za koja zboruva Hristos, ne e pekol, da mi go razladi jazikot... Me|u nas i vas e postavena golema tuku mesto na celosno raspa|awe i na kone~no uni{tuvawe bezdna... Ako (lu|eto) ne gi slu{aat Mojseja i prorocite, na s# {to se frlalo tamu. nema da mu veruvaat ni na onoj koj bi stanal od mrtvite.” Vo propovedta na Gorata Isus tri pati ja spomnal Gehe- Ako ovaa parabola ja sfatime bukvalno, toga{ bukvalni na, predupreduvaj}i gi so toa fariseite na nejzinoto prok- se i drugite mnogubrojni Hristovi paraboli: “Carstvoto letstvo. Prirodata i vlijanieto na ognot vo Biblijata se Bo`je e mreà; carstvoto Bo`je e kvasec; carstvoto Bo`je e opi{ani kako “ogan koj ne se gasi” (Marko 9,43-48; Luka 3,9) biser”... - Me|utoa, Bo`jeto carstvo ne e nitu mreà, nitu ili kako “ve~en ogan” (Matej 25,41). Ovoj ogan ja ~isti zemja- kvasec, nitu biser. Hristovite paraboli se metafori so koi ta (2. Petrovo 3,10-12; Luka 3,17) po vtoroto voskresenie (Ot- slikovito se prikaùva Bo`jeto carstvo. Tie sodràt vo sebe krovenie 20,5). soodvetna pouka, i za nas e bitna porakata {to ni ja pra}a Preveduva~ite na na{ite prevodi, koi veruvaat vo pos- Hristos preku niv, a ne nivnata struktura, i zatoa niv ne toewe na pekol, pogre{no, a nekoi namerno pogre{no, zborot moème da gi prifatime vo bukvalna smisla. “gehena” go preveduvaat so “pekol”, so {to i ovde, kako i vo Vo poso~enata parabola Isus kaùva: “Koga umre siro- slu~ajot so sabotata, ja zastapuvaat pogre{nata teologija na maviot, angelite go odnesoa vo Avramoviot skut”, vo rajot. crkvata na koja $ pripa|aat. Eve gi tie Hristovi izjavi: Ako gi sfatime ovie zborovi bukvalno, toga{ angelite ne - Matej 5,22. “Koj }e mu re~e na bratot budala, odi vo og- ja odnele du{ata ili duhot na Lazara vo rajot, tuku negovoto neniot pekol (vo gehena)”, vo grob, kade {to }e se raspadne. telo, za{to vo rajot go nao|ame prstot na Lazara, a ako e tamu - Matej 5,29.30. “Ako te soblaznuva desnoto oko, izvadi prstot, tamu e i negovata raka, pa i celoto negovo telo. No, go, za{to podobro e da zagine eden tvoj organ, otkolku celo- spored veruvaweto na hristijanite, vo rajot i vo pekolot odat to telo da ti bide frleno vo pekolot (vo gehena).” Istoto samo du{ite na pokojnicite, a ne i nivnite tela. Zna~i, toa vaì i za rakata. e prvata pre~ka ovaa parabola da ja sfatime bukvalno. - Marko 9,43-47. “Podobro e da vleze{ vo ìvot bez raka, Vo pekolot go nao|ame jazikot na bogatiot ~ovek. Ako e bez noga, bez oko, otkolku so dve race, so dve noze i so dve tamu negoviot jazik, tamu mu e i glavata i teloto. Me|utoa, o~i da te frlat vo pekolot (vo gehena) kade {to nivniot crv nie za nego ~itavme deka “go zakopaa”, zna~i jazikot mu os- ne umira i ognot ne zgasnuva.” tana vo grobot, a od kade sega vo pekolot? - Matej 10,28. “Pla{ete se od Onoj koj moè i du{ata i “Avramov skut” - kolkav e toj Avramov skut za milioni teloto da gi pogubi vo pekolot (vo gehena)”, zna~i i “du{ata spaseni. Nie mno{tvoto spaseni go gledame na staklenoto (ìvotot)... da ja pogubi”, ne ve~no da ja ma~i. more na neboto (Otkrovenie 7,9), a ne vo Avramov skut. - Matej 23,33. “Zmii, zmiski porodi! Kako }e ja izbeg- Vo parabolata se gleda “bezdna” me|u rajot i pekolot, nete presudata na pekolot (na gehena)?” {to dava mo`nost ve~no da se gledaat edni so drugi. Dali e toa mo`no? Kakva radost }e e toa za spasenite vo rajot ve~no Pekolot vo parabolata za bogatiot ~ovek i siromaviot Lazar da gi gledaat svoite najbliski i rodninite, koi ne se pokajale, kako ve~no gorat vo katran i sulfur vo pekolot? Ovaa parabola ~esto ja koristat zastapnicite na peko- Spored toa, kako i drugite paraboli, taka i ovaa nosi lot za da go branat svoeto veruvawe, velej}i deka Isus vo nea poraka vo sebe deka ne postoi mo`nost da se pokaeme otkako zboruva za pekolot i toa e dokaz deka pekol postoi. }e umreme. Toa mora da go storime dodeka sme ìvi. I vtoro,

532 533 nie za na{eto spasenie za sovet ne smeeme da gi pra{uvame nematerijalni, za{to, ako du{ata e nematerijalna, toga{ taa mrtvite, tuku samo i edinstveno Mojseja i prorocite, odnos- e neosetliva i ne moè da se ma~i, da ~uvstvuva bolki. Ako no Bo`jata re~ i ni{to drugo. se materijalni, toga{ zo{to e potrebno voskresenie? Zo{to da se ma~i du{ata vo pekol, ako teloto e gre{no? Teloto ima gre{ni èlbi i toa e proniknato so pohoti i grevovi i toa Apsurdite na crkovnata dogma za privremen treba da sa ma~i, a ne du{ata koja e blagorodna. Ili, kakov Bo`ji sud e toj pekol vo koj se nao|aat du{i ili duhovi kako seni{ta? Ili raj vo koj, namesto lu|e so vistinski tela, se reat ili se Temel na misticizmot na paganskite filozofii i re- dviàt nekavi du{i ili duhovi? Mnogu nejasno i nelogi~no! ligii e vera vo besmrtnost na du{ata kako nematerijalna Pobornicite za besmrtnost na du{ata koristat drugi supstancija koja ovozmoùva ìvot i koja postoi nezavisno stihovi i tekstovi vo Biblijata dadeni vo drugi konteksti i od teloto, so samostojna egzistencija. so drugi poraki, a gi zaobikoluvaat Hristovite zborovi vo Ova sfa}awe za besmrtnost na du{ata }e stane op{to Luka 14,14 kade {to na{iot Spasitel kaùva deka nagrada prifateno u~ewe kaj re~isi site crkvi od koe tie nikoga{ pravednite }e dobijat pri voskresenieto, a ne porano. ne se otkaàle. No, ako du{ata e taa koja e sposobna za sa- Lu|eto koi go opi{uvaat pekolot vo nego gledaat ogrom- mostoen ìvot, za samostojna egzistencija, toga{ kakva smis- ni ìvotni so krvavi usti koi kinat delovi od telata na la ima voskresenieto? Poznato e deka kone~eniot sud, odnos- gre{nicite - kinat race, noze, meso..., a znaeme deka telata no, kone~nata sudska presuda }e se izvr{i po vtoroto Hris- zaminuvaat vo grob!? Dali kinat delovi od du{ite na gre{- tovo doa|awe, a kade se nao|aat du{ite na umrenite do toga{? nicite vo pekolot? Ako du{ata e nematerijalna, toga{ {to Za da se dade odgovor na toa pra{awe, vovedeni se ~isto pa- kinat od nea...!? ganski poimi za ~istili{te i mitarstva kako privremen prestoj na mrtvite do kone~niot sud. Toa e poim za privremen sud koj nastapuva vedna{ po smrtta. Hristovata du{a vo pekolot!? Ako se prifati postoewe na privremen sud po smrtta, toga{ ostanuva pra{aweto zo{to sud na kraj od istorijata, Ako postoi pekol - toga{ i Hristovata du{a, zaedno so i pak, zo{to voskresenie? Zatoa ni parabolata za bogatiot gre{nicite, bila vo pekolot, za{to proro{tvoto za Hris- i za Lazara ne treba da se tolkuva na bukvalen tertulijanski tovata smrt kaùva: na~in. Spored taa verzija, gre{nikot prima kazna vedna{ po - Psalm 16,10. “Nema da ja ostavi{ mojata du{a vo peko- smrtta, se ma~i, i na kraj pak e izveden, no ovojpat na seop{t lot nitu }e dozvoli{ tvojot svetec da izgnie.” Ovde evrej- sud, za da bide povtorno vraten vo pekol. ski zbor za “pekol” e “{eol”, gr~ki “hades”, makedonski “ad” Spored misleweto na tie teolozi, pekolot kako speci- i zna~i grob, podzemje, mesto kade {to po~ivaat mrtvite. fi~na podzemna “institucija” postoi so cel ~ovekot vo ovoj Noviot zavet go potvrduva ova proro{tvo za Hristovata smrt: ìvot da postapuva moralno, a potoa, spored istoto sfa}awe, - Dela 2,27.30.31. “Nema da ja ostavi{ du{ata moja vo gre{nikot zasluùva da bide ve~no ma~en - psevdo eti~ki pekolot, nitu }e dozvoli{ tvojot svetec da izgnie.” - Hris- princip na nagrada i kazna, i toa drakonska. Toa e nehris- tovata “du{a vo pekolot” - Hristos vo pekolot!? Da, da! Ako tijanska svest koja Boga go posmatra kako nekogo koj nao|a zborot pekol go sfatime bukvalno kako pekol - toga{ i Hris- zadovolstvo vo ve~nite maki na svoite neprijateli, za{to is- tovata du{a bila vo pekolot - tri dni gorela vo katran vo tite tie lu|e }e bidat ma~eni zatoa {to tokmu taka saka Bog pekolot, zaedno so gre{nicite. Hristos ne bil vo rajot - tuku ili zatoa {to ne moè da gi uni{ti du{ite {to gi sozdal vo pekolot! Dali mu pa|a nekomu na um vakva misla? - Ne, besmrtni. Hristos, dodeka bil mrtov, ne bil nitu vo rajot nitu vo neka- Najposle, ako gre{nicite navistina se ma~at za vreme kov pekol, tuku vo grobot (vo {eol) vo koj bil pogreban i od svojata smrt do voskresenieto, dali du{ite navistina se nikade na drugo mesto. I site mrtvi, gre{ni i pravedni, ne

534 535 se nitu vo raj nitu vo pekol, tuku vo “{eol”, vo grobot vo koj - Propovednik 12,7. “Pravot se vra}a vo zemjata, kako se zakopani. {to bilo, a duhot se vra}a kaj Boga koj go dal.” Kako {to Nema somnenie, Biblijata u~i za postoewe na pekol, no bilo. Kako bilo? Prav, nepostoewe! Pri voskresenieto Bog ne pekol kako mesto na ve~ni maki. Namesto toa, taa kaùva pak Adama }e go povika od nepostoewe vo postoewe. ]e go deka pekolot e ednokraten ~in na krajot na vremeto, koga site presozdade. gre{ni }e bidat sobrani i uni{teni zasekoga{. “Eve, ide den Kade }e pojde Jov, i site koga }e umrat? “Ostavi me da sli~en na usvitena pe~ka; toga{ site gordi i zlostornici }e zdivnam u{te malku, pred da trgnam na pat bez vra}awe, vo bidat kako strni{te - }e gi zapali denot {to nabliùva, zemjata na temninata, vo zemjata na smrtnata senka” (Za Jova veli Gospod nad vojskite, ta nema da im ostane ni koren ni 10,20.21). - Zna~i, koga }e umrat, pravednicite ne odat vo raj, gran~e” (Malahija 4,1). nitu gre{nicite vo pekol, tuku site zaminuvaat vo zemjata. “I ednite i drugite zaminuvaat na isto mesto; site se Za vreme na svojata zemna slu`ba, Gospod Isus se otkril sozdadeni od prav i se vra}aat vo pravot” (Propovednik 3,20). kako Bog na pravda, na milost i soàluvawe. Zna~i, nema Mrtvite se ìteli na pravot: “Tvoite mrtvi }e oìveat, somnenie deka vo denot na kone~niot sud, koga }e “mu dade telata }e voskresnat. Razbudete se i voskliknuvajte, ìteli na sekogo spored negovite dela” (Rimjanite 2,6), Isus i ovaa na pravot!” (Isaija 26,19). kazna }e ja izvr{i spored pravdata, spored milosta i so~uv- “David (koga umre) ne otide na neboto” (Dela 2,34). stvitelno - a ne so ve~ni maki, za{to toa ne bi bilo nitu “Ostavi me, za{to u{te ne sum pojden gore kaj Otecot” spored pravdata, nitu spored milosta, nitu so~uvstvitelno. (Jovan 20,17), $ veli Isus na Marija po voskresenieto. Kade Spored toa, najgolem zlostornik na svetot nare~ete go bil Isus tri dena? Ne na neboto, tuku vo grobot. onoj {to go zasluùva toa - onoj {to ja vnel i {to ja prifa- Ako mrtvite zaminuvaat vo raj, toa }e im go kaè{e til vo hristijanstvoto taa laga za Bo`jiot karakter, a ne Pavle na hristijanite vo Solun, koi ne znaele {to se slu~uva Isusa Hrista. so niv, i zatoa pa|ale vo pregolema àlost za svoite pokojnici. No Pavle ne im kaà: Ne àlete za niv, tie se ve}e vo [to se slu~uva so ~ovekot koga }e umre, kade zaminuva? rajot! Ne, tuku toj im kaà: Ne àlete za niv, za{to Hris- tos }e gi voskresne, i toga{, zaedno so niv, site }e odime na Postoi li nekakva du{i~ka koja kako peperuè }e zatre- neboto (1. Soluwanite 4,13-18). peri nad grobot, a potoa }e odleta nekade ve~no da ìvee? Po~ituvani, smrtta za vistinskite hristijani e àlost, Taka paganite si go pretstavuvale sebesi zadgrobniot ìvot. no ne i tragedija, kako za onie koi nemaat nade` vo voskre- No toa ne e hristijanska nade`. Bog ne mu rekol na Adama senie. koga zgre{il: Adame, tvoeto telo }e umre i }e zamine vo grob, a tvojata du{a, bidej}i e besmrtna, }e zamine vo raj kade [to pravat mrtvite vo grobot? {to ve~no }e ìvee vo blaènstvo, ili vo pekol, kade {to ve~no }e se ma~i! Ne, Bog ne mu rekol taka, tuku mu rekol: Koga ~ovekot }e umre, toj umira celosno, integralno. “Za{to si prav i vo prav se vra}a{” (1. Mojseeva 3,19). Koga Vedna{, vo migot na smrtta, prestanuva sekoja iskra na ì- }e umre{, ne zaminuva{ nitu vo raj, nitu vo pekol, tuku ce- vot, se gasnat site ìvotni funkcii i toj ne postoi ve}e vo losno, integralno, zaminuva{ vo grob - evrejski “{eol”, gr~ki nikakva svesna sostojba. Nema ve}e ~ovek, nema ve}e li~nost, “hades”. za{to, kako {to rekovme, toj so smrtta zaminuva vo nepos- Kade bil Adam pred da bide sozdaden? Ne postoel. Vo toewe. Da go potvrdime ova so bibliski dokazi: nepostoewe. Bil prav, zemja. Bog go povikal od nepostoewe “@ivite barem znaat deka }e umrat, a mrtvite ne znaat vo postoewe. [to se slu~uva koga }e umre? Se vra}a pak vo ni{to... Odamna gi snema: nivnata qubov i nivnata omraza i nepostoewe -“Za{to si prav i vo prav se vra}a{.” zavist, i ve}e nemaat u~estvo vo ni{to {to se slu~uva pod

536 537 sonceto... Nema rabota, ni mislewe, ni znaewe, ni mudrost - Malahija 4,1.3: “Eve ide den, sli~en na usvitena pe~ka; vo grobot vo koj zaminuva{.” “Koga }e izleze duhot od nego toga{ site gordi i zlostornici }e bidat kako strni{te - }e (od ~ovekot), toj se vra}a vo svojata zemja, i vo toj den pro- gi zapali denot {to nabliùva, veli Gospod nad vojskite, ta pa|aat site negovi misli.” (Propovedn. 9,5.6.10; Ps. 146,4). nema da im ostane ni koren ni gran~e... Gre{nicite }e bi- “Toga{ }e se razbudat mnozina koi spijat vo zemniot dat pepel pod va{ite noze.” - Zborovite “nema da im ostane prav; edni za ve~en ìvot, a drugi za sram i ve~en prezir” ni koren ni gran~e” ukaùvaat na kone~no uni{tuvawe i (Daniel 12,2). - Mrtvite spijat so smrten son vo zemniot prav, is~eznuvawe, a ne na nekakvo ve~no ma~ewe. nesvesni za s# {to se slu~uva okolu niv, nesvesni za svojata - Otkrovenie 20,14.15: - Kone~na gehena: “I smrtta i adot okolina. (pekolot - grobot) bea frleni vo ognenoto ezero. Toa e vto- “Ako negovite deca (na umreniot) uìvaat ~est, toj ni{- ra smrt, ognenoto ezero. I koj ne be{e zapi{an vo knigata to ne znae, ako se prezreni, toj ne razmisluva za toa” (Kni- na ìvotot, be{e frlen vo ognenoto ezero.” gata za Jov 14,21). “Mrtvite ne te spomenuvaat tebe. Koj }e te slavi vo pod- Du{ata moè da se pogubi zemjeto?” (Psalm 6,5). - Ako mrtvite pravedni se vo rajot, kaj Boga, kako da ne go spomenuvaat i da ne go slavat tamu “Gospod mu duvna ìvoten zdiv vo nosalkite na ~ovekot Boga? Zna~i, tie ne se vo rajot, tuku vo svoite grobovi. i ~ovekot stana ìva du{a” (1. Mojseeva 2,7). - Bog ne mu duvnal na Adama vo nosalkite du{a, tuku “ìvoten zdiv”, i to- [to }e se slu~i so gre{nicite? ga{ toj stanal “ìva du{a” - evrejski nephesh (nefe{ - sozdanie) i hayyah (haja - ìvo, ìvot). Zna~i, ~ovekot sta- - Rimjanite 6,23: “Plata za grevot e smrt!” nal “ìvo sozdanie” ili “ìva du{a” otkako Bog mu duvnal - Jovan 3,16: “Nieden da ne zagine”. Pravednikot da “ne vo nosalkite “ìvoten zdiv”. zagine”, no gre{nikot }e zagine - ne odi vo pekol, tuku }e “Du{ite (lu|eto) koi gi pravat tie gadosti (sodomija), zagine. }e bidat istrebeni od svojot narod” (3. Mojseeva 18,19). - Psalm 37,20; Isaija 51,6: “A gre{nicite }e zaginat... “Vo gradovite na tie narodi... ne ostavaj nitu edna ìva ]e is~eznat kako dim... kako komarci” du{a (nitu edno ìvo sozdanie)” (5. Mojseeva 20,16). - Psalm 145,20: “Gospod bdee nad onie {to go qubat, a }e “Pogubi gi site du{i (nefe{) vo gradot” (Isus Navin gi istrebi site zlostornici.” 10,37). - 2. Soluwanite 1,8.9. “Tie }e bidat kazneti so ve~en po- “Site du{i se moi; kako du{ata na tatkoto, taka i du{ata gibel (ve~na propast) od liceto na Gospoda i od negovata silna sinot, moi se: koja du{a (nefe{ - ~ovek) gre{i, taa }e na slava.” - Ve~na e kaznata, a ne e ve~na makata vo pekol. umre... du{ata koja zgre{ila, }e umre” (Ezekil 18,4.20). - Psalm 2,9. “]e gi skr{i{ kako grnec.” “Sinot ~ove~ki ne dojde da pogubuva ~ove~ki du{i (da - Psalm 68,2; Isaija 33,12: “Bezbo`nicite }e se rasturat gi pogubuva lu|eto), tuku da gi spasi” (Luka 9,56). kako dim, }e se rastopat kako vosok na ogan, }e izginat od Zna~i, du{ata (~ovekot) se pogubuva, du{ata umira. Taa liceto Gospodovo... }e bidat izgoreni... kako otse~eni trwa ne e besmrtna - ~ovekot ne e besmrten. {to gorat vo ogan.” - Isaija 11,4: “Gospod so zdivot od svojata usta }e go ubie Bibliski stihovi {to gi koristat hristijanite bezbo`nikot.” za da ja potvrdat naukata za vrodena besmrtna - Matej 13,40-42: “]e izgorat kako kakol.” du{a ili za vroden besmrten duh - Matej 3,12: “Plevata }e ja izgori so ve~en ogan.” - Isaija 47,14: “Tie se kako pleva, ogan }e gi spali.” Prigovor (Matej 17,3): Mojsej i Ilija razgovaraat so Isusa - Avdija 16: “Kako da ne postoele.” na Gorata na preobrazuvaweto. Faktot {to Mojsej e prisuten

538 539 stih Hristos kaùva deka e mo`no ~ovekot da ja “zagubi na gorata dokaùva deka ~ovekot e besmrtna du{a, za{to Mojsej du{ata” “zaradi nego”. Ovoj stih - ovaa Hristova izjava - koja umrel i e zakopan vo vremeto na izleguvaweto od Egipet. kaùva deka e mo`no da se “zagubi du{ata”, gi stava vo golema dilema zastapnicite na naukata za vrodena besmrtnost na Bibliski odgovor: Ilija vo telo e prenesen na neboto. Na du{ata. Tie ne go prifa}aat faktot deka du{ata moè da se gorata bil Hristos, a pokraj nego Mojsej i Ilija - vistin- zagubi i zatoa preveduva~ite, koi veruvaat deka du{ata e skiot Hristos (Re~ta stana telo) i vistinskiot Ilija, pa besmrtna, za da ja spasat taa nauka, pravat kompromis, pa na spored toa, logi~no e deka tuka bil i vistinskiot Mojsej. dvete mesta vo 25-tiot stih zborot psiha go preveduvaat so Petar predlaga: “Da napravime tri senici.” Senicite ne se zborot “ìvot”, a na dvete mesta vo 26-tiot stih, istiot zbor za duhovi, tuku za vistinski lu|e. Juda 9. stih kaùva: “Miha- psiha go preveduvaat so zborot “du{a”, pa spored niv, toj tekst el se prepira{e za Mojseevoto telo...”. Zna~i, Bog go vosk- bi glasel vaka: “Koj saka da go so~uva svojot ìvot, }e go resnal Mojseja i go prenel na neboto. zagubi, a koj }e go zagubi svojot ìvot zaradi mene, }e go najde...” Prigovor (Matej 10,28): “Ne bojte se od onie koi go ubivaat Dela 27,37: “A vo korabot bevme vkupno dveste sedumdeset teloto, a du{ata ne moàt da ja ubijat, tuku bojte se od Onoj i {est du{i.” Vo korabot imalo 276 lu|e, a ne nekakvi beste- koj moè i du{ata i teloto da gi pogubi vo pekolot (vo ge- lesni du{i ili duhovi. hena).” Ova dokaùva deka du{ata i teloto se dve napolno razli~ni edinki, deka se dva izdeleni entiteti. Teloto moè Prigovor (2. Korin}anite 4,16): “Zatoa ne papsuvame, pa da se uni{ti, a du{ata da ostane. Spored toa, du{ata e izde- iako se raspa|a na{iot nadvore{en ~ovek, vnatre{niot se lena edinka koja, po smrtta na teloto, prodolùva ve~no da obnovuva od den na den.” Ova dokaùva deka vistinskiot ~o- ìvee vo raj ili vo pekol. - Taka mislat prigovara~ite. vek, du{ata, e ne{to razli~no od teloto i deka taa postoi i se razviva nasproti raspa|aweto na teloto. Odgovor: Su{tina na ovoj tekst - ako se tolkuva bukvalno: “I du{ata i teloto moàt da se pogubat vo pekolot.” So drugi Odgovor: Nie isto taka veruvame deka postoi razlika me|u zborovi, mo`no e “du{ata da se ubie”. - Zna~i, du{ata ne e teloto i du{ata. Biblijata bara od nas da go proslavime Boga besmrtna. Hristos tvrdi deka taa moè da bide ubiena. vo na{eto telo (1. Kor. 6,20). Nie samo tvrdime deka Biblija- Vo ovoj stih zborot “du{a” e prevod na gr~kiot zbor ta ne kaùva oti du{ata ili duhot e posebna, izdelena, sama psyche (psiha), koj vo Noviot zavet e upotreben 104 pati, od za sebe besmrtna edinka zatvorena vo ~ove~koto telo kako vo koi: 58 pati e preveden kako “du{a”, 40 pati kako “ìvot”, lu{pa ili ~erupka koja odvaj ~eka da se oslobodi od toj zatvor tri pati kako “um” edna{ kako “srce” i edna{ kako “srde~no”. pri smrtta. Pavle kaùva vo 1. Korin}anite 5,3: “Iako sum Ako zborot “psiha” vo gorniot stih go prevedeme ne so zborot otsuten so teloto, prisuten sum so duhot (me|u vas).” Zar Pav- “du{a”, ami so zborot “ìvot” - {to e i normalno - toga{ le ovde kaùva deka go napu{til teloto za da bide prisuten nema problem. Stihot bi glasel vaka: “Koj moè i ìvotot vo Korint? Vo nikoj slu~aj. i teloto da gi pogubi.” Deka e ispravno vaka da se prevede, Za “vnatre{niot ~ovek” Pavle zboruva na pove}e mesta se gleda i od sledniot izve{taj: (Efescite 3,16.17): “Da se zajaknete so sila vo vnatre{niot Matej 16,25.26: “Koj saka da ja spasi svojata du{a, }e ja ~ovek... Hristos so vera da se vseli vo va{ite srca.” zagubi, a koj }e ja zagubi svojata du{a zaradi mene, }e ja naj- Vo Kolo{anite 3,9.10. toj kaùva: “Go soblekovte stariot de. Za{to, kakva polza }e ima ~ovekot ako go pridobie ce- ~ovek so negovite dela i se oblekovte so noviot ~ovek koj se liot svet, a ja zagubi svojata du{a? Ili, {to }e dade ~ovek obnovuva...” vo zamena za svojata du{a?” Jasno e deka “vnatre{niot ~ovek” kaj hristijaninot e Vo ovie dva stiha ~etiri pati se spomenuva gr~kiot zbor isto {to i “noviot ~ovek”. A {to e toa “nov ~ovek?” - Toa e psiha. Dvapati vo 25-tiot stih i dvapati vo 26-tiot. Vo 25-tiot

540 541 Odgovor: “Duhovite na usovr{enite pravednici” ne se duho- nova priroda, novo srce, nov duh. Ezekil 36,26: “]e vi dadam vite na pravednicite koi vo migot na smrtta kako nezavisni novo srce i nov duh }e stavam vo vas. ]e go izvadam kamenoto besmrtni edinki go napu{tile teloto i se vivnale vo nebes- srce od va{eto telo i }e vi dadam srce od meso.” Efescite no blaènstvo. Stanuva zbor za napolno obrateni lu|e, pre- 4,22-24: “Soble~ete go od sebe stariot ~ovek koj se raspa|a spo- rodeni, preobrazeni, posveteni, duhovni lu|e. Vo prilog red izmamlivite pohoti... i oble~ete se vo noviot ~ovek...” naveduvame nekolku Pavlovi misli: Pavle kaùva vo Galatite 2,20: “So Hrista se raspnav i Rimjanite 8,5-8: “Onie {to se telesni, se stremat kon jas ve}e ne ìveam, tuku Hristos ìvee vo mene...” telesnoto, a onie {to se duhovni, kon ona {to e na Duhot, Spored toa, tekstot vo 2. Korin}anite 4,16.17. zboruva bidej}i mudruvaweto na teloto e smrt, a mudruvaweto na za obnovuvawe na vnatre{niot ~ovek, za preobrazba na gre{- Duhot e ìvot i mir.” nata priroda, a ne za besmrtnost na du{ata. Jovan 3,6.7: “Ako nekoj ne se rodi od voda ili od Duhot, toj ne moè da vleze vo Bo`jeto carstvo. Rodenoto od telo Prigovor: Pri kamenuvaweto Stefan se molel: “Gospode telo e, a rodenoto od Duhot DUH E. Ne ~udi se {to ti re- Isuse, primi go mojot duh” (Dela 7,59). Hristos na krstot isto kov; treba da se rodite ozgora.” taka se molel: “O~e, vo racete tvoi go predavam mojot duh” “Rodenoto od Duhot - DUH E”, so drugi zborovi “rodeni- (Luka 23,46). - Ova dokaùva deka pri smrtta vistinskiot ~ovek, ot od Duhot - e duhoven.” Zna~i “duhovite na pravednicite” besmrtnata edinka, nare~ena “duh”, go napu{ta teloto. ne se bestelesni duhovi na pravednicite, tuku samite pravednici - prerodeni, preobrazeni, nanovo rodeni od Svetiot Odgovor: I Stefan i Hristos pred svojata smrt davaat ista Duh. Nie vidovme isto taka deka ni Hristoviot duh pri smrtta ne zaminal na neboto - za{to po voskresenieto Hristos $ re- izjava. Vo ovoj slu~aj, ako “duhot” e onoj vistinski ~ovek, onoj kol na Marija: “U{te ne sum pojden kaj Otecot.” “besmrten duh” (a na drugi mesta vo Biblijata onaa “besmrt- Ako prigovara~ite nastojuvaat da dokaàt so ovoj tekst na du{a”), koj vo migot na smrtta go napu{ta teloto i zaminu- deka spasenite vo Bo`jeto carstvo }e prestojuvaat vo beste- va vedna{ vo rajot, toga{ i Stefan i Hristos, kako praved- lesen oblik, deka }e se reat kako duhovi ili du{i bez telo - nici, istiot den koga umrele, zaminale vo raj. Dali e toa nie odgovarame: spasenite ve~nosta so Hrista }e ja pominu- taka? Ne! Isus $ kaùva na Marija: “Ostavi me, za{to s# vaat ne kako besmrtni duhovi ili du{i - ami vo telo - bes- u{te ne sum pojden gore kaj Otecot” (Jovan 20,17). Ova se mrtno, duhovno, neraspadlivo telo (1. Korin}anite 15,51-54). slu~ilo tretiot den po voskresenieto. Toa nie go razbirame Jov kaùva: “Jas }e go vidam, i o~ite moi }e go gledaat, vaka: “Vo racete tvoi go predavam mojot ìvot.” a ne drugi” (Za Jov 19,27). Jovan na staklenoto more na neboto gleda ne duhovi, tuku Prigovor (Evreite 12,22-24): “Tuku vie pristapivte do go- golemo mno{tvo narod, oble~eni vo bela obleka, so palmi i rata Sion, do gradot na ìviot Bog, nebesniot Erusalim, do so gusli vo racete; tie stojat na stakleno more, ne se reat, tuku desetici iljadi angeli, do seop{tiot sobor i crkvata na pr- stojat; }e go gledaat liceto negovo - imaat o~i i gledaat;im e- vorodenite, koi se zapi{ani na nebesata, i do Boga, sudijata to na Jagneto }e bide napi{ano na nivnite ~ela - imaat ~ela. na site, i do duhovite na usovr{enite pravednici, do Isusa, posrednikot na eden nov zavet i do krvta za poprskuvawe, koja Prigovor (2. Korin}anite 12,2.3): “Poznavam ~ovek vo zboruva podobro od krvta na Avela.” Hrista, koj pred 14 godini, ne znam dali vo teloto ili nad- So zborovite “duhovite na usovr{enite pravednici” vor od teloto, Bog znae, be{e vozdignat do tretoto nebo... do prigovara~ite dokaùvaat deka ~ovekot ima duh. So drugi rajot...” Ova dokaùva deka vistinskiot ~ovek e besmrtna zborovi, spored ovoj prigovor, ovoj tekst dokaùva deka duho- du{a ili besmrten duh koj e nezavisen od teloto i koj moè vite, oslobodeni od telata, prestojuvaat vo nebesno blaènstvo. da se izdigne do Boga i da zamine vo rajot!?

542 543 ne zboruvaat za nekakvo zaminuvawe na du{ata na nebo, tuku Odgovor: Ako e taka, kako {to tvrdat prigovara~ite, Pav- samo za voskresenieto. Kakva logika ima vo toa Pavle vo 14- le pred 14 godini umrel bidej}i, kako {to tvrdat tie, duhot tiot stih da zboruva samo za du{ite na pravednicite, a vo ili du{ata go napu{tile negovoto telo i zaminale, odnosno 13-tiot i 16-tiot stih samo za nivnite tela? se izdignale do tretoto nebo - do rajot. Ako Pavle umrel, Stihot 14 se deli na dva dela: a) “Ako veruvame deka Isus toga{ toj i voskresnal. No, za ova nema nikakov dokaz. U{te umre i voskresna” i b) “taka Bog i onie {to umrele vo Isusa edna{: ako ovoj tekst go tolkuvame bukvalno, toga{ Pavle Bog }e gi dovede so nego.” Pavle ovde ja iznesuva na{ata sigur- se razdeluval od du{ata ili od duhot i umrel i voskresnal. nost vo voskresenie vrz osnova na Hristovoto voskresenie. No o~igledno e deka Pavle ne umrel. Toj zboruva za svoite Bog “go voskresna na{iot Gospod Isus” (1. Korin}anite 15,15); “videnija i otkrovenija”. Ona {to go videl i {to go ~ul bilo taka “Bog vo Isusa }e gi dovede” od grobot “onie koi umrele tolku ìvo i stvarno, {to ne bil siguren dali Bog navisti- vo Isusa” (1. Soluwanite 4,14). na go prenel na neboto. Na ist na~in Pavle se izrazuva i koga Inaku, Hristovata du{a za vreme na smrtta ne bila na im pi{uva na Kolo{anite: “Iako ne sum prisuten me|u vas so neboto, tuku vo grobot - taka i negovite vernici se vo svoite teloto, vo duhot sum so vas...” (Kolo{anite 2,5). Ili, poznata grobovi. Pavle ni kaùva vo Evreite 11,39.40: “Site tie ... e mislata: “]e bidam so tebe vo mislite, so duhot.” Zna~i, ovde ne go primija vetenoto, za{to Bog predvide ne{to podobro ne stanuva zbor za nikakva besmrtnost na du{ata ili duhot. za nas - tie da ne dojdat do sovr{enstvo bez nas.” - Izvonred- no, site Bo`ji lu|e, heroite na verata, ~ii{to imiwa Pav- Prigovor (1. Soluwanite 4,14): “Ako veruvame deka Isus le gi nabrojuva ovde - Avel, Enoh, Noe, Avram, Isak, Jakov, umre i voskresna, taka Bog i onie {to umrele vo Isusa, }e Josif, Mojsej, Gedeon, Samson, David, Samoil, i iljadnici gi dovede so nego.” Vo ovoj stih, velat prigovara~ite, apos- drugi verni i predani na Boga maì i èni, po smrtta ne zami- tol Pavle kaùva deka pri vtoroto Hristovo doa|awe Bog }e nale na neboto, za{to Bog predvidel ednovremeno, na site gi dovede so sebe od neboto onie koi umrele vo Isusa. Ova zaedno, i nim i nam, da ni podari ve~en ìvot pri vtoroto dokaùva deka pravednicite zaminuvaat na neboto vedna{ pri Hristovo doa|awe. smrtta namesto da leàt vo grobovite do vtoroto Hristovo doa|awe. Prigovor: Nie se soglasuvame deka onie koi umrele vo Sta- riot zavet ostanale nesvesni vo svoite grobovi, kako {to Odgovor: Pavle ovde zboruva za dve grupi: za onie “{to um- potvrduva Propovednik 9,5.6.10. Me|utoa, koga Hristos rele” i za “ìvite koi ostanale” do Hristovoto doa|awe. Ako do{ol, Toj izjavil deka “sekoj {to ìvee i veruva vo nego, pravednite mrtvi treba da “voskresnat” vo idnina i zaedno nema nikoga{ da umre (doveka)” (Jovan 11,26). Ova dokaùva so ìvite pravedni da odat na nebo, kako moèl Pavle da deka vo Noviot zavet onie {to veruvaat vo Isusa ne umiraat, izjavi deka pravednite mrtvi “sleguvaat” od neboto pri go- tuku odat pravo na nebo. Vo prilog na ovoj zaklu~ok odi i lemiot den na voskrsenieto. Edinstven dokaz na prigova- Pavlovata izjava deka Hristos “ja raskopa smrtta” (2. Timo- ra~ite e nivnoto veruvawe deka du{ite na pravednicite pri tej 1,10), kako i ~estite izjavi na Biblijata deka hristijani- smrtta zaminuvaat kako besmrtni edinki na neboto i deka te denes imaat ìvot ve~en. - Taka tvrdat prigovara~ite. istite du{i sleguvaat so Gospoda Isusa Hrista vo denot na voskresenieto (mnogu ~udno: so Hrista od neboto sleguvaat Odgovor: Pravednite lu|e vo Stariot zavet nemale besmrt- nekakvi prizra~ni du{i, nekakvi nevidlivi duhovi) za da gi na du{a koja vo migot na smrtta bi zaminala na neboto. Ja- dobijat svoite voskresnati tela - {to e napolno bibliski sen e primerot za Davida (Dela 2,29.34): “Bra}a, moàm slo- neosnovano i nelogi~no, bidej}i vo kontekstot gi nao|ame bodno da vi kaàm za patrijarhot David deka umre i be{e samo slednite misli: “onie {to umrele”, “onie koi umrele pogreban, i deka negoviot grob e me|u nas do den dene{en... vo Isusa” i “mrtvi vo Hrista”. Zna~i, ni{to ovde ne ukaùva David ne se voznese na nebesata.” na toa deka mrtvite zaminale na nebo. Ovie stihovi voop{to

544 545 Sega nie bi se zapra{ale dali pravednite lu|e po~nale Ponatamu, gi naveduvame zborovite na na{iot Spasitel da poseduvaat besmrtna du{a ili besmrten duh duri na vo Jovan 5,24: “Koj ja slu{a mojata re~ i mu veruva na Onoj po~etokot na hristijanskata era? Me|utoa, ako lu|eto od koj me prati mene, ima ìvot ve~en i ne doa|a na sud, tuku sekoga{ imale besmrtna du{a ili besmrten duh, toga{ {to preminal od smrt vo ìvot.” se slu~uvalo so du{ite na svetite lu|e vo Stariot zavet pri Da obrneme vnimanie na zborovite na Jovana (1. Jovano- nivnata smrt? Pravednicite na Stariot zavet (Evreite vo 3,14): “Nie znaeme deka preminavme od smrt vo ìvot, 11,39.40): “I site tie (sveti lu|e vo Stariot zavet), iako se za{to gi qubime bra}ata, bidej}i koj ne go qubi bratot, os- dokaàa preku verata, ne go primija vetenoto, za{to Bog tanuva vo smrt.” predvide ne{to podobro za nas - da ne dojdat do sovr{enstvo Ili zborovite na Pavle (Rimjanite 8,6): “Telesnoto mud- bez nas.” ruvawe e smrt, a duhovnoto mudruvawe e ìvot i mir.” Pravednicite vo Noviot zavet (1. Soluwanite 4,15-17): Efescite 2,1: “Vie bevte mrtvi vo svoite prestapi i “Nie, koi ìveeme i ostanuvame do doa|aweto na Gospoda, grevovi.” nema da otideme pred onie koi se upokoile. Za{to sam Gos- Od ovie tekstovi jasno se gleda deka bibliskite pisate- pod }e sleze od neboto... i mrtvite vo Hrista }e voskresnat li ~ovekot go gledaat vo edna od ovie dve sostojbi - spasen prvi. Potoa nie ìvite }e bideme zemeni zaedno so niv na ili zaguben - a preminot od edna vo druga sostojba e premin oblaci za da go sretneme Gospoda vo vozduhot i taka zaseko- od “smrt vo ìvot”. ga{ }e bideme so Gospoda.” Pravednikot odi samo na privremena po~inka - ne umira Pravednicite od Stariot zavet mora da go ~ekaat idni- ve~no, tuku ima del vo “prvoto voskresenie”, a gre{nikot ot nastan koga }e ja primat svojata nagrada - a toa e nastanot stanuva vo vtoroto voskresenie i zaminuva vo ve~na smrt. koga site Bo`ji izbrani }e bidat gotovi. Site zaedno }e ja primime svojata nagrada. Vrz osnova na ova zaklu~uvame deka Prigovor (Matej 22,32): Hristos izjavuva deka “Bog ne e nema razlika me|u pravednicite na stariot i noviot zavet vo Bog na mrtvite, tuku na ìvite”. Toj sepak kaùva: “Jas sum vrska so nivnoto zaminuvawe na neboto. Site zaminuvaat vo Bog na Avrama, Bog na Isaka i Bog na Jakova.” Ova e dokaz grob i ~ekaat site zaedno nagrada, voskresenie i ìvot ve~en deka du{ite na ovie patrijarsi, koi umrele pred mnogu vreme, pri Hristovoto doa|awe. navistina ìveat na neboto. - Taka tvrdat prigovara~ite. I novozavetnite vernici odat vo grob: “Blaze na mrtvite koi umiraat vo Gospoda otsega” (Otkrovenie 14,13). Odgovor: Vo odgovorot na prethodniot prigovor kaàvme [to sakal Isus da $ kaè na Marta koga rekol: “Nitu deka pravednicite na Stariot zavet ne se na neboto. Porano eden koj ìvee i veruva vo mene nema nikoga{ da umre (dove- go navedovme primerot na Davida za koj vo Dela 2,29.34. se ka).” kaùva deka toj ne zaminal na nebo, tuku vo grob. Vo Matej Isus na Evreite im kaùva: “Koj }e ja odrì mojata re~, 22,32 Hristos dava vakov odgovor kako rezultat na razgovorot nema da vidi smrt doveka (nikoga{)” (Jovan 8,51). so sadukeite koi ne veruvale vo voskresenie i koi mu posta- Za da gi razbereme ovie stihovi, na pomo{ }e vikneme vile hipoteti~no pra{awe za sedumte bra}a koi se ènele drugi mesta vo Biblijata. so edna ista èna. Glaven predmet na razgovorot bilo voskre- 1. Mojseeva 2,17: “Vo koj den }e vkusi{ od nego, }e um- senieto. Pra{aweto bilo: }e ima li voskresenie? Matej re{.”- Ne umrel vedna{ - no vo toj mig Adam bil mrtov, iako 22,23: “Sadukeite velat deka nema voskresenie.” Istoto toa ìveel u{te nekolku veka; Adam stapil pod prokletstvoto go nao|ame i vo Marko i vo Luka. Zna~i, pra{aweto bilo dana smrtta vedna{. li ima ili nema voskresenie. Matej 22,28: “Po voskresenie- Pavle kaùva za Kolo{anite 2,13: “Mrtvi vo grevovite”; to ~ija }e bide ènata?” Raspravata se vodela okolu idniot ili za raspu{tenata èna: “A onaa koja ìvee raspu{etno, nastan na voskresenieto. u{te ìva, e mrtva” (1. Timotej 5,6).

546 547 ist duh. ôvekot ne e ni{to podobar od ìvotnite... s# ide Matej 22,31.32: “A za voskresenieto na mrtvite neli ste na edno mesto; s# e od prav i s# se vra}a vo prav. Koj znae ~itale {to vi kaà Bog velej}i: ‘Jas sum Bog na Avrama, Bog deka duhot na sinovite ~ove~ki odi gore a duhot na ìvot- na Isaka i na Jakova?’ Ne e Bog Bog na mrtvite, tuku Bog na nite odi dolu pod zemjata?” ìvite.” “A deka mrtvite stanuvaat i Mojsej pokaà” (Luka Solomon ovde kaùva deka “site imaat ist duh”. Evrej- 20,37). skiot zbor, preveden ovde so “duh”, e “ruah”. Zborot “duh” e Avram veruval vo voskresenie: “Avram e tatko na site upotreben dva pati vo 21-ot stih: “Duh ~ove~ki” i “duh ìvo- nas kako {to e pi{ano: te postaviv za tatko na mnogu naro- tinski”, i doa|aat od istiot evrejski zbor “ruah”. Prigova- di - pred Boga komu mu poveruva kako Onoj koj gi oìvuva ra~ite mora da re{at dva problema: ili i ~ovekot i ìvot- mrtvite i od ni{to sozdava su{testvo” (Rimjanite 4,16.17). nite imaat vo sebe besmrtna edinka, besmrten duh, koj pri Rimjanite 14,7-9: “Nikoj od nas ne ìvee za sebesi i ni- smrtta zaminuva vo raj, odnosno vo pekol - zna~i i ìvot- koj ne umira za sebesi, za{to ako ìveeme, ìveeme za Gos- nite odat vo raj ili vo pekol - ili nitu ~ovekot nitu ìvot- poda, ako umirame - umirame za Gospoda. Zatoa, ìveeme li nite nemaat vo sebe takva besmrtna edinka i pri smrtta ne ili umirame, Gospodovi sme. Hristos vsu{nost i zatoa umre zaminuvaat nitu vo raj nitu vo pekol, tuku v grob. i oìvea za da bide Gospodar nad mrtvite i nad ìvite.” Nie, Avram, Isak, Jakov i drugite pravednici, umirame Prigovor (2. Korin}anite 5,8): “Pove}e sakame da go na- “vo Hrista”, a “mrtvite vo Hrista }e stanat” - }e voskresnat pu{time telovo i da pojdeme doma kaj Gospoda.” I 2. Petro- za ìvot” (1. Soluwanite 4,14.16; Jovan 5,29). O~igledno e deka vo 1,14: “Znam deka naskoro }e go ostavam moeto zemno ìve- stanuva zbor za bliskiot odnos me|u vernicite i Boga - zbor ali{te, kako {to jasno mi stavi do znaewe na{iot Gospod za toa deka smrtta za Boga ne e pre~ka niv da gi gleda kako Isus Hristos.” Prigovara~ite: Ovie stihovi tvrdat deka ìvi. Za vreme na smrtta tie “spijat” kuso vreme dodeka ne pravednite mrtvi odat na neboto vedna{ pri smrtta i deka bidat povikani vo voskresenie za ìvot - i Bog navistina e zaradi toa ~ovekot ima vo sebe besmrtnost. Bog na ìvite koi umrele vaka. Odgovor: Prigovorot e izvaden od kontekstot na 2. Korin- Prigovor (Propovednik 12,7): “Pravot se vra}a vo zemja- }anite 5,1-9 kade {to Pavle zboruva za nekolku raboti: ta, kako {to bilo, a duhot se vra}a kaj Boga koj go dal.” Ete, 1) Zemna “na{a ku}a”, “daleku od Gospoda”, “vo ova telo”, velat prigovara~ite, postoi svesna besmrtna edinka koja pri ovaa ku}a moè da se “raskopa”. smrtta go napu{ta teloto i zaminuva kaj Boga. Toa e besmrt- 2) “Soble~eme”, “goli”. niot duh. 3) “Zgrada od Boga”, “ve~na gradba na nebesata - ne grade- na od ~ove~ka raka”, “nebesno ìveali{te (stan), “preoble~eni Bibliski odgovor: Ako duhot e svesna besmrtna edinka i (oble~eni)”, “doma kaj Gospoda”, “odvoeni od teloto”. ako pri smrtta odi gore kaj Boga, toga{ i gre{nite, names- Na{ata zemna ku}a - toa e na{eto sega{no smrtno telo, to dolu vo pekolot, odat gore vo raj. Ako “duhot koj se vra}a a sprotivno na toa, na{ata besmrtna ku}a e “ve~nata gradba kaj Boga” e svesna edinka, li~nosta, onoj vistinski ~ovek, na nebesata” - toa e besmrtnoto telo. toga{ site lu|e, bilo dobri ili gre{ni, pri smrtta zaminuvaat kaj Boga. Imaat li ista sudbina? Ako se tvrdi deka gre{- Procesot na “soblekuvawe” i oblekuvawe go ozna~uva nite pri smrtta odat kaj Boga da primat sud, toga{ odgo- voskresenieto. Nie go imame “Duhot kako zalog” koj }e ja postigne ovaa sakana sostojba. varame deka Biblijata jasno odreduva i tvrdi oti sudot e iden nastan (Matej 25,31-46; Otkrovenie 22,12). Rimjanite 8,11: “Ako vo vas ìvee Duhot na Onoj koj go Propovednik 3,19-21: “Ona {to im se slu~uva na sinovite voskresna Isusa od mrtvite, toga{ Onoj koj go voskresna Isusa Hrista, }e gi voskresne i va{ite smrtni tela preku ~ove~ki, toa im se slu~uva i na ìvotnite, ednakvo im se svojot Duh koj ìvee vo vas.” slu~uva. Kako ginat ednite, taka ginat i drugite i site imaat

548 549 Odgovor: Ako du{ata e toj vistinski ~ovek, taa vistinska Za istiot predmet Pavle zboruva i vo Rimjanite 8,22.23: li~nost so koja soobra}a Bog, toga{ Bog bi $ se obratil na “A znaeme deka celoto sozdanie, s# do sega, stenka i strada du{ata i bi $ rekol: “Koga teloto }e umre, ti }e ja napu{- vo porodilni maki. I ne samo toa tuku, imaj}i gi prvite ti{ lu{pata, ~erupkata, i }e dojde{, }e se vrati{ kaj mene.” plodovi na Duhot, i nie samite stenkame vo sebe, ~ekaj}i go No Bog ne rekol taka. Na Adama ne mu rekol: “Koga }e umre{, èlnoto posinuvawe, otkupot na na{eto telo.” }e se vrati{ kaj mene”. Tuku mu rekol: “Prav si i vo prav se “Otkupot na na{eto telo”, ili “oblekuvawe vo nebesen vra}a{ - vo grob odi{.” Bog ne mu rekol na Adama: “So pot stan (ìveali{te)” ili promena na “zemnata ku}a” so “ku}a na ~eloto }e go jade{ svojot leb, dodeka ne se vrati{ kaj (ìveali{te) na neboto” - toa e “izbavuvawe na na{eto telo” mene”, tuku “dodeka ne se vrati{ vo zemjata od koja si zemen, vo denot na voskresenieto. za{to si prav i vo prav se vra}a{.” Filipjanite 3,20.21: “Na{eto gra|anstvo e na nebesata od Propovednik 9,10: “Nema rabota, ni mislewe, ni znaewe, kade i go o~ekuvame Spasitelot, Gospoda Isusa Hrista, koj ni mudrost vo grobot vo koj odi{.” - Zna~i, ne vo rajot, ne }e go preobrazi na{eto ponièno telo - da se soobrazi so vo pekolot, tuku “vo grobot vo koj odi{.” negovoto slavno telo, spored dejstvoto na negovata sila.” Kaj Rahela i kaj deteto za zborot “du{a” vo evrejskiot @elba na Pavle ne e - kako {to tvrdat prigovara~ite - original e upotreben zborot “nefe{”, koj vo Stariot zavet negovata “besmrtna du{a” da go napu{ti negovoto telo i da e upotreben mnogu pati i na razni mesta vo Biblijata e raz- zamine kaj Gospoda ( 2. Kor. 5,8), tuku vozdivnuva i stenka da li~no preveden: 471 pati e preveden so zborot “du{a”, 118 dobie novo - da se “preobrazi na{eto ponièno telo, da se pati e preveden kako “ìvot”, ponatamu, istiot zbor “nefe{” soobrazi so negovoto slavno telo”, da dobie novo, besmrtno, na drugi mesta e preveden so zborovite: lice, um, srce, telo, neraspadlivo telo (1. Kor. 15,51-54). Toa e èlba “ìvotot mrtvo telo, mrtov ~ovek, ìvotno, duh, riba, volja, apetit, da ja progolta smrtta”. @elba da go “soble~eme stariot ~ovek èlba, zdiv itn. - Site ovie zborovi se prevedeni od eden ist koj se raspa|a vo setilni èlbi i da se oble~eme vo nov ~ovek zbor “nefe{”, no na razli~ni mesta vo Biblijata imaat raz- sli~en na Boga” (Efescite 4,22-24). li~ni zna~ewa. Za deteto vo 17-tiot stih Bo`jata re~ kaùva: “Negova- Sli~no se tolkuva i 2. Petrovo 1,13-15: “Dodeka sum vo ta bolest be{e mo{ne te{ka, taka {to toa izdivna.” Ako ova telo... za{to naskoro }e go ostavam moeto zemno ìve- deteto izdivnalo, od nego izlegol ìvotniot zdiv koj mu go ali{te, kako {to mi re~e Gospod Isus Hristos.” - Se misli duvnal Bog na Adama vo nosot, a ne du{ata; a pri voskrese- na negovata smrt (Jovan 21,18.19). nieto vo nego pak }e se vrati ìvotniot zdiv, a ne nekakva besmrtna du{a. Ponatamu, ako zborot “nefe{” vo ovie dva Prigovor: Biblijata zboruva za smrtta na Rahela (1. Mojse- slu~aja zna~i nezavisna besmrtna edinka - besmrtna du{a koja eva 35,18): “Koga se razdeluva{e od du{ata i umira{e, go go napu{ta teloto, lu{pata ili ~erupkata, pri smrtta, toga{ nare~e Venonija (Venijamin).” istoto toa mora da vaì i za slu~aite vo 1. Mojseeva 1,30: “Na Sli~en e i izve{tajot vo 1. Carevite 17,21.22: “Gospode site zemni yverovi i na site nebesni ptici i na s# {to se Boè moj, neka se povrati vo deteto negovata du{a. I Gos- dviì na zemjata i vo koe ima du{a ìva (nefe{), im ja da- pod go usli{i glasot na Ilija, ta se povrati vo deteto nego- dov seta treva za hrana.” vata du{a i oìve.” Ako deteto i Rahela imale besmrtna du{a, toga{ i ìvot- Prigovara~ite tvrdat deka ovie izve{tai kaùvaat oti nite, i pticite, i yverovite imaat besmrtna du{a. Ili, ako du{ata e posebna besmrtna edinka koja vo migot na smrtta besmrtnata du{a e ona vistinskoto, su{testvenoto, besteìn- go napu{ta teloto, ostavaj}i ja samo lu{pata na teloto. Toa skoto, nematerijalnoto su{testvo - toga{ kako da go sfatime zna~i deka vistinskata Rahela i vistinskoto dete zaminale sledniot izve{taj vo 1. Mojseeva 1,19: “Neka vrvat niz vodana neboto. ta du{i ìvi” - zar niz vodata vrvat nekakvi aveti, duhovi,

550 551 1. Mojseeva 4,10: “Bog mu re~e (na Kaina): ‘[to stori? nematerijalni su{testva, nekakvi senki? Ne, vo vodata vr- Glasot na krvta na brat ti vika od zemjata kon mene’” - vika vat ìvi sozdanija - ribi, kitovi; vo vozduhot letaat ìvi za kazna nad ubiecot. ptici (nefe{) a ne duhovi. Ezekil 35,6: “Krv si proleval, krvta }e te goni.” Prigovor (Otkrovenie 6,9.10): “Koga go otvori pettiot Krvta na pogubenite pravednici, kako i onaa na Avela, pe~at, gi vidov pod oltarot du{ite na ubienite zaradi Bo`jata bara odmazda, bara sud; krvta bara krv. re~... koi izvikaa so silen glas, velej}i: ‘Do koga, svet i vistinit Gospodaru, nema da sudi{ i da ja odmazdi{ na{ata krv Prigovor (Filipjanite 1,21-23): “Za mene navistina nad onie koi ìveat na zemjata?’” Prigovara~ite tvrdat deka ìvot e Hristos, a smrtta pridobivka. Pritisnat sum od dve ova dokaùva oti du{ite na mrtvite pravedni se na neboto. strani - imam èlba da si zaminam i da bidam so Hrista, {to e daleku podobro, no zaradi vas e podobro da ostanam vo te- Odgovor: Ako ovoj tekst go tolkuvame bukvalno, kako {to loto.” Spored ovoj prigovor, Pavle ovde izjavuva deka pri go pravat toa prigovara~ite, }e imame nevolji. Mnogu raboti smrtta neposredno }e zamine da bide so Hrista. vo Otkrovenieto se dadeni so simboli~en jazik, pa i ovie stihovi. No, da dademe odgovor na postaveniot prigovor. Prvo, Odgovor: Pavle veli: “Imam èlba da si zaminam i da bidam ako du{ite na pravednite po smrtta zaminuvaat neposredno so Hrista.” Koga }e bideme so Hrista? Vo ovoj stih toj ne go vo ve~no blaènstvo, toga{ kako du{ite na najvernite i naj- odreduva toa vreme, no na drugi mesta vo Biblijata drugi iz- vrednite od niv - du{ite na ma~enicite - treba da bidat smes- ve{tai ni go poso~uvaat vremeto koga }e bideme so Hrista. teni, zatvoreni, pod oltarot. Dali e toa navistina idealno 1. Soluwanite 4,16-18: “Gospod }e sleze od neboto, na smestuvawe? O~igledno ne, za{to e vidlivo deka ovie du{i zapoved, so glas na arhangel i so Bo`ja truba, i mrtvite vo se vo nevolja, pritisnati. Hrista }e voskresnat prvi. Potoa nie ìvite, koi ostanavme, Vtoro, zo{to tie du{i na pravednicite pod oltarot bi }e bideme zemeni zaedno so niv na oblaci za da go sretneme trebalo da baraat odmazda nad svoite progonuva~i koi so ve- Gospoda vo vozduhot, i taka zasekoga{ }e bideme so Gospoda. kovi vr{ele èstoki progoni nad pravednicite? Naukata na Zatoa ute{uvajte se eden so drug so ovie zborovi.” Zna~i, prigovara~ite za besmrtnost na du{ata tvrdi deka du{ite na mrtvite }e go sretnat Hrista ne pri smrtta, tuku pri voskre- progonuva~ite, na ubijcite, na gre{nicite, pri smrtta ved- senieto, pri negovoto vtoro doa|awe, zaedno so ìvite pravedna{ zaminuvaat vo pekol, vo ve~en ogan, vo ve~ni maki. Ve- nici. rojatno ma~enicite ne bi sakale za nikogo pote{ki maki i Jovan 14,1-3: “Pak }e dojdam i }e ve zemam vas da bidete pote{ka odmazda od ovaa. Spored nivnata nauka za raj i pe- i vie tamu kade {to sum jas.” kol od storijata za bogatiot i siromaviot Lazar, pravednite Mrtvite ne zaminuvaat vedna{ kaj Gospoda, tuku pri odat vo Avramoviot skut, kade {to se smesteni vo rajot i Hristovoto vtoro doa|awe - i mrtvite pravedni voskresnati preku bezdnata {to postoi me|u rajot i pekolot gi posmatraat i ìvite pravedni preobrazeni - “zaedno” Hristos }e gi zeme svoite ma~iteli, svoite progonuva~i, kako se ma~at vo pekaj sebe. kolot i postojano slu{aat ottamu vikotnci, leleci i pis- Se postavuva pra{awe zo{to Pavle na Soluwanite im koti. Pa zar za niv baraat u{te pote{ka odmazda? I najpos- kaùva: “Ute{uvajte se eden so drug so ovie zborovi”, ako le, kakvi se tie svetci koi baraat u{te pogolema odmazda za ìvite pravednici znaat deka nivnite pokojnici ve}e se na svoite xelati koga Hristos i Stefan pri smrtta se molele neboto, vo nebesno blaènstvo? Soluwanite àlele, bile zbu- za svoite ubijci: “O~e, prosti im, za{to ne znaat {to pra- neti, ne znaele kade odat nivnite pokojnici i bile vo neiz- vat.” Hristos i Stefan baraat pro{tavawe a ne odmazda. vesnost {to }e se slu~i i so niv. Pavle gi u~i deka nivnite Sekako, ovie tekstovi imaat simboli~ka vrednost - ne pokojnici ne se na neboto, tuku vo svoite grobovi, i deka }e se bukvalni. Pouka od ovie tekstovi: ubijcite, progonuva~i- voskresnat pri vtoroto Hristovo doa|awe i deka “zaedno” - te, gre{nicite - gi ~eka Bo`ji sud.

552 553 Ponatamu, ako Hristos pri svojata smrt navistina im ne edni bez drugi - }e odime na neboto. Vo 1. Korin}anite propovedal na izgubeni duhovi, toga{ zo{to Toj gi izdelil 15,51-54 se kaùva deka taa promena od smrtnost vo besmrt- i im propovedal samo na duhovite na Noevoto vreme? Zar na nost, od raspadlivost vo neraspadlivost, }e se slu~i duri vo nikoj drug ne mu dal vreme na milost? Petar u~i napolno “poslednata truba”. sprotivno od naukata za vtora prilika za milost, velej}i deka Ili, ako mrtvite vedna{ odat kaj Hrista, toga{ zo{to propovedaweto se vr{elo “koga gi ~eka{e Bo`jeto trpenie Pavle im rekol na Kolo{anite: “Koga }e se javi Hristos, vo Noevoto vreme”. na{iot ìvot, toga{ i vie }e se javite so nego vo slava” (Ko- Vo Noevo vreme se propovedalo (1. Mojseeva 6,3): “Nema lo{anite 3,4). mojot Duh do veka da se prepira so lu|eto, za{to se telo, eve Ili, ako mrtvite zaminuvaat vedna{ pri Boga, toga{ im u{te 120 godini.” Hristos kaùva: “Koga }e dojde Toj, Du- zo{to bi rekol: “Mene mi e podgotven venecot na pravednos- hot, }e go pokara svetot za grevot” (Jovan 16,7-9). I Noe im ta, {to }e mi go dade VO ONOJ DEN Gospod, pravedniot propovedal, bidej}i toj e nare~en “propovednik na pravdata” Sudija, i ne samo mene, tuku i NA SITE koi go o~ekuvaat (2. Petrovo 2,5). negovoto javuvawe” (2. Timotej 4,8; 1,12.18). [to zna~at zborovite “na duhovite vo temnica”? Biblija- Spored toa, i na Pavle, i “NA SITE” drugi, Gospod }e ta kaùva deka lu|eto “vo grevot” se vo temnica, “robovi na im dade nagrada “VO ONOJ DEN”, koga }e dojde Hristos. grevot”. Hristos do{ol “da ja otvori temnicata na zatvo- Toga{ site zaedno }e zamineme na nebo, a ne vedna{ koga }e renite”, da gi izvede gre{nicite od ropstvoto na grevot (Luka umreme. 4,18). Pavle na Filipjanite vo poso~enite stihovi ne im kaù- va deka toj o~ekuva vedna{ da bide so Hrista. Toj ednostavno Prigovor (1. Samoilova 28,7-19): Ovde se opi{uva sred- i kratko zboruva za te{kotiite, za ìvotnata borba i za svo- bata i razgovorot na Saula so vraàrkata vo Endor. Saul im jata èlba da se odmori od taa borba, ako bi moèl so toa zapovedal na svoite slugi: “Barajte mi èna so vraàrski duh da go proslavi Hrista. No ovoj star i revnosen apostol pos- za da otidam kaj nea i da ja pra{am... Povikaj mi go Samoi- tojano ukaùva na vtoroto slavno Hristovo doa|awe kako la... Gledam bogovi kako izleguvaat od zemja... Izleguva star re{enie na ovoj problem. ~ovek nametnat so pla{t.” Prigovor (1. Petrovo 3,18-20): “I Hristos umre za grevo- Ovoj izve{taj prigovara~ite go koristat za da dokaàt vite edna{ zasekoga{... Ubien vo teloto, no oìvean vo du- deka prorokot Samoil i po smrtta e ìv. hot, vo koj otide da im propoveda na duhovite koi se nao|aa vo temnica, koi nekoga{ bea nepokorni, koga Bo`jeto trpe- Bibliski odgovor: Ovoj izve{taj ne kaùva deka Samoil nie gi ~eka{e vo Noevoto vreme, dodeka se grade{e kov~egot...” slegol od neboto, od rajot, kako {to veruvaat tie, tuku izle- Prigovara~ite velat deka me|u svoeto raspnuvawe i vos- gol od zemja, “nametnat so pla{t”. Moè li Samoilovata kresenie Hristos slegol i im propovedal na duhovite koi se du{a ili duh da bidat nametnati so pla{t? Ako Samoil po nao|ale vo temnica. Spored niv, ova dokaùva deka postoi potreba go zema teloto, lu{pata, toga{ kade go ~uva toj te- nematerijalen duh, vistinska li~nost, koja se izdeluva od loto dodeka du{ata ili duhot mu prestojuvaat vo rajot? Kako teloto pri smrtta. }e go usoglasime ova so izve{tajot koj kaùva deka Bog zabranil sekakov kontakt i razgovor so vraàri, gata~i i so onie Odgovor: Ako Hristos slegol da im propoveda na nekoi gre{- koi razgovaraat so mrtvite? (5. Mojseeva 18,10-12; 3. Mojse- nici po nivnata smrt, jasno e deka im e dadena druga mo`nost eva 19,31; 20,27). ili drugo vreme na milost. Ako postoi ova drugo vreme na Ponatamu, navodno Samoil mu rekol na Saula: “Utre ti milost, toga{ mestoto na ma~ewe vo koe se zatvoreni gre{- i tvoite sinovi }e (zaginete) i }e bidete pri mene.” - Nelo- nicite e mesto od koe ima izlez - a toa e tesno povrzano so gi~no, ako Samoil kako svet ~ovek i prorok e vo rajot - moè idejata za ~istili{te - {to e del na katoli~kata doktrina.

554 555 li i Saul kako ubiec i samoubiec da odi kaj Samoil, da bide tamu kade {to sum jas”, vo rajot. Jovan toa taka go sfatil, so nego vo rajot? Druga nelogi~nost - vraàrkata izjavuva: taka veruval i taka gi zapi{al Hristovite zborovi. “Gledam bogovi kako izleguvaat od zemja.” Kakvi se tie bogovi Ako Hristos na razbojnikot mu kaàl poinaku i ako mu koi izleguvaat od zemja? O~igledno e deka nitu Bog nitu dal vetuvawe deka nego istiot den }e go primi vo rajot, toga{ Samoil voop{to ne se vme{ani vo ovoj nastan - tuku li~no Jovan so pravo bi se pra{uval: Kakov e ovoj Spasitel? Toa e satanata. su{ta nepravda! Mene, i drugive u~enici, koi ostavivme s# i trgnavme po nego, verno i predano mu sluìme i se `rtvu- vame za nego (Jovana go frlale vo kotel so vrieno maslo) - Isus na razbojnikot na krstot: “Denes }e bide{ nas }e n# zeme kaj sebe duri koga povtorno }e dojde na zemja- so mene vo rajot”!? va, po dolgi godini i vekovi, a ovoj razbojnik, kriminalec, ubiec, denes }e go primi vo rajot! Nepravda e toa, golema Zastapnicite na idejata za pekol so uìvawe go istaknu- nepravda! - Ja sfa}ame su{tinata na problemot, neli? Sti- vaat vetuvaweto {to mu go dal Isus na razbojnikot na krs- hot nema nitu teolo{ka, nitu kakva i da e druga smisla ako tot kako siguren dokaz deka postoi raj i pekol. Tie toj stih se tolkuva taka kako {to se tolkuva, so cel da se dokaè deka taka go konstruiraat i taka go preveduvaat, za da izmolzat razbojnikot istiot den bil so Hrista vo rajot. od nego poraka {to najmnogu odgovara na nivnata nebiblis- Zatoa, dragi moi, vo kontekstot na ova {to go kaàvme, ka teologija za sostojbata na mrtvite. Naj~esto go prevedu- predmetniot stih treba da se prevede vaka: “Isus mu re~e (na vaat vaka: “Isus mu re~e: ‘Ti vetuvam deka denes }e bide{ so razbojnikot): ‘Ti vetuvam denes (sega, vo ovoj mig) deka }e mene vo rajot!’” Ili: “Vistina ti velam: denes }e bide{ so bide{ so mene vo rajot!’” - Koga }e se vratam na zemjava, i tebe, mene vo rajot!” (Luka 23,43). - Ete, velat tie, Hristos istiot zaedno so apostol Jovan, i so drugite, }e te zemam kaj sebe. den ja primil besmrtnata du{a na razbojnikot vo rajot. Sood- Ovaa vistina Hristos direktno ja potvrduva na pove}e vetno na toa, i besmrtnite du{i na gre{nite vedna{ zaminu- mesta: “Koga Sinot ~ove~ki }e dojde vo svojata slava i site vaat vo pekolot. angeli so nego, toga{ }e sedne na prestolot na slavata; i }e Dali navistina razbojnikot istiot den bil so Isusa vo se soberat pred nego site narodi, a Toj }e gi oddeli edni od rajot? Dali i Hristos voop{to bil toj den vo rajot? Da mu drugi, kako pastirot {to gi razdeluva ovcite od kozite. I dademe mo`nost nemu da ni kaè: “Isus $ re~e (na Marija): }e gi postavi ovcite od svojata desna strana, a kozite od leva- ‘Ostavi me, za{to u{te ne sum pojden gore kaj Otecot!’” (Jo- ta. Toga{ Carot }e im re~e na onie od desnata strana (na pra- van 20,17). Ova Isus $ go kaàl na Marija po svoeto voskre- vednite): ‘Dojdete, blagosloveni od mojot Otec, nasledete go senie. carstvoto koe vi e prigotveno u{te od sozdavaweto na sve- U{te ne{to! Istiot avtor, apostol Jovan, vo svoeto evan- tot.’” Mnogu jasno, zar ne! - Na svoite vernici Gospod im gelie go beleì Hristovoto vetuvawe: “Odam da vi prigotvam prigotvil ve~no carstvo u{te od sozdavaweto na svetot, koe mesto. I OTKAKO ]E OTIDAM I ]E VI PRIGOTVAM }e im go dade vo nasledstvo ne vo migot na nivnata smrt, tuku MESTO (TOGA[) PAK ]E DOJDAM I ]E VE ZEMAM koga Hristos povtorno }e dojde na zemjata. KAJ SEBE, za da bidete i vie tamu kade {to sum jas” (Jovan Ponatamu, Hristos prodolùva: “Ete, doa|am skoro, i 14,1-3). Spored toa, sredbata i zaednicata so svoite u~enici, NAGRADATA MOJA E SO MENE, za da mu dadam sekomu odnosno rajot, Hristos go najavuva za dale~na idnina, povr- spored negovoto delo.” “Sinot ~ove~ki }e dojde vo slavata na zuvaj}i go so svoeto vtoro doa|awe, a ne so migot na nivnata svojot Otec, so svoite angeli, I TOGA[ sekomu }e mu plati smrt. spored negovite dela.” Pravednikot svojata nagrada }e ja do- Mnogu jasno, zar ne! Isus im veli na u~enicite: Jas “pak bie “PRI VOSKRESENIETO NA PRAVEDNITE” - ne }e dojdam”, i toga{, ne sega, ne koga }e umrete, toga{, koga porano. Istoto go kaùva i prorok Daniel: “TOGA[ }e se “jas pak }e dojdam, }e ve zemam kaj sebe, za da bidete i vie

556 557 razbudat mnozina koi spijat vo zemniot prav: edni za ve~en li~nost, i spored toa, nema mo`nost po smrtta ve~no da egzi- ìvot, a drugi za sram i ve~en prezir” (Matej 25,31-34; Otk- stira kako li~nost nekade vo raj, vo ~istili{te, vo pekol rovenie 22,12; Matej 16,27; Luka 14,14; Daniel 12,2). Kako i ili na koe i da e drugo mesto vo vselenata. Jovan, i apostol Pavle svojata nagrada ja o~ekuva “vo onoj den”, Po~ituvani, Bo`jite zborovi: “Da ne ja ispruì svojata koga Hristos povtorno }e dojde (2. Timotej 4,6-8). Toga{, raka i da ne skine od drvoto na ìvotot za da vkusi od nego po~ituvani, koga Hristos }e dojde, ne porano, ne vo migot na i da @IVEE VE^NO”, gi simnuvaat site svetci od rajot na smrtta, toga{ Toj }e mu dade sekomu spored delata. neboto i gi vadat site gre{nici od ~istili{teto i od pekolot, kade {to gi pratile crkvite, i site zaedno, i svetcite i gre{nicite, gi vra}aat vo nivnite grobovi, kade {to im e Biblijata za besmrtnosta na du{ata i mestoto, tamu da po~ivaat vo mir do prvoto ili do vtoro- to voskresenie - da voskresnat vo kone~en ve~en ìvot ili Da se potsetime! Biblijata u{te na prvite svoi strani- vo kone~na ve~na smrt. ci kaùva deka nema besmrtna du{a, nitu besmrten duh! îta- Ako Adam i Eva bea sozdadeni so besmrtna du{a ili so me vo nea: “I Gospod Bog re~e: ‘Ete, ~ovekot stana kako eden besmrten duh, toga{ zabranata “Da ne ja ispruì svojata raka od nas, znaej}i {to e dobro i {to e zlo. No sega da ne ja ispru- i da ne skine od drvoto na ìvotot za da vkusi od nego i da ì svojata raka i da ne skine od drvoto na ìvotot za da vkusi @IVEE VE^NO” }e be{e napolno besmislena. od nego i da @IVEE VE^NO!’ Zatoa Gospod Bog go istera Treba ova da go sfatat zagovornicite za besmrtna du{a nadvor od Edemskata gradina za da ja obrabotuva zemjata od i za besmrten duh, zagovornicite za raj, za ~istili{te i pe- koja e i zemen” (1. Mojseeva 3,22.23). - Jasno, Bog go isteruva kol, koi se obiduvaat vo oreova lu{pa da go preplovat Paci- Adama od rajot za da ne ìvee ve~no! fikot vo potraga po navodni dokazi za da ja opravdaat svoja- No, ako ve}e Bog mu duvnal na Adama vo nosot besmrtna ta pogre{na teologija za besmrtnost na du{ata i duhot, doka- du{a ili besmrten duh, sozdavaj}i go so toa besmrten, zo{to zi sprotivni na Biblijata! No, Pacifikot e golem, dlabok, sega, koga go isteruva od rajot, kaùva “za da ne ìvee ve~no”? nepredvidliv i mo{ne opasen! Ako e sozdaden besmrten, toga{ toj e i ve~en. No gorniot tekst kaùva deka Adam ne e ve~en. Ili, Bog prvo mu dava besmrtnost, a sega istata mu ja odzema!? Kakva smisla ima toa? Mnogu jasno! Besmrtnosta i ve~niot ìvot na Adama i Literatura: Eva Bog gi povrzal so “drvoto na ìvotot”. Ako jadat od nego, }e ìveat ve~no, a ako ne jadat od nego, }e umrat, nema da ì- 1. Du{an Jovanovi}, Vizija o paklu, Kragujevac, 1983, 1-39 veat ve~no. Spored toa, tie nemaat vrodena ve~nost ili bes- 2. 1994 Catechism of the Catholic Church, 1030. mrtnost vo sebe. Taka i se slu~ilo. Zaradi nivnata neposlu{- 3. Faith of Our Fathers, p. 247, 248. nost Bog gi isteral od rajot i tie, nemaj}i mo`nost da jadat 4. Zvonimir Kosti} Palanski, “Pade, pade Vavilon” - Punta Ni{, 2001., od “drvoto na ìvotot”, umrele, ja zagubile prednosta ve~no str. 92,93. da ìveat. [to zna~i, Bog ne mu duvnal na Adama vo nosot 5. Isto, str. 92,93 nikakva besmrtna du{a, nitu besmrten duh, tuku samo bezli- 6. @an Delimo, Greh i Strah, 594,595,597. 7. Isto, 593. ~en “ìvoten duh” ili “ìvoten zdiv” koj gi stavil vo dvi- 8. Isto, 611. èwe i vo funkcija negovite organi, celiot negov organizam, 9. Hulin, 286-288. negovoto telo {to go sozdal od pravot na zemjata (1. Mojse- 10. Simo Ralevi}, Ve~ni ogaw, Pe} 1995, str. 15. eva 2,7). Komponentata “ìvoten duh” ili “ìvoten zdiv” nikade vo Biblijata nema prerogativi na li~nost, odnosno, taa ne e

558 559 Da go analizirame malku ovoj slu~aj! Koga Hristos zastana pred vlezot na grobonicata na Lazara, Toj ne ja krena glavata kon neboto za da go povika pravedniot Lazar od tamu. Ne re~e: Lazare, izlezi od rajot i slezi dolu na zemjava, vlezi vo grobot kade {to ti ostana tvoeto gnile`no telo, vlezi vo nego i voskresni! Ne, Hristos ne re~e taka. Tuku se svrte kon grobot i vo grobot mu upati povik na Lazara: “Lazare, izlezi DVE SMRTI I DVE VOSKRESENIJA nadvor!” I “umreniot izleze.” Od kade izleze? Od grobot, ne od rajot, ne od neboto. Kade go ~ul Lazar Hristoviot povik da stana od mrtvite? Vo grobot, kade {to zaminal koga um- Isus gi povikuva mrtvite da stanat od pravot, rel i kade {to ~ekal voskresenie. od grobot - ne od rajot, nitu od pekolot Vo ovoj kontekst treba da gi sfatime i Hristovite zborovi {to $ gi upatil na Marta: “Isus $ re~e: ‘Jas sum vos- Vo prethodnite podnaslovi vidovme deka mrtvite navis- kresenie i ìvot; onoj {to veruva vo mene i da umre, }e tina zaminuvaat vo svoite grobovi, zaminuvaat vo pravot od ìvee. I sekoj {to ìvee i veruva vo mene, nema da umre koj se sozdadeni - i nikade na drugo mesto - ~ekaj}i tamu vos- doveka’” (Jovan 11,25.26). Hristos ovde veli “}e ìvee”, vo kresenie. idnina, koga }e voskresne, kako i Lazar, a ne koga }e umre. Bo`jata re~ kaùva deka Bog }e zastane nad grobot, nad Ponatamu, vo Evangelieto na Jovana ~itame: pravot, i od pravot }e gi povika mrtvite da stanat: “Tvoite “Ne ~udete se na toa, za{to doa|a ~asot vo koj site koi se mrtvi }e oìveat, telata }e voskresnat. Razbudete se i vos- vo grobovite }e go ~ujat glasot na Sinot ~ove~ki i }e izlezat klikuvajte, ìteli na pravot!” “Jas znam dobro: mojot Izba- od niv; onie {to pravele dobro, }e voskresnat za ìvot, a onie vitel ìvee i Toj vo posledno vreme }e zastane nad zemjata {to pravele zlo, }e voskresnat za osuda” (Jovan 5,28.29). (nad pravot). I ako mojata koà izgnie, jas sepak znam - vo Pak istata vistina! Kade se nao|aat mrtvite i kade }e moeto telo }e go vidam Boga. Jas }e go gledam nego kako svoj, go ~ujat Hristoviot glas? Ne vo rajot, nitu vo pekolot, tuku moite o~i }e go gledaat, a ne nekoj drug” (Isaija 26,19; Za vo “grobovite }e go ~ujat negoviot glas”. Od kade }e izlezat Jova 19,25-27). Zo{to Jov tolku kopnee da go vidi Boga? Toj mrtvite koga }e go ~ujat Hristoviot glas? Ne od rajot, nitu e praveden i, ako negovata du{a odi vo rajot, taa tamu }e go od pekolot, tuku “}e izlezat od niv (od svoite grobovi)”. gleda Boga. No ne! Jov svojata prva sredba so Boga ne ja o~e- Vo poso~enite stihovi vo Jovan 5,28.29. Isus najavuva dve kuva vo rajot, koga }e umre, tuku vo pravot, vo grobot, koga voskresenija: voskresenie na “onie {to pravele dobro” - tie }e voskresne. “}e voskresnat za ìvot”; i voskresenie na “onie {to prave- “Toga{ }e se razbudat mnozina koi spijat vo zemniot le zlo” - tie “}e voskresnat za osuda”. I apostol Pavle zboru- prav; edni za ve~en ìvot, a drugi za sram i ve~en prezir” va za dve voskresenija: “Se nadevam vo Boga deka }e ima vos- (Daniel 12,2). kresenie na pravednite i na nepravednite” (Dela 24,15). Da, po~ituvani, Bog mrtvite gi povikuva od pravot, od grobot, kade {to zaminale i kade {to ~ekaat voskresenie. Takov e slu~ajot so Lazara, koj ~etiri dena leèl mrtov (vidi Prva smrt i prvo voskresenie Jovan 11-tata glava). Hristos zastanal pred negoviot grob, gi krenal o~ite kon neboto i, otkako mu se pomolil na Otecot, Vo Otkrovenieto Jovan zboruva za “prvo voskresenie” “vikna so silen glas: ‘Lazare, izlezi nadvor!’ ... Go povika (Otkrovenie 20,5), a {tom ima prvo, ima i vtoro voskrese- Lazara od grobot i go voskresna od mrtvite ... Umreniot nie. Isto taka toj zboruva za “vtora smrt” (20,14; 21,8), a {tom izleze” od grobot (Jovan 11,43.44; 12,17). ima vtora, ima i prva smrt.

560 561 Ovie soznanija ni gi nadopolnuva i apostol Jovan: “Tie O~igledno e deka prva smrt e Adamovata smrt vo koja (pravednite) oìveaja i caruvaa so Hrista iljada godini. A zaminuvaat site, i pravednite i gre{nite, {to ne e slu~aj i drugite mrtovci ne oìveaja dodeka ne se navr{ija iljada so vtorata smrt. Voskresenieto, za koe{to zboruvame, e povr- godini. Toa e prvoto voskresenie. Blaèn i svet e onoj koj zano so prvata smrt, koja ne e nitu kone~na nitu ve~na, tuku ima del vo prvoto voskresenie; nad niv vtorata smrt nema privremena; nea Hristos ja sporeduva so son, so spiewe, za{to vlast, tuku }e bidat Bo`ji i Hristovi sve{tenici i }e caru- ima budewe od nea, odnosno voskresenie. “Na{iot prijatel, vaat so nego iljada godini” (Otkrovenie 20,4-6). Pravednite Lazar, zaspa ... Lazar umre... tuku odam da go razbudam” (Jo- }e pominat so Hrista na neboto iljada godini ili eden mile- van 11,11-14). Istata misla ve}e ja ~itavme i vo knigata na nium. Toa e biblisko iljadagodi{no carstvo - na neboto, ne prorok Daniel: “Toga{ }e se razbudat mnozina koi spijat vo na zemjata - kako {to u~at drugite hristijani. zemniot prav; edni za ve~en ìvot, a drugi za sram i ve~en prezir” (Daniel 12,2). Prvoto voskresenie }e se slu~i koga Hristos naskoro Vtoro voskresenie i vtora - kone~na smrt povtorno }e dojde i vo nego }e voskresnat samo pravednite - ne gre{nite: A “drugite mrtovci (gre{nicite) ne oìveaja (ne vos- “Sam Gospod (Hristos) }e sleze od neboto, na zapoved, so kresnaa) dodeka ne se navr{ija iljada godini”. Zna~i, iljada glas na arhangel i so Bo`ja truba, i mrtvite vo Hrista (ver- godini po vtoroto Hristovo doa|awe }e se slu~i vtoroto nite) }e voskresnat prvi. Potoa nie, ìvite, koi sme osta- voskresenie vo koe }e voskresnat site gre{nici koi ne go nale, }e bideme zemeni zaedno so niv na oblaci za da go sret- prifatile milostiviot Hristov povik na pokajanie i koi do neme Gospoda vo vozduhot; i taka zasekoga{ }e bideme so kraj ostanale gre{ni. Tie sega stanuvaat, voskresnuvaat, za Gospoda.” I u{te eden tekst od apostol Pavle: da se soo~at so definitivnata kazna za svoite grevovi, za koi “Eve, vi kaùvam tajna: ne }e umreme site, tuku site }e pa|aat pod udar na vtorata, neodminliva, neotpovikliva i se preobrazime, za mig, pri poslednata truba; imeno, }e zatru- kone~na smrt {to }e se slu~i vo ogneno ezero, smrt koja nema bi truba i mrtvite }e voskresnat neraspadlivi, a nie (ìvi- vlast nad onie {to voskresnale vo prvoto voskresenie. te) }e se preobrazime, za{to treba ova raspadlivo (telo) da Za razlika od prvoto voskresenie, vo koe voskresnuvaat se oble~e vo neraspadlivo i ova smrtno (telo) da se oble~e pravednite vo preobrazeni, proslaveni i besmrtni tela, vo vo besmrtnost. A koga ova, raspadlivoto, }e se oble~e vo ne- vtoroto voskresenie, koe }e se slu~i iljada godini podocna, raspadlivost i ova, smrtnovo, }e se oble~e vo besmrtnost, voskresnuvaat gre{nicite vo istite gre{ni tela, stanuvaat toga{ }e se zbidne napi{anoto: ‘Pobeda ja progolta smrtta. takvi kakvi {to umrele: gre{ni, buntovni, rasipani, ot~o- O smrt, kade ti e pobedata? O smrt, kade ti e osiloto?’ Osi- ve~eni, pak smrtni... loto na smrtta e grevot” (1. Soluwanite 4,16.17; 1. Korin}a- Vo svetlinata na ovie bibliski vistini iluzorno e da nite 15,51-56). raspravame so gospodin Milin koj tvrdi deka “pokajanieto, Kako {to vidovme, pri prvoto voskresenie mrtvite pra- kr{tavaweto i preobratuvaweto se ednakvi na voskresenie”, vedni voskresnuvaat vo besmrni, proslaveni tela, pri {to e i deka, navodno, “prvoto voskresenie vsu{nost e kr{tava- zapazen kontinuitetot na nivnata li~nost. Toa se istite li- weto”. Mnogu daleku od vistinata, zar ne! Toj gi prisiluva ca i istite li~nosti, samo sega se besmrtni. Staroto gre{no, tekstovite vo Luka 15,32 i Rimjanite 6,23 da mu dadat takvi slabo, bolno i smrtno telo, ostanalo vo grobot. A pravednite, dokazi, {to voop{to od niv ne moè da se izvle~e takov do- koi ìvi }e go do~ekaat Hrista, za mig se preobrazuvaat i stanu- kaz. vaat napolno isti so voskresnatite, i site zaedno odat vo pres- ûdni filozofii vo vrska so voskresenieto: Nezavisno ret na Gospoda i so Gospoda na nebo da po~nat da ja uìvaat ve~- od toa kolku jasno Noviot zavet zboruva za bukvalno voskre- nosta za koja tolku dolgo kopneele i se prigotvuvale. senie na Isusa, nekoi liberalni teolozi, popre~eni od ~isto

562 563 nau~en i racionalen svetoven pogled na svetot, smetaat deka voskresenieto ne bilo vistinsko. Namesto toa, tie tvrdat deka voskresenieto treba da se smeta za mig, slika na eden nov voskresnat ìvot koj moème da go imame ovde i sega, ako i koga }e gi prifatime Isusovite moralni u~ewa. Ista teologija za prvoto voskresenie, kako Pravoslavna- BIBLIJATA ZA MATNITE VODI ta, imaat i Luteransko-auzbur{kata i Puritansko-vestmin- NA SPIRITIZMOT sterskata konfesija. Spored niv, voskresenieto na pravednite ili prvoto voskresenie od Otkrovenie 20. glava se identifikuva so novoto ra|awe (preobra}awe) i ne e bukvalno. Niv- nata teologija tvrdi deka postoi samo edno edinstveno vos- Veruvaweto vo zadgroben ìvot, vo besmrtna du{a ili kresenie i na pravednite i na gre{nite. Me|utoa, Biblijata vo besmrten duh, sozdalo izvonredno plodna po~va na koja nikne poznava takvi teologii. Taa jasno kaùva deka ima dve nala i se razvila edna nedosegliva pojava koja e celosno nad- posebni bukvalni voskresenija od mrtvite: voskresenie na vor od na{iot racio i koja stanuva s# pointeresna i popriv- pravednite pred mileniumot i voskresenie na gre{nite po le~na za dene{niot ~ovek. Stanuva zbor za spiritizmot(spirit mileniumot. - duh), koj proizleguva od ko{ot na okultnite pojavi occul-( Za kone~niot kraj na grevot i gre{nicite }e zboruvame tum - skrien, tainstven). Se raboti za dlaboko tainstveni i pri krajot od knigava, koga pak }e se navratime na dvete vos- neobjasnivi nastani, manifestacii i fenomeni nedostapni, kresenija. nesfatlivi i neodgatlivi za lu|eto, bidej}i prirodno pette setila na ~ovekot se napolno nemo}ni da se spravat so niv, ispravno da gi sfatat i uspe{no da gi razre{uvaat. Na{iot razum, kako {to rekovme, e celosno nadvor od nivnite dimenzii, bez nikakva mo`nost da pronikne vo nivnata su{tina i pravilno da gi odgatne. Okultizmot lu|eto gi povrzuva so natprirodnite sili, so paranormalnite energii ili so demonskite vlijanija, odnosno so demonite. Spored bibliskoto proro{tvo, spiritizmot, kako okultna demonska manifestacija ili demonski fenomen, }e stane najra{irena i najdominantna duhovna pojava, vistinsko maj- storsko remek-delo na satanskata izmama, satanska sila vo poslednite denovi, pred vtoroto Hristovo doa|awe, koja }e se infiltrira i }e gi pronikne site sferi od op{testveniot ìvot i koja{to }e ja prifati i pred koja }e se pokloni cel svet, od najsiroma{nite vo bednite kolibi na zafrlenite podra~ja, do najbogatite vo luksuznite i rasko{nite palati, i od najednostavnite lu|e, do najgolemite umovi, sila pred ~ii{to mo}ni i ~udesni manifestacii, kako {to rekovme, ~ove~kiot “racio” }e ostane ne samo nem, tuku i za{emeten, vxa{en i stapisan. Ne moèj}i uspe{no i pravilno da se spravi, da gi sfati i da gi odgatne, tie megaveli~estveni manifestacii, ~ove{tvoto istite }e mu gi pripi{e na Boga

564 565 i na negoviot Sveti Duh, napolno pogre{no, tvrdej}i deka toa poraki od “drugata strana na grobot”, “od drugiot svet”, od e “golema sila Bo`ja” (Dela 8,10), za{to niven proektant i “svetot na mrtvite”, e stolb na spiritizmot. direkten izvoditel e satanata koj stoi dlaboko vo nivnata Moàt li ìvite da komuniciraat so mrtvite? Postoi zadnina i ottamu gi vle~e koncite na nastanite {to se odi- li nekoj paralelen svet koj ne moème da go vidime, a vo koj gruvaat na svetskata scena. se dviàt seni{ta na umrenite koi odrùvaat vrska so ìvi- Zna~i, ovde sme soo~eni so fenomeni od oblasta na nadra- te? Na ovie pra{awa spiritizmot dava potvrden odgovor. cionalnoto i ako ne bideme bibliski, i edinstveno biblis- Me|utoa, Biblijata e kategori~na koga kaùva za umrenite: ki podgotveni da podelime megdan so niv, }e n# goltne nivno- “@ivite barem znaat deka }e umrat, a mrtvite ne znaat ni{- to mrakobesie. to... Odamna gi snema: nivnata qubov i nivnata omraza i Zo{to insistirame na bibliska podgotovka? Od prosta zavist, i ve}e nemaat u~estvo vo ni{to {to se slu~uva pod pri~ina. Naukata e nemo}na tuka da ni pomogne. Samo i edin- sonceto... Nema rabota, ni mislewe, ni znaewe, ni mudrost stveno Biblijata go obelodenuva spiritizmot kako fenomen vo grobot vo koj zaminuva{.” “Koga }e izleze duhot od nego i pekolnite nameri na satanata {to planira da gi sprovede (od ~ovekot), toj se vra}a vo svojata zemja, i vo toj den pro- so negova pomo{ - svetot da go prelaè so najgolemata laga pa|aat site negovi misli.” vo istorijata na vselenata, da go stavi pod svoe zname vo pos- “Kako oblakot {to is~eznuva i se rasplivnuva, taka koj lednata bitka protiv Hrista i negoviot veren narod koj gi }e sleze vo grobot, ve}e ne izleguva. Nikoga{ ve}e ne se vra}a drì negovite zapovedi i praznuva sabota, i da go frli vo vo svojot dom, negovoto mesto ve}e ne go poznava... pred da posleden o~aj, vo ambis od koj nema izlez. trgnam na pat bez vra}awe, vo zemjata na temninata, vo zemjata na smrtnata senka” (Propovednik 9,5.6.10; Psalm 146,4; Da, po~ituvani, satanata navistina ve}e go turka i nas- Za Jova 7,9.10; 10,21). koro napolno }e go turne svetot vo posleden re{ava~ki sudir Da zabeleìme: “mrtvite ne znaat ni{to”, “ve}e nemaat za kone~no da gi ras~isti smetkite so Hrista i so negoviot u~estvo vo ni{to {to se slu~uva pod sonceto”, “koj }e sleze narod koj mu e trn vo okoto, bidej}i ne gi prifa}a negovite vo grobot, ve}e ne izleguva”, i “nikoga{ ve}e ne se vra}a vo lagi i ne moè da go ottrgne od Bo`jite race i da go stavi svojot dom, negovoto mesto ve}e ne go poznava”. A sepak ìvi- pod svoja kontrola. te razgovaraat so duhovi. Da, po~ituvani, ìvite navistina Sepak, vo toj posleden sudir }e mu pojde od raka pogole- razgovaraat so duhovi. Toa e su{ta, neporekliva vistina! miot del od svetot da go stavi pod svoe zname, {to vo golema Milioni lu|e od site op{testveni sloevi vo cel svet komu- mera }e go postigne so pomo{ na spiritizmot. niciraat so duhovite na umrenite. Ne smeeme da zaboravime deka spiritizmot e mnogu pove}e od obi~en trik, deka spi- Temelot na spiritizmot ritisti~kite pojavi se vistinski pojavi koi vr{at silno negativno vlijanie vrz onie koi se zanimavaat so niv. Vrz {to se temeli spiritizmot? Vrz prvata laga so koja Uàlena majka go gu{ka svoeto milo devoj~e, svojata satanata gi prelagal na{ite prvi roditeli koga im kaàl: slatka }erki~ka, koja pred izvesno vreme smrtta mnogu gru- “Ne, vie nema da umrete!” Taa laga, pogre{noto veruvawe na bo ja otrgnala od maj~inite pregratki. lu|eto vo zadgroben ìvot, pogre{noto veruvawe vo vrodena Mlada ujadena sopruga mu podava raka i razgovara so svojot besmrtna du{a ili vo vroden besmrten duh, e negov temel. sakan soprug koj neodamna bil `rtva na soobra}ajna nesre}a. Pogre{noto veruvawe na lu|eto deka ìvite imaat mo`nost Tatko, koj po~inal pred nekolku meseci, sega stoi pred da razgovaraat so umrenite, e negova su{tina, su{tina na svojot mil sin, razgovara so nego i mu dava soveti i poraki spiritizmot. Pogre{noto veruvawe na lu|eto deka umrenite kako da postapi vo odredena situacija i da uspee vo ìvotot. moàt da se vratat od grobot, pa, kako {to vidovme, i od ~is- Car, ~ija{to zemja se nao|a vo voena opasnost, razgovara tili{teto, da stapat vo kontakt so ìvite i da im prenesat so pokoen Bo`ji prorok i bara od nego sovet kako da posta-

566 567 objavuvaj}i im najopasni zabludi. Tie posetiteli }e vlijaat pi za da ja spasi svojata zemja od silnite neprijatelski vojs- vrz na{ite najne`ni ~uvstva i }e pravat ~uda za da gi pot- ki koi samo {to ne go napadnale (vidi 1. Samoilova 28,1-20). krepat svoite la`ni tvrdewa. Morame da bideme podgotveni Dragi moi, ova ne se hipoteti~ki ili izmisleni slu~ai! da im se protivstavime so bibliskata vistina deka mrtvite Ne, toa se sekojdnevni ìvotni realnosti koi go preplavu- ne znaat ni{to i deka tie {to se javuvaat taka se |avolski vaat svetot. No se pra{uvame: Ako mrtvite navistina ne znaat duhovi. Komunikacijata so duhovite na pakosta, prestoreni ni{to, ako ne izleguvaat od svojot grob i ako ne se vra}aat vo senki na umrenite, ne e igra. Toa e mo{ne opasna rabota doma za da razgovaraat so svoite mili i dragi koi taguvaat so tragi~ni posledici. po niv, toga{ koi se tie duhovi koi komuniciraat so ìvi- Vo staro vreme Bog strogo zabranil sekakvo komunici- te i koi im prenesuvaat poraki od “svetot na mrtvite”? Koe rawe so mrtvite. “Da ne se najde kaj tebe nikakov baja~, ni- e ona milo devoj~e vo pregratkite na onaa majka so glamnosano kakov ma|esnik, ~arodeec nitu vraàr; nikoj koj bi poviku- srce, napolno istata }erki~ka, so ist glas, so isti slatki val duhovi i du{i na predcite ili koj bi povikuval mrtvi.” obrav~iwa i pandelki, so istite maniri, koe ja gu{ka svojata “Ako vi kaàt: ‘Pra{ajte gi onie {to razgovaraat so mila majka? Koj e onoj soprug koj $ podava raka i razgovara so mrtvite, pra{ajte ma|esnici i baja~i, koi {epotat i mrmo- onaa mlada, besperspektivna i do dnoto na du{ata ujadena so- rat’, vie odgovorete: ‘Zar narodot ne treba da go pra{a Boga? pruga, napolno istiot soprug koj do pred izvesno vreme delel Zar }e gi pra{uvaat mrtvite mesto ìvite?’” (5. Mojseeva so nea i dobro i zlo? Istiot onoj tatko koj stoi predsinot i 18,10.11; Isaija 8,19). go sovetuva kako da re{i nekoj problem i da vodiuspe{en Zo{to Bog zabranil sekakva komunikacija so mrtvite? ìvot? Istiot onoj prorok koj po~inal pred izvesno vreme i Zatoa {to pri taa komunikacija so mrtvite na delo se |avol- sega mu dava sovet na carot koj se nao|a vo teòk bezizlez? skite duhovi, a ne vistinskite pokojnici koi go ~ekaat vo Dali se toa vistinskite pokojnici koi se vratile od “sve- svoite grobovi ona slavno utro na voskresenieto (1. Solu- tot na mrtvite” za da se sretnat so ìvite, so svoite mili, za wanite 4,16.17). da im gi olesnat makite, da gi ute{at i da gi ohrabrat? Ne! Vo nikoj slu~aj toa ne se vistinskite pokojnici! - Biblijata e kategori~na deka “toa se |avolski duhovi, koi pravat ~uda” Astralni patuvawa na du{ite na pokojnicite!? (Otkrovenie 16,14) po cel svet, |avolski duhovi koi se poigruvaat so ~uvstvata na lu|eto, koristej}i ja nivnata neupatenost Druga edna pojava vo koja pliva osobeno protestantski- i neznaewe, za da gi zavedat na lo{ pat i da gi upropastat. ot svet i koja stanuva s# poprisutna i pomasovna vo svetot, Osamen vdovec kopneel za dru{tvo so svojata pokojna zad koja stoi i istata ja plasira i so golem uspeh ja promovi- sopruga. Gi otvoril o~ite i videl kako negovata sakana prira satanata so svoite demoni, se vozbudlivite iskustva i ~ud- stapuva kon negoviot krevet. “Dojdov da te vidam. Navistina nite pretsmrni doìvuvawa niz koi pominuvaat bezbroj mi- mi nedostiga{!” Prikazanieto bilo napolno identi~no so lioni i zdravi i bolni lu|e koi se soo~uvaat so smrtta. Toa negovata sopruga - dolga branovidna kosa, sini o~i, melodi- se onie izmamlivi, la`ni, bliski sredbi na neupatenite so ~en glas, ne`na... Negovite emocii dlaboko se voznemirile; smrtta za koi postoi silna poplava na literatura vo svetot. umot mu se zatemnil, no vedna{ se trgnal. “Znam deka ti ne Imeno, vo migovite koga lu|eto se razdeluvaat od ìvo- si mojata sopruga”, lipal od bolka. “Ti zapovedam vo Hristo- tot, navodno nivnata besmrtna du{a ili nivniot besmrtenduh vo ime, is~ezni!” Prikazanieto is~eznalo od sobata. Poti{- go napu{ta nivnoto telo i se upatuva na ~udesno astralno ten, se svrtel na drugata strana i gorko pla~el. Kolku svirep patuvawe na koe doìvuva neverojatni ne{ta, ~udni avanturi. i eftin falsifikat! Znael deka negovata sopruga ne moèla Mnozina izvestuvaat za patuvawe niz dolg, mra~en ili da se vrati od grobot i da razgovara so nego. obla~en tunel. Mnozina }e se soo~at so |avolski duhovi koi }e im se @ena, koja padnala na trotoar i za malku {to ne umre- pojavat kako nivnite pokojni dragi rodnini i prijateli, la, vaka gi opi{uva svoite ~uvstva: “Se najdov opkruèna so

568 569 Vo 1988 g. poznatoto spisanie “Eskvaer” objavilo prilog gusta, topla, magliva, siva materija. Vo maglata moèv da vina poznatotiot avtor Majkl Krajton vo koj e opi{ana nego- dam oddelni iskri na svetlina koja se probiva{e i na mo- vata sredba so negoviot pokoen tatko na nekoj astralen brod: menti nedolovliva temnina.” “Ne mi be{e lesno so mojot tatko dodeka be{e ìv. Sega Dodeka ~uvstvuvaat kako pominuvaat niz dolg tunel od mi se prikaà dodeka bev ranliv, vo edna poinakva sostojba oblak, lu|eto od drugata strana zabeleùvaat svetlina. Taa na svesta. Se pra{uvav {to }e stori toj, {to }e se slu~i. svetlina s# pove}e se pribliùva, a ponekoga{ prili~no Tatko mi ima{e ist izgled, edinstveno be{e providen i ma- dramati~no gi obviva. gliv, kako i s# drugo na toa mesto... Odedna{ me pregrna. Vo Pacientka dobila anestezija vo ordinacija na zabar za migovite dodeka me gu{ka{e, go vidov i go po~uvstvuvav s# teòk tretman. Taa raskaùva kako vo taa prigoda odletala ona {to me povrzuva{e so tatko mi, site ~uvstva {to gi negu- nagore s# do neboto i tamu gi sretnala svoite rodnini. Ozgora vav i zo{to pogre{no sum go sfatil, seta qubov koja vsu{- moèla da se gleda sebesi na stolicata na zabarot i negovite nost postoe{e me|u nas i seta zbunetost i nedorazbirawa {to pomo{nici kako vr{at operacija nad nea. Po izvesno vre- ja nadvladaa... Ranata {to me ma~e{e so godini, sega be{e me, doletala spiralno nadolu i se razbudila vo zabarskata iscelena.” stolica. Toa e pojava nare~ena “bilokacija” - ednovremeno Povreden za vreme na borbite vo Vietnam, kapetanot ste prisutni na dve mesta. Samite sebesi se gledate od neko- Tomi Klark raskaùva kako go napu{til svoeto telo: “Lu|eto ja druga to~ka vo prostorot. so koi sluèv bea okolu mene mrtvi. Se oddale~uvaa od mene, U{te nekolku vakvi iskustva! komuniciraj}i, no ne so zborovi. Ne bea vo svoeto fizi~ko “Leèv na postela... vo Florida. [tom gi zatvoriv o~i- telo, no jas znaev deka toa se Dalas, Ralf i Teri, i tie me te, po~uvstvuvav nekakvo ~udno bockawe vo vrvovite na prs- prepoznavaa mene.” tite na nozete koe brgu se prenesuva{e niz celoto telo s# Vo spisanieto “Semeen krug” edna èna vaka ja opi{uva dodeka ne se zapre vo glavata. Mi se ~ine{e kako da patuvam svojata bliska sredba so smrtta: “Zabeleàv kako moeto telo niz nekakov vozdu{en tunel, ispolnet so sivkava iskri~ava ja obviva sinkava magla i jas se izdignuvav nad masata za ope- magla, sli~na na onaa {to se gleda na prazen televiziski racii.” ekran. ûvstvuvav deka go napu{tam moeto telo, deka letam Riders Dajxest gi opi{uva tipi~nite pojavi na bliskite kako raketa niz tavanot i naedna{ po~nav da se ream vo mag- sredbi so smrtta: “Vo mnogu slu~ai se zboruva za mnogu slu{ni la od nadvore{nata strana na stanot na moite prijateli na efekti... za vistinsko neugodno zuewe... Zaedno so bu~avata, vtoriot kat vo stanbeniot blok vedna{ do na{iot. Premnogu lu|eto ~esto imaat ~uvstvo kako ne{to gi vle~e niz nekakov ispla{en za da moàm da piskam, naedna{ se iskop~av od seto mra~en prostor. Sum slu{al kako go opi{uvaat kako pe{- toa i se najdov vo mojata soba so razxagoreni o~i. Ni{to ne tera, izvor, korito, tunel... Otkako }e pomine niz tunelot, moè{e da me odvrati od pomislata deka mojata ‘du{a’ go pokojnikot moè da se najde vo polo`ba svoeto telo da go pos- napu{ti moeto telo i patuva{e niz prostorot.” matra od nekoja to~ka nadvor od nego... Me|u zborovite i Ovoj ~ovek, otkako gi ras~istil ovie pra{awa vo svetli- izrazite {to gi upotrebuvaa razni govornici spa|aat: mag- nata na Biblijata, kaùva: “Veruvaweto deka vo na{eto telo la, parea, energetski oblak.” ìvee besmrtna du{a ili besmrten duh, koi pri smrtta go Kako {to vidovme, vo ovie slu~ai mnozina go spomenu- napu{taat na{eto telo i se upatuvaat na astralno patuvawe, vaat ~uvstvoto na napu{tawe na teloto, reewe nad mestoto sli~no na moeto - vsu{nost bliskite sredbi so smrtta - pret- na nastanot. So drugi zborovi, tie stanuvaat duh koj go na- stavuvaat demonski halucinacii i izmami, sovremenamani- pu{til teloto. festacija na prvata laga na satanata: ‘Ne, vie nema da umrete’, Koga Grejs pristignala vo bolnicata, se tresela od silna treska i od stra{na bolka. & se ~inelo deka celata vna- izmama vo koja }e bide vovle~en cel svet, so isklu~ok na onie tre{nost $ se kine; pa|ala vo septi~en {ok. Vo sledniot mig koi }e gi so~uva Bo`jata sila so vera vo negovata Re~.”

570 571 Da, po~ituvani, iako toa se neverojatni fenomeni i Grejs ve}e ~uvstvuvala kako izleguva od svoeto telo i se odda- neodgatliva zagatka, sepak e neodminliva i nepreskokliva le~uva od bolkata. Bila uverena deka se ree pod tavanot i vistina deka toa e masovna realnost prisutna vo svetot. ozgora gi posmatra lekarite i medicinskite sestri kako izbe- Da se vratime pak na astralnite patuvawa na koi gi vodi zumeni se obiduvaat da $ go spasat ìvotot. Potoa sesvrtela satanata navodnite du{i i duhovi na bolnite vo migovite kon ne{to {to izgledalo kako tunel, delumno providno i dodeka se razdeluvaat od ìvotot na pretsmrtna postela ili sli~no na oblak. Grejs go opi{uva svoeto iskustvo: staveni pod aparati za reanemacija ili na operacioni masi “Po~nav da ~uvstvuvam neverojatno topla, prekrasna vo hirur{kite oddelenija vo bolnicite. qubov... Se nao|av vo svetlina. Be{e prijatna, kako li~nost, [to vsu{nost im se slu~uva na lu|eto koi tvrdat deka kako mudrost... Taa mudrost me saka{e i ednovremeno znae{e poa|aat na neverojatno patuvawe vo migot koga }e se sretnat s# za mene. Moèv da vidam s# {to koga bilo sum go storila o~i vo o~i so smrtta? Dali toa se samo halucinacii? Dali i ~uvstvuvala. Sakav da prodolàm da odam kon svetlinata i tie lica poa|ale na vistinsko patuvawe kon neboto i kon da ostanam so nea zasekoga{, no mi be{e pokaàno deka mo- Boga? Ili pak tuka ima ne{to okultno (tainstveno), duri ram da se vratam i da se griàm za moite dve deca.” demonsko, |avolsko vo toj drug, taen svet na duhovite {to se So taa misla Grejs stanala svesna deka pak e vo svoeto reat? Sekako! Poslednovo e to~no! telo, pak so svojata bolka. Ne $ bilo pravo {to bila ottrg- Pred s#, morame da imame na um edna rabota koja e zaed- nata od mirot, naj~udesen vo celata vselena. ni~ka za site koi tvrdat deka pominale niz takvo iskustvo, Ako zabeleàvte, dodeka se nao|ala vo takva sostojba niz takva bliska sredba so smrtta ili imale takvo pretsmrtno Grejs imala patuvawe vo svoeto li~no minato: “Moèv da doìvuvawe: nikoj od niv navistina ne umrel. I taka, pot- vidam s# {to koga i da e sum go storila i ~uvstvuvala.” polno moème da isklu~ime edna mo`nost lu|eto, koi se Interesno, satanata moè da n# povede na pat vo na{eto blizu do smrtta, Bog da gi zema na neboto - deka na nekoj tain- minato, kade {to moème da se gledame sebesi kako povtor- stven na~in du{ata, koja go napu{tila teloto, ja privlekuva no pominuvame niz na{eto detstvo i niz drugite fazi od mi- vo nejziniot dom, vo rajot. natiot del od ìvotot. Kakov bi bil toj Bog koj po gre{ka bi po~nal da ja voz- Toj, |avolot (satanata) ima mo} preku hipnoza (hipnoza- nesuva du{ata na bolnata Grejs na neboto, a potoa, koga bol- ta e satanska aktivnost, a hipnotizerite orudija vo racete ni~kiot personal bi uspeal da ja oìvee, }e kaè: “O, na- na satanata so ~ija pomo{ preku hipnozata im go plakne mo- praviv gre{ka, podobro e ovaa du{a da ja vratam vo nejzino- zokot na lu|eto so kontaminirana voda) i preku drugi svoi to telo.” Bog nema problemi so vremeto. Toj to~no znae koga aktivnosti, mehanizmi i ve{tini so koi raspolaga, da n# po- }e umreme. vede dlaboko vo istoriskoto minato, da n# stavi vo tu|a koà, Pretsmrtnite doìvuvawa ni davaat izmamliva slika za da n# obue vo tu|i obuvki, na primer, vo ~izmite na Napole- idniot ìvot. No, da zapametime - Biblijata ne samo {to ona ili vo sandalite na Kleopatra, i da n# ubedi ili da n# navestuva nekakvo patuvawe, tuku taa ni ja pokaùva celata dovede vo takva sostojba vo koja nie ne samo {to }e mislime slika. Taa ne navestuva nekakva polusmrt po smrtta, tuku obja- i }e si voobrazuvame, tuku i navistina }e se ~uvstvuvame kako vuva deka po smrtta doa|a voskresenie i ìvot so seto svoe da sme vistinski reinkarniran Napoleon ili vistinska rein- izobilie. Postoewe, ne kako bestelesen duh ili du{a, tuku karnirana Kleopatra; nie sme napolno ubedeni deka zad sebe ìvot vo vistinsko telo. Ne tunel od oblak, tuku Spasitel go imame nivniot izoden pat, nivniot ìvot, ili ìvotot poln so qubov kogo }e go sakame i so nego ve~no }e ìveeme. na nekoja druga va`na istoriska li~nost - ~uvstvo deka toa Da si postavime ovde u{te edna{ nekolku seriozni pra- bil na{ li~en ìvot, deka tie li~nosti sme bile li~no nie. {awa. Koj napravil plan da pro{iri idei sprotivni na bibliskoto u~ewe za smrtta, kako {to e mislata deka site {to Na toa se temeli naukata za reinkarnacija na bramanizmot umiraat stanuvaat nagradeni so radosen zanes vo ve~nosta, bez i budizmot.

572 573 vite, ne se za{titeni od izmamite na satanata vo poslednite ogled na toa {to pravele i kako ìveele na zemjata? Kako denovi. Od Bili Grejem, koj razgovaral so svojata pokojna moàt lu|e, koi nikoga{ ne se pokajale, a maltretirale deca, baba, do Dalaj Lama, od iranskite imami do katoli~kite sve{- ubivale, zarabotuvale na pornografija, bile voda~i na ban- tenici vo Ju`na Amerika, site se neotporni na satanskata di i teroristi - site da bidat prifateni vo Bo`jeto cars- najpodmolna, najsilna i najprifatena izmama: “Ne, vie nema tvo? - Za niv postoi vtoro voskresenie, sud i ve~na smrt il- da umrete!” Stra{no! jada godini po vtoroto Hristovo doa|awe (Otkr. 20,4-6). Bidej}i astralnite patuvawa stanuvaat masovna svetska Celata taa ideja za pretsmrtnite doìvuvawa ili za pojava, nie so niv pak }e se sretneme podocna, koga }e zboru- iskustvata doìveani pri bliskite sredbi so smrtta e zago- vame za astrologijata, ~ij{to kontekst }e bara da go storime vor na neprijatelot lukavo da go nametne uveruvaweto deka toa. ne e va`no kakov ìvot ìvee{ - ti }e bide{ spasen. Vo tie iskustva ili doìvuvawa ni{to ne se spomnuva za toa deka nema spasenie bez Isusa Hrista, ni{to za nekakvo pokajanie Neboto e vistinsko mesto za lu|e so vistinsko i preobratuvawe, za krstot ili za otkupuvaweto. telo Biblijata ja isklu~uva mo`nosta du{ata da patuva. Taa ne kaùva deka po smrtta nekakvi bestelesni duhovi se mat- Da ~ueme {to ni kaùva apostol Jovan vo Otkrovenieto kaat naokolu, tuku ni prikaùva svet na vistinski lu|e so 21,2: “Toga{ go vidov svetiot grad, noviot Erusalim, kako vistinski tela, so posilni, po~udesni, poslavni otkolku {to sleguva od neboto, od Boga, stokmen kako nevesta ukrasena za gi imame sega. Toa ne e samo son, toa e stvarnost. svojot ma`.” Ne znam koj bi sakal da postoi kako duh bez telo, no, [to videl ovoj Isusov u~enik od drugata strana na smrt- spored nas, taa misla e neprivle~na, duri i grda. Dali bi ta? Mnogu pove}e otkolku tunel. Videl cel grad kako slegu- sakal ve~nosta da ja pominuva{ kako duh, leleej}i se na nebo- va od neboto, bleskoten i sjaen kako nevesta stokmena za svad- to i reej}i se nad oblaci? Ako nema{ telo, toga{ ti si samo ba. Toj grad e prekrasen, i koga Jovan se obiduva da go opi{e, nekoja misla vo prostorot, ti vsu{nost i ne postoi{, li{en toj ednostavno kaùva deka negovite ulici se od ~isto zlato, si od ona {to Bog planira da go ima{. No tie zamisli, tie lagi, negovite porti od biser, a Bo`jata slava e tolku bleskotna, gi plasira satanata preku spiritizmot vo ~ija{to mreà sve- {to tamu nema no}. tot e ve}e zaroben i ~ove{tvoto e igra~ka vo negovite race. Biblijata ni nudi mnogu pove}e otkolku patuvawe niz Pove}e od osum milioni Amerikanci ve}e doìveale magla. Taa ni nudi dom. Jas navistina go sakam vetuvaweto bliska sredba so smrtta. Site tie lu|e veruvaat deka nivna- {to im go dal Isus na u~enicite neposredno pred svoeto ras- ta du{a (ili duh) go napu{ta nivnoto telo. Ponatamu, ~eti- pnuvawe: “Vo domot na mojot Otec ima mnogu mesta za ìve- rieset i dva procenta od Amerikancite imale dopir so ewe... Odam da vi prigotvam mesto” (Jovan 14,2). “mrtvite” koi se reele kako bestelesni duhovi, a toa e napol- Isus ni prigotvuva mesto. Vistinski lu|e vo vistinski no sprotivno na bibliskata nauka. tela }e uìvaat na vistinsko mesto, vo vistinski dom na Spiritizmot vo svetot se {iri so geometriska progresi- neboto. Po~nuva{ li da ja uviduva{ razlikata me|u ~ove- ja. Negoviot temel satanata go postavil vo rajot so svojata ~kite soni{ta i ona {to }e bide vistinsko? prva laga: “Ne, vie nema da umrete!” So istata laga, strate{- Da ja pogledneme odlomkata koja podrobno zboruva za toa. ki inkorporirana vo mogubrojnite spiritisti~ki pojavi i Prvoto poslanie do Korin}anite 15-ta glava e poznata gla- aktivnosti koi zemaat silen zamav, satanata }e uspee da go va za voskresenieto. Vo stih 37, Pavle smrtta i voskresenieto prelaè cel svet i da go stavi pod svoja kontrola. gi opi{uva kako razli~ni vidovi seme poseano vo zemjata koe Sekularistite, protestantite, katolicite, pravoslavni- raste sli~no na razli~ni vidovi ìta, kako razli~ni vidovi te, Evreite, muslimanite, budistite, hinduistite - zatoa {to “tela”. Toj kaùva deka lu|eto imaat eden vid, a ribite i ne go prifa}aat jasnoto biblisko u~ewe za sostojbata na mrt- pticite poinakov vid telo; deka postojat zemni i nebesni te-

574 575 la; deka nebesnoto telo e poslavno od ova {to go imame na Zabeleàvme, neli: “Satanata se pretvora vo svetlosen zemjava, no deka toa navistina e vistinsko telo. I prodol- angel”, bleskotno su{testvo so natpriroden karakter pred ùva: koe lu|eto ostanuvaat bez zdiv, i “la`ni hristosi i la`ni “Taka e i so voskresenieto na mrtvite: se see vo raspad- proroci koi }e pravat golemi znaci i ~uda” za koi lu|eto ne livost, a voskresnuva vo neraspadlivost” (1. Kor. 15,42). se podgotveni realno da gi sogledaat i sfatat, tuku }e gi Da zabeleìme: Biblijata istaknuva deka teloto e vis- prifatat kako silna manifestacija na Svetiot Duh, kako ~uda tinsko - telo neraspadlivo. Spomnuvaj}i go Isusovoto vo- {to doa|aat od Boga i - }e bidat prelagani! skresenie, apostol Pavle jasno ni kaùva deka na{ite smrt- ]e poso~ime nekoi od la`nite ~uda {to gi pravi satana- ni tela }e bidat izmeneti - }e stanat sli~ni na negovoto ta so svoite demoni. Me|u tie fenomeni spa|a pojavata - masa slavno telo (v. Filipjanite 3,21). Sekako, Hristovoto slavno udira po pod so poseben, to~no odreden ritam, pri {to se pre- telo bilo vistinsko. U~enicite go prepoznale. Toj odel, nesuvaat poraki od “svetot na duhovite”. Sli~na e i pojavata zboruval i jadel so niv. pri koja ~a{a {eta po staklena povr{ina na koja se napi{ani Koga go posmatrame vo Biblijata ìvotot po smrtta, nie bukvi. Vo ista grupa spa|aat i “zboruvaweto vo trans” i “av- gledame mnogu pove}e odo{to bleskotna svetlina; nie gleda- tomatskoto pi{uvawe”. Vo prviot slu~aj se raboti za mani- me lice - slavnoto lice na Isusa Hrista. Toa e onoj silen festacija na vonsetilni sili preku mediumi, ~ove~ki posred- voshit, ~uvstvo na kopne`livo o~ekuvawe {to go ispolnuva nici, vo trans. Mediumi se lu|e proniknati so satanski ili Noviot zavet. Toa e taa golema nade` koja gi oìvuvala prvi- |avolski duh, {to gi koristi satanata kako svoi orudija preku te u~enici - sredbata lice v lice so ìviot Hristos. koi zboruva i gi realizira svoite zamisli, planovi i akcii, Nitu edno pero ne zabeleàlo povozbudlivi zborovi od odnosno, preku koi gi plasira svoite lagi. onie {to gi zabeleàl Jovan vo Otkrovenieto 22,4 opi{u- Mediumite vo trans dobivaat neverojatno to~ni infor- vaj}i gi spasenite koi }e dojdat pred Bo`jiot prestol na macii koi v~udoviduvaat, so {to ja utvrduvaat verata na onie neboto: “]e go gledaat liceto negovo...” Da, }e go gledaat onie koi komuniciraat so mrtvite. koi vo ovoj ìvot se sprijatelile so Spasitelot Hristos. Kaj mediumite vo trans ~esto moè da se ustanovi poja- Pavle toa tolku re~ito go kaùva vo svojata klasi~na va na ksenoglosija - sposobnost na mediumot da zboruva stran- glava za Hristovata qubov: “Sega gledame kako vo ogledalo, ski jazik so koj inaku ne se sluì - kako, na primer, kaj Tere- nejasno, a toga{ lice v lice...” (1. Korin}anite 13,12). Toa e za Nojman (Theresa Neumann), koja zboruvala aramejski jazik. golema nade` {to moème da ja imame vo ovoj ìvot, ne{to Denes ovaa spiritisti~ka pojava, zboruvawe na stranski {to so kopne` moème da go o~ekuvame. Toa e pove}e otkolku jazici, vo svetot prerasnuva vo silno harizmati~no dvièwe gledawe niz zamaglen prozorec, pove}e otkolku son. Toa e koe e mnogu ra{ireno vo Katoli~kata crkva, a s# pove}e gi realnost - sredba lice v lice so Isusa Hrista. opfa}a i protestantskte crkvi, i istoto prerasnuva vo mo}no sredstvo za nivno obedinuvawe. Tamu kade {to ne pomaga nitu Postari, potradicionalni oblici na spiritiz- edno drugo sredstvo za obedinuvawe na raznebitenoto hris- mot* tijanstvo, mnogu silen i efikasen e spiritizmot. Ete, velat mnogubrojnite “poligloti”, me|u koi i mnogu- Spiritizmot e najsilno i najuspe{no sredstvo vo racete brojni sve{tenici od visok crkoven rang, nie dobivame dar, na satanata so ~ija pomo{ toj se poigruva so svetot kako ma~- Svetiot Duh, kako i apostolite na Duhovden, i zboruvame ka so glu{ec! Bo`jata re~ za nego kaùva: stranski jazici kako i tie. “I ne e ~udno, za{to satanata se pretvora vo svetlosen Da, samo tuka postoi ogromna razlika. Apostolite dobile angel.” A Hristos najavuva: “]e se pojavat la`ni hristosi i Sveti Duh od Boga koj gi nadaril so za niv nepoznati stran- la`ni proroci, i }e pravat golemi znaci i ~uda, za da gi zave- ski jazici za da im go propovedaat evangelieto na narodite dat, ako e mo`no, i izbranite” (Matej 24,24; 2. Kor. 11,14). na nivniot maj~in jazik, i taka pravele (Dela 2,1-11). A dene{-

576 577 nite, pak }e kaème “poligloti”, otkako }e go dobijat navod- ìvot, gospo|ice?’... Potoa izvesno vreme razgovaravme. Go- niot “sveti duh”, pa|aat vo verski zanos i po~nuvaat da zboru- lem del od toj razgovor be{e so li~na priroda, ne{to {to i vaat mrtvi, zagubeni, nepoznati i tainstveni jazici koi ni- sega ne bi go podelila rado so drugite... Instinktivno ja na- komu ne mu se maj~in jazik i so niv nikomu ne mu go propove- vednav glavata i gi sklopiv racete kako da se molam. Koga daat evangelieto. Zatoa ovaa pojava, so koja satanata mu pari- povtorno go podignav pogledot, nego ve}e go nema{e. I ni- ra na Svetiot Duh, izlean vrz apostolite na Duhovden, e |avol- koga{ ve}e ne go vidov. Povremeno pu{tam po nekoja od ne- ska, spiritisti~ka pojava. govite plo~i i go slu{am.” Pri pojavuvaweto na “avtomatsko pi{uvawe” mediumot, I kaj astrologijata (~itawe na sudbinata na ~ovekot od bez u~estvo na svojata svest, pi{uva poraki {to mu gi dikti- me|usebnata polo`ba na yvezdite), astromantijata (gatawe, ra duhot pod ~ie{to vlijanie se nao|a. D-r Henrih(Henrich) pretkaùvawe na idninata so pomo{ na yvezdite), kaj jas- vo svojata kniga “Mrtvite ìveat” zboruva za mediumot po novidcite, horoskopite, rabdomantijata (otkrivawe na skri- ime “Mensfild (Mansfield), koj vo budna sostojba pi{uval eni raboti pod zemja, osobeno izvori, so pomo{ na stap~iwa), istovremeno so dvete race na dva razli~ni, za nego nepoznati kaj hiromantijata (gledawe vo dlanka, pretkaùvawe na id- jazici, i pri toa vodel ìva konverzacija. ninata spored crtite na dlankata), kaj ~itaweto na karti, Druga mnogu ra{irena spiritisti~ka pojava e pojavata gledaweto vo filxan kafe itn., pokraj mnogu izmama i {ar- nare~ena telepatija ili vidovitost. Filozofot Jung-[tiling latanstvo, moè da se najde i pojava na spiritizam. vo svojata kniga “Nauka za duhovite” (Geisterkunde) opi{uva Ne e sporno deka me|u naj~udnite pojavi na okultizmot slu~aj na telepatija: Polskiot kral AvgustII bil golem pri- se vbrojuvaat takanare~enite “materijalizacii”. Profesorot Gruber vo svoeto delo “Parapsiholo{ki soznanija”(Parapsy- jatel so pruskiot kral Fridrih VilhemI (Friedrich Wilhelm) i chologische Erkenntnisse) za toa izjavuva: “Telekinezata i ma- so negoviot feldmar{al fon Glumbkov(von Glumbkow). Oko- terijalizaciite se fakti {to gi priznava prirodnata nau- lu tri ~asot no}e, na 1 fevruari 1733 godina, fon Glumbkov ka. Nekoi lu|e vo odredeni okolnosti imaat sposobnost, bez odnenade` pri no}na svetlina zabeleàl pojava vokoja go u~estvo na koja bilo telesna funkcija, da dejstvuvaat vrz pred- prepoznal kralot Avgust koj mu rekol: “Dragi moj Glumbkov, metite vo svojata okolina, premestuvaj}i gi ili menuvaj}i tokmu sega jas izdivnav vo Var{ava!” Feldmar{alot vedna{ im go oblikot. Osven toa, moàt da sozdavaat novi oblici ja zapi{al vesta i mu ja pratil na pruskiot kral. od nepoznata materija, pomalku ili pove}e visoko organizi- êtirieset i {est ~asa potoa pristignal vesnik od Var- rana, koi moàt da se vidat i opipaat. Tie novi tvorbi pone- {ava nosej}i ta`na vest za smrtta na polskiot kral. Koga go koga{ svetat so sopstven sjaj i vo mnogu slu~ai imaat oblik sporedile vremeto vo koe se pojavilo prikazanieto i ~asot na ~ove~ko telo ili na nekoj negov del. Ovie materijalizacii na smrtta, se videlo deka dvete vremiwa to~no se sovpa|aat. nastanuvaat i is~eznuvaat mo{ne brgu.” Hilda Viver, klini~ki psiholog, koja porano ne poka- Vo najgolem broj slu~ai ovaa pojava nastanuva postepe- ùvala nikakov interes za paranormalnite pojavi, raskaùva no. D-r Koh (Koch) pi{uva: “Vo prviot stadium se javuva sil- za svojata sredba: no vrtewe i sozdavawe na nekakva magliva, sluzesta supstan- “Edna ve~er se nao|av vo mojata kancelarija i pi{uvav ca, elasti~na kako kau~uk, koja izleguva od teloto na mediu- prilog za profesionalnite vesnici. Go podignav pogledot i mot.” go vidov Elvis Prisli kako sedi kar{i mene vo udobnata tem- 1 na fotelja vo koja obi~no sedat moite pacienti... Moàm da Nau~nikot [renk-Nocing (Schrenck-Notzing) objavil za vi kaàm deka si pomisliv oti so mene ne{to ne e vo red. toa op{irno delo ilustrirano so sliki napraveni so pomo{ Toa me iznenadi, za{to vo toa vreme si mislev deka se nao|am na bleskava svetlina. Vo vtoriot stadium bezobli~nata mate- na samiot vrv na svetot: psiholog so sopstvena ordinacija, rija dobiva oblik. Osven sliki, na nekoi im uspealo da nap- mo{ne uspe{na, mo{ne inteligentna... Po~na da razgovara ravat i parafinski otpe~atoci na ovie tvorbi. Tretiot sta- so mene, da komunicira. Re~e: ‘Dali ste zadovolni so svojot dium pretstavuva zgusnuvawe na ovaa materija vo pojavi sli~-

578 579 ni na videnie koi kako fantomi se pojavuvaat vo blizinata za dvaesetina minuti padna vo trans. Po kratko vreme, dode- na mediumot. Vo ~etvrtiot stadium doa|a do fenomenot tele- ka duhot zboruva{e, vratata se otvori i se pokaà edna veli- kineza, odnosno do razdviùvawe na predmetite so pomo{ na ~estvena pojava koja n# ispolni so strahopo~it. Vo seta go- nepoznata sila i do aport, odnosno do premestuvawe na isti- lemina na svojata slava se pojavi Isus od Nazaret, Gospoda- te od edno na drugo mesto. rot nad gospodarite, Carot nad carevite, ~istiot i svet Gos- Edna od najpro~uenite seansi na moderniot spiritizam, podov Pomazanik. Dojde da go ispolni svoeto vetuvawe, i {to ja odràl mediumot Eusapija Paladino vo prisustvo na stoe{e vidlivo pred na{ite o~i. N# posmatra{e nekolku najgolemite nau~nici na svoeto vreme - Anri Bergson, Marija miga, a potoa progovori: 'Vie ste verni borci i }e vidite i Kiri (Maria Curie), [arl Ri{e (Charles Richet) i drugi - bila pogolemi ~uda od ova!' Na gospo|ata Luis(Lewis), koja sede{e senzacionalna po svojata sodrìna. Iako mediumot bil op- najblizu do vratata, $ podade raka. Taa ja prifati i mu dade kruèn so elektri~no pole, ~ie{to probivawe vedna{ bi go cveten venec. Toga{ $ podade raka na gospo|ata Kater(Cutter), registrirale najpreciznite elektroskopi, mu uspealo da pre- koja sede{e do nea, a potoa na gospo|ata Klajn(Kline), koja sta- dizvika digawe na te{ki masi koi formalno letale, zao- pi na podiumot. Tamu $ ja stavi rakata na glava, ja blagoslovi bikoluvaj}i gi site prisutni. Eden kov~eg, teòk sedum ki- i ja bakna. Potoa se svrte kon sekogo od nas, n# blagoslovi, n# logrami, sam preminal od edna masa na druga, prazni kutii bakna, i se povle~e. Be{e oble~en vo bela obleka, a na glava- od cigari fu~ele letaj}i od edniot na drugiot kraj na prosta ima{e kruna na koja se preleva{e golem skapocen kamen... torijata, ~a{ite yve~ele, a edna oddale~ena harfa svirela Toa be{e vistinsko remek-delo na materijalizacijata.”3 prekrasna melodija. Da, po~ituvani, vo poslednite denovi satanata s# po~es- Preku avstriskiot medium Marija Silbert se javuval duh to }e se javuva kako Hristos ne samo na seansi vo polutemni koj sebesi se narekuval Nel. Profesorot Fi{l(Fischl) za toa prostorii i na pusti mesta (Matej 24,26), tuku pred golemi pi{uva: “Nel steknal popularnost zatoa {to daval avtogra- masi lu|e vo razni delovi na svetot kako veli~estvena poja- mi, vreùvaj}i go svoeto ime na poklopci od ~asovnici, na va, so Hristova lika i maniri, so privle~en milozvu~en glas medaljoni, na kutii za cigari i sli~no.”2 {to pleni, kako mirotvorec i dobrotvor na ~ove{tvoto, nu- Ovde spa|a i sposobnosta na oddelni mediumi vo sostoj- dej}i mu izlez od totalniot bezizlez vo koj se nao|a. ]e gi ba na trans da pominuvaat niz cvrsta materija. Na seansite iznesuva istite evangelski poraki {to gi iznesuval Hristos na mediumot Madam d'Esperans (Madame d'Esperance) se slu- vo svoe vreme, no pome{ani so laga. Vo uloga na Hrista }e ~uvalo, na primer, dodeka mediumot sedi vo kabinet, nadvor tvrdi deka site promeni vo bibliskata nauka {to gi izvr- od prostorijata da se materijalizira prikazanie koe kone~no {ila crkvata vo tekot na vekovite, gi izvr{ila so negovo dobiva oblik na ènsko su{testvo koe slobodno se dviì odobrenie, deka sabotata li~no toj ja zamenil so nedela i me|u posetitelite na seansata. deka onie, koi i ponatamu praznuvaat sabota namesto nede- Sledniot stadium na pojavata e takanare~ena hienomani- la, mu nanesuvaat bezmerna bolka i nemu, no i prokletstvo ja, pri {to mediumot fizi~ki i psihi~ki prima oblik na na celoto ~ove{tvo, pripi{uvaj}i im ja vinata nim za hao- ìvotno. Iako navistina e te{ko da se poveruva deka voop- ti~nata sostojba vo koja se nao|a svetot i proglasuvaj}i gi {to e mo`no takvo ne{to, postojat svedo{tva na brojni nau~- za neprijateli na redot i zakonot, za eretici i za ~uma na nici, me|u koi i svedo{tvata na Ti{ler(T ischler) i Esterajh ~ove{tvoto {to treba da se istrebi. (Estereich), koi ja posmatrale ovaa pojava. Vrv na ovie pojavi sigurno pretstavuva prikazanieto na Zad likot na Marija se krijat spiritisti~ki pojavi** Isusa Hrista. M. [mit (Schmidt) vo svojata kniga za spiritizmot opi{uva edna vakva materijalizacija: “Vo petokot Vo poslednite denovi vo katoli~kiot i pravoslavniot izutrina imavme privatna seansa na koja bea prisutni samo svet dominantni }e bidat spiritisti~kite pojavi povrzani osum lica, me|u koi i d-r Penc. Mediumot vleze vo salata i so prikazanijata na Isusovata majka Marija, Sveta Bogorodi-

580 581 “Ne pla{ete se”, im rekla, “nema da ve povredam. Jas sum od ca ili Deva Marija, kon koja, kako {to kaàvme porano, nie neboto.” imame visoka po~it i uvaènie. Od toj mig po~nuvaat nivnite kontakti so Marija vo Vidovme deka satanata se pojavuva i }e se pojavuva pred Fatima koja se promovira i prerasnuva vo najpro~ueno kato- lu|eto kako Hristos (laèn hristos) i kako nekoj od starite li~ko svetili{te posveteno na Marija koja so svoite prika- bibliski proroci i apostoli. Zamislete, pred vas se pojavu- zanija privlekuva milioni vernici na poklonenie kade {to va prorok Eremija ili apostol Petar, koi ne samo {to }e gi zadovoluvaat svoite duhovni potrebi, doìvuvaat posebna tvrdat deka se Eremija i Petar, tuku taka i }e se ~uvstvu- duhovna relaksacija i navodni isceluvawa od mnogu bolesti. vaat. Pokraj drugoto, decata videle zraci na svetlina kako No, vo mnogu golema mera satanata vo poslednite denovi izleguvaat od nejzinite otvoreni race. Edna{ Lusija poka- }e go koristi likot na Marija, koja ~esno ja zavr{ila zada~a- àla kon neboto. “Eve, doa|a ènata!” Vozrasnite gledale ta {to ja postavil Bog pred nea - go rodila Hrista i go odgle- kako grankite na dabot se svitkuvaat, iako ne gi pofatila dala vo negovoto detstvo - i sega leì vo svojot grob i, kako ~ove~ka raka. Koga sredbata bila zavr{ena, vozrasnite bile i sekoja druga èna, koja verno i predano mu sluèla na Hrista, ~eka voskresenie. ubedeni deka decata zboruvaat so Devica Marija i nadaleku se ras~ula storijata za ovoj nastan. Vesta brgu se ra{irila Me|utoa, satanata uspeal preku crkvata Marija da ja niz celata oblast. prati na neboto za da moè nepre~eno da manipulira so nea, Vo druga prigoda Marija gi podala racete, a od niv izle- da go koristi nejziniot lik zad koj se krijat negovi demoni koi vo nejzino ime pravat i s# pove}e }e pravat bezbroj nepo- guvala svetlina. Lusija rekla deka svetlinata navlegla vo bitni, no la`ni ~uda. Istoto toa vaì i za sveta Petka i za zemjata i dobila videnie za pekolot. “Go vide pekolot kade sveta Nedela i za sekoja druga sveta “svetica” ili sveti “sve- {to zaminuvaat du{ite na kutrite gre{nici”, $ rekla èna- tec”. ta. “Za da gi spasi, Bog saka vo cel svet lu|eto da mu upatuva- Vo svetot postojat mnogubrojni svetili{ta na Kato- at molitvi na moeto bezgre{no srce.” - Sprotivno na Bib- lijata, demonot koj stoi zad likot na Marija ovde tvrdi deka li~kata crkva posveteni na Marija, me|u koi najva`ni se gre{nite odat vo pekol, i vtoro, lu|eto gi povikuva, names- svetili{tata Lurd vo Francija, Garabandal vo [panija, to na Hrista, molitvi da $ upatuvaat na Marija! Marija na Fatima vo Portugalija i Me|ugorje vo Hercegovina, kade {to nekolku vizioneri im kaàla “da se molat za du{ite vo ~is- navodno im se pojavuva Marija na oddelni vizioneri, me|u tili{teto” - pak nebibliska poraka. koi i na deca, so svoi poraki od neboto. Porakite od Fati- ma crkvata gi prifa}a kako slu`beni poraki {to $ gipra}a Na 13 avgust istata godina 1.500 lu|e videle topka od svetlina kako se dviì na neboto doa|aj}i od istok i kako Hristos preku svojata majka Marija, i “nejzinite” poraki se se spu{ta vrz dabot. mnogu ceneti. Na 13 septemvri se pojavile 30.000 lu|e. Tie isto taka Kultot na Marija e cvrst stolb vrz koj se potpiraat Kato- videle topka od svetlina kako se spu{ta vrz dabot i sjajni li~kata crkva i pravoslavieto i, kako {to rekovme, toa mu snegulki kako pa|aat niz vozduhot kako sneg. @enata go pov- dava ogromni mo`nosti i {ansi na satanata da se krie zad torila svoeto vetuvawe za ~udo na 13 oktomvri. nejziniot tolku cenet i po~ituvan lik kaj nivnite vernici Toa utro, na 13 oktomvri, od neboto istural do`d kako i da pravi la`ni znaci i ~uda za da gi prelaè i da gi zavede na pogre{en pat. reka. Sepak, pove}e od 75.000 lu|e do{le da go vidat “~udoto”. Ne bile razo~arani. Decata pak ja videle “ènata” koja, zami- Na 13 maj 1917 godina tri deca, Fransisko Marto (9 go- nuvaj}i, gi otvorila racete. Ovojpat zracite na svetlinata dini), Jasinta Marto (negova sestra, 7 godini) i Lusija San- bile naso~eni kon sonceto. Dodeka lu|eto go posmatrale seto tos (10 godini), pasele ovci blizu do edno portugalsko selo, toa, sonceto po~nalo da blednee i stanalo kako srebren disk Fatima. Odnenade` zabeleàle svetkavici, a nekolku miga na neboto. Od nego vo site pravci se {irele zraci so razli~ni podocna, nad eden blizok dab se pojavila ubava, mlada èna.

582 583 boi: crveni, sini, òlti, zeleni - site boi od son~eviot spek- Pove}e za prikazanijata na Marija tar. Odnenade` sonceto se pretvorilo vo xinovsko plameno trkalo koe mo{ne brgu se vrtelo okolu svojata oska. Divo ig- Najpro~ueni prikazanija na Marija vo tekot na vtorata ralo na neboto, a potoa, na lu|eto koi gledale im se ~inelo polovina na dvaesettiot vek se slu~ile vo male~koto mesto vo kako da se oslobodilo od svojata orbita i po~nalo da pa|a Hercegovina, Me|ugorje, kade {to {est deca od edno male~ko kon zemjata. Stanalo sino, a potoa òlto. Nabrgu niz cela- selo sekoj den ja gledale Deva Marija, Bogorodica, i od nea ta okolina po~nale da pa|aat òlti damki. primale poraki u{te od 1981 godina. Spored nekoi procenki, Eden novinar objavil deka “narodot... gledal vo sonceto toa zafrleno selo go posetile 15 milioni poklonici i 15.000 koe treperelo i pravelo nagli i ne~ujni skokovi, nadvor od sve{teni lica. Dodeka Fatima bila najzna~ajno mesto od toj site kosmi~ki zakoni. Sonceto bukvalno izgledalo kako da vid vo prvata polovina na 20 vek, Me|ugorje gi zadovoluva igra na neboto”. duhovnite potrebi na ovaa generacija vo ponovo vreme. Otkako pominalo ova natprirodno prikazanie, sonceto Ne treba da gi otfrlime site tvrdewa na prikazanijata se vratilo na svoeto mesto na neboto, do`dot prestanal i na Marija kako glupost na lekovernite lu|e. Decata od Fa- oblacite gi snemalo. Prisutnite lu|e, koi od do`dot bile tima nekolku meseci odnapred pretkaàle deka na 13 oktom- mokri do gola koà, zabeleàle deka oblekata im e napolno rvi 1917 godina }e se slu~i ~udo i 75.000 lu|e videle kako suva. Ne samo toa, po~vata bila napolno suva, iako do pred toa se ispolnilo. Navistina, dva svetovni vesnika, koi do petnaesetina minuti nasekade imalo dlaboki bari i do dese- toga{ gi ismevale detstkite kaùvawa, izvestuvale vo po- tina santimetri! drobnosti za nastanite {to se slu~uvale na 13 oktomvri. Na Postojat realni mo`nosti satanata da prikaè la`ni toj na~in, ne e mo`no nastanite od Fatima da se prikaàt znaci i da inscenira la`ni prikazanija na neboto od tipot kako izmama. Nie morame seriozno da gi prifatime. Ne{to na onoj “golem znak na neboto: èna oble~ena so sonceto i natprirodno - ne{to ~udno - se slu~ilo barem vo nekoi podo- so mese~inata pod nejzinite noze, a na glavata ima{e kruna bro poznati prikazanija, a verojatno isto taka i vo nekoi od od dvanaeset yvezdi.” @enata e bremena i o~ekuva da se po- onie pomalku poznatite. rodi. Do nea stoi golema crvena lamja so sedum glavi i so Da se potsetime - Svetoto pismo e jasno koga kaùva deka deset rogovi, a na nejzinite glavi sedum kruni. Lamjata ~eka la`nite ~uda }e bidat edna od glavnite izmami na satanata ènata da se porodi za da $ go progolta deteto (Otkrovenie za da go prelaè svetot vo poslednoto vreme. Ve}e ~uvme kako 12,1-6). Ova e bibliska scena koja nema ni{to zaedni~ko so Isus kaàl deka “}e se pojavat la`ni hristosi i la`ni pro- Marija kako èna. So nea Bog ja prikaùva svojata vistin- roci (od rangot na Sai Baba, a i pogolemi), pa }e pravat go- ska crkva - ~ista kako sonceto, koja ìvee spored apostol- lemi znaci i ~uda, za da gi zabludat, ako e mo`no i izbrani- skata nauka (dvanaesette yvezdi na glavata - naukata na dvana- te” (Matej 24,24). Apostol Pavle pretkaàl deka }e se po- sesttemina apostoli). javi bezzakonik preku kogo }e dejstvuva satanata “so sila i No, na satanata ne mu pre~i da ja zloupotrebi ovaa bib- so ~udesni znaci i so la`ni ~uda, i so sekakva nepravedna izmama za onie koi ginat” (2. Soluwanite 2,9.10). liska scena, da go zeme likot na Marija, da se skrie zad nego, No, najgolemo bogohulno u~ewe koe postojano se povtoru- da se oble~e vo prividno sonce, da stavi prividna mese~ina va vo ovie prikazanija na takanare~enata Deva Marija e toa pod nozete i kruna na glavata so dvanaeset yvezdi, i od neboto {to taa e otkupitel i posrednik zaedno so Isusa. Eden kato- da se prikaè pred svetot kako Bogorodica ili Deva Marija li~ki pisatel, koj e tipi~en za katoli~kiot svet, napi{al: i na lu|eto da im upati la`ni, nebibliski poraki. Vsu{nost, “Bidej}i na{eto spasenie e izvojuvano vo srceto (na takva èna oble~ena vo sonce i se pojavuva nasekade po cel Marija) i preku nejzinoto srce, o~igledno e deka posle Boga svet, nudej}i im na lu|eto “sigurno” pristani{te vo svoeto i negoviot Sin Isus, ova e prv temel od koj ne moème da se “bezgre{no” srce. oddelime bez da se soo~ime so o~igledna opasnost od propast

584 585 i ve~no prokletstvo... Isto taka nie najprvo mu se posvetu- nikoj slu~aj! O~igledno e deka zad likot na vistinskata Mari- vame na najsvetoto Isusovo srce, na Bogo~ovekot, a potoa na ja, koja mirno po~iva vo svojot grob, se krie la`na Marija, pre~istoto srce na Marija koja e soedineta so Isusa vo de- odnosno |avolski duhovi, satanski demoni, na koi s# im e loto na spasenieto... Zatoa, milosrdieto na Marija koja stra- mo`no (5. Mojseeva 18,10-12; Isaija 8,19; 1. Dnevnikot da so Hrista... e su{tina na nejzinoto delo na stradawe i 10,13.14). otkup.”4 Primerite {to gi navedovme za la`nite u~ewa na taka- So ~ija pomo{ spiritizmot }e go stavi svetot nare~enata Deva Marija se dovolni da ubedat sekogo duri i pod svoj ~ador? so delumno sfa}awe na bibliskata vistina deka ovie prikazanija ne se od Boga. Neizbeèn e zaklu~okot deka zad niv sto- Se pra{uvame kako satanata }e go stavi cel svet pod vli- jat satanata i negovite demoni, koristej}i go likot na Marija janie na spiritizmot koga mnozinstvoto konzervativni pro- kako maska zad koja se krijat, a toa im odi od raka bidej}i testanti i mnogu konzervativni katolici se dlaboko svesni katolicite i pravoslavnite cvrsto veruvaat deka Marija ne za opasnosta od spiritizmot na popularnoto dvièwe “Wu e vo grob, tuku na neboto. ejx” (New Age - Nova doba) ~ija{to su{tina e spiritisti~ka, Poradi nebibliskata priroda na prikazanijata na Mari- dvièwe koe gi asimilira site religii na svetot, so {to gi ja, ako pri~inata za potekloto e natprirodna, toga{ moème omasovuva svoite redovi i stanuva s# pove}e popularno na samo da imame rabota so demonite, a ne so Boga. svetskata scena. Veruvame deka eden od najzna~ajnite na~ini Svesni sme deka ova {to go kaùvame za Marija moèbi so ~ija pomo{ satanata }e go stavi svetot pod svoj diktat se e neprifatlivo za mnogu katolici i pravoslavni, no sepak, tokmu ovie takanare~eni prikazanija na Deva Marija. Naj- veruvame deka e potreben ovoj teolo{ki zaklu~ok. posle, {to moè da bide poute{no i pomilo za srceto ot- Nie ìveeme tokmu vo poslednite denovi od zemnata kolku Isusovata majka da op{ti so ~ove~kiot rod, prene- istorija; silite na zloto brgu se povrzuvaat me|usebno za ko- suvaj}i mu poraki od nego (od Isusa!). Toga{ kako moè nekoj ne~niot sudir, pa morame da go predupredime Bo`jiot narod da se osmeli da $ se protivstavi na taa prekrasna “vistina”!? deka go ~eka golema izmama koja }e go privle~e vnimanieto re~isi na celiot svet. Bidej}i lo{ite duhovi se prepravaat deka veruvaat vo Istiot slu~aj na vizionerite od Fatima go sre}avame i Biblijata i }e pokaùvaat po~it kon propisite na Crkvata, kaj vizionerite od Me|ugorje - nekoi i od niv videle, razgo- nivnoto delo }e bide primeno kako otkrovenie na Bo`jata varale, pa duri i doprele lu|e koi umrele. Ivanka tvrdi deka sila. vo nekolku navrati ja pregrnala i ja baknala svojata umrena Katolicite i pravoslavnite, koi se falat so ~udata kako majka. Vo tekot na eden intervju Ivanka opi{ala dve sredbi siguren znak deka nivnata crkva e od Boga, }e bidat lesno so svojata majka: “Tripati ja vidov majka mi otkako umre! Naj- prelagani od ovaa sila koja pravi ~uda, a protestantite, otfr- ubavo vreme mi be{e minatiot pat koga taa be{e so blaè- laj}i go {titot na vistinata, Biblijata, }e bidat isto taka nata majka Marija. Majka mi dojde do mene, me pregrna i me prelagani bidej}i i tie veruvaat deka mrtvite ne se mrtvi, bakna. Re~e: ‘O Ivanka, tolku se gordeam so tebe!’” tuku deka ìveat vo raj ili vo pekol? Taa nivna granica me|u Kako moè ova da se soobrazi so izri~nata bibliska za- spiritizmot i sostojbata na mrtvite e mnogu rastegliva i ne- brana i stroga osuda za onie koi razgovaraat so mrtvite? Zar jasna i nivnata me|a e podvi`na. [to e za niv spiritizam i Marija dejstvuva sprotivno na Biblijata? Zar taa ne znae deka kako bi go definirale tie ovoj fenomen? Kako go definiral Bog zabranuva sekakov razgovor so mrtvite? Zar Bog bi $ spiritizmot Bili Grejem i zar toj ne ja preminal negovata dozvolil nejze da bide na neboto i od tamu da dejstvuva spro- granica i ne za{lapal vo nego (vo spiritizmot) koga razgo- tino na negovata Re~, da ja gazi negovata zapoved, niz prika- varal so svojata pokojna baba? Na{ite bra}a protestanti zanija lu|eto da gi povikuva da razgovaraat so mrtvite? Vo nemaat bedem da gi za{titi od silnata poplava na spiritiz-

586 587 mot koj }e go stavi svetot pod svoj ~ador? Tvrdime deka toj i informacii za novi, masovni prikazanija na Marija. Slu- niv }e gi povle~e vo svojata mreà i }e gi udavi! {ame za milioni preobrateni ìvoti, prenaso~eni od sve- Koga Crkvata edna{ }e potvrdi deka prikazanijata na tovnoto kon duhovnoto; imame izve{tai za fizi~ki, men- Deva Marija se vistinski i natprirodni, toga{ site katoli- talni, moralni i duhovni isceluvawa. Vrz osnova na silnite ci }e bidat naterani da gi prifatat nivnite poraki kako da raskaàni iskustva na onie koi stapile vo dopir so neo- se od Boga, iako za niv vistinskata Marija ne znae ni{to, ~ekuvanoto i natprirodnoto, spontano nastanuva cela edna bidej}i taa e v grob i ~eka voskresenie. No, koga Marija }e nova kultura, se javuva edna nova era, era na Deva Marija ili voskresne vo prvoto voskresenie i koga }evidi kako demo- Bogorodica, vo koja taa dominira i }e dominira so svoite nite niz tie la`ni prikazanija se kriele zad nejziniot lik la`ni, demonski prikazanija. i go zloupotrebuvale, a lu|eto toa go prifa}ale kako visti- “Vo svoite silni ekumenski poraki, vo razli~ni prika- na, }e se ~udi so golemo ~udo i nikoga{ ne }e moè dovolno zanija, Marija istaknuva deka nejzinite poraki se nameneti da se na~udi. za site narodi, za cel svet, a ne samo za katolicite. Marija Site ovie prikazanija i sredbi so Marija, iako izgle- kaùva deka Katoli~kata crkva raspolaga so najcelosen dokaz daat kako vistinski natprirodni nastani, vsu{nost se direk- za mnogu darovi dadeni na ~ove{tvoto za spasenie, no sepak, tni sredbi so satanata, ~ista satanska izmama, i ni{to ne taa e majka na site lu|e na zemjata.”6 pre~i dali nekoj veruva vo edna od niv ili vo site. Toj }e bide No bidej}i, kako {to vidovme, taa svoite klienti gi prelagan. upatuva na razgovor so mrtvite i vo svoite prikazanija zboru- Po cel svet, vo redovite na obi~nite vernici se zabele- va za pekolot i ~istili{teto, “taa” ne e ni{to drugo osven ùva vistinski podem na vera vo Deva Marija. Milioni obo- la`na Marija, satanski duh, medium me|u ìvite i mrtvite. àvateli se rojat okolu nejzinite svetili{ta, a mnogu me|u niv se mladi. Se formira me|unarodno marijansko zdruènie Vistinski i la`ni ~uda i kako da se prepozna sve{tenici koe ja promovira pred svetot Marija, kako naat? {to e ve}e kaàno, kako “nebesna kralica”, kako “kralica na mirot”, so prostrano, “bezgre{no” maj~insko srce, vo koe Da, po~ituvani, nie }e se soo~ime so takvi i sli~ni, nevi- go povikuva svetot da najde mir i edinstvo. Marija e “majka deni i nedoìveani natprirodni pojavi i fenomeni i golemi na site ìvi”, “posredni~ka na sekoja milost”, “semilostiva la`ni znaci, la`ni |avolski prikazanija na neboto od koi spasitelka”, “milostiva majka na svetot”, pomilostiva i od na lu|eto zdivot }e im zastanuva. Isto taka i na zemjata de- Hrista, koja den i no} go moli Sinot za spasenie na svetot. monite i nivnite slugi so nivna pomo{ }e pravat najraz- Marija “se povikuva vo Crkvata so titulata advokat, li~ni la`ni ~uda. Velime la`ni, za{to “|avolot e la`livec pomo{nik, dobrotvorka i posredni~ka”5. i tatko na lagata” (Jovan 8,44). Kako {to kaàvme, Fatima e najpoznato katoli~ko sve- No, da nema zabuna! I Bog i negovite verni i predani tili{te kade {to se pojavuva Marija, no toa vo nikoj slu~aj slugi }e pravat ~uda, no vistinski, a ne la`ni ~uda. I Hris- ne e i edinstveno. Mnogu lu|e tvrdat deka ja videle Devica- tos i apostolite so pomo{ na Svetiot Duh pravele najraz- ta. Navistina, za poslednite 15 ili 20 godini, re~isi vo sekoja li~ni ~uda - lekuvale bolni od sekakvi bolesti i voskresnu- zemja na svetot lu|e tvrdat deka ja videle nea li~no, ili nej- vale mrtvi. Isti takvi znaci i ~uda }e pravat Bo`jite slu- zinite statui i ikoni kako pla~at, ronat ~ove~ki solzi ili gi vo poslednite denovi. od niv te~at krvavi kapki pot. Vakvi pojavi se videni vo Kako moème da pravime razlika me|u vistinskite i Francija, Nikaragva, Ukraina, Koreja, Soedinetite Dràvi, la`nite znaci i ~uda? - Edinstveno i samo so pomo{ na Sve- Kanada i Italija itn. toto pismo. Biblijata e toj kantar na koj treba da gi meri- Niknuvaat novi, sovremeni, nebibliski proro{tva. Od me site znaci i ~uda i taa }e ni kaè dali se tie od Boga site strani na svetot, kako nikoga{ do sega, pristignuvaat ili od |avolot. Kakva e porakata na toj {to pravi znaci i

588 589 ~uda? Dali e taa bibliska ili ne? Kakov e negoviot ìvot? ènata Devica... poinaku naumila.’ Potoa so dlaboka blago- Ako onoj {to pravi ~uda ne ìvee spored bibliskata nauka darnost i po~it, dodal: ‘Nasproti s# {to mi se slu~i onoj vo celost, ako ne gi drì site Bo`ji zapovedi, ako veruva vo den, jas ja po~uvstvuvav taa izvonredna maj~inska za{tita i zadgroben ìvot i razgovara so mrtvite i ako negovata po- grià, {to se pokaàa posilni od smrtonosniot istrel.’ - raka makar i malku otstapuva od Biblijata, “toj nema da do~e- Toga{ zo{to, se pra{uva Hant, bi ti bil potreben Bog, ako ka zora” - veli Biblijata. Toj ne e od Boga, tuku e laèn pro- uìva{ za{tita od Marija? rok i pravi la`ni znaci i la`ni ~uda (Isaija 8,19.20). Blagodaren, papata oti{ol na poklonenie vo Fatima na 13 maj 1982 godina (to~no edna godina po obidot za atentat), Privrzanosta na papite kon Marija kade {to se molel pred kipot na devicata od Fatima. Iljad- nici lu|e go slu{ale kako govori i kako na Marija $ go pos- Porano kaàvme deka na 1 noemvri 1950 godina papata vetuva svetot, tokmu onaka kako {to barala taa.”8 - Duri i na Pie XII vo svojata “ex cathedra” objavil dogma spored koja nadgrobnata plo~a na negoviot grob vo Vatikan e izgravira- “bezgre{nata Bo`ja majka i ve~na devica Marija tri dena po na bukvata “M”. smrtta voskresnala i vo proslaveno telo se voznela na neboto Interesno e {to nikade vo Biblijata nema nitu edna so teloto i du{ata”. Komentiraj}i go ova, protestantskiot molitva upatena na Marija i nitu eden slu~aj kade {to taa avtor Dejv Hant kaùva: “Vsu{nost papata tvrdel deka dog- ~udotvorno mu pomaga nekomu, nitu edno vetuvawe deka taa mata za voznesenie na Marija ednodu{no bila prifatena vo bi moèla ili bi go storila toa. Pa sepak, “pove}e katoli- prvata crkva u{te od po~etok i deka taa ima potvrda vo Bib- ~ki molitvi $ se upatuvaat na Marija i nejze $ se ukaùva lijata. No takva dogma prvata crkva ne poznavala i taa nema pogolemo vnimanie i ~est otkolku na Hrista i na Boga zaed- poddr{ka vo Bo`jata sveta kniga. Takvite papski izjavi edno. Niz cel svet postojat iljadnici centri i svetili{ta pos- nostavno mu odgovarale na {iroko rasprostranetoto mislewe veteni na Marija, tolku fascinantni {to privlekuvaat na katolicite i pridonesuvale za rastot na kultot na Mari- desetici milioni posetiteli sekoja godina, od site vozras- ja.”7 ti i strukturi, od najednostavnite selani, s# do papite, a samo A {to moè da se kaè za pokojniot papa, Jovan Pavle edno, i re~isi nepoznato svetili{te mu e posveteno na Hrista II? “Nikoj ne e tolku ubeden vo nepobitnosta na prikazani- koe se nao|a vo Buvoar, vo kanadskata pokraina Kvebek.”9 jata vo Fatima od sega{niot papa, a i nikoj drug ne e tolku ûdno, zar hristijanite ne ~itaat vo Biblijata deka “ne- privrzan kon Marija kako nego. Jovan PavleII , koj sebesi i ma spasenie vo nikoj drug, nitu pak ima drugo ime (osven ime- svojot pontifikat $ gi posveti na Deva Marija, na svojot grb to na Isusa Hrista) pod neboto dadeno na lu|eto preku koe ja nosi bukvata “M” za Marija; negoviot lozung, izvezen na mora da bideme spaseni” (Dela 4,12). Toga{ zo{to Marija, latinski jazik na negovata obleka, glasi:‘totus tuus sum Ma- zo{to Bogorodica, zo{to sveta Petka, zo{to sveta Nedela, ria’ (Marija, jas siot ti pripa|am tebe). Papata ima nevoobi- sveti Nikola, sveti Arangel, zo{to... zo{to iljadnici ~aeni li~ni pri~ini za taa isklu~itelna privrzanost kon posrednici koi ja zasen~uvaat Hristovata uloga kako edin- Marija. Obidot vrz nego da se izvr{i atentat se slu~i na 13 stven Spasitel na gre{nicite i Hrista go frlaat zad grb? maj 1981 godina, navodno na godi{ninata na pojavuvaweto na Kolku daleku oti{lo hristijanstvoto od na{iot Spa- Deva Marija na 13 maj 1917 godina vo Fatima, vo Portugali- sitel! Kolku gust i neprobiven e mrakot {to go obvil ~o- ja. Dodeka zakrepnuval od atentatot, vo edna vizija taa mu ve{tvoto! Kolku e stra{en spiritizmot vo ~ii{to kanxi |a- pora~ala kako mu go po{tedila ìvotot zaradi posebna mi- volot go zarobil svetot, taa ogromna grda kompozicija vago- sija {to mora da ja izvr{i za da se donese mir. ni prepolni so lu|e koi go so~inuvaat poslednoto, prelaga- Otkako zakrepnal i se vratil vo Vatikan, Jovan Pavle no i izmameno pokolenie, kompozicija {to ja upravuva direk- II se molel kraj grobovite na svoite neposredni prethodni- tno satanata kako ma{inovoza~ i koja juri so sekavi~na brzi- ci i izjavil: ‘Ovde moè{e da bide u{te eden grob, no bla- na vo propast!

590 591 Dragi moi, vozot se polni i se prigotvuva da krene od pos- Glumicata [irli MekLejn e istaknata aktivistka na lednata stanica na svoeto posledno neverojatno patuvawe. Ne New Age (Nova doba), moderno ime za spiritizmot, versko vleguvajte vo toj pogre{en voz! dvièwe so najgolem podem denes vo svetot. Za nea reinkarnacijata e su{ta vistina i veruva deka svetot se nao|a na prag Visoko tehni~ki spiritizam na duhovna prerodba. Taa veli: “Gledav glavni bankari, delovni lu|e, lekari i drugi Nau~nicite sekoja godina tro{at milioni dolari za da visoki slu`benici kako posetuvaat duhovi i od niv baraat pronajdat dali postojat inteligentni su{testva vo nadvo- sovet. Prisustvuvav na ovie seansi za kanalizirawe koga tie re{niot prostor. Mo`no e eden den tie napori da se ispla- gi pra{uvaa duhovite za problemi od oblasta na stopanstvo- tat - so taa razlika {to tie su{testva, koi }e mu se pretsta- to i stopanskite dvièwa vo svetot, za berzata, za oscilaci- vat na ~ove~kiot rod vo toa vreme nema da bidat sojuznici ite na OPEK i sli~no.”10 od drugite planeti. Toa }e bidat satanski demoni. A ovie de- “Razbirlivo e deka na politi~arite koga treba da done- moni moèbi mo{ne vpe~atlivo }e postavat svoi znaci na sat va`ni, odgovorni i te{ki odluki, im se potrebni sovet neboto za da “dokaàt” deka se vistiniti. Satanata }e im go i pomo{. Ne e mal brojot me|u niv koi vo takvi migovi se dade na nau~nicite ona {to im e potrebno za da mu veruvaat svrtuvaat kon okultizmot. Kralicata Viktorija vo Anglija - }e gi zasen~i nivnite setila. Otkrovenieto kaùva deka }e imala postojan spiritisti~ki medium po ime Xon Braun kako stori duri i ogan da padne od neboto. Toj }e napravi ~uda vo sovetnik, a pokraj nego ovaa kralica osumpati go primila i prisustvo na nau~nicite koi ednostavno ne }e moàt da se pro~ueniot medium Robert Xems Lis, na kogo mu bile bla- pobijat. Biblijata gi narekuva “~uda” (2. Soluwanite 2,9; godarni i kardinalite Mening, Wumen i Gibon i nadbiskupi- Otkrovenie 13,13.14). - Zamislete, Biblijata kaùva deka te Templ i Benson. satanata }e stori duri i ogan da pa|a od neboto pred lu|eto! Germanskiot car Vilhelm ja konsultiral spiritisti- Zna~i, pred krajot na vremeto, mo`no e nau~nicite da ~kata sovetni~ka kako medium, gospo|ata [en. Ruskiot car vospostavat takov kontakt, za{to satanata i negovite ange- vo celost bil pod vlijanie na spiritistot Raspu}in i drugi li }e se pretstavuvaat kako su{testva od drugi galaksii. Toa mediumi. Zar toa ne e nikakvo ~udo {to site ovie soveti pri- moème da go nare~eme visoko-tehni~ki spiritizam. donele za izbuvnuvaweto na Prvata svetska vojna? Ateizmot kako fenomen }e se skr{i vo parampar~iwa Vo periodot me|u dvete svetski vojni, pro~ueniot medi- na karpata na spiritizmot i }e zamine vo nevrat, no ateis- um-spiritist, lekarot Ser Artur Konan Dojl, bil me|u sovet- tite, namesto vo Bo`jite pregratki, }e padnat vo mreàta na nicite na amerikanskiot pretsedatel Ruzvelt, angliskiot spiritizmot, na |avolot. kral Edvard VII i ministerot Lojd Xorx. Vinston êr~il kako mladi~ posetuval spiritisti~ki Politikata vo kanxite na spiritizmot seansi i vospostavil kontakt so eden duh. Za vreme na negoviot prestoj vo Afrika kako voen izvestuva~ naMorning Post se Ve}e kaàvme deka spiritizmot stanuva dominantna re- zagubil vo afrikanskite {umi i ovoj duh na nesfatliv na~in ligiozna sila so dominantna uloga vo svetot, koja se infil- go spasil. Od toga{ êr~il ne donesuval nikakvi odluki, a trira vo site sferi od op{testveniot ìvot i gi opfa}a site prethodno da ne go pra{al ovoj ‘doma{en duh’. Britanskiot ~ove~ki strukturi. Ona {to pred relativno kuso vreme be{e pe~at otvoreno pi{uval za toa. nezamislivo, denes e sosem normalno. Masa lu|e, koi mupri- Isto taka bilo poznato deka politi~arite Herbert pa|aat na “racionalniot svet” - nau~nici, bankari, pravnici, Morison i Ser Staford Krips, koga donesuvale odluki, dobi- politi~ari i delovni lu|e - posetuvaat i u~estvuvaat na se- vale upatstva od spiritisti~ki mediumi. Ni kanadskiot pre- ansi vo mra~ni prostorii i gledaat vo kristalni kugli. mier, Mekenzi, ne kriel deka ima vrski so ‘drugiot svet’.

592 593 Na po~etokot od svojata politi~ka kariera Adolf Hit- dizvik. Po nekolku dena, Stalin rabotel vo svojata da~a koga, ler vo Minhen se na{ol vo spiritsti~ki krug koj preku du- naedna{, podigaj}i ja glavata, go videl Mesinga kako stoi vo hovite propovedal nacionalno izdignuvawe. Tie go predvi- negova neposredna blizina. dele i orudieto za toa - Adolfa Hitlera. Od toga{ toj pos- Mesing vo da~ata vlegol otkako telepatski gi hipnotizi- tojano bil pod vlijanie na silen duh kogo toj ~esto go nareku- ral site straàri, postojano povtoruvaj}i ja izjavata: “Jas sum val ‘nositel na blagoslovi’ i postojano bil povrzan so nego. Berija i vie me poznavate! Jas sum {ef na tajnata policija!” Duri pet minuti po dvanaeset ~asot videnieto is~eznalo i Sekako, straàrite dobro go poznavale {efot na tajna- Hitler zavr{il so samoubistvo. ta policija, Berija. I pokraj toa {to razlikata me|u niv bi- Bidej}i Anglija, Francija, Germanija, Kanada i SAD za la golema, straàrite Mesinga go pu{tale bez nikakvi pra- svoite va`ni politi~ki odluki imale sovetnici od ‘onaa {awa. Kakva e taa mo} koja site tie straàri gi ubedila deka strana’, ni Rusija ne sakala da zaostane zad niv. Josif Sta- Volf Mesing e Berija, {efot na tajnata policija. Mo}ta na lin vo svojot potesen krug vovel spiritisti~ki medium po hipnozata ne e mo} na ~ove~kata priroda. Silite od “otade{- ime Volf Mesing. Vo Moskva e osnovan parapsiholo{ki niot svet” izvr{ile presudno vlijanie vrz Stalinovite institut koj go prou~uval ‘okultnoto vodewe na vojna’. straàri. Taka Vtorata svetska vojna stanala uàsen pekol koj ja [to da kaème za ponovite svetski voda~i, za Regana, na otkril vistinskata priroda na onie tajni ‘sovetnici’. Vo primer, ~ija{to sopruga mu gi planira{e site patuvawa po poslednata kniga na Noviot zavet Hristos ja pretkaàl ovaa sovet od spiritisti~ki mediumi i astrolozi! Za Bil Klin- demonska dejnost: ‘Toa se demonski duhovi koi pravat ~udesa ton i za negovata sopruga, koja isto taka e vodena od spiritis- i odat kaj carevite na cel svet za da gi soberat za vojna.’”11 ti~ki mediumi i astrolozi! Go spomnavme Stalina i negoviot spiritisti~ki medi- [to da kaème za Elcina, za kogo pe~atot otvoreno i um, Volf Mesing. Se raskaùva deka Stalin go povikal Volf na{iroko pi{uva{e deka e pod silno vlijanie na spiritis- Mesing vo svojot kabinet. Porano toj go gledal Mesinga na ti~ki mediumi. teatarska scena vo Gomeq i posakal da ja testira mo}ta na [to da kaème za dene{nite dràvnici, premieri na telepatijata, planiraj}i svoite misli da im gi nametne na vladi i drugi visoki funkcioneri, koi go dràt kormiloto drugite lu|e. Od Mesinga pobaral od bankata “Gos” vo Mos- na svetot vo svoi race? Pod ~ie vlijanie se tie i koi se niv- kva da ukrade sto iljadi rubli, a pri toa telepatski da go ni sovetnici denes - vraàri, gata~i, jasnovidci i sli~no? hipnotizira blagajnikot koj rabotel na {alterot. Taka i se Nemo}ni da se spravat so svetskata situacija, koja o~igledno slu~ilo. Edno utro, Mesing do{ol na {alterot vo spomena- se lizga od nivnite race, zar ne posegnuvaat i tie, ili del tata banka so male~ko liv~e ~ista hartija vo rakata. Go od niv, po re{enija {to gi nudat satanskite duhovi preku naso~il svojot pogled kon blagajnikot i mu zapovedal da mu svoite mediumi? Toga{ ne e te{ko da se pretpostavi vo ka- izdade sto iljadi rubli. Bez premisluvawe blagajnikot ja kov horor i mrakobesie }e go turnat demonite svetot! izvr{il taa zapoved. Mesing gi zel parite i izlegol od ban- Satanata preku spiritizmot se obiduva da go protera kata. Nadvor go ~ekale Stalinovi lu|e koi go kontrolirale vistinskiot Hristos od ovoj svet i da go zameni so la`ni uspehot ili neuspehot na toj potfat. Potoa, koga tie vlegle hristosi, so la`ni proroci. Da ja protera Hristovata krv vo bankata, go na{le blagajnikot kako sedi vo {ok, drèj}i kako edinstveno sredsto za spasenie od na{ite grevovi. To- go vo race male~koto liv~e hartija. talno da ja zamagli izvornata bibliska nauka koja nosi spase- Mesing imal u{te edno iskustvo so Stalina. Ovojpat nie i da ja zameni so ~ove~ki izmislici, so predanija i sue- Stalin od nego pobaral bez dozvola da vleze vo negovata da~a verija, so istoricizmi i so istoriski kategorii. vo Kun~evo. Me|utoa, za da vleze vo negovata kancelarija, Za da go potkopa neprikosnoveniot avtoritet na Bo`jata bilo potrebno da pomine pokraj nekolku straì - prva i re~, na Biblijata, satanata preku prikazanijata na Marija vtora straà i telohraniteli. Mesing go prifatil ovoj pre-

594 595 tvrdi deka navodno Isus za tekstot od Otkrovenie 8,13 kaùva: mra~nite sili, pod znameto na “golemata lamja, starata zmija “Ostatokot od knigata Otkrovenie gi objasnuva nastanite koja se vika |avol i satana... koj rika kako lav, baraj}i nekogo {to }e dojdat, no vie imate podobar vodi~ vo Majkata Mari- da go progolta” (Otkrovenie 12,7-9; 1. Petrovo 5,8). ja, za{to taa vi gi objavila svoite pretkazanija i vremiwa- Mnogu jasno! I porano vidovme deka satanata e lamja, no ta vo koi }e se odigraat tie nastani.”12 ne izmislena lamja od bajkite, tuku vistinska, golema stra{na Faktot {to navodniot hristos ukaùva na Marija kako lamja, stara zmija otrovnica i krvoèden lav, ~ovekoubiec podobar vodi~, otkolku {to e vdahnovenata kniga Otkrove- od po~etok (Jovan 8,44). Taka ni go prikaùva Biblijata sa- nie, vedna{ kaùva deka zad taa izjava stoi direktno sata- tanata, odnosno |avolot. Eve nekolku bibliski prilozi za negovite grozni aktivnosti, bibliski zapis za satanata i za ne- nata, a ne vistinskiot Hristos koj mu go dal integralno Ot- govite demoni na delo: krovenieto na svojot sluga Jovan. “Eden od narodot mu odgovori: ‘U~itele, ti go dovedov Zatoa, po~ituvani, na{ata edinstvena sigurnost leì vo mojot sin vo kogo ima duh koj go onemuva; i koga go fa}a, go Bo`jata re~. Da ne otstapuvame od ona “Pi{ano e!” i da ne kutnuva, mu te~e pena na usta, ~krta so zabite i se vko~anuva. vleguvame vo pogre{niot voz na spiritizmot. Im rekov na tvoite u~enici da go isteraat, no ne moèa’... A Isus odgovori: ‘Dovedete go kaj mene!’ I mu go dovedoa. A {tom @alnata sostojba na lu|eto opsednati od demo- duhot go vide nego, vedna{ go strese mom~eto i toa padana na ni zemja, trkalaj}i se so pena na ustata. Toga{ (Isus) go pra{a tatko mu: ‘Kolku vreme ima otkako mu se slu~uva ova?’ A toj Spiritizmot e zmija otrovnica, mnogu pootrovna i od naj- re~e: ‘Od detstvoto, a ~esto go frla vo ogan i vo voda za da go otrovnata kobra i crna mamba. Mra~nite sili - satanata i pogubi. No ako moè{ ne{to da stori{, smiluvaj ni se i po- negovite demoni - vi postavuvaat stapici za da padnete vo race- mogni ni!’... A Isus mu naredi na ne~istiot duh, velej}i: ‘Duhu, te na nivnite slugi, vo racete na spiritistie, preku koi }e ve koj predizvikuva{ nemost i gluvost: Jas ti zapovedam, izlezi turnat direktno vo matnite vodi na spiritizamot vo koi apso- od nego i pove}e ne vleguvaj vo nego!’ I otkako izvika, silno lutno ne e mo`no da plivate i da ne se udavite. Tie satanski go strese deteto i toj izleze. A toa be{e nebare mrtvo, taka asistenti ili mediumi, spiritisti (posrednici me|u lu|eto {to mnozina velea deka umrelo. Isus, pak, go fati za raka, go i demonite) - vraàlci, gatalci, baja~i, jasnovidci, gleda~i potkrena i toa stana. A koga dojde vo ku}ata, negovite u~enici na dlanka, na kafe, na ikoni, na tarot karti, astrolozi (yvez- go pra{aa nasamo: ‘Zo{to nie ne moèvme da go isterame?’ do~atci), povikuva~i na duhovi na umrenite, isteruva~i na Toj im odgovori: ‘Ovaa poroda so ni{to ne moè da se istera, duhovi, bioenergeti~ari, ma|epsnici, hipnotizeri, ~arodej- osven so molitva i post’ (Marko 9,17-29). ci, vol{ebnici... - se orudija vo racete na satanata. Preku Po~ituvani, zamislete vie da imate demon vo sebe, kako i nivnite aktivnosti toj i negovite demoni ja manifestiraat mom~eto za koe ~itavme. Kako bi se ~uvstvuvale koga demonot svojata la`na mo} da lekuvaat bolesti, da ja pretkaùvaat id- }e ve kutnuva na zemja, koga }e predizvika kaj vas nemost i ninata i da pravat najrazli~ni ~uda so koi gi za{emetuvaat gluvost, da vi te~e pena niz ustata, da ~krtate so zabite i da se umovite na neupatenite za da gi prelaàt i da gi priberat vo vko~anuvate. U{te polo{o: da ve tera niz voda i ogan za da ve svoite mreì. Taka na svoite klienti im stavaat teòk jarem pogubi? ili jamka na vratot, nudej}i im ja pri toa smrtta kako edin- Mom~eto za koe ~itavme bilo opsedanto samo so eden de- stven izlez od bezizlezot vo koj gi strupolile. Na toj na~in mon - i na kakvi maki bilo izloèno! No vo Biblijata imame milioni lu|e od cel svet sekoj den stanuvaat lesen plen na slu~ai - lu|e opsednati so pove}e demoni. Marija Magdalena spiritizmot i bedno i mizerno go zavr{uvaat svojot ìvot. so sedum, a drug ~ovek so cel legion ili so {est iljadi demo- Navleguvaj}i vo spiritisti~kite vodi, vie direktno stani (Luka 8,2; Marko 5,1-9). Da, ~ovek opsednat so {est iljadi puvate na satanska po~va i nesvesno se redite pod znameto na demoni!

596 597 “I koga dojde na drugata strana, vo gadarinskata zemja, go Satanata i satanistite sretnaa dvajca opsednati od demoni, koi izlegoa od grobovite, krajno opasni (mnogu svirepi), taka {to nikoj ne moè{e da ôvek opsednat od demoni navistina e vo àlna i o~ajna pomine po patot. I ete, izvikaa, velej}i: ,[to imame nie so sostojba, za{to stanuva igra~ka vo racete na najgolemiot sa- tebe, Bo`ji Sine! Dali dojde za da n# izma~uva{ predvreme?’ dist vo vselenata, marionetka vo racete na satanata koj se Nedaleku od niv pase{e golem krdar sviwi. A demonite go igra so nego kako ma~ka so glu{ec. Ako e toa slu~aj so vas, toj prekolnuvaa, velej}i: ,Ako n# izgoni{, prati n# vo krdarot vi go paralizira duhot i duhovnite sposobnosti, ve ispolnuva sviwi.’ Toj im re~e: ,Odete!’ A tie izlegoa i otidoa vo svi- so ekstremen pesimizam, apatija i besperspektivnost, vi wite; i ete, celiot krdar se surna po karpata vo moreto i nametnuva mra~ni misli za mra~na idnina, vi odzema s#: ìvot- is~ezna vo vodite” (Marko 9,28-32). nata radost i sila, slobodata slobodno da mislite, slobodno Ima slu~ai - ~ovek opsednat od demoni ne moàt da go da rasuduvate, da odlu~uvate i da birate. Koga ste vo racete na dodràt pet-{est silni maì! satanata vie ste obezvredeni, obezli~eni lu|e, tu|a senka. Vie ste orudie koe ispolnuva tu|a volja, tu|i èlbi, nameri i planovi; vie ste rob i se nao|ate vo najcrno ropstvo. Napol- Satanata ve razboluva, satanata ve lekuva no ja gubite voljata za ìvot i stanuvate beznadeèn slu~aj. Koga ste opsednati od demon, vie vo sebe navistina imate îtavme za àlnata sostojba na mom~eto opsednato od de- demon, drugo su{testvo, druga, predominantna li~nost, koja mon. Taa sostojba kaj deteto celosno ja predizvikuva demonot ima celosna kontrola i uprava nad vas, nad va{iot um, nad koj se nao|a vo nego. Demonot go frla mom~eto na zemja, toj go va{ata svest i sovest. Va{ata li~nost e potisnata na strana, vko~anuva, toj go tera niz voda i ogan za da go pogubi, toj go blokirana, isklu~ena od nejzinite normalni aktivnosti. Nor- tera da ~krta so zabite i da mu te~e pena od ustata... Demonot malnata sostojba na va{ata svest e izmeneta i vie ìveete so koj e vo vas kaj vas predizvikuva o~ajna sostojba. I {to pona- poinakva, so izmeneta sostojba na svesta. Vie ne ste “vie”, tuku tamu? Vie odite kaj gleda~ ili baja~ da ve oslobodi od tie ste napolno drug ~ovek, druga li~nost. Vo racete na toj de- stegi, ne znaej}i deka tie satanski asistenti ili mediumi, mon, ili demoni vo vas, vie navistina ste edno bedno ~ove~ko spiritisti, {to ve}e gi nabrojavme, se vo direktna sprega so su{testvo, padnato pod najniskoto mo`no skalilo na mizer- satanata i so negovite demoni. I {to se slu~uva? Na primer, nosta. I ne samo bedno, tuku i mo{ne opasno i stra{to su{- satanata ili demonot ve vko~anil. Baja~ot vi pravi metanii testvo za okolinata vo koja ìveete. Vo ekstremen slu~aj sta- i demonot izleguva od vas, so {to ve otko~anuva. nuvate satanist, koj e vo sostojba da napravi najgrozomorni Ili, ne~istiot duh ili demonot vo vas ve onemel, vi go dela. vrzal jazikot i vie ne moète da zboruvate. Odite kaj vraàlka Satanistite, za koi ~esto slu{ame i ~itame, ubivaat, masa- koja izveduva nekakvi aktivnosti i demonot izleguva od vas, kriraat, pijat krv, praktikuvaat kanibalizam i drugi stra{ni pri {to jazikot vi se odvrzuva i vie po~nuvate da zboruvate. yverstva i nezamislivi sadisti~ki dela od koi svetot se zgro- Ili, odite kaj gleda~ na kafe ili na ikoni za nekoja druga zuva, se stapisuva i zanemuva. Izve{taite kaùvaat deka sa- maka {to vi ja sozdal demonot, odnosno |avolot. So svoite tanistite za vreme na nivnite sve~enosti povrzani so tn. “No} vol{ebstva gleda~ot prividno ve osloboduva od makata. na ve{terkite” prinesuvaat deca na `rtva. Vo predve~erieto Scenarijata za site ovie primeri {to gi navedovme gi na tie nivni sve~enosti vo Amerika sekoja godina is~eznuvaat sozdava, gi reìra i direktno vo nivnata izvedba u~estvuva nad deset iljadi deca od edna do ~etirinaesetgodi{na vozrast. satanata. Negovite slugi, spomenatite mediumi, spiritisti, Grozno! Tie sejat strav i trepet kaj lu|eto ne samo vo svojata se samo ma{a, maskoti vo negovite race, bez nikakva sila da sredina, tuku i mnogu podaleku. ]e navedeme eden takov prim- upravuvaat so situacijata i bez mo} direktno tie da gi razre- er od Biblijata: {uvaat problemite so koi se soo~uvaat opsednatite lu|e. Sa-

598 599 Golema iluzija e ako mislite deka bajalcite, gatalcite, tanata niv gi koristi samo kako vidlivi posrednici so ~ija gleda~ite na dlanka, na kafe, na ikoni, na tarot karti, as- pomo{ privlekuva i regrutira celi armii lu|e vo spiritiz- trolozite, ma|epsnicite, i site drugi satanski slugi, moàt mot. Nivnite metanii i aktivnosti gi krunisuva so prividen zasekoga{ da ve oslobodat od te{koto ropstvo na mra~nite uspeh za da bidat privle~ni i kaj neupatenite da ostavi silen sili vo ~ii{to kanxi ste padnale. Pred nivnite metanii de- vpe~atok deka tie se Bo`ji slugi koi svoite boèmni uspesi monite navidum se povlekuvaat od vas i vie ~uvstvuvate izves- gi postignuvaat so Bo`ja pomo{, iako Bog nema nikakva vrs- na relaksacija i podobrena zdravstvena i op{ta psihi~ka sos- ka so seto toa. Naprotiv, vidovme deka Bog najstrogo gi osudu- tojba, raduvaj}i se i mislej}i deka zasekoga{ ste se re{ile od va site satanski slugi i nivnite aktivnosti so koi gi zavedu- niv. No toa e golema zabluda. vaat lu|eto na pogre{en pat. Zapomnete, demonite nikoga{ nema da ve napu{tat s# Da nema zabuna! Site metanii {to gi pravat slugite na dodeka Bog ne intervenira vo va{a polza na va{a iskrena satanata - vra`bite, gataweto, baeweto, magiite, hipnozata, molba. Toa {to povremeno demonite gi olabavuvaat svoite kletvite, amajliite, urocite i site drugi nivni terapii i stegi okolu vas za da zdivnete od pregolemiot tovar {to go aktivnosti - se najobi~na forma, bez nikakva su{tina i zna- nosite na sebe i vo sebe, vo nikoj slu~aj ne zna~i deka tie se ~ewe za demonite koi nitu gi prifa}aat nitu pak postapu- povlekle od vas pred silata na metaniite na nivnite slugi. vaat spored niv. Tie se samo privle~en trik, mamka i opasna So toj ~in na nivno dozirano povlekuvawe od vas tie samo im stapica, podmolna igra i sredstvo so koe demonite im davaat izleguvaat vo presret na svoite medijatori za da im go podig- avtoritet na svoite mediumi, na svoite asistenti i maskoti, nat ugledot i avtoritetot pred narodot s# so cel da go napol- za da soberat {to pogolem broj `rtvi vo svoite mreì. nat svojot ko{ so masa novi klienti. Golema nevistina i laga e da se misli deka spiritistite Koga demonite navodno se povlekuvaat od vas, tie vsu{nost lekuvaat, za{to nitu tie, nitu nivnite metanii, nemaat ni- prigotvuvaat poinakva taktika so poinakvi, poefikasni po- kakva mo} da lekuvaat i da isteruvaat demoni od lu|eto koi se tezi, postavuvaat novi gabariti i temeli za druga, nova i pos- opsednati od demoni. So drugi zborovi, demonot ve vko~anil, tra{na situacija od prethodnata, vo koja u{te pove}e gi zacvr- demonot ve otko~anuva, napolno nezavisno od metaniite na snuvaat svoite pozicii koi im ovozmoùvaat u{te podlaboko bajalecot ili gatalecot. Ili, ne~istiot duh vi go vrzal jazikot da se vgnezdat vo vas i u{te posilno da ja vkle{tat va{ata za da ne moète da zboruvate i istiot duh vi go odvrzuva jazikot du{a vo svoite stegi od koi navistina vi nema drug spas osven i vie po~nuvate da zboruvate. Toj toa go pravi napolno neza- Gospod Isus Hristos da vi dojde na pomo{, kako vo slu~ajot visno od site metanii {to vi gi servira vraàlkata. Demo- so mom~eto opsednato od demon koj ne moèle da go isteraat nite se napolno nezavisni vo svoite aktivnosti, ostavaj}i od nego duri ni apostolite. samo vpe~atok deka nivnite slugi so svoite vra`bi i terapii ve osloboduvaat od tie napasti {to ve sna{le otkako ste za{lapale vo nivnite spiritisti~ki vodi. Za harizmati~nite dvièwa Rekovme deka satanata koristi vidlivi mediumi so vidlivi metanii zatoa {to lu|eto sakaat da vidat ne{to vidlivo Harizma: gr~ki: charisma - milosrden dar, boèstvena dar- i opiplivo, makar toa da e i la`no. Od druga strana, mra~nite ba, sveto vdahnovenie, osobena mo} steknata so Bo`jata milost; sili, odnosno demonite, iako ~esto se prestoruvaat i pred vidovitost, mo} za komunicirawe so svetcite; harizmata ne lu|eto se pojavuvaat kako najrazli~ni vidlivi su{testva, duri moè da se protolkuva so racionalni pri~ini; mo} za neodo- i vo vid na svetlosni angeli (2. Korin}anite 11,14), tie po livo privlekuvawe na masite. priroda se nevidlivi za ~ove~kite o~i, {to za niv e svoevid- La`niot “sveti duh”, koj se manifestira kaj harizmati~- na prednost, bidej}i kako nevidlivi se mnogu posilni i po- nite dvièwa vo svetot ne e ni{to drugo osven |avolski ili opasni, za{to ne znaete kako i od koja strana }e ve napadnat. demonski duh kako pandan na vistinskiot Bo`ji Duh ili na Svetiot Duh, koj e treto lice na Bo`jeto Trojstvo.

600 601 La`niot duh pottiknuva pentekostalni dvièwa koi, godina, koga na plo{tadot Sveti Petar vo Rim masovno se pokraj drugoto, tvrdat: Nie dobivame dar, Svetiot Duh, kako sobraa pove}e od 25.000 lu|e, od koi 10.000 stranci, papata i apostolite na denot Pedesetnica ili na Duhovden (Pente- Pavle VI go pofali “duhovnoto budewe”. Spisanieto “Kristi- kost) i zboruvame stranski jazici kako i tie! Da, samo tuka aniti tu dej” od 6 juni 1975 pi{uva: postoi ogromna razlika. Kako {to be{e kaàno, apostolite “Biskupite, arhibiskupite i kardinalite, borej}i se da dobile Sveti Duh od Boga koj gi nadaril so za niv nepoznati gi zadràt svoite {e{iri i svoite polo`bi, peeja i igraa vo stranski jazici za da im go propovedaat evangelieto na naro- ekstaza, pregrnuvaj}i se edni so drugi i podigaj}i gi racete dite na nivniot maj~in jazik, i taka pravele (Dela 2,1-11). A kon neboto. Obra}aweto na papata PavleVI be{e polno so dene{nite “poligloti”, otkako }e go dobijat navodniot “sve- ekstati~nost.” ti duh”, pa|aat vo verski zanos i po~nuvaat da zboruvaat mrtvi, Spomenatata ekstaza, {to e op{ta karakteristika na pen- zagubeni, nepoznati i tainstveni jazici koi nikomu ne mu se tekostalnite i na harizmati~nite dvièwa, e ekstaza pre- maj~in jazik i so niv nikomu ne mu go propovedaat evangelie- dizvikana ne od Bo`jiot Duh, tuku od demoskite duhovi, odnosno to. Zatoa ovaa pojava, so koja satanata mu parira na Svetiot od la`niot demonski sveti duh. Duh, izlean vrz apostolite na Duhovden, e |avolska, spiri- “Bidej}i toj laèn sveti duh ve}e gi obedinuva rimoka- tisti~ka pojava. tolicite i protestantite, harizmati~noto dvièwe vo niv- Be{e naveden primerot na Tereza Nojman(Theresa Neu- nata sredina pravi ‘~uda’.”13 mann), koja vo trans zboruvala aramejski jazik. Sve{tenik izne- Mra~nite demonski sili, so svojot laèn sveti duh, odnos- suva primer na ~ovek obzemen od satanski duh kako naedna{ no so spiritisti~kiot ogan, }e go zapalat svetot so la`ni progovoruva nekoj stranski jazik koj nikoga{ nitu go ~ul nitu znaci i ~uda. go u~el, za{to toa se stari jazici. “Namerno po~nuvam da mu Interesno e da se zabeleì deka katoli~kiot pentekos- postavuvam pra{awa na latinski i dobivam odgovor, iako toj talizam pridonel za u{te pogolema po~it kon papskiot av- ~ovek ne znae latinski” - objasnuva sve{tenikot. toritet, za posilno oboàvawe na Marija i za u{te pocvrsto Spored toa, za razlika od vistinskiot Sveti Duh, la`niot vkorenuvawe na katoli~kata doktrina. sveti duh na lu|eto im dava la`ni jazici. Pentekostalizmot brgu se {ire{e preku globusot kako Origen (185-254 g. od novata era) pi{uva za Pavloviot {umski poàr i do 1996 godina verskite izve{tai ovoj feno- dar na jazici koj e spomenat vo 1. Korin}anite 14,18 i jasno men go opi{uvaa vaka: kaùva deka darot kako sposobnost da se zboruva na nekoj “Vo tekot na ~etiridnevniot ekumenski sostanok mina- poznat jazik e daden so cel na drugite da im se propoveda evan- toto leto deset iljadi harizmatici i pentekostalci zaedno se gelieto. Toj kaùva: “Koga nekoj }e primi dar, nekoj jazik, ne molea, peeja, igraa, rakopleskaa i radosno izvikuvaa povrza- zaradi sebe, tuku zaradi onie na koi treba da im se propoveda ni so zaedni~ka vrska na Svetiot Duh ... Okolu polovina od evangelieto, toj stanuva dol`nik kon site ~ij{to jazik go u~esnicite na kongresot za Svetiot Duh i na svetskata evange- primil od Boga.” lizacija, odràna od 26 do 29 juli 1996 g. vo Orlando na Flori- Denes postojat mnogubrojni harizmati~ni dvièwa vo da, bea katolici... ‘Svetiot Duh saka da gi urne yidovite me|u protestantskite crkvi, no s# po~esto i vo Katoli~kata crk- katolicite i protestantite’, velat Vinson Sinam i teolo{- va, koi prerasnuvaat vo mo}no sredstvo za nivno obedinuvawe. kiot dekan Pet Robertson od Rixen univerzitetot, koj pret- Tamu kade {to ne pomaga nitu edno drugo sredstvo za obedinu- sedava{e so kongresot.”14 vawe na raznebitenoto hristijanstvo, mnogu silen i efikasen e spiritizmot. Treba seriozno da se ispita toj verski zanos vo koj zapad- Papata Pavle VI najprvo be{e pod pritisok da gi osudi nale u~esnicite na spomenatiot kongres svikan i posveten na harizmati~nite dvièwa vo Katoli~kata crkva. No vo 1975 Svetiot Duh, na koj “harizmatici i pentekostalci zaedno se molea, peeja, igraa, rakopleskaa i radosno izvikuvaa povrza-

602 603 ni so zaedni~ka vrska na Svetiot Duh”. Dali navistina taa euforija na kongresot bila pottiknata od vistinskiot Sveti Duh? Od imperativna va`nost e vnimatelno da gi prou~uvame funkciite na Svetiot Duh i fenomenite, kako {to se iscelu- vawata i zboruvaweto na jazici, koi mu se pripi{uvaat nemu. ASTROLOGIJATA I NEJZINITE APSURDI* Dali pentekostalnoto dvièwe go zadovoluva bibliskiot kri- terium vo vrska so manifestaciite na Duhot? Vo nikoj slu~aj! Najskokotlivo i mo{ne zagado~no pra{awe za lu|eto otsekoga{ bilo pra{aweto povrzano so idninata. Ottamu ne Literatura: e ~udno {to toj interes za ovaa zagatka i vo ova na{e turbu- lentno vreme stanuva s# pogolem od koga i da e porano. Tie * Pove}e soznanija za ovaa tema ~itatelite moàt da najdat vo kniga- so site sili se obiduvaat nastojuvaj}i po sekoja cena da pro- ta “Sovremeniot ~ovek i Biblijata” od H. Hajnc, str. 184-196 vo iz- niknat i da gi odgatnat tajnite na svojot ìvot {to gi krie danie na Adventisti~kata izdava~ka ku}a “Znaci na vremeto” 1998, od koja koristevme misli vo ovoj podnaslov. nivnata li~na idnina, no i idninata na svetot voop{to. ** Materijalot vo vrska so Isusovata majka Marija (Deva Marija ili Dokaz za toa e ogromniot broj na t.n. proroci i sistemi za Bogorodica) vo golema mera e prezemen od knigata “Velika nevoqa pretkaùvawe na idninata. Enormno golemiot broj na spi- koja dolazi” od Marvin Mur, Preporod - Beograd, 1997. str. 87-100. sanija, knigi, radio i TV emisii, zboruvaat za ovaa tema i Materijalot e preraboten i soobrazen so potrebite na knigava. site tie, kako re{enie za navleguvawe vo tajnite {to gi krie 1. Dr K. Koch, “Seelsorge und Okkultismus”, Berghausen, 1956. i ni gi nosi idninata, ni gi nudat gataweto i astrologijata. 2. Prof. J. Fischl, “Christlishe Weltanschauung”, Wien, 1948. Be{e kaàno deka i vo minatoto, i denes, mnozinstvoto pret- 3. M. Schmidt, “Spiritismus”, LLbeck sedateli na golemite svetski sili, muzi~ari, akteri i mnogu 4. Francis Johanson, Fatima: The Great Sign; AMI Press, Washington, NJ: drugi vidni i popularni li~nosti, imale i imaat astrolozi 1980, 115,116. kako svoi sovetnici. Site golemi odluki, svetski nastani i 5. Catechism of the Catholic Church, p 275. planovi, se odvivaat pod pokrovitelstvo na ovie lu|e. Taka 6. The Thunder of Justice, p. 389. astrologijata denes dobiva status na najpopularno zastapena 7. Dave Hunt: A Woman Rides the Beast, p. 444. ideja kako me|u obi~noto, taka i me|u obrazovanoto i elit- 8. Isto, str. 458,459. 9. Isto, str. 435. no gra|anstvo. 10. Ladies’ Home Journal, juni 1983, str. 26,33. Ne samo vo svetot na popularnosta, tuku astrologijata 11. Martin Kobialka, “@ivot nakon ìvota”, Punta Ni{, 2000., str. 49-51 na{la svoe klu~no mesto i vo naukata. Mnogu psiholozi, psi- 12. Annie Kirkwood, Mary’s Message to the World, New York, Putnam’s Sons, hijatri, eminentni fizi~ari (Kepler, Wutn...), pa duri i 1991 p. 275. mnogu lekari, ja smetale, a i denes astrologijata ja smetaat 13. December 1975, Dimensions za prirodna i nau~na realnost. 14. Winter 1996, National and International Religion Report, Singswatch Zaradi nejzinoto u~estvo vo mislite na celoto ~ove{- tvo, kako vo minatoto, taka i sega vo ova moderno vreme, neophodno e popodrobno da se pozanimavame so nea. Potreb- no e objektivno da odgovorime na pove}e va`ni pra{awa: [to e toa astrologija? Kade vodi taa? Koja e vistinata za nea? Dali toa e vistina ili iluzija? Dali e dobro da se zanimavame so nea ili ne i zo{to? Kakvi se posledicite od

604 605 toa? [to ni nosi novata (astrolo{ka) epoha, nare~ena “Nova Vo Moskva, vo Kremq, rabotat nekolku postojano vrabo- epoha” ili “Epoha na Vodoleecot”, koja treba da gi obeleì teni astrolozi. slednite 2000 godini i koja mnogumina ja o~ekuvaa so nade` [armot na astrologijata ne gi odminal nitu Belgija, deka taa }e ni donese podobra idnina? Germanija i Ungarija, a vo Japonija se registrirani golem Golema pomo{ pri ova istraùvawe }e ni dade Bibli- broj astrolozi. Italijanskite privatni televiziski stanici jata, pred s# zatoa {to taa sodrì va`ni tekstovi koi zboru- nitu eden den vo svoite emisii ne go odminuvaat horoskopot za vaat za astrologijata i za nejzinata su{tina, a i zatoa {to utredenta. Vo Francija astrologijata isto taka javno e priz- astrolozite ja spomnuvaat ova drevna kniga na mudrosta. nata i po~ituvana.”1 Najprvo da ja definirame astrologijata. Zborot as- Kaj nas isto taka postoi s# posilen interse za nea. Broj- trologija e gr~ki zbor - sloènka sostavena od dva zbora:aster ni spisanija i knigi ja obrabotuvaat taa tematika na profe- - yvezda, i logos - re~, govor. Spored toa, najednostavno kaà- sionalno nivo. Taa prodira vo re~isi site tira`ni i emi- no, astrologija zna~i “yvezdite zboruvaat” - vo drevnite vre- nentni spisanija, a ~itatelite glavno naj~esto po kusiot pre- miwa rasprostraneto kvazi u~ewe za “pretkaùvawe na sud- gled na sodrìnata, zastanuvaat da ja vidat prognozata za svo- binata” na ~ovekot spored polo`bata na yvezdite (kaj starite jata idnina. Za nekoi toa e samo zabava, no za mnozina isto- narodi: astrolozi - “yvezdo~atci”), ili najrasprostranet to e osnoven na~in na razmisluvawe vo ìvotot. Golemo mno- oblik za otkrivawe na idninata so pomo{ na dvièweto na zinstvo se dlaboko uvereni deka taa e vistina. nebesnite tela. Toa e drevno veruvawe koe postoi re~isi od Be{e kaàno deka “pomalku e poznato zna~eweto i ulo- sozdavaweto na svetot i bilo oru`je vo racete na vladetelite gata koi astrologijata i okultnite nauki gi imale za vreme i vojskite na stariot svet. So pomo{ na astrolo{ki karti na Vtorata svetska vojna. Glavnite nacisti~ki voda~i, Hit- se planirani vojni i voeni pohodi i e predviduvano i odredu- ler, Rozenberg, Himler, Hes..., ~esto soveti barale od svoite vano najpogodno vreme i najdobri okolnosti za niv. astrolozi. Eden od tie astrolozi, Karl Ernst Kraft, imal Spored misleweto na Aristotela, yvezdite se su{testva duri izvesna politi~ka uloga pri naso~uvaweto na odlukite so nat~ove~ka inteligencija i poradi svoite ~isti i boès- na Adolf Hitler koj vo nego imal celosna doverba... I so- tveni oblici tie vlijaat vrz ìvotot na ovaa zemja. Ottamu juznicite ja koristele astrologijata... Vo SAD astrolozite, astrolozite sozdale praznoverie za silno vlijanie na astral- koi pretkaùvale propast na silata na Oskata, primale pos- nite duhovi vrz ~ove~kiot ìvot. Taka astrologijata stana- tojana pari~na pomo{ od dràvata.”2 la mo`nost za ~itawe od yvezdite, odnosno ve{tina sudbina- Otsekoga{, pa i denes, astrologijata vlijaela vrz poli- ta na ~ovekot da se ~ita od polo`bata na yvezdite. ti~kite i strategiskite odluki. Taa se koristela i za voeni Za razlika od astrologijata, ~ij{to temel e tradicijata, propagandi za da go zapla{i neprijatelot, pretkaùvaj}i ja astronomijata (aster - yvezda i nomos, nomija - zakon, zakoni- negovata propast. tost, red, pravilo) e egzaktna nauka koja gi prou~uva yvezdite i nebesnite tela, nauka za vselenata koja po~iva vrz strogi i pre- Vidovi na gatawe cizni zakoni i zakonitosti, {to ne e slu~aj so astrologijata. Vo nedostig od dar na vidovitost, onie {to bi sakale da Denes “najpoznatite svetski astrolozi imaat edna{ ili ja “vidat” idninata pribegnuvaat kon razni tehniki za “~i- dva pati godi{no svoi kongresi na koi gi utvrduvaat svoite tawe na idninata”. Tuka spa|aat site vidovi na gatawe ili iskustva i studii... pretkaùvawe na idninata i sudbinata: Vo Amerika postoi fakultet za astrologija, Amerikan- - oneiromantija ili oneirologija (gr~.oneiros - son, lo- ska fondacija na astrolozite, i mnogu slu`beni astrolo{ki gia ili logos - re~, govor) zna~i “soni{tata zboruvaat” ili revii. Vo London postoi privaten fakultet za astrologija. “soni{tata pretkaùvaat”; tolkuvawe na soni{ta ili pret- Institutot ‘Astra’ vo Bratislava ja prou~uva staroegi- kaùvawe so pomo{ na soni{ta; petskata mudrost... - nekromanija ili nekrologija (gr~.nekros - mrtov, mrto-

606 607 vec i logos - re~, govor) zna~i “mrtvite zboruvaat”; okultna zofija, so koja denes e zaplusnat svetot kako nikoga{ pora- pojava, komunicirawe so mrtvite ili spiritizam; no, dlaboko vo sekoe ~ove~ko su{testvo postoi “iskra” na - kleromantija - frlawe na `drepka ili izvlekuvawe na nekakvo “boèstvo”, ili nekakvo “povisoko jas”, nedefinira- broevi; na “energija”, nejasna “univerzalna kosmi~ka energija”, “po- - hepatoskopija - gledawe vo crniot drob na zaklano ili visoka svest”. Taa energija e magliva “boèstvena su{tina” ubieno ìvotno; na toa boèstvo, nekakov “negov boèstven princip”, koj e - kartomanija - gatawe so pomo{ na karti, osobeno so izvor na red vo na{iot ìvot i telo. Ovie pravci smetaat tarot karti. Celokupniot raspored i simbolikata na ovie deka s# proizleguva od taa misti~na “inteligentna ili umna karti se baziraat na astrolo{ki i magiski simboli; kosmi~ka energija”, koja nekoi, kako {to kaàvme, ja nareku- - gatawe so pomo{ na ogledalo, staklena topka, gorski vaat “bog”, a drugi samo “um”. Site tie veruvaat deka natpri- kristali ili so mazni povr{ini {to reflektiraat, so bio- rodnite soznanija poteknuvaat od toj kosmi~ki izvor. Se piramidi; smeta deka toj “boèstven princip”, toa “boèstvo”, toj “um”, - hiromantija, ~itawe na sudbinata od dlanka, od oblici- toj “bog”, taa “inteligentna, umna kosmi~ka energija”, pro- te na liniite na dlankata; niknuva s# vo prirodata i vo kosmosot, deka e prisutna vo - horoskop ili astrologija - gatawe spored yvezdite; s#, deka “bog e vo s#”, “s# e bog” i ednovremeno site nie sme - psihometrija - gatawe so pomo{ na predmeti na sop- bogovi. Vo ramkite na ova gledi{te i hristijanskiot Bog e stvenikot (magija, vraàwe so pomo{ na magiski simboli, bezli~na “kosmi~ka energija” koja{to e su{tina na s#. predmeti, formuli); Spomenatata religija i filozofija tvrdat deka site su{- - gledawe vo filxan (najra{iren oblik na gatawe); testva, site ìvi organizmi, se sveti zatoa {to istite “bo- - geomantija - so pomo{ na simboli razmesteni na zemja; èstva”, istata “su{tina” ili istata “kosmi~ka (vselenska) - piromantija - gatawe so pomo{ na plamen; energija” (“prana”, “ki”), koja postoi vo lu|eto, se nao|a i vo - radiestezija - bukvalno “~uvstvo za zraci”, boèm spo- site drugi sozdanija - vo ìvotnite, vo pticite, vo ribite, sobnost na poedinci so pomo{ na ~atal da otkrijat podzem- vo bubalkite, vo crvite, vo rastenijata, vo kamewata, vo vo- ni vodni tokovi ili naslagi na ruda. Navodno radiestezistite data, vo do`dot, vo vozduhot..., vo drugite nebesni tela, vo otkrivaat i “zra~ewa vo zemjata” koi predizvikuvaat bolesti, celata vselena. ôve~koto su{testvo e del na kosmosot, i na ili pak “zra~ewa” kaj ìvite su{testva ili objektite. kosmi~ko nivo site nie ednovremeno postoime niz celata - gatawe so pomo{ na ~a{a i bukvi, i mnogu drugi poma- vselena. ôvekot e samo “mikrokopija” na vselenata, na “malku poznati na~ini. krokosmosot”. Toa e osnoven temel na magijata i okultizmot. Site ovi praksi glavno se povrzani so astrologijata i Nivna e idejata za povrzanost na mikrokosmosot (na{eto magijata. Ne e mo`no da se gata (da se pretkaùva sudbina) telo) so makrokosmosot (vselenata), ideja deka ednata e mi- bez starite drevni okultni soznanija. Site tie imaat edin- krokopija na drugata. stvena su{tina povrzana so astrolo{kata pretstava za vse- Spored spomenatata religija i filozofija, taa “uni- lenata. Ovie pravci smetaat deka s# proizleguva od kosmi~- verzalna kosmi~ka energija” go povrzuva i na kosmosot mu kata inteligentna energija, koja nekoi ja narekuvaat “bog” a obezbeduva neraskinliv integritet, ~ij{to integralen del drugi samo “um”. Site tie veruvaat deka natprirodnite soz- ili alka vo toj neraskinliv sinxir sme i nie lu|eto, zaedno nanija poteknuvaat od toj kosmi~ki izvor. so ìvotnite i rastenijata, so vo{kite i crvite, so zmiite i krokodilite, so koprivite i trweto, so vodata i kamewa- Apsurdite vo vrska so kosmi~kata energija so koja ta, so veterot i maglata... Ne postoi nikakva mo`nost za neza- e proniknata celata vselena i sekoe sozdanie visno i samostojno postoewe nadvor od toj sinxir, mo`nost za ne{to i nekoj da se otka~i ili da se izdeli od toj semir- Spored taoisti~kata, hinduisti~ko - budisti~kata, mo- ski integritet, da ja napu{ti taa neraskinliva vselenska nisti~kata, panteisti~kata i animisti~kata religija i filo- 608 609 zaednica, nitu pak mo`nost nekoj da umre i da is~ezne, za{to vedna{ se ra|a nov, sli~no na sonceto koe na ednata strana “nema” smrt. Nema nikakva mo`nost da se oslobodime od od planinata zao|a, odnosno se gasi, a ednovremeno od druga- èleznite stegi na strogata sudbina {to ni ja opredelila i ta strana se ra|a, odnosno izgreva, i prodolùva da sveti. zapi{ala taa kvazi “umna (inteligentna) kosmi~ka energija” Prisetuvaweto na momenti, na nastani i slu~ki od pret- koja n# izedna~ila so àbite i gu{terite, so vrbite i topo- hodniot, ili od pove}e prethodni ìvoti, e edinstven “sigu- lite, so snegot i mrazot... Taa na{iot ìvot odnapred go pro- ren” dokaz za preselba na du{ata od edno vo drugo telo. No gramira i nie kako roboti prisilno, bez na{a soglasnost, sme slu~kite za prisetuvawe od prethodniot ìvot se mnogu ret- staveni vo svoeviden geto od koe ne moème da pobegneme, da ki. Tie se isklu~oci. izlezeme i slobodno da di{eme, sami da go kreirame ìvo- ôvekot mora da vnimava sekoj negov sleden ìvot da tot, idninata, slobodno da birame... bide popraveden i posvet od prethodniot - progresivna reinkarnacija. No, ako sevkupnosta na negovite dela, napraveni Reinkarnacija vo sega{niot ìvot, e polo{a od onaa vo prethodniot, toga{ ~ovekot, koga }e umre, namesto da odi ~ekor napred, nama- Spored orientalnite religii i filozofii postoi tvrd luvaj}i go taka brojot na skalilata {to mu pretstojat do vr- i neumoliv zakon, karmi~ki ciklus na reinkarnacija, ili vot, do nirvana, pa|a pod udar na regresivnata reinkarnaci- povtorno ra|awe pri smrtta i premin od eden vo drug vid ja - se vra}a nazad - i namesto pak da se rodi kako posre}en ìvot, mo`nost nekoj i nad ~etiriesetina milioni pati da ~ovek, sledniot ìvot }e mora da go proìvee kako ku~e, se reinkarnira, povtorno da se voploti, dodeka ne postigne prase, krokodil, glista, vo{ka, komarec, kako kopriva ili apsolutno sovr{enstvo ili stepen na “nirvana”. kako nekoja druga trevka ili ìvotno. Takov ~ovek, koj odi Teorijata za reinkarnacija pravi razlika me|u teloto ~ekor napred, a dva nazad, te{ko }e se dobere do nirvana bez i du{ata. Kako i vo drugite religii, teloto e vremenska da se reinkarnira bezbroj milioni pati i bez da pomine bez- realnost koja is~eznuva pri smrtta. Du{ata (atman) kone~no broj milioni skalila dodeka ne ja postigne celta. Zna~i, se osloboduva od teloto (od temnica) i se soedinuva so ve~ni- spored toj zakon (ciklus), nie denes sme ~ovek, a utre, kako ot princip na univerzumot. Vakvata smrt ne e neprijatel, {to rekovme, sme prase, pa tele, glista ili komarec, pa pak tuku blagoslov. Biblijata, pak, jasno smrtta ja narekuva go- ~ovek, pa kopriva ili jorgovan, i taka vo beskraj. lem neprijatel koj e pobeden so Hristovata smrt i so nego- Zna~i, taa “boèstvena su{tina” ne e osnova samo na ~o- voto voskresenie (1. Korin}anite 15,26). ve~kite su{testva, tuku na celokupnata priroda. @ivotnite, Za bestelesnata du{a koja se seli od telo vo telo nekoj rastenijata, vodata, kamewata, veterot..., samata planeta Zem- rekol: “Taa e edinstvenoto ne{to {to vredi. Taa e otsjaj na ja, i site drugi planeti, kako i celokupniot univerzum, se boèstvoto vo ~ove~kiot ìvot. Taa prodolùva da ìvee i proniknati so nea i go imaat toa boèstveno jadro vo sebe, koga e oslobodena od teloto. Du{ata e sedi{te na site moral- taa “kosmi~ka energija”, koja{to povrzuva s# vo edno i ja ni i duhovni vrednosti.” Me|utoa, ako na{ite du{i se s# ona ureduva vselenata. So taa zaedni~ka “kosmi~ka energija” nie dobro {to postoi vo nas, toga{ kakov e toj zol proces koj od sme povrzani so vselenata kako alki vo sinxir. Vidliviot vselenata gi prisiluva tie dobri du{i da vlezat i da se nas- svet e samo vidliva manifestacija, emanacija na toa “bo- tanat vo zlo telo? Sledbenicite na teorijata za reinkarnaci- èstvo”, odnosno emanacija na negovata “duhovna su{tina”; s# ja }e vi kaàt deka na{ite du{i ne se potpolno dobri i deka {to e vidlivo e samo materijalizirana manifestacija na taa poradi toa se nastaneti vo zlo telo. Tie se obvitkani so zlo “kosmi~ka energija”. i moraat da se reinkarniraat so cel “malku po malku” da se Site lu|e se del na taa ista energija, za{to imaat “ist o~istat od toa zlo. duh”, “vi{a svesnost”. Za da se obedini ~ove{tvoto i da se slee Spored toa, reinkarnacijata podrazbira preselba na so zaedni~kiot “kosmi~ki duh”, potrebna e meditacija, sta- du{ata (pri smrtta) od edno vo drugo telo, odnosno, od eden puvawe vo duhoven kontakt so nego. Tuka ne se razgovara so vo drug vid na telo. Toa zna~i, prethodniot ìvot se gasi, a

610 611 Site ìvi su{testva se redat na hierarhiski skalila. li~nost, so Boga, kako vo hristijanstvoto, tuku se stapuva vo Vo koe ili vo kakvo telo na hierarhiskiot stolb so skalila misti~en kontakt so bezli~nata “kosmi~ka energija”, koja e ~ove~kata du{a }e se inkarnira, zavisi od karmata. Karma e umna, inteligentna, no ne e li~nost. zakon na hierarhiskiot stolb. Toa e neumoliv proces na na- Vo budisti~kata religija i filozofija so “kosmi~kata grada i kazana. Onie koi vo ovoj ìvot bile dostojni i na- energija” se komunicira preku meditacija i so pomo{ na du- pravile mnogu dobri dela, pri reinkarnacijata se prefrlaat hovite na besmrtnite mudreci, so pomo{ na razni “avatari” me|u su{testvata od povisok rang. Tie se nagradeni so nov i i “kosmi~ki gurui - u~iteli”, koi uspeale da ja postignat taa kosmi~ka mudrost i um. So toa, navodno, tie prestanale da podobar ìvoten oblik. Dodeka drugite pominuvaat vo poni- se reinkarniraat, odnosno, go pre~ekorile i poslednoto ska- zok rang. Vo taa hierarhija na su{testva e vklu~en celokup- lilo na karmi~kiot ciklus na reinkarnacijata i se sleale niot ìv svet i celokupnata priroda voop{to. so “boèstveniot princip”, se spoile so ve~niot princip na univerzumot, so brahman; preminale vo beloto (kosmi~ko, duhovno) bratstvo na duhovnite su{testva i vlegle vo sostojba Kako eden panteist ili animist komunicira so na duhovnoto univerzalno najvisoko blaènstvo, nare~eno vodata? “nirvana”, sostojba na ve~en i blaèn mir koja se nao|a od onaa strana na svetot na svesta i na individualniot ìvot. Spored ve}e spomenuvanata panteisti~ko - animisti~ka Ovaa sostojba na blaèn ìvot vo svet poln so sjaj i velelep- religija i filozofija, “kosmi~kata energija” e “umna”, “in- nost, kon koja se stremi sekoj prosvetlen budist kako kon naj- teligentna” i dejstvuva umno i inteligentno i istata e zaed- visoka i kone~na cel, se postignuva so celosno gasnewe na ni~ki povrzuva~ki element na site sozdanija, proniknuva s# svoeto “jas” i so gasnewe na voljata za ìvot, odnosno so ce- i se manifestira niz prirodata. Taa moè da se razbere i losno osloboduvawe na duhot od materijata, so {to se pos- da se ~ita i so nea da se komunicira, da se komunicira so ras- tignuva “svesnosta na Kri{na”. tenijata, so materijata - so s#. Vo toa astrologijata e napol- Ottamu tie “avatari” i “kosmi~ki gurui - u~iteli”, doa- no identi~na so magijata koja ima isto veruvawe, so taa raz- |aat da im ja prenesat taa mudrost na smrtnicite. Se veruva lika {to magijata odi ponatamu, tvrdej}i deka taa energija deka niz kontakt so “duhovnoto” (so kosmi~kite u~iteli) moè da se koristi i so nea obostrano da se komunicira, do- moè da se postigne kompletno duhovno soznanie za univer- deka astrologijata samo gi “~ita” nejzinite poraki, bez direk- zumot. Istoto se postignuva i vo magijata, koga vraàrot ten kontakt so nea. komunicira so duhovite na nekoga{nite adepti (anti~kite Kako eden panteist ili animist komunicira so vodata? mudreci). Vo sad so voda toj na vodata $ se obra}a grubo, $ raskaùva Da zaokruìme! Spored karmi~kiot zakon za reinkar- storii za svireposti, holokausti i horori, $ upatuva grdi nacija, mnogu te{ko e da se postigne spasenie vo tekot na zborovi, kako na primer, nepravda, omraza, nasilstva, ubist- samo eden ~ove~ki vek. Zatoa se potrebni beskrajno mnogu va, krvoprolevawe..., a potoa vodata ja zamrznuva i pri toa drugi priliki i mo`nosti za pro~istuvawe i spsenie, vo navodno dobiva nepravilni kristali. A koga na istata voda bezbroj drugi reinkarnacii. Kone~no, spasenieto e pra{awe $ se obra}a ne`no, so ubavi i milni zborovi, kako {to se samo na vreme. Reinkarnacijata ni dava navodna sigurnost qubov, radost, milost i koga $ raskaùva prikazni so ubava deka }e imame onolku priliki kolku {to ni se potrebni za sodrìna i $ pee ubavi pesni~ki, toga{ nejzinite kristali da stigneme do kone~no spasenie. Se ~ini deka site }e stig- se ubavi i geometriski pravilni. Da, seto ova moète da go nat na celta. Univerzalnosta na spasenieto e eden od va`nite gledate na televizija! Na ubavoto vodata mu “vozvra}a” so uba- elementi na veruvaweto vo reinkarnacija, {to e neodr`livo vo, so ubavi i pravilni kristali, a na lo{oto mu “vozvra}a” pred bibliskata vistina. so lo{o, so nepravilni kristali.

612 613 Kako eden selanec panteist ili animist komu- nikakvo “boèstvo” nitu “boèstven princip” ili “boèstve- nicira so svoite ìtni posevi? na su{tina”, “povisoko jas” ili “povisoka svest”, nikakov “bog vo s#” nitu “s# e bog”, nitu pak site nie sme bogovi. Ni{- Animizmot u~i deka s# vo vselenata ima duh koj moè to od seto ova onaka kako {to ni go prikaùvaat taoisti~ko da op{ti so ~ove~kiot duh, pa i duhot na ìtnite posevi so - hinduisti~ko - budisti~kata monisti~ka, panteisti~ka i duhot na nivniot stopan. Stopanot odi niz posevite dodeka animisti~ka religija i filozofija, so koja denes e preplaven tie fa}aat klas i im sviri so zurla, so violina ili so nekoj svetot. drug muzi~ki instrument. Pottiknati, motivirani i zado- Izmislicite za nekakva “univerzalna kosmi~ka energija” volni od ne`nosta na svojot stopat i od negovata milna muz- i za s# {to e kaàno vo vrska so nea e izvonredno uspe{en ika, posevite mu “vozvra}aat” so bogat rod, za razlika od onie vselenski paravan {to go podignal satanata (|avolot) i zad posevi koi ne dobivaat takva ne`nost od svoite stopani. koj mo{ne uspe{no se krie sebesi i svoite podmolni ak- Spregata me|u ~ove~kiot duh (kosmi~kata energija kaj ~ove- tivnosti za da gi zavede i da gi upropasti lu|eto. kot) i duhot na posevite (nivnata kosmi~ka energija), “rezu- Vo svoe vreme satanata (toga{en Lucifer) se obidel da ltira” so visoko plodorodie. Ete, i takvi sfa}awa i veruva- podigne svoj prestol na neboto, vo vselenata, da se izedna~i wa postojat. Sekako, i vo prethodniot i vo ovoj slu~aj demo- so Boga, da bide bog (Isaija 12,12-14). nite stavaat svoj prst! Otkako ne mu uspealo da podigne vistinski prestol vo vselenata, kako pandan na Bo`jiot vselenski prestol, da se Koj gi izmisli apsurdite vo vrska so kosmi~kata izedna~i so vistinskiot Bog-Tvorec i da stane nebesn bog, i energija i zo{to? otkako e isfrlen od neboto na na{ata zemja, |avolot sepak Kako {to vidovme od prethodnite podnaslovi, navodno uspeal da podigne svoj zamislen prestol i da stane zamislen moè da se komunicira so drugite bez upotreba na telefon, bog vo umovite na milijardi lu|e, da lansira ideja za nekak- pismo, internet; moè da se kontaktira so bilkite (selane- va umna i inteligentna “univerzalna kosmi~ka energija”, so cot so svoite posevi) so ìvotnite, so mrtvata priroda (so kosmi~ki dimenzii, so koja navodno moè da se kontaktira. vodata), so mrtvite lu|e, ili so povisokite, transcendentni Kamuflaàta e izvonredno uspe{na. Milijardi neupateni su{testva, koi boèm moàt da gledaat vo minatoto, vo lu|e, kontaktiraj}i so taa boèmna kosmi~ka energija vo sega{nosta, i da ni ja pretkaàt i idninata itn. Vo golema prirodata, vsu{nost kontaktiraat direktno so satanata i so mera toa se postignuva so pomo{ na meditacija, koja e glaven negovite banditski, |avolski duhovi, so negovite demoni koi pat za komunikacija so tie povisoki kosmi~ki sili. Za medi- se krijat zad taa zamislena energija {to ja vnele vo umovite tacijata mnogu poop{irno }e zboruvame podocna, koga }e na lu|eto. Velime, kamuflirani i skrieni, kako i nekoga{ dojde red na nea. vo rajot koga satanata bil skrien zad zmijata koja{to ja prela- Se nametnuva logi~no pra{awe: koja e ili {to e taa gala Eva, koga nejze $ se ~inelo deka zboruva so zmija, a vsu{- “umna”, “inteligentna” “kosmi~ka energija”, koi se tie in- nost od zad zmijata $ zboruval satanata, |avolot. teligentni sili so koi ~ovekot kontaktira? Ednostavno, da- Po~ituvani, da vnimavame da ne se sopneme i da ne pad- li tie sili voop{to postojat? Ako ne postojat, toga{ koj gi neme vo stapicite na ovie |avolski izmislici, na ovaa okult- izmisli, koj gi postavi vo vselenata, koj gi ubedi lu|eto deka na, misti~na, spiritisti~ka, satanska nauka, ta da se najdeme postojat, zo{to voop{to gi izmisli i koj stoi zad niv? A, na negova po~va, vo negovata mreà i vo negovite stra{ni kan- ako postojat, toga{ koi navistina se tie sili? xi od koi te{ko }e moème da se izvle~eme neo{teteni. Da Vedna{ da kaème deka ne postoi nikakva, apsolutno ni- ne im dozvolime na demonskite sili da n# zavedat, da ni go kakva “univerzalna kosmi~ka energija”, u{te pomalku nekakva zatemnat umot, da ni go operiraat mozokot so drveno ralo i “umna” ili “inteligentna kosmi~ka energija” so koja e pronik- da zagospodarat so nas; da ne ja zagubime svojata sloboda kako nata celata vselena, site sozdadeni su{testva i sozdanija, najgolemo bogatstvo {to sme go dobile od Boga, sami slobod-

614 615 Panteizam (gr~ki: pan - s#, i teizam - “bog”). Religiozno- no da birame i da ja kreirame svojata idnina i sudbina kako filozofsko u~ewe koe Boga go identifikuva so prirodata i slobodni su{testva i da ne staneme obezli~eni robovi zatvo- prirodata ja posmatra kako manifestacija na boèstvoto, reni vo stegite na satanskoto geto vo ramkite na negovata u~ewe spored koe bog i prirodata se edno isto, a predmetite izmislica za nekakva umna univerzalna kosmi~ka energija i pojavite vo svetot se samo momenti na boèstveniot seì- koja{to ni ja odreduva na{ata sudbina protiv na{ata volja. vot, spored koj bog i prirodata ne stojat vo odnos kako bog i sozdadeno delo. Ideja deka bo`jata su{tina ili vselenskata Za animizmot i panteizmot energija proniknuva s#, vklu~uvaj}i ja i planetata Zemja. Panteizmot u~i deka vselenata i s# {to e vo nea e bog ili Animizam. Misti~no, spiritisti~ko veruvawe spored koe negova manifestacija. Vo panteizmot ne postoi ìv bog kako celokupnata priroda, drvjata, pticite, ìvotnite i site ele- li~nost koja{to odrùva i u~estvuva vo nastanite me|u menti, kako {to se do`dot, veterot, a i lu|eto, imaat svoj lu|eto. Spored Biblijata, na{iot Tvorec, Bog, i negovite duh ili du{a. Nasekade okolu nas se nao|aat duhovi. Tie ìve- sozdanija se dve napolno razli~ni ne{ta, celosno izdeleni. at vo zemjata, vo vodata, vo oblacite, na neboto... Animiz- Bibliskiot Bog ne e vnatre vo svoite sozdanija, tuku e nad- mot u~i deka lu|eto se del na ovoj misti~en svet ispolnet so vor od niv, dodeka panteisti~kiot bog e edno so sozdanijata, duhovi - so dobri i zli. Site elementi vo prirodata imaat vnatre vo niv. Nivniot bog e prisuten vo s#, vo sekoj element sroden duh koj moè da op{ti so ~ove~kiot duh; lu|eto moàt na vselenata - s# vo s# - vo listot na drvoto, vo trevkata, vo da op{tat, i op{tat so tie duhovi, so duhovite na topolite, do`dovnata kapka i vo ~ove~kite su{testva. Veruvawe deka na vrbite, so duhovite na {umite, na mo~uri{tata, na pla- lu|eto se bogovi. ninite... Tie duhovi moàt da gi povrzuvaat edni so drugi i Kako {to kaàvme porano, idejata deka bog e prisuten da upravuvaat so nivnata sudbina, ako gi “slu{aat”. Vaka veru- vo s# i s# vo s# (panteizam), odobruva op{tewe i so ìvot- vaat Hindusite, budistite, amerikanskite domorodci. nite (sodomija), so {to se ukinuvaat i site razliki me|u ôvek animist komunicira so vrbata, so {umata, so pla- lu|eto i ìvotnite, za{to s# se sleva vo edno. Panteizmot ninata, so mo~uri{teto - go slu{a glasot na nivniot duh, sta- ima istaknata uloga vo hinduisti~kiot svetogled. puva vo razgovor so nego. Duhot mu objasnuva, go sovetuva, go Ateizmot, naturalizmot, monizmot, dualizmot, polite- upatuva, mu nareduva; se javuvaat razni prividenija i likovi izmot, taoizmot, animizmot i panteizmot se dijametralno so koi razgovara, se dogovara i zaedno pravat planovi za raz- sprotivni od vistinskiot, teisti~kiot bibliski svetogled. ni zaedni~ki aktivnosti i akcii; me|u niv se razviva zaem- Site tie svetogledi se napolno sprotivni od bibliskiot kre- no prijatelstvo i doverba; tie mu raskaùvaat ~udni slu~ki acionisti~ki svetogled. od minatoto, mu prikaùvaat neverojatni nastani {to treba da se odigraat vo idnina, mu gi ispolnuvaat èlbite, odat pred nego, go vodat, mu pomagaat, go predupreduvaat, zaedno Okultniot tandem me|u astrologijata, magija- se vpu{taat vo razni avanturi, u~estvuvaat vo ~udni zaed- ta i drugite okultni nauki ni~ki potfati... I navistina okolu nas nasekade ima duhovi, no “toa se Osnovnata ideja na astrologijata e identi~na so temelot demonski (|avolski) duhovi koi pravat ~uda” (Okrovenie na magijata - veruvawe deka so kosmosot upravuva inteligent- 16,14), i koga lu|eto kontaktiraat so boèmniot duh na pla- na energija koja se manifestira na razli~ni na~ini, vr{ej- ninite, na {umite, na mo~uri{tata, so duhot na vrbite i }i intelektualno vlijanie. Taa dejstvuva so pomo{ na svetli- topolite, tie vsu{nost kontaktiraat direktno so |avolot i nata, so zra~ewe, kako i so psihi~ko vlijanie na planetite so negovite demoni koi se krijat zad toj nivni zamislen duh. i yvezdite vrz ~ove~kiot ìvot. Zavisno od vremeto na ra|a- Toa e opasna i mo{ne rizi~na igra koja naj~esto zavr{uva we, se smeta deka vrz sekoj ~ovek vlijae odredena planeta tragi~no za onoj koj razgovara so niv. koja{to ja kreira negovata li~nost i celokupniot negov

616 617 ìvot. Toa se narekuva: “Natalna astrologija, sudska ili na konstelacija se predviduva idninata. Spored toa, astro- individualna. U{te od anti~kiot period, nejzino osnovno logijata stanuva temel na site paganski veruvawa, a edno- na~elo e deka deteto vo ~asot na svoeto ra|awe stapuva pod vremeno i na spiritizmot, veruvawe deka sekoja du{a odi na presudno vlijanie na yvezdite.”3 neboto (koe vo golema mera e prisutno i vo hristijanskiot “Vo astrologijata polo`bata na planetite vo migot na svet). ra|aweto ima va`na uloga.”4 Zna~i, osnova na prvobitnata astrologija bila religija “Vo migot koga deteto izleguva od maj~inata utroba, toa - veruvawe vo kosmi~ki boèstva, {to se prenelo s# do vdahnuva vozduh, a so nego i momentalnata planetarna situ- denes. Modernata astrologija vo su{tina e isto veruvawe vo acija. Taa planetarna konstelacija (raspored) }e go sledi vlijanija na nekakvi kosmi~ki bogovi vrz ~ovekot. (pridruùva) vo tekot na celiot ìvot, a od dvièweto na Za razmisluvawe: Nezavisno od toa dali ste obrazo- planetite i nivnoto vlijanie vrz konstelacijata ‘vdahnata’ vano lice ili ne, dali veruvate deka so va{iot ìvot upra- vo migot na ra|aweto, zavisi sudbinata na ~ovekot.”5 vuva nekoe “astralno boèstvo”, koe vsu{nost ne e ni{to Tokmu zatoa tolku golemo vnimanie na sudbinata na de- drugo osven mrtvo planetarno telo? Ako ste hristijanin teto pri ra|aweto re~isi kaj site narodi. (hristijanka), prifa}ate li da ve vodi nekoj paganski bog, Bidej}i se veruva deka vrz sekoj ~ovek vlijae soyvezdie- koj nema nikakvo mesto vo hristijanskata vera? Ne e li ~udno to vo koe e roden, kako i planetata koja dominira vo nego, {to denes mnogu “hristijani” veruvaat vo edna vakva pagan- za sekoj poedinec e nadle`no odredeno dominantno astralno ska religija? boèstvo - “negovo li~no boèstvo” kako negov doìvoten Ako se vo pra{awe nekoi “bogovi” koi vlijaat vrz nas, pridru`nik i za{titnik. kako tie da sozdavaat tipi~no ~ove~ki, a ne boèstveni oso- Sumercite, kako najstara civilizacija, prvi bile pronik- bini? Ako navistina postojat, zo{to ne postignuvaat nekoj nati so mistika, so astrologija, so magija, kako i so veruvawe podobar efekt od eden karakter poln so mani? Kakvi se tie vo boèstva i demoni. Podocna od niv site soznanija se pre- nesovr{eni bogovi? Zar ni se potrebni vlijanija na nekoi nesuvani vo Asirija, Elam, Vavilon, Egipet, Grcija i vo dale- i nekakvi planetarni “boèstva” za da napreduvame intelek- koisto~nite narodi, taka {to se gledaat sli~nosti vo mnogu tualno, da imame qubov, miren ìvot ili koja bilo dobra tolkuvawa i sfa}awa za svetot. ili lo{a osobina? Zar se potrebni bogovi za da se odnesu- Vavilon sekoga{ bil grad predvodnik na paganskiot svet vame kako lu|e? Zo{to tie boèstva ne podaruvaat nekoi i najstarite po~etoci na astrologijata datiraat od nego, od boèstveni karakteristiki namesto obi~nite ~ove~ki? - O~i- drevniot Vavilon, od periodot na starite Sumerci, pri- gledno e deka astrologijata ne e ni{to drugo osven golema bli`no okolu 2400 godini pr. n.e. Vavilonskata astrologija izmama za naivnite lu|e koja se postignuva so malku pozna- “... vsu{nost moèbi bila najstara od site metodi za odredu- vawe na osnovite na psihologijata i tipologijata na li~nosta. vawe na voljata na bogovite. Spored vavilonskoto veruvawe, Postojat mnogu profiteri koi zarabotuvaat na tu|a maka slu~uvawata na neboto bile tesno povrzani so zemnite nas- ili qubopitstvo, naj~esto na smetka na tu|ata naivnost. Vo tani, a dvièweto na nebesnite tela ja odreduvalo ~oveko- minatoto toa bile sve{tenicite i astrolozite koi so svo- vata sudbina”.6 jot zanaet sebesi si obezbeduvale visoki polo`bi kako sovetnici na vladatelite i narodnite voda~i. Tie ~esto upravu- Vaviloncite veruvale deka sekoj smrtnik, sli~no na bo- vale so mnogu svetski tokovi i so celi narodi, {to im obezbe- govite, ima svoja sopstvena yvezda. duvalo golema mo}. Upravuvale i igrale so ~ove~kite sudbi- Taka astrologijata vo svojot temel e kosmi~ka religija, ni na onie {to im veruvale i gi slu{ale. No niv gi ima i so temelno veruvawe vo besmrtnost na du{ite, koi po pri- denes. Koj moè da vi garantira dali va{iot astrolog navis- roda se “polubogovi”. Na sekoja du{a $ pripa|a po edna yvez- tina e ~esen ~ovek koj iskreno vi misli dobro, ili pak e ma- da, pa po smrtta tie se vra}aat tamu. Zatoa yvezdite se povr- nipulant koj svesno saka da ve iskoristi i da zaraboti so zani so nivniot fizi~ki ìvot vo telo, pa so nivnata zaem-

618 619 pomo{ na va{eto qubopitstvo i naivnost koi nema da dobi- bitno se razlikuvaat. Zapadnite {koli se razlikuvaat od jat ni{to za vozvrat osven zaguba i zabluda! isto~nite - od kineskite, indiskite, islamskite i evrejskite. Se nadevame deka ne sakate karakterot da vi go obliku- Isto taka i vo Evropa postojat razni {koli (nemame name- vaat nitu drugite lu|e nitu nekakvi nesovr{eni “bogovi” i ra da gi nabrojuvame). “planetarni duhovi”, koi vsu{nost se |avolski duhovi, Kako {to se gleda, astrologijata nema nikakvi stabilni bezo~ni demoni. Ne bidete ni~ii robovi, robovi na lu|eto, kriteriumi i svoja nauka. Vsu{nost, taa e zbir na mno{tvo u{te pomalku robovi na demonite, vo ~ija{to raka ste obi~- razli~ni gledi{ta koi ~esto se sprotivni i me|usebno isklu- na vetru{ka. Zamete go svojot slu~aj vo svoi race i stojte ~ivi, ~isto ~ove~ka {pekulacija so cel da se vladee so na- prostum pred silnite naleti i na astrologijata i na site ivnite. Taa nema ni{to blagorodno {to bi mu dala na ~ovekot, drugi spiritisti~ki, okultni seni{ta {to se reat nad na{ite bidej}i raspolaga samo so pretpostavki i so la`ni teorii. glavi, èstoko nastojuvaj}i sekoj den da go turnat svetot vo Razlikite ne se odnesuvaat samo na tolkuvawata, tie se bezdna od koja nema izlez, da ve stavat i vas vo svojot jarem mnogu podlaboki. Nekoi sistemi imaat 8, drugi 12, a treti na najcrno ropstvo od koe ne moète da se izbavite ako Bog 14 ili 24 znaci na Zodijak. Taka, vo razli~ni vidovi astro- ne vi se smiluva da ve izbavi na va{ povik za pomo{. logii, vam vi se opredeluvaat razli~ni sudbini. Toa moète Ostavete go nastrana Nostradamusa, Sai Baba i site drugi da go proverite i so horoskopite od razli~ni vesnici. Toga{, kvazi proroci, site yvezdo~atci (astrolozi) koi gataat i ja kako da se znae koja od niv e ispravna? pretkaùvaat va{ata idnina i sudbina spored yvezdite; nas- D-r Xeklin Miton, ~lenka na Britanskoto kralsko trana gleda~ite na karti i site vidovi vraàri i ma|esnici; astrolo{ko dru{tvo, tvrdi deka “nitu eden od sega{nite podaleku od site {to se dogovaraat so mrtvite i vi prenesu- znaci na Zodijak ne e na svoeto mesto, a nedostiga i trinaeset- vaat od niv poraki od drugiot svet; prezrete gi jasnovidcite, tiot znak, Zmijonosecot, za onie {to se rodeni me|u 30 noem- onie koi idninata ja pretkaùvaat vaka: “Jas veruvam”, “jas vri i 17 dekemvri”7. o~ekuvam”, “jas se nadevam”, “jas pretpostavuvam”, “jas mis- Spored toa, site dosega{ni prognozi ne bile ispravni lam”... i nie sme bile vo zabluda! Po~ituvani, Bog }e ni ja otkrie idninata i na{ata vis- Site tie me|usebni razliki kaùvaat deka ne stanuva zbor tinska sudbina vo svojata Re~, Biblijata, zavisno od toa dali za edna objektivna nau~na disciplina, tuku za eden ~isto ìveeme spored nea ili ne. tradicionalen sistem koj }e bide dovolno atraktiven da go privle~e vnimanieto i da sozdade vpe~atok na avtoritativnost. Astrologijata na kantarot na naukata Drug problem e geocentri~noto gledi{te. Ako polo`- bata na planetite vlijae vrz sudbinata na ~ovekot, toga{ @iveeme vo vreme na mnogu privle~ni ponudi koi se taka celata postavenost na astrologijata e pogre{na, za{to e pos- zamisleni za da ni se dopadnat “na prv pogled”, vedna{. Celo- tavena na geocentri~niot sistem (so zemjata vo centarot). kupniot sistem na razmisluvawe na moderniot ~ovek prete`- Toa e edna od osnovnite razliki me|u astrologijata i astro- no e naso~en samo kon toa dali e ne{to interesno, privle~- nomijata. Nau~no e dokaàn heliocentri~niot sistem (so no, ubavo ili zabavno. Malku se razmisluva za faktot kolku Sonceto vo centarot). e toa opravdano i ispravno. Tret problem sozdavaat planetite {to nedostigaat vo Potrebno e astrologijata da se podloì i na nau~en test. naj~esto koristeniot astrolo{ki sistem so 7 planeti koi kru- ]e stane jasno deka ne samo na duhoven plan, tuku gledano i àt okolu Zemjata, namesto 10 (zaedno so Zemjata i Mese- od nau~na gledna to~ka, astrologijata ima seriozni problemi ~inata), kolku {to navistina gi ima. i nedostatoci. “Drevnite narodi znaele za planetite vidlivi so golo Prv problem. Razlika vo sistemite. Postojat pove}e oko: Merkur, Venera, Mars, Jupiter i Saturn. Uran go otkril razli~ni sistemi i pravci vo astrologijata koi me|usebno Her{el (Herschel) vo 1781 godina, a Neptun e otkrien vo 1846,

620 621 ta na majkata e pod vlijanie na horoskopskata konstelacija vedna{ po presmetkite na Leverie, so koi mu ja odredil pona majkata, a deka po razdelbata so majka si go prezema svo- lo`bata pred da bide otkrien so teleskop. Vo 1930 godina jot sopstven znak i podznak, pri ra|aweto ne nastanuva ve}e Persi Louel (Percy Lowell) i Klajd Tombo (Clyde Tombaugh) nikakva promena vo osobinite na genite i karakterot na de- go otkrile Pluton.”8 teto. Nasproti objasnuvaweto deka duri i minutata na ra|awe Zodijak go so~inuvaat 12 soyvezdija koi Sonceto gi pomi- e sudbonosna za rasporedot na konstelaciite i za nivnite nuva vo tekot na edna godina i koi im dale imiwa na znacite. vlijanija vrz deteto, astrologijata celosno go zanemaruva pre- Ako sekoja planeta vr{i inteligentno vlijanie vrz natalniot razvoj i dava edna napolno nerealna i nenau~na lu|eto, {to stanuva so trite podocna otkrieni planeti koi teorija koja{to jasno ja prikaùvaat slednite tri izjavi: vo astrolo{kite karti voop{to ne se zemaat predvid? Ili, “Osnovno na~elo na astrologijata u{te od anti~kiot zar vo vselenata postojat samo 12 soyvezdija koi isto taka period: deteto e pod presudno vlijanie na yvezdite. Nejzina vlijaat vrz lu|eto? [to stanuva so drugite bezbroj milioni najpoznata dejnost: pravi nebesna karta vo ~asot koga }e se soyvezdija koi ne im bile poznati na vavilonskite astrolozi, rodi nekoe lice i istata ja tolkuva.” taka kako denes, koga gi postavuvale temelite na astrologi- 9 jata. Zar ne se i tie del na univerzalniot kosmos? Zar ne se “U{te od anti~kiot period, nejzino osnovno na~elo e: i tie proniknati so istata kosmi~ka energija? Zar site tie deteto vo ~asot na svoeto ra|awe trpi presudno vlijanie od drugi silni soyvezdija se seirxii i pasivni posmatra~i koi yvezdite.”10 im prepu{tile samo na 12-te astrolo{ki soyvezdija da vlijaat “Vo astrologijata polo`bata na planetite vo migot na vrz lu|eto i da ja opredeluvaat nivnata sudbinata? Itn., itn. ra|aweto ima va`na uloga.”11 Od taa pri~ina, duri i spored samata teorija na astro- O~igledno e deka astrologijata ne gi zema vo obyir nau~- logijata dene{nite rezultati se pogre{ni, za{to vo nejzinite fakti, tuku gi zastapuva misti~nite tvrdewa sprotiv- nite presmetki ne se zemeni site planeti i site soyvezdija. ni na prirodnite zakoni. Astrolozite moàt po potreba vo presmetkite da ufr- Pettiot problem e povrzan so bliznacite. Spored as- lat i izmisleno nebesno telo, “Keti”. Me|utoa, koga treba trologijata, datumot na ra|awe ja odreduva sudbinata. Me|u- da se zemat predvid nau~nite fakti, tie ne se osvrnuvaat mno- toa, vo praktikata e poznato deka duri i bliznacite (koi ne gu na trite vistinski planeti {to nedostigaat. O~igledno e se ednojaj~eni) moàt da bidat napolno razli~ni. Eden moè deka niv ne gi interesira nau~nata vistina, tuku samo stari- da bide mo{ne uspe{en, a drugiot ne. O~igledno e deka sudbi- te teorii na drevnite okultisti, na anti~kite astrolozi i nata vrzana za ra|aweto nema nikakva osnova. vraàri. [esti problem. Ograni~en vidokrug. Astrologijata e êtvrti problem. Neispravno smetawe na vremeto. Ako rodena vo krai{tata blizu do ekvatorot, taka {to nejzini- planetite vlijaat vrz ne~ija sudbina, toga{ toa bi trebalo ot vidokrug e napolno poinakov od na{iot vo Evropa. A i da se slu~i od za~nuvaweto, a ne od ra|aweto, kako {to sme- den denes astrolo{kata nebesna karta se prikaùva vrz osta astrologijata. Site nasledni faktori se steknuvaat pri nova na posmatraweto na starite vavilonski astrolozi. Os- oploduvaweto na jajcekletkata, koga se sozdava genetskiot ven toa, nivnite karti ne gi zemaat predvid onie {to ìveat kod, a ne pri ra|aweto. Poznato e deka deteto e ìvo ve}e vo dale~nite severni ili ju`ni krai{ta. Dali toa zna~i deka vo utrobata na svojata majka i deka u{te od toga{ e podlo`no kosmosot ne vliae nad 66 stepeni geografska {irina - vrz na mnogu presudni psihi~ki i hemiski vlijanija. Samiot onie {to ìveat vo Finska, Aljaska, Grenland? Ili vrz onie sistem na smetawe, koj po~nuva duri od ra|aweto, e napolno daleku na jug vo Ognenata Zemja? Ovaa teorija nema odgovor pogre{en i spored samata teorija na astrologijata, bidej}i nitu pomo{ za onie koi se nadvor od nejziniot delokrug. Toa podocne`nite vlijanija vrz formiraweto na li~nosta se e golem nedostig na ovaa “boèstveno-seznajna” nauka. zanemarlivi vo odnos na klu~niot period na prenatalniot Teòk problem e nedostigot od nejzina nau~na potvrda. razvoj. Iako astrologijata objasnuva deka deteto vo utroba- Nau~nata vrednost na nejzinite originalni i temelni pos-

622 623 tavki e ednakva na nula. Iako astrologijata se sluì so nekoi na nekakvi konkretni sliki, oblici i ìvotni, pa taka gi astronomski soznanija, vo posledno vreme vklu~uvaj}i ja i grupirale vo soyvezdija na koi im dale i soodvetno ime.”13 psihologijata, toa e daleku od vistinskiot nau~en pristap koj Na lu|eto ponekoga{ im se pripi{uvaat osobini na mit- ima nesoborlivi temeli. Astrologijata e napolno sprotiv- ski ìvotni i bogovi. Me|utoa, soyvezdijata, za koi se smeta na na site prirodni nau~ni disciplini (astronomijata, fizi- deka so svojata struktura go so~inuvaat yvezdeniot sostav na kata, genetikata itn.). zodija~kite znaci, vsu{nost ne se vo nikakva vrska so Zemja- Astronomot na Pariskiot opservatorium, Pol Korde ta nitu so Sonceto. Znacite na soyvezdijata i nivnata as- (Paul Cordec), otkako gi pregledal horoskopite na 2817 muzi- trolo{ka polo`ba ne se realni, ne se vistinski, tuku se samo ~ari, zaklu~il: na{ privid, taka ni izgledaat nam koi gi gledame od Zemja- “Polo`bata na Sonceto nema nikavo muzi~ko zna~ewe. ta, takov vpe~atok ostavale i vo me~tata na nekoga{nite Muzi~ari se ra|aat vo tekot na cela godina bez nekoe pravi- sve{tenici astrolozi. Inaku, tie yvezdi {to so~inuvaat lo. Nitu eden zodija~ki znak, nitu del na nekoj znak, ne vli- soodveten astrolo{ki znak se tolku me|usebno oddale~eni, jae povolno ili nepovolno vrz niv.”12 {to vo nikoj slu~aj ne formiraat nikakvi realni kompakt- ni strukturi i sliki, kako {to gi prikaùva astrologijata, Astrologijata e napolno nenau~na teorija, sprotivna na za{to istite ne leàt vo dvodimenzionalna ramnina merena prirodnite zakoni i pojavi. Taa nema nikakva osnova vo pri- samo so dolìna i {irina, tuku vo tridimenzionalen pros- rodata i vo naukata i glavno e ma{inerija koja upravuva so tor koj ima i dlabina, odnosno visina. Istite strukturi, lekovernite. Ne postoi nikakva nau~na statistika koja bi posmatrani od nekoja druga to~ka na vselenata, }e ni dadat dokaàla ispolneti proro{tva na astrologijata. sosem druga slika. Vo toj slu~aj nema da vidime nikakov vodo- Osmi problem. Pomestuvawe na soyvezdijata. Prvite av- leec, nitu orel, nitu skorpija, nitu kakov i da e bik ili le- tori na astrologijata ne znaele za pomestuvawe na soyvezdi- bed, a u{te pomalku bliznaci ili ribi; toga{ sega{niot jata vo odnos na na{iot planetaren sistem - precesija. As- astrolo{ki zajak nema da li~i na zajak, lavot na lav, nitu trologijata toa ni denes ne go zema predvid, iako za vreme rakot na rak ili jarecot na jarec itn. Zatoa mnogu e ~udno na minatite 2000 godini tie se pomestile za celi 30 stepeni {to nie pa|ame tolku nisko i im dozvoluvame na astrolozi- geografska {irina. Toa zna~i deka soyvezdieto Devica sega te da ni go plaknat mozokot, prifa}aj}i gi nivnite filozo- e vo znakot na Vaga, a Vaga vo znakot na Skorpija itn. Taka fii za nekakvo soodvetstvo ili za nekakov ekvivalent me|u postoi edno zamisleno, stati~no soyvezdie (tropsko) vrz na{ite karakterni osobini i osobinite na zamislenite zodi- ~ija{to osnova prete`no se pravat presmetkite, i ona vistin- ja~ki znaci. skoto, koe postojano se pomestuva. Zna~i, i vrz osnova na Isto taka, dvièweto na Sonceto i planetite niz tie astrologijata, nejzinoto kompletno dosega{no smetawe e soyvezdija e daleku od astrolo{kata zamisla. Tie se tolku napolno nerealno i proma{eno. daleku edni od drugi, {to dvièweto na na{iot planetaren Devetti problem. Celokupnata struktura na astrolo{- sistem nema nikakov dopir so tie soyvezdija. koto nebo e samo prividna a ne vistinska. Zodija~kite zna- Gledano od Zemjata, na starite astrolozi im se ~inelo ci na oddelni soyvezdija, koi se klu~ni faktori na astro- deka Sonceto se dviì niz soyvezdijata, {to e samo privid. lo{kite vlijanija, se samo zamisleni linii koi povrzuvaat Vsu{nost, ne postoi nikakva vrska me|u Sonceto, Zemjata, pla- oddale~eni yvezdi: netite i yvezdenite soyvezdija onaka kako {to gi prikaùva “Zodijak, ili zodija~ki krug, e prikaz na nebesniot svod astrologijata. Celokupniot astrolo{ki prikaz na site tie vo ~ij{to centar se nao|a Sonceto. Bidej}i na nebesniot svod odnosi i vlijanija e samo iluzija, {to vsu{nost e i osnova se nao|a neizmerno golem broj yvezdi, sobrani vo golemi gru- na kompletnata kosmi~ka pretstava na astrologijata. pi, lu|eto vo tekot na iljadnici godini nanazad, posmatraj}i Astronomijata poznava tridimenzionalna polo`ba kako go neboto, dobivale vpe~atok deka grupite na yvezdite li~at na planetite, taka i na soyvezdijata, dodeka astrologijata se

624 625 bazira na dvodimenzionalna pretstava na sveri~noto dviè- odvrzani race, bez da rizikuvaat da bidat vinovni za kakvi i we na planetite vo edna ramnina. I tuka se gleda kolku e da bilo proma{uvawa, tuku sekoga{ tie da imaat pravo. golema razlikata vo vidokrugot na ovie disciplini. Kone~no se pra{uvame: Koga astrologijata nema nau~na Kako {to rekovme, vo astronomijata e poznato deka so- potvrda, zo{to tolku mnogu lu|e se zadoeni so nea, pla}aat yvezdijata se mnogu oddale~eni od na{iot planetaren sistem golemi sumi pari za svoite horoskopi i slepo veruvaat vo tie i deka so nego nemaat nikakva direktna vrska. Tie oddale- prikaski? ~enosti se merat so golemini kako {to se “svetlosni godi- Vo ìvotot ~esto ima porazi i obi~no toga{ ~ovek nas- ni”, dodeka vo astrologijata site konstelacii na yvezdite se tojuva vinata za svojot neuspeh nekako da ja opravda ili da ja vo edna ramnina, pa Sonceto duri i gi “dopira” niv. Zatoa prefrli vrz nekoj drug. Kako opravdanie za odredeni propus- tie oddale~enosti se smetaat isklu~ivo vo stepeni (na edna ti se poso~uvaat sudbinata, taka e zapi{ano na yvezdite, po- ista ramnina). Astrologijata ne ja poznava prostornosta na volnite i nepovolnite znaci, aspektite, denovite i mnogu vselenata, kako {to e toa otkrieno vo astronomijata drugi pri~ini. Na horoskopite jasno se gleda zamisleniot prikaz na so- “Glavna pri~ina {to nekoi lu|e se svrtuvaat kon astro- yvezdijata so ~ove~ki i ìvotinski mitolo{ki osobini. Site logijata i kon drugi praznoverija e nedostigot od vnatre{ni tie poteknuvaat od razni mitovi za bogovite i za nivnata sredstva na tie lu|e za re{avawe na serioznite problemi so vlast na neboto, od {to proizleguva deka astrologijata e samo koi se soo~uvaat.”16 prodolènie na starite mitolo{ki religii na starite pa- “Verata vo astrologijata denes e simptom na op{tes- ganski narodi. tveniot i psiholo{kiot nered - seriozen i teòk simptom. Posleden i najgolem problem na astrologijata e prob- ôvekot bara ne{to {to napredokot potfrlil, {to ne us- lemot na avtoritet. Astrolozite nemaat nikakov objektiven peal da mu dade: moèbi toa e tragawe po smisla na ìvotot.”17 avtoritet, za{to temel na astrologijata ne se nitu prirod- No sepak, najgolem problem {to gi tera lu|eto tolku nite zakoni, nitu egzaktnite nauki, tuku anti~kata tradicija. lekomisleno da se frlaat vo pregratkite na astrologijata i Pod poimot anti~ka tradicija gi podrazbirame anti~ki- da gi prifa}aat nejzinite apsurdi, stanuvaj}i marionetki vo te misterii, religiozno-okultnite tolkuvawa na paganskite racete na astrolozite, gubej}i ja pri toa svojata sloboda i sve{tenici koi prvenstveno sluèle za pot~inuvawe na le- kontrola nad svojot um i razum, e nivniot nedostig od ~ista, kovernite i neobrazovanite narodni masi. izvorna, bibliska vera vo vistinskiot Bog po koja ~ovekot Koga }e se slu~i sovetite i predviduvawata na astrolo- tolku mnogu te`nee i ima potreba. ôvek koj ima takva, bib- zite da proma{at, toga{ tie svoite gre{ki gi pokrivaat liska vera, ne im veruva na yvezdite nitu ja prifa}a sudbi- mo{ne mudro: “Sepak, ste imale sre}a, za{to vi se zakanuva- nata {to mu ja opredeluvaat tie, tuku otvoreno i iskreno gi la mnogu pogolema opasnost, no ste se izvlekle blagodarenie priznava svoite gre{ki i hrabro se soo~uva so predizvicite na povolnite polo`bi na planetite.”14 i problemite na ìvotot i istite gi razre{uva so Bo`ja Ili, ako astrologot proma{i, toga{ se slu{a odgovorot pomo{, bez da bara kvazi re{enija od yvezdo~atcite ili od zapi{an u{te pred pove}e iljadi godini na eden star egipet- kvazi prorocite nare~eni astrolozi i od nivnata kvazi nau- ski papirus od pettata dinastija: ka nare~ena astrologija so okultno pagansko poteklo na drev- “Koga ~ove~koto predviduvawe }e proma{i, se vme{ala nite narodi i nivnite religii. bo`jata volja.”15 I taka, nezavisno od toa {to }e se slu~i, astrologijata, Nevrod i Semiramida zaedno so okultizmot, sekoga{ imaat pravo. Astrologot seko- Vaviloncite bile orientalno orientirani ne samo geo- ga{ poga|a, duri i koga prognozite }e mu proma{at. Vo ram- grafski, tuku i religiozno - kon Sonceto. Taka negoviot gla- kite na astrolo{kata arhitektura astrolozite si obezbedile ven osnova~, a i organizator na celiot ovoj potfat, Nevrod, sebesi komoten prostor, {iroki ramki da dejstvuvaat so stanuva osnova~ na site orientalni religii. 626 627 “Nevrod e hrabar ~ovek, so golema sila vo racete... koj Vo anti~kiot period tie aktivnosti bile opfateni vo postepeno svoeto vladeewe go pretvoril vo tiranija, ne gle- “golemiot ritual” na hramskata prostitucija vo magijata.19 daj}i drug na~in da gi odvrati lu|eto od Boga, osven taka {to Za da gi sledi nastanite na teren i site tajni na svoite }e gi dovede vo postojana zavisnost od svojata sopstvena sila. sledbenici, Semiramida izmislila i organizirala ispoved, Toj isto taka tvrdel deka }e mu se odmazdi na Boga, ako Bog uveruvaj}i go narodot deka sve{tenicite imaat vlast da pro{- povtorno re{i svetot da go uni{ti so potop, i zatoa re{il tavaat grevovi.20 da izgradi kula (Vavilonskata kula), premnogu visoka za Lu|eto se pla{ele da ne bide frlena vrz niv crna magi- da ja dosegne vodata, so {to sam }e mu se odmazdi na Boga {to ja, pa morale prinudno s# da priznaat, so {to sve{tenstvoto 17 gi uni{til negovite predci.” so odvrzani race dobivalo uvid vo s# {to pravat nivnite Takov bil duhot na Nevroda koj go pottiknuval da for- privrzanici, kontroliraj}i ja na toj na~in situacijata na mira dvièwe za borba protiv nebesniot Bog - okultizam i terenot i drèj}i go laikatot na uzda. Ottamu idejata za astrologija. Istiot duh go nasleduvaat i onie {to se nao|aat ispoved na uvo vo tradicionalnata hristijanska Crkva, za na vrvot od hierarhiskata skala na okultnite redovi - èd za {to e dosta zboruvano do sega vo knigava.21 vlast, za mo} i za izedna~uvawe so Boga, sli~no na satanata koj Taka Semiramida stanuva primarna li~nost, osobeno po na neboto nastojuval da se izedna~i so Boga. Negovite sve{- smrtta na Nevroda, za koja pi{uva anti~kiot istori~ar Maj- tenici samo }e ja prodolàt taa negova zamisla s# do denes monid, narekuvaj}i go Tamuz. So kultot na Nevroda, kako olicetvorenie na bogot na Be{e kaàno deka, koga Semiramida napravila prequ- Sonceto, tesno povrzan e kultot na boìcata na plodnosta, ba i rodila sin, za da go skrie toa od javnosta, nego go narek- koj poteknuva od negovata èna Semiramida. Vo deloto na Aleksandar Hislop (Alexandar Hislop) “Dva Vavilona” (The la Tamuz, tvrdej}i deka toj e reinkarniran Nevrod, koj ve}e e Two Babilons) od 1916 god. na str. 43 ~itame deka Nevrod e proglasen za bog na Sonceto, a deka taa e bo`ja majka, “bo`ji nare~en “sin, ma` na svojata majka”, so {to taa e vtora od duh vo ~ove~ka majka”, “nebesna kralica”, “majka devica”. Svo- dvete klu~ni li~nosti koi se avtori na celokupniot vavilon- jot sin Tamuz go proglasila za spasitel i nabrgu nasekade moèle da se vidat statui na èna koja vo pregratki drì ski nau~no-verski sistem, pa i na astrologijata. Li~nostite 22 na ovoj tandem se opeani vo mno{tvo legendi i tradicii. male~ko mom~e - bogot na Sonceto. Semiramida vospostavila veruvawe deka lu|eto po smrt- “Prikaznite za Nevroda, Semiramida i Tamuza se ra{i- ta gi zaposednuvaat svoite yvezdi na neboto. Taka astrologi- rile niz cel svet. Basnite stanale popularni vo mitologijata vo osnova e kosmi~ka religija, ~ij{to temel e veruvawe jata. Izmisluvani se bogovi i boìci, site povrzani so ovie vo besmrtnost na du{ata. Od toga{ taa stanuva temel na site tri li~nosti. Tie stanale sveto semejstvo.”23 paganski veruvawa. Zaedno so Nevroda taa ja razvila magija- “Bidej}i Semiramida sebesi se proglasila za boìca, taa ta kako kult tesno povrzan so sve{teni~kiot celibat (neèn- barala da $ se `rtvuvaat bebiwa. Na gradite na bebiwata e stvo). Tie redovi bile “... verski pla{t za da se skrijat pre- vreùvan krst (“T” ili “+”, simbol na Tamuza), a potoa od qubata, bludot, homoseksualnosta, sodomijata (polovo op{te- niv se vadelo srceto. Toa $ se dopa|alo na Semiramida, pa we so ìvotni) i lezbejstvoto. Tokmu ottamu i vodi potek- za vozvrat, taa bi vospostavuvala mir so nivniot bog, Nevrod. loto na rimokatoli~kiot celibat, koj sve{tenicite gi pri- Taa bila olicetvorenie na zloto.”24 kaùva kako izdeleni, vozvi{eni i sveti. Kako i denes, tie Vo tekot na vekovite Semiramida bila oboàvana vo veruvale deka sakramentot (sveta tajna) na svetite redovi kultovite na Atina, boìca na vojnata, Venera ili Afrodi- (celibatot) e pogolem otkolku sakramentot brak, {to e nata, boìca na pohotnosta, na qubovta i seksualnite èlbi, polno nebibliski. Kalu|erkite bile hramski prostitutki, Dijana ili Artemida, boìca na lovot, egipetskata Izis, sluèj}i im na sve{tenicite. Toga{ tie se vikale ‘devici boìca na Mese~inata, vavilonskata I{tar, izraelskata vestalki’, a denes ‘Hristova nevesta’”18. Astarota, hinduskata Isi, rimskata Kibela, meksikanskata

628 629 Koatlik itn. Vo astrologijata nejzinoto mesto e prikaàno “Actekite ~ove~kite `rtvi gi prinesuvale na ovoj naso boèstvoto na Mese~inata.25 ~in: ~etiri sve{tenici, bojadisani so crna boja i oble~eni Od izloèniot materijal jasno se gleda deka astrologija- vo crna obleka, fa}ale mlad ~ovek za race i noze i go kutnu- ta e stara okultna neznaboè~ka religija posvetena na glav- vale na kamen `rtvenik. Petti sve{tenik, vo purpurna oble- nite drevni boèstva: Sonceto, Mese~inata i drugite pet ka, mu go rasekuval so bode` od ostar kamen no` gradniot planeti na na{iot son~ev sistem. Taa e kosmi~ka religija. ko{ i so raka mu go kornel srceto koe potoa go frlal pred nozete na boèstvenata statua. Actekite primenuvale ritu- Drevniot kult na Sonceto alno ~ovekojadstvo; srcata gi jadele sve{tenicite, a trupo- vite, frleni od skalite na piramidite, gi nosele doma ~le- Vo site stari religii vrhovno boèstvo bilo Sonceto, novite na aristokratskite rodovi i gi jadele za vreme na koe lu|eto od pamtivek go posmatrale kako se pojavuva na nesve~enite gozbi.”29 boto i ja osvetluva i ja gree zemjata. Mu se voshituvale na Pri seto toa se veruvalo deka smrtta bila blagoslov, toj ~udesen izvor na energija i izvor na ìvotot, podigaj}i za{to vo taa prigoda tie }e go napu{tat smrtnoto telo i }e go na nivo na boèstvo. stanat duhovi. Ve}e vidovme deka toa e glavno boèstvo na astrologi- “Zabeleàno e deka acte~kite Indijanci vo Centralen jata. Eden od najgolemite poznava~i na ovaa tematika, Albert Meksiko `rtvuvale 20.000 lu|e godi{no bez nitu malku gri- Pajk, mason od trieset i treti stepen (najvisok stepen vo ma- à na sovesta. Bez nikakvo pritesnuvawe, duri i samite `rtvi sonskata hierarhija), za toa kaùva: bi se naredile da mu bidat `rtvuvani na bogot na Sonceto. “Oboàvaweto na Sonceto stanalo osnova na site reli- Actekite veruvale deka krvavite `rtvi se neophodni za{to gii vo minatoto.”26 Sonceto se hranelo so ~ove~ka krv. Najgolem broj vojni so Vo dene{en Jordan postoi grad, koj se vika “Petra” sosednite plemiwa bile vodeni za da se zarobat slednite (Karpa), izdelkan vo kamen, posveten na bogot na sonceto. `rtvi za prinesuvawe.”30 Koga stanuva zbor za konkretnite imiwa na bogot na Sonceto kaj razni narodi, pisatelot prodolùva: “Iljadni- Sli~ni horori {to gi pravele Actekite imame i vo Me- ci godini porano ~ovekot go oboàval Sonceto... prvobitno sopotamija, Palestina (nekoga{en Hanan), vo stara Vaviloni- gledale vo nebesniot svod, vo nevidliviot bog... i go personi- ja, Sumer, i re~isi kaj site narodi koi revnosno go oboàvale fikuvale kako Brama, Amon, Oziris, Val, Adonis, Malkart, “bogot na Sonceto”. Za àl, toa ne e rabota samo na minato- Mitra i Apolon. Kri{na vo hinduizmot e bog-Sonce”27, to. S# u{te, i denes, vo 21 vek, na istiot toj “bog” mu se pri- [ama{, Tamuz, Kvecalkoatl itn. nesuvaat i se jadat ~ove~ki `rtvi pri ritualnata crna magi- Poradi toa, site paganski religii imaat golemi me|useb- ja na satanistite - satanizmot - koj e posveten na istiot bog ni sli~nosti, taka {to, ako gi poznavame tie rituali kaj eden na Sonceto, na vrhovnoto kosmi~ko boèstvo koe tie go vi- narod, toa }e ni pomogne da gi nadopolnime soznanijata za kaat Satana. ritualite kaj drugite narodi. Za pri~inata za oboàvawe na Sonceto ve}e navedeni- Blagodarenie na otkritijata na {panskite osvojuva~i vo ot pisatel kaùva: zemjata na Maite, na Actekite i drugite amerikanski Indi- “Sonceto e dreven simbol na boèstvenata sila koja dava janci, sme dobile podetalni soznanija za kultot na Sonceto, ìvot. Toa bilo negova manifestacija i vidliva pojava.”31 za bogot Kvecalkoatl i za negovite rituali. O~igledno e deka Vsu{nost, Sonceto ne e slaveno kako realen objekt na toa bila krvava i svirepa religija. oboàvawe, tuku kako simbol na nekogo koj e pretstaven so “Nejziniot ritual, svirep i krvoèden, goltal bezbroj- nego. Toa go razbrale samo upatenite vo drevnite misterii. ni ~ove~ki `rtvi: maì, èni, pa duri i deca, ne isklu~u- Sekako, vo narodot toj fakt ne bil poznat, kako i den-denes vaj}i i doen~iwa.”28 {to e slu~aj so pove}eto lu|e. Koj stoi zad nego?

630 631 Za anti~kite misterii Anti~kite misterii poseduvaat dva na~ina na oboàvawe na eden ist bog, eden za {irokata javnost, a drug samo za “pos- Vo sekoja od anti~kite religii, posveteni na Sonceto, vetenite” i za “prosvetlenite” majstori - za sve{tenicite. se zabeleùvaat zaedni~ki elementi - misterii, sistem na Obi~niot “profan” narod, koj ne e upaten, i poniskite skrieni, simboli~ki poraki. Tie bile prisutni vo site ver- redovi, za toa nemaat poim. Toa zna~i deka astrologijata, sko-okultni pravci, pa i vo astrologijata, koja e nivna zaed- koja e poznata vo narodot, e samo popularnata strana na ne{to ni~ka osnova. Nivnata terminologija e komplikuvana i mis- {to se krie od javnosta, se krie nejzinata vistinska tajna {to tificirana, nametnata so mno{tvo tainstveni izrazi, {i- ja poznavaat samo vrvnite majstori koi, prirodno, nikako ne fri i simboli. sakaat da ja otkrijat pred javnosta. “Sekoj od paganskite bogovi... pokraj javnoto i otvoreno “Onie {to gi razbiraat tie tajni bile zakolnati na stro- ~estvuvawe, doìvuval i tajno oboàvawe samo od odbrani, ga tainstvenost.”34 Prekr{uvaweto na zakletvata naj~esto ja po pat na prigotveni ceremonii nare~eni inicijacii. Tie taj- pla}ale so ìvotot. Toa e pri~inata zo{to na narodot ne mu ni oboàvawa se narekuvani misterii” - izjavuvaat najgolemi- 32 e poznato vistinskoto lice na astrologijata. te majstori (33. stepen) na anti~kite misterii - masonite. “Onie {to poseduvaat znaewe za tajnite tvrdat deka ima- Eden drug golem majstor na masonerijata (isto taka od 33. ste- at odgovor za site problemi na ~ove{tvoto”, ne samo za stari- pen, koj e najvisok vo {kotskiot red), Meinli P. Hol, pi- ot anti~ki period, tuku i za dene{niot.35 {uva za tainstvenosta na misteriite kako “tajni dru{tva koi Navodno ovie misterii bile korisni za celoto ~ove{- gi drèle svoite inicijati pod neproyiren prevez na tajna i tvo i mu nudele re{enie za site problemi. Tokmu zatoa i se odmazduvale so smrt za predavstvoto na svoite sveti veru- astrologijata e tolku popularna, za{to nudi seopfaten sis- vawa.” tem za re{avawe na site problemi - qubovni, delovni, politi- Misteriite bile simboli koi tajnite poraki gi kriele ~ki, ekonomski, pa i voeni. Zatoa, kako i site stari miste- od laicite: “Znaeweto za anti~kite misterii nikoga{ ne im rii, i taa treba da gi kontrolira site podra~ja na ~ove~ki- bilo otkrieno na laicite, osven so pomo{ na simboli... za ot ìvot. da se skrijat ‘svetite’ vistini od neposvetenite i da im se Od druga strana, ovie tajni bile svirepo i qubomorno ponudi jazik na onie koi se kvalifikuvani da go razberat.”33 ~uvani za da ne pronikne vo niv nekoj od strana, koj ne go Kako izgledale tie simboli? Edna od klu~nite li~nosti po~ituva sistemot. Bidej}i astrologijata ima misti~no potek- na dvièweto Wu ejx (New Age), koja dlaboko navlegla vo tie lo, za nea vaàt istite pravila - taa za javnosta ima edno lice, misterii, i golem medium, Alis Bejli, kaùva: a vo tajnosta drugo - nepoznato, nametnato so prevez na dlabo- “Ovie anti~ki misterii bile... skrieni vo brojki, vo ka misterija. rituali, vo zborovi i vo simboli; tie prekrivaat tajna.” Nejzinite u~iteli znaele deka nivnata “vistina” mnozi- Za da ne se otkrijat taka lesno, ovie misterii bile skri- na ne bi ja prifatile, pa re{ile po sekoja cena gri`livo i eni edna vo druga skalesto (sli~no na kompjuterskite direk- strogo da ja skrijat so prevez na dlaboka tajna. Tie morale toriumi). Masonskiot pisatel, Karl Klodi, dobar poznava~ da krijat ne{to {to ne sakale da se doznae, {to bi moèlo na ovie tajni, pojasnuva: da gi diskreditira vo o~ite na narodot. Poradi toa re{ile “Ako ja skr{ite nadvore{nata lu{pa, }e naidete na da sozdadat popularna religija so koja }e gi privle~at ma- zna~ewe, ako go probiete i toa zna~ewe, }e naidete na novo site i }e mu go plaknat mozokot na narodot, }e manipuliraat zna~ewe pod nego, a ako kopate dovolno dlaboko, moète da so nego, }e go dràt vo zabluda i strav i nepre~eno }e go najdete i treto, ~etvrto - i koj moè da kaè kolku zna~ewa i molzat. ]e izmislat la`na religija polna so tajni i misterii u~ewa?” Samo adeptite moàt da go razberat zna~eweto na vo koi ne }e moè da pronikne nikoj osven niv. simbolite. Vo re~nikot adeptot e definiran kako nekoj koj e ekspert.

632 633 Sonceto, silen instrument vo racete na sve{- nivna polza i Sonceto nema da se pojavi, }e is~ezne. Za da tenstvoto da go drì narodot vo zabluda i gi skrijat svoite izmami od lu|eto, sve{tenicite priredu- strav vale veli~estveni ceremonii na koi na poseben na~in se oboàvalo Sonceto vo ogromni hramovi nasekade izgradeni Bidej}i Sonceto e eden od najprivle~nite i najva`nite vo negova ~est, o~ekuvaj}i narodot da im pla}a za tie ras- elementi vo prirodata i vo sekojdnevniot ìvot, toa bilo ko{ni, sve~eni slu`bi koi go plenele umot i ~uvstvata i od najpogodno da se povrze so nekakvo boèstvo, da se prikaè koi zastanuval zdivot.38 kako bog, ili kako manifestacija ili emanacija na nekakov “Za da gi prikaàt svoite rituali vo {to popovolna bog koj stoi zad nego. Toa dobro go sfatile starite majstori, svetlina, adeptite sekoga{ tvrdele deka Sonceto gi po~ituva adeptite, u~itelite, “posvetenite”, sve{tenicite, i zatoa svoite sve{tenici, i deka i lu|eto treba da gi po~ituvaat kako temel na svojata la`na religija go zele tokmu nego, tokmu niv, za{to im se potrebni.”39 Sonceto - koe stanalo temel na site drevni, anti~ki religii. Gledame deka kultot na Sonceto vsu{nost e samo privle~- Sonceto se ra|a (izgreva) i umira (zao|a) sekoj den i se na maska koja }e gi pottikne {irokite masi da prifatat ne{- vra}a na po~etokot na sekoja godina. Na adeptite }e im bide to {to ne bi prifatile koga bi ja znaele vistinskata zad- mnogu lesno na lu|eto da im objasnat deka samo ne{to {to e nina. [to se krie tuka? Koi se tajnite celi na ovie misterii pogolemo od ~ove{tvoto, samo bog, ima mo} po smrtta da se i na nivnite zastapnici, me|u koi se i astrolozite? Koj stoi vrati vo ìvot i }e gi u~at da se molat na toj bog, za{to, zad seto toa? ako ne mu se molat, toj moè da re{i da ne se vrati.36 Eden golem majstor kaùva: “Tie se nevidlivi sili vo Sve{tenicite go uveruvale narodot deka Sonceto se dvi- zadninata na zemnite tronovi, a lu|eto ne se ni{to drugo os- ì ne mehani~ki, tuku dobrovolno, {to moè i da ne go praven marionetki koi igraat dodeka drugi upravuvaat so kon- vi toa. I zatoa trebalo postojano da go molat za da ne nasta- cite. Nie gi gledame igra~ite, no nadmo}niot um, koj gi re- pi katastrofa, bidej}i celokupniot ìvot i opstanok zavi- ìra, gi naso~uva i gi drì vo raka aktivnostite, ostanuva si od nego. skrien so maska na mol~ewe.”40 “Za da ja so~uvaat svojata mo}, adeptite im propovedale Zna~i, naslednicite na ovie drevni tajni znaewa gi na lu|eto deka, ako ne gi ispolnuvaat nivnite èlbi, tie mo- vle~at koncite na svetskata scena i lu|eto gi pravat “mari- àt da storat Sonceto da ne se vrati. Bidej}i merewata im onetki koi igraat”. A edna od glavnite tehniki im e astro- stanuvale s# poprecizni, tie moèle duri da predvidat i nego- logijata. Spored toa, podaleku od nea. Zo{to da bidete ne~ija vo zatemnuvawe, to~en den i vreme koga Mese~inata }e se marionetka? najde me|u Sonceto i Zemjata, {to bi predizvikalo ‘is~eznuvawe’ na Sonceto. Toga{ bi gi uveruvale lu|eto deka tie Za kruèweto okolu oltarot i okolu crkvata se vinovni za toa ‘is~eznuvawe’”.37 Taka se objasnuva zo{to sekoga{, vo site narodi i veko- “Drevniot ~ovek kruèl okolu oltarot na koj plamtel vi, tokmu sve{tenicite se zanimavale so matematika, fizi- ogan, negoviot bog... Kruèweto stanalo del na site religi- ka, astronomija i so site vrvni nauki, nedostapni za drugite ozni obi~ai.”41 lu|e. Svoite soznanija tie $ gi pripi{uvale na svojata vrs- Ovde leì potekloto na site obredi i aktivnosti koi ka “so bogovite”, {to sekoga{ im davalo silno vlijanie i se odvivaat vo krug: ve{terskiot pir i igrite okolu ogan, ubedlivost. kruèwata okolu crkvite vo procesiite, kruèwata vo magis- Me|utoa, ne samo {to stanuvalo zbor za vlast i vlijanie, kite rituali, narodnite ora itn. Site ovie rituali vo sebe tuku i za materijalna korist: Na narodot mu objasnuvale deka nosat prikaz za veruvaweto vo bogot na Sonceto. Istiot toj mora postojano da im dava izdr{ka, danok, za{to, vo spro- magiski ritual na Sonceto go prifatile i negovite zastap- tivno, tie, adeptite, sve{tenicite, nema da posreduvaat vo nici - masonite.

634 635 “Ovaa praktika, nare~ena ‘kruèwe’, poteknuva od damni- Kade da gi smestime vo Biblijata crkovnite rituali na na i postoela me|u Rimjanite, Semitite, Hindusite i drugite tradicionalnata Crkva povrzani so procesiite i so kruè- narodi. Se smetalo deka toa e ritual na pro~istuvawe, se veru- weto okolu crkvata i vo crkvata? “Bez somnenie, ova kruè- valo deka Sonceto patuva okolu Zemjata. Koga kruèle okolu we, ovoj ritual e povrzan so doktrinata (na anti~kiot svet) oltarot, sve{tenicite go imitirale dvièweto na Sonceto.”42 ~ija{to su{tina e oboàvawe na Sonceto.”44 “Bez somnenie, ova kruèwe, ovoj ritual e povrzan so dok- Da, antikata ima svoi misterii, nare~eni “anti~ki mis- trinata ~ija{to su{tina e oboàvawe na Sonceto.”43 terii”, so ~ija pomo{ nejzinoto sve{tenstvo se izdignuva nad obi~niot narod. No, i tradicionalnata Crkva ima svoja mis- Anti~kite misterii vizavi misteriite na tika i svoi misterii, t.n. sedum “sveti tajni”, “sveti otajs- tradicionalnata hristijanska Crkva tva”, “sakramenti”: kr{tavawe, miropomazanie, pri~estuvawe (evharistija), pokajanie (ispoved), sve{tenstvo, brak i ele- Ve}e e objasneto deka pod poimot anti~ka tradicija gi osve{tenie. Me|utoa, vo Biblijata nikade ovie ne{ta ne se podrazbirame anti~kite misterii, religiozno-okultnite narekuvaat “sveti tajni”. Zo{to toga{ Crkvata gi narekuva tolkuvawa na paganskite sve{tenici koi prvenstveno sluèle tajni? - Sekako, ne bez pri~ina! Taa “golema i dlaboka taj- za pot~inuvawe na lekovernite i neobrazovanite narodni na” so koja{to, na primer, gospodin Milin ja obviva ve~erata masi. Gospodova i za koja veli deka e tajna “podlaboka od sekoja dla- Generalno kaàno, nie ne bi pogre{ile ako vo site nabo~ina, podlaboka i od vselenskoto prostranstvo, pred koe {i dosega{ni i idni tekstovi, vo site naslovi i podnaslovi, na{iot razum stoi za~uden i zbunet”, i site “sedum sveti namesto zborovite “adepti”, “anti~ki majstori”, “anti~ki tajni” {to gi izmislija, kako i tajnata na mitarstvata, ~isti- u~iteli”, “anti~ko sve{tenstvo” ili “anti~ki sve{tenici”, li{teto, pekolot itn., na sve{tenicite im ovozmoùvaat da gi stavime zborovite “hristijanski sve{tenici”; nema mnogu se izdignat nad vernicite. Kako {to rekovme, toa se tajni da zgre{ime ako zborovite “pagansko sve{tenstvo” i “pagan- {to im se poznati i {to se privilegija samo na sve{tenicite, ska nauka” gi zamenime so zborovite “hristijansko sve{ten- vo koi ne treba i ne smeat da navleguvaat laicite, za{to toa stvo” i so “hristijanska nauka”, ili ako zborovite “anti~ki ne e nivna rabota. Toa e srodna ideja so idejata na francuski- kultovi” i “anti~ki misterii” gi zamenime so zborovite ot filozof @an @ak Ruso: “Malcinstvoto znae {to e dobro “hristijanski kultovi” i so “hristijanski sveti tajni (mis- za narodot i toa mora da mu gi nametne svoite idei na mnozin- terii)”, za{to me|u ednite i drugite postoi ogromna sli~nost stvoto, na ~ove{tvoto, za negovo dobro.” i soodvetstvo i dvete imaat ednakva su{tina - su{tinata na Da povtorime del od ona {to be{e kaàno za ve~erata teologijata i praktikata na tradicionalnata hristijanska Gospodova: “So ~udesnoto dostoinstvo na sve{tenicite, vo Crkva e ednakva so su{tinata na teologijata i praktikata na nivnite race se ovoplotuva Bo`jiot Sin kako vo utrobata na antikata. blagoslovenata Devica Marija. Gledajte ja mo}ta na sve{- Da go ilustrirame ova vo kusi crti, navistina samo vo tenikot! Sve{teni~kiot jazik go sozdava Boga od zalak leb - kusi crti, za{to za ova {to }e go kaème podolu ve}e op{ir- toa e pove}e od sozdavaweto na svetot.”45 no e zboruvano vo knigava spored potrebite na drugi mesta i Kakva mo} i kakva misterija na sve{tenikot! So zborovi ne sakame premnogu da se povtoruvame, no kontekstot bara i “go sozdava Boga od zalak leb!” Se ~ini deka ni paganskite ovde da kaème ne{to za toa. sve{tenici od antikata ne raspolagale so takva mo} da gi soz- Da po~neme so celibatot. Toj kaj Katoli~kata crkva vodi davaat svoite izmisleni bogovi, kako {to moè eden sve{- poteklo od Semiramida, od stariot paganizam. Zloupotre- tenik od tradicionalnata hristijanska Crkva so svojot “sve{- bite vo vrska so celibatot se evidentni kaj dvete strani. Ver- teni~i jazik da go sozdava Boga od zalak leb”! ôvek-sve{- skata prostitucija e prisutna i kaj ednite i kaj drugite, samo tenik vo sekoe vreme go sozdava i presozdava Hrista Boga od vo razli~en vid. obi~en leb i vino! Pa nie so pravo se pra{uvame: ~ija slu`ba

636 637 gi kontroliraat svoite sve{tenici, nitu da ja proveruvaat e pomisti~na i pomisteriozna - onaa na anti~kite, ili na i da ja tolkuvaat nivnata nauka {to im ja nametnuvaat. Tie hristijanskite sve{tenici? Koi misterii se pogolemi, poso celosna doverba prifa}aat s# {to }e kaè, i onaka kako tainstveni i ponedoseglivi za obi~nite vernici - paganskite {to }e kaè sve{tenikot, za{to toj “znae” s#! ili hristijanskite? Sekako, svetite tajni na tradicionalna- @edta za takva privilegija, vlast i dominacija nad ver- ta hristijanska Crkva se pogolemi i pomisteriozni od site nicite, za takov povlasten status, vo ista mera e prisutna i anti~ki tajni i misterii, za{to istite poteknuvaat od niv. kaj ednoto i kaj drugoto sve{tenstvo, i vo taa nasoka postoi Ispovedta na vernikot pred sve{tenik, vidovme, isto apsoluten kontinuitet. Na~inot, metodite i pati{tata so taka poteknuva od drevniot paganizam i e prisutna i vo tradi- ~ija pomo{ se postignuva toa se napolno soodvetni. cionalnata Crkva. Taa e odli~en na~in sve{tenstvoto od pr- I ednite i drugite imaat svoi izmisleni bogovi i svet- va raka da dobiva izvorni informacii od vernicite za da ci so ~ija pomo{ gi kontroliraat i zemjata i neboto i lai- ima apsoluten uvid vo celokupnoto ìveewe na laikatot, uvid katot go dràt na ni{an. vo site nastani {to se slu~uvaat i efikasno da go nadgledu- Paganskite sve{tenici posreduvaat za vernicite i se va raspoloènieto na narodot, celosno da go kontrolira zazemaat za niv pred paganskite bogovi, go molat vrhovniot terenot i bazata i situacijata da ja drì vo race. bog, bogot na Sonceto, Ozirisa..., sekoe utro da go zapaluva No ne samo toa - ispovedta im dava mo`nost na sve{te- Sonceto za da ne se ugasne ìvotot na zemjata, i “uspevaat” vo nicite da navlezat i vo vnatre{niot svet na svoite verni- toa, za{to boèm se negovi “izbranici” i “polnomo{nici”. ci, vo svetot na nivnite misli i tajni i da ja kontroliraat I hristijanskite sve{tenici posreduvaat pred Boga za nivnata psiha, da go kontroliraat ~ove~koto mislewe i odne- vernicite kako ispovednici. Tie i na neboto pratile pleja- suvawe, so {to na vernicite im go odzemaat najgolemoto boda ~ove~ki posrednici, svetci, za da go “smilosaat” semilos- gatstvo so koe Bog go nadaril ~ovekot - pravoto na slobodno tiviot bibliski Bog i Spasitel Isus Hristos, pokraj ~ie- i nekontrolirano mislewe. Ako vernikot-gre{nik ne se is- {to ramo postavile i “semilostiva spasitelka” i “nebesna povedi pred sve{tenik i ako sve{tenikot ne mu gi prosti kralica” (Bogorodica), za da go “smekne” srceto na svojot Sin grevovite i ne go razre{i od niv, toj ostanuva gre{nik i gubi da im se smiluva na gre{nicite. Taka spasenieto, koe e di- pravo na spasenie. Zna~i, i paganskiot i hristijanskiot sve{- rekten besplaten dar od Boga, go napravile zavisno od sebe tenik, imaat vlast da pro{tavaat grevovi i da gi razre{uvaat i od iljadnici drugi posrednici. gre{nicite od niv, bez {to tie nemaat spasenie. I ednite i drugite sve{tenici se majstori za sozdavawe Raslojuvaweto me|u sve{tenstvoto i laikatot (vernici- i za razre{uvawe na misteriozni misterii, no hristijanskite te) ednakvo e prisutno i zastapeno i kaj drevniot paganizam sve{tenici vo toa gi nadminale svoite kolegi od paganstvo- i vo tradicionalnata hristijanska Crkva. Sve{tenstvoto i to. kaj ednite i kaj drugite e na bezbroj skalila povisoko od neu- Da gi uslo`nime, si rekle, Hristovite zborovi koi se patenite vernici. Sve{tenstvoto i vernicite se dve razli~ni premnogu ednostavni i razbirlivi i za najobi~niot ~ovek koj kategorii me|u koi postoi ogromna distanca vo sekoj pogled. moè i bez na{a pomo{ da gi sfati; da ja mistificirame Ednite znaat s#, drugite ne znaat, ednite se “privilegirani”, negovata nauka koja }e moème samo nie da ja tolkuvame na “odbrani”, “sveti” i upateni vo site tajni, a na drugite toa na~in {to ni odgovara nam; da napravime od Bo`jeto evan- ne im e dostapno; ednite se tuka da mislat za drugite i da gelie misterija nesfatliva, nerazbirliva i nedosegliva za kaùvaat {to treba da pravat drugite, a drugite se tuka ne narodot koja }e moème samo nie da ja razre{uvame, pak na da mislat, tuku samo da izvr{uvaat {to }e im se kaè. na~in {to ni odgovara nam. Kolku pogolema, pozamrsena i Zna~i, laicite se tuka samo da slu{aat, a ne i da mis- podlaboka misterija, tolku pogolema distanca me|u nas i ver- lat, za{to sve{tenicite mislat za niv. Tie znaat {to e do- nicite, pogolema svetost, vozvi{enost, vlast i po~it, popo- bro za nivnoto spasenie. Vernicite ne moàt i ne smeat da

638 639 se obi~ni, gre{ni i smrtni lu|e, koi vo ista mera zavisat volna pozicija i podobar status za nas, {iroki ramki i pros- od Boga za svoeto spasenie kako i vie. tor za samostojno dejstvuvawe i odvrzani race za manipulacija i dominacija. Takanare~enite zmiski kralevi bile osnova~i na {ko- Za krstot - za negovite izvori i koreni lite na misteriite, pa spored toa i vrhovni sve{tenici, pon- êsto kako prikaz i simbol na bogot na Sonceto se ko- tifeksi. Poradi toa, sekoj od niv e smetan za olicetvore- ristel i krstot, koj bil simbol na oboàvatelite na Sonce- nie na bogot na Sonceto i oboàvan kako bog. to mnogu vekovi pred da se pojavi hristijanstvoto. Eden od Ottamu poteknuva idejata na rimskiot biskup i papa negovite najstari simboli bil kukastiot krst. So tekot na kako vrhoven sve{tenik, pontifeks, i kako zamenik na Bo`- vremeto toj vo magijata na isto~nite narodi }e ja prikaùva jiot Sin, kako Hristov namesnik, kako “bog” na zemjata, koj dobrata ili lo{ata sila, zavisno od nasokata na kuki~kite. ima vrhovna duhovna vlast, no koj naskoro }e se dobere i do Be{e kaàno deka Semiramida sebesi se proglasila za svetovnata vlast {to ja imal nekoga{, koj gi drì vo svoi boìca koja barala da $ se `rtvuvaat bebiwa. Na gradite na race klu~evite od misteriite povrzani so ~istili{teto i pe- bebiwata e vreùvan krst (“T” ili “+”, simbol na Tamuza), a kolot, odnosno klu~evite na spasenieto, i vo s# ima posle- potoa od niv se vadelo srceto. Toa $ se dopa|alo na Semira- den zbor. Za ova e dosta zboruvano, a i }e se zboruva u{te na mida, pa za vozvrat, taa bi vospostavuvala mir so nivniot bog, drugi mesta vo knigava. Nevrod. Taa bila olicetvorenie na zloto. Da zaklu~ime! Tradicionalnata hristijanska Crkva, so Zna~i, prv prette~a na krstot bila bukvata T (tau), od svoite t.n. sakramenti ili sveti tajni (misterii) ja prodol- koja }e proizlezat razli~ni oblici u{te od ranoto vavilon- ùva tradicijata na drevnite vavilonski vraàri i astro- sko carstvo po zasluga na Semiramida, kako znak na nejzini- lozi. Nejzinite sveti tajni se prodolènie i verna kopija ot sin Tamuz. Taka nastanuvaat razni oblici na krstovi, koi na anti~kite misterii posveteni na Lucifera kako bog koj site so red imaat magisko-kulten karakter. stoi direktno zad tandemot na sonceto i zmijata kako sim- So tekot na vremeto site ovie okultni elementi vlegu- boli na site stari paganski religii ili, tradicionalnata vaat i vo hristijanstvoto vo vid na “sveti krstovi”, osobeno hristijanska Crkva e izdanok od korenite na anti~kiot pa- vo vremeto na carot Konstantin (navodno vo negovo vreme ganizam, za{to re~isi seta nejzina teologija i site nejzini sveta Elena go prona{la Hristoviot krst vo Erusalim i go obi~ai, predanija i idoli se paganski. prenela vo Carigrad) koj bil oboàvatel na bogot na Sonce- No, dragi moi, Noviot zavet ne poznava takva razlika, to pa, spored toa, i zastapnik na ovie magisko-okultni zna- distanca i raslojuvawe me|u sve{tenicite i vernicite-laici. Vo negovo vreme i se zabeleùva masovno voveduvawe na ci. Vo Noviot zavet site sme sve{tenici pred Boga, so ed- krstovite sekade niz carstvoto: na {titovite, znamiwata, nakvi pozicii, mo`nosti, prava, privilegii i prednosti i, {lemovite, crkvite itn. Celoto negovo carstvo go dobiva vo op{ta smisla, site nie vo ista mera gi poznavame ed- ovoj znak kako svoe obele`je. Hristijanite od toga{ go pri- nostavnite bibliski vistini, za{to sekoj vernik ima mo`- fa}aat krstot kako misti~en znak so toa {to }e napravat nost vo svoi race da ima Bo`ja re~, Biblija, so ~ija pomo{ za{titen znak na sebesi - }e se prekrstat. moè da go kontrolira svojot sve{tenik. êsto se kaùva “~esen krst” - se misli na misti~niot Vo Biblijata nema nikakva posebna “sveta tajna” koja e znak koj }e go za{titi ~ovekot od lo{ite sili, {to bilo pri- privilegija samo na sve{tenikot. Apostol Pavle site nas n# sutno vo magijata i vo paganskite religii. No se zaborava ona povikuva: “Skapo ste plateni, i zatoa ne stanuvajte imrobo- {to go storil Isus na krstot - deka prinel `rtva za spase- vi na lu|eto”, ne robuvajte mu nikomu, pa ni na sve{tenicite nie na lu|eto (1. Korin}anite 7,23). Ne dozvoluvajte mu nikomu da mani- Iako krstot se smeta za originalen hristijanski simbol, pulira so vas. Va{eto spasenie e premnogu skapo, veliPav- toj vsu{nost bil znak na starite Haldei pri prinesuvaweto le, i ne stavajte go vo nivni race, za{to i tie, sve{tenicite, na prvorodenoto dete na `rtva na bogot na Sonceto.46

640 641 godini za nas li~no. Toa e pra{awe na srceto, a ne nadvo- Po~nuvaj}i od Semiramida, so vekovi bile `rtvuvani re{na forma. Rezultatite na vistinskata vera vo Isusa Hris- male~ki bebiwa, taka {to im se pravel rez na gradite vo vid ta prirodno }e se vidat vo `rtvata na eden vistinski hristi- na krst i im se vadelo srceto. Toa bila `rtva koja trebalo da go smilosa bogot na Sonceto i da $ donese ìvot na nacijata. janin, {to ne moè da gi zameni nikakov predmet, amajlija, O~igledno e deka krstot u{te od svojot po~etok e povr- ukras ili nadvore{en znak. Pri~ina zo{to krstot denes zan so najbrutalen masakr. Tokmu na toj instrument na zloto masovno se nosi, od edna strana e moda, a od druga, logikata bil raspnat i Gospod Isus Hristos. Toa bil sistem - prine- na formalizmot, veruvaweto deka toa e vistinski znak na suvawe na lu|e na `rtva na bogot na Sonceto vo kogo veru- verata. Toj oblik na religioznost apostol Pavle go narekuvale i Rimjanite. Me|utoa, Hristos go pobedil toj “bog” va “izgled na pobo`nost”, no bez vistinska sila (2. Timoteja (vsu{nost |avolot) so negovoto oru`je. Umiraj}i na krst, 3,5). Spasitelot go razotkril seto zlo i seta rasipanost na satanata, koj stoel zad ova i zad site drugi krvoprolevawa vo isto- Odnosot na hristijaninot kon astrologijata rijata. Zatoa hristijanite ne bi trebalo premnogu da go veli- ~aat samiot predmet koj satanata go upotrebil protiv na{iot Vidovme deka astrologijata ne e nauka, tuku religija so Spasitel. drevno pagansko poteklo, koja so silen zamav so zastra{u- Krstot kako predmet e sredstvo so koe e ubien Isus. Toj va~ki razmeri go osvojuva svetot, pri {to sme soo~eni so naj- moè da sluì samo kako simbol na Hristovata pobeda, no golemo budewe na paganizmot do sega vo istorijata. Dali vo nikoj slu~aj ne kako amajlija koja se nosi za da n# za{titi od zloto so nekoja svoja vol{ebna mo}, za{to toj vo sebe hristijanstvoto e nemo}no pa poleka se povlekuva pred ne- voop{to nema takva mo}. govata nezapirliva navala i invazija? Da! Dali e vo pra{awe Koga stanuva zbor za “~esniot krst”, vo spisite na apos- kompromis me|u tie dve religii? Da! Dali tie moèbi imaat tolite i vo zborovite na Isusa Hrista toj ima napolno poi- zaedni~ko poteklo? Da! - Odgovorot na site tri pra{awa e nakvo zna~ewe. Vo svoite povici da go nosime svojot krst to~en, tripati, kategori~no - Da! Zo{to? Zatoa {to, od mis- (Matej 10,38; 16,24), Isus simboli~ki ja opi{uva samopo`rt- teriite {to gi prou~ivme, vidovme deka dene{noto hristi- vuvanosta, samopregorot. Apostolite pod zborot krst podraz- janstvo, takvo kakvo {to e, i religiite na drevniot pagani- biraat i zboruvaat za Hristovata `rtva (1. Korin}anite 2,2), zam, se dve sestri blizna~ki so zaedni~ki koreni nadvor od kako i za planot na spasenieto preku Hrista (1. Korin}anite Biblijata i daleku od Boga! 1,18; Galatite 6,14; Filipjanite 3,18; Kolo{anite 1,20). Definitivno, astrologijata nema vrska so Boga i, neza- Vo narodot obi~no se veli: “Bega kako |avol od krstot!” visno od toa kolku nejzinite zastapnici se iskreni i uvere- No toa ne e vistina. Krstot go izmislil li~no |avolot, pa ni vo svojata teorija, tie u~at laga, za{to zad nivnata “nau- zatoa toj ne se pla{i od nego, nasproti op{toto mislewe na ka”, zad astrologijata, zad yvezdite, zad Zodijak, zad planetar- narodot. Toa e zabluda so koja neprijatelot uspe{no mami nite bogovi stoi |avolot, koj e “tatko na lagata” i koj so taa mnogu hristijani. Koga go nosime krstot kako ~udotvoren laga, zaedno so svoite demoni, opiva milioni lu|e niz cel svet. predmet, iako mislime deka so toa ja pokaùvame svojata vera Bog jasno i celosno gi razotkriva lagite i namerite na vo Hrista, nie vsu{nost go priznavame ne vistinskiot, tuku satanata i demonite na site podra~ja, pa i na podra~jeto na la`niot bog na Sonceto - satanata. Zatoa, ne vi prepora~u- astrologijata. Vo Biblijata ima mnogu tekstovi vo koi Bog vame da go nosite negoviot znak. Krstot sluì samo kako sim- zboruva za astrologijata i za nejzinite pretstavnici. Ovde bol na Hristovata smrt, bez nikakva vol{ebna mo} vo sebe. bi iznele nekolku od niv. Koga se zboruva za Vavilon i za Hristoviot krst, odnosno negovata `rtva, nie ja prizna- negovite “yvezdo~atci” ili astrolozi, kaàno e: vame ne taka {to }e go nosime toj predmet na sebe, tuku taka “Te izmorija tvoite mnogubrojni sovetnici. Neka stanat {to }e go prifatime ona {to Toj go storil na nego pred 2.000 samo da te spasat onie koi gi premeruvaat nebesata, koi gi

642 643 nabquduvaat yvezdite i koi sekoj mesec prore~uvaat {to }e Literatura: te snajde. Ete, tie }e bidat kako pleva, ogan }e gi izgori. Ni samite sebe ne }e se izbavat od silata na plamenot. Ne }e osta- * Materijalot za ovoj naslov vo golema mera e prezemen od knigata ne ni àr~e za da se ogree nekoj, ni ogni{te, da posedi pokraj “Astrologija i Novo doba”, Dragan Mirkovi}, Preporod- Beograd, nego” (Isaija 47,13.14). - Stra{na sudbina za astrolozite, zar 1999. Materijalot e preraboten, dopolnet i soobrazen so potrebite i celta na knigava. ne? “Tie }e bidat kako pleva, ogan }e gi izgori!” 1. Maja Lon~ari}, Zvijezde govore - Astrologija, Bjelovar 1986,str. 24. Ponatamu: “Da ne se rasipete pa da ne si napravite za 2. @an Luj Bro - Jean Louis Brau, Re~nik astrologije Larousse, Mandala sebe nekakov delkan lik, kip so ma{ko ili ènsko obli~je... Press, Beograd, 1991., str. 107. i da ne se zavede{, koga }e gi podigne{ svoite o~i kon nebo- 3. Haxi-Baki}, “Veliki Nostradamusov horoskop”, IP “Kwiga”, Beo to, pa gi vidi{ sonceto, mese~inata i yvezdite - seta nebes- grad, peto izdawe, str. 126. na vojska - pa da im se klawa{ i da im iskaùva{ po~ituva- 4. Isto, str. 137. we. Tvojot Gospod - Bog, im gi dade nim na site narodi, sekade 5. Marija Lon~ari}, “Zvijezde govore - Astrologija”, Ni{ro, “Prosvjeta” pod neboto” (5. Mojseeva 4,16.19). Bjelovar, “Iros” Sesvete, Bjelovar 1986., str. 19. Bog bil protiv oboàvaweto na drevnite paganski plane- 6. S.H. Hooke, Babylonian and Assyrian Religion, London, 1953, str. 93. tarni bogovi. Ne samo {to taa religija bila zabraneta, tuku 7. âsopis Telegraf, NIP Telegrafprint, br. 37, od 01 fevruari 1995, site privrzanici na tie kultovi, zaedno so vraàlcite i ga- poseben dodatok, str. 31. 8. @an-Luj Bro, Re~nik astrologije Larus, str. 137. talcite, se strogo osudeni: 9. Isto, str. 126. “Ako nekoj im se obrati na povikuva~i na duhovi i na 10. Isto, str. 126. vraàlci, za da odi bludno po niv, jas }e se svrtam protiv 11. Isto, str. 137. takviot ~ovek i }e go istrebam od negoviot narod ... ma` ili 12. Michael Van Buskirk; “Astrology: Revival in the Cosmic Garden”, Costa Mesa, èna, koi me|u vas }e stanat povikuva~i na duhovi na mrtvi CA: Caris, 1976, str. 9. ili }e vraàat, neka bidat kazneti so smrt; neka bidat ka- 13. âsopis Telegraf, str. 34. menuvani, a nivnata krv neka padne na niv” (3. Mojs. 20,6.27). 14. @an-Luj Bro, Re~nik astrologije Larus, str. 5. “Kaj tebe neka ne se najde koj bi se bavel so gatawe, ~aro- 15. Mi{el Goklen (Michel Gauquelin), Astrologija - Da ili ne?, Beograd, dejstvo, vraàwe i vol{ebni{tvo..., zaradi takvite odvrat- 1989., str. 72. nosti tie narodi gi goni pred tebe Gospod, tvojot Bog” (5. 16. Isto, str. 76. 17. Josif Flavie, Kompletni dela -The Complete Works, Whiston, Kregel Mojseeva 18,10-12). Publications, 1978, str. 30. Ova se direktni izjavi na semo}niot bibliski Bog. Gata- 18. The Force, Chick Publications, Chino, 1983,str. 10. weto i astrologijata gi narekuva “gad”. I da ne zaboravime: 19. Alexandar Hislop, The Two Babilons, 1916, str. 152. sekoj “gad” se kaznuval so smrt. Pred s# zatoa {to ovie kate- 20. Citirano vo Chino, na str. 10. gorii navistina imaat stra{ni negativni posledici. Od druga 21. Alexandar Hislop, The Two Babilons, 1916, str. 23. strana, zatoa {to gataweto, a prvenstveno astrologijata, e 22. Alexandar Hislop, isto, str. 19,76; Chino, str. 11. posvetena na bogot na Sonceto, na Lucifera, na najlo{iot 23. Chino, isto, str. 11. neprijatel na ~ove{tvoto. 24. Isto, str. 10. Eve ja i najte{kata posledica so ve~ni posledici za 25. William Josiah Sutton, The New Age Movement; And the Illuminati 666, Insti gata~ite, za astrolozite i...: tute of Religious Knowlege, U.S.A., 1983.,str 152. “A na stra{livcite i na nevernite, i na gnasnite i na 26. Albert Pike, “Morals and Dogma”,The Supreme Council of the Southern Juris diction of the Scotish Rite of Freemasonry, Washington D.C., 1871., str. 593. ubijcite, i na bludnicite i na gata~ite, na idolopoklonicite 27. Isto, str. 120. i na site la`livci, delot im e vo ezeroto {to gori so ogan i 28. Zenon Kosidowski, Gdy Slonce bylo Bogiem - Koga Sonceto bilo bog - sulfur; toa e vtorata smrt” (Otkrovenie 21,8). Srpska kwièvna zadruga, Beograd 1989., tre}e izdawe, str. 305.

644 645 29. Isto: Zenon Kosidowski, str. 306. 30. William Josiah Sutton, The New Age Movement; And the Illuminati 666, Insti tute of Religious Knowlege, U.S.A., 1983., str 124. 31. Isto, str. 13. 32. Albert G. Mackey, An Encyclopedia of Freemasonry, The Masonic His tory Company, New York, 1873., str 497. 33. Max Toth, Pyramid Prophecies, Wamer Press, New York 1979., str. 239. SPIRITISTI^KIOT SKELET NA NOVATA 34. Ralf Eperson - Ralph Epperson - Nov svetski poredok, “Backet SVETSKA RELIGIJA “”NOVA EPOHA” BAM”, Vi{wevac, Glavurti}, Beograd 1993., str. 33. (New Age)* 35. Isto 36. Ralf Eperson - Ralph Epperson - Nov svetski poredok, “Backet BAM”, Vi{wevac, Glavurti}, Beograd 1993, str. 46,47. 37. Isto, str. 46. Svetot gori vo spiritisti~kiot ogan 38. Isto, str. 47,48. 39. Isto, str. 47,48. Denes, pove}e od koga i da e porano, mitovite, legendi- 40. Mainly P. Hall, What the Ancient Wisdom Expects of its Disciples, Philo te i izmislenite prikazni stanuvaat aktuelni na duhoven sophical Research Society inc., LosAngeles, 1982., str. 58. plan, kako kaj hristijanite, taka i kaj site duhovno orienti- 41. Carl H. Claudy, Introduction to Freemasonry, Temple Publishers, Wash rani lu|e. Popularni se samo onie duhovni u~iteli koi pro- ington D.C., 1931., str 31. povedaat vetuvawa za nacionalen podem, a ne vistinska du- 42. Rex R. Hutchens, A Bridge to Light, str. 80. hovna vistina. Mno{tvo legendi i prikazni za natprirodna 43. Albert G. Mackey, An Encyclopedia of Freemasonry, The Masonic His mo} na razli~ni lu|e, u~iteli, svetci, gurui, pa duri i za os- tory Company, New York, str. 153. tatoci od nivnite mrtvi tela (mo{ti) gi preplavuvaat stra- 44. Albert G. Mackey, An Encyclopedia of Freemasonry, The Masonic His nicite na duhovnite knigi, spisanija i govori. Vistinskata tory Company, New York, str. 153. duhovna hrana - Svetoto pismo - ne samo {to se zanemaruva, 45. Eucharist Meditations, pp. 111. tuku i se otfrla. 46. William Josiah Sutton, The New Age Movement; And the Illuminati 666, Insti Na televizija s# po~esto slu{ame i gledame emisii od tute of Religious Knowlege, U.S.A., 1983.,str. 56. oblasta na parapsiholo{kite fenomeni, bioenergetski isceluvawa, magija, komunikacija so duhovi i za mnogu drugo okultno. Spisanieto Tajm na 5 mart 2001 godina objavi prilog koj zboruva za popularnata TV programa koja se vika “Pre- min so Xon Edvard”, vo koja doma}inot na programata komunicira so mrtvite. Spored prilogot, ovaa programa ima visoka stapka na gledanost na Sci Fi mre`ata. Toa ne e ni{to drugo osven sovremen spiritizam zad koj stoi direktno satanata koj so pomo{ na programite na TV n# vodi vo carstvoto na duhovite i svetot rapidno go prigotvuva za najgolemata mo`na izmama na site vremiwa - za pojavata na la`niot hristos i hristosi. Interesot za tainstveni ~uda s# pove}e ja preplavuvaat op{tata javnost. Toa ne e ve}e rabota na mali tajni krugovi i zdru`enija, tuku na celoto ~ove{tvo! Mnozinstvoto dene{- ni lu|e, koi do neodamna bea proniknati so isklu~ivo mate-

646 647 rijalisti~ki na~in na razmisluvawe, naedna{ denes se svrtu- Novata epoha (New Age) vaat kon ne{to nevidlivo, natprirodno. Za toa posebna zasluga ima Holivud. Poleka i prefine- Poimot e zemen od astrologijata, pa zatoa i samata zamis- to, amerikanskite filmovi gi prigotvija na{ite umovi za la i temelot na Wu ejx (New Age - vo svetot e prifateno ova mo`nost da se prifati okultnoto. Osobeno fantasti~nite ime) celosno se astrolo{ki. Vedna{ da kaème deka toa ne filmovi od tipot “Yvezdeni pateki”, “Vojna na yvezdite” i e edinstvena institucija, nitu edinstvena organizacija, tuku mnogu drugi, imaa za cel da n# ubedat vo postoewe na nekoi {iroka mreà na razli~ni ogranoci, grupi i pravci sostave- novi civilizacii koi sakaat da dojdat na zemjata i da ja osno od lu|e koi doa|aat od razali~ni sredini, no imaat ist vojat na{ata planeta. na~in na razmisluvawe (feminizam, ekologija, okultizam, êsto za toa se zemaat odredeni elementi od bibliski- psihologija, hinduizam, budizam, misti~no hristijanstvo i ot sudir me|u dobroto i zloto i se prenesuvaat vo me|uga- mnogu drugi pravci), ista èlba za duhoven napredok. Moè laksi~kite prostori, sveduvaj}i gi samo na podra~je na da se kaè deka toa e seop{to dvièwe na cel svet za duhovno fizi~ki presmetki. Isto taka, nekoi poimi od Biblijata se izdignuvawe, za duhoven podem. zamenuvaat so drugi. Namesto “Bog neka bide so tebe”, se kaù- Edno od najistaknatite sredstva za postignuvawe na ovaa va: “Silata neka bide so tebe”. Bog kako li~nost se zamenuva posakuvana transformacija e lekuvaweto so pomo{ na meto- so sila, so energija. Duri i vo nekoga{ najpopularniot film dite na alternativno, holisti~ko lekuvawe, koe verojatno e “E.T.”, glavniot junak, vonzemjanec, “Eti”, so svojata smrt, so edinstven prepoznatliv segment na dvièweto Wu ejx. voskresnuvaweto i zaminuvaweto na neboto, vo umovite na Pripadnicite na Wu ejx veruvaat deka vo period od pri- gleda~ite go zamenuva Isusa Hrista. bli`no sekoi 2.100 godini Zemjata preminuva vo drug astro- Mnogu filmovi jasno ili indirektno prikaùvaat ì- lo{ki period. Tie tvrdat deka ja napu{tame epohata “Riba” vot po smrtta. êsto se prikaùvaat lu|e koi po svojata smrt koja, ironijata da bide pogolema, po~nuva otprilika vo vreme- povtorno prodolùvaat da dejstvuvaat, pozitivno ili nega- to na Hristovoto ra|awe i koja e opi{ana kako vreme na voj- tivno. Filmovite se polni so vampiri, so prizraci, so seni{- ni, krvoprolevawe i nepravda, i sega vleguvame vo“nova, sed- ta, so duhovi, so materijalizacii na pokojnite, so razni ~uda, ma astrolo{ka epoha, nare~ena “Akvarius” ili “Vodoleec” - so natprirodni pojavi, so magii; re~isi vo site niv natpri- koja }e trae slednite 2.000 godini. rodnite, otade{nite sili, ostanuvaat neuni{tlivi i nepobed- Spored u~eweto na Wu ejx, noviot period od 2000 godi- livi. ni }e bide obeleàn so duhovna prosvetenost, so bratstvo, Dali ovoj s# posilen interes za natprirodnoto e nor- mir, harmonija... Se smeta deka sedmata astrolo{ka epoha go malen progres vo naukata, ili vo pra{awe e ne{to drugo? Se opfa}a zenitot od razvojot na ~ove{tvoto. Poradi toa, taa nametnuva i pra{aweto: Zo{to vo posledno vreme tolku sil- e isklu~itelna, posebna. Na nejziniot po~etok }e se pojavi no se propagiraat razni hinduisti~ki pravci i meditaciite nov “hristos” koj }e go obeleì po~etokot na novata epoha i i religiite od Dale~niot Istok? Koja e celta na nivnoto koj }e go obedini cel svet vo edna svetska religija. Celta na masovno {irewe vo hristijanskiot svet? Koj stoi zad toa? sistemot na Wu ejx e da go prigotvi svetot za pojavuvawe na Kade vodi seto toa? noviot hristos i za vospostavuvawe na eden nov svetski du- Za da dobieme odgovori na ovie pra{awa, potrebno e da hoven sistem, za novata svetska religija1, koja treba da nas- go pobarame potekloto na zaedni~kata ideja {to se provle- tane so kompletno obedinuvawe na ~ove{tvoto so pomo{ na kuva niz site niv. Toa e idejata za novi ramki i gabariti na site mo`ni “duhovni” sredstva. kone~niot vrv na ~ove~kata istorija, ideja na dvièweto Vo nacrtot za svetskata religija na Wu ejx postoi plan nare~eno New Age Movement (“Wu ejx” - “Nova epoha”, “Nova za obedinuvawe na site veri na svetot vo edna nova zaedni~ka, era”) ~ij{to temel e astrologijata koja{to ja propagira na univerzalna svetska religija vo koja }e veruvaat site zaed- eden nov i seopfaten na~in. no. Spored taa ideja, ~ove{tvoto duhovno }e se izdigne na

648 649 Tret problem - depersonalizacija na li~nosta. Ako nema nivo na seop{ta qubov, harmonija i mir i na toj na~in }e se se}avawe na minatite ìvoti, toga{ dali toj e istiot ~ovek otstranat i }e se re{at site problemi na ~ove{tvoto. Seka- koj ìveel vo prethodniot ìvot ili toa su{testvo e li{eno ko, onie {to ne }e go prifatat toa, }e mora da bidat pri- od site karakteristiki na svojata li~nost? Dali ìvotot pro- sileni ili eliminirani. Zna~i, na povidok e najgolema inkvizicija vo istorijata na ~ove{tvoto. dolùva vo nekoja druga forma? Depersonalizacijata vodi kon Navodno toj zamislen, utopisti~ki progres na ~ove{tvo- misti~no slevawe na “site vo s#” ili kon univerzalno spase- to, }e se postigne so meditacija i so reinkarnacija, koja po- nie, a eden takov stav e napolno sprotiven na bibliskiot. drazbira duhoven napredok, produhovuvawe na lu|eto, podi- Spored toa, ne postoi ni{to ponelogi~no od teorijata gawe na duhovnata svest na povisok stepen. Me|utoa, faktite za mnogukratno, povtorno ra|awe, ponelogi~no od teorijata zboruvaat sporotivno od idejata za reinkarnacija, za{to so za reinkarnacija. nea se povrzani pove}e pra{awa i problemi. Prvo pra{awe: Zo{to prisetuvawata, odnosno, se}avawa- Aktivnostite {to gi razviva Wu ejx ta na prethodniot ìvot se isklu~oci? Istorijata na ìvi- te su{testva na na{ata planeta e premnogu dolga za da veru- Vo celost naukata na Wu ejx vsu{nost ima hinduisti~ko vame deka lu|eto koi ìveat deneska, ìveat vo svojata prva inkarnacija, pa ne se se}avaat ili ne se prisetuvaat na pret- poteklo, no vo golema mera taa e sli~na i so drevnite u~ewa hodnite ìvoti vo minatoto. Dene{noto pokolenie ne e pr- na Egipet, na Maite, Inkite, Aborixinite i so site drugi va generacija koja ìvee na zemjata. Toga{ zo{to se}avaweto stari kulturi, bidej}i se smeta deka site tie ja poseduvaat na minatite ìvoti e ograni~eno na retki slu~ai? Sistemot drevnata mudrost. Prifatlivi se site magiski pravci. na teorijata za reinkarnacija celosno se temeli na faktot Spored toa, “Wu ejx” e pogre{en naziv. Vo nego nema ni{- spored koj sekoe postoewe vo prethodnata inkarnacija bi to novo, za{to toj ne e ni{to drugo osven stariot spiriti- trebalo da bide dragoceno iskustvo korisno na patot kon zam {to Bog go osudil (5. Mojseeva 18,9-14; Isaija 8,19). sovr{enstvo. Me|utoa, ako ~ovekot ne se se}ava na minatite Raznovidnite alternativni nauki, medicini, terapii i ìvoti, ili na minatite inkarnacii, besmisleno e da prodol- starata mudrost od Dale~niot Istok, s# pove}e go privleku- ì so novo ra|awe. Kako }e napreduvame bez korisnite iskust- vaat vnimanieto ne samo na obi~nite lu|e, tuku i na vrvnite va {to sme gi steknale vo tekot na prethodnite ìvoti ako nau~nici i institucii. Celokupniot moderen svet go ~uvs- voop{to ne se se}avame na niv? tvuva s# posilnoto vlijanie na noviot bran na tradicional- Vtor problem povrzan so reinkarnacijata e moralniot nite orientalni pravci. progres na ~ove{tvoto. Ako site sega{ni lu|e se samo rein- Naukata na ovaa mreà ja zastapuvaat site hermeti~ki karnacija na nekoga{nite, koi ve}e ìveele na zemjata, se pravci koi se obedineti so sorabotka, so ista su{tina i praksa, nametnuva opravdano pra{awe: ako reinkarnacijata podraz- pa i organizaciski so pomo{ na vrvni pretstavnici. Nivniot bira duhoven napredok, zo{to lu|eto denes s# pove}e moral- broj ne e mal. Najpoznati od niv se masonite, rozenkrojcerite no i duhovno stanuvaat degradirani i izopa~eni, namesto da (Ruìn krst), iluminatite (prosvetleni), templarite (sred- napreduvaat? Zo{to ~ove{tvoto s# pove}e duhovno tone, {to novekoven katoli~ki vite{ko-mona{ki red) i mnogu drugi. se gleda od s# pogolemiot procent na razvodi, ubistva, silu- Dvièweto e isklu~itelno kompleksno. Svoite sledbe- vawa, masakri, kriminal? Ako ~ovekot ìveel mnogubrojni nici gi vklu~uva vo site podra~ja od ìvotot: vo medicina- ìvoti vo minatoto, zo{to nema moralen napredok na ~ove{- ta, politikata, naukata, biznisot, bankarstvoto, vospituvawe- tvoto. Ne samo {to nema progresija na moralot, tuku postoi to, obrazovanieto i vo s# drugo, so {to navleguva vo site nazaduvawe na moralnite vrednosti. Bez moralen napredok na strukturi i pori na ~ove{tvoto. Svoi lu|e ima i vo Obedi- ~ovekot, postojanoto novo ra|awe nalikuva na besmisleniot netite nacii i vo site me|unarodni institucii. So eden zbor, trud na mitskiot Sizif. toa e seopfaten pat na duhono obedinuvawe na ~ove{tvoto.

650 651 Ideite na Wu ejx Ona {to v~udoviduva kaj Wu ejx: toj planira potpolno soedinuvawe na ovoj vidliv so nevidliviot svet. Toa e uni- Spored idejata na Wu ejx, potrebno e da se postigne edin- verzalen sistem so koj pojavite na duhovite }e bidat sekoj- stvo vo s# (holizam). Od taa pri~ina, treba da se nadminat dnevna realnost. Vo zenitot na golemiot plan treba da se postarite podelbi i razliki, na pr., razlikata me|u du{ata i javi sam Isus Hristos na zemjata. teloto, me|u maòt i ènata (uniseks moda); razlikite me|u Okultizam i satanizam. Bidej}i se nadminati podelibite religiite, me|u ~ovekot i prirodata, me|u Boga i ~ovekot, me|u dobroto i zloto, Wu ejx e otvoren kon site okultni me|u dobroto i zloto. So eden zbor, s# treba da se soedini i pravci. I samiot proniknat so spiritualen karakter (prizi- da se izme{a. vawe na duhovite na drevnite mudreci i gurui), toj se zdru- Toga{ bi se ìveelo vo eden nov svet kade {to ne bi ùva so site spiritisti~ki pravci, pa i so satanizmot. Vsu{- imalo pove}e razlika me|u maòt i ènata (lezbejstvo, ho- nost, Wu ejx e zbir na site okultni pravci koi se stremat moseksualnost, grupen brak). Bi postoela samo edna religi- kon edna nova epoha vo koja }e zavladeat “duhovnite sili”, ja i ne bi imalo mesto nitu za edna druga (za da se postigne odnosno duhovite na “Novata epoha”. Okultnite praksi ne se toa, potrebna e eliminacija na site koi mislat poinaku). Ne kritikuvaat, tuku se dobredojdeni kako stara “univerzalna bi postoela ve}e razlika me|u ~ovekot, ìvotnite i rasteni- mudrost”. Taka toj gi obedinuva site okultni redovi vo eden jata - s# bi se tretiralo ednakvo (~ovekot kako ìvotno). Ne edinstven front. Celta na Wu ejx e da ja otstrani granicata bi postoel ve}e nikakov avtoritet pogolem od ~ovekot - od- me|u vidliviot ili materijalisti~kiot i nevidliviot ili lukite na vlastodr{cite bi se tretirale kako boèstveni duhovniot svet. (kako i nekoga{ vo surovite monarhisti~ki sistemi). Ne bi Bidej}i spored Wu ejx satanata ne e opasen, tuku “dobro- postoele ve}e nikakvi objektivni kriteriumi za dobroto i tvor na ~ove{tvoto”, “prosvetitel - Lucifer”, toj treba da zloto. Vo site tie slu~ai, koga vladeelo bezzakonie, zloto se otkrie i na ~ove{tvoto da mu pokaè podobar pat. Spored preovladuvalo i istoto se opravduvalo so “povisokite intere- toa, zad ova dvièwe (Wu ejx), koe go osvojuva svetot i stanuva si”. Taka bi izgledal svetot na Wu ejx, na noviot svetski pore- dominantno na svetskata scena, stoi direktno satanata, koj e dok. Takva bila sostojbata na pretpotopniot svet i na Sodom negov inicijator, inspirator i tatko. Vsu{nost, toa e nego- i Gomor pred da bidat uni{teni so Bo`ja intervencija. vo delo i moè da se zamisli {to mu se prigotvuva na sega{- O~igledno e deka ova e direkten atak vrz site moralni noto ~ove{tvo, na ~ie{to ~elo treba da zastane najgolemi- principi. Na poseben udar se izloèni principite na Bib- ot izmamnik, tiran i ubiec. Za toa koj e satanata, vsu{nost lijata - Desette zapovedi. Site {to ne }e gi prifatat “povi- ve}e dosta e kaàno vo ovaa kniga. sokite interesi”, }e bidat proglaseni kako neposlu{ni. A toa e tokmu ona {to go izjavil visokiot general na jezuitsko- Su{tinata na u~eweto na Wu ejx to dru{tvo, Pedro Arupe, u{te vo 1965 godina, nabrgu po Vtoriot vatikanski koncil, na polno}nata misa na sostano- Da se potsetime na ona {to ve}e go kaàvme! Se tvrdi kot na site jezuitski generali od cel svet: deka kaj sekoj ~ovek postoi ponisko i povisoko “jas”, ponis- “Vreme e za novo i kone~no ~istewe na Crkvata i za pod- ka i povisoka “svest”. Spored Wu ejx, re{enieto za site gotovka za carstvoto na Wu ejx.”2 problemi leì vo otkrivaweto na svoeto povisoko “jas”, na Ovaa izjava go rasvetluva potekloto na kompletniot sis- svojata “boèstvena su{tina”, a problemot e vo toa {to tem na Wu ejx: zad s# stoi gri`livo skriena jezuitska armija mnozinstvoto lu|e ne se svesni za toj princip, za toa “boès- koja so vrvna organizacija ufrlila svoi lu|e vo site redovi tveno jadro” vo sebe. i religiozni pravci za da gi stavi pod kapata na Katoli~kata Kako moème da go otkrieme toa povisoko “jas” vo sebe crkva koja treba da ima predvoden zbor vo novoto ureduvawe za da postigneme vistinski ìvot i sre}a? Odgovor: toa se na svetot. postignuva so meditacija, “so vleguvawe vo sebesi”, so “samo- 652 653 duhoven svet, ~ija{to “refleksija” sme nie? [to e taa “du- spoznavawe”, za da se otkrie toj vnatre{en boèstven prin- hovna su{tina” na koja nie treba da $ se predademe za da upra- cip. Koga nekoj }e go otkrie svoeto “povisoko jas” vo sebe i vuva so nas? }e ja pro{iri svojata svesnost, taka {to vo toa iskustvo e Mo{ne dobro upatenite vo toj duhoven svet, rozenkroj- vklu~en i kosmi~kiot duhoven svet, toga{ }e moè da vleze cerite, moàt da ni dadat jasen odgovor: “Vo vas postoi eden vo taa duhovna realnost. Kone~na cel: prestanok na reinkar- bog... Toj e va{ tvorec, a vie ste negova tvorba... ôvekot, nacijata - bezbrojnite povtorni ra|awa - i slevawe so toj kako mala planeta, e pridruùvan i voden od sopstven Luci- bezli~en kosmi~ki “boèstven princip”. fer, od sopstven satana, od sopstven priroden bog.” Kontakt so “vi{oto jas” e moèn samo ako se isklu~i 3 “poniskoto jas”, odnosno svesta. Potrebno e ~ovekot da dojde U~eweto deka nie sme bog ili bogovi pretstavuva osnov- vo potsvesna sostojba, da se “oslobodi od svojata poniska no u~ewe na Wu ejx. svest” za da moàt “povisokite sili” da dejstvuvaat vrz umot. “Spored svoeto bitie, va{ata li~nost vo vistinska smis- Za taa cel se prepora~uvaat: meditacija (sistem na isklu~u- la na zborot e va{ priroden bog. Taa nad vas ima neograni- vawe na svesta), hipnoza, misti~ni iskustva (kontakt so nat- ~ena mo} so koja vladee.”4 prirodnoto, posmatrawe na nevidlivi pojavi i su{testva), Navodno, iako se borat protiv toj priroden bog, tie jas- energetski vlijanija na kristalite, biopiramidi, razni vino priznavaat deka Lucifer e postojan pridru`nik na ~ove- dovi na ekstati~ni sostojbi, trans, hipnoti~ki sredstva - kot koj gospodari so nego. Tie satanata go priznavaat za svoj bilki, narkoti~ni sredstva - droga i site drugi vlijanija koi bog, koj ednovremeno e i dobar i zol. Zatoa taa svetlina pri go isklu~uvaat “poniskoto jas” - svesta. Vo optek e s# {to meditacijata dejstvuva razurnuva~ki. Kako {to gledame, toa moè da go dovede ~ovekoviot um vo potsvesna sostojba po- otvoreno se priznava vo nekoi pravci na ova dvièwe. godna za trans - kontakt so “otade{noto”, so “kosmi~kiot svet”. Za da moè ~ovekot da go doìvee toa iskustvo, za da Za meditacijata i meditiraweto zaplovi vo svojot vnatre{en svet, mora da mu se isklu~i re- zoniraweto na sopstveniot razum (um), da mu se isklu~i sop- Kon sredinata na 1967 godina Mahari{i Mahe{ Jogi stvenata svest, za da stapi pod kontrola na “povisokata in- dopatuval vo London da odrùva javni predavawa za transcen- teligencija”. dentalnata meditacija. Bitlsite se zapoznale so nego i so taa Se veruva deka niz kontakt so “duhovnoto” (so kosmi~- meditacija koja izvr{ila silno vlijanie vrz nivniot ìvot. Edna od konkretnite posledici: ja otfrlile drogata i ja za- kite u~iteli - gurui) moè da se postigne kompeltno duhovno znaewe za univerzumot. Se nudat odgovori na mnogu klu~ni menile so meditacija. Eden od niv si spomnuva: “Koga bi go zapoznale Mahari{i pred da po~neme da koristime LSD, ne ìvotni pra{awa, kako na pr., od kade sme do{le, kade odime (sudbina), {to e konkretna pri~ina za nekoj nastan ili stra- bi morale da ja koristime.” medha, dawe, koi se pati{tata za li~en napredok i uspeh vo ìvo- Zborot “meditira” doa|a od sanskritskiot zbor tot i za mnogu drugo. Navodno, moè da se komunicira so drugi- koj bukvalno zna~i “go locira svojot centar, svojata vnatre{- te bez upotreba na telefon ili pismo (telepatija), moè da na mudrost”. Sega meditacijata se prou~uva i mu se odobruva se kontaktira so prirodata, so bilkite, so ìvotnite, so mrt- sekomu, po~nuvaj}i od guruite vo dolga bela obleka, pa s# do vite lu|e, ili so povisokite, transcendentni su{testva,koi lekarite. moàt da gledaat vo minatoto, sega{nosta i idninata itn. Pri meditacijata ~ovekot site svoi umni sposobnosti i Seto toa se postignuva so meditacija, koja e glaven i edin- svesni aktivnosti, svojata svest i site svoi misli i zamisli stven pat za komunikacija so duhovniot svet, so tie poviso- gi isklu~uva od nadvore{niot svet i istite gi prenaso~uva ki kosmi~ki sili. kon svojata vnatre{nost. Se nurnuva dlaboko vo sebesi i Se nametnuva pra{awe: Koi se tie inteligentni sili zaplovuva vo svoeto vnatre{no bitie kade {to se sretnuva {to ja prezemaat kontrolata nad ~ove~kiot um? Koj e toj so svojata vnatre{na mudrost, se zapoznava so svoeto povisoko “jas” i so svojata “povisoka svest”, gi otkriva i gi aktivi-

654 655 ra svoite vnatre{ni kapaciteti i potencijali, so {to svo- Vo hinduizmot najsvet i najmnogu koristen zbor e zborot jot vnatre{en svet go prigotvuva za sredba i soobra}aj so “om”. nadvore{niot kosmi~ki svet, se povrzuva so univerzalanata Vtren~enoto gledawe vo plamen~e na sve}a pretstavuva kosmi~ka energija i plovi niz vselenata. metod koj go koristat mnogu sledbenici vo hinduizmot, budiz- Za edna uspe{na meditacija potrebni se nasoki: mot i Wu ejx, kako {to e [irli Mek Lejn. Taa vtren~eno Sozdavawe na navika, odredeno vreme, posebno vnimanie mu gleda vo plamen s# dodeka samata ne se hipnotizira. se obrnuva na di{eweto, razbistruvawe na umot, i potreba Prazneweto na umot pretstavuva u{te eden element na od poseta na nekoj kurs za meditacija. orientalnata meditacija. Kursevite po meditacija isto taka. “Zazemete udobna polo`ba, sedej}i so ispraven grb. Obr- Orientalnata meditacija ili koj bilo vid meditacija, nete vnimanie na di{eweto dodeka poleka vozduhot vleguva koja e povrzana so oblicite na avtohipnoza i posmatrawa vo i izleguva od va{eto telo. Zamislete se sebisi kako di{ete vizija, e okultna, misti~na i duhovno opasna. spokojno, opu{teno i vo dobro zdravje. Sozdadete vizuelna pretstava za sebe, kako so di{eweto gi otfrlate frustraci- Trans - izmeneta sostojba na svesta. Trans e sostojba vo koja ite, tenziite i negativnite ~uvstva.”5 svesta i slobodnata volja na ~ovekot se napolno isklu~eni i tie ne se ve}e nikakov faktor koj odlu~uva i koj gi kontro- Sozdavaweto na imaginacija i vizuelizacija za svoeto lira natamo{nite aktivnosti i postapki na ~ovekot. Za vre- vdi{uvawe i izdi{uvawe pretstavuva strogo orientalen ob- me na trans toj ne e svesen za sebe i za svojata okolina. Vo lik na inducirawe na izmeneta sostojba na svesta. Od kade takva sostojba toj e marionetka vo racete na nekoj drug koj izmeneta sostojba na svesta? Pri meditacijata ~ovekot poste- upravuva so nego. Trans moè da se predizvika so avtosugestija peno go namaluva intenzitetot na di{eweto (vo opredeleni ili so hipnoza, a ponekoga{ nastapuva i odnenade` (kaj slu~ai vo sostojba na meditacija lu|eto namerno go zapiraat lu|eto koi se pod vlast na natprirodnite, demonskite sili). di{eweto, sveduvaj}i go na nula, pri {to svesno umiraat za Sekoj trans e identi~en so hipnozata i mnogu e opasen, bidej}i da go zabrzaat karmi~kiot proces na reinkarnacija i pobrgu mediumot napolno im se predava na demonskite sili koi ce- da postignat nirvana), so {to se namaluva i dotokot na kis- losno raspolagaat so negoviot um. Bog nikomu ne mu dozvolu- lorod vo mozokot, koj ne moè normalno da funkcionira. va, pa ni samite nie ne treba nikomu da mu dozvolime da up- Meditientot pa|a vo trans, pri {to normalnata svest mu se ravuva so na{iot um i da ni ja odzema slobodata na sloboden isklu~uva, a na scenata nastapuva negoviot vnatre{en, imagi- izbor i na slobodno i nepre~eno razmisluvawe i odlu~uvawe. naren svet, koj ne moè da go kontrolira. Nastapuva negova- Koga sme pod hipnoza, nie sme robovi na hipnotizerot i ta “povisoka svest”, negovoto “povisoko jas”, nastapuvaat hip- igra~ki vo racete na demonite so ~ija{to pomo{ toj ja iz- noti~ki sostojbi pridruùvani so razni halucinacii i pri- veduva hipnozata nad nas. Stru~wacite za ovie pojavi tvrdat videnija, pri {to boèmnoto fluidno telo go napu{ta deka vo sostojba na trnas duhovite duri i fizi~ki trajno gi fizi~koto telo i na zamisleni krilja ili vo vselenski bro- menuvaat kletkite na na{iot mozok. Posledicite se jasni. dovi se vivnuva vo vselenata na avanturisti~ki vselenski Veruvame deka seto ova treba da bide mo{ne oddale~eno patuvawa. od iskrenite hristijani. “Razbistrete go svojot um” - im prepora~uvaat u~itelite po meditacija na svoite u~enici-meditienti. Postojat i upatstva: “Skoncentrirajte se na ne{to za da ja namalite rastro- Jogata i Wu ejx enosta. Povtorete tivko eden zbor ili re~enica (qubov, Bog, da, om) ili vtren~eno posmatrajte plamen~e na sve}a. Indusite imaat posebni tehniki so koi se sluàt vo pro- Dozvolete mu na svojot um da se isprazni. Sekoga{ koga cesot na osloboduvawe od beskone~niot krug na reinkarnaci- }e vleze nekoja misla, tivko pu{tete ja da izleze. ]e vleze dru- jata i koi vodat kon soedinuvawe na du{ata so Ve~niot. Tie ga misla; i taa neka zamine.” tehniki se obedineti pod nazivot “joga”. Meditacijata i joga-

656 657 ta odat zaedno. Tie so~inuvaat neraskinliv tandem, edna or- Ovoj sede~ki stav mu ovozmoùva na ~ovekot da postigne ed- ganska celina. Spored toa, koga zboruvame za meditacijata, instvo so vselenata ili vo samosvesta so boèstvenoto mislime i na jogata, i obratno. Od taa pri~ina, ovoj podnas- su{testvo. Racete, sklopeni vo vid na ~inija, dejstvuvaat lov vsu{nost e dopolnenie na prethodniot. “kako receptori”, ne{to sli~no na satelitska ~inija, za pri- Zborot joga e sanskritski zbor i zna~i “soedinuva, zdru- mawe na univerzalnata su{tina za op{tewe. Koga hristijani- ùva”, se vpregnuva vo jarem. Toa e posebna tehnika za ve`- te }e go prifatat ovoj stav, ovaa joga kako bibliska medi- bawe na koncentracijata pridruùvano so zadrùvawe na tacija, tie ja prifa}aat paganskata polo`ba na duhovnata di{eweto, so relaksacija (opu{tawe na teloto), so posebna samodisciplina i pravat golem is~ekor kon misti~niot dieta i so silno vozdrùvawe od site vidovi na setilniot metafizi~ki svet na spiritizmot. ìvot, s# so cel ~ovekot celosno da zavladee so svoeto telo, YMCA i YWCA fizi~ki fitnes centri i kolexi nudat osobeno so telesnite organi i so nivnite funkcii koi ne se hata joga kako fizi~ka ve`ba za umot so koja e mo`no da se pod kontrola na voljata. namali stresot. Iako hata jogata moè da go namali stresot, Ve}e kaàvme deka sledbenicite na hinduizmot so po- nejzinata cel e mnogu podlaboka. Navodno taa e sredstvo so mo{ na jogata se stremat kon duhovno pro~istuvawe i kon koe se postignuva kontrola nad fizi~kite funkcii na telo- kone~no osloboduvawe od karmi~kiot magi~en krug na rein- to, koi normalno ne moàt da se kontroliraat (di{eweto, karnacijata. So drugi zborovi, jogata im pomaga da postig- krvotokot, metabolizmot itn.), i toa so pomo{ na stroga kon- nat nivo na “nirvana”, odnosno, kone~no spasenie od teloto. trola na di{eweto, so meditacija, so vizuelizacija... Tehni- Jogata opfa}a metafizi~ki pateki ili metafizi~ki du- kite na di{ewe budat razli~ni nivoa na svesta, {est na broj, hovni disciplini koi navodno na jogistite im pomagaat da koi ja prosvetluvaat du{ata. “Na toj na~in, di{eweto se se oslobodat od nadvore{niot svet i da se soedinat so “kone~- smeta za pove}e od vlez vo vnatre{noto bitie; toa pretsta- nata stvarnost”. Ovoj vid metafizi~ka duhovna disciplina vuva vrata niz koja se vleguva vo boèstvenoto vo sekogo od bara asana (pravilen stav na teloto, kako {to e stavot lo- nas. Na Istokot naukata za di{ewe kone~no e religiska naso- tos), ritmi~ko di{ewe, silna koncentracija i sosredoto- ka.” 6 ~enost (introspektivna meditacija - samoposmatrawe, vronu- A toj religiski pat ne e ni{to drugo osven hinduizam. vawe vo sebesi) i povtoruvawe na soodvetni formuli vo Mladite studenti vo Indija ne primenuvaat hata joga. mislite, kako aum, om. Postarite toa go pravat. Vo poslednite nekolku godini od Vo hinduizmot “kone~na stvarnost” moè da bide sop- svojot ìvot vernite Hindusi koristat hata joga u~ej}i kako stvenoto bitie, bezli~niot apsolut, i li~noto boèstvo, kada gi kontroliraat onie funkcii na teloto koi normalno ne ko {to e Brama ili Kri{na. Postojat mnogubrojni jogi, {to moàt da se kontroliraat (di{eweto, krvotokot, metaboliz- ne se predmet na na{e podrobno razgleduvawe. mot itn.), pri {to, kako {to rekovme, postignuvaat stepen Najmnogu ra{iren vid e t.n. “hata” (hatha) joga pri {to na sposobnost sami spored svoja volja da gi zaprat. Ovaa jogistite koristat razli~ni stavovi. Najrasprostraneta ve{tina se u~i kako podgotovka za nivnata smrt, taka {to polo`ba ili stav za misti~na meditacija {to ja koristat svesno }e gi zaprat site telesni funkcii i so pomo{ na Hindusite i budistite e hata jogata nare~enalotos . Onoj {to reinkarnacija }e vlezat vo sledniot ìvot.7 meditira, koristej}i go ovoj vid joga, sedi so prekrsteni noze, Site jogi, nezavisno od toa dali sehatha, karma ili bhak- so ispraven grb, so dlankite na kolena, taka {to palecot i tri, pretstavuvaat hinduisti~ki, metafizi~ki duhovni pateki kaìprstot se dopiraat, a o~ite ostanuvaat zatvoreni. Toa e koi vodat kon izmeneta sostojba na svesta i na kraj ~ovekot ugoden stav ili stil so misti~na pri~ina ne samo na orien- go povrzuvaat so natprirodnite sili. Site ovie misti~ni talnite misti~ari, tuku i po{iroko. iskustva po priroda se okultni, pa zatoa ne treba da bidat Indusite veruvaat deka toa e najdobra polo`ba koja doz- del na hristijanskiot na~in na ìveewe. voluva sloboden protok na misti~nata energija vo teloto.

658 659 Odnosot na Wu ejx sprema hristijanstvoto pokojnicite. Za{to mu se gadi na Gospoda sekoj {to pravi ne{to takvo; zaradi takvite odvartnosti niv gi goni pred tebe Gospod, tvojot Bog” (5. Mojseeva 18,10-13). Za Wu ejx Hristos ne e konkretna li~nost, tuku iskra, “Ako vi re~at: ‘Pra{ajte gi duhovite i onie koi proro- boèstvena su{tina, princip dlaboko vo nas: “... prvenstveno kuvaat za idninata, {to {epotat i mrmorat - odgovorete: ‘Zar edno neli~no, neograni~eno su{testvo koe se otkriva kako narodot ne treba da go pra{a svojot Bog? Zar mrtvite se pra- svetlina, kako sila, kako mo}no pole na zra~ewe. Toa e Hris- {uvaat za ìvite?’” (Isaija 8,19). tovo pole na zra~ewe koe se pojavilo me|u nas i koe na{iot Ona {to go nudi meditacijata ne e ni{to drugo osven mra~en poredok na ovoj svet ne go ostava na mir...”8. prizivawe na duhovite, {to e osnova na spiritizmot. Wu ejx Toj princip samo treba da go otkrieme vo sebe so medi- vsu{nost e samo zakamufliran, moderen spiritizam - kontakt tacija. Spored Wu ejx, Hristos ne e nekoj kogo treba da go so demonite. Poradi toa, bibliskiot Bog toa strogo go osu- prifatime, tuku ne{to {to e ve}e vo nas. Zabeleète deka duva i go zabranuva! za nego se zboruva samo kako za nekoja sila ili zra~ewe. [to se odnesuva do sostojbata na umot pri kontaktot so Ako toa ne e vistinskiot bibliski Hristos, toga{ koj vistinskiot Bog, nikade vo Biblijata ne nao|ame deka toj e e? - O~igledno onoj koj se obiduva da go zameni, da bide names- nesvesen. Vo vrska so toa apostol Pavle kaùva: to nego. Toj e onoj bibliski antihrist (“namesto” Hrista), “]e se molam so duhot, no }e se molam i so umot; }e peam vsu{nost satanata. Lucifer e onoj koj se “reinkarniral” vo so duhot, no }e peam i so umot” (1. Korin}anite 14,15). golemite voda~i na svetskata nova (astrolo{ka) epoha i koj Hristijanskata molitva e napolno svesen akt, za razli- treba da se pojavi i denes, kako niz mnogu “hristosi”, taka i ka od meditacijata vo koja svesta se isklu~uva. Bog nikade ne sam li~no, kon {to se stremi i Wu ejx. go isklu~uva, nitu go plakne ~ovekoviot um za da raboti ne{- Bibliskata molitva, vo koja vernikot mu se obra}a di- to nadvor od negovata svest ili protiv negovata volja. Bidej- rektno na Boga kako li~nost, Wu ejx ja zamenuva so medita- }i mu dal zagarntirano pravo na sloboda kako slobodna cija, stapuvawe vo duhoven kontakt so nekakva “kosmi~ka li~nost, Toj go zabranuva s# ona {to ja naru{uva taa slobo- energija”, so “u~itelite”. Tuka ne se razgovara so li~nost, so da. Zatoa nitu eden vistinski hristijanin ne smee da mu doz- Boga, kako vo hristijanstvoto, tuku se stapuva vo misti~en voli nikomu i na ni{to da prezeme kontrola nad negoviot kontakt so bezli~na kosmi~ka energija. razum. Umot mora mudro da se so~uva od site vidovi na po- Istoto se postignuva i vo magijata, koga vraàrot komu- robuvawe. nicira so duhovite na nekoga{nite adepti, so anti~kite mu- Spored Wu ejx, satana - toa e nedostig od duhovna svest dreci. Taka meditacijata e osnoven na~in na komunikacija kaj ~ovekot, “auri~no su{testvo” ili “auri~na li~nost”, “pri- na duhovite so lu|eto. Tokmu zatoa i se stava silen naglasok roden bog”, za kogo se tvrdi deka “...vi e podreden vam, va{ na nejzinata potreba kako edinstveno re{enie za site prob- sluga, va{ najmil prijatel..., va{a nebesna sluginka, va{ maj- lemi. stor. Vie go dobivate ona po {to kopneete. Ako povikate Toj kontakt se odviva ne vo svesna, tuku vo potsvesna ogan, }e gorite! [to seete, toa i }e `neete” sostojba pri {to ~ovekot ne moè ve}e da go kontrolira svo- 9. jot um, tuku im se stava na raspolagawe na “vi{ite, transcen- Sledbenicite na Wu ejx ne veruvaat vo postoewe na sa- dentni sili”, odnosno na “duhovnite su{testva” od eden drug tanata kako li~nost. Za niv toj e samo inteligentna energija. svet, na “duhovite na besmrtnite mudreci”. Tie duhovi vo Interesno e {to duri ni negovite direktni oboàvateli, sa- celost raspolagaat i vladeat so umot na medientot. tanistite, ne veruvaat vo nego kako li~nost. Kakva zabluda! Spored Biblijata, sekoj kontakt so “mrtvite”, ili so Vo vrska so “dobroto i zloto”: Wu ejx ovaa razlika ja sme- “duhovite na mrtvite”, e zabranet: ta samo kako ~ove~ka izmislica, kako pogre{no sfa}awe i “Kaj tebe neka ne se najde... nikoj koj bi bael, koj bi pove{ta~ka podelba, koja vsu{nost ne postoi. Za nea se obvi- vikuval duhovi i du{i na predcite ili koj bi se obra}al na neti tokmu hristijanite. Razlikata me|u dobroto i zloto,

660 661 me|u pravdata i grevot - toa vo Wu ejx e nadminato. Istoto e Vo ovoj period na prosvetluvawe nema mesto za neukite lu|e. karakteristi~no i za site negovi granki. Nikade nema da Nepostoeweto na neprilagodlivite e zakon na prirodta.”11 najdete deka grevot se osuduva. Ist e slu~ajot i so astrologi- “Na vernikot na Wu ejx mu e kaàno: ‘Ve}e za nekoj ~as jata. A toa e osnova i na okultizmot: “Do what thou wilt shall bi moèl da bidam bog, samo da gi nema tie stra{ni hristi- be the whole of the Law” - “Pravi go ona {to go saka{, toa e jani so nivnite otrovni stavovi.”12 su{tina na zakonot!”10 Sopstvenata volja e vrhoven zakon. No, “Moème da gi zememe site spisi, site u~ewa, site tab- vsu{nost, toa e vrhoven zakon na silite na temninata, za{to lici, site zakoni i seto meso i navistina da napravime do- samo taka moàt da vladeat so lu|eto. bra loma~a i dobro pe~eno meso, za{to s# zaedno vredi samo Spored toa, osnovni na~ela na ovie dvièwa se: 1. Ne tolku.”13 postoi nikakov grev, 2. nikakva odmazda ili sud, 3. nikakva Wu ejx dvièweto razrabotilo metodi za infiltrirawe smrt, 4. nikakov apsolut, i 5. lu|eto se polubogovi (i bogovi). vo hristijanskite crkvi. Toa se ufrla na visoko organizira- Wu ejx hristijanstvoto go prikaùva vo napolno poinak- ni nivoi (Obedinetite nacii, Ekumenskiot sojuz na crkvite, va svetlina. Site hristijanski poimi gi tolkuva na eden vo upravnite tela na drugi me|unarodni institucii), no se misti~en na~in. Ni{to ne moè ve}e da se sfati onaka kako infiltrira i me|u vernicite (so pomo{ na razni “duhovni {to e napi{ano vo Biblijata, tuku mora da se tolkuva ale- budewa” karakteristi~ni po ekstati~en zanos - harizmati~ni goriski, so {to celokupnata Biblija prima napolno poi- dvièwa - po zboruvawe na “duhovni jazici”, po “isceluvawe” nakvo zna~ewe. so polagawe na race, po vizii, po “duhovni poraki” itn.). Toa Koga stanuva zbor za Biblijata {to ja imame nie denes, s# pove}e li~i na hristijanstvo, zboruva vo ime na “Hristo- Wu ejx “hristijanite” velat deka taa ne e verodostojna, deka vata svest”, koristi hristijanska terminologija i se prika- e izmeneta i deka e potrebna druga! Tvrdat deka dosega{nata ùva kako “prastaro hristijanstvo”. Me|utoa, seto ova vsu{- Biblija e mo{ne stegnata i ograni~ena, duri na mnogu mesta nost e ve{to maskirana izmama. Vistinskoto lice na ova pogre{na. Ova i mnogu drugi novi dvièwa nastojuvaat da ja seop{to dvièwe, koe promovira duhovna svest, e okultizam negiraat avtenti~nosta na Svetoto pismo i istaknuvaat svoi i spiritizam. Toa e remek-delo na demonskata organizacija avtoriteti i svoi biblii. Toa e o~igleden plan na voda~ot koja treba vo poslednoto vreme da go prelaè celoto na Wu ejx (Lucifer) duhovno da gi razoruì site lu|e i da ~ove{tvo i da go stavi pod celosna demonska kontrola i im go odzeme glavnoto oru`je protiv nego - duhovniot me~ - vlast. Bo`jata re~, koja gi razotkriva izmamite na la`nite duhovi na Wu ejx. Duri i mediumite gi ismevaat na{ite judeo- hris- Orientalnite religii i Wu ejx tijanski veruvawa i vrednosti. Hristijanskata religija~esto e prikaùvana taka za da izgleda sme{no i opasno, staromod- Ako nekoe “versko” dvièwe imalo nekakva korist od no, fanati~no i neprimenlivo. Mediumite gi veli~aat i na navalata na orientalnite veruvawa i filozofii, toga{ toa nejzinoto mesto gi stavaat ~ove~kiot sekularizam, misticiz- bi bilo dvièweto Wu ejx, koe napupilo i ~ii{to koreni, mot i okultizmot, davaj}i im na toj na~in na lu|eto la`na kako kaj nekoe drvo, golem del od ishranata crpat od orien- nade` i ras~istuvaj}i go patot za masovna izmama. talnite misti~ni religii. Satanata gri`livo go kalemel ova Kone~no, kakva postapka predviduvaat zagovornicte na drvo so kalemi od site nehristijanski pogledi na svetot, od Wu ejx sprema onie koi }e ja odbijat nivnata religija? site veruvawa i filozofii, so cel da sozdade najprimamlivi “Nema i nema da ima mesto za neprilagodlivite (o~i- i zabraneti plodovi. Sega tie plodovi im gi nudi na mili- gledno za vistinskite hristijani). Istomislenicite }e vo- oni svoi sledbenici, kako i na “onie {to baraat” i ne se som- dat, a dokolku neprilagodlivite ne se vklopuvaat (dokolku nevaat. Toa e privle~na {vedska trpeza so egzoti~ni zalaci ne ja prifatat religijata na Wu ejx), za niv }e nema mesto. so isti takvi veruvawa i filozofii.

662 663 Dvièweto Wu ejx od hinduizmot, budizmot, taoizmot, Holisti~koto lekuvawe i Wu ejx od razni domorode~ki veruvawa, od humaniot sekularizam i od okultizmot, gi zelo onie elementi koi najmnogu ja ma~at Dvièweto Wu ejx i holisti~koto dvièwe za holisti- i skokotkaat qubopitnosta na ~ovekot, kako {to se temite ~ko lekuvawe vronile edno vo drugo do taa mera {to na pos- za okultnoto, ìvotot po smrtta, vontelesnite iskustva (as- matra~ot te{ko mu e, ako ne i nemo`no, da povle~e linija tralnite patuvawa), fizi~kite fenomeni, ~ovekoviot vna- na razdelba me|u niv. O~igledno e deka tie imaat ista ide- tre{en svet, negoviot potencijal i negovata samosvest, har- ologija. Isto taka e o~igledno deka zagovornicite na Wu ejx monijata so vselenata i op{teweto so duhovnite su{testva holisti~koto zdravstveno dvièwe go smetaat kako glaven i so prirodata, {to s# zaedno pretstavuva budewe na stariot sostaven del na svoeto dvièwe, a prakti~arite na holisti- spiritizam ili ednostavno moderen spiritizam. ~koto lekuvawe sledbenicite na Wu ejx gi gledaat kako svoi Nema nikakvo somnevawe vo toa deka sovremenoto op- sojuznici i kako klientela vrz koja dejstvuvaat so svojata {testvo e proniknato so filozofijata, so veruvawata i obi- profesija. ~aite na orientalnite religii i so okultizmot. Sovremeni- Lekuvaweto so pomo{ na metodite na alternativnoto, ot ~ovek pove}e e naso~en kon neopaganizmot otkolku kon jude- holisti~ko lekuvawe, verojatno e edinstven prepoznatliv seg- o-hristijanstvoto. Amerika stanala “lonec za topewe” na ori- ment na dvièweto Wu ejx. entalnite paganski veruvawa i filozofii. Spored Wusvik od Prakti~arite na holisti~koto lekuvawe na Wu ejx opfa- 8 juli 1996 g., “Amerika se priklu~uva kon paranormalnoto”. }aat lekari, nau~nici so visoki diplomi, kiroprakti~ari, Gledaj}i ja navidum naivnata TV programa “Barni”, de- osteopati, psiholozi i sociolozi, isceliteli i misti~ari, cata se u~at na najosnovnite na~ela na panteizmot, dodeka medicinski sestri i laici, kako i mno{tvo zdravstveni Barni povremeno go pregrnuva drvoto, razgovara so nego i go prakti~ari ~ii{to idei i tehniki imaat razli~en stepen na narekuva svoj “prijatel”. Knigite povrzani so ovaa TV pro- kredibilitet. grama gi u~at decata deka vo dadeni okolnosti svoeto “duhovno Nekoi priznati i javno prifateni oblici na medicina- bitie” moàt da go izdelat od svoeto fizi~ko telo - prak- ta na Wu ejx se: akupunktura, akupresura, elektropresura, tika koja vo okultniot svet se narekuva “vontelesno iskust- primeneta kineziologija (biomehanika), aromaterapija, au- vo” ili “astralna proekcija” (vselensko patuvawe). rikuloterapija (terapija so jaglika), aura tolkuvawe, ajur- Dvièweto Wu ejx mu nudi po ne{to sekomu - od okult- vedska medicina, biopovratna sprega, ~akra ramnoteà, lena TV programa za deca, do holisti~ki zdravstveni terapii kuvawe so kristali, so biopiramidi, kontrolirana pretsta- za vozrasnite. Od elektronski okultni video-igri~ki, do va, herbologija, homeopatija, hipnoza, iridologija (nauka za seminari za ~ovekoviot potencijal; od bore~ki ve{tini, do crnkata na okoto), preventivna makrobioti~ka ishrana i meditivna muzika; od imaginarni razgovori so duhovni ve`bi, pretkaùvawe so pomo{ na ni{alo, refleksologija, su{testva, do vontelesni vselenski patuvawa; od horoskop, do reiki, {ijacu, terapevtski dopir, joga, vitaminski terapii, fizi~ki fenomeni; od eko - feministi~ko - spiritisti~ko isceluvawe so harizmati~na vera itn. dvièwe, do animisti~ko - panteisti~ko sogleduvawe na pri- Alternativna holisti~ka medicina na Wu ejx - holis- rodata, koi mu dale ìvot i mo} na tvrdokornoto enviro- ti~ko lekuvawe: Holizam - celosen, potpoln; teorija spored mentalisti~koto dvièwe (dvièwe za za~uvuvawe na ìvot- koja organizmot kako “celina” gi naso~uva fizi~ko-hemis- nata sredina). Site ovie imaat namera da vlijaat vrz na{iot kite procesi vo ìvoto su{testvo; na~ela spored koi poe- ìvot. dinostite na psihi~kiot ìvot sekoga{ mora da se posmatraat vo sklop na psihi~kata celina. Iako vistinskoto vospituvawe pretstavuva harmoni~no razvivawe na telesnite, du{evnite (umnite) i duhovnite sili,

664 665 sepak, holisti~koto vospituvawe, koe poteknuva od filozo- Bred Pit, eden od najslavnite glume~ki yvezdi na Holi- fijata na Wu ejx, ne treba da se me{a so bibliskoto vospi- vud, vo budisti~kiot film “Sedum godini vo Tibet” ostvaril tuvawe na celokupnata li~nost. Golema razlika postoi vo uloga koja zasluùva akademska nagrada. Bred Pit se obidu- tretata, odnosno, vo duhovnata dimenzija. Spored Biblijata, va da gradi zgrada, no zapa|a vo nevolja. Negovite rabotnici toa se odnesuva na duhovniot poim, na duhovnosta na ~ovekot. odbivaat da kopaat temel zatoa {to ne sakaat da gi ubivaat Vo filozfijata na Wu ejx toa se odnesuva na metafizi~koto crvite vo temelot. Pri~ina? Moèbi nekoja od glistite vo iskustvo. minatiot ìvot bila majka na nekogo od niv. Zar toa ne zvu~i poznato? Ste pogodile. Zboruvavme za toa. Budistite veruvaat deka po smrtta se reinkarniraat, so mo`nost da se ro- Bitka za umot dat kako crv, kako glista. Borbata za umot me|u dobroto i zloto mnogukratno se zgo- Da go razre{ime vo celost problemot vo vrska so filmo- lemila. Satanata znae deka mu preostanalo u{te malku od vite, TV programite i so drugite mas-mediumi so ~ija pomo{ skapocenoto vreme do krajot. Za nego malku e va`no dali }e satanata vodi ogor~ena bitka za umot na lu|eto. Detstkite ja prifatite metafizikata, paranormalnoto, fizi~kite nat- TV programi ne se nikakov isklu~ok od toa. prirodni pojavi, ve{tinite na levitacija (reewe), vizueli- Poznato e deka vol{ebnite, natprirodnite i paranor- zacijata, vidovitosta, vonsetilnite percepcii i telekineza- malnite pojavi, se sozdavaat so pomo{ na specijalni efek- ta, bore~kite ve{tini, minatiot ìvot, orientalniot misti. No vo mra~niot svet na okultizmot mnogu od tie pojavi ticizam, jogata, misti~nata meditacija ili holisti~koto le- nastanuvaat so pomo{ na demonskite sili. Vo toa leì se- kuvawe na Wu ejx, s# dodeka toa ve tera da skr{nete od riozen problem. Decata, kako i tinejxerite, izloèni na vistinata na va{iot Spasitel. vakvi programi, moàt da razvijat interes za li~no istra- Satanata preku filmot gi pokaùva okultnite elemen- ùvawe na silite na okultniot svet. ti na Wu ejx na interesen, vozbudliv i lukav na~in. Taka, mi- Mnogu televiziski serii gi zabavuvaat gleda~ite so po- lioni stanuvaat indoktrinirani so moderniot spiritizam na mo{ na orientalni religiski poimi, kako {to se ‘karma”, Wu ejx. Zatoa, koga ja birate svojata zabava, va{ata lozinka “deva”, “minatiot ìvot”, “vonsetilni percepcii”, “astralni treba da glasi: “Bidi vnimatelen!” patuvawa”, “mediumi”, “nirvana” i “misti~na meditacija”. Ovie poimi ~esto se sre}avaat vo seriite ne kako obi~na slu- ~ajnost. Toa e namerno storeno. Ateizmot ja zagubi bitkata za umot Televiziskite scenaristi i producenti na Wu ejx pri- donesuvaat paranormalnoto da stane privle~no, prifatlivo Vo SAD re~isi sekoja sedmica i mesec nastanuva edna i glaven trend. Filmovite se redat me|u najmo}nite sredstva nova verska grupacija, sekta ili kult. Za nekolku meseci ili za pridobivawe i za promena na umot koi voop{to postoele. najmnogu za edna godina tie pristignuvaat i do nas. S# pove}e Vie i jas ne moème da si dozvolime sebesi da go potceni- ima proroci, gata~i, novi verski izvori i nauki. ôve{tvoto me vlijanieto na filmovite vrz na{iot na~in na razmislu- kako da e s# pove}e religiozno. Materijalisti~kata kon- vawe. Sovremenite filmovi ne samo {to sozdavaat novi mo- cepcija na ateizmot ne moè ve}e da gi izdrì predizvici- ralni standardi, tuku tie sozdavaat somnevawe vo samoto poste i problemite za koi nema odgovori. Mnozina s# pove}e se toewe na Boga onaka kako {to u~i Biblijata, ja izdignuvaat intersiraat za “otade{noto”. Posledica na toa e veruvawe ~ovekovata priroda, {irat u~ewe deka nie poteknuvame od vo s# i se{to - praznoverie. Lu|eto s# pove}e se naivni i s# Boga, no deka nikoga{ ne umirame, deka sekoga{ se reinkar- polesno e da se izmamat. Kako {to e istaknato, za toa najzas- nirame. Filmovite stanale “katihizis” na okultizmot i na lu`ni se svetskite TV kompanii koi s# pove}e prikaùvaat filozofijata na isto~nite religii. filmovi i emisii so otvoreno ili so diskretno ufrleniidei

666 667 od magijata, astrologijata, spiritizmot, okultizmot. Mas- Muzikata na Wu ejx e vlezna vrata vo Wu ejx. Taa moè mediumite imaat dominantno vlijanie vrz dene{noto da izgleda prostodu{na ili amoralna, me|utoa, duhovno e prifa}awe na natprirodnoto. opasna ako stane vlezna to~ka vo sostojbata na umot soobrazno Nasproti o~ekuvawata na ateizmot, istorijata nema da so Wu ejx, koj gi opfa}a okultizmot i paganskite veruvawa, ja zavr{at ateisti~kite, tuku religiozno-misti~nite sili. za {to svedo~i sledniot slu~aj: Dolgo se krie{e faktot za nepobedlivosta na verskite prav- Karil bila zavedena niz drogi da gi vkusi plodovite na ci, kako i za mo}ta na nekoi hristijanski crkvi na svetska- edna druga svesnost koja{to ja otvorila vratata na nejzini- ta politi~ka scena (kako {to e katoli~kata vo cel svet, ili ot um. Povikana e da gi “urne zabludite” na svojot um za da desnoto krilo na protestantskite crkvi vo Amerika). Iako postigne celosna samosvesnost. Tvrdela deka pesnite ja pot- bevme u~eni deka “religiite }e izumrat”, vistinata e sosem krenale nea i mladinata od publikata na patuvawe so svoite poinakva. Ne samo {to ne izumiraat, tuku tie s# pove}e se tela i vo vnatre{nite svetovi. mnoàt. “Povedeni sme so pomo{ na kontrolirani vizuelni pret- Kade odi svetot so vrtoglava brzina? - Ateizmot nema stavi so ritmi~ka muzika i so entuzijasti~ka energija da se odgovor. Toj ja zagubi bitkata za umot. Sega taa bitka ja bi- sleeme so vselenata. So pomo{ na mo}na sugestija, so kolo- jat okultnite sili. ritni boi i poedinci, zdruèni zaedno so edna kosmi~ka sila - sila koja kone~no naviknav da ja vikam ‘bog’. Na{ite du{i Wu ejx vo muzikata moàt da se oslobodat od na{ite tela koga astralno }e se preneseme i }e mu se pridruìme na ovoj ‘bog’. Doa|aj}i vo Wuejxovskata muzika ima silna meditativna, stimulativ- negovo prisustvo, nie go doprevme! ‘O moj boè, si mrmorev, na mo}. Taa vodi kon ekstati~na sostojba koja treba da go nad- tvojata koà e meka, mene mi se dopa|a tvoeto lice.’ Voshite- mine racionalizmot, sozdava psihoza za trans, za sostojba vo no, tivko pla~ev. Vo taa eufori~na sostojba, so pomo{ na koja se stapuva vo kontakt so “otade{niot” svet. muzikata kako prispivna pesna, pominuvav niz mnogu sceni Da povtorime: Ne laète se, muzikata na Wu ejx vodi kon i idei. Najdlabok vpe~atok vrz mene ostavija onie {to vodea sostojba na trans. Toa moè da bide prv ~ekor na lizgaviot po patekite kon Indija.”14 pat kon drugite opasni oblici na misti~nata meditacija na Wu ejx ili kon izmeneta sostoja na svesta. Za wuejxovskite astralni (vselenski) patuvawa Moèbi eden od najdemonskite albumi na misti~nata meditacija na Wu ejx pretstavuva albumot “Enigma”. Samite Iako ve}e zboruvavme za astralnite patuvawa, ovoj del naslovi na pesnite povikuvaat na trevoga i sekoj hristijanin od knigava bara povtorno da se navratime na niv. }e go predupredat deka toa ne e album {to saka da go slu{a. Del od ~etvrtata meditacija na Foster opfa}a “voznese- Eve nekoi od tie naslovi: The Voice of Enigma (Glasot na enig- nie na neboto”, podobro poznato kaj sledbenicite na Wu ejx ma), Principles of Lust (Na~elata na pohotta - setilnosta),Mea kako “astralna proekcija” ili “vontelesno iskustvo”, “von- Culpa (Mojot grev), Voice and the Snake (Glasot i zmijata), telesna aktivnost”. Knocking on Forbidden Doors (Tropa na zabraneta vrata). Hit “Po izvesno vreme se javuva nekoj dlabok kopne` za otis- melodijata na ovoj album, naslovena kako “Glasot na enigma” nuvawe vo gornite predeli, nad oblacite. Vo svojata imagi- (The Voice of Enigma), nosi vo sebe vokalna poraka. Toa go nacija dozvoli mu na svoeto duhovno telo, koe e preplaveno pravi ènski glas koj tainstveno go povikuva slu{atelot: so svetlina, da izleze od toa fizi~ko telo. Svrti se taka za “Dobro ve~er! Ova e glasot na enigma”. Potoa prodolùva so da moè{ da se vidi{ sebesi kako leì{ na trevata i pov- izjava deka slu{atelite }e bidat vovedeni vo eden drug svet torno uveri go svoeto telo deka brgu }e se vrati{. Zamisli i sovetuva da go ugasnat svetloto, da se opu{tat i - po~nuvaat go svoeto duhovno bitie, ìvo i treperlivo, kako se izdignuva so muzika. niz oblacite i vo stratosferata. Zabeleì go svoeto fizi-

668 669 ~ko telo, rit~iwata i {umite, kako is~eznuvaat dodeka ja telo za vreme na nesvesnata ili izmenetata sostojba na sves- napu{ta{ zemjata. Navleguvaj s# podlaboko vo vselenata, s# ta. Toj isto taka u~i deka ovaa eteri~na du{a e povrzana so dodeka ni{to ve}e ne postoi, osven toploto prisustvo na fizi~koto telo so pomo{ na tenki srebreni vrvki, sli~ni ve~niot Tvorec. Po~ivaj vo negovoto prisustvo. Tivko na papo~nata, pa koga ovaa vrvka }e se prekine, nastapuva slu{aj, o~ekuvaj}i go ona {to ne moè nitu da se naseti. Vni- smrt. matelno zabeleì go sekoe dadeno upatstvo.”15 Astralnite proekcii se voobi~aeni kaj hinduisti~kata [irli Mek Lejn, pro~uena sledbeni~ka na Wu ejx vo i kineskata joga. [amanite od plemenskite kulturi tvrdat osumdesettite i devedesettite godini od 20 vek, ja opi{uva deka “moàt sami da izleguvaat od svoeto telo sekoga{ koga svojata prva astralna proekcija: “ûvstvuvav kako letam niz }e posakaat preku ekstati~na sostojba na svesta”19. prostorot, kako go ispolnuvam i ponatamu se ream, izlegu- Koga nekoe lice se nao|a vo samoinducirana sostojba na vaj}i od moeto telo, s# dodeka ne po~nav da se izdignuvam vi- svesta, bilo zaradi misti~na meditacija ili za vonsetilno soko. Bev svesna deka moeto telo ostana vo vodata. Pogled- iskustvo, toa ne gi kontrolira svoite umni sposobnosti i se nav dolu i go vidov. Pokraj nego stoe{e Dejvid. Mojot duh, nao|a vo opasnost od demonsko vlijanie i opsednatost. Od ili um, ili du{a, ili {to i da be{e drugo, se izdignuva{e druga strana, koga Bo`jite slugi, kako {to se apostol Pavle s# pove}e vo prostorot. Direktno niz tavanot od ku}ata, nad i pisatelot na Otkrovenieto Jovan, koga }e dobijat nekoe bazenot, i nagore nad rekata na samrakot. Bukvalno ~uvstvu- videnie ili otkrovenie, Bog e kraj niv da gi za{titi. vav deka letam... Dvièj}i se s# povisoko, dodeka ne gi Satanata i negovite demoni znaat deka postoi vistinska zabeleàv planinite i predelot pod sebe, prepoznavaj}i go besvesna sostojba koga Bog im dava videnija i otkrovenija na ona {to go vidov vo tekot na denot.”16 svoite slugi pa, kako i s# drugo, ja iskrivokol~uvaat i ovaa [irli vsu{nost ne razbrala {to se slu~ilo so nea, no metoda na Bo`ji soobra}aj so lu|eto, davaj}i im svoi, |avol- nejziniot prijatel i duhoven u~itel, Dejvid, $ rekol deka ski videnija i otkrovenija na onie koi ne se bibliski up- nejzinata du{a go napu{tila nejzinoto telo. “Ti smeta{ deka ateni, stanuvaj}i na toj na~in marionetki vo nivnite race. tokmu toga{ doìveav astralna proekcija”, pra{ala [irli. Demonite gi iniciraat site ovie misti~ni meditacii kaj “Sekako”, odgovoril, “jas go storiv toa utrovo tokmu meditientite i celosno zastanuvaat zad site pojavi {to se ovde, dodeka ti {eta{e. Patuvav nasekade nad ovie mesta... slu~uvaat i odigruvaat za vreme dodeka tie se vo takva Vo astralniot svet moè{ da odi{ sekade kade {to saka{ i ekstati~na sostojba ili vo trans, i vo tie migovi napolno da sretne{ razli~ni grupi drugi du{i.”17 go kontroliraat nivniot um. Ne Bog, ne Bo`jite angeli, tuku [irli Mek Lejn go inducira svoeto vontelesno iskus- demonite gi vodat meditientite na astralni i vselenski patu- tvo dlaboko di{ej}i i vtren~eno gledaj}i vo leleav plamen vawa. Biblijata ni kaùva {to e od Boga, a {to od demonite. na sve}a s# dodeka ne po~uvstvuva deka i samata stanala pla- Za toa e dosta zboruvano i objasnuvano vo knigava. men~e. “Jas nemam nitu raka, nitu noga, nitu telo, nitu fizi~ki oblik. Vo mojot um stanav prostor. ûvstvuvam kako letam niz prostorot, kako go ispolnuvam i odletuvam, kako Za ekofeminizmot izleguvam od moeto telo, dodeka ne po~nam da se izdignuvam.”18 Taa ima astralni patuvawa koga }e posaka. Tvrdokornite privrzanici na environmentot (nadvo- [irli Mek Lejn upotrebuva zapalena sve}a. Drugi t.n. re{ni uslovi na ìvotot) veruvaat deka Zemjata ne samo {to “astralni vrati ili kapii”, koi im pomagaat na okultistite ima ìvot vo sebe, tuku i samata e ìv organizam, ili su{- na Wu ejx pri astralnite patuvawa, se simboli i sliki. testvo, so duh koj se vika Majka Zemja ili boìca Gea, koja- Orientalniot misticizam u~i deka nie, pokraj na{eto {to treba da se oboàva i na koja treba da $ se sluì. Ova e fizi~ko telo, imame i astralno, eteri~no, nevidlivo telo, panteisti~ko- animisti~ki pogled na svetot koj go osporuva ili telo sli~no na duh, koe moè da se izdeli od fizi~koto postoeweto na Boga kako li~nost, kako ìv Tvorec i kako

670 671 Onoj koj ja odrùva na{ata planeta, koj ne e vnatre, tuku Trognat, toj progovoril: ‘Zaprete, toa e du{ata na mojot pri- nadvor od nea. jatel koja{to ja prepoznav po nejzinoto kvi~ewe.’” “Ekofeminizmot treba da se definira kako sojuz na radi- Nekoi privrzanici na ekofeminizmot sakaat da poveru- kalno ekolo{ko dvièwe, ili kako {to se narekuva ‘dlabo- vame deka “pneumata”, Bo`jiot zdiv ili duh, isto taka e Bo`ja 20 du{a koja go proniknuva duri i samiot vozduh {to go di{eme. ka ekologija’ i feminizam” . Kon krajot na osumdesettite Ottamu, bidej}i site sozdanija go delat Bo`jiot zdiv, site godini od 20 vek ovie dve dvièwa, environmentalizmot i sozdanija ja delat i Bo`jata du{a. Ova e samo drug na~in na feminizmot, gi povrzale svoite redovi vo sojuz nare~en prikaùvawe na panteizmot. ekofeminizam. Problemite na ìvotnata sredina i feminizmot, koi se Mnogu tvrdokorni privrzanici za za~uvuvawe na ìvot- pojavuvaat vo sovremenite uslovi, se va`ni, no morame da nata sredina go prifatile panteisti~ko-animisti~kiot po- bideme pretpazlivi, poddrùvaj}i gi nivnite akcii, so stek gled na svetot. Za niv s# {to e na Zemjata - bilkite, ìvot- na okolnostite da ne staneme istomislenici so pripadnici- nite i ~ove~kite su{testva - imaat ista vrednost zatoa {to te na ekolo{kite dvièwa i so feminizmot koi go poddr- vo sebe imaat ista kosmi~ka energija, ista ìvotodavna sila, ùvaat panteisti~kiot i animisti~kiot duh na Majkata Zemja su{tina ili duh koj moè da gi povrze edni so drugi. Spored (Gea), boìcata na dvièweto Wu ejx. zaedni~kiot duh, ~ovekot ednovremeno e prisuten vo celata vselena. Indusite i budistite, koi se cvrsti privrzanici na fi- Definirawe na medicinata na dvièweto Wu lozofijata za za~uvuvawe na ìvotnata sredina, imaat pan- ejx teisti~ko-animisti~ki pogled na svetot i veruvaat deka site su{testva, site ìvi organizmi, se sveti zatoa {to isti Edna medicinska sestra kaùva: “Ako navistina se slu~i boèstva, sli~na su{tina ili kosmi~ka energija koja postoi da ve izlekuvaat, toa stanuva va{ postojan na~in na ìveewe. kaj lu|eto, se nao|a i vo site drugi sozdanija. Od taa pri~ina Vas ve pridruùva izmeneta sostojba na svesta; toa kaj vas ja mnozina od niv stanale vegetarijanci. Tie ne jadat ni{to zgolemuva telepatijata. Toa e avantura.”21 {to ima lice so o~i. Postojat 120 alternativni holisti~ki isceluva~ki tera- Na primer, vo Indija nema da vidite ~ovek da za~ukuva pii na Wu ejx, koi silno ja naglasuvaat metafizikata (cars- klin vo drvo zatoa {to veruva vo transmigracija na ìvo- tvoto na duhovite), podeleni, glavno, vo pet kategorii: tot (reinkarnacija od eden oblik vo drug), pa drvoto moè 1. Manipulacija so energijata (razni vidovi masaà: da sodrì duh na nekoe sakano su{testvo. Od ista pri~ina akupresura, {ijacu, terapevtski dopir, refleksologija); mnogu ìteli na Indija se vegetarijanci. Spored toa veru- 2. Lekovi za umot i teloto (joga, transcendentalna medi- vawe du{ite se selat (metempsihozis) od telo vo telo, posto- tacija, kontrolirano pretstavuvawe, vizuelna pretstava, bio- jat ve~no, pa odlikite na ova u~ewe bile nauka za povtorno povratna sprega, hipnoza); ra|awe, za selidba na du{ata vo tela na lu|e, na ìvotni i rastenija. 3. Pretkaùvawe (gatawe so pomo{ na ni{alo), “primene- Za selidbata na du{ata Empedokle kaùva: “Izvesno vre- ta” kineziologija (biomehanika - dvièwa na teloto i musku- lite), iridologija, ~itawe na aurata. me bev i mom~e i devojka, bilka i nema riba {to skoka vo {irokoto more.” 4. Natprirodni (kanalizirawe, psihi~ko isceluvawe, Pitagora boèm si spomnuval za site porane{ni metem- ~akra-balansirawe; vo teloto na ~ovekot postojat t.n. sedum ~akri ili glavni centri na energija, poznati kako sredstva psihozi niz koi pominuval vo periodi od po 216 godini. Vo za skladirawe na univerzalnata, vselenskata energija). edna verojatno izmislena anegdota, Ksenofon svedo~el za Pitagora: “Edna{ na pominuvawe videl ku~e kako go tepaat. 5. Takanare~eni “prirodni” lekuvawa (homeopatija, aro-

672 673 ma terapija). Dvièweto na alternativnata medicina na Wu Kineskite akupunkturisti veruvaat deka ovaa sostojba ejx prodolùva da se razviva. moè da se otstrani i povtorno da se vospostavi zdravje so zaboduvawe na mnogubrojni fini igli~ki vo strate{kite Misti~nata bioenergija na terapevtskiot dopir akuto~ki koi se blokirani. Postojat sto i pedeset, ili duri iljadnici akuto~ki, koi se smesteni na 12 ili, kako {to tvr- Terapevtski dopir: Vo po{iroka smisla na zborot, vo dat nekoi, na 14 nevidlivi vertikalni kanali vo teloto, poz- grupata manipulacija so energijata spa|aat slednite aktivnos- nati kako “meridijani”, glavni linii, i “kolaterali”, granki ti na Wu ejx: akupunktura i akupresura, {ijacu, primeneta na ovaa sloèna mreà od akuto~ki, niz koi te~at jin i jang kineziologija, aromaterapija, balans na energijata so pomo{ energii. na kristali i biopiramidi, refleksologija i reiki terapi- Poloùvaj}i gi svoite race vrz bolniot, iscelitelot so ja. Toa e sistem na lekuvawe so energija, sli~en na terapevt- teravpetski dopir, bez da zaboduva igli~ki, gi sanira iden- skiot dopir, zasnovan na tibetskata medicina. Toj sistem tifikuvanite blokirani centri, otinaj}i gi zatnatite ener- podrazbira polagawe na race vrz bolniot so ~ija pomo{ se getski soobra}ajnici, pri {to pak vo organizmot normalno primenuva univerzalnata energija “ki” za da se postigne is- protekuva energijata i se vospostavuva energetska ramnoteà celuvawe. Iscelitelite smetaat deka dopirot prenesuva koja rezultira so obnoveno zdravje. ìvotna energija od edno na drugo lice. Toa moè da se Teravpetot svesno go naso~uva vi{okot na telesna ener- postigne so pomo{ na razni vidovi masaì kako terapii so gija za da mu pomogne na bolniot povtorno da go vospostavi pomo{ na akupresura (kineska masaà), {ijacu (japonska) i obrazecot na svojata sopstvena energija. Ponatamu, toj svoja- refleksologija (zapaden vid na tehnika za balansirawe na ta sopstvena ~ovekova vitalna energija (bioenergija) ja pre- energijata). nesuva vrz bolniot, dejstvuvaj}i kako sprovodnik na “iscelu- Glavno na~elo: Terapevtskiot dopir go hrani i go odr- va~kata univerzalna energija” s# dodeka ne se stabiliziraat ùva teloto so pomo{ na prana, ili so silata na vitalnata energetskite poliwa na bolniot. Da ja zabeleìme povrza- energija ili so bioenergija. Se veruva deka zdravite lu|e nosta na energijata na bolniot so univerzalnata isceluva~ka kosmi~ka energija, preku vitalnata energija na iscelitelot! imaat preobilna prana, dodeka bolnite lu|e imaat nedostig Spored zborovite na Kriger: “Za vreme na teravpetski- od ovaa energija. Lekuvawe: Teravpetot gi podava racete nad ot dopir liceto, koe ima uloga na iscelitel, bukvalno stanuva teloto na bolniot so koi gi otkriva poliwata so vi{ok ener- ~ove~ki potporen sistem, dopolnuvaj}i ja energijata vo pol- gija koja{to ja naso~uva vo razni delovi na teloto vo koi e za na bolniot. Ova dinami~no me|usebno ~ove~ko dejstvuvawe potrebna. Vo nitu eden mig ne postoi fizi~ki kontakt me|u moè da dopre mo{ne dlaboko vo du{ata na iscelitelot i pacientot i teravpetot.22 isceleniot.”23 Iscelitelot gi postavuva svoite race so dlankite svrte- Doktor Vilijam T. Xervis (Jarvis), pretsedatel na Na- ni nadolu, na okolu 5 do 10 santimetri nad bolniot i pole- cionalniot sovet protiv izmamite vo zadravstvoto, so sedi{- ka podrobno go ispituva negovoto energetsko pole s# dodeka te vo Loma Linda, vo Kalifornija, tvrdi deka ne postoi nau- ne po~uvstvuva pulsirawe vo racete. Toa e navoden indika- ~en dokaz za teravpetskiot dopir i nikakvi studii nikoga{ tor deka gi otkril mobilnite oblasti vo energetskoto pole ne izvestuvale za toa vo nekoe ugledno nau~no spisanie. Za na bolniot. Spored nego, niz niv protekuva mo{ne malku i onie koi go istraùvale teravpetskiot dopir, o~igledno e bavno, ili voop{to ne protekuva energija. Tie energetski deka toj se temeli na nekoj okulten oblik na manipulacija centri ili jazli (akuto~ki) se zatnati, blokirani i stati~- so energijata. ni, so {to e onevozmoèn izbalansiran protok na energija- Majka, bdeej}i nad svoeto bolno dete na pretsmrtna ta niz negovoto telo, i toa e pri~na za negovata bolka i postela, izviknuva: “Ne moàm ve}e ni{to da storam! Zar bolest. nema lekar koj moè da go isceli moeto dete?” Potoa

674 675 odnekade se slu{a kako nekoj jasnovidec ili hipnotizer na Bez da go doprat bolniot, {amanite i misti~arite moàt misti~en na~in gi isceluva lu|eto, pa mu go doveruva svoeto da go izlekuvaat od treska i od naru{uvawa vo stoma~nata ~edo, stavaj}i go na toj na~in direktno vo racete na satana- praznina samo so izgovarawe na mantri (hinduisti~ki molit- ta, kako samiot toj da stoi pred nea. vi, magi~ni formuli) dodeka ni{aat granka na nekoja “sve- Bo`ji povik: Bog sekoga{ go povikuval svojot narod da ta” grmu{ka okolu teloto na bolniot koj sedi ili leì. Vo se oddale~i od paganskite svetovni obi~ai i naviki. Edna od takvi slu~ai sekoga{ se pra{uvame: “Koja natprirodna isce- najstrogite zapovedi za toa deka ne treba da ima ni{to luva~ka sila go izvr{ila ova isceluvawe?” O~igledno e deka zaedni~ko so niv, se nao|a vo 5. Mojseeva 18,10-12: toa ne e Bo`jata isceluva~ka sila. “Kaj tebe neka ne se najde koj bi se bavel so gatawe, ~aro- So pomo{ na spiritizmot satanata se pojavuva kako do- dejstvo, vraàwe i vol{ebni{tvo..., zaradi takvite odvratnos- brotvor na ~ove~kiot rod, lekuvaj}i gi ~ove~kite bolesti i ti niv (tie narodi) i gi goni pred tebe Gospod, tvojot Bog.” istaknuvaj}i deka iznesuva nov i povozvi{en sistem na veruvawe, no ednovremeno toj dejstvuva kako uni{tuva~. Dve isceluva~ki sili Teorijata i praktikata, kako {to se aromaterapijata i homeopatijata, isto taka se zasnovani na orientalnata filo- Zo{to alternativnite terapii na holisti~koto leku- zofija, na panteisti~kata religija, koja duhovnata energija vawe na dvièweto Wu ejx i lekovite koi se povrzani so im ja pripi{uva na prirodnite lekovi {to poteknuvaat od okultizmot ili paganizmot se opasna po~va za sekoj ~ovek? cve}eto, bilkite, mineralite ili od tvorbite od ìvotin- Na ovoj svet postojat dve isceluva~ki sili: Bo`ja i sko poteklo. Ovaa filozofija i religija ja otfrlaat li~- demonska isceluva~ka sila. Biblijata potvrduva deka Bog e nosta na ìviot Bog koj gi sozdal neboto i zemjata i koj pro- edinstven i vistinski iscelitel. dolùva da gi odrùva. “Nema somnenie deka isceluvawa se slu~uvaat so prime- Lekovitite bilki treba da se zemaat so dovolno infor- na na okultnite metodi. Toa e ona {to niv gi pravi izmam- macii za nivnata lekovita vrednost, umereno i vo prirodna livi. Od Biblijata ve}e zabeleàvme deka mra~nite sili isto sostojba, sekoga{ koga e toa mo`no. Nekoi trevi se otrov- taka se vo sostojba da pravat ~uda. Vo isceluvaweto ili vo ni, a drugi se {tetni koga }e se pome{aat. Homeopatskite ~udoto ne treba da se bara dokaz. I Bog i satanata moàt da prirodni lekovi, koi vklu~uvaat bilni supstancii, pretsta- lekuvaat. Spored toa, hristijaninot mora da ja posmatra zad- vuvaat pogre{en naziv, bidej}i vo pogolem broj slu~ai kaj ho- ninata na ~udoto ili isceluvaweto spored u~eweto {to toa meopatskite lekovi vo lekot ne e prisuten nitu eden edin- go potvrduva ili go otfrla. Isceluvaweto so okultno- stven molekul od originalnata supstancija. Lekovitiot efekt misti~ni metodi ednostavno go potvrduva gledi{teto na na lekot mu se pripi{uva na “duhot” ili na “su{tinata” koi okultno-misti~niot svet, pa i prakti~arot i pacientot gi ostanuvaat po silnoto me{awe i astronomskite razreduvawa postavuva na satanska po~va, so cel satanata po svoja volja na rastvorite. da upravuva so niv.”24 Biblijata èstoko osuduva sekoja terapija koja e povrza- Zatoa ne treba da se ~udime {to satanata moè da leku- na so “poga|awe”, bilo toa da e barawe na podzemni vodi so va. Vpro~em, toj e pri~ina ili posredno odgovoren za site ~atli, so upotreba na visulec ili so primeneta kineziologija. maki i bolesti vo svetot. Pove}e od 6.000 godini toj go pro- Sekoja terapija, koja e povrzana so medium ili so jas- u~uva ~ove~kiot rod i site negovi lica i opa~ini - psiho- novidec, ili so gata~, kako {to se ~ita~ite na dlanka, ~ita- lo{kite, fiziolo{kite, anatomskite i duhovnite. Toj znae ~ite na tarot karti i ~ita~ite na astrolo{kite znaci, se s# za nas i n# poznava i odnatre i odnadvor, i od vnatre{nata osudeni vo Biblijata (5. Mojseeva 18,9-14). i od nadvore{nata strana. Vo nekoi slu~ai toj predizvikuva Na pra{aweto: “Dali dejstvuva?”, hristijanite sekoga{ bolesti kaj lu|eto, a potoa ja otstranuva bolesta, taka {to mora da postavat u{te edno pra{awe: “Koj pravi da dejstvu- se ~ini kako toj da gi izle~il.

676 677 va?” Koga }e dobijat realen odgovor, treba da go odredat svojot na~in na dejstvuvawe.

Literatura: * Za ovoj naslov se koristeni materijali od “New Age Putevi”, Manuel POSLEDNA I NAJGOLEMA IZMAMA Vaskez, “Preporod”, Beograd 2003., i od “Astrologija i Novo doba”, Dragan Mirkovi}, “Preporod”, Beograd 1999. Materijalite se pre- NA SPIRITIZMOT raboteni, dopolneti i soobrazeni so potrebite na knigava. 1. Alice Bailey, Discipleship in the New Age, Lucis Trust, 1971., str. 43. 2. Jack T. Chick, Four Horsemen, Chick Publications, Chino, 1985.,str. 5. Da se potsetime! Spored u~eweto na Wu ejx, nie sega vle- 3. Jan Van Rijckenborgh, De Komende Nieuwe Mens, Rozekruis Pers, Haarlem, guvame vo “nova, sedma astrolo{ka epoha, nare~ena “Akvari- Holandia, 1992., str. 147 i 148. us” ili “Vodoleec” - koja }e trae slednite 2000 godini. Navod- 4. Isto, str. 153. th no, taa }e bide obeleàna so duhovna prosvetenost, so brat- 5. David B. Ellis, Becoming a master Student, 5 ed. 1985, 234. stvo, mir, harmonija i so seop{ta qubov. Se smeta deka sed- 6. Monte, World Medicine, 168. mata astrolo{ka epoha go opfa}a zenitot od razvojot na Matrisciana, Gods of the New Age, 144. 7. ~ove{tvoto. Poradi toa, taa e isklu~itelna, posebna. Na 8. Jan Van Rijckenborgh, De Komende Nieuwe Mens, Rozekruis Pers, Haarlem, Holandia, 1992., isto str. 31. nejziniot po~etok }e se pojavi nov “hristos” koj }e go 9. Isto, str. 148. obeleì po~etokot na novata epoha i koj }e go obedini cel 10. Aleister Crowley, Liber Lii Manifesto of the O.T.O., Qubqana, 1984, str. 5. svet vo edna svetska religija. Site o~ekuvaat carstvo na mir 11. Texe Mars, Dark Secrets of The New Age, Crossway Books, Westchester, Illi za slednite iljada godini, Hristovo iljadagodi{no carstvo nois, 1987., str. 141. na zemjata. Hristos se o~ekuva kako svetski lider vo svoeto 12. Isto, str. 153. carstvo na mir. 13. Isto, str. 177.11. Melton, Clark and Kelly, New Age Almanac, 5. Ete, takva e zamislata na spiritisti~koto astrolo{ko 14. Caryl Matriciana. Gods of the NewAge, 1985, 11. dvièwe Wu ejx za spiritisti~kiot skelet na novata astro- 15. Foster, Celebration of Discipline, 1978, 27. lo{ka epoha vo koja navleguvame. Temelot na ovaa ideja go 16. Shirley MacLaine, Out on a Limb, NewY ork: Bantam Books, 1984, 327,328. postavil satanata i toj }e ja sprovede taa svoja zamisla taka 17. Isto, str. 329. {to samiot naskoro }e se pojavi pred svetot kako laèn hris- 18. MacLaine, Out on a Limb, 327. tos i negovite demoni kako la`ni hristosi nasekade niz sve- 19. Guiley Harper’s Encyclopedia, 420. tot za da gi prelaàt site koi ne se upateni, koi nemaat vis- 20. Carol J. Adams, Ecofeminism and the Sacred. NewY ork, 1993, 13. tinski, bibliski soznanija za seto ova. 21. Ferguson, Aquarian Conspiracy, 257,258. Biblijata mnogu zboruva za vtoroto Hristovo doa|awe 22. Sharon Fish, Therapeutic Touch: Healing Science of Psychic Medwife, 1995, 30. koe{to re~isi e pred vrata. Taa go opi{uva i na~inot na koj 23. Krieger, The Therapeutic Touch, 71. Hristos }e dojde i celta zo{to Toj pak }e dojde. Na nejzinite 24. Biblical Research Institute, The New Age Movement, 14. sveti stranici ~itame: “Za{to, kako molwata {to izleguva od istok i sveti do zapad, takvo }e bide i doa|aweto na Si- not ~ove~ki” (Matej 24,27). Isus }e dojde “na nebesnite oblaci, so sila i so golema slava” (Matej 24,30). “I }e go vidi sekoe oko” (Otkrovenie 1,7). \avolot i negovite demoni go znaat seto ova i ne samo {to }e se obidat, tuku navistina }e go imitiraat negovoto

678 679 doa|awe, na koe nie mu posvetuvame posebno vnimanie pri pridu{en, no melodi~en. So blag i ~uvstvitelen ton }e izne- krajot od knigava vo naslovot “Vtoroto Hristovo doa|awe” suva nekoi prekrasni nebesni vistini {to gi iznesuval Spa- so site bibliski podrobnosti povrzani so nego. sitelot. ]e tvrdi deka e Hristos, deka sabotata toj ja zame- îtaj}i i razmisluvaj}i za ona {to }e se slu~i neposred- nil so nedela kako svet den {to treba da ja praznuvaat site, no pred vtoroto Hristovo doa|awe i za pretkaàniot obid a onie {to praznuvaat sabota go obes~estuvaat negovoto ime. na satanata da gi prelaè lu|eto prikaùvaj}i se sebesi kako Ogromen broj lu|e se tiskaat po trotoarite i ulicite Hristos, }e se obideme da prikaème mo`no scenario. za da pristapat poblizu i da go doprat ova natprirodno su{- testvo, koe ima mo} da lekuva bolni, duri i onie {to se na pretsmrtna postela, vklu~uvaj}i gi i zabolenite od sida i od Mo`no scenario sekoja druga bolest. Lu|eto stojat so stravopo~it pred ova veli~estveno su{testvo koe najposle donelo nade` i iscelu- Proro{tvoto kaùva deka satanata vo poslednite deno- vawe za svetot koj se nao|al na pat kon samouni{tuvawe. Ova vi }e pravi mnogu ~udesa, taka {to duri “i ogan }e frla od }e bide silna, re~isi nepreodoliva izmama {to }e ja prifa- neboto na zemjata” (Otkrovenie 13,13). Spored toa, moème tat mnozina. da pretpostavime deka toj, so podignati race nareduva od neboto da padnat golemi bleskotni ogneni topki koi eksplodiraat so ogromna sila. Malku podocna, nad toj mete` se Site golemi svetski religii go o~ekuvaat Mesija slu{a negoviot milozvu~en glas: “Mir, sakani! Ne pla{ete se. Jas sum va{iot dobrotvor. Zemete go ova kako primer. Pogolemiot del od hristi- Jas sum Mesija. Jas sum Hristos. Jas sum Kri{na. Jas sum Buda. janstvoto veruva vo vtoro Hristovo doa|awe. Evrejskiot narod Jas sum imamot Mahdi. Jas sum Gospod Maitreja. Jas sum ve~no u{te od iskon go ~eka svojot Mesija. Muslimanite se naso- @iviot. Jas sum iskrata na sekoja transcendentalna medita- ~eni kon veruvawe deka imamot Mahdi vo ova vreme povtor- cija. Ja sfa}am va{ata èlba da donesam ve~en mir i uni- no }e dojde. Hindusite veruvaat deka nastapilo vreme za pet- verzalna qubov na va{ata planeta, da go iskorenam siro- ta reinkarnacija na Buda, dodeka privrzanicite na Wu ejx ma{tvoto na zemjata, da vospostavam globalno bratstvo i o~ekuvaat da se pojavi gospod Maitreja, ne istoriskiot, tuku duhovno edinstvo so majkata Zemja, Gea, i da sozdadam edna kosmi~ki Hristos, koj e zbir (sinteza) na spasitelite na site religija na svetot.” religiski nadeì i kopneì. Site glavni svetski mreì (ABC, CBS, NBC, SNN) iz- Prijatele, svetot e zrel za najgolemata, krunska izmama vestuvaat deka mesija go videlo ogromno mno{tvo lu|e vo na satanata. So pomo{ na masmediumite, literaturata, jav- Rim, Kalkuta, Peking, Meksiko Siti, vo Najrobi... noto obrazovanie, spiritisti~kite pojavi, paranormalnoto, Zna~i, vo zavr{niot ~in na golemata izmama li~no sata- filmovite, muzikata, griàta za ìvotnata sredina i so mno- nata }e se prikaè kako Hristos. Golemiot izmamnik }e soz- gubrojnite paganski naso~eni aktivnosti, satanata lu|eto gi dade vpe~atok deka Hristos ve}e do{ol. Vo razni krai{ta vodi kon sostojba pogodna za svojata vrvna izmama. na svetot satanata }e se pojavi me|u lu|eto kako veli~estveno Znaej}i deka ostanalo u{te malku dragoceno vreme vo su{testvo so bleskoten sjaj, koe }e bide sli~no na opisot na istorijata na ovoj svet, toj zabrzano gi otstranuva site pre~ki Bo`jiot Sin vo Jovanovoto Otkrovenie 1,13-15. Slavata {to {to mu stojat na patot za da ja postigne svojata cel: cela edna }e go opkruùva }e nadmine s# {to koga i da e videlo smrt- generacija na ~ove~kiot rod da drì vo te{ka zabluda i iz- no ~ove~ko oko. Niz vozduhot }e se raznesuva triumf na pobe- mama, kontroliraj}i go nejziniot um so pomo{ na okultnite da: “Hristos do{ol, Hristos do{ol!” Narodot }e pa|a ni~kum spiritisti~ki nauki. pred nego oboàvaj}i go; toj }e gi podigne racete i }e gi Spiritizmot vo site svoi mnogubrojni oblici otvoreno blagoslovi kako Hristos {to gi blagoslovuval svoite u~e- i lukavo s# u{te e najzavodlivo i najizmamlivo oru`je na nici koga ìveel na zemjata. Negoviot glas }e bide mek i satanata za uni{tuvawe na ~ove~kiot rod. So toa ja prela-

680 681 na{iot ìvot, da se molime za duhovna mudrost, i da se oble- gal Eva, a i denes na ist na~in zaveduva i }e upropasti milioni lu|e. ~eme vo seto Bo`je oru`je, “za{to na{ata borba ne e protiv Vidovme kako Biblijata predupreduva protiv posledna- krv i meso, tuku protiv upravitelite, protiv vlastite, pro- ta golema satanska izmama. Nasekade okolu sebe gledame doka- tiv svetovnite mra~ni sili na ovoj svet, protiv duhovnite zi za moderniot spiritizam i za podgotvenosta na ovoj svet sili na zloto pod nebesata” (Efescite 6,12). da go prifati la`niot hristos koj naskoro sigurno }e se pojavi. Kosmi~ki Hristos Sepak, edno e sigurno: na satanata nema da mu bide dozvoleno bukvalno da go prikaè vtoroto slavno Hristovo doa- Teologijata na Wu ejx go ~eka Hrista ili Maitreja da se |awe onaka kako {to e prikaàno vo Biblijata. Svetoto pis- vrati kako “svetski voda~” i kako “svetski u~itel” koj upra- mo e edinstvena sigurna za{tita od site vidovi izmama. Toa vuva so sudbinata na golemite religii za da mu pomogne na }e ni pomogne da pravime razlika me|u vistinskiot Hristos ~ove{tvoto pri prerodbata za vreme na zemniot milenium. i la`nite hristosi i me|u vistinskoto vtoro Hristovo doa- No toj Hristos od Wu ejx ne e bibliskiot Isus Hristos, za{to |awe i imitaciite {to }e gi pravat satanata i negovite de- negovite u~ewa se razli~ni od u~eweto na Pismoto. moni vo vrska so toa. Maitreja e nare~en “U~itel na svetot” i, kako {to be{e Postoi ogromna razlika me|u bibliskoto slavno Hris- kaàno, spored filozofijata na Wu ejx, za hristijanite toj tovo doa|awe i bledite minijaturni satanski imitacii na treba da se pojavi kako Hristos, za muslimanite kako Imam la`nite hristosi. Bo`jata re~ u~i deka vtoroto Hristovo doa|awe }e bide privle~no za okoto i vidlivo za cel svet, za Mahdi, za Orientot kako Bodisatva, vo Indija kako Kri{na {to, kako {to najavivme, op{irno }e stane zbor pri krajot i za Evreite kako Mesija (Hristos) koj go nadminuva istoris- na knigava. kiot Isus Hristos i zazema povozvo{eno mesto od nego. Bo`jite vernici }e go prepoznaat svojot vistinski Ot- Teologot na Wu ejx, Metju Foks, gi opi{uva karak- kupitel i }e izviknat, koga }e go vidat na slavnite nebesni teristikite na ovoj Hristos od Wu ejx: oblaci: “Ete, ovoj e na{iot Bog, vo nego se nadevavme, Toj “Ovaa kniga zboruva za svetoto i za na{iot odnos i }e n# spasi” (Isaija 25,9). stravopo~it kon svetoto: Sveto, {to? Sveto s#. Sveto soz- Ovoj vrven vselenski nastan, skora{noto vtoro Hristo- davawe: yvezdite, galaksiite, kitovite, zemjta, vodata, drvja- vo doa|awe na ovaa zemja, }e bide spektakularna, sesvetska ta, lu|eto, mislite, teloto, slikite; sveta seprisutnost na scena so kosmi~ki dimenzii, koja lu|eto nikoga{ ne ja doì- boèstvenoto vo s#. Zapadniot izrz za ovoj Bo`ji lik, pret- veale. Nitu eden ~ove~ki um ne moè sega da ja sfati, nitu staven vo s#, e ‘kosmi~ki Hristos’... Koe sozdanie se osmeluva koe i da e ~ove~ko pero da ja opi{e. No iako satanata ne }e da ospori deka toa e besmrten dijamant? Originalen blagoslov/ bide vo sostojba da go prikaè na~inot i veli~estvoto na lik na boèstvenoto? Moite soznanija kaùvaat deka edin- vozvi{enoto vtoro Hristovo doa|awe, toj }e uspee da izmami stveno ~ove~kiot vid se osmeluva da se otkaè od svoeto milioni hristijani, no i nehristijani, zatoa {to ne se bib- boèstvo, se osmeluva da go pobie kosmi~kiot Hristos.”1 liski upateni da pravat razlika me|u vistinata i lagata. ôvekot e boèstven, a kosmi~kiot Hristos e kone~na Toa e pri~inata poradi koja Isus gi predupredil svoite manifestacija na ovaa ideja. Metju Foks go otfrla istoris- sledbenici: “Toga{, ako nekoj vi re~e: ‘Eve, Hristos e tuka’ kiot Isus od scenarioto na svetskite nastani i go zamenuva ili ‘tamu e’ - ne veruvajte... I taka, ako vi re~at: ‘Ene go vo so kosmi~ki Hristos: pustinata!’ - ne izleguvajte! ‘Ene go vo edna od vnatre{nite “Ako mojata teza e ispravna, toga{ e vreme istoriskiot sobi!’ - ne veruvajte’” (Matej 24,23.26). Isus da go zamenime so kosmi~ki Hristos i toa }e pomogne da Bidej}i vleguvame vo poslednoto vreme od istorijata na se rasprska iskrivenata religija i psevdomisti~noto dvièwe ovoj svet, najsesrdno da se molime Svetiot Duh da go ispolni na na{eto vreme koe popularno e poznato kako ‘fundamenta-

682 683 lizam’, a ponekoga{ se narekuva i ‘hristofa{izam’... Vo ovaa kniga povikuvam na rasturawe na liberalnata religija i na prifa}awe na vera vo misti~en, proro~ki i kosmopolitski svetogled...”2 Interesno e toa {to vo ovaa kniga hristijanite koi veruvaat vo Biblijata se narekuvaat fa{isti. ISTORIJATA NA SVETOT VO Wu ejx go ~eka Maitreja koj }e pomogne da se vospostavi BIBLIJATA PRIKA@ANA SO STATUA edna svetska vlada, eden monetaren sistem i edna religija. Novata religija e zemjocentri~na. Ovoj tip na religija e praktikuvan vo Vavilon. Toa e iskustvena religija koja gi Vavilonskiot car Navuhodonosor sonil son preku koj naso~uva vernicite kon sostojba na trans, kon soni{ta, vizii, Bog mu ja prikaàl istorijata na svetot, istorijata na svet- poga|awa, spiritizam, magii, vraàwe, vol{ebstva, amuleti, skite carstva, po~nuvaj}i od negovoto, vavilonskoto, s# do solisti~ki rituali, oboàvawe na zmija pa duri i na takana- Hristovoto ve~no carstvo {to }e go vospostavi Hristos so re~eni sveti seksualni rituali. svoeto vtoro doa|awe. Toj na son videl ogromna statua so zlat- Spored u~eweto na Wu ejx, kosmi~kiot Hristos }e go na glava, so srebreni gradi, so stomak i bedra od bronza i so prezeme prestolot na Sveti Petar vo Rim i }e go po~ne vistin- noze od èlezo, a stapalata na statuata bile delumno od è- skoto apostolsko nasledstvo. Zna~i, “Gospodarot Isus” svo- lezo, a delumno od glina. Bil povikan prorokot Daniel da jot prestol }e go premesti vo Rim. Maitreja go koristi izra- mu go protolkuva sonot. “Ti si glavata od zlato!”, mu veli zot “Gospodar Isus” kako mamka. Sepak, toj ja izdignuva papska- Daniel na Navuhodonosora. “Po tebe }e nastane drugo cars- ta stolica do polo`ba i avtoritet koi se identifikuvaat so tvo, poslabo od tvoeto (pretstaveno so srebro), pa treto, od negovite principi. Vo razni prikazanija Maitreja tvrdi deka bronza, koe }e gospodari so seta zemja. A ~etvrtoto carstvo Bo`jiot zakon {to toj saka da go sprovede mora da bide papska- }e bide cvrsto kako èlezo, kako èlezo {to sotruva i zdro- ta verzija na Desette zapovedi od koja e isfrlena vtorata zapo- buva s#; kako èlezo {to kr{i, }e gi skr{i i }e gi razbie ved, a ~etvrtata e promeneta. O~igledno e deka toj }e se povr- site carstva.” ze so ovoj laèn zakon koj poteknuva od Rim. Vizionerite na Rekovme deka prvoto carstvo od statuata {to mu ja pret- Marija i nejzinite prikazanija pottiknale isti tvrdewa. stavil Bog na Navuhodonosora na son, pretstaveno so zlatna Istite sili dejstvuvaat mo{ne skladno. glava, e Vavilonskoto svetsko carstvo. Vtoroto carstvo, pret- Satanata upatuva na nastanite {to gi predvidel Hristos staveno so srebreni gradi, e Medopersiskoto carstvo. Tre- i koi imaat vrska so bibliskiot eshaton, odnosno so krajot toto, bronzovo carstvo, e carstvoto na Aleksandar Makedon- na istorijata na svetot. Toj voveduva la`ni doktrini za mile- ski. A ~etvrtoto carstvo, pretstaveno so èlezo, e Rimsko- niumsko carstvo na ovaa zemja. Toj }e se pojavi po mnogubroj- to carstvo. Stapalata na dvete noze na statuata so deset prsti ni la`ni hristosi. Sekade vo svetot mnozina tvrdat deka se se desette evropski dràvi {to nastanale od urnatinite na mesija, no koga }e se pojavi Maitreja, }e se slu~uvaat ~uda. Rimskoto carstvo. Spored bibliskoto proro{tvo, kako {to ne moàt da se obedinat glinata i èlezoto od koi bile sostaveni stapala- Literatura: ta na statuata, taka i evropskite dràvi ne moàt povtorno da se obedinat vo zadni~ko svetsko carstvo. 1. Matthew Fox, The Coming of the Cosmic Christ, p. 8. Ponatamu, proro{tvoto prodolùva: “Vo vremeto na 2. Isto, str. 7 ovie carevi (evropskite dràvi) nebesniot Bog }e podigne svoe carstvo koe nikoga{ nema da propadne. Toa }e gi raz-

684 685 bie i }e gi uni{ti site onie carstva, a samoto }e stoi doveka... Odnenade` se odvali kamen a da ne go dopre raka, pa udri vo kipot, vo stapalata od èlezo i glina, ta go skr{i. Toga{ naedna{ se zdrobi èlezoto i glinata, bronzata, srebroto i zlatoto, i s# stana kako pleva na gumno lete, i veterot go odnese seto bez traga. A kamenot {to udri vo kipot stana gole- YVEROVITE VO BIBLIJATA ma planina koja{to ja ispolni seta zemja” (Daniel 2. glava). Po~ituvani, toa e bibliska definicija za istorijata na na{ata planeta: Pleva na gumno i, duvna veter i odnese s# Yverovite vo knigata na prorok Daniel bez traga! So kamenot {to ja zdrobil statuata i {to ja pretvoril Vo Biblijata naiduvame na pove}e yverovi kako simbo- vo pleva e pretstaveno vtoroto Hristovo doa|awe so koe li na istoriski realnosti {to pokrivaat opredeleni is- Hristos }e go vospostavi svoeto ve~no carstvo. toriski periodi polni so bibliski nastani koncizno opi- {ani na ovoj na~in. Zad niv se krijat odredeni li~nosti i strukturi koi navistina se odnesuvale kako yverovi, koi zad sebe ostavile mnogu grdo minato. Vsu{nost, istata istorija, vo prethodniot naslov prikaàna so statua, sega, so nekoi dodatni specifiki, e prikaàna preku yverovi. Vo knigata na prorok Daniel, vo sedmata glava, se sre- }avame so ~etiri yvera koi izleguvaat od more, imenuvano kako Golemo More, dene{no Sredozemno More. Moreto ili vodite od koi izleguvaat yverovite “se lu|eto, ~ove~kite masi, narodite i jazicite” (Otkrovenie 17,15). - Prviot yver e lav so krilja. Toa e Vavilon, Vavilon- skoto carstvo, na ~elo so najsilniot car Navuhodonosor, potoa Valtasar i dr. - Vtoriot yver e me~ka so tri rebra vo ustata. Toa e Medo-Persija, Medo-Persiskoto carstvo, so carevite Darij Medijanecot, Kir Veliki, Kserks ili Asvir i dr. - Tretiot yver e leopard so ~etiri glavi i so ~etiri krilja. Toa e carstvoto na Aleksandar Makedonski. Krilja- ta ja pretstavuvaat brzinata so koja Aleksandar Makedonski go osvoil svetot. Po negovata smrt, negovoto carstvo se raspadnalo na ~etiri dela - toa se ~etirite glavi na leopardot. Carstvoto na Aleksandar e pretstaveno i so jarec so ogromen rog me|u o~ite, koj se skr{il i na negovo mesto izrasnale drugi ~etiri pomale~ki rogovi - po negovata smrt, negovite ~etiri generali go podelile negovoto carstvo na ~etiri dela. Medo-Persiskoto carstvo e pretstaveno i so tromav oven so dva roga, koj nemal sila da mu se protivstavi na jarecot (Daniel 8. glava).

686 687 - êtvrtiot yver e bezimen, mo{ne silen i stra{en yver, Za vreme na taa revolucija izvr{en e neviden teror nad so golemi èlezni zabi, so jaki kanxi i so deset rogovi na gla- Biblijata. Taa e masovno spaluvana na pariskite ulici, isme- vata. Toa e Rim, Rimskoto carstvo, na ~elo so rimskite cezari. vana i poniùvana i vrzuvana za opa{ka na magare da ja vle~e Rimskoto carstvo, koe so svetot upravuvalo so èlezna tupani- niz pariskite ulici. ca, se raspadnalo na deset dràvi (desette rogovi), deset - Yver, koj izleguva od more, sli~en na leopard, so noze monarhii, koi prerasnale vo dene{nite evropski dràvi. kako kaj me~ka i so usta kako kaj lav, so deset rogovi so kru- Me|u desette rogovi izrasnal eden rog pred koj se iskor- ni i so sedum glavi polni so bogohulni imiwa. Paganskiot nale tri od postojnite rogovi. Toj rog od po~etok e mal, no Rim, so asistencija na satanata, na ovoj yver mu dava svoja so tekot na vremeto izrasnuva i stanuva pogolem od drugite sila, svoj prestol i golema vlast (Otkrovenie 13. gl.). rogovi, predominanten, dostignuvaj}i xinovski razmeri. Na Vizijata na apostol Jovan e nasporedna so tekstot od Kni- “maliot rog”, koj ve}e go identifikuvavme so papstvoto, mu gata na prorok Daniel 7. glava, pa opisot i karakteristikite posvetivme dosta prostor vo knigava koga zboruvavme za na ovoj yver neposredno se povrzani so silata na maliot rog papskiot Rim kako kontinuitet na paganskiot Rim, taka {to (so papstvoto). Me|utoa, slikite se zgolemeni, pa sega yverot vo na{ite natamo{ni tekstovi vo knigava }e koristime i iskaùva odliki na lav, na me~ka, na leopard i na stra{niot novi, no i dobar del od tie soznanija {to ve}e gi prezenti- yver so deset rogovi, {to se simboli na Vavilonskoto, Me- ravme toga{. dopersiskoto, Gr~koto i Rimskoto carstvo. Postoi odredena pri~ina za toa, za{to Rimskata crkva vo svoite sistemi gi Yverovite vo Otkrovenieto primila, gi asimilirala i gi vgradila site rituali i sistemi na bogosluènijata i stilovite na upravuvawe koi postoele Vo Otkrovenieto imame drugi yverovi, povrzani so onie vo site tie drevni carstva. Apsolutnata i neprikosnovena mo} od prorok Daniel. na monarhot, nepogre{livosta na negovite dekreti, celosna- - Prvo i osnovno, ovde go gledame satanata kako golema ta pokornost na negovite slu`benici i podanici, hierarhi- i stra{na lamja, kako stara zmija, |avol i satana, koj vojuva jata vo negovata elita i mnogubrojnite tajni organizacii, koi so Hrista na neboto, koj ja gubi bitkata tamu i, zaedno so vlasta na Rimskata crkva ja pravat apsolutna, poteknuvaat od svoite demoni, e proteran na na{ata planeta (Otkrovenie starite carstva. 12,7-16). Kaj ovoj yver, so koj e pretstaveno srednovekovnoto pap- - Golema crvena lamja so sedum glavi i so deset rogovi, stvo, se krunisani rogovite. Toa se evropskite monarhii na so sedum kruni na nejzinite glavi i so opa{ka so koja obo- ~elo so svoite monarsi - carevi i kralevi. Na yverot, odnos- rila edna tretina od nebesnite yvezdi - od nebesnite angeli no na papstvoto, kako {to vidovme, paganskiot Rim mu dava (Otkrovenie 12,1-6). So ovaa lamja ovde e prikaàn satana- svoj prestol, svoja sila i mo} da ja obori i da ja iskrivokol~i ta, no i paganskiot Rim so rimskite cezari koi svirepo gi pro- bibliskata vistina na zemjata; bibliskite vistini da gi za- gonuvale i gi ubivale hristijanite. meni so ~ove~ki predanija i vo hristijanstvoto da vovede is- - Neimenuvan yver {to izleguva od bezdna (Otkrovenie toriski apsurdi, za koi ve}e op{irno zboruvavme vo kniga- 11,7-13) koj vojuva protiv Bo`jata re~. Toa e Francija koja va; mo} da gi stavi pod herem (prokletstvo), pod no`, pod za vreme na krvavite terori na Francuskata revolucija vo gilotina i na loma~a site {to }e se obidat da mislat poinaku svoeto zakonodavno sobranie so zakon izglasala i proglasi- i da mu se protivstavat. la deka Bog ne postoi. Namesto Boga, vo rang na boèstvo e Premnogu krvava i grozna e istorijata na srednovekovno- izdignat ~ove~kiot “racio” (razum) pred koj se poklonile vo to papsto za da se opi{e vo kusi crti, no eve mal ise~ok od likot na edna èna, glumica, so somnitelen moral, postave- istorijata na svetovnite istori~ari, kako dopolnenie kon na na tron vo crkvata Notr Dam, proglasuvaj}i ja nea za bo- ona {to ve}e be{e kaàno za ovaa tema: èstvo na razumot.

688 689 “Rim ja prekroil svojata ode`da vo koja mu sluèl na najposle, po~nalo da izgraduva doktrini za su{tinata na idolopoklonstvoto, go zel krstot vo raka, se svrtel na site boèstvoto. Imate vpe~atok deka etrurskiot pontifex maximus ~etiri strani na svetot i povikal: ‘Narodi, jas sum na zemja- so svojot kaìprst, krvav od buri~kawe po crevata na zakla- ta namesnik na Isusa Hrista, na edinstveniot Bog i na edin- nata `rtva, ja podvlekol ~istata i prekrasna nauka na Isusa stveniot Bo`ji Sin koj ìveel i umrel za vas. Imam vlast Nazare}anecot. Vo golema mera se ~uvstvuva vlijanieto na da otpu{tam grevovi. Jas sum posrednik me|u vas na zemjata haoti~nite umni pravci na aleksandriskite Grci. Bidej}i ne i Boga na neboto. Mene mi e predadena griàta za va{ite moèla da usoglasi oddelni svoi poimi, crkvata seta stana- du{i; klu~evite od rajot se vo moja raka. Samo onoj koj veruva la dogmatska. vo sekoj moj zbor i me slu{a mene, }e bide spasen i }e ìvee Pokraj toa taa, ne moèj}i da najde re{enie za svoite ve~no vo nebesnoto carstvo. Narodi, onoj {to mi se protivi duhovni protivre~nosti, stanala u{te i nasilni~ki samovol- mene, mu se protivi na Boga i na Bo`jiot Sin!' na. Svoite sve{tenici s# pove}e i pove}e gi upatuvala na I narodite, u{te od pamtivek naviknati da go slu{aat simvolot na verata, na dogmati~arite i na svoite strogo kli- glasot na Rim, se poklonile i rekle: ‘Upravuvaj so na{ite {irani obrasci. A koga tie lu|e bi stanale kardinali i du{i i so na{ata sovest; nie sme tvoi. Moli se na Boga za papi, ve}e vo poodminati godini i naviknati na politikata nas gre{ni!’ I kralevite, gledaj}i deka Rim, koj do sega gos- na tesnogradite i sitni nasoki, bile nesposobni za kakvi podarel i nad teloto i nad du{ata na site narodi, sega bara bilo poobemni planovi zasnovani vrz na~elata za preuredu- da gospodari samo nad ~ove~kite du{i, ne se protivele; nim vawe na svetot. Toga{ tie napolno zaboravale deka nivna du{ite ne im se potrebni. I taka Rim... upravuva so niv, im prva zada~a bila da go sozdavaat Bo`jeto carstvo vo srcata pra}a svoi naredbi i prima bezmerno bogatstvo preku svoite na lu|eto. Edinstveno nastojuvale na lu|eto da im ja namet- namesnici.”1 nat vlasta na crkvata, odnosno, svojata li~na vlast. Za da ja Istori~arot Vels: “Slu`benoto hristijanstvo ja zatem- zasilat taa vlast, tie nikoga{ ne se pritesnuvale za taa cel nilo prekrasnata nauka na Isusa Nazare}anecot, od kogo i da upotrebat omraza, strav, pohot i voop{to najniski ~ove~- nastanalo, i ve}e naviknalo vo site podrobnosti da preminu- ki pobudi. I tokmu zatoa {to mnozina od niv i samite se va preku nea. Rimskata crkva, koja gr~ovito se drèla za somnevale vo ispravnosta na svojata doktrina, ne dozvoluvale titulata Pontifeks Maksimus, odamna go napu{tila kopne- nikakva diskusija za nea. Spored toa, krajnata netrpelivost òt po nebesnoto carstvo, i sega se trudela povtorno da ja {to ja pokaùvale i sprema najmale~kite somnevawa ili oìvee rimskata prevlast na zemjata {to ja smetala za svoe skr{nuvawa vo verata ne se temelela na nekoe nivno bezus- nasledstvo. Taa, crkvata, stanala politi~ko telo koe{to gi lovno potpirawe vrz svojata vera, tuku, naprotiv, taa bila koristelo verata i nevoljata na prostiot svet za da gi pos- posledica na nivnoto kolebawe vo verata. Ednostavno vo tigne svoite celi. Taka Evropa prifatila da sledi edno grdo interes na nivnata politika bilo da se odrì edinstvoto na minato od ~ij{to slom ne sakala ni{to da nau~i.”2 crkvata.”3 “Naukata za Bo`jeto carstvo na zemjata, {to ja propovedal nekoga{ Isus Nazare}anecot, u{te od samiot po~etok bila osakatena so primesi na doktrinite i ceremoniite na Yverot, odnosno papstvoto, zadobiva smrtna starite predanija i razni mudruvawa od ponizok vid. Hris- rana koja se isceluva tijanstvoto premnogu rano ja zagubilo svojata prvobitna proro~ka i tvore~ka sila. Se zapletkalo vo predanieto na Yverot od Otkrovenie 13. glava, so deset rogovi so kruni prastarata ~ove~ka `rtva, vo mitraisti~koto predanie za du- i so sedum glavi polni so bogohulni imiwa, e napolno iden- {evno pre~istuvawe so krv; ja prifatilo mislata za odr- ti~en so maliot rog od Daniel 7. glava. Spored toa, dvata ùvawe na sve{teni~kiot stale`, koja poteknuva u{te od naj- yvera, koi izleguvaat od more, zboruvaat za srednovekovnoto ranite vremiwa na sozdavaweto na ~ove~koto op{testvo i, papstvo, za negovata suprematija i tiranija vo ~ii{to stegi

690 691 voda~i od site verski grupi mu oddadoa po~it. Papata denes toa ja drèlo Evropa okovana polni 1260 godini, kolku {to se smeta za vrhoven verski voda~ vo svetot i na sovetuvaweto predvidelo proro{tvoto. vo Asiza site verski poglavari go priznaa za vrhoven crkoven No, proro{tvoto kaùva deka, otkako }e izmine toj vre- avtoritet. menski period, na papstvoto }e mu bide zadadena smrtna rana - “edna od glavite na yverot e smrtno raneta” (Otkrovenie No, za noviot bleskoten proro~ki podem na papstvoto 13,3) - so {to toa, zaedno so svoeto bleskotno minato, }e is- koe treba da ja odigra svojata posledna proro~ka uloga pri ~ezne od svetskata scena kako vaèn faktor i okolu dveste krajot od istorijata na na{ata planeta - pove}e vo slednite godini }e zamine vo ma~na izolacija i pasiva, vrzano so no- podnaslovi. vite istoriski okolnosti koi se protiv nego i nemo}no da stori {to bilo za da si pomogne sebesi. Josif Stalin najdo- Yver so dva roga kako kaj jagne bro ja izrazil taa relativna nemo} na papstvoto koga pot- sme{livo pra{al: “A so kolku divizii raspolaga papata?” Sega da go najavime pretposledniot yver od Otkroveni- Taa smrtonosna rana na papstvoto mu ja zadava Napoleon eto. Vo periodot me|u 1798 godina, koga prviot yver e odveden vo 1798 godina koga negoviot general Bertie vlegol vo Vati- vo ropstvo, odnosno, koga e “ranet na smrt”, i 1929 godina, kan i go odvel papata Pie VI vo izgnanstvo, kade {to slednata koga Rim povtorno go steknal svojot suverenitet, apostol godina umira kako francuski zarobenik. Toga{ Evropa si pomislila deka so smrtta na toj papa vo 1799 godina zase- Jovan gleda kako od zemjata izleguva drug yver so dva roga kako koga{ umrelo i papstvoto. Me|utoa, proro{tvoto ne kaùva kaj jagne: “Vidov drug yver kako izleguva od zemjata i ima{e taka. Naprotiv, toa veli: “No negovata smrtonosna rana be{e dva roga kako kaj jagne” (Otkrovenie 13,11). Ovde zborot up- iscelena. I seta zemja se voshiti (se za~udi) itrgna po yverot; otreben za “yver” e therion i zna~i “divo ìvotno”, yver so jag- i $ se poklonija na lamjata bidej}i taa mu dade vlast na yverot noliki rogovi. Toj ne izleguva od moreto (od srede mno{tvo (na papstvoto); mu se poklonija i na yverot, velej}i: ‘Koj e kako narodi), kako prethodniot yver, tuku od zemjata, od oblast koja yverot i koj moè da vojuva protiv nego (protiv papstvoto)?’” prethodno ne bila nastaneta so golemi narodi, so mno{tvo, (Otkrovenie, 13,3.4). so lu|e i jazici. Od po~etok toa e miroqubivo ìvotno, no Vo 1798 godina papstvoto go zagubilo svojot politi~ki podocna po~nuva da dejstvuva kako yver. status; yverot, koj pretstavuva carstvo ili politi~ki sistem, Stanuva zbor za mnogu silen yver, za mnogu silna dràva bil mrtov za site nameri i celi. Toj moèl da voskresne kako so dominantno vlijanie, mo}na nacija so cvrst avtoritet nad yver edinstveno toga{ koga povtorno }e go dobie svojot site nacii na svetot. Ovie atributi im pripa|aat samo na politi~ki status. Vo 1929 godina Musolini i Gaspari potpi- Soedinetite Amerikanski Dràvi, koi vremenski, prostor- {ale spogodba spored koja papata mora da go poddrì Muso- no i vo sekoj drug pogled se vklopuvaat vo gabaritite na spom- lini, a za vozvrat vraten mu e negoviot papski prestol i mo}. natoto proro{tvo i gi zadovoluvaat site karakteristiki {to Od 1929 godina povtorno e vospostaven politi~kiot status na se navedeni vo nego. Vatikan i o~iglednata rana zarasnala. Zna~i, Rim go zagubil Imaj}i ja predvid fizionomijata na yverot (verojatno svojot suverenitet, no povtorno go steknal koga Musolini ja stanuva zbor za xinovskiot amerikanski bizon so dve mali obnovil papskata dràva. rok~iwa kako kaj jagne), no i na~inot na koj se formirani Biblijata predviduva deka maliot rog povtorno }e ja os- Soedinetite Amerikanski Dràvi kako dràva, prostorot i voi prevlasta {to ja imal vo sredniot vek. Od toga{ papska- vremeto koga tie se pojavuvaat pred svetot, i sega{nata niv- ta sila i vlijanie narasnale vo svetski razmeri, osobeno za na polo`ba i pozicija na svetskata scena, navistina nema vreme na zavr{nite godini od prethodniot milenium. Papa- dilema deka bibliskoto proro{tvo za ovoj yver kompletno ta Jovan Pavle II primi poglavari na dràvi od cel svet i se odnesuva na Amerika. Vo slednite podnaslovi - mnogu poseti mnogu zemji. Pokraj politi~kite priznanija, verskite pove}e za toa.

692 693 Koga e otkriena Amerika, i koga se pro~ulo za nea, masa deset rogovi. Napolno identi~en so ovie dva yvera e i yverot lu|e, pred s# od Evropa, begaj}i pred naletite na katoli~kata so maliot rog od Daniel 7. glava. Spored toa, stanuva zbor inkvizicija i baraj}i zasolni{te od nejzinite loma~i i gilo- za eden ist yver koj vo razli~ni vremenski periodi se javuva tini, se upatile preku okeanot za da najdat svoja mirna i so razli~na vidoizmeneta fizionomija, vo zavisnot od speci- bezbedna idnina vo toj nov i golem nenaselen svet. Na toj fi~nite ulogi {to gi imal vo tie periodi. na~in, ne moèj}i da gi podnesat stegite i tiranijata na Vo Otkrovenieto vo 12., 13. i 17. glava se pojavuvaat ~eti- toga{noto papstvo, stotici iljadi slobodoumni lu|e od evrop- ri yvera: lamja, morski yver sli~en na leopard, yver so rogovi skite zemji gi napu{tile svoite rodni ogni{ta i pobarale kako kaj jagne i crven morski yver. spas vo noviot svet, mo`nost da mu sluàt na Boga spored Me|utoa, Otkrovenie 16,13 i 20,10 za niv zboruvaat kako svojata sovest, slobodni od sekakov verski diktat i tortura. za tri yvera: za lamjata (|avolot), za yverot (ne vo mnoìna) Toa bile najdobrite lu|e na Evropa, cutot na evropskite i za yverot so rogovi kako kaj jagne, no sega imenuvan kako nacii, hristijani protestanti, so visoki moralni kvalite- laèn prorok (}e bide objasneto). ti koi, zaedno so sebe, vo noviot svet gi ponele i svoite darbi Bidej}i lamjata i yverot imaat po sedum glavi i po deset i umni potencijali i kapaciteti i na novata po~va na Ameri- rogovi, tie pretstavuvaat eden ist duh na crkovno-dràvno ka izgradile kvalitetna nacija i silna dràva koja denes ja progonstvo, za{to Otkrovenieto, vo prv red, e okupirano so poznavame kako Soedineti Amerikanski Dràvi. takvo progonstvo. Nivnite sedum glavi go pretstavuvaat is- Od po~etok taa e isklu~ivo protestantska i antikatoli- tiot sedumkraten redosled na vlastite koi go progonuvale ~ka dràva, od Boga blagoslovena vo sekoj pogled. No pro- Bo`jiot narod: Vavilon, Egipet, Medopersija, Grcija, Pagan- ro{tvoto najavuva promena na situacijata. Amerika }e gi skiot Rim, Srednovekovnoto papstvo i Sovremenoto papstvo napu{ti izvornite protestantski principi, koi nejzinite vo likot na crveniot yver i golemata vavilonska bludnica. tvorci gi vgradile vo nejziniot ustav, i kaj nea }e se zagubi Me|utoa, sepak treba da se dodade deka (a) simbolot na lam- antikatoli~nosta, so {to taa }e se prikloni kon Katoli~- jata prvenstveno se odnesuva na progonite {to poteknuvaat kata crkva od koja nekoga{ pobegnala ne moèj}i slobodno od strana na nehristijanskite sili, (b) simbolot na yverot da di{e okovana vo nejzinite prangii. Spored toa, se gubi potsetuva na nekoga{nite progoni od strana na hristijanski- vekovnoto neprijatelstvo me|u dvata luti neprijateli, me|u ot Rim i (v) simbolot na yverot so rogovi kako kaj jagne se dvata yvera, i od ogor~eni neprijateli, tie stanuvaat izvon- odnesuva na progonstvoto od strana na protestantizmot vo redni prijateli i tandem koj }e go predvodi svetot vo pos- poslednoto vreme koga so nego }e zavladee progonuva~kiot duh lednite denovi, za {to sledi natamo{no iscrpno objasnu- na lamjata i yverot. Za toa sledi objasnuvawe. vawe! Dvata perioda na yverot: Negoviot period kako yver sli~en na leopard (13. glava) vnimanieto go naso~uva kon y progonstvata izvr{eni vo tekot na sredniot vek, a negoviot Crven ver so èna bludnica na svojot grb period kako crven yver so golemata bludnica na svojot grb (17. glava) go privlekuva vnimanieto, pred s#, na negovoto Da go identifikuvame i posledniot yver vo Otkroveni- dramati~no, no kuso povtorno pojavuvawe vo uloga na drev- eto: “Vidov èna kako sedi na crven yver koj be{e poln so nata katoli~ka progonuva~ka sila neposredno pred vtoroto bogohulni imiwa i ima{e sedum glavi i deset rogovi” (Ot- Hristovo doa|awe. krovenie 17,1-6). @enata koja{to go java yverot e nare~ena Vo tekot na mnogu vekovi srednovekovnata crkva i evrop- vavilonska bludnica, za koja op{irno }e zboruvame vo sled- skite dràvi tolku mnogu me|usebno se prepletuvale i tolku niot podnaslov. mnogu si se pomagale, {to moèle da bidat prikaàni so eden Crveniot yver od Otkrovenie 17. glava e istiot onoj yver sloèn simbol - so yver koj e sli~en na leopard. Vo tekot na sli~en na leopard od 13. glava, za{to obata yvera stojat vo pogolemiot del na periodot od 1260 godini, iako po nekoga{ voda i imaat po sedum glavi polni so bogohulni imiwa, i po

694 695 no progonuvaat. Site deset carevi svojata vlast mu ja stavaat politi~ki mu se protivele na papata, carevite i knezovite na raspolagawe na yverot i }e vladeat zaedno so nego. glavno lojalno gi podrùvale papskite teolo{ki dogmi. Java~ot sekoga{ upravuva so ìvotnoto {to go java. Bilo Desette rogovi, odnosno desette carevi, nekoga{ imale da e kow, kamila ili slon, toj sekoga{ go naso~uva ìvotno- carska vlast. Vo 13. glava gi gledame kako vo tekot na peri- to, upatuvaj}i go kade treba da odi. Golemata vavilonska odot od 1260 godini nosat carski kruni. Rogovite na crveni- bludnica ja java dràvata, odnosno svetovnite vlasti i gi ot yver ne se krunisani. Zna~i, evropskite vladeteli ne se naso~uva tamu kade {to saka taa. monarsi - carevi i kralevi - no proro{tvoto kaùva deka tie @ivotnoto, yverot, vo bibliskoto proro{tvo go pret- povtorno }e zadobijat carska vlast, odnosno }e stanat totali- stavuva politi~kiot entitet, vlasta, pa Otkrovenieto kaùva tarni dràvi i izvesno vreme }e vladeat zaedno so yverot deka vo poslednoto vreme ènata-bludnica, odnosno otpad- (Otkrovenie 17,12), za{to “se istomislenici, i }e mu ja pre- natata crkva, javaj}i na yverot, ili na dràvata, }e gi nad- dadat svojata sila i vlast na yverot” (Otkrovenie 17,13). Spo- gleduva svetskite politi~ki sistemi! Kakva e prirodata na red toa, iako idnoto zastra{uva~ko, totalitarno vladeewe ovoj gre{en odnos? Toa e odnos na prequba {to go osuduva na carevite e kratko, nivnata uloga e uloga na totalitarni Bog. nasilni~ki dràvi. Otkrovenie 17. glava ima dva maksimuma, dva kataklizmi~ki sudiri so natprirodni dimenzii. Vo edna od tie bit- êsna èna i èna bludnica ki “yverot” i “desette carevi” (“desette rogovi”) vojuvaat protiv Jagneto (protiv Hrista) i protiv onie koi “se povikani, Vo Otkrovenieto se pojavuvaat dve èni - dve krajni odbrani i verni”, odnosno protiv Bo`jiot narod koj ja so~i- sprotivnosti - ~esna èna i èna bludnica. Toa se dve crkvi: nuva vistinskata Bo`ja crkva - i Jagneto gi pobeduva (Otkro- Bo`jata crkva, koja{to ja vodi Bog, i onaa koja stoi pod vod- venie 17,14). Vo drugata bitka istite carevi, koga }e vidat stvo na satanata. deka se izmameni, se svrtuvaat protiv “golemata bludnica”, Vistinskata Hristova crkva vo Otkrovenieto e prikaà- koja{to java na yverot, odnosno, koja{to gi javala niv, i ja na so mnogu ubava slika: “@ena oble~ena so sonce i so mese~i- uni{tuvaat (Otkrovenie 17,16). na pod nejzinite noze, a na glavata ima{e kruna od dvanaeset Koga prvpat se sretnavme so desette rogovi vo knigata yvezdi” (Otkrovenie 12,1-6). na prorok Daniel vo 7. glava, tie bea simbol na evropskite Vistinskata Bo`ja crkva e oble~ena vo sonce, za{to dràvi i narodi. Me|utoa, vo Otkrovenie 16,14; 17,2 tie vo Bo`jata re~ kaùva deka “Gospod Bog e sonce”, a e zagrnata posledno vreme se pojavuvaat kako “carevi na celiot svet”. ili oble~ena vo Hrista, bidej}i ja ispolnuva Bo`jata zapo- Nekoga{ i rimskoto hristijanstvo bilo ograni~eno na Evro- ved: “Zagrnete se so na{iot Gospod Isus Hristos... Site koi pa, no denes toa e pro{ireno na cel svet. se krstivte vo Hrista, se oblekovte vo Hrista” (Psalm 84,11; Crveniot yver i golemata bludnica, {to gi videl apos- Rimjanite 13,14; Galatite 3,27). tol Jovan, ja pretstavuvaat odvoenosta na crkvata i dràvata. Na glavata nosi kruna od dvanaeset yvezdi, {to zna~i Ova e najzna~ajna razlika me|u yverot sli~en na leopard od ìvee spored naukata na prorocite i dvanesettemina apos- 13. glava i crveniot yver so koj se sre}avame vo 17. glava. toli, zaradi {to lamjata (satanata) ja goni da ja uni{ti. Pred Yverot vo 17. glava nosi na svojot grb golema bludnica. Crk- naletite na tie progoni Hristovata crkva bega vo pustina, vata (bludnicata) i dràvata (yverot), iako povrzani, sega kade {to pominuva 1260 godini. @enata e bremena i ra|a se razgleduvaat kako izdeleni zaednici. No, iako yverot i ma{ko dete, go ra|a Hrista. Spored toa, Hristos se ra|a sre- bludnicata se prikaàni kako odvoeni celosti, tie vo su{- de svojata crkva za koja se `rtvuva{e, prolevaj}i ja svojata tina se isti po karakterot. Vo moralot nema nikakvarazli- krv, “za da ja o~isti i posveti, i da ja postavi pred sebe vo ka me|u niv. Dvete se oboeni “crveno”. Dvete baraat nepokoleb- seta nejzina slavna, bez damka, nitu br~ka, ili ne{to sli~no, liva predanost i dvete, koga im se dava mo`nost, nemilosrd- za da bide sveta i neporo~na” (Efescite 5,26.27).

696 697 Papstvoto tvrdi deka ovaa èna, oble~ena vo sonce, e imiwa i ima{e sedum glavi i deset rogovi. A ènata be{e oble~ena vo purpurno i vo crveno, i ukrasena so zlato, so Marija koja go rodila Isusa. Me|utoa, ova tolkuvawe sozdava skapoceni kamewa i so biseri, i drè{e vo svojata raka zlat- problem, za{to ènata podocna ja progonuva lamjata. Taa bega na ~a{a polna so gnasotijata i ne~istotijata od nejzinoto vo pustina, kade {to e pod posebna grià 1260 godini. Spored bludstvo, a na ~eloto, pak, $ be{e napi{ano, tajna: ‘Golemi- opisot od knigata na prorok Daniel, toa e istiot vremenski ot Vavilon, majka na bludnicite i na zemnite gnasotii.’ Ja period vo koj maliot rog }e go progonuva Bo`jiot narod. Jas- no e deka simbolikata se odnesuva na Bo`jiot veren narod, na vidov ènata pijana od krvta na svetite i od krvta na Isuso- Bo`jata crkva, ~ij{to pripadnik bila Marija. Od negoviot vite svedoci, i se za~udiv mnogu koga ja vidov... So nejzinite narod }e proizleze Mesija. gatawa bea izmameni site narodi” (Otkrovenie 17,1-6). Hristovata crkva e Hristova nevesta, oble~ena vo ~ista Prvobitnoto zna~ewe na Vavilon bilo “Bab-ilu” - “Vra- i bela svila, mnogu ubava i prijatna, bez mani i falinki. ta Bo`ja” ili “Vrata na bogovite” - i vo izvesna smisla toa Stokmena i ukrasena kako nevesta, taa kopne`livo go ~eka pretstavuvalo pat za pristap kon bogovite, {to e sprotivno svojot mladoènec, go ~eka Hrista da dojde od neboto po nea na Bo`jiot plan na spasenieto. Vavilonskata, odnosno rim- za da ja povede so sebe vo ve~nite nebesni dvorovi. skata bludnica sebesi se smetala za edinstvena vistinska Bo`ja vrata za vlez na neboto. Vistinskata Hristova crkva e prikaàna i so slikata na Extra ecclesiam non salus est- so noviot Erusalim koj sleguva od neboto na ovaa zemja. Vo nego vekovi bila edinstvena slu`bena doktrina koja zna~i: “Nad- se nao|a negovata crkva, site spaseni, za da ja nasledat nova- vor od Rimskata (katoli~kata) crkva nema spasenie”. No, za ta zemja, kone~no is~istena od grevot. Na nea tie nao|aat vreme na urivaweto na Vavilonskata kula, imeto Vavilon nova, ve~na tatkovina i stanuvaat u~esnici vo novata, obno- dobilo novo zna~ewe: Brkotija, haos, nered, mete`, nevers- vena vselenska harmonija. Bog go povikuva Jovana: “Dojdi da tvo, prkos, ~ove~ki iluzii. ti ja pokaàm nevestata, ènata na Jagneto”, i mu ja pokaùva Vo tekot na prvite vekovi od hristijanskata istorija, evrej- nejzinata slavna idnina (Otkrovenie 19,7-9; 21,2.9-27). skata i hristijanskata literatura za gradot Rim zboruvaat Su{ta sprotivnost na ~istata èna e ènata bludnica kako za Vavilon. Tekstot od 1. Petrovo 5,13 isto taka Rim go za koja ~itame vo Otkrovenieto vo 17. i 18. glava. Taa ne ì- narekuva Vavilon, bidej}i Petar ovie zborovi gi pi{uval vo vee spored bibliskata nauka i zatoa e nare~ena gre{nica, po- Rim, vo vremeto koga bukvalniot Vavilon ve}e ne postoel: to~no, vavilonska bludnica. “Pozdravi vi pra}a crkvata od Vavilon, koja e izbrana zaedno O~igledno, ako Bo`jiot narod e ~ista èna, verna na svo- so vas.” jot ma`, toga{ Vavilon e sprotiven na ovoj simbol ili, toa e Rimokatoli~kite pisateli isto taka ja priznavale ovaa sistem na bogosluènie koj ne mu pripa|a na Boga, bidej}i povrzanost: “Vavilon, za koj zboruva Petar vo svoeto Prvo ima tainstena religija i u~i i sproveduva gnasotii. poslanie, u~enite komentatori, i protestantskite i katoli- Sovremeniot Vavilon gi pretstavuva site la`ni religii ~kite, smetaat deka se odnesuva na Rim. Zborot Vavilon e sim- vo svetot vo poslednoto vreme, vistinskiot svoeviden i neza- bol za rasipanosta koja toga{ preovladuvala vo gradot na pameten religiozen i verski mete` so planetarni dimenzii. cezarite.”4 Vo prethodniot slu~aj Bog go povika Jovana za da mu ja Spored toa, vavilonskata bludnica vsu{nost e rimska pokaè slavnata idnina na ~esnata èna, a sega go povikuva bludnica, papstvoto so negovata celokupna hierarhija vo ne- svojot sluga da ja vidi presudata na ènata bludnica. govata posledna faza, koga }e go predvodi svetot vo posledni- “Dojdi da ti ja pokaàm presudata na golemata bludni- ot sudir za vreme na poslednite nastani {to }e se odigruvaat ca, koja sedi na mnogu vodi, so koja bludstvuvaa zemnite care- na svetskata scena pred vtoroto Hristovo doa|awe. vi, a ìtelite na zemjata se opija od vinoto na nejzinoto blud- Kaàvme deka crveniot yver i golemata bludnica {to stvuvawe. I me odvede vo duhot vo pustina kade {to vidov gi videl apostol Jovan ja pretstavuvaat odvoenosta na crkva- èna kako sedi na crven yver koj be{e poln so bogohulni ta i dràvata. Crkvata (bludnicata) i dràvata (yverot),

698 699 iako se povrzani, sega se razgleduvaat kako izdeleni zaedni- @enata vr{i blud so “zemnite carevi”. Bludot (ili ci. Spored toa, golemata vavilonska ili rimska bludnica ja prequbata) e odnos ili aktivnost me|u ma` i èna koi Bog java dràvata, odnosno svetovnite vlasti, nadgleduvaj}i gi na gi osuduva. Taka, pri samiot kraj na vremeto moème da o~e- toj na~in svetskite politi~ki sistemi! kuvame odnos {to }e se razvie me|u crkvata (bludnicata) i Bludnicata, koja e osudena od Boga, “sedi na mnogu vodi”, svetskite vladeteli (carevite), odnos koj Bog go osuduva. a “vodite, na koi stoi bludnicata, se lu|eto, narodite, plemi- Bludnicata vo raka drì skapocen pehar poln so gnasotii wata i jazicite” (17,1.15). So drugi zborovi, taa dominira nad i so ne~istotija na nejzinoto bludstvo, poln so paganizmot narodite, dominira nad svetot. na starite anti~ki civilizacii, so la`na nebibliska nau- Rim ne samo {to tvrdi deka gi kontrolira site vladi na ka, so otrovno vino so koe gi opila narodite - da, “site naro- zemjata, tuku toj navistina go pravi toa. Jezuitskata zakletva di gi opijani so èstokoto vino na svojot blud... i koja{to ({to e zabeleàna vo kongresniot izve{taj na Soedinetite ja rasipa zemjata so svoeto bludstvo” (Otkrovenie 18,2.3; Amerikanski Dràvi House Bill 532, 1913) gi sodrì slednite 19,2). re~enici: @ena so zlaten pehar vo rakata e ~est simbol na rimo- “So dobrodetelta na klu~evite koi vrzuvaat i razvrzuvaat katoli~kite skulpturi i sliki. Nitu edna druga hristijan- (otpu{taat), koi na negovata Svetost mu gi dal mojot Spasi- ska veriospoved ne se pretstavila sebesi na takov na~in. tel, Isus Hristos, toj (rimskiot pontif) ima mo} da gi ot- Koga ja videl bludnicata, apostol Jovan zabeleàl deka stranuva ereti~kite carevi, princovite, dràvite, zaednicite na ~eloto $ e napi{ano imeto. Vo vremeto na Jovana bilo i vladite - site koi se nelegalni, bez negovo sveto priznanie, moderno bludnicite da go nosat svoeto ime na lenta okolu i istite moàt bezbedno da bidat uni{teni.” ~eloto. Imeto {to si go dala ovaa bludnica sebesi glaselo: Mala digresija: Zborot “Vatikan” bukvalno zna~i “boè- “Tajna: Golemiot Vavilon, majka na bludnicite i na zemnite stvena zmija” i se sostoi od zborovitevatis = boèstven i kan= gnasotii” (Otkrovenie 17,5). Katoli~kata crkva dolgo se zmija. Gradot Vatikan i bazilikata Sveti Petar se izgradeni odnesuvala kako crkva-majka. Vo odredena smisla taa imala na drevnoto pagansko mesto koe na latinski se vikaV atikanus pravo na toa, za{to navistina “rodila” mnogu “}erki”, drugi Mons ili Vatikanus Kolis, {to zna~i gora ili planina na crkvi. @alno e, no vistinito, {to i nejzinite }erki, koga }e se nabeleàt nivnite nedostatoci, navistina pokaùvaat proro{tvo. Parite {to se kovani vo gradot Vatikan ~esto go sklonost da bidat sli~ni na majka si. ]erkite bludnici ne nosat natpisot Citta Del Vaticano, {to zna~i grad na proro{tvo. se ra|aat kako bludnici. Tie stanuvaat bludnici po svoj iz- Taka Rimskata crkva svojata struktura ja zbogatuva i so titu- bor. Dodeka se u{te devojki, tie se poznati po imeto na maj- lata “Grad”. Na parite iskovani vo 1963 g. e prikaàn papata ka si. I }erkite bludnici, za koi zboruvame ovde, go nosat Pavle VI zaedno so svojata titula Ponifeks Maksimus, a na imeto “Vavilon”, kako i nivnata majka. drugata strana se nao|a èna so natpisotCitta Del Vaticano (poln Su{tinata na zborot “tajna” vo imeto na bludnicata nie naziv na vatikanskata dràva e: Stato Della Citta Del Vaticano, podrobno ja objasnivme koga zboruvavme za anti~kite i za {to pretstavuva kombinacija na crkvata i dràvata). Vo hristijanskite misterii i za ve~erata Gospodova. Ovde }e se podno`jeto na nozete na ènata se nao|a nejzinata titulaFides , zadrìme na drugite podrobnosti povrzani so nejzinoto ime. {to zna~i vera. Ovaa èna e simbol na Rimokatoli~kata vera, Vavilon, odnosno Rim, opi{an i pretstaven kako “majka ili na Rimskata crkva, koja tvrdi deka ima vlast nad site na bludnicite i na zemnite gnasotii”, gi pretstavuva otpad- vladi na svetot: “@enata, pak, {to ja vide, e golemiot grad natite verski sistemi ili crkvi, a }erkite na vavilonskata koj vladee nad zemnite carevi” (Otkrovenie 17,18). ili rimskata bludnica gi pretstavuvaat crkvite koi gi sle- Vidovme kako Bog go povikuva Jovana: “Dojdi da ti ja dat nejzinite la`ni u~ewa i so toa sebesi se stavaat pod nej- pokaàm presudata na golemata bludnica, koja sedi na mnogu zino vladenie, i u{te polo{o, slu`beno go prifa}aat rim- vodi, so koja bludstvuvaa zemnite carevi, a ìtelite na zem- skoto vodstvo kako avtoritet. jata se opija od vinoto na nejzinoto bludstvuvawe.”

700 701 Rim tvrdi deka e majka na site nacii. Na vlezot od crkva- ime {ti $ go dava Biblijata: “Tajna - Golemiot Vavilon, maj- ta Sveti Jovan vo Rim postoi ogromen latinski natpis: ka na bludnicite i na zemnite gnasotii?” SACROS LATERAN ECCLES EMNIVM VRBIS ET ORBIS EC- “@enata e pijana od krvta na svetite i od krvta na Isuso- CLESIARVM MATER ET CAPVT, {to prevedeno na na{ jazik vite svedoci!” - Jasno e deka taa proleala iljadnici toni krv zna~i: “Sveta lateranska crkva. Crkva majka i poglavar na na milioni nevini i sveti Isusovi svedoci “koi gi pazat site crkvi vo gradot i na svetot.” Bo`jite zapovedi (site deset zapovedi) i verata vo Isusa” i Katihizisot na Katoli~kata crkva crkvata ja narekuva: koi “go dràt Isusovoto svedo{tvo” (Otkrovenie 14,12; 12,17). Crkva, Majka i U~itel.5 @enata koja sedi ili java na crven yver veli: “Sedam Vo septemvri 2000 godina Vatikan ja objavi izjavata nare- kako carica i ne sum vdovica i nema nikoga{ da vidam taga” ~ena Dominus Iesus, vo koja kardinalot Racinger (sega{niot (Otkrovenie 18,7). Taa carica, taa predominantna crkva so papa Benedikt XVI) re~e: “Sekoga{ treba da bide jasno deka takvi prerogativi, gi za{emetuva zemnite carevi i ìtelite edinstvenata, sveta Katoli~ka i apostolska, univerzalna na zemjata so vinoto na svojot blud? Sekako, vo taa carica ja Crkva, ne e sestra, tuku majka na site crkvi.” Vo izjavata se prepoznavame Katoli~kata crkva. Taa e ènata-bludnica, vo istaknuva deka Rimokatoli~kata crkva ima ekskluzivno pra- koalicija so otpadnatiot protestantizam i so pravoslavie- vo sebesi da se nare~e avtenti~na hristijanska crkva. Na drugi- to, koja pak }e gi izvle~e ‘r|osanite me~evi na srednovekov- te crkvi im se osporuva toa pravo.6 nata zloglasna inkvizicija i istite }e gi podma~kuva so sveà Va{ington Post toa go komentira{e vaka: “Denes Vati- nevina krv na Bo`jite slugi. kan objavi nova avtoritativna izjava koja objavuva deka lu|eto Za razlika od Hristovata crkva, koja e oble~ena vo sonce moàt da dobijat kompletno spasenie od zemnite grevovi samo i vo ednostavna ~ista i bela svila, {to e odraz na nejzinata preku duhovnata milost na Katoli~kata crkva, i deka drugite izvonredna vnatre{na ~istota i ubavina, ènata bludnica e veri - vklu~uvaj}i gi i protestantskite hristijani - imaat oble~ena vo rasko{na crvena i purpurna obleka. gre{ki koi nivnite sledbenici gi stavaat vo ‘mo{ne nepo- Svetlo portokalovo-crvenata boja na oblekata {to ja volna situacija’ koga baraat spasenie. Spored vrvnite vati- nosat kardinalite e slu`bena boja na Katoli~kata crkva. kanski slu`benici, celta e da se pobie ‘teologijata za verski Pokraj nea, katoli~kite sve{tenici za odredeni praznici pluralizam’, koja tvrdi deka katolicite vo Bo`jite o~i se nosat crveni i violetovi obleki. Drugi dozvoleni boi se ednakvi so, na primer, Evreite, muslimanite ili Hindusite.”7 belata, zelenata, crnata, rozovata i zlatnata. Na 10 juli 2007 godina svetot be{e iznenaden so izjavata Taa e neobi~no bogato nakitena so zlato, so skapoceni na papata Benedikt XVI: “Samo nejzinite (rimokatoli~kite) kamewa i so biseri, {to silno zboruva za nejzinata vnatre{na poglavari i biskupi se naslednici na Hristovite apostoli. rasipanost. Taa e basnoslovno bogata. Kaàno e deka so veko- Crkvite na drugite hristijanski konfesii, vo najdobar slu~aj, vi evropskoto bogatstvo se slevalo vo Rim. Istorijata bele- se crkovni zaednici, vo nikoj slu~aj ne crkvi vo vistinska ì kako reki poklonici od site krai{ta na Evropa i po{i- smisla na zborot. Edinstveno Katoli~kata crkva gi ima site roko doa|ale na poklonenie vo Rim i vo tie prigodi vo crk- elementi {to gi vovel Isus. I pravoslavnite, koi zadràle vata Sveti Petar priloùvale tolku golemo koli~estvo zlat- nekoi od tie elementi, ne se crkva nasledni~ka na Isusovite nici, {to bilo potrebno dvajca so gribli da gi trgaat nas- temeli, za{to ne go priznavaat primatot na Petroviot nasled- trana i da polnat so niv vre}i - vre}i so evropskoto i svet- nik, papata.” skoto bogatstvo koe se slevalo vo Rim.. Spored toa, Rim e edinstvenata institucija na zemjata Posetata na Vatikan }e vi potvrdi za neizmernoto bogat- koja{to ja prisvojuva titulata “apostolska” i “majka” ili stvo so koe se prekrieni katoli~kite ikoni. Statuite na Marija i na svetcite gi krasat zlato, skapoceni kamewa i Eklesium Mater - “Majka na crkvite”. No {to stanuva so dru- biseri, a slu`benite obleki {to gi nosat papite vo posebni gite atributi koi se opi{ani vo Otkrovenieto 17. glava? Kako prigodi se porasko{ni i pobogati vo zlato i nakit od koja da se soobrazi katoli~koto imeEklesium Mater so nejzinoto

702 703 dobitokot. Eden takov selanec vo periodot na procutot na bilo zemna kruna. Zlatnata tijara (trikratna kruna), koja e hristijanstvoto vredi kolku polovina kow! Imaj}i potreba izloèna vo Vatikanskiot muzej i koja{to papata ja nosi pri od poeftina rabotna sila za svoite s# pogolemi imoti, ve}e svojata inauguracija, ima neopi{ana vrednost. Bogatstvoto i vo 4 vek crkvata, koja go poostrila ropstvoto, ne slu~ajno skapocenostite, potro{eni za velelepnite zgradi, koi se sop- poseduva i najmnogu robovi.” stvenost na Rimokatoli~kata crkva, isto taka ne moàt da se 8 opi{at. Za basnoslovnoto bogatstvo so koe raspolaga Vatikan, Za tie bogatstva na crkvata crkovniot istori~ar De{- pri raka ni stojat i slednite podatoci: ner pi{uva: “Vatikanskiot kapital e investiran vo site mo`ni pret- “Vo 4 vek tie (biskupite) stanuvaat sojuznici na drà- prijatija, i toa bez ogled na nivniot moralen karakter: vo vata koja svoite podanici gi cica do krv. A vo 5 vek ve}e rim- francuskite nafteni zdruènija, vo argentinskite gasovodi skiot biskup e najgolem zemjoposednik vo Rimskoto carstvo. i elektrani, vo boliviskite rudnici za kalaj, vo brazilskite Odamna ve}e nasekade se zadu{uvaat hristijanskite socijalni fabriki za guma, a Svetata stolica ne se pritesnuva duri ni nemiri vo Afrika, vo [panija i Galija i blagore~ivo na od {pekulaciite na berzata i na dividendata na bankite.”9 siromasite im se vetuva sre}a na onoj svet, za da moàt tie Od amerikanskite firmi, vo koi Vatikan i negovata {to podobro da gi molzat na ovoj (svet). kurija imaat mnogubrojni akcii, istori~arotDeschner gi Ve}e vo 6 vek se voveduva crkoven desetok, koj }e se lega- spomenuva: U.S. Steel, Sharon Steel, Bethlehem Steel, Jons Manville lizira i }e se sproveduva s# do 19 vek. Vo 8 vek }e se izdejs- Steel, General Motors Corporation, BendixA viation, Douglas Airkraft, tvuva crkovna dràva, koja frana~kite i saksonskite vlade- Worthington Pumps, American Telephone and Telegraph Company, teli postojano }e ja potvrduvaat i }e ja zgolemuvaat, taka {to Prudential Life i mnogu drugi.10 na kraj taa, vooruèna do zabi, sama }e se bori so sopstvena Od italijanskite firmi, pred s#, treba da se spomnat vojska i so sopstvena mornarica. ]e pqa~kosuva s# {to moè elektranite, PTT i èleznicata, a od bankite Komercijal- da se pqa~kosa: zamocite, dvorcite, gradovite, celi grofovii na banka, Rimska banka, Stopanska banka, potoa bankiteUgo i vojvodstva. ]e krade s# {to moè da se ukrade: ve}e vo 4 Natali, Scaretti, Santo Spirito (banka na Svetiot Duh vo koja vo vek imotot na paganskite hramovi, vo 6 vek imotot na site sredniot vek vernicite kupuvale za pari Sveti Duh - pojava pagani, potoa posedite na milioni progoneti i pogubeni nare~ena “simonija”); a od firmite neodminlivi se Monte- Evrei, imotite i posedite na spalenite eretici, a i na spale- catini, Viscosa, najgolemata italijanska aviokompanija Alitalia nite ve{terki i ve{teri. Pqa~kosuvani se onie koi mislat i neizbe`nata fabrika za avtomobili Fiat. Potoa, tuka se poinaku, no isto taka se pqa~kosuvani i sopstvenite verni- zavodite za osiguruvawe, institutite, zemji{nite posedi itn., ci so postojano novi i povisoki danoci, zakupnini, so kamati, da ne odime vo nedogled 10.11 so pritisoci, so oprosnici, so izmisleni ~uda, so relikvii, Ist e slu~ajot so Francija, so Anglija, so Germanija i pri {to crkvata blagajnata ja polnela i so pomo{ na eksko- so drugite dràvi vo koi Vatikan ima nemerlivi bogatstva. munikacija, so interdikt (zabrana) i so me~; italijanskiot No, koga vavilonskata bludnica ja identifikuvame so narod najmnogu e opusten, a sam Rim stanal najbuntoven grad Katoli~kata crkva, nie ne mislime na nejzinite vernici, i najsiroma{en od site gradovi na Zapadot - brojot na nego- tuku na papstvoto kako nejzina institucija i globalna svet- vite ìteli opadnal od dva milioni vo pagansko vreme, na ska sila. Denes mnogu prekrasni hristijani-vernici vo Kato- samo 20.000 vo 14 vek. li~kata i vo Pravoslavnata crkva, kako i vo protestantskite Pokraj ona {to go prigrabuvala so pqa~kosuvawe i so crkvi, go proslavuvaat Boga. Tie go qubat Boga i nastojuvaat vojna, i pokraj dotaciite {to gi dobivala od onie so koi bila da mu sluàt, ne nslutuvaj}i deka se nao|aat vo ko{ot na Vavi- vo sojuz, vo sredniot vek crkvata poseduvala edna tretina od lon. S# do odreden moment tie i ne pomisluvale deka nivna- vkupnoto evropsko zemji{te {to go obrabotuvale poslu{nite ta crkva namerno moèla da se protivstavi na nekoja zapoved selani, koi vo o~ite na svoite gospodari vredele pomalku od od Dekalogot ili deka nivnite sve{tenici ili pastori bi

704 705 moèle namerno da ja zanemarat ili duri da ja prikrijat pomiruvawe na site crkvi i religii so Rim. Toj tvrdi deka posebnata Hristova posredni~ka i sudska slu`ba vo nebesnoto spasenie postoi vo sekoja veroispoved, pod uslov vernicite Svetili{te. da ja priznaat prevlasta na Rim. Papata Jovan Pavle II ja oìvea “Kongregacijata za dok- Majkata crkva gi povikuva svoite }erki da se trina i vera”, {to e novo ime za srednovekovnata inkvizici- vratat vo nejzinite pregratki ja, so koja pretsedava{e kardinalot so germansko poteklo Racinger, sega ve}e papa Benedikt XVI. Jovan Pavle II pos- Be{e kaàno deka na edna plo~a, nadvor od Lateranskata tavi strogi stare{ini vo hierarhijata i navede deka toj ne crkva vo Rim, stojat zborovite: Eklesium Mater - “Majka na upravuva so demokratijata: “Toa e institucija so koja upravu- crkvite”. Ponorot me|u 1,2 milijardi katolici, 350 milioni va Isus Hristos; toa e teokratsko vladeewe”, so koe, prirod- protestanti i 220 milioni vernici na pravoslavieto orga- no, upravuva negoviot namesnik, papata. nizirano vo nacionalni crkvi, brgu se zatvora. Me|utoa, Rim Kako stoèr za hristijanskoto edinstvo, pred s#, na hris- vo toj proces ne promenil nitu edna svoja doktrina. Sepak, se tijanskite crkvi, Katoli~kata crkva ja nudi, a vo idnina i so ~ini deka denes mnogu reformirani crkvi brzaat da mu se pok- zakon }e mu ja naturi na cel svet, svojata institucija, nedela- lonat na Rim. ta, za {to podrobno }e zboruvame ponatamu, koga }e dojde na Na Koncilot Vatikan II, koj go svika papata Jovan XXIII red nedelniot zakon. Vo vrska so ova sega samo eden kratok vo {eesettite godini od minatiot vek, pokraj drugoto, se pos- izvadok od dokumentite na VatikanII : “Treba da se poddrì taveni i principite na ekumenskoto dvièwe: Da se prepoz- sekoj napor nedelata da stane vistinski ‘den na radost i odmor nae avtoritetot i prevlasta na rimskiot biskup. Za da moàt od rabotata’... da se slavi evharistija sekoja nedela... ‘nedela- da se obedinat, site crkvi mora da ja prifatat prevlasta na ta treba da pretstavuva osnoven prazni~en den’ vo koj, sobra- papsikiot stol. Vo 1995 g. papata Jovan PavleII dade sli~na ni zaedno, treba da ja slu{aat Bo`jata re~ i da u~estvuvaat vo izjava spored koja prepoznavaweto i prifa}aweto na papska- Pashalnata tajna .”14 ta prevlast e od su{tinska va`nost za hristijanskoto edins- Vo juni 1990 godina Anglikanskata i Katoli~kata crkva tvo. Negovata izjava e objavena vo katoli~koto spisanieSa- izdadoa zaedni~ka izjava nare~ena “Dar na avtoritetot”. Dej- dern Kros od 17 septemvri 1995 godina pod naslov: “Za da se li Telegraf od juni 1990 godina reagira{e so slednite nas- obedinat, site crkvi mora da go prifatat papskiot avtoritet.” lovi: Katihizisot na Katoli~kata crkva: “U{te od samiot “Crkvata se soglasuva deka papata treba da bide priznat po~etok Hristos $ ostavil edinstvo na svojata Crkva. Veru- kako seopfaten avtoritet vo hristijanskiot svet, i go opi{uva vame deka ova edinstvo postoi vo Katoli~kata crkva kako kako ‘dar koj treba da go primat site hristijani’. Komisijata ne{to {to taa nikoga{ ne moè da go zagubi, i se nadevame zaklu~ila deka rimskiot biskup ima ‘posebna slu`ba vo vrs- deka }e prodolì da raste s# do krajot na vremeto”12 ka so razlikuvaweto na vistinata’ i prifatila deka samo pa- Spored Katoli~kata crkva, ova edinstvo, koe mora da se pata ima moralen avtoritet da gi obedini site hristijanski postigne, ne gi opfa}a samo protestantskite crkvi, tuku i veroispovedi.” site lu|e na svetot: So ovaa izjava Anglikanskata crkva go predala svoeto “Vo ova katoli~ko edinstvo na Bo`jiot narod se povi- protestantsko nasledstvo i sebesi se podloìla na papskata kani site lu|e... Na razli~ni na~ini nemu mu pripa|aat: hierarhija. Treba da se istakne deka vo redovite na Angli- katoli~kite vernici, drugite koi veruvaat vo Hrista i kone~- kanskata crkva postojat silni previrawa koi moàt da dove- no celoto ~ove{tvo, koe e povikano so spasonosnata Bo`ja dat do raskol vo nea. Golem del od vernicite se nezadovolni milost”13 od pregolemiot liberalizam na oddelni nivni vrvni voda~i Po Vatikan II, na jezuitot Karl Rajner, najgolem katoli- koi javno go odobruvaat, go branat i go poddrùvaat homosek- ~ki teolog po Toma Akvinski, doverena mu e zada~a koja opfa}a sualizmot. Neodamna (2007 g.) svetskiot pe~at objavi deka eden

706 707 od nivnite vrvni biskupi javno i otvoreno istapuva kako ho- {to go postignaa pravoslavnite i katoli~kite teolozi vo moseksualec. Od tie pri~ini, za da ne se raspadne, Anglikan- oktomvri 2007 g. vo italijanskiot grad Ravena kako prv ~ekor skata crkva spas bara pod kapata na Katoli~kata hierarhija i vo zaceluvaweto na ranata na iljadagodi{niot razdor me|u vo edinstvo so Katoli~kata crkva koja{to vo osnova e mnogu dvete crkvi”, itn. stroga vo moralot. Vo dogovorot e potvrdeno deka papata bil najvisok vo Luteranskata crkva: Pre~esniot d-r KarlI Braten re- hierarhijata na edinstvenata Crkva pred golemiot raskol vo kol: “Da e Luter denes prisuten, toj bi upatil poinakov po- 1054 g. Vo staroto Vizantisko carstvo pravoslavieto ja otfr- vik, osobeno koga bi znael deka negovata reformacija vo lilo univerzalnata vlast na rimskiot papa i postepeno se dolgoro~en plan }e izrodi tolku mnogu ilegalni potomci.” razvivalo vo avtonomni nacionalni crkvi. Ne e retkost katolicite i luteranite da odrùvaat zaed- Vo 2006 g. papata Benedikt XVI vo Istanbul go poseti ni~ki misi. Vo luteranska katedrala slu`bi naizmeni~no vselenskiot patrijarh Vartolomej I, koj e duhoven voda~ na odrùvaat rimokatoli~ki i luteranski teolozi. Povtorno site pravoslavni vernici vo svetot, no administrativno up- se postaveni slikite na Marija, a i ritualot palewe na sve}i ravuva so male~ko hristijansko stado vo Turcija. Vo taa pri- i molitvite upatuvani na Devicata povtorno stanal voobi- goda tie si postavija zaedni~ka cel: }e se borat za obedinu- ~aen. Za àl, Luteranskata crkva po{la po istiot pat kako i vawe na Katoli~kata i Pravoslavnata crkva. Vo ramkite na Anglikanskata. svojot ponifikat BenediktXVI prioritet mu dava na toa obe- Na 29 mart 1994 godina predvodnite amerikanski evange- dinuvawe na dvete crkvi. Kako {to rekovme, svetskoto pra- listi~ki protestanti i katolicite stapija vo koalicija i voslavie e organizirano vo nacionalni crkvi i ima okolu potpi{aa zaedni~ka deklaracija koja{to ja narekoa “Evan- 220 milioni vernici, a pod Vatikan ima okolu edna milijar- gelicite (evangelisti~kite protestanti) i katolicite zaed- da i dveste milioni vernici na svetot. no - hristijanska misija vo tretiot milenium”. Pokraj drugo- Na sovetuvaweto vo Ravena e potpi{an dokument i postig- to, vo toj dokument stoi: “Kako Hristos {to e edno, i hris- nat e dogovor koj e golem ~ekor za idnoto dejstvuvawe. Vo toj tijanskata misija e edna... Zaedni~ki potvrduvame deka site dogovor se utvrduva deka papata e “prv me|u patrijarsite”, a {to go prifa}aat Hrista kako svoj Gospod i Spasitel se bra}a Rim e “prvo sedi{te”. Tie dve to~ki i go predizvikale rasko- i sestri vo Hrista. Evangelicite i katolicite se bra}a i lot me|u katolicite i pravoslavnite vo 1054 g. Sega se priznava sestri vo Hrista.” ulogata na rimskiot biskup kako prv me|u prvite, a “prvite Evangelistite vo Soedinetite Dràvi prifa}aat obe- mora da priznaat koj e prv me|u niv”. dinuvawe so Rim: “Vreme e nie protestantite da odime kaj Edinstvoto so Rim ne gi opfa}a samo hristijanite. Po- svetiot Otec vo Rim i da go pra{ame kako moème da se vra- trebno e site religii da go priznaat papata kako duhoven svet- time doma.”15 ski voda~. Vatikan postojano jasno pora~uval deka papata e Episkopalnata crkva: “Bo`ja crkva e katoli~kata. ‘Bila “tatko na celoto ~ove~ko semejstvo”. Malahi Martin za Jo- van Pavle II: katoli~kata na po~etokot i }e bide katoli~kata na kraj.’... 16 II, ‘Svedoci sme za propa|awe na protestantizmot.’” “Vo poslednata analiza Jovan Pavle kako imenuvan Hristov zamenik, tvrdi deka toj e kone~en sud na pravdata za op{testvoto kako zaednica na dràvite.”17 Katoli~kata i Pravoslavnata crkva:Na 14 i 15 noemvri 2007 god. svetskiot pe~at objavi mnogu zna~ajna vest: “Kraj na Vo 1986 godina vo Asiz e odràn sostanok na svetskite raskolot me|u Katoli~kata i Pravoslavnata crkva.” “Po ilja- religii na koj papata be{e doma}in. Televizijata vo cel svet dagodi{niot raskol, vo Ravena e dogovoreno obedinuvawe na go prenesuva{e toj sostanok, a na nego prisustvuvaa voda~ite Katoli~kata i Pravoslavnata crkva.” “Zacrtan e patot koj, na protestantskite, pravoslavnite, anglikanskite, evrejskite, po iljadagodi{niot raskol vo 1054 god., bi trebalo da dovede islamskite, budisti~kite i hindu religiite, kako i voda~ite do obedinuvawe na dvete crkvi.” “Vatikan go pofali dogovorot na pove}eto drugi pomale~ki verski organizacii. Na ovoj sos-

708 709 tanok i na sostanocite {to sledea vo “asi{ki duh”, papata Rim ne bil podgotven za kompromis so reformatorite be{e govornik i centralna li~nost. Ovoj godi{en forum se nitu za kakvi i da e doktrinalni otstapki. Zatoa e svikan proslavuva so golema pompa, a voda~ite na site religii iskaù- sobor vo Trent na koj prisustvuvale i protestantite. Me|utoa, vaat svoja solidarnost so papata. “koncilot vo Trent (1545 g.), koj go svikal papata PavleIII da Odnosite me|u islamot i katolicizmot v~udoviduva~ki se sretne so reformacijata i da gi objasni doktrinalnite se popraveni. Pri posetata na papata na Sirija, vo maj 2001 stavovi na Rimokatoli~kata crkva, namesto da ja reformira godina, Rojters Internesenel Press go objavi sledniot izve{taj: Crkvata, gi utvrdil katoli~kite doktrinalni stavovi i u~ewa Damask (Rojters): “Papata Jovan Pavle pi{uva{e isto- koi na reformatorite im bile tolku mnogu odbivni. Soborot rija vo nedelata, koga stana prv pontif koj koga bilo vleze vo gi potvrdil stavovoite na Crkvata sprema doktrinata za: xamija i gi povika hristijanite i muslimanite da si prostat transsupstancijacija, opravduvawe so vera i dela, srednove- edni na drugi poradi minatoto. ... Toj isto taka re~e deka ver- kovna misa, sedum sakramenti, celibat, ~istili{te i opros- skoto ubeduvawe nikoga{ ne bilo opravdanie za nasilstvo. nici. Na toj sobor e zgolemena papskata sila, davaj}i mu na ‘Zaednicite ve}e neka ne se sudruvaat.’ Papata, koj vo 1985 papata avtoritet da gi sproveduva koncilskite dekreti i od godina gi obnovi vrskite so Evreite koga ja poseti sinagogata crkovnite slu`benici da mu vetat neograni~ena poslu{- vo Rim, kaùva deka sega e vreme da se svrti stranica i so nost.”18 islamot. Za seto vreme, dodeka hristijanite i muslimanite Protestantizmot, kako samiot {to priznava, se vratil se navreduvale edni so drugi, potrebno e da barame pro{ka od pri Majkata Crkva i pri nejzinite doktrini. I drugite svetski Sevi{niot, i pro{ka edni od drugi ... Po~ituvaj}i ja musli- religii isto taka se vo edinstvo, vo konfederacija so nea. manskata tradicija, papata gi sobu svoite obuvki pred da vleze na mestoto za bogosluènie, {to predizvika voshit i ovacii Edinstvo nadvor od Biblijata kaj ogromnoto mno{tvo koe ~eka{e nadvor. ‘Toa e veli~estven istoriski nastan. Papata ... vleguva vo xamija’, re~e spikerot Vo 1975 godina podemot na partnerstvoto me|u protestan- na Siriskata dràvna televizija. ‘Toa e sredba na islamot i tite i katolicite e prikaàn so objavuvawe na zaedni~ki kati- hristijanstvoto.’ Povikot za me|usebno pro{tavawe be{e hizis. Ovaa kniga od 720 stranici sodrì iscrpni podatoci prodolènie na temata koja po~na vo petokot vo Grcija, vo za hristijanskata vera i, spored urednicite, napi{ana e: koja pontifot bara{e Bo`je pro{tavawe za nepravdata koja “Da pomogne vo naporite hristijanite da sorabotuvaat katolicite im ja napravile na pravoslavnite vernici vo tekot vnatre vo svoite zaednici vo zaedni~kiot rast na crkvite kon na minatite 1000 godini.” edinstvo vo raznolikosta, {to e cel na site ekumenski napori.” Papata e najgolem svetski verski avtoritet. Sepak, jasno Ovoj dokument potvrduva mno{tvo kompromisi i bezo~no e deka ovoj status ne e postignat vrz osnova na vistinata, tuku gi otfrla osnovnite bibliski pravila. Eve nekolku primeri vrz osnova na kompromisi. Priznavaj}i go negovoto vodstvo, koi go ilustriraat ova: tie gi priznavaat negovite doktrini. 1. Moralnite odredbi, koi moème da gi pronajdeme vo Dekalogot, kako i vo Propovedta na Gorata, “vo golema mera Rim ne e podgotven za kompromis nitu za doktri- se usloveni od svojata starost i od kulturolo{kata sredina”. nalni otstapki 2. Mnogu novozavetni odlomki se opi{ani kako tolkuvawe, a ne kako istoriski nastani, dodeka nekoi Isusovi re- Katoli~kata crkva ne go izmenila svojot stav i ne se ~enici “vo Isusovata usta gi stavile” negovite u~enici kako pribliìla kon protestantskata vera. Koncilot VatikanII izreki koi “istoriskiot Isus nikoga{ ne gi izgovoril”. ne izmeni nitu edna verska doktrina, i od toga{ Vatikan 3. Temite, kako {to se fizi~koto Isusovo voskresenie, stanuva u{te pocvrst vo svojata politika za za~uvuvawe na pretstavuvaat “postojan problem” za sovremeniot ~ovek i tradicionalnite katoli~ki doktrini. “polni se so te{kotii”.

710 711 Strit vo 1999 godina: “Kreacionizmot e ‘eres od devetnaeset- “Taa poraka treba da se protolkuva na mnogu pozna~aen tiot vek’.” na~in, bidej}i Isusovoto voskresenie od mrtvite e koncept Ekumenizmot e samo u{te edno dvièwe za vospostavu- koj e formuliran ‘so jazikot na evrejskata apokalipsa’ koja vawe na taa super-crkva, na golemiot Vavilon, koj na kraj }e te{ko moè da ima kakvo bilo zna~ewe vo na{eto sovremeno gi progonuva onie koi nema da mu se pokorat. op{testvo i vo kulturolo{kiot kontekst.” Sepak, toa edinstvo, vrz koe e izgradena taa super-crkva, Koga gi ~itame ovie apsurdi za hristijanskoto edinstvo, e edinstvo izgradeno ne vrz Biblijata i bibliskata vistina, se pra{uvame kako }e se postigne toa. Vo spomenatiot doku- ne vrz Bo`jiot, tuku vrz ~ove~ki avtoritet. I, kako {to ka- ment za edinstvo katolicite i protestantite ja ispraznile àvme, sekoe edinstvo, gradeno nadvor od bibliskite temeli Biblijata od Bo`jata nauka i nejzinata izvorna, Bo`ja teo- i dimenzii, e edinstvo gradeno vrz pesok, koe e neproduktivno logija, ja zamenile so ~ove~ka. Zna~i, toa hristijanstvo e ko- i ne moè da se odrì, koe }e se urne i }e se raspadne pri mpletno izmesteno od bibliskite temeli, pa namesto “na te- poslednoto stra{no nevreme {to }e go zaplusne svetot. melot na apostolite i prorocite, kade {to e temelen kamen Isus Hristos” (Efescite 2,20), svoeto edinstvo go gradat vrz ~ove~ka teologija, {to e celosno proma{uvawe. Sekoe edinstvo, gradeno nadvor od bibliskite temeli i dimenzii, e Literatura: edinstvo gradeno vrz pesok, koe e neproduktivno i ne moè da se odrì. 1. Ljubomir Nenadovi}: Pisma iz Italije, Nolit, Beograd, 1985, pp. 112,113. Doktrinata na visokiot kriticizam, {to ja po~nale 2. H. D`. Vels: Istorija sveta, Narodno delo, Beograd 1929, p. 363. katoli~kite teolozi Ri~ard Simon i d-r Aleksandar Gedes 3. H. D`. Vels: op. cit., p. 385. vo 1678 godina go iskornala srceto od Svetoto pismo i gi dove- 4. Faith of Our Fathers, by James Cardinal Gibbons, 1980, p. 87. la vo pra{awe najjasnite u~ewa za istorijata i po~etocite. 5. Catechism of the Catholic Church,Article 3, p. 2030. Mojseevite spisi se proglaseni za mitologija, a verata e is- 6. Cardinal Ratzinger, “Dominus Iesus”, 9/4/2000 frlena na zemja. Isto taka izve{taite za potopot i za vos- 7. R. Jeffrey Smith Washington Post Foreign ServiceW ednesday, September 6, 2000; Page A13 ROME, sept. 5. kresenieto se proglaseni za mit. Visokiot katoli~ki kriti- 8. Karlheinz Deschner (Karl De{ner), Kirche des Un-Heils, Wilhelm Hayne cizam i germanskiot racionalizam gi uni{tile temelnite Verlag, Munchen 1980, pp.114,115. (Prezemeno od Zvonimir Kosti} veruvawa vo bibliskite vistini, a nau~nicite od reformi- Palanski, “Hri{}anstvo bez Hrista”, Ni{, 1993.) ranite protestantski crkvi, za àl, gi prifatile tie u~ewa. 9. Isto, str. 70. Katoli~kata crkva slu`beno go negirala bibliskiot 10.Isto, str. 70. izve{taj za sozadavaweto i go otfrlila. Sandej Tajms od 6 11.Isto, str. 71. dekemvri 1987 godina, vo prilogot {to go napi{al Nik van 12.Catechism of the Catholic Church,~len 820 str. 284. Out{urn, vo Sidnej, go objavil sledniot naslov: “Sozdavawe- 13.Isto, ~len 836 to e glupost”... Katoli~kata crkva slu`beno go otfrlila 14.Documents of Vatican II, p. 117. bukvalnoto tolkuvawe na sozdavaweto spored Prva kniga 15.Texe Marrs: All Fall Down Mojseeva kako “krajna glupost”. Slu`beniot stav na ova u~ewe, 16.Chattanooga Free Press, Editor’s Note, May 10, 1997. koj go napi{a papata Jovan PavleII , objaven e vo internacio- 17.The Keys of This Blood, p. 374, 375. nalniot pe~at i Tajm Magazin objavi vakov naslov: “Razmis- 18.The History of Christianity, p. 410. luvaweto na Vatikan evoluira... Papata svoj blagoslov $ dade na prirodanata selekcija, iako ~ove~kata du{a ostanuva nadvor od dofatot na naukata.” Izjava, koja u{te pove}e v~udoviduva, dal jezuitot Konsoloma|o vo intervju za spisanieto Elm

712 713 Amerikanskiot ambasador vo Vatikan (od 1989-1993 g.), Tomas Miladi, zaklu~uva: “Veruvam deka SAD, kako svetska supersila i Svetata stolica (papstvoto), kako edinstvena svetska moralno-politi~ka vlast, }e odigraat zna~ajna uloga vo idnina. Nivnite akcii }e vlijaat vrz ìvotot na lu|eto BIBLISKI TANDEM ME\U na site delovi na planetata.”1 NAJGOLEMATA SVETOVNA Ve}e vidovme deka prviot yver, odnosno papstvoto, zadobi I NAJGOLEMATA DUHOVNA SILA smrtonosna rana i deka “smrtonosnata rana be{e iscelena!” Zna~i, toa ne e ve}e mrtvo. Oìvea, voskresna! Gi raskina oko- vite na izolacija i mrak i izleze na sloboda, na videlina. eschaton “I seta zemja se voshiti, i trgna po yverot... i mu se pok- Bibliski (eshaton) - kraj na svetot lonija na yverot, velej}i: ‘Koj e kako yverot i koj moè da vojuva protiv nego?’” (Otkrovenie 13,3.4). Da zabeleìme. Seta Problemot so bludnicata koja “sedi na mnogu vodi” (nad zemja, cel svet, se voshiti koga vide kako papstvoto, koe be{e narodite), koja go java yverot (strukturite na vlastite) i po nad dveste godini mrtvo, i za koe se tvrde{e deka zanavek }e svoja volja upravuva so nego, koja “site narodi gi opijani so ostane mrtvo, voskresna, mu se isceli smrtnata rana. Lu|eto èstokoto vino na svojot blud” (Otkrovenie 17,1; 18,2.3), kone~no }e go razre{ime podocna, koga }e vidime {to }e se ne samo {to }e se ~udat i voshituvaat, tuku }e go oboàvaat. slu~i koga narodite koi bile pod nejzina palka sepak }e se “I pojde po yverot!” - Zna~i, papstvoto zastanuva na ~elo otreznat od toa pijanstvo i koga }e uvidat deka bile prela- na planetata Zemja, i papata stanuva sesvetski lider, li~nost gani i te{ko podjarmeni. A sega istiot problem da go prou~i- so geopoliti~ki dimenzii, i svetot trgna po nego, zastana zad me od drug agol. nego, se stavi pod negovo zname! Bibliskoto proro{tvo predviduva deka dvata luti i Na yverot “mu se dade vlast nad sekoe pleme, narod, jazik zakrvaveni neprijateli, me|u koi so vekovi postoelo nepri- i rod” - vlast nad cel svet (13,7). jatelstvo i izolacija poradi ma~noto i mnogu grdo minato, Lu|eto “mu se poklonija na yverot” (na papata) i rekoa: ne samo {to }e si podadat raka i }e se pomirat, tuku }e sta- “Koj e kako yverot i koj moè da vojuva protiv nego?” - Ni- pat vo koalicija, vo sojuz, }e sozdadat tandem so ~ija pomo{ koj! Nikoj ne e kako nego, i nikoj ne moè da vojuva protiv satanata }e go predvodi svetot vo poslednata armagedonska nego. Zo{to? Zatoa {to, iako papata nema nitu edna divizi- bitka protiv Boga i negoviot narod. Stanuva zbor za dvata ja, sepak, o~igledno e deka nemu }e mu stojat na raspolagawe yvera od Otkrovenie 13. glava {to ve}e gi opi{avme, za prvi- site “divizii” {to }e mu bidat neophodni, za{to zad nego ot i vtoriot yver, za papstvoto i za protestantska, izrazito zastanuva cel svet koj go prifa}a kako edinstven voda~ so antikatoli~ka Amerika od drugata strana na Atlantikot, kapacitet, sposoben lider koj mu nudi na ~ove{tvoto izlez koja izrasna vo xinovska politi~ka, ekonomska i voena sila od bezizlezot vo koj zapadnalo. Nudi presvrtnica - po~etok na za da ja odigra svojata proro~ka uloga vo poslednite denovi iljadagodi{na epoha na mir, bezbednost, sre}a, prosperitet na kako golema svetska supersila na svetskata scena. ovaa zemja... Tie dva yvera od Otkrovenieto 13. glava vo poslednoto Ako do neodamna postoeja dilemi okolu toa kako moè vreme }e upravuvaat so svetskite nastani. Prviot izleguva od papata da stane svetski lider od takov format za da go more, a vtoriot od zemja. U{te pove}e, vtoriot yver mu se ispolni ova biblisko proro{tvo, navistina svetot da go poklonuva na prviot yver, baraj}i i od site {to ìveat na prifati tokmu nego kako svetski voda~, koj }e dobie “vlast zemjata da mu se poklonat na prviot yver i na toj na~in da nad sekoe pleme, narod, jazik i rod”, ili vlast nad cel svet, dobijat negov ìg, ìg od yverot. denes se otstraneti site tie somnevawa.

714 715 kaùva deka ovoj yver so dva roga kako kaj jagne }e ja poddr- Ova biblisko proro{tvo najsilno i najo~igledno po~na ùva i }e ja sproveduva vlasta na prviot yver i }e ja prisili vo podrobnosti, vidlivo za site, da se ispolnuva pri zako- seta zemja, cel svet, da mu se pokloni na prviot yver, na pap- pot na pokojniot papa Jovan PavleII na 08 april 2005 g., koga stvoto, na koe mu bila zadadena smrtonosna rana, no koja se toj mrtov gi sobra politi~kite i duhovnite voda~i od cel iscelila (Otkrovenie 13,12). svet da se poklonat pred negoviot odar. Vo taa prigoda, sre- Zna~i, ovie dva yvera vo poslednoto vreme }e stapat vo de nasobranoto mno{tvo od nad 4 milioni vernici, negovi sojuz pred koj }e se pokloni seta planeta Zemja. Vo yverot so simpatizeri, vo Rim, nie direktno gi slu{avme zborovite na dva roga kako kaj jagne ve}e ja prepoznavme Amerika, Soedi- proro{tvoto: Lu|eto “mu se poklonija na papata i rekoa: ‘Koj netite Amerikanski Dràvi. Toj yver verojatno e pretstaven e kako papata?’” Slu{avme najrazli~ni laskavi komentari od so xinovskiot amerikanski bizon so dve mali rok~iwa kako tipot: “Papata Jovan Pavle II treba da se preimenuva vo Jo- kaj jagne, koj vo poslednoto vreme }e zboruva kako lamjata. van Pavle Veliki, za{to toj be{e najgolem ~ovek ne samo na Dvete rok~iwa - toa se dvete pove}evekovni neprikosnoveni stoletieto, tuku i vo istorijata voop{to!” fundamentalni slobodi {to gi uìvaat gra|anite na Soedi- Bevme svedoci na nevidena euforija {to go zafati ogrom- netite Dràvi - verskata i gra|anskata sloboda - zagaranti- noto mno{tvo negovi poklonici koi vedna{ go proglasija za rani so amerikanskiot ustav, koi, za àl, i za Amerika i za svetec. cel svet, tie }e stanat istorisko minato, bidej}i Amerika II Novinarite i anketite kaùvaa deka Jovan Pavle be{e }e se otkaè od niv i od miroqubiva zemja, od bastion na vis- najpo~ituvana li~nost na svetot. Za vreme na negovata pose- tinskite slobodi, }e se pretvori vo yver koj }e go prisili ta na Filipinite vo 1995 godina, na edno mesto se sobraa, go svetot da prifati nametnati diktati, koj po~nuva da zboru- pre~ekaa i go pozdravija nad pet milioni negovi pokloni- va kako lamjata (Otkrovenie 13,11-17). ci. Toa be{e najgolem sobir vo istorijata koj se sobral da Po teroristi~kiot napad na Soedinetite Dràvi od 11 vidi i da slu{ne eden ~ovek. septemvri 2001 g., Xorx Bu{ ja dade slednata izjava za So- Na spomenatiot sobir na Filipinite i za vreme na ne- edinetite Dràvi: “Ova e mirna dràva, no svirepa koga goviot pogreb navistina se vide deka svetot ne moè da is- nekoj }e ja naluti!” frli na svetskata scena nitu politi~ki, a u{te pomalku ver- Vo komentarot upaten do jordanskiot kral, Abdulah, pred ski voda~ od takov format, so takvi dimenzii i avtoritet Soedinetite Dràvi da prezemat akcija protiv Avganistan so koi raspolaga papata, koj }e go prezeme kormiloto vo svoi vo oktomvri 2001 godina, Bu{ re~e: “Na{ata nacijapo malku race za da gi re{i naplastenite nere{livi svetski problemi e àlosna, no sme luti. Postoi odredeno nivo na èd za krv, i ~ove{tvoto da go povede vo pomirni vodi. Protestantite, no nema da dozvolime taa da rakovodi so na{ata reakcija. pravoslavniot svet i site drugi svetski religii, ne se mono- Nie sme cvrsti, so bistri o~i i strplivi, no nabrgu }e po~ne- litni i nemaat duhoven voda~ od takov kalibar i so takov kame da skalpirame.” pacitet kako {to e Katoli~kata crkva na ~elo so svojot po- 2 glavar, papa. Postoi samo edna verska sila, papstvoto, koja Sega Amerika se nao|a vo takva polo`ba koja $ ovozmoù- redovno prima ambasadori, carevi, kralevi i pretsedateli va da go ispolni toa biblisko proro{tvo. Soedinetite Drà- i od site crkvi samo Vatikan ima silna diplomatija i svoi vi, ~ovekoqubivo raspoloèni, go predvodat svetot vo tra- ambasadori vo site dràvi na svetot. gawe po re{enie za naplastenite problemi, no ne sama, za{to ]e napravime mala digresija za da kaème pak nekolku problemite se tolku te{ki i sloèni, {to ja nadminuvaat zbora za vtoriot yver. nejzinata mo} za re{enie. Apostol Jovan gleda kako od zemjata izleguva drug yver Iako e supersila, Amerika e svesna deka ne moè sama so dva roga kako kaj jagne. Ova ìvotno so jagnoliki rogovi da se spravi so ogromnite svetski lavini od terorizam, dro- e yver koj po~nuva da zboruva kako lamjata. Proro{tvoto ga, i so drugite bezbrojni nere{livi problemi. Taa ne moè

716 717 yverot” (Otkrovenie 17,13). Svetskite voda~i mu gi prizna- so fizi~ka sila da go skroti voinstvenot duh na svetot koj vaat na Rim zaslugite {to toj gi posakuva i go pozdravuvaat s# pove}e se razgoruva i se zakanuva da ja zapali seta zemja. kako “moralna super sila”. Za da ja kontrolira situacijata vo suroviot heterogen Ve}e se gledaat konturite na toj iden sojuz me|u ovie dve svet, nejze $ e potrebna asistencija od golema duhovna sila dominantni sili, me|u ovie dva yvera, na svetskata scena, koi koja }e go pronikne svetot odnatre i }e ja ispolni negovata ne podnesuvaat nikakva opozicija. poroznost kako voda vo ~a{a napolneta so ~akal. Amerika e Vo mart 2001 godina pretsedatelot na SAD, Bu{, zboru- napolno svesna deka papstvoto e edinstvena mo}na duhovna va{e pred grupa katoli~ki voda~i za vreme na posvetuvawe- sila koja moè da gi relaksira i amortizira krajno nepo- to na Kulturniot centar na papata Jovan PavleII , pri {to volnite sostojbi vo svetot odnatre i ogromna koheziona sila koja moè da odrùva kakov-takov balans vo rascepkaniot i re~e: “Katoli~kata crkva e sre}na {to ima tolku silno, razbuntuvan svet. Nema praznina vo sad so ~akal i voda! sposobno i pristojno vodstvo. I Amerika e sre}na {to ima tolku silni voda~i me|u sebe... Najdobar na~in da mu odda- Od druga strana, i papstvoto àli za zagubenata svetska deme ~est na papata Jovan Pavle II, na vistinskiot golem dominacija od minatoto i sonuva i pretendira za nova supre- ~ovek, e seriozno da ja sfatime negovata nauka; da gi slu{ame matijata nad svetot. No i toa, iako e najgolema duhovna sila, negovite zborovi i tie zborovi i u~ewa da gi sprovedeme vo svesno e, kako i Amerika, deka samo, bez nadvore{na pomo{ delo ovde vo Amerika. Ova e predizvik {to morame da go i poddr{ka, ne moè da se dobere do posakuvanata prevlast. prifatime.” Zna~i, dve sili - najgolemata svetovna i najgolemata du- Pretsedatelot na najgolemata svetovna svetska sila, hovna - imaat ist son - svetot da go stavat pod svoja palka. Xorx Bu{ Pomladiot, zaedno so trojcata prethodni (porane{- No i ednata i drugata sila e svesna deka toa ne moè da go ni) pretsedateli na SAD, dopatuvaa vo Vatikan da se pok- postigne sama. Me|utoa, ako ne moè sekoja sama, toga{ - toa lonat pred odarot na pokojniot papa, pri {to vo taa prigo- }e moàt da go postignat so zdruèni sili, zar ne!? ]e si da aktuelniot pretsedatel klekna pred pokojnikot i se mole- pomognat edna na druga. Ve}e kaàvme deka, spored proro{- {e. Nekolku dena podocna, Xorx Bu{ kaà mo{ne laskavi tvoto, vtoriot yver, Amerika, }e ja prisili seta zemja, cel zborovi i za negoviot naslednik, za noviot papa Benedikt svet, da mu se pokloni na prviot yver, na papstvoto. Za voz- XVI, so {to gi najavi idnite èlbi i aktivnosti na Ameri- vrat, papstvoto }e $ pomogne na Amerika tamu kade {to taa ne moè sama da postigne uspeh. ka za tandemot so papstvoto. XVI I, ete go re{enieto! Idejata e tuka, spogodbata e napra- Posetata na papata Benedikt na Amerika vo april vena, ostanuva da se dogovorat okolu strategijata. Amerika }e 2008 g. i negoviot bleskoten pre~ek vo taa zemja, kako i go pritisne svetot odnadvor so svojata fizi~ka, svetovna sila, planiranata vozvratna poseta na Xorx Bu{ na Vatikan vo juni a papstvoto }e go pritisne odnatre so svojot duhoven avtoritet istata godina, silno potvrduvaat deka se postavuvaat i pos- i - svetot e nivni! Dvete sili stapuvaat vo koalicija, formi- lednite ogromni kameni blokovi vo temelite na bibliskiot tandem na dvata yvera koi ve}e najvidlivo po~nuvaat da ja raj}i silen tandem pred koj svetot }e padne nakolena i }e go ispolnuvaat svojata proro~ka uloga vo svetot koj pominuva prifati nivniot nametnat jarem kako ne{to nu`no i neiz- niz poslednite furii i fortuni na poslednoto zajazleno be`no za da preìvee. Dvata yvera svetot go organiziraat i vreme. Na svetskta scena otvoreno se odmeruvaat i se delat pos- obedinuvaat vo golema svetska konfederacija. lednite sevkupni svetski megdani - verski, politi~ki, ekon- Proro{tvoto odi ponatamu i kaùva: i svetskite drà- omski... koi, bez nikakvo somnenie, }e gi dobie ovoj tandem. vi, pretstaveni so desette rogovi na prviot yver, i predvodeni Svetskiot pe~at objavi, a toa moèvme i da go vidime i pritisnati od vtoriot yver, od Amerika, go poddrùvaat deka na papata Benedikt XVI mu be{e prireden najgolem i papstvoto kako i taa. “Tie (rogovite, svetskite vladeteli) najsve~en pre~ek vo istorijata vo Belata ku}a, so najvisoki se istomislenici, i }e mu ja predadat svojata sila i vlast na

718 719 dràvni po~esti. Vo taa prigoda pretsedatelot na Amerika, tivele, kako i {to im se protivi dobar del od svetot. No Xorx Bu{, kaà deka Amerika e “po~estena i trognata” od faktot {to lu|eto tolku podgotveno re{avaat da go sledat posetata na papata i deka “Amerikancite se otvoreni za ne- yverot, {to go priznavaat i go prifa}aat negoviot avtoritet, govite poraki koi se izvor na nade` koja{to im e potrebna e dokaz deka postoi stra{na sesvetska kriza vo koja narodite i na Amerika i na svetot”. Tie zborovi na pretsedatelot, }e zapadnat vo dlabok o~aj, taga i panika poradi znacite na pokraj kurtoazno, imaat ogromno politi~ko i sevkupno drugo neboto, i celiot ~ove~ki rod }e se najde vo uàsen strav zna~ewe vrz koe naskoro }e se potpre skeletot na bibliski- (Luka 21,25.26). Taa kriza }e predizvika golema presvrtnica ot tandem na tie dve svetski sili. vo svetot koja politi~kata kontrola na cel svet }e ja pren- Osnovna tema na tekstot od Otkrovenie 13. glava e glo- ese na dvata yvera. balna kontrona nad svetot. Dvata yvera - dvete sili (najgolemata svetovna i najgolemata duhovna sila - sega vo tandem) - ne pritesnuvaj}i i ne pla{ej}i se od ni{to, se obiduvaat Literatura: da se oslobodat od sekoja opozicija i da ja zacvrstat silata za sebe. Zo{to? Krajniot napor na dvata yvera da zadobijat 1. Melady, str. 10. globalna kontrola nad svetot e vidliv znak deka planetata 2. Bob Vudvard, Bu{ vo vojna, str. 168. Zemja se nao|a vo stra{na kriza i yverovite - dvete sili - se obiduvaat da izvle~at korist od ovaa situacija so toa {to }e grabnat mo} i }e nametnat svoja politika kako sredstvo za vra}awe na prilikite pod kontrola. Sekako, ovde dvata yvera imaat na um ne{to pove}e od blagosostojbata na svetot - tie kopneat da se doberat do vlast. Vo toj kontekst, proro{tvoto kaùva deka vtoriot yver “gi zaveduva ìtelite na zemjata so ~udotvorni znaci {to mu bea dadeni da gi pravi”. Istoto proro{tvo kaùva deka vo ramkite na spiritizmot vtoriot yver vo poslednite denovi }e pravi “golemi ~udesa”, taka {to duri “i ogan }e frla od neboto na zemjata” (Otkrovenie 13,14.13), za {to ve}e e zboruvano, a }e se zboruva i vo narednite tekstovi. Spored toa, metodite {to gi primenuva ovoj yver vo procesot na steknuvawe na vlast i mo} se potpolno nemoralni. Manipulacijata glavno dejstvuva samo toga{ koga licata koi se manipulirani ne se svesni za ona {to im se slu~uva. Taka, izmamata e klu~en element vo racete na manipulativnite tehniki za kontrolirawe na drugite. Toa e ona {to }e se slu~uva vo ramkite na izmamnite ~uda na vtoriot yver. Sepak, sekoj ~ovek koj }e ìvee na zemjata vo vremeto koga navistina }e se slu~uvaat tie nastani, }e stane bolno svesen za krizata vo koja zapadnal svetot. Vo svojata panika lu|eto }e im se pokorat na dvete najavtoritativni sili na koi, pod dene{ni normalni okolnosti, silno bi im se pro-

720 721 politi~ka, ekonomska i verska - koi nea ja napravile golema. Taa isto taka sfa}a deka drogata, kriminalot, a osobeno terorizmot kako ~uma na novoto vreme i problem broj eden za svetot, se vo silen podem i }e izvr{at destrukcija, rastre- suvaj}i gi temelite na ~ove{tvoto. Tie se nametnati diktatori i diktaturi i pretstavuvaat stra{na opasnost za svetot. NOV SVETSKI POREDOK! KOJ, KOGA, Taa znae deka nitu eden narod sam ne e vo sostojba da gi pod- KAKO I ZO[TO ]E GO VOSPOSTAVI? vlasti ovie stra{ni seni{ta i sili na zloto. Potrebno e site narodi zaedno da rabotat na toa. Kako supersila, Amerika znae da go iskoristi svojot avtoritet za da ja postigne ovaa cel. Bez i najmala senka na somnevawe moème da tvrdime Papata Jovan Pavle II pretstavuva{e crkoven velikodos- deka napreduvame kon sozdavawe na nekakov oblik sesvetska, tojnik i geopoliti~ar koj be{e vklu~en vo me|unarodniot zaedni~ka vlada, kon edna svetska konfederacija ili svetska natprevar okolu steknuvawe na politi~ka prevlast na koja, super-dràva. Katoli~kiot pisatel, Malahi Martin(Mala- spored negovo mislewe, ima pravo po silata na svojata polo`- chi Martin), ognen katolik i nekoga{en jezuit, avtor na kni- ba, i deka, kako figura so xinovski, planetarni dimenzii, gata “Klu~evite na ovaa krv” (The Keys of This Blood), bestra{no postigna nezapameteni uspesi, so {to im sozdade izvonred- i nedvosmisleno veli za globalniot natprevar {to se odi- ni, mamutski pozicii i na svoite naslednici. gruva na svetskata scena: Martin kaùva: “Nikoj, nitu poedinec, nitu nekoe kolek- “Bez ogled na toa dali sakame ili ne, dali sme podgotve- tivno telo, zvani~no ne mu go prepu{ti pravoto (na papata) ni ili ne, site nie sme vklu~eni vo eden globalen natpre- da dejstvuva kako religiski avtoritet ili kako moralen pret- var. Me|utoa, mnozina od nas ne se natprevaruva~i... Natpre- stavnik na me|unarodnata zaednica. Toj sam se nametna so toj varot se vodi okolu toa koj }e go osnove prviot sesvetski sis- pla{t i nikoj vlijatelen ne mu go ospori toa prisvojuvawe.” tem na vladeewe koj nikoga{ do sega ne postoel vo me|una- Martin pi{uva deka Jovan Pavle planira “na svoeto pap- rodnata zaednica. Se raboti za toa koj }e ja dobie a koj }e ja stvo da mu obezbedi me|unaroden karakter i deka, kako papa, zagubi dvojnata mo} da vladee i da upravuva so nas kako poe- se dviì me|u svetskite lideri i narodi, baraj}i za sebe dinci i so site nas kako ~ove~ko op{testvo, koj }e go kon- polo`ba na poseben lider me|u liderite, za{to vo taa konku- trolira celokupnoto naselenie na svetot koe, spored pred- rencija saka da se pojavi kako pobednik.” viduvawata na demografite, na po~etokot na tretiot mile- Spored Martina, papata se gleda sebesi ne kako eden od nium }e go dostigne brojot od {est milijardi... Natprevarot bezbrojnite svetski lideri, tuku kako onoj koj, soobrazno so e seop{t zatoa {to sega, koga ve}e po~nal, ne postoi na~in polo`bata {to ja zazema, treba da bide vrhoven verski i poli- toj da se zadrì ili da se otpovika. Ne postojat nikakvi ti~ki avtoritet vo svetot. “Toj avtoritet i taa sila simbo- pre~ki za{to, koga edna{ e re{en natprevarot, svetot i s# li~ki se pretstaveni so klu~evite na sveti Petar koi se {to e na nego ... edna{ zasekoga{ }e bidat silno i korenito isprani vo krvta na Bogo~ovekot Isus Hristos. Papata e i izmeneti ... Onie {to imaat pomalku od sedumdeset godini, }e bide edinstven posednik na klu~evite vo toj den” (str. }e ja vidat makar osnovnata struktura na vladeeweto na novi- 639). - Koj den? Onoj den koga papata }e ja prezeme i verska- ot svet {to e vospostavena. A onie me|u nas, koi se pod ~eti- ta i politi~kata vrhovna vlast na koja, spored negovo mis- riesettata, sigurno }e ìveat pod nejzinata zakonodavna, lewe, mu dava pravo negovata polo`ba! “Spored kone~nata izvr{na i sudska uprava i vlast” (str. 15,16). analiza na papata, koj za sebe tvrdi deka e Hristov namesnik Amerika sigurno go sfa}a ova. Nejzinite pobudi sigurno i Hristov zamenik na Zemjata, toj ima namera da bide se ~ovekoqubivi. Amerika sonuva da se pro{iri na cel svet. vrhoven sudija vo op{testvoto kako zaednica na dràvite.” Taa saka sekoe ~ove~ko su{testvo da gi uìva site slobodi - Spored Martina, srcevinata na noviot svetski poredok

722 723 Spored Hant, Rim ne gi promenil svoite u~ewa: “Ere- na papata leì vo toa {to ne se prifatlivi nitu nasilni- ti~kite doktrini za spasenie {to ja predizvikale refor- ~kiot marksizam so svojata bezbo`na ideologija, nitu mate- macijata ne se promenile, a kultnite stegi na crkvata u{te rijalisti~kiot kapitalizam so svoite finansiski neednak- pove}e se zasilija.” Rimskata crkva sega se prikaùva kako vosti, i tie mora da is~eznat. miroqubiva. Taa se obiduva da go opravda izve{tajot za svo- Popularniot evangelisti~ki pisatel, Dejv Hant, pred avite surovosti od minatoto. Se oblekla vo nadvore{na pobo`- gustovskiot pu~ vo Moskva vo 1991 g., pi{uva{e: “Bez ogled nost, no ne se izmenila. kakva idnina go o~ekuva komunizmot, na svetot ne mu e sude- Papata Jovan Pavle II be{e borec i svetski {ampion za no da dojde pod vlast na nekoj marksisti~ki diktator, tuku mir (verojatno i negovite naslednici }e go sledat vo toa).... pod vlast na antihrista. Nema da pobedi ateizmot, tuku Toj zad sebe ostavi pove}e od 45 prekumorski patuvawa i vos- la`nata religija! A Rimokatoli~kata crkva }e ima klu~na postaveni kontakti so golem broj vladi i narodi, tvrdej}i uloga vo toj prevrat, so {to }e ja odredi sudbinata na ~ove{- deka Svetata stolica ne e neprijatel na nitu eden narod nitu tvoto... Vsu{nost, komunizmot ne mu be{e najlut neprijatel dràva. Be{e kaàno deka vo oktomvri 1986 godina mu uspea na hristijanstvoto. Toj naziv $ pripa|a na ‘vavilonskata da sobere 150 stare{ini od desetina veri - od biskupot od bludnica’ koja tvrdi deka e ‘hristijanka’, iako pratila mnogu Kenterberi do Dalaj Lama - vo katoli~koto svetili{te vo pove}e du{i vo smrt od marksizmot, so koj taa ima mnogu Asizi vo Italija da se molat za mir vo svetot. Na ista tak- zaedni~ko. Ironija e {to Rimokatoli~kata crkva e isto va sredba vo Asizi toj gi sobra verskite stare{ini i pogla- tolku tolerantna kolku otsekoga{ {to be{e i komunizmot.” vari na svetskite religii i vo januari 2002 godina. Vo svojata kniga “Globalniot mir i pojavata na anti- Evropskiot i sovetskiot komunizam padnaa, a na papata hrist”, Hant napi{al: “Eve kade se prodlabuva zapletot: Ako Jovan Pavle II, pove}e otkolku na koj i da e drug ~ovek, mu e antihrist navistina ima namera da bide Hristos, toga{ ne- oddadeno priznanie za toa. Regan i papata se dogovorija i si govite sledbenici mora da bidat hristijani.” A potoa stanu- rekoa eden na drug: Da se obedinime i da go urneme komuniz- va malku pootvoren: “Vsu{nost, i Gorba~ov i papata hristi- mot! I go urnaa! janstvoto go prepoznavaat vo rimokatolicizmot! Se slu~i toa “Papata, a ne Gorba~ov, go zapali ognot na promenite vo da bide slu`benata svetska religija na Rimskata imperija - Evropa!” - kaùva spisanieto “Xerusalem post”. Spisanieto tokmu onaa religija koja mora da ja povrati taa svoja polo`- “Tajm” izvesti deka “papata od Polska, Jovan PavleII , pove}e ba pri prigotvuvaweto za pojavata na antihrist... Crkvata i od koj i da e drug pridonese i stori komunizmot da se otera hristijanstvoto na stariot Rim voskresnaa direktno pred v grob.” Svetskite voda~i na Rim mu gi pripi{aa zaslugite samite na{i o~i so blagoslov na liderite na svetskite re- za kr{eweto na kumunizmot. ligii, i na predvodnite protestanti. Duri i Gorba~ov prizna: “S# {to se slu~i vo Isto~na I taka mo}ta {to ja ima Rim nad svoite podanici e dale- Evropa vo tekot na ovie nekolku posledni godini ne }e be{e ku pogolema od onaa {to koja bilo svetovna vlada ja ima nad mo`no bez prisustvoto na papata.” svoite gra|ani. Koga }e dojde vreme lu|eto da se odlu~at komu Spored Malahi Martin, Jovan Pavle papstvoto go ufr- navistina }e mu ostanat verni, prili~no e jasno kakva odluka }e donesat katolicite, bez ogled na svoeto dràvjanstvo.” li vo arenata na me|unarodnata politika na na~in koj ne e zabeleàn od sredniot vek navamu. Spored nego, Jovan Pavle Nezavisno od toa na koja narodnost $ pripa|aat i bez II “ja ispolni svojata najava deka ima namera da ja prezeme i ogled na toa kakov e oblikot na nivnata vlada, tie (katolici- u{te edna{ uspe{no da ja odigra me|unarodnata uloga koja te) avtoritetot na svojata crkva treba da go smetaat za pogo- zazemala centralno mesto vo tradicijata na Rim i vo samoto lem od sekoj drug. Iako na dràvata $ se zakolnuvaat na ver- ovlastuvawe koe, kako {to smetaat katolicite, Hristos mu nost, sepak, nad s# stoi zavetot na poslu{nost kon Rim, koj go doveril na Petar i na site negovi naslednici.” gi osloboduva od sekoja obvrska koja ne e vo soglasnost so Vo 1980 godina spisanieto “Atlantik” napi{a deka Jo- interesite na Rim.

724 725 van Pavle “bez somnenie go vrati Vatikan vo centarot na me|u- ète da gi sledite slednite tvrdewa: “Za Jovan Pavle e narodnata scena”. Vo 1979 g. katoli~kiot komentator Xorx napolno jasno deka nikoj nema pravo - demokratsko ili drugo Vil objavi deka “vo tekot na poslednata ~etvrtina od ovoj - na moralna zabluda; i nitu edna religija, zasnovana na prosvetlen vek, najvlijatelnata li~nost na svetot dejstvuva{e boèstvenoto otkrovenie, nema moralno pravo drugite da gi kraj oltarot. Denes mo}ta im se pripi{uva na prozai~ni lu|e u~i na takva moralna zabluda ili da ostane vo nea” (str. 287). koi upravuvaat so golemi dràvi, no site tie bi morale da $ No ovde se nametnuva pra{aweto: Ako nikoj nema pravo zaviduvaat na mo}ta na poetot ~ija{to ‘dràva’ e vo sosed- da veruva, da u~i ili da ostane vo nekoja moralna zabluda, stvo na Rim” (n. z. Jovan Pavle II be{e pisatel i poet). toga{ koj }e odredi za nas drugite {to e moralno pravo ili Svetot se dviì vo nasoka {to moè na edna takva ug- zabluda? Jovan Pavle ima odgovor i na ova pra{awe: ledna li~nost na me|unaroden plan, kakov {to be{e papata “Rimokatoli~kata crkva sekoga{ tvrdela, a i denes - pod Jovan Pavle, ili na nekoj od negovite naslednici, da $ ja ga- Jovan Pavle II - tvrdi deka taa e kraen sudija za toa {to e rantira onaa nesporedliva politi~ka mo} za koja toj se bori moralno dobro, a {to e moralno zlo vo ~ove~koto odnesu- so site sili na svojot pontifikat. Kone~no, spored Otkro- vawe” (str. 157). venie 13,1-3 mora da se slu~i takvo ne{to! Sloèniot yver Toga{, {to predlagaat Jovan Pavle i negovata crkva da od ovoj tekst, ili papstvoto, zadobilo smrtna rana: “Vidov se stori so lu|eto koi }e izberat da u~at i da ostanat vo edna od negovite glavi nebare e smrtno raneta.” Me|utoa, taa “moralna zabluda”? Malahi Martin predlaga toa pra{awe rana ne bila trajna: “No negovata smrtonosna rana be{e is- trezno da se razgleda: celena. I seta zemja se voshiti.” “Kone~en preduslov za georeligioznata sposobnost (~itaj: Vo tekot na “iljada i petstotini godini”, pi{uva Mar- verska dominacija nad svetot) e avtoritetot. Ustanovata tin, “Rim so silna raka upravuval so sekoja lokalna zaedni- (Rimskata crkva) vo svoite organizacioni strukturi i pot- ca po cel svet... Op{to kaàno, so nekoi isklu~oci {to mo- fati mora da ima edinstven avtoritet: avtoritet koj e cen- rame da gi priznaeme, toa bil rimski stav s# dodeka najgo- traliziran; avtoritet koj e avtonomen vo odnos na site dru- lemite svetovni sili na svetot ne mu gi nametnale na pap- gi avtoriteti na nadnacionalen, planetaren plan; avtoritet stvoto tie dveste godini na neaktivnost.” koj sodrì takvi sankcii koi se efikasni za odrùvawe na Dveste godini neaktivnost! Toa n# vra}a na 1798 godina edinstvoto i celite na institucijata, dodeka toj sluì za koga na Rim, na papstvoto, mu bilo zadadena smrtonosna rana, dobro na zaednicata vo celost i vo sekoj nejzin del” (str. 138). koga francuskiot general Bertie go odvel papata PieVI vo Malahi Martin tvrdi deka, ako saka da ima globalen ropstvo. avtoritet, sekoj religiski entitet mora da ima avtonomija - Martin pi{uva: “Sekoga{ vaèn obi~aj na Rim bil da odnosno mora da bide vo sostojba da ja izvr{i svojata volja donesuva odluki spored koi op{toto dobro na celata geoza- bez me{awe na nitu eden drug narod, i mora da bide vo sostojba ednica }e ima prednost pred site lokalni interesi.” da nametne sankcii. Verojatno si spomenuvame za sankciite Vatikanskite napori da zadobie politi~ka prednost se nametnati na mnogu dràvi na koi ne im e dozvoleno da ku- o~igledni. Pontifeksite od Rim nikoga{ ne go napu{tile puvaat ili da prodavaat na me|unarodniot pazar s# dodeka ne svoeto gnasewe kon izdeluvaweto na crkvata od dràvata. gi ispolnat barawata na Obedinetite nacii ili na drugi Malahi Martin toa go pojasnil vo svojata kniga. dràvi koi im gi nametnale sankciite. “Pontifeksot tvrdi deka idejata so koja moème da bi- Spored Martina, najvisoka cel na Jovan Pavle e da vidi deme povrzani so svetot, a ne povrzani so Boga, e isto tolku kako negovata crkva ja kontrolira ne samo Amerika, tuku i pogre{na kolku i idejata deka moème da bideme povrzani idnata vlada na edinstveniot svet. Koga }e se postigne ovaa so Boga, a da ne bideme povrzani so svetot” (str. 365). cel, klu~na namera na Jovan Pavle, ili na nekoj od negovite naslednici, }e bide da mu nametne moralen poredok na sve- Vo slu~aj ovie zborovi da ne ve ubedat deka izdeluvawe- tot so site sankcii {to se potrebni da se postigne toa. Seka- to na crkvata od dràvata e pove}e otkloku luksuz, prodol-

726 727 ko, seto ova }e bide “za dobro na zaednicata vo celost i na [to }e mu pomogne na bibliskiot tandem da us- sekoj nejzin del”!? pee vo svoite potfati? Vo apostolskoto pismo, AD TUENDAM FIDEM, objaveno na 18 maj 1998 godina, papata Jovan PavleII prvpat od iscelu- Jovan Pavle ne saka{e da ostvari kontrola nad idnata vaweto na ranata (od sredniot vek) go upotrebuva izrazot ere- svetska vlada so vooruèna sila, za{to Vatikan nema oru`je. tik i otpadnik i gi predupreduva neposlu{nite ~lenovi (ver- Soobrazno so ova, Malahi Martin istaknuva deka Jovan Pav- nici) na stadoto deka }e bidat kazneti ako ne go prifatat le, ili nekoj od negovite naslednici, }e o~ekuva politi~kata papskiot avtoritet vo pra{awata na doktrinata. kontrola nad svetot da padne vo negovi race po pat na nat- Can. 1436-1. “Sekoj {to }e se otkaè ili {to }e se posom- prirodni znaci i ~uda {to }e gi opfatat i neboto i zemjata, osobeno neboto, a i po pat na prirodni katastrofi {to neva vo koja bilo vistina vo koja mora da se veruva vo boès- }e se niàt so golema brzina na site strani na svetot. tvenata i katoli~kata vera, ili {to }e ja otfrli hristi- Preku prikazanijata na katoli~kata svetica Deva Mari- janskata vera vo celost, i ako ne se osvesti otkako legitimno ja |avolot ja promovira i ja izdignuva Katoli~kata crkva pred }e bide predupreden, treba so golema ekskomunikacija da bide svetot kako vistinska hristijanska crkva koja ima mo} da kaznet kako eretik ili kako otpadnik; u{te pove}e, pripad- pravi i ~uda, i demonite niz cel svet pra}aat poraki za takvi nik na sve{tenstvoto moè da bide kaznet so drugi kazni, {to ~uda koi se slevaat vo centarot vo Vatikan. Martin tvrdi ne usklu~uva i otstranuvawe. 2. Pokraj takvite slu~ai, sekoj deka papata gi ~eka tie migovi kako svoi migovi i {ansa da {to }e ja otfrli propi{anata doktrina od strana na rimski- istapi pred svetot i da se pojavi na svetskata scena. ot pontif ili Biskupskiot kolex, koi go sproveduvaat svojot Be{e kaàno i objasneto deka Bo`jata re~ kaùva oti avtenti~en Magisterij, a koja definitivno treba da se po~i- vo poslednite denovi na neboto - na sonceto, na mese~inata, tuva, ili ako prifati doktrina koja{to tie ja osuduvaat kako na yvezdite i voop{to vo vozdu{nite i nebesnite prostori - pogre{na, i ako ne se trgne otkako legitimno }e bide predu- }e se pojavat silni znaci, ~udni natpirodni znamenija, po- preden, treba da bide kaznet so soodvetna kazna.” javi i neodgatlivi fenomeni od koi ~ove{tvoto }e go opfati Rim u{te edna{, nezabele`livo no cvrsto se prigotvuva silna panika koja }e go frli vo dlabok o~aj. \avolot se poda gi sprovede svoite dekreti onaka kako {to predviduva Bib- javuva i vo s# pogolemi razmeri }e se pojavuva na neboto kako lijata. Vo tajnite mesta na negovite velelepni zgradi i vo èna oble~ena vo sonce, ili na drug na~in, vo nekoi drugi, zakonodavnite sali na svetskite politi~ki sili se postavuva za nas nepoznati znamenija i aktivnosti; duri i ogan }e pu{ta scenata za kone~niot sudir me|u onie {to se povrzani so kne- od neboto pred lu|eto, ne samo na lokalno podra~je, tuku i zot na temninata i onie {to stojat pod so krv isprskanoto po{iroko, za da gi zavede na pogre{en pat. Ovoj vid znaci i zname na Isusa Hrista. ~uda |avolot gi pretkaùva preku “Blaèna Deva Marija” (vo Da si spomneme za edna omilena izreka na Ronald Heg- pravoslavieto preku Sveta Bogorodica) vo nejzinite “pret- stad: “Progonstvo nema da pottiknat lo{ite lu|e obiduvaj}i kazanija” niz cel svet. se drugite lu|e da gi napravat lo{i. Toa }e go pottiknat \avolot odli~no i vo podrobnosti go poznava Svetoto dobri lu|e, obiduvaj}i se drugite da gi napravat dobri!” pismo, site negovi proro{tva, mnogu pove}e od site teolozi na ovoj svet, i zatoa toj preku prikazanijata i pretkazanija- Dali nametnatiot moralen avtoritet so sankcii koi }e ta na Marija (zad koi samiot stoi) niz cel svet pretkaùva zabranuvaat kupuvawe i prodavawe brgu }e dojdat? Sekako, stra{ni prirodni nesre}i vo bliska idnina, tokmu onaka toa e del od procesot na “brzite dvièwa” vo svetot vo koj kako {to kaùva Pismoto, s# so cel, kako {to kaàvme, da dlaboko ve}e sme navlegle! $ dade legitimitet na Katoli~kata crkva kako vistinska crkva, koja, kako {to objasnivme porano, }e gi pribere vo svoite pregratki svoite zatalkani }erki.

728 729 stra{no prelagani - poklonuvaj}i se pred Hristoviot suro- Za da ja postignat svojata cel i da prigrabat seop{ta gat, pred la`niot hristos. vlast, lamjata i dvata yvera koristat ~uda koi gi izveduvaat Zna~i, mo`no e ognot koj }e sleze od neboto za vreme na so pomo{ na demonite koi odat po svetot za da go obedinat poslednite nastani da bide izlevawe na laèn, demonski sve- protiv Boga i negoviot narod (Otkrovenie 16,13.14). Poseb- ti duh , za{to Bo`jata re~ kaùva deka “satanata se pretvora no se istaknuva ~udoto na vtoriot yver koj }e stori ogan da vo svetlosen angel” (2. Korin}anite 11,14) , koj kako svetlos- padne od neboto. no su{testvo }e se pojavi na neboto so bleskotna svetlina Vo knigata Otkrovenie ognot e simbol na Bo`jiot sud koja }e gi zaslepi i za{emeti lu|eto, ili na nekoj drug na~in (Otkrovenie 8,5; 14,10) i na Bo`jeto prisustvo. Duhot e pret- }e frli od nebesnite viso~ini golemi ogneni topki so silna staven so sedum ogneni svetila (4,5), a Hristos ima “o~i... eksplozija i svetlina {to }e se vidat i po~uvstvuvaat na go- kako ognen plamen (1,14) i noze kako “ogneni stolbovi” (10,1). lemi prostranstva. Vo sekoj slu~aj, toa }e bide ne Bo`ji, tuku Jovanovata slika potsetuva na storijata za Ilija i Valovite vistinski spiritisti~ki ogan. proroci na gorata Karmil. Tamu vistinskiot Bog se otkril Bidej}i toj laèn sveti duh ve}e gi obedinuva rimokato- na toj na~in {to storil ogan da padne od neboto (1. Care- licite i protestantite (prviot i vtoriot yver), harizmati~- vite 18,20-39). Samo Gospod, a ne Val, moèl da go napravi noto dvièwe vo nivnata sredina pravi ~uda. toa. Me|utoa, sega lamjata (koristej}i go vtoriot yver), }e Proro{tvoto kaùva deka vtoriot yver “pravi golemi moè da stori ne{to dovolno sli~no na ova za da gi prelaè ~udotvorni znaci, taka {to pravi i ogan da pa|a od neboto na nevnimatelnite. zemjata pred lu|eto” (Otkrovenie 13,13). Ne e ~udo ako toj Vo Noviot zavet ogan slegol od neboto vo vrska so dva spiritisti~ki ogan po~ne da pa|a od neboto na zemjata najpr- nastana. Prviot bil denot Pedesetnica, koga Duhot vo vid na vo na teritorijata na vtoriot yver, na teritorijata na pro- ogan se spu{til vrz u~enicite (Dela 2,1-4). Otkrovenie 13,13 testantska Amerika, bidej}i amrikanskiot protestantizam do moè da se odnesuva i na la`no izlevawe na Duhot koe }e gu{a e potonat vo matnite vodi na spiritizmot. Sekako, tie dovede do la`no budewe so svetski razmeri, do silen podem vidlivi manifestacii na spiritisti~kata sila }e go opfa- na najrazli~ni harizmati~ni dvièwa proniknati so satan- tat cel svet. Mra~nite demonski sili, so svojot laèn sveti ski duh, predvodeni od demonite, a ne od Svetiot Duh. duh, odnosno so spiritisti~kiot ogan, }e go zapalat svetot so Vtoriot slu~aj na ogan koj sleguva od neboto e zapi{an la`ni znaci i ~uda. vo 2. Soluwanite 1,7.8: “Koga }e se javi Gospod Isus od neboto Sekako, svetot }e bide prelagan, za{to ne e podgotven da so svoite silni angeli vo plamenen ogan.” Ognot od neboto e se soo~i so tie veli~estveni spiritisti~ki manifestacii i simbol na Hristovoto vra}awe. pravilno da gi tolkuva. Dali e mo`no Otkrovenieto da predviduva imitirawe Od druga strana, svetot e ispla{en i silno pritisnat od na Hristovoto vra}awe od strana na demonskite sili? U{te ona {to se slu~uva vo prirodata, bidej}i se soo~uva so bib- kako! Iako i za ova ve}e zboruvavme, kontekstot i na sega{- liskite znaci {to se ispolnuvaat vo fizi~kiot svet. nava tema bara pak da se navratime na taa vistina. Hristos Zatoa, po~ituvani, serioznosta na posledniot naslov i najavuva: “]e se pojavat la`ni hristosi i la`ni proroci, i podnaslov baraat pak da se navratime i da povtorime nekoi }e pravat golemi znaci i ~uda” (Matej 24,24). Spored toa, vo raboti {to ve}e bea kaàni i opi{ani vo druga prigoda vo poslednite denovi satanata }e zastane zad Hristoviot lik i knigava. kako veli~estveno su{testvo so natpriroden bleskoten sjaj i so nevideni ogneni manifestacii }e se prikaè pred lu|eto Site ~uvstvuvame deka svetot se nao|a na prag na kriza kako Hristos od evangelijata i Otkrovenieto koj }e tvrdi na vekovite. Da se potsetime na zborovite od uvodot: deka ve}e do{ol na zemjata. La`niot hristos }e bide tolku sli~en na vistinskiot, {to lu|eto koi ne se upateni vo Sve- “Stravotija, jama i stapica se pred tebe, ìtelu na zemja- toto pismo te{ko }e napravat razlika me|u niv i }e bidat ta!... ]e se rastresat temelite na zemjata. Zemjata }e se razbie grozno, zemjata }e se raspuka stra{no, zemjata }e se strese

730 731 svoite tesnogradi nacionalni, ekonomski i politi~ki stra- silno, zemjata }e se zalula kako pijan ~ovek, }e se zateteravi tegii, se obedinuvaat i baraat zaedni~ki voda~, li~nost so kako koliba, tolku }e $ ste`ne nejzinoto bezzakonie, {to }e silen avtoritet i sposoben da go prezeme kormiloto na sve- padne i ve}e ne }e stane.” “Toa }e bide vreme na stradawe kakvo tot vo svoi race, koj }e go stivne gnevot na spoulavenite {to nemalo otkako postojat lu|e pa s# do toga{” (Isaija 24,1- prirodni stihii, koj }e gi smiri zovrienite strasti na 20; Daniel 12,1). “Na zemjata narodite }e bidat opfateni od lu|eto, koj }e go “smilostivi” navredeniot Bog i planetata strav i zbunetost od bu~eweto i od morskite branovi” (Luka }e ja vovede vo pomirni vodi. 21,25). - Da, tie (moreto i branovite) }e gi preminat svoite Vo tie sudbonosni denovi za na{ata planeta, po~ituvani, granici i zad sebe }e ostavat pusto{. Vo kratok vremenski proro{tvoto kaùva deka “seta zemja se voshiti i trgna po period }e nastanat xinovski nevolji na zemjata od koi lu|eto yverot... i mu se poklonija na yverot, velej}i: ‘Koj e kako ne }e moàt da zdivnat. yverot, i koj moè da vojuva protiv nego?’ ... I mu se dade vlast Na{iot svet }e go pustat silni poàri, poplavi, su{i, nad sekoe pleme, narod, jazik i rod” (Otkrovenie 13,3-5). glad, epidemii, zemjotresi, vulkani, me|u~ove~ki sudiri, Pove}e pati be{e kaàno deka ova proro{tvo se odne- vojni... Naskoro so zaslepuva~ka èstokost }e se niàt ed- suva na papstvoto vo poslednoto vreme, deka “seta zemja”, site nopodrugo najstra{ni i najmalku o~ekuvani nesre}i i kata- narodi, mu se voshituvaat i papata go prifa}aat kako edin- strofi so planetarni dimenzii od redot na goleminite ed- stven lider i voda~, kako edinstvena figura i avtoritet so na{ vo petstotini i vo iljada i pove}e godini, koi }e ja pode- planetarni dimenzii, mu se poklonuvaat, zastanuvaat zad nego lat ~ove~kata istorija, izdeluvaj}i go istoriskoto minato i se prepu{taat vo negovi race. Taka papata pak stanuva kor- od idninata {to nastapuva. Taa niza od elementarni nepogo- milar na na{ata planeta Zemja, so {to mu se ispolnuva vekov- di i katastrofi dlaboko }e gi rastrese lu|eto vo svetot i niot son za povtorna suprematija nad svetot. svetskoto stopanstvo i }e uni{ti zna~itelen del od negovite Malahi Martin: “Vedna{ po prezemaweto na uzdite na sistemi va`ni za ìvotot. svetot vo svoi race, toj }e gi poni{ti site golemi planovi Krajot e blizu i sekoj golem grad vo sekoj pogled }e bide {to gi pravat narodite i }e vovede svoj ‘veli~estven’ plan svrten naopaku (glave~kum). Vo sekoj golem grad }e nastanat za re{enie na krizata. Taa slu`ba {to proizleguva neposred- ogromni nemiri. ]e bide rastreseno s# {to moè da se ras- no od avtoritetot na apostol Petar mu e doverena samo ne- trese, i nikoj ne znae {to }e se slu~i potoa. Bo`jite sudovi mu... Toj avtoritet, taa mo}, e simbolizirana so klu~evite }e bidat srazmerni so rasipanosta na gradovite i so stepe- na Petar isprani vo ~ove~kata krv na Bogo~ovekot Isus not na soznanijata na nivnite ìteli za grevot i za pravda- Hristos. Papata e i }e bide edinstven sopstvenik na klu~evi- ta. te na ovaa krv toj den”, i edinstven gospodar na svetot, ispol- Beznade`nite okolnosti }e gi pottiknat i ateistite da nuvaj}i go bibliskoto proro{tvo na apostol Pavle deka “}e pobaraat duhovni, verski odgovori. Lu|eto nasekade }e priz- sedne vo Bo`jiot hram (vo Bo`jata crkva) i }e se pretstavu- naat deka Bog se obiduva da im soop{ti ne{to, pa politi- va sebesei deka toj e Bog” (2. Soluwanite 2,3.4). ~kite procesi za razre{uvawe na mnogu problemi, koi nor- Satanata re{il da go obedini svetot pod znameto na malno bi barale nekolku decenii, lesno bi moèle da se zgu- papstvoto, i pod pla{tot na la`nite hristosi toj papata }e snat vo ist broj meseci, a moèbi i sedmici. go pretstavi kako Bo`ji namesnik, kako Hristov zamenik na Se trkalaat mamutski lavini od terorizam, kriminal, zemjata, pred kogo treba da se pokloni seta zemja, da mu se droga, prostitucija - da spomeneme samo nekoi od niv, kako voshiti i da trgne po nego. i {to gi spomenuvavme... i se zakanuvaat da go zatrupaat svetot, i koj moè da im podmetne grb i da gi sopre. Svetot e vo o~ajna sostojba, bez perspektiva, se lizga vo ambis i e vo Ikona na yverot opasnost da is~ezne od vselenskata zaednica na ìvite su{- testva. Vo potraga e po re{enie. Narodite se otkaùvaat od Poslednite grozomorni nastani {to }e gi rastresat i temelite na na{iot star iznama~en i izvetven svet }e go 732 733 oni protestanti. Islamot vo svetot e zastapen so re~isi edna urnat i vekovniot princip na odvoenost na crkvata od drà- milijarda vernici, pribli`no kolku i katolicite. vata, so {to }e se obedini svetovnoto i duhovnoto, dràvata Vo 1776 godina vo Soedinetite Dràvi imalo samo i crkvata. Vo porane{nite vekovi, koga crkvata i dràvata bile obedineti i koga crkvata ja kontrolirala dràvata, ne 30.000 katolici, ili 1,4 procenti, a denes vo Amerika ìve- postoel nikakov za{titen mehanizam od nejzinoto samovolie at okolu 70 milioni katolici ili 26 procenti od vkupnoto i taa so odvrzani race progonuvala, ubivala,izma~uvala, nejzino naselenie, so dva miliona svoi u~enici vo 7.189 osnovni u~ili{ta, 623.000 u~enici vo 1.271 sredni u~ili{ta i ~ere~ela i prolevala iljadnici toni krv na nevini, slo- 660.000 studenti na 226 kolexi i univerziteti. bodoumni lu|e, ~ij{to edinstven grev bil toj {to tie se os- Kako {to gledame, odnosot na silite protestanti-kato- melile da mislat so svoja glava, poinaku od nea. lici vo Amerika zna~itelno se izmenil vo polza na katolici- Sega{niot visok yid {to ja izdeluva crkvata od drà- te koi se infiltrirale i vo najvisokite zakonodavni struk- vata moè da go za{titi svetot od ogromnata verska sila {to turi na vlasta i vr{at silno vlijanie vo sevkupniot ìvot se prigotvuva da ja prezeme vlasta, da go za{titi od nejzino- na Amerika. Se gleda krupno pribliùvawe me|u protestan- to novo mrakobesie vo koe taa }e gi turne narodite. tite i katolicite koi so vekovi bea krvni neprijateli po- Pou~eni od tragi~nata krvava istorija na svoite pred- radi nivnoto mra~no istorisko minato. Napraveni se krup- ci na stariot kontinent i so èlba da go spre~at nejzinoto ni is~ekori kon ekumenizam, kon sorabotka i obedinuvawe na povtoruvawe na noviot kontinent, kade {to na{le pribe- protestantite od Soedinetite Dràvi so Katoli~kata crkva. ì{te begaj}i pred izvle~eniot me~ na katoli~kata inkvi- Be{e kaàno deka na 29 mart 1994 g. predvodnite ameri- zicija, za da ja izbegnat religioznata presija od minatoto, kanski evangelisti~ki protestanti i katolicite stapija vo za da se oslobodat od progonstvata i da se re{at od plamenot koalicija i potpi{aa zaedni~ka deklaracija koja{to ja nare- na tiranijata, protestantite na Amerika ovoj za{titen me- koa “Evangelicite (evangelisti~kite protestanti) i kato- hanizam - izdeluvaweto na verskoto od svetovnoto, na crkva- licite zaedno - hristijanska misija vo tretiot milenium”. ta od dràvata - go vgradile vo svojot ustav kako svetiwa, kako Pokraj drugoto, vo toj dokument stoi: “Kako Hristos {to e princip i pravilo, koe na gra|anite na Amerika dolgo vreme edno, i hristijanskata misija e edna... Zaedni~ki potvrduvame im obezbeduvale dve napolno oddelni, paralelni i nepriko- deka site {to go prifa}aat Hrista kako svoj Gospod i Spasi- snoveni slobodi - gra|anska i verska sloboda. Toa se onie dva tel, se bra}a i sestri vo Hrista. Evangelicite i katolicite roga kako kaj jagne kaj vtoriot yver, kaj amerikanskiot bise bra}a i sestri vo Hrista.” zon. Vo vrska so toa, katoli~kiot pravnik Furie kaùva: “Ka- Vo 1789 godina Xorx Va{ington }e re~e: “Sekoj ~ovek, tolicite, protestantite i pravoslavnite moàt da se obedi- koj se odnesuva kako dobar gra|anin i koj samiot pred Boga e nat, moraat da se obedinat i tie se obedinuvaat. Yidot na odgovoren za svoite religiozni ubeduvawa, treba da bide podelbite puka, i nekoi negovi delovi po~nuvaat da otpa|aat. za{titen koga mu sluì na Boga onaka kako {to mu nalaga Hristijanite se budat i edni so drugi po~nuvaat da se gledaat negovata sopstvena sovest.” kako semejstvo.” A Ben Franklin toa }e go kaè na sledniot na~in: “Koga 1 religijata e dobra, smetam deka taa samata sebe si se pod- Za taa koalicija i za nivniot dokument, evangelskiot drùva. A koga taa ne moè sama da opstane, a Bog ne se tru- pisatel Dejv Hant }e kaè: “Taa deklaracija, potpi{ana me|u di da ja poddrì, tuku onie {to ja ispovedaat moraat da ja protestantite i katolicite na 29 mart 1994 g. e najzna~aen branat so pomo{ na civilnata vlast, mislam deka toa e znak nastan vo poslednite 500 godini od crkovnata istorija... oti taa religija e lo{a.” Dokumentot prakti~no ja razru{i Reformacijata i bez som- Edna tretina od vkupnoto svetsko naselenie, ili okolu nenie }e ima dalekuse`ni posledici vo celiot hristijanski dve milijardi, se hristijani, od koi 1,2 milijardi se katoli- svet vo godinite {to nastapuvaat.” Potoa Hant prodolùva: ci, okolu 300 milioni isto~no pravoslavni i okolu 500 mili- “Klu~en faktor {to stoi zad taa istoriska deklaracija

734 735 pretstavuva prifa}aweto na idejata od strana na predvodnite Vo toj vid otpadnat protestantizam {to }e se razvie koga protestantskite crkvi vo Amerika }e baraat pomo{ od evangelici deka aktivnoto u~estvo vo ìvotot na Kato- li~kata crkva nekogo go pravi hristijanin - {to do toga{ dràvata prinudno da im ja nametnat svojata nauka na site, ja prepoznavame “ikonata na yverot”. Vsu{nost, toj vid ot- ne moèlo nitu da se zamisli. Ako e toa navistina taka, toga{ Reformacijata bila tragi~na gre{ka. Milioni koi padnat protestantizam e “ikona na yverot” {to se sozdava koga }e se urne toj yid, koga }e se otstrani taa zakonska pre~ka od umrele so ma~eni~ka smrt zatoa {to go otfrlile katolicizmot kako la`no evangelie, zaludno umrele. Me|utoa, ako re- patot, toa na~elo na odvoenost na crkvata i dràvata, i koga tie }e se obedinat. Vo toj vid otpadnat protestantizam go pre- formatorite imale pravo, toga{ taa nova spogodba me|u katolicite i evangelicite bi moèla da bide najlukav i poznavame i onoj “laèn prorok” od Otkrovenie 16,13. Toa urivawe na za{titniot mehanizam i obedinuvaweto na crkvata i najkoben udar za evangelieto vo celokupnata istorija na crk- dràvata vo Amerika }e go sledat site zemji na svetot. vata. Ova ili ona, posledicite za{emetuvaat.”2 Vrhovniot sudija na SAD, Vilijam Renkvist, najva`niot Koga Martin Luter bi stanal od mrtvite za da vidi {to ~ovek na amerikanskoto pravosudstvo, izjavil: “Yidot na storile negovite sledbenici, protestantite, i do kade go razdelbata me|u crkvata i dràvata pretstavuva metafora odvele protestantizmot, koga bi videl kako tie se vra}aat zasnovana na lo{a istorija, metafora koja se pokaàla bes- vo kriloto na katolicizmot, od kade {to toj gi izvel, ved- polezna kako vodi~ pri rasuduvaweto. Taa treba otvoreno i na{ bi umrel, no ovojpat od sram i jad. izri~no da se napu{ti.” Fakt e deka se razvil nov vid protestantizam, mo{ne 3 liberalen, sekulariziran, koj otstapil od temelnite vred- Vo ramkite na silnoto protestantsko dvièwe za prome- nosti i principi na izvorniot protestantizam, go napu{til na na amerikanskiot ustav, ovoj sudija, zaedno so mno{tvo slavnoto protestantsko na~elo “sola skriptura”, skr{nal od drugi svoi istomislenici, ne gledaat deka so toa udiraat patot {to go trasirale reformatorite, otpadnal i se vra}a direktno vo verskata sloboda na gra|anite. Tie postapuvaat nazad vo pregratkite na svojata nekoga{na majka, Katoli~- slepo. Ne gledaat deka, ako protestantskoto dvièwe gi `rt- kata crkva, a taa, “majkata na bludnicite i na zemnite gnaso- vuva principite {to gi oslobodile protestantite vo svoe tii” (Otkrovenie 17,5), kopne`livo i radosno, so ra{ireni vreme od holokaustite na zloglasnata katoli~ka inkvizicija race gi pre~ekuva svoite “zabludeni” }erki koi se vra}aat - i ako preku legalizacija vovedat vo ustavot principi koi ja protestantizmot i pravoslavieto - koi se kaat {to ja napu{- propagiraat papskata laga i papskata izmama, tie upa|aat vo tile i {to $ zadale tolku silni jadovi i bolki. No majkata rimskite uàsi na mra~niot vek im pro{tava na }erkite za nivnite gre{ki, gi pregrnuva i Pa toga{, {to }e se slu~i? Naskoro }e nastapi period pak gi oblekuva vo istata obleka {to ja nosele dodeka s# u{te za koj site ìvi }e bidat mo{ne zainteresirani. ]e seob- bile nejzini poslu{ni }erki, vra}aj}i im go so toa zagubeno- novat sudirite od minatoto, a }e nastanat i novi. Za scenite to dostoinstvo i zagubeniot status na princezi. - Ete ja su- {to }e se odigraat vo na{iot svet u{te ne moème nitu da per organskata crkva na svetskata scena, mega hristijanska- sonuvame. Satanata ve{to gi sproveduva svoite planovi. Onie ta crkva, majkata so svoite }erki, koja go obedinuva svetot i {to se trudat da go promenat ustavot i da obezbedat zakon go stava pod svoja palka. koj prisiluva da se oboàva nedelata, malku sfa}aat kakov Otpadnatiot protestantizam, kako }erka “bludnica”, ima }e bide rezultatot. isti celi so svojata “majka bludnica” so koja napolno vo s# Prviot yver ja pretstavuva crkvata obedineta so drà- }e se izedna~i. ]erkata bludnica, potpomognata od svoite vata koja vo tekot na mnogu vekovi vladeela so hristijanski- “bra}a i sestri” katolici, }e go urne za{titniot mehanizam ot svet i koja apostol Pavle ja narekuva “sin na pogibelta” vo Amerika, visokiot yid na odvoenost na crkvata od drà- {to }e go ubie Hristos so svoeto vtoro doa|awe, a prorok vata, so {to }e $ se otvori patot nasila da im ja nametne Daniel “male~ok rog”. Ikonata na yverot go pretstavuva ob- svojata nauka na site, pa i na neposlu{nite “eretici”. likot na otpadnatata religija {to }e se razvie koga crkvite,

736 737 zakoni i }e prisiluvaat na nivno po~ituvawe vo me|unarodna {to go zagubile vistinskiot duh na reformacijata, }e se smisla. Taka Soedinetite Dràvi, stanuvaj}i sli~ni na pap- obedinat so dràvata za da im gi nametnat svoite u~ewa na skiot Rim, formiraj}i unija me|u crkvite i dràvite i koris- drugite. Obedinuvaweto na crkvata i dràvata }e ni dade tej}i ja silata na dràvite da gi sproveduvaat takvite zako- kompletna slika za yverot. ni, }e mu sozdadat ikona na yverot, sistem ist so originalot, Za vtoriot yver, za yverot so dva roga kako kaj jagne, ili ili odraz na originalot. Potoa ovoj versko-politi~ki xin za Amerika, proro{tvoto kaùva deka toj/taa }e ja poddrùva }e go stava ìgot na prviot yver. i }e ja “sproveduva vlasta na prviot yver”, na papstvoto, i deka }e ja “prisili seta zemja i nejzinite ìteli da mu se poklonat na prviot yver (na papstvoto)”. Otpadnatiot protes- Nedelen zakon i ìg na yverot tantizam vo Amerika, kako “laèn prorok” od Otkrovenie- to 16,13, “im veli na ìtelite na zemjata da mu napravat iko- Znacite se Bo`ji megafon so koj Bog go budi ovoj zaspan na na yverot (na papstvoto) koj ima{e rana od me~ i oìve” svet za da mu ukaè na blizinata na skora{noto vtoro Hris- (Otkrovenie 13,11-14). tovo doa|awe i gi povikuva lu|eto da se prigotvat za toj naj- Zna~i, so obedinuvaweto na crkvata i dràvata, Amerika golem nastan vo istorijata na vselenata. }e mu sozdade “ikona na yverot”, }e mu donese slava i }e stori No me|u znacite kako silni megafoni, postoi eden {to s# svetot da mu se pokloni na Vatikan. Tie dve sili, papstvo- se izdeluva vo poslednite denovi od site znaci, kako najsilen to i Amerika, }e imaat predvodna uloga vo posledniot ~in megafon koj, ne samo {to }e moè da se ~ue, tuku i navistina dramata na vekovite. na }e se ~ue od severniot do ju`niot pol i od najdale~niot Ikonata na yverot e ikona koja mu pripa|a na papstvo- istok do najdale~niot zapad - vo site kat~iwa na zemjinata to, koja $ pripa|a na “majkata bludnica”. Koga majkata se gleda topka. I, ako postoi nekoj nastan {to se nao|a nad site dru- na ogledalo, taa tamu go gleda likot na svojata }erka, no i gi nastani, koj vnimatelnite hristijani go smetaat za naj- svojot sopstven lik, za{to tie dva lika se napolno ednakvi. vidliv, najmarkanten od site znaci deka e blizu krajot, deka Koga ja gleda ikonata ili slikata na svojata “zabludena” i povtornoto Hristovo doa|awe e na pragot, krajot od koj n# “zatalkana” }erka koja se vratila, taa se gleda sebesi, za{to delat samo ~ekori, toga{ toa e takanare~eniot univerzalen tie se napolno identi~ni - ednakvi - bidej}i se majka i }erka. sesvetski nedelen zakon koj, povtoruvame, e najsilen od site Ikonata ili slikata e ne{to {to ima karakteristiki znaci i megafoni {to }e dopre do uvoto na site lu|e na zemna originalot, kako slikata vo ogledalo. Prviot yver od Ot- jata i koj }e go prisili sekoj ìtel na planetata Zemja da krovenie 13. glava, papstvoto so svojot sistem, bilo sila koja praznuva nedela. gi primenila dràvnite mo`nosti za da ja sprovede svojata Da, po~ituvani, vo ramkite na svetskata globalizacija, doktrina duri i toga{ koga taa e sprotivna na Bo`jata re~. na povidok e univerzalen sesvetski nedelen zakon, ~ii{to Spored Otkrovenieto 13. glava, ikonata nastanuva vo sfera- temeli ve}e se postavuvaat vo Amerika, od kade {to i }e ta na vtoriot yver, vo sferata na Amerika. Soedinetite Dr- proizleze, i }e mu se nametne kako jarem na cel svet. Toa e àvi, kako svetska super sila, }e bidat nakloneti da ja pri- posleden vidliv proro~ki znak koj kaùva deka od vtoroto menat dràvnata sila pri sproveduvaweto na verskata doktri- Hristovo doa|awe n# delat samo ~ekori. na duri i koga taa e sprotivna na Svetoto pismo. Na 7 mart 321 g. carot Konstantin Veliki go izdal prvi- Ako Soedinetite Dràvi treba da go primenat siot onoj ot zakon za praznuvawe na nedelata kako den za odmor. Zna~i, avtoritet {to go imalo i {to go ima papstvoto za da gi prisili prviot nedelen zakon e izdaden i izglasan vo Rim. site da mu se poklonat na papstvoto sega, toa zna~i deka tie Vtoriot nedelen zakon naskoro }e bide izglasan vo }e se izedna~at so Rim vo periodot od onie 1260 godini, koga Amerika i nego }e go prifati cel svet. toj svoite doktrini gi nametnuval so obvrski i so progons- Nedelniot zakon adventistite go najavuvaat pove}e od 150 tvo. Sepak, Soedinetite Dràvi }e gi sproveduvaat papskite godini kako posleden vidliv znak za krajot na svetot, u{te

738 739 Bog ima svoj pe~at so koj gi zape~atuva svoite slugi na koga negovite gabariti implicitno bea dlaboko skrieni vo nivnite ~ela: “Vidov drug angel koj se izdiga{e od istok i bibliskoto proro{tvo i koga nema{e nikakvi realni izgle- koj ima{e pe~at na ìviot Bog... ‘da im stavime pe~at na ~e- di i mo`nosti za eden takov zakon i be{e iracionalno ne lata na slugite na na{iot Bog’” (7,2.3), a satanata mu parira samo da se zboruva, tuku i da se razmisluva za taa tema. Me|u- na Boga so ìg so koj gi ìgosuva svoite slugi na nivnite ~ela toa, denes ne samo {to se nasetuvaat negovite konturi, tuku ili na nivnata desna raka. Kako {to vidovme porano, Bo`ji se gleda ve}e i negoviot skelet. Pred 150 godini be{e eres pe~at e sabota, koja e znak na Bo`jata mo} i na negoviot av- koga adventistite tvrdea vrz osnova na bibliskoto proro{tvo toritet, ne{to {to mu pripa|a na Tvorecot na svetot. Spro- deka Amerika, od bastion na verska i gra|anska sloboda, }e tivno na sabotata, nedelata e ìg na yverot, ne{to {to mu se otkaè od tie dve fundamentalni ~ove~ki slobodi, }e se pripa|a na papstvoto, papska ustanova, ne{to {to kaùva deka pretvori vo svetski diktator, koj na svetot sosila }e mu ja toa imalo mo} da go menuva Bo`jiot zakon i bibliskata nau- nametne nedelata kako zadolìtelen den za odmor, stavaj}i ka, za {to op{irno zboruvavme. Zna~i, nedelata satanata ja go pod noze najskapocenoto pravo na sekoj ~ovek da ìvee i postavuva kako pandan na sabotata. da veruva spored svojata sovest. Bo`jiot pe~at i ìgot na yverot ne se nekoi vidlivi Da go argumentirame ova so biblisko proro{tvo: Yverot znaci za ~ove~koto oko. Bo`ji pe~at im se dava na Bo`jite so dva roga kako kaj jagne, Amerika, “im veli na ìtelite na slugi samo na ~elata, {to zna~i tie taka veruvaat - svesno, zemjata da mu napravat ikona na yverot (odnosno na papstvo- dobrovolno i predano, so umot i so srceto mu sluàt na Boga to), koj ima{e rana od me~ i oìve. I mu be{e dadeno da spored negovata Re~. A koga stanuva zbor za nedelniot zakon vdahne duh vo ikonata na yverot (Amerika $ vdahna duh na i za ìgot na yverot, lu|eto moàt da se opredelat vo nego ikonata), i ikonata na yverot prozboruva i napravi (Ameri- da veruvaat deka toa e vistina i da go poddràt - toa e ìg ka) da bidat ubieni onie koi nema da se poklonat pred ikona ~eloto; ili, bez nitu malku rasuduvawe, po inercija i bez nata na yverot. I toj (Amerika) napravi na site - mali i otpor da mu se priklonat na mnozinstvoto za da moàt da ku- golemi - da im se dade ìg na desnata raka ili na ~eloto, i puvaat i da prodavaat, da ne ja zagubat svojata rabota i da go nikoj da ne moè nitu da kupi nitu da prodade, osven onoj spasat ìvotot - toa e ìg na rakata. {to ima ìg, imeto na yverot ili brojot na negovoto ime” Rekovme deka nedelata kako den za odmor zboruva za ne- (Otkrovenie 13,14-17). prikosnovenata sila i vlast na papstvoto, na “~ovekot na Porano proro{tvoto kaà deka Amerika “napravi zem- bezzakonieto, na sinot na pogibelta... koj }e sedne vo Bo`jata jata i nejzinite ìteli da mu se poklonat na prviot yver (na crkva i }e se pretstavuva sebesi deka toj e Bog” (2. Soluwani- papstvoto) ~ija{to smrtonosna rana se isceli” (13,12), a ovde te 2,3.4), koj se drznal da giba vo Bo`jiot zakon i da go izme- kaùva deka site }e se “poklonat pred ikonata na yverot”. Vo ni. Katoli~kata crkva i ponatamu tvrdi deka moè da go me- sekoj slu~aj, svetot treba i mora da se pokloni pred tande- nuva Bo`jiot zakon. mot na papstvoto i “ikonata na yverot” (otpadnatiot prot- Jasno e deka nedelata e papska ustanova {to naskoro }e estantizam), ili pred sovremeniot tandem na majkata i nemu bide nametnata na svetot so zakon, nare~en “Nedelen za- jzinite }erki. Ovoj tandem }e “gi napoi site narodi so stras- kon”. Nedelata e ìg na yverot, na papstvoto, so koj }e bidat noto vino (so la`na, nebibliska nauka) na svoeto bludstvo” ìgosani site {to }e ja prifatat nea kako den za odmor, (14,8). Proro{tvoto ja gleda Amerika so izvle~en me~ za da namesto Bo`jata sveta sabota kako sedmi den. gi ubie site {to odbivaat da se poklonat pred tandemot. Ponatamu, ~itavme deka “Toj (Amerika) napravi na site - mali i golemi - da im se dade ìg na desnata raka ili na y ~eloto.” [to pretstavuva ovoj ìg koj, pod pritisok na Pove}e za ìgot na verot Amerika, se udira na ~eloto ili na rakata na sekoj ìtel na zemjata? Knigata Otkrovenie go opi{uva posledniot golem sudir me|u Hrista i satanata i go ozna~uva kako sudir na dva avto-

740 741 riteta. Vo Otkrovenieto vo 12. glava vidovme deka lamjata }e na negovata jarost, i }e bide ma~en so ogan i sulfur pred sve- zavojuva protiv onie koi gi dràt Bo`jite zapovedi i imaat tite angeli i pred Jagneto. A dimot od nivnoto ma~ewe }e se svedo{tvo na Isusa Hrista (Otkrovenie 12,17). Prorokot izdiga vo ve~ni vekovi; i onie koi mu se poklonuvaat na yverot Jovan ni obrnuva vnimanie na su{tinata na golemata posled- i na negovata ikona, i onoj {to }e go primi ìgot na negovo- na bitka koja }e se vodi okolu Bo`jiot zakon. Neprijatelot to ime, ne }e imaat spokojstvo ni dewe ni no}e” (Otkrovenie }e se obide da go prisvoi avtoritetot na Tvorecot i da vos- 14,9-11). postavi svoj avtoritet. Papskiot Rim i Soedinetite Ameri- @igot na yverot nosi so sebe najgolema kazna {to Bog kanski Dràvi }e odigraat glavna uloga vo ovoj sudir. koga i da e ja izgovoril nad ~ovekot. Rimskiot pontif tvrdi deka poseduva izvonredna mo} Spored Pismoto, na~inot na koj }e dejstvuva ìgot na kako vo moralnite taka i vo gra|anskite pra{awa i vo toa yverot vo prv red se sostoi od nametnuvawe na ekonomski sank- odi tolku daleku {to svojot avtoritet go izdignuva nad cii na sekoja organizacija, ili na sekoj poedinec, koi ne sa- Bo`jite propisi. Rimskata dekretalija kaùva: kaat da go primat ìgot. “Toj moè da izre~uva kazni i presudi koi se sprotivni “Nikoj da ne moè nitu da kupi nitu da prodade, osven na pravoto na naciite, sprotivni na Bo`jite i na ~ove~kite onoj koj ima ìg, imeto na yverot ili brojot na negovoto ime... zakoni... Toj moè sebesi da se oslobodi od zapovedite na apos- za{to toa e broj na ~ovek, a negoviot broj e {estotini {eeset tolite, bidej}i e nivni pretpostaven, i od pravilata na Sta- i {est” (Otkrovenie 13,17.18). riot zavet. Toj isto taka naveduva deka ‘papata ima sila da gi @igot e ne{to {to izdeluva. @igot na nekoja verska sila menuva vremiwata, da gi ukinuva zakonite i da izostavi s#, }e bide nekoe posebno veruvawe {to }e ja izdeli od drugite. duri i Hristovite pravila’.”4 Toa najdobro moè da se vidi i da se doznae ako se ispita nej- Seto ova go ilustrira slednata izjava: “Papata stoi names- zinoto u~ewe. to razumot. Toj moè da se postavi nad zakonot; pogre{noto Treba da zabeleìme deka Katoli~kata crkva bez nikak- da go pretvori vo ispravno, taka {to }e gi promeni i }e gi vo zaobikoluvawe i pritesnuvawe, otvoreno i iskreno priz- 5 ispravi zakonite.” nava deka taa izvr{ila zamena na sabotata so nedela. Spored Kako {to vidovme, ako Bo`jite zapovedi, a spored toa i toa, taa tvrdi deka “nedelata e institucija na Rimokatoli~- Bo`jeto vladeewe, se meta na gnevot na satanata, toga{ e lo- kata crkva, i onie {to go praznuvaat toj den, izvr{uvaat zapo- gi~no da mislime deka la`nite sili na papstvoto }e bidat ved na Katoli~kata crkva.” - Mnogu jasno, taa Crkva sabota- upotrebeni vo posledniot sudir me|u dobroto i zloto koj }e ta Gospodova ja zamenila so nedela. kulminira vo procesot na nasilno stavawe na ìgot na yverot Kardinalot Gibon kaùva deka nedelata e ìg na rimo- na ~eloto ili na rakata na sekoj ìtel na zemjata. Predu- katoli~kiot avtoritet. preduvawata {to se odnesuvaat na ìgot na yverot se nao|aat “Sekako, Katoli~kata crkva tvrdi oti promenata bila me|u najserioznite poraki {to moàt da se najdat vo Bibli- nejzino delo. Toa i ne bi moèlo da bide poinaku, za{to vo jata i od su{tinska va`nost e vnimatelno da gi prou~ime za toa vreme nikoj i ne sonuval da stori ne{to vo duhovnite, da go otkrieme nivnoto zna~ewe. crkovnite i verskite raboti bez nea. Ova delo eìg na nejzi- “I toj napravi na site - mali i golemi, bogati i bedni, nata crkovna mo} i na najziniot avtoritet vo verskite slobodni i robovi - da im se dade ìg (beleg ) na desnata raka raboti.” ili na ~eloto, za nikoj da ne moè nitu da kupi nitu da pro- 6 dade, osven onoj koj ima ìg, imeto na yverot ili brojot na “Crkvata ja zamenila sabotata so nedela ne po Hristova negovoto ime” (Otkrovenie 13,16.17). zapoved, tuku so silata na svojot avtoritet.”7 “Sekoj {to }e mu se pokloni na yverot i na negovata iko- “Nedelata e znak na na{iot avtoritet... Crkvata e nad na, i }e primi ìg na svoeto ~elo ili na svojata raka, samiot Biblijata, i ovaa promena na praznuvaweto na sabotata go }e pie od vinoto na Bo`jiot gnev, {to e nerazredeno vo ~a{ata dokaùva toa.”8

742 743 tuku i pravo koe denes go prisvojuva za sebe. Slu`beniot kati- Zo{to zapovedta za sabotata e tolku va`na vo Bo`jiot hizis na Katoli~kata crkva, posveten od strana na papata Jo- zakon i zo{to e tolku va`no da se praznuva odreden den? Odgo- van Pavle II, za taa tema zboruva vaka: vorot se nao|a vo zborovite na zapovedta {to gi sodrì “Crkvata, koja e stolb i bedem na vistinata, ovaa serioz- Bo`jiot pe~at. na zapoved ja primila od Hrista preku apostolite da ja objavi Nema nikakva odredena pri~ina zo{to ~ovek treba da go spasonosnata vistina... Na crkvata sekoga{ i nasekade $ praznuva sedmiot den, da praznuva sabota, osven {to taka pripa|a pravo da gi objavuva moralnite principi, vklu~uvaj}i odredil i taka zapoveda Bog. Spored toa, pove}e od koja bilo gi i onie {to se povrzani so op{testveniot poredok, i da druga zapoved, sabota e neposreden ispit na na{ata vera. sudi vo koi bilo ~ove~ki raboti do onaa mera {to ja baraat Zapovedta za sabota sodrì elementi koi ne postojat nitu vo osnovnite prava na ~ove~kata li~nost ili spasenieto na edna druga zapoved. Taa go istaknuva imeto na Zakonodave- du{ite.” cot (Gospod ili Jahve/Jehova), negovata teritorija (neboto i 9 zemjata) i negovata titula (Tvorec - Sozdatel). Ovie tri kom- Sepak, ako ìgot na yverot i negovata prisilba treba da ponenti go so~inuvaat ona {to e poznato kako pe~at i mu stanat stvarnost, toga{ moème da o~ekuvame eskalacija na davaat avtoritet na zakonot. Desette zapovedi svojata polno- ovoj sudir i povici na poslu{nost kon zakonite koi baraat va`nost ja steknuvaat od carskiot pe~at na Sozdatelot, od praznuvawe na nedelata. Tokmu toa go storil Jovan PavleII pe~atot na Boga ili od sabotniot pe~at. neposredno pred po~etokot na noviot milenium. Vo svoeto Da ja ~ueme u{te edna{ integralno ~etvrtata Bo`ja apostolsko pismo za svetosta na nedelata, papata postojano bara zapoved: “Pomni si da go praznuva{ sabotniot den! [est dena nedelen zakon koj bi gi prisiluval lu|eto da ja praznuvaat: raboti i svr{i gi site svoi raboti! A sedmi den e sabota, “Mojot prethodnik, papata LavXIII, nedelniot odmor go odmor posveten na tvojot Gospod Bog. Toga{ nemoj da rabo- istaknuval kako pravo na rabotnicite koe dràvata mora da ti{ nikakva rabota: ni ti, ni tvojot sin, ni tvojata }erka, go po~ituva... Spored toa, vo odredeni okolnosti na na{eto ni tvojot sluga, ni tvojata sluginka, ni tvojot vol, ni tvoeto vreme, hristijanite prirodno }e se pogriàt gra|anskiot za- magare, nitu pridojdeniot {to }e se najde vo tvojot dom! kon da ja po~ituva nivnata dol`nost da praznuvaat nedela.”10 Za{to Gospod (ime) za {est dena gi sozdade (Sozdatel) Ova pismo na papata pottiknalo Sandej Tajms od London neboto, zemjata (teritorija), moreto i s# {to e vo niv, a na 5.7.1998 da napi{e: “Papata pottiknuva krstonosna vojna vo sedmiot den se odmori. Zatoa Gospod go blagoslovi i go za da ja spasi nedelata.” posveti sabotniot den.” (2. Mojseeva 20,8-11) Na 18 maj 1998 godina, Vatikan go objavi apostolskoto Sabotnata zapoved ne e samo srce na Desette zapovedi, pismo AD TUENDAM FIDEM vo koe se odredeni normite ufr- tuku pe~at na tie zapovedi. Otstranete ja nea, i zapovedite leni vo Kodeksot na kanonskite zakoni i vo kodeksot na kano- nema da imaat nikakov avtoritet ili slu`ben pe~at, i toga{ nite na isto~nite crkvi, vo koj se nao|aat nekoi mo{ne zna- sekoj sledbenik na koja bilo religija bi moèl da se potpi{e ~ajni re~enici za pokornost kon papata vo vrska so doktri- pod drugite devet. nalnite pra{awa. Vo starite vremiwa carevite svoite dekreti ili zapove- Can. 1436-5. “Nie nareduvame: s# {to e objaveno od na{a di gi zaveruvale i potvrduvale so carski pe~at (Daniel 6,8; 1. strana vo ova Apostolsko pismomotu proprio (poslanie, bula Carevite 21,8). ili naredba koja{to ja izdava papata spored svoja sopstvena Sabotata e Bo`ji pe~at - pe~at na Bo`jiot avtoritet, a pobuda, bez nadvore{no vlijanie) e cvrsto i validno i naredu- Rimskata crkva tvrdi deka nedelata e ìg na nejziniot av- vame da bide ufrleno vo univerzalniot zakon na Katoli~kata toritet. U{te pove}e, taa tvrdi deka nejzino pravo e da nosi crkva, odnosno vo Kodeksot na kanonskiot zakon i vo Kodek- zakoni za moralnite pra{awa i deka svetovnite vlasti treba sot na kanonot na isto~nite crkvi, to~no onaka kako {to e da se pokorat i da gi prifatat nejzinite nalozi. Toa ne e samo odredeno gore. Objaveno vo Rim, Crkvata na Sveti Petar, 18 obi~no pravo {to taa go prigrabila za vreme na sredniot vek, maj 1998 godina, vo dvaesettata godina na na{iot pontifikat.”

744 745 Vo pismoto be{e kaàno deka Papata Jovan PavleII prv- }e gi obedini site niv, majkata so }erkite, vo zaedni~ka hris- pat od isceluvaweto na ranata (od sredniot vek) gi upotrebu- tijanska koalicija. Tie i bez toa so site sili se trudat da va izrazite eretik i otpadnik i gi predupreduva neposlu{nite dokaàt deka Hristos, koga voskresnal, sabotata ja zamenil vernici na stadoto i sve{tenicite deka }e bidat kazneti so so nedela, iako alkite na toj nivni sinxir od “silni” doka- isklu~uvawe od crkvata ako ne go prifatat papskiot avtoritet zi i argumenti se tolku jaki {to moàt da gi ispokinat dve vo pra{awata na doktrinata. gasenici koi vle~at vo sprotivna nasoka. Kaznet kako “eretik ili kako otpadnik!” Toa navistina No ovde se sre}avame so dilema. Za hristijanite ne e zvu~i kobno i potestuva na denovite koga ereticite primale te{ko da ja prifatat nedelata. Me|utoa, nejasno i nesfatlivo kazna koja odgovarala na nivniot prestap. Sekako, taa kazna e kako nea, nedelata, }e ja prifatat iranskite fanatici koi bila smrt. Biblijata kaùva deka istorijata }e se povtori. gi spaluvale amerikanskite znamiwa i gi terale svoite deca Papstvoto }e izdade dekret za smrtna kazna za site koi ne go niz minski poliwa vo slava na Alaha, ili ortodoksnite prifa}aat negoviot avtoritet kako vrhoven avtoritet koj vo Evrei vo Erusalim koi gi kamenuvaat avtomobilite {to poslednite denova vo najgolema mo`na mera }e se manifesti- pominuvaat vo sabota niz nivniot kraj, ili pak onie drugi ra i }e dojde do izraz preku nedelniot zakon {to }e go opfati milijardi nehristijani. Kako moète niv da gi naterate bez cel svet. otpor da praznuvaat nedela koga taa e ~isto hristijanski Ovojpat dekretot }e bide univerzalen i cel svet }e mora praznik i nema ni{to zaedni~ko so niv? da odbere me|u poslu{nosta kon Boga i poslu{nosta kon ~ovek, No, iako ima dilemi vo vrska so ova pra{awe, sigurno kon papstvoto. Potoa, spored prorok Daniel i apostol Jovan, e edno - proro{tvoto e jasno - cel svet }e ja prifati nede- }e nastapi vreme na nevolja kakva {to nikoga{ nemalo. lata kako den za odmor i site {to }e ja prifatat, so toa do- Da zabeleìme deka Vatikan so apostolskoto pismoAD bivaat ìg od yverot. TUENDAM FIDEM istite normi {to vaàt za Katoli~kata Eve edno razmisluvawe. Rekovme deka ogromnite prirod- crkva gi ufrluva i vo Kodeksot na kanonite na isto~nite crk- ni katastrofi {to }e ja pustat na{ata planeta i lavinite vi, odnosno vo Kodeksot na kanonite na svoite }erki. Sekako, od teror, kriminal i terorizam, }e gi nateraat svetskite Katoli~kata crkva, kako majka, smeta deka ima pravo da gi politi~ki voda~i da im se pridruàt na svetskite verski odreduva pravilata na odnesuvawe i na vernicite na svoite voda~i za da najdat re{enie. Protestantite, katolicite, pra- }erki, pa duri da gi primenuva istite sankcii i protiv niv- voslavnite, spiritistite, ateistite i nau~nicite, i site lu|e nite “eretici” i “otpadnici”. na svetot, pani~no }e se obedinat da go “smilostivat” navre- Nekolku zbora za papskiot plural (mnoìna): Papata deniot Bog. Nedelniot zakon }e izgleda kako vistinska mo`- sekoga{ za sebe kaùva “nie” - “nie sme namesto Boga na zemja- nost za re{avawe na stra{nite problemi so koi }e se soo~u- ta”... “nie nareduvame”... “objaveno od na{a strana”... “na{iot vame - nedelata kako stoèr okolu koj svetot }e se obedini pontifikat” itn. da bara izlez od taa ogromna kriza so koja nitu edna dràva ne }e moè sama da se spravi. Vtora rabota, la`nite hristosi }e pomognat nedelniot La`nite hristosi }e pomognat nedelniot zakon zakon da se prifati vo cel svet. U{te od vremeto koga Isus da se prifati vo cel svet rekol: “Eve }e dojdam skoro!”, hristijanite go o~ekuvaat negovoto doa|awe, no ne se sloùvaat okolu toa koga Toj }e doj- Kako {to vidovme, proro{tvoto kaùva oti so nedelniot de, nitu kade }e dojde, nitu kako }e dojde, nitu pak {to }e zakon, {to }e go skroi i }e go sproveduva protestantska Ame- stori koga }e dojde. Toa mu dava prostor i mo`nost na sa- rika, taa }e go prinudi cel svet da ja prifati nedelata kako tanata da manipulira so hristijanite i zaedno so svoite de- den za odmor. Od druga strana, nedelniot zakon za katolici- moni vo razni delovi na svetot da se pojavuvaat me|u lu|eto te, protestantite i pravoslavnite hristijani, koi i onaka kako la`ni hristosi, kako veli~estveni su{testva so blesko- praznuvaat nedela, }e nastapi kako dobredojden stoèr {to

746 747 ten sjaj, sli~no na opisot na doa|aweto na Bo`jiot Sin vo zboruva za istite onie prekrasni nebesni vistini za koi zbo- Otkrovenieto 1,13-15. Slavata {to }e go opkruùva la`niot ruval Spasitelot. Sekako, bidej}i svetot }e pominuva niz hristos }e nadmine s# {to koga i da e videlo smrtno ~ove~ko stra{ni nevolji, hristijanite }e im kaàt na nehristijanite oko i nasekade }e se razlevaat silni izvici: Hristos do{ol, deka site moraat da prifatat eden zaedni~ki den vo koj }e Hristos do{ol! go slavat Boga, nedelata, za da zaprat nevoljite. Vo tekot na tie gigantski, re~isi nepreodolivi izmami, satanata, vo No, kako {to e ve}e kaàno porano, hristijanite ne se likot na la`niot hristos, istiot povik }e im go upati i na edinstveni vernici koi ~ekaat spasitel. Evreite, budistite, hristijanite, tvrdej}i deka sabotata toj ja zamenil so nede- Indusite i muslimanite - site tie o~ekuvaat da dojde nekoe la. I milijardi lu|e vo svetot - o~ajni poradi vojnite, zemjo- natprirodno su{testvo, iden izbavitel koj }e se pojavi po tresite, gladot, bolestite i beskrajnoto nasilstvo - }e gi izvesen period na buni i }e mu donese mir i sre}a na cel poslu{aat porakite na svojot dolgo o~ekuvan “izbavitel”, }e svet. Tokmu taa seop{ta nade` kaj site narodi vo izbavitel prifatat da praznuvaat laèn den za odmor - nedelata - i so koj treba da se pojavi vo poslednoto vreme moè da pridonese toa }e primat ìg na yverot. i ostatokot od nehristijanskiot svet da go prifati posled- I toga{, koga satanata }e ja iznese svojata najgolema niot mamutski satanski sistem na izmama vo vrska so nedelniot zakon i nedelata kako Bo`ji den za odmor. laga, deka nedelata e den za odmor, }e moè da se pojavi pred sekoja religija kako mirotvorec kogo otsekoga{ go o~ekuva- Da gi zamislime mesijanskite o~ekuvawa na site zaedno le. Taka toj }e izgleda kako Isus, }e zvu~i kako Isus, }e bide - na Indusite, na Evreite, na muslimanite, na hristijanite oble~en kako Isus, }e se odnesuva kako Isus i za najgolem i na budistite, koga }e se soo~at so “àlnoto vreme kakvo {to del od svetot toj }e bide Isus. Od negovite usni }e pote~at ne postoelo otkako postojat lu|e na svetot”, osobeno zatoa {to zborovi na qubov - zborovi {to }e prelaàt re~isi sekogo. vo toa vreme na takvi silni nevolji lu|eto i onaka go o~e- kuvaat - sekoj svojot mesija da dojde! I toga{, srede taa golema zabuna i trevoga, satanata }e se pojavi vo razni delovi na svetot vo nenadminata slava. Toj Literatura: doa|a kako “veli~estveno su{testvo so bleskoten sjaj” kaj islamskiot svet na na~in kako {to se o~ekuva Mahdi, i mus- 1. Keith Fournier: House United, 336. limanite mu se poklonuvaat na svoite molitveni kilimi na 2. Dave Hunt: A Woman Rides the Beast, pp. 5,6. svojot mesija koj }e najavi iljada godini mir. 3. Spisanie “Church and State” - Crkvata i dràvata - juli - avgust 1985, Vo slava {to nadminuva s# {to videlo smrtno ~ove~ko str. 14. oko toj pristignuva me|u Indusite koi go gledaat kako Kal- 4. Decretal, de Translat. Episco, Cap ki, kako kone~na i zavr{na inkarnacija na Vi{na. 5. Pope Nicholas, Dist. 96, Quoted in Facts for the Times, pp. 55,56. 1893. Evreite se raduvaat za{to nivniot dolgo o~ekuvan Ma- 6. Extract from a letter written by the Chancellor of Cardinal Gibbons; 11 November {ia{ (mesija) kone~no pristignal, ne kako skromen sluga, 1895. tuku kako mo}en natpriroden vladetel koj }e gi oslobodi od 7. Canon and Tradition, by Holtzman “mesijanskite nevolji”. 8. The Catholic Record, September 1, 1923. Budistite go gledaat Maitreja koj doa|a da izlee bla- 9. Moral Life and Magisterium of the Church, 2032, The Catechism of the Catholic goslov vrz ~ove{tvoto! Za hristijanite toj e Hristos. Pri- Churcu Dies Domini II padnicite na dvièweto Wu ejx vo nego site tie boèstveni 10. Apostolsko pismo “ ” na Svetiot otec Jovan Pavle , upateno do biskupite, sve{tenstvoto i vernicite na Katoli~kata crk- li~nosti }e gi vidat naedna{! va, za praznuvawe na Gospodoviot den (nedela) -Dies Domini, 7 maj 1998 Satanata, koj se pretstavuva kako Hristos, }e iznesuva dlaboki “vistini”, }e lekuva bolni i }e pravi ~uda. Vo islamskite zemji }e go citira Koranot, a pred hristijanite }e

748 749 palka na tandemot me|u najgolemata svetovna svetska supersila, Amerika, i najgolemata duhovna sila, Vatikan - na satanska strana i pod satansko zname - a na drugata e mala grupa vernici, Hristovi sledbenici - na Hristova strana. Proro{tvoto kaùva deka protiv Hristovite sledbenici tandemot voveduva ekonomski sankcii, taka {to tie vo poslednite denovi ne }e moàt ni{to “nitu da kupat nitu da SABOTATA - GLAVEN PREDMET VO ZAVR[- prodadat” zatoa {to odbivaat da go primat ìgot na yverot; NIOT @ESTOK SUDIR VO KOJ ]E UÊSTVUVA osudeni se na totalna izolacija od svetot, na glad, siroma{- CEL SVET - I KRAJOT E BLIZU! tija i propast. U{te pove}e, tie se stavaat nadvor od za{tita na zakonot i protiv niv se izdava zakon “da bidat ubieni onie koi nema da se poklonat pred ikonata na yverot”, da bidat Vidovme deka vo poslednite denovi Amerika, kako protes- ubieni onie {to praznuvaat sabota. tantska i republikanska dràva, }e se otkaè od dolgogodi{- Zamislete go toj paradoks: Se izdava zakon koj bara od nite neprikosnoveni principi na svojot ustav koj na svoite Bo`jiot narod da go prekr{i Bo`jiot zakon, da ja pogazi ~et- gra|ani im garantira gra|anska i verska sloboda - dve fun- vrtata Bo`ja zapoved so koja Bog od nas bara da praznuvame damentalni slobodi - {to treba da gi uìva sekoj ~ovek, i sabota, a ne nedela. so pomo{ na nedelniot zakon cel svet }e go stavi pod zname- Vernite Bo`ji lu|e }e bidat obvineti kako neprijateli to na satanata. Toa }e go postigne preku hristijanskata koali- na zakonot i redot, kako lu|e koi gi urivaat moralnite ogra- cija - otpadnatiot protestantizam i katolicizmot - koalicija di na op{testvoto, kako pri~ina za anarhijata i rasipanos- sozdadena nadvor od site bibliski dimenzii. ta {to vladeat vo svetot. Toga{ }e nastapi vreme {to satanata dolgo go o~ekuval Poradi toa {to }e gi zastapuvaat bibliskite vistini, i za koe se podgotvuval. Toa e negovo vreme koga prviot i vto- tie }e bidat tretirani i sramoteni kako predavnici, nivnite riot yver, zna~i dvata yvera, }e gi stavi vo zaemna sprega i motivi iskrivokol~uvani, nivnite najdobri nameri pogre{no cvrsta koalicija i svetot }e go v~udovidi i zasen~i so svoite pretstaveni, a nivnite imiwa ozloglaseni; }e bidat èsto- ~udesni dela - i krajot e blizu. Toa se denovi koga toj }e ja ko progonuvani i nivnite imoti razgrabuvani... upotrebi seta svoja mo} i ve{tina so koi raspolagal i ra- Sega papata, zad kogo zastana seta zemja, uspea svetot da spolaga kako porane{en angel Lucifer, da mu zadade posle- go stavi pod svoja palka i da se nametne kako edinstven av- den udar na Hrista, ustremuvaj}i se so nevidena èstokost i toritet, avtoritet koj e centraliziran i avtonomen vo odnos svirepost vrz negovite verni i predani slugi koi ne $ se na site drugi avtoriteti na nadnacionalen, planetaren plan, poklonile na ikonata na yverot, so {to odbile da go primat avtoritet koj sodrì takvi sankcii koi se efikasni za ìgot na yverot. odrùvawe na edinstvoto i celite na institucijata - svetot Da se potsetime: “I napravi (Amerika) da bidat ubieni kako edna dràva vo noviot svetski poredok. Dodeka “sluì onie koi nema da se poklonat pred ikonata na yverot. I toj za dobro na zaednicata vo celost i vo sekoj nejzin del”, vo pontifex maksimus (Amerika) napravi na site - mali i golemi - da im se dade uloga na sesvetski , toj ne podnesuva nikak- ìg na desnata raka ili na ~eloto, i nikoj da ne moè nitu va opozicija nitu disidentstvo i voveduva mnogukratno da kupi nitu da prodade, osven onoj {to ima ìg, imeto na posilna inkvizicija i posilni sankcii od srednovekovnite yverot ili brojot na negovoto ime” (Otkrovenie 13,14-17). protiv novite “eretici” koi tvrdoglavo odbivaat da mu se poklonat, za{to sega ima mnogu pogolema i posilna vlast od O~igledno e deka nastanuva èstok sudir me|u ovie dve srednovekovnata, bidej}i stana apsoluten i neprikosnoven neramnopravni grupi. Na ednata strana e re~isi cel svet pod

750 751 gospodar pred kogo koleni~i svetot, za kogo proro{tvoto Nastanite za vreme na pozniot do`d kaùva: “Koj e kako yverot, i koj moè da vojuva protiv nego?” Po~ituvani, seto ova za ~ove~kiot um sega moèbi se Vo tie krizni denovi za Bo`jiot narod nastapuva pres- ~ini nevozmo`no, iluzija, trevo`no kobewe, ~udna me~ta na vrtnica vo op{tata situacija na svetskata scena i Gospod gi avtorot na ovie redovi koj blada. No ne, dragi moi! Ova ne prezema uzdite na svetot, kormiloto na brodot, vo svoi race se ni~ii iluzii, ni~ija bolna imaginacija. Ni~ija koba i pro- i Toj go diktira natamo{niot tok na nastanite vo polza na koba! Ova e su{ta vistina, vistina za{to taka kaùva Bo`ja- svojot narod. ta re~, taka kaùvaat bibliskite proro{tva. ]e se slu~uvaat Vo tie denovi Gospod }e go izlee Svetiot Duh vrz svojot ~udni, nesfatlivi i neodgatlivi raboti za koi svetot i ne narod vo vid na pozen do`d. Toa }e bide vtora Pedesetnica, sonuva, a u{te pomalku se prigotvuva pravilno i uspe{no da vtor Duhovden, koga Bog }e go zapali svetot so vistinski du- se spravi so niv. Ve}e se nasetuvaat konturite na biblisko- hoven ogan koj }e se {iri kako poàr koga }e zafati strni{- to scenario na poslednata stra{na krvava drama {to }e se te i }e ja opfati seta zemja. Proro{tvoto kaùva: “Potoa odigruva na po~vata na na{ata planeta, ~ij{to akter }e bide vidov drug angel kako sleguva od neboto; toj ima{e golema celoto ~ove{tvo. Satanata mu postavuva ogromni i stra{ni vlast, i zemjata se osvetli od negovata slava” (Otkrovenie stapici na svetot vo koi naskoro }e go strupoli i }e go odve- 18,1). - Zemjata “se osvetli od negovata slava”, Bo`jiot vede vo propast. Pred nas e najgolemata satanska izmama so pla- ren narod, toj ostatok, koj vo tie burni vremiwa ostana pod netarni dimenzii - deka Bo`jiot zakon e ukinat, deka sabo- Bo`jeto zname, se zapali od Svetiot Duh, se ispolni so nego tata e zameneta so nedela, deka predanijata imaat ednakva, pa vo nesporedlivo pogolema mera otkolku apostolite za vreme duri i pogolema va`nost od Biblijata. na prviot Duhovden, koga apostol Petar odràl edna pro- La`niot hristos, satanata, koj vo poslednite denovi }e poved pred nasobrano mno{tvo narod i se krstile naedna{ tri se pojavi zad likot na vistinskiot Hristos, }e go ubedi sve- iljadi du{i samo vo eden den vo eden grad, vo Erusalim, i tot deka Toj ja zamenil sabotata so nedela i deka site {to i prvite hristijani go zapalile toga{niot svet so evangelieto. ponatamu tvrdoglavo praznuvaat sabota, go navreduvaat i go Za vreme na pozniot do`d }e se slu~i istoto toa samo obes~estuvaat nego i tokmu zaradi niv zemjata ja poga|aat tol- vo mnogu pogolemi razmeri. Bog so Svetiot Duh }e ja “osvet- ku nemilosni i stra{ni Bo`ji kazni. Tie se pri~ina za li seta zemja”, {to zna~i }e gi zapali site narodi so evange- silnite neredi i katastrofi {to se niàt ednopodrugo lieto - so ~istoto, izvorno biblisko evangelie, neobremene- nasekade i se zakanuvaat da go uni{tat ~ove{tvoto. Zatoa to so predanija i sueverija, i vo iladnici gradovi i sela, od svetot treba da se is~isti od taa “~uma”, od tie “eretici” i edniot do drugiot kraj na svetot, kako vo Erusalim vo vremeto “otpadnici”, i }e prestane zloto - veli satanata. I progon- na apostolite, }e se kr{tavaat iljadnici du{i vo eden den. stvoto vo poslednite denovi }e izgleda kako mudro re{enie Bo`jiot ostatok, negoviot veren narod, potkrepen od Sveti- za nastanatata kriza. ot Duh, kako i apostolite vo svoe vreme, kristalno jasno i Hristijanskata adventisti~ka crkva e edinstvena crkva ubedlivo }e gi iznese pred svetot, pred site narodi koi se koja gi drì site deset Bo`ji zapovedi, i taa }e bide edin- pod znameto na satanata, izvornite bibliski vistini, is~is- stvena crkva protiv koja }e se podigne progonstvo, progon- teni od site istoriski balasti i paganski troskoti -}e gi stvo protiv “onie koi gi dràt Bo`jite zapovedi”, a ne pre- iznese silnite bibliski vistini pred ~ij{to avtoritet }e danija (Otkrovenie 12,17). Pra{aweto na sabotata }e bide mora da se pokloni seta planeta Zemja, avtoritet koj ne pod- glaven predmet vo posledniot èstok sudir vo koj }e u~es- nesuva protivewe. tvuva cel svet - i krajot e blizu! Sabotata }e go potrese sve- Vo toa kratko, no za sekogo presudno vreme, sekoj ìtel tot! na zemjata, pottiknat od silata na Bo`jeto biblisko evangelie {to }e go propovedaat Bo`jite vernici so posebna sila

752 753 a na ~eloto, pak, $ be{e napi{ano, tajna: ‘Golemiot Vavilon, od Svetiot Duh, a i osvedo~en direktno od Svetiot Duh, povto- majka na bludnicite i na zemnite gnasotii.’ Ja vidov ènata ruvame - sekoj ìtel na zemjata - }e ima dovolno dokazi svesno pijana od krvta na svetite i od krvta na Isusovite svedoci, da napravi razlika me|u lagata i vistinata; }e ima mo`nost i se za~udiv mnogu koga ja vidov” (Otkrovenie 17,1-6). - Glav- da sfati deka vistinski Bo`ji narod e onoj narod koj gi drì no, ovoj tekst ve}e go komentiravme. Desette Bo`ji zapovedi i praznuva sabota, a site drugi, koi “@enata, pak, {to ja vide, e golemiot grad koj vladee nad gazat koja bilo od Desette zapovedi, i site {to praznuvaat zemnite carevi. Potoa vidov drug angel kako sleguva od nebo- nedela namesto sabota, se nao|aat vo taborot na satanata. to; Toj ima{e golema vlast, i zemjata se osvetli od negovata Pra{aweto na sabotata i nedelata vo tie presudni deno- slava. I izvika so silen glas, velej}i: ‘Padna, padna golemi- vi Bog }e go izdigne na najvisoko mo`no ramni{te i pred ot Vavilon, i stana demonsko ìveali{te i zasolni{te na cel svet }e dokaè deka Toj (Bog) ne ja zamenil sabotata so site ne~isti duhovi... za{to site narodi pieja od vinoto na nedela, nitu pak nekomu mu dal pravo i dozvola da izvr{i nejzinoto raspaleno bludstvo, zemnite carevi bludstvuvaa so takva zamena. I tokmu toga{ sekoj }e bide povikan da odlu~i nea, a zemnite trgovci se zbogatija od nejziniot izobilen i da se opredeli za vistinata ili za lagata, za Boga ili za rasko{” (Otkrovenie 17,18; 18,1-3). satanata; i site {to svesno se opredeluvaat vo tie migovi za Be{e kaàno deka dene{niot duhoven ili sovremen nedelata i nea ja prifa}aat kako den za odmor, toga{, ne po- Vavilon go opfa}a op{tiot verski i politi~ki haos i rano, kone~no dobivaat ìg na yverot, a site koi ja prifa}aat mete` vo svetot i skora{nata idna svetska konfederacija sabotata kako Bo`ji den za odmor i se pridruùvaat kon me|u duhovnite i svetovnite sili predvodeni od Vavilonska- Bo`jiot ostatok, dobivaat Bo`ji pe~at na svoite ~ela. ta bludnica. Ete taka, dragi moi, sabotata }e stane glaven predmet vo Poslednata svetska vavilonska konfederacija }e se sos- zavr{niot èstok sudir vo koj }e u~estvuva cel svet, site toi od tri zna~ajni faktori: lamjata ili satanata preku spiri- narodi, i toa navistina }e go protrese celoto ~ove{tvo i tizmot, prviot yver ili papstvoto i vtoriot yver ili Ameri- krajot e blizu. ka, vo Otkrovenieto imenuvana i kako laèn prorok (Otkro- Koga }e napravi jasna i vidliva razlika me|u lagata i venie 16,13; 19,20). Biblijata predupreduva protiv vakviot tro- vistinata, koga }e ja obelodeni lagata kako laga, a vistina- en sojuz me|u lamjata, yverot i la`niot prorok. La`niot pro- ta visoko }e ja izdigne i }e ja prikaè kako vistina, koga rok e vavilonska sostojka koja }e predizvika la`ni znaci i sekomu toa }e mu stane jasno, i pred da po~ne da gi izleva ~uda poradi koi lu|eto }e bidat prelagani da go sledat prvi- svoite sudovi vrz nepokajanite gre{nici, Bog }e mu upati ot yver i da go primat negoviot ìg. posleden povik na svetot, sekomu }e mu dade posledna {ansa Obedinuvaweto na protestantizmot i papstvoto vo Bib- za spasenie. No, za da ni stanat jasni okolnostite vo koi Bog lijata simboli~ki se opi{uva na pove}e na~ina: kako yver i }e mu go upati na svetot toj povik, da se potsetime u{te laèn prorok zaedno; kako tandem me|u prviot i vtoriot yver edna{ na ènata bludnica. koj mu ovozmoùva na vtoriot yver da mu napravi ikona na “Dojdi da ti ja pokaàm presudata na golemata bludnica prviot yver; potoa, toj tandem na vtoriot yver mu dava mo`nost koja sedi na mnogu vodi, so koja bludstvuvaa zemnite carevi, svetot da go prisili da se pokloni pred prviot yver i pred a ìtelite na zemjata se opija od vinoto na nejzinoto blud- negovata ikonata za da dobie negov ìg. stvuvawe. I me odvede vo duhot vo pustina kade {to vidov Zna~i, la`niot prorok e istata protestantska sila (vto- èna kako sedi na crven yver koj be{e poln so bogohulni imi- riot yver ili Amerika) koja{to go poddrùva papstvoto i se wa i ima{e sedum glavi i deset rogovi. A ènata be{e oble- obedinuva so nego, no sega pod drugo simboli~ko ime, pod ime- ~ena vo purpurno i vo crveno, i ukrasena so zlato, so skapoce- to “laèn prorok”. Zo{to “laèn prorok”? Zatoa {to, pokraj ni kamewa i so biseri, i drè{e vo svojata raka zlatna ~a{a drugoto, namesto sabotata kako vistinski Bo`ji den za odmor, polna so gnasotijata i ne~istotijata od nejzinoto bludstvo,

754 755 protestantska Amerika so zakon }e go vovede la`niot den za zapovedi, da ja napu{ti nedelata i da ja prifati sabotata kako odmor, la`nata papska ustanova - nedelata. vistinski Bo`ji den za odmor. Vo po{iroka smisla, zaedno so Amerika, i “desette rogo- Milioni vernici na Katoli~kata, i na drugite crkvi, prvpat }e slu{nat i }e sfatat i razberat deka nivnata neko- vi”, ili zapadnite sili, igraat uloga na “laèn prorok”, za{to ga{na crkva, na koja slepo i ropski $ bile poslu{ni, e proro{tvoto kaùva: “Tie se istomislenici (so prviot yver Vavilon od koj treba da izlezat, da go napu{tat i da premi- od kogo i proizlegle), i }e mu ja predadat svojata sila i vlast nat na Bo`ja strana. na yverot”, odnosno na papstvoto, a zaedno so nego i na Ameri- Toj silen Bo`ji povik {to }e mu go upati Bog na svetot ka, koja e vo koalicija so papstvoto (Otkrovenie 17,13). preku svojot veren narod }e predizvika pregrupirawe i pres- Pove}e pati be{e kaàno deka ènata bludnica vo pos- trojuvawe kaj narodite, za{to Svetiot Duh }e im gi otvori lednoto vreme sedi (java) na yver, na dràvata, i “vladee nad o~ite i }e gi rastrezni od pijanstvoto so koe gi opijanila zemnite carevi”. Taa e onoj “golem Vavilon”, “demonsko ìve- ènata bludnica site koi iskreno go sakaat Boga i ja baraat ali{te i zasolni{te na site ne~isti duhovi”, koja gi opila ~istata bibliska vistina, i golemo mno{tvo narod od cel site narodi so svojata la`na, paganska nauka. svet }e go napu{ti znameto na satanata i }e se priklu~i kon Vo Stariot zavet Vavilon pretstavuval neprijatel na verniot Bo`ji ostatok, preminuvaj}i na Hristova strana i Boga i na negoviot narod (Eremija 50,24.28.29); toj ja ima ista- pod Hristovo zname, i zaedno so nego }e zamine vo negovoto ta uloga i vo Otkrovenieto. Ovoj neprijatel e prikaàn kako carstvo. grad za da se naglasi negovata politi~ka sila, a i kako blud- “Potoa vidov, i ete, golemo mno{tvo koe nikoj ne moè- nica (Otkrovenie 17. gl.) za da se naglasi negovata verska mo}. {e da go izbroi, od site rodovi, plemiwa, narodi i jazici, Vavilon nastanal kako plod na ~ove~kata arogancija i pobu- kako stojat pred prestolot” vo Bo`jeto carstvo na neboto na protiv Boga (1. Mojseeva 11,1-9). Biblijata kaùva deka (Otkrovenie 7,9). imeto Vavilon ozna~uva brkotija koja nastanala poradi zlo- Po~ituvani, na{a èlba i na{ kopne` neka bide i nie to i izmamata, golema misterija, nejasnotii, paganizam, pr- da bideme del na toa silno mno{tvo spaseni pred Bo`jiot kos, bunt protiv Boga. prestol na neboto! Ni se dava mo`nost da bideme tamu. Zo{- So duhovniot Vavilon, ili so bludnicata, se vo sojuz to da ne ja iskoristime taa mo`nost? Bog bara od nas sega da “zemnite carevi”, i od “nejziniot izobilen rasko{” se zboga- se opredelime i da zastaneme na Hristova strana, da staneme tile “zemnite trgovci”. Vrz vatikanskiot kapital vo gole- del na negoviot narod koj gi drì negovite zapovedi - Desette ma mera se potpira svetskiot ekonomski skelet koj }e se urne Bo`ji zapovedi ovde, za naskoro da staneme del i na nebes- so padot na Vatikan, so padot na bludnicata. noto mno{tvo spaseni! Za nea, po~ituvani, Bog kaùva: “Padna, padna golemiot Vavilon!” I sega da go ~ueme Bo`jiot povik {to go spomnavme: “I ~uv drug glas od neboto kako veli: ‘Izlezi od nea, narode moj, za da ne bide{ sou~esnik vo nejzinite grevovi i da ne gi primi{ nejzinite zla; za{to nejzinite grevovi se natrupaa do neboto i Bog si spomna za nejzinite bezzakonija’” (Otkrovenie 18,4.5). O~igledno e deka i srede toj tolku rasipan grad,dene{en Vavilon, Bog ima svoj narod koj go povikuva da izleze odnego i da se priklu~i kon Bo`jiot ostatok koj gi drì Bo`jite

756 757 vistinska Bo`ja crkva i da $ se pridruì. îtame kako Bog za niv kaùva deka se “sveti” tokmu zatoa {to gi dràt site Bo`ji zapovedi i zatoa {to se progonuvani zaradi toa. Po~ituvani, Bo`jiot ostatok $ pre~i na lamjata, odnosno na satanata, i toj e mnogu gneven i lut {to ne moè i niv, zaedno so silnoto mno{tvo narodi od cel svet, da gi stavi BIBLISKI ARMAGEDON pod svoja palka. Toj veren Bo`ji ostatok $ pre~i i na hristijanskata koalicija predvodena od papstvoto zatoa {to se izdeluva i izleguva od hristijanskiot ko{, pokraj drugoto i Duhovnata dimenzija na Armagedon so toa {to praznuva sabota, a ne nedela. I zatoa proro{tvoto kaùva deka lamjata (satanata) “otide da vojuva protiv osta- Be{e kaàno deka poslednata svetska vavilonska konfe- tokot”, “protiv onie koi gi dràt Bo`jite zapovedi i imaat deracija se sostoi od tri zna~ajni faktori: lamjata ili sa- Isusovo svedo{tvo”, da gi likvidira, da gi uni{ti. \avolot tanata preku spiritizmot, prviot yver ili papstvoto i vtori- i svetot ne gi gonat tie {to go gazat Bo`jiot zakon, tie {to ot yver ili Amerika, vo Otkrovenieto imenuvana i kako laèn praznuvaat nedela, {to imaat ìg na yverot, tuku hristijanite prorok (Otkrovenie 16,13.19). koi gi dràt Bo`jite zapovedi i koi imaat Bo`ji pe~at. Bibliska konstatacija: Svetot se obedinuva vo svetska Bo`jite milenici, koi go po~ituvaat Bo`jiot zakon, }e konfederacija da vojuva protiv Boga i negoviot narod. pominuvaat niz te{ki migovi zaradi svojata vernost kon “Lamjata (satanata) se razgnevi na ènata (na vistinskata Boga. Otfrleni od svetot kako prokleti eretici, staveni Hristova crkva) i otide da vojuva protiv ostatokot od nejzi- nadvor od zakonot, progonuvani kako divi yverovi i osudeni noto potomstvo, protiv onie koi gi dràt Bo`jite zapovedi na smrt do istrebuvawe, tie }e pominuvaat po istite pateki i imaat Isusovo svedo{tvo.” “Vo toa e trpenieto na svetite po koi pominuvale srednovekovnite ma~enici, }e gi pobaraat koi gi dràt Bo`jite zapovedi i verata vo Isusa” (Otkrove- i }e gi najdat istite zasolni{ta {to gi koristele nivnite nie 12,17; 14,12). nekoga{ni bra}a - osamenite mesta, planinite, pe{terite, Od nad {est milijardi lu|e na na{ata planeta, me|u koi pustinite... okolu dve milijardi hristijani, se izdeluva mal “ostatok”, Maì, èni i deca od site op{testveni strukturi }e maì i èni, hristijani, koi odbivaat da zastanat pod zaedni- begaat pred naletite na progonstvata {to }e gi podigne sa- ~koto zname so silnoto mno{tvo narodi koi praznuvaat nede- tanata protiv niv, obiduvaj}i se da go so~uvaat ìvotot, i la. Tie nepokoleblivo ostanuvaat na Hristova strana i pod }e se krijat, a ako bidat fateni, }e bidat frlani vo najod- Hristovo zname i, namesto ìg na yverot, tie nosat Bo`ji vratni zatvori i temnici, napu{teni i otfrleni i od pe~at na svoite ~ela - praznuvaat sabota. nivnite mili i dragi {to gi sakaat. Tie }e bidat obvineti Zna~i, pogolemiot del od lu|eto vo svetot go napu{tile kako pri~ina za site zla vo svetot - za vojnite, za nesre}ite i Boga i preminale na drugata strana, zastanale pod znameto za stra{nite katastrofi vo prirodata, i osudeni na smrt. na satanata, mu se poklonile na yverot i na negovata ikona i Sepak, bez ogled na stra{nite posledici, toj veren Bo`ji go primile negoviot ìg, odnosno nedelata kako den za odmor. ostatok stoi prostum pred naletite na silnite luwi {to bes- Bo`jiot ostatok, Bo`jite vernici, se prepoznavaat po neat okolu niv, branej}i ja Bo`jata ~est i negoviot zakon i toa {to gi dràt Desette Bo`ji zpovedi, imaat Isusova vera izdignuvaj}i ja visoko pred svetot “Gospodovata sabota”; is- i Isusovo svedo{tvo. Dragi moi, toa se belezite na male~- praveni i so krenata glava hrabro im preodolevaat na sil- kata vistinska Hristova crkva vo poslednite denovi, i sekoj nite izmami, pritisoci, grozni progonstva i zakani so smrt {to saka moè da ja prepoznae nea spored tie belezi kako i za niv beloto e belo, a crnoto crno. Tie grevot go narekuva-

758 759 celata na{a planeta za da se bide ili da ne se bide, vo Bibli- at so negovoto vistinsko ime, pa makar i neboto da se urne, jata se narekuva “Armagedon”. Vo armagedonskata bitka se makar toa da go platat i so ìvotot. protivstaveni dve strani. Na ednata strana e cel svet koj go So pomo{ na spiritizmot satanata cel svet go organizi- predvodi satanata protiv Boga i Bo`jiot narod na drugata ra i go predvodi vo vojna. Svetot }e vodi vojna - posledna i strana. Site se opredelile, site zazele strana i armagedon- najstra{na, najsvirepa, najmonstrouzna vojna. Protiv kogo? skata bitka protiv Bo`jiot narod moè da po~ne, i taa navis- Protiv Bo`jiot ostatok, “protiv onie koi gi pazat Bo`jite tina naskoro i }e po~ne. zapovedi i imaat Isusovo svedo{tvo”. Koga? Vojnata }e se Za da go disciplinira i da go stavi pod svoja kontrola, vodi “vo velikiot den na Semo}niot Bog”. Proizleguva deka svetskata konfederacija izdava dekret za ekonomski sankcii Bog ima svoj den, nare~en “veliki den na Semo}niot Bog”, protiv Bo`jiot narod za “nikoj da ne moè nitu da kupi nitu koga Bog }e deli kone~en megdan so satanata - koga siot svet, da prodade, osven onoj {to ima ìg, imeto na yverot ili na ~elo so satanata, }e deli megdan so Bo`jiot narod, na ~elo brojot na negovoto ime”. A koga ni toa nema da pomogne, taa so Hrista. posegnuva po najlo{oto: Izdava dekret za fizi~ka likvidaci- Progonstvata podignati protiv Bo`jiot narod se ednak- ja na Bo`jite verni i predani slugi vo cel svet: “I napravi vi na vojna protiv Boga (Dela 9,4.5). (vo odreden den) da bidat ubieni onie koi nema da se poklo- Spored toa, Armagedon ne e posledna bitka me|u Istok nat pred ikonata na yverot.” - Da, najsilnata, najkrvava i i Zapad! Toa e posleden i definitiven, planetaren sudir na najstra{na diktatura i inkvizicija na site vremiwa ne se ìvot i smrt me|u Hrista i satanata, me|u dobroto i zloto, istorisko minato. Tie se vrzani za poslednite denovi, ne{to me|u narodite naredeni pod dve znamiwa, pod Hristovoto {to $ pretstoi na ovaa na{a planeta, ne{to so {to }e se zname i pod znameto na satanata, bitka {to }e se vodi od soo~ima vo bliska idnina, ne{to so {to se soo~ile i so edniot do drugiot kraj na planetata Zemja vo koja nema neu- ìvotot go platile onie sto do sto i pedeset milioni sred- tralni, vo koja postojat samo dva tabora - tret nema; toa e novekovni Bo`ji ma~enici. posledna vojna vo koja se odi do apsoluten kraj, do kone~no No, vo najmra~nite migovi od istorijata na svetot, koga istrebuvawe ili na Bo`jiot narod, ili na grevot i gre{- demonite svojata zla sila }e ja soedinat so zlite lu|e, koga nicite na ~elo so satanata; vojna koja so zadràn zdiv }e ja }e zovrijat site ~ove~ki strasti na gre{nicite, koga na posmatra celata vselena; migovi koga Hristos edna{ zase- maloto Bo`je stado, na Bo`jiot ostatok, }e mu se zakani ce- koga{ }e gi ras~isti smetkite so satanata na kogo mu dal mo`- losno istrebuvawe i koga ~ove~ki gledano }e mu bidat izbro- nost i vreme do krajni mo`ni granici da go pokaè svoeto jani poslednite ~asovi, Bog }e napravi silen i dramati~en vistinsko lice i da gi ispolni svoite pekolni nameri niz presvrt na svetskata scena i rabotite }e gi prezeme direkt- svoite mnogubrojni grozomorni mrakobesija vo koi ja stru- no vo svoi race. Migovi se vo pra{awe koga Toj }e stane poluval na{ata zemja, a i mo`nost na grevot da ja obelodeni apsoluten i neprikosnoven gospodar na situacijata i }e svojata grdost vo tekot na grdite vremiwa. pokaè deka nastapil negoviot ~as, nastapil “velikiot den Armagedon e posledna bitka vo ramkite na vojnata {to na Semo}niot Bog” da ja pokaè svojata sila. Proro{tvoto izbuvnala na neboto pred pove}e iljadi godini, vojnata {to kaùva deka toga{ “}e stane Mihael (Hristos), golemiot ja podignal i ja vodel Lucifer so svoite angeli protiv Hris- knez” (Daniel 12,1), da go brani i }e go odbrani svojot nata i Hristovite lojalni angeli. Taa bitka e posledna faza rod, svojot veren ostatok, od lamjata i od cel svet koj }e stane od nebesnata vojna {to se prenela na na{ata planeta koja e protiv nego vo opredelen den da go is~isti od svetot; }e go zafatena so nejziniot èstok poàr koj s# pove}e se razgoruva izbavi isto kako {to gi izbavuval svoite slugi vo minatoto kako se bliì kon svojot kone~en kraj. od usviteni pe~ki, od gladni lavovi, od zatvor, od utroba na Po~ituvani, toj posleden sudir, taa posledna bitka {to kitovi... }e se vodi me|u Hrista i satanata, me|u dobroto i zloto, na

760 761 Fizi~kata dimenzija na bibliskiot Armagedon angeli na koi im be{e dadeno da im pakostat na zemjata i na moreto, velej}i: ‘Ne pakostete $ na zemjata, ni na moreto, Vo ovoj posleden sudir, vo Biblijata nare~en Armagedon, nitu na drvjata, dodeka ne im stavam pe~at na ~elata na slugi- se obedinuvaat vavilonskite sili: lamjata, odnosno satanata te na na{iot Bog!’” preku spiritizmot, yverot, odnosno papstvoto, i la`niot pro- Mnogu jasno apokalipti~ko proro{tvo: Bog im zapove- rok, odnosno otpadnatiot protestantizam. Kako imitacija ili da na svoite angeli da gi dràt vetrovite dodeka ne gi zape- svoeviden pandan na nebesnoto Trojstvo, ovoj trio pretstavu- ~ati svoite slugi na nivnite ~ela, a vo ramkite na takana- va la`no trojstvo: laèn otec, laèn sin i laèn sveti duh. re~enoto “Vreme na milost” ednovremeno na gre{nicite im Lamjata go imitira Bog Otecot, za{to i taa mu dava sila, av- dava posledna mo`nost za pokajanie i spasenie. toritet i prestol na nekoj drug, vo ovoj slu~aj na yverot. No napnatata i eksplozivnata situacija na svetskata Yverot ili papstvoto la`no go pretstavuva Hrista, za{to i op{testvena scena i s# posilnite turbulencii vo prirodata toa zadobiva smrtna rana kako i Hristos i doìvuva voskrese- potvrduvaat deka angelite, iako s# u{te dozirano, po~nuvaat nie. La`niot prorok ili yverot so dva roga kako kaj jagne, koj da gi pu{taat vetrovite, ~ie{to fu~ewe ve}e se slu{a; no go mami svetot so tu| ogan, koj vsu{nost predizvikuva “ogan da naskoro tie celosno }e gi ispu{tat od svoite race i koj }e padne od neboto”, ja poddrùva Pedesetnica, odnosno Duhovden, moè toga{ da ja opi{e grozomornata situacija vo koja }e i sozdava laèn sveti duh. se najde na{iot svet? Ovoj trio od Otkrovenie 13. glava izdava smrten dekret Ispu{taweto na vetrovite go ozna~uva migot koga Hris- protiv site koi odbivaat da go prifatat ìgot na yverot, i tos vo nebesnoto Svetili{te povtorno }e gi izgovori zboro- toj posleden nastan }e ja predizvika armagedonskata bitka. vite od krstot na Golgota “Se svr{i”, so {to nepovratno i Pokraj duhovnata, Armagedon ima i svoja fizi~ka dimen- neotpoviklivo }e pomine vremeto na milosta, a so nego i zija za koja vo teolo{kite krugovi se vrtat pove}e scenari- poslednata mo`nost i {ansa za pokajanie i spasenie na sekoj ja. No za negovata fizi~ka dimenzija nie s# u{te ne moème gre{nik. i ne sakame da zboruvame podrobno, za{to ima raboti koi Migot koga }e bidat pu{teni “~etirite zemni vetrovi” u{te ne ni se napolno jasni. Za fizi~kata dimenzija na Ar- isto taka go ozna~uva i migot koga Svetiot Duh, koj do toga{ magedon }e izneseme samo del od tie mo`ni scenarija. Pov- situacijata vo svetot ja drèl pod kontrola, ja napu{ta na{a- ta Zemja i se povlekuva od nea, pri {to taa so svoite ìte- toruvame, samo mo`ni, a ne kone~ni scenarija.Nie veruva- li pa|a vo najgolemiot i najstra{en mete` na site vremiwa me deka naskoro }e bide povle~en sinxirot na poslednite od svoeto postowe. Sega, dodeka Bo`jite angeli gi zadr- nastani ~ii{to alki }e ni gi iznesat na pokaz i site podrob- ùvaat vetrovite da ne duvaat so seta svoja sila, Svetiot Duh nosti koi sega u{te ne ni se napolno jasni, koi se impli- im parira i gi ograni~uva opa~nite aktivnosti i zovrieni- citno dadeni vo proro{tvata. Moèbi e dovolno da se te strasti na mra~nite sili i na gre{nicite, koi bez tie povle~e samo edna od tie alki koja }e ni gi osvetli i site ograni~uvawa od Svetiot Duh, odamna bi ja peplosale na{ata drugi proro~ki podrobnosti za koi sega morame da bideme planeta Zemja. pretpazlivi. Ne se rodil, nitu }e se rodi ~ovek so takva me~ta koja [to predviduva Bo`jata re~, vo kakvi stravotii }e za- }e moè da gi opi{e i da gi stavi na hartija stravotnite padne na{iot svet vo poslednite denovi? Otkrovenie 7,1-3: uàsi, svirepite i monstruozni koleì, krvavite sudiri i “Potoa vidov ~etiri angela kako stojat na ~etirite strani vojni vo koi }e se prolevaat iljadnici toni ~ove~ka krv od na zemjata, drèj}i gi ~etirite zemni vetrovi, za da ne duva edniot do drugiot kraj na na{ata planeta Zemja, a posebno veter nitu na zemjata, nitu na moreto, nitu na nekoe drvo. I na oddelni nejzini regioni, koga naskoro Svetiot Duh celos- vidov drug angel koj se izdiga{e od istok, koj go ima{e pe~a- no }e se povle~e od Zemjata i koga demonite i gre{nicite tot na ìviot Bog, koj im vikna so silen glas na ~etirite

762 763 tivstavi na jarecot, na Aleksandar Makedonski (Daniel 8. }e imaat mo`nost so napolno odvrzani race i bez niakvi glava). Me|utoa, ogromniot rog na jarecot se skr{il i na nego- ograni~uvawa da gi ostvarat svoite pekolni nameri, Zemja- ta da ja pretvorat vo pekol. vo mesto izrasnale drugi ~etiri pomale~ki rogovi - po smrtta na Aleksandar, negovite ~etiri generali go podelile nego- Da si spomneme ovde i za Hristovite zborovi: “]e se dig- voto carstvo na ~etiri dela. Carstvoto na Ptolomej bilo na ne narod protiv narod i carstvo protiv carstvo, i }e ima jug i vo proro{tvoto e imenuvano kako “Juèn car” ili kako glad, pomor i zemjotresi. No toa e samo po~etok na rodilnite “Misir” (dene{en Egipet so okolnite zemji). Carstvoto na maki” - cel svet e vo àlna haoti~na sostojba (Matej 24,6-8). Seleuk e na istok, a severno od Izrael, i vo proro{tvoto e U{te nekolku bibliski proro{tva koi moèbi ukaù- imenuvano kako “Severen car”. Toa bilo najgolemo, a gi opfa- vaat na fizi~kata dimenzija na Armagedon: }alo teritoriite na dene{na Sirija, Liban, Jordan, Turci- “[estiot angel ja izlea svojata ~a{a vrz golemata reka ja, Irak, Iran, Avganistan, Pakistan i delovi od ju`na Rusi- Eufrat, ta nejzinata voda presu{i za da im se prigotvi paja. Carstvoto na Kasandar se izdelilo na najzapadniot del, a tot na carevite od istok. I vidov kako od ustata na lamjata, na Lizimah na najsevernite delovi na nekoga{noto carstvo od ustata na yverot i od ustata na la`niot prorok izleguvaat na Aleksandar Makedonski. tri ne~isti duha kako àbi; imeno, toa se demonski duhovi Severniot i Ju`niot car imaat ogromna istoriska i pro- koi pravat ~uda i koi odat kaj carevite na celiot svet za da ro~ka uloga koja dopira do krajot na svetot, do Armagedon, gi soberat za vojna vo velikiot den na Semo}niot Bog... I gi i vsu{nost tie se inicijalnata kapisla za Armagedon. Vo sobraa na mestoto na evrejski nare~eno Armagedon” (Otkro- Knigata na prorok Daniel vo edinaesettata glava podrobno venie 16,12-16). se opi{ani dolgotrajnite sudiri me|u Severniot i Ju`niot “Razglasete go ova me|u narodite: ‘Prigotvete se za voj- car za prevlast, pri {to naizmeni~no go zazemale Izrael koj na! Podigajte junaci! Napred, napadnete, site vojnici! Preko- se nao|al me|u niv kako vo sendvi~. Interesno e da se sledat vete gi ralata vo me~evi, srpovite vo kopja, slabiot neka re- zatkulisnite igri na dvata carski dvora koi stapuvale vo ~e: ‘Junak sum’! Stanete narodi, dojdete vo Dolinata Josafa- me|usebni sojuzi duri i so pomo{ na neuspe{ni brakovi tova, za{to tamu }e sednam da im sudam na site okolni naro- sklu~eni od interes. di’... Mno{tvo, mno{tvo vo Dolinata sudska. Za{to e blizu Potoa vo proro{tvoto se pojavuva druga dominantna sila Gospodoviot den vo Dolinata sudska” (Joil 3,9-14). pred koja Severniot i Ju`niot car se povlekuvaat vo senka “Angelot zamavna so svojot srp na zemjata i go obra zem- s# do poslednite denovi koga pak se pojavuvaat za da ja odi- noto lozje i go frli vo golemata kaca na Bo`jiot gnev, i se graat svojata proro~ka uloga. Na scenata nastapuva èlezniot izgme~i kacata nadvor od gradot (Erusalim), i pote~e krv od mnoguboè~ki (paganski) Rim koj pove}e vekovi so svetot kacata duri do uzdite na kowite, vo dolìna od iljada i vladee so èlezna tupanica. {estotini stadii” (Otkrovenie 14,19-20). Ve}e e kaàno deka, koga pa|a paganskiot Rim, vo pro- Porano kaàvme deka me|u ~etirite yvera od Daniel eden ro{tvoto na scenata vo kontinuitet nastapuva papskiot Rim. yver e leopard so ~etiri glavi i so ~etiri krilja. Toa e cars- Zna~i, vo odreden istoriski mig Rim go menuva svojot oblik tvoto na Aleksandar Makedonski- “silen car, koj }e vladee - od neznaboè~ki (paganski), preminuva vo papskiRim, odnos- so golema vlast” (Daniel 11,3). Kriljata ja pretstavuvaat brz- no, paganskiot Rim prodolùva da ìvee i prerasnuva vo pap- inata so koja Aleksandar Makedonski go osvoil svetot. Po ski Rim koj{to pokaùva ista arogancija i brutalnost kako negovata smrt, negovoto carstvo se raspadnalo na ~etiri dela i negoviot prethodnik od koj{to proizleze. Papskiot Rim - toa se ~etirite glavi na leopardot. vo proro{tvoto na Daniel 7. i 8. glava e pretstaven kako Carstvoto na Aleksandar e pretstaveno i so jarec so “mal rog”, koj od po~etok e mal, a potoa izrasnuva vo ogrom- ogromen rog me|u o~ite. Medo-Persiskoto carstvo e pretsta- ni razmeri, za koj ve}e dosta zboruvavme. veno so tromav oven so dva roga, koj nemal sila da mu se pro-

764 765 vam!” “Vi ostavam mir, vi go davam mojot mir. Neka ne se Otkrieni ni se dve fazi na aktivnosti na maliot rog. voznemiruva va{eto srce i neka ne se pla{i” (Luka 24,36; Toj “silno izrasna kon jug i istok, kon Prekrasnata zemja” Jovan 14,27). (Daniel 8,9). Zna~i, maliot rog se dviì horizontalno po Da, bidej}i proro{tvoto najavuva mo`nost papata vo tie zemjata, pokaùvaj}i voen i politi~ki napredok. No, vo nata- posledni i presudni denovi za svetot svojot {ator da go pomo{nite stihovi negovite aktivnosti se dviàt po vertikal- digne vo Erusalim (grad na mir), velime, postoi i mo`nost na linija, naso~ena kon neboto, kako napad na “nebesnoto toj od toa sveto mesto za trite monoteisti~ki religii (Evre- svetili{te”, pri {to toj si gi prisvojuva prerogativite {to ite, hristijanstvoto i islamot) da mu se obrati na ~ove{- mu pripa|aat na Hrista kako na{ nebesen prvosve{tenik. tvoto i da kaè: Lu|e, stop za vojnata, dosta krvoprolevawe! Vo istoto proro{tvo papstvoto e pretstaveno i kako Site nie sme bra}a i sestri, edno golemo svetsko ~ove~ko “car, drzok i lukav”, ~ii{to aktivnosti isto taka se razviva- semejstvo, deca na eden Bog koj ni pora~uva da ìveeme vo at vo dve nasoki: vo horizontalna i vertikalna. Raspolagaj}i mir! Da gi zakopame voenite sekiri i da svrtime nova strani- so ogromna politi~ka i voena mo}, toj vo svojata horizon- ca za na{iot svet! Nema pri~ina da se voznemiruvame. Pred talna nasoka pokaùva i primenuva nevidena tiranija nad da dojde Hristos, cel svet treba da se preobrati i na zemjata zemnite ìteli: “Negovata sila }e porasne... }e zapustuva da zavladee i da caruva pravednost iljada godini. Mir! Mir! ~udesno, }e uspeva vo site svoi potfati, }e gi sotruva Bo`jite Da go po~neme toa tolku dolgo posakuvano i so srce i du{a slugi. Zaradi negovata lukavost izmamata }e uspeva vo nego- o~ekuvano zaedni~ko iljadagodi{no carstvo na mir, sloga i vata raka. Toj }e se voznese vo svoeto srce i }e upropasti mno- harmonija na na{ata iznama~ena planeta na koja $ se zakanu- zina vo mirno vreme.” Vertikalno negovite aktivnosti se va celosno uni{tuvawe. Mir! Mir! naso~eni kon neboto. “]e mu se protivstavi na Knezot nad Sekako, svetot, koj go izbra svojot voda~ i zastana zad knezovite (na Hrista)... Carot }e pravi {to saka, voznesu- nego, odu{eveno go prifa}a negoviot povik koj vo tie pre- vaj}i se i vozdignuvaj}i se sebesi nad site bogovi: protiv Boga sudni migovi }e mu se stori kako edinstveno mudro re{enie nad bogovite }e zboruva huli, i }e uspeva dodeka ne se iscr- vo toj bezizlez koga se nao|a na rabot pred sigurna totalna pi gnevot.” “]e dojde otpadni{tvo i }e se pojavi ~ovek na bez- katastrofa. I navistina se proglasuva mir na zemjata. No i zakonieto, sin na pogibelta, koj se protivi i se vozdiga nad toj mir e laèn mir, za{to proro{tvoto kaùva taka: s# {to se narekuva Bog ili svetiwa, taka {to }e sedne vo “Koga }e velat: ‘Mir i bezbednost’, toga{ nenadejno }e Bo`jata crkva i }e se pretstavuva sebesi deka toj e Bog” padne pogibel vrz niv, kako porodilni maki vrz bremena (Daniel 8,23; 11,36.37; 2. Soluwanite 2,3.4). èna, i ne }e moàt da izbegaat” (1. Soluwanite 5,3). Za bibliskiot tandem me|u najgolemata svetovna sila, Zo{to ne moè da se postigne vistinski mir i da po~ne Amerika, i najgolemata svetska duhovna sila, papstvoto, ve}e toa o~ekuvano iljadagodi{no carstvo na mir na zemjata? Pak dosta zboruvavme. Spored proro{tvoto, dvete tie sili kako }e ni kaè Biblijata: tandem, vo poslednoto vreme se prisutni na Bliskiot Istok, “Bezbo`nicite se kako razbranuvano more koe ne moè poto~no, vo svetata zemja, Izrael. Svetskiot lider, {to go da se smiri, negovite branovi isfrlaat tiwa i kal. Nema mir izbraa i zad koj zastanaa site narodi, papata, zad kogo zastana za gre{nicite, veli Gospod” (Isaija 57,20-21). i Amerika, “}e navleze vo Prekrasnata zemja (bibliskata Lavinata na besot, omrazata, gnevot i o~ajot, odnosno zemja, Izrael)... i svoite dvorski {atori }e gi postavi me|u lavinata na grevot na ~ove{tvoto e tolku golema, {to nejze moreto i slavnata Sveta gora” (Daniel 11,41.45). I postoi ne moè nikoj da $ podmetne grb i da ja sopre, pa nitu novi- mo`nost od zemjata na patrijarsite i prorocite, zna~i, od ot sesvetski lider, papata. Svetot navistina e pred katastro- Izrael, od Erusalim, kako “zamenik” i “namesnik” na Bo`ji- fa, pred apokalipti~ki Armagedon, koj proro{tvata fizi- ot Sin Isus Hristos, toj da mu se obrati na svetot so istite ~ki go lociraat na prostorite na Bliskiot Istok. zborovi so koi Hristos im se obratil na apostolite: “Mir

766 767 So kogo “vo posledno vreme Ju`niot car }e zavojuva”, i Poslednite informacii za svetskite nastani koi doa- kogo “Severniot car }e go napadne kako vior?” - So Izrael, |aat od zapad, od sever, od istok i jug, bibliskite proro{tva a preku nego i so zapad, so subjektot koj se nao|a na tie pros- gi naso~uvaat i prenaso~uvaat kon bibliskata zemja, Izra- tori, so tandemot sozdaden od Amerika i od papstvoto, vo el. Vo po{iroka smisla tie se zgusnuvaat i se koncentriraat proro{tvoto pretstaveno kako “mal rog” i kako “car, drzok na prostorite na Bliskiot Istok. Spored Biblijata, ~ove{- i lukav” koj “}e navleze vo Prekrasnata zemja (bibliskata tvoto tamu po~nalo, tamu i }e zavr{i. Vo poslednite proro- zemja, Izrael)... i koj svoite dvorski {atori }e gi postavi ~ki denovi dobar del od celokupniot svetski politi~ki i me|u moreto i slavnata Sveta gora”. Se razbira, kon toj tan- voen potencijal e naso~en kon tie prostori. Nastanite }e dem sega e priklu~en i Izrael, na ~ija{to teritorija se imaat takva priroda {to nikomu nema da mu dozvolat miren ukotvile Amerika i papata. Zna~i, ovoj tandem od tri sub- son. jekti e napadnat od Ju`niot i od Severniot car. Tamu e prisutna Amerika so svojot potencijal kako ne- Vo ovoj kontekst }e go spomeneme i proro{tvoto za prikosnoven {titenik na Izrael, {to predizvikuva i plas- trite golemi svetski imperii na tie prostori. Za niv proti ogromen gnev i omraza kon niv vo srcata i umot na okol- ro{tvoto kaùva: “Na drugite yverovi vlasta im be{e odze- nite islamski zemji. Vo toj region e “golemata reka Eufrat”, mena, no ìvotot im be{e prodolèn za edno vreme i rok” ~ija{to voda }e “presu{i za da im se prigotvi patot na care- (Daniel 7,12). Stanuva zbor za Vavilon ili za dene{en Irak, vite od istok”. za Medopersija ili za dene{en Iran i za imperijata na Alek- Proro{tvoto kaà deka “demonskite duhovi” gi sobraa sandar Makedonski, ~ij{to dobar del se prostiral i na Blis- “carevite na celiot svet za vojna vo velikiot den na Semo}- kiot Istok. Za niv proro{tvoto kaùva deka }e im se odzeme niot Bog na mestoto na evrejski nare~eno Armagedon”. Ime- vlasta, no deka tie }e postojat i ponatamu, so golema vero- to “Armagedon” mnozina go povrzuvaat so gradot Megido vo jatnost da odigraat zna~ajna uloga vo zavr{nata armagedons- prostranata Ezraelonska dolina vo severniot del na Izra- ka bitka. el, vo koja se vodele silni bitki vo minatoto me|u Egipet i Vo knigata na prorok Joil gi pro~itavme Bo`jite zbo- Vavilon i drugite toga{ni sili. Apostol Jovan kaùva deka rovi: “Razglasete go ova me|u narodite: ‘Prigotvete se za voj- carevite od cel svet se sobrani na tie prostori ne da prego- na! Prekovete gi ralata vo me~evi, srpovite vo kopja. Sta- varaat za mir, tuku se sobrani za vojna, za{to site dotoga{ni nete, narodi, dojdete vo Dolinata Josafatova, za{to tamu }e pregovori za mir propadnale. Iscrpeni se site drugi mo`- sednam da im sudam na site okolni narodi’”. nosti za razre{uvawe na naplastenite nere{livi svetski “Dolinata Josafatova” ili, kako {to se narekuva ovde problemi, i im ostanuva u{te vojnata kako posledno sredstvo, “Dolina sudska”, vo koja se sobrani narodite za vojna, i kade i sega i po nea posegaat. {to }e im sudi Bog, se nao|a vo Izrael, ju`no od Erusalim. Ponatamu, Erusalim }e stane “opojna ~a{a za site narodi Gi ~itavme i zborovite na apostol Jovan koj slikovito naokolu”, “razgoren àr srede kamara drva i zapalena glam- gi prikaùva ìtelite na zemjata so grozje sobrano i zgme- na srede snopovi i }e gi golta oddesno i odlevo site narodi ~eno, nadvor od Erusalim, vo Izrael, vo “kacata na Bo`jiot naokolu”. Zna~i, Erusalim (Izrael) gi predizvikuva okol- gnev” od koja istekla krv “duri do uzdite na kowite, vo dol- nite narodi i od taa pri~ina Severniot car, zemjite sever- ìna od iljada i {estotini stadii” (okolu 300 kilometri, no od Izrael, i Ju`niot car, zemjite ju`no od Izrael, koi kolku {to iznesuva dolìnata na dene{en Izrael). Zna~i, pove}e od 2000 godini bea povle~eni vo senka, sega pak se poza vreme na armagedonskata bitka vo toj region - krv do gu{a, javuvaat na scenata za da ja odigraat svojata proro~ka uloga slika za posledicite na stra{nata bitka! Krvta na nepoka- vo zavr{nite nastani na svetot. Proro{tvoto kaùva deka janoto gre{no ~ove{tvo te~e “do uzdite na kowite” tamu kade “vo posledno vreme Ju`niot car }e zavojuva so nego, a i Sever- {to lu|eto ja otfrlile onaa krv koja nudela pro{tavawe, niot car }e go napadne kako vior”.

768 769 Hristovata krv kako edinstveno sredstvo za bri{ewe na tanat na Bo`ja strana, vrz “golemata bludnica” i vrz site {to nivniot grev koj e pri~ina za armagedonskata bitka. svesno se opredelile da ostanat pod nejzina zakrila, i pona- Palestina, i po{iroko Bliskiot Istok, e centar na tamu “opieni od vinoto na nejzinoto bludstvuvawe” i “izma- bojnoto pole na Armagedon ~ii{to granici se {irat i ja meni od nejzinite gatawa” (Otkrovenie 18,23), na zemjata opfa}aat celata na{a planeta Zemja koja stanuva krvavo pop- po~nuvaat da se izlevaat poslednite Bo`jite sudovi - vo Bib- ri{te na svireposti i horori od apokalipti~ki razmeri.Koj lijata poznati kako “sedum ~a{i polni so gnevot na ìviot moè toa da go zamisli, a u{te pomalku da go opi{e? Kolku Bog” (Otkrovenie 15,7; 16,1), ili kako sedum posledni zla, iljadi au{vicci moè da pokrie armagedonskata bitka? opi{ani vo 16-tata glava od Otkrovenieto. Toa e najstra{- “Boen vik dopira - do nakraj svetot - bidej}i Gospod ima nata nevolja i kazna {to voop{to ja sna{la na{ata zemja. spor so narodite, izleguva na sud so sekoe telo, gre{nicite Fizi~kata dimenzija na armagedonskata bitka {to ja }e gi predade pod me~” (Eremija 25,31). opi{avme e sostaven del na sedumte posledni zla. Da, “Gospod ima spor so narodite” i Toj “izleguva na sud [ekspir kaùva: “Postoi linija, za nas nevidliva, koja- so sekoe telo” (so sekoj ~ovek) na zemjata, i za vreme na ar- {to se~e sekoja na{a pateka, skriena granica me|u Bo`jeto magedonskata bitka “gre{nicite }e gi predade pod me~”. Epi- trpenie i negoviot gnev.” centarot na toj sud Daniel go locira na Bliskiot Istok od Po~ituvani, stra{ni se Bo`jite sudovi {to }e se urnat kade {to }e se {iri “do nakraj svetot”. vrz “golemata bludnica” i vrz nejzinite privrzanici, sudovi “Vaka veli Gospod: ‘Slu{am krik na uàs; toa se stra- {to }e go pogodat grevot i gre{nicite koi ne se pokajale. votii, a ne mir. Ajde, raspra{ajte se i pogledajte: dali neko- Toa se najstra{ni kazni {to voop{to gi nao|ame vo Bo`jata ga{ rodil ma`? A site maì se fa}aat za bedrata kako ro- re~. Nie ovde samo }e ja registrirame nivnata stravotija bez dilki! Zo{to se site lica izobli~eni i pobledeni? Lele, mnogu na{i komentari. golem e ovoj den, nema sli~en na nego’” “Toa }e bide vreme “Stra{no e da se padne vo racete na ìviot Bog”, ni na stradawe kakvo {to nemalo otkako postojat lu|e pa s# do pora~uva apostol Pavle. “Onoj {to }e mu se pokloni na yve- toga{” (Eremija 30,5-7; Daniel 12,1). rot i na negovata ikona, i primi ìg na svoeto ~elo ili na “Utrobo moja! Utrobo moja! Boleduvam, srceto mi se ki- svojata raka, }e pie od vinoto na Bo`jiot gnev {to e neraz- ne! Mi treperi du{ata! Ne moàm da mol~am, za{to slu{am redeno vo ~a{ata na negovata jarost”, dodava Bo`jiot angel zvuk na truba, boen vik. Zlo po zlo, cela zemja opustuva” koj ja izleva taa ~a{a so Bo`jiot gnev vrz gre{nicite (Evre- (Eremija 4,19.20). ite 10,31; Otkrovenie 14,9.10). Navistina àlno, stra{no i najstra{no od site vremi- I Bog ima svoe vino! Toa se negovata jarost, negoviot gnev, wa niz koi pominuvala na{ata planeta, no proro{tvoto ka- negovite sudovi i kazni. Ovojpat “vinoto na Bo`jiot gnev {to ùva deka toa ednovremeno e i najnade`no i najslavno od site e nerazredeno vo ~a{ata na negovata jarost”, go pijat onie {to vremiwa, za{to tokmu toga{ “}e stane Mihael (Hristos), go- “primile ìg na svoeto ~elo ili na svojata raka”. Nerazredeno lemiot Knez”, da go brani i }e go odbrani svojot narod, }e go vino zna~i - Bo`jiot gnev, negovata jarost i negovite sudovi so~uva da ne izgine za vreme na nevoljite niz koi neminovno ne se pridruèni so milost, tuku se bezmilosni. }e mora da pominuvaat gre{nicite za da platat za svojot grev. “Se pojavi lo{a i luta rana na lu|eto koi go imaa ìgot na yverot i koi se poklonuvaa na negovata ikona.” “Moreto Sedum posledni zla stana kako krv od mrtovec i umre sekoe ìvo su{testvo vo nego...” Rekite i vodnite izvori “stanaa krv”. Zamislete, Koga }e zavr{i poslednoto pregrupirawe i prestrojuva- otvorate doma slavina da se napiete voda, a od nea, namesto we na narodite otkako }e go ~ujat posledniot povik za vreme voda, te~e krv! No, kolku i da se stra{ni ovie sudovi, sepak, na pozniot do`d da izlezat od “Golemiot Vavilon” i da zas- Bo`jata pravda e napolno opravdana. Bo`jiot angel kaùva:

770 771 “Praveden si Gospode... {to im presudi taka; za{to tie ja proleaja krvta na svetite i na prorocite, a ti krv im dade bludnica” - presu{i kon nea poddr{kata, poslu{nosta i preda pijat; toa i go zasluùvaat.” danosta na narodite vrz koi sede{e i gi java{e, koi gi vode- “Na sonceto mu be{e dadeno da gi pe~e lu|eto so ogan i {e na uzda kade {to saka{e, koi bea “opieni od vinoto na lu|eto, gorej}i od golemata èga, pohulija na imeto na Boga..., nejzinoto bludstvuvawe” i “izmameni od nejzinite gatawa”. carstvoto na yverot mu se pomra~i, ta si gi grizea svoite Duri sega narodite se otreznija od pijanstvoto so koe gi jazici od bolka” (Otkrovenie 16-ta glava). zaslepi i gi zaseni i duri sega, premnogu docna, im se otvorija Eve kako ja opi{uvaat prorocite sostojbata na zemjata o~ite i vidoa deka se izmameni, prelagani - vidoa deka tovo toa stra{no vreme: “Opusto{eno e poleto, taguva zemja- talno proma{ile. Nim ne im ostanuva ni{to drugo osven ta, oti e uni{teno ìtoto.” “Site drvja po poleto se isu{ija; nemo}, luta àlost, o~aj i taga i, svesni deka se zagubeni za poradi toa i radosta kaj sinovite ~ove~ki is~ezna.” “Izgnie- seta ve~nost, so seta èstokost i jarost se nafrlaat vrz bludni se zrnata vo svoite lu{pi, zapusteni se ìtnicite.” “Ete, nicata da ja uni{tat. Dlaboka bila nivnata privrzanost kon stenka dobitokot, naàleni odat stadata goveda, za{to nema nea, no sega u{te podlaboka e nivnata omraza kon nea {to za niv pasi{te... bidej}i sekna vodata vo potocite i ogan gi gi drèla tolku dolgo vo zabluda, {to gi opivala so svojata izgore pasi{tata.” “Pesnite crkovni vo onoj den }e se pret- la`na, nebibliska nauka, i zatoa protiv nea stanuvaat i care- vorat vo ridawe, veli Gospod Bog; }e ima mnogu trupovi, }e vite i site narodi koi duhovno gniele vo nejzinoto najcrno gi frlaat nasekade mol~e{kum” (Joil 1,10-12.17-20; Amos 8,3). ropstvo. îtame vo Bo`jata re~: Poslednoto zlo, koga od neboto pa|aat golemi par~iwa “Desette rogovi {to gi vide na yverot (carevite) }e ja grad, gi uni{tuva zemnite narodi. Vavilon se raspa|a i is~ez- zamrazat bludnicata i }e ja zapustat i sogolat” (Otkrovenie nuva, a potoa planetata ja udira najsilen zemjotres koj koga 17,16). “Vozvratete $ kako i taa {to vi vozvrati vam, voz- bilo e doìvean, uni{tuvaj}i gi i poslednite tragi od ìvo- vratete $ dvojno, spored nejzinite dela; vo ~a{ata vo koja taa tot na nea (Otkrovenie 16,17-21). naleva{e, nalejte $ dvojno! Kolku {to se proslavi sebesi i ìvee{e rasko{no, dajte $ tolku maki i taga, za{to vo svoeto srce si veli: ‘Sedam kako carica i ne sum vdovica i nema Koalicijata sogolena, tandemot se raspa|a, nikoga{ da vidam taga.’ Zatoa vo eden den }e ja spoletaat nej- spiritisti~kata arhitektura - vo parampar~iwa zinite maki: pomor, taga i glad, i }e bide izgorena so ogan; za{to e silen Gospod Bog koj{to ja sudi. I koga }e go vidat “Dojdi da ti ja pokaàm presudata na golemata bludnica dimot od nejzinoto gorewe, }e zapla~at i }e zalelekaat po koja sedi na mnogu vodi, so koja bludstvuvaa zemnite carevi, nea zemnite carevi, koi bludstvuvaa i ìveeja rasko{no so a ìtelite na zemjata se opija od vinoto na nejzinoto blud- nea..., velej}i: ‘Te{ko, te{ko, golem gradu Vavilonu, silen stvuvawe... za{to nejzinite grevovi se natrupaa do neboto i gradu, za{to vo eden ~as dojde tvojata presuda!’” Bog si spomna za nejzinite bezzakonija... [estiot angel ja “Zemnite trgovci” koi “se zbogatija od nejziniot izo- izlea svojata ~a{a vrz golemata reka Eufrat, ta nejzinata bilen rasko{” ... “}e stojat daleku zaradi strav od nejzinite voda presu{i za da im se prigotvi patot na carevite od is- maki i }e pla~at i lelekaat, velej}i: ‘Te{ko, te{ko, golem tok” (Otkrovenie 16,12; 18,5; 17,1.2). gradu, ti koj be{e oble~en vo len, vo purpur i vo crvena Jasno e deka nastapil “velikiot den na Semo}niot Bog” tkaenina, i ukrasen so zlato, so skapoceni kamewa i so bise- i deka Bo`jiot gnev i Bo`jite sudovi za vreme na poslednite ri, za{to vo eden mig propadna tolkavo golemo bogatstvo’” - sedum zla ja poga|aat “golemata bludnica”, “golemiot Vavi- lon”, so site {to ne izlegle od nego pri posledniot Bo`ji se urna skeletot na nemerlivoto, basnoslovno bogatstvo na povik {to im e navreme upaten za vreme na pozniot do`d. mo}nite svetski fabriki, firmi i kompanii, skeletot soz- Proro{tvoto kaùva deka vo tie denovi, za vreme na daden od mamutskiot kapital na bludnicata (Otkrovenie 18,5- Bo`jite sudovi, “presu{i vodata” na koja sede{e “golemata 10.3.15-17).

772 773 “Yverot (bludnicata) be{e faten, zaedno so la`niot prorok koj prave{e ~udotvorni znaci pred nego, so koi gi zavede onie koi primija ìg na yverot i koi se klawaa na negovata ikona; i obajcata bea frleni ìvi vo ogneno ezero {to gori so sulfur” (za ova mnogu pove}e podocna) (Otkro- venie 19,20). GOSPODOVIOT DEN - “VELIKIOT DEN Toa se sudovite {to se urivaat vrz Vavilon, vrz “golemata bludnica”, vo denot na Bo`jiot gnev. Toj ja napolnil mer- NA SEMO]NIOT BOG”* kata na svojata nepravda; negovoto vreme do{lo; toj uzreal za uni{tuvawe. Prelagani, o~ajni, jadosani... zagubenite narodi sega so “Bog nad bogovite, Gospod, govori i ja vika zemjata od dlaboka omraza vo srceto se nafrlaat vrz svoite la`ni pas- izgrejsonce do zajdisonce. Od prekrasniot Sion Bog zablis- tiri koi, namesto integralno da gi upatuvaat na izvornite ta; na{iot Bog doa|a i ne mol~i. Pred nego vrvi ogan {to spasonosni bibliski vistini, na izvorot na Bo`jata ~ista i progoltuva, okolu nego besnee silna bura. Toj gi povikuva oz- bistra voda, na Biblijta, tie gi napojuvale so matni i zagade- gora nebesata i zemjata za da mu sudi na svojot narod... Nebesa- ni ~ove~ki vodi, im propovedale veter i magla, istorija, ~o- ta ja objavuvaat negovata pravednost: ‘Toj e Bog sudija’” (Psalm ve~ki izmislici, predanija, prikaski i sueverija, so {to gi 50,1-6). dovele do toa derexe - gi odvele, ne na neboto, ne vo ve~en “Vlezi me|u pe{terite, skrij se vo pravot, pred Gos- ìvot, tuku vo endek, vo ve~na propast. Za tie la`ni pasti- podoviot uàs, pred slavata na negovoto veli~estvo koga }e ri Gospod kaùva: stane da ja rastrese zemjata. Gordiot pogled }e bide skr{en, i “Neodgovorno ja lekuvaat ranata na mojot narod, velej}i: ~ove~koto visokoumie }e bide ponièno. Samo Gospod }e stoi ‘Mir, mir!’, a mir nema.” “Vie so laga go àlostevte srceto visoko vo toj den. Za{to ide denot na Gospoda Savaot protiv na pravednikot kogo jas ne sakav da go àlostam, a gi zakre- s# {to e gordo i nadueno i protiv s# {to e prevozneseno, i pivte racete na gre{nikot da ne se odvrati od svojot gre{en toa }e bide ponizeno.” “Vo toj den ~ovekot }e gi frli svoite pat za da go spasi ìvotot” (Eremija 8,11; Ezekil 13,22). srebreni i svoite zlatni idoli {to gi napravil za da im se “Te{ko na pastirite {to gi upropastuvaat i gi rastura- klawa, i }e vleze vo kameni procepi i vo planinski dolovi at ovcite na moeto stado... Zatoa jas }e ve kaznam za va{ite od strav pred Gospoda i od slavata na negovoto veli~ie, koga lo{i dela, veli Gospod.” “Pla~ete, pastiri, i ofkajte, po- }e se krene Toj da ja razru{i zemjata” (Isaija 2,10-12.20.21). sipete se so pepel, voda~i na stadoto, za{to vi se ispolnija “Ete, Gospod izleguva od svoeto ìveali{te da gi kazni denovite za da bidete zaklani, }e ispopa|ate kako odbrani zemnite ìteli za nivnoto bezzakonie, {to mu zgre{ija ovnovi... Nema pove}e pribeì{te za pastirite, nitu spas za nemu. Zemjata }e ja otkrie seta krv {to e proleana na nea i voda~ite na stadoto” (Eremija 23,1.2; 25,34.35). nema da gi krie onie {to se poklani na nea” (Isaija 26,21). “Neka treperat site ìteli na zemjata, za{to doa|a Gos- podoviot den. Da, toj e blizu. Den poln so mrak i temnina, obla~en i temen” (Joil 2,1.2) “Da, golem e Gospodoviot den i mo{ne stra{en. Koj }e go podnese?” Koj }e moè da opstane koga }e se pokaè Onoj ~ii{to “o~i se premnogu ~isti za da gledaat zlostorstvo; Ti ne moè{ da posmatra{ bezdu{nost”. Za onie {to vikaat: “Boè Izraelov, te poznavame”, a sepak go prestapuvaat negoviot zavet i sledat drugi bogovi, koi vo svoeto srce kri-

774 775 jat bezzakonie i go qubat patot na nepravdata - za niv “de- Gre{nicite ja primaat svojata plata na zemjata (Mudri not Gospodov }e bide temnina a ne svetlina; mrak, a ne son~ev izreki 11,31). Tie }e bidat “strni{te {to }e gi zapali de- sjaj” (Joil 2,11; Avakum 1,13; Osija 8,2; Psalm 16,4; Amos 5,20). not koj ide, veli Gospod nad vojskite” (Malahija 4,1). “Nesre- “Jas }e go kaznam svetot za zloto, i ne~esnite za nivnite }a kako bura }e ve potopi i propast kako vior }e ve zgrabi, bezzakonija; }e go premavnam visokoumstvoto na gordite i }e koga te{ka maka }e ve uni{ti” (Mudri izreki 1,27). ja ponizam naduenosta na ugnetuva~ite” (Isaija 13,11). “Ne }e “Vo onoj den }e bidat porazeni od Gospoda od edniot do moè da gi spasi nitu nivnoto srebro, nitu nivnoto zlato” drugiot kraj na zemjata. Tie nema da bidat oplakani, ni pri- (Sofonija 1,18). brani nitu pogrebani” (Eremija 25,33). “Blizu e golemiot Gospodov den. Blizu e i doa|a brzo. Gre{nicite }e gi snema, kako nikoga{ da ne postoele: Toj den e den na gnev, den na àlost i teskoba, den na zapus- “U{te malku, i gre{nikot }e go nema; }e go pobara{ mesto- tuvawe i urivawe, den na temnina i mrak, den obla~en i mag- to negovo i nema da go najde{” (Psalm 37,10). A drug stih pak liv, den na truba i boen vik protiv utvrdenite gradovi i kaùva: “I }e bide kako nikoga{ da ne postoele” (Avdija 16). visokite kuli” (Sofonija 1,14-16). Pokrieni so sram, tie }e potonat bez nade` vo ve~en zaborav. “Ete, denot Gospodov doa|a lut, so gnev i plamnata jarost, Taka grevot kone~no }e bide uni{ten so site stradawa za da ja pretvori zemjata vo pustina i da gi istrebi od nea i stravotii {to gi predizvikal. Psalmistot kaùva: “Gi nejzinite gre{nici” (Isaija 13,9). sotre bezbo`nicite: im go izbri{a imeto za veki vekov! ... - Koga go posmatrale Gospodoviot den vo videnie, proro- Ni spomen od niv ne ostavi” (Psalm 9,5.6). cite vo staro vreme, sli~no na Eremija, izviknuvale: “Lipaj- te, za{to denot Gospodov e blizu; ide kako razurnuva~ka sila Bog pravi razlika me|u gre{nite i pravednite od Semo`niot” (Isaija 13,6). “Da, site voeni obuvki, sekoj pla{t natopen so krv }e Vo tekot na poslednite te{ki i àlni vremiwa, koga se izgori i }e bide hrana za ogan.” “Gospod se razgnevi protiv o~ekuva Gospodoviot den, osobeno za vreme na poslednite site narodi, se razjari protiv seta nivna vojska. Gi predade sedum zla, Gospod }e go zeme svojot narod vo svoja za{tita, na uni{tuvawe, na kole`.” “@ar i zapalen sulfur vrz zlo~in- }e mu obezbedi sigurno zasolni{te; “}e stane Mihael (Hris- cite }e isturi, ognen veter se nivnite sudbini” (Isaija 9,5; tos), golemiot knez”, da gi brani svoite verni, i }e gi od- 34,2; Psalm 11,6). brani, }e gi spasi. “Gospod }e zagrmi so veli~estven glas i }e ja pokaè Psalmistot kaùva: “Vo koben den pod svojot krov }e me svojata raka {to udira vo jarosten gnev, srede gibelen ogan, zasolni, pod pokrivot na svojot {ator }e me skrie, na viso- od buronosen poroen do`d i od krupen grad” (Isaija 30,30). ka karpa }e me krene” (Psalm 27,5). Bog se presmetuva so grevot i gre{nicite. Od neboto od Gospod nema da “go pogubi pravednikot so gre{nikot” (1. Boga sleguva ogan. Zemjata se otvora. Oru`jeto skrieno vo Mojseeva 18,23). nejzinata dlabina se isfrla nadvor. Nastapil “denot koj gori “Ako pratam pomor vo taa zemja i ako izleam vrz nea gnev kako pe~ka”. Elementite se topat od èstokata gore{tina, a i kole` za da gi sotram vo nea site lu|e i siot dobitok, a vo isto taka i zemjata i s# {to e na nea gori (Malahija 4,1; 2. nea ostanat Noe, Daniel i Jov - se kolnam, veli Gospod Bog Petrovo 3,10). Nastapilo vremeto na sud i propast za gre{ni- - ne }e gi spasat ni sinovite ni }erkite, tuku samo sebesi so cite - “za{to za Gospoda ova e den na odmazda, godina na na- svojata pravednost” (Ezekil 14,19.20). plata da go odmazdi Sion” (Isaija 34,8). Zna~i, srede stra{nite gibeli na gre{nicite, otsekoga{, Pri negovata pojava “licata na site im se bledi”. Onie pa i vo “poslednite denovi”, pravednicite, sli~no na Noe, {to ja otfrlile Bo`jata milost gi obzema strav na ve~en Daniel i Jov, }e se spasat so svojata pravednost. So najgolemo o~aj. “Srceto se topi, kolenata treperat... a licata im se mo`no vnimanie da gi ~ueme prekrasnite vetuvawa {to im gi potemneti” (Eremija 30,6; Naum 2,10). dava Bog na pravednite koga se soo~uvaat so tie gibeli:

776 777 “Gospod bdee nad tebe, Gospod ti e zaklon oddesno; sonce- }e gi ~ujam, jas, Bog Izraelov, nema da gi ostavam” (Isaija to nema da ti na{teti dewe, nitu mese~inata no}e. Od sekak- 33,15.16; 41,17). - Prekrasno Bo`je vetuvawe! vo zlo }e te ~uva Gospod. Toj }e bdee nad tvojot ìvot.” “Toj “Makar i da ne procuti smokvata, a i da nema plod po }e te izbavuva od stapici i od smrtonosni bolesti; so svoite lozjata, makar maslinata i da otkaè, i poliwata da ne da- krilja }e te pokriva, so negovite krilja }e te zasolnuva, a dat plod, makar i stadoto da e istrebeno od trloto, i da nema negovata vernost }e ti bide {tit i odbrana. Nema da te pla- goveda vo oborite, jas i toga{ }e se raduvam vo Gospoda i }e {at starvotiite na no}ta, nitu strelata {to preku denot se veselam vo Boga na moeto spasenie” (Avakum 3,17.18). - Iz- leta, nitu ~umata {to vo mrakot kosi, nitu pak pomorot {to vonredno! na pladne pusto{i. ]e pa|aat iljadnici pokraj tebe, i deseti- Radosna i pobedonosna pesna {to }e ja peat pravednite: ci iljadi oddesno, no do tebe nema da dopre! Samo so svoi “Bog ni e zakrila i sila, sekoga{ prisutna pomo{ vo nevol- o~i }e gleda{ i kaznata na bezbo`nicite }e ja nabquduva{. ja! Zatoa, ne se pla{ime! Pa makar i zemjata da se razni{a, Ako Sevi{niot ti e pribeì{te - Gospod, moeto zasolni{te i planinite srede moreto da propadnat, i da bu~at i da se - nikakvo zlo nema da te porazi, nesre}a do tvojot dom nema penat vodite negovi, i gorite da se tresat od nivnite bra- da se dobliì.” “Gospodov angel se nastanuva okolu onie {to novi.” “]e se vratat onie {to gi oslobodi Gospod, i so ra- se bojat od nego i gi izbavuva” (Psalm 121,5-7; 91,3-10; 34,7). dosni izvici }e dojdat na Sion. Ve~na veselba }e im se ree “Jas sum va{iot Ute{itel! Koj si ti da se boi{ od smr- nad glavite, }e gi pridruùvaat triumf i radost, a }e gi snema ten ~ovek i od ~ove~ki sin, koj e kako treva? Go zaboravi tagata i vozdi{kite (Psalm 46,1-3; Isaija 51,11). Gospoda, svojot Tvorec..., neprekratno treperi{, sekoj den, O~igledno e deka Bo`jiot narod e po{teden od sedumte od gnevot na ugnetuva~ot, kako da se prigotvuva da te uni{ti. posledni zla koi se urivaat vrz gre{nicite koi ne se poka- No kade e sega gnevot na ugnetuva~ot? Skoro }e bide sloboden jale za svojot grev. zarobenikot, nema da umre vo jama, nitu }e mu nedostiga leb. Za{to jas sum Gospod, tvojot Bog, koj go razdviùvam more- to za da mu bu~at branovite. Imeto mi e Gospod nad vojskite. ______Svoi zborovi staviv vo tvojata usta, vo senkata na svojata * Ovoj naslov glavno gi beleì bibliskite proro{tva i nastani koi raka te skriv... Zatoa, ~uj go ova, bedniku, pijan, no ne od mu prethodat i se slevaat so vtoroto Hristovo doa|awe. “Gospodoviot vino. Vaka zboruva Gospod, tvojot Bog, branitelot na tvojot den” i “velikiot den na semo}niot Bog”, vsu{nost e “Hristov den”. narod: Eve, od tvojata raka ja zemam opojnata ~a{a, ~a{ata na svojot gnev: ne }e go pie{ ve}e. ]e ja stavam vo racete na tvoite ugnetuva~i, na onie koi ti zboruvaa:‘Navedni se za da pomineme!’ I ti im gi podmetnuva{e ple}ite kako po~va, kako pat za minuva~i” (Isaija 51,12-16.21-23). Za vreme na sedumte zla Gospod }e go povika svojot narod: “Ajde, narode moj, vlezi vo kled i zatvori ja vratata zad sebe. Skrij se za mig, dodeka ne pomine jarosta. Za{to Gos- pod }e izleze od svoeto ìveali{te da gi kazni zemnite ìteli za nivnoto bezzakonie” (Isaija 26,20.21). Koga na gre{nicite od slavinite }e im te~e krv, i za vreme na seop{tiot glad i èd {to }e pustat na zemjata, Bog na svojot narod }e mu obezbedi voda i leb. “]e ima dosta leb, i voda nema da mu nedostiga... Nemo}nite i bednite baraat voda, a nea ja nema! Jazikot im se isu{i od èd. Jas, Gospod,

778 779 na nebo. Od toj mig za ostanatite na zemjata nastapuva mileniumsko (iljadagodi{no) carstvo. Ovaa nebibliska janija, ili ovaa teologija za nekakvo tajno voznesenie na hristijanite na nebo pred vtoroto vidlivo Hristovo doa|awe, e kompletno nadvor od site bibliski VTOROTO HRISTOVO DOA\AWE dimenzii i mnogu e ~udna i voop{to neprifatliva. Od Bib- lijata nie znaeme deka Isusovoto doa|awe ne e povrzano so nikakvi tajni. Toa e vidlivo za sekoe oko. La`na doktrina za tajno voznesenie Za àl, mnogu lu|e, namesto da ja prou~uvaat Bo`jata re~, prifa}aat maglivi sfa}awa na razni kvazi teolozi i Se reklamira serija knigi pod naslov “Ostaveni”, pro- fikcii na pisateli na romani i knigi. Kolku e toa lekoverno dadena do sega vo pove}e od 50 milioni primeroci, so feno- i opasno! menalen komercijalen uspeh, koja zboruva za poslednite nastani. Taa ni dava vakva slika za poslednite denovi na zemja- Hristovoto doa|awe e vidlivo ta: “Vo eden haoti~en mig, odnenade` }e is~eznat milioni lu|e vo svetot, ostavaj}i ja svojata obleka, ven~alnite prste- Postojat hristijani koi tvrdat deka Isus ve}e do{ol ili ni, o~ilata i ~evlite na rasfrleni kupi{ta. Nastanuva ma- deka }e dojde na na{iot svet nevidlivo za na{ite o~i. Od bib- sovna brkotija koga vozilata, koi odnenade` ostanale bez liska gledna to~ka ova e pogre{no. Hristos mu kaàl na lu|e, ja gubat kontrolata; izbuvnuvaat poàri i histerii, prvosve{tenikot za vreme na sudeweto: “Jas vi velam: ‘Otse- dodeka ìvite so neverie i strav gi gledaat praznite mesta ga }e go gledate Sinot ~ove~ki kako sedi oddesno na Silata kade {to samo do pred nekolku sekundi bile nivnite mili i (oddesno na Otecot) i kako doa|a na nebesnite oblaci’” dragi. Ova e tajno voznesenie koe Bog go planiral kako prv (Matej 26 64). znak za po~etokot na krajot na vremeto.” Pred veli~estvenoto i slavnoto doa|awe na na{iot Gos- Za {to se raboti ovde? Serijata “Ostaveni” se ra{iri- pod “zemnite carevi, golemcite, vojskovodcite, bogatite, sil- la kako {umski poàr i ja opfatila celata planeta. Mnogu nite, sekoj rob i sekoj sloboden ~ovek se zasolnija vo pe{- prodavnici ostanuvaat otvoreni s# do polno} za da gi usluàt terite i po gorskite kamewari, velej}i im na gorite i karpi- dolgite redovi od oboàvateli. te: ‘Padnete vrz nas i skrijte n# od liceto na Onoj koj sedi Doktrinata za tajno voznesenie tvrdi deka Bo`jiot na- na prestolot i od gnevot na Jagneto, za{to dojde velikiot den rod }e bide tajno zemen na neboto, dodeka nepreobratenite na nivniot gnev i koj moè da se odrì?’” (Otkrovenie 6,15- ili gre{nite }e ostanat na zemjata za da im se dade mo`nost 17). - Gre{nicite pove}e sakaat vrz niv da padnat gorskite {to odgovara na vtora prilika ili na vtora {ansa za pokaja- karpi otkolku da se sretnat lice v lice so Onoj {to go prez- nie, za preobratuvawe i za spasenie. Doktrinata za vtora rele i otfrlile. {ansa e doktrina na la`na nade` koja ne gi ohrabruva lu|eto Pred da zamine na neboto, Hristos im dal vetuvawe na da go izmenat svojot ìvot i da se pomirat so Boga. svoite u~enici: “Odam da vi prigotvam mesto... i pak }e doj- Vakvo veruvawe zastapuvaat milioni vernici na pove}eto dam i }e ve zemam kaj sebe, za da bidete i vie tamu kade {to protestantski crkvi koi go prifatile futurizmot na sum jas” (Jovan 14,1-3). Ovde nema ni{to nevidlivo. Napro- katoli~kite teolozi Alkazar i Ribera od 16 vek, spored koj, tiv, Toj doa|a da n# zeme nas, koi sme vidlivi, i da n# povede Hristos, namesto da dojde vidlivo na oblaci so golema sila vo ve~en ìvot vo svoeto carstvo, vo nebesnite domovi. i slava, kako {to kaùva Pismoto, }e dojde nevidlivo i tajno, Dodeka Isus se voznesuval, angelite im kaàle na apos- za tivko i tainstveno da ja odvede svojata hristijanska crkva tolite: “Ovoj Isus, koj od vas se voznese na neboto, }e dojde

780 781 taka kako {to go vidovte da odi na neboto.” “I }e go vidi radosen izblik na pobeda: “Ete, Toj e na{iot Bog, vo nego se sekoe oko” (Dela 1,11; Otkrovenie 1,7). nadevavme, Toj n# spasi” (Isaija 25,9), i zaedno so Hrista I na mnogu drugi mesta Svetoto pismo jasno u~i za buk- zaminuvaat na neboto, kade {to }e bidat Hristovi gosti valno i li~no Hristovo doa|awe. Pavle kaùva: “Sam Gos- iljada godini ili eden milenium, i na raspolagawe }e im pod }e sleze od neboto, na zapoved, so glas na arhangel i so stoi seta vselena. Bo`ja truba” (1. Soluwanite 4,16). I Spasitelot izjavuva: “]e go vidat Sinot ~ove~ki kako doa|a na nebesnite oblaci Biblijata za mileniumot so sila i so golema slava.” “Kako molwata {to izleguva od istok i sveti do zapad, takvo }e bide doa|aweto na Sinot Mileniumot e mo{ne biten period vo Bo`jiot plan za ~ove~ki” (Matej 24,30.27). povtorno vospostavuvawe na mir i red vo rastresenata i o{- “A na negovata nametka i na negovoto bedro ima napi{a- tetena vselena. Toj e preoden period od svetot na smrtta vo no ime: ‘Car na carevite i Gospodar na gospodarite’” (Otkro- svetot na ve~niot ìvot, od buntot - vo najvozvi{ena har- venie 19,16). monija. “Veli~estvoto negovo gi pokri nebesata, i slavata nego- Zborot “milenium” ne se pojavuva vo Svetoto pismo vo va ja ispolni zemjata. Bolskotot mu e kako son~eva svetli- toj oblik. Negovoto bukvalno zna~ewe e period od iljada godina” (Avakum 3,3.4). Negovoto lice sveti posilno od bleskot- mille anus noto pladnevno sonce. ni. Toj poteknuva od latinskiot zbor (edna iljada) i Pri vtoroto Hristovo doa|awe, {to go sledi celata vse- (godina). Teolozite go koristat da go ozna~at periodot od “il- lena bez zdiv, za{to toa e vselenski nastan od najvisok rang, jada godini” koj mu e otkrien na apostol Jovan vo Otkrovenie nego }e go pridruùva seta nebesna vojska: “Koga }e dojde 20,4 kako vreme vo koe svetite (pravednite) }e vladeat so Sinot ~ove~ki vo svojata slava i site sveti angeli so nego..., Hrista. Periodot od iljada godini {est pati se spomnuva vo }e gi prati svoite angeli so silen truben glas i }e gi sobe- tekstot od Otkrovenie 20,1-7 i zatoa morame vnimatelno da rat negovite izbranici” (Matej 25,31.32; 24,31). - Zna~i, Hris- gi analizirame nastanite povrzani so ovoj vremenski period tos doa|a javno i vidlivo, najvidlivo {to voop{to moè da za da moème pravilno da gi sfatime. Sovremenite teolo{ki se zamisli. pravci mnogu se zanimavaat i go naglasuvaat mileniumot, a za Golem i slaven nastan pri vtoroto Hristovo doa|awe, i pove}eto od niv toa e dolgo o~ekuvan period na mir koj }e nas- najslaven od site, e voskresenieto na mrtvite pravedni. tane so vrzuvawe na satanata i so po~etokot na Hristovoto Srede teteraveweto i branuvaweto na zemjata, molskawe- vladeewe. Sepak, postojat razli~ni gledi{ta koi se razliku- to na molwite i tatneìte na gromovite, glasot na Bo`jiot vaat vo detalite povrzani so tie nastani. Sin gi povikuva svetite {to spijat. Toj svojot pogled go naso- ~uva kon grobovite na pravednicite i toga{, podigaj}i gi 1. Milenium na zemjata pred da dojde Hristos!? racete kon neboto, izviknuva: “Razbudete se i voskliknuvajte, ìteli na pravot”, stanete vie, koi spiete vo svoite gro- Mnozinstvoto pobornici na ovaa teorija se hristijani. bovi (Isaija 26,19). Na celata zemja mrtvite pravedni }e go Ova sfa}awe glavno e prifateno i vo Svetskiot ekumenski slu{nat ovoj glas vo svoite grobovi i }e oìveat. Sega zem- sojuz na crkvite, koj nastojuva da gi obedini site hristijan- jata tatni od ~ekorite na ogromno mno{tvo od sekoe pleme, ski pravci. Spored nego: ôve{tvoto so svojot napredok samo koleno, jazik i narod. Tie doa|aat od temninata na smrtta, }e sozdade Bo`je carstvo na mir na zemjata. oble~eni vo besmrtna slava, triumfiraj}i: “O grobe, kade ti Zaedni~ko za site ovie predviduvawa: site o~ekuvaat e pobedata? O smrt, kade ti e osiloto?” (1. Korin}anite 15,55). carstvo na mir na zemjata za slednite iljada godini. Site tie @ivite pravednici, preobrazeni i oble~eni vo besmrt- prikaùvaat podobrena situacija, i se veruva deka so toa }e nost, i voskresnatite sveti, svoite glasovi gi soedinuvaat vo bidat ispolneti uslovite za Hristovoto iljadagodi{no car-

782 783 stvo na zemjata. Hristos se o~ekuva kako svetski lider vo svo- monija na na{ata iznama~ena planeta na koja $ se zakanuva eto carstvo na mir. No, spored niv, Toj }e dojde duri otkako celosno uni{tuvawe. Mir! Mir! - I navistina se proglasu- na celata zemja }e zavladee mir i harmonija. Navistina, se va mir, iljadagodi{no carstvo ili milenium na zemjata. vloùvaat napori za obedinuvawe na ~ove{tvoto vo edna su- No, pred da go opi{eme vtoroto mileniumsko dvièwe, per-dràva i za postignuvawe na seop{t mir na celata plane- da kaème ne{to i za sega{nite razmisluvawa, sfa}awa i ta. Me|utoa, dene{nata sostojba nitu malku ne e povolna da idei vo teolo{kite krugovi za mileniumot. se realizira edna takva zamisla, bidej}i toa ne e bibliski Nakuso za dispenzacionalistite i za nivnata teologija. milenium. Nazivot “dispenzacionalizam” poteknuva od veruvaweto deka Poslednata golema i stra{na kriza, koja vo Biblijata se istorijata na spasenieto e podelena na “odvoeni dispenzacii”, opi{uva kako “kriza nad krizite” ili “kriza na vekovite”, ili izdeleni vremenski segmenti,i vo sekoj od tie segmenti {to }e nastane vo svetot neposredno pred Hristovoto vra}awe na zemjata, vo svetot }e sozdade ne edno, tuku dve mo}ni svet- Bog sprema lu|eto postapuva na razli~en na~in. Spored dis- ski mileniumski dvièwa. penzacionalisti~kata teologija, istorijata na spasenieto e Bibliska vistina e deka poslednite stra{ni nastani se podelena na sedum izdeleni dispenzacii. Vo sekoja dispenzacija Bog na ~ovekot mu postavuva razli~ni barawa. Vo Moj- bolno vistiniti, koi so zaslepuva~ka silina }e go pogodat seevata dispenzacija, nare~ena “zakon”, Toj bara poslu{nost svetot i lu|eto }e gi nateraat da se opredelat i da se naredat kon Mojseeviot zakon. Vo sega{nata hristijanska dispenza- pod dvete znamiwa na dvete golemi mileniumski dvièwa koi cija (crkvata), Bog bara prifa}awe na spasenieto so vera. }e bidat vklu~eni vo borba na ìvot i smrt, koja edinstveno moè da se zavr{i so celosno uni{tuvawe na ednoto od niv. Dispenzacionalistite ne veruvaat deka Hristovata crkva Silite na yverot }e vloàt nat~ove~ki napori da go uni{tat denes e duhoven Izrael. Spored niv, neispolnetite uslovni Bo`jiot narod koj go promovira bibliskiot milenium, i }e starozavetni bibliski proro{tva, so svoite silni vetuvawa, se ~ini deka tie sili prividno pobeduvaat, za{to Otkrove- s# u{te se odnesuvaat isklu~ivo na stariot bukvalen Izra- nieto 13,7 kaùva oti na yverot “mu be{e dadeno da zavojuva el, odnosno, starozavetnite Bo`ji mesijanski vetuvawa, koi protiv svetite i da gi sovlada”. ne se ispolnile vrz stariot Izrael poradi negovata nepos- Zna~i, ednoto mileniumsko dvièwe go predvodi se- lu{nost, zadolìtelno }e se ispolnat vrz evrejskiotnarod svetskata obedineta super-crkva vo noviot svetski poredok za vreme na mileniumot {to }e nastapi na zemjata. Taka tie ili novata svetska konfederacija na ~elo so papstvoto. Na novozavetnata Hristova crkva potpolno ja izdeluvaat od svetskata scena dominira duhovniot sesvetski voda~, papata, starozavetniot Izrael i ne $ pridavaat nitu istoriska, nitu zad kogo zastana svetot i go prifati kako lider na cel svet. sega{na va`nost i uloga vo propovedaweto na evangelieto na Toj ima apsolutna i duhovna i svetovna vlast. I vo tie te{ki site narodi. migovi za svetot, toj mu se obra}a na ~ove{tvoto so porakata Za dispenzacionalistite hristijanstvoto ne e prodolè- {to ve}e ja ~uvme: nie na starozavetniot narod, tuku toa e “prekin” ili “ume- Lu|e, stop za vojnata, dosta krvoprolevawe! Site nie sme tok” koj po~nal na denot Pedesetnica (Duhovden) i e nepo- bra}a i sestri, edno golemo svetsko ~ove~ko semejstvo, deca trebna i bescelna istoriska marginalija, samo nekakov is- na eden Bog koj ni pora~uva da ìveeme vo mir! Da gi zako- toriski intermedier da ja popolni prazninata, odnosno vre- pame voenite sekiri i da svrtime nova stranica za na{iot menskiot period od dve iljadi godini me|u evrejskiot izbran svet! Nema pri~ina da se voznemiruvame. Pred da dojde Hris- narod do Hrista, koga e potisnat vo pasiva, i noviot mile- tos, cel svet treba da se preobrati i na ovaa zemja da zavladee nium vo koj toj, navodno, pak }e istapi na svetskata scena i da caruva pravednost iljada godini. Mir! Mir! Da go kako Bo`ji izbran narod, kako nacija, i }e stane duhoven cen- po~neme toa tolku dolgo posakuvano i so srce i du{a o~eku- tar na svetot ili stoèr okolu koj }e se sobiraat site naro- vano zaedni~ko iljadagodi{no carstvo na mir, sloga i har- di. Spored toa, za dispenzacionalistite ne pstoi komplementarnost, nitu povrzanost ili bibliski proro~ki kon-

784 785 tinuitet me|u tie dva entiteta, me|u Hristovata crkva i sta- Hristovoto doa|awe voskresnuvaat onie koi se Hristovi, riot Izrael. odnosno vernite. Milioni hristijani, koi go prifa}aat dispenzaciona- Hristovite otkupenici (vernite) od site vekovi voskres- lizmot, ja prifatile Kalvinovata teologija za predestinaci- nuvaat od mrtvite, ìvite pravedni se preobrazuvaat, a an- ja, za koja ve}e dosta zboruvavme porano. Spored taa doktrina, ~ovekot sudbinski e predodreden ili za ve~no spasenie gelite gi sobiraat da go sretnat Gospoda na oblacite, i zaed- ili za ve~na smrt. Taka i na Evreite sudbinski im e odredeno no so Hrista zaminuvaat na neboto, kade {to }e go po~nat da bidat Bo`ji izbran narod, nezavisno od toa dali tie go mileniumot. sakaat toa ili ne. Me|utoa, ova ne e biblisko u~ewe, za{to ne Apostol Pavle e mnogu jasen: Toj gleda ne tajno i tain- ja po~ituva ~ovekovata sloboda na izbor. stveno, tuku bukvalno i vidlivo sleguvawe na Hrista od neboto Dispenzacionalistite veruvaat deka hristijanskata dis- na ovaa zemja; pri toa toj gleda bukvalno voskresenie na pra- penzacija }e zavr{i koga Hristos }e dojde da gi zeme verni- vednite; gleda nivna, ne tajna i tainstvena, tuku vidliva sred- cite na ovoj svet na nebo so pomo{ na nenadejno, tajno i ne- ba so Hrista vo vozduhot i nivno vidlivo zaminuvawe na nebo- vidlivo voznesenie na po~etokot od mileniumot na ovaa zem- to, kade {to “caruvaa so Hrista iljada godini”. ja, za {to ve}e zboruvavme. Zna~i, tajnoto voznesenie }e go Kako znaeme deka pravednite, koi voskresnaa vo prvoto obeleì krajot na dispenzacijata na Crkvata i po~etokot na voskresenie, “caruvaa so Hrista iljada godini” ne na ovaa zemja obnova na starozavetnata dispenzacija na Izrael, obnova na vo nekakov zemen milenium pred votoroto Hristovo doa|awe, evrejskata nacija vo Palestina. Tie o~ekuvaat Erusalim pak tuku na neboto, vo nebesniot milenium, otkako Hristos pov- da ja povrati svojata nekoga{na Bo`ja slava {to ja zagubil i torno }e dojde? pak da stane svetski duhoven centar so toa {to vo nego pak }e Apostol Jovan }e ni kaè! “A drugite mrtovci ne oìve- se izgradi nekoga{niot razurnat hram i povtorno }e se vovede aja dodeka ne se navr{ija iljada godini. Toa e prvo voskrese- starozavetniot `rtven sistem. Sekako, spored niv, Bog vidlivo nie. Blaèn i svet e onoj koj ima del vo prvoto voskresenie; }e go posveti obnoveniot hram so svoja {ekina od neboto, kako nad niv vtorata smrt nema vlast” (Otkrovenie 20,4-6). i pri posvetuvaweto na Solomonoviot hram, so {to zvani~no Tekstot e jasen: Prvoto i vtoroto voskresenie gi deli }e po~ne mileniumskoto carstvo na ovaa zemja, koe }e bide period od iljada godini ili eden milenium. Ponatamu: prvenstveno evrejsko!? - Nevozmo`no i te{ko goltlivo! “A koga }e se navr{at iljadata godini, satanata }e bide pu{ten od svojot zatvor, i }e izleze da gi mami narodite po ~etirite krai{ta na zemjata... za da gi sobere za vojna, ~ij{to 2. Bibliski milenium broj e kako morskiot pesok. I izlegoa na zemnata {irina i go opkruìja logorot na svetite i omileniot grad; i padna ogan A sega za vtoroto mileniumsko dvièwe, za vistinskiot od neboto i gi progolta. I |avolot, koj gi zabluduva{e, be{e bibliski milenium! frlen vo ezeroto od ogan i sulfur, kade {to se yverot i la`ni- “Sam Gospod (Hristos) }e sleze od neboto, na zapoved, so ot prorok” (Otkrovenie 20,1-3.7-9.10). glas na arhangel i so Bo`ja truba, i mrtvite vo Hrista (ver- Ovoj tekst ni rasvetluva pove}e raboti vo vrska so mile- nite) }e voskresnat prvi. Potoa nie, ìvite, koi sme ostanale, }e bideme zemeni zaedno so niv na oblaci za da go sret- niumot. Pokraj drugoto, toj kaùva deka “satanata }e bide pu{- neme Gospoda vo vozduhot; i taka zasekoga{ }e bideme so Gos- ten od svojot zatvor”, {to zna~i, toj iljada godini bil vo neka- poda” (1. Soluwanite 4,16.17). kov zatvor. Za {to stanuva zbor? îtame vo Otkrovenie 20,1-3: “Za{to, kako {to site umiraat vo Adama, taka i vo Hris- “Vidov angel koj sleguva{e od neboto, koj vo svojata raka ta site }e oìveat. No sekoj po svojot red: Hristos kako prvi- ima{e klu~ od bezdnata i golema veriga. Toj ja fati lamjata, na, a potoa onie koi se Hristovi, vo vremeto na negovoto doa- starata zmija, koja e |avolot i satanata, go vrza za iljada godi- |awe” (1. Korin}anite 15,22-23). Apostol Pavle e jasen: Pri ni, pa go frli vo bezdnata i ja zaklu~i i zape~ati nad nego za

786 787 da ne gi mami narodite dodeka ne se navr{at iljada godini. morskiot pesok”, voskresnati po “iljadata godini” vo vtoro- Potoa treba da bide odvrzan za kratko vreme.” Poso~eniot tekst, zaedno so prethodnite tekstovi, ni ot- to voskresenie; treto, “logorot na svetite i omileniot grad”, krivaat nekolku zna~ajni bibliski vistini. Prvo, pravedni- ~etvrto, satanata, zaedno so gre{nicite, go opkruùvaat “logo- te mileniumot go pominuvaat so Hrista na neboto. Vtoro, site rot na svetite i omileniot grad” za da go napadanat i da go gre{nici mileniumot go pominuvaat mrtvi vo svoite grobo- zazemat, i petto, od “neboto pa|a ogan” koj ja zapaluva zemjata, vi na ovaa zemja, uni{teni od poslednite stra{ni katastro- pretvoraj}i ja vo ogneno ezero, “vo ezero od ogan i sulfur”, fi niz koi pominuvala na{ata planeta vo poslednite denovi, koe “gi progoltuva” satanata i gre{nicite. Toa e “vtora smrt” no i od silnata slava na vtoroto Hristovo doa|awe pred koja Go povikuvame apostol Jovan da ni pojasni od kade pris- ne moè da opstane nitu eden gre{nik. Treto, na{ata plane- tignaa na zemjata “logorot na svetite (pravednite) i omi- ta e napolno obezli~ena od gigantskite pustewa niz koi pomi- leniot grad” vo logorot. nuvala vo poslednite denovi zaedno so gre{nicite koi ja ga- Toj se oyviva na na{iot povik i ni kaùva: “Jas go vidov zele nejzinata po~va i koja gi pribrala vo svoite pazuvi. Taa svetiot grad, noviot Erusalim, kako sleguva od neboto, od Boga, e pretvorena vo bezìvotna pustina na koja{to e totalno stokmen kako nevesta, ukrasena za svojot ma`” (Otkrovenie uni{tena sekoja traga na ìvot. êtvrto, satanata, zaedno so 21,2). svoite demoni, se edinstveni ìvi su{testva koi mileniu- Zna~i, gradot, “noviot Erusalim”, zaedno so pravednite mot }e go pominuvaat na opustenata i napolno razurnata zem- vo nego, slegle vo logorot na zemjata od neboto. Apostol Pav- ja, pretvorena vo mra~en ambis, somboli~ki vrzani vo “gole- le ni kaà deka pravednite voskresnale vo prvoto voskrese- ma veriga” za da ne moàt nikade i nikogo da mamat iljada nie pri vtoroto Hristovo doa|awe i zaedno so Hrista zami- godini. nale na neboto, a Jovan dodava deka na neboto caruvale so nego Za vreme na tie iljada godini, dodeka pravednite se na iljada godini i, otkako go pominale nebesniot milenium na neboto, prorok Eremija vaka ja opi{uva sostojbata na zemja- neboto, tie, zaedno so noviot i vo noviot Erusalim, sleguvaat ta: “Ja gledam zemjata, a taa, ete, pusta e i prazna; na nebesata na ovaa zemja. Nema zabuna! Pravednite bile na neboto i od svetlinata im is~eznala. Gi gledam planinite, a tie se tresat neboto slegle na ovaa zemja. i site brek~iwa se voznemirile. Gledam, a ete, nema nitu eden Spored toa, Biblijata ne poznava i ne priznava nikakov ~ovek i site nebesni ptici odletale. Gledam, a ete, plodnoto zemen milenium, nikakvo zemno iljadagodi{no carstvo na mir pole opustelo i site gradovi gi razurna Gospod so èstokosta i prosperitet na ovaa zemja pred vtoroto Hristovo doa|awe, na svojot gnev. Da, vaka veli Gospod: ‘Seta zemja }e bide ogra- tuku samo i edinstveno milenium ili iljadagodi{no carstvo bena, jas }e $ zadadam posleden udar. Pri toa zemjata }e se na neboto otkako Hristos povtorno }e dojde da gi odvede so zavitka vo crnina, a nebesata i planinite }e potemnat, za{to sebe spasenite. Biblijata isto taka poznava i priznava dve rekov i nema da se raskajam, odlu~iv i nema da otstapam” (Ere- bukvalni voskresenija od mrtvite - voskresenie na pravednite mija 4,24-28). pred mileniumot i voskresenie na gre{nite po mileniumot. Satanata i negovite demoni }e imaat vreme od iljada go- Osnovata na vistinskoto hristijanstvo - Hristovata qu- dini da razmisluvaat i da gi gledaat posledicite od svojot bov kon ~ovekot - s# pove}e is~eznuva od svetot. Taa se zame- bunt protiv Boga; }e razmisluvaat za grevot {to go izmis- nuva so verski masovni sobiri i kongresi, koi samo admini- lile koj odvel vo smrt milijardi lu|e po ~ii{to grobovi i strativno gi sobiraat masite, no ne mu davaat i vistinski koski }e gazat eden milenium. duh na me|u~ove~koto edinstvo, osven samo ~uvstvo na orga- A sega, vo svetlinata na tekstovite {to gi privedovme, nizaciona pripadnost. ôve{tvoto duhovno i na nivo na da gi analizirame nastanite {to se odigruvaat otkako }e pomi- seop{ta qubov i harmonija ne se izdignuva, tuku pa|a. ne mileniumot. Prvo, vo niv go gledame satanata, koj e “pu{ten od svojot zatvor”; vtoro, gre{nicite, “~ij{to broj e kako Zatoa misleweto {to vladee kaj oddelni protestantski verski zaednici, kaj dispenzacionalistite, i kaj zastapnicite

788 789 na dvièweto Wu ejx, za zemno duhovno Hristovo iljada- Pravednite }e im sudat na gre{nicite godi{no carstvo ili za milenium pred krajot na svetot - nema osnova vo Bo`jata re~. Taa nauka za iljadagodi{no carstvo Dodeka gre{nicite mileniumot }e go pominuvaat mrtvi na pravda i mir, za nekakov procut ili raj ovde na zemjava, vo svoite grobovi na zemjata, pravednite na neboto, zaedno so koga dobroto }e go nadvladee zloto pred li~noto Gospodovo, Hrista, pred o~ite na celata vselena }e ja verifikuvaat pre- vtoro Hristovo doa|awe, moè nekomu da mu se dopa|a, no toa sudata {to bila donesena na nebesniot sud za ve~na smrt na e samo son i te{ka iluzija, ne{to {to e protivno na Hris- gre{nite vo ogneno ezero otkako }e voskresnat vo vtoroto tovata nauka i na naukata na negovite apostoli, za{to tie voskresenie. Bo`jata re~ kaùva: u~ele deka “p~enicata i kakolot }e rastat zaedno do ètva- “Zar ne znaete deka svetite }e mu sudat na svetot?” Potoa ta”; deka “lo{ite lu|e i izmamnicite }e napreduvaat vo zlo- dodava: “Ne znaete li deka nie }e im sudime i na angelite?” to, zabluduvaj}i drugi, a i sebesi”; deka “vo poslednite deno- (1. Korin}anite 6,2.3). Spasenite }e im sudat i na otpadna- vi }e nastapat te{ki vremiwa, za{to lu|eto }e bidat sebi~- tite angeli, odnosno na demonite, koi sega se ~uvaat “vo ni, srebroqupci, faleni~ari, gordelivi, pcuja~i; nepokor- mra~nite bezdni... za sud” (2. Petrovo 2,4). Tie (spasenite) }e ni na roditelite, neblagodarni, nesveti; bez qubov, nepo- pretstavuvaat eden vid porota. Taa porota ne zasedava zatoa mirlivi, zlobni, klevetnici, nevozdràni, svirepi, nepri- {to bi mu bila potrebna na Boga, tuku zatoa {to nejze $ e jateli na dobroto, predavnici, bezobyirni, nadueni, pove}e potrebno da go razbere Bo`jeto postapuvawe. Tie treba da slastoqubivi otkolku bogoqubivi, koi imaat izgled na po- razberat zo{to nekoi, moèbi duri i nivni najmili, se bo`nost, a se otkaàle od nejzinata sila”, i deka carstvoto isklu~eni od Bo`jeto carstvo. Koga }e bide zavr{eno toa na temninata }e postoi s# do Gospodovoto vra}awe, koga sudewe, Bog }e moè za sekoga{ da gi uni{ti gre{nite i ni- Gospod Isus }e go uni{ti “so zdivot na svojata usta i }e go koj od spasenite nema pogre{no da ja razbere negovata postap- iskoreni so pojavata na svoeto doa|awe” (Matej 13,30.38-41; ka. 2. Timotej 3,1-5; 2. Soluwanite 2,8). Spored toa, spasenite }e im ja odmeruvaat kaznata na svo- Za toj tolku o~ekuvan i posakuvan iljadagodi{en mir na ite nekoga{ni ma~iteli, svirepi tirani i nemilostivi des- zemjata apostol Pavle kaùva: “Za{to samite vie dorbo zna- poti i diktatori pred koi nekoga{ koleni~ele i zaminale ete deka Gospodoviot den }e dojde kako kradec vo no}. Koga vo smrt vo gasni komori, vo ogneni pe~ki, na loma~i i gilo- }e velat: ‘Mir i bezbednost’, toga{ nenadejno }e padne pogi- tini, vo areni pred divi yverovi ili na nekoj drug na~in ek- bel vrz niv, kako porodilni maki vrz porodilna èna, i ne }e stremno mizerno go zavr{ile svojot ìvot. Nivnata kazna }e moàt da izbegaat” (1. Soluwanite 5,2.3). bide soodvetna na makite na koi gi izloìle i {to im gi zada- I Hristos poslednoto vreme go opi{uva ne kako vreme le na svoite `rtvi. na pravda, mir i qubov, tuku kako vreme na vojni, sudiri i nemiri, i do krajni mo`ni granici rasipano Noevo i sodom- Kone~en kraj na grevot i gre{nicite sko vreme so silno bezzakonie {to }e go iskoreni samo Toj so svoeto vtoro doa|awe (Matej 24. glava). Dodeka silite na zloto razmisluvaat za s# {to se slu~ilo, I, da povtorime, nikakov milenium, nikakvo iljadago- po~nuva proces koj na kraj }e gi navede da sfatat deka zgre- di{no carstvo na pravda, mir, sre}a i spokojstvo na ovaa {ile i pogre{no mu go pripi{ale na Boga svoeto sopstveno zemja pred da dojde Hristos! Mileniumot e predviden za pra- zlo. No, na krajot od mileniumot, koga Bog povtorno }e gi vednite koga naskoro }e zaminat so Hrista na neboto. Tamu vrati bezbo`nicite vo ìvot (}e gi voskresne vo vtoroto tie }e go pominuvaat toa sre}no i blagosloveno vreme so voskresenie - Otkrovenie 20,5), tie s# u{te ne se podgotveni Hrista i vo dru{tvo na drugite bezgre{ni nebesni svetovi. toa javno da go priznaat.

790 791 Vo o~aen obid povtorno da zadobijat kontrola nad zem- vora vo ogneno ezero, vo ogromno ogneno more so ogneni bra- jata kako sredi{te na svojata vlast, satanata i gre{nicite novi - vo ogan koj }e spali i }e uni{ti s# {to sozdala ~ove- organiziraat napad na Bo`jiot grad koj slegol od neboto ~ka raka, s# {to e gre{no i zarazeno so grev. Vo ezeroto se (Otkrovenie 20,7-9; 21,2). Dodeka juri{aat vo voen pohod kon frleni site nepokajani gre{nici koi voskresnale ne vo pr- gradot, se soo~uvaat so svoeto sopstveno minato. Pred niv se voto, tuku vo vtoroto voskresenie. Zaedno so gre{nicite, vo otvoraat nebesnite knigi i tie, kako na filmsko platno se ezeroto e frlen i satanata, |avolot, a so niv, “vo ognenoto gledaat sebesi, go gledaat svojot ìvot i ulogata {to ja odig- ezero se frleni i smrtta i grobot.” Smrtta kako smrt i gro- rale vo kosmi~kiot sudir (Otkrovenie 20,11-13). Nemo}ni bot kako grob, i izmisleniot od lu|eto i tolku dolgo i uporno da se odbranat od obvinuvawata i dokazite, sfa}aat deka poddrùvan i branet pekol, podzemje, ad - se frleni vo og- edinstveno {to moàt da storat e da priznaat deka se vinov- nenoto ezero. I site niv - i gre{nicite, i |avolot, i smrtta ni, odnosno, da go prifatat obvinenieto. Vo toj mig tie }e kako smrt, i grobot kako grob, kaùva Bo`jata re~, “padna gi previtkaat svoite kolena i }e priznaat deka Hristos e ogan od neboto i gi progolta”, giuni{ti i gi is~isti za seta praveden Gospod i deka pravedno postapuva so niv. Sega ve~nost, gi prati vo nevrat i zaborav. Ne postoi nikakvo kosmi~kiot sudir }e moè da se okon~a. Bo`jiot karakter e ve~no ma~ewe, tuku }e izgorat zasekoga{. “Gospod }e ja uni{ti odbranet duri i vo nivnite o~i, vo o~ite na negovite nepri- smrtta zasekoga{, i }e ja izbri{e solzata od sekoe lice.” jateli. Toga{ satanata, negovite demoni i nivnite istomis- “Posledniot neprijatel koj }e bide uni{ten e smrtta” (Isa- lenici, gre{nicite, moàt da bidat otstraneti od vselena- ija 25,8; 1. Korin}anite 15,26). ta. Kosmi~kiot sudir e razre{en i vo nivniot um dodeka Koga nebesniot sud kone~no }e ras~isti so grevot i gre{- zaminuvaat vo ve~na smrt, napolno ubedeni deka Bog navis- nicite, Hristos so polno pravo i vlast, siot grev - i staroza- tina e qubov i deka samite se vinovni za svojata ve~na pro- vetniot, isfrlen vo pustina, i novozavetniot balast vo nebes- past, za svoeto zaminuvawe vo ve~no nepostoewe. noto Svetili{te - zna~i, sevkupniot grev - }e go strupoli vrz Pristignavme do migot koga |avolot (satanata) organizi- glavata na onoj vo ~ie{to srce se za~nal, vrz glavata na |avo- ra posleden napad protiv nebesniot grad Erusalim, koj se lot, koj treba da odgovara i da dobie zasluèna kazna za nego spu{til od neboto na zemjata, za dagi uni{ti Hrista i spase- vo ognenoto ezero. nite vo nego i istiot da go stavi pod svoja vlast. Toj, kako Kone~no, toj smrdliv vselenski smet, koj ja gnasi i zaga- glaven vojskovoditel, zastanuva na ~elo na toa ogromno duva vselenata i ja naru{uva nejzinata ubavina, harmonija i mno{tvo voinstveni gre{nici, koi voskresnale vo vtoroto sre}a, mora da se otstrani od nea, da se spali i edna{ za seko- voskresenie, mnogubrojni kako “morskiot pesok”. ga{ da is~ezne ne samo nadvore{no, tuku i od mislite na site Apostol Jovan go posmatral toj organiziran napad na gra- nebesni su{testva - i spomenot na nego da se zaboravi. dot i pri toa videl kako “padna ogan od neboto i gi progol- “A na stra{livcite, na nevernite, na gnasnite, na ubij- ta. I |avolot, koj gi zabluduva{e, be{e frlen vo ezeroto od cite, na bludnicite, na gata~ite, na idolopoklonicite i na ogan i sulfur, kade {to se yverot i la`niot prorok... i more- site la`livci, delot im e vo ezeroto {to gori so ogan i to gi predade mrtvite koi bea vo nego; i smrtta i grobot sulfur; toa e vtora smrt.” “Zemjata }e izgori so site nejzi- (pekolot, adot) gi predadoa mrtvite koi bea vo niv, i sekoj ni dela... zapalenite nebesa }e se raspadnat, sostojkite }e se be{e suden spored svoite dela. I smrtta i grobot bea frle- stopat so ogromna è{tina” (Otkroveni 21,8; 2. Petrovo ni vo ognenoto ezero. Toa e vtorata smrt, ognenoto ezero. I 3,10.12). koj ne be{e zapi{an vo Knigata na ìvotot, be{e frlen vo Ete, taka zavr{uva pove}emileniumskata odiseja na “go- ognenoto ezero” (Otkrovenie 20,20,9.10; 13-15). lemata lamja, na starata zmija, koja se vika |avol i satana” i Kratko rezime na ovie tekstovi! Od neboto, od Boga, pa|a nebesen ogan koj ja zapaluva celata planeta Zemja i ja pret- nejziniot smrtonosen izum, nare~en “grev” (Otkrovenie 12,9). Taka zavr{uvaat i mra~nite sili, demonite, koi so svoite

792 793 banditski gre{ni avanturi dolgo ja tresele i razoruvale zem- Ni ostana u{te da go opi{eme ve~niot ìvot na spaseni- jata, ispolnuvaj}i ja so leleci i piskoti {to se raznesuvale te na novata zemja {to }e ja naselat i na koja ve~no }e ìveat. niz celata Bo`ja vselena, predizvikuvaj}i kaj nejzinite ìte- “Seta zemja po~iva, miruva, triumfiraj}i od radost” li ogromna àlost, i glamnosuvale milijardi srca na mili- (Isaija 14,7). Niz celata verna i is~istena vselena se razle- jardi lu|e, zabraduvaj}i gi vo najcrna crnina. Taka zavr{uva- vaat pohvalni pesni i radost. “Glas na silen narod, kako bu~a- at i gre{nicite ~ii{to imiwa ne se zapi{ani vo Knigata va na silni vodi i kako tatne` na silni gromovi” se slu{a na ìvotot - vo ogneno ezero, vo ogan koj }e gi spali i izgori kako zboruva: “Aleluja, za{to vladee na{iot semo}en Gospod edna{ zasekoga{ - i satanata, i zemjata, i gre{nicite so Bog!” (Otkrovenie 19,6). nivnite grevovi. “[to oko ne videlo, {to uvo ne ~ulo i {to vo ~ove~ko Po~ituvani, taka kaùva Bo`jata re~, taka kaùva Gos- srce ne do{lo, toa Bog go podgotvi za onie koi go qubat” (1. pod za krajot na grevot i gre{nicite, za krajot na satanata, Korin}anite 2,9). ôve~kiot jazik ne moè da ja opi{e nagra- za krajot na smrtta i grobot. data na pravednicite. Toa }e im bide mo`no samo na onie Otkako ognot }e go uni{ti satanata i }e ja is~isti zem- {to }e ja vidat. Nieden ograni~en um ne e vo sostojba da ja jata od grevot i gre{nicite, Bog }e ja obnovi ili }e ja pre- sfati slavata na Bo`jiot raj. sozdade na{ata planeta, povtorno }e ja pretvori vo raj, vo “Mojot narod }e ìvee vo mirni ìveali{ta, na bez- nova zemja na koja spasenite }e najdat svoja ve~na tatkovina. gri`ni po~ivali{ta.” “Nema pove}e da se slu{a za nasils- Koga }e zavr{i i ovaa, treta faza od planot na spaseni- tvo vo tvojata zemja, nitu za pustewe i razurnuvawe vo tvoite eto, na{iot Spasitel, Isus Hristos, po tretpat }e gi izgovo- predeli. Yidovite tvoi }e gi narekuva{ spasenie i portite ri istite slavni zborovi {to gi izgovoril na krstot, koga tvoi slava”. “]e gradat ku}i i }e ìveat vo niv, }e sadat lozja ja zavr{il prvata faza od planot na spasenieto: “Se svr{i!” i }e go jadat nivniot plod. Nema pove}e da gradat a drugi da (Otkrovenie 21,6). ìveat, nitu da sadat a drugi da jadat... izbranicite moi dolgo }e gi uìvaat plodovite na svoite race” (Isaija 32,18; 60,18; Novata zemja i ve~niot ìvot 65,21.22). “Neka se raduva pustinata i suvata zemja, neka likuva Apostol Jovan ni kaùva: “Vidov novo nebo i nova zem- stepata i neka procuti krinot.” “Mesto trwe }e raste kipa- ja, za{to prvoto nebo i prvata zemja pominaa.” [to u{te vi- ris, mesto kopriva }e viree mirta” (Isaija 35,1; 55,13). del? “Toga{ go vidov svetiot grad, noviot Erusalim, kako “Volkot }e ìvee so jagneto, leopardot }e leì so jare- sleguva od neboto, od Boga, stokmen kako nevesta ukrasena za to... a niv }e gi vodi malo dete.” “Nema ve}e da se pravi zlo svojot ma`” (Otkrovenie 21,1.2). nitu }e ima pustewe na seta moja sveta gora, veli Gospod” ûdesno! Od neboto sleguva grad na zemjata, bleskoten i (Isaija 11,6.9). sjaen kako nevesta stokmena za svadba. Prekrasen grad, i koga Na novata zemja, i vo celata vselena, nema ve}e stradawe. Jovan se obiduva da go opi{e, toj ednostavno kaùva deka Tamu }e nema ve}e solzi, nitu zakop, nitu kakov i da e znak negovite ulici se od ~isto zlato, negovite porti od biser, a na àlost, za{to “Bog }e izbri{e sekoja solza od nivnite o~i Bo`jata slava e tolku bleskotna, {to tamu nema no}. (od o~ite na spasenite), i smrt nema da ima ve}e, ni taga, ni Mileniumot na neboto pomina. Spasenite, zaedno so pla~, nitu bolest, bidej}i porane{noto pomina.” “Nitu eden Hrista, vo nebesniot grad, sleguvaat od neboto na ovaa zem- ìtel nema da kaè: ‘Bolen sum!’ Na narodot {to ìvee tamu ja, pre~istena so ogan vo ogneno ezero, obnovena i pretvore- }e mu se prostat grevovite” (Otkrovenie 21,1-4; Isaija 33,24). na vo raj, prigotvena za ve~na tatkovina na pravednicite, Tuka e noviot Erusalim, prestolninata na ~udesnata nova za{to vo Biblijata nasledstvoto na spasenite se narekuva tat- zemja, “prekrasna kruna vo rakata Gospodova i carski venec kovina (Evreite 11,14-16). na dlankata na svojot Bog”, “siot vo slava Bo`ja, bleskoten

794 795 kako skapocen kamen, kamen sli~en na kristalen jaspis... Koga Bog kone~no }e n# sobere okolu sebe, }e se raduva Narodite }e odat vo negovata svetlina, a zemnite carevi }e za na{eto prisustvo “kako mladoènecot {to $ se raduva na ja donesat svojata slava vo nego” (Isaija 62,3; Otkrovenie nevestata” (Isaija 62,5). Prorokot Sofonija 3,17.18. dodava 21,11.24). deka tolku mnogu }e se “raduva”, {to “}e voskliknuva rados- Gospod kaùva: “]e se raduvam zaradi Erusalim i }e se no nad tebe”! veselam zaradi mojot narod.” “Eve go Bo`jiot {ator me|u Kakva pesna }e slu{ame koga Bog }e se raduva zaradi nas? lu|eto i Toj }e ìvee so niv; i tie }e bidat negov narod, a Mislete za pogledite {to }e se sretnat! Bog }e pee kako mla- sam Bog }e bide so niv” (Isaija 65,19; Otkrovenie 21,3). doènecot {to $ pee na svojata nevesta. Veruvam deka Bog, Na spasenite vo gradot “ne }e im bide nu`na svetlina dodeka }e pee, so seta svoja beskone~na qubov i ne`nost }e od svetilka, ni svetlina od sonceto, za{to Gospod Bog }e gi pogledne dlaboko vo o~ite na sekogo od nas, kako da }e saka osvetluva... Bo`jata slava go osvetluva, a Jagneto mu e sve- da ni kaè: “Zatoa {to si ti ovde, ~uvstvuvam tolku golema tilnik” (Otkrovenie 22,5; 21,23). radost!” Nikoj nikoga{ ve}e ne }e po~uvstvuva nedostig od hrana Koga }e uìvame predimstvo da go gledame Boga na ne- ili voda. Angelot na Jovana mu pokaàl “reka so voda na goviot prestol i dodeka }e slu{ame kako site radosno peat, ìvotot, bistra kako kristal, koja istekuva od prestolot na dali tuka }e se najdat i male~ki deca da mu sednat na skut Boga i na Jagneto”. “Od dvete strani na rekata” Jovan go vikako i nekoga{, vo bibliskite vremiwa, {to sedele na Isuso- del “drvoto na ìvotot koe ra|a dvanaeset pati, koe sekoj viot skut? mesec go dava svojot plod” (Otkrovenie 22,1-3). Prekrasnite Dali mladite }e bidat tolku slobodni da mu pristapat vkusni plodovi na drvoto na ìvotot im stojat na raspola- i da mu postavuvaat pra{awa? Sekako! gawe na spasenite niz seta ve~nost. Kako {to be{e kaàno, Kaj nas neka se razvie kopne` {to poskoro da go vidime na novata zemja nema nitu bolka nitu smrt (Otkrovenie 21,4). Isusa. Sme ~itale za nego, sme slu{ale propovedi za nego, Bog Otecot i Bog Sinot, o~igledno i Bog Svetiot Duh sme go slikale kako gi lekuva lu|eto, kako se moli vo Getsi- (Otkrovenie 22,17), svetiot grad go pretvoraat ne samo vo manija, kako sluì kako na{ prvosve{tenik, kako doa|a po na{e, tuku i vo svoe trajno, ve~no ìveali{te. “Prestolot nas na oblaci. Lice v lice so Hrista, so na{iot Spasitel - na Boga i na Jagneto }e bide vo nego, a negovite slugi }e mu kolku prekrasno }e bide toa! sluàt i }e go gledaat negovoto lice, a negovoto ime }e im Noviot Erusalim ne e samo ~udesen, prekrasen grad. Toj bide na nivnite ~ela” (Otkrovenie 22,3.4). e i mesto kade {to vo tekot na ìvotot bez kraj, Bog i Hris- “Golemi se i prekrasni delata tvoi, Semo}en Gospode, tos, i otkupenite, }e zasnovaat svoj ve~en zaedni~ki dom. Boè! Pravedni i vistiniti se pati{tata tvoi, Caru na narodite” ( Otkrovenie 15,3). Dojdi, Gospode Isuse! Kolku milostivo od Boga {to seto toa taka go uredil, osobeno po bolkata {to sme mu ja nanele! Edinstveno vistin- “Duhot i nevestata velat: ‘Dojdi!’ I koj slu{a neka re~e: sko objasnuvawe bi bilo toa {to Bog bezmerno n# saka i deka ‘Dojdi!’ I koj e èden - neka dojde, i koj saka - neka zeme darum navistina ima èlba da bide so nas - “Emanuel, Bog e so nas”. od vodata na ìvotot!” Bog navistina n# milee. “Onoj (Hristos), koj go svedo~i ova, govori: ‘Da, doa|am, A kolku nie }e go sakame Boga i }e uìvame da bideme i skoro!’ Amin! Da, dojdi Gospode Isuse!” (Otkrovenie 22,17; da ìveeme vo negova blizina! Dali nekoga{ ste razmislu- 22,20). vale za toa deka }e ìveeme vo Bo`ja blizina i }e go gle- Knigata Otkrovenie zavr{uva so ra{ireni race, so po- dame negovoto lice - negovoto mo}no, inteligentno, a sepak vik, so molitva i qubov! tolku milo i qubezno lice? Svetiot Duh, bistrite vodi {to te~at dol` zlatnite

796 797 ulici, i celiot ve~en grad vo svojata bleskotna ubavina po- Sodrìna davaat race, posakuvaj}i ni dobredojde, povikuvaj}i n# da dojdeme. I nie, koi veruvame, sme povikani da go preneseme toj povik i samite da gi podademe racete i so dobredojde da Uvod ...... 5 gi pre~ekame lu|eto! ZNACITE NA POSLEDNOTO VREME...... 15 I ako go sakame Isusa kako {to go sakal apostol Jovan, }e gi previtkame na{ite kolena i od srce }e mu upatime ]e ima silni zemjotresi!...... 15 molitva: “Gospode, Isuse, nemoj ve}e da odloùva{! Te mo- Ogan, vulkani!...... 17 lam, dojdi skoro!” I vodite vo sojuz i sprega so zemjotresite i vulkanite “Duhot i nevestata velat: ‘Dojdi!’ I koj slu{a neka re~e: protiv ~ove{tvoto!...... 19 ‘Dojdi!’” Hristijanskite evangelisti, pastorite, sosedite, koi ]e ima znaci na sonceto, na mese~inata i na veruvaat kako {to kaùva Otkrovenieto, izviknuvaat: “Doj- yvezdite... nebesnite sili }e se razni{aat!...... 21 di!” Maìte i ènite, decata, bra}ata i sestrite, site hris- Na zemjata taga kaj narodite i neizvesnost tijani, qubezno se povikuvaat edni so drugi da dojdat kaj poradi bu~avata na morskite branovi!...... 24 Hrista, da pijat od vodata na ìvotot i da najdat ve~en ì- Asteroid od {est milji ...... 28 vot. Drugi znaci koi go najavuvaat krajot...... 31 Isus n# povikuva: “Dojdete kaj mene site!” (Matej 11,28). Toj nudi pro{tavawe, zdravje, spokojstvo. Da pojdeme kaj nego 1. Vojni ...... 32 sega, dodeka moème - i ve~no da ìveeme so nego! 2. Se raspa|a jatkata na op{testvoto - semejstvoto ...... 37 [to }e se slu~i so nas ako ne go prifatime povikot? Bog 3. ]e ima glad ...... 38 e seriozen. Noviot Erusalim i novata zemja ne se za sekogo! 4. Pomori ...... 43 “Nadvor se ku~iwata, gata~ite, bludnicite, ubijcite, idolo- MRAKOBESIETO NA GREVOT...... 45 poklonicite i sekoj koj ja saka lagata i koj laè”, a me|u niv Biblijata za seksualnite perverzii...... 47 se i “stra{livcite, nevernite, gnasnite” - sekoj {to gre{i. Ubavinata na vistinskiot, od Boga daden seks...... 53 Site tie }e bidat ostaveni nadvor od gradot, da is~eznat vo Zemjata vo svoite pazuva ~uva nebroeni “ognenoto ezero {to gori so ogan i sulfur; toa e vtorata grdi tajni {to }e se obelodenat...... 54 smrt” (Otkrovenie 22,15; 21,8). GENEZATA I PODEMOT NA GREVOT...... 57 Me|utoa, blagosloveni se onie “koi gi dràt Bo`jite Pove}e za Lucifera! ...... 57 zapovedi za da imaat pravo na drvoto na ìvotot i za da moàt da vlezat niz portite vo gradot” (Otkrovenie 22,14). Zo{to Bog ne go uni{til vedna{ Lucifera?...... 60 Tie ne go zasluìle toa pravo. Nikoj od nas ne moè da zaslu- Vojna na neboto...... 62 ì ve~en ìvot! Hristos go otkupil toa pravo za nas na Na{ata planeta - zafatena od poàrot na grevot...... 63 Golgota. Grevot kako kategorija...... 67 “Jas, Isus, go prativ svojot angel za da vi go posvedo~i KADE E BOG KOGA NEVINI STRADAAT?...... 70 (potvrdi) ova” (Otkrovenie 22,16). Toa e dokaz deka Isuso- Vo Getsimanija i na Golgota Isus dava odgovor voto svedo{tvo e svedo{tvo ili poraka {to ni ja upatuva na site ma~ni pra{awa {to zbunuvaat...... 73 li~no Toj, a ne svedo{tvoto {to go davame nie za nego. Za Hristovite stradawa...... 75 “Onoj koj go svedo~i ova, govori: ‘Da, doa|am skoro!’” A Hristos za nas stana gre{en, gre{nik i “grev”; Jovan odgovara: “Amin! Da, dojdi, Gospode Isuse!” proklet, prokletnik i “prokletstvo”...... 78 Hristos e Jagne Bo`je, lav i zmija otrovnica...... 81 798 799 Hristovite stradawa ne prestanale na Golgota...... 82 ZA BO@JATA BLAGODAT...... 173 [to go prisiluva Boga da dozvoli da stradaat nevini lu|e?...... 86 Grevot vo vselenata nitu go zbunil, nitu go porazil Boga! Za nevinite stradalnici ne e tragedija {to stradaat za Boga.... 91 Bog ne bil zate~en so negovata pojava!...... 173 ZA SVETOTO PISMO - BIBLIJATA...... 93 Bibliska upotreba na zborot blagodat...... 175 Hristos i Bo`jata re~...... 98 Golema eksplozija na Bo`jata blagodat...... 176 Apostolite i Bo`jata re~...... 100 Spasonosnata Bo`ja blagodat ni e stavena BIBLIJATA I PREDANIETO...... 102 na raspolagawe vo Isusa Hrista...... 177 Predanieto e drugo i napolno poinakvo evangelie 1. Hristovoto voplotuvawe...... 177 od ona {to go napi{ale apostolite vo Noviot zavet...... 104 2. Hristovata ~ove~ka priroda...... 179 Svetoto pismo i “Svetoto predanie”...... 105 3. Bezgre{en Isus...... 180 Proverka na“svetosta” na “Svetoto predanie”...... 108 4. Edinstvoto na dvete Hristovi prirodi...... 181 Hristos i predanijata...... 110 5. Pove}e za edinstvoto na dvete Hristovi prirodi...... 183 Zo{to tradicijata ili predanieto nad Svetoto pismo?...... 114 6. Getsimanija ...... 187 Predanieto i pravoslavnite mitarstva...... 115 7. Golgota ...... 190 Za hristijanskite praznici i za hristijanskiot politeizam.... 125 8. Teologija na zamena - vrz Isusa na krstot e izvr{ena Za hristijanskoto mona{tvo...... 131 presudata izre~ena nad celoto gre{no ~ove{tvo...... 193 BIBLIJATA ZA NEBESNOTO TROJSTVO...... 134 9. Isus se sudruva so silite na zloto...... 195 HRISTOS E VEÊN BOG...... 136 10. Bo`jata patema/stradawe...... 197 Hristos e Sin Bo`ji, no i Sin ~ove~ki...... 137 11. Hristos vo svojot grob...... 199 Biblijata silno go potvrduva Hristovoto boèstvo...... 138 12. Bo`jata blagodat pokaàna vo Hristos e Jahve/Jehova...... 142 sovr{eniot Hristov ìvot i na Hristoviot krst...... 201 Jehova i jehovistite ...... 143 13. Ne postoi grev za koj Hristos ne umrel Hristijanite ednovremeno se svedoci na Jehova i koj ne moè da bide prosten...... 202 i svedoci na Hrista ...... 147 14. Izobilie na blagodat...... 203 I Hristovoto voskresenie e profanirano...... 148 15. Univerzalna i individualna blagodat...... 204 KAKO E PRIKA@AN HRISTOS VO STO@EROT NA 16. Prv i vtor Adam ...... 205 LITURGIJATA NA TRADICIONALNATA CRKVA?...... 150 17. Bo`jata blagodat e sila koja preobrazuva...... 207 Evharistijata e stoèr vo liturgijata BO@JIOT ZAKON, DESETTE ZAPOVEDI, NE SE UKINATI...210 na tradicionalnata Crkva, no ne i vo Biblijata...... 157 Sinaj ne moè da se preskokne so stap...... 211 Hristos vo nas ne preku lebot i vinoto...... 158 Krstot na Golgota e najgolem dokaz deka Prvite hristijani i ve~erata Gospodova...... 160 Bo`jiot zakon ne moè da se menuva...... 212 Zo{to hristijanite ne si gi mijat nozete eden Bo`jiot zakon ne e nitu ukinat nitu promenet...... 212 na drug - koga toa e Hristova zapoved?...... 161 Zabluda na hristijanite: namesto deset, BIBLIJATA ZA SVETIOT DUH...... 163 nie sega imame samo dve zapovedi...... 214 Svetiot Duh e Bog, treto lice na Boèstvoto...... 165 Hristijanstvoto na hristijanite bez Bo`jiot zakon BO@JIOT ZAKON - DESETTE BO@JI ZAPOVEDI...... 168 e razgradena jurija ...... 215 Deset Bo`ji zapovedi ...... 170 Slovoto i duhot na Bo`jiot zakon...... 216

800 801 Ulogata na Bo`jiot zakon vo na{eto spasenie...... 219 Hristovata `rtva na Golgota i negovoto posreduvawe Oslobodeni sme od prokletstvoto na zakonot, a ne od zakonot..... 222 vo nebesnoto Svetili{te...... 289 Pravdata i milosta se sretnale, Pove}e za Hristovata posredni~ka uloga na nebesniot sud...... 293 se pregrnale i se baknale na Golgota...... 223 Na Bo`jiot sud vselenata mu sudi na Boga - ja proveruva Zakonot i blagodatta...... 223 Bo`jata pravda i ispravnosta na negovata blagodat!...... 296 Pod zakonot ili pod blagodatta?...... 224 Nabliùva krajot na nebesniot istraèn sud...... 297 SPASENIETO E PLOD NA NA[ATA VERA, PREDESTINACIJATA NA BIBLISKIOT KANTAR...... 299 A NE NA NA[ITE DELA ...... 229 Izbrani za spasenie...... 301 Bo`jata blagodat vizavi na{ite dobri dela...... 231 BIBLIJATA ZA ÔVE^KITE POSREDNICI Spasenieto na nikoj na~in ne moè da se zaraboti kako plata..... 235 ME\U BOGA I GRE[NICITE...... 303 Za vrednosta na dobrite dela...... 237 Grevovite da se ispovedaat edinstveno pred Boga - ne Verata ne e izvor na spasenie nitu e spasitel...... 238 vo ispovedalna pred uvoto na smrten sve{tenik...... 303 Bo`jata qubov najsilen pottik za gre{nikot da se vrati Pro{ka na sega{nite, minatite, pa duri i vo pregratkite na svojot nebesen Tatko...... 239 na idnite grevovi - za pari!...... 304 BIBLIJATA ZA VTORATA BO@JA ZAPOVED...... 242 Pove}e za dene{nite sve{tenici kako posrednici Za slikite, ikonite, kipovite i drugite idoli...... 242 me|u Boga i gre{nicite...... 305 Proleani se stotici toni nevina ~ove~ka krv Hristos e brilijanten Spasitel koj poinaku dodeka ikonite ne se vneseni vo Crkvata...... 246 im gi pro{tava grevovite na gre{nicite...... 307 BO@JIOT ZAKON I DVATA ZAVETA...... 249 Univerzalno sve{tenstvo na vernicite vo Noviot zavet...... 315 Stariot zavet i Bo`jiot zakon, Desette zapovedi...... 249 Biblijata za kultot na Isusovata majka Marija, Noviot zavet i Bo`jiot zakon, Desette zapovedi...... 253 Deva Marija ili Sveta Bogorodica...... 315 Stariot zavet ukinat!?...... 257 Marija vizavi paganskite boìci...... 322 Bibliskoto kr{tavawe - zaveten odnos me|u gre{nikot i Hrista. 260 VLASTA [TO ZEMNITE SVE[TENICI Isto~en grev i kr{tavawe na mali deca...... 262 SAMI SI JA PRISVOILE...... 327 Kr{tavaweto na bebiwa ima pagansko poteklo...... 264 Vlasta {to zemnite sve{tenici sami si ja prisvoile...... 327 BIBLIJATA ZA ZEMNOTO SVETILI[TE...... 266 ISTORIJATA NA HRISTIJANSKATA CRKVA E PREMNOGU Vo migot koga Hristos izdivnal na krstot, zemnoto GRDA, MRA^NA I MA^NA, STRA[NA I GNASNA!...... 334 sve{tenstvo, zemnata sve{teni~ka slu`ba i zemniot hram I istorijata na Isto~nata crkva ne e rozova...... 340 zasekoga{ zaminale vo arhivite na starozavetnata istorija.... 271 Za svetite relikvii ili mo{ti NA NEBOTO IMAME NEBESNO SVETILI[TE, i za drugite sueverija na Isto~nata crkva...... 345 NEBESEN HRAM ...... 274 Hristijanskata crkva e vinovna za pojavata na islamot...... 348 Nebesnoto Svetili{te vo Otkrovenieto...... 276 APOSTOLITE NE BILE SVE[TENICI, Sinaj e prisuten i vo nebesnoto Svetili{te...... 278 TUKU PROPOVEDNICI NA EVANGELIETO...... 351 So svoi o~i }e gi gledame plo~ite so Desette Bo`ji BIBLIJATA ZA SABOTATA...... 353 zapovedi na neboto...... 279 Za teisti~kata evolucija na hristijanstvoto...... 354 Hristos - na{ prvosve{tenik vo nebesnoto Svetili{te...... 281 Sabotata - spomenik na sozdavaweto i stoèr BIBLIJATA ZA NEBESNIOT ISTRA@EN SUD...... 284 na evrejskata nacija...... 358

802 803 Sabota e blagosloven den...... 359 Hristos praznuval sabota ne kako Evrein, Sabota e svet den...... 359 tuku kako “Sin ~ove~ki”...... 409 Gospod: Sabota e “moj svet den”, “Gospodov den”...... 360 Namesto “menuha”, fariseite od sabotata Duhovnata dimenzija na sabotniot den...... 361 sozdale nepodnosliv tovar {to Hristos go otstranil...... 411 Sabotata - evrejska!?...... 366 SABOTATA I GOLEMIOT RASKOL OD 1054 g...... 417 Sabota e Bo`ji znak i Bo`ji pe~at...... 369 Raskolot vo tradicionalnata Crkva vo 1054 g. puknal SABOTATA NE E ZAMENETA SO NEDELA...... 372 vo sabota...... 417 Krupna teolo{ka gre{ka na hristijanite PROTESTANTITE ZA NEPROMENLIVOSTA koi praznuvaat nedela ...... 372 NA SABOTNIOT DEN...... 424 Zo{to Isus ne voskresnal vo sabotata?...... 374 KATOLI^KATA CRKVA ZA ZAMENATA Adam i Eva svojot ìvot go po~nale so sabota. NA SABOTATA SO NEDELA...... 428 I novozavetniot ìvot po~nal so sabota!...... 375 ISTORIJATA ZA NEDELATA KAKO PRAZNIK...... 433 Apostolite voop{to ni{to ne slu{nale Istoriskite pati{ta i faktorite koi pomognale od Hrista za nekakva zamena na sabotata so nedela...... 376 nedelata da go uzurpira mestoto na sabotata...... 433 Stoèr na na{eto spasenie e Golgota, a ne voskresenieto...... 376 Evrejskiot antisemitizam vo prvite vekovi vo golema Apostolite se sobrale taa nedela na bogosluènie - i mera pomognal nedelata da ja potisne sabotata...... 434 ete dokaz deka sabotata e zameneta so nedela!?...... 377 Nedelniot zakon na Konstantina i drugite nedelni zakoni.... 437 Nikade vo Biblijata sabotnite prerogativi ne $ se Hristijanstvoto go asimiliralo paganskoto boèstvo pripi{uvaat na nedelata...... 380 na sonceto i go zamenilo so Hrista kako Sonce Hristos transparentno najavil drugi promeni, na pravdata, a paganskiot “den na sonceto” go zamenilo so denot na Hristovoto voskresenie...... 441 no sabotata ne ja gibnal...... 380 CRKOVNATA ISTORIJA ZA PAGANSTVOTO Drugi boèmni silni bibliski dokazi deka KOE GO PRONIKNALO HRISTIJANSTVOTO...... 443 sabotata e zameneta so nedela...... 382 Paganizmot go par~osal i skeletot na bibliskoto Svetiot Duh se izleal vrz apostolite v nedela i zatoa, hristijanstvo, go proteral Hrista od nego namesto sabotata, sega nedela e svet den!?...... 384 i stanal negova srcevina...... 446 Moèbi Svetiot Duh napravil gre{ka {to Crnoto jajce na paganstvoto bilo pojako ja preskoknal prvata, pa vrz apostolite se izleal i go skr{ilo crvenoto jajce na hristijanstvoto...... 447 vo vtorata nedela po Hristovoto voznesenie!?...... 385 PAPSKIOT RIM E KONTINUITET Navodni bibliski “dokazi” deka NA MNOGUBO@E^KIOT (PAGANSKIOT) RIM...... 448 prvite hristijani praznuvale nedela...... 386 Istoriskite okolnosti i pogodnosti koi mu ovozmoìle Sabotata i erusalimskiot sobor...... 389 na papskiot Rim da se vivne do nevideni razmeri...... 448 Vistinata vo vrska so tekstovite Bibliskite proro{tva za papstvoto...... 451 vo Kolo{anite 2,16.17. i Efescite 2,15.16...... 390 Maliot rog treba da bide pogolem od drugite rogovi NOVIOT ZAVET - ZA NEPROMENLIVOSTA - pogolem od drugite carevi (Daniel 7,20)...... 455 NA SABOTATA...... 395 Pontifeks Maksimus - graditel na mostovi me|u neboto HRISTOS I SABOTATA...... 409 i zemjata ...... 458

804 805 Na maliot rog “mu be{e dadeno da vojuva protiv Kako eden sovremen pravoslaven teolog ja tolkuva Biblijata?.. 512 svetite i da gi sovlada”; svetite }e bidat Kako eden islamist ja tolkuva Biblijata?...... 516 predadeni vo negovi race za 1260 godini...... 460 BIBLIJATA ZA SMRTTA ...... 519 “]e pomisluva da gi izmeni vremiwata i zakonite” ...... 464 Besmrtna du{a ili besmrten duh i smrtno telo!?...... 519 Bogohulnik, bezzakonik i antihrist...... 465 Pravoslavieto za pekolot...... 521 Antihrist ne e gr~kiot car Antioh Epifan...... 470 Katoli~kata crkva za ~istili{teto i za pekolot...... 522 Za papskata nepogre{nost...... 471 Protestantite za pekolot...... 525 Za brojot 666 ...... 473 Zar navistina Bog e takov svirep i krvolo~eny ver?...... 526 DENE[NOTO HRISTIJANSTVO E JALOV ISTORISKI Vo {to se sostoi Bo`jata pravda - Bo`jata kazna HIBRID BEZ HRISTA I BEZ BIBLISKA IDNINA...... 476 vo vrska so nepokajanite gre{nici?...... 527 Promenite i dogmite na tradicionalnata hristijanska Crkva.... 478 Zna~eweto na zborovite “zasekoga{, “ve~no” i “doveka” I protestantite koi praznuvaat nedela plivaat vo Biblijata...... 530 vo matnite vodi na paganizmot...... 481 Zborot “pekol” vo Biblijata...... 531 CRKVATA ILI BIBLIJATA?...... 485 Pekolot vo parabolata za bogatiot ~ovek i siromaviot Lazar.. 532 Pravoslavnata crkva za sebe:...... 485 Apsurdite na crkovnata dogma za privremen Bo`ji sud...... 534 Tradicionalnata crkva za “sektite”, za “ereticite”...... 487 Hristovata du{a vo pekolot!?...... 535 Adventisti~kata crkva ne e sekta, tuku hristijanska [to se slu~uva so ~ovekot koga }e umre, kade zaminuva?...... 536 crkva koja silno go osvetluva svetot [to pravat mrtvite vo grobot?...... 537 so bibliskoto Hristovo evangelie...... 488 [to }e se slu~i so gre{nicite?...... 538 Aktivnostite na Adventisti~kata crkva niz brojki...... 491 Du{ata moè da se pogubi...... 539 Za sektite...... 493 Bibliski stihovi {to gi koristat hristijanite Adventistite i protestantskiot lozung “Sola skriptura”, za da ja potvrdat naukata za vrodena besmrtna du{a kompromis ne e moèn...... 494 ili za vroden besmrten duh...... 539 Katoli~kata crkva: Samo Hristijanskata Isus na razbojnikot na krstot: “Denes }e bide{ adventisti~ka crkva ìvee spored Svetoto pismo...... 496 so mene vo rajot”!?...... 556 Pravoslavnata crkva za Biblijata...... 497 Biblijata za besmrtnosta na du{ata...... 558 Katoli~kata crkva za sebe i za Biblijata...... 503 DVE SMRTI I DVE VOSKRESENIJA...... 560 I starozavetnata i tradicionalnata Crkva, Isus gi povikuva mrtvite da stanat od pravot, koi u~estvuvale vo kanoniziraweto na Svetoto pismo, od grobot - ne od rajot, nitu od pekolot...... 560 pa|aat pod negov udar!...... 503 Prva smrt i prvo voskresenie...... 561 Tradicionalnata Crkva i nejzinite istoriski Vtoro voskresenie i vtora - kone~na smrt...... 563 crkovni sobori - nejzinata sobornost...... 505 BIBLIJATA ZA MATNITE VODI NA SPIRITIZMOT...... 565 Zaedno so Biblijata Crkvata Temelot na spiritizmot...... 566 gi spaluvala i nejzinite ~itateli...... 508 Astralni patuvawa na du{ite na pokojnicite!?...... 569 Tradicionalnata Crkva e silna institucija so silni Neboto e vistinsko mesto za lu|e so vistinsko telo...... 575 instrumenti vo racete za da gi pokriva kardinalnite Postari, potradicionalni oblici na spiritizmot...... 576 gre{ki od minatoto i da go drì verni{tvoto vo pokornost.. 510 Zad likot na Marija se krijat spiritisti~ki pojavi...... 581

806 807 Pove}e za prikazanijata na Marija...... 585 Novata epoha (New Age)...... 649 So ~ija pomo{ spiritizmot }e go stavi svetot pod svoj ~ador?.. 587 Aktivnostite {to gi razviva Wu ejx...... 651 Vistinski i la`ni ~uda i kako da se prepoznaat?...... 589 Ideite na Wu ejx ...... 652 Privrzanosta na papite kon Marija...... 590 Su{tinata na u~eweto na Wu ejx...... 653 Visoko tehni~ki spiritizam...... 592 Za meditacijata i meditiraweto...... 655 Politikata vo kanxite na spiritizmot...... 592 Jogata i Wu ejx...... 657 @alnata sostojba na lu|eto opsednati od demoni...... 596 Odnosot na Wu ejx sprema hristijanstvoto...... 660 Satanata i satanistite...... 598 Orientalnite religii i Wu ejx...... 663 Satanata ve razboluva, satanata ve lekuva...... 599 Holisti~koto lekuvawe i Wu ejx...... 665 Za harizmati~nite dvièwa...... 601 Bitka za umot ...... 666 ASTROLOGIJATA I NEJZINITE APSURDI...... 605 Ateizmot ja zagubi bitkata za umot...... 667 Vidovi na gatawe...... 607 Wu ejx vo muzikata ...... 668 Apsurdite vo vrska so kosmi~kata energija so koja Za wuejxovskite astralni (vselenski) patuvawa...... 669 e proniknata celata vselena i sekoe sozdanie...... 608 Za ekofeminizmot...... 671 Reinkarnacija ...... 610 Definirawe na medicinata na dvièweto Wu ejx...... 673 Kako eden panteist ili animist komunicira so vodata?...... 613 Misti~nata bioenergija na terapevtskiot dopir...... 674 Kako eden selanec panteist ili animist komunicira Dve isceluva~ki sili ...... 676 so svoite ìtni posevi? ...... 614 POSLEDNA I NAJGOLEMA IZMAMA NA SPIRITIZMOT... 679 Koj gi izmisli apsurdite vo vrska Mo`no scenario...... 680 so kosmi~kata energija i zo{to?...... 614 Site golemi svetski religii go o~ekuvaat Mesija...... 681 Za animizmot i panteizmot...... 616 Kosmi~ki Hristos...... 683 Okultniot tandem me|u astrologijata, magijata ISTORIJATA NA SVETOT VO BIBLIJATA i drugite okultni nauki...... 617 PRIKA@ANA SO STATUA...... 685 Astrologijata na kantarot na naukata...... 620 YVEROVITE VO BIBLIJATA...... 687 Nevrod i Semiramida...... 627 Yverovite vo knigata na prorok Daniel...... 687 Drevniot kult na Sonceto...... 630 Yverovite vo Otkrovenieto...... 688 Za anti~kite misterii...... 632 Yverot, odnosno papstvoto, zadobiva smrtna rana Sonceto, silen instrument vo racete na sve{tenstvoto da go drì narodot vo zabluda i strav...... 634 koja se isceluva...... 691 Y Za kruèweto okolu oltarot i okolu crkvata...... 635 ver so dva roga kako kaj jagne...... 693 y Anti~kite misterii vizavi misteriite Crven ver so èna bludnica na svojot grb...... 694 na tradicionalnata hristijanska Crkva...... 636 êsna èna i èna bludnica...... 697 Za krstot - za negovite izvori i koreni...... 641 Majkata crkva gi povikuva svoite }erki da se vratat Odnosot na hristijaninot kon astrologijata...... 643 vo nejzinite pregratki...... 706 SPIRITISTI^KIOT SKELET NA NOVATA Rim ne e podgotven za kompromis nitu za SVETSKA RELIGIJA “NOVA EPOHA” New( Age) ...... 647 doktrinalni otstapki...... 710 Svetot gori vo spiritisti~kiot ogan...... 647 Edinstvo nadvor od Biblijata...... 711

808 809 BIBLISKI TANDEM ME\UNAJGOLEMATA SVETOVNA I NAJGOLEMATA DUHOVNA SILA...... 714 Bibliski eschaton (eshaton) - kraj na svetot...... 714 NOV SVETSKI POREDOK! KOJ, KOGA, KAKO I ZO[TO ]E GO VOSPOSTAVI?...... 722 [to }e mu pomogne na bibliskiot tandem da uspee vo svoite potfati?...... 729 Ikona na yverot ...... 733 Nedelen zakon i ìg na yverot ...... 739 Pove}e za ìgot nay verot ...... 741 La`nite hristosi }e pomognat nedelniot zakon da se prifati vo cel svet...... 746 SABOTATA - GLAVEN PREDMET VO ZAVR[NIOT @ESTOK SUDIR VO KOJ ]E UÊSTVUVA CEL SVET - I KRAJOT E BLIZU!...... 750 Nastanite za vreme na pozniot do`d...... 753 BIBLISKI ARMAGEDON...... 758 Duhovnata dimenzija na Armagedon...... 758 Fizi~kata dimenzija na bibliskiot Armagedon...... 762 Sedum posledni zla ...... 770 Koalicijata sogolena, tandemot se raspa|a, spiritisti~kata arhitektura - vo parampar~iwa ...... 772 CIP - Katalogizacija vo publikacija GOSPODOVIOT DEN - Nacionalna i univerzitetska biblioteka “Sv. Kliment Ohridski”, “VELIKIOT DEN NA SEMO]NIOT BOG”...... 775 Skopje Bog pravi razlika me|u gre{nite i pravednite...... 777 236.9 VTOROTO HRISTOVO DOA\AWE...... 780 La`na doktrina za tajno voznesenie...... 780 TASEVSKI, Nikola Hristovoto doa|awe e vidlivo...... 781 Vremeto i znacite / Nikola Tasevski. - 5. preraboteno i Biblijata za mileniumot...... 783 dopolneto izd. - Skopje : Adventisti~ka izdava~ka ku}a “Znaci na 1. Milenium na zemjata pred da dojde Hristos!?...... 783 vremeto”, 2009. - 812 str. ; 21 sm 2. Bibliski milenium ...... 786 Pravednite }e im sudat na gre{nicite...... 791 Fusnoti kon glavite Kone~en kraj na grevot i gre{nicite...... 791 Novata zemja i ve~niot ìvot...... 794 ISBN 978-9989-659-46-1 Dojdi, Gospode Isuse! ...... 797 a) Kraj na svetot - Hristijanstvo COBISS.MK-ID 79394314

810 811