30

49

29

54 36 53 20 45 52 31 4

34 39 46

6

24 41 5

37 13 21 2 10 18 48

15 7 11 27

32

16 42 35 1 43 38 14 47 22 44 33 58 26 51 55 50 9 17 25 57 8

40 23 56 3 28 19 12

tre, although it has changed location many times. many location changed has it although tre,

made by , is located in the Jan Kochanowski Park in front of the Hieronim Konieczka Polish Thea- Polish Konieczka Hieronim the of front in Park Kochanowski Jan the in located is Lepcke, Ferdinand by made

’The Archer Lady’ Lady’ Archer ’The – one of the symbols of was unveiled on the 18th of October 1910. The sculpture The 1910. October of 18th the on unveiled was Bydgoszcz of symbols the of one –

Hieronima Konieczki. Wielokrotnie jednak zmieniała swoją lokalizację. swoją zmieniała jednak Wielokrotnie Konieczki. Hieronima

20 Ferdinanda Lepckego, umiejscowiona jest obecnie w parku im. Jana Kochanowskiego przed Teatrem Polskim im. im. Polskim Teatrem przed Kochanowskiego Jana im. parku w obecnie jest umiejscowiona Lepckego, Ferdinanda and since 1879 it has been the seat for the city authorities. city the for seat the been has it 1879 since and

„Łuczniczka” „Łuczniczka” – jeden z symboli Bydgoszczy, który został odsłonięty 18 października 1910 roku. Rzeźba dłuta dłuta Rzeźba roku. 1910 października 18 odsłonięty został który Bydgoszczy, symboli z jeden – Bydgoszcz City Hall Hall City Bydgoszcz – Old Market main building, built in the middle of 17th century, then rebuilt many times. First, it housed a Jesuit College College Jesuit a housed it First, times. many rebuilt then century, 17th of middle the in built building, main Market Old –

44 funkcję kolegium Jezuitów, a od roku 1879 znajduje się tutaj siedziba władz miejskich. władz siedziba tutaj się znajduje 1879 roku od a Jezuitów, kolegium funkcję

Wyszyński, with the Decree of 4 January 1971, dedicated the church to the Blessed Virgin Mary, the Queen of Peace. of Queen the Mary, Virgin Blessed the to church the dedicated 1971, January 4 of Decree the with Wyszyński,

Ratusz Ratusz – centralny budynek Starego Rynku wybudowany w połowie XVII wieku, a następnie wielokrotnie przebudowywany. Początkowo pełnił pełnił Początkowo przebudowywany. wielokrotnie następnie a wieku, XVII połowie w wybudowany Rynku Starego budynek centralny –

style between 1552-1557, in place of a wooden church which burnt down in 1545. The Primate of Stefan Stefan Poland of Primate The 1545. in down burnt which church wooden a of place in 1552-1557, between style

The Garrison Church Church Garrison The – initially a St. Bernardine Church, then a Roman-Catholic Church, it was erected in late Gothic Gothic late in erected was it Church, Roman-Catholic a then Church, Bernardine St. a initially –

facilities. facilities.

Panny Królowej Pokoju. Królowej Panny by the architects environment – it is in the final of Life in competition. The modern building offers sport, leisure, hotel and catering catering and hotel leisure, sport, offers building modern The competition. Architecture in Life of final the in is it – environment architects the by

Polski ks. kard. Stefan Wyszyński dekretem z dekretem Wyszyński Stefan kard. ks. Polski 4 stycznia 1971 roku nadał mu nowy tytuł – Najświętszej Maryi Maryi Najświętszej – tytuł nowy mu nadał roku 1971 stycznia 4 dnia Bydgoszcz Marina Marina Bydgoszcz – located on Mill Island, completed in 2012. The building, designed by the design office APA Rokiccy, was already recognised recognised already was Rokiccy, APA office design the by designed building, The 2012. in completed Island, Mill on located –

19 ojców bernardynów, którzy osiedlili się w 1480 roku. Od 1860 roku pełnił funkcję kościoła garnizonowego. Prymas Prymas garnizonowego. kościoła funkcję pełnił roku 1860 Od roku. 1480 w się osiedlili którzy bernardynów, ojców

kompleks pełni jednocześnie funkcję sportową, rekreacyjną, noclegową oraz gastronomiczną. oraz noclegową rekreacyjną, sportową, funkcję jednocześnie pełni kompleks

Kościół garnizonowy pw. NMP Królowej Pokoju Pokoju Królowej NMP pw. garnizonowy Kościół – druga najstarsza świątynia w Bydgoszczy, dawniej klasztor klasztor dawniej Bydgoszczy, w świątynia najstarsza druga –

43 chitektoniczną Rokiccy zdobył uznanie w oczach znawców architektury – obiekt jest bowiem finalistą konkursu Życie w Architekturze. Nowoczesny Nowoczesny Architekturze. w Życie konkursu finalistą bowiem jest obiekt – architektury znawców oczach w uznanie zdobył Rokiccy chitektoniczną

Przystań Bydgoszcz Bydgoszcz Przystań – Marina na Wyspie Młyńskiej ukończona została w roku 2012. Budynek zaprojektowany przez Autorską Pracownię Ar- Pracownię Autorską przez zaprojektowany Budynek 2012. roku w została ukończona Młyńskiej Wyspie na Marina –

of this church. this of

and Roman elements. A dome with an octagonal base and slender tower with a spire are characteristic elements elements characteristic are spire a with tower slender and base octagonal an with dome A elements. Roman and

of the Brda River. The centre of gravity was shifted below the rope. Thanks to this, the sculpture maintains a balance. balance. a maintains sculpture the this, to Thanks rope. the below shifted was gravity of centre The River. Brda the of

Saint Peter and Saint Paul Apostles Church Church Apostles Paul Saint and Peter Saint built in years 1872–1878 in neo-gothic style with eclectic eclectic with style neo-gothic in 1872–1878 years in built

entering the European Union. Contradicting the laws of physics the sculpture presents an acrobat balancing on the rope stretched between the banks banks the between stretched rope the on balancing acrobat an presents sculpture the physics of laws the Contradicting Union. European the entering

ośmioboczną podstawą oraz wysoka wieża zwieńczona iglicą. zwieńczona wieża wysoka oraz podstawą ośmioboczną z The sculpture ’Man crossing the River’ River’ the crossing ’Man sculpture The – remarkable sculpture by Jerzy Kędziora, unveiled on the 1st of May 2004 to commemorate Poland Poland commemorate to 2004 May of 1st the on unveiled Kędziora, Jerzy by sculpture remarkable –

18 Charakterystyczną cechą architektoniczną świątyni jest kopuła kopuła jest świątyni architektoniczną cechą Charakterystyczną romanizującymi. i eklektycznymi elementami z kim

brzegami Brdy. Tajemnica tkwi w przeniesieniu środka ciężkości poniżej poziomu liny. poziomu poniżej ciężkości środka przeniesieniu w tkwi Tajemnica Brdy. brzegami

Kościół pw. św. św. Apostołów Piotra i Pawła Pawła i Piotra Apostołów św. św. pw. Kościół wzniesiony został w latach 1872–1878 w stylu neogotyc- stylu w 1872–1878 latach w został wzniesiony

42 Polski do Unii Europejskiej. Zaprzeczające prawom fizyki dzieło sztuki przedstawia postać linoskoczka balansującego na linie rozpiętej pomiędzy pomiędzy rozpiętej linie na balansującego linoskoczka postać przedstawia sztuki dzieło fizyki prawom Zaprzeczające Europejskiej. Unii do Polski

„Przechodzący przez rzekę” rzekę” przez „Przechodzący feelings make it one of the most charming places in Bydgoszcz. in places charming most the of one it make feelings – niezwykła rzeźba autorstwa Jerzego Kędziory odsłonięta 1 maja 2004 roku dla upamiętnienia przystąpienia przystąpienia upamiętnienia dla roku 2004 maja 1 odsłonięta Kędziory Jerzego autorstwa rzeźba niezwykła –

ment in this church. this in ment

and many footbridges with padlocks hung by people in love as a symbol of their never ending ending never their of symbol a as love in people by hung padlocks with footbridges many and

interior is decorated with characteristic neo-gothic style crystal vaults. Wilhelm Sauer’s organs are a unique monu- unique a are organs Sauer’s Wilhelm vaults. crystal style neo-gothic characteristic with decorated is interior

a green oasis in the city centre park with many historic buildings and museums. Park benches benches Park museums. and buildings historic many with park centre city the in oasis green a

which contributed to the victory of the Allies. the of victory the to contributed which

Evangelical community. After the agreement with the Augsburg church it was claimed by the Catholic church. The The church. Catholic the by claimed was it church Augsburg the with agreement the After community. Evangelical

Mill Island Island Mill located in the heart of the city, just a few steps from the Old Market Square. It is is It Square. Market Old the from steps few a just city, the of heart the in located

honour the outstanding inhabitant of Bydgoszcz. The great cryptologist solved one of the biggest secrets of World War II – he broke Enigma ciphers ciphers Enigma broke he – II War World of secrets biggest the of one solved cryptologist great The Bydgoszcz. of inhabitant outstanding the honour

Saint Andrew Bobola Church Church Bobola Andrew Saint

was built at the beginning of the 20th century and until 1945, served the the served 1945, until and century 20th the of beginning the at built was

Marian Rejewski Statue Statue Rejewski Marian – sculpture in the form of a bench, founded in 2005 on the corner of Śniadeckich Street and Gdańska Street to to Street Gdańska and Street Śniadeckich of corner the on 2005 in founded bench, a of form the in sculpture – kających miejsc w Bydgoszczy. Bydgoszczy. w miejsc kających

szczególnie zabytkowe organy konstrukcji Wilhelma Sauera. Wilhelma konstrukcji organy zabytkowe szczególnie

zawieszają kłódki na znak nieprzemijającej miłości, Wyspa Młyńska należy do najbardziej urze- najbardziej do należy Młyńska Wyspa miłości, nieprzemijającej znak na kłódki zawieszają

do przechylenia szali przewagi na korzyść aliantów. aliantów. korzyść na przewagi szali przechylenia do

świątyni wyróżniają charakterystyczne dla stylu neogotyckiego kryształowe sklepienia. O unikatowości świadczą świadczą unikatowości O sklepienia. kryształowe neogotyckiego stylu dla charakterystyczne wyróżniają świątyni

funkcje muzealne. Za sprawą parkowych ławeczek oraz licznych kładek, na których zakochani zakochani których na kładek, licznych oraz ławeczek parkowych sprawą Za muzealne. funkcje 41

Gdańskiej i Śniadeckich. Genialny kryptolog rozwiązał jedną z największych tajemnic II wojny światowej – złamał kod Enigmy, co przyczyniło się się przyczyniło co Enigmy, kod złamał – światowej wojny II tajemnic największych z jedną rozwiązał kryptolog Genialny Śniadeckich. i Gdańskiej

17

gelików. Później, na mocy porozumienia z kościołem augsburskim, świątynia przekazana została katolikom. Wnętrze Wnętrze katolikom. została przekazana świątynia augsburskim, kościołem z porozumienia mocy na Później, gelików.

58 loną enklawę, park z rozrzuconymi na jego terenie zabytkowymi obiektami, które pełnią obecnie obecnie pełnią które obiektami, zabytkowymi terenie jego na rozrzuconymi z park enklawę, loną Pomnik Mariana Rejewskiego Rejewskiego Mariana Pomnik

– rzeźba w formie ławki upamiętniająca wybitnego bydgoszczanina, umiejscowiona w 2005 roku na rogu ulic ulic rogu na roku 2005 w umiejscowiona bydgoszczanina, wybitnego upamiętniająca ławki formie w rzeźba –

Kościół pw. św. Andrzeja Boboli Boboli Andrzeja św. pw. Kościół

został zbudowany na początku XX wieku i do roku 1945 służył gminie ewan- gminie służył 1945 roku do i wieku XX początku na zbudowany został

Wyspa Młyńska Młyńska Wyspa położona jest w samym sercu miasta, nieopodal Starego Rynku. Stanowi zie- Stanowi Rynku. Starego nieopodal miasta, sercu samym w jest położona

hand and a sceptre in the other. the in sceptre a and hand

3 p.m., 6 p.m. 6 p.m.,

Oath’ – Polish patriotic poem) by Maria Konopnicka. Maria by poem) patriotic Polish – Oath’ rights by Casimir the Great. The monumental sculpture presents the king on a horse with the civic rights document from 19 April, 1346 in one one in 1346 April, 19 from document rights civic the with horse a on king the presents sculpture monumental The Great. the Casimir by rights

of Bydgoszcz, based on the Kaszubian music, can be heard from the church tower every day at 9 a.m., 12 p.m., p.m., 12 a.m., 9 at day every tower church the from heard be can music, Kaszubian the on based Bydgoszcz, of

dgoszcz possesses numerous unique old prints, king documents and a manuscript of ’Rota’ (’The (’The ’Rota’ of manuscript a and documents king prints, old unique numerous possesses dgoszcz Casimir the Great Monument Monument Great the Casimir by Mariusz Białecki was unveiled in the New Market in the 660 anniversary of granting Bydgoszcz with civic civic with Bydgoszcz granting of anniversary 660 the in Market New the in unveiled was Białecki Mariusz by

characteristic gothic tower topped with a baroque dome was built at the end of the 16th century. The bugle call call bugle The century. 16th the of end the at built was dome baroque a with topped tower gothic characteristic

– dr Witold Bełza who made all efforts to collect many Polish books. The oldest library in By- in library oldest The books. Polish many collect to efforts all made who Bełza Witold dr –

praw miejskich z 19 kwietnia 1346 roku, a w drugiej berło. drugiej w a roku, 1346 kwietnia 19 z miejskich praw

Mary comes from the name of the convent which occupied the church buildings for centuries. The building with the the with building The centuries. for buildings church the occupied which convent the of name the from comes Mary

Classical style has been a library since 1908. In 1920 the library had its first Polish manager manager Polish first its had library the 1920 In 1908. since library a been has style Classical

40 praw miejskich z rąk króla Kazimierza Wielkiego. Monumentalna rzeźba przedstawia władcę na koniu, który w jednej dłoni trzyma akt nadania nadania akt trzyma dłoni jednej w który koniu, na władcę przedstawia rzeźba Monumentalna Wielkiego. Kazimierza króla rąk z miejskich praw

The Church of the Poor Clares Clares Poor the of Church The

– the common name of the church of the Assumption of the Blessed Virgin Virgin Blessed the of Assumption the of church the of name common the –

Provincial and Municipal Public Library Library Public Municipal and Provincial

– built in years 1774–1778 in the baroque and and baroque the in 1774–1778 years in built –

Pomnik Kazimierza Wielkiego Wielkiego Kazimierza Pomnik dłuta Mariusza Białeckiego został odsłonięty na Nowym Rynku w 660. rocznicę otrzymania przez Bydgoszcz Bydgoszcz przez otrzymania rocznicę 660. w Rynku Nowym na odsłonięty został Białeckiego Mariusza dłuta

i 18.00 z wieży kościoła rozlega się bydgoski hejnał, skomponowany na motywach kaszubskiego wiwatu. kaszubskiego motywach na skomponowany hejnał, bydgoski się rozlega kościoła wieży z 18.00

towych starodruków, zbiór dokumentów królewskich oraz rękopis „Roty” Marii Konopnickiej. Marii „Roty” rękopis oraz królewskich dokumentów zbiór starodruków, towych

zwieńczoną neobarokowym hełmem wzniesiony został pod koniec XVI wieku. Codziennie o godzinach: 12.00, 15.00 15.00 12.00, godzinach: o Codziennie wieku. XVI koniec pod został wzniesiony hełmem neobarokowym zwieńczoną

boó w sąnc. asasa ygsa iloea kya soc mrc see unika- szereg murach swoich w skrywa biblioteka bydgoska Najstarsza książnicy. w zbiorów

for his work on promoting Polish culture. Polish promoting on work his for

16 zakonu, który przez wieki funkcjonował w przykościelnych obiektach. Budynek z charakterystyczną gotycką wieżą wieżą gotycką charakterystyczną z Budynek obiektach. przykościelnych w funkcjonował wieki przez który zakonu,

torem po raz pierwszy został Polak – dr Witold Bełza, który prężnie działał na rzecz polonizacji polonizacji rzecz na działał prężnie który Bełza, Witold dr – Polak został pierwszy raz po torem

Honorary Citizen of Bydgoszcz since 1993, he was a social, cultural and music life promoter in Bydgoszcz and received numerous state honours honours state numerous received and Bydgoszcz in promoter life music and cultural social, a was he 1993, since Bydgoszcz of Citizen Honorary

Kościół Klarysek Klarysek Kościół

– powszechna nazwa kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny pochodzi od nazwy nazwy od pochodzi Panny Maryi Najświętszej Wniebowzięcia pw. kościoła nazwa powszechna –

57 w stylu barokowo-klasycystycznym, funkcję biblioteki pełni od 1908 roku. W 1920 roku dyrek- roku 1920 W roku. 1908 od pełni biblioteki funkcję barokowo-klasycystycznym, stylu w The statue of Szwalbe Andrzej of statue The faces Philharmonic Hall. Szwalbe was the director of the Philharmonic for many years. years. many for Philharmonic the of director the was Szwalbe Hall. Philharmonic Paderewski Jan Ignacy faces

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna Publiczna Biblioteka Miejska i Wojewódzka – obiekt wybudowany w latach 1774–1778 1774–1778 latach w wybudowany obiekt –

zasługi dla kultury polskiej. Od 1993 roku Honorowy Obywatel Bydgoszczy. Obywatel Honorowy roku 1993 Od polskiej. kultury dla zasługi

of the Bydgoszcz Water Tram fleet) offers cruises on the canal. the on cruises offers fleet) Tram Water Bydgoszcz the of

39 działaczem społecznym i kulturalnym, organizatorem życia muzycznego w Bydgoszczy, został uhonorowany odznaczeniami rangi państwowej za za państwowej rangi odznaczeniami uhonorowany został Bydgoszczy, w muzycznego życia organizatorem kulturalnym, i społecznym działaczem

tributaries: the Brda River, the Notec River and the Warta River. The historic MS Bydgoszcz from 1913 (as a part part a (as 1913 from Bydgoszcz MS historic The River. Warta the and River Notec the River, Brda the tributaries:

the Museum of Waterworks one can still admire the city from here. from city the admire still can one Waterworks of Museum the

Pomnik Andrzeja Szwalbego Szwalbego Andrzeja Pomnik – zwrócony w kierunku Filharmonii Pomorskiej, w której Szwalbe przez wiele lat pełnił funkcję dyrektora. Był Był dyrektora. funkcję pełnił lat wiele przez Szwalbe której w Pomorskiej, Filharmonii kierunku w zwrócony –

t of the international waterway E-70 which connects the Vistula River and the Odra River through their their through River Odra the and River Vistula the connects which E-70 waterway international the of t par a is and because of its location on a hill it was an attractive viewpoint. Today, besides being part of of part being besides Today, viewpoint. attractive an was it hill a on location its of because and

Bydgoszcz Canal, Canal, Bydgoszcz built in the years 1773–1774, is the oldest fully working inland water canal in Poland. It It Poland. in canal water inland working fully oldest the is 1773–1774, years the in built

Marschall. At the end of the 20th century it played a highly important role in the water system system water the in role important highly a played it century 20th the of end the At Marschall.

Bydgoszcz goes back to the first half of the 18th century. 18th the of half first the to back goes Bydgoszcz

w skład floty Bydgoskiego Tramwaju Wodnego. Tramwaju Bydgoskiego floty skład w The Water Tower Tower Water The – erected in neo-Gothic style in years 1899–1900, designed by Franz Franz by designed 1899–1900, years in style neo-Gothic in erected –

so-called Prussian national style. Until today the building is occupied by the post office, open 24-hours. The history of the crown post offices in in offices post crown the of history The 24-hours. open office, post the by occupied is building the today Until style. national Prussian so-called

Brdę, Noteć i Wartę. Obecnie po części kanału pływa zabytkowy statek z 1913 roku „MS Bydgoszcz”, który wchodzi wchodzi który Bydgoszcz”, „MS roku 1913 z statek zabytkowy pływa kanału części po Obecnie Wartę. i Noteć Brdę,

się z 45-metrowej wieży rozległą panoramę miasta. panoramę rozległą wieży 45-metrowej z się

Main Post Office Office Post Main

is one of the most spectacular buildings located on the Brda river bank. It was built at the end of the 19th century in the the in century 19th the of end the at built was It bank. river Brda the on located buildings spectacular most the of one is

15 wodnym w kraju. Stanowi część międzynarodowej drogi wodnej E 70 łączącej Wisłę i Odrę poprzez ich dopływy: dopływy: ich poprzez Odrę i Wisłę łączącej 70 E wodnej drogi międzynarodowej część Stanowi kraju. w wodnym

dokowym. Obecnie, poza ekspozycją Muzeum Wodociągów, nadal można podziwiać rozciągającą rozciągającą podziwiać można nadal Wodociągów, Muzeum ekspozycją poza Obecnie, dokowym.

sięga jednak zdecydowanie dalej, bo już I połowy XVIII wieku. XVIII połowy I już bo dalej, zdecydowanie jednak sięga

Kanał Bydgoski, Bydgoski, Kanał zbudowany w latach 1773–1774, jest najstarszym w pełni czynnym śródlądowym kanałem kanałem śródlądowym czynnym pełni w najstarszym jest 1773–1774, latach w zbudowany

a także, za sprawą umiejscowienia na Wzgórzu Dąbrowskiego, była atrakcyjnym punktem wi- punktem atrakcyjnym była Dąbrowskiego, Wzgórzu na umiejscowienia sprawą za także, a

38

stylu narodowym. W budynku tym do dnia dzisiejszego funkcjonuje całodobowa Poczta Główna. Historia placówek poczty królewskiej w Bydgoszczy Bydgoszczy w królewskiej poczty placówek Historia Główna. Poczta całodobowa funkcjonuje dzisiejszego dnia do tym budynku W narodowym. stylu

56 Marschalla. Na przełomie XIX i XX wieku stanowiła niezwykle istotną część sieci wodociągowej, wodociągowej, sieci część istotną niezwykle stanowiła wieku XX i XIX przełomie Na Marschalla.

Poczta Główna Główna Poczta

to jeden z najbardziej okazałych gmachów zlokalizowanych nad Brdą. Gmach wzniesiono pod koniec XIX wieku w tzw. pruskim pruskim tzw. w wieku XIX koniec pod wzniesiono Gmach Brdą. nad zlokalizowanych gmachów okazałych najbardziej z jeden to

century ’Madonna with a Rose’, founded by Bydgoszcz foreman – Jan Kościelecki. Jan – foreman Bydgoszcz by founded Rose’, a with ’Madonna painting century Wieża Ciśnień Ciśnień Wieża – neogotycka budowla wzniesiona w latach 1899–1900 wg koncepcji Franza Franza koncepcji wg 1899–1900 latach w wzniesiona budowla neogotycka –

style is the oldest church in Bydgoszcz. The main altar Sanctuary of Our Lady of Beautiful Love houses the 15th 15th the houses Love Beautiful of Lady Our of Sanctuary altar main The Bydgoszcz. in church oldest the is style

part is surrounded by the Casimir the Great Park and St. Peter and St. Paul Church. Paul St. and Peter St. and Park Great the Casimir the by surrounded is part

The Cathedral of Bydgoszcz Bydgoszcz of Cathedral The – the Church of St. Martin and Nicholas, built in years 1460–1502 in late gothic gothic late in 1460–1502 years in built Nicholas, and Martin St. of Church the –

made a film here for children ‚Magic tree’. ‚Magic children for here film a made

year in September. The eastern part of the square is built up with houses out of which the eclectic building from 1909 stands out. The western western The out. stands 1909 from building eclectic the which of out houses with up built is square the of part eastern The September. in year

runków maryjnych był starosta bydgoski – Jan Kościelecki. Jan – bydgoski starosta był maryjnych runków atmosphere of this place was recognised by the film director Andrzej Maleszka who in 2006 2006 in who Maleszka Andrzej director film the by recognised was place this of atmosphere

Freedom Square Square Freedom

– place which is the heart of life coming from one of the longest streets in Bydgoszcz. Gdańska Street Festival is held here every every here held is Festival Street Gdańska Bydgoszcz. in streets longest the of one from coming life of heart the is which place –

Miłości znajduje się pochodzący z XV wieku obraz Matki Bożej z Różą. Fundatorem jednego z najpiękniejszych wize- najpiękniejszych z jednego Fundatorem Różą. z Bożej Matki obraz wieku XV z pochodzący się znajduje Miłości to have an industrial function, have been an inspiration for artists for many years. The unique unique The years. many for artists for inspiration an been have function, industrial an have to

roku. Część zachodnia ograniczona jest natomiast par natomiast jest ograniczona zachodnia Część roku. kiem Kazimierza Wielkiego oraz kościołem pw. św. św. Apostołów Piotra i Pawła. i Piotra Apostołów św. św. pw. kościołem oraz Wielkiego Kazimierza kiem

14 tyckim, jest najstarszą zachowaną świątynią w Bydgoszczy. Na ołtarzu głównym Sanktuarium Matki Boskiej Pięknej Pięknej Boskiej Matki Sanktuarium głównym ołtarzu Na Bydgoszczy. w świątynią zachowaną najstarszą jest tyckim,

to damaging the foundations the small river was regulated. The red-brick buildings which used used which buildings red-brick The regulated. was river small the foundations the damaging to

37

1909 1909 z budynkiem eklektycznym się wyróżniającym z kamienic, pierzeja wyznacza Wolności placu część Wschodnią Gdańskiej. ulicy Święto tutaj

Katedra bydgoska bydgoska Katedra – kościół pw. św. św. Marcina i Mikołaja, wzniesiony w latach 1460–1502 w stylu późnogo- stylu w 1460–1502 latach w wzniesiony Mikołaja, i Marcina św. św. pw. kościół –

to the Mill Island stood on the bank of Młynówka River – a small river flowing to Brda. Due Due Brda. to flowing river small a – River Młynówka of bank the on stood Island Mill the to

Plac Wolności Wolności Plac – plac, wokół którego koncentruje się życie jednej z najdłuższych ulic w Bydgoszczy. We wrześniu każdego roku organizowane jest jest organizowane roku każdego wrześniu We Bydgoszczy. w ulic najdłuższych z jednej życie się koncentruje którego wokół plac, –

Bydgoszcz Venice Venice Bydgoszcz – a row of buildings from 19th and the beginning of the 20th century close close century 20th the of beginning the and 19th from buildings of row a –

- Józef Świecicki Józef -

kował akcję filmu dla dzieci pt. „Magiczne drzewo”. „Magiczne pt. dzieci dla filmu akcję kował

century. The neo-Baroque Church of Sacred Heart is located in its close proximity. close its in located is Heart Sacred of Church neo-Baroque The century.

This corner-building, eclectic and rich in architectural detail, is the work of the most prominent Bydgoszcz builder builder Bydgoszcz prominent most the of work the is detail, architectural in rich and eclectic corner-building, This

klimat okolicy docenił m.in. reżyser Andrzej Maleszka, który w 2006 roku nad Młynówką ulo- Młynówką nad roku 2006 w który Maleszka, Andrzej reżyser m.in. docenił okolicy klimat

Piastowski Square Square Piastowski is one of the biggest town squares in Bydgoszcz. It is surrounded by historic houses from the turn of the 19th and 20th 20th and 19th the of turn the from houses historic by surrounded is It Bydgoszcz. in squares town biggest the of one is

sidered to be the most beautiful in the city. It is easily recognised due to its tower with a dome-shaped helmet. helmet. dome-shaped a with tower its to due recognised easily is It city. the in beautiful most the be to sidered pełniących niegdyś funkcje przemysłowe, od wielu lat stanowi inspirację dla artystów. Urokliwy Urokliwy artystów. dla inspirację stanowi lat wielu od przemysłowe, funkcje niegdyś pełniących

36

ezusa. J ana P Serca Najświętszego wezwaniem pod kościół neobarokowy jest usytuowany sąsiedztwie The tenement house in Plac Wolności 1 1 Wolności Plac in house tenement The

– The tenement house, located in the north of the square, is con- is square, the of north the in located house, tenement The – fundamentów, koryto rzeczki zostało uregulowane. Szereg, w większości ceglanych, budynków, budynków, ceglanych, większości w Szereg, uregulowane. zostało rzeczki koryto fundamentów,

Plac Piastowski Piastowski Plac

to jeden z największych placów miejskich w Bydgoszczy. Otoczony jest zabudową kamienic z przełomu XIX i XX wieku. W wieku. XX i XIX przełomu z kamienic zabudową jest Otoczony Bydgoszczy. w miejskich placów największych z jeden to bliskim bliskim

55 więcickiego. Ś Józefa – budowniczych bydgoskich z najwybitniejszego dzieło to architektonicznym detalu bogatym o skiej przylegała dawniej bezpośrednio do odnogi Brdy – Młynówki. W związku z podmywaniem podmywaniem z związku W Młynówki. – Brdy odnogi do bezpośrednio dawniej przylegała skiej

Wenecja Bydgoska Bydgoska Wenecja 13 bardzo często za najpiękniejszą w mieście. Wyróżnia ją wieża z baniastym hełmem. Narożny eklektyczny budynek budynek eklektyczny Narożny hełmem. baniastym z wieża ją Wyróżnia mieście. w najpiękniejszą za często bardzo – pierzeja kamienic z XIX i początku XX wieku nieopodal Wyspy, Młyń- Wyspy, nieopodal wieku XX początku i XIX z kamienic pierzeja –

local music bands is the most important. most the is bands music local Kamienica przy Placu Wolności 1 1 Wolności Placu przy Kamienica – Zwieńczeniem placu Wolności od strony północnej jest kamienica uznawana uznawana kamienica jest północnej strony od Wolności placu Zwieńczeniem –

a 540cm circumference. The central part of the Park is the concert stage where many cultural events are held. Muszla Fest Festival, promoting promoting Festival, Fest Muszla held. are events cultural many where stage concert the is Park the of part central The circumference. 540cm a been organised here since 2002. since here organised been

Wincenty Witos Park Park Witos Wincenty established in 1953. The park contains three nature monuments, including the biggest chestnut tree in Bydgoszcz with with Bydgoszcz in tree chestnut biggest the including monuments, nature three contains park The 1953. in established

European Basketball Championships were held here. here. held were Championships Basketball European years. Now, it is the main and the most beautiful street in the city. Gdańska Street Fest has has Fest Street Gdańska city. the in street beautiful most the and main the is it Now, years.

Wśród nich najważniejszą jest festiwal Muszla Fest, promujący miejscowe zespoły muzyczne. zespoły miejscowe promujący Fest, Muszla festiwal jest najważniejszą nich Wśród sport, exhibitions and concerts purposes. The 2009 Women’s European Volleyball Championships and 2009 Men’s Men’s 2009 and Championships Volleyball European Women’s 2009 The purposes. concerts and exhibitions sport, est Park for Culture and Leisure. The street’s architecture has varied throughout the last 150 150 last the throughout varied has architecture street’s The Leisure. and Culture for Park est

35 kasztanowiec w mieście, liczący w obwodzie 540 cm. Centralny punkt parku stanowi muszla koncertowa – miejsce licznych imprez kulturalnych. kulturalnych. imprez licznych miejsce – koncertowa muszla stanowi parku punkt Centralny cm. 540 obwodzie w liczący mieście, w kasztanowiec Gdańska Street Street Gdańska Situated on the picturesque Brda River bank, the arena can hold up to 8 thousand spectators and can be used for for used be can and spectators thousand 8 to up hold can arena the bank, River Brda picturesque the on Situated connects the Old Town with the northern city border - ’Myślęcinek’ For- ’Myślęcinek’ - border city northern the with Town Old the connects

Park Ludowy im. Wincentego Witosa Witosa Wincentego im. Ludowy Park został założony w roku 1953. Na jego terenie znajdują się trzy pomniki przyrody, w tym najokazalszy najokazalszy tym w przyrody, pomniki trzy się znajdują terenie jego Na 1953. roku w założony został Sports & Entertainment Hall ’Łuczniczka’ ’Łuczniczka’ Hall Entertainment & Sports

is one of the biggest and the most modern facilities in Poland. Poland. in facilities modern most the and biggest the of one is organizowane jest każdego roku Święto Ulicy Gdańskiej. Ulicy Święto roku każdego jest organizowane

oraz Mistrzostwa Europy w Koszykówce Mężczyzn 2009. Mężczyzn Koszykówce w Europy Mistrzostwa oraz przestrzeni ponad 150 lat. Obecnie główna, reprezentacyjna ulica miejska. Od 2002 roku roku 2002 Od miejska. ulica reprezentacyjna główna, Obecnie lat. 150 ponad przestrzeni

The park also houses another interesting sculpture – ’The Archer Lady’, the city symbol. city the Lady’, Archer ’The – sculpture interesting another houses also park The 54

wystawowe, a także koncertowe. To właśnie tutaj odbywały się Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Kobiet 2009 2009 Kobiet Siatkowej Piłce w Europy Mistrzostwa się odbywały tutaj właśnie To koncertowe. także a wystawowe, kiem Kultury i Wypoczynku „Myślęcinek”. Krajobraz architektoniczny ulicy kształtował się na na się kształtował ulicy architektoniczny Krajobraz „Myślęcinek”. Wypoczynku i Kultury kiem

Mapa centrum Mapa

Music District, hence the presence of 15 statues of famous composers from Fryderyk Chopin through Jan Sebastian Bach to Ludwig van Beethoven. Beethoven. van Ludwig to Bach Sebastian Jan through Chopin Fryderyk from composers famous of statues 15 of presence the hence District, Music Ulica Gdańska Gdańska Ulica 12 widownią widownią na 8 tysięcy miejsc, położony malowniczo nad Brdą, pełni funkcje sportowe, sportowe, funkcje pełni Brdą, nad malowniczo położony miejsc, tysięcy 8 na z Obiekt Polsce. w pleksów – ulica łącząca Stare Miasto z północną granicą Bydgoszczy – Leśnym Par- Leśnym – Bydgoszczy granicą północną z Miasto Stare łącząca ulica –

Jan Kochanowski Park Park Kochanowski Jan

laid out in 1901 according to the design of Konrad Neumann – Municipal Gardens manager. It is located in the so-called so-called the in located is It manager. Gardens Municipal – Neumann Konrad of design the to according 1901 in out laid

Hala Sportowo-Widowiskowa „Łuczniczka” „Łuczniczka” Sportowo-Widowiskowa Hala to jeden z największych i najnowocześniejszych tego typu kom- typu tego najnowocześniejszych i największych z jeden to

niczka” – symbol miasta. symbol – niczka” architects e.g.: Józef Święcicki, and Karl Bergner. Karl and Weidner Fritz Święcicki, Józef e.g.: architects

kompozytorów: od Fryderyka Chopina, przez Jana Sebastiana Bacha, po Ludwika van Beethovena. W parku znajduje się również rzeźba „Łucz- rzeźba również się znajduje parku W Beethovena. van Ludwika po Bacha, Sebastiana Jana przez Chopina, Fryderyka od kompozytorów: Mościcki, as well as the famous composer Arthur Rubinstein. Arthur composer famous the as well as Mościcki, decorated with eclectic, neo-baroque and neo-gothic elements were designed by renowned renowned by designed were elements neo-gothic and neo-baroque eclectic, with decorated

City centre map centre City

34 w centrum tzw. dzielnicy muzycznej, na co wskazuje chociażby mała architektura, a dokładniej 15 rzeźb i popiersi przedstawiających słynnych słynnych przedstawiających popiersi i rzeźb 15 dokładniej a architektura, mała chociażby wskazuje co na muzycznej, dzielnicy tzw. centrum w the hotel guests there were marshal Józef Piłsudski, generals Edward Rydz-Śmigły and Józef Haller, president Ignacy Ignacy president Haller, Józef and Rydz-Śmigły Edward generals Piłsudski, Józef marshal were there guests hotel the thanks to homogenous complex of buildings built in years 1896–1904. Secession style houses houses style Secession 1896–1904. years in built buildings of complex homogenous to thanks

Park Jana Kochanowskiego Kochanowskiego Jana Park wytyczony został w 1901 roku wg projektu dyrektora Ogrodów Miejskich – Konrada Neumanna. Umiejscowiony Umiejscowiony Neumanna. Konrada – Miejskich Ogrodów dyrektora projektu wg roku 1901 w został wytyczony August Cieszkowski Street Street Cieszkowski August with eagle’s wings over the facade, was designed by prominent architect from Bydgoszcz - Józef Święcicki. Among Among Święcicki. Józef - Bydgoszcz from architect prominent by designed was facade, the over wings eagle’s with is considered one of the most beautiful streets in Bydgoszcz, Bydgoszcz, in streets beautiful most the of one considered is

’Under the Eagle’ Hotel Hotel Eagle’ the ’Under

– an icon of turn of the century Bydgoszcz architecture. The richly decorated building, building, decorated richly The architecture. Bydgoszcz century the of turn of icon an – m.in. Józef Święcicki, Fritz Weidner i Weidner Fritz Święcicki, Józef m.in. Karl Bergner. Karl

on the Brda River right bank. bank. right River Brda the on prezydent Ignacy Mościcki, a także kompozytor Artur Rubinstein. Artur kompozytor także a Mościcki, Ignacy prezydent nymi. Twórcami „perły bydgoskiej architektury” są najwybitniejsi projektanci i budowniczowie, budowniczowie, i projektanci najwybitniejsi są architektury” bydgoskiej „perły Twórcami nymi.

Lloyd’s Palace Palace Lloyd’s

is a historic building, the former site of inland water transport companies. It is situated in the eastern part of the Fish Market Market Fish the of part eastern the in situated is It companies. transport water inland of site former the building, historic a is Święcickiego. Uroki miejsca docenili m.in. marszałek Józef Piłsudski, generałowie Edward Rydz-Śmigły i Józef Haller, Haller, Józef i Rydz-Śmigły Edward generałowie Piłsudski, Józef marszałek m.in. docenili miejsca Uroki Święcickiego. tyczne elewacje, zdobione detalami neobarokowymi, neogotyckimi i przede wszystkim secesyj- wszystkim przede i neogotyckimi neobarokowymi, detalami zdobione elewacje, tyczne

11 53 33 którą swoje skrzydła rozpościera orzeł, została zaprojektowana przez wybitnego bydgoskiego budowniczego Józefa Józefa budowniczego bydgoskiego wybitnego przez zaprojektowana została orzeł, rozpościera skrzydła swoje którą sprawą zwartej pierzei powstałej na przełomie lat 1896–1904. Kamienice wyróżniają eklek- wyróżniają Kamienice 1896–1904. lat przełomie na powstałej pierzei zwartej sprawą Brdy. brzegiem prawym nad Rynku

Hotel „Pod Orłem” Orłem” „Pod Hotel Ulica Augusta Cieszkowskiego Cieszkowskiego Augusta Ulica Lloyda Pałacyk – ikona bydgoskiej architektury przełomu XIX i XX wieku. Bogato zdobiona kamienica, nad nad kamienica, zdobiona Bogato wieku. XX i XIX przełomu architektury bydgoskiej ikona – uznawana jest za jeden z najpiękniejszych traktów miasta za za miasta traktów najpiękniejszych z jeden za jest uznawana Rybiego pierzei wschodniej przy stoi Pałacyk żeglugowych. przedsiębiorstw siedziba dawna Bydgoszczy, w budynek zabytkowy –

of the art of cinematography – Camerimage. – cinematography of art the of

and musicals as well as concerts and shows popular music stars. The Opera Nova is also a venue for the organisation of the world’s biggest festival festival biggest world’s the of organisation the for venue a also is Nova Opera The stars. music popular shows and concerts as well as musicals and

The Opera Nova Nova Opera The

Bydgoskie Centrum Informacji operettas ballets, operas, covers repertoire abundant Its Poland. in theatres music versatile most and modern most the of one is ance’ and Camera Obscura exhibits as part of a of part as exhibits Obscura Camera and ance’ country wide project. project. wide country

skiej– Camerimage. skiej– operator sztuce poświęcony filmowy festiwal świecie na największy również

Bydgoszcz Information Centre Perform- with ’Nights were there Besides, Picasso. Pablo and Warhol Andy of exhibitions art were there events lery 32 we, baletowe, operetki i musicale. Ofertę uzupełniają koncerty i widowiska z udziałem gwiazd muzyki popularnej. W bydgoskiej operze odbywa się się odbywa operze bydgoskiej W popularnej. muzyki gwiazd udziałem z widowiska i koncerty uzupełniają Ofertę musicale. i operetki baletowe, we,

Municipal Gallery bwa bwa Gallery Municipal – the biggest modern art gallery in Bydgoszcz exists since 1949. Among the biggest gal- biggest the Among 1949. since exists Bydgoszcz in gallery art modern biggest the –

Opera Nova Nova Opera

Ul. Batorego 2 opero- dzieła obejmuje repertuar Bogaty Polsce. w muzycznych teatrów wszechstronnych najbardziej i nowocześniejszych z jeden to Obscura.

Paweł Łysak. The Premier Festival has been organised by the Polish Theatre since 2002. since Theatre Polish the by organised been has Festival Premier The Łysak. Paweł

ias. dyy i ttj .n Nc z efrac, a Performance, z Noce m.in. tutaj się Odbyły Picassa. pokazy w ramach ogólnopolskiego festiwalu Camera Camera festiwalu ogólnopolskiego ramach w pokazy także

which is proven by its numerous prizes, including „Paszport Polityki” for the theatre manager manager theatre the for Polityki” „Paszport including prizes, numerous its by proven is which

Batorego 2 Street inhabitants. Bydgoszcz other

10 ważniejszych wydarzeń, które miały miejsce w galerii, wymienić można wystawy prac Andy’ego Warhola i Pabla Pabla i Warhola Andy’ego prac wystawy można wymienić galerii, w miejsce miały które wydarzeń, ważniejszych

rector and cultural events organiser. The stage is described by many critics as the best in Poland, Poland, in best the as critics many by described is stage The organiser. events cultural and rector comprehensive nature monument. It is an oasis of green in the very city centre, popular with students from the nearby university campus and and campus university nearby the from students with popular centre, city very the in green of oasis an is It monument. nature comprehensive

Galeria Miejska bwa bwa Miejska Galeria

85-104 Bydgoszcz naj- Wśród 1949. roku od istnieje Bydgoszczy, w współczesnej sztuki galeria największa – Polish Theatre Theatre Polish in Bydgoszcz is named after Hieronim Konieczka (1920–1944) – actor, di- actor, – (1920–1944) Konieczka Hieronim after named is Bydgoszcz in Casimir the Great University Botanical Garden Garden Botanical University Great the Casimir was established in 1930. At the end of the 20th century it gained arboretum status, i.e.: i.e.: status, arboretum gained it century 20th the of end the At 1930. in established was

Festiwal Prapremier. Festiwal

z pobliskiego kampusu oraz pozostali bydgoszczanie. pozostali oraz kampusu pobliskiego

only 8 years later by Franciszek Górski. Franciszek by later years 8 only

dyrektora Pawła Łysaka. Od 2002 roku w murach teatru odbywa się ogólnopolski teatralny teatralny ogólnopolski się odbywa teatru murach w roku 2002 Od Łysaka. Pawła dyrektora 31 czyli kompleksowego pomnika przyrody. Jest skrawkiem zadbanej zieleni w samym centrum miasta, z którego uroku chętnie korzystają studenci studenci korzystają chętnie uroku którego z miasta, centrum samym w zieleni zadbanej skrawkiem Jest przyrody. pomnika kompleksowego czyli

Tel./phone +48 52 340 45 50 rebuilt was 1940 in II War World during damaged jet, The anniversary. 100th its celebrated Eagle’ the Under macy scenę za najlepszą w kraju – świadczą o tym liczne nagrody, w tym „Paszport Polityki” dla dla Polityki” „Paszport tym w nagrody, liczne tym o świadczą – kraju w najlepszą za scenę

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Wielkiego Kazimierza Uniwersytetu Botaniczny Ogród został założony w 1930 roku. Pod koniec XX wieku otrzymał status arboretum, arboretum, status otrzymał wieku XX koniec Pod roku. 1930 w założony został

It was founded by the noble pharmacists family – Kupffender. The fountain was unveiled in 1909 when the ’Phar- the when 1909 in unveiled was fountain The Kupffender. – family pharmacists noble the by founded was It

52 ra, animatora licznych przedsięwzięć kulturalnych. Wielu cenionych krytyków uznaje bydgoską bydgoską uznaje krytyków cenionych Wielu kulturalnych. przedsięwzięć licznych animatora ra,

’Children playing with a goose’ fountain fountain goose’ a with playing ’Children

[email protected] Kowalczewski. Karol by made Market Old the on well stone small a is

Teatr Polski Polski Teatr w Bydgoszczy nosi imię Hieronima Konieczki (1920–1944) – aktora, reżyse- aktora, – (1920–1944) Konieczki Hieronima imię nosi Bydgoszczy w

ment Park, Mini ZOO, Botanical Garden, a Horse Riding Centre and many others. many and Centre Riding Horse a Garden, Botanical ZOO, Mini Park, ment

w skiemu. Gór Franciszkowi dzięki później lat osiem zaledwie odbudowany został roku 1940

Bydgoszcz’, it is located just 5 km from the city centre. ’Myślęcinek’ Forest Park for Culture and Leisure offers many attractions such as an Amuse- an as such attractions many offers Leisure and Culture for Park Forest ’Myślęcinek’ centre. city the from km 5 just located is it Bydgoszcz’,

była rocznica 100-lecia istnienia „Apteki pod Złotym Orłem”. Zniszczony wodotrysk podczas II Wojny Światowej Światowej Wojny II podczas wodotrysk Zniszczony Orłem”. Złotym pod „Apteki istnienia 100-lecia rocznica była

Visitors admire 19th century houses and streets surrounding the Market. the surrounding streets and houses century 19th admire Visitors ’Myślęcinek’ ’Myślęcinek’ Forest Park for Culture and Leisure – one of the largest leisure complexes in Poland, covers an area of 830 ha. Called ‚green lungs of of lungs ‚green Called ha. 830 of area an covers Poland, in complexes leisure largest the of one – Leisure and Culture for Park Forest

9

www.visitbydgoszcz.pl roku 1909 w rzeźby odsłonięcia do Okazją Kupffenderów. - aptekarzy rodzinę przez została Ufundowana skiego.

it occupied an island, Brda River and the small Młynówka River are only 100 metres away. away. metres 100 only are River Młynówka small the and River Brda island, an occupied it

Fauny Polskiej, Ogród Botaniczny, Ośrodek Rekreacji Konnej oraz wiele innych atrakcji. innych wiele oraz Konnej Rekreacji Ośrodek Botaniczny, Ogród Polskiej, Fauny

Fontanna „Dzieci bawiące się z gęsią” gęsią” z się bawiące „Dzieci Fontanna to kamienna studzienka przy Starym Rynku dłuta Karola Kowalczew- Karola dłuta Rynku Starym przy studzienka kamienna to

The Old Market Market Old The

has been the central point of the city from its beginnings. Up to 18th century century 18th to Up beginnings. its from city the of point central the been has

30 wane są zaledwie 5 km od centrum miasta. Na terenie Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku „Myślęcinek” znajduje się m.in. Park Rozrywki, Ogród Ogród Rozrywki, Park m.in. się znajduje „Myślęcinek” Wypoczynku i Kultury Parku Leśnego terenie Na miasta. centrum od km 5 zaledwie są wane

uliczki. Myślęcinek Myślęcinek – jeden z największych w Polsce kompleksów rekreacyjnych, zajmujący powierzchnię 830 ha. „Zielone płuca” Bydgoszczy zlokalizo- Bydgoszczy płuca” „Zielone ha. 830 powierzchnię zajmujący rekreacyjnych, kompleksów Polsce w największych z jeden –

Behind the building there is a small flea market. flea small a is there building the Behind

nówka. Obecnie przechodniów zachwycają XIX-wieczne kamieniczki oraz przylegające do rynku rynku do przylegające oraz kamieniczki XIX-wieczne zachwycają przechodniów Obecnie nówka.

and Knauer GmbH of . The main entrance with two towers and the city coat of arms is highly interesting. interesting. highly is arms of coat city the and towers two with entrance main The Berlin. of GmbH Knauer and

51 przypomina odległa zaledwie o 100 metrów od płyty rynku rzeka Brda i jej odnoga – Mły- – odnoga jej i Brda rzeka rynku płyty od metrów 100 o zaledwie odległa przypomina

is presented in front of the building. the of front in presented is

Covered Market Market Covered

was built in 1904, in neogothic-modernist style, designed by the architecture company Boswau Boswau company architecture the by designed style, neogothic-modernist in 1904, in built was

Stary Rynek Rynek Stary stanowi centralny punkt miasta. Do końca XVIII wieku zajmował wyspę, o czym czym o wyspę, zajmował wieku XVIII końca Do miasta. punkt centralny stanowi

Museum houses exhibits of uniforms, military honours, weapons and military . A collection of about fifty items of heavy military equipment equipment military heavy of items fifty about of collection A paintings. military and weapons honours, military uniforms, of exhibits houses Museum

kupców handlujących starociami. handlujących kupców

Military Land Forces Museum Museum Forces Land Military

inherited traditions of the pre-war military museum opened in 1928 in the Cadet School in Bydgoszcz. The The Bydgoszcz. in School Cadet the in 1928 in opened museum military pre-war the of traditions inherited

życzkami i herbem miasta. Za budynkiem znajduje się niewielki targ, na którym często spotkać można drobnych drobnych można spotkać często którym na targ, niewielki się znajduje budynkiem Za miasta. herbem i życzkami

cultural events till late at night. at late till events cultural

Przed budynkiem znajduje się ekspozycja plenerowa z około 50 egzemplarzami ciężkiego sprzętu wojskowego. sprzętu ciężkiego egzemplarzami 50 około z plenerowa ekspozycja się znajduje budynkiem Przed

8 i GmbH w stylu neogotycko-modernistycznym. Szczególnie interesujące jest główne wejście z dwiema wie- dwiema z wejście główne jest interesujące Szczególnie neogotycko-modernistycznym. stylu w GmbH Knauer

King Casimir the Great in 1346. Old picturesque streets surrounding the Old Market are full of of full are Market Old the surrounding streets picturesque Old 1346. in Great the Casimir King 29

Podoficerów w Bydgoszczy. W gmachu prezentowane są m.in. mundury, odznaczenia, broń strzelecka i biała oraz obrazy o tematyce batalistycznej. batalistycznej. tematyce o obrazy oraz biała i strzelecka broń odznaczenia, mundury, m.in. są prezentowane gmachu W Bydgoszczy. w Podoficerów

Hala Targowa Targowa Hala wzniesiona została w 1904 roku według projektu berlińskich architektów z pracowni Boswau Boswau pracowni z architektów berlińskich projektu według roku 1904 w została wzniesiona

The Old Town Town Old The

is the oldest part of Bydgoszcz, its spatial arrangement being planned by by planned being arrangement spatial its Bydgoszcz, of part oldest the is

Muzeum Wojsk Lądowych Lądowych Wojsk Muzeum dziedziczy tradycje przedwojennego muzeum wojskowego działającego od 1928 roku w Szkole Podchorążych dla dla Podchorążych Szkole w roku 1928 od działającego wojskowego muzeum przedwojennego tradycje dziedziczy

Rynek uliczek do późnych godzin nocnych toczy się życie kulturalne miasta. kulturalne życie się toczy nocnych godzin późnych do uliczek Rynek

habitants can admire it restored. it admire can habitants

50 już przez króla Kazimierza Wielkiego w roku 1346. Wśród malowniczych, okalających Stary Stary okalających malowniczych, Wśród 1346. roku w Wielkiego Kazimierza króla przez już

nels explaining how water systems have worked throughout the years. The new museum facility is located in the Water Tower on Dąbrowski Hill. Dąbrowski on Tower Water the in located is facility museum new The years. the throughout worked have systems water how explaining nels

1904. Then Europe’s biggest, the bronze sculpture was melted for war purposes. Today tourists and Bydgoszcz in- Bydgoszcz and tourists Today purposes. war for melted was sculpture bronze the biggest, Europe’s Then 1904.

Stare Miasto Miasto Stare to najstarsza część Bydgoszczy, której układ przestrzenny zaplanowany został został zaplanowany przestrzenny układ której Bydgoszczy, część najstarsza to Museum of Waterworks Waterworks of Museum

located in Las Gdański is the first place of this type in Poland. Here you can find exhibits like pipes, wells, and chan- and wells, pipes, like exhibits find can you Here Poland. in type this of place first the is Gdański Las in located

’Deluge’ Fountain Fountain ’Deluge’ – the original fountain by Ferdinand Lepcke, an artist from Berlin, was unveiled on July 23, 23, July on unveiled was Berlin, from artist an Lepcke, Ferdinand by fountain original the –

w Wieży Ciśnień na Wzgórzu Dąbrowskiego. Wzgórzu na Ciśnień Wieży

estaurowanej fontanny. estaurowanej odr widok cieszy miasta mieszkańców i turystów oczy Dzisiaj wojenne. cele

dium, is an additional attraction. additional an is dium,

28

ne: rury, studnie czy kanały, przybliżające zwiedzającym funkcjonowanie wodociągów na przestrzeni wieków. Nowsza część muzeum znajduje się się znajduje muzeum część Nowsza wieków. przestrzeni na wodociągów funkcjonowanie zwiedzającym przybliżające kanały, czy studnie rury, ne:

7 ty 23 lipca 1904 roku. W roku. 1904 lipca 23 ty 1943 roku największa wówczas w Europie rzeźba z brązu została przetopiona na na przetopiona została brązu z rzeźba Europie w wówczas największa roku 1943 styczniu

Junior European Athletics Championships. Bydgoszcz Sport Gallery, situated within the Sta- the within situated Gallery, Sport Bydgoszcz Championships. Athletics European Junior

Muzeum Wodociągów Wodociągów Muzeum

zlokalizowane w pobliżu Lasu Gdańskiego jest pierwszym tego typu ośrodkiem w Polsce. Prezentuje eksponaty tematycz- eksponaty Prezentuje Polsce. w ośrodkiem typu tego pierwszym jest Gdańskiego Lasu pobliżu w zlokalizowane

Fontanna „Potop” „Potop” Fontanna – pierwotny wodotrysk, autorstwa berlińskiego artysty Ferdinanda Lepckego, został odsłonię- został Lepckego, Ferdinanda artysty berlińskiego autorstwa wodotrysk, pierwotny –

there, for instance: Poland football team matches, European Athletics Championships U’23, U’23, Championships Athletics European matches, team football Poland instance: for there,

Zawisza Stadium Stadium Zawisza is a modern, IAAF-approved sports complex. Many sport events were held held were events sport Many complex. sports IAAF-approved modern, a is

General of the Second Republic of Poland in London. in Poland of Republic Second the of General

tract music lovers from Poland and abroad. and Poland from lovers music tract

w kkiej Atletyce. Dodatkową atrakcją jest działająca przy stadionie Galeria Sportu Bydgoskiego. Sportu Galeria stadionie przy działająca jest atrakcją Dodatkową Atletyce. kkiej Le in 1998 thanks to the collection of unique archival materials donated to the University by Mrs Wanda Poznańska, the widow of the last Consul Consul last the of widow the Poznańska, Wanda Mrs by University the to donated materials archival unique of collection the to thanks 1998 in

Musica Antiqua Europae Orientalis and Arthur Rubinstein in Memoriam, concerts and musicological congresses at- congresses musicological and concerts Memoriam, in Rubinstein Arthur and Orientalis Europae Antiqua Musica

zentacji Polski, Lekkoatletyczne Mistrzostwa Europy U’23 oraz Mistrzostwa Świata Juniorów Juniorów Świata Mistrzostwa oraz U’23 Europy Mistrzostwa Lekkoatletyczne Polski, zentacji

The Museum of Polish Diplomacy and Emigration Emigration and Diplomacy Polish of Museum The is a scientific research unit of Casimir the Great University. The Museum was established established was Museum The University. Great the Casimir of unit research scientific a is

seat concert hall with superb, world-famous acoustics and a 150-seat chamber music hall. Many festivals, including including festivals, Many hall. music chamber 150-seat a and acoustics world-famous superb, with hall concert seat

49 Federacji Lekkoatletyki (IAAF). Gościł wiele imprez sportowych, m.in. mecze piłkarskiej repre- piłkarskiej mecze m.in. sportowych, imprez wiele Gościł (IAAF). Lekkoatletyki Federacji

27

zbiorom, materiałom oraz archiwaliom przekazanych uczelni przez Wandę z Dmowskich Poznańską, wdowę po ostatnim konsulu II RP w Londynie. w RP II konsulu ostatnim po wdowę Poznańską, Dmowskich z Wandę przez uczelni przekazanych archiwaliom oraz materiałom zbiorom, Ignacy Jan Paderewski Philharmonic Pomeranian Paderewski Jan Ignacy – the building, designed by Stefan Klajbor, has an 880- an has Klajbor, Stefan by designed building, the –

Stadion Zawiszy Zawiszy Stadion to nowoczesny obiekt sportowy spełniający standardy Międzynarodowej Międzynarodowej standardy spełniający sportowy obiekt nowoczesny to

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Polskiego Uchodźstwa i Dyplomacji Muzeum – jednostka naukowo-badawcza UKW. Muzeum powstało w 1998 roku dzięki unikalnym unikalnym dzięki roku 1998 w powstało Muzeum UKW. naukowo-badawcza jednostka –

czele, koncerty i kongresy muzykologiczne ściągają do Bydgoszczy melomanów z kraju i zagranicy. i kraju z melomanów Bydgoszczy do ściągają muzykologiczne kongresy i koncerty czele,

najlepszych w Europie. Liczne festiwale z Musica Antiqua Europae Orientalis oraz Artur Rubinstein in Memoriam na na Memoriam in Rubinstein Artur oraz Orientalis Europae Antiqua Musica z festiwale Liczne Europie. w najlepszych

tional ones, are held here. held are ones, tional

Fabrik Bromberg in the Bydgoszcz industrial and technological park. technological and industrial Bydgoszcz the in Bromberg Fabrik

6 dwie sale: na 880 i 150 miejsc, przy czym główna sala koncertowa pod względem akustycznym zaliczana jest do do jest zaliczana akustycznym względem pod koncertowa sala główna czym przy miejsc, 150 i 880 na sale: dwie

chowski and Wielkopolska province governor Adolf Bniński. Speedway races, including interna- including races, Speedway Bniński. Adolf governor province Wielkopolska and chowski

Archaeological Collections and Leon Wyczółkowski House. Other Museum buildings are: Granaries on the Brda river bank and Exploseum - DAG DAG - Exploseum and bank river Brda the on Granaries are: buildings Museum Other House. Wyczółkowski Leon and Collections Archaeological Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego Paderewskiego Jana Ignacego im. Pomorska Filharmonia – budynek projektu Stefana Klajbora posiadający posiadający Klajbora Stefana projektu budynek –

The stadium opening on 3 August 1924 was attended by the city president Stanisław Wojcie- Stanisław president city the by attended was 1924 August 3 on opening stadium The

Leon Wyczółkowski District Museum Museum District Wyczółkowski Leon

is based in several buildings located on the Mill Island: Modern Art Gallery, European Money Centre, Centre, Money European Gallery, Art Modern Island: Mill the on located buildings several in based is

The Polonia Stadium Stadium Polonia The was designed by the famous Bydgoszcz architect . Raczkowski. Bogdan architect Bydgoszcz famous the by designed was

wojennej DAG Fabrik Bromberg. Fabrik DAG wojennej

20th century by Joseph Stübben. Since then Bydgoszcz has been called „small Berlin”. „small called been has Bydgoszcz then Since Stübben. Joseph by century 20th

nim mecze żużlowe, w tym te o randze międzynarodowej. randze o te tym w żużlowe, mecze nim

zeum posiada swoje oddziały w spichrzach nad Brdą oraz na terenie Parku Przemysłowo-Technologicznego – Exploseum – Centrum techniki techniki Centrum – Exploseum – Przemysłowo-Technologicznego Parku terenie na oraz Brdą nad spichrzach w oddziały swoje posiada zeum Sielanka District District Sielanka – the garden city of Bydgoszcz is a very green residential area, designed at the beginning of the the of beginning the at designed area, residential green very a is Bydgoszcz of city garden the –

Stanisława Wojciechowskiego i wojewody wielkopolskiego Adolfa Bnińskiego. Rozgrywane są na na są Rozgrywane Bnińskiego. Adolfa wielkopolskiego wojewody i Wojciechowskiego Stanisława

26

Młyńskiej: Galeria Sztuki Nowoczesnej, Europejskie Centrum Pieniądza, Muzeum Archeologiczne oraz Dom Leona Wyczółkowskiego. Ponadto mu- Ponadto Wyczółkowskiego. Leona Dom oraz Archeologiczne Muzeum Pieniądza, Centrum Europejskie Nowoczesnej, Sztuki Galeria Młyńskiej:

goszcz nazywana jest „małym Berlinem”. „małym jest nazywana goszcz

48

kowskiego. Otwarcia stadionu dokonano 3 sierpnia 1924 w obecności ówczesnego prezydenta prezydenta ówczesnego obecności w 1924 sierpnia 3 dokonano stadionu Otwarcia kowskiego.

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego Wyczółkowskiego Leona im. Okręgowe Muzeum

to kompleks obiektów muzealnych, w którego skład wchodzą znajdujące się na Wyspie Wyspie na się znajdujące wchodzą skład którego w muzealnych, obiektów kompleks to 5

willową. Dzielnica zaprojektowana została na początku XX wieku przez Josepha Stübbena. Od tego też czasu Byd- czasu też tego Od Stübbena. Josepha przez wieku XX początku na została zaprojektowana Dzielnica willową. Stadion Polonii Polonii Stadion został zaprojektowany przez znanego bydgoskiego architekta Bogdana Racz- Bogdana architekta bydgoskiego znanego przez zaprojektowany został

Dzielnica Sielanka Sielanka Dzielnica to kompleks miasta-ogrodu charakteryzujący się obfitością zieleni oraz ciekawą architekturą architekturą ciekawą oraz zieleni obfitością się charakteryzujący miasta-ogrodu kompleks to

how soap is made. is soap how

of water transport prosperity. Today they are museums. are they Today prosperity. transport water of

figures: Tomasz Łaziebnik Plugawy or Zabłocki (Polish proverb character). The Museum shows pre-war detergent commercials and informs about about informs and commercials detergent pre-war shows Museum The character). proverb (Polish Zabłocki or Plugawy Łaziebnik Tomasz figures:

architecture - fifteen of eminent composers. eminent of sculptures fifteen - architecture

Bydgoszcz’s role as an important place on the inland waterway map, as well as the great years years great the as well as map, waterway inland the on place important an as role Bydgoszcz’s

Museum of Soap and History of Dirt Dirt of History and Soap of Museum – first in Europe. You can learn more about hygiene and washing history since antiquity, some historic historic some antiquity, since history washing and hygiene about more learn can You Europe. in first –

Music School together with Jan Kochanowski Park. The special atmosphere of the district is also constituted of small small of constituted also is district the of atmosphere special The Park. Kochanowski Jan with together School Music

significant symbol of the city. Located on the river bank, on Grodzka Street, they remind about about remind they Street, Grodzka on bank, river the on Located city. the of symbol significant

m.in. przedwojenne reklamy środków czystości, a także ze sposobami otrzymywania mydła. otrzymywania sposobami ze także a czystości, środków reklamy przedwojenne m.in.

hectares is a place to Pomeranian Philharmonic, The Feliks Nowowiejski Academy of Music and Arthur Rubinstein Rubinstein Arthur and Music of Academy Nowowiejski Feliks The Philharmonic, Pomeranian to place a is hectares The Granaries Granaries The

– three half-timbered granaries from the 18th century constitute the most most the constitute century 18th the from granaries half-timbered three –

25

współczesność, uwzględniając sylwetki Tomasza Łaziebnika Plugawego czy przysłowiowego Zabłockiego. Można zapoznać się z wystawą obejmującą obejmującą wystawą z się zapoznać Można Zabłockiego. przysłowiowego czy Plugawego Łaziebnika Tomasza sylwetki uwzględniając współczesność, The Music District District Music The is one of the most interesting urban planning solutions of the city. In an area of less than 12 12 than less of area an In city. the of solutions planning urban interesting most the of one is

muzealne.

Muzeum Mydła i Historii Brudu Brudu Historii i Mydła Muzeum – pierwsze tego typu muzeum w Europie! Przybliża ono historię brudu i higieny od czasów starożytnych po po starożytnych czasów od higieny i brudu historię ono Przybliża Europie! w muzeum typu tego pierwsze –

dzielnicy podkreśla mała architektura – 15 rzeźb i popiersi przedstawiających znanych kompozytorów. znanych przedstawiających popiersi i rzeźb 15 – architektura mała podkreśla dzielnicy

nego ośrodka żeglugi śródlądowej i latach świetności handlu spławnego. Obecnie pełnią funkcje funkcje pełnią Obecnie spławnego. handlu świetności latach i śródlądowej żeglugi ośrodka nego

Muzycznych im. Artura Rubinsteina wraz z przylegającym parkiem im. Jana Kochanowskiego. Niezwykły klimat klimat Niezwykły Kochanowskiego. Jana im. parkiem przylegającym z wraz Rubinsteina Artura im. Muzycznych

bezpośrednio nad Brdą przy ulicy Grodzkiej, przypominają o istotnej roli Bydgoszczy jako waż- jako Bydgoszczy roli istotnej o przypominają Grodzkiej, ulicy przy Brdą nad bezpośrednio

modern photography. It also houses an artists’ gallery. artists’ an houses also It photography. modern 4

znajduje się Filharmonia Pomorska, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego oraz Państwowy Zespół Szkół Szkół Zespół Państwowy oraz Nowowiejskiego Feliksa im. Muzyczna Akademia Pomorska, Filharmonia się znajduje

47 dzą za najważniejszy z symboli miasta. Dawniejsze magazyny płodów ziemi, umiejscowione umiejscowione ziemi, płodów magazyny Dawniejsze miasta. symboli z najważniejszy za dzą

The Museum of Photography Photography of Museum The was opened in the University of Economy in Bydgoszcz in 2004.The museum exhibits are concerned with old and and old with concerned are exhibits museum 2004.The in Bydgoszcz in Economy of University the in opened was

Dzielnica muzyczna muzyczna Dzielnica

to jedno z najciekawszych założeń urbanistycznych miasta. Na terenie niespełna 12 ha ha 12 niespełna terenie Na miasta. urbanistycznych założeń najciekawszych z jedno to Spichrze Spichrze – trzy zbożowe spichrze z XVIII wieku o tradycyjnej konstrukcji szachulcowej, ucho- szachulcowej, konstrukcji tradycyjnej o wieku XVIII z spichrze zbożowe trzy –

24 dawną i obecną oraz Galeria Fotograficzna, w której artyści wystawiają swoje prace. swoje wystawiają artyści której w Fotograficzna, Galeria oraz obecną i dawną

Muzeum Fotografii Fotografii Muzeum funkcjonuje od 2004 roku przy Wyższej Szkole Gospodarki. W jego zbiorach znajdują się eksponaty związane z fotografią fotografią z związane eksponaty się znajdują zbiorach jego W Gospodarki. Szkole Wyższej przy roku 2004 od funkcjonuje Thanks to old engineering construction vessels can overcome the difference in levels of 3,5 metres. metres. 3,5 of levels in difference the overcome can vessels construction engineering old to Thanks

of Pomerania and Kujawy (Radio PiK). (Radio Kujawy and Pomerania of

same time. The most significant part of the cruise, which allows you to see the city from the river, is the lockage. lockage. the is river, the from city the see to you allows which cruise, the of part significant most The time. same gional headquarters was based here. After 1945 the building was donated to the Polish Radio Radio Polish the to donated was building the 1945 After here. based was headquarters gional

Bydgoszcz Water Tram Tram Water Bydgoszcz

and castle moats, four gates – Kujawska, Poznańska, Gdańska and Grodzka and five towers. Only three small remains of the walls can be seen today. seen be can walls the of remains small three Only towers. five and Grodzka and Gdańska Poznańska, Kujawska, – gates four moats, castle and is an element of the city public transport system and a major tourist attraction at the the at attraction tourist major a and system transport public city the of element an is Until 1937 the villa belonged to Dietz’s inheritors. During Hitler’s occupation the NSDAP re- NSDAP the occupation Hitler’s During inheritors. Dietz’s to belonged villa the 1937 Until

Town Walls Walls Town

– Bydgoszcz defensive walls were first mentioned in the Boniface IX Pope’s documents from 1404. The fortification consisted of: town town of: consisted fortification The 1404. from documents Pope’s IX Boniface the in mentioned first were walls defensive Bydgoszcz – zabytkowego obiektu inżynieryjnego jednostki pływające mogą pokonać różnicę poziomów wody wynoszącą 3,5 metra. 3,5 wynoszącą wody poziomów różnicę pokonać mogą pływające jednostki inżynieryjnego obiektu zabytkowego whose owner – Heinrich Dietz was a town council member and Prussian parliament member. member. parliament Prussian and member council town a was Dietz Heinrich – owner whose

3 i Grodzka oraz pięć baszt. Do czasów obecnych zachowały się jedynie tr jedynie się zachowały obecnych czasów Do baszt. pięć oraz Grodzka zy niewielkie fragmenty murów. fragmenty niewielkie zy styczną. Najważniejszym punktem rejsu, umożliwiającego podziwianie miasta od strony rzeki, jest śluzowanie. Za sprawą sprawą Za śluzowanie. jest rzeki, strony od miasta podziwianie umożliwiającego rejsu, punktem Najważniejszym styczną.

The Polish Radio of Pomerania and Kujawy Kujawy and Pomerania of Radio Polish The occupies a historic villa built in 1897–1898, 1897–1898, in built villa historic a occupies

Bydgoski Tramwaj Wodny Wodny Tramwaj Bydgoski 23

W skład fortyfikacji chroniących miasto przed najeźdźcami wchodziły: fosy miejska i zamkowa, cztery bramy – Kujawska, Poznańska, Gdańska Gdańska Poznańska, Kujawska, – bramy cztery zamkowa, i miejska fosy wchodziły: najeźdźcami przed miasto chroniących fortyfikacji skład W stanowi część miejskiego systemu komunikacji zbiorowej, a zarazem główną atrakcję tury- atrakcję główną zarazem a zbiorowej, komunikacji systemu miejskiego część stanowi NSDAP. Po 1945 roku przekazano go Rozgłośni Polskiego Radia Pomorza i Kujaw. i Pomorza Radia Polskiego Rozgłośni go przekazano roku 1945 Po NSDAP.

Mury miejskie miejskie Mury – pierwsze wzmianki o bydgoskich murach obronnych można znaleźć w bulli erekcyjnej papieża Bonifacego IX z 1404 roku. roku. 1404 z IX Bonifacego papieża erekcyjnej bulli w znaleźć można obronnych murach bydgoskich o wzmianki pierwsze –

kach jego spadkobierców. W czasie okupacji hitlerowskiej mieściło się tu kierownictwo powiatowe powiatowe kierownictwo tu się mieściło hitlerowskiej okupacji czasie W spadkobierców. jego kach

Bydgoszcz with a capacity of about 12 thousand. 12 about of capacity a with Bydgoszcz 46 był członkiem rady miejskiej i posłem na sejm pruski. Budynek do 1937 roku pozostawał w rę- w pozostawał roku 1937 do Budynek pruski. sejm na posłem i miejskiej rady członkiem był

Twardowski appears in house No.15 window every day at 1.13 p.m. and 9.13 p.m. 9.13 and p.m. 1.13 at day every window No.15 house in appears Twardowski in church largest the is and Pantheon Roman the on modelled is building neoclassical The II. Paul John pope the by Siedziba Radia PiK PiK Radia Siedziba – willa wzniesiona w latach 1897–1898. Właściciel willi – Heinrich Dietz Dietz Heinrich – willi Właściciel 1897–1898. latach w wzniesiona willa –

in the Old Market Square during his visit in Bydgoszcz in 1560. In this building, there was an inn ’Gospoda Pod Zgorzelcem’. Nowadays Master Master Nowadays Zgorzelcem’. Pod ’Gospoda inn an was there building, this In 1560. in Bydgoszcz in visit his during Square Market Old the in status Basilica Minor to elevated was church the century 20th the of end the At Poland. to Pomerania the of return

Master Twardowski Twardowski Master Minor Basilica Paul de Vincent St. – According to the legend by Józef Ignacy Kraszewski, the famous wizard Twardowski had been living in the house No.15 No.15 house the in living been had Twardowski wizard famous the Kraszewski, Ignacy Józef by legend the to According – the for gift a as 1978) in completed (interior 1925–1968 between built

to the Vistula River. Vistula the to

panteonie i stanowi obecnie największą świątynię w mieście, mogącą pomieścić około 12 tysięcy osób. tysięcy 12 około pomieścić mogącą mieście, w świątynię największą obecnie stanowi i panteonie i 21.13 w oknie kamienicy nr 15. nr kamienicy oknie w 21.13 i Primeval Forest. The route goes through Bydgoszcz, where it meets Bydgoszcz Canal and goes goes and Canal Bydgoszcz meets it where Bydgoszcz, through goes route The Forest. Primeval

22 do godności bazyliki mniejszej przez papieża Jana Pawła II. Neoklasycystyczna budowla wzorowana jest na rzymskim rzymskim na jest wzorowana budowla Neoklasycystyczna II. Pawła Jana papieża przez mniejszej bazyliki godności do mieszczącą się przy Starym Rynku w Bydgoszczy „Gospodę pod Zgorzelcem”. Obecnie Mistrz Twardowski pojawia się codziennie o godzinach 13.13 13.13 godzinach o codziennie się pojawia Twardowski Mistrz Obecnie Zgorzelcem”. pod „Gospodę Bydgoszczy w Rynku Starym przy się mieszczącą

ful kayak routes in Poland, the 238-kilometre-long river flows through picturesque Tuchola Tuchola picturesque through flows river 238-kilometre-long the Poland, in routes kayak ful

Mistrz Twardowski Twardowski Mistrz 2 ne w 1978 roku, jako wotum dziękczynne za powrót Pomorza do macierzy. Pod koniec XX wieku podniesiona została została podniesiona wieku XX koniec Pod macierzy. do Pomorza powrót za dziękczynne wotum jako roku, 1978 w ne – czarnoksiężnik rozsławiony za sprawą opowiadania Józefa Ignacego Kraszewskiego. Miał zamieszkiwać w 1560 roku roku 1560 w zamieszkiwać Miał Kraszewskiego. Ignacego Józefa opowiadania sprawą za rozsławiony czarnoksiężnik – Nova, Granaries, Cathedral or the Main Post Office. Brda River is also one of the most beauti- most the of one also is River Brda Office. Post Main the or Cathedral Granaries, Nova,

Bazylika mniejsza pw. św. Wincentego à Paulo Paulo à Wincentego św. pw. mniejsza Bazylika została wzniesiona w latach 1925–1968, wnętrza wykończo- wnętrza 1925–1968, latach w wzniesiona została biggest tourist attractions are situated – the Mill Island with the Bydgoszcz Venice, the Opera Opera the Venice, Bydgoszcz the with Island Mill the – situated are attractions tourist biggest

Brda River River Brda the Wspólna Gallery, Concert Stage in W. Witos Park and the Palace in Ostromecko. in Palace the and Park Witos W. in Stage Concert Gallery, Wspólna the has influenced the city development from its beginning. River bank is where the the where is bank River beginning. its from development city the influenced has

longitude as Stockholm and Cape Town. A small statue symbolising this can be found on the Mill Island. Mill the on found be can this symbolising statue small A Town. Cape and Stockholm as longitude by Fritz Weidner. You can come here to see all kinds of cultural events, concerts and films. Besides this, the Centre takes care of some other venues: venues: other some of care takes Centre the this, Besides films. and concerts events, cultural of kinds all see to here come can You Weidner. Fritz by przebiega przez Bydgoszcz, gdzie łączy się z Kanałem Bydgoskim i uchodzi do Wisły. do uchodzi i Bydgoskim Kanałem z się łączy gdzie Bydgoszcz, przez przebiega

Municipal Centre of Culture Culture of Centre Municipal meridian 18th longitude of Line

is located on Marcinkowski Street in a secession style building from the beginning of the 20th century designed designed century 20th the of beginning the from building style secession a in Street Marcinkowski on located is of line same the on is Bydgoszcz Thus, Market. Old the through passes east ków kajakowych – 238-kilometrowa rzeka przepływa przez malownicze Bory Tucholskie. Trasa Trasa Tucholskie. Bory malownicze przez przepływa rzeka 238-kilometrowa – kajakowych ków

ralnych. Ponadto MCK opiekuje się Galerią Wspólną, Muszlą Koncertową w parku im. W. Witosa oraz Zespołem Pałacowo-Parkowym w Ostromecku. w Pałacowo-Parkowym Zespołem oraz Witosa W. im. parku w Koncertową Muszlą Wspólną, Galerią się opiekuje MCK Ponadto ralnych. Młyńskiej. Wyspie na się znajduje pomnika, niewielkiego postaci w geograficzną, ciekawostkę upamiętniające Miejsce Opera Nova, Katedra czy Poczta Główna. Brda to również jeden z najpiękniejszych w kraju szla- kraju w najpiękniejszych z jeden również to Brda Główna. Poczta czy Katedra Nova, Opera

21 1 45 wieku był Fritz Weidner. Obecnie jest to miejsce spotkań towarzyskich, koncertów, pokazów filmowych oraz szeroko rozumianych wydarzeń kultu- wydarzeń rozumianych szeroko oraz filmowych pokazów koncertów, towarzyskich, spotkań miejsce to jest Obecnie Weidner. Fritz był wieku Town. Cape czy Sztokholm jak miastami takimi z m.in. jest połączone geograficznej współrzędnej wspólnej jednej sprawą lizowane są najbardziej atrakcyjne dla turystów miejsca – Wyspa Młyńska z Wenecją, spichrze, spichrze, Wenecją, z Młyńska Wyspa – miejsca turystów dla atrakcyjne najbardziej są lizowane

Miejskie Centrum Kultury Kultury Centrum Miejskie południk 18. Rzeka Brda Brda Rzeka umiejscowione jest w gmachu przy ulicy Marcinkowskiego. Autorem projektu secesyjnej kamienicy z początku XX XX początku z kamienicy secesyjnej projektu Autorem Marcinkowskiego. ulicy przy gmachu w jest umiejscowione za Bydgoszczy centrum samym Tym Rynku. Starego płytę przecina wschodniej geograficznej długości wpływa na rozwój miasta od początku jego istnienia. To właśnie nad nią zloka- nią nad właśnie To istnienia. jego początku od miasta rozwój na wpływa