DOCSLIB.ORG

Opus Sectile HISTORIA NOVA 15

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Opus Sectile HISTORIA NOVA 15 Opus sectile HISTORIA NOVA 15 Editor Peter Podolan Bratislava 2019 Opus sectile HISTORIA NOVA 15 recenzenti prof. PhDr. Jozef Baďurík, CSc. PhDr. Peter Zelenák, CSc. editor PhDr. Peter Podolan, PhD. © autori – Michal Augustovič, Eva Benková, Zdenko Gálik, Jakub Palko, Peter Podolan, Adam Šumichrast, Peter Vanek, Jana Výškrabková © úvodná fotografia – Záveje – Peter Podolan © STIMUL – Poradenské a vydavateľské centrum Filozofickej fakulty UK Bratislava 2019 https://fphil.uniba.sk/historia_nova ISBN 978-80-8127-239-4 zodpovedný redaktor PhDr. Peter Podolan, PhD. redakčná rada prof. PhDr. Jozef Baďurík, CSc. doc. Mgr. Martin Vašš, PhD. prof. PhDr. Roman Holec, DrSc. PhDr. Eva Benková, PhD. prof. Martin Homza, Dr. PhDr. Peter Podolan, PhD. prof. PhDr. Ján Lukačka, CSc. PhDr. Peter Zelenák, CSc. adresa redakcie Katedra slovenských dejín Filozofická fakulta Univerzity Komenského Gondova ul. 2 P. O. Box 32 814 99 Bratislava Slovenská republika [email protected] https://fphil.uniba.sk/historia_nova FILOZOFICKÁ FAKULTA UNIVERZITY KOMENSKÉHO V BRATISLAVE Katedra slovenských dejín HISTORIA NOVA 15 HISTORIA NOVA 15 obsah ––––––––––––––––––––––– O dnešnom ľudstve... (Arkadij STRUGACKIJ – Boris STRUGACKIJ) 6 štúdie Zdenko GÁLIK Archeologické nálezy z územia dnešnej obce Koplotovce 7 Adam MESIARKIN Najstaršie konštrukcie spoločných dejín Slovanov. Bavorský geograf, Al-Masúdi, Povesť vremennych let 36 Jakub PALKO Uhorský kráľ Štefan V. v stredovekých rakúskych letopisoch 57 Jana VÝŠKRABKOVÁ Obraz šíitskeho islamu v dielach európskych cestovateľov 16. storočia 84 Eva BENKOVÁ Adatok betléri kastély történetéhez 109 Peter VANEK Vývojové zmeny v gumárenskom priemysle na Slovensku v rokoch 1934 – 1938 118 články Michal AUGUSTOVIČ Bitka pri Mogyoróde 14. marca 1074 – lokálny alebo stredoeurópsky konflikt? 129 edície Peter PODOLAN List Jána Kvačalu Lidovým novinám z 19. februára 1932 140 recenzie Adam ŠUMICHRAST VAN DER LINDEN, Marcel. Western Marxism and the Soviet Union: A Survey of Critical Theories and Debates since 1917. Leiden : Brill, 2017, 380 s. 145 o autoroch 148 HISTORIA NOVA 15 O dnešnom ľudstve... ––––––––––––––––––––––– – Ľudstvo skrachovalo biologicky – pôrodnosť klesá, ńíri sa AIDS, rakovina, slabomyselnosť, neurózy, ľudia sa menia na narkomanov. Lejú do seba stovky ton alkoholu, nikotínu, drog, zaĉali hańińom a kokaínom a dońli k LSD a cracku. Jednoducho degenerujeme. Prirodzené ņivotné prostredie sme zniĉili a umelé nás kántri. Ďalej sme zbankrotovali ideologicky – postupne sme vystriedali vńetky filozofické systémy a vńetky sme zdiskeditovali, vyskúńali sme vńetky myslitelné systémy morálky, ale zostali sme také isté amorálne hovädá, ako boli troglodyti. Nastrańnejńie je, ņe tá sivá ľudská masa v nańe dni zostáva takou istou bagáņou, akou bola vņdy. Ustaviĉne baņí a ņiada si bohov, vodcov a poriadok, ale vņdy keď dostane bohov, vodcov a poriadok, vyjadruje nespokojnosť, lebo v skutoĉnosti niĉ nepotrebuje, ani bohov, ani poriadok, ale potrebuje chaos, anarchiu, chlieb a hry. Teraz je sputnaná nevyhnutnosťou dostávať kaņdý týņdeņ obálku s platom, ale táto nevyhnutnosť sa jej bridí, nuņ kaņdý veĉer pred ņou uniká do alkoholu a drog. Nech ju parom uchytí, tú kopu hnijúcich výkalov, páchne a smrdí deväťtisíc rokov a nehodí sa na niĉ iné, len ńíriť zápach a smrad. Strańné je nieĉo iné – rozklad postihuje aj nás, ľudí s veľkým zaĉiatoĉným písmenom, osobnosti. Vidíme ten rozklad, ale namýńľame si, ņe nás sa to netýka, ale on nás aj tak otravuje beznádejou, ochromuje nańu vôľu, vťahuje nás do seba. A navyńe je tu to prekliatie – demokratická výchova: égalité, fraternité, vńetci ľudia sú bratia, vńetci sme z jedného cesta... Ustaviĉne sa stotoņnujeme so zberbou a nadávame si, ak náhodou zistíme, ņe sme múdrejńí ako ona, ņe máme v ņivote iné nároky, iné ciele. Je naĉase uvedomiť si to a vyvodiť závery – je naĉase zachraņovať sa. Arkadij Strugackij – Boris Strugackij, Chromý osud, 1986 6 HISTORIA NOVA 15 štúdie ––––––––––––––––––––––– Archeologické nálezy z územia dnešnej obce Koplotovce Zdenko Gálik Obec Koplotovce sa nachádza na ľavom brehu rieky Váh v severnej ĉasti okresu Hlohovec asi 5,5 km na sever od Hlohovca.1 Nadmorská výńka obce je 159 metrov nad morom.2 Koplotovský kańtieľ, známy svojimi archeologickými nálezmi, o ktorých eńte bude reĉ, je urĉený rovnobeņkou 48° 28' 32'' severnej zemepisnej ńírky a poludníkom 17° 48' 28'' východnej zemepisnej dĺņky.3 Územie obce Koplotovce zaberá výhodnú polohu na styku najjuņnejńieho cípu Povaņského Inovca s Podunajskou níņinou. Povrch jeho územia tvoria prevaņne druhohorné horniny a rieĉne ńtrkopiesky, v jeho severnej ĉasti rastú teplomilné dúbravy.4 Prvú odbornú správu o prameņoch v Koplotovciach napísal Ludvig Tognio, v tom ĉase peńtiansky profesor chémie. Eduard Jozef Koch neskôr poznamenal, ņe miestni obyvatelia pouņívali túto vodu pri mnohých ochoreniach a dávali ju aj svojmu dobytku, priĉom sa údajne v ich stádach nikdy nevyskytol dobytĉí mor.5 Sírnaté pramene sa vyuņívali v obci aj na máĉanie konopí.6 Mezozoikum (druhohory) strednej a juņnej ĉasti Povaņského Inovca medzi Moravanmi, Ratnovcami, Koplotovcami a Ńalgovcami budujú prevaņne dolomity. Má rozlohu asi 130 km2. Ide o infiltraĉné územie hlbńieho obehu podzemných vôd a akumuláciu termálnych vôd ńirńieho okolia Pieńťan a Koplotoviec.7 Hydrologické prieskumy v oblasti Koplotoviec uskutoĉnil Augustín Rebro. Výdatnosť prameņa bola minimálna (0,01 l/s) a teplota v letných mesiacoch bola 20 °C. Na rozdiel od pieńťanských vôd mala vńak dvojnásobnú hodnotu celkovej mineralizácie (cca 2500 mg), vyńńí obsah 1 LEHOTSKÁ et al. Hlohovec a jeho okolie. Bratislava : Obzor, 1968, s. 223. 2 Nadmorská výška obce/mesta (v metroch) za obce/mestá Slovenskej republiky a hodnota objemového prepočítavacieho čísla, s. 23. [online] Dostupné na internete: <http://jaspi.justice.gov.sk/jaspidd/vzory/008060Pr1.pdf>. Porovnaj LEHOTSKÁ, et al., ref. 1, s. 223, kde sa uvádza165 m n. m. 3 Spracované podľa Mapa.sk. Mapa Slovenska, plánovač ciest, podrobné mapy... – Zoznam. [online] Dostupné na internete: < https://mapa.zoznam.sk/zisti-gps-suradnice-m6>. 4 CHARVÁT, Tomáń. Komplexná geografická analýza obce Koplotovce. Diplomová práca. Bratislava : Univerzita Komenského v Bratislave, Prírodovedecká fakulta, katedra regionálnej geografie, ochrany a plánovania, krajiny, 2009. s. 12. 5 REBRO, Augustín. Vzácne a obdivované vody Slovenska. Pieńťany : Balneologické múzeum Pieńťany, 1996, s. 32. 6 LEHOTSKÁ, et al., ref. 1, s. 223. 7 PORUBSKÝ, Anton. Vodné bohatstvo Slovenska. Bratislava : Veda, 1991, s. 103. Rozńírenie dolomitov je malé, vyskytujú sa najmä východne od Koplotoviec, Jalńového a Ratnoviec. LUKNIŃ, Michal (ed.). Slovensko. Príroda. Bratislava : Obzor, 1972, s. 36. 7 HISTORIA NOVA 15 bikarnonátov (1019 mg/l) a síranov (830 mg/l), priĉom z pomerného zastúpenia iónov a katiónov bola zhoda s pieńťanskými vodami len vo vápniku.8 Augustín Rebro uskutoĉnil v Koplotovciach aj hydrogeologické prieskumné práce. Z hľadiska stratigrafie je v tejto oblasti evidentné zoskupenie geologických útvarov: kvartér, neogén (mladńie treťohory) a mezozoikum. Kvartérne sedimenty sú reprezentované sprańmi, sprańovými hlinami, ńtrkmi, pieskami, ktoré sú zahustené ílovitými ĉasticami a ńońovkami bahnitých rieĉnych sedimentov. Na severovýchod od obce sa zachovali zvyńky treťohorných sedimentov, hlavne neogénu. Koplotovská ņriedlovská oblasť je budovaná prevaņne stredno aņ vrchno triasovými horninami, prevaņne dolomitmi.9 Ĉo sa týka vegetácie, dubovo-hrabové lesy nachádzame na vápencovom a dolomitovom substráte nad obcou Koplotovce. V okolí obce sa vyskytujú aj jaseņ mannový v polohe Madaláń, boriny medzi Koplotovcami a Jalńovým. Pri Koplotovciach nájdeme aj dráĉ obyĉajný, hlaváĉik jarný, králik chocholíkatý, pakost krvavý, hruńku obyĉajnú poľnú, kamienku modropurpurovú, ďatelinu alpínsku, luskáĉ lekársky, maruľku obyĉajnú, asparágus lekársky, mrvicu perovitú, oman meĉolistý, prerastlík pozmenený sivoplodý, cesnak ņltý, vstavaĉ vojenský, ľan rakúsky, ľan tenkolistý a astru zlatovlasú.10 Zo vzácnejńích druhov flóry stoja za zmienku guliĉka podlhovastá na vápencových svahoch, sinokvet mäkký v okrajovej zóne borového lesíka Madaláń, mak pochybný bielokvetý v dolomitovom kameņolome medzi Koplotovcami a Jalńovým, poniklec obyĉajný veľkokvetý na severozápadnom vápencovom svahu ĉi rezeda veľkokalińná na poľnej ceste k Madaláńu v Koplotovciach.11 Z lieĉivých rastlín nájdeme v obci zemeņlĉ okolíkatý v Madaláńi, jablĉník obyĉajný v hlbokej ceste severne od obce, repík lekársky v polohe Madaláń, a srdcovník obyĉajný v okolí Koplotoviec.12 Z fauny Koplotoviec si zasluhuje pozornosť uņovka stromová, ktorá je zákonom chránená.13 Podľa údajov z roku 1980 sa na ńtrkovisku v obci údajne plánovala výstavba rekreaĉno-rehabilitaĉného komplexu, ĉím sa zvýńil ruńivý vplyv ĉloveka na avifaunu, 8 REBRO, Augustín – HORVÁTH, Gejza. Nové výskyty sírovodíkových vôd v pieńťanskej oblasti. In Geologické práce, Správy 58. Bratislava : Geologický ústav Dionýza Ńtúra, 1972. s. 216. Augustín Rebro tak vyvrátil tvrdenia starńích autorov, podľa ktorých boli pramene v Koplotovciach „podobné pieńťanským―. LEHOTSKÁ, et al., ref. 1, s. 223. Pozri turistického sprievodcu Povaņského Inovca, kde sa nesprávne uvádza teplota vody 24 °C ĉi dokonca 30 °C. PETROVIĈ, Daniel – PETROVIĈ, Jozef. Povaţský Inovec. Turistický sprievodca ČSSR. Bratislava : Ńport, 1986, s. 20, 161. 9 REBRO, Augustín. Vzácne minerálne vody v Koplotovciach. Pieńťany : Balneologické múzeum, obec Koplotovce, 2016, s. 54. 10 LEHOTSKÁ, et al., ref. 1, s. 31
Load more

Recommended publications
  • ŚREDNIOWIECZE Polskie I Powszechne
    ŚREDNIOWIECZE Polskie i Powszechne Tom 9 (13) ŚREDNIOWIECZEŚREDNIOWIECZE PolskiePolskie i Powszechne Tom 9 (13) pod redakcją Jerzego Sperki i Bożeny Czwojdrak Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2017 Redaktor serii: Historia Sylwester Fertacz Recenzenci dr hab. Janusz Grabowski (Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie) prof. dr hab. Tomasz Jurek (Polska Akademia Nauk, Oddział w Poznaniu) prof. dr hab. Beata Możejko (Uniwersytet Gdański) dr Łukasz Neubauer (Politechnika Koszalińska) dr hab. Andrzej Pleszczyński, prof. UMCS (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej) dr hab. Sobiesław Szybkowski, prof. UG (Uniwersytet Gdański) dr Marek L. Wójcik (Uniwersytet Wrocławski) dr hab. Paweł Żmudzki (Uniwersytet Warszawski) Rada Naukowa Jerzy Sperka Idzi Panic Bożena Czwojdrak Jakub Morawiec Sobiesław Szybkowski Stanisław Sroka Leontij Wojtowycz Marek L. Wójcik Janusz Grabowski Joanna Sobiesiak Katarzyna Niemczyk Sekretarz Redakcji Iwona Pietrzyk Kodeks Postępowania Etycznego w naszym czasopiśmie oparty jest na standardach Comittee on Pub- lication Ethics (COPE). Szczegółowe informacje dostępne są na stronie: http://historia.us.edu.pl/index. php?pokaz=showart&id=91 Code of Ethic Practices in our journal is based on standards Comittee on Publication Ethics (COPE). For more information look: http://historia.us.edu.pl/index.php?pokaz=showart&id=91 Publikacja jest dostępna w wersji internetowej: Baza Czasopism Humanistycznych i Społecznych www.bazhum.pl Central and Eastern European Online Library www.ceeol.com TreśćTreść Wykaz skrótów instytucji,
    [Show full text]
  • 00 TZ Konstantin Nulte:Layout 1.Qxd
    Tibor Živković DE CONVERSIONE CROATORUM ET SERBORUM A Lost Source INSTITUTE OF HISTORY Monographs Volume 62 TIBOR ŽIVKOVIĆ DE CONVERSIONE CROATORUM ET SERBORUM A Lost Source Editor-in-chief Srđan Rudić, Ph.D. Director of the Institute of History Belgrade 2012 Consulting editors: Academician Jovanka Kalić Prof. Dr. Vlada Stanković This book has been published with the financial support of THE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE OF THE REPUBLIC OF SERBIA (project No III47025) CONTENTS PREFACE 9 ABBREVIATIONS 13 INTRODUCTORY NOTE The Workshop of Constantine Porphyrogenitus 19 THE STORY OF THE CROATS 43 THE STORY OF DALMATIA 91 THE STORY OF THE SERBS 149 THE DISPLACED SECTIONS OF CONSTANTINE’S PRIMARY SOURCE ON THE CROATS AND THE SERBS 181 CONCLUSIONS 197 SOURCES 225 REFERENCES 229 INDEXES 241 Nec plus ultra To the memories of the finest gentleman Božidar Ferjančić (1929 – 1998) PREFACE This book is the result of 20 years of research on the so-called Slavic chapters of Constantine Pophyrogenitus’ De administrando imperio, the last stage of which took place in Athens 2009/2010, where I was completing my postdoctoral research on the supposed main source Constantine Porhyrogenitus had used for the earliest history of the Croats and the Serbs. The research took place at the Centre for Byzantine Research in Athens (IVE) with the financial support of the Ministry of Science and Technology of Serbian Government and the Serbian Orthodox Metropoly of Montenegro. The first preliminary results on the supposed, now lost source of Constantine Porphyrogenitus, were published in an article in Byzantina Symmeikta (2010) and the results I presented at that time allowed me to try to make a more profound analysis of that source and eventually to reveal the most significant number of its fragments preserved in the Croat and Serb chapters of De administrando imperio – its original purpose – as well as the possible background of its composition.
    [Show full text]
  • Ukrainer.Pdf
    НАЦІОНАЛЬНОЇ АКАДЕМІЇ ДЕРЖАВНОГО УПРАВЛІННЯ ПРИ ПРЕЗИДЕНТОВІ УКРАЇНИ ОДЕСЬКИЙ РЕГІОНАЛЬНИЙ ІНСТИТУТ ДЕРЖАВНОГО УПРАВЛІННЯ МІЖНАРОДНИЙ ГУМАНІТАРНИЙ УНІВЕРСИТЕТ В. Г. ТАРАНЕЦЬ УКРАЇНЦІ: ЕТНОС І МОВА Монографія Одеса 2013 ББК Т УДК Рецензенти: Бондар О. І. – доктор філологічних наук, професор. Кожолянко Г. К. – доктор історичних наук, професор. Лесюк М. П. – кандидат філологічних наук, професор. Рекомендовано до друку Вченою радою Одеського регіонального інституту державного управління НАДУ при Президентові України Протокол № 170/4-7 від 11 квітня 2013 р. та Вченою радою Міжнародного гуманітарного університету Протокол № 7 від 4 квітня 2013 р. © В. Г. Таранець, 2013. © ОРІДУ НАДУ при Президентові України, 2013. © Міжнародний гуманітарний ун-т, 2013. © В. Д. Рома (обкладинка), 2013. 2 В. Г. ТАРАНЕЦЬ ТРИЛОГІЯ АРІЇ – РУГИ – УКРИ КНИГА ПЕРША Арії. Слов’яни. Руси: Походження назв Україна і Русь КНИГА ДРУГА Трипільський субстрат: Походження давньоєвропейських мов КНИГА ТРЕТЯ Українці: етнос і мова 3 Світлій пам’яті мого сина Володимира (1973-2011) п р и с в я ч у ю 4 Ми тут жили ще до часів потопу. Наш корінь у земну вростає вісь. І перше, ніж учити нас, Європо, На себе ліпше збоку подивись. Ти нас озвала хутором пихато. Облиш, твій посміх нам не допече, Бо ми тоді вже побілили Хату, Як ти іще не вийшла із печер... Борис Олійник 5 6 В. Г. ТАРАНЕЦЬ ВСТУП Проблема походження українців розглядається в світлі слов’янського етногенезу, що дає можливість звернутися до витоків давнього українського етносу та його мови. В основі нашого розгляду знаходиться концепція конвергенційного розвитку народів, згідно з якою праслов’яни, витворившись із індоєвропейської спільноти, являли собою первісно гетерогенну етномовну сукупність, яка на базі територіальної та язичницької близькості сформувалась у відносно єдиний етнос та надмову (койне), що постала у вигляді слов’янської прамови.
    [Show full text]
  • Баварський Географ" : Спроба Локалiзацiї Cлов’Янських Князiвств У IX Столiттi
    Leontiy Woytowycz "Баварський Географ" : спроба локалiзацiї cлов’янських князiвств у IX столiттi Średniowiecze Polskie i Powszechne 2 (6), 35-66 2010 Leontiy Woytowycz Львів «Баварський Географ»: cпроба локалізації слов’янських князівств у IX столітті В сучасній медієвістиці тривають суперечки стосовно моделі раннь­ ої держави. Більшість схиляється до думки, що таку ранню державу слід пов’язувати з племенем, в якому поєднується етнічна спільність з політич­ ною структурою на чолі з вождем. Такою політичною структурою є племін­ на протодержава—чіфдом, або вождівство, що має централізоване управ­ ління та спадкову ієрархію правителів і знаті, але ще не має формального апарату примусу. Племена об’єднуються у союзи, утворюючи складні вож­ дівства, які в джерелах виступають як княжіння1. Переконливими вигля­ дають міркування О. Мельникової, яка досить аргументовано виділяє пе­ ріоди вождівства, «дружинної держави» та ранньофеодальної держави вже в середині ІХ ст.2 Цікавими в цьому напрямку є дослідження А. Горського3 та М. Крадіна4. Можна погодитися з багатьма висновками В. Пузанова5, 1 Л. Ми хай лина: Слов’яни VIII—Х ст. між Дніпром і Карпатами. Київ 2007, С. 246—247. 2 Е.А. Мельникова: К типологии становлення государства в Северной и Восточ­ ной Европе (Постановка проблемы). Образование Древнерусского государства. Спорные проблемы: Чтения памяти чл. ‑кор. АН СССР В.Т. Пашуто. Москва, 13—15 апреля 1992 г. Тез. Докл. Отв. Ред. А.П. Новосельцев. Москва 1992, С. 40—45; Ї ї ж: К типологии пред­ государственных и раннегосударственных образований в Северной и Северо ‑Восточной Европе (Постановка проблемы). B: Древнейшие государства на территории Восточной Европы. 1992—1993. Москва 1995, С. 20—23. 3 А.А. Горськ ий: Древнерусская дружина.
    [Show full text]
  • Andrzej Nowakowski Górne Pobuże W Wiekach VIII-XI : Zagadnienia Kultury
    Andrzej Nowakowski Górne Pobuże w wiekach VIII-XI : zagadnienia kultury Acta Archaeologica Lodziensia nr 21, 7-156 1972 WSTĘP CEL PRACY Stosunki polsko-ruskie, problem wzajemnych kontaktów obu naro­ dów we wczesnym średniowieczu należą do zagadnień skomplikowanych. I to dwojako. Przyczyna pierwsza leży w zbyt słabym oświetleniu źródłowym. Brak dostatecznej ilości źródeł pisanych powoduje, "że wiele zagadnień do­ tyczących pogranicza Polski i Rusi nie poddaje się kontroli historyka. Na wiele problemów, najistotniejszych niekiedy, rzucona jest zbyt słaba wiązka światła, aby można było wysnuć nie budzące zastrzeżeń wnioski. Szczupłość i małomówność przekazów powoduje konieczność operowania ułamkowym materiałem, interpretowanym zresztą najrozmaiciej, często­ kroć diametralnie odmiennie. Dlatego dotychczasowe ustalenia nie mogą wykroczyć poza ramy przypuszczeń i hipotez. Przyczyna druga wypływa z pozanaukowych, częstokroć chyba nie­ uświadomionych, względów. Jest ona wynikiem sytuacji politycznej, przez wiele wieków nie sprzyjającej dobrosąsiedzkiemu współżyciu obu narodów oraz tradycji historycznej nabrzmiałej wieloma bolesnymi dla obu stron problemami. Atmosfera taka nie sprzyjała rozpatrywaniu spo­ rnych kwestii w sposób możliwie najbardziej wolny od zaangażowania emocjonalnego. Powodowała natomiast przekonanie o całkowitej odręb­ ności kulturowej Polski i Rusi, o permanentnej wrogości obu narodów. Tym chyba należy tłumaczyć próby usadawiania żywiołu ruskiego pod wczesnośredniowiecznym Krakowem1, czy wreszcie rozciągania państwa i D. Zubrzycki, Zaprowadzenie chrześcijaństwa na Rusi aż do opanowania Rusi Czerwonej przez Kazimierza Wielkiego, od r. 989—1340, Lwów 1837. Pisze on o rzekomej „Rusi Zawisłockiej”, o której nie ma wprawdzie niezaprzeczonych do­ wodów, choć „Zawsze się nam marzyło”. Zubrzycki dostrzegł także ślady ru­ skie pomiędzy Wieprzem a Wisłą i tereny te ochrzcił mianem Rusi Nadwiślań­ skiej. Jego postawę najlepiej charakteryzuje cytat: „A któż nas zapewni, że naród ruski i dalej ku Krakowu między Wisłoką a Dunajcem nie rozciągał się”.
    [Show full text]
  • Appendix Ad Historiam Serborum Et Slavorum
    ПЕТАР Б. БОГУНОВИЋ УДК 141.319.8:165.9(407.1) Нови Сад Прегледни рад Република Србија Примљен: 25.04.2019 Одобрен: 20.05.2019 Страна: 159-188 APPENDIX AD HISTORIAM SERBORUM ET SLAVORUM [A Contribution to the History of the Serbs and Slavs] Summary: This article views the attitudes of the early past of Serbs and Slavs pre- sented by the scientists of various profiles. Therefore, it represents a short glance on the past of Eurasia (from the end of the Old Age to the early Middle Ages) through the prism of thin- king of many historians, archeologists, linguists and DNA genealogists. Without questioning the accuracy of each attitude or data presented in their works (as both contemporary and early scientists have errors), this article merely points to the possibility of an alternative view to the past, or draw attention to new facts, which often destroy the foundations of the official historiography (initially when we talk about Serbian and Slavic histories). It is clear that the selection of here mentioned views is not accidental and strictly related to what we can define as a specific correlation with everything that the molecular archaeology presented us or, even better to say, proved during recent years with the molecular history formed on its foundations. Crossing the results of independent works and the conclusions of scientists from previous centuries with the results of genetic research leads us to some other conclusi- ons on many questions from the past of the Serbs and Slavs. The goal of this article is to lift the veil, or at least clarify a little bit, what is (unfortunately) still obscured in the history of Eurasia.
    [Show full text]
  • Pdf Древней Руси // Краткие Сообщения Инсти- 77 Pritsak, O
    ІНСТИТУТ УКРАЇНОЗНАВСТВА ім. ІВАНА КРИП’ЯКЕВИЧА НАН УКРАЇНИ X НАЦІОНАЛЬНА АКАДЕМІЯ НАУК УКРАЇНИ ІНСТИТУТ УКРАЇНОЗНАВСТВА ім. ІВАНА КРИП’ЯКЕВИЧА ІСТОРІЯ І КУЛЬТУРА РЕДАКЦІЙНА КОЛЕГІЯ Володимир АЛЕКСАНДРОВИЧ Леонтій ВОЙТОВИЧ Віра ГУПАЛО Микола ЛИТВИН Олександр СИТНИК Даріуш ДОМБРОВСЬКИЙ Марта ФОНТ ЛЬВІВ 2016 ББК 63.3 (4 Укр) Княжа доба: історія і культура / [відп. ред. Володимир Александро- вич]; Національна академія наук України, Інститут українознавства ім. І. Крип’якевича. – Львів, 2016. – Вип. 10: Святий Володимир Великий 1015–2015. – 328 с. Збірник присвячено одній з найвизначніших постатей раннього періо- ду української історії – князеві Володимирові Святославовичу (962?–1015) й приурочено до 1000-ліття його кончини. Аналізується широкий спектр проблем історії та культури епохи святого Володимира Великого з акцен- том не тільки на його постаті, а й діяльності у контексті становлення націо- нальної традиції та місця тогочасного історичного й культурного досвіду в національній свідомості, окремі студії пропонують новаторські погляди на поодинокі сторони тодішньої дійсності та її рецепції. Особлива увага не- змінно приділена західноукраїнському контекстові та традиції епохи. Редакційна колегія: Александрович В., доктор історичних наук (відповідальний редактор) Войтович Л., професор, доктор історичних наук (заст. відповідального редактора) Гупало В., доктор історичних наук Литвин М., професор, доктор історичних наук Ситник О., доктор історичних наук Домбровський Д., доктор габілітований Фонт М., професор, доктор габілітований Опубліковано
    [Show full text]
  • Początki Polski to Zagadnienie, Które Wzbudza Wśród Historyków
    NAUKA 4/2007 • 7-18 TOMASZ JASIŃSKI * Początki Polski w nowym świetle Najstarsze wzmianki źródłowe o początkach Polski Krytyczne badania nad początkami Polski liczą już ponad 200 lat. Literatura poświę- cona temu zagadnieniu jest ogromna. Nie ma jednak potrzeby, aby ją tu obszernie oma- wiać, gdyż dokonano tego wielokrotnie tak w polskiej, jak i niemieckiej historiografii1. Należy może tylko wspomnieć, że nasilenie tych badań osiągnęło swoje apogeum w la- tach 50. i 60. minionego stulecia w związku ze zbliżającym się Milenium chrztu Polski. W nurcie tych badań najpełniejszą wizję początków państwa polskiego przedstawili Henryk Łowmiański i Gerard Labuda2. Uczeni ci poświęcili niemal całe swoje życie tym studiom i przyczynili się do zbudowania spójnej wizji początków Polski. Było to nie- zwykle ważne osiągnięcie badawcze, gdyż do rekonstrukcji początków Polski uczeni ci dysponowali tylko okruchami wiadomości źródłowych. Różne są przyczyny braku źródeł pisanych, najważniejszą jednak z nich był fakt, iż ziemie polskie leżały z dala od głów- nych centrów cywilizacyjnych ówczesnej Europy i mało się nimi interesowano. Pierwsze pełniejsze wzmianki o plemionach zamieszkujących ziemie polskie pochodzą z IX w. Najbardziej wartościową z nich jest tzw. Geograf Bawarski, przekaz powstały w połowie IX w. w klasztorze św. Emmerama w Ratyzbonie. Aby uzmysłowić Czytelnikom, jak znikomymi źródłami dysponują historycy, pozwolę sobie przedstawić drugą część tego przekazu źródłowego, którą można studiować, nie znając nawet łaciny: (14) Osterabtrezi, in qua civitates plus quam C sunt. (15) Miloxi, in qua civitates LXVII. (16) Phesnuzi habent civitates LXX. (17) Thadesi plus quam CC urbes habent. (18) Glopeani, in qua civitates CCCC aut eo amplius. (19) Zuireani habent civitates CCCXXV.
    [Show full text]
  • Wêèmmmmstèm I ■ 9 Pil /' X ARCHIWUM NAUKOWE WYDAWNICTWO TOWARZYSTWA DLA POPIERANIA NAUKI POLSKIEJ Y DZIAŁ I
    ;v ■ in m ii n 1 , I ■, i;,:v Sw;ip Ł • . ■ p. WÊÈmMMmStèm i ■ 9 pil /' x ARCHIWUM NAUKOWE WYDAWNICTWO TOWARZYSTWA DLA POPIERANIA NAUKI POLSKIEJ Y DZIAŁ I. — TOM IX. — ZESZYT 1. \ / N OPIS GRODÓW I ÎERYTORYÔW i Z PÓŁNOCNEJ STRONY DUNAJU CZYLI T. Z. GEOGRAF BAWARSKI Y \ , NAPISAŁ - ( ■ / STANISŁAW ZAKRZEWSKI v Y Z 1 TABLICĄ ( ✓ ' - V- • / « V > . & r ]J§|t i ■ Cr /• ^ łl . / / r* V. f ) ' Y \ WE LWOWIE f NAKŁADEM TOWARZYSTWA DLA POPIERANIA NAUKI POLSKIEJ Z FUNDUSZU BOLESŁAWA ORZECHOWICZA 1917. Skład g ł ó w n y^ydawnictw Tow/arzystwa utrzymują: we Lwowie Gubrynowicz, w Krakowie 1 Gebethner i Sp., w Warszawie E. Wende i Sp. ) / „ / ÉÜ N 7 WYDAWNICTWA TOWARZYSTWA DLA POPIERANIA NAUKI POLSKIEJ WE LWOWIE. ; . - ; ■ ^ ' - > Kor. Abraham Władysław. Powstanie organizacyi kościoła łacińskiego na Rusi. Tom I. 8° wiek. str. XVI i 418. 1904. _ .............................. 8 i Balzer Oswald. Porządek sądów i spraw prawa ormiańskiego z r. 1604. 8° więk. str. 64. 1912................................................................................ 2 — Sądownictwo ormiańskie w średniowiecznym Lwowie.' 8° więk. str. 187. 1909. ................................................................................................ 4 t- Stätut ormiański w zatwierdzeniu Zygmunta I z r. 1519. 8° więk. ^ str. 289. 1910. ........................................... V > « — Stolice Polski 963— 1188. 8° więk. str. 76. 1916 .................................... — Z zagadnień ustrojowych Polski. 8° więk. str. 75. 1916 ....................... « Bodaszewski Łukasz J. Teorya ruchti wody na zasadzie ruchu falowego. Część I, z 76 figi w tekście i 2 tabl. 8° więk. str. 126. 1901. 4 Buzek Józef. Studya z zakresu udministraeyi wychowania publicznego. t 1. Szkolnictwo ludowe. 8° więk. str. 479. 1904. 10 1 Chodynicki Henryk. Sejmiki ziem ruskich w wieku XV. 8° więk. str. 119.1906.
    [Show full text]
  • Kazimierz Górski – Lwowianin Z Urodzenia Oddajemy Państwu Do Rąk Nowy Ku- 100 Lat Temu, 2 Marca Rier Galicyjski
    Kurier nowy Galicyjski 19 lutego–15 marca 2021 | nr 3–4 (367–368) | www.kuriergalicyjski.com Niezależne pismo Polaków na Ukrainie Drodzy Czytelnicy! Kazimierz Górski – lwowianin z urodzenia Oddajemy Państwu do rąk Nowy Ku- 100 lat temu, 2 marca rier Galicyjski. Słowo „nowy” nie oznacza, we Lwowie urodził się że zmieniamy profil. Pozostajemy tą samą Kazimierz Górski – jeden gazetą z tą samą redakcją. Ta zmiana wyni- z najwybitniejszych ka bardziej z wymogów biurokratycznych. polskich trenerów Po śmierci nieodżałowanego Mirosława Rowickiego, założyciela Kuriera Galicyj- piłki nożnej. O sobie skiego, skończyła się formalna ciągłość mówił: „Jedni rodzą się tytułu. Zmiany biurokratyczne zwykle do skrzypiec, inni do trwają długo, ale szczęśliwie w końcu zo- munduru. Ja urodziłem stają zatwierdzane. się dla piłki”. Piłkarską Dostaliśmy wiele głosów od czytelni- reprezentację Polski ków, że trudno było zdobyć nasze czaso- pismo, że przychodziło z opóźnieniem do doprowadził do medali prenumeratorów. Rok 2020 był rokiem olimpijskich i mistrzostw trudnym dla naszej redakcji. Ciosem dla świata. A przy tym nas była śmierć śp. Mirosława Rowickie- pozostawał skromnym go. W tym samym roku rozpoczęła się pan- i otwartym człowiekiem. demia, a granice między Polską a Ukrainą bywały zamknięte. Dostarczenie Kuriera ANNA GORDIJEWSKA Galicyjskiego do czytelników stało się nie- zwykle trudne, a udawało się tylko dzięki Kazimierz Górski przy- PACAN BARBARA pomocy Ludzi Dobrej Woli. Czasem wysy- szedł na świat 2 marca 1921 DELEGACJE KONSULATU GENERALNEGO RP WE LWOWIE I LKS POGOŃ LWÓW ZŁOŻYŁY KWIATY POD łaliśmy kilka numerów w jednej przesyłce. roku we Lwowie. Był najstar- TABLICĄ UPAMIĘTNIAJĄCĄ TRENERA KAZIMIERZA GÓRSKIEGO W 100. ROCZNICĘ JEGO URODZIN Było to dla nas przykre, bo nasza rola po- szym w wielodzietnej rodzi- lega na dostarczaniu treści Czytelnikom, nie, miał brata i cztery siostry.
    [Show full text]
  • Download (2MB)
    u ~ € y ^ 'ty^'^-Z.-y/ -Q* . f * H ^ "y f „ .. .úgy Írhassak mint volt. ” Ünnepi tanulmányok a 65 esztendős )th Sándor László tiszteletére I/ C -Z .f^ f> y-A.-yi'fv £■ ■. ~ l <?, ?/i*o.,„>f' <£p }^>^ íjr lZ fa f 7 " ^ 6 k ~ ~ ~ r « f . £ / ^ « ^ 5 fy 1 *fH yr> -éi* ■rvy+^-J^ ^ Í 7 *?V g r^ U " "f&S C ^ ^ 3%y U + € * t h - £ ' : Ij* ^ 7 í-y ‘fa f a j i . -2 ^ / Szesed 2 OI 9 CL-7 v^. -Í l' Fontes et Libri 2. „...ugy Írhassak mint volt” ÜNNEPI TANULMÁNYOK A 65 ESZTENDŐS TÓTH SÁNDOR LÁSZLÓ TISZTELETÉRE Szerkesztette: Bagi Zoltán Péter Szeged 2019 Fontes et Libri Sorozatszerkesztő: Papp Sándor Műszaki szerkesztő: Borbély János — Ferwagner Péter Ákos A kötet megjelenését támogatta az Árpád-ház Program (Az Árpád-ház elődeinek keleti kapcsolatrendszere [TV.2.]). A kutatást és a kötet megjelenését a TUDFO/47138-1/2019-ITM iktatószámú FIKP program támogatta. A kötet a Szegedi Tudományegyetem Interdiszciplináris Kiválósági Központ Középkori és Kora Újkori Magyar Történeti Tanszéke, valamint az MTA—SZTE Oszmán-kori Kutatócsoportja munkájának keretében készült. Kiadja a Szegedi Tudományegyetem Középkori és Kora Újkori Magyar © Szerzők © Bagi Zoltán Péter ISSN 2676-8666 ISBN 978-963-306-701-7 T óth Sá n d o r L á s z l ó TARTALOMJEGYZÉK Bevezető gondolatok ........................................................................................................... 7 T. HORVÁTH ÁGNES: A győzelem ikonográfiájának néhány eleme a Traianus-forumon.............................................................................................................9
    [Show full text]
  • Univerzita Karova V Praze
    UNIVERZITA KAROVA V PRAZE Filozofická fakulta BAKALÁŘSKÁ PRÁCE 2011 Jan Tomášek UNIVERZITA KAROVA V PRAZE Filozofická fakulta Ústav českých dějin BAKALÁŘSKÁ PRÁCE Jan Tomášek Vztahy raně středověkých Čech a veletského kmenového svazu v letech 805-1035 The Relationship between Medieval Bohemians and Veleti Tribes in the Years 805 – 1035 Praha 2011 vedoucí práce: prof. PhDr. Josef Žemlička, DrSc. Tímto bych rád poděkoval vedoucímu práce prof. PhDr. Josefu Žemličkovi, DrSc. za cenné rady a inspirativní přístup k vedení této práce. Rovněž děkuji Anně Vandělíkové za gramatickou korekturu předkládaného textu. Prohlašuji, že jsem bakalářskou práci vypracoval samostatně, že jsem řádně citoval všechny použité prameny a literaturu a že práce nebyla využita v rámci jiného vysokoškolského studia či k získání jiného nebo stejného titulu. V Praze dne 20.5 2011 -------------------------- Podpis Klíčová slova Polabští Slované, slovanské Polabí, Veleti, Obodrité, Srbové, Čechové, kmenový svaz, česko- veletský spolek, Thietmar Merseburský. Key Words Polabian Slavs, slavs area, Veleti, Obodrite, Serbian, Bohemians, tribes, Bohemian-Veleti pact, Thietmar of Merseburg Abstrakt Bakalářská práce se zabývá analýzou vývoje vztahů raně středověkých Čech a slovanských kmenů v Polabí. Práce klade důraz na styky Čechů s veletským kmenovým svazem v letech 805-1035, srbskému a obodritskému svazu je v práci vymezen pouze omezený prostor. Přátelský a pravděpodobně i vojenský spolek Čechů a Veletů se projevoval zejména v jednotlivých střetech se sousední karlovskou, později otonskou říší. V práci je proto vybraným říšským tažením do Polabí a Čech věnována vysoká pozornost a na základě reakcí obou subjektů analyzuje možné příčiny projevů vzájemných přátelských vztahů. Podoba česko-veletského spolku se během sledovaného období měnila, což bylo způsobeno zejména vývojem mezinárodní situace ve střední Evropě.
    [Show full text]