DOCSLIB.ORG

ŚREDNIOWIECZE Polskie I Powszechne

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
ŚREDNIOWIECZE Polskie I Powszechne ŚREDNIOWIECZE Polskie i Powszechne Tom 9 (13) ŚREDNIOWIECZEŚREDNIOWIECZE PolskiePolskie i Powszechne Tom 9 (13) pod redakcją Jerzego Sperki i Bożeny Czwojdrak Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2017 Redaktor serii: Historia Sylwester Fertacz Recenzenci dr hab. Janusz Grabowski (Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie) prof. dr hab. Tomasz Jurek (Polska Akademia Nauk, Oddział w Poznaniu) prof. dr hab. Beata Możejko (Uniwersytet Gdański) dr Łukasz Neubauer (Politechnika Koszalińska) dr hab. Andrzej Pleszczyński, prof. UMCS (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej) dr hab. Sobiesław Szybkowski, prof. UG (Uniwersytet Gdański) dr Marek L. Wójcik (Uniwersytet Wrocławski) dr hab. Paweł Żmudzki (Uniwersytet Warszawski) Rada Naukowa Jerzy Sperka Idzi Panic Bożena Czwojdrak Jakub Morawiec Sobiesław Szybkowski Stanisław Sroka Leontij Wojtowycz Marek L. Wójcik Janusz Grabowski Joanna Sobiesiak Katarzyna Niemczyk Sekretarz Redakcji Iwona Pietrzyk Kodeks Postępowania Etycznego w naszym czasopiśmie oparty jest na standardach Comittee on Pub- lication Ethics (COPE). Szczegółowe informacje dostępne są na stronie: http://historia.us.edu.pl/index. php?pokaz=showart&id=91 Code of Ethic Practices in our journal is based on standards Comittee on Publication Ethics (COPE). For more information look: http://historia.us.edu.pl/index.php?pokaz=showart&id=91 Publikacja jest dostępna w wersji internetowej: Baza Czasopism Humanistycznych i Społecznych www.bazhum.pl Central and Eastern European Online Library www.ceeol.com TreśćTreść Wykaz skrótów instytucji, czasopism, publikacji, serii wydawniczych i wy- dawnictw źródłowych stosowanych przez autorów w niniejszym tomie 7 Artykuły László Tapolcai: Czy możemy ustalić etniczny (plemienny) charakter wielko- polskiego centrum wczesnego państwa piastowskiego? 11 Yoav Tirosh: Feel the Burn: Lönguhlíðarbrenna as Literary Type-Scene 30 Piotr Boroń: Equus maculis, czyli sporu o czytanie Kadłubka ciąg dalszy 45 Tomasz Zawadzki: Rodzina von Zedlitz w księstwach świdnicko-jaworskim oraz legnickim w XIV wieku 55 Iwona Pietrzyk: Inicjały na czternastowiecznych dokumentach książąt opol- skich (Bolesława II i Bolesława III) 93 Jerzy Sperka: Ziemia namysłowska w polityce książąt opolskich w 2. poł. XIV wieku 113 Adam Talarowski: Od poganina do króla arcychrześcijańskiego. Wizerunek Władysława Jagiełły w Rocznikach Jana Długosza 127 Łukasz Włodarski: Listy biskupa włocławskiego i arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Gruszczyńskiego do rady miasta Gdańska 153 Piotr Łozowski: Aktywność gospodarcza kobiet w Starej i Nowej Warszawie w 1. poł. XV wieku 168 Patrycja Szwedo: Sub banderio cruciatae — Władysław III Jagiellończyk jako średniowieczny rycerz idealny. Wizerunek władcy na podstawie Roczników Jana Długosza 186 6 Treść Recenzje Wieluń. Monografia miasta. Red. Alicja Szymczak. T. 1: Wieluń. Dzieje mia- sta do 1792 roku. [Red. Alicja Szymczak]. Łódź—Wieluń, Urząd Miejski w Wieluniu, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Łodzi, 2011, ss. 548 (Karol Nabiałek) 213 Aляксандр И. Груша: Документальная писменность Великого Княжества Литовского (конец XIV—первая треть XVI в.). Минск, Беларуская навука, 2015, ss. 465, il. (Adam Szweda) 229 Inskrypcje na pieczęciach. Treści, formy, funkcje. Red. Piotr Pokora, Marcin Hlebionek, Tomasz Kałuski. Poznań, Instytut Historii UAM, 2016, ss. 157 (Iwona Pietrzyk) 234 Anna Pobóg-Lenartowicz: Energiczne, władcze, pobożne. Księżniczek i księż- nych opolskich portret (prawie) własny. Opole, Wydawnictwo Nowik, 2016, ss. 136 (Wojciech Dominiak) 240 Marcin A. Klemenski: Albert książę strzelecki (ok. 1300—1370/71). Kraków, Avalon, 2017, ss. 140 (Maciej Woźny) 243 „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 2017, T. 9 (13) ISSN 2080-492X (wersja drukowana) ISSN 2353-9720 (wersja elektroniczna) Wykaz skrótów instytucji, czasopism, publikacji, serii wydawniczych i wydawnictw źródłowych stosowanych przez autorów w niniejszym tomie AGAD — Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie AGZ — Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Ar- chiwum tzw. Bernardyńskiego we Lwowie. T. 1—25. Wyd. O. Pietr uski, X. Liske, A. Prochaska. Lwów 1868—1935 Annales — Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae. Lib. 1—11. Ed. S. Gawęda. Warszawa 1997; lib. 11—12. Ed. J. Wyro- zumski. Warszawa 2000—2008 AP — Archiwum Państwowe ASP — Akta Stanów Prus Królewskich. T. 1—7. Wyd. K. Górski, M. Bi- skup, I. Janosz-Biskupowa. Toruń 1955—Warszawa 1986 BJ — Biblioteka Jagiellońska w Krakowie BP — Bullarium Poloniae. T. 1—6. Wyd. S. Kuraś, I. Sułkowska-Kuraś. Romae—Lublin 1982—1998 CDHung — Codex diplomaticus Hungariae ecclesiasticus ac civilis. Ed. G. Fejér. T. 1. Budae 1829 i następne tomy CDSil — Codex diplomaticus Silesiae. T. 1—36. Breslau 1856—1936 CE — Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 1—3. Wyd. A. Sokołow- ski, J. Szujski, A. Lewicki. Kraków 1876—1894 KHKM — „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” Kw. Hist. — „Kwartalnik Historyczny” LBS — Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Für- stenthümer im Mittelalter. Hrsg. v. C. Gr ünhagen, H. Markgraf. T. 1—2. Lepizig 1881—1883 8 Wykaz skrótów instytucji, czasopism, publikacji, serii wydawniczych i wydawnictw… MGH S — Monumenta Germaniae Historica. Seria Scriptores. T. 1—31. Han- noverae 1826—1913 MPH — Monumenta Poloniae Historica. T. 1—6. Lwów 1864—Kraków 1893 MPHn — Monumenta Poloniae Historica. Nova series. T. 1—14. Warszawa 1946—2008 Prz. Hist. — „Przegląd Historyczny” PSB — Polski słownik biograficzny Rocz. Hist. — „Roczniki Historyczne” Roczniki — Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Pol- skiego. Ks. 1—12. Tłum. J. Mr ukówna. Warszawa 1981—2006 Rśl — Regesty śląskie. Red. W. Kor ta. T. 1—5. Wrocław 1975—1992 SRS — Scriptores rerum Silesiacarum. T. 1—37. Breslau 1864—1893 St. Źr. — „Studia Źródłoznawcze” SUb — Schlesisches Urkundenbuch. T. 1—6. Hrsg. H. Appelt, W. Irgang. Köln—München 1963—1998 UrzŁęcz — Urzędnicy łęczyccy, sieradzcy i wieluńscy XIII—XV wieku. Spisy. Oprac. J. Bieniak, A. Szymczakowa. Wrocław 1985 Zap. Hist. — „Zapiski Historyczne” ZNUJ — „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” Artykuły „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 2017, T. 9 (13) ISSN 2080-492X (wersja drukowana) ISSN 2353-9720 (wersja elektroniczna) László Tapolcai Eötvös Loránd Tudományegyetem Czy możemy ustalić etniczny (plemienny) charakter wielkopolskiego centrum wczesnego państwa piastowskiego?* Od dawna trwa dyskusja nad problemem etniczności Wielkopolski w IX—X wieku. W niniejszym tekście pod pojęciem „etniczność” rozumiem kompleks problemów związanych z różnymi grupami na terenie Wielkopol- ski (na tle całej Słowiańszczyzny), które w starszej literaturze nazwano ple- mionami, a nazwy etniczne nazwami plemiennymi. Po 2000 roku w polskiej historiografii zamiast pojęcia „plemię” zaczęto używać także terminu „grupa etniczna”1. Uważam, że obie formy mają prawo bytu2, z tym że „plemię” jest bardziej konkretnym terminem, stanowiącym podzbiór pojęcia „grupa etnicz- na”, które jest szersze i przede wszystkim wieloznaczne, jak to spróbuję okreś- lić w dalszych partiach niniejszego artykułu. Od początków nowoczesnej historiografii polskiej łączono z obszarem Wielkopolski różne nazwy etniczne (plemienne). Jednak od końca lat 60. poprzedniego wieku dyskusja na ten temat ucichła i jakby skanonizowano ustalenia niektórych historyków (mam na myśli przede wszystkim Henryka Łowmiańskiego i Gerarda Labudę). Nauki historyczne i inne (np. archeolo- gia, antropologia kulturowa i historyczna, filologia), tak w innych krajach, jak * Niniejszy artykuł jest wersją referatu wygłoszonego podczas IV Kongresu Mediewistów Polskich w Poznaniu 21 września 2011 r. Tekst polski przeglądała oraz wprowadziła poprawki gramatyczne i stylistyczne Pani Małgorzata Takács, za co jestem Jej bardzo wdzięczny — L.T. 1 A. Poser n-Zieliński: Etniczność. Kategorie, procesy etniczne. Poznań 2005, s. 42; P. Urbańcz yk: Trudne początki Polski. Poznań 2008, s. 95—96. 2 L. Tapolcai: Lengyelország történeti és mitikus kezdetei. A tér alakulása. Budapest 2010, s. 98. 12 László Tapolcai również i w Polsce, od tamtego czasu znacznie się rozwinęły3, najwyższa pora więc, aby zebrać wyniki badań dotyczące pytania postawionego w tytule i do- dać skromne efekty własnych przemyśleń autora niniejszego artykułu. Problem jest tym bardziej interesujący, że ostatnio odnośnie do początkowego okresu istnienia państwa polskiego coraz częściej używa się terminu „wczesne pań- stwo piastowskie” albo „państwo pierwszych Piastów”, czyli państwo określa się nazwą dynastii panującej, co jest swego rodzaju przyznaniem się do bez- radności w kwestii rozumienia etniczności wielkopolskiego centrum państwa polskiego w wieku X, albo mówiąc inaczej, polska historiografia zdaje się pod- dawać w obliczu tego problemu. Kiedy na początku XI wieku w źródłach za- chodnich pojawiły się nazwy Polonia — Poloni, państwo polskie już miało charakter ponadplemienny, jednak w okresie poprzednim, w wieku IX i X, kie- dy dopiero uruchomiły się procesy państwotwórcze, elita stojąca na ich czele musiała mieć — przynajmniej w mojej opinii — zaplecze społeczne w posta- ci jednego konkretnego plemienia. W nauce wcześniejszej pojawiły się róż- ne koncepcje, które pewne nazwy etniczne (plemienne) łączyły z ówczesną Wielkopolską. W niniejszym tekście zajmę się trzema nazwami etnicznymi wzbudzającymi długie i żywe dyskusje, których wyniki do dziś pozostają kon- trowersyjne. To nazwy: Zeriuani, Lendizi (Lędzice)-Lędzianie i Poloni-Poleni. Dwie pierwsze nazwy pochodzą z ok. połowy IX wieku, z Descriptio ciui-
Load more

Recommended publications
  • 00 TZ Konstantin Nulte:Layout 1.Qxd
    Tibor Živković DE CONVERSIONE CROATORUM ET SERBORUM A Lost Source INSTITUTE OF HISTORY Monographs Volume 62 TIBOR ŽIVKOVIĆ DE CONVERSIONE CROATORUM ET SERBORUM A Lost Source Editor-in-chief Srđan Rudić, Ph.D. Director of the Institute of History Belgrade 2012 Consulting editors: Academician Jovanka Kalić Prof. Dr. Vlada Stanković This book has been published with the financial support of THE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE OF THE REPUBLIC OF SERBIA (project No III47025) CONTENTS PREFACE 9 ABBREVIATIONS 13 INTRODUCTORY NOTE The Workshop of Constantine Porphyrogenitus 19 THE STORY OF THE CROATS 43 THE STORY OF DALMATIA 91 THE STORY OF THE SERBS 149 THE DISPLACED SECTIONS OF CONSTANTINE’S PRIMARY SOURCE ON THE CROATS AND THE SERBS 181 CONCLUSIONS 197 SOURCES 225 REFERENCES 229 INDEXES 241 Nec plus ultra To the memories of the finest gentleman Božidar Ferjančić (1929 – 1998) PREFACE This book is the result of 20 years of research on the so-called Slavic chapters of Constantine Pophyrogenitus’ De administrando imperio, the last stage of which took place in Athens 2009/2010, where I was completing my postdoctoral research on the supposed main source Constantine Porhyrogenitus had used for the earliest history of the Croats and the Serbs. The research took place at the Centre for Byzantine Research in Athens (IVE) with the financial support of the Ministry of Science and Technology of Serbian Government and the Serbian Orthodox Metropoly of Montenegro. The first preliminary results on the supposed, now lost source of Constantine Porphyrogenitus, were published in an article in Byzantina Symmeikta (2010) and the results I presented at that time allowed me to try to make a more profound analysis of that source and eventually to reveal the most significant number of its fragments preserved in the Croat and Serb chapters of De administrando imperio – its original purpose – as well as the possible background of its composition.
    [Show full text]
  • My Two-Week Exchange in Poland by Sang Hyub Kim ('18)
    New York College of Podiatric Medicine NYCPM NEWS FOOTPRINTS, VOL. 4 NO. 7, JULY 2017 My Two-Week Exchange in Poland By Sang Hyub Kim (’18) Rehabilitation Clinic – Ortopedicum. From left to right: Małgorzata Kulesa-Mrowiecka, MSc, PhD, the Deputy Director of the Institute of Physiotherapy of the Faculty of Health Sciences, Sang Hyub Kim, and Bożena Latała, Msc, the Chief of Rehabilitation Department in Ortopedicum. Sang Hyub Kim (’18) recently completed a two-week exchange in Poland at the Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (Jagiellonian University in Kraków). Founded in 1364 by Kazimierz III Wielki (Casimir III the Great), Jagiellonian University is the oldest university in Poland. Halina M. Semla-Pulaski, MS, DPM (’89), a Trustee of the NYCPM, organized this exchange program. Dr. Semla-Pulaski developed contacts with the faculties through her mentor and friend, Jolanta Jaworek, MD, PhD. Dr. Jaworek was a former Dean of the Wydział Nauk o Zdrowiu (Department of Health and Sciences) and holds the highest title and distinction of “Profes- sor” in the Polish academia. Kim spent his first week in the Oddział Kliniczny Ortopedii i Rehabilitacji (Clinical Department of Orthopedics and Rehabilitation) of the University Hospital, shadowing orthopedic surgeons – Artur Gądek, MD, (Professor of Jagiellonian University), a hip and knee specialist and Henryk Liszka, MD, a foot and ankle specialist. Under the supervision of Dr. Liszka, Kim was allowed to scrub into several forefoot surgeries such as arthroplasty, percutaneous scarf and the Akin procedure. Moreover, Kim observed complicated cases including triple arthrodesis, clubfoot reconstruction, ankle arthroscopy and osteochondral lesion resection. In the second week, Kim visited few rehabilitation and physical therapy centers outside of the main cam- pus involved in the Institute of Physiotherapy at Jagiellonian University Collegium Medicum.
    [Show full text]
  • PS T5 Druk Cyfrowy Ksiega 1.Indb 122 23.02.2017 11:25 C  3
    PS T5_druk cyfrowy_ksiega 1.indb 122 23.02.2017 11:25 C 3 From a tribe to a state The archaeology of the early Middle Ages in the interior area between the Odra and Bug rivers – the so-called “tribal period” 124 Abstract 125 1. Introduction 130 2. The natural environment 132 3. The landscape of settlement 148 4. The economic landscape 153 5. The symbolic landscape 162 6. Conclusion 164 Bibliography PS T5_druk cyfrowy_ksiega 1.indb 123 23.02.2017 11:25 C 3 F©Ó° ¬ ѩ϶ª ÑÓ ¬ ²Ñ¬Ñª Abstract The present chapter is devoted to presenting the complexity of research issues related to the communities which inhabited Polish territory during the so-called tribal period (between the 7th and the middle of the 10th century AD). Despite long years of study, the most elementary questions remain unan- swered – as a result of the scarcity of material traces of the said communities and due to the changing nature of scholarly interest or the lack of enthusiasm for studying subjects beyond so-called tribal geography. The introduction presents the currently available data which may be used in the reconstruction of the natural en- vironment in the area in question, emphasizing the impact it may have had on the stability and structure of settlements. The following subchapter focuses on the forms of architec- ture and the often discussed issue of the possibly seasonal nature of the structures. A separate subsection discusses defensive structures which began to appear at the end of the period under analysis. It also takes note of the structural S³¬´Ó°Ï© MÓ;Ö¯ÏÓ®× dierences between the strongholds erected in south-eastern and in north-western regions of Polish territory, emphasiz- ing the ongoing discussion regarding the function of these structures, which indubitably went beyond strictly defensive purposes.
    [Show full text]
  • Ukrainer.Pdf
    НАЦІОНАЛЬНОЇ АКАДЕМІЇ ДЕРЖАВНОГО УПРАВЛІННЯ ПРИ ПРЕЗИДЕНТОВІ УКРАЇНИ ОДЕСЬКИЙ РЕГІОНАЛЬНИЙ ІНСТИТУТ ДЕРЖАВНОГО УПРАВЛІННЯ МІЖНАРОДНИЙ ГУМАНІТАРНИЙ УНІВЕРСИТЕТ В. Г. ТАРАНЕЦЬ УКРАЇНЦІ: ЕТНОС І МОВА Монографія Одеса 2013 ББК Т УДК Рецензенти: Бондар О. І. – доктор філологічних наук, професор. Кожолянко Г. К. – доктор історичних наук, професор. Лесюк М. П. – кандидат філологічних наук, професор. Рекомендовано до друку Вченою радою Одеського регіонального інституту державного управління НАДУ при Президентові України Протокол № 170/4-7 від 11 квітня 2013 р. та Вченою радою Міжнародного гуманітарного університету Протокол № 7 від 4 квітня 2013 р. © В. Г. Таранець, 2013. © ОРІДУ НАДУ при Президентові України, 2013. © Міжнародний гуманітарний ун-т, 2013. © В. Д. Рома (обкладинка), 2013. 2 В. Г. ТАРАНЕЦЬ ТРИЛОГІЯ АРІЇ – РУГИ – УКРИ КНИГА ПЕРША Арії. Слов’яни. Руси: Походження назв Україна і Русь КНИГА ДРУГА Трипільський субстрат: Походження давньоєвропейських мов КНИГА ТРЕТЯ Українці: етнос і мова 3 Світлій пам’яті мого сина Володимира (1973-2011) п р и с в я ч у ю 4 Ми тут жили ще до часів потопу. Наш корінь у земну вростає вісь. І перше, ніж учити нас, Європо, На себе ліпше збоку подивись. Ти нас озвала хутором пихато. Облиш, твій посміх нам не допече, Бо ми тоді вже побілили Хату, Як ти іще не вийшла із печер... Борис Олійник 5 6 В. Г. ТАРАНЕЦЬ ВСТУП Проблема походження українців розглядається в світлі слов’янського етногенезу, що дає можливість звернутися до витоків давнього українського етносу та його мови. В основі нашого розгляду знаходиться концепція конвергенційного розвитку народів, згідно з якою праслов’яни, витворившись із індоєвропейської спільноти, являли собою первісно гетерогенну етномовну сукупність, яка на базі територіальної та язичницької близькості сформувалась у відносно єдиний етнос та надмову (койне), що постала у вигляді слов’янської прамови.
    [Show full text]
  • Pedigree of the Wilson Family N O P
    Pedigree of the Wilson Family N O P Namur** . NOP-1 Pegonitissa . NOP-203 Namur** . NOP-6 Pelaez** . NOP-205 Nantes** . NOP-10 Pembridge . NOP-208 Naples** . NOP-13 Peninton . NOP-210 Naples*** . NOP-16 Penthievre**. NOP-212 Narbonne** . NOP-27 Peplesham . NOP-217 Navarre*** . NOP-30 Perche** . NOP-220 Navarre*** . NOP-40 Percy** . NOP-224 Neuchatel** . NOP-51 Percy** . NOP-236 Neufmarche** . NOP-55 Periton . NOP-244 Nevers**. NOP-66 Pershale . NOP-246 Nevil . NOP-68 Pettendorf* . NOP-248 Neville** . NOP-70 Peverel . NOP-251 Neville** . NOP-78 Peverel . NOP-253 Noel* . NOP-84 Peverel . NOP-255 Nordmark . NOP-89 Pichard . NOP-257 Normandy** . NOP-92 Picot . NOP-259 Northeim**. NOP-96 Picquigny . NOP-261 Northumberland/Northumbria** . NOP-100 Pierrepont . NOP-263 Norton . NOP-103 Pigot . NOP-266 Norwood** . NOP-105 Plaiz . NOP-268 Nottingham . NOP-112 Plantagenet*** . NOP-270 Noyers** . NOP-114 Plantagenet** . NOP-288 Nullenburg . NOP-117 Plessis . NOP-295 Nunwicke . NOP-119 Poland*** . NOP-297 Olafsdotter*** . NOP-121 Pole*** . NOP-356 Olofsdottir*** . NOP-142 Pollington . NOP-360 O’Neill*** . NOP-148 Polotsk** . NOP-363 Orleans*** . NOP-153 Ponthieu . NOP-366 Orreby . NOP-157 Porhoet** . NOP-368 Osborn . NOP-160 Port . NOP-372 Ostmark** . NOP-163 Port* . NOP-374 O’Toole*** . NOP-166 Portugal*** . NOP-376 Ovequiz . NOP-173 Poynings . NOP-387 Oviedo* . NOP-175 Prendergast** . NOP-390 Oxton . NOP-178 Prescott . NOP-394 Pamplona . NOP-180 Preuilly . NOP-396 Pantolph . NOP-183 Provence*** . NOP-398 Paris*** . NOP-185 Provence** . NOP-400 Paris** . NOP-187 Provence** . NOP-406 Pateshull . NOP-189 Purefoy/Purifoy . NOP-410 Paunton . NOP-191 Pusterthal .
    [Show full text]
  • The Attractiveness of Court Culture During the Jagiellonian Era
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce PL ISSN 0029‑8514 Special Issue Małgorzata Wilska (Warsaw) The Attractiveness of Court Culture during the Jagiellonian Era Court culture is generated predominantly by the social milieu surround‑ ing the king and monarchic authority. The court guaranteed a suitable setting for all the activity of the monarch and royal accounts did not separate expenses for the private needs of the ruler and his family and those of a state character. The transmission of cultural values occurred everywhere where the king and court stayed: on the meadow where land court sessions were held, at the castle during a feast, at an assembly, in the course of a hunt, and along the entire route of the king’s entourage. It should be kept in mind that the governance of Władysław II Jagiełło and his successors involved incessant motion, a constant traversing across Polish lands from Cracow to Lithuania. The image of the king viewed directly was connected in social mentality with a model of the monarch moulded by tradition and court ideology. This image was composed of two overlapping visions: the sacrum and the profanum. The former demanded respect for the God’s anointed, and the latter rendered him closer to the perspective of the subjects and exposed him to criticism.1 Chronicles enable us seeing changes occurring in the ideology of power during the reign of the Piast dynasty. Casimir III the Great was already far from the image of the warrior‑king and defender of the homeland depicted by Gallus writing about Bolesław I the Brave.
    [Show full text]
  • Chapter I. the State System of Old Poland (Up to 1795)
    Chapter I. The state system of Old Poland (up to 1795) § 1. Patrimonial monarchy I. The rise of the Polish state 1. The clan-tribe system and its collapse Pre-Polish tribes belonged among the Western Slavs. They arrived in the area located between the Oder and Bug rivers, on one hand, and the Carpathians and the Baltic Sea, on the other, during the Migration Period, most probably in the 6th century. The basic unit of Slav society was the clan. Initially, it included all those who originated from the same ancestor (agnatic), but with time a clan which consisted of relatives on both the father’s and the mother’s side (cognat- ic) became predominant. It served religious, military, economic, social, as well as protective purposes. Usually, the members of the clan inhabited a single set- tlement. The clan consisted of families. A number of clans would form a tribe, which was based on common ances- try as well, but also served state functions. The state-forming process started first within the so-calledsmall tribes inhabiting an area of up to 10,000 sq. km. These would combine to form a larger structure, i.e. the large tribe, which comprised a loose association of multiple small tribes. This process became more evident especially in the 8th century. Tribal associations formed in such a way occupied an area of up to 40,000 sq. km. The most important ones were: the Vistulans, the Polans, the Goplans, the Lendians, the Silesians, the Masovi- ans and the Pomeranians. Superior authority in a small tribal state was held by the veche (congress).
    [Show full text]
  • Collegium Medievale 16
    • t Ii j COLLEGIUM MEDIEVALE Tverrfaglig tidsskrift for middelalderforskning Interdisciplinary Journal of Medieval Research Volume 16 2003 Published by COLLEGIUM MEDIEVALE Society for Medieval Studies Oslo 2003 Study into Socio-political History of the Obodrites Roman Zaroff Artikkelen be handler de polabiske slaviske starnrnene som bodde i omradet mellom elvene Elbe-Saale og Oder-Neisse, i perioden fra slutten av 700-tallet til 1100- tallet. Artikkelforfatteren gar imot det hevdvunne synet om at disse slaverne forble organisert i sma, lokale stammer. Tvert imot men er forfatteren a kunne belegge at disse polabiske slaveme pga. sterkt ytre press i perioden organiserte seg i en storre sammenslutning over stammeniva, sentrert rundt obotritt-stammen. Denne sammenslutningen var en politisk enhet pa linje med samtidige tyske hertugdommer og markomrader og de skandinaviske landene. Introduction The Western Slavs once occupied the territory more or less corresponding to the former state of East Germany that is the area roughly between the Oder-Neisse and Elbe-Saale rivers. They are usually called the Polabian Slavs or Wends. They were the westernmost group of the Western Slavs (which includes the Czechs, Poles and Slovaks) who settled the region between the sixth and seventh centu­ ries. 1 The Polabian Slavs are usually divided into three branches: the Sorbs, who occupied roughly the southern part ofthe former East Germany; the Veleti in the northeast of the region; and the Obodrites in the northwest.2 Most of the Polabian Slavs were germanised in the course of time, and only a small Sorbian minority in southeastern Germany retains its linguistic and cultural identity until the present day.' 1 Dvomik 1974:14; and Gimbutas 1971:124-128; and towmianski 1967:98, 221; and Strzelczyk 1976:139-154.
    [Show full text]
  • Multi-Part Strongholds, Seehandelplätze, Nuclei Of
    FOLIA PRAEHISTORICA POSNANIENSIA T. XXV – 2020 WYDZIAŁ ARCHEOLOGII, UAM POZNAŃ – ISSN 0239-8524 http://dx.doi.org/10.14746/fpp.2020.25.13 MULTI-PART STRONGHOLDS, SEEHANDELPLÄTZE, NUCLEI OF CITIES, CENTRAL PLACES AT THE MOUTH OF THE ODER RIVER IN THE 10TH–12TH CENTURIES? – SYNONYMS OR DEFINITION PROBLEM?1 GRODY WIELOCZŁONOWE, ZALĄŻKI MIAST, SEEHANDELSPLÄTZE, MIEJSCA CENTRALNE U UJŚCIA ODRY W X–XII WIEKU? – SYNONIMY CZY PROBLEM DEFINICYJNY? Michał Sołtysiak https://orcid.org/0000-0002-0258-7381 Interdisciplinary Centre of Archaeological Research IAE PAN Warszawa Al. Solidarności 105, 00-140 Warszawa [email protected] ABSTRAKT: Dyskusja na temat definicji „miejskości” grodów w średniowieczu na ziemiach słowiańs- kich ma długą tradycję. Już we wczesnym średniowieczu mamy do czynienia z tzw. „zalążkami miast”, centrami wielofunkcyjnymi pełniącymi funkcję miast i grodami miejskimi, jak również z licznymi mnie- jszymi grodami, którym ciężko przypisywać rolę pierwszych miast. Modele zachodnioeuropejskich miast i ich procesów urbanizacyjnych są trudne do porównania ze wspom- nianymi formami osadniczymi, jeśli w analizie staramy się podkreślać postrzymskie, zachodnioeurope- jskie rozumienie miast, bez podejścia funkcjonalnego, skoncentrowanego na rzeczywistej roli danych ośrodków w swoim regionie, uzyskujemy obraz, gdzie nie ma żadnych miast, a z punktu widzenia arche- ologii. Pojawiły się liczne koncepcje na temat definiowania różnych stadiów rozwoju grodów, ale brakuje prób uporządkowania obecnie spotykanej terminologii, bo krótko mówiąc, „gród grodowi nierówny”. Bardzo dobrze to widać u ujścia Odry, gdzie mamy nie tylko terminologię wypracowaną przez polskich badaczy, 1 Badania zostały sfinansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych w ramach fi- nansowania stażu po uzyskaniu stopnia naukowego doktora na podstawie decyzji numer DEC-2014/12/S/ HS3/00013.
    [Show full text]
  • Timeline1800 18001600
    TIMELINE1800 18001600 Date York Date Britain Date Rest of World 8000BCE Sharpened stone heads used as axes, spears and arrows. 7000BCE Walls in Jericho built. 6100BCE North Atlantic Ocean – Tsunami. 6000BCE Dry farming developed in Mesopotamian hills. - 4000BCE Tigris-Euphrates planes colonized. - 3000BCE Farming communities spread from south-east to northwest Europe. 5000BCE 4000BCE 3900BCE 3800BCE 3760BCE Dynastic conflicts in Upper and Lower Egypt. The first metal tools commonly used in agriculture (rakes, digging blades and ploughs) used as weapons by slaves and peasant ‘infantry’ – first mass usage of expendable foot soldiers. 3700BCE 3600BCE © PastSearch2012 - T i m e l i n e Page 1 Date York Date Britain Date Rest of World 3500BCE King Menes the Fighter is victorious in Nile conflicts, establishes ruling dynasties. Blast furnace used for smelting bronze used in Bohemia. Sumerian civilization developed in south-east of Tigris-Euphrates river area, Akkadian civilization developed in north-west area – continual warfare. 3400BCE 3300BCE 3200BCE 3100BCE 3000BCE Bronze Age begins in Greece and China. Egyptian military civilization developed. Composite re-curved bows being used. In Mesopotamia, helmets made of copper-arsenic bronze with padded linings. Gilgamesh, king of Uruk, first to use iron for weapons. Sage Kings in China refine use of bamboo weaponry. 2900BCE 2800BCE Sumer city-states unite for first time. 2700BCE Palestine invaded and occupied by Egyptian infantry and cavalry after Palestinian attacks on trade caravans in Sinai. 2600BCE 2500BCE Harrapan civilization developed in Indian valley. Copper, used for mace heads, found in Mesopotamia, Syria, Palestine and Egypt. Sumerians make helmets, spearheads and axe blades from bronze.
    [Show full text]
  • Scripta Islandica 65/2014
    SCRIPTA ISLANDICA ISLÄNDSKA SÄLLSKAPETS ÅRSBOK 65/2014 REDIGERAD AV LASSE MÅRTENSSON OCH VETURLIÐI ÓSKARSSON GÄSTREDAKTÖRER JONATHAN ADAMS ALEXANDRA PETRULEVICH HENRIK WILLIAMS under medverkan av Pernille Hermann (Århus) Else Mundal (Bergen) Guðrún Nordal (Reykjavík) Heimir Pálsson (Uppsala) UPPSALA, SVERIGE Publicerad med stöd från Vetenskapsrådet. © Författarna och Scripta Islandica 2014 ISSN 0582-3234 Sättning: Ord och sats Marco Bianchi urn:nbn:se:uu:diva-235580 http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:uu:diva-235580 Contents Preface ................................................. 5 ÞÓRDÍS EDDA JÓHANNESDÓTTIR & VETURLIÐI ÓSKARSSON, The Manu- scripts of Jómsvíkinga Saga: A Survey ...................... 9 Workshop Articles SIRPA AALTO, Jómsvíkinga Saga as a Part of Old Norse Historiog - raphy ................................................ 33 Leszek P. słuPecki, Comments on Sirpa Aalto’s Paper ........... 59 ALISON FINLAY, Jómsvíkinga Saga and Genre ................... 63 Judith Jesch, Jómsvíkinga Sǫgur and Jómsvíkinga Drápur: Texts, Contexts and Intertexts .................................. 81 DANIEL SÄVBORG, Búi the Dragon: Some Intertexts of Jómsvíkinga Saga. 101 ALISON FINLAY, Comments on Daniel Sävborg’s Paper ............ 119 Jakub Morawiec, Danish Kings and the Foundation of Jómsborg ... 125 władysław duczko, Viking-Age Wolin (Wollin) in the Norse Context of the Southern Coast of the Baltic Sea ............... 143 MichaeL Lerche NieLseN, Runic Inscriptions Reflecting Linguistic Contacts between West Slav Lands and Southern
    [Show full text]
  • Баварський Географ" : Спроба Локалiзацiї Cлов’Янських Князiвств У IX Столiттi
    Leontiy Woytowycz "Баварський Географ" : спроба локалiзацiї cлов’янських князiвств у IX столiттi Średniowiecze Polskie i Powszechne 2 (6), 35-66 2010 Leontiy Woytowycz Львів «Баварський Географ»: cпроба локалізації слов’янських князівств у IX столітті В сучасній медієвістиці тривають суперечки стосовно моделі раннь­ ої держави. Більшість схиляється до думки, що таку ранню державу слід пов’язувати з племенем, в якому поєднується етнічна спільність з політич­ ною структурою на чолі з вождем. Такою політичною структурою є племін­ на протодержава—чіфдом, або вождівство, що має централізоване управ­ ління та спадкову ієрархію правителів і знаті, але ще не має формального апарату примусу. Племена об’єднуються у союзи, утворюючи складні вож­ дівства, які в джерелах виступають як княжіння1. Переконливими вигля­ дають міркування О. Мельникової, яка досить аргументовано виділяє пе­ ріоди вождівства, «дружинної держави» та ранньофеодальної держави вже в середині ІХ ст.2 Цікавими в цьому напрямку є дослідження А. Горського3 та М. Крадіна4. Можна погодитися з багатьма висновками В. Пузанова5, 1 Л. Ми хай лина: Слов’яни VIII—Х ст. між Дніпром і Карпатами. Київ 2007, С. 246—247. 2 Е.А. Мельникова: К типологии становлення государства в Северной и Восточ­ ной Европе (Постановка проблемы). Образование Древнерусского государства. Спорные проблемы: Чтения памяти чл. ‑кор. АН СССР В.Т. Пашуто. Москва, 13—15 апреля 1992 г. Тез. Докл. Отв. Ред. А.П. Новосельцев. Москва 1992, С. 40—45; Ї ї ж: К типологии пред­ государственных и раннегосударственных образований в Северной и Северо ‑Восточной Европе (Постановка проблемы). B: Древнейшие государства на территории Восточной Европы. 1992—1993. Москва 1995, С. 20—23. 3 А.А. Горськ ий: Древнерусская дружина.
    [Show full text]