Impact scheidingen op kinderen Thema GGD Fryslân in de nummer 2, 2017 fase van het kind. Ook wordt met ouders gesproken over het Veel scheidingen, veel impact effect van de scheiding op kinderen, denk bijvoorbeeld aan: gemeente Smallingerland PEDAGOGISCHE Wist u dat er in 2014 sprake is geweest van circa 20.000 BEGELEIDING officiële huwelijksontbindingen bij gezinnen met minderjarige • Wat zijn normale reacties en patronen die februari t/m mei 2017 kinderen in Nederland? Dit trof bijna 36 duizend minderjarige passen bij een scheiding; kinderen. Voor kinderen kan dit ingrijpende gevolgen hebben. • Op welke manier beïnvloeden ouders het gedrag Immers alles wat vertrouwd en veilig was, wordt anders. van hun kind. In één of een aantal gesprekken kunnen ouders ook voor- Algemene cijfers GGD Fryslân In Friesland bereid worden op mogelijke vragen van kinderen en Activiteiten in Smallingerland, In hetzelfde jaar is er een bovengemiddeld aantal kinderen, spanningen die er zijn omtrent de invulling van het ouder- Wat heeft GGD Fryslân in Smallingerland o.a. gedaan? februari t/m mei 2017 betrokken bij een scheiding, geregistreerd in de gemeenten schap. Dongeradeel, Ferwerderadiel, Franekeradeel, Kollumerland, GGD Fryslân voert veel verschillende activiteiten uit in Fryslân. Ook doet GGD Fryslân structureel onderzoek naar de gezondheid van Mondgezondheid Leeuwarden, Opsterland, Schiermonnikoog, Smallingerland, In februari heeft een doktersassistente 9 gastles- Súdwest-Fryslân, Terschelling en Weststellingwerf. de Friese inwoners. De informatie over deze activiteiten en de resultaten sen mondgezondheid op SO Kleurryk in Drachten van de onderzoeken brengt GGD Fryslân 4x per jaar voor elke Friese gegeven. In maart is er in alle groepen van SO de Kortdurende ondersteuning bij scheidingen “Het contact met de gemeente in beeld in een infographic. In deze uitgave wordt daarnaast Skelp in Drachten een gastles mondgezondheid Preventieve, kortdurende ondersteuning is een laagdrem- het onderwerp Pedagogische begeleiding vanuit uitgelicht. verzorgd en in april in 2 onderbouwgroepen op sbo pelige vorm van directe hulp aan ouders die bereid zijn om pedagoog was heel fijn. it Heechhof te Drachten. met elkaar samen te werken in het belang van een gezonde ontwikkeling van hun kind(eren). Publieke Gezondheid Asielzoekers Ze was een steun voor me In het eerste kwartaal dat de Pilot jeugdhulp in De pedagogen ondersteunen ouders bij het verkrijgen van Cijfers GEBOREN KINDEREN gemeente Smallingerland (aansluiting op het in een moeilijke tijd” AZC) heeft gedraaid zijn door de GGD/JGZ en de inzicht in wat de echtscheiding betekent voor hun kinderen. februari t/m mei 2017 Dit wordt altijd bekeken vanuit de leeftijds- en ontwikkelings- Gebiedsteammedewerker 5 casussen opgepakt. • GGD Fryslân algemeen De aanmeldingen en eerste contacten liggen 2.206 hoofdzakelijk bij de jeugdverpleegkundigen van • Smallingerland (rode cijfers) de Publieke Gezondheidzorg Asielzoekers (PGA). 194 De gebiedsteammedewerkers komen in beeld om verdere begeleiding op te pakken of uit te zetten. CONTACTMOMENTEN 0-4 JR Het creëren van korte lijnen en van elkaar leren CONSULTATIEBUREAU is een doel binnen deze pilot. Op 4 mei heeft een AANMELDINGEN Startbijeenkomst plaatsgevonden, om de keten- PEDAGOGISCHE partners (COA, GC A en Nidos) te informeren en Vervolg - Activiteiten in Smallingerland, TBC-röntgenapparatuur 35.314 BEGELEIDING mee te nemen in het traject. Op 16 mei heeft een Op 22 mei heeft GGD Fryslân nieuwe TBC-röntgenapparatuur Bijeenkomst plaats gevonden in Wageningen waar februari t/m mei 2017 in gebruik genomen. Hiermee kan nog beter en sneller onder- 3.344 de eerste uitkomsten van alle Pilots in den lande (11 zoek gedaan worden naar tuberculose. De aanschaf van nieuwe in totaal) zijn gepresenteerd. Tot nu wordt in alle apparatuur was nodig omdat de inmiddels ruim 15 jaar oude 392 pilots de samenwerking tussen de GGD-en (JGZ) en Voorstellingen ‘voor je het weet zijn ze groOt’ de gemeentelijke teams als waardevol ervaren. Wel onderzoeksapparatuur weliswaar volgens alle eisen functioneerde, CONTACTMOMENTEN 4-12 JR Er zijn 3 voorstellingen ‘voor je het weet zijn ze groOt’ gepland zal er ingezet moeten worden op het opbouwen maar verouderd en technisch versleten was. De nieuwe appara- BASIS- EN SPECIAAL ONDERWIJS 21 op scholen in Drachtster Compagnie, Houtigehage en Oudega. tuur is geavanceerder, sneller en veiliger. Er komt bij de nieuwe van deskundigheid betreffende de doelgroep. Voor je het weet zijn ze groOt! is een interactieve voorstelling voor apparatuur nog minder straling vrij, en zeker voor kinderen is ouders over opvoeding, voeding en bewegen, waarin interactieve dat natuurlijk beter. Daarnaast heeft de nieuwe apparatuur meer 8.060 Seksuele Gezondheid ISK Drachten theaterscénes en groepsbesprekingen met elkaar afgewisseld mogelijkheden dan de oude. Mensen kunnen nu bijvoorbeeld MELDINGSPLICHTIGE Op Valentijnsdag is er door de Gezondheidsbevor- worden. ook liggend onderzocht worden. En als het echt nodig is kan de S INFECTIEZIEKTEN deraars van de PGA een Workshopdag “Seksuele apparatuur verplaatst worden naar een mobiele unit. 669 gezondheid” georganiseerd, in samenwerking met JOGG ISK Drachten, jeugdverpleegkundigen en artsen van Op dinsdag 30 mei is tijdens de Avondvierdaagse in Drachten in Regionale zorgnetwerken antibioticaresistentie 74 de GGD, de afdeling Sense, en het COC. In achttien het kader van JOGG ( jongeren op gezond gewicht) door GGD In opdracht van VWS moeten binnen tien regionale zorgnet- CONTACTMOMENTEN groepen hebben leerlingen (12+) workshoppen Fryslân i.s.m. leerlingen van het Liudger water uitgedeeld en werken zorgverleners gaan samenwerken om te voorkomen dat TANDJE EXTRA 4 gevolg over anatomie, pubertijd en hygiëne, SOA snoeptomaatjes en worteltjes. resistente bacteriën zich door de zorgketen bewegen en nieuwe en anticonceptie, weerbaarheid, seksuele diversiteit. resistentievorming ontstaat. De uitvoering van de regionale taken Door de verschillende werkvormen en de inzet van Watertappunten wordt belegd bij een team van professionals, waaronder de arts alle medewerkers zijn de leerlingen in een ver- 1.601 HUISBEZOEKEN 0-4 JR Op 31 mei zijn in Smallingerland 6 watertappunten geopend: infectieziektebestrijding van de GGD’en, de regionale artsen- trouwde en open omgeving bezig geweest met dit 2 op openbare punten en 4 op scholen: Brede School de Wiken microbioloog, de ziekenhuizen, verpleeg-en zorginstellingen, OP INDICATIE toch wel gevoelige onderwerp. De reacties waren (is Gezonde School, heeft 1 vignet), VSO De Zwaai (is Gezonde huisartsen en apothekers. 151 positief! School, heeft 2 vignetten), Praktijkschool De Venen/Liudger (is bezig met Gezonde School) en VSO Talryk (is gestart met Ook GGD Fryslân is hier actief bij betrokken, zo wordt in dit kader 1.322 Gezonde school Gezonde School). op 19 juni een werkconferentie infectiepreventie gehouden samen MAATSCHAPPELIJKE CRISIS 0-4 In Drachten zijn de scholen De Spreng, VSO Talryk met Izore, het laboratorium voor infectieziekten. Zie hiervoor de EN ONDERSTEUNING 136 en VO Gomarus bezig met Gezonde School. Rijksvaccinatieprogramma website: www.ggdfryslan.nl. (Gericht op verwaarlozing en vervuiling) OBS de Tille heeft vignet voeding gehaald. In het voorjaar zijn alle 9-jarige kinderen en 13-jarige meisjes opgeroepen om zich te laten vaccineren. De 9-jarigen krijgen een Publieksvoorlichting eikenprocessierups - Vervolg activiteiten in Smallingerland op de achterzijde - DTP- en BMR-vaccinatie, tegen difterie, tetanus en polio, en tegen De eikenprocessierups kan in de zomermaanden voor overlast 57 bof, mazelen en rode hond. De 13-jarige meisjes krijgen de 1e zorgen doordat mensen in contact komen met de brandharen HPV-vaccinatie. De 2e HPV-vaccinatie is na de zomervakantie. In van de rupsen. GGD Fryslân informeert samen met een aantal INSPECTIES totaal werden 11.237 Friese kinderen opgeroepen: 7278 9-jarigen gemeenten Friese burgers en toeristen over de eikenprocessierups. 8 GASTOUDERS en 3959 13-jarige meisjes. Na de vaccinaties is er in Drachten een GGD Fryslân voorziet rond eind mei de gemeenten en verschillen- 1e kwartaal 2017 gezondheidsplein georganiseerd. Het thema was “bewegen”. de doelgroepen, waaronder huisartsen, van publieksvoorlichtings- materiaal. Op de vernieuwde website van de GGD Fryslân staat Deze cijfers geven aan hoe vaak een bepaalde informatie om klachten door eikenprocessierupsen te voorkomen. dienst is verleend door GGD Fryslân of hoe vaak 359 een specifieke melding is binnengekomen. Wilt u meer weten over de achtergrond van deze cijfers? De GGD beleidsadviseur van uw gemeente kan u 52 hier meer over vertellen. Heeft de pedagoog u geholpen bij het Geef uw waardering voor het contact met probleem waarvoor u bent aangemeld? de pedagoog (waarbij 0 staat voor zeer slecht en 10 voor zeer goed) 77,78% 40%

Gemiddeld cijfer 30%

20,16% 8,5 20% 2,06%

Ja Nee Gedeeltelijk 10%

0% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Pedagogische begeleiding

Door de pedagogische thuisbegeleiding Door de pedagogische thuisbegeleiding Preventieve ondersteuning bij opvoeden is hetHeeft vertrouwen de pedagoog in mijzelf u geholpen als ouder bij het Geef uwkan waardering ik beter omgaan voor hetmet contact met probleemin het algemeenwaarvoor ugegroeid bent aangemeld? het probleemgedragde pedagoog van mijn kind Pedagogische begeleiding vanuit GGD Fryslân (waarbij 0 staat voor zeer slecht en 10 voor zeer goed) Jeugdgezondheidszorg 60% 77,78% 80% 40% 70% 50% Gemiddeld 60% cijfer Een gunstig opvoedklimaat in gezinnen, wijken, buurten, scholen en kinderopvang kan 40% 30% voorkomen dat opvoedproblemen groter worden en dat inzet van een gespecialiseerde 50% vorm van jeugdhulp nodig is. Voor GGD Fryslân is preventieve opvoedondersteuning een 20,16% 8,5 30% 40% belangrijk middel hierbij. Met de inzet van de pedagogen1 willen we de opvoedcompetenties 20% van ouders, beroepsopvoeders en vrijwilligers versterken. Preventieve opvoedondersteuning 2,06% 30% 20% voorkomt in veel gevallen ernstiger psychosociale problematiek. Door de inzet van de 20% pedagoog wordt bijgedragen aan het normaliseren van de situaties in het gezin waarin Ja Nee Gedeeltelijk 10% 10% ouders en/of kinderen problemen ervaren. 10%

Heeft de pedagoog u geholpen bij het Geef uw waardering voor het contact met 0% 0%0% Helemaal Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal 0 Helemaal1 2 Mee3 eens 4 Neutraal5 6Mee 7 oneens 8 Helemaal9 10 probleem waarvoor u bent aangemeld? de pedagoog mee eens mee oneens mee eens mee oneens (waarbij 0 staat voor zeer slecht en 10 voor zeer goed) Els, moeder van Jesse (5 jaar) 77,78%en Mats (3 jaar): “Jesse is een kleine druktemaker. 40% Hij luisterde niet, kon heel erg doordrammen Gemiddeld Heeft de pedagoog u geholpen bij het Geef uw waardering voor het contact met en accepteerde geen ‘nee’. Ik heb met de juiste cijfer De pedagoog en de kinderopvang 30% probleem waarvoor u bent aangemeld? de pedagoog handvatten het gedrag leren sturen en er is De pedagogenDoor devan pedagogische GGD Fryslân hebben thuisbegeleiding veel kennis en Door de pedagogische thuisbegeleiding expertise op het gebied van de ontwikkeling van jonge en (waarbij 0 staat voor zeer slecht en 10 voor zeer goed) nu meer rust. Alle basisadviezen die ik kan ik beter omgaan met 20,16% 8,5 oudere kinderen.is het vertrouwenOok zijn ze gewend in mijzelf kennis als over ouder te dragen 77,78% heb gekregen, kan ik ook weer gebruiken bij en de ander inzichtin tehet geven algemeen in wat een gegroeid kind nodig heeft. het probleemgedrag van mijn kind 20% 40% onze tweede2,06% zoon. Deze60% expertise kan goed ingezet worden bij het versterken 80% van de vaardigheden van pedagogisch medewerkers en Gemiddeld 10% cijfer Ja Nee Gedeeltelijk andere professionals in het contact met kinderen, maar ook 70% 30% in hun50% contacten met ouders. 60% 8,5 Ondersteuning aan ouders Dit alles maakt de inzet van de pedagogen, binnen bijvoor- 20,16% 0% 40% beeld de kinder- en peuteropvang, tot een aantrekkelijke 20% Ouders met vragen over opvoeden kunnen altijd bij een 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 50% pedagoog terecht. Vanuit deze vraag en situatie wordt geke- keuze. In verschillende gemeenten in Fryslân worden 2,06% pedagogen van GGD Fryslân op deze manier met succes ken wat het beste past. Denk hierbij aan mogelijkheden als 30% 40% ingezet. een individuele benadering met telefonisch consult, inloop- Ja Nee Gedeeltelijk 10% 30% spreekuur, thuisbegeleiding of een observatie van een kind. In gesprek met elkaar in een Heit & Mem café 20% Daarnaast behoren ook groepsgewijze benaderingen tot 20% 0% de mogelijkheden, zoals oudercursussen, Heit & Mem café, 10% 10% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 opvoedparty of een ouderavond over diverse opvoedthema’s, Marieke, moeder van Sven (7 jaar): zoalsDoor zindelijkheid. de pedagogische Bij dergelijke thuisbegeleiding bijeenkomsten ontvangen Door de pedagogische thuisbegeleiding 0%“Sven is heel gevoelig. Als iets niet 0% oudersis hetbetrouwbare vertrouwen inhoudelijke in mijzelf informatie als ouder van pedagogen kan ik beter omgaan met Helemaal Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal Helemaal Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal en kunnen zein ook het ervaringen algemeen uitwisselen gegroeid met andere ouders. het probleemgedrag van mijn kind lukte,mee eenskon hij daar compleet van mee oneens mee eens mee oneens overstuur zijn. Omdat hij moeite had 60% 80% met het uiten van zijn emoties, kon hij Ondersteuning aan beroepsopvoeders ze niet kwijt. Dat maakt hem of 70% 50%Kinderen en jongeren brengen veel tijd door op de kinderop- heel boos of heel teruggetrokken. Door de pedagogische thuisbegeleiding Door de pedagogische thuisbegeleiding vang, op school, clubs of de sportvereniging. Daarom vindt 60% Pedagoog Hiske is ook op de school is het vertrouwen in mijzelf als ouder kan ik beter omgaan met 40%GGD Fryslân het belangrijk om pedagogen in te zetten om van Sven geweest. Ze heeft daar in het algemeen gegroeid het probleemgedrag van mijn kind beroepsopvoeders (pedagogisch medewerkers, leerkrach- 50% video-opnames gemaakt en die ten, docenten) en vrijwilligers (bijvoorbeeld trainers van de 60% 80% 30%sportclub) te ondersteunen bij vragen in het omgaan met de 40% besproken met zijn leerkracht. kinderen. Daar zijn we erg blij mee. 30% 70% 20% Als Sven op school is, zijn wij daar 50% 20% natuurlijk niet bij om zijn gedrag 60% te sturen. Op deze manier kan de 40% 10% 50% 10% leerkracht ook aan de slag met de 30% 0% 0% adviezen van Hiske. We horen 40% Helemaal Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal 1 De pedagogenHelemaal van MeeGGD eens Fryslân Neutraalzijn gekwalificeerdMee oneens voorHelemaal het gebruiken van dat het nu op school ook beter mee eens mee oneens mee eens mee oneens 30% verschillende methodieken (o.a. Triple P en Videohometraining) en staan 20% ingeschreven in het SKJ register. met hem gaat.” 20% 10% 10%

0% 0% Helemaal Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal Helemaal Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal mee eens mee oneens mee eens mee oneens