Downloaden Routekaart Duurzaam Smallingerland
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Gemeente Smallingerland Routekaart duurzaam Smallingerland 2040 Defi nitief | vrijdag 7 oktober 2016 | openbaar foto’s Eddy Joustra INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 4 1.1 Voortraject 6 1.2 Kern van de Routekaart 7 1.3 Leeswijzer 7 2 Beleidskaders 8 2.1 Klimaatakkoord Parijs (2015): 9 2.2 Europese doelstellingen uit Europa 2020 t.o.v. 1990 9 2.3 Nationaal (Energieakkoord en LAB 2) 9 2.4 Provinciaal (uitvoeringsprogramma Fryslân geeft energie) 9 3 Kansen benutten 10 3.1 Identiteit 11 3.2 Vertrekpunt 11 3.3 Potentie 11 3.4 Scenario’s 13 4 Routekaart 2040 16 4.1 Strategie 17 4.2 Ambities 18 4.2.1 Energie 18 4.2.2 Mobiliteit 21 4.2.3 Afval & grondstoffen 22 4.2.4 Voeding & gezondheid 23 4.2.5 Ruimtegebruik & leefomgeving 24 5 Samenwerking en houding 26 5.1 Beweging in samenleving 27 5.2 Organisatie en rol gemeente 27 5.3 Capaciteit en middelen 28 5.4 Extra inzet: vooroplopende scenario 29 BIJLAGE 1 - INTERACTIEF PROCES 31 BIJLAGE 2 - BELEIDSKADERS UITGEWERKT 33 3 Gemeente Smallingerland | Routekaart duurzaam Smallingerland 2040 INLEIDING 4 1 Definitief | vrijdag 7 oktober 2016 | openbaar Hoe hebben onze kinderen het in 2040 als zij volwassen zijn? Is de na te streven? Een uitdagende vraag omdat de gemeenteraad heeft aarde in staat om onze huidige leefwijze te dragen? Zijn we in staat en onderstreept dat duurzaamheid een begrip is dat de gemeente op bereid om ons aan te passen aan de klimaatveranderingen? Die vragen verschillende wijzen belicht. Niet alleen in het kader van klimaat en staan centraal als het gaat om duurzaamheid. Als we een duurzaam energie, maar ook minder ‘tastbare’ beleidsvelden zoals welzijn, Smallingerland willen, moeten we nu onze verantwoordelijkheid leefbaarheid en gezondheid. Het duurzaamheidsdoel dat de raad heeft nemen. Hiervoor is draagvlak bij de gemeenteraad aanwezig. Dat blijkt geformuleerd is: uit de betrokkenheid van de raad en de vraag om een routekaart op te stellen om Smallingerland duurzaam, schoon, sociaal en veilig te maken. Om substantieel verschil te maken en een versnelling te “Het Smallingerland van 2040 is een realiseren, is het nodig om duurzaamheid te verankeren in alles wat we doen. Dat betekent dat het dus niet alleen om energie en afval gaat, Smallingerland dat duurzaam, schoon, maar om alle beleidsterreinen. sociaal en veilig is.” Duurzaamheid is vaak een moeilijk te vatten begrip. Iedereen vindt een duurzame samenleving belangrijk. Iedereen vindt een duurzame DUURZAAMSTE SCHOOL VAN NEDERLAND omgang met wat we hebben belangrijk. En iedereen vindt afval ROC Friese Poort heeft op dit moment het duurzaamste schoolgebouw van Nederland met scheiden de normaalste zaak van de wereld. Zo langzamerhand is een BREEAM-NL Excellent score. Het gebouw is zeer goed geïsoleerd en door een optimale zichtbaar dat duurzaamheid maatschappelijk meer en meer geaccep- gevelindeling wordt kunstverlichting grotendeels vervangen door daglicht. De verwarming teerd wordt en dat mensen de voordelen ook echt gaan zien en zich en koeling gebeurt door een warmtekoude opslagsysteem in de bodem. Daarnaast zijn LED dus steeds meer bewust worden van het belang van duurzaamheid. lampen aanwezig, daglichtafhankelijke verlichting, CO2-sturing van de ventilatie en Steeds meer mensen plaatsen zonnepanelen op hun huis. Steeds meer zonnepanelen. Naast de duurzaamheidsprestatie is de indeling ook erg flexibel, waardoor mensen rijden een elektrische auto of fiets. En steeds meer bedrijven het gebouw geschikt is voor divers gebruik. De wens is om duurzaamheid ook een vaste richten hun pijlen op maatschappelijk verantwoord ondernemen. plek te geven in het onderwijsprogramma. Gemeenten staan voor de uitdaging om op een juiste manier invulling te geven aan het begrip duurzaamheid. Welke ambities stel je? Welke maatregelen moet je nemen om die ambities te halen? Hoe geef je op een gestructureerde en realistische manier duurzaamheid een plaats in het gemeentelijke beleid? Welke rol kan je als gemeente het beste vervullen? Een duurzame ontwikkeling van de gemeente is in ieder geval een ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. In die lijn staan we als gemeente Smallingerland met haar innovatieve karakter momenteel voor een prachtige uitdaging. Hoe kunnen we onze duurzaamheidsambities concretiseren en een route uitstippelen om het halen van die doelen 5 Gemeente Smallingerland | Routekaart duurzaam Smallingerland 2040 De raad heeft geconcludeerd dat deze doelstelling erg breed is zonder college de raad over de te nemen acties via bijvoorbeeld een uit voerings- een concrete houvast waar naartoe gewerkt wordt. Duurzaamheid heeft programma. altijd hoog in het vaandel gestaan binnen de gemeente, maar nooit op gestructureerde wijze. De gemeenteraad heeft geconcludeerd dat met In de figuur zijn de thema’s weergegeven die het fundament vormen de huidige inzet en middelen de gemeente nog niet goed op weg is voor de Routekaart. naar dat brede duurzaamheidsdoel. We hebben al veel gedaan, maar voornamelijk ad hoc. Het beleid is versnipperd en onze doelen zijn niet Duurzaam Smallingerland concreet genoeg. Deze Routekaart duurzaam Smallingerland 2040 concretiseert de doelstelling en geeft de route weer met concrete doelen, ijkmomenten en acties. Ook geven we inzicht in de uitvoering Energie Mobiliteit Afval & Voeding & Ruimtegebruik & en (interne) kosten voor de gemeente. Gelijktijdig met het opstellen van grondstoffen gezondheid leefomgeving de Routekaart is een begin gemaakt met het in beweging krijgen van de samenleving om zo vliegend van start te gaan langs de route naar een duurzamere gemeente. Bij het volledig uitvoeren van deze Naast de vijf inhoudelijke thema’s werken we overkoepelend aan Routekaart kunnen we niet verzekeren dat alle doelen gehaald worden, bewustwording, houding en samenwerking om de doelen te halen. maar de acties die in het rapport staan, zorgen ervoor dat we op het Omdat niet voor alle thema’s kwantitatieve doelen te benoemen zijn, goede spoor zitten. Dat spoor is hoe dan ook ambitieus te noemen. is er een onderscheid gemaakt in kwantitatieve en kwalitatieve doelen. Voor de thema’s Energie, Mobiliteit en Afval & grondstoffen zijn Bij de uitrol van duurzaamheidsbeleid is de gemeente namelijk niet de kwantitatieve doelen geformuleerd. Voor de overige thema’s zijn enige speler. We zijn een partner in een Smallingerlands netwerk. Een vooral in kwalitatief opzicht doelen geformuleerd. netwerk dat de handen ineen kan en moet slaan om duurzaamheids- initiatieven aan te pakken en uit te voeren. Daartoe gaan we de dialoog aan met de spelers in het netwerk. Alleen als we initiatieven onder- 1.1 Voortraject steunen en een kans geven kan de beweging daadwerkelijk groter worden. De acties in de Routekaart zijn acties die we als gemeente Het interactieve proces om te komen tot deze Routekaart duurzaam zelf gaan uitvoeren. In de samenleving zijn veel initiatieven gaande Smallingerland 2040 is opgesplitst in drie delen. Iedere stap is waarvan een aantal in kaders in deze rapportage is weergegeven. voorgelegd aan de raad om grip te houden op het proces. Daarnaast We juichen deze initiatieven toe. Waar mogelijk zoeken we de is een klankbordgroep, bestaande uit vertegenwoordigers uit de raad, samenwerking op met initiatieven uit de samenleving. op meerdere momenten bijgepraat over het proces. Dat heeft geleid tot drie documenten waarvan de laatste, de daadwerkelijke Routekaart, Het doel van deze Routekaart is een duurzaam beleid te introduceren het voorliggende document is. De volgende drie stappen zijn gezet: over de volle breedte van de gemeentelijke beleidsterreinen. Het zijn de kaders voor een duurzaamheidsbeleid gekoppeld aan concrete acties om Stap 1: inventarisatie krachtenveld; op weg te gaan naar een duurzamer Smallingerland. De kaders zijn niet Stap 2: vertrekpunt en contouren ambities vertalen; in beton gegoten. Onderweg komen we nieuwe trends, ontwikkelingen Stap 3: Routekaart duurzaam Smallingerland 2040. en innovaties tegen waar we op inspelen als dat past binnen de doel stellingen. Deze Routekaart leidt tot keuzes en biedt acties, maar geen In bijlage 1 staat een nadere beschrijving van het gehele interactieve uitgewerkte uitvoeringsprogramma’s. Per beleidsterrein informeert het proces en de uitkomsten daarvan. 6 D e fi n i t i e f | vrijdag 7 oktober 2016 | openbaar 1.2 Kern van de Routekaart 1.3 Leeswijzer Het rapport is opgebouwd aan de hand van de vijf thema’s Energie, Na dit inleidende hoofdstuk staat in hoofdstuk 2 uitgelegd welke Afval & grondstoffen, Mobiliteit, Voeding & gezondheid en Ruimte- doelstellingen op internationaal, nationaal en provinciaal niveau zijn gebruik & leefomgeving . Van elk thema zijn doelstellingen bepaald afgesproken. voor de jaren 2020, 2030 en 2040. Vervolgens zijn de benodigde korte termijnacties benoemd die bijdragen aan het realiseren van de In hoofdstuk 3 staat de huidige stand van zaken per thema waardoor doelstellingen. Een apart hoofdstuk gaat in op de noodzakelijke acties het vertrekpunt als basis van de Routekaart duidelijk is. Daarnaast is die vanuit samenwerking, organisatie en fi nanciën moeten worden inzicht gegeven in de potentie per thema en zijn drie mogelijke opgepakt. Daarin krijgt ook de rol van de gemeente een plaats. scenario’s benoemd. De Routekaart duurzaam Smallingerland 2040 is een ambitieuze routekaart. Het biedt handvatten hoe serieuze stappen gezet kunnen Hoofdstuk 4 bevat de concrete Routekaart. In dit hoofdstuk zijn de worden om ambities ook daadwerkelijk te kunnen realiseren. Het biedt doelstellingen en ambities weergeven per thema en de korte termijn een houvast en biedt geen garanties dat doelstellingen ook allemaal acties benoemd die bij uitvoering de start moeten vormen voor de te gehaald worden. Daarvoor zijn verschillende redenen aan te wijzen: volgen route om uiteindelijk de doelstellingen en ambities voor 2020, • sommige doelstellingen zijn nog niet concreet te vertalen in acties. 2030 en 2040 na te kunnen streven. De wereld is veranderlijk waardoor het moeilijk valt te voorspellen hoe de wereld en de stand der techniek er in 2030 of 2040 voor Hoofdstuk 5 bevat tenslotte de uitleg van samenwerking en houding staat.