2019 KRAKÓW AIRPORT MAGAZINE SIERPIEŃ/WRZESIEŃ AUGUST/SEPTEMBER NO 4 GRUZJA 42°00’N 43°30’E słońcem /Lisbon.Acity Spain. Culinaryculture HISZPANIA Georgia. The secretsGeorgia. The painted withthesun Tajemnice Kaukazu / Z wizytą uAfrodytyZ wizytą Kultura kulinarna/ LIZBONA Miasto malowane / Cyprus. Visiting of theCaucasus CYPR Aphrodite

RADOSŁAW WŁOSZEK

Prezes Zarządu Kraków Airport President of the Kraków Airport Board FIRMA RODZINNA OD POKOLEŃ

FAMILY BUSINESS FOR GENERATIONS Latem lotnisko jest szczególnym miejscem, gdzie radosne oczekiwanie In summer, an airport is a special place where joyful anticipation of na początek wymarzonego urlopu często miesza się z lekkim stresem the beginning of your dream vacation is often mixed with a slight związanym z podróżą. W Kraków Airport staramy się, aby szczególnie stress related to travel. At Kraków Airport, we strive to make the stay w tym okresie uprzyjemnić podróżnym pobyt w naszym porcie. W tym in our port especially enjoyable during this period. This year our roku do zespołu dołączył Zen – pies terapeuta, który w hali odlotów team was joined by Zen – a therapy dog who relieves travel stress łagodzi stres związany z podróżą. Relaksacji służą również sesje gimna- in the departure hall. Those who want to blow off steam can try styczne prowadzone w gate’ach, a dla mniej aktywnych i szukających gymnastic sessions carried out in the gates, whereas the less active wytchnienia została przygotowana strefa odpoczynku. travellers who seek relaxation can take advantage of the rest zone.

33 letnie nowości to 33 powody, dla których warto wyruszyć 33 summer novelties are 33 reasons why you should set off on NA SMOCZY APETYT... w podróż #PROSTOzKRAKOWA. W tym numerze prezentujemy a journey #FlyKRK. In this issue, we present Georgia, with Kutaisi Gruzję – Kutaisi to kolejna nowość w naszej siatce połączeń, gdzie being another novelty in our network of connections that is a place zdecydowanie warto się wybrać. Hot Spot w tym wydaniu to Cypr, definitely worth visiting. Hot Spot in this issue is Cyprus that is czyli gwarancja słońca, pięknych morskich widoków i trochę historii. a guarantee of the sun, beautiful sea views and a little bit of history. I TEN MNIEJSZY! Podróż na weekend do Lizbony może być dobrym pomysłem na za- A trip to Lisbon for a weekend can be a good idea at the end of the kończenie sezonu. Wszystkich z Państwa, którzy w te wakacje wyru- season. We encourage all passengers who set off from Kraków Airport

szacie z Kraków Airport, zachęcamy do wzięcia udziału w konkursie this holiday to take part in the #KRKtravelchallenge competition 4/2019 #KRKtravelchallenge – podejmij wyzwanie! – challenge yourself!

Wakacyjna praca na ekologicznej farmie (Slow travel) lub ekopodróż Holiday work on an organic farm (Slow travel) or eco-journey by rowerem, który możemy wziąć ze sobą do samolotu (Take it easy) bicycle, which you can take with you on a plane (Take it easy) is our to nasze ekoinspiracje. Ktoś powie, że podróż samolotem nie leży eco-inspiration. Someone will say that travelling by plane does not w zgodzie z ochroną środowiska. Jednak świadomość odpowiedzial- comply with environmental protection. However, the awareness of ności ekologicznej w branży lotniczej stale rośnie, co przekłada się ecological responsibility in the aviation industry is constantly grow- na działania mające na celu minimalizowanie wpływu na środowisko ing, which translates into actions aimed at minimizing the harmful (Odpowiedzialny biznes). W tym roku Kraków Airport, chcąc dołączyć impact on the environment (CSR). This year, Kraków Airport, hoping do grupy zielonych lotnisk, jako pierwsze lotnisko regionalne w Polsce to join the group of green airports, has become the first regional rozpoczął proces akredytacji do programu Airport Carbon Accredita- airport in Poland to commence the accreditation process for the tion prowadzonego przez ACI. Airport Carbon Accreditation (ACI) programme.

Podróżujmy, odkrywajmy lecz zawsze odpowiedzialnie. Let's travel and discover, but always responsibly.

Życzę miłej lektury! I wish you a pleasant reading!

Wydawca Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II, Kraków-Balice Sp. z o.o., ul. Kapitana Mieczysława Medweckiego 1, 32-083 Balice, www.krakowairport.pl Redaktor naczelna Weronika Borkowska Redaktor prowadząca Olga Seweryn-Łubińska (Kraków Airport) Reklama Beata Łuczak, tel. +48 789 448 080, [email protected], Karolina Schuster, tel. +48 882 015 809, [email protected] Layout Katarzyna Kokot Korekta Adam Horowski Tłumaczenie Joanna Sabiniewicz Z ŁOSOSIEM DOOKOŁA ŚWIATA OD Realizacja SKIVAK, ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań, www.skivak.pl, tel. (+48) 61 625 61 15 Z ŁOSOSIEM DOOKOŁA ŚWIATA OD Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń.

WITHWITH SALMONSALMON AROUNDAROUND THETHE WORLDWORLD FORFOR 3 06 53 PODRÓŻE BIZNES TRAVEL BUSINESS

Airport flash Glaze Prosthetics. Bądź w pełni sobą Glaze Prosthetics. Be yourself to the fullest #KRKtravelchallenge

Branża lotnicza odpowiada Kutaisi. Marzenia o złotym runie na wyzwania klimatyczne Kutaisi. Dreams of the golden fleece The airline industry responds to climate challenges

Lizbona. Miasto malowane słońcem Business news Lisbon. A city painted with the sun STYL ŻYCIA LIFESTYLE 4/2019 Cypr. Z wizytą u Afrodyty Cyprus. Visiting Aphrodite

Podróż z diabłem i aniołem A trip with a Devil and an Angel

Gruzja. Tajemnice Kaukazu 37 Georgia. The secrets of the Caucasus Wakacje na farmie Summer holiday on the farm

Rekomendacje Recommendations

Projekt: plaża Project: beach

Rower w samolocie A bicycle on a plane

Hiszpania. Kultura kulinarna

Happy Surfer Happy Spain. Culinary tradition Prosthetics Glaze

5 4/2019 podróży oraznowychtechnologiachwlotnictwie. była równieżoekologii,konwencjiCITES,bezpieczeństwie ręcznie wykonaćwzajemniedlasiebielotniczepamiątki.Mowa wyobraźni, konstruującsamolotyprzyszłości,atakżewłasno do poznaniatajnikówpracylotniska.Mogliteżdaćsięponieść tatusiowie wrazzeswoimipociechamimieliwyjątkowąokazję się „DzieńzTatąnalotnisku”.Licznieprzybylispotkanie Również wczerwcu,CentrumEdukacjiLotniczej,odbył ruchowych ztreneramipersonalnymiHappyHealthy. cieszyły sięteżwarsztatyplastyczne.Niezabrakłozabawizajęć kartę pokładowązwłasnymimieniem.Dużąpopularnością było obejrzećpłytęlotniskaztarasuwidokowego,wydrukować Services. Dzieciwrazzrodzicamizwiedzałyterminal,można obsługi samolotówLSAirportServicesorazWelcome Granicznej, pojazdysłużbutrzymanialotniska,atakżesprzętdo ne byłysamochodylotniskowe:wózstrażacki,pojazdStraży dla najmłodszych.Przedterminalempasażerskimeksponowa Dzień DzieckawKrakówAirportobfitowałwieleatrakcji to tylkoprzykładywybranychprzez komisjęprojektów. tetykę otoczenia”czy„Poprawawarunków naboiskusportowym” „Od-Lotowe CentrumAktywnościRodzinnejdbaoekologię ies- cjatyw nałącznąkwotę240000zł. „Zielonaklasapodśmigłem”, ska”, podpisanoumowynarealizacjękolejnych10lokalnych ini- czerwca, wramach2. edycjiprogramugrantowego„Bliskolotni- oraz podniesieniejakościżycialokalnejspołeczności.Podkoniec Mają onezazadaniezagospodarowanieprzestrzenipublicznej rego celemjestdofinansowanieprojektówinfrastrukturalnych. grantowy dlaośmiusołectwpołożonychnajbliżejlotniska, któ- dotyczące budowynowejdrogistartowejzapoczątkowałyprogram W2017rokusąsiedzkiekonsultacje grantów „Bliskolotniska”. Kraków Airportdofinansował kolejneinicjatywywramach RODZINNE SPOTKANIA „BLISKO LOTNISKA” 10 PROJEKTÓW NA LOTNISKU

AIRPORT AIRPORT

- - 6 6 tion, travel safetyandnewtechnologiesinaviation. There werealsodiscussionheldaboutecology,CITESconven- airplanes ofthefutureormakesouvenirsrelatedtoaviation. airport. Theycouldalsousetheirimaginationandconstruct who camewiththeirchildrentodiscoverthesecretsof at theAirport"inJune. Theeventwasattendedbyalotofdads Moreover, theAviationEducationCentreheld"DaywithDad personal trainers. plenty ofgamesandphysicalactivitieswithHappyHealthy name. Anotherpopularattractionwasworkshops. Therewere observation deck,andprintaboardingpasswiththeirown parents whovisitedtheterminal,couldseeapronfrom Services andWelcomeAirportServices. Children andtheir as wellequipmentusedtoserviceaircraftsofLS Airport Border Guardvehicle, airportmaintenanceservicevehicles, airport carsinfrontofthepassengerterminal: afire truck, tions forchildren, whichincluded, amongothers, displayof Children's DayatKrakówAirportaboundedinmanyattrac- just someoftheexamplesprojects selectedbytheCommission. vironment” or“ImprovementofConditions ontheSportsField”are Family ActivityTakesCareoftheEcology andAestheticsoftheEn- were signed.“GreenClassunderthe Propeller”, “Pi-LOT Centreof another 10localinitiativesforatotal amountofPLN 240,000 Airport” grantprogramme,contractsfortheimplementationof At theendofJune, aspartofthesecondedition“Closerto public spaceandraisethequalityoflifelocalcommunity. of whichistofinance infrastructure projects. Thegoalistodevelop a grantprogramforeightvillagesclosesttotheairport, thepurpose neighbors regardingtheconstructionofanewrunwayinitiated "Closer toAirport"grants.In2017, consultationswithairport’s Kraków Airporthasco-financed furtherinitiativesunderthe

FLASH FAMILY GET-TOGETHER "CLOSERAIRPORT" TO ATAIRPORT THE 10 PROJECTS

AIRPORT 7

FLASH

4/2019 4/2019 Terms andConditions! Konkursu! / Before registering, besure to read theContest Przed zgłoszeniem koniecznie zapoznajcie sięzRegulaminem Attractive prizes await! Czekają atrakcyjne nagrody! application. Kraków Airport media with#KRKtravelchallenge orusetheframe fromthe Tage-mail address:[email protected]. photosonsocial The applicationsshouldbesentuntilSeptember30tothis menting youradventurethatbeganatKraków Airport. Show yourholiday challenge:sendus5photosdocu- zaplikacjiKrakówlub użyjnakładki Airport. oznaczZdjęcia #KRKtravelchallenge wmediachspołecznościowych czekamy do30września br. podadresem:[email protected] Twoją Nazgłoszenia przygodę,która zaczęła sięwKraków Airport. Pokaż swójwakacyjny challenge:prześlij nam5zdjęć dokumentujących #KRKtravelchallenge KONKURS COMPETITION KRAKÓW COPENHAGEN, DENMARK KOPENHAGA,DANIA /    at Bakken Amusement Park Bakken /feel the adrenaline rushontheroller coaster poczuj adrenalinę nakolejce górskiej wparku rozrywki festival at thebay (23-25 August) (23-25 sierpnia)/take part inthesummerKulturhavn weź udziałwletnim festiwalu Kulturhavn nadzatoką take aphoto withtheLittle Mermaidstatue zrób pamiątkowe zdjęcie zpomnikiemMałej Syrenki /

KOPENHAGA #KRK travelchallenge 8 KRAKÓW ATHENS, GREECE ATENY,GRECJA /    the sunset from Lycabettus hill podziwiaj zachód słońca ze wzgórza Likavitos /admire what works of art metro stations hides inAthens stacje metra wAtenach /gounderground to discover zejdź podziemię, by odkryć, jakiedziełasztukiskrywają and have fun parties at until city themorning miejskich imprezach /celebrate thefull mooninAugust świętuj sierpniową pełnięksiężyca ibaw siędorana na #fly KRK

ATENY SCANDINAVIA STARTS AT TAKEOFF

BEZPOS´REDNIE LOTY Z KRAKOWA 4/2019 DO SZTOKHOLMU I KOPENHAGI

WE ARE TRAVELERS 11 4/2019 KUTAISI MARZENIA O ZŁOTYM RUNIE obecny obszarGruzji,stanowiłacelwyprawyJazona pozłoteruno. Ślady dawnychepoktotylkojedenzpowodów,dla którego warto of ancienttimesarejustone ofthereasonstotakesometime W mitologiigreckiejKolchida,historycznakrainazajmująca Jason's journeytodiscover thegoldenfleece.Thetraces In Greekmythology,Colchis, ahistoricallandlocated in thepresent-dayGeorgia, wasthedestinationof KUTAISI. DREAMS OF THE GOLDEN FLEECE CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE poświęcić Kutaisiwięcejuwagi. to findoutmoreaboutKutaisi. 12

BE MY GUEST

Państwowy TeatrDramatyczny –ośrodekkulturalny skiego, zwróćmyuwagęnaarchitekturę staregomiasta: ulicy SzotyRustawelego. Idącwkierunkuparkumiej- niespieszny rytmżycia.Spacer rozpocznijmyodgłównej Warto jednakprzespacerować się, abypoczućgruziński, nr 1łączycentrumzgłównymdworcemautobusowym). trzemy pieszo.Możemyteżskorzystaćzautobusu(linia tyle niewielkie,żedowszystkichgłównychatrakcji- podróży doTbilisi, BatumiczySvaneti. Miastojestna na dłużej. Totakżedobrypunktstartowydodalszej z powodów,dlaktórychnależyzatrzymaćsięwKutaisi Dobrze zachowaneśladydawnychepoktojeden legend obfitowałwzłoto. znany byłzwyjątkowegobogactwanaturalnegoiwedług zon zArgonautamiwposzukiwaniuzłotegoruna. Teren na Kolchida, starożytnakraina, doktórejwyruszyłJa- wschodnie izachodnie. Totupołożonabyłamitologicz- trasa handlowałączącapaństwa – ważna, międzynarodowa przebiegał tędyJedwabnySzlak mi imperiamiświata. Wantyku konflikty pomiędzynajwiększy- obszarem, naktórymtocząsię zja zawszebyła, jestibędzie na stykuEuropyiAzjiGru- kańcy. Zewzględunapołożenie sympatyczni igościnnimiesz- Kaukazu, aprzedewszystkim nastyry, krajobrazWielkiego urzekają średniowiecznemo- W KutaisiiregionieImeretia i transparentnośćwładzy. ma symbolizowaćotwartość pokryta jestszkłem, które Kutaisi. Kopułabudynku darki ipromowaniemiasta zdecentralizowanie władzyorazpobudzeniegospo- prezydenta MicheilaSaakaszwilego. Miałotonacelu niósł siędoKutaisi, zgodniezzałożeniembyłego alei RustawelegowTbilisi.W2012rokurządprze- Gruziński parlamentznajdowałsięwcześniejprzy lotniczych, m.in. zPolski,WielkiejBrytaniiczyNiemiec. tu lotniskoobsługujekilkanaściekierunkówtanichlinii cję ważnegopunktukomunikacyjnego.Zlokalizowane około tysiącalattemu. WspółcześnieKutaisipełnifunk- białych kamieni,zktórychmiastozostałoodbudowane przez ludzitereniewEuropie. Nazwawywodzisięod usytuowanym najednymznajdawniejzasiedlonych Kutaisi jesttrzecimcodowielkościmiastemGruzji, PODRÓŻ W CZASIE ŚLADY STAROŻYTNOŚCI FUTURYSTYCZNA POTĘGA CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE oraz epikurejskiego życia. gruzińskiegostylu Pierwszy raz odwiedziłaGruzjęw2012 roku lifestyle. Shevisited Georgia for thefirst months) to regularly return there in 2014, by regularnie wracać tam wlatach 2014, Miłośniczka Morza Czarnego iKaukazu time in2012 (shelived inBatumi for two 2015 i2016. /Afan of theBlackSea, the Caucasus andtheepicurean Georgian (dwa miesiące mieszkała wBatumi), BRATKOWSKA 2015 and2016.

ZUZA TEXT 13 tradition, an impressive opera building with lions at the tradition, animpressiveoperabuildingwithlionsatthe Drama Theatre–aculturalcentre withover150yearsof to thearchitectureofoldcity: Lado MeskhishviliState street. Whenmoving towardsthe citypark,payattention life. Let's startthewalkfromRustaveli Avenue, themain taking astrolltofeeltheGeorgianunhurriedrhythmof the centretomainbusstation). However,itisworth on foot. Youcanalsogetonthebus(lineNo.1runsfrom ti. Thecityissmall,soyoucanreachallmajorattractions starting pointforfurthertripstoTbilisi, BatumiorSvane- why youshouldstayinKutaisiforlonger. Itisalsoagood Well-preserved tracesofpasterasareonethereasons exceptional naturalwealthand,accordingtolegends, gold. who looked for the golden fleece. The area was known for its located, beingthedestinationofJasonandArgonauts It wasalsoherethatthemythologicallandofColchis network oftraderoutesthatconnectedtheEastandWest. power fromthecapitalofGeorgia, stimulatingtheeco- Mikheil Saakashvili. Thiswasaimedatdecentralizing Kutaisi, followingtheassumptionofformerpresident li AvenueinTbilisi. In2012, thegovernmentmovedto The GeorgianparliamentusedtobelocatedonRustave- The UnitedKingdomorGermany. low-cost airlines,includingcarriersfromPoland, The airportlocatedthereservesseveraldestinationsof taisi playstheroleofanimportantcommunicationpoint. was rebuiltaboutathousandyearsago.NowadaysKu name derivesfromthewhitestoneswhichcity of theoldestareasinhabitedbypeopleinEurope.The Kutaisi isthethirdlargestcityinGeorgia,situatedone TIME TRAVEL FUTURISTIC POWER

BE MY GUEST – an important, international – animportant, international Silk Roadpassthroughthisplace place. Intheancienttimes, tween majorworldempirestake will beanareawhereconflicts- Georgia hasalwaysbeen,isand the junctionofEuropeandAsia, citizens. Duetoitslocationat and foremost, niceandhospitable tiful GreaterCaucasus,andfirst monasteries, landscapesofbeau- captivate withtheirmedieval Kutaisi andtheImeretiregion and transparencyofpower. is tosymbolizetheopenness ing iscoveredwithglass, which Kutaisi. Thedomeofthebuild- nomy andpromotingthecityof OF ANCIENT TIMES OF THE TRACES

-

4/2019 4/2019 3 Lado Meskhishvili State Drama Theatre andColchis fountain 2. 3. Lobiani, tradycyjny przysmak /Lobiani, atraditional dish Państwowy Teatr Dramatyczny oraz fontanna Kolchidy / 1. Katedra Bagrata /Bagrati Cathedral CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE 1 14 14 2

BE MY GUEST Łączyła onato,coobecnieznanejestjakoklasyczne tubo sąwzorempostępowej architektury radzieckiej. winoroślą, krzewamiichwastami. SanatoriawTskal- swoją rangę.Obecniekorytarze iłaźnieporośniętesą Po upadkuZwiązku Radzieckiegosanatoriumstraciło radzieckich Tskaltubobyłosłynnymuzdrowiskiem. się, żeźródłatemająwłaściwościlecznicze. Wczasach bogata jestwradoniminerały. Powszechnieuważa bijające zpodziemnychwapiennychmasywów–woda taisi Tskaltubo.Znajdują siętamnaturalneźródła,wy- opuszczone sanatoriawpołożonymnazachódodKu- z najciekawszychmiejscdoodwiedzeniawGruzjisą z diabelskimmłynem. Prawdziwąperełkąijednym na wzgórzu, niemaljużzabytkowegoparkurozrywki miętają czasyStalinaiprowadządozlokalizowanego Kutaisi. DobrzezachowanewagonikiChaturiapa- Kolejka linowatojednazgłównychatrakcjicentrum przy wejściu. ka płaskorzeźba, znajdującasięnafasadziebudynku roboty). Dodatkowąatrakcjąjestimponującaradziec- owoce, winoczyczaczę(gruzińskibimberdomowej zaopatrzymy sięwlokalneprodukty: przyprawy, sery, naprzeciwko parkumiejskiegobazartomiejsce, gdzie pozostałości sowieckiejarchitektury.Zlokalizowany Kutaisi tomiasto, któreprzypadniedogustufanom w muzeumnarodowymTbilisi. niej izachodniejGruzji.Ichoryginałyznajdująsięm.in. z VII iIIIw. p.n.e., odnalezionychnatereniewschod- Złocone figury zwierzątsąodwzorowaniemfigurek którego centralnympunktemjestfontannaKolchidy. z lwaminaszczycieorazplacDavidaAgmaszenebelego, o ponad150-letniejtradycji,imponującybudynekopery SOWIECKIE SYMBOLE suszonych nasłońcu. na nitkę orzechów zanurzonych wsoku zwinogron- iwy – przypominający kiełbaskę smakołyk znawleczonych i kwaskowym smaku;czurczchela –gruzińskisnickers imeretyński –twaróg zmleka krowiego, miękki,osłonym i farszem zmięsa doprawionego kolendrą icebulą; ser chinkali –gruzińskie„pierogi” bulionem wypełnione dzieniem zsera; lobiani–placek znadzieniemfasoli; Lokalne imeretyńskie chaczapuri –okrągły placek zna- CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE CO ZJEŚĆ WHAT TOEAT

15 dried inthesun. threaded onastring immersed ingrape juice and snickers –sausage-shaped delicacies from nuts soft andsour taste; withsalty Churchkhela –Georgian Imeretian cheese –curd cheese from cow's milk, and meat seasoned withcoriander andonions; khinkali –Georgian "dumplings" filled withbroth cheese filling; lobiani–flatbread stuffed withbeans; Local, Imeretian khachapuri –around cake with 20 km from Kutaisi, near the village of Kumistawi. 20 kmfromKutaisi, nearthevillageofKumistawi. The PrometheusCave, discoveredin1984, islocatedabout Romanesque elements. is knowntodayasclassicalStalinistdesign, withGothicand It combinedtheGeorgianethnicstyleofdecoration, which in Tskaltuboareamodelofprogressive Sovietarchitecture. overgrown withvines, shrubsandweeds.Thehealthresorts lost itspopularity. Currently,thecorridorsandbathsare resort. Afterthebreak-upofSovietUnion, theresort perties. IntheSoviettimes,Tskaltubowasafamoushealth commonly believedthatthesespringshavehealingpro- stone massifs–thewaterisrichinradonandminerals. Itis natural springsthatemergefromtheundergroundlime- resorts inTskaltubolocatedtothewestofKutaisi. Thereare interesting placestovisitinGeorgiaareabandonedhealth wheel locatedonthehill.A truegemandoneofthemost times ofStalinandleadtoahistoricalparkwithFerris Kutaisi. Thewell-preserved Chiaturacarsrememberthe The cablecarisoneofthemainattractionsincentre bas-relief onthefacadeofbuilding, nexttotheentrance. shine). Anadditionalattractionistheimpressive Soviet cheese, fruit, wineorchacha(Georgianhomemademoon- park isaplacewhereyoucanbuylocalproducts: spices, Soviet architecture.Thebazaarlocatedoppositethecity Kutaisi isacitythatwillappealtofansoftheremnants be foundinthenationalmuseumTbilisi. in easternandwesternGeorgia. Theiroriginalversions can of figures from the 7th and 3rd centuries BC that were found is theColchisfountain.Gildedanimalsarearepresentation top, andDavidAgmashenebeliSquarewhosecentralpoint INTOEARTH THE SOVIET SYMBOLS

BE MY GUEST

4/2019 4/2019 artysty Zuraba Arabidze. becie gruzińskim,praca współczesnego gruzińskiego Me shenmikvarhar (tłum.kocham cię)–napiswalfa- miastach, m.in.wParyżu. której prace można podziwiaćwwielueuropejskich Portret kobiety –mural francuskiej artystki Vinie, spróbować tradycyjnych potraw iwina. tradycyjnej muzykiitańca, pchletargi, agoście mogą retii. czasie odbywają Wtym sięplenerowe koncerty W festiwalu biorą udziałludziezcałego regionu Ime- rze miasta. Ulice przystrojone sąkwiatami rumianku. Kutaisoba (2maja) –święto poświęcone historii ikultu- mostu znajduje sięrzeźba chłopca zkapeluszami. wartki nurt iskaliste koryto rzeki. Nawschodniej części się szklanepanele, przez które można zaobserwować tek zwypisanymi anegdotami. Pomiędzy nimiznajdują restaurowana w2018 roku iskładasięzmetalowych pły- Białym mostem narzece Rioni.Konstrukcja została od- radziecki resort SPA. (15 kilometrów napółnocny zachód odKutaisi) –dawny go prowadzącego doparku rozrywki, Tskaltubo tego lubczerwonego wagonika tramwaju powietrzne- gruzińskiej, panoramę miasta Kaukazu iszczyty zżół- Gruzińskiego –przykładwspółczesnej architektury placu Davida Agmaszenebelego, budynekParlamentu pułą, fontannę Kolhidy zfigurami złotych zwierząt na Katedrę Bagrati zcharakterystyczną turkusową ko- GDZIE NA SPACER? WHERE ELSE TO GO? CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE CO ZOBACZYĆ WHAT TOSEE WYDARZENIA

STREET 16 during whichguests cantrytraditional dishes andwine. tional musicanddance aswell asflea markets are organized Imereti region. During thistime, open-airconcerts of tradi- chamomile flowers. The festival isattended by peoplefrom and culture of thecity. The streets are decorated with Kutaisoba (2ndof May) –afestival dedicated to thehistory Georgian artist Zurab Arabidze. in theGeorgian alphabet, awork of acontemporary Me shenmikvarhar (English:Ilove you) –aninscription including inParis. whose works canbeseen inmany European cities, A portrait of awoman –amural of aFrench artist Vinie, is asculpture of aboy withhats. rocky riverbed. Ontheeastern part of thebridge, there through whichonecanobserve thefast current andthe ten onthem. Between theplates, there are glasspanels 2018 andconsists of metal plates withanecdotes writ- White bridge on theRioniRiver, whichwas restored in mer Soviet SPA resort. Tskaltubo (15kilometres northwest of Kutaisi) –afor- of anaerial tramway leading to anamusement park; the peaks of theCaucasus from theyellow orred cars Georgian architecture; thepanorama of and thecity Georgian Parliament –anexample of contemporary animal figures at David Agmashenebeli square; the turquoise dome; theColchis fountain withgilded The Bagrati Cathedral withitscharacteristic ART EVENTS

BE MY GUEST

CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE 1 17 17 2 2. 1. Ulice Kutaisi /Streets of Kutaisi (foto: Tomasz Przechlewski) Czurczchela, gruzińskideser wkształcie podłużnejświecy / Churchkhela, traditional Georgian candle-shapedcandy

BE MY GUEST 3. Wagonik Chaturia /Chaturia trolley 3

4/2019 4/2019 magicznym słowie: „Gaumarjos”. rytuał, auchyleniekieliszkamoże nastąpićdopieropo jednak, żewGruzjipiciewina itoastytowyjątkowy rzadszych inajdelikatniejszych naświecie. Pamiętajmy kraju. Imeretyńskieszczepywinogron należądonaj- przez UNESCOzaniematerialnedziedzictwokulturowe letnia metodawytwarzaniategotrunkuzostałauznana Puszkina. Naszczególnąuwagęzasługujefakt,żetysiąc- nie imeretyńskiegowinawjednejzwiniarninaulicy zmroku. Dobrympomysłemnawieczórjestskosztowa- Kutaisi niejestmiastem,wktórymwieledziejesiępo możliwe odmajadolistopada. system kolorowegooświetlenia. Zejściepodziemięjest pokonać łódką.Od2012 rokuwjaskinifunkcjonuje poziom wody,kolejnekilkasetmetrówmożnarównież – jeśliwpodziemnejrzecejestakuratodpowiedni Trasa udostępnionadozwiedzanialiczyok. 1,4 km znajduje sięodkrytaw1984rokuJaskiniaPrometeusza. Około 20kmodKutaisi, niedalekowioskiKumistawi, racji zelementamigotyckimiiromańskimi. stalinowskie wzornictwo,gruzińskietnicznystyldeko- GAUMARJOS! ZIEMI W GŁĄB Interdyscyplinarne Centrum Badawcze. Polska misjaarcheologiczna poszukuje W 2018 roku otwarto wKutaisi Polskie tu artefaktów dalekiejprzeszłości. CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE

18 drank aftersayingthemagicalword: "Gaumarjos". wine andtoastsisauniqueritual, andaglasscanonlybe the world. Remember, however, thatinGeorgiadrinking grape varietiesareamongtherarestandmostdelicatein intangible culturalheritageofthecountry.TheImereti’s of makingthisdrinkhasbeenrecognizedbyUNESCOas noteworthy isthefactthatthousand-year-oldmethod wine inoneofthewineriesonPushkinStreet. Particularly Therefore, agoodideafortheeveningistotasteImeretian Kutaisi isnotacitywithnumerousnightlifeattractions. It ispossibletogoundergroundfromMayNovember. 2012, acoloredlightingsystemwasinstalledinthecave. several hundredmeterscanalsobecovered byboat. In an adequatewaterlevelintheundergroundriver,another The trailopentovisitorsisabout1.4kmlong–ifthere GAUMARJOS! REGULAR DESTINATIONS KIERUNKI REGULARNE KRAKÓW

archaeological team islookingfor artefacts of BE MY GUEST In 2018, thePolish Interdisciplinary Research  ( Centre was openedinKutaisi. The Polish ŚR., ND. / WED, SUN the distant past there. KUTAISI Budynek Parlamentu Gruzji / Parliament of Georgia (foto: Berdo Maghularia) ) W futurystycznym budynku parlament, przeniesiony parliament, moved from In thefuturistic building is located theGeorgian z Tbilisi w2012 roku. mieści sięgruziński Tbilisi in2012.

joined a band in Bari in aband joined in fjord-hopped Kutaisi in 10 or apound gained broke Reykjavik in two hearts Tel in to readlearned amap Aviv Royals the with Partied London in Be more. more. Live Dream more. Oslo . , CZUJ SIĘ JAK U SIEBIE , , 19 , ,

BE MY GUEST

4/2019 4/2019 LIZBONA MIASTO MALOWANE SŁOŃCEM mind, attractsandencourages the Portuguesecapitalcanbe Full ofcoloursandglamour, The cordialityofthecitizens portugalskiej stolicymożna combined withthepeaceof Serdeczność mieszkańców, Do pełnejkolorówiblasku do kolejnychodwiedzinna ducha, przyciągaizachęca gdyż nigdysięnienudzi. visited numeroustimes, ŁUKANOWSKI wielokrotnie powracać, połączona zespokojem as itnevergetsboring. Półwyspie Iberyjskim. to revisittheIberian KRZYSZTOF Peninsula. TEXT PODRÓŻ NA WEEKEND LISBON. PAINTED A CITY WITH THE SUN

05 20

WEEKEND TRIP REGULAR DESTINATIONS KIERUNKI REGULARNE KRAKÓW Zeskanuj kod QRiprześledź trasę wycieczki. /ScantheQRcode and follow thetrip route.  ( CZW., ND. / THU, SUN LIZBONA ) 04 03 02 Najstarsza, pełnauroku imagiidziel- nica Lizbony. Warto wybrać siętam muzyki fado, np. doClubedeFado. Wiedzę gatunku muzycznym otym święconym mumuzeum –Casa do możemy następnie pogłębić wpo- 01 wieczorem nakoncert tradycyjnej i rezydencję Quinta daRegaleira. pałac Pena, ruiny zamku Maurów łamiający fantazją iprzepychem pociągiem zdworca Rossio. Ko- niecznie należyzobaczyć osza- Fado edaGuitarra Portuguesa. Miasteczko pałaców ipięknych rezydencji. Dotrzemy tam autobus miejskizcentrum Lizbony. panoramę miasta. DoMonsanto kursuje nie pozwala cieszyć sięwidokiemna i rowerowych wycieczek. Jegopołoże- ski jest popularnym miejscem pikników łożony wlatach 30. XXwiekupark miej- Lizbony, opowierzchni ok.1000ha.Za- Największy obszar leśny wokolicy MONSANTO butelkę dopóźniejszej konsumpcji. beczkach, alemożemy też zakupić całą Napój serwowany jest wmałych ku- zarówno turystów, jaki miejscowych. owoców przysmak przyciąga przed lokal wódki, wyrabiany nabazie prawdziwych śniowego. Przygotowywany zdodatkiem gos skosztujemy miejscowego likieruwi - W słynnejpijalni naLargo deSãoDomin- A GINJINHA PODRÓŻ NA WEEKEND ZOBACZ WIĘCEJ... ALFAMA SINTRA SEE MORE... 21

the residence of Quinta daRegaleira. residences. You willget there by train WEEKEND TRIP there intheevening for aconcert of learn more aboutthismusicalgenre traditional Fado music,for example, see thePena Palace that astonishes in themuseum devoted to it–Casa The oldest, full of charmandmagic do Fado edaGuitarra Portuguesa. from theRossio station. Besure to district of Lisbon.Itisworth going with extravaganza andsplendour, the ruinsof theMoors Castle and A town of palaces andbeautiful to ClubedeFado. You canthen 5. 4. 3. 2. 1.  a bottle for later consumption. cups, butitisalso possible to buy locals. The drink isserved insmall licacy attracts both tourists and on thebasis of real fruit, thisde- the additionof vodka andmade cal cherryliqueur. Prepared with São Domingos you cantaste alo- In thisfamous bar at Largo de the centre of Lisbonto Monsanto. the view of city. busrunsfrom Acity Its location allows visitors to enjoy place for picnicsandbicycle trips. the 1930s, park isapopular thecity area of approx. 1000ha.Founded in ofvicinity Lisbon,whichcovers an The largest forest area inthe AGINJINHA MONSANTO     Nations Parque dasNações /Park of The National Tile Museum Museu NacionaldoAzulejo/ Lx Factory Clube deFado The Santa Justa Lift Elevador deSanta Justa / ALFAMA SINTRA

4/2019 4/2019 3. 3 LxFactory, niedzielny targ /sunday market (foto: Ricardo Junqueira) 1. Azulejos naulicyLizbony /Azulejos inLisbonstreet 2. LxFactory2. (foto: HugoGuerra) PODRÓŻ NA WEEKEND 1 22 22

2 WEEKEND TRIP WEEKEND TRIP mieszczącej sięwbudynkudawnej drukarni. Zajrzyjmy teżobowiązkowodo księgarniLer Devagar, znać sięzkolekcjamiportugalskich projektantówmody. odbywającym sięconiedzielę pchlimtargubądźzapo- w koncercielubwystawie,znaleźć prawdziweskarbyna się sztuka, kulturairozrywka. Możemywziąćudział zagospodarowany nanowo. WLx Factoryprzenikają kę przemysłutekstylnego. Od2008rokuterenzostał znajduje sięprzestrzeńzajmowanadawniejprzezfabry- adresem RuaRodriguesdeFaria103 będą zachwyceniLx Factory. Pod Miłośnicy postindustrialnegostylu ny, czylibułkizduszonąwieprzowiną. my specjałumiejscowejkuchni–bifa- – CaféBeiraGare. Konieczniespróbuj- jest niedroga,godnapoleceniaknajpka placem Rossioadworcem, usytuowana Na rogujednegozbudynków, między nuelińskim dworzeckolejowyRossio. mieści się wybudowany w stylu neoma- Donny MariiII, apojegolewejstronie cesarza. Północnączęśćplacuzamykapotężnyteatr napoleońskich uciekłdoBrazylii, gdzieprzyjąłtytuł nę PiotraIV–królaPortugalii,którywczasiewojen Po wyjściunapowierzchnięzobaczymyogromnąkolum- najlepiej opuścićmetronastacjiotejsamejnazwie. de D. PedroIV(zwanyRossio).Podróżujączlotniska, W ścisłymcentrumLizbony znajdujesięplacPraça ALTERNATYWNE OBLICZE przekroczymy bramki, warto zaopatrzyć sięwkartę ważne wmetrze, autobusach itramwajach, anawet Bilet najedenprzejazd kosztuje 1,5 euro. Bilety są the city centre.the city Immediately after leaving theairport, an przejazdów. /Aone-way ticket costs 1.5 euros. Tickets 0,50 euro. /LisbonAirport hasprefect connections to z lotniska widocznejest zejście dometra. Zanim gates, itisworth getting areusable Viva Viagem card, wielokrotnego Viva użytku Viagem. Jejkoszt to entrance to thesubway isvisible. Before crossing the w miejskichwindach.Jeżeli będziemy nocować w centrum, warto zaopatrzyć sięwco najmniej skomunikowany zcentrum. Odrazu powyjściu sześć biletów –czylidoładować kartę nasześć Port lotniczy wLizboniejest doskonale which costs 0.50 euros. PODRÓŻ NA WEEKEND TO KNOW przenikają sięsztuka, GOOD combines art, culture and entertainment. kultura irozrywka.

W LxFactory

Lx Factory 23 former printinghouse. forget tovisittheLerDevagar bookstorelocatedinthe the collectionsofPortuguese fashiondesigners. Donot market organizedeverySunday, orgetfamiliarwith a concertorexhibition, findrealtreasuresattheflea art, cultureandentertainment. Youcantakepartin has beennewlyredeveloped. Lx Factorycombines occupied byatextilefactory. Since2008, thearea is locatedatRuaRodriguesdeFaria103, previously The northernpartofthesquare isenclosedbythegreat fled toBrazil, whereheassumedthetitleofEmperor. the kingofPortugal, whoduringtheNapoleonicWars station, youwillseeanenormousstatueofPedroIV, the subwaystationofsamename. Afterleavingthe When travellingfromtheairport, itisbesttogetoffat In theveryheartofLisbon standstheRossioSquare. kolejowy, zktórego odjeżdżają pociągidoCascais, towards thecentre. The last station of theturquoise line, centre, itisworth having at least sixtickets –i.e. charge turkusowej, Cais deSodre, to zarazem dworzec W Lizboniesącztery liniemetra. Lotnisko jest The airport isthestarting point of thered linegoing in city elevators.in city Ifyou are spendingthenight inthe are valid onthesubway, buses andtrams, andeven popularnej miejscowości nad dowypoczynku Cais deSodre, isalso arailway station, from which oceanem. / There are four metro lines inLisbon. stacją początkową liniiczerwonej, jadącej w kierunkucentrum. Ostatnia stacja linii trains leave for Cascais, apopulardestination

WEEKEND TRIP for relaxing by theocean. the card for sixjourneys. will bedelightedwithLx Factory.It Enthusiasts ofpost-industrialstyle with stewedpork. of thelocalcuisine–bifana, i.e. rolls Beira Gare. Besuretotrythespecialty sive, recommendableeatery–Café and thestation,thereisaninexpen- buildings, betweentheRossioSquare line style.Atthecornerofone train stationbuiltintheNeo-Manue- whereas onitsleftyoucanfind Rossio Queen MariaIINationalTheatre, ALTERNATIVE VIEW

4/2019 4/2019 budynków lubwybraćsiędo Museu NacionaldoAzulejo ceramicznych płytek)możemy wypatrywaćnafasadach twem wzorówikolorów. Śladówazulejos(ozdobnych Elewacje lizbońskichbudynków zachwycająbogac- gnięte żeglarskiepłótnolubkartkępapieru. Pawilon Portugalii–dachbudynkuprzypominarozcią Expo’98. Wzrokodwiedzającychskutecznieprzyciąga te), zaprojektowanegoiwybudowanegospecjalniena chitektury dworcakolejowegoOriente(GaredoOrien Warto teżpoświęcićdłuższąchwilęnapodziwianiear należy uznawanezanajwiększewEuropieoceanarium. starszych dzielnicmiasta.Donajsłynniejszychatrakcji przestrzeń, odbiegającaarchitekturąodpozostałych, się ParkNarodów(ParquedasNações)–nowoczesna stawy Expo.Obecnienaterenachpowystawowychmieści W 1998rokuLizbonabyłagospodarzemświatowejwy DZIEŁA SZTUKI NA MURACH STOLICA W WERSJI WSPÓŁCZESNEJ środku rzeki, jednaktrzęsienie ziemiw1755roku W miejscu, gdzierzeka Tag wpływa dooceanu, Portugalii –wieża Belém.Dawno temu stała na dumnie prezentuje sięsymbol świetności 2. Winda2. Santa Justa /Elevador deSanta Justa 1. Słynny żółty tramwaj /Famous yellow tram przesunęło jąwpobliże lądu. PODRÓŻ NA WEEKEND PODRÓŻ NA WEEKEND - 1 - - - 24 or intheMuseuNacionaldoAzulejo (NationalMuseum ceramic tilework)canbeseen onthefacadesofbuildings ness ofdesignsandcolours.Traces ofazulejo(decorative their rich- with impress The elevationofLisbonbuildings canvas orapieceofpaper. – theroofofbuildingresemblesastretchedsailing attention isusuallyattractedbythePavilionofPortugal designed andbuiltspecificallyforExpo'98.Visitors' architecture oftheOrienteStation(GaredoOriente), arium. Itisalsoworthtakingamomenttoadmirethe The greatestattractionisthebiggestEuropeanocean with architecturefromotherolderdistrictsofthecity. (Parque dasNações)–amodernspacethatstandsout ly, theexhibitionareaisoccupiedbyNationsPark In 1998,LisbonhostedtheWorldExposition.Current ARTWORKS ON THE WALLS CAPITAL IN A MODERN VERSION 2

river, however it now sits near theshore dueto WEEKEND TRIP A longtimeago, itstood inthemiddleof the where the Tagus River flows into theocean. Belém Tower –stands proudly at theplace The symbol of Portugal's splendour–the the 1755Lisbonearthquake. - - Estrela, Chiado,BaixaczyAlfama. mogli podziwiaćtakiedzielniceLizbony,jakPrazeres, jeśli usiądziemyprzyoknie,wtrakciepodróżybędziemy gularnie. Wszystkorekompensująjednakpięknewidoki: tramwaj, pomimorozkładujazdy,częstoodjeżdżaniere na przystankupotrafiączekaćprawdziwetłumy,asam niedogodności: wśrodkujestmałomiejsca,sezonie przygotować sięnadrobne przez wąskieuliczki.Należy tramwaju 28przebiegaczęsto dzielnie wożąturystów.Trasa na zasłużonąemeryturę,wciąż linii jużdawnopowinnyodejść atrakcję. Ichoćtramwajetej wek? Szkodapominąćtaką symbolem znanymzpocztó Być wLizbonieiniejechać nalności ijakości. Mamy wtedygwarancjęorygi- czy wmuzealnymsklepiku. np. wsklepieCortico&Netos lach irozmiarach)znajdziemy ceramikę dodomu, szerokiwybórpłytek(wróżnychsty- Narodowe Płytek).Jeślipragniemyzabraćlizbońską (Muzeum NarodoweAzulejobądźpoprostuMuzeum TRAMWAJ 28 - similarity tosimilarity theParis Eiffel Tower isnot accidental. PODRÓŻ NA WEEKEND i Chiado. Podobieństwo doparyskiej wieżyEiffla Elevador deSanta Justa isahistoric elevator that The designer of thiselevator, Raoul Mesnier de connects two districts –Baixa andChiado. The jest nieprzypadkowe. Projektant tego dźwigu, miejska winda,łączydwiedzielnice –Baixa Ponsard, was astudent of Gustave Eiffel. Raoul Mesnier dePonsard, był bowiem Elevador deSanta Justa, zabytkowa uczniem Gustawa Eiffla. - Baixa orAlfama. such districtsofLisbon asPrazeres, Estrela, Chiado, the window, duringthetripyouwillbeabletoadmire beautiful viewscompensateeverything: ifyousitby departure timesdespitethetimetable. Nevertheless, crowds atthebusstopduringseason, andirregular yourself forminorinconvenience: littlespaceinside, of tilescanbefound,forexample,intheCortico&Netos you wanttotaketheLisbonceramicshome,awiderange of theAzulejoorsimplyNationalTileMuseum).If

WEEKEND TRIP narrow streets,thusbrace Tram 28oftenrunsthrough still usedtotransporttourists. ating alongtimeago,theyare line shouldhavestoppedoper- And althoughthetramsofthis advantage ofthisattraction. cards? Itisapitynottotake a symbolknownfrompost- To beinLisbon andnotgeton from theft. tiles canunfortunatelycome at roadsidedealers,astheir better torefrainfromshopping store orthemuseumshop.Itis TRAM 28 4/2019 CYPR GRZANKOWSKA EWA EWA TEXT Z WIZYTĄ U AFRODYTY CYPRUS. VISITING APHRODITE HOT HOT HOT HOT 26 26

SPOT One ofthelargestislands Thanks toitswarm,mild cuisine, Cyprusisvisited Asia MinorthanEurope. by thousandsoftourists Cypr odwiedzajątysiące Europy. Ciepły,łagodny klimat ipysznakuchnia located muchcloserto Jedna znajwiększych in theMediterranean Śródziemnym, leżąca climate anddelicious sprawiają, żecoroku zdecydowanie bliżej Azji Mniejszejniż wysp naMorzu every year. turystów. na wyspach,jedzeniejestdroższe niżnakontynencie. niespotykanym połączeniem. Jaktozazwyczajbywa dwóch odmianwinorośli: białejiczerwonej, cojestdość mandaria. Powstajezkupażupodsuszanychnasłońcu najpopularniejsze nawyspie wino deserowe–Com- sprawiają, żewinogronasątusłodkie. Takieteżjest Duża liczbasłonecznychdniorazłagodnyklimat na złośćGrekomcypryjskim. wzgórzu. Kiedyzapadazmrok, flagarozbłyska, świecąc Cypru, umieszczonąnaoddalonymodmiastao12km spy. Z pięterdomówwidaćogromnąflagęPółnocnego punktem wypadowymnapółnocną, tureckączęśćwy- państwami. Nikozjajestbezpiecznymmiastemidobrym na pół–biegnieprzezniągranicamiędzyobydwoma – Nikozjaodprawie50latrównieżjestpodzielona w 2004rokuweszładoUniiEuropejskiej. StolicaCypru greckich potomków. Republika, taksamojakPolska, a RepublikąCypryjską, zamieszkałągłównieprzez (uznawanym jedynieprzezTurcję) wa międzyCypremPółnocnym wytyczona jestgranicapaństwo- XX wiekuwpołowiewyspy Od latsiedemdziesiątych reckiej –widaćwpodzialewyspy. Styk dwóchkultur–greckiejitu- zrodziła sięboginipiękności. według mitologiizmorskiejpiany Skały Afrodyty, czyliplaża, naktórej licy Pafosznajdująsięteżsłynne polskie ośrodkibadawcze. Woko- grup archeologicznychprymwiodą wspomnieć, żewśródliczniedziałającychwtymrejonie sce pochówkuponadstututejszycharystokratów.Należy jeden monarcha!Tonatomiastświetniezachowanemiej- Królów. Nazwajestotylemyląca,żeniespocząłtuani do starożytnejnekropoliisprzed2,5tys. lat–Grobów metrowym deptakiem, bydotrzećdosłynnegofortuidalej Warto zwiedzićzabudowęportuorazprzejśćsiętrzykilo- wpisanych nalistęświatowegodziedzictwaUNESCO. Samo miastoPafospełnejesthistorycznychatrakcji, pływają żółwie. także naplażęLara,zachódodPafos,którąprzy- mnóstwo wzdłużliniibrzegowej.Możemywybraćsię są godneuwagi.Miłośnicydzikichkąpieliskznajdąich (słynącą zwyrobówceramicznych)czyLimassolrównież wspaniały wakacyjnyodpoczynek.PlażepodLarnaką kurortem jestmiejscowośćAyiaNapa,gwarantująca nych głównienapołudniuwyspy.Najbardziejznanym Cypr słynieprzedewszystkimzpięknychplaż,położo CYPRYJSKIE MENU W CENTRUM POLITYKA Z HISTORIĄ W TLE

In Cyprus, itrains onlybetween October surprisingly fertile soil. This isevidenced wyspie jestwyspie jednakzaskakująco żyzna. and May. Despite that, theislandhas Na Cyprze deszcz pada tylko między by olive groves, citruscultivation and Świadczą choćby otym gaje oliwne, październikiem amajem. Ziemiana uprawy cytrusów ilicznewinnice. numerous vineyards. HOT HOT - 27 kebab is popular in the north of the island. In addition to wine, kebab ispopularinthenorthof theisland. Inadditiontowine, salad orasanadditiontopita. Ontheotherhand,Falafelor Another popularfoodistheHalloumi Greekcheeseservedwith and juicycitrusthatcanbeeaten straightfromaroadsidetree. a tasteofallkindsgrilledmeat andseafood, deliciousolives theless, itisworthtryinglocaldishes. Inthesouth, youcanget on islands, foodismoreexpensivethanontheland.Never- is quiteanunprecedentedcombination. Asitisusuallythecase blender oftwosun-driedgrapevarieties: whiteandred, which dessert wineontheisland–Commandaria. Itismadefromthe grapes heresweet. Thisisalsothetasteofmostpopular A largenumberofsunnydaysandamildclimatemakethe centres. InthevicinityofPaphos,youcanalsofind thefamous among numerousarchaeologicalteamsarePolishresearch one hundredaristocrats.Aninterestingfactisthattheleaders fact buriedhere!Itisaverywell-preservedburialsiteofover the Kings.Donotgetfooledbyitsname, asnokingswerein 2.5 thousandyearsBClocatedabitfurther–theTombsof to reachthefamousfortandancientnecropolisfrom ings oftheport,andwalkingathree-kilometrepromenade UNESCO WorldHeritageList. Itisworthvisitingthebuild- Paphos itselfisfullofhistoricmonumentsenlistedonthe s. located inthewestofPaphos,whichisoftenvisitedbyturtles. of themalongtheshore. YoucanalsotakeatriptoLara beach attended bathingareaswillbedelighted, astheywillfind many ucts) andLimassol arealsoworthpayingavisitto. Fansofun Beaches inthevicinityofLarnaka (famousforceramicprod resort isAyiaNapa, whichguaranteesawonderfulholidayrest. ed mainlyinthesouthernpartofisland. Themostpopular Cyprus isfirst andforemostfamousforbeautifulbeacheslocat city. AtnighttheflagstartsshiningtospiteGreekCypriots. flag ofNorthernCyprus, placedonahill12kmawayfromthe island. Fromthefloorsofhousesyoucanseeanenormous a goodstartingpointfortripstothenorthernTurkishpartof the borderbetweentwocountries. Nicosiaisasafecityand has beendividedinhalfforalmost50years–itislocatedon CYPRIOT MENU WITH A HISTORICAL BACKGROUND

SPOT

beauty wasbornfromtheseafoam. according tothemyth, thegoddessof Aphrodite's Rock, i.e. abeachwhere, in 2004. Nicosia, the capital of Cyprus, in 2004. Nicosia,thecapitalofCyprus, came amemberoftheEuropeanUnion The Republic, similarlytoPoland,be inhabited mainlybyGreekdescendants. by Turkey)andtheRepublicofCyprus, tween NorthernCyprus(recognizedonly of theislandthererunsastateborderbe the island. Fromthe1970s,inmiddle and Turkish–isvisibleinthestructureof The divisionintotwocultures–Greek POLITICS IN THE CENTRE

- -

- - -

4/2019 4/2019 3 2. Tradycyjne koronki, Lefkara / Traditional laces, Pano Lefkara 1. Widok naPafos /View of Paphos thecity 3. Genethliou Mitellla,3. Limassol HOT HOT HOT HOT 1 28 28

SPOT 2 słońca iturystycznegozgiełku. mury ispokojnecicheuliczkipozwalająodpocząćod św. Krzyżazeznajdującąsięturelikwią.Średniowieczne ma częśćdolnąigórną,wktórejuwagęzwracakościół stąd obrusnaołtarzmediolańskiejkatedry.Miasteczko kunszt doceniłponoćsamLeonardodaVinci,przywożąc ferą iprzyjrzećsiępracylokalnychkoronkarek,których nacieszyć sięniepowtarzalnąśródziemnomorskąatmos i turystycznegozgiełku.SpacerulicamiLefkarypozwala mury ispokojnecicheuliczkidająodpocząćodsłońca z białymiwzgórzamiibłękitemnieba.Średniowieczne Lefkara, gdzieczerwonedachówkidomówkontrastują klasztorów igórskichmiejscowości.Jednąznichjest wania. Terenyoferujątrekking,możliwościodwiedzenia Wizyta w tych okolicach to świetna alternatywa dla plażo- większość zimysąpokrytekilkumetrowąwarstwąśniegu. części wyspygórachTroodos,którychwierzchołkiprzez 1952 m.n.p.m.Leżyonwrozciągniętychśrodkowej Najwyższą górąnaCyprzejestOlimpowysokości wych zbakaliami. bez dodatkucukru, będącepołączeniemsokówowoco- licy), aleteżoryginalnetutejszesłodycze–wyrabiane paloną lokalniewybornąkawę(najlepiejkupićjąwsto- Oprócz winajakopamiątkęzpodróżymożnaprzywieźć pity. Napółnocywyspypopularnyjestfalafellubkebab. ser halloumi, podawanyzsałatkąlubjakododatekdo prosto zprzydrożnegodrzewa. Lubiany jesttakżegrecki rza, pyszneoliwkiisoczystecytrusy, któremożnajeść będą toróżnegorodzajugrillowanemięsaiowocemo- Warto jednakspróbowaćlokalnychdań. Napołudniu KORONKOWA ROBOTA większość Cypryjczyków bieglemówi po angielsku. i lira turecka postronie Cypru Północnego. ale wiza turecka niejest potrzebna. Cypru Północnego, należywziąć ze sobą paszport, czy jedyniedowód osobisty; chcącwjechaćnateren gielskie, dlatego warto zabrać ze sobą przejściówki. pamiętać, że obowiązuje nawyspie ruchlewostronny. czenie auta. Niejest to drogie rozwiązanie, alenależy stronie przewoźnika. Warto także rozważyć wypoży- ok. 40min.Godziny odjazdów najlepiej sprawdzać na DOKUMENTY: JĘZYK: WALUTA: DOJAZD: STREFA CZASOWA: WARTO WIEDZIEĆ: Napołudniugrecki, napółnocyturecki; Przejazd zlotniska domiasta trwa Euro postronie Republiki Cypryjskiej Przy wjeździe doRepubliki wystar- Gniazdka elektryczne sąan- GMT+3

HOT HOT - 29 ment ofthecrossonwhichChristdied, islocated. lower part,wheretheChurchofHolyCrosswithrelic–afrag that wasplacedonthealtar. Thecityisdividedintotheupperand appreciated bypresentingtheMilancathedralwithatablecloth the worksoflocallace-makers, whichLeonardo daVinci allegedly enjoy theuniqueMediterraneanatmosphereandtakealookat bustle. Just awalkalongthestreetsofPanoLefkara allowsyouto streets areagreatbreakawayfromthesunandtouristhustlend the whitehillsandblueofsky. Medieval wallsandquiet One ofthemisPanoLefkara withredrooftilescontrasting possible totrekaswellvisitmonasteriesandmountainvillages. a greatalternativetosunbathing. Moreover, initsvicinityitis al-meter layerofsnowformostwinter. Avisittothisareais part oftheislandandwhosesummitsarecoveredwithasever pus locatedintheTroodosMountainsthatstretchcentral The highestpointinCyprusisthe1952-meterhighMountOlym juices anddriedfruitsnuts. – madewithoutsugarandconstitutingacombinationoffruit (best tobuyitinthecapital), aswelloriginallocalsweets as asouvenirfromthetrip, youcanbringlocallyroastedcoffee so take anadapter. traffic ontheisland. solution. You shouldonlyget used to theleft-hand considering renting acar, whichisnot anexpensive times onthecarrier's website. Itisalso worth about 40minutes. Itisbest to checkdeparture but no Turkish visaisneeded. ry of Northern Cyprus, you must bring your passport, an IDcard isrequired; Ifyou want to enter theterrito- north; themajority of Cypriots speak Englishfluently. Turkish lira inNorthern Cyprus. FINE LACEWORK GOODKNOW: TO ACCESS: TIME ZONE: DOCUMENTS: LANGUAGE: CURRENCY:

SPOT REGULAR DESTINATIONS KIERUNKI REGULARNE KRAKÓW KRAKÓW ( PON., PT.PON., / MO, FRI Transfer from theairport totakes thecity Euro intheRepublic of Cyprus andthe GMT+3 Greek Inthesouth, and Turkish inthe  ( ŚR., ND. / WED, SUN Inorder to enter theRepublic, only LARNACA PAPHOS Sockets follow British standards, ) )

- - -

4/2019 4/2019 PODRÓŻ Z DIABŁEM I ANIOŁEM atrakcje regionu, zciekawostkami with titbitsaboutplacesthatno help plantripsandpresentthe o miejscach,którychniemoże pomagających wplanowaniu region's attractionstogether tradycyjnych informatorów, traditional guidebooksthat wycieczek iprzybliżających combine theadvantagesof ominąć żadensmakosz. turystyczne łączązalety Kulinarne przewodniki Culinary touristguides HAŁABUDA gourmet canmiss. PAWEŁ TEXT

A TRIP WITH A DEVIL AND AN ANGEL MAŁOPOLSKA MAŁOPOLSKA 30

ZOOM Kocierz Zbójnicka Karczma Rzym w Krzywaczce Karczma Przykiec go natłuszczu,zdodatkiemprzypraw. dowskiego –nabazieschabu wieprzowego podsmażane węglowym piecu.Koniecznie spróbujmy SpecjałuTwar i smakikuchniPodbabiogórza, przyrządzanenastarym nazwą doMickiewiczowskiejballady, obfitujewtradycje cy zaledwieXVIIIwieku.Karczma„Rzym”,nawiązująca skidzkiej ijestowielemłodszy,boswojąhistoriąsięgają mieści sięniewsłonecznejItalii,anarynkuSuchejBe Z KrzywaczkiprzenosimysiędoRzymu.Tenjednak „JEDZĄ, PIJĄ, LULKI PALĄ” dla fanówregionalnychprzetworówinalewek. obchodzone corokuwpierwsząniedzielęwrześnia–gratka wych orazwydarzeńlokalnych,takichjakŚwiętoJarzębiny regionalną karczmażyjeorganizacjąimprezokolicznościo- Małopolski SzlakPapieski.Pozaserwowanątutajkuchnią carskiej zWiedniadoKrakowa, którądzisiajbiegniem.in. ma wKrzywaczcezXVI wieku, pamiętającaczasydrogi ustępują wspomnianymzabytkom.Przykłademjestkarcz- w kuchni,odwiedzającoberżeigospody, którewiekiemnie Sięgającą średniowieczahistorięodnajdziemytakże pieka siętuniezmiennieod1925 roku. Siwek. Smakowitedrożdżówki, pysznechlebyibułkiwy- Krakowa. KilkakrokówobokusytuowanajestPiekarnia ki) –wieleosóbprzyjeżdżadlanichspecjalniezsamego stauracji sąpierogi(np. zkaszą, boczkieminatkąpietrusz- z GaleriąCeramikiArtystycznej. Jednązespecjalnościre- mieści sięzawszepełnagościArkaCafe, sąsiadująca wadowickim. Niedalekorynku, naulicyŚwiętokrzyskiej, nej zutworuMarkaGrechutymalowniczejwsiwpowiecie spogląda zaśdumniezrynkuwsielskiejLanckoronie, zna- Babią Górąorazjednymzjejszczytów,Diablakiem. Anioł pierwszy związanyjestzleżącąnazachódodZakopianki Podbabiogórza, ścierająsięzesobądiabełzaniołem.Ten W regionieBabiejGóry, SuchejBeskidzkiej,naterenie „WŚRÓD ZBOŻA SZPALERÓW” Lanckoronę. przez autorkętras:diabelskąBabiąGóręianielską Turystyczną. Przyjrzyjmysiębliżejjednejzopisywanych Tomczyk-Miczki, wydanyprzezMałopolskąOrganizację Jedną ztakichpozycjijestinformatorautorstwaElżbiety TOAST WZNOSZONY JARZĘBIAKIEM na trasie lokali znajdziemy takie przysmaki, jak kaczka poszlacheckuznutą jarzębiny, pularda (młoda kura) zbrzoskwiniami W jadłospisie umiejscowionych czy kołacz zbójnicki. MAŁOPOLSKA

- - - - 31 Kocierz. Wearetalkingabout theoldesthard-paved There isalsoayoungroadthat leadstoanotherinnin on porkloinfriedfat,with theadditionofspices. stove. Amust-trydishis“SpecialityofTwardowski”–based flavours ofPodbabiogórzecuisine,preparedonanoldcoal refers toMickiewicz'sballad,aboundsinthetraditionsand back tothe18thcentury.The"Rome"Inn,whosename Beskidzka, whichismuchyounger,asitshistoryonlydates located insunnyItaly,butaplaceatthemarketSucha Let’s movefromKrzywaczkatoRome,howevernottheone “THEY EAT, DRINK AND SMOKE” ber –atreatforfansofregionalpreservesandtinctures. Festival celebratedevery yearonthefirst SundayofSeptem- inn organizesoccasionalandlocalevents,suchastheRowan runs today. Inadditiontotheregionalcuisineservedhere, the from Vienna toKraków,whereLesser PolandPope'sTrail in KrzywaczkathatremembersthetimesofTsar'sWay ments. Anexampleisaninnfromthe16thcenturylocated taverns andinnsthatareasoldthementionedmonu- The Medievalculturecanbefoundinthecuisineserved and rollshave beenbakedhereunchangedsince1925. Bakery islocatedafewstepsaway. Deliciousbuns,breads people fromKrakówcomeherejusttotrythem. Siwek are dumplings(e.g. withgroats, baconandparsley)–many Ceramics ArtGallery.Oneofthespecialtiesrestaurant the alwaysbrimmingwithguestsArkaCafé, adjacenttothe vicinity ofthemarket, onŚwiętokrzyskastreet, youcanfind about picturesquevillageinWadowiceCounty. Intheclose lic Lanckorona knownfromthesongbyMarekGrechuta The Angelproudlywatchesoverthemarketinidyl- to thewestofZakopianka, andoneofitspeaks–Diablak. each other. TheformerisassociatedwithBabiaGóra,lying babiogórze istheareawhereaDevilandanAngelclashwith The regionofBabiaGóra,SuchaBeskidzka,andPod- “AMONG WHEAT ROWS” the devilishBabiaGóraandangelicLanckorona. a lookatoneofthetrailsdescribedbyauthor: through Turystyczna (TouristOrganizationofMalopolska).Let’s take -Miczka whichwaspublishedbyMalopolskaOrganizacja One ofsuchguidesisaworkwrittenbyElżbietaTomczyk- IN THE HEART OF THE BESKIDS TOASTING WITH SERVICE-BERRY BRANDY a hint of rowan, poularde (young hen)withpeaches

you willfind delicacies suchasnobleduckwith In themenuof restaurants located onthetrail, ZOOM or kołacz zbójnicki (Rogue Kalach).

4/2019 4/2019 swoje grzesznewystępki. wana przezzbójników, chcącychodkupićwtensposób XVIII iXIXwiekumurowanakapliczkazostałaufundo- siaduje zeZbójnickąKaplicą. Wzniesionanaprzełomie i cukinią).PołożonawZawoi Policznem gospodasą- również daniajarskie(np. KociołekGaździnyzcieciorką raniną czyżuruzjajkiemikiełbasą, wjadłospisieujęto Oprócz tradycyjnejkwaśnicynażeberku, pierogówzba- Na szlakunapotkamyrównieżKarczmęZbójnicką. aromatyczny pasztetzdziczyznyczykonfituręborówkową. i zaopatrzyćsięwpamiątkowysłoiczekpełensmaków, np. nie BacyczyCzarcieKoryto.Warto zajrzećdospiżarni największy głód–wmenuznajdziemym.in. Śniada- kapele. Zmęczeni wędrówkągościebeztruduzaspokoją w klimatachPodhala–występujątutakżeczęstogóralskie w Targanicy,mieścisięKarczma„Kocierz”, utrzymana handlowym wPolsce,GościńcuKocierskim. Totutaj, w Kocierzy.Mowabowiemonajstarszymbitymtrakcie Niemłoda jestteżdroga, któraprowadzidoinnejgospody, DANIE ZBÓJA DLA W SERCU BESKIDU średniowiecznych zabytków, takich jakruiny zamku Małym Wawelem) czySanktuarium Bernardynów w Lanckoronie, domy podcieniowe, renesansowy zamek wSuchejBeskidzkiej (nazywany także W regionie niebrakuje również w Kalwarii Zebrzydowskiej. MAŁOPOLSKA 32 sinful transgressionsinthisway. was foundedbyrobberswho wanted toredeemtheir turn ofthe18thand19thcenturies, thebrickchapel tavern isadjacenttoZbójnicka Chapel.Erectedatthe peas andzucchini). Located in Zawoja Policzne, the (e.g. "KociołekGaździny"(Patroness’Pot)withchick- and sausage, themenualsoincludesvegetariandishes on ribs, dumplingswithmuttonorsoursoupegg Tavern). Inadditiontothetraditionalsauerkrautsoup Another innonthetrailisKarczmaZbójnicka(Rogue such asaromaticvenisonpateorblueberryconfiture. stocking yourselfuponamemorialjarfullofflavours, vil's trough".Itisworthmakingavisittothelarderand includes, amongothers,"Shephard’sbreakfast"or"De- will easilysatisfythebiggesthungerhere–menu and hostshighlanders’bands.Gueststiredofhiking Inn islocated.TheinndecoratedinthePodhalestyle Roadway). ItishereinTarganicathatthe"Kocierz" trade routeinPoland,GościniecKocierski(Kocierski A DISH FOR A ROUGE

ZOOM a Renaissance castle inSuchaBeskidzka castle inLanckorona, arcaded houses, monuments, suchastheruinsof the Bernardines’ Monastery inKalwaria (also known asLittle Wawel) orthe The region isalso rich inmedieval Zebrzydowska. wadowickim, znanajest dobrze Lanckorona, thepicturesque village inWadowice County, is well-known from thesong wieś położona wpowiecie z utworu Marka Grechuty. Lanckorona, malownicza by Marek Grechuta.

RAVELS TR GULLIVER’S RESERVATION: PERFORMANCES: DIRECTOR: JONATHAN ON BASED SWIFT PAWEŁ MIŚKIEWICZ [email protected] SEPTEMBER 25 TH , 26 TH , 27 TH , 28 TH 4/2019 GRUZJA TAJEMNICE KAUKAZU GEORGIA. THE SECRETS OF THE CAUCASUS FOTO FOTO 34

PHOTO Located ontheborderbetween can encounterawealthof flora tego oczarowujegościnnością. In arelativelysmallarea,you Europe andAsia,thecountry Europy iAzjikrajoszałamia captivates withitsbeautiful obszarze możemynapotkać Na stosunkowoniewielkim and faunathatwilldelight pięknem natury,aoprócz Położony napograniczu które zachwycikażdego nature andhospitality. bogactwo floryifauny, FOTO FOTO every traveller. podróżnika. 35

PHOTO

Pomnik przyjaźni rosyjsko-gruzińskiej na Gruzińskiej Drodze Wojennej / The Russia–Georgia Friendship Monument on the Georgian Military Highway

4/2019 4/2019 photography andtravel, whotries to lookat theworld inan unconventional way. Shevalues minimalisminphotography Academy of FineArts inPoznań. Awoman of passion for Pasjonatka fotografii ipodróży, która stara sięspoglądać minimalizm oraz subtelność kadrów. /Agraduate of the 3 na świat wsposób nieszablonowy. Wfotografii ceni Absolwentka poznańskiej Akademii SztukPięknych. JUSTYNA RYCZEK and subtlety inhumanresources. 1. Tbilisi,targowisko / Tbilisi, market 2. Stepancminda2. PHOTO 3. Tbilisi 3. FOTO FOTO 1 36 36

PHOTO 2 4/2019 WAKACJE OLEJNICZAK NA FARMIE KALINA KALINA TEXT SUMMER HOLIDAY ON THE FARM SLOW SLOW SLOW SLOW 38 38

TRAVEL attracts thousandsoftravellers, nie tylkozobaczyćnieznaneim dotąd rejony,lecztakżenadać podróżujących, którzypragną It isestimatedthateveryyear who wanttonotonlyseeyet w modelu„travelandwork” unknown tothemregions, "travel andwork"tourism swojej podróżywyjątkowe but alsogivetheirjourney przyciąga corokutysiące Szacuje się,żeturystyka a uniquemeaning. znaczenie.

biodynamiczne gospodarstwopod Wrocławiem. po angielsku–zalecaJanek, którydziśsamprowadziwłasne to zabraćzesobąrozmówki,bo niewszędziedogadamysię przebywał wkilkugospodarstwach weFrancjiiDanii. –War- dnia należysięspodziewać–mówi JanekChamiec, który – Dobrzenaprzykładsprawdzić,ilugodzinpracywciągu informacji dotyczącychoczekiwańwobecnaszegopobytu. Najlepiej nawstępieuzyskaćodgospodarzajaknajwięcej zapraszają dosiebienacałysezon. i weekendowa)przezkolejnelata. Bywająteżfarmy, które jaźnie, którychefektemjestcyklicznawspółpraca(choćby negocjować jużbezpośrednio. Częstozawiązująsięprzy- jeden lubdwatygodnie, alenajlepiejdługośćpobytu Zazwyczaj domostwawymagająpobytuprzezconajmniej całym świeciewformulelowcost. jest świetnympomysłemnapoznaniewiejskiegożycia dzeniu sobierąkprzykontakciezglebą, topobytnafarmie czynnościach fizycznych iniemamynicprzeciwkopobru- lubimy przebywaćnaświeżympowietrzu, skupiaćsięna w zamianzabezpłatnejedzenieizakwaterowanie. Jeśli jekty alternatywneiekologiczne,przyjmujewolontariuszy Wiele gospodarstw, zwłaszczatychzaangażowanychwpro- kości dużegopowiatu. Tobyłczaspełenwrażeń. stałym pracownikiemsamapotrafiła prowadzićfarmęwiel- tajniki biznesu,gdzieemerytowananauczycielkazjednym karmiliśmy małecielaczkimlekiemzbutelkiipoznawaliśmy owiec iwypalaniutrawprzedporąsuchą.Na„cattlestation” hodowców. Na„sheepfarm”pomagaliśmyprzystrzyżeniu – Byłatoświetnaokazja,bydoświadczyćcodziennegożycia wspomina wakacjesprzedkilkulatnaaustralijskichfarmach: Iwona Kozłowiec,podróżniczkaiorganizatorkawypraw, pomagać wcodziennychobowiązkach. tylko kilkagodzin, jeślinaprzykładzdecydujemysięjedynie wynosić odsiedmiudoośmiugodzinpracyfizycznej lub w oraniupolalubprzypracachoborze. Wolontariatmoże osób, którepoodpowiednimwdrożeniubędąpomagać rzenie systemunawadniania. Wiele farmposzukujetakże winogron pohodowlękóz, pracęwtłocznioliweklubtwo- czy Hiszpanii, ochotnicymająszerokiwybór: odzbierania W krajacheuropejskich, naprzykładweFrancji, Włoszech ZANIM WYJEDZIESZ JAKDZIAŁA? TO DOŚWIADCZYĆ WIĘCEJ jak najwięcej informacji dotyczących oczekiwań Najlepiej nawstępie uzyskać odgospodarza wobec naszego pobytu. SLOW SLOW

39 today runshisownbiodynamic farmnearWrocław. to communicateinEnglish– recommends Janek,who book withyou,becausenoteverywhere youwillbeable in FranceandDenmark.–Itis worthtakingaphrase work –saysJanekChamiec,who stayedonseveralfarms check, forexample,howmanyhoursadayyoushould regarding ourstayattheverybeginning.–Itisgoodto It isbesttogetthemostinformationfromhost open tovolunteersforthewholeseason. for thefollowingyears.Therearealsofarmsthat result ofwhichiscyclicalcooperation(evenatweekends) directly withthehosts.Friendshipsareoftenformed, weeks, butitisbesttonegotiatethelengthofyourvisit Typically, householdsrequirestaysforatleastoneortwo know rurallifearoundtheworldforalowcost. with soil,thenstayingonafarmisgreatwaytoget and notmindgettingyourhandsdirtywhileworking like tospendtimeoutdoors,focusonphysicalactivities work offerthemfreefoodandaccommodation.Ifyou ecological projectsinvitevolunteersandinexchangefor Many farms,especiallythoseinvolvedinalternativeand full ofexcitement. employee couldmanagealarge-sizedfarm.Itwastime of business,wherearetiredteacherwithonepermanent tle-fed smallcalveswithmilkandgottoknowthesecrets before thedryseason.At"cattlestation"webot farm" wehelpedinsheep-shearingandburninggrass to experiencethedailylifeofbreeders.On"sheep she enjoyedafewyearsago:–Itwasgreatopportunity tions, rememberstheholidaysonAustralianfarmsthat Iwona Kozłowiec,atravellerandorganizerofexpedi only helpineverydayduties. work oronlyafewhours,forexample,ifyoudecideto unteering cantakefromsevenoreighthoursofphysical training, willhelpplowthefieldorworkinbarn.Vol Many farmsarealsolookingforpeoplewho,afterproper in anolivepress-roomorbuildingirrigationsystem. choose from:collectinggrapes,goatrearing,working or Spain,volunteershaveawideofferofattractionsto In Europeancountries,forexample,inFrance,Italy BEFORE YOU GO HOW DOES IT WORK? EXPERIENCE MORE

TRAVEL information from thehost regarding our stay at thevery beginning. It isbest to get themost - - - -

4/2019 4/2019 Te wakacjespędzijakowolontariuszka właśnietam. biodynamicznej. Ponawiązaniu kontaktuudałosię! morskiem itrafiładodziałającej natychterenachfarmy odwiedzała niedawnookolice Szczecinka wZachodniopo Można teżposzukaćnawłasną rękę.Piszącatesłowa – dodajeEszter. projektu środowiskowego, naukiprzezdoświadczenie ry. TaknaprawdędziałaniewWWOOFstanowiczęść darstwie orazuczeniesięzasadorganicznejagrokultu- na farmie. –Towspólneżyciewekologicznymgospo- czenie takiegowyjazdutocoświęcejniżpoprostupraca Eszter MatolcsizbiuraWWOOF zaznacza, żedoświad- działa w140krajachnawszystkichkontynentach. słońca irozmowachpodczasposiłków”.DziśWWOOF rowów, słuchaniuśpiewuptaków, oglądaniuzachodu wsi, ciężkopracującprzywycincejeżyniudrażnianiu mi, poczymspędziliśmybłogiweekendnawspaniałej pociągiem zLondynu zubraniamiroboczymiiśpiwora- opisywała: „Wpiątkowywieczórtrójkaznaspojechała na wieś. SueCoppard,założycielkaorganizacji, takto z Londynu zaczęławyjeżdżaćnaweekendydopracy sowanych biodynamicznymrolnictwempasjonatów początków lat70. XXwieku,kiedytogrupazaintere- Farms (WWOOF.net).Historiastowarzyszeniasięga dziej znanatoWorldWideOpportunitiesonOrganic Najlepiej przezwyspecjalizowaneorganizacje. Najbar- JAK ZNALEŹĆ FARMĘ? 2. Wolontariuszka2. zWWOOF nafarmie wKanadzie /WWOOF volunteer 1. Wolontariusze zWWOOF /WWOOF volunteers Historia stowarzyszenia WWOOF sięga on afarm inCanada (WWOOF.net) początków lat 70. XXwieku. SLOW SLOW SLOW SLOW

1 - 40 a volunteerthere. worked outgreat!Theauthor willspendthisholidayas in theseareas.Afterestablishing contact,everything voivodeship andcametoabiodynamic farmoperating ited theenvironsofSzczecinek inZachodniopomorskie You canalsolookonyourown.Theauthorrecentlyvis learning throughexperience–addsEszter. working forWWOOFispartofanenvironmentalproject, learning theprinciplesoforganicagriculture.Actually, on afarm.–It'scommonlifeatanorganicfarmand the experienceofsuchatripismorethanjustworking Eszter MatolcsifromtheWWOOFofficepointsoutthat WWOOF operatesin140countriesonallcontinents. ing, watchingsunsetandtalkingduringmeals."Today, blackberries andclearingditches,listeningtobirdssing ful weekendinawonderfulvillage,workinghardpruning with workclothingandsleepingbags,thenspentabliss Friday evening,threeofuswentbytrainfromLondon founder oftheorganization,describeditasfollows:"On to workinthecountrysideatweekends.SueCoppard, interested inbiodynamicagriculturefromLondonbegan to thebeginningof1970s,whenagrouppeople (WWOOF.net). Thehistoryoftheassociationdatesback known isWorldWideOpportunitiesonOrganicFarms Preferably throughspecializedorganizations.Thebest HOW TO FIND A FARM?

TRAVEL 2 The history of theassociation the beginningof the1970s. WWOOF dates back to - - - ogloszenie PNH(200x270).indd 3 Schrony wNowej Hucie Atomowa groza. Shelters inNowa Huta Nucelar threat. Os. CentrumE1,Kraków Muzeum Nowej Huty Nowa HutaMuseum MUZEUM KRAKOWA -INSTYTUCJA KULTURY MIASTA KRAKOWA www.muzeumkrakowa.pl os. Szkolne 37, Kraków Nowa HutaUndergroud Podziemna Nowa Huta 26.07.2019 13:29 4/2019 mances, interviews withmusicians,workshopsoryogaclasses. of accompanyingevents, includingmeetings, debates,perfor- interest. Themainprogrammeiscomplementedbyanumber People”) writtenbyDorotaMasłowska isalsoarousingalotof ski composedtothefragmentsof„Inni Ludzie” (“Different Barr orAaronTurner. The musicalworkbyArturZagajew- concerts by, amongothers, Kwadrofonik, ICEEnsemble, Mick to theirmeeting.Theprogrammeofthisyear’s editionincludes bridges betweenindependentandacademicmusic,thusleading The festival expandsthe categoryofaestheticpleasure, builds merable culturalinteractions, collisions, conflictsandrebellion. The musicpresentedatSacrumProfanumistheresultofinnu- wywiady zmuzykami,warsztatyczyzajęciajogi. wydarzeń towarzyszących,wtymspotkania,debaty,występy, ludzi” DorotyMasłowskiej.Programgłównyuzupełniaszereg ność utwórArturaZagajewskiegodofragmentów„Innych Zainteresowanie budzitakżepisanyspecjalnienatęokolicz Kwadrofonik, ICEEnsemble,MickBarrczyAaronTurner. jąc doichspotkania.Podczastegorocznejedycjizagrająm.in. mosty międzymuzykąniezależnąiakademicką,doprowadza Festiwal rozszerzakategorięestetycznejprzyjemności,buduje czonych kulturowychinterakcji,zderzeń,konfliktuibuntu. Muzyka prezentowananaSacrumProfanumtowynikniezli 27.09-4.10.2019 SACRUMPROFANUM.COM FESTIVAL OFFICE FESTIWALOWEKRAKOW/ THE KRAKOWSKIE BIURO SACRUMPROFANUM 2019 REKOMENDACJE - - - 42 norę chipaumire, artystkę z Zimbabwe i Nowego Jorku. norę chipaumire,artystkęzZimbabweiNowegoJorku. energię kobietzaprezentujeperformans„#PUNK”przygotowanyprzez monodramy EwyBłaszczykorazAgnieszkiPrzepiórskiej, abuntowniczą nych wksiążce„Nowohuckatelenowela”. Nascenieteatralnejzobaczymy czytanie performatywnezbioruopowiadańRenatyRadłowskiej,wyda- powstawanie tejdzielnicyKrakowa. PrzyaleiRóżodbędziesięnatomiast fów –WiktoraPentalaorazHenrykaMakarewicza, którzyrejestrowali cona będziewystawaplenerowazłożonazarchiwalnychzdjęćfotogra- Nowej Hutyoraz15-leciaTeatruŁaźnia Nowa. NowejHuciepoświę- świeżym powietrzu.Awszystkotopodznakiemdwóchrocznic: 70-lecia ne, filmowe, koncerty, warsztaty, wspólnyśpiew, taniecićwiczeniana Tegoroczny Bulwar[t]Sztukitoponad150wydarzeń: pokazyteatral- and NewYork,willbeshownonthetheatrestage. "#PUNK" andpreparedbynorachipaumire,anartistfromZimbabwe Przepiórska, aswelltherebelliousenergyofwomenpresentedby Aleja Róż.Moreover, monodramasbyEwaBłaszczykandAgnieszka published inthebook“NowohuckaTelenowela”willtakeplaceat tive readingofasetcollectionswrittenbyRenataRadłowskand Kraków, willbedevotedtoNowaHuta. What’s more, theperforma- and HenrykMakarewicz, whorecordedthecreationofthisdistrict composed ofarchival photosoffamousphotographers–WiktorPental the 15thanniversaryofŁaźnia NowaTheater.Anopen-airexhibition a partoftwoanniversaries: the70thanniversary ofNowaHutaand shops, communitysinging,dancingandoutdoorexercising. Allthisas over 150events: theatreperformances, film screenings, concerts, work- This year'seditionofBulwar[t]Sztuki(Boulevard[t]Art)includes

29.06-1.09.2019 RECOMMENDATIONS Teatr Kocham Bałtyk, Agnieszka Przepiórska (foto: materiały promocyjne) BULWART-SZTUKI-2019 BULWAROWA.LAZNIANOWA.PL/ NOWA ŁAŹNIA THEATER TEATR NOWA ŁAŹNIA / BULWAR[T]SZTUKI 2019

Tokio_19_07_19.indd 1 REKOMENDACJE not measuredhere, andthemostinterestinglydressedpeoplewin. to themorerecreationalBiegPrzebierańców(Masquerader Run)(600m)–timeis to runners with experience in mountain competitions. It is also worth paying attention challenge isultramarathonBieg7DolinPlus(117km)(7valley runplus)dedicated among others, FamilyNightRun(5km)oronDietl’s Boulevards(3km).Thereal nica-Zdrój, intendedforbothprofessionalsandamateurs. Shorterdistancesinclude, and Nordicwalkingenthusiasts. ParticipantscanchoosefromseveralroutesinKry- One ofthelargestsportingeventsinPolandthatbringstogetherpassionaterunners tutaj pomiarczasu,azwycięzcamizostająnajciekawiejprzebraneosoby. uwagę naBiegPrzebierańców(600m)ocharakterzerekreacyjnym–nieobowiązuje dedykowany biegaczomzdoświadczeniemwzawodachgórskich.Wartoteżzwrócić (3 km).PrawdziwymwyzwaniemjestultramaratońskiBieg7DolinPlus(117km), rozgrywane sąm.in.RodzinnyBiegNocny(5km)czynaBulwarachDietla przeznaczonych zarównodlazawodowców,jakiamatorów.Nakrótszychdystansach i nordicwalking.ZawodnicymajądowyborukilkanaścietraswKrynicy-Zdroju, Jedna znajwiększychimprezsportowychwPolsceskupiającapasjonatówbiegania 6-8.09.2019 „FESTIWAL BIEGÓW” / FOUNDATION INSTITUTE FOR 10. TAURON FESTIWAL BIEGOWY / THE 10TH RUNNING FESTIWALBIEGOWY.PL EASTERN STUDIES, "RUNNING FESTIVAL" FOUNDATION FUNDACJA INSTYTUT STUDIÓW WSCHODNICH, FUNDACJA FESTIVAL TAURON 43

RECOMMENDATIONS 22.07.2019 21:37:48

4/2019 4/2019 PLAŻA PROJEKT DOBRYWZÓR DOBRYWZÓR PROJECT: BEACH 44 44

GOOD DESIGN successfully competingwithfashion konkurując zmodowymigigantami. are gainingstrengthonthemarket, follow theslowfashionphilosophy, Independent Polishfashionbrands detail, thedesigns,whosecreators w nurcieslowfashionwyróżniają odzieżowe corazlepiejodnajdują and ethicalapproachtocreation. are distinguishedbyhighquality Dopracowane wnajmniejszym się wysokąjakościąietycznym giants. Refinedtothesmallest szczególe projektytworzone podejściem dotworzenia. Niezależne polskiemarki się narynku,zsukcesem BARBARA DOROSZ TEXT

Happy Surfer Danuta Grządzielska, właścicielka brandu, zaznacza: Danuta Grządzielska,właścicielka brandu,zaznacza: z którychpowstająkostiumyjednoczęściowe ibikini. i naturalność. Naszczególnąuwagęzasługująmateriały, Od samegopoczątkuprojektom towarzyszyprostota głębokiej czerwieni, kościsłoniowejibeżu. i paski. Najnowszakolekcjazostaławzbogaconaoodcienie są geometrycznekroje,uzupełnioneodelikatneramiączka plażowego minimalizmu. Znakiemrozpoznawczymmarki gdańska markaMakotaSwim,którapowstałazpotrzeby siębiorstwa. Wopisywanątendencjędoskonalewpisujesię ubrania, atakżeweryfikująetycznąstronędziałaniaprzed- odzieży: interesująsięmateriałami, zktórychpowstają Świadomi kliencicorazmądrzejpodchodządozakupu materiale naspecjalnezamówienie. nej duszystworzyliśmyunikatoweprinty–drukowanena kratka vichy.Przywspółpracyzfreelancerkamioartystycz- róż, fiolet, żółć, paski,pop-artowekwiatyibiało-czerwona wzory zainspirowanestylemretro, adominującekoloryto kolekcji „WildRoses”nawiązujedolat70. Prymwiodątu surferki –opowiadaLaskowska-Tomkowicz. –Kolorystyka w którychdrzemiekolorowa, szalonaduszahippisowskiej – HappySurfertomarkadlawspółczesnychdziewczyn, ale niekrępująruchówpodczasaktywnościsportowej. Falbany, fantazyjnewiązaniaikokardyprzyciągająuwagę, ses” luźnysurferskistylpołączyłazsubtelnąkobiecością. i włoskichmateriałów. Wnajnowszejkolekcji„Wild Ro- projektowane iszytewPolscezwysokiejjakościpolskich mitowane, niskonakładowekolekcjestrojówkąpielowych, firmy, Katarzyna Laskowska-Tomkowicz, postawiłanali- obyczajową orazhippisowskimstylemżycia. Założycielka spiracje zróżnorodnościlat70., kojarzonychzwolnością Niezależna krakowskamarkaHappySurferczerpiein- ją, żewtejmateriijestjeszczewieledopowiedzenia. pokazano jużwszystko, tomłodepolskiemarkiudowadnia- urlopu. Ichoćwydawaćbysięmogło, żewmodzieplażowej traktowana jestjakosymbolzdrowiaimiernikudanego bardziej odsłaniałynogiidekolty, aopaleniznadodzisiaj basenie wParyżu.Zkażdąupływającądekadąkobietycoraz pierwszy zaprezentowanow1946rokupodczaspokazuna wieków. Zaprojektowane przezLouisa Réardabikiniporaz Wzory kostiumówkąpielowychzmieniałysięnaprzestrzeni KOBIECY MINIMALIZM SURFERSKI LUZ zakupu odzieży: interesują sięmateriałami, zktórych powstają ubrania, atakże weryfikują etyczną stronę Świadomi kliencicoraz mądrzej podchodzą do działania przedsiębiorstwa. DOBRYWZÓR

45 tion. Danuta Grządzielska, the owner of the brand, points tion. DanutaGrządzielska, theownerofbrand,points -piece andbikinicostumesare madedeservespecialatten- simplicity andnaturalness. Thematerialsfromwhichone- From theverybeginning, theprojectsarebasedon with shadesofdeepred,ivory andbeige. straps andbelts.Thelatestcollectionhasbeenenriched is geometriccuts,complementedbydelicateshoulder perfectly fitsintothistrend.Thetrademarkofthebrand which wascreatedwithbeachminimalisminmind, company's activity.MakotaSwimbrandfromGdańsk, clothes aremade,aswellverifytheethicalsideof clothes: theyareinterestedinmaterialsfromwhich Customers aremoreandconsciouswhenbuying – printedoncustom-madematerial. freelancers withartisticsouls,wecreateduniqueprints flowers andawhiteredvichycheck.Togetherwith being pink,purple,yellow,aswellstripes,pop-art inspired bytheretrostyle,withdominantcolours collection refertothe1970s.Themainmotifispatterns kowska-Tomkowicz. –Thecoloursofthe"WildRoses" a colourful,crazysoulofhippiesurfer,–saysLas – HappySurferisabrandformoderngirlswhohave do notrestrictmovementduringsportsactivities. ity. Ruffles,fancybindingsandbowsattractattention, but laid backstyleofsurfersiscombinedwithsubtlefeminin- Italian materials. Inthelatest"WildRoses"collection, the designed andsewninPolandfromhighquality Polishand for limited,low-costcollectionsofswimwearthatare the company, KatarzynaLaskowska-Tomkowicz, opted freedom ofmannersandhippielifestyle. Thefounderof inspiration fromthediversityof'70s, associatedwith Happy Surfer,anindependentbrandfromKraków, draws to besaidonthesubject. fashion, youngPolishbrandsprovethatthereisstillalot seem thateverythinghasalreadybeenshowninbeach a measureofsuccessfulholiday.Andalthoughitmay the tanstillbeingconsideredasymbolofhealthand more andexposedtheirlegsnecklines,with pool inParis.Witheachpassingdecade,womenhave for thefirsttimein1946duringashowatswimming ries. DesignedbyLouisRéard,thebikiniwaspresented Patterns ofbathingsuitshavechangedoverthecentu FEMININE MINIMALISM SURFER CHILL

GOOD DESIGN buying clothes: they are interested inmaterials from which clothes are made, aswell asverify theethical Customers are more andmore conscious when side of thecompany's activity. - -

4/2019 4/2019 3 2. 3. 1. Drivemebikini Makota Swim Happy Surfer DOBRYWZÓR DOBRYWZÓR 1 46 46

GOOD DESIGN 2 długi iaktywnywypoczyneknadwodą. SPF 50,cojestszczególnieważnedlapańpreferujących chronią takżeprzedpromieniowaniemUVAomocy strojów jestwysokaodpornośćnasólichlor.Kostiumy nia iekologicznemateriały,zktórychsąuszyte.Atutem zainteresowaniem zewzględunawysokąjakośćwykona biet, lubiącychoryginalnewzornictwo.Ciesząsiędużym Projekty Drivemebikiniskierowanesądoodważnychko Firma oferujerównieżdesignerskiestrojedosurfingu. wpłynęło nawzrostzainteresowaniakostiumami. trenerka idietetyczkaAnnaLewandowska,coznacząco W jednymzsurferskichfasonówpokazałasiębowiem sprawą zdjęciaopublikowanegowserwisieInstagram. czątkującym biznesiebardzoszybkostałosięgłośnoza z Drivemebikini, marką O po- Zuzanny Krasuskiej-Kopyt. spędzają każdąchwilęlata,nadobrezaprzyjaźniłysię Miłośniczki sportówwodnych,którenasłońcuiwwodzie wy Makotajestnietylkopiękny, aleidobrydladuszy. trwałością. –JakpodkreślaGrządzielska: –Strójkąpielo- wyłowionych zoceanów. Kostiumycechująsięwyjątkową tkanin poliamidowych, odzyskanychztworzywsztucznych kowanej, wysokogatunkowejmieszankirecyklingowanych naszych strojówkąpielowych. Polskamarkaszyjezcertyfi bardziej zrównoważonegoietycznegosposobuprodukcji – W 2019 rokurozpoczęliśmypodróżwkierunkujeszcze AKTYWNY WYPOCZYNEK AKTYWNY www.witeks.pl DOBRYWZÓR Nowy Targ, Komornikik/Poznania, Szczecin, Warszawa-Okęcie, Włocławek. Modlniczka k/Krakowa, Gdańsk,Jarosław,Kielce, Łódź,NowySącz, Nasze salonyfirmowe:

- - - 47 who preferlongandactiverestbythewater. UVA radiation,whichisespeciallyimportantforwomen chlorine. TheswimmingsuitsalsoprotectagainstSPF50 these swimcostumesistheirhighresistancetosaltand from whichthecostumesaresewn.Agreatstrengthof the highqualityofworkmanshipandecologicalmaterials who likeoriginaldesign.Theyareverypopulardueto mebikini’s designsarededicatedtocourageouswomen The companyalsooffersdesignersurfcostumes.Drive the interestsincostumes. surf-designed swimsuits,whichsignificantlyincreased a traineranddietitian,poseddressedinoneofthe to aphotopostedonInstagram.AnnaLewandowska, young companyveryquicklybecamepopularthanks Drivemebikini, ZuzannaKrasuska-Kopyt’sbrand.This of summerinthesunandwater,havefallenlovewith Lovers ofwatersportswhospendeverymoment but alsogoodforthesoul. by Grządzielska:–Makotaswimsuitisnotonlybeautiful, terized bytheirexceptionaldurability.–Asemphasized plastic collectedfromtheoceans.Swimsuitsarecharac blend ofrecycledpolyamidefabricsrecoveredfrom The Polishbrandsewsusingacertified,high-quality balanced andethicalwayofproducingourswimsuits. out: –In2019,webeganajourneytowardsanevenmore ACTIVE RECREATION

GOOD DESIGN OBRAZÓW KOLEKCJA A W O N

- -

4/2019 4/2019 ROWER Coraz więcej osób decyduje się na aktywny, pełen wrażeń Aby jednakmóccieszyćsięzrowerowychwojaży,należy cycling trips,rememberfirstly toproperlyprepareyour najpierw odpowiednioprzygotowaćswójsprzętdo lotu. an activeandexcitingholiday spentonpracticingtheir favourite sport.However, inordertobeableenjoy wypoczynek wramachulubionejdyscyplinysportu. W SAMOLOCIE An increasingnumberof people decidetogoon NALUZIE NALUZIE equipment fortheflight. A BICYCLE ON A PLANE 48

TAKE IT EASY KUSIAK FILIP TEXT

punkcie bagażuponadwymiarowego (check-in19). oznaczyć izdaćnaspecjalnieprzygotowanym dotegocelu już tylkoprzejściedostanowisk check-in,byswepakunki dokonać wyżejwymienionych czynności. Wtedy pozostaje cych komunikatówiterminalowego gwaru,podróżnimogą sku. Totam, wkomfortowychwarunkach, bezniepokoją- rzędzi dostępnychprzyparkinguP2nakrakowskimlotni- W tymcelumożnaskorzystaćzwiatyrowerowejorazna- do włożeniadodatkowegowysiłkuwdemontażsprzętu. cy o90stopni, jednakzazwyczajpasażerzmuszonyjest będzie odpięcieprzedniegokołaiprzekręceniekierowni- musi byćnależyciezłożony. Czasemwystarczające Niezależnie odwybranegosposobupakowania, rower nie gdypodróżotakimcharakterzeodbywamyrzadko. dobne walizki, cozdecydowaniewartorozważyć, szczegól- odzież kolarska.Istniejąteżfirmy, którewypożyczająpo- środka dodatkowychakcesoriów, takichjakkask, butyczy Ponadto kufer,choćnajdroższy,umożliwiazapakowaniedo większy stopieńjegoochrony. na zabezpieczenieroweru, tym Zwykle imwyższakwotawydana możemy przeznaczyćnatencel. zależy częstoodbudżetu,który Wybór ostatecznegorozwiązania określanej mianem„kufra”. go wspecjalnejwalizce, często także zabezpieczyć, umieszczając torbie podróżnej. Rowermożna dykowanej dotakiejzawartości) umieszczenia gowspecjalnej(de- wiednio dopasowanykartonlub żądania –mogąwymagaćopakowaniajednośladuwodpo- czej. Niektórzyprzewoźnicymająwtejkwestiiokreślone Istotne jestprześledzeniewymogówkonkretnejliniilotni- cić uwagęnaodpowiednieprzygotowaniesprzętudolotu. Gdy kwestieformalnemamyjużzasobą,należałobyzwró- nej zakładcedotyczącejbagażu. odpowiednich stronachinternetowych,wwyszczególnio linii. Wymaganelimityczasowemożnazwykleznaleźćna miętać oodpowiedniowczesnympoinformowaniudanej ści (kolejno)100,250lub450zł.Dodatkowotrzebapa narodowego przewoźnikanależyuiścićopłatywwysoko kładowo zaprzewózrowerupośrednictwemnaszego krajowe, międzynarodoweimiędzykontynentalne.Przy jest głównieodrodzajupołączenia.Rozróżniasięrejsy nych firmpozwalanaichtransport,acenauzależniona sie przewozurowerów.Większośćznanychirenomowa każda linialotniczacechujesięwłasnąpolitykąwzakre operujących nadanejtrasie.Wartomiećuwadze,że następnie dokładniezapoznaćsięzofertąprzewoźników Kluczowy jestbezwątpieniawybórdestynacji,copozwoli SKORZYSTAJ Z UDOGODNIEŃ PRZEMYŚL PAKOWANIE linia lotnicza cechuje sięwłasnąpolityką each airlinehasitsown policyregarding Warto miećnauwadze, że każda NALUZIE It isworth bearing inmindthat w zakresie przewozu rowerów. transporting bicycles.

------49 sized luggage(check-in19). turn theminataspeciallyprepared counterofover- is togocheck-incounter markthepackagesand terminal hustleandbustle. Then, theonlythingleft conditions, withoutdisturbing announcementsand can dotheabove-mentioned activities incomfortable P2 parking at Kraków Airport. It is there that travellers that, youcanusethebicycleshedandtoolsavailableat tra efforttodisassembletheequipment. Inordertodo 90 degrees,butusuallythepassengerhastoputinex- to detachthefrontwheelandturnhandlebarby properly disassembled. Sometimesitwillbesufficient Regardless ofthepackagingmethod, thebikemustbe ing, especiallywhenyoudonottravellikethisoften. suitcases, whichwewoulddefinitely suggestconsider- clothing. Therearealsocompaniesthatrentsimilar additional accessoriessuchasahelmet,shoesorcycling chest, althoughthemostexpensive, allowsyoutopack – theymayrequireputtingabikeinsuitablyfitted Some carriershavespecificdemandsinthismatter following therequirementsofaparticularairline. equipment fortheflight.Here, wewouldalsosuggest should payattentiontotherightpreparationof When theformalitiesarealreadytakencareof, you on therelevantwebsitesinspecifiedbaggagetab. advance. Therequiredtimelimitscanusuallybefound addition, youmustremembertoinformtheairlinein in theamountofPLN 100,250or450, respectively. In of abicycleviaournationalcarrier, youmustpayfees intercontinental flights.Forexample, forthecarriage There canbedistinguishednational,internationaland the pricedependingmainlyontypeofconnection. reputable companiesallowtheirtransportation,with policy regardingtransportingbicycles. Mostknownand is worthbearinginmindthateachairlinehasitsown read theofferofcarriersoperatingonagivenroute. It important thing,whichlaterwillallowyoutocarefully Undoubtedly, thechoiceofdestinationismost TAKE ADVANTAGE OF THE FACILITIES THINK ABOUT PACKING

TAKE IT EASY its protection. Moreover, the bike, thegreaterdegreeof money spentonsecuringthe this purpose.Usually, themore budget thatcanbedevotedto aging oftendependsonthe The final choiceofthepack- referred toasa"chest". it inaspecialsuitcase, often can alsobesecuredbyplacing content) travel bag. Thebike a special(dedicatedtosuch cardboard boxorplacingitin

4/2019 4/2019 HISZPANIA Delicious, fresh,andhealthy, althoughwithsomehigh-calories KULTURA KULINARNA tapas, isconsideredtheessence oftheMediterraneandishes. Wyśmienita, ujmującaświeżościąizdrowa,choćnie brakuje w niejtakżekalorycznychprzysmaków.KuchniaHiszpanii, We presentasubjectiveguide totheflavoursofIberian snacks. Spanishcuisine,especially thetraditionofeating po smakachPółwyspuIberyjskiego–kulinarnegoraju. co śródziemnomorskie.Otosubiektywnyprzewodnik a zwłaszczakulturajedzeniatapas,jestesencjątego, Peninsula –aculinaryparadise. SPAIN. CULINARY CULTURE KUCHNIA KUCHNIA 50

CUISINE CHROMIŃSKA

KATARZYNA TEXT cenne – przyrządza się tu tapas i potrawy ze świńskich cenne –przyrządzasiętutapas ipotrawyześwińskich traw, ziółipędówroślin. Ichmięso uważasięzaniezwykle skach, aczasspędzajągłównienaposzukiwaniużołędzi, świń czystejrasyiberyjskiej. Zwierzętateżyjąnapastwi- i aromatjamónibéricowynika zesposobuodżywianiasię Huelva, produkujesięszynkęiberyjską. Głębokismak Z koleiwzachodniejczęściAndaluzji, m.in. wprowincji też świeżeanchois,kalmary,ośmiorniczkiczylangusty. z cytrynylublimonki. Wpodobnysposóbprzyrządzasię smażone wdelikatnejpaniercesardynkiskropionesokiem cach morza. Bardzopopularnesątutajsardinasfritas, czyli na południuHiszpaniiopierasięgłównierybachiowo- z kuchni–wyjątkowosmacznejiprostej. Sztukakulinarna autonomicznych słynierównież, amożeprzedewszystkim, skie SierraNevada. Jednaznajobszerniejszychwspólnot wspaniałą architekturę, piaszczysteplażeipasmogór- y lahumanidad). Regiontenpodarowałświatuflamenco, i dlarodzajuludzkiego”(Andalucíaporsí, paraEspaña Motto Andaluzjibrzmi„Andaluzjadlasiebie,Hiszpanii lecz takżewszechobecnyzapachczekolady. czekoladziarni wpamięćzapadanietylkosmakwypieków, de SanGinés,któradziałaod1894roku. Wtejpopularnej Najlepsze churrosznajdziemywmadryckiejChocolatería cukrem pudrembądźpodajezfiliżankągorącejczekolady. głębokim tłuszczu. Nakoniecposypujesięgoszczodrze i oleju,asmażysięgo–podobniejakpolskiepączkina churros. Tenspecjałpowstajezmąkipszennej,cukru Za najbardziejtradycyjnyhiszpańskiwypiekmożnauznać Na PółwyspieIberyjskimniebrakujeteżsłodyczy. pozycji kulinarnychKrólestwaHiszpanii. czy serowczyzLaManchytotylkopoczątekbogatejlisty chorizo wwinielubcydrze,sardelezalewieoctowej na oliwie,posypanaobficie gruboziarnistąsolą, oliwki, Padrón –odmianapapryczkichilidelikatniepodsmażana ne wgłębokimtłuszczupodawanezsosem, pimientosde z ziemniakamiijajkami,patatasbravas–kartoflesmażo- a takżepodczasspotkańzprzyjaciółmiirodziną.Tortilla wina lubpiwa. Serwujesięjewbarach, restauracjach, w każdejczęścikraju. Sąnieodłącznymdodatkiemdo podawanych naciepłobądźzimnomożnaspróbować Podstawę kuchnihiszpańskiejstanowiątapas. Przekąsek TRADYCYJNA HODOWLA OWOCE MORZA KONESERÓW DLA HISZPAŃSKIE SŁODKOŚCI Hiszpanii opiera sięgłównie narybach Sztuka kulinarnanapołudniu i owocach morza. KUCHNIA

51 considered extremely valuable – tapas and dishes made of considered extremelyvaluable –tapasanddishesmadeof for acorns, grasses, herbsandplant shoots. Theirmeatis on pastures, andspendtheirtimemainlyonsearching effect ofthedietpureIberian pigs.Theseanimalslive ham. Therichtasteandaromaofjamónibéricoisthe Huelva province, isresponsibleforproductionofIberian On theotherhand, thewesternpartofAndalusia, e.g. in lobsters arealsopreparedinasimilarway. ular here.Freshanchovies,calamari,octopusorspiny batter, sprinkledwithlemonorlimejuice,areverypop and seafood.Sardinasfritas,i.e.sardinesfriedindelicate culinary artinthesouthofSpainisbasedmainlyonfish famous foritsextremelytastyandsimplecuisine.The omous communitiesisalso,andperhapsmostofall, Nevada mountainrange.Thisoneofthelargestauton magnificent architecture,sandybeachesandtheSierra España ylahumanidad).Theregionhasgivenflamenco, Spain andforHumankind"(Andalucíaporsí,para The mottoofAndalusiais"Andalusiabyherself,for smell ofchocolate. only theflavourofitspastries,butalsoubiquitous since 1894.Thispopularchocolateshopisfamousfornot latería deSanGinésinMadrid,whichhasbeenoperating hot chocolate.ThebestchurroscanbefoundatChoco a thicklayerofpowderedsugarorservedwithcup Polish donuts,isdeepfried.Finally,itsprinkledwith made fromwheatflour,sugarandoil,similarlyto traditional bakedgoodbeingchurros.Thisdelicacyis The IberianPeninsulaisalsorichinsweetswiththemost the richculinarylistofKingdomSpain. cheese fromLaManchaarejustsomeofthedishes chorizo inwineorcider;anchoviesvinegar;sheep oil andsprinkledabundantlywithcoarsesalt;olives; pimientos dePadrón–chilipepperlightlyfriedinolive patatas bravas–deepfriedpotatoesservedwithsauce; with friendsandfamily.Tortillapotatoeseggs, served inbars,restaurants,aswellduringmeetings try. Asinseparablecondimentstowineorbeer,theyare served hotorcold,canbeeatenineverypartofthecoun The maindishofSpanishcuisineistapas.Thesesnacks, TRADITIONAL BREEDING SEAFOOD FOR CONNOISSEURS SPANISH SWEETS

CUISINE the south of Spain isbased mainly on fish andseafood. The culinaryart in - - - -

4/2019 KUCHNIA CUISINE

uszu, jelit, a nawet ogonów. Z Andaluzji wywodzi się rów- pig ears, intestines and even tails are made there. nież znane na całym świecie gazpacho – chłodnik na bazie Another Andalusian dish that is known worldwide is gaz- papryki, pomidorów, ogórka, pieczywa i oliwy. Równie pacho – a cold soup made of peppers, tomatoes, cucum- smaczne, a przez wielu nieodkryte jest także salmorejo – tę bers, bread and oil. Equally tasty, and still undiscovered zupę również serwuje się na zimno, a jej wierzch posypuje by many, is salmorejo – the soup is also served cold and is się pokrojonym jajkiem na twardo i szynką iberyjską. sprinkled with a sliced hard-boiled egg and Iberian ham.

DARY GÓR I MORZA THE GIFTS OF THE MOUNTAINS AND THE SEA Niezwykłe bogactwo smaków, wynikające przede wszyst- The extraordinary richness of flavours, resulting primarily kim z położenia geograficznego, kryje się w kuchni Ka- from the geographical location, can be discovered in the talonii. Częstymi składnikami tradycyjnych dań są ryby cuisine of Catalonia. The dishes are based on products i owoce morza, grzyby, ślimaki, mięso, m.in. dziczyzna from both the Mediterranean Sea and the mountains. i jagnięcina, oraz warzywa i owoce (głównie pomidory, Popular ingredients of traditional dishes are fish and sea- czosnek i bakłażan). Miłośnicy paelli food, mushrooms, snails, meat, among z pewnością polubią arroz negro (w do- others venison and lamb, as well as vege- słownym tłumaczeniu „czarny ryż”). tables and fruits (mainly tomatoes, garlic Czarną paellę przygotowuje się z owoców and eggplant). Paella fans will surely like Z Andaluzji wywodzi się morza, ryżu i atramentu kałamarnic, znane na całym świecie arroz negro (literally "black rice"). Black który nadaje ziarnom ciemny kolor. gazpacho. paella is made of seafood, rice and squid ink, which makes the rice dark. W SAM RAZ NA LUNCH The Andalusian dish Jeśli chcemy skosztować tradycyjnego, JUST IN TIME FOR LUNCH that is known worldwide katalońskiego obiadu, spróbujmy kur- is gazpacho. If you want to taste a traditional Cata- czaka pieczonego po katalońsku (pollo lan dinner, try Catalan roasted chicken asado a la catalana). Charakterystycz- (pollo asado a la catalana). Its typical nego smaku dodają suszone owoce, m.in. śliwki, a także taste comes from dried fruit, e.g. plums, as well as

4/2019 rodzynki, orzeszki pinii, cynamon oraz brandy. Cataluña raisins, pine nuts, cinnamon and brandy. Cataluña also 4/2019 obfituje również w lekkie sałatki – escalivada zachwyca abounds in light salads – escalivada delights the senses zmysły grillowanymi lub pieczonymi w popiele warzy- with vegetables grilled or roasted in the ashes, while wami, a esqueixada kusi suszonym dorszem. Nie sposób esqueixada tempts with dried cod. It is impossible not nie wspomnieć o deserze crema catalana przyrządzanym to mention crema catalana dessert made of fat milk, egg z tłustego mleka, żółtek, cukru i startej skórki z cytryny. yolks, sugar and lemon peel. The recipe for this sweet Przepis na tę słodkość pojawił się już w XIV-wiecznym ma- dessert appeared in the 14th-century manuscript Llibre nuskrypcie „Llibre de Sent Soví”. W Barcelonie naprawdę de Sent Soví. To put it simply, in Barcelona, you can można poczuć smak tradycji. literally taste tradition.

KIERUNKI REGULARNE REGULAR DESTINATIONS

KRAKÓW ALICANTE KRAKÓW MALAGA

KRAKÓW BARCELONA GIRONA KRAKÓW PALMA DE MALLORCA

KRAKÓW BARCELONA KRAKÓW SEVILLE

KRAKÓW GRAN CANARIA KRAKÓW TENERIFE

KRAKÓW MADRID KRAKÓW VALENCIA

52 53 4/2019 GLAZE PROSTHETICS CIEŚLIK EWA EWA TEXT BĄDŹ W PEŁNI SOBĄ GLAZE PROSTHETICS.GLAZE BE YOURSELF TO THE FULLEST. innowacyjny produkt,atakżewyjątkowe customer. FoundedbyPiotr Sajdak,the start-up meetstheneedsof amputees, Największą siłąGlazeProstheticsjest osób poamputacjach,adesignerskie Prosthetics isaninnovativeproduct, while designerprosthesis breakthe as wellauniqueapproach tothe protezy przełamujątabuzwiązane podejście doklienta.Krakowski start-up odpowiadanapotrzeby The greateststrengthofGlaze z niepełnosprawnością. BUSINESS BUSINESS taboo ofdisability. 54 54

ZONE

Glaze Prosthetics (foto: Jakub Borys) życie nosił zwykłą, silikonową protezę. życie nosiłzwykłą, silikonowąprotezę. do naszegobiuraprostozulicy, mimożeprzezprawiecałe nasze produktyitakbardzomusięspodobały,żewszedł np. 12-latka,aostatnioprotezęodebrał65-latek.Zobaczył okazało, wiekniegratutajroli–wśródklientówmieliśmy protezami jestowielewięcej,niżprzewidywaliśmy. Jak się otwarcia, wiemyjuż,żeosóbzainteresowanychnaszymi 31 października2017roku.Teraz, niespełnadwalataod ja, zwariowanych.Firmaoficjalnie rozpoczęładziałalność do wąskiejgrupyodbiorców, osóbmłodychi, trochętakjak Na początkusądziliśmy,żebędzietoproduktskierowany science fiction. Jakibył ichpierwszy odbiór? niesamowite, niektóre wyglądają jakzfilmów Protezy, jakiePaństwo produkują, są niu start-upu, abyumożliwićpodobnedoświadczenieinnym. moje życie.Dziękitemumogliśmyzacząćmyślećostworze- dniach zaprezentowalimiwymarzonąprotezę, którazmieniła Natomiast GrzegorzijegobratFranekjużpokilkutygo- o proteziezdrewnaibetonu, nazwałobymnieszaleńcem. już wiem, że99,9% osóbzbranży, któreusłyszałobysłowa mnie niekorzystnie, inaczejniżprawdziwakończyna. Teraz dziłem siębrakuręki, apodrugie, protezywyglądaływedług nie chciałemmiećczegośtakiego, bopopierwsze,niewsty- wykonane zsilikonuimetalowychelementów. Powypadku i betonu,botakistylmisięwtedypodobał. Zwykłeprotezysą funkcjonalna. Chciałemnawet, abybyławykonanazdrewna miałbym miećprotezę, tobyłabybardziejdesignerskaniż wy. Pamiętam, żewtedypadłozmoichustzdanie, żejeśli To właśnieprzekazałemGrześkowipodczasnaszejrozmo- – zupełnierozmijałosiętozmoimioczekiwaniami. zorientowany wtym,coprotetykamogłamizaoferować pomagała osobom po amputacjach. Byłem więc dobrze pomagała osobompoamputacjach.Byłemwięcdobrze Koschem. PracowałemwtedywfundacjiJaśkaMeli, która Wszystko zaczęłosięodmojegospotkaniazGrzegorzem musieli naPana drodze stanąć dobrzyludzie. było tragicznego splotu wydarzeń, aleteż Do tego, aby powstała Pańska firma, potrzeba lepsze życieosóbzamputowanymikończynami. do powstaniaGlazeProsthetics–firmy, którazmieniana wypadek, wwynikuktóregostraciłrękę, nigdyniedoszłoby rzenie wswoimżyciuprzekułsukces.Gdybynietragiczny protezy dobutów, któreakuratnosi.Nieszczęśliwewyda- rzut oka. Jaksammówi,lubidopasowywaćkolorswojej Piotr Sajdaktowyjątkowapostać, cowidaćjużnapierwszy sektorowi MŚPwregionieMałopolski. rynku, mającharaktergłównielokalny. Przyglądamysię sektora sązdolnedoszybkiegoreagowania napotrzeby znaczenie dlarozwojugospodarczego kraju.Firmyztego Mikro-, małeiśrednieprzedsiębiorstwamająkluczowe BUSINESS

55 31, 2017. Now, less than two years since opening, we already 31, 2017.Now,lessthantwoyearssinceopening, wealready me, crazy.ThecompanywasofficiallyopenedonOctober to asmallgroupofrecipients,thatareyoungand,bitlike Initially, wethoughtthatitwouldbeaproductaddressed reception? look like from Sci-Fimovies. What was theinitial The prostheses you produce are amazing, some would allowsimilarexperiencetoothers. to that, wecouldstartthinkingaboutcreatingastart-upthat ed mewithadreamprosthesisthatchangedmylife.Thanks Grzegorz andhisbrotherFranek, afterafewweeks, present- a prosthesismadeofwoodandconcretewouldcallmecrazy. I knowthat99.9% ofpeopleintheindustrywhoheardabout such prostheseswereunattractive, unlikeareallimb. Now not ashamedofthelackahand, andsecondly, Ithought not wanttohave somethinglikethat,becausefirstly, Iwas made ofsiliconeandmetalelements.Aftertheaccident,Idid because Ilikedthatstyleatthetime. Ordinaryprosthesesare tional. Ieven wantedittobemadeofwoodandconcrete, if Ihadaprosthesis,itwouldbemoredesignerthanfunc- I toldGrzesiekduringourmeeting.remembersayingthat me –andittotallymissedmyexpectations. Thisiswhat amputations. SoIknewwellwhatprostheticscouldoffer at theJasiekMela’sFoundation,whichhelpedpeopleafter It allbeganafterameetingwithGrzegorzKosch. Iworked of events, butalso meet goodpeople. had to not onlyexperience atragic combination In order for your company to beestablished, you limbs forthebetter, wouldhavenever beencreated. – acompanythatchangesthelivesofpeoplewithamputated dent thatresultedinthelossofhishand, GlazeProsthetics event inhislifeintosuccess. Ifitwerenotforatragicacci- prosthesis totheshoeshewears. Heturnedanunfortunate at aglance.Ashesays, helikestomatchthecolourofhis Piotr Sajdakisanexceptionalperson, afactthatcanbeseen sector intheMałopolskaregion. needs, theyaremainlylocal.We lookingatSME from thissectorareabletorespond quicklytomarket for thecountry'seconomicdevelopment. Companies Micro, smallandmediumenterpriseshavekeymeaning

ZONE beautiful andfull, andthat theprosthesis can We show that life after amputation canbe help express your own personality.

4/2019 4/2019 również jest niespotykane w tej branży. Pokazujemy, że życie również jestniespotykanewtej branży. Pokazujemy,żeżycie marketing skierowanyjestjednak doklientaostatecznego, co tzw. lejprotetyczny, doktóregomocowana jestproteza. Nasz – ichpomocjestniezbędna,byodpowiednio dostosować nych czyKanadzie. Przyichpomocydystrybuujemytowar tylko wEuropie,lecztakżeAustralii, StanachZjednoczo- Współpracujemy zprotetykaminacałymświecie–nie – protetyków czyosób poamputacji? Do kogo sąskierowane Państwa protezy nictwie, dziękiczemuproduktjestniezwyklewytrzymały. Korzystamy ztechnologii, jakajeststosowanawwojskuilot możemy przygotowaćlustrzaneodbiciezdrowejrękiklienta. tylko wrozmiarzeSlubM.Korzystajączzaletdruku3D, mają ustandaryzowanekomponentyinp. dłońmożnawybrać ne zamówienieipersonalizowana, tymczasemzwykłeprotezy ok. 2,5-3kg. Każdaznichprzygotowywanajestnaindywidual ok. 400-500g, podczasgdystandardoweprotezymająwagę polega choćbynatym, żesąonewyjątkowolekkie. Ważą technologii medycznej.Innowacyjnośćnaszychproduktów wyróżniono jakostart-updziałającywbranżymed-tech,czyli TCT Awardshonorujenoweaplikacjewdruku3D, anas polega ichinnowacyjność? i pionierskie technologie naświecie. Naczym Awards, honorującą kreatywne projekty 3D przyznano międzynarodową nagrodę TCT Za designerskie protezy firmie Glaze Prosthetics 1. Grzegorz Kosch, Piotr Sajdak, Franciszek Kosch (foto: JakubBorys) Pokazujemy, że życie poamputacji może być piękneipełne, aproteza może tylko pomóc wyrazić własnąosobowość. 2. Caitlin2. MichelleBaird (foto: JakubBorys) BUSINESS BUSINESS

1

-

- 56 to the final customer, which is also an uncommon practice to thefinal customer, whichisalso anuncommonpractice the prosthesisisattached. However,ourmarketingistailored necessary toadjusttheso-called prosthesisfunnelstowhich nada. Withtheirhelpwedistributethegoods–is in Europe, butalsoinAustralia, the UnitedStatesandCa- We cooperatewithprosthetistsaroundtheworld–notonly – prosthetist oramputees? To whomare your prostheses addressed the productisextremelydurable. nology thatisusedinthearmyandaviation, thankstowhich a mirrorimageofthecustomer'shealthyhand. Weusetech- M size. Usingtheadvantagesof3Dprinting, wecanprepare nents with, forexample,thehandbeingofferedonlyinSor alized, whileordinaryprostheseshavestandardizedcompo- Every productispreparedforanindividualorderandperson- 400-500 g,whilestandardprosthesesweighabout2.5-3 kg. of ourproductscomesdowntotheirextremelylowweight– med-tech industry,i.e. medicaltechnology. Theinnovation and wehavebeendistinguishedasastart-upoperatinginthe TCT Awardshonoursnewapplicationsin3Dprinting, innovation based upon? technologies intheworld. What istheir that honours creative 3Ddesigns andpioneering international TCT Awards for design prostheses Glaze Prosthetics hasbeenawarded the thesis foralmosthisentirelife. the street,eventhoughhehadwornasimplesiliconepros- liked themsomuchthathecameintoourofficestraightfrom up bya65-year-old. Thecustomerssawourproductsand a 12-year-old, whilemorerecently, ourprosthesiswaspicked play arolehere–amongourclientswehad, forexample, prostheses thanwethought. Asitturnedout,agedoesnot know thattherearedefinitelymorepeopleinterestedinour 2

ZONE

przeciwnie, chcemywpełnipokazać,kimjesteśmy. tego braku,boprzecieżniemamyczegosięwstydzić–wręcz tym, kimjesteśmyteraz.Dlategożadenznasniechceukrywać nowej sytuacji, jednakuwierzmi, wielenaskosztowało, bybyć Osoby poamputacjibardzoszybkoprzyzwyczajająsiędo przywrócić mifunkcjęchwytną”. Prawdajednakjestinna. jeśli niemiałbymręki? Alboczegoś, żebytoukryć, alboby posiadającej wszystkiekończyny.„Czegobędępotrzebował, tyczne byłydotychczastworzonezpunktuwidzeniaosoby świecie firma posłuchaliśmypacjentów. Urządzeniaprote- i wiemy, żezanaszymsukcesemstoito, żejakopierwszana osobom poamputacjikończynydolnej.Prężniesięrozwijamy dzięki czemuumożliwimyskorzystanieznaszychprotez do 14. rokużycia.Będziemymiećteżwłasnyprojektstopy, trafiły protezydlanajmłodszychdzieci,od5. tygodnia dołączył donaszegozespołu, dziękiczemudonaszejoferty rodzie straciłrączkę. Benopracowałdlaniegoprojekt, ateraz Poznaliśmy Bena–jegosynekwwynikukomplikacjiprzypo- Ostatnio równieżnawiązaliśmywspółpracęzbrytyjskąfirmą. bioelektryczną Whizzlink,dziękiktórejmożnaruszaćpalcami. znalazła rzeszęodbiorców. Produkujemyrównieżprotezę czyli pierwszejprotezie, stworzonejdlamnie, któranastępnie Podczas naszejrozmowyopowiadałemgłównieoGlazeOne, Jakie sąplany narozwój? z Polski–tutajbowiemdziałamyijesteśmywidoczni. pomóc wyrazićwłasnąosobowość.Mamysporoodbiorców po amputacjimożebyćpiękneipełne, aprotezamożetylko BUSINESS

57 contrary, wewanttofullyshowwhoare. because wedonothaveanythingtobeashamedof–onthe are now. Therefore, noneofuswantstohidethelackalimb, ation veryquickly, butbelieve me,itcostusalottobewhowe is different. Peopleafteramputationgetusedtothenewsitu- something tohideit,orrestoremygrip". However, thetruth with alllimbs."WhatwillIneedifdonothaveahand? Either have sofarbeencreatedfromthepointofview ofaperson company intheworld, wehavelistenedtopatients.Prostheses that thesecretbehindoursuccessisfactasfirst our prostheses. Wearedevelopingdynamicallyandweknow possible forpeopleafteramputationofthelowerlimbtouse old. Wewillalsohave ourownfootdesign, whichwillmakeit prostheses fortheyoungestchildrenwhoare5to50weeks now hejoinedourteam, thankstowhichwehave introduced tions duringchildbirth.Bendevelopedaprojectforhim,and We metBenwhosesonlosthishandasaresultofcomplica- we haverecentlystartedcooperationwithaBritishcompany. ses, thankstowhichyoucanmove yourfingers. Moreover, a largeaudience. Wealsomanufacturemyoelectricprosthe- i.e. thefirst prosthesiscreatedforme,whichthenfound During ourconversation, ImainlytalkedaboutGlazeWear, What are you further development plans? – hereweoperateandarerecognized. your ownpersonality. WehavemanycustomersfromPoland beautiful andfull, andthattheprosthesiscanhelpexpress in theindustry.Weshowthatlifeafteramputationcanbe

ZONE

4/2019 4/2019 LOTNICZA ODPOWIADA NA WYZWANIA KLIMATYCZNE BRANŻA THE AIRLINE INDUSTRY RESPONDS TO CLIMATE CHALLENGES dwukrotność stanu obecnego. Nigdy dotąd świat nie był estimated thatwithin20yearsitwillexceedtwicethe mocniej podkreślasiękoniecznośćzrównoważonego interest oftheglobalecosystem ismoreincreasingly tak bardzonawyciągnięcieręki.Jednocześniecoraz for sustainabledevelopment takingintoaccountthe Szacuje się,żewperspektywie20latprzekroczyon current demand.Neverbefore hastheworldbeen so muchwithinreach.At the sametime,need Demand forairtransportisstillincreasing.It Popyt natransportlotniczywciążrośnie. rozwoju wtrosceoglobalnyekosystem. ODPOWIEDZIALNYBIZNES ODPOWIEDZIALNYBIZNES GAJUS-WYRWICZ KATARZYNA emphasized. TEXT 58

CSR

Galapagos Ecological Airport również podnazwąGalapagos EcologicalAirport. żonym warchipelaguGalapagos wEkwadorze, znanym w pełniekologicznymporcie lotniczym Seymour, poło- nie, niemożnawspomniećopierwszymnaświecie Mówiąc omodelowymzarządzaniu wpływemnaotocze- wanie sektoranaśrodowisko. bowaniu natransportlotniczyneutralizowaćoddziały- partnerstw tojedynadroga, byprzyobecnymzapotrze- i stosowanieinnowacyjnychrozwiązańoraztworzenie noważony. Świadomośćodpowiedzialności, szukanie wym irównocześniemócrozwijaćsięwsposóbzrów- znaczne zasoby, abysprostaćwyzwaniomśrodowisko- i dokładacegiełkędoratowaniaplanety.Inwestujesię świadomie zarządzaswoimwpływem więcej uczestnikówrynkulotniczego te wyzwaniabranżalotnicza? Coraz wisko naturalne. Jak odpowiadana lataniem wywołanytroskąośrodo- ślenie „flygskam”, czyliwstydprzed cji powstałonawetspecjalneokre- tlenku węgladoatmosfery. WSzwe- około 2,5% światowejemisjidwu- Przemysł lotniczyprzyczyniasiędo transportu mateżciemnąstronę. lotów pasażerskich.Niestetyrozwój wpłynęło nawzrostpopularności szył sięoponad60%, coznacząco sty koszt podróży samolotem zmniej- niejszych czynnikówglobalizacji. Odlat70. rzeczywi- innowacji czytechnologii,stanowiącjedenznajważ- umożliwia szybkiprzepływludzi, towarów, kapitału, połączeń lotniczychorazspadekkosztówtransportu przekroczyła 22tysiące. Dostępnośćbezpośrednich czasu liczbaunikalnychpołączeńmiędzymiastami szych naświeciecywilnychregularnychlotów. Odtego W tym roku mija równo sto lat od uruchomienia pierw- ZIELONE LOTNISKO NA GALAPAGOS i kolejnychpokoleń.Wcykluprzybliżamydobrepraktyki, gospodarczym, inkluzjąspołecznąiochronąśrodowiska istotne dlaosiągnięciadobrobytucałychspołeczeństw wyjaśniamy, dlaczegowartoprowadzićdziałaniaCSR samym doutrzymaniaspójnościpomiędzywzrostem naturalnego. Sąonewzajemniepołączoneniezwykle Działania wramachCSRwinnydążyćdorealizacji w firmie,isprawdzamy,jaktorobipolskibiznes. celów zrównoważonegorozwoju(SDG),atym CSR ODPOWIEDZIALNYBIZNES swoim wpływem idokładacegiełkę participants consciously use their Coraz więcej uczestników rynku lotniczego świadomie zarządza More andmore aviation market connections to participate in do ratowania planety. saving theplanet. 59 ago inEcuador, alsoknownastheGalapagosEco- Seymour airport,locatedinthe Galapagosarchipel- mental impact,theworld'sfirst fullyeco-friendly When speakingofmodelmanagement ofenviron- ment withthecurrentdemandforairtransport. to neutralizetheimpactofsectoronenviron- tions, aswellcreatingpartnerships,istheonlyway bility, searchingforandapplyinginnovative solu- develop inasustainableway. Awarenessofresponsi- environmental challenges, andatthesametimeto the planet. Substantialresourcesareinvestedtomeet sciously usetheirconnectionstoparticipateinsaving More andmoreaviationmarketparticipantscon- important factorsofglobalization. Sincethe1970s, innovation ortechnology, beingoneofthemost costs allowarapidflowofpeople, goods,capital, direct airconnectionsandadecreaseintransport cities hasexceeded22thousand.Theavailability of then, thenumberofuniqueconnectionsbetween of thefirstcivilianregularflightsinworld. Since This yearmarksthe100thanniversaryoflaunch GREEN AIRPORT ON THE GALÁPAGOS conduct CSRactivitiesinthecompanyandwecheckhow bring goodpracticescloser,weexplainwhyitisworthto growth, socialinclusionandprotectionofthenatural entire societiesandnextgenerations.Inthecyclewe extremely importantforachievingthewell-beingof and thusmaintainconsistencybetweeneconomic environment. Theyareinterconnected,aswell CSR activitiesshouldstrivetoachieveSDGs,

CSR the Polishbusinessdoit. these challenges? does theairlineindustryrespondto for thenaturalenvironment.How to flying,resultedfromtheconcern term, "flygskam", i.e. shamelinked there wasevencreatedaspecial ide totheatmosphere. InSweden, approx. 2.5% ofglobalcarbondiox- tages. Theaviationindustryemits transport hasalsosomedisadvan- Unfortunately, thedevelopmentof popularity ofpassengerflights. which significantlyincreasedthe has decreasedbymorethan60%, the actualcostoftravelbyplane CSR

4/2019 4/2019 w dziedzinielotówpasażerskich, postulatachswojej Linia lotniczaKLMRoyalDutch Airlines,pionier wej RadyPortówLotniczych (ACI). Łacińskiej inaKaraibachakredytacjęMiędzynarodo- węgla, zdobywającjakopierwszelotniskowAmeryce poziom neutralnościpodwzględememisjidwutlenku tem „LEDD Gold”. W2017rokuosiągnęłonajwyższy nego lotniskaiuhonorowanezostałozłotymcertyfika- Lotnisko otrzymałotytułpierwszegowpełniekologicz- powietrzne, którezapewniająklimatyzacjębudynku. sowano naturalneoświetlenieipodziemnekanały przeprowadzanego przezrośliny. Nalotniskuzasto- na lotniskupochodziznaturalnegoprocesuodsalania użyto materiałówzrecyklingu, awodawykorzystywana nych orazturbinwiatrowych. Dobudowyterminalu wialną pochodzącązfotowoltaicznychpanelisłonecz- Obiekt zasilanyjestwstuprocentachenergiąodna- KLM NAMAWIA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI „Fly Responsibly” –kampania holenderskiego przewoźnika –to kolejny krok wstronę zrównoważonej przyszłości lotnictwa. ODPOWIEDZIALNYBIZNES 60 proces akredytacji. lotnisk, jakopierwszelotnisko wPolscerozpoczął Kraków Airport,chcącdołączyć dogrupyzielonych względem emisjiCO a liczbalotniskosiągających statusneutralnychpod uczestniczących wtejinicjatywiewzrosłaz92do133, Od 2015 rokuliczbaeuropejskichportówlotniczych optymalizację, ażdoosiągnięciapełnejneutralności. dytacji, począwszyodmapowania, przezredukcję, na lotniskach. Programzakładaczterypoziomyakre- dotyczy zarządzaniaemisjądwutlenkuwęgla globalny programAirportCarbonAccreditation, który czych (AirportCouncilInternational)zainicjowała W 2009rokuMiędzynarodowaRadaPortówLotni- linii lotniczych,całejbranżyisamychpasażerów. na stronieswojejkampanii,zakładajązaangażowanie znaczenie dlaplanety.Działania,któreKLMprezentuje nie, alewperspektywiedługoterminowejmaolbrzymie i korzystaniaztransportukolejowego.Brzmiprzewrot chęca swoichklientówdorzadszegolataniasamolotem zrobić, bypodróżowaćbardziejodpowiedzialnie,iza „Fly Responsibly”holenderskiprzewoźnikradzi,co ważonej przyszłościlotnictwa.Wnajnowszejkampanii zując siędoodgrywaniaroliliderawtworzeniuzrówno działalności nadalwyznaczatrendy, tym razem zobowią- OGRANICZENIA EMISJI CO KOALICJA LOTNISK NA RZECZ

CSR 2 wzrosłaz20do37. Wtymroku 2

- - - gers themselves. volvement ofairlines,theentireindustryandpassen presents onitscampaignwebsiteenvisagesthein great importancetotheplanet.ActivitiesthatKLM sounds counterintuitive,butinthelong-termitisof fly lessfrequentlyaswelluserailtransport.This more responsibly,andencouragesitscustomersto campaign, theDutchcarrieradvisesonhowtotravel able futureforaviation.Inthelatest"FlyResponsibly" to playingtheroleofleaderincreatingasustain hundred years of operation, this time committing itself passenger flights,continuestosettrendsafterone KLM RoyalDutchAirlines,apioneerinthefieldof the Caribbeanasfirstairportinworld. Council International(ACI)inLatin Americaand trality, thusobtainingtheaccreditationofAirport it achieved thehighestlevelofcarbondioxideneu- awarded thegold"LEDD Gold"certificate. In2017, title ofthefirstfullyeco-friendlyairportandwas air conditioning. Moreover, theairportreceived and undergroundairwaystoensurethebuilding's cess. Theairportisequippedwithnaturallighting comes fromanatural,plant-baseddesalinationpro- of theterminal,andwaterusedatairport Recycled materialswereusedfortheconstruction from photovoltaicsolarpanelsandwindturbines. is poweredin100%byrenewableenergyobtained logical Airport, shouldbementioned. Theairport pating inthisinitiativehasincreasedfrom Since 2015,thenumberofEuropeanairportspartici reduction, optimization,toachievingfullneutrality. levels ofaccreditation,rangingfrommapping,through emissions atairports.Theprogrammeincludesfour which regardsthemanagementofcarbondioxide the globalAirportCarbonAccreditationprogramme, In 2009,AirportCouncilInternational(ACI)initiated airport inPoland. ports, andstartedtheaccreditation processasthefirst Kraków Airportplanstojointhe groupofgreenair bon-neutral statushasrisenfrom 20to37.Thisyear, 92 to133,andthenumberof airports withacar TO REDUCE CO COALITION OF AIRPORTS KLM CALLING FOR RESPONSIBILITY the Dutch carrier advises onhow to ”Fly Responsibly” campaign, travel more responsibly. 2 EMISSIONS

------4/2019 NEWS wstępny koszt imprezy zostaną podane w listopadzie. samorządy. Lista rozgrywanychdyscyplinoraz olimpijskie. Pomoczadeklarowałyteżmałopolskie poparły jednogłośnie52 narodowekomitety Igrzysk EuropejskichprzezMałopolskę iKraków w 2016roku.Inicjatywęwspólnegozorganizowania wydarzeń, takichjakŚwiatowe DniMłodzieży doświadczenie Krakowaworganizacjidużych władz województwaimiastapodkreślonezostało w KrakowieiMałopolsce. Podczaskonferencji wsparcie przyorganizacjiIgrzyskEuropejskich Wicepremier JacekSasinpotwierdziłrządowe ZE WSPARCIEM RZĄDU IGRZYSKA EUROPEJSKIE BUSINESS BUSINESS

62

NEWS cost oftheevent willbeannouncedinNovember. Małopolska. Thelistofdisciplinesplayedandtheinitial tees. Helpwasalsodeclaredbylocalselfgovernments in unanimously supportedby52national Olympiccommit- the EuropeanGamesbyMałopolska andKrakówwas Youth Dayin2016. The initiativetojointlyorganize the organizationofmajorevents, suchastheWorld and thecityemphasizedexperienceofKrakówin the conference,authoritiesofvoivodeship European GamesinKrakówandMałopolska. During government supportfortheorganizationof Jacek Sasin,theDeputyPrimeMinister, confirmed GOVERNMENTSUPPORT THE EUROPEAN GAMES WITH

przyszłość, wktórej chceszsięznaleźć! Dołącz doEximiusParkirazem znamibuduj nowatorskich rozwiązań itechnologii. rozwoju start-upówiwprowadzania tworząidealnewarunkidla atmosfera, ambicja,odwaga,wreszcie wizjazróżnicowanego bezotwartościnaróżnorodność.stycji niejestmożliwe Twórcza Skuteczne realizowanie zarówno jakimniejszychinwe- wielkich, WIELE FIRM,BOGACTWOKULTUR i równowagi międzyżyciemprywatnymizawodowym. i Rekreacji, którazachęcadozdrowego trybużycia,aktywności w pracy. Parkmaswojąwłasną,nowoczesnąStrefę Sportu równie naturalne,jakwydajnośćirealizacja codziennych zadań w której poznawanieludzi,relaks, regeneracja iodpoczyneksą projektach iinicjatywach,dzisiejszyEximiusParktoprzestrzeń, zrealizowanychPo kilkudziesięciu równolegle zmianach, TO WIĘCEJNIŻMODNAFRAZA GDY WORK-LIFEBALANCE no wyglądaćijakiefunkcjepełnić„miejscepracyprzyszłości”. na kierunkurozwoju izmianiesposobumyśleniaotym,jakpowin- go KrakówAirportparkbiznesowy. To takżewizjaiideaskupiona nowoczesny,to dziśnietylko położonynieopodalportulotnicze- myślanych zmianiinwestycjiwnowąinfrastrukturę, EximiusPark Brytanii.Wefekcieprze- 80 budynkami,m.in.wPolsceiWielkiej fundusz inwestycyjnyFirstProperty Group, któryzarządza Od września2017roku właścicielemEximiusParkjestbrytyjski kreatywność zespołu,budowanierelacji izdrowy trybżycia. ślana przestrzeńwśrodowisku pracykorzystniewpływana filozofię work-lifebalance.Przyjaznairzeczywiścieprzemy- Nowoczesny biznesniepowinienpozostaćobojętnyna Eximius Park, ul.Krakowska280,32-080 Zabierzów, GDY CHODZIOCOŚWIĘCEJNIŻMIEJSCEDOPRACY tel. +48 605342424, www.eximiuspark.pl WHEN IT’SABOUTMORETHANJUSTAWORKPLACE

Join EximiusParkandbuildyour dream future withus! andtechnologies. solutions ofinnovative mentation development create forstart-upsandimple- idealconditions sphere,diversified avisionof courage,andfinally ambition, beingopentodiversity.is notpossiblewithout Creative atmo- Effective large ofboth implementation investments andsmall MANY COMPANIES, AWEALTH OFCULTURES rightbalancebetween privateandprofessionalthe life. designed topromote healthy, andmaintaining lifestyle, active The Parkhasitsown,brand-newSportsandRecreation Zone, natural asefficiency andfulfilmentofeverydaytasksatwork. where people,relaxation meeting andhavingfunare justas andchanges,today,initiatives EximiusParkisacreative space Having implementedawiderangeofinterconnected projects, IS MORETHANAFASHIONABLE SLOGAN WHEN WORK-LIFEBALANCE shouldperform. they what workplaces of futurethe should feel and like what functions about waywethink focused ondevelopingandchangingthe park locatednearKrakówAirport,butalsoavisionandanidea infrastructure, today, EximiusParkisnotonlyamodernbusiness dom. Asaresult changesandinvestmentsinnew ofthoughtful UnitedKing- inPolandand the amongothers, 80 buildings, investment fundFirstProperty Group, which manages British Since September2017,EximiusParkisownedbythe ty ofyourteam,buildingrelations andhealthylifestyle. out spaceinyourworkenvironment willimpactthecreativi- philosophy ofwork-lifebalance.Afriendlyandwellthought businessshouldnotremainModern indifferent tothe

29.07.2019 29.07.2019 BE SOCIAL

ZEN - A NEW FURRY FRIEND OF KRAKÓW AIRPORT Summer at The Roof Top Terrace Aktualne informacje, raporty, podsumowania i zdjęcia z życia lotniska znajdziesz na kanałach społecznościowych Kraków Airport.

Kraków airport’s social media channels provide you with up-to-date information, reports, summaries, and photos of airport’s everyday life.

BRONZE MEDAL 4/2019 TO OUR POLISH VOLLEYBALLERS #flyKRK #PROSTOzKRAKOWA

Pair a drink with a captivating panorama of the city at the beautiful Book a table Roof Top Terrace & Lounge Bar. Admire Krakow bustling with M gsc. k r a k o w @ s h e r a t o n . c o m life and in the evening, enjoy romantic sunsets over the river. T +48 12 622 1000 BRAND NEW Each Friday, take a chance to savor delicious sushi prepared PHOTO SHOOT by skilled sushi masters! #KrakowAirport Everyday from 12 PM till 12 AM Sheraton Grand Krakow Powiśle 7, 31-101 Kraków sheraton.grand.krakow sheratongrandkrakow T +48 12 622 1000

66 ©2019 Marriott International, Inc. All Rights Reserved. All names, marks and logos are the trademarks of Marriott International, Inc., or its affiliates.