Mjr Jan Piwnik „Ponury” (1912–1944)
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Wykus pokolenia WIĘC SZUMCIE NAM JODŁY PIOSENKĘ Słowa: pchor. Andrzej Gawroński ps. „Andrzej” Muzyka: na melodię: Gdy naród do boju Choć z dala swą mamy rodzinę i bliskich, My polscy żołnierze od Gór Świętokrzyskich, Lecz chciały niebiosa, by krew nam na wrzosach Wolności ścieliła kobierce. Więc szumcie nam, jodły, piosenkę, Rodacy podajcie nam rękę, Wśród lasów, wertepów, na ostrzach bagnetów Wolności niesiemy jutrzenkę. Nie dbamy o spokój, nie dbamy o ciszę A do snu nas głuchy szum jodeł kołysze, Pod głową w chlebaku żelazo granatów, A uśmiech na twarzy spokojny. Więc, szumcie nam jodły, piosenkę... A nasze koszary, to chłodny cień lasu, Swe głowy chronimy pod skrzydła szałasów, A nasza dziewczyna – to stal karabina, Choć zimna, jak piorun wybucha. Więc, szumcie nam jodły, piosenkę... A kiedy się walka z najeźdźcą rozpęta, Suniemy po lesie jak dzikie zwierzęta, Tu oddział nasz leży, tam gromem uderzy, „Ponury” nas uczy brawury. Więc, szumcie nam jodły, piosenkę... Raz, kiedy na patrol szedł oddział zuchwały, Rozpętał się ogień i kule zagrały, Na trawie, na polu, dowódca patrolu Padł kulą śmiertelnie rażony. Więc, szumcie nam jodły, piosenkę... Już oczy swe zamknął pobladły jak chusta I tylko wiatr polny całuje mu usta. Na miękkim z traw leżu śpij Polski żołnierzu, Coś wolnej nie dożył ojczyzny. Więc, szumcie nam jodły, piosenkę... 2 | mjr Jan Piwnik „Ponury” (1912–1944) Jan Piwnik urodził się 31 sierpnia 1912 r. w chłopskiej rodzinie w Janowicach koło Ostrowca Świętokrzyskiego. Jego matka Zofia z domu Kłonica była rodowitą Janowiczanką, natomiast ojciec, również Jan, pochodził z pobliskich Mirkowic. Piwnik miał dwie siostry Agnieszkę i Katarzynę oraz brata Józefa. W 1923 r. ukończył mieszczącą się w Janowicach szkołę powszechną i starał dostać się do Męskiego Gimnazjum im. Joachima Chreptowicza w Ostrowcu Świętokrzyskim. Mimo pomyślnie zdanych egzaminów do szkoły nie został przyjęty od razu, lecz dopiero w następnym roku jako ekstern. Po złożeniu w maju 1932 r. egzaminu dojrzałości, 11 sierpnia stawił się we Włodzimierzu Wołyńskim na VII kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii. 1 lutego 1933 r. awansował na bombardiera, natomiast w dniu zakończenia kursu – 23 czerwca Jan Piwnik w wieku 18 lat. na plutonowego, otrzymując jednocześnie tytuł podchorążego artylerii. Kwatera Majora „Ponurego” Pierwszym wojskowym przydziałem Piwnika był 10 pułk artylerii ciężkiej w Przemyślu, w Janowicach. gdzie w okresie od 24 czerwca do 16 września 1933 r. odbył praktykę podoficerską, po której 21 września otrzymał stopień ogniomistrza. 11 grudniu 1933 r. rozpoczął się nowy etap w jego życiu. Został mianowany posterunkowym Policji Państwowej (PP) i otrzymał rozkaz stawienia się w Normalnej Szkole Fachowej dla Szeregowych PP w Mostach Wielkich wwojewództwie wołyńskim. Kurs trwał od 3 stycznia do 2 czerwca 1934 r., ale już 26 maja Piwnik otrzymał skierowanie do policji w Warszawie. Pobyt w stolicy nie trwał jednak zbyt długo, bowiem 25 czerwca powołano go na szkolenie rezerwy do 10 pułku artylerii ciężkiej. Zakończył je 4 sierpnia, a już następnego dnia awansował na starszego ogniomistrza. Otrzymał także wniosek nominacyjny na podporucznika rezerwy artylerii. Sam awans nastąpił Z siostrą Katarzyną, bratem Józefem ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 r. oraz bratem szwagra Wacławem Sokołowskim. Archiwum Mieczysława Po szkoleniu w Przemyślu powrócił do policji warszawskiej, gdzie pracował Sokołowskiego. w wydziale śledczym. Zajmował się ochroną osobistą premiera Leona Kozłowskiego, a po jego odwołaniu – premiera Walerego Sławka. 1 lutego 1935 r. awansował na starszego posterunkowego PP, natomiast 18 lipca został przeniesiony do Kowla w województwie wołyńskim, gdzie 1 marca 1936 awansował na przodownika PP. Po kilku miesiącach, 1 września, został ponownie przeniesiony, tym razem na stanowisko dowódcy Posterunku PP w Kisielinie w powiecie horochowskim. Pełniąc tę funkcję 3 lipca 1937 r. zgłosił się do Szkoły Oficerów PP w Warszawie, gdzie do 29 kwietnia 1938 r. odbywał szkolenie. 1 maja otrzymał awans na starszego przodownika PP. Kolejnym policyjnym przydziałem Piwnika, począwszy od 7 maja 1938 r., była stacjonującą w Warszawie, a ściślej mówiąc Golędzinowie, Grupa Rezerwy Policyjnej (GRP). Początkowo pełnił funkcję dowódcy 1 plutonu w 1 kompanii grupy. Na tym stanowisku 27 lipca został powołany na wojskowe ćwiczenia 2 pułk artylerii ciężkiej | 3 Starszy Przodownik Policji Państwowej odznaczony w 1938 r. Brązowym Krzyżem Zasługi. Archiwum Marka Jedynaka. w Chełmie (jego nowej macierzystej jednostki), gdzie uznano go za wzorowego oficera rezerwy. Szkolenie zakończył 22 sierpnia. 28 wrześniu 1938 r. z rąk premiera Felicjana Sławoja Składkowskiego otrzymał Brązowy Krzyż Zasługi za: „zasługi w służbie bezpieczeństwa publicznego”. 5 kwietnia 1939 r. objął dowództwo 1 plutonu 3 kompanii GRP, a 1 maja 1939 r. awansował do stopnia aspiranta (pierwszy stopień oficerski w policji). Już 18 dni później został p.o. dowódcy 3 kompanii. Warto wspomnieć, że w okresie 26 czerwca – 19 sierpnia odbył jeszcze 8-mio tygodniowy wojskowy kurs oficerów zwiadu artylerii w Mazowieckiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii w Zambrowie. Podczas wojny obronnej 1939 r., od 2 do 7 września 1939 r., policyjna kompania Piwnika wraz z całą grupą golędzinowską wchodziła w skład Szybkiej Grupy Zaporowej ochraniającej przeprawy na Pilicy od Białobrzegów do Nowego Miasta nad Pilicą. Dalsza droga kompanii to szlak przez Warszawę ku granicy węgierskiej, którą przekroczyła 21 września i została internowana w miejscowości Felsöpakony, a następnie László Major. Podczas internowania Piwnik oprócz wzorowej organizacji obozu, za co zyskał uznanie władz węgierskich, wszedł w skład konspiracji przerzucającej ludzi do Francji. Po wyjściu na jaw tego procederu, 15 stycznia 1940 r. kompania została rozwiązana, a Piwnik miał być przeniesiony do cytadeli w Budapeszcie, a stąd do obozu karnego. Symulując ciężką chorobę został przewieziony do szpitala w Budapeszcie, z którego zbiegł 9 lutego 1940 r. i poprzez Jugosławię i Włochy dotarł 10 dni później do Paryża. Po pozytywnym zweryfikowaniu w Polskich Siłach Zbrojnych, został wcielony w szeregi organizowanej 4Dywizji Piechoty, początkowo do 4 pułku artylerii ciężkiej, a po rezygnacji z jego formowania, do 4 pułku 3 kompania Grupy Rezerwy Policyjnej z Golędzinowa w 1939 r. w Częstochowie. 4 | Kwatera Majora „Ponurego” w Janowicach. artylerii lekkiej. Ze względu na fakt, że dywizja nie została do końca sformowana, nie wzięła udziału w bojach kampanii francuskiej i została drogą morską ewakuowana do Wielkiej Brytanii. Jan Piwnik został zaokrętowany w La Pallice 19 czerwca 1940 r., a na ląd brytyjski zszedł 3 dni później w porcie Plymouth. Początkowo żołnierze dawnej 4 DP przebywali w okolicach Biggar w Szkocji, gdzie dowódca całości płk Stanisław Sosabowski starał się zorganizować z nich 2 Brygadę Strzelców, a następnie Kanadyjską Brygadę Strzelców. 19 lipca Piwnik został przydzielony do 4 dywizjonu artylerii Oficer Polskich Sił Zbrojnych lekkiej organizowanej na Zachodzie. Archiwum Mieczysława brygady. W tym samym Sokołowskiego. dniu jednostka została przeniesiona w okolice Eliock w Szkocji. 15 sierpnia została przekształcona w 4 Brygadę Kadrową Strzelców (4 BKS), a 2 września ukierunkowana na szkolenie sabotażowo-dywersyjne z myślą o potrzebach konspiracji w okupowanej Polsce, stając się podstawą szkolenia cichociemnych. Jan Piwnik pragnąc powrotu do Ojczyzny wszechstronnie się szkolił. Wziął m.in. udział w kursie zaprawy dywersyjno- minerskiej w Inverlochy Castle pod Fort William; w pierwszym polski kursie walki konspiracyjnej w Briggens pod Londynem; w IV kursie łączności dla oficerów broni 4 BKS; w szkoleniu spadochronowym w Ringway pod Manchesterem; w III kursie samochodowym w Leven; w kursie łączności i motorowym w Dundee; w uzupełniającym polskim kursie szturmowym przy III batalionie 4 BKS oraz w tzw. „kursie korzonkowym” w Dunkeld nad rzeką Tay, czyli w szkoleniu z przetrwania w terenie. Dzięki wysokim notom, jakie otrzymał podczas poszczególnych kursów oraz pozytywnej opinii przełożonych z brygady, 20 marca 1941 r. awansował na porucznika. 7 października 1941 r. został oficjalnie przeniesiony Por. Jan Piwnik „Ponury” na Szczytniaku, listopad/grudzień 1943 r. do Sztabu Naczelnego Wodza, a trzy dni później Fot. Feliks Konderko za Cezary Chlebowski, zaprzysiężony na rotę Związku Walki Zbrojnej pod Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie. Reportaż historyczny, pseudonimem „Ponury” i wyznaczony do „pójścia” do Warszawa 1993. Polski w roli cichociemnego. Start samolotu w operacji „Ruction”, podczas której został przerzucony do kraju, nastąpił wieczorem 7 listopada 1941 r. z lotniska Linton-on-Ouse koło Yorku. Lądowanie odbyło się na zrzutowisku „Ugór” w miejscowości Czatolin koło Skierniewic tej samej nocy. Od początku grudnia 1941 r. do 9 kwietnia 1942 r. Piwnik pełnił funkcję Szefa Odbioru Zrzutów w Komórce Odbioru Zrzutów „Syrena” Komendy Głównej ZWZ–AK. 15 maja otrzymał przydział do Wydzielonej Organizacji Dywersyjnej „Wachlarz”, gdzie dowodził II odcinkiem. Zadaniem „Wachlarza” było prowadzenie dywersji na zapleczu frontu wschodniego oraz osłanianie powstania powszechnego, gdyby takowe w Polsce wybuchło. Na początku sierpnia 1942 r. wraz ze swym zastępcą, także cichociemnym por. Janem Rogowskim „Czarką” został aresztowany w Zwiahlu podczas jednego z wyjazdów w teren. Jednak niezdekonspirowani trafili do więzienia pod zarzutem włóczęgostwa. Po jakimś czasie udało im się zbiec i pod koniec września powrócić do Warszawy. | 5 31 grudnia 1942 r. „Ponury”