Jan Werts Vijf jaar versterkt EP Straatsburg maakt vandaag het verschil, maar Nederlands gewicht daar nabij nihil

Het Europees Parlement is na de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon niet langer de

tandeloze tijger van voorheen. Toch wil het ‘Straatsburg’ maar niet lukken bij het publiek door te

breken? Hoe komt dat? Heeft het EP de afgelopen legislatuur het verschil gemaakt? Hieronder

een evaluatie, waaruit ook blijkt dat ons land in Straatsburg echt onder zijn gewicht heeft gebokst.

et is geen gezicht als je het Europees Europarlementariërs naar hun mening gevraagd Parlement binnenkomt en ziet hoe de over de afgelopen legislatuur. H zakenwereld zich daar onbeschaamd in restaurants en vergaderzalen manifesteert.1 De osmose tussen de lobby’s en het EP is enorm. Volwaardig medewetgever Onlangs lekte uit dat een parlementsmedewerker Nu sedert ‘Lissabon’ de Raad van Ministers en 229 wetgevende teksten had ingediend, zonder het Europees Parlement voortaan meestal op dat zijn chef, een vooraanstaand Belgisch par- gelijke hoogte staan, kwamen immigratie, justi- lementslid, daarvan wist. Bedrijven als Amazon, tie, binnenlandse kwesties, het landbouwbeleid, eBay en The American Chamber of Commerce de belangrijke structuurfondsen, de buitenland- weten volgens een insider zo hun amendementen se handel en de Europese verdragen onder de in EU-wetgeving te copy-pasten. (mede)zeggenschap van het EP, betoogt (CDA). Bij zijn afscheid eind 2011 als De lobby’s hebben gelijk. Niet langer is het parlementsvoorzitter concludeerde Jerzy Buzek: Europees Parlement de tandeloze tijger van voor- “[H]et parlement is nu wat het altijd wilde zijn, een heen. Het Verdrag van Lissabon (2009)2 maakte volwaardige medewetgever in een tweekamer- het EP de voorbije legislatuur machtiger dan ooit. systeem….” Naast voortaan een volledige wetgevende taak,3 staan de begrotingstaak en de taak de Europese Alle Nederlandse Europarlementariërs zijn van Commissie te benoemen, continu te controleren mening dat ‘Lissabon’ hun macht flink heeft ver- en zo nodig te ontslaan. ruimd. Het is echter bekend dat zodra in de EU een machtsverschuiving optreedt, de ‘verliezer’ Waarom wil het het Europees Parlement dan compensatie zoekt. (GroenLinks): toch maar niet lukken bij het publiek door te “Er bestaat frustratie bij het EP dat het weinig breken? Dit artikel probeert bovendien te schet- greep heeft op de Europese Raad. Zo is bij de sen of ‘Straatsburg’ deze legislatuur het verschil aanpak van de bank- en schuldencrisis het EP Dr Jan Werts is EU- maakte. En wat lukte minder goed? Voelen de grotendeels gepasseerd.”4 Mediacorrespondent Nederlandse Europarlementariërs zich nu volop te Brussel en lid van bevoegd? En waarom al dat geruzie daar? Wat is Jammer genoeg is het parlementaire meebeslis- de Wetenschappelijke eigenlijk de Nederlandse invloed in Straatsburg? sen (de codecisie) voor de buitenwereld vaak on- Adviesraad van het En hoe word je een succesvol Europees po- zichtbaar. Dat komt door de gevoelige, geheime, Montesquieu Instituut. liticus? Voor dit artikel is de 26 Nederlandse gecompliceerde onderhandelingen (‘trilogen’)

6 April 2014 Jaargang 68 nr. 4 Raad-EP-Commissie. Als na wekenlang beraad Successen eindelijk (vaak nachtelijke) witte rook naar boven Maakte het Europees Parlement de afgelopen vijf kringelt, blijft de sleutelrol van het EP in het vage. jaar nu echt het verschil? Dat is moeilijk te dui- “Dan gaan de Raad en de Commissie bij daglicht den, omdat het EP belangrijke kenmerken mist via de media met de eer van het compromis strij- van een nationaal parlement. Zo bestaat er geen ken,” aldus een insider. Die meent bovendien dat Europees volk dat zich vertegenwoordigd voelt het EP er nog niet in is geslaagd als onderhande- in het EP. Er bestaat zelfs geen Europese rege- laar op gelijk niveau te komen met de Raad van ring om te controleren. Verder mist het EP het Ministers. recht om wetgeving te initiëren. Sedert ‘Lissabon’ maakt het EP vooral het verschil doordat het meer Een ander accent legt Ria Oomen-Ruijten (CDA): dan tevoren de Raad (de 28 regeringen) dwingt “Tegelijk met ‘Lissabon’ is hier een verlammen- tot concessies. In dat opzicht hebben wij nu een de bureaucratie aan het binnensluipen. Dat komt echt Europees Parlement. ons werk niet ten goede.” Zij merkt verder op dat vroeger Commissie en EP twee handen op een De zittingsperiode 2009-2014 loopt parallel met buik waren. “Maar vandaag kiest de Commissie de bancaire-, de staatsschulden-, de economi- de kant van de Raad van Ministers. Dat geldt be- sche- en de euro-crises. De Europarlementsleden halve voor voorzitter Barroso c.s. eveneens voor prijzen hun rol bij de introductie van de omvangrij- zijn ambtenaren.” ke wetgeving ter controle van de financiële wereld en van de landen met de euro (t.w. het Six-pack en aansluitend het Two-pack). Dit dus ondanks Nieuwigheden genoemde overvleugeling van het EP in de cri- Met de komst van een vaste voorzitter van de ses door de Europese Raad. Mede dank zij het Europese Raad verandert vanaf 2009 de relatie EP is het klassieke taboe op European Economic met het Europees Parlement. Niet langer mag de Governance verdwenen. Dat is het grootste resul- president of de premier van het land dat de Raad taat van deze legislatuur. Meer daarover hierna. voorzit verslag doen in het EP, maar Herman Van Rompuy. Daarmee kreeg de status van de natio- Hieronder tien andere voorbeelden uit een mand nale politieke leiders in de EU een flinke knauw. vol besluiten waar het EP de Raad van Ministers De eerste die dat voelde (en daarmee geen raad of de Commissie deze legislatuur een andere wist), was in 2009 de Spaanse premier José L. koers afdwong: Zapatero. • Voorzitter Barroso moest begin 2010 Bulgarije vragen zijn kandidaat-commissaris terug te ‘Lissabon’ veranderde de Comitologie, de be- trekken en een andere te sturen; ruchte besluitvorming door Europese ambtenaren • Een gewijzigde overdracht van financiële ge- over talloze doorslaggevende kwesties achter ge- gevens aan de Verenigde Staten zodat de pri- sloten deuren. Gaat het om quasi-wetgeving dan vacy van de burger beter beschermd is. VVD- controleert voortaan het EP samen met de Raad coryfee Jeanine Hennis-Plasschaert had een dit systeem. hoofdrol in dit Swift-akkoord; • Verbeterde overeenkomst tussen de EU en de Nieuw is verder dat het EP als machtsmiddel zijn Verenigde Staten over doorgifte persoonsge- standpunt over cruciale kwesties pas vastlegt gevens van de passagiers. Initiatiefonderzoek zodra daarover met de Raad van Ministers een naar hun afluisterpraktijken en spionage. Hier compromis ontstaat. Het EP legt dan in een vroeg schitterde Sophie in ’t Veld (D66); stadium plenair over een breekpunt zijn ‘mini- • Het Parlement drukte zijn stempel op de rege- mum’ vast. De Raad van Ministers moet vervol- ling ‘Afgedankte Elektronische en Elektrische gens buigen, willen zij tot overeenstemming ko- Apparaten en Biociden’, en op de voedsel- men. Dat verliep zo met het befaamd geworden etikettering; Six-pack voor Europees economisch bestuur. • Afwijzing van de overeenkomst ter bestrijding van namaak (ACTA) wegens schending van Nieuw is verder de verschijning van Commissie- de privacy en de vrijheid van internetgebruik; voorzitter Barroso meteen na de zomervakantie • Afwijzing van de wetgeving voor nieuwe voe- met een ‘State of the Union’. Diens suggestie dingsmiddelen (Novel Foods); daar gedaan, dat de politieke fracties voor de • Een verbeterde asielregeling afgedwongen; verkiezingen hun kandidaat-Commissievoorzitter • Afgedwongen dat geld dat op de jaarlijkse be- aanwijzen, is inmiddels overgenomen. groting overblijft, niet meer naar de nationa-

April 2014 Jaargang 68 nr. 4 Internationale Spectator 7 le schatkisten terug hoeft. Dat mag besteed Het lukte het EP niet greep te krijgen op de sa- worden voor tegenvallers. nering in Griekenland en de andere zwakke eu- • Afgedwongen dat de EU-uitgaven afgelopen robroederlanden, noch op het tot stand brengen jaren bleven stijgen, hoewel in alle 28 EU- van de beoogde Bankenunie. “Het Europees landen bezuinigen het motto was. Parlement kijkt naar dat gebeuren als koeien naar • Ongekend sterke bemoeienis met de interne een passerende trein”, aldus een Franse expert. keuken van EU-landen. In 2011 over de “zorg- Tevergeefs eiste het Parlement meermalen “een wekkende ontwikkelingen” in Hongarije (me- systeem dat democratisch gecontroleerd wordt”.5 diawet, nieuwe grondwet). Vervolgens o.a. de Parlementsvoorzitter Martin Schulz steekt in ie- discriminatie in Litouwen, de afvalbergen rond dere Europese Raad agressief een filippica af te- Napels, de politiek in Roemenië en het PVV gen de eigengereide staatshoofden en regerings- Polenmeldpunt in Nederland. leiders, soms op het beledigende af. Het effect is nul. Premier Marc Rutte zei na afloop van zo’n vergadering: “wij horen dat aan.” Mislukkingen Uiteraard is ook het een en ander niet gelukt. Enkele voorbeelden. Het genoemde streven naar Constanten meer Europa via opgedreven EU-uitgaven is to- Alle hervormingen en activiteiten ten spijt, blijft het taal vastgelopen. De Europese Raad besloot tot Europees Parlement een grote onbekende bij het 2020 de uitgaven zelfs iets te verlagen. Hevig pro- publiek.6 Inmiddels heeft de financiële crisis een test van het EP heeft dit niet veranderd. ongekend Europees politiek debat ontketend. De “burgers hebben het gevoel de greep op de in-

Haagse politici schil- deren Europa af als een “onaangename onvermijdelijkheid”. Dit dedain is volgens EP- voorzitter Martin Schulz “typisch Nederlands”. Foto Mettmann

Een regelmatig vragenuurtje om de Commissie­ richting van de eigen economie en maatschap- voorzitter aan de tand te voelen, kwam niet van pij te zijn verloren”.7 Velen voelen dat hun baan de grond. Gekapseisd is het besluit om minder in en hun portemonnee in het geding zijn. Het helpt het afgelegen Straatsburg te vergaderen. Het Hof niet dat in die discussie de Haagse politici Europa van Justitie verbood dit. Mislukt is het bovendien afschilderen als een “onaangename onvermijde- het EP te laten bepalen welke ‘nette’ nationale lijkheid” en als “zondebok voor impopulaire nati- politieke partijen overheidssteun krijgen. Mislukt onale maatregelen”.8 Dit dedain is volgens voor- is eveneens het project om burgerij en bedrijfsle- zitter Schulz “typisch Nederlands”. Premier Rutte ven Europese belastingen te gaan opleggen. die deelname aan de stemmingen in Straatsburg “niet belangrijk” vindt (stel je voor dat hij dat over de Tweede Kamer zou zeggen!). “Nederlandse

8 April 2014 Jaargang 68 nr. 4 politici moeten er mee stoppen Brussel van alles neemt. “Voor de Commissie blijft dan een taak de schuld te geven,” zegt over als onafhankelijk toezichthouder op de nale- (CDA). “De Tweede Kamer blijft inzake Europa ving van de Europese afspraken.” De Jong: “Die een relatief geïsoleerde club. Het is opvallend dat Commissie heeft allerlei techniekjes bedacht om ‘Lissabon’ weinig gevolgen heeft voor de agenda haar talloze projecten door te drukken, terwijl het van de nationale parlementen,” aldus Dirk Gotink, publiek daar anders over denkt. Zie bijvoorbeeld die namens het CDA als verbindingsman tussen de aandrang om een groot Europees Openbaar het EP en zijn Kamerfractie functioneert. Ministerie, dus een EU-strafrechtsysteem, te cre- ëren.” Het Europees Parlement was altijd een paradijs voor lobbygroepen. Dat verschijnsel is de afgelo- “Zolang de Europese Unie zich niet beperkt tot pen jaren nog verergerd. De lobby’s variëren van kerntaken, zullen de burgers haar blijven wan- talloze idealistische NGO’s – vaak onzichtbaar fi- trouwen. De mensen zien Europa als ’n elitepro- nancieel fors gesponsord door de Commissie – ject,” zegt SGP’er Belder. Van Dalen (CU) spreekt tot multinationale bedrijven en zelfs invloedrijke van “onnodige adviesclubs zoals het omvang- (vaak Amerikaanse) religieuze groeperingen. De rijke Comité van de Regio’s en het Economisch grote bedrijven sluipen binnen via extraparlemen- en Sociaal Comité”. Hij hekelt het onno- taire clubs, zoals de Kangaroo Group, die een dig luxe wagenpark van het EP en de Het complete interne markt nastreeft. enorme uitgaven voor presenta- tie en voorlichting. De PVV EP was Onveranderd bleef verder de veelbesproken ho- klaagt met een onafge- norering van de leden. Ruim 6.000 euro netto broken stroom persbe- altijd al een paradijs salaris valt nog te verdedigen voor zo’n zware richten dergelijke geld- functie. Maar die plus van 4.300 euro maande- verspilling aan. voor lobbygroepen, maar lijks voor kantoorkosten, plus 304 euro per dag voor het tekenen van de aanwezigheidslijst, plus dit verschijnsel is de formidabele reiskosten (0,50 cent per km.), plus Méér Europa afstandsvergoeding, plus treinkorting, plus prima De andere partijen – de meer- afgelopen jaren nog wachtgeld, plus gunstig pensioen? “Dat in een derheid dus – ziet dat anders. Zij tijd van elders alom bezuinigen. Elk jaar dienen mikken op méér EU en meer EP. “Onze verergerd wij wijzigingsvoorstellen in. Maar tevergeefs,” zo mogelijkheden om het Europese proces te klagen (CU), (SGP) en stimuleren en te beïnvloeden, zijn nog lang niet (SP). uitgeput. Vergeet niet dat dit parlement nog piep- jong is. Onze Staten-Generaal werkt al bijna twee eeuwen en wij nog pas 35 jaar. Het vergt meer tijd Minder Europa en politieke know how om een parlement van 28 Tussen de Nederlanders groeide de afgelo- landen en 24 verschillende talen en culturen te pen legislatuur een tweedeling, tussen degenen smeden tot een invloedrijk orgaan,” zegt Wim van die meer Europa willen (D66, GroenLinks, CDA, de Camp (CDA). PvdA) en zij die minder Europa nastreven (PVV, SP, SGP, CU). De koers van de VVD is ondefini- Onze actieradius neemt alsmaar toe. “Ik geef eerbaar. Dan eurokritisch, dan weer fan van Guy maar een voorbeeld. Privacy, mensenrechten, Verhofstadt, die de natiestaat wil uithollen en de gegevensbescherming, homorechten, abortus megagrote schulden van de zwakke landen over en gelijke rechten m/v staan vandaag hoog op de hele eurozone wil uitsmeren. de Europese agenda. Tien jaar geleden werd ik meewarig aangekeken, toen ik zei daarop te gaan De PVV’ers in Straatsburg onderstrepen dat de focussen,” aldus Sophie in ’t Veld (D66). eurocrises de burger hebben wakker geschud. “Dat is goed omdat het Europees Parlement geen Dit was de laatste legislatuur van de parlementai- zelfkritiek kent. Wij verzetten ons dagelijks tegen re iconen Ria Oomen-Ruijten en , bei- meer Europees Parlement.” De PVV wil het EP den pro méér Europa. De eerste zat de afgelopen opheffen en het overblijvende werk overhevelen 33 jaar eerst in de Tweede Kamer (1981-1989) naar de nationale parlementen. en daarna in het EP. En dat terwijl het CDA haar maar twee keer een verkiesbare plaats gunde. Even ingrijpend is het idee van SP’er De Jong Oomen kwam steeds met voorkeurstemmen te- om de Commissie grotendeels af te schaffen. De rug, soms meer dan 100.000, vooral uit . SP wil dat de Raad van Ministers dat werk over- Deed veel aan de problematiek van de grensar-

April 2014 Jaargang 68 nr. 4 Internationale Spectator 9 beid. Was tien jaar lang vice-fractievoorzitter van dan wel verrassend dat de bevolking het EP niet de Europese Volkspartij en recent rapporteur9 ziet staan? “De meeste mensen kénnen hele- over belangrijke items: Turkije en de pensioenen. maal geen Nederlandse Europarlementariër, dat Landbouwingenieur (en voormalig Commissie- is tamelijk ernstig,” aldus voormalig minister van expert Ontwikkelingssamenwerking) Jan Mulder Buitenlandse Zaken Bernard Bot.11 arriveerde in 1994. Keerde eveneens op basis van voorkeurstemmen terug. Wordt gezien als dé begrotingsexpert van het parlement. De CV’s van Ruziemakend Nederland Oomen en Mulder leren dat wie herkozen wil wor- Frans Boogaard van het AD is een scherpzinnig den een eigen achterban moet hebben. Toen de waarnemer, die regelmatig in Straatsburg rond- VVD van Mulder af wilde, zette die met succes loopt. “Wat mij van deze legislatuur zal bijblijven, zijn noordelijke liberale (deels agrarische) kiezers- is het gedonder binnen álle Nederlandse delega- volk in. ties. De SP, al kort na de start in tweeën gesplitst, Liotard weg en De Jong alleen door. De PvdA, die vijf jaar lang alleen met zichzelf bezig was, met Nederland ná Estland als dieptepunt het gedwongen vertrek van Judith Weinig bekend is het dat de Nederlandse invloed Merkies. Daniël van der Stoep bij de PVV eruit. in het Europees Parlement nagenoeg nihil is. Leiderschapswissels, ook na onderling gedonder, Hebben de Nederlanders bij de zetelverdeling zit- bij GroenLinks (Eickhout volgde Sargentini op) en ten slapen? Met z’n vieren in de commissies bur- bij het CDA (De Lange stootte Van de Camp van gerlijke vrijheden, in milieu en volksgezondheid de troon). En dan was er niet één VVD-delegatie, en in buitenlandse zaken. Dat laatste klinkt pres- maar gewoon drie afzonderlijke VVD’ers. Met elk tigieus. Het levert buitenlandse reizen op. Maar hun eigen woordvoerder en uiteenlopend stem- het Europees Parlement heeft over buitenlandse gedrag. Twee lijsttrekkerskandidaten bij D66 zaken niets te vertellen. Slechts één (op de 26!) duidt ook niet op samenhang. Belder en Van Nederlander(s) in de wél belangrijke commissies Dalen ten slotte gingen in het begin al uiteen. Zij regionale ontwikkeling, economische en mone- hadden niemand meer om ruzie te maken.” Stel taire zaken, vervoer, begroting en interne markt. je voor dat de Tweede Kamer of de Bundestag zo Geen enkele Nederlander in de commissie inter- ging functioneren! nationale handel, niet in landbouw noch in juridi- sche zaken, waar het Parlement aan de touwtjes trekt en handelsnatie Nederland enorme belan- Van Baalen of Wortmann? gen heeft. Dat er geen Nederlandse fractievoor- “Zorgwekkend is het wel dat de beste zitter is, valt gezien de omvang van ons land te Parlementsleden vandaag het risico lopen niet begrijpen. Maar waarom geen enkele vice-voor- terug te mogen keren. Sedert ‘Lissabon’ hebben zitter van het EP? Er is zelfs geen Nederlandse deze super ijverige rapporteurs zich gespeciali- commissievoorzitter10 of quaestor (medebeheer- seerd in de omvangrijke wetgevende arbeid van der EP). Nederland scoorde nul keer, terwijl er in het Parlement. Zij gaan daarbij echt de diepte in. het EP, alles opgeteld, totaal zelfs 53 van die func- Hun werk krijgt zodoende status en het verdiende ties te verdelen zijn. Daar komt bij dat in de amb- applaus van de Commissie, van de ministers en telijke top van het EP op de strategische posten van de lobbygroepen. Maar die heldenrol heeft Nederland eveneens ontbreekt. Het Algemeen zijn schaduwkant. Deze in het EP overbelaste le- Dagblad schreef destijds spottend dat ons land den lopen het risico het contact te verliezen met bij de verdeling van de posten was geëindigd ná hun achterban thuis. Het zijn jammer genoeg deze Estland. talentvolle ‘lawmakers’ die ondanks hun excel- lent functioneren soms niet terugkeren. Daarvoor Geen enkele Nederlander lukt het om in komt hun monnikenwerk namelijk niet voldoende Straatsburg de trom te roeren én de media thuis in de openbaarheid,” zegt Anthony Teasdale. Na volop te bespelen. (CDA) en een loopbaan van 33 jaar in het parlement werd de al genoemde Hennis-Plasschaert (VVD) wa- deze insider onlangs Directeur-Generaal bij het ren de laatsten. Beiden vertrokken echter al E P. snel. Andere landen sturen wel toppolitici. Vijf Belgische minister-presidenten van de afgelopen Zet bijvoorbeeld (VVD) naast veertig jaar waren vervolgens volop actief in het Corien Wortmann (CDA). De eerste ziet het EP. Hun grote politieke ervaring was daar soms Europese werk als “corvee” (onaanzienlijk lastig voelbaar. In Nederland heeft nooit een voorma- werk). “Want het Europees Parlement kun je niet lig minister-president zoiets overwogen. Is het echt een volksvertegenwoordiging noemen.” Van

10 April 2014 Jaargang 68 nr. 4 Baalen concentreert zich op Den Haag. Doet in maakt het EP bij essentiële kwesties het ver- Straatsburg weinig mee aan de stemmingen, laat schil. Dat is een belangrijk novum in de ont- staan dat hij als rapporteur de Europese wetge- wikkeling van de Unie. ving mede vorm gaf. • “Het EP ziet zijn positie als key player in de EU nu bevestigd. Maar niet alle politici en Corien Wortmann, vice-voorzitter van de beleidsmakers in de nationale hoofdsteden Europese Volks Partij en van de EVP-fractie, staan daarover te juichen. Het is frustrerend daarentegen had vanaf 2004 wél beslissende dat het EP zijn toegenomen rol niet kan over- invloed als rapporteur en toponderhandelaar bij brengen bij de politici elders, noch bij het pu- de economische crisis, op transportgebied en bij bliek,” erkent de hierboven genoemde insider de behandeling van de rechten van de vrouw. “In EP-DG Teasdale. 2009 waren de verhoudingen tussen de dames • De Nederlandse Europarlementariërs staan Wortmann, Oomen en De Lange echter zodanig er traditioneel om bekend hun taak ernstig te dat de CDA-top Wortmann niet durfde aan te dui- nemen. Maar de afgelopen legislatuur waren den als lijsttrekker. Wij parachuteerden Kamerlid zij tegelijk wel erg veel met elkaar bezig. Het Van de Camp dan als lijsttrekker,” aldus een bron PvdA-smaldeel ging zelfs kopje onder. binnen het CDA. Daarna scoort Wortmann van- • Nederland bokst in Straatsburg echt onder af 2009 hoger dan iedere andere Nederlandse zijn gewicht. Met wat onderling overleg tus- Voor de meeste Europarlementariër. Zij speelt een sleutelrol bij sen de 26 EP’ers kan dat volgende keer beter. de totstandkoming van het veelomvattende Six- • Deze legislatuur bracht een splitsing tussen kiezers ligt het EP pack en bij de wetgeving die de financiële wereld de voor- en tegenstanders van méér Europa saneert. “Ik ben er vooral trots op dat het EP on- aan het licht. Dit fenomeen stimuleert wel de nog steeds op de der mijn leiding de rol van de commissaris voor mediabelangstelling voor Europa. de euro heeft versterkt. De Commissie kan daar- • Belangenbehartiging van buitenaf is prima. maan door tegenover onwillige regeringen optreden als Maar de zó brutaal alsmaar oprukkende lob- begrotingsautoriteit. Zelfs Frankrijk en Duitsland by’s versterken het imago van het EP niet. hebben dat moeten slikken,” zegt Wortmann. Vijfendertig jaar na de eerste Europese verkie- Conclusie: het werk van het Europees Parlement zingen (1979) blijft het onzeker of het Europees zit vol vrijblijvendheid. Wie in Haagse ogen schit- Parlement wel ooit de hoofden en harten van de tert, maakt promotie. Zo werd Van Baalen weer burgerij bereikt. Het beruchte ‘democratisch defi- moeiteloos lijsttrekker. Maar het excellent func- cit’, de kloof tussen Europa en de burgerij, is van- tioneren van Wortmann viel in Nederland jaren- uit Straatsburg afgelopen jaren niet overbrugd. lang niet op. Zelfs niet bij haar partijtop, zodat het Jarenlang was de mantra: als het Parlement nu lijsttrekkerschap naar mindere goden ging. Van maar eens echte bevoegdheden zou krijgen. Dán Baalen heeft als raspoliticus dus gelijk met zijn breekt het als volksvertegenwoordiging door. Dat permanente focus op Den Haag. existentiële probleem heeft ‘Lissabon’ niet opge- lost. Voor de meeste kiezers ligt het EP nog steeds op de maan. Daarom maakt het zelfs niet veel uit Conclusies of een parlementariër het goed doet of niet. Dat is • Het Verdrag van Lissabon bracht de parle- ernstig. “Als je er niet in slaagt de bevolking ach- mentarisering van de Europese Unie. Het ter je te krijgen, dan gaat het vroeg of laat hart- Europees Parlement heeft zich ontwikkeld tot stikke mis,” aldus minister Frans Timmermans12 een politiek machtscentrum. Het wetgeven- van Buitenlandse Zaken. de werk staat voortaan centraal. Regelmatig Noten

1 Volgens het Corporate Europe Observatory, dat de lobby’s kritisch 5 Zie bijv. de nogal heftige brief hierover van de zes EP-onderhandelaars bekijkt, gaat het inmiddels om 25.000 lobbyisten (ofwel 33 per aan het EU-voorzitterschap van 15 januari 2014. Europarlementslid). Daarvan is een kwart ingeschreven in het EP-register, 6 AIV, a.w. noot 4, blz. 13. de rest opereert achter het behang. 7 Ibid. 2 Hierna aangeduid als ‘Lissabon’. 8 Ibid., blz. 20. 3 Bij de gewone wetgevingsprocedure krachtens Artikel 294 VWEU heeft 9 De rapporteur analyseert namens het Parlement het Commissievoorstel het EP voortaan een even zware stem als de 28 nationale regeringen en schrijft de ontwerp-reactie van het EP. Dit is een veeleisende, tijdro- samen via de Raad van Ministers. vende en invloedrijke functie. Om de rapporteurschappen wordt touwge- 4 Voor een helder overzicht van het huidige functioneren van het EP, met trokken. dezelfde opinie over de Europese Raad, zie Adviesraad Internationale 10 Van Dalen (commissie vervoer), Gerbrandy (milieu en volksgezondheid) Vraagstukken (AIV), Nederland en het Europees Parlement. Investeren en In ’t Veld (burgerlijke vrijheden en justitie) zijn ondervoorzitter. Manders in nieuwe verhoudingen, november 2012 (41 blz.), op blz. 10; en ‘The (ex-VVD, nu 50PLUS) wordt gezien als expert Interne Markt-kwesties. “Lisbonisation” of the ’¸ European Parliament, Study 11 Financieel Dagblad, 15 december 2012. PE 493.012 (51 blz.). 12 Ibid.

April 2014 Jaargang 68 nr. 4 Internationale Spectator 11