Magazyn Klientów

Jesień 2/2017 (19) www.solarisbus.com

„Autobusy szyte na miarę Zapowiedzi targowe E-mobilna rewolucja to nasza specjalność” Busworld 2017 – nowe kontrakty Solarisa Rozmowa ze Zbigniewem Palenicą strona 14 strona 20 strona 11

ISSN 1689-6076 W numerze: Na wstępie

11/13 „Autobusy szyte na miarę to nasza specjalność” Rozmowa ze Zbigniewem Palenicą, Wiceprezesem Solaris & Coach S.A. o planach rozwojowych firmy.

14/19

Zapowiedzi targowe Szanowni Czytelnicy, Solaris po raz kolejny bierze udział w największej wystawie branży auto- busowej w Europie, targach Busworld. Tym razem zaprezentuje premiero- już od wielu lat nasze wysiłki ba- a mobilność niskoemisyjna przyno- sze zmiany i kolejne znaczące przy- we Urbino 18 electric, dwunastometrowy autobus hybrydowy z napędem dawczo-rozwojowe skupione są si znaczne korzyści mieszkańcom, spieszenie. W perspektywie kilku szeregowym oraz nowe Urbino 10,5. wokół pojazdów komunikacji pu- zwiększając jednocześnie innowa- najbliższych lat zanosi się na to, że blicznej ograniczających negatywny cyjność i konkurencyjność branży. autobusy elektryczne będą stano- wpływ transportu na środowisko Sygnatariuszem powyższej deklara- wić coraz większą, a docelowo do- naturalne. Efektem tych prac są, cji jest także Solaris. Z satysfakcją minującą część w strukturze naszej 20/25 między innymi, autobusy hybrydo- odnotowujemy fakt, że dokument produkcji. we, elektryczne oraz trolejbusy. ten znajduje realne pokrycie w rze- czywistości, czego – jako producent Oczywiście jest to ogromne wyzwa- E-mobilna rewolucja – nowe Realizowane przez Solarisa od kil- – doświadczamy na co dzień. nie dla naszego przedsiębiorstwa. kontrakty Solarisa kunastu lat działania precyzyjnie Już dzisiaj przygotowujemy się na wpisują się w przesłanie, ogłoszonej Z ogromnym entuzjazmem ob- zmiany, jakie przyniesie e-mobil- Rekordowa liczba kontraktów na autobusy elektryczne jest potwierdze- niedawno, Europejskiej Deklaracji serwujemy, jak kolejni operatorzy ność. Przede wszystkim jednak po- niem zmian w całej Europie w obszarze transportu miejskiego. na Rzecz Bezemisyjnych Autobusów komunikacji miejskiej stawiają na strzegamy to jako szansę. Szansę na (European Clean Bus Declaration). rozwiązania nisko- lub bezemisyj- to, aby komunikacja publiczna była Komisja Europejska podkreśla we ne. Tylko w tym roku flota autobu- jeszcze bardziej przyjazna pasaże- wspomnianym dokumencie, że sów elektrycznych marki Solaris rom i mieszkańcom miast. Zarówno 04/10 Nowości transport bezemisyjny jest najbar- w Europie powiększy się o blisko dzisiaj, jak i w przyszłości. 26/27 Podwójna siła hybryd dziej skuteczną formą mobilności 100 pojazdów. Przyszły rok przynie- 28/29 W kierunku cyfryzacji publicznej w regionach i miastach, sie w tym segmencie jeszcze więk- 30/33 Solaris Logistics Center 34/35 Z myślą o niepełnosprawnych – Solaris szkoli konstruktorów Serdecznie pozdrawiam, życząc interesującej lektury „Magazynu Solaris”.

Wydawca: Solaris Bus & Coach S.A., ul. Obornicka 46, Bolechowo-Osiedle, 62-005 Owińska, Polska, tel.: +48 61 6672 333, faks: Solange Olszewska +48 61 6672 345, e-mail: [email protected], www.solarisbus.com Prezes Zarządu Redakcja: Karolina Sarmow, Mateusz Figaszewski, Marcin Napierała, Katarzyna Konieczna, Maciej Sankowski Solaris Bus & Coach S.A. Zdjęcia: Solaris Bus & Coach S.A., Stadtwerke München/MVG, MPK w Częstochowie sp. z o.o. Projekt, skład: Weave Studio Dominika Banaszak

Solaris Bus & Coach S.A. jest ambasadorem programu Marka Polskiej Gospodarki prowadzonego przez Ministerstwo Rozwoju.

2 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 3 energii. Urbino 12 electric dla ATB Premierowy Urbino 18 electric Bergamo wykorzystywać będzie do tego ładowarkę produkcji Medcom na testach w Warszawie z możliwością jednoczesnego ła- dowania dwóch autobusów mocą 40 kW. Z kolei ATM Milano wybrało Jesienią na ulicach Warszawy Energy o zwiększonej pojemności, wizyjnego oraz rampy ułatwiające ładowarki on-board tej samej firmy pojawi się nowa generacja których ładowanie odbywać się wejście i wyjście pasażerom poru- o mocy 70 kW. Urbino 18 electric. Auto- może zarówno przez wtyczkę plug- szającym się na wózkach inwalidz- bus będzie testowany przez in, jak i zamontowany na dachu kich. Dla firmy Solaris, która do tej Miejskie Zakłady Autobusowe pantograf. pory dostarczyła do Włoch bli- w Warszawie przez dwa lata, Bateryjne Solarisy są już doskona- sko 740 pojazdów, zamówienia a zebrane doświadczenia po- Na teście skorzystają również pa- le znane w stolicy. Od 2015 roku na z Bergamo i Mediolanu to kolejny zwolą na dalszy rozwój e-mo- sażerowie i mieszkańcy Warszawy. linii nr 222 jeździ 10 bezemisyjnych dowód uznania na tamtejszym bilności w stolicy, która w naj- Na ich ulice wyruszy bowiem bez- Urbino 12, a w lipcu tego roku Solaris rynku. Przypomnijmy, że to właśnie bliższym czasie planuje zakup emisyjny oraz cichy pojazd zapew- Bus & Coach S.A. podpisał z MZA z Półwyspu Apenińskiego polski kolejnych 130 elektrobusów. niający podróżującym maksymalny umowę na dostarczenie kolejnych producent uzyskał, największe poziom komfortu jazdy. Do ich dys- 10 dwunastometrowych elektryków w swej dotychczasowej historii, Testowy pojazd będzie wyposażony pozycji będzie, między innymi, kli- czwartej generacji, o czym piszemy zamówienie na 360 pojazdów w oś napędową ZF AVE 130-400 ze matyzowany przedział pasażerski, więcej na stronie 25. InterUrbino dla firmy Cotral z rejo- zintegrowanymi silnikami elektrycz- rozbudowany system informacji, nu Lacjum. nymi oraz baterie typu Solaris High Wi-Fi, a także system monitoringu

Firma Solaris nagrodzona tytułem EBUS Award 2017

Solaris Bus & Coach S.A. został laureatem prestiżowego konkur- O przyznaniu tegorocznego tytułu su EBUS Award 2017, którego organizatorem jest VDV (Niemieckie EBUS Award 2017 zadecydowała Zrzeszenie Przedsiębiorstw Transportu Publicznego). Polski produ- grupa przedsiębiorców i klientów cent został wyróżniony za wieloletni wkład w rozwój bezemisyjnej biorąca udział we wcześniejszych komunikacji miejskiej, konsekwentne działania w tej dziedzinie, edycjach konferencji branżowej a także gotowość dopasowania oferty do oczekiwań klientów i sze- „Autobusy elektryczne – rynek roką paletę oferowanych rozwiązań w zakresie e-mobilności. przyszłości!”. Zwycięzców wyłoniono w czterech kategoriach: producent autobusów, producent komponen- tów lub podzespołów, przedsiębior- stwa doradcze i monitorujące oraz przewoźnicy (podział na metropolie oraz miasta średnie).

– Nagroda EBUS Award przyznana naszej firmie i nowemu Solarisowi Mediolan i Bergamo stawiają Urbino 12 electric jest kolejnym wyróżnieniem, które plasuje na elektryczne Solarisy nas w czołówce producentów autobusów miejskich i podmiej- skich z alternatywnymi źródłami W ostatnich tygodniach firma Autobusy 12 electric magazynowana będzie w zestawie napędów. Jest to niezbity dowód Solaris pozyskała zamówienia zamówione przez ATB Bergamo baterii typu Solaris High Energy na właściwy kierunek działań na- na dostawę łącznie 22 autobu- oraz ATM Milano to bardzo zbli- o łącznej pojemności 240 kWh. szego biura technicznego, a także sów elektrycznych do Włoch. 12 żone do siebie konstrukcje pod W obu pojazdach producent zasto- całego zespołu pracowników, nowych Urbino 12 electric trafi kątem parametrów technicznych. suje nowoczesny pulpit dotykowy którzy podążają ścieżką elektro- do klienta ATB z Bergamo, a 10 W obu kontraktach jednostkę własnej konstrukcji. mobilności – powiedział Zbigniew bateryjnych autobusów zamó- napędową stanowić będzie oś Palenica, Wiceprezes Zarządu wił mediolański przewoźnik ze zintegrowanymi silnikami Włoscy przewoźnicy wybrali za Na zdjęciu: Zbigniew Palenica odbierający statuetkę z rąk Rainera Bomby, Sekretarza Stanu Solaris Bus & Coach S.A. podczas ATM. trakcyjnymi. Energia elektryczna to różne sposoby uzupełniania w Ministwerstwie Transportu, Budownictwa i Rozwoju Miast odbierania statuetki.

4 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 5 zestawu wynosi 130 osób. Zarówno Zielone Jamniki debiutują w Holandii sam autobus, jak i przyczepa wypo- sażone są w udogodnienia dla pa- sażerów niepełnosprawnych. Solaris rozpoczyna swoją obec- zaopatrzone w dobrze znaną ho- Możemy zapewnić pasażerów R-net ność w Holandii od mocnego lenderską jednostkę napędową DAF, i Connexxion, że dostarczymy po- Pasażerskie przyczepy autobuso- uderzenia. Pierwszy kontrakt spełniają surowe normy czystości jazdy o najwyższym standardzie we pojawiły się już na początku zdobyty w tym kraju dotyczy do- spalin Euro 6. Nowe Solarisy Urbino jakości i bezpieczeństwa – dekla- XX wieku, a swój złoty okres prze- stawy 40 przegubowych auto- 18 będą używane w holenderskim ruje Zbigniew Palenica, wiceprezes żywały na zachodzie Europy w la- busów Urbino 18 do przewoźni- regionie Amstelland-Meerlanden, Solaris Bus & Coach S.A. odpowie- tach 40. i 50. W późniejszym okre- ka Transdev, Connexxion. wewnątrz tak zwanego systemu dzialny za Sprzedaż i After Sales. sie przyczepy zaczęły ustępować transportu publicznego R-net. Produkty Solarisa były jak dotąd miejsca pojazdom przegubowym, aż Zgodnie z założeniami umowy, obecne w 30 krajach. Dzięki no- ostatecznie zostały niemalże całko- wszystkich 40 pojazdów zostanie – Zdobycie zamówienia na tak wemu zamówieniu z Holandii oraz wicie wycofane z użytku. Wyjątkiem dostarczonych klientowi do końca hermetycznym rynku holender- kontraktowi, który napłynął w ostat- są tu , i Estonia, gdzie sta- bieżącego roku. Zamówione przez skim jest dla nas nadzwyczajnym nich tygodniach z Luksemburga, le korzystano z tego rozwiązania. Connexxion autobusy przegubowe, i bardzo ważnym osiągnięciem. liczba ta wzrośnie do 32. Największą zaletą przyczep pasa-

żerskich stosowanych w autobu- Zdj. Stadtwerke München/MVG sach jest elastyczne dostosowanie możliwości przewozowych do zmie- przewoźnika Ledermaier Schwaz. w których można spotkać Solarisy niającego się w ciągu dnia natęże- Było to pięć pojazdów Urbino 12. z przyczepami, są Norymberga oraz nia ruchu pasażerskiego. Jednakże rynkiem, na którym tego (położone tuż obok niej) Fürth, do- rodzaju zestawy cieszą się szcze- kąd Solaris dostarczył odpowiednio Podpoznański producent swo- gólnie dużym uznaniem są Niemcy. dwa i trzy „autobusowe pociągi”. je pierwsze autobusy przystoso- Cztery nowe Urbino tego typu zo- Pojedyncze sztuki trafiły również do wane do ciągnięcia przyczep do- stały dostarczone RDG Gründau Reutlingen oraz Altenstadt. starczył w 2008 do austriackiego w roku 2016. Kolejnymi miastami,

Nowa Sól stawia na transport miejski

Nowa Sól, wraz z przyległymi gminami, postanowiła zbudo- wać nowy system transportu publicznego. Miasto zakupiło do obsługi powstających linii dwadzieścia trzy Solarisy. Głów- nym celem projektu jest ogra- Kolejne Solarisy z przyczepami w Niemczech niczenie niskiej emisji zanie- czyszczeń oraz stworzenie kon- kurencyjnej oferty względem W pierwszej połowie roku Solaris Bus & Coach S.A. dostarczył do na który składają się 4 kamery transportu indywidualnego. stolicy Bawarii łącznie jedenaście autobusów przystosowanych do wyświetlające obraz na dwóch mo- ciągnięcia przyczepy pasażerskiej. Dziesięć pojazdów zasiliło flotę nitorach. Ponadto kierowca ma Powołane do obsługi komunika- przewoźnika Münchner Verkehrsgesellschaft (MVG), z kolei jedena- możliwość zestawienia połączenia cji autobusowej Międzygminne ste auto odebrał operator Oberbayern Münchnen. Obaj przewoźni- głosowego z pasażerami podróżują- Przedsiębiorstwo Komunikacyjne cy zyskali wiele na funkcjonalności użytkowanych autobusów dzięki cymi w przyczepie. „SUBBUS” w lipcu 2018 roku odbie- możliwości dostosowania długości zestawu do aktualnego obłoże- rze dwadzieścia trzy Solarisy Urbino nia ruchu pasażerskiego. Solaris dostarczył zestaw dwuna- 8,9 LE. Umowa o wartości 22,9 mln zł stometrowego autobusu z blisko je- obejmuje dostawę pojazdów wy- Dostarczone autobusy napędza- aktywną funkcję różnicującą tryb denastometrową przyłączaną przy- posażonych w silnik spełniający ne są dobrze znanym silnikiem pracy w zależności od tego, czy au- czepą pasażerską produkcji szwaj- rygorystyczną normę Euro 6, kli- Projekt uruchomienia nowego oraz stworzenie elektronicznego DAF PACCAR MX-11 o mocy 271 kW, tobus jedzie solo, czy z przyczepą. carskiej firmy Hess, z którą współ- matyzację przestrzeni pasażerskiej systemu transportu publicznego biletu. Inwestycje zostały dofinan- spełniającym surowe normy czy- pracował już wcześniej. Łączna dłu- i miejsca pracy kierowcy, system uwzględnia także budowę nowo- sowane z Regionalnego Progra- stości spalin Euro 6. Jednostka na- Pojazdy zostały doskonale skomu- gość autobusu i przyczepy wynosi monitoringu oraz porty USB umoż- czesnej zajezdni, lokalnych cen- mu Operacyjnego Województwa pędowa sprzężona jest ze skrzynią nikowane z przyczepami, dzięki za- zatem blisko 23 metry, natomiast liwiające podładowanie telefonu trów obsługi pasażerów, dyna- Lubuskiego. biegów Voith Diwa 6 posiadającą montowaniu system monitoringu, całkowita pojemność pasażerska w czasie jazdy. micznej informacji pasażerskiej

6 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 7 Użytkownicy strony z pewno- będzie możliwość odbycia wirtual- Od teraz równie łatwym zadaniem Rekordowa dostawa Solarisa ścią znajdą na niej wiele nowości. nego spaceru po fabryce. będzie odnalezienie przedstawicieli Została ona bowiem szczegółowo działów sprzedaży i After Sales dzię- dla MPK w Częstochowie uzupełniona w zakresie informa- Fani konkretnych modeli autobu- ki wyszukiwarkom sprzężonym z ma- cji korporacyjnych. Znacznie roz- sów znajdą pełne katalogi produk- pami Google. Zupełnie nowe i nie- budowana została historia firmy, tów uzupełnione o dane techniczne zwykle przejrzyste oblicze zyskało Czterdzieści 12-metrowych Solarisów Urbino wyjechało na ulice W autobusach zainstalowano bi- a także zakładka „kariera”, w któ- i zdjęcia, w odnalezieniu których Biuro Prasowe, a dobrze wszystkim Częstochowy 5 kwietnia 2017 roku. To największy dotąd zrealizowa- letomaty. Oświetlenie zewnętrzne rej znajdują się oferty pracy, jak pomoże intuicyjna wyszukiwarka znaną zakładkę „Busmania” zinte- ny kontrakt zawarty przez Solarisa z MPK Częstochowa. i wewnętrzne w nowych Urbino wy- i formularze aplikacyjne na studia z podziałem na napędy konwencjo- growano z kanałami społecznościo- konano w oszczędnej technologii dualne czy informacje dotyczące nalne, alternatywne, autobusy spe- wymi. Zapraszamy! Każde z nowych Urbino dla podróż pasażerom, przewoźnikowi LED. W pojazdach MPK Częstochowa klas patronackich. Niezwykłą grat- cjalne i tramwaje. Częstochowy wyposażone jest w sil- zaś niskie koszty eksploatacyjne. dostępny jest bezprzewodowy i dar- ką dla odwiedzających stronę gości nik Cummins ISB6.7E6 (spełniają- W pełni klimatyzowane pojazdy są mowy Internet, a podróżni mogą cy normę Euro 6) i skrzynię biegów wyposażone w szereg udogodnień, podładować urządzenia mobilne Voith Diwa 6. Nowoczesne i lekkie takich jak system informacji pa- w ładowarkach USB zamontowa- autobusy zapewnią komfortową sażerskiej czy cyfrowy monitoring. nych w poręczach autobusowych. Pięć lat „Pod Zielonym Jamniczkiem”

Solarisowy żłobek „Pod Zie- dzielonych na grupy wiekowe. Pod Pierwsze pociechy pracowników lonym Jamniczkiem” świętuje czujnym okiem doświadczonej ka- uczęszczające do żłobka są już pięciolecie swojej działalności. dry pedagogicznej prowadzone są w szkole podstawowej. Niewyklu- Dokładnie 1 października 2012 zajęcia m.in. z plastyki, muzyki czy czone, że już niedługo znów się roku nastąpiło jego oficjalne języka angielskiego. Żłobkowicze z nimi zobaczymy. Mogą bowiem zo- otwarcie. Dotychczas w gronie prowadzą swój własny ekologiczny stać uczestnikami klas patronackich jego „absolwentów” znalazło ogród warzywny, samodzielnie lub studiów dualnych prowadzo- się 109 maluchów. sadzą i dbają o rośliny, poznają nych przez Solarisa, odpowiednio zasady poruszania się w ruchu dro- z lokalnymi szkołami zawodowymi Do żłobka „Pod Zielonym Jam- gowym i bezpiecznego zachowania oraz Politechniką Poznańską. niczkiem” uczęszcza obecnie 31 w autobusie. Zdj. MPK w Częstochowie sp. z o.o. dzieci pracowników Solarisa po- www.solarisbus.com

Wychodząc naprzeciw ogólno- światowym trendom, Solaris zaprezentował nową stronę internetową. Witryna solaris- bus.com wyróżnia się nie tylko nowoczesnym designem, ale i szeregiem udogodnień dla użytkowników.

Nowa firmowa strona internetowa została wykonana w najnowszej technologii RWD, która gwarantuje doskonałą reponsywność na każ- dym komputerze, a także na urzą- dzeniach mobilnych. Wszystkie za- warte w niej treści będą dostępne w trzech pełnych wersjach języ- kowych: polskiej, angielskiej i nie- mieckiej.

8 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 9 Solaris podpisuje Deklarację „European Clean Bus” Autobusy

Przedstawiciele Zarządu Solaris Bus & Coach S.A. podpisali Londyn (2018 r.), Berlin (2020 r.), Europejską Deklarację na rzecz wdrożenia „czystych autobusów”. (2020 r.), a także Warszawę, która za- szyte na miarę Sygnowany między innymi przez Komisję Europejską dokument jest deklarowała niedawno wprowadze- wyrażeniem poparcia dla masowego wdrażania autobusów całko- nie kolejnych 130 pojazdów z napę- wicie bezemisyjnych i z napędami alternatywnymi. dem elektrycznym do roku 2020. to nasza specjalność Jak podkreślają autorzy, Europejska teczną formą mobilności publicznej Sygnatariuszami dokumentu stwo- Deklaracja jest inicjatywą opartą na w regionach i miastach, a mobil- rzonego przez Europejski Komitet trzech filarach. Są nimi: zobowiąza- ność niskoemisyjna przynosi znacz- Regionów, oprócz Solaris Bus nie miast i producentów do wspól- ne korzyści mieszkańcom, zwięk- & Coach S.A. i innych największych nej misji przyspieszenia procesu szając jednocześnie innowacyjność europejskich producentów, są także redukcji emisji spalin, stworzenie i konkurencyjność branży. przedstawiciele europejskich me- platformy wymiany informacji mię- tropolii i operatorów. Firma Solaris, dzy władzami miast, przewoźnikami W Europie proces ten już się roz- mając na uwadze współczesne Rozmowa ze Zbigniewem Palenicą, i organizacjami finansowymi, a tak- począł, o czym świadczą ostat- wyzwania związane z wyczerpy- Wiceprezesem Zarządu firmy Solaris że powołanie do życia grupy spe- nie zapowiedzi i zamówienia waniem się zasobów naturalnych, cjalistów, którzy służyć będą profe- największych europejskich metro- zmianami klimatycznymi oraz nad- Bus & Coach S.A. oraz Prezesem sjonalnymi ekspertyzami z zakresu polii. Ateny, Paryż i Madryt planują miernym zanieczyszczeniem śro- Zarządu firmy Solaris technologii, ekonomii i logistyki. wyeliminowanie konwencjonalne- dowiska, podejmuje szereg działań go napędu spalinowego z komu- w kierunku minimalizacji negatyw- Tram Sp. z o.o. W uzasadnieniu powstania wspo- nikacji publicznej do 2025 roku. nego wpływu na poszczególne jego mnianej deklaracji Komisja Wśród innych miast i regionów, elementy, dostarczając ekologiczne Europejska podkreśla, że transport które także ogłosiły podobne plany pojazdy komunikacji miejskiej już bezemisyjny jest najbardziej sku- znajdziemy Kopenhagę (od 2014 r.), od 2001 roku.

Na zdjęciu: Sygnatariusze deklaracji. Źródło: Komisja Europejska, Twitter.

10 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 11 „Wizja właściciela i założyciela firmy, Krzysztofa ce z wszystkich dotychczas zrealizo- rantami w ramach klastra „Polski mowy o kompromisie w zakresie Olszewskiego, który w 2006 roku wypowiedział wanych kontraktów tramwajowych Autobus Elektryczny – łańcuch do- jakości i bezpieczeństwa naszych nadal pozostają w firmie Solaris staw dla elektromobilności”. Zanim rozwiązań. Solaris Bus & Coach S.A. słynne zdanie »Diesel umarł. Niech żyje elektrycz- Bus & Coach. Mam tutaj na myśli jednak nowe rozwiązania pojawią jest nastawiony na długofalowy roz- ność!« staje się faktem.” obsługę posprzedażową tramwa- się na rynku, muszą być dobrze wój i współpracę z klientami. Nie jów w Poznaniu, Olsztynie, Jenie przetestowane. Oddajemy bowiem możemy więc sobie pozwolić na i Brunszwiku. Realizowana właśnie naszym klientom produkt, który składanie obietnic bez pokrycia. dostawa Solaris Tramino Lipsk to będzie im służyć przez lata. W kon- Nasi klienci zawsze otrzymują pro- również zamówienie Solaris Bus kurowaniu o zamówienia nie ma dukt, jakiego oczekiwali. & Coach. Natomiast Solaris Tram, który za- trudnia około 250 osób jest fir- mą, która zajmuje się sprzeda- Magazyn Solaris: Większa część w Polsce, jak i zagranicą oraz licz- dukcji i sprzedaży. Z kolei plany żą w konsorcjum z firmą Stadler, roku już za nami. Czy można już bę zakontraktowanych umów już na sprzedaży na rok 2018 wyglądają projektowaniem i produkcją oraz pokusić się o wstępne prognozy przyszły rok, mogę śmiało powie- jeszcze bardziej obiecująco. Przy obsługą posprzedażową nowo sprzedażowe Solarisa na koniec dzieć, że Solaris jest w tym obszarze założeniu, że w przyszłym roku wy- pozyskanych kontraktów tram- 2017? jednym z europejskich liderów. Na produkujemy około 1500 pojazdów, wajowych. Pierwszym z nich jest koniec czerwca 2017, w segmencie aż 10-15% spośród nich będą sta- dostawa 7 tramwajów z opcją roz- Zbigniew Palenica: Wszystko wska- rynku dotyczącym tylko elektro- nowić autobusy elektryczne. Tak szerzenia o kolejnych 7 pojazdów zuje na to, że będzie to rekordowy busów, zajęliśmy drugie miejsce dynamiczny wzrost tego segmentu dla Brunszwiku. Będzie to bliźniacza rok dla naszej firmy pod względem w kategorii krajów europejskich rynku oznacza dla nas konieczność konstrukcja do tej, którą dostarcza- liczby pojazdów, które dostarczymy z udziałem ponad 15%, tracąc do dostosowania struktur naszej firmy liśmy w poprzednich latach. Proces do klientów. Po raz pierwszy prze- pozycji numer jeden zaledwie 2%. oraz procesów produkcyjnych i po- projektowy i produkcyjny będzie kroczymy barierę 1400 autobusów Oczywiście na ten sukces Solaris sprzedażowych. Musimy zatem cały jednak realizowany w nowej struk- i trolejbusów. To efekt zarówno pracuje już od 2001 roku, w którym czas rozwijać nasze kompetencje, turze organizacyjnej. Jako Solaris wzmożonego popytu na krajowym wprowadziliśmy na rynek trolejbu- nie tylko w ramach sprzedaży w ob- Tram występujemy także w nowych rynku, ale także naszej ekspansji sy, czyli pojazdy całkowicie elek- szarze e-mobilności, ale i w zakre- postępowaniach przetargowych. eksportowej, na przykład w krajach tryczne. W 2006 roku poszerzyliśmy sie produkcji i obsługi serwisowej. Zakład produkcyjny w Środzie Beneluksu. Po raz pierwszy w hi- portfolio o autobusy hybrydowe, by Szacujemy, że w perspektywie około Wielkopolskiej będzie w najbliższym storii podpisaliśmy umowy z prze- wreszcie w roku 2011 roku pokazać 5 lat ponad połowę naszej produkcji czasie rozbudowywany, tak aby woźnikami z Belgii i Holandii. 2017 pierwszy autobus bateryjny. Dzisiaj stanowić będą pojazdy z napędem mógł realizować zarówno pozyska- rok przyniósł także realizacje rekor- po ulicach europejskich miast jeź- alternatywnym. ne kontrakty tramwajowe, ale także dowego kontraktu na 360 autobu- dzi już ponad 2000 pojazdów marki zlecenia w ramach grupy Stadler, sów InterUrbino dla włoskiej firmy Solaris z elektrycznym napędem. To Jest to spójne z kierunkiem, w jakim niekoniecznie tylko na tramwaje. Cotral czy dostawę 97 autobusów ogromne doświadczenie z pewno- podąża coraz więcej europejskich w tym 20 autobusów elektrycznych ścią procentuje nie tylko w obsza- przewoźników. Także polityka Unii MS: Czy może Pan zdradzić, nad ja- (przyp. red.) dla MPK w Krakowie. rze badań, rozwoju czy produkcji, Europejskiej w tym względzie jest kimi nowymi produktami pracuje Oczywiście portfolio zamówień bu- ale także obsługi posprzedażowej, jasna. Wyrazem tego jest chociażby w tej chwili Solaris? dujemy nie tylko poprzez zdoby- co jest niezwykle cenione przez niedawno podpisana „Europejska wanie dużych kontraktów, ale także naszych klientów. Wizja właścicie- Deklaracja na Rzecz Wdrożenia ZP: Nie będzie wielką tajemnicą jeśli pozyskiwanie tych mniejszych zle- la i założyciela firmy, Krzysztofa Czystych Autobusów” sygnowa- powiem, że większość naszych pro- ceń. W Solarisie od zawsze podcho- Olszewskiego, który w 2006 roku na przez przedstawicieli Komisji jektów badawczo-rozwojowych krą- dzimy i będziemy podchodzić do wypowiedział słynne zdanie „Diesel Europejskiej, producentów, opera- ży wokół elektromobilności. Właśnie każdego klienta z taką samą uwagą umarł. Niech żyje elektryczność!” torów i organizatorów transportu przekazaliśmy na długoterminowe - bez względu na to, czy zamawia staje się faktem. Nikt już nie ma co publicznego w europejskich metro- testy dla MZA Warszawa nową gene- jeden, czy sto autobusów. To jedna do tego wątpliwości, łącznie z kon- poliach. rację przegubowego autobusu elek- z naszych niepodważalnych prze- kurencją, która w tamtym czasie trycznego, w którym chcemy spraw- wag rynkowych, która jednocześnie była nastawiona do pojazdów elek- MS: Pozostając nadal w obszarze dzić kilka nowych rozwiązań. Zbliża jest wielkim wyzwaniem w obszarze trycznych co najmniej sceptycznie. pojazdów elektrycznych, ale na się także czas przekazania do Rygi projektowania i produkcji. Autobusy stalowych kołach - jak rozwija się pierwszych na świecie trolejbusów szyte na miarę to w końcu nasza MS: Ile autobusów elektrycznych działalność spółki Solaris Tram, z bateriami i wodorowym ogniwem specjalność. Solaris wyprodukuje w tym i w ko- której jest Pan Prezesem Zarządu? paliwowym zwiększającym zasięg. lejnym roku? Technologia wodorowa wydaje się MS: A jak firma radzi sobie z wy- ZP: Solaris Tram to spółka joint być zresztą dość interesującym, ale zwaniami w obszarze elektromo- ZP: Do końca tego toku dostarczy- venture, utworzona na bazie dzia- wciąż jeszcze bardzo drogim roz- bilności? my do naszych klientów w Polsce łu pojazdów szynowych Solarisa wiązaniem. Mamy także wiele cieka- i za granicą łącznie około 70 au- oraz z zaangażowaniem kapitało- wych projektów dotyczących auto- ZP: Analizując liczbę dostarczonych tobusów elektrycznych. To mniej wym szwajcarskiej firmy Stadler. busów elektrycznych, które chcemy autobusów elektrycznych zarówno więcej 5% naszej tegorocznej pro- Zobowiązania serwisowe wynikają- rozwijać wspólnie z naszymi koope-

12 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 13 „Kierunek e-mobilność” jest Ładowanie w prezentowanym na z nich jest MPK Kraków, gdzie latem w ostatnich latach kluczowym Busworld modelu może odbywać tego roku Solaris dostarczył łącz- obszarem rozwoju firmy Solaris. się na dwa sposoby: poprzez złącze nie 20 elektrobusów. Siedemnaście Zapowiedzi targowe Potwierdzeniem tego jest rosnąca typu plug-in lub z zamontowanego w wersji dwunastometrowej i trzy liczba dostarczonych i zamówio- na dachu pojazdu pantografu. w opisywanej wyżej wersji przegu- nych pojazdów bateryjnych. Tylko bowej. Jeden z nich jest egzempla- do połowy tego roku Solaris sprze- Dzięki niższej masie własnej pojaz- rzem wyjątkowym - to autobus nu- BUSWORLD 2017 dał już blisko 200 autobusów napę- du i dobrej dystrybucji nacisków na mer 15000, który wyjechał z fabryki dzanych energią elektryczną. Wśród osie, pojemność pasażerska pre- Solarisa w Bolechowie. nich są modele w klasie MIDI o dłu- zentowanego egzemplarza wynosi gości 8,9 metra oraz autobusy dwu- 135 miejsc. Oczywiście jest to tylko Z kolei PKM Jaworzno w ostatnich nastometrowe. jedna z wielu opcji dostępnych dla tygodniach wzbogaciło swoją flotę klientów, jako że Solaris - jak za- autobusową aż o 22 autobusy elek- Tegoroczne targi Busworld w Kort- wsze - jest elastyczny w podejściu tryczne, w tym dziewięć z nich to Od 2001 roku firma Solaris nieprzerwanie bierze udział w największej rijk są miejscem oficjalnej pre- do potrzeb operatorów. Aranżacja pojazdy przegubowe nowej gene- wystawie branży autobusowej w Europie, targach Busworld. Niewielkie miery Solarisa Urbino 18 electric wnętrza jest jednym z elementów, racji. Co ciekawe, po realizacji tego czwartej generacji. Produkt ten ba- który może być płynnie dostoso- zamówienia aż 1/3 floty autobuso- Kortrijk, położone we flamandzkiej części Belgii tuż przy granicy z Francją, zuje na rozwiązaniach konstrukcyj- wywany do oczekiwań przewoźni- wej Jaworzna stanowią autobusy zamienia się w październiku w europejską stolicę branży autobusowej. To nych dobrze już znanej pasażerom ków. Podobnie jest z pojemnością elektryczne. Tym samym polskie tutaj odbywa się wiele premier. Solaris przygotował na tę okazję prze- nowej generacji Urbino, która swo- baterii czy sposobem uzupełniana 100-tysięczne miasto można śmia- ją premierę miała w roku 2014. Do w nich energii. Wszystko po to, aby ło nazwać europejskim liderem gubową wersję autobusu elektrycznego nowej generacji. Targowi goście tej pory „przegubowiec” oferowany autobus był jak najbardziej funk- e-mobilności w Europie. będą mieli okazję zobaczyć także dwunastometrowy autobus hybrydowy był tylko w wersji z silnikiem spa- cjonalny i ekonomiczny w danych linowym. Od tego roku do rodziny warunkach. Liczba pojazdów elektrycznych na z napędem szeregowym oraz nowe Urbino 10,5. Urbino dołącza również wersja bez- ulicach europejskich miast rośnie emisyjna. Co ważne dla operatorów, prze- bardzo dynamicznie. Solaris bierze gubowy Solaris Urbino electric 18 aktywny udział w rozwoju e-mobil- Prezentowany na targach w Kortrijk nowej generacji nie jest tylko wer- ności. przegubowy autobus elektryczny sją testową prezentowaną na tar- wyposażony jest w silnik trakcyjny gach. To dojrzały produkt seryjny. Nowy Solaris Urbino 18 electric o mocy 240 kW. Magazyny ener- Jeszcze przed targami Busworld gii stanowią baterie typu Solaris pierwsze egzemplarze tego mode- High Energy o pojemności 240 kWh. lu trafiły do przewoźników. Jednym Jedną z przewag rynkowych Solarisa są innowacyjne produkty, które często wytyczają trendy w całej branży. Tak było zarówno w przypadku autobusów hybrydowych w 2006 roku, jak i z pojazdami elektrycznymi w roku 2011. Od tego momentu niemal cała branża autobusowa wkroczyła na ścieżkę elektromobilności.

Długość 18 000 mm Osprzęt elektryczny Medcom Szerokość 2 550 mm Przestrzeń pasażerska, Klimatyzacja kabina kierowcy Wysokość całkowita 3 400 mm (z pantografem) Rozstaw osi 5 900 / 6 000 mm Siedzenia Ster 8MU Oś przednia ZF RL 82 EC oś niezależna Liczba siedzeń 38 (*) ZF AV 133 oś w układzie Liczba siedzeń z niskiej Oś tylna 12 (*) odwróconym, i=9,81 podłogi Oś neutralna ZF AVN 132 Liczba pasażerów do 135 (29 t) Silnik trakcyjny TSA 240 kW (4-polowy) Układ drzwi 2-2-2-2 Koła 275/70 7,50 x 22,5’’ Wysokość wejść 320 mm Plug-in, Pantograf Schunk, Hubner 19,5 (sterowany System ładowania Mechanizm przegubu moc do 240 kW elektroniczne) Baterie High Energy: 240 kWh Hamulec Elektrodynamiczny

(*) – wymagany indeks nośności opony 150 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 15 Nowy Solaris Urbino 10,5

Drugim pojazdem na prezentowanym na targach w Kortrijk jest Urbino nowej generacji o długości dziesięciu i pół metra.

Głównymi zaletami autobusu są jego w przypadku spalinowego Urbino 12, urządzeń mobilnych, które zostały niewielkie gabaryty i duża zwrot- istnieje możliwość zamontowania umieszczone w poręczach dla pa- ność, dzięki którym z powodzeniem jednostki napędowej DAF MX11. Oba sażerów. znajduje on zastosowanie zarówno rozwiązania gwarantują dynamicz- CUMMINS ISB6.7 E6 C w małych miastach, jak i wąskich ną i jednocześnie ekonomiczną Trzy sztuki nowego Solarisa Długość 10 550 mm Silnik spalinowy i ciasnych uliczkach wielu europej- jazdę. Silniki spełniają restrykcyjną Urbino 10,5 jeżdżą od tego roku 280B (209 kW) Szerokość 2 550 mm skich metropolii. Pojazd zbudowano normę emisji spalin Euro 6. w Wiedniu. W trakcie produkcji są już Skrzynia biegów ZF 6AP w oparciu o moduły 12-metrowego następne modele specjalnie przy- Wysokość 3 040 mm Zbiornik paliwa 310 l Solarisa, skracając o półtora metra Mimo swoich niewielkich rozmia- gotowywane dla Komornik i Kutna przestrzeń pomiędzy pierwszymi rów, autobus z powodzeniem po- w Polsce, a także Fürth w Niemczech Rozstaw osi 4 450 mm Zbiornik AdBlue 40 l drzwiami nowego Urbino 12 a drugą radzi sobie na trasach o większym i francuskiego Abondance. To ostat- Przestrzeń pasażerska, Oś przednia Oś niezależna ZF RL 82 EC Klimatyzacja osią. Zmiana konstrukcji na krótszą obłożeniu, oferując aż 23 miejsca nie, malowniczo położone miasto, kabina kierowcy objęła także zmniejszenie rozstawu siedzące, z czego 6 dostępnych jest będzie miało okazję przekonać ZF AV 132, przełożenie osi Oś napędowa Układ drzwi 2-2-2 osi z 5900 mm do 4450 mm. z niskiej podłogi. Wysoki komfort się o zaletach nowego Solarisa i = 6,20 jazdy pasażerom gwarantuje wy- Urbino 10,5 na górskich, krętych Zwis przedni 2 700 mm Miejsca siedzące 23 W modelu targowym zamontowano dajna klimatyzacja, nowoczesne i stromych drogach. Miejsca dostępne z ni- silnik Cummins ISB6.7E6C o mocy światła LED (w kolorze bursztyno- 6 Zwis tylny 3 400 mm skiej podłogi 209 kW. Jednak, podobnie jak wym!) i gniazda USB do ładowania

16 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Nowy Solaris Urbino 12 hybrid

Trzecim pojazdem zaprezentowanym podczas targów Busworld jest nowy Solaris Urbino 12 w wersji z szeregowym napędem hybrydowym. To jeden z 208 autobusów hybrydowych, jakie firma Solaris dostarczy do belgijskiego przewoźnika TEC z Walonii.

Dostawcą jednostki napędowej przystanku i otwarciu drzwi, nato- nastometrowa wersja autobusu HybriDrive jest amerykański pro- miast włącza się zaraz po wyczerpa- hybrydowego z systemem szerego- ducent BAE Systems. Ten ekolo- niu energii w superkondensatorach. wym BAE. Pojazd wyposażony jest giczny napęd umożliwia znaczne Oprócz tego w pojeździe zamonto- w większy, 6-cylindrowy silnik firmy obniżenie zużycia paliwa i poziomu wano urządzenie GPS wraz z odpo- Cummins ISB6,7 o pojemności 6,7 l emisji szkodliwych substancji do wiednim oprogramowaniem, które i mocy 300 KM i asynchroniczny sil- Długość 12 000 mm Silnik spalinowy CUMMINS ISB 4.5 E6 atmosfery. Jest to możliwe dzięki umożliwia uruchomienie funkcji nik centralny o mocy maksymalnej BAE HDS 100 Arrive-and-Go. Funkcja ta wyłącza 200 kW. Szerokość 2 550 mm Silnik elektryczny silnikowi elektrycznemu, zasilane- moc maksymalna 190 kW mu energią elektryczną z maga- dodatkowo pracę silnika spalinowe- Wysokość 3 100 mm zynu energii. Ten z kolei ładowany go już podczas podjeżdżania auto- Nowy Urbino 12 Hybrid odznacza Maksymalna prędkość 75 km/h jest z generatora prądu napędzane- busu do przystanku. To ekologiczne się znakomitymi parametrami jezd- Rozstaw osi 5 900 mm Zbiornik paliwa 200 l go silnikiem wysokoprężnym marki rozwiązanie, według przeprowadzo- nymi, w szczególności cechuje go Zbiornik AdBlue 40 l Cummins o niewielkiej pojemności nych testów, jest w stanie zaosz- energiczne, a przy tym płynne przy- Oś przednia Oś niezależna ZF RL 82 EC Przestrzeń pasażerska, 4,5 litra (Cummins ISB4.5E6 o mocy czędzić do 20% paliwa potrzebnego spieszenie. Jedną z głównych cech ZF AV 133 Oś napędowa Klimatyzacja kabina kierowcy 210 KM). w analogicznym pojeździe z kon- napędu jest możliwość odzyskania Przełożenie osi i = 7,36 wencjonalnym napędem. Cicha pra- podczas hamowania energii kine- Konvekta KL 47 TT W nowym hybrydowym Urbino 12 ca pojazdu pozwala również na tycznej. Ta z kolei zostaje później Zwis przedni 2 700 mm Układ drzwi 2-2-2 Solaris oferuje funkcję zero emis- znaczne zmniejszenie poziomu ha- zamieniana w energię elektrycz- Zwis tylny 3 400 mm sion, upodabniającą pojazd do łasu, szczególnie w zatłoczonych ną i w tej postaci jest gromadzona Miejsca dla pasażerów 99 autobusów elektrycznych. Dzięki centrach miast. w magazynie energii - superkon- Napęd Napęd hybrydowy BAE Miejsca siedzące 21 zamontowanemu systemowi Stop- densatorach o pojemności 0,82 System magazynowania Miejsca siedzące do- and-Go, silnik spalinowy całkowi- W najnowszej ofercie Solarisa od kWh. BAE superkondensatory 7 energii stępne z niskiej podłogi cie wyłącza się podczas postoju na niedawna znajduje się także osiem-

18 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Rok 2017 obfituje w zamó- Trudno się temu dziwić – autobusy elektryczne nie emitują szkodliwych wienia na elektryczne au- spalin, zużywają mniej energii i znacznie podnoszą komfort podróżo- E-mobilna tobusy. Mimo że pojazdy wania. Te argumenty przekonują przewoźników nie tylko w wielkich bateryjne zagościły już na metropoliach. Coraz więcej zamówień na te całkowicie bezemisyjne stałe w naszym miejskim pojazdy pochodzi ze średnich i małych miast, nie tylko z zagranicy. rewolucja krajobrazie, cały czas mo- Polski rynek plasuje się obecnie na szóstym miejscu w Europie pod żemy obserwować tenden- względem liczby zakontraktowanych autobusów bateryjnych. Solaris, cję wzrostową, która umac- jako lider klastra na rzecz rozwoju elektromobilności, od lat jest już nia się z każdym dniem. przygotowany na tę technologiczną zmianę.

20 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 21 Wszystkie podpisane niedawno kontrakty na dostawę autobusów bate- Europa mówi jednym głosem ryjnych są dowodem na to, iż nowa, ekologiczna era transportu publicz- nego zaczyna nabierać tempa. Solaris Bus & Coach S.A. od lat wyznacza trendy w tej dziedzinie, m.in. wprowadzając na rodzimy rynek pojaz- Nie ulega wątpliwości, że przyszłość już dziś bardzo świadomie traktu- tywnych doświadczeniach z testów dy bezemisyjne. Nowe umowy są najlepszym przykładem skuteczności należy do pojazdów napędzanych je ten temat i zdecydowało się na 8,9-metrowych Solarisów, jakie od- tego działania. Ten wspólnie obrany kierunek z pewnością przyniesie alternatywnymi źródłami energii, określenie sztywnych ram praw- były się w tym mieście na początku zmiany, które pozwolą ukształtować zdecydowanie lepszą i przyjaźniej- które w porównaniu do tradycyjnych nych, określających zasady zaku- 2017 roku. Oba zamówione pojaz- szą człowiekowi infrastrukturę miejską. Niedaleka przyszłość pokaże (do tej pory) diesli są bezemisyjne pu autobusów (pisaliśmy o tym dy wyposażone zostaną w baterie jak wielka będzie skala tych zmian. Na tę chwilę wśród nowo rejestro- w miejscu użytkowania, a dzięki in- w Magazynie Klientów / Wiosna Solaris High Energy o pojemności nowacyjnym rozwiązaniom także 2017). Za marzeniami idą też bardzo 160 kWh. Magazyny energii będą ła- wanych co roku w Europie autobusów wciąż większość stanowią te niezwykle ciche, przez co znacznie obiecujące deklaracje. Doskonałym dowane poprzez ładowarkę o mocy z tradycyjnym napędem spalinowym. Ta statystyka jednak szybko się zwiększają komfort funkcjonowania przykładem jest Francja, której 80 kW, której dostarczenie było czę- zmienia. Solaris w ciągu najbliższych lat planuje ułożyć te proporcje w przestrzeni miejskiej. Do inwesty- przewoźnicy mówią jednym gło- ścią zawartego kontraktu. Będą to zgoła inaczej, dostosowując swoją fabrykę do tego, by pojazdy bezemi- cji w autobusy bateryjne mogą też sem. Jeszcze w tym roku na ulice pierwsze elektryczne Solarisy we syjne stanowiły przynajmniej połowę produkcji. skłonić dodatkowe ograniczenia ru- Frontingan, położonego na połu- Francji, dzięki czemu stanie się ona chu pojazdów spalinowych w cen- dniowym wybrzeżu kraju, wyjadą ósmym europejskim krajem, w któ- trach miast. Istotne zmiany, które dwa elektryczne Solarisy Urbino 8,9 rym będzie można spotkać najbar- z pewnością wpłyną na wzrost za- LE. Całkowicie bezemisyjne i nie- dziej ekologiczne i zaawansowane interesowania „elektrykami” zacho- zwykle ciche autobusy zostaną do- technologicznie produkty polskiego dzą w zakresie funduszy unijnych starczone do Frontignan w połowie producenta z Bolechowa. dostępnych np. w ramach Progra- grudnia tego roku. Francuski prze- mu Operacyjnego Infrastruktura woźnik Thau Agglo zdecydował się i Środowisko (POIŚ). Wiele państw na zakup elektrobusów po pozy-

Koszty paliwa

1,02 mld zł*

Roczny koszt zakupu paliwa taka kwota umożliwiłoby dla wszystkich autobusów wybudowanie instalacji miejskich w Polsce wiatrowych o łącznej mocy 144 MW, które mogłyby pokryć *Dla 11 376 autobusów miejskich przy średnim rocznym przebiegu 60 000 km roczne zapotrzebowanie na i zużyciu ON 44,85 litrów / 100 km. energię elektryczną dla 3 973 autobusów elektrycznych

Drgania i hałas Solaris, w trosce o zdrowie i bezpieczeństwo kierowców oraz pasażerów, dąży do minimalizacji emisji hałasu i drgań wewnątrz oraz zewnątrz swo- ich autobusów. Na szczególną uwagę zasługują autobusy elektryczne, które charakteryzują się tym, że mają niższą emisję hałasu i poziom drgań niż tradycyjne autobusy napędzane silnikiem spalinowym. Dziś 25% całej produkcji w Środzie Wlkp. i Bolechowie stanowią po- jazdy z napędem alternatywnym. Przewiduje się, że w ciągu następ- nych kilku lat udział tych napędów wzrośnie do 50%. 76% o 28% o 16% wynosi redukcja drgań na siedzisku niższy jest poziom hałasu w tylniej niższy jest poziom hałasu emito- kierowcy w autobusie elektrycz- części autobusu elektrycznego wany przez autobusy elektryczne nym w porównaniu do autobusu w porównaniu z autobusem spali- podczas ruszania z przystanku spalinowego nowym w stosunku do autobusów spali- nowych

22 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 23 Tampere Västerås 2000 Oslo E-mobilno  Pojazdów z napędem Riga elektrycznym Landskrona (wraz z autobusami w produkcji) Gdynia

Hamburg Inowrocław Ostrołęka Na mapie przedstawione zostały autobusy z napędem całkowicie Warszawa elektrycznym oraz trolejbusy wyposażone w baterie, umożliwiajce Hannover Berlin OstrwO autonomiczną jazdę. Lublin Braunschweig Wrzeniai WWlkp Sosnowiec Oberhausenn Katowice JaworznoJ Bruxelles Krakw Sollingen Düsseldorf PPlzeň TřinecT Nürnberg NIEMCY Esslingen Salzburg Niemieccy operatorzy autobusowi dostawę autobusów elektrycznych. nymi autobusami w tych miejsco- Klagenfurt mogą poszczycić się sporą liczbą Pierwszy kontrakt zawarty został wościach. Kontrakty mają na celu elektrobusów, która obecnie sięga z przewoźnikiem VAG Verkehrs- przetestowanie innowacyjnych roz- Cluj-Napoca już 130 sztuk. Tym samym nasi za- Aktiengesellschaft z Norymbergii, wiązań podpoznańskiego produ- Bergamo chodni sąsiedzi plasują się pod tym a niemal identyczny pojazd ba- centa oraz przybliżenie miesz- Milano względem na 5. miejscu w Europie. teryjny zakupiła firma Infra Fürth kańcom pojazdów napędzanych Solaris także aktywnie bierze udział Verkehr GmbH z pobliskiego miasta alternatywnymi źródłami energii, w elektryfikacji taboru autobusowe- Fürth. Autobusy pojawią się w każ- stosowanymi dziś na szeroką skalę Frontignan go w tym kraju - tylko w ostatnich dym z miast jeszcze przed końcem w komunikacji miejskiej. tygodniach podpisał kolejne umo- 2017 roku. W obu przypadkach będą wy z niemieckimi przewoźnikami na one pierwszymi w pełni elektrycz- Roma Barcelona

NORWEGIA Castelln de la Plana Solaris rozpoczął także podbój pół- biorstw transportowych w tym kra- Oslo jest bowiem jedną ze świato- nocnej części Europy dzięki współ- ju. Dysponuje bowiem autobusami wych metropolii silnie inwestują- pracy z jednym z największych napędzanymi wodorem, biogazem, cych w promocję elektromobilności norweskich operatorów transportu biodieslem i pojazdami hybrydo- i planuje w najbliższym czasie suk- publicznego, który pod koniec mar- wymi. Nowe Solarisy Urbino elec- cesywne wprowadzanie autobu- ca 2017 roku podpisał umowę na tric będą pierwszymi autobusami sów elektrycznych. Władze miasta POLSKA dostarczenie dwóch nowych Urbino bateryjnymi używanymi przez tego zakładają, że do 2020 po ulicach 13 12 electric. To pierwsze bateryjne operatora. Elektryczne autobusy norweskiej stolicy jeździć będzie Także na polskim rynku zauważalny krwi dla Regionalnego Centrum tryki najnowszej generacji wyjadą pojazdy zakupione przez tego prze- Solarisa brały udział w jazdach te- 100 takich pojazdów, z kolei w 2025, jest ogromny wzrost zainteresowa- Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa z fabryki w Bolechowie pod koniec woźnika. Unibuss dysponuje flotą stowych, prowadzonych w ubiegłym przynajmniej 60% całej floty auto- nia pojazdami napędzanymi alter- w Katowicach. Imponujące na ska- 2018 roku. Innymi miastami mogą- liczącą blisko 750 pojazdów wo- roku przez przewoźników w Oslo. busowej ma być napędzana elek- natywnymi źródłami energii. Tylko lę europejską są także deklaracje cymi poszczycić się nowymi mo- żących pasażerów we wschodniej Ich celem było zebranie doświad- trycznie. w przeciągu kilku ostatnich miesię- przewoźnika w stolicy – w naj- delami elektrycznych Solarisów są części Norwegii i jest jednym z naj- czeń związanych z codzienną eks- cy firma Solaris Bus & Coach S.A. bliższych latach warszawskie MZA Kraków i Jaworzno, które wzbogaciły bardziej ekologicznych przedsię- ploatacją tych pojazdów w mieście. podpisała nowe kontrakty na do- planuje zakup łącznie 130 autobu- się łącznie o 42 bateryjne pojazdy, stawy autobusów elektrycznych dla: sów elektrycznych. Zapowiedzi te na dostarczenie których umowy Chodzieży, Ostrowa Wielkopolskie- miasto potwierdziło najnowszym podpisane zostały jeszcze podczas WŁOCHY go, Sosnowca i Wrześni. Ponadto zleceniem na 10 bezemisyjnych au- targów w Kielcach w roku 2016. pod koniec lipca 2017 podpoznań- tobusów klasy MAXI. Wygrany pod Wymieniając kraje propagujące idee producenta nie sposób zapomnieć sów elektrycznych dla dwóch wło- ski producent autobusów podpisał koniec czerwca przez Solarisa prze- elektromobilności i te, które wła- o Włoszech. W ostatnich tygodniach skich miast – Bergamo i Mediolanu. również umowę na dostawę pierw- targ jest już drugim zwycięskim na śnie złożyły zamówienia na autobu- firma Solaris pozyskała zamówie- Więcej o tym kontrakcie piszemy na szego na świecie elektrycznego dostawę bateryjnych autobusów do sy elektryczne u podpoznańskiego nia na dostawę łącznie 22 autobu- stronie 4. Solarisa Alpino 8,9 LE do poboru Warszawy. Dwunastometrowe elek-

24 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 25 – Niskoemisyjne pojazdy z napę- silnika spalinowego podczas po- zmniejszyć poziom hałasu, szczegól- dem hybrydowym coraz częściej wy- stoju na przystanku oraz umożli- nie w zatłoczonych centrach miast. Podwójna bierane są nie tylko przez najwięk- wia opuszczenie go w trybie bez- Jedną z głównych cech napędu jest sze aglomeracje, ale także mniejsze emisyjnym. Oprócz tego klienci to, że podczas hamowania odzy- ośrodki. Ma to niebagatelne znacze- mogą zdecydować się na system skiwana jest energia kinetyczna, nie dla działań podejmowanych na Arrive-and-Go, który dodatkowo po czym zamieniana i gromadzona rzecz ochrony środowiska – dodaje wyłącza pracę silnika spalinowego jest w postaci energii elektrycznej Zbigniew Palenica. już podczas podjeżdżania autobu- w magazynie energii (w przypadku SIŁA HYBRYD su do przystanku. Dzięki tym roz- nowego Solarisa Urbino 12 Hybrid Nowe dwunastometrowe hybry- wiązaniom nowy pojazd hybrydowy w superkondensatorze), umieszczo- dy Solarisa jeszcze w tym roku Solarisa funkcjonalnością upodab- nym na dachu autobusu. O nowym zaczną wozić pasażerów w Pile nia się do autobusu elektrycznego Solarisie Urbino 12 Hybrid piszemy (6 autobusów), Pobiedziskach (3 i według przeprowadzonych testów także na stronie 18. Zaprezentowany zaledwie kilka miesięcy temu model nowego autobusu autobusy), Swarzędzu (4 autobu- jest w stanie zaoszczędzić około hybrydowego spotkał się z pozytywnym przyjęciem na rynku. Do końca sy), Świnoujściu (3 autobusy) oraz 20% paliwa potrzebnego w analo- pierwszego półrocza 2017 roku polski producent zakontraktował już bo- Wągrowcu (2 autobusy). Wraz z no- gicznym pojeździe z konwencjonal- wym modelem przewoźnicy otrzy- nym napędem. Cicha praca pojazdu wiem 266 nowych Solarisów Urbino 12 Hybrid. mali, w ramach opcji, możliwość pozwala również w znaczny sposób zamontowania systemu Stop-and- Go, który całkowicie wyłącza pracę

Przedstawiony na ubiegłorocznych – Właśnie te zalety nowego Urbino Société Régionale Wallonne du targach IAA w Hanowerze oraz 12 Hybrid przekonały już cały szereg Transport (SRWT). Do końca 2019 Transexpo w Kielcach pojazd jest miast do zainwestowania w alterna- roku do floty przewoźnika dołą- konsekwencją poszerzania palety tywne napędy. Możemy z zadowo- czy 208 hybryd z Polski, z czego produktów w ramach nowej genera- leniem spojrzeć na rynkowe powo- pierwszych dziesięć jeszcze w tym cji Urbino, zaprezentowanej po raz dzenie debiutanta. 266 pojazdów to roku. Z kolei największa hybrydo- pierwszy w 2014 roku. Zastosowanie wynik, który cieszy – mówi Zbigniew wa flota Solarisa stworzona zosta- szeregowego systemu HybriDrive Palenica, Wiceprezes Solarisa nie w Kielcach oraz Tomaszowie amerykańskiego producenta BAE ds. Sprzedaży. Mazowieckim – dokąd jeszcze w tym Systems pozwoliło wykorzystać roku pojedzie 25 Urbino Hybrid (na silnik wysokoprężny o niewielkiej Największe z dotychczasowych za- kieleckie zamówienie składa się pojemności (Cummins ISB4.5E6 mówień złożonych zostało przez także 10 pojazdów przegubowych). o mocy 210 KM). Ekologiczny, w czę- spółkę transportu publicznego we ści elektryczny napęd wpływa na francuskojęzycznej części Belgii, obniżenie zużycia paliwa i poziomu emisji szkodliwych substancji do at- mosfery.

Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 27 W kierunku cyfryzacji

W dzisiejszych czasach proces cyfryzacji posprzedażowej ob- sługi klienta jest nieunikniony. W Solarisie rozpoczął się już ponad dekadę temu. Dziś Solaris Bus & Coach S.A. proponuje swoim kontrahentom coraz więcej rozwiązań, które pozawala- ją im na sprawniejszą pracę i oszczędność czasu, na czym bez wątpienia zyskują obie strony.

W 2005 roku Solaris rozpoczął mo- w SAP-ie i odwrotnie. Ostatnie duże wersji platformy na rynku szwedz- w trybie online – aplikacja pozwala nie, co daje zarówno klientom, jak Dostęp do informacji to kluczowa dernizację cyfrową od Magbusa – zmiany w portalu zostały wprowa- kim. Wszystko po to, by kontrahen- śledzić historię zgłoszeń i usterek i pracownikom firmy Solaris stały zasada biznesowa. Niezależnie od platformy internetowej, która słu- dzone w 2015 roku. Odświeżono ci Solarisa mogli działać szybciej, dotyczących danego pojazdu, w tym dostęp do bieżących informacji tego, czy jest to dokumentacja po- ży do zamawiania części oraz daje wygląd platformy, rozbudowano zamawiać wygodniej i kupować aktualny status bieżących zgłoszeń, na temat zgłoszeń gwarancyjnych jazdu, katalog części zamiennych, dostęp do dokumentacji pojazdów, moduł wyszukiwania zamówień taniej. Między innymi dzięki takim a także umożliwia wykonywanie i ich rozliczeń. – Systemy eSNote czy wniosek serwisowy, Solaris w tym katalogów części zamien- oraz przejrzyście zaprezentowano rozwiązaniom licznik zamówień statystyk i zestawień. Został także i eSClaim nie obciążają serwerów podąża za światowym trendem cy- nych. Od tego momentu nieustan- szczegółowe informacje dotyczące w Magbusie tylko w 2016 roku prze- dodatkowo zintegrowany z wcze- klientów, ponieważ dostęp do nich fryzacji procesów i danych oraz nie korzystają z niej klienci końcowi, statusu zamówienia części w sys- kroczył 118.000 pozycji. śniejszymi systemami, co daje moż- oraz zapisanych zasobów odbywa ich standaryzacji. Inwestycja w na- autoryzowane stacje obsługi oraz temie. Obecnie trwają prace nad liwość łatwego przetransferowania się z poziomu przeglądarki inter- rzędzia, które wykorzystują działy zagraniczne spółki córki. Liczba ak- wdrożeniem we wszystkich spół- Kolejnym sektorem współpracy po- zgłoszeń we wnioski gwarancyjne. netowej. Zgromadzenie wszystkich zaangażowane w obsługę posprze- tywnych użytkowników systemu to kach Solarisa technologii Enterprise sprzedażowej z klientami firmy, któ- danych w jednym miejscu pozwala dażową ułatwia pracę klientom, ale blisko 1200 osób, które reprezentują Service Bus, zwanej także „szynami ry wszedł w obszar online jest zgła- W podobny sposób działa najnow- szybciej realizować i rozliczać zgło- równocześnie usprawnia komuni- 444 klientów na wszystkich rynkach. usług ESB”. szanie i obsługa usterek pojazdów. szy system eSClaim, służący do szenia serwisowe gwarancyjne i po- kację między podmiotami i przynosi System eSNote został uruchomio- rozliczeń usterek gwarancyjnych. gwarancyjne, co z kolei wpływa na wymierne korzyści. Obecnie funkcjonuje już trzecia Następstwem tych działań będzie ny w 2015 roku i od ponad dwóch Logowanie do tego systemu odbywa zadowolenie klientów ze współpra- wersja witryny, która jest w peł- sukcesywne uruchamianie global- lat zapewnia nową jakość obsługi się za pośrednictwem komputera cy i pozwala budować dobre, trwałe ni zintegrowana z systemem SAP. nej wersji Magbusa na rynkach za- wniosków serwisowych. eSNote lub dowolnego sprzętu mobilnego. relacje – mówi Mateusz Nalewajski, Oznacza to, że dane zamieszczane granicznych. Najbliższe plany kon- pozwala na obsługę zgłoszeń ser- Dane każdego wniosku gwarancyj- Kierownik Gwarancji w firmie Solaris w Magbusie są od razu widoczne centrują się na wdrożeniu nowej wisowych od początku do końca nego są aktualizowane automatycz- Bus & Coach S.A.

28 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 29 Solaris Logistics Center

Więcej przestrzeni i możliwości, ramp za- i wyładunkowych czy wreszcie wygody i bezpieczeństwa pracy. Niemal w każdym aspekcie nowa siedziba Działu Sprzedaży Części Zamiennych oferuje więcej. Przedstawiamy Solaris Logistics Center.

Przeprowadzka do nowej siedziby trwa od czerwca 2017 roku i rozłożona jest na kilka etapów, by nie zakłócać pracy magazynu. Zdjęcie wykonano w lipcu 2017 r. Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 31 szy poziom składowania sięgnie 9,2 metra (poprzednio 4,8 metra). Kompletowane artykuły pojadą z regałów specjalnymi taśmami wprost na stoły kompletacyjne, gdzie zostanie sprawdzony, zapako- wany i przygotowany do wysyłki. To kolejna nowość usprawniająca co- dzienną pracę pracowników maga- zynu. – Co równie ważne, wszystkie materiały zgromadzone będą pod jednym dachem, w jednym magazy- nie, łatwo dostępne i w zasięgu ręki. Znów oszczędzamy czas poświęca- ny wcześniej na przejazdy z jednej hali do drugiej – dodaje Michał Ostachowski.

Przeprowadzka z Murowanej Gośliny rozłożona jest na kilka etapów. – Nasz magazyn, mimo przenosze- nia do nowej siedziby, musi cały czas pracować. Wydawać zamówiony przez klientów towar i przyjmować dostawy od naszych poddostawców. Nie ma dnia przerwy. Przewoźnikom zapewniamy obsługę 24 godziny na Dokładnie 9 minut zajmuje dojazd z Solaris Logistics dobę 7 dni w tygodniu. Stąd podział Center do najbliższego węzła drogi ekspresowej pro- na etapy. Przewozy rozpoczęliśmy już w czerwcu, a całą operację za- wadzącej wprost do autostrady A2. Tym samym czas kończymy we wrześniu nawet na dojazdu do ważnych dróg połączonych z europejską chwilę nie przerywając bieżącej siecią autostrad. pracy. To największe z dotychczaso- wych logistycznych wyzwań naszego działu – mówi Nikodem Stenclik, Kierownik Logistyki i jednocześnie główny organizator przeprowadzki. Dla zobrazowania skali przedsię- Nieustanny rozwój zarówno sprze- gistycznego, mogącego efektywnie i materiały szybciej dojadą do sa- wzięcia podam kilka liczb. Przewieźć daży, jak i technologiczny ofero- obsługiwać rosnącą liczbę solariso- mej siedziby Solarisa. To niebaga- musimy około 26 tys. różnego rodza- wanych pojazdów wymusza suk- wych klientów i ich floty. A wyzwań telny atut, gdy trzeba konkurować ju towarów. Od pinu elektrycznego cesywne dostosowywanie usług w ostatnich latach przybywało: czasem. Pięć doków za- i wyładun- po cały „przód” tramwaju. Samych posprzedażowych. Rosnące floty nowe rynki do obsłużenia (Belgia, kowych skróci dotychczasowy czas szyb przewieziemy 7400 sztuk. Solarisów w całej Europie i poza Izrael, Holandia, Maroko, Turcja), obsługi wysyłanych i odbieranych Kluczowe było przygotowanie ope- nią, a także przybywające szybko jednoczesne utrzymywanie w ruchu transportów. Do tego oddzielna racyjne i procesowe, które trwa już autobusy o napędach elektrycz- dwóch generacji Urbino oraz coraz brama do przyjmowania pakun- od marca. Naszym celem jest, aby nych stawiają kolejne wymagania szybciej wzrastająca liczba elek- ków wielkogabarytowych oraz ku- klienci wiedzieli o przeprowadzce, m.in. Działowi Sprzedaży Części trycznych pojazdów z logo zielonego rierskich. – Dzięki temu obsłużymy natomiast nie odczuli jej w jakości Zamiennych. Zapewniając dalsze jamnika. Na wszystkie te wyzwania znacznie więcej pojazdów niż do tej obsługi – dodaje Nikodem Stenclik. możliwości rozwoju i myśląc o jak należało szybko znaleźć odpowiedź. pory nie zmieniając liczby pracow- najsprawniejszej obsłudze klien- ”Szybkość” jest tutaj kluczowym sło- ników. Wzrost efektywności będzie Choć rośnie użytkowana przez nas tów w perspektywie kilku następ- wem - w obsłudze posprzedażowej bardzo odczuwalny – mówi Michał przestrzeń, to paradoksalnie koszty nych lat zapadła decyzja o utwo- najważniejszy jest bowiem czas. Ostachowski, Zastępca Dyrektora jej utrzymania będą mniejsze niż rzeniu Solaris Logistics Center ds. Części Zamiennych. wcześniej. W halach zastosowano w Jasinie (na wschodnich obrzeżach Dokładnie 9 minut zajmuje dojazd energooszczędne oświetlenie LED Poznania). z Solaris Logistics Center do naj- Zmienia się niemal wszystko. sterowane ruchem, a budynki są bliższego węzła drogi ekspresowej Obecnie magazyn ma powierzchnię podwójnie izolowane, dzięki czemu Poprzednia siedziba w Murowanej prowadzącej wprost do autostrady 6000 m2, w której zaplanowano re- temperatura wewnątrz jest stabilna Goślinie to z pewnością skarbni- A2. Skrócony zatem został sześcio- gały paletowe na 3000 miejsc i 100 przez cały rok niezależnie od wa- ca nostalgii i barwnych opowieści, krotnie czas dojazdu do ważnych stojaków do szyb. Trójpoziomowa runków pogodowych. lecz z dnia na dzień było jej coraz dróg połączonych z europejską sie- antresola pozwala rozmieścić to- dalej do nowoczesnego centrum lo- cią autostrad. Jednocześnie towar wary zgodnie z rotacją, a najwyż-

32 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 33 Fundacja „Zielony Jamnik – na ra- tunek bezbronnym” została po- wołana do życia przez Solange Olszewską w 2012 roku. Do jej ce- lów statutowych należy: wspieranie inicjatyw edukacyjnych o charakterze prozdrowotnym oraz w zakresie poprawy bezpieczeń- stwa w ruchu drogowym, uczestniczenie w programach po- mocowych skierowanych do dzieci i młodzieży, propagowanie idei ochrony praw zwierząt, promowanie wolontariatu, w tym również aktywizowanie pracowni- ków i podmiotów zewnętrznych.

Solaris z myślą o niepełnosprawnych

Konstruktorzy i pracownicy Biura Krzysztof Stern, prowadzący warsz- dzienne funkcjonowanie, a inżynie- Założona przez Solange Olszewską fundacja Zielony Jamnik oraz Technicznego mieli okazję w sposób taty i jednocześnie Prezes Fundacji rom uświadomić o wielu aspektach, Stowarzyszenie Jedna Chwila, zorganizowały niezwykłe warsztaty dla za- bezpośredni poznać perspektywę Jedna Chwila, blisko siedem lat o których nie myślą na co dzień. osób o różnym stopniu niepełno- temu uległ wypadkowi komunika- trudnionych w Solarisie konstruktorów i inżynierów, podczas których sprawności. Ćwiczyli wsiadanie do cyjnemu, w wyniku którego prze- Spotkanie, w którym udział wzię- uczestnicy poznali problemy niepełnosprawnych pasażerów pojazdów ko- autobusu poruszając się na wóz- stał poruszać się o własnych siłach. li pracownicy Biura Technicznego, munikacji miejskiej. Zgodnie z ideą firmy, publiczny transport zbiorowy kach inwalidzkich, by jeszcze lepiej Codzienność widziana z perspek- Działu Homologacji oraz Project zrozumieć, jakie przeszkody mogą tywy wózka inwalidzkiego zmieniła Managerowie zorganizowano w ra- powinien być równo dostępny dla wszystkich jego użytkowników. Mimo że pojawić się w środkach komunikacji jego dotychczasowy sposób myśle- mach współpracy z Fundacją Solaris ma ponad dwudziestoletnie doświadczenie w budowaniu autobu- miejskiej i jakie elementy wyposa- nia i zmotywowała go do prowadze- „Zielony Jamnik – na ratunek bez- żenia autobusu istotnie pomagają nia intensywnych działań na rzecz bronnym”, założonej przez Solange sów niskopodłogowych, cały czas stara się ulepszać swoje rozwiązania, tak w tej – zdawałoby się – prozaicznej integracji osób niepełnosprawnych Olszewską, Prezes Zarządu Solaris aby wszyscy mogli korzystać z komunikacji miejskiej. sytuacji. z pełnosprawnymi i ich aktywiza- Bus & Coach S.A. cji w zurbanizowanym środowisku – Tylko w Polsce co roku przybywa miejskim. około 1000 osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Bardzo – Dwa lata od momentu wypad- nam zależy, aby uwrażliwiać społe- ku zajęło mi uświadomienie sobie, Pierwszy autobus niskopodłogowy udogodnienia to nie wymysł, ale re- nia z transportu publicznego, m.in. czeństwo na ich potrzeby i wymaga- że nie powinienem czuć żadnych wyprodukowany w Bolechowie wyje- alna potrzeba. potrzeby pasażerów wynikające ze nia, stwierdziła dr Alicja Malewicz- ograniczeń, teraz tę ideę staram się chał z Fabryki w 1996 roku. Wydaje się, specyfiki różnych stopni niepełno- Pełczyńska, Członek Rady Fundacji zaszczepić innym – mówi Krzysztof że dziś – z doświadczeniem sięgają- Szkolenie, które odbyło się w siedzi- sprawności, a także rodzaje wózków Zielony Jamnik. – Współpraca ze Stern. – Samo wyobrażenie sobie cym ponad 15 000 pojazdów – może- bie firmy Solaris zostało podzielone inwalidzkich. Niezwykle wartościo- Stowarzyszeniem Jedna chwila wpi- przez osoby w pełni sprawne, jak my jeszcze pewniej mówić o dobrym na dwa moduły. Część teoretyczna wą część spotkania stanowiły prak- suje się w inicjatywy edukacyjne odmienna jest perspektywa osób rozumieniu potrzeb osób niepełno- obejmowała prezentację multime- tyczne warsztaty w hali produkcyj- o charakterze prozdrowotnym oraz dotkniętych niepełnosprawnością sprawnych. Przeprowadzone przez dialną omawiającą przykładowe sy- nej, w których uczestniczyli zarówno w zakresie poprawy bezpieczeństwa i jak różnią się rodzaje porażeń mię- Stowarzyszenie Jedna Chwila warsz- tuacje, z którymi spotykają się osoby pracownicy Solarisa, jak i członko- w ruchu drogowym, które wspiera śni, może być rzeczywistą szansą na taty pomogły uświadomić, że takie niepełnosprawne podczas korzysta- wie Stowarzyszenia Jedna Chwila. nasza Fundacja. to, aby ułatwić ich integrację i co-

34 / Magazyn Klientów / Jesień 2017 Jesień 2017 / Magazyn Klientów / 35 Stay Green at Every Red Light ! Nowa technologia DIWA.6 Stop-Start

Technologia Stop-Start skrzyni biegów DIWA.6 umożliwia zarządzanie czasem postojów w sposób bardziej ekonomiczny i przyjazny dla środowiska: przez wyłączenie napędu w pojeździe następuje redukcja zużycia paliwa o 10 -12 % i obniża się poziom emisji spalin. Autobusy liniowe z technologią Stop-Start firmy Voith każdego dnia z powodzeniem wykazują swoją efektywność i niezawodność.

Poznaj technologię DIWA.6 Stop-Start na Międzynarodowych Targach Przemysłu Busworld Europe, hala 5, stoisko 513.