Magazyn Klientów

Wiosna 1/2017 (18) www.solarisbus.com

Rzymskie wakacje z InterUrbino strona 10 Solaris kończy jubileuszowy rok Solaris z tytułem w rozmiarze XL „ of the Year 2017” strona 24 strona 14

ISSN 1689-6076 W numerze: Na wstępie

10/13 Rzymskie wakacje z InterUrbino Pierwszy międzymiastowy autobus InterUrbino 12 dla przewoźnika Cotral wyjechał z podpoznańskiej fabryki w połowie października 2016. Na chwilę obecną Solaris dostarczył łącznie 68 pojazdów, w połowie marca 2017 będzie ich dokładnie 100.

14/17 Solaris kończy jubileuszowy rok z tytułem „Bus of the Year 2017” Szanowni Czytelnicy, Rok jubileuszu 20-lecia Solaris może zaliczyć do udanych. Firma miniony rok zamykający dwudzie- dużych kontraktów, z zamówieniem nowa generacja Trollino. Oprócz zanotowała dobre wyniki sprzedażowe, z sukcesem wprowadziła na stolecie naszej działalności był na 208 autobusów hybrydowych tego nasze Biuro Badań i Rozwoju rynek nowe modele pojazdów, a autobus elektryczny nowy Solaris pełen nowych i wartościowych w Belgii na czele. Plany produkcyjne pracuje nad wersją trolejbusu Urbino 12 electric zdobył tytuł „Bus of The Year 2017. doświadczeń. Był to dobry rok wyglądają więc bardzo optymistycz- z bateriami oraz dodatkowym pod względem liczby sprzedanych nie. Oczywiście nie możemy spoczy- wodorowym ogniwem paliwowym. pojazdów i wprowadzonych do wać na laurach, ponieważ sytuacja Będzie to pierwszy tego typu pojazd oferty nowych modeli. Jesteśmy na europejskim rynku autobuso- w Europie. 24/27 także niezwykle dumni ze zdobycia wym jest niezwykle dynamiczna. nagrody „Autobus Roku 2017” Dlatego też nieustannie pracujemy Najbliższe miesiące przyniosą nam Solaris w rozmiarze XL przez Solarisa Urbino electric. To nad poprawą naszej efektywności zatem wiele wyzwań, ale to przecież międzynarodowy dowód uznania i podnosimy poziom techniczny one motywują nas do dalszej pracy Najdłuższy ze wszystkich kiedykolwiek wyprodukowanych dla poziomu zaawansowania tech- oferowanych produktów. i tego, aby projektować i produ- przez Solarisa pojazdów został zaprezentowany w Lipsku. nologicznego naszych pojazdów kować jeszcze nowocześniejsze Mierzący 37,63 metra tramwaj został przez LVB ochrzczony bateryjnych. W Solarisie jesteśmy W tym roku planujemy premierę pojazdy komunikacji publicznej krótką, ale wymowną nazwą: XL. przekonani, że są one przyszłością dwóch pojazdów. Oba posiadają z korzyścią dla nas wszystkich. komunikacji miejskiej. napęd elektryczny. Pierwszym z nich będzie autobus bateryjny nowy 04/08 Nowości Ten rok rozpoczął się dla nas bar- w wersji przegu- 18/19 Wywiad z Tomem Terjesenem dzo pozytywnie od zdobycia kilku bowej. Z kolei druga nowość to 20/23 Wspólnie w kierunku e-mobility 28/31 Druga młodość autobusów Serdecznie pozdrawiam, życząc interesującej lektury „Magazynu Solaris”. 32/35 Wspólny kierunek – nowa strategia komunikacyjna

Wydawca: Solaris Bus & Coach S.A., ul. Obornicka 46, Bolechowo-Osiedle, 62-005 Owińska, Polska, tel.: +48 61 6672 333, Solange Olszewska faks: +48 61 6672 345, e-mail: [email protected], www.solarisbus.com Prezes Zarządu Redakcja: Agata Krzemkowska, Mateusz Figaszewski, Marcin Napierała, Katarzyna Konieczna, Maciej Sankowski, Alicja Solaris Bus & Coach S.A. Malewicz-Pełczyńska, Tomasz Pyzałka Zdjęcia: Solaris Bus & Coach S.A., Jean-Philippe Glatigny, Michał Jaworski, Grzegorz Muszyński, LVB, Leszek Peczyński Projekt, skład: Weave Studio Dominika Banaszak

Solaris Bus & Coach S.A. jest ambasadorem programu Marka Polskiej Gospodarki prowadzonego przez Ministerstwo Rozwoju.

2 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 3 Solaris wygrywa Pierwsze seryjne modele nowego duże zamówienie w Belgii Solarisa Urbino 10,5 znalazły nabywców

Łącznie aż 208 autobusów Premiera z 2016 w klasie MIDI przewoźnika jednostka napędowa i dysponował będzie 23 miejscami hybrydowych Solaris dostarczy – nowy Solaris Urbino 10,5 – Cummins o mocy 186 kW. Solaris siedzącymi, z czego 6 dostępnymi do największej spółki trans- został zakupiony przez dwóch dla miasta Lienz będzie miał układ z niskiej podłogi. Pojazdy zamówio- portu publicznego we fran- europejskich przewoźników: drzwi 1-2-0 i pomieści 26 pasażerów ne przez Postbus i PUK Komorniki cuskojęzycznej części Belgii, pierwszym z nich jest austriac- na miejscach siedzących, w tym zagwarantują komfort podróżują- Société Régionale Wallonne ka firma Postbus, a dru- 10 dostępnych z niskiej podłogi. cym dzięki wyposażeniu wnętrza du Transport (SRWT). Całkowita gim wielkopolskie Przedsię- Jego odpowiednik, który wyjedzie m.in. w ekologiczne oświetlenie LED, wartość umowy ramowej wyno- biorstwo Usług Komunalnych na ulice Komornik, wyprodukowany wydajną klimatyzację oraz automa- si blisko 105 mln euro. „Komorniki” Sp. z o. o. zostanie z układem drzwi 2-2-0 ty biletowe.

To największy dotychczasowy suk- Autobus o długości 10,5 metra ces Solarisa na rynku belgijskim. został przedstawiony po raz pierw- Hybrydowe Urbino 12 zakupione autobusów zostanie zakupionych spalinowo-elektrycznym będą mo- szy publiczności podczas targów przez SRWT będą eksploatowa- w pierwszym kwartale 2018 z termi- gły część trasy pokonywać w trybie Transexpo w Kielcach jesienią ubie- ne przez dwóch operatorów: TEC nami dostaw rozłożonymi na lata całkowicie bezemisyjnym. głego roku. Co istotne dla przewoź- Hainaut oraz TEC Liege-Verviers. 2018-2019. ników, w nowej propozycji Solarisa W ramach umowy ramowej na do- Inwestycja w rozbudowę floty zastosowano w większości te same stawę łącznie 208 pojazdów jesz- Solarisy, które kupiło SRWT, to po- pojazdów hybrydowych to jeden elementy poszycia bocznego co cze w tym roku Solaris otrzymał jazdy hybrydowe, które będą wy- z elementów strategii grupy TEC, w wersji 12-metrowej. potwierdzenie zamówienia na 97 posażone w jednostkę firmy BAE która zakłada ograniczanie emisji pojazdów. Dziesięć z nich zosta- Systems. Dzięki zastosowaniu ma- CO2 w regionie Walonii. W modelu dla austriackiego miasta nie dostarczonych już we wrześniu gazynu energii w postaci super- Lienz zamontowany zostanie silnik tego roku. Z kolei 111 pozostałych kondensatora pojazdy z napędem DAF/PACCAR MX-11 o mocy 240 kW, natomiast w pojeździe dla polskiego

Tampere tworzy bezemisyjną komunikację z elektrycznym Urbino „Autobusowy pociąg” marki Solaris na ulicach Monachium

W zimowej aurze na ulice Elektryczne Solarisy zakupione plug-in do ładowania nocnego na fińskiego Tampere wyjechały przez Finów są wyposażone terenie zajezdni. Nowatorskie wy- pierwsze autobusy elektrycz- w baterie typu High Power o po- posażenie pojazdu oraz ekologiczny Nowe Urbino 12 przystosowane regulowana przez podłączenie lub pociągiem”, który będzie poruszał ne marki Solaris. Zamówione jemności zaledwie 75 kWh. Energia i niezwykle cichy napęd docenili do zamocowania przyczepy odłączenie przyczepy w zależności się po terenie Monachium. W tym przez miejską spółkę TKL cztery w nich uzupełniana jest za pomocą członkowie konkursu Bus Euro Test, pasażerskiej szwajcarskiej pro- od potrzeb przewozowych. Ta kon- roku dołączy do niego kolejnych nowe Urbino 12 electric w grud- systemu ładowania pantografowego ogłaszając nowe Urbino 12 electric dukcji zakupił od Solarisa cepcja transportu znalazła już wcze- tuzin nowych Urbino 12 z przycze- niu 2016 rozpoczęły regularne oraz poprzez tradycyjne złącze Autobusem Roku 2017. prywatny niemiecki przewoź- śniej uznanie m.in. w Monachium. pami pasażerskimi. kursy na bezemisyjnej linii nik Autobus Oberbayern. Stolica Bawarii jest pierwszą nie- numer 2. Pojazd będzie wykorzystywany miecką metropolią, która od kilku w ramach komunikacji miej- lat z powodzeniem korzysta z nie- Umowa na dostawę bateryjnych skiej przewoźnika Münchner wątpliwych zalet tego autobusu. autobusów została podpisana z TKL Verkehrsgesellschaft (MVG). 23 grudnia 2015. Dokładnie w rok Solaris już w roku 2013 przeka- później wyjazd czterech elektrycz- 12-metrowy nowy Solaris, do któ- zał niemieckiemu przewoźnikowi nych Urbino uroczyście otworzył rego podłączona zostanie przycze- Münchner Verkehrsgesellschaft pierwszą całkowicie bezemisyjną pa pasażerska firmy Hess, tworzy (MVG) dziesięć pojazdów tego linię w Tampere. W taki sposób po- skład o łącznej długości niemal 23 typu. Egzemplarz dla przewoźnika Na zdjęciu od lewej: Christian Gschwendtner Autobus Oberbayern jest jedena- (AGK Bus und Truck GmbH Bayern), Alexander łudniowofińskie miasto rozpoczęło metrów. Dzięki takiemu rozwiąza- Schmidt (Solaris Bus & Coach), Daniel promocję elektromobilności. niu pojemność pojazdu może być stym z rzędu „autobusowym Sonntag (Autobus Oberbayern GmbH)

4 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 5 Kraków zamawia 77 przegubowych Urbino Urbino do nauki jazdy

Kraków, który jest najliczniej – Z dużą satysfakcją podpisywałem na dostarczenie wszystkich auto- Pod koniec 2016 Solaris dostar- odwiedzanym przez turystów umowę na dostawę nowych auto- busów do Krakowa. To oznacza, że czył do miejskiego przewoźni- miastem w Polsce, jest także busów do Krakowa. Oznacza ona zaczną one wozić pasażerów w po- ka Leipziger Verkehrsbetriebe liderem w zakresie inwestycji bowiem, że już w połowie przyszłe- łowie tego roku. Oprócz autobu- GmbH (LVB) 12 autobusów prze- w rozwój ekologicznego trans- go roku mieszkańcy zyskają kolejne sów z napędem konwencjonalnym gubowych. W pierwszych dniach portu publicznego. Przewoźnik nowoczesne i komfortowe pojazdy. Kraków wzbogaci się w tym roku aż lutego tego roku dołączyły do w swojej flocie posiada zarów- Gdy policzymy wszystkie zamówie- o 20 pojazdów z napędem elek- nich dwa specjalnie przygoto- no autobusy spełniające nor- nia MPK w latach 2016 i 2017 to oka- trycznym. Będą to bateryjne Urbino wane Urbino 18 do nauki jazdy. mę Euro 6, ale także że się, że w bardzo krótkim czasie w wersji 12-, jak i 18-metrowej. autobusy hybrydowe kupiliśmy prawie 200 nowych przy- i elektryczne. jaznych dla środowiska autobusów. Kontrakt obejmował dostawę dwóch W historii MPK tak dużych zaku- przegubowych pojazdów dostoso- pów jeszcze nie było – podkreślał wanych do nauki jazdy przyszłych Pod koniec roku 2016 Miejskie Rafał Świerczyński, Prezes Zarządu kierowców autobusów. Są to Urbino Przedsiębiorstwo Komunikacyjne MPK SA w Krakowie. o niemal identycznej konfiguracji

w Krakowie podpisało z firmą z tymi, jakie jeżdżą w Lipsku już od Fot. LVB Solaris umowę na dostawę aż Od momentu podpisania umo- grudnia ubiegłego roku. Mają jed- 77 autobusów przegubowych. wy Solaris ma siedem miesięcy nak kilka cech charakterystycznych. Dla bezpieczeństwa kursanta oraz Solaris swoją współpracę z LVB Jedną z nich jest demontowany innych uczestników ruchu do dys- rozpoczął w 2004 roku. Do Lipska podest z fotelem przeznaczonym pozycji instruktora zostały oddane trafiły już łącznie 123 nasze autobu- dla instruktora, którego miejsce pedały przyspieszenia i hamulca sy w różnych wersjach, począwszy montażu znajduje się w obszarze oraz kontrolki działania kierun- od najkrótszych modeli Urbino 8,6, pierwszych drzwi. Urbino mogą być kowskazów. Pomocnicze lusterka aż po osiemnastometrowe i przy- zatem wykorzystywane także w co- zewnętrzne zapewnią taki sam jazne środowisku Urbino Hybrid. Solaris liderem klastra dziennym ruchu pasażerskim, uzu- widok, jaki za kierownicą pojazdu W grudniu 2016 roku do Lipska pełniając pozostałą część floty. ma uczeń. Całość uzupełniona jest zawitał również pierwszy tramwaj przez system monitoringu skła- Solarisa, dostarczony w ramach na rzecz rozwoju elektromobilności Komfort pracy instruktora w Sola- dający się z kamer zewnętrznych umowy ramowej zawartej w marcu risowych „L”-kach nawet w bardzo w narożniku dachowym oraz dwóch 2015, obejmującej dostawę do 41 chłodne dni zagwarantują dodat- monitorów 7”, pokazujących obie tramwajów. kowe dysze nawiewowe ogrzewania. strony pojazdu.

„Polski Autobus Elektryczny Górniczo-Hutnicza w Krakowie, które będą oparte na rozwiąza- – łańcuch dostaw dla elektro- Politechnika Poznańska i Poli- niach technicznych wypracowanych mobilności”, to nazwa klastra, technika Warszawska. Liderem w Polsce. Prace rozwojowe dotyczyć który powstał z inicjatywy przedsięwzięcia jest Solaris. będą w szczególności: opracowania firmy Solaris. W jego skład dedykowanej konstrukcji autobusu weszły takie firmy, jak: EC miejskiego dla pojazdów elektrycz- Grupa, Ekoenergetyka Polska, Celem powołanego klastra jest nych, zarządzania energią w celu Impact Clean Power Technology, współpraca na rzecz rozwoju poprawy operacyjności pojazdów Medcom, Instytut Napędów e-mobilności w szczególności elektrycznych, poprawy parame- i Maszyn Elektrycznych KOMEL, autobusów elektrycznych i kompo- trów technicznych napędów elek- SKB Drive Tech oraz Akademia nentów służących do ich budowy, trycznych oraz magazynów energii, opracowania innowacyjnych metod ładowania baterii, wypracowania nowych standardów w obszarze kształcenia kadr inżynierskich w zakresie e-mobility. W tej chwili wartość kilkunastu projektów, które chcą wspólnie realizować członko- wie porozumienia oceniana jest na ponad 130 mln złotych. Mają one być realizowane zarówno ze środ- ków własnych, ale także przy współ- udziale funduszy pozyskanych Na zdjęciu członkowie klastra Polski Autobus Elektryczny – łańcuch dostaw dla elektromobilności wraz z Wiceministrem Energii Michałem Kurtyką (pierwszy z lewej) ze źródeł zewnętrznych. Fot. LVB

6 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 7 Takiego Trollino jeszcze nie było

Fot. Michał Jaworski

W pierwszej połowie paździer- trasy, które nie posiadają sieci trak- transportu publicznego. Kontrakt, nika 2016 roku Solaris podpisał cyjnej. Tam trolejbusy będą czer- który zawarliśmy z operatorem ło- umowę ze stołecznym prze- pały energię wyłącznie z baterii, tewskiej stolicy pozwoli ten proces woźnikiem z Łotwy na dostawę a te z kolei będą doładowywane za nieco przyspieszyć – mówi Krzysztof 10 przegubowych trolejbusów pomocą ogniwa wodorowego. Dzięki Kowalski, Dyrektor Sprzedaży – z wodorowym ogniwem pali- temu ryskie Trollino przejadą nawet Kraje Nadbałtyckie. wowym zwiększającym zasięg. 100 kilometrów bez podłączenia do Będą to pojazdy pionierskie trakcji. Podczas gdy 10 trolejbusów za- na światowym rynku autobu- kupionych przez Rygę zostanie sowym. Pierwszy wodorowy Rigas Satiksme jest klientem zbudowanych na bazie konstrukcji trolejbus Solarisa będzie moż- Solarisa już od wielu lat. Władze trzeciej generacji, druga część prze- na zobaczyć na ulicach Rygi już miejskiej spółki komunikacyjnej targu dotyczy dostawy 10 Urbino 12 na przełomie 2017 i 2018 roku. zakupiły pierwszy pojazd Solarisa electric już w nowym designie, także już w 2003 roku. Spośród ponad 400 wyposażonych w wodorowe ogniwa dostarczonych na Łotwę pojazdów, paliwowe. Przewoźnik zastrzegł Kontrakt, który został zawarty prawie 350 kursuje po ulicach sobie jednak prawo opcji i decyzję 11 października 2016 z operatorem Rygi. Niemal jedną trzecią z nich zakupu dodatkowych pojazdów komunikacji miejskiej w Rydze, stanowią trolejbusy. – Inwestycja uzależni od możliwości finanso- jest podzielony na dwie części. łotewskiej stolicy w wyjątkowo wych. Pierwsza z nich dotyczy dostawy innowacyjne Trollino jest wyraźnym 10 trolejbusów Trollino o długości zwrotem miasta w kierunku przy- Do tej pory ultranowoczesne 18,75 m, wyposażonych w wodorowe szłości. Nasza firma od lat aktywnie wodorowce spod znaku Solarisa ogniwa paliwowe zwiększające za- działa na rzecz promocji pojazdów kursują w Hamburgu. Elektrobusy sięg. To absolutna nowość nie napędzanych alternatywną energią, od niemal dwóch lat wożą pasaże- tylko w łotewskim transporcie w tym pojazdów wodorowych, rów linii 109, po której poruszają się publicznym, ale i na poziomie świa- a to właśnie technologia oparta wyłącznie pojazdy z alternatywnymi towym. Ogniwo paliwowe będzie na wodorze może stać się kluczem źródłami napędu. wykorzystywane na tych odcinkach do rozwoju w pełni bezemisyjnego

8 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Rzymskie wakacje z InterUrbino

W ubiegłym roku Solaris wygrał przetarg na dostawę 300 międzymiastowych InterUrbino dla włoskiego przewoźnika Cotral. Umowa ramowa o wartości blisko 110 milionów euro zakłada wyprodukowanie łącznie aż 300 pojazdów w ciągu najbliższych czte- rech lat z opcją zwiększenia zamówienia o kolejnych 60 sztuk. Dziś już wiadomo, że klient skorzystał z tej opcji. Tym samym jest to największe jednorazowe zamówienie w historii Solarisa – 360 sztuk InterUrbino!

Pierwszy międzymiastowy autobus pojazdów będzie dziesięć autobu- Solaris InterUrbino 12 dla przewoź- sów specjalnie dostosowanych do nika Cotral wyjechał z podpoznań- przewożenia osób niepełnospraw- skiej fabryki w połowie października nych. Szczególne InterUrbino wypo- 2016, by poruszać się po skąpanych sażone zostaną w windy dla osób w słońcu trasach regionu Lacjum, poruszających się na wózkach in- położonego w środkowej części walidzkich. Włoski przewoźnik jest Półwyspu Apenińskiego. Do dziś niezwykle zadowolony z tego roz- Solaris dostarczył łącznie 100 wiązania i bardzo prawdopodob- pojazdów. Tą liczbą zakończy się ne, że w kolejnych zamówieniach pierwsza tura dostaw dla włoskie- liczba autobusów przystosowanych go przedsiębiorstwa transportu do przewożenia osób niepełno- publicznego z siedzibą w Rzymie. sprawnych będzie sukcesywnie Ciekawostką w kolejnej transzy rosła.

10 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 11 Projektanci InterUrbino zadbali o wygodę podróżujących. Łą- cznie aż 53 pasażerów będzie mogło usiąść na wygodnych fotelach ze zintegrowanymi za- główkami. Siedzenia wykonane zostały z wyjątkowo wytrzymałej tkaniny, odpornej na akty wandali- zmu. Dodatkowo w autobusie prze- „Opracowaliśmy nowatorską metodę relacji widziano 16 miejsc dla stojących biznesowych pomiędzy firmą a dostawcą, która podróżnych. Komfortowe warunki, nawet w najgorętsze dni, zapew- tworzy wartość dla klienta i buduje partnerstwo, ni niezwykle wydajna klimatyzacja, mające za główny cel jakość usług”. w wersji, która wcześniej monto- wana była wyłącznie w pojazdach dr Arrigo Giana, przeznaczonych dla Izraela. Aby CEO firmy Cotral S.p.A. umilić pasażerom czas, wewnątrz pojazdu, w jego przedniej i środ- kowej części, umieszczono dwa przed kradzieżą zamek elektrycz- Dotychczas polski producent do- monitory. Podręczne przedmioty ny może zostać włączony z kabiny starczył na ten rynek 60 sztuk au- podróżujący będą mogli umieścić kierowcy. Dodatkowym zabezpie- tobusów międzymiastowych. Poru- na szklanych półkach nad siedze- czeniem jest system lokalizacji szają się w okolicach takich miast niami. Oprócz walorów funkcjonal- AVM (Automatic Vehicle Monitoring jak Pordenone, Biella czy Bari. nych, jest to ważny element deko- System), który pozwala na śle- Łącznie wszystkich pojazdów marki racyjny sufitu, który w tym modelu dzenie poruszającego się pojaz- Solaris po tamtejszych drogach InterUrbino umiejscowiony został du za pomocą zamontowanych jeździ już ponad 600. Teraz docho- odrobinę wyżej i prezentuje się na pokładzie anten GPS. Ponadto dzi do tego realizacja największe- niezwykle elegancko, przede InterUrbino posiadają system licze- go w historii Solarisa zamówienia wszystkim dzięki nowoczesnemu nia pasażerów oraz system zapo- na 360 InterUrbino, które ode- oświetleniu LED. Większe bagaże wiedzi głosowej. brało palmę pierwszeństwa kon- będą przewożone w lukach o ob- traktowi z 2009 roku na dostawą jętości 5,2 m3, które znajdują się Kontrakt z firmą Cotral to kolejne 320 autobusów do Aten. pod podłogą pojazdu. Chroniący je zamówienie na ten model z Włoch.

Sercem napędu w międzymia- stowych Solarisach są silniki DAF MX-11 o mocy 240 kW, spełniają- ce restrykcyjną normę emisji spa- lin Euro 6. Pojazdy wyposażone są w automatyczne skrzynie biegów ZF 6AP. Warta uwagi jest zmieniona kabina kierowcy, która w dotychcza- sowych modelach InterUrbino była otwarta. Włoski klient zdecydował „Ogromne zamówienie na InterUrbino dla pre- się na inne rozwiązanie, tak by stiżowego klienta jest dużym osiągnięciem stworzyć jak najbardziej komforto- we warunki pracy kierowcy, kabina pracy całego zespołu spółki Solaris Italia. została oddzielona w połowie prze- Systematyczna praca wykonywana od 10 lat szklonymi drzwiami od przestrzeni pasażerskiej. Charakterystycznym przez zespół Solaris Italia pozwoliła nam na elementem wyposażenia w autobu- osiągnięcie tego sukcesu. Jesteśmy naprawdę sach dla firmy Cotral, jest 5-calowy monitor zamontowany na pulpicie dumni z faktu, że możemy zostać dostawcą kierowcy oraz system monitoringu firmy Cotral SPA, która jest największym we składający się z 5 nowoczesnych kamer. Dzięki nim kierowca będzie Włoszech przewoźnikiem międzymiastowym”. mógł obserwować wnętrze pojaz- du, drugie drzwi, a także obszar za Alberto Fiore, autobusem. Dyrektor Generalny spółki Solaris Italia

12 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 13 Solaris kończy jubileuszowy rok z tytułem „Bus of the Year 2017”!

Rok jubileuszu 20-lecia Solaris może zaliczyć do udanych. Firma zanotowała dobre wyniki sprzedażowe, z sukcesem wprowadziła na rynek nowe modele pojazdów, a autobus elektryczny nowy Solaris Urbino 12 electric zdobył tytuł „Bus of The Year 2017”.

Rok 2016 był przełomowy dla zacje zamówień na autobusy elek- firmy Solaris na rynku autobu- tryczne w Finlandii oraz w Norwegii. sów elektrycznych. We wrześniu, podczas branżowych targów IAA – E-mobilność jest istotnym ele- w Hanowerze, odbyło się oficjalne mentem strategii firmy Solaris już wręczenie statuetki przyznawanej od wielu lat. Od 2001 roku jesteśmy w konkursie „Bus of the Year”, którą producentem trolejbusów, w roku uhonorowany został nowy Solaris 2006 jako pierwszy europejski pro- Urbino 12 electric. Po raz pierw- ducent zaprezentowaliśmy seryj- szy tę prestiżową nagrodę zdoby- nie produkowany autobus z napę- ła polska firma i po raz pierwszy dem hybrydowym, a od roku 2011 została ona przyznana autobusowi mamy w ofercie autobusy bateryj- elektrycznemu, co jest niezbitym ne. Dzisiaj możemy śmiało stwier- dowodem na to, że e-mobilność dzić, że jesteśmy w tym obszarze będzie dominującym trendem liderem w Europie, czego potwier- w branży transportu publicznego dzeniem jest tytuł Autobusu Roku w najbliższych latach. Znajduje to 2017 oraz liczba zrealizowanych także potwierdzenie w komercyj- i realizowanych dostaw autobusów nym wymiarze działalności spółki. elektrycznych. Myślę, że najbliższe W październiku Solaris wygrał dwa 2-3 lata będą w tym obszarze klu- duże zamówienia na dostawę au- czowe dla naszej firmy, a pojaz- tobusów elektrycznych w Polsce: dy elektryczne staną się jednym pierwszym z nich był kontrakt na z filarów naszej produkcji – mówi dostawę 22 autobusów bateryj- Zbigniew Palenica, Wiceprezes nych dla PKM w Jaworznie, drugi Zarządu firmy Solaris odpowie- kontrakt dotyczy zaś dostawy 20 dzialny za sprzedaż, marketing sztuk elektrycznych Urbino do MPK i aftersales. w Krakowie. Do tego doszły reali-

14 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 15 Wykres: Polski rynek niskopodłogowych autobusów miejskich DMC>8 ton w 2016 r., ujęcie procentowe

MAN Solbus 1% Pozostali 1% 1% 2%

Autosan Solaris 3% 66% Scania W minionym roku do portfolio pojazdów najnowszej 4% generacji dołączyły trzy typy: nowy Solaris Urbino 12 CNG (sprężony gaz ziemny), nowy Solaris Urbino 12 SOR Hybrid z napędem spalinowo elektrycznym oraz auto- 4% bus w klasie MIDI – nowy Solaris Urbino 10,5. Na ten rok firma planuje premierę przegubowego nowego Mercedes Solarisa Urbino 18 w wersji elektrycznej oraz premierę nowego Solarisa Trollino. Oprócz tego gama produk- 18% tów firmy zostanie poszerzona o trolejbus z baterią oraz wodorowym ogniwem paliwowym. Dziesięć tego typu pojazdów zamówił przewoźnik w Rydze (o kon- trakcie czytaj na stronie 8).

Źródło: Solaris Bus & Coach S.A.

Solaris w 2016 roku dostarczył do firmie znaczący 66-procentowy nika zostały dostarczone dwa auto- polskich i zagranicznych odbiorców udział w rynku polskim. Najbliższy busy Urbino 12. łącznie 1300 pojazdów. To oznacza konkurent osiągnął 18-procentowy wzrost liczby sprzedanych autobu- udział rynkowy. Największymi kra- Zagraniczne kontrakty Solarisa sów i trolejbusów w porównaniu jowymi odbiorcami Urbino w roku objęły dostawy 829 pojazdów. z rokiem 2015 (1279 sztuk). Spółka 2016 było MPK Kraków (77 sztuk, Najwięcej spośród nich trafiło do zanotowała także rekordowo wy- w tym 5 autobusów elektrycznych przewoźników w Niemczech (276). sokie przychody, które w 2016 roku i 12 autobusów hybrydowych), Kolejnymi krajami pod względem wyniosły 1,72 miliarda złotych. Mobilis Warszawa (54 autobusy liczby dostarczonych autobusów W Polsce Solaris już 14. rok z rzędu Urbino 8,9 LE) oraz Arriva Warszawa były Izrael i Włochy. Dobry wynik utrzymał pozycję lidera w segmen- (54 autobusy Urbino 12, w tym czte- sprzedażowy w Italii to głównie cie niskopodłogowych autobusów ry hybrydowe). Oprócz wieloletnich efekt rozpoczęcia realizacji dostaw miejskich. Z ogólnej liczby 1300 klientów w roku 2016 w gronie na- w ramach zamówienia na 300 au- WPŁYW NA ŚRODOWISKO sprzedanych pojazdów aż 471 tra- bywców Solarisów znalazł się także tobusów międzymiastowych Solaris fiło do krajowych odbiorców. Taki operator, który po raz pierwszy po- InterUrbino dla firmy Cotral (więcej wynik w segmencie niskopodło- stawił na tę markę – Miejski Zakład o tym kontrakcie na stronach 10-13). Efekt zastąpienia autobusów spalinowych autobusami gowych autobusów miejskich dał Komunikacji w Kutnie. Do przewoź- elektrycznymi Solaris na polskich ulicach

Wykres: Sprzedaż pojazdów marki Solaris w latach 2006–2016, dane w sztukach

Sprzedaż ogółem 1380 1302 1279 1300 Eksport 1205 x 11 376* 1114 1120 autobusy autobusy 1037 1006 spalinowe elektryczne 1100 1010 946 Redukcja społeczno 702 852 829 -ekonomicznych kosztów 256 579 743 mln zł 713 687 zanieczyszczeń powietrza** 557 365 400 Redukcja kosztów hałasu** 39,4 mln zł

* symulacja dla 11376 autobusów miejskich w Polsce, czyli łącznej liczby taboru miejskiego (autobusów według stanu na 31 XII 2015 r. ) pomniejszony o autobusy na paliwo alternatywne. Dane na podstawie GUS. Transport. Wyniki działalności w 2015 r. Źródło: Solaris Bus & Coach S.A. ** w skali roku

16 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 17 Drogą elektryczną ku przyszłości

Na zdjęciu: członkowie międzynarodowe- go jury Bus and Coach of the Year, Tom Terjesen trzyma statuetkę

Tom Terjesen, prezydent międzynarodowego jury Bus and Coach of the Year i redaktor najważniejszego branżowego czasopisma w Norwegii „Buss Magasinet”, opowiada o kulisach konkursu Bus Euro Test 2016, wyzwaniach branży oraz przyszłości komunikacji miejskiej.

Fot. Jean Philippe Glatigny

zaskoczeni, że cztery z pięciu pojaz- Solarisa przygotowane – przyp. chwili nikt już nie ma wątpliwości, Magazyn Solaris: Co zdecydowało także poziom hałasu wewnątrz kabi- MS: Które czynniki według Pana za- dów były elektryczne. Przejście na red.]. Dziennikarze branży motory- w którą stronę podąża autobusowy o tym, że to właśnie nowy Solaris ny, a także to, jak łatwo pojazd moż- decydowały o zwycięstwie autobu- nowy, innowacyjny rodzaj napędu zacyjnej z dwudziestu dwóch krajów transport miejski i podmiejski. Ku Urbino 12 electric zdobył jedną na utrzymać w czystości. Zwracamy su Solarisa? wydaje się naturalne, niezależnie starannie przeanalizowali wszyst- komunikacji publicznej przyszłości z najbardziej prestiżowych nagród również uwagę na rozmaite innowa- od tego, czy jest to napęd w pełni kie pojazdy rywalizujące o nagrodę wiedzie droga elektryczna. w autobusowej branży? cyjne pomysły, które mogą ułatwić TT: Nowy Solaris Urbino 12 electric elektryczny, czy hybrydowy wykorzy- i uznali, że to nowy Solaris Urbino pracę kierowcy. Ponadto liczą się zdobył wysokie noty za swoją kon- stujący paliwa alternatywne. 12 electric będzie Autobusem Roku MS: Jaki rodzaj napędu to przy- Tom Terjesen: Nowy Solaris Urbino dla nas rozwiązania dla osób poru- strukcję i design, a także za komfort 2017. Ten tytuł mówi sam za siebie. szłość? 12 electric to połączenie wysokiej szających się na wózkach inwalidz- jazdy i innowacyjny napęd. Jury było MS: Tytuł autobusu roku to dla na- jakości wykonania i napędu wybie- kich i sprawiające, że komunikacja zgodne co do tego, że Solaris skon- szej firmy wspaniałe wyróżnienie, MS: Czego Solaris może spodzie- TT: Nie mam żadnych wątpliwości, gającego w przyszłość, nowoczesne- publiczna staje się dla nich bardziej struował innowacyjny i przyjazny ale także wyzwanie. Jak według wać się ze strony konkurencji? że przyszłość należy do autobu- go designu oraz lekkiej konstrukcji dostępna – odpowiednie drzwi czy środowisku pojazd, który wychodzi Pana utrzymać ten poziom? Jakie Jakie są największe wyzwania, jakie sów elektrycznych. W ciągu kilku lat szkieletu. Napęd elektryczny spra- wejścia do pojazdu. Jeśli chodzi naprzeciw wymaganiom przyszłości. rady miałby dla nas przewodniczą- stoją przed całą branżą? w pełni elektryczne pojazdy staną wia, że podróżowanie autobusem o wygląd autobusu, oceniamy de- cy międzynarodowego jury Bus and się naturalnym elementem miej- jest niemal bezgłośne, sam pojazd sign zewnętrzny, jak również dobre MS: Czy jury było przygotowane na Coach of the Year? TT: Branża autobusowa wkroczyła skiego krajobrazu we wszystkich zaś nie emituje szkodliwych spalin. rozwiązania zastosowane np. w za- to, że aż cztery spośród pięciu au- w nową erę. Przejście z paliw kopal- miastach. Rozmaite rozwiązania kresie lusterek czy wymiennych od- tobusów zgłoszonych do konkursu TT: Członkowie jury mają nadzie- nianych na nowe technologie jest hybrydowo-elektryczne będziemy MS: Jakie parametry są oceniane bojników. Ważny dla nas jest także będą posiadały napęd elektryczny? ję, że Solaris wykorzysta tę istotną nieuniknione. Krzysztof Olszewski spotykać poza granicami centrów podczas Bus Euro Test? Które czyn- łatwy dostęp do elementów wyma- To są jednak zupełnie inne produk- nagrodę w relacjach z klientami podsumował to najlepiej w roku miast. Ostatecznie powrócą także niki są brane pod uwagę przez jury gających częstego serwisowania po ty, a napędy elektryczne znacznie i partnerami biznesowymi. Tytuł 2006, mówiąc “Diesel umarł. Niech trolejbusy, a zamontowane w nich podczas jazd testowych? otwarciu klap bocznych. Oczywiście różnią się od konwencjonalnych. Bus of the Year dowodzi wysokiej żyje elektryczność!” I miał rację. ogniwa paliwowe zwiększające za- bierzemy pod uwagę także cenę po- jakości wyróżnionego produktu. Solaris zainwestował znaczące sięg spowodują, że w sercach miast TT: Członkowie międzynarodowego jazdu, jednak dziś, kiedy nowe tech- TT: Jury konkursu Bus & Coach Jako przewodniczący jury mogę po- środki w rozwój napędów elektrycz- nie będzie konieczne montowanie jury Bus & Coach of the Year oce- nologie są wdrażane do komunika- of the Year z radością przyjmuje radzić, by umieszczać logo Bus of nych, najpierw konstruując trolej- wiszącej nad ulicami sieci trakcyj- niają miejsce pracy kierowcy – to, cji publicznej, nie jest to kluczowy nowe, przyjazne środowisku tech- the Year 2017 na pojazdach i bro- busy, później autobusy hybrydowe. nej. w jakiej pozycji kierowca siedzi, jak czynnik. nologie. Obserwujemy ten trend szurach tak często, jak jest to moż- Inni producenci poszli w ślad za autobus się prowadzi, odnotowują już od jakiegoś czasu i nie byliśmy liwe [co zostało już przez designera Wami, dostrzegając ten trend. W tej

18 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 19 autobusy hybrydowe, tramwaje, na skumulowany roczny wskaźnik – przynajmniej 50% z zamówionych autobusach w pełni elektrycznych wzrostu sprzedaży pojazdów na pojazdów będą musiały stanowić Wspólnie skończywszy. Ukoronowaniem tych poziomie 20%. Co więcej, prognozy modele bateryjne lub wykorzystują- wysiłków było zdobycie w zeszłym wskazują, że kolejne 10 lat przynie- ce inne niskoemisyjne technologie. roku tytułu „Bus of the Year 2017” sie niemal pięciokrotny wzrost tego Od 2025 nowym celom będzie pod- przez nowe Urbino 12 electric – po rynku. Badacze IDTEchEX przewi- legać już całość zakupu. w kierunku e-mobility raz pierwszy w historii konkursu na dują, że do 2027 roku zostanie wy- podium stanął pojazd elektryczny. produkowanych około 2,3 miliona Wiele krajów Europy przyjęło rów- Dziś sprzedaż autobusów mar- autobusów elektrycznych. To jednak nież założenia w zakresie inwestycji ki Solaris przekroczyła 100 sztuk. wciąż początek drogi. Niestety nadal w tabor autobusów elektrycznych Pojazdy elektryczne Urbino jeżdżą aż 95% floty transportu publicznego i ich finansowego wsparcia. Wśród m.in. w: Austrii, Czechach, Finlandii, stanowią pojazdy napędzane ole- nich jest także Polska. Polski rząd Hiszpanii, Niemczech, Szwecji jem napędowym, zaś ponad połowa w 2016 roku przyjął ogłoszony i w Polsce. z nich wyposażona jest w silniki przez Ministerstwa Rozwoju oraz Aby walka o czystsze powietrze i poprawę ogólnoświatowego klimatu była spalinowe spełniające normę Euro3 Energii program E-Bus, którego Aktywne działania firmy promu- lub niższą. Nie należy zapominać, że celem jest propagowanie elek- skuteczna, powinna być prowadzona na wielu frontach. Zmiana oblicza trans- jące elektromobilność odbijają transport publiczny jest odpowie- tromobilności i znaczący wzrost portu autobusowego na zasilany energią elektryczną może w znacznym stopniu się wyjątkowo szerokim echem na dzialny za 10% emisji gazów cieplar- liczby pojazdów elektrycznych nad przyczynić się do realizacji celów klimatycznych. Wymaga to jednak zaangażo- rodzimym rynku. Tylko w ostat- nianych w Europie. Wisłą. Przedsięwzięcie zakłada bli- wania rozmaitych grup interesów i pracy na różnych poziomach władzy oraz nich tygodniach aż 42 autobusy ską współpracę polskich centrów elektryczne z Bolechowa zakupili W obliczu coraz bardziej wymaga- badawczych i producentów przy podejmowania wysiłków niezależnie od granic państwowych. Mimo że wiele operatorzy z Jaworzna i Krakowa. jących standardów klimatycznych wsparciu finansowym i operacyjnym instytucji zarządzających miastami Europy jest coraz bardziej zainteresowanych Nie będzie przesadą stwierdzenie, oraz założeń przyjmowanych przez ze strony Ministerstwa Rozwoju. wprowadzeniem elektrobusów do swojej floty, wciąż jeszcze nie możemy mówić że to właśnie Solaris wprowadził instytucje unijne, wzrost liczby au- E-Bus ma także doprowadzić do autobusy elektryczne nad Wisłę, tobusów elektrycznych musi być powstania projektu i produkcji o wdrażaniu tej ekologicznej technologii na masową skalę. Solaris podejmuje a trzeba podkreślić, że w chwili motywowany preferencyjnymi roz- polskiego autobusu elektrycznego kroki na różnych polach, aby popularyzować ideę elektromobilności, co więcej, obecnej Polska plasuje się wysoko, wiązaniami wobec ekologicznych bazującego na kluczowych kompo- właśnie ten obszar będzie w najbliższych latach najdynamiczniej rozwijającym bo na piątym miejscu w Europie pojazdów – czy to władz miejskich nentach wytworzonych w Polsce. pod względem liczby zakupionych i publicznych operatorów, czy to się segmentem produkcji firmy. autobusów elektrycznych. całych państw. Wiele krajów, aby W odpowiedzi na plany polskiego przyspieszyć proces wprowadzania rządu Solaris wraz z grupą polskich Od wielu już lat światowe metro- podczas Konferencji Klimatycznej Ekologiczna komunikacja miejska W ciągu ostatniej dekady sprzedaż autobusów elektrycznych na euro- przedsiębiorstw, które mogą po- polie wkładają mnóstwo wysiłku COP21, w którym określono koniecz- była oczkiem w głowie Solarisa e-busów na świecie poszybowała pejskie ulice, zakłada ramy prawne, szczycić się największym doświad- w stworzenie rozwiązań, które ność zredukowania globalnego od samego początku działalności. w górę, a sama branża doświad- które ułatwiają propagowanie eko- czeniem w obszarze elektromobil- pozwoliłyby poprawić jakość po- ocieplenia o 2°C. Przekształcenie Już w pierwszych latach istnienia czyła niezwykle dynamicznego roz- logicznych technologii. Przykładem ności, zainicjowały współpracę przy wietrza. Jednym z celów jest „do transportu na elektryczny, w tym inwestowano w badania rozwojo- woju. Według danych zgromadzo- państwa, jakie zdecydowało się na rozwoju konstrukcji elektrobusów, połowy XXI wieku ograniczyć emisję miejskiego transportu publicznego, we w obszarze elektromobilności. nych w 2016 roku przez IDTEchEX przyjęcie celów klimatycznych, jest baterii i systemów ładowania. gazów cieplarnianych o co najmniej którego aż 60% stanowią autobusy, Przedsiębiorstwo wdrażało inno- Research of Cambridge, jedno Francja. Od 2020 roku przewoźników W ostatnich dniach do przedsię- 60% w stosunku do roku 1990”. wciąż jest wielką szansą na osią- wacyjne technologie w coraz bar- z najbardziej opiniotwórczych cen- nad Sekwaną, których flota przekra- wzięcia dołączyła grupa energetycz- Założenia te zostały potwierdzone gnięcie tego celu. dziej przyjazne środowisku pojazdy, trów badawczych na świecie, sektor cza 20 pojazdów, będą obowiązywać na Enea S.A. w Porozumieniu Paryskim, przyjętym począwszy od trolejbusów, przez elektrobusów rozwijał się, osiągając nowe zasady zakupu autobusów

20 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 21 Klaster „Polski Autobus Elektryczny się badaniem systemów komuni- do infrastruktury w przyszłości i tym – łańcuch dostaw na rzecz elek- kacyjnych wykorzystujących pojaz- samym zwiększenie operacyjności tromobilności” zrzesza jedenaście dy z napędem elektrycznym. Testy autobusów bateryjnych. – od 2020 miasto planuje zakup jedynie autobusów napędzanych alterna- Osnabrück – miasto przyjęło, że od 2018 zrezygnuje tywnymi źródłami energii, do 2025 roku 60% floty będzie miało napęd elektryczny polskich organizacji, a jego celem autobusów prowadzone w ramach z zakupów autobusów z silnikami spalinowymi jest promocja bezemisyjnego trans- projektu są podstawą prac nad Problem klimatu traktowany jest portu publicznego w Polsce i wybu- rozwojem e-mobilności w Europie. z roku na rok poważniej także dowanie autobusu elektrycznego, W ramach ZeEUS-a danych roz- przez przewoźników miejskich. Hamburg – przewoźnik planuje, że najpóźniej od roku opartego w dużej mierze na rodzi- wojowych dostarczają m.in. pojaz- Plany wielu z nich są imponujące. Amsterdam – od 2020 roku miasto planuje 2020 wszystkie nowo kupowane pojazdy będą bezemisyjne mych komponentach. Razem człon- dy polskiej marki – w Warszawie, W tej chwili programy elektryfikacji zakupy autobusów jedynie bezemisyjnych kowie Klastra opracują rozwiązania, Barcelonie i . Innym lub częściowej elektryfikacji miej- które wprowadzą pojazdy bateryjne przedsięwzięciem unijnym jest skiej floty są wprowadzone w aż na jeszcze wyższy poziom zaawan- Emerald (Energy ManagEment 25 miastach Europy, obsługiwanych sowania technologicznego i pozwo- and RachArging for efficient eLec- przez 19 operatorów autobusowych. lą na skomercjalizowanie tych roz- tric car Driving), który ma na celu Obietnicę poprawy deklaruje jesz- Londyn – miasto planuje, że od 2050 roku Warszawa – w najbliższych latach MZA planują wiązań nie tylko na rynku polskim, implementację innowacyjnych cze więcej. Wśród pionierów są ta- cała flota autobusowa będzie bezemisyjna zakup łącznie 130 autobusów elektrycznych ale także na rynkach światowych. funkcjonalności do technologii in- kie ośrodki jak Londyn, Oslo, Paryż, W tej chwili wartość projektów R&D, formatycznych wykorzystywanych Amsterdam czy Warszawa. Darmstadt – do 2025 roku miasto które chcą realizować członkowie w pojazdach elektrycznych. W elek- planuje zamianę floty na bezemisyjną klastra, przekracza 130 mln złotych. trobusach Solarisa testowane są Solaris jako trzeci producent pod Środki mają pochodzić zarówno rozwiązania opracowane w ramach względem liczby sprzedanych auto- z własnych zasobów, jak i z fundu- projektu. Z kolei program Eliptic busów elektrycznych w Europie jest szy pozyskanych z innych źródeł. (Electrification of Public Transport jednym z kluczowych partnerów dla Paryż – plany paryskiego przewoźnika RATP zakładają, że do roku 2025 in Cities), z jakim również współpra- miast, które stawiają na ekologiczną 100% floty operatora będzie bazować na rozwiązaniach bezemisyjnych Istotne znaczenie dla popularyza- cuje Solaris, jest inicjatywą, pracu- komunikację miejską. Wśród przy- cji idei e-mobility mają także pro- jącą nad optymalizacją istniejącej kładów inicjatyw warto wymienić jekty badawcze i stowarzyszenia już floty elektrycznej i infrastruk- projekt „E-Bus-Berlin”, w ramach zrzeszające partnerów reprezentu- tury. Zmodernizowana i uniwersal- którego na linię stolicy Niemiec jących rozmaite grupy interesów: na infrastruktura ładowania jest wprowadzone zostały cztery auto- przewoźników, dostawców energii, kluczowa dla płynnego wdrażania busy elektryczne Urbino electric ła- firm konsultingowych, jednostki pojazdów elektrycznych do miast. dowane indukcyjne. Przedsięwzięcie z powodzeniem stać się realną al- źródłami napędu. Wchodząc w innowacyjne partner- naukowo-badawcze i wreszcie pro- Polski producent wspólnie z firma- jest jednym z bardziej istot- ternatywą dla pojazdów z napędem stwa, wspólnie z innymi grupami ducentów pojazdów komunikacji mi Volvo, Irizar, VDL oraz Siemens, nych projektów finansowanych konwencjonalnym. Wspomniane dwa „wodorowce” zo- interesów wypracowują rozwiązania publicznej. Solaris jest partnerem ABB i Heliox jest inicjatorem poro- przez Federalne Ministerstwo stały dostarczone przez producenta służące dalszemu rozwojowi nie tyl- sztandarowego przedsięwzięcia zumienia dotyczącego otwartych Transportu i Infrastruktury Cyfrowej Innym sposobem na poprawę ja- z Bolechowa w ramach ogólnoeu- ko elektromobilności, ale i współ- unijnego ZeEUS (Zero Emission interfejsów ładowania, które ma na w Niemczech. Innym jest projekt kości powietrza są strefy wolnej ropejskiej organizacji Hydrogen czesnych miast w ogóle. Transport Urban Bus System), który zajmuje celu ułatwienie równego dostępu EMIL, czyli elektromobilność po- emisji LEZ (Low Emission Zone). Europe, która została powołana elektryczny zmusza do spojrzenia przez indukcyjne ładowanie, realizo- Obecnie obowiązują one w kilku- przez Unię Europejską, aby popu- na współczesne ośrodki urbani- wany przez miasto Brunszwik. Dzięki set europejskich ośrodkach, głów- laryzować technologię wodorową zacyjne z innej perspektywy, każe pięciu elektrycznym Solarisom wy- nie we Włoszech i w Niemczech. w rozmaitych gałęziach przemysłu, zastanowić się nad skutecznością tyczono na komunikacyjnej mapie Władze Hamburga chcą iść krok w tym także ogniwa paliwowe, oraz i optymalnością dotychczasowych miasta w pełni bezemisyjną linię dalej i wprowadzić strefy, w których rozporządzać środkami unijnymi. rozwiązań, w tym także rozmiesz- M19. będzie możliwa jedynie komuni- Pierwsze trolejbusy wyposażone czenia węzłów komunikacyjnych kacja piesza lub jednośladem. To w wodorowy „range extender”, któ- i stosowanych technologii w trans- Raport projektu ZeEus zestawił stra- miasto z ambicjami, już od 2011 re Solaris dostarczy w tym roku do porcie publicznym w ogóle. tegie 61 europejskich miast Europy roku cieszy się tytułem Europejskiej Rygi, także zostały zakupione przez stawiających na ekologiczną pu- Stolicy Czystości. Plany Hamburga publicznego operatora dzięki środ- Solaris jest w awangardzie produ- bliczną komunikację. Uwzględniono zakładają całkowitą rezygnację kom pozyskanym przez Hydrogen centów europejskich, którzy zain- w nim te miejsca, w których jeżdżą z zakupu autobusów z konwencjo- Europe. Dofinansowanie UE na lata westowali w autobusy elektryczne pojazdy wykorzystujące technologię nalnym silnikiem spalinowym do 2016-2020 dotyczy rozmieszczenia i podjęli się rozwoju tego segmentu elektrycznego napędu, czyli auto- roku 2020. Solaris współpracuje 142 autobusów wodorowych, kolej- pojazdów. Aktywne działania firmy busy w pełni elektryczne, trolejbu- z operatorem Hochbahn Hamburg ne 450 pojazdów jest zaplanowane na rzecz rozwoju tej technologii oraz sy wyposażone w baterie, a także od 2014 roku, kiedy dostarczył dwa w ramach następnego etapu. starania, jakie Solaris podejmuje na autobusy elektryczne hybrydowe. niezwykle zaawansowane tech- rzecz popularyzacji elektromobil- W aż 17 z nich jeżdżą na regular- nologicznie autobusy elektryczne Należy tu podkreślić, że wielu ope- ności, wskazują na trafne wyczucie nych liniach bądź są testowane z wodorowym ogniwem paliwowym ratorów komunikacji publicznej, rynku i prognozowanie trendów. pojazdy marki Solaris, dostarczone zwiększającym zasięg. Dwa lata póź- którzy w elektryfikacji transportu Producent dzięki swojemu doświad- i zaprojektowane w ścisłej współ- niej dołączyły do nich dwa Urbino upatrują przyszłość, zamieniło się czeniu w e-mobility, które obejmuje pracy z przewoźnikami. Udział fir- 12 electric z ładowaniem pantogra- dziś w swoiste centra badawcze, obecnie ponad 15 lat i promocję my w przedsięwzięciach, oprócz fowym. Wszystkie Solarisy kursują które zbierają dane i dzielą się elektrobusów ma ambicję przyczy- oczywistych wymiernych korzyści, na Innowacyjnej Linii nr 109, na swoimi doświadczeniami i potrze- nić się do wzrostu standardu życia ma także na celu zademonstrowa- której eksploatowane/używane są bami z producentami pojazdów, w europejskich miastach. nie, że autobusy elektryczne mogą jedynie autobusy z alternatywnymi komponentów oraz infrastruktury.

22 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 23 fot. LVB

Solaris w rozmiarze XL Dostarczony do Lipska tramwaj do środka ich nowego tramwaju. Burkhard Jung, Burmistrz Lipska, polskiego producenta został po Wszyscy chętni mogli przez cały podczas prezentacji. raz pierwszy zaprezentowany tydzień zapoznać się z nowocze- mieszkańcom miasta w połowie snym pojazdem, który ustawiony „Skonstruowanie i produkcja tram- lutego. Na potrzeby prezentacji został tuż przed oszołamiającą wajów dla Lipska to świetny najdłuższy tramwaj Solarisa został Glasshalle – największym pokrytym przykład polsko-niemieckiej współ- ukryty za gigantyczną kotarą, od- szkłem budynkiem w Europie. pracy. Jesteśmy niezwykle dumni słoniętą uroczyście przez Solange z tego projektu. Będąc polską Najdłuższy ze wszystkich kiedykolwiek wyprodukowanych przez Olszewską, Prezes Zarządu Solarisa, „Nowe lipskie tramwaje są najlep- firmą rodzinną, mogliśmy stworzyć Solarisa pojazdów został zaprezentowany w Lipsku. Mierzący 37,63 me- Ulfa Middelberga, Prezesa Leipziger szym przykładem nowoczesnego i dostarczyć jeden z najnowocze- Verkehrsbetriebe, Burkharda Junga, transportu publicznego w rozwija- śniejszych tramwajów w Europie” tra tramwaj został przez Leipziger Verkehrsbetriebe (LVB) ochrzczony Prezydenta Lipska oraz dr. Norberta jącym się mieście. Wraz z rosnącą – powiedziała Solange Olszewska, krótką, ale wymowną nazwą: XL. Menke, Członka Zarządu Leipziger liczbą mieszkańców wzrastają Prezes Zarządu Solarisa, podczas Gruppe. Po ceremonii otwarcia i potrzeby komunikacyjne. To wy- prezentacji pojazdu XL. obywatele Lipska zostali zaproszeni zwanie dla nas wszystkich” – mówił

24 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 25 Na zdjęciu od lewej: Solange Olszewska, Prezes Zarządu Solaris Bus & Coach, Ulf Middelberg, Prezes Leipziger Verkehrsbetriebe, Burkhard Jung, Prezydent Lipska, dr Norbert Menke, Członek Zarządu Leipziger Gruppe

„Skonstruowanie i produkcja tram- wajów dla Lipska to świetny przy- Zgodnie z podpisaną w 2015 roku Lipsk. To właśnie ze wzglądu na wach ciepłych, natomiast latem kład polsko-niemieckiej współpracy. umową ramową przewoźnik może potrzeby kierujących powstała w zimnych, co znacząco podniesie zamówić do 41 tramwajów w la- specjalna makieta miejsca pracy komfort podróżowania. Jesteśmy niezwykle dumni z tego pro- tach 2016-2020. LVB sfinansowało motorniczego odzwierciedlająca jektu. Będąc polską firmą rodzinną, dotychczas 14 tramwajów Solarisa. w najdrobniejszych szczegółach su- W pojeździe zastosowano cztery mogliśmy stworzyć i dostarczyć jeden Pierwsze z nich zostały już przeka- gerowane rozwiązania. Na podsta- pary niezwykle szerokich drzwi dwu- z najnowocześniejszych tramwajów zane klientowi. Obecnie przeprowa- wie zebranych uwag stworzono tę skrzydłowych o szerokości 1500 mm w Europie”. dzane są działania uruchamiające właściwą w pojeździe. Motorniczy oraz dwie pary jednoskrzydłowych pojazdy i przystosowujące je do skorzysta choćby z ergonomicznego, o szerokości 800 mm. Dzięki takim Solange Olszewska, Prezes Zarządu Solarisa, sieci miejskiego przewoźnika, w pełni zautomatyzowanego fotela. parametrom możliwe jest płynne podczas prezentacji pojazdu XL jazdy testowe oraz prace związane Ponadto, aby zapewnić maksymalną i szybkie wsiadanie i wysiadanie z uzyskaniem homologacji. Wszystko spójność estetyczną i jednocześnie podróżujących. Usprawniono także w ścisłej współpracy z LVB. Ponadto zredukować hałas urządzeń umiesz- system informacji pasażerskiej, trwają szkolenia pracowników, czonych na pojeździe, tramwaj umieszczając specjalne zewnętrzne zarówno motorniczych, jak i osób wyposażono w osłony dachowe. wyświetlacze dla pasażerów wsia- odpowiedzialnych za serwis. dających do tramwaju, zabudowane Nie mniej czasu poświęcono nad dwuskrzydłowymi drzwiami Tramwaje dla Lipska o łącznej dłu- na zaplanowanie przestrzeni pojazdu. Tramwaj wyposażony jest gości 37,63 i szerokości 2,3 metra, pasażerskiej. Staranne rozplano- w wydajną klimatyzację przestrzeni składają się z czterech modułów. wanie pozwoliło wygospodarować pasażerskiej. Oddzielne urządzenie Wyposażone zostały w cztery kla- 75 miejsc siedzących przy zacho- chłodzące zapewnia komfort pracy syczne wózki napędowe oraz jeden waniu szerokiego przejścia na motorniczemu spędzającemu w po- wózek toczny Jakobsa. Szerokość całej długości Tramino. Oprócz jeździe najwięcej czasu. rozstawu kół tramwaju jest charak- zastosowania harmonijnie dobra- terystyczna dla lipskiej infrastruk- nych kolorów, ergonomicznego Solaris współpracuje z LVB od 2004 tury i wynosi 1458 mm. Koncepcja rozmieszczenia siedzeń, poręczy roku. W ramach tej współpracy stylistyczna pojazdu jest wynikiem oraz czterech miejsc dla osób poru- do Lipska trafiły już łącznie 123 bliskiej kooperacji klienta i studia szających się na wózkach inwalidz- autobusy w różnych wersjach, projektowego IFS Design. kich, polski producent postawił na od najmniejszych Urbino 8,6, wiele dodatkowych innowacyjnych po osiemnastometrowe Urbino Szczegółowa analiza rozmieszcze- rozwiązań. W suficie zabudowano Hybrid. W grudniu również zawitało nia poszczególnych elementów specjalnie zaprojektowane panele 14 nowych Solarisów Urbino 18. pozwoliła na zoptymalizowanie oświetleniowe, które dopasowują Wśród nich dwa przystosowane do tramwaju pod kątem komfortu barwy i natężenie światła do wa- nauki jazdy i szkolenia przyszłych i ergonomii, a także przyzwyczajeń runków pogodowych. Zimą oświe- kierowców (piszemy o tym na stro- i życzeń motorniczych miasta tlenie rozbłyskiwać będzie w bar- nie 7).

26 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Fot: LVB Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 27 Odbudowany URBINO 12

Druga młodość

W marcu ubiegłego roku Solaris świętował swoje 20 urodziny. Obchody jubileuszu były, jak przystało na taką okazję, uroczyste i obej- mowały szereg imprez towarzyszących.

Fot. Leszek Peczyński

Obchody XX-lecia Solarisa miały Olszewska, której bardzo zależało, służył Krzysztofowi Olszewskiemu prezentacyjnego. Na początku grud- zwiastujący koniec ery Neoplana. na postoju, nawet fakt, że autobus również swoich cichych bohaterów. aby pojazdy odzyskały dawna świet- jako auto demonstracyjne, które nia 2013 roku autobus został odku- O tym, jak bardzo nowoczesna była miał ABS. Po okresie eksploatacji Dwa przełomowe w historii przedsię- ność. miało przekonać przewoźników do piony przez Solarisa. to wówczas konstrukcja, świad- w Bydgoszczy pierwsze Urbino zna- biorstwa pojazdy – Neoplan N4020 zmiany swego taboru na nowocze- czy zainteresowanie przechodniów, lazło się w posiadaniu firmy Polbus oraz Urbino 12 pierwszej generacji. Neoplan to autobus sprowadzony sny i bardziej przyjazny pasażerom. Urbino 12 zostało wyprodukowane wszędzie tam, gdzie autobus się z Wrocławia, od której zostało od- Dzięki pracownikom firmy przywró- do Polski z Niemiec przez Krzysztofa Ostatecznie od 1994 roku N4020 już w Bolechowie. To pojazd z kon- pojawiał. Ludzi ciekawiło praktycz- kupione przez Solarisa w lipcu 2011 cono je do stanu, jaki prezentowały Olszewskiego, założyciela firmy swą „służbę” pełnił na ulicach traktu zawartego z firmą Forbus nie wszystko, bo też wszystko, co roku. w chwili, kiedy po raz pierwszy trafi- Solaris. Był to pierwszy niskopod- Warszawy, wożąc pasażerów w bar- z Bydgoszczy. Był to pierwszy au- wtedy proponował producent, było ły do klientów. Pomysł w życie wpro- łogowy autobus, jaki jeździł po pol- wach stołecznego MZA, aby później tobus z rodziny Urbino sprzedany w Polsce nowością – funkcja przy- wadziła Prezes Zarządu Solange skich drogach. To właśnie ten pojazd pełnić funkcję ruchomego centrum przez Solarisa, w pewnym sensie klęku, możliwość podnoszenia auta

28 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 29 Odbudowany NEOPLAN Odbudowany URBINO 12

Prace przy odbudowie autobusu kapitalnemu remontowi. Oryginalna było znalezienie brakujących czę- Niemalże w tym samym czasie roz- podchodzili z ogromną pasją i za- regeneracji. Innymi częściami, które ruszyły z końcem listopada 2015 pozostała również kabina kierowcy. ści, na przykład niektóre poręcze poczęto w Bolechowie prace nad angażowaniem. Częściowo wynikało powtórnie wykorzystano, były zbior- roku. Projekt wymagał „niestandar- Uratowano wiązki i płyty elektrycz- musiały zostać dorobione zgodnie Solarisem Urbino 12. Niestety nie to z pewnością ze swoistej podróży nik paliwa, ścianki działowe i porę- dowego podejścia”, autobus był bo- ne, drzwi zewnętrzne, kilka klap z pierwotnym projektem. Co cieka- udało się uratować całości szkiele- sentymentalnej, jako że znaczna cze, a także drzwi zewnętrze, klapy wiem niekompletny, a wiele części obsługowych, osie. Naprawiony zo- we, autobus posiada pierwsze ka- tu, ponieważ autobus przez wiele część pracowników biorąca udział boczne obsługowe wraz z zawiasami było w nim nieoryginalnych. Udało stał układ kierowniczy i hamulcowy. sowniki. Dopełnieniem całości było lat stał nieużywany, i trzeba było w projekcie odnowy pierwszego oraz siedzenia – te poddano malo- się odzyskać szkielet, zaś silnik Całkowicie wymieniono podłogę lakierowanie i oklejenie pojazdu rozpocząć od przetransportowa- Urbino należy do załogi Solarisa już waniu i ponownemu obiciu tkaniną. wraz ze skrzynią biegów poddano i wykładziny. Sporym wyzwaniem zgodnie z oryginałem. nia pojazdu do zakładu spawal- od 20 lat – wielu z nich uczestni- niczego w Środzie Wielkopolskiej. czyło również w procesie produkcji Aktualnie oba autobusy prezentują Wymieniono między innymi kon- autobusu. się jak nowe. Podarowano im drugą strukcję drzwi, podest tylnej ław- młodość, za którą odwzajemnią się, ki, belki okienne i podokienne, Sporym zaskoczeniem dla wszyst- ciesząc nasze oczy przez kolejne NEOPLAN podczas odbudowy belkę tylnego zderzaka oraz część kich był moment ponownego uru- dziesięciolecia. Jednakże nie są to oblachowania środka pojazdu. chomienia silnika. Autobus liczy stacjonarne eksponaty muzealne. Odrestaurowano za to nadkola, sobie 20 lat, a jego przebieg można W ubiegłym roku odrestaurowane ramę silnika, dach, ścianę tylną prawdopodobnie liczyć w milionach Urbino 12 było jednym z pojazdów i przednią, część ścian bocznych kilometrów. Do dziś nie było po- uczestniczących w rokrocznym spo- oraz główne belki w podwoziu. trzeby przeprowadzenia remontu tkaniu fotograficznym z miłośnikami jednostki napędowej ani skrzyni marki Solaris w Olsztynie. Autobus Renowacja autobusu wymagała biegów. Wymieniono jedynie filtry pokonał trasę bez awarii i usterek. dużo pracy, ale nikogo z pracowni- i płyny oraz dokładnie je oczysz- To najlepszy dowód na to, jak wspa- ków nie trzeba było dodatkowo mo- czono. Również osie pojazdu pozo- niałą pracę wykonała załoga pracu- bilizować. Wszyscy do tego zadania stały oryginalne, trafiły jednak do jąca przy renowacji.

URBINO 12 przed odbudową

30 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 31 www.solarisbus.com przedsiębiorstwo oraz wpływają na tym samym obszary, które w działalno- sposób jego działania. ści przedsiębiorstwa są priorytetowe: We wspólnym kierunku! KIERUNEK Ludzie, KIERUNEK Technologia, – W pracy nad nową strategią komuni KIERUNEK Ekologia. Jako znak graficzny kacji marketingowej Solarisa wykorzy- kampanii został wybrany bilet. Bilet to staliśmy teorię archetypów. Poprzez symbol rozpoznawalny pod każdą sze- odpowiedzi na fundamentalne pytania: rokością geograficzną i jednoznacznie „Skąd przyszliśmy?”, „Kim jesteśmy?”, kojarzący się z transportem i podróżą. „Dokąd idziemy?” marka zyskuje Solaris tym samym zaprasza do podróży możliwość nazwania najbliższego jej we WSPÓLNYM KIERUNKU. Wśród zasto- archetypu i rozwoju swojej tożsamości. sowanych w kampanii symboli odnajdu- Efektem finalnym ma być wydobycie jemy również uproszczony znak strzałki, Wspólny Kierunek to hasło przewodnie no- Wraz z zakończeniem obchodów 20-lecia tego, co najlepsze, najbardziej znaczące wskazujący ważne dla marki kierunki. Solaris wchodzi w kolejny etap funkcjo- i motywujące w przesłaniu marki. Po Całość komunikacji utrzymana jest w fir- wej strategii komunikacji marketingowej nowania na rynku. Przez minione lata wnikliwej analizie wartości, z którymi mowych kolorach Solarisa, bazujących Solarisa. W ramach kampanii realizowane firma zbudowała i ugruntowała pozycję, jako przedsiębiorstwo się utożsamiamy, na zieleni i stonowanej, eleganckiej a marka przez nią stworzona na dobre zdecydowaliśmy, że hasłem przewodnim szarości. Podstawowe elementy tworzą- będą działania nadające marce nowej dy- zakotwiczyła się w świadomości nabyw- kampanii będzie: WSPÓLNY KIERUNEK ce system identyfikacji wizualnej: logo, namiki. Już wkrótce odświeżone zostaną ców, kierowców i pasażerów. Śmiało – mówi dr Alicja Malewicz-Pełczyńska, sygnet, logotypy produktowe pozostają można stwierdzić, że Solaris stał się Dyrektor Działu Marketingu i PR Solarisa. bez zmian. – Wytyczanie kierunku jest wszystkie elementy systemu wizualnego nieodłącznym elementem polskiego bardzo istotne, ale nie mniej ważne jest marki: strony internetowe, reklamy praso- krajobrazu transportu publicznego. Zadaniem hasła kierunkowego jest to, aby Ci, którzy w wybranym kierunku podkreślenie tego, co dla firmy podążali, mieli poczucie, że jest on we, materiały drukowane. Natomiast logo Za postrzeganie marki przez nabywców i pracowników najważniejsze: otwar- wspólny i właściwie wybrany. Każdego marki i logotypy produktowe pozostają i użytkowników odpowiada wiele ele- tości na ludzi i nowe technologie, bez dnia dokładamy wszelkich starań, aby mentów. Jednym z nich jest charakter narzucania swojej wizji świata. Solaris nasi klienci, kierowcy i pasażerowie mie- bez zmian. marki, mający swoje podstawy w tak wskazuje WSPÓLNY KIERUNEK. To, kto li pewność, że razem kształtujemy świat zwanym firmowym DNA, czyli zestawie i kiedy do niego dołączy, jest kwestią wokół nas. To z jednej strony wielka od- wartości i cech, które charakteryzują indywidualnego wyboru. Już w 2006 roku powiedzialność, a z drugiej poczucie, że właściciele Solarisa pokazali, że mają mamy realny wpływ na fragment otaczą- jasną wizję rozwoju środków transportu jącej nas rzeczywistości – podsumowała publicznego. Wielokrotnie przywoływane Solange Olszewska Prezes Zarządu. słowa Krzysztofa Olszewskiego: „Diesel umarł. Niech żyje elektryczność!” wyzna- Solaris, wkraczając w 21 rok swojej czyły kierunek zmian, których jesteśmy działalności, pozostaje wierny wyznawa- obecnie uczestnikami. nym wartościom i zaprasza wszystkich chętnych do podążania we WSPÓLNYM Hasło przewodnie jako swoista klamra KIERUNKU. spinająca całość działań została wzbo- gacona o hasła szczegółowe, definiując

„Każdego dnia dokładamy wszel- kich starań, aby nasi klienci, kierowcy i pasażerowie mieli pew- ność, że razem kształtujemy świat wokół nas. To z jednej strony wiel- ka odpowiedzialność, a z drugiej poczucie, że mamy realny wpływ na fragment otacząjącej nas rze- www.solarisbus.com czywistości”. Solange Olszewska, Prezes Zarządu

34 / Magazyn Klientów / Wiosna 2017 Wiosna 2017 / Magazyn Klientów / 35 Stay Green at Every Red Light ! Nowa technologia Stop-Start DIWA.6

Autobusy miejskie stoją na biegu jałowym nawet do 40% czasu pracy. Technologia Stop-Start skrzyni biegów DIWA.6 umożliwia wykorzystanie tych przestojów w sposób bardziej ekonomiczny i przyjazny dla środowiska. Dzięki zatrzymaniu pracy silnika zużycie paliwa pojazdu zostaje zredukowane nawet o 10%, zmniejsza się także emisja szkod- liwych substancji.

Korzyści są oczywiste: Ten nowy system skrzyni biegów DIWA.6 zapew- nia nie tylko oszczędności kosztów eksploatacji pojazdu, ale także zrównoważenie oddziaływania na środowisko naturalne oraz większy komfort kierowców i pasażerów. Autobusy liniowe z technologią Stop- Start firmy Voith dowodzą swojej wydajności i niezawodności każdego dnia pracy.

AZ_Start_Stop_Scania-Solaris_pl_210x297_2017-03-17.indd 1 17.03.17 12:38