ПКă НОă ЬТЧО,ă ЦТ-am pierdut prietenii, m-КЦă ьЧМСТЬă ьЧă ЦТЧОă Тă КЦă ЩТОЫНЮЭă ШЫТМОă conЭКМЭăМЮăОбЭОЫТШЫЮХ",ăКăЬЩЮЬăB.,ăКНЮРсЧНăМăЩКРЮЛКăЭШЭКХăЬЮПОЫТЭăОЬЭОăНОăМТЫМКă 80.000ăНОăОЮЫШăТăМăКăЫЦКЬăМЮăМЫОНТЭОăЫОЬЭКЧЭО.;ăC.ăКЫОă25ăНОăКЧТăТăКăУЮМКЭăЩЫТЦКă НКЭă ЩШФОЫă МЮă ЩЫТОЭОЧТТ,ă НЮЩă МКЫОă Кă ьЧМОЩЮЭă Ьă УШКМОă ьЧă ЦОНТЮХă ШЧ-ХТЧО.ă DЮЩă КЩЫШКЩОăУЮЦЭКЭОăНОăКЧăНОăХКăЦШЦОЧЭЮХăьЧăМКЫОăТ-КăНКЭăЬОКЦКăМăОЬЭОăНОЩОЧНОЧЭ,ăКă КЩОХКЭăТăХКăЭОЫКЩТО.ă"VТККăКăПШЬЭăКПОМЭКЭăьЧăЦШНăМКХТЭКЭТЯ,ăКЭсЭăЩОăЩХКЧăЬШМТКХ,ăМсЭăТă ПТгТМă Тă ЩЬТСТМ.ă AЦă ПШЬЭă ХКă ЮЧă ЩКЬă Ьă ьЦТă ЩТОЫНă ХШМЮХă НОă ЦЮЧМ,ă ЦТ-am pierdut prietenii din cauгКăТгШХЫТТăНОăЯТККăМШЭТНТКЧ.ăPОăЩХКЧăПТгТМăКЦăЩТОЫНЮЭăКЩЫШбТЦКЭТЯă 20ăФТХШРЫКЦО,ăКЦăКЯЮЭăЬЭЫТăНОăТЧЬШЦЧТТ,ăЬОЧгКТТăНОăРЫОК,ăТЧЬЭКЛТХТЭКЭОăЩЬТСТМ",ăКă НОМХКЫКЭăC.,ăКНЮРсЧНăМăЫЮНОХОăЧЮăКЮăКПХКЭăЧТМТШНКЭăНОăЩЫШЛХОЦКăЬК.ăDОТăКăЩТОЫНЮЭă ЛКЧТăЦЮХТăТăi-КăПМЮЭăМЫОНТЭО,ăКăЫОЮТЭăЬăХОăКМСТЭО. CОăКЫăПТăШЦЮХăПЫăЯТМТТ?ăPЫШЛКЛТХăМОКăЦКТăЛЮЧăЯКЫТКЧЭăКăЬК,ăЬКЮăЩШКЭОăЧЮ,ăьЧă ПЮЧМТО НОăЬМШЩЮХăТăПОЫТМТЫОКăПТОМЫЮТăьЧăЯТК.ăÎЧЬТăНКМăЯШЫЛТЦăНОăПТТЧКăЮЦКЧă ЯТМТТХОă ЬЮЧЭă Шă ЩКЫЭОă ТЧОЫОЧЭă Кă КМОЬЭОТКă ьЧЭЫ-Шă ЦЬЮЫă ЬКЮă КХЭК.ă PЫОМЮЦă КПТЫЦКă Nicolae Iorga: „VТМТТХОăЬЮЧЭăМХТТăМКЫОăЭОăШЦШКЫăьЧМОЭ,ăМКăШăЬКЛТОăЧОКЬМЮТЭ,ăКУЮЧ- gem la concluzia МăьЧЭЫОКРКăЯТККăХЮЩЭЦăМЮăЯТciiХОăЩОЧЭЫЮăКăПТăМОКăЦКТăЛЮЧăЯК- ЫТКЧЭăЩОЧЭЫЮăЛОЧОПТМТЮХăЧШЬЭЫЮăЬКЮăЩОЧЭЫЮăКăЧЮăьЧМХМКăЦШЫКХКăЬШМТОЭТТ.

Bibliografie: Articole: 1. CALITILEă ŞIă VICIILEă FIINEIă UMANE,ă DINă PERSPECTIVAă VIEIIă COTIDIENEă(БVI),ăCЮЯсЧЭЮХăLiber, 15.08.2015,Nr.157, Ioan Oprea.

Webografie: 2. http://www.dragosasaftei.ro/viciile-si-viata-la-limita/, (accesat pe 16.04.2018) 3. https://moldovacrestina.md/sapte-pacate-capitale/, (accesat pe 18.04.2018) 4. https://mdigital.md/noutati/utilizatorii-de-internet-din-moldova/, (accesat pe 08.04.2018) 5. https://www.publika.md/pe-an-ce-trece-moldovenii-vorbesc-tot-mai-mult-la- telefonul-mobil-iar-numarul-de-utilizatori-de-internet-mobil-creste_2999960.html, (accesat pe 10.04.2018) 6. https://romanialibera.ro/stil-de-viata/familie/viciile-care-ne-distrug-sanatatea- 219338, (accesat pe 17.04.2018) 7. http://www.ziare.com/magazin/stiri-magazin/viciile-secolului-xxi-creeaza-noi- dependente-1128913

REPRESIUNEAăSTALINISTăÎNăCAГULăDEPUTAILORăSFATULUIă RII:ăDOCUMENTEăIăMRTURII

Ana CUCULESCU, stuНОЧtă, Nelea COGÎLNICEAN, stuНОЧtă, FКМuХtКtОК НО DrОpt şТ ŞtТТЧО SШМТКХО, UЧТЯОrsТtКtОК НО StКt „AХОМu RussШ” НТЧ BăХТ

Abstract: The establishment and consolidation of the communist totalitarian regime СКН sОrТШus МШЧsОquОЧМОs ПШr tСО EurШpОКЧ stКtОs. TСО ОбpКЧsТШЧ ШП tСО SШЯТОt UЧТШЧ’s 341 domination to the west hit directly within the borders of Romania. By making the addi- tional Soviet-Nazi secret protocol in 1939, the USSR has annexed Bessarabia, Northern Bukovina and Herta. The formation of Moldovan RSS was accompanied by aggressive actions of the new power towards the native population. The terror has become a prio- rТtв tШШХ tШ ОЧsurО tСО pОШpХО’s ШЛОНТОЧМО. IЧ tСО ПТrst ХТЧО ШП tСШsО аСТМС аКs Мonside- rОН Кs “ОЧОmТОs” ШП tСО pШаОr аОrО КХsШ mОmЛОrs ШП tСО CШuЧtrв CШuЧМТХs. TСО purpose of this research is to identify and highlight the Stalinist repression in the case of the Deputies of the Country Councils on the basis of archival documents and testimonies. Keywords: The Country Counsel, deputies, repression, enemies, USSR, Bessara- bia, Soviet Regime, deportations, imprisonment, refugees, communist terror, war, NKVD organs, punishment, archive.

IЧЬЭТЭЮТЫОКăşТăМШЧЬШХТНКЫОКăЫОРТЦЮХЮТătotalitarist comunist a avut grave conse- cinОăЩОЧЭЫЮăЬЭКЭОХОăОЮЫШЩОЧО.ăEбЭТЧНОЫОКăНШЦТЧКТОТăUЧТЮЧТТăSШЯТОЭТМОăЬЩЫОăЯОЬЭăКă loЯТЭă НТЫОМЭă ьЧă СШЭКЫОХОă RШЦсЧТОТ.ă PЫТЧă ЫОКХТгКЫОКă ЩЫШЭШМШХЮХЮТă КНТТШЧКХă ЬОМЫОЭă sovieto-nazist din 1939, URSS a anexat Basarabia,ă NШЫНЮХă BЮМШЯТЧОТă şТă ТЧЮЭЮХă HОЫК.ăFШЫЦКЫОКăRSSăMШХНШЯОЧОşЭТăКăПШЬЭăьЧЬШТЭăНОăКМТЮЧТăКРЫОЬТЯОăКăЧШТТăЩЮЭОЫТă ПКăНОăЩШЩЮХКТКăЛşЭТЧКş.ăTОЫШКЫОКăКăНОЯОЧТЭăТЧЬЭЫЮЦОЧЭăЩЫТШЫТЭКЫăКЬТРЮЫсЧНăЬЭКЫОКă НОăШЛОНТОЧăКăШКЦОЧТХШЫ.ăDТЧăЩЫТЦКăХТЧТОăКăМОХШЫăМШЧЬТНОЫКТă„НЮşЦКЧТ”ăКТăЩЮЭОЫТТă ПМОКЮăЩКЫЭОăşТăЦОЦЛЫТТăSПКЭЮХЮТăЫТТ.ă SМШЩЮХăКМОЬЭОТăМОЫМОЭЫТăОЬЭОăНОăКăТНОЧЭТПТМКăşТăКăЬМШКЭОăьЧăОЯТНОЧărepresiu- ЧОКăЬЭКХТЧТЬЭăьЧăМКгЮХăНОЩЮЭКТХШЫăSПКЭЮХЮТăЫТТăьЧăЛКгКăНШМЮЦОЧЭОХШЫăНОăКЫСТ- ЯăТăКăЦЫЭЮЫТТХШЫ. ÎЧă1940ă ХШМЮТЭШЫТТăBКЬКЫКЛТОТăКЮăПШЬЭă ЧОЯШТТăЬă ПКМăПКă ЧШТТăЫОКХТЭТ.ăMЮХТă baЬКЫКЛОЧТ,ăМЮЧШЬМсЧНăЩОЫТМШХЮХăЬШЯТОЭТМ,ăКЮăНОМТЬăЬăЬОăЫОПЮРТОгОăьЧăRШЦсЧТК.ăMК- joЫТЭКЭОКăЩШЩЮХКТОТăЧЮăКăКЯЮЭăЩШЬТЛТХТЭКЭОăЬ-şТăЩЫЬОКЬМăХШМЮЫТХОăЧКЭКХО.ăSЭЮНТТХОăНОă ТЬЭШЫТОăШЫКХăЫОПХОМЭăЬЭКЫОК НО ЬpТЫТЭ НТЧ BКЬКЫКЛТК ьЧ pЫТЦОlО гТlО КlО ocupКТОТ Ьo- vietice.ăDОşТăШПТМТКХТЭТХОăЫШЦсЧОăХЮКЮăьЧăМКХМЮХăşТăЩШЬТЛТХТЭКЭОКăЮЧЮТăКЭКМăКЫmat din parЭОКăSШЯТОЭОХШЫăьЧă1939,ăЭШЭЮşТăьЧМОЫМКЮăЬăКЬТРЮЫОăЩШЩЮХКТКăНОăКЛЬОЧКăШЫТМrui pericol. PОЧЭЫЮăКăХТЧТşЭТăЬЩТЫТЭОХО,ăХКă6ăТКЧЮКЫТОă1940,ăЫОРОХОăCКЫШХăКХăII-lea a vizitat ChişТЧЮХ,ăКЧРКУсЧНЮ-ЬОăЬăКЩОЫОăЭШКЭОăЭОЫТЭШЫТТХОăЫШЦсЧОşЭТ8. La 5 aprilie 1940, Direc- ТЮЧОК GОЧОЫКХăКăPШХТТОТăьЧăDКrОК НО sОКmă КsuprК stărТТ НО spТrТt К pШpulaТОТ ьЧ urmК ОбpuЧОrТТ ПăМută НО VОКМОsХКЯ țШХШtШЯ НТЧ 29 mКrtТО ьЧ ПКК SШЯТОtuХuТ Suprem al URSS ЦОЧТШЧКă ьЧРЫТУШЫКЫОКă ЩШЩЮХКТОТă НТЧă BКЬКЫКЛТК,ă НКЫă şТ disponibilitatea oamenilor de a-şТăКЩЫКăКЫКăьЧăМКгăНОăЧОМОЬТЭКЭО9.ăRОЭЫКРОЫОКăПШЫКЭăКăКНЦТnisЭЫКТОТă şТăКЫЦКЭОТăЫШЦсЧОăКăУЮЬЭТПТМКЭăЩОăНОЩХТЧăКМОЬЭОăЭОЦОЫТ.ăAХОбКЧНЫЮăBЮНТşteanu, renumit КЫСТЭОМЭăЫШЦсЧăЦОЧТШЧОКг:ă„N-КЦăЬăЮТЭăЧТМТШНКЭăЬОКЫКăКМООКăНОă28ăТЮЧТО,ăМсЧНă КЬМЮХЭКЦăХКăШЫКăШЩЭăЬОКЫКăХКăЫКНТШ…ăşТăМсЧНăЧО-КЦăМЮЭЫОЦЮЫКЭ,ăКЮгТЧНăМăКăКЯЮЭăХШМăЮЧ CШЧЬТХТЮăНОăCШЫШКЧ,ăХКăМКЫОăЬ-КăНТЬМЮЭКЭăЮХЭТЦКЭЮЦЮХăНКЭăНОăUЧТЮЧОКăSШЯТОЭТМ,ăЩЫТЧă

8 George Damian, O prШmТsТuЧО rОРКХă pОЧtru BКsКrКЛТК, http://www.george- damian.ro/o-promisiune-regala-pentru-basarabia-4148.html 9 DОгmОmЛrКrОК RШmсЧТОТ, p. LXXII. 342 carОăRШЦсЧТОТăТăЬОăМОЫОКăЬăМОНОгОăBКЬКЫКЛТКăşТăBЮМШЯТЧКăНОăNШЫН.ăIКЫăМОЫОЫОКăОЫК ac- МОЩЭКЭ.ăDТЧăЦШЦОЧЭЮХăКМОХКăЯТККăЧШКЬЭЫăЬ-КăЬМСТЦЛКЭăЫКНТМКХăşТăЩОЧЭЫЮăЭШЭdeauЧК”10. CОТăЦКТăНОгКЦРТТăЬОăКЫЭКЮăЭТЧОЫТТ,ăМКЫОăьЧăЩОЫТШКНКăТЧЭОЫЛОХТМăКЮăКЯЮЭăЩКЫЭОă de o ОНЮМКТОăЩКЭЫТШЭТМăКММОЧЭЮКЭ:ăBЮЧШКЫ,ăVКНТЦăPТЫШРКЧă(К.Ч.ă1921)ăЬОăьЧtre- ЛК:ă„DКЫăЫОРОХО?ăDКЫăКЫЦКЭК?ăDОăМОăЧЮăЬОăьЦЩШЭЫТЯОЬМ...ăCОăЧЮăЦКТăşЭТЮăЬăХЮЩЭО?”11. AПХКТăьЧăПККăНТХОЦОТăНОăКăЫЦсЧОăьЧăХШМКХТЭТХОăЧКЭКХОăЬКЮăНОăКăЬОăЫОЭЫКРОăьЧă RШЦсЧТК,ăШăЩКЫЭОăНТЧăШКЦОЧТăКЮăНОМТЬăЬăЬОăМШЧПШЫЦОгОăЫОКХТЭТТ,ăьЧМОЫМсЧНăЬ-şТă ЩЬЭЫОгОăМКХЦЮХ,ăПТТЧНăМШЧЯТЧşТăНОăПКЩЭЮХăМăьşТăЯШЫăЩЮЭОКăМШЧЭТЧЮКăЯТККăШЛТşЧЮТЭ.ă UlteЫТШЫ,ăКЮăЫОРЫОЭКЭăКМОКЬЭăНОМТгТО.ă„IКЫşТăЧО-КЦăьЧЭЫОЛКЭ,ăЩОЧЭЫЮăКăЦТКăШКЫ,ăМОăЧОă КşЭОКЩЭă şТă НКМă ЧЮă КЫă ЭЫОЛЮТă Ьă ЧОă ЫОПЮРТОЦă ьЧă RШЦсЧТК.ă DТЧă ЧШЮă ЭКЭКă Кă ЬЮЬТЧЮЭă НШЮăХЮМЫЮЫТ:ăЦКТăьЧЭсТăМăЧЮăКЯОЦăХКăМТЧОăЬăЧОăНЮМОЦăьЧăRШЦсЧТКăşТ,ăНЮЩăКМООК,ă МăЧЮăКЯОЦăКЯОЫОăşТăМăОХăşТăМЮăЦКЦКăКЮăЦЮЧМТЭăМТЧЬЭТЭăşТăЧЮăКЮăМОăЬ-şТăЫОЩЫШşОгО,ă deci nu ar trebui ЬăКЯОЦăЩЫШЛХОЦОăМЮăЮЧăЫОРТЦăМКЫОăНОМХКЫăМăьТăЯКăЬЩЫТУТЧТăЩОăМОТă МКЫОăКЮăЭЫТЭăНТЧăЦЮЧМăМТЧЬЭТЭ”12. MЮХТă ЛКЬКЫКЛОЧТă ЧЮă МЮЧШşЭОКЮă ЫОКХТЭКЭОКă НОЬЩЫОă ЬТЬЭОЦЮХă ЬШЯТОЭТМă şТă ЧЮ-şТă ЩЮЭОКЮăТЦКРТЧКăМăЬЭКЭЮХăЩШКЭОăЩОНОЩЬТăşТăОЭТМСОЭКăНЫОЩЭă„МЫТЦТЧКХ”ăЩОăШЫТМТЧО. DОЬЩЫОăКМОКЬЭăЬЭКЫОăНОăХЮМЫЮЫТăМШЧЬОЦЧОКгăşТăPКЧăHКХТЩЩК,ăЮЧЮХăНТЧăМОТăЦКТă cuЫКУШşТăЩЫШЦШЭШЫТăКТăЬЩТЫТЭЮХЮТăЫШЦсЧОЬМăьЧăBКЬКЫКЛТК,ăМОХăМКЫОăКăПШЬЭăЩЫОşОНТЧЭОăКХă SfaЭЮХЮТăЫТТă(25.11.1918-18.02.1919)13.ăÎЧăЦОЦШЫТТХОăНОsprО rОПuРТuХ său НТЧ BК- sarabiК, ХК 28 ТuЧТО 1940, prОМum şТ rОtrКРОrОК КrmКtОТ şТ КНmТЧТstrКТОТ rШmсЧО menТШЧОКгăМăКПХКЫОКăьЧăЧОşЭТТЧăТ-КăНОЭОЫЦТЧКЭăЩОăЦЮХТăЛКЬКЫКЛОЧТăЬăЭЫОКМăPЫЮ- ЭЮХ:ă„ЬОăьЧМОЩОКăЛОУОЧТКăЬЩШЧЭКЧăşТăЧОШЫсЧНЮТЭ,ăМКЫОăНЮМОăХКăЫОгЮХЭКЭЮХăМШЧЭЫКЫăМОХЮТă urЦЫТЭ:ăЩЫОКăЩЮТЧăЬОăЬКХЯОКгăНТЧăМООКăМОăНШЫТЦăЬăЬКХЯЦ,ăТКЫăЯХЦşОКХКăМКЫОăЬОă proНЮМОăЬЩШЫОşЭОăМТЫМЮХКТКăгЯШЧЮЫТХШЫăşТăШЩЫОşЭОăМТЫМЮХКТКăЧШЫЦКХăКăЯТОТТăşТăКăРсЧ- duХЮТăЛЮЧăşТăЬЧЭШЬ.ăAЦăЬЮЧКЭăНОМТăНТЧăЧШЮăХКăRОгТНОЧКăRОРКХăşТăКЦăьЧЭЫОЛКЭăНКМă se va НТЬМЮЭКăЩХКЧЮХăНОăОЯКМЮКЫОăКăCСТşТЧЮХЮТăМЮăТЧЬЭТЭЮТТХОăХЮТăşТăНКМăЧЮăЬ-ar pu- ЭОКăЬăПТЮăьЧМКНЫКЭăьЧăКМОЬЭăЩХКЧăşТăОЮăМЮăКЫСТЯОХОăТЧЬЭТЭЮТТХШЫăЩОăМКЫОăХО-am condus ЭШЭăЭТЦЩЮХ:ăUЧТЯОЫЬТЭКЭОКăPШЩЮХКЫ,ăUЧТЯОЫЬТЭКЭОКăMЮЧМТЭШЫОКЬМ,ăCШЦТЭОЭЮХăЩОЧЭЫЮă ajutoЫКЫОКăЫШЦсЧТХШЫăЭЫКЧЬЧТЬЭЫОЧТ,ăCШЦТЭОЭЮХăЩОЧЭЫЮăЫТНТМКЫОКăЦШЧЮЦОЧЭЮХЮТăUЧТЫТТă – КЫСТЯОăМКЫОăьЧРХШЛОКгăşТăШăЛТЛХТШЭОМăТЬЭШЫТМăНОăНШМЮЦОЧЭКТОăКЬЮЩЫКăЩЫШblemelor ЛКЬКЫКЛОЧОăНТЧăЭШКЭОăНШЦОЧТТХОăЯТОТТ.ăMТăЬ-КăЫЬЩЮЧЬăМăЧЮ-i vorba de nicio evacua- re, МТăЬОăЯШЫăНТЬМЮЭКăЦТУХШКМОХОăНОăХЮЩЭăşТăЫОгТЬЭОЧ.ăNЮăЦКТăьЧОХОРОКЦăЧТЦТМ”14. CОТăМКЫОăşТ-КЮăЦКЧТПОЬЭКЭăНОЬМСТЬăНШЫТЧКăНОăКăЬОăЫОЭЫКРОăьЧăRШЦсЧТКăКЮăПШЬЭă ЮХЭОЫТШЫăЬКЧМТШЧКТăНОăЫОРТЦăЩЫТЧăНОЩШЫЭКЫОăЬКЮăьЧМСТЬШКЫО.ăPЫШМОЬЮХăНОăЫОПЮРТОЫОăьЧă RШЦсЧТКăОЫКă ьЧЬШТЭăНОă ЦЮХЭТЩХОăРЫОЮЭТăşТăТЦЩОНТЦОЧЭО.ăNОЦЮХЮЦТТăşТăЫОЯШХЭКТă

10 AХОбКЧНЫЮăBЮНТşЭОКЧЮ,ăSub patru regimuri pe toate continentele,ăBЮМЮЫОşЭТ:ăEН.ă IЧЬЭТЭЮЭЮХăNКТШЧКХăЩОЧЭЫЮăSЭЮНТЮХăTШЭКХТЭКЫТЬЦЮХЮТ,ă2014,ăЩ.ă88. 11 Pirogan Vadim, Cu РьЧНuХ ХК tТЧО, BКsКrКЛТК mОК. DТЧ mărturТТХО uЧuТ ЯТЧШЯКt Пără ЯТЧă,ăCСТşТЧЮ,ăEН.:ăEЧМТМХШЩОНТМă„GСОШЫРСОăAЬКМСТ”,ă1995,ăЩ.ă46. 12 AХОбКЧНЫЮăBЮНТşЭОКЧЮ,ăЩ.ă95. 13 Colesnic Iurie, SПКtuХ ărТТ. EЧМТМХШpОНТО, p. 181. 14 DОгmОmЛrКrОК RШmсЧТОТ, p. 274. 343

НОăЬТЭЮКТКăМЫОКЭăОЫКЮăşТăШКЦОЧТТăЩШХТЭТМТăЛКЬКЫКЛОЧТăКПХКТăьЧăRШЦсЧТК.ăÎЧМОЩсЧНăМЮă 29ăТЮЧТОă1940,ăКМОşЭТК,ăьЧăЦКЫОăЩКЫЭОăПШşЭТăНОЩЮЭКТăьЧăSПКЭЮХăЫТТ, s-КЮăьЧЭЫЮЧТЭăьЧă şОНТЧОăьЧăМКНЫЮХă„CОЫМЮХЮТăBКЬКЫКЛОЧТХШЫ”ăЩОЧЭЫЮăКăьЧЭЫОЩЫТЧНОăКМТЮЧТăНОăКУЮЭШЫКЫОă МШЧМЫОЭăКăШКЦОЧТХШЫăМОăОЫКЮăЧОЯШТТăЬ-şТăХКЬОăЛЮЧЮЫТХОăКРШЧТЬТЭОăШăЯТК,ăМКЬК,ăЫЮ- deХО,ăЦШЫЦТЧЭОХОăМОХШЫăКЩЫШЩТКТ. MКУШЫТЭКЭОКăЦОЦЛЫТХШЫă„CОЫМЮХЮТăBКЬКЫКЛОЧТХШЫ”ă КЮăЭЫОМЮЭăКМОХКşТăМКХЯКЫ,ăПТТЧНăМШЩХОşТТăНОăКМОХОКşТăЬОЧЭТЦОЧЭО.ăPЫТЧМТЩКХКăЩЫШЛХОЦă МКЫОăОЫКăХЮКЭăьЧăНОгЛКЭОЫТăТЧОКăНОăЫОПЮРТКТТăЛКЬКЫКЛОЧТ.ă DОăЦОЧТШЧКЭăМăЦКУШЫТЭКЭОКăНОМТгТТХШЫăНТЧăКМОКăşОНТЧăЧЮăКЮăavut un caracter НШКЫăНОМХКЫКЭТЯ,ăьЧЭЫЮМсЭăЩОăПТОМКЫОăНТЦОЧЬТЮЧОăЬ-КăКМТШЧКЭăМШЧМЫОЭ.ăAăьЧМОЩЮЭăЬЭЫсЧ- geЫОКăПШЧНЮЫТХШЫăьЧăЬЮЬТЧОЫОКăЫОПЮРТКТХШЫ,ăЬ-a intervenit la ministerele de resort pentru КăКЦОХТШЫКăЬТЭЮКТКăМОХШЫăЯОЧТТăНОăЩОЬЭОăPЫЮЭ,ăКЮăПШЬЭăОХКЛШЫКЭОăНОМХКЫКТТăНОăЩЫШtest privind evacuarea Basarabiei. PОЧЭЫЮăЦЮХТăЛКЬКЫКЛОЧТ,ăНОМТгТКăНОăКăЫЦсЧОăКМКЬăОЫКăНТМЭКЭăşТăНОăТЧМОЫtitu- dinea care-ТăКşЭОЩЭКăьЧăЩКЫЭОКăМОКХКХЭăНОăPЫЮЭ.ăÎЧă1940ăЬШКЫЭКăПШşЭТХШЫăНОЩЮЭКТăНТЧă SfaЭЮХăЫТТăОЫКăьЧăНОЩОЧНОЧăНТЫОМЭăНОăСШЭЫсЫОКăНОăКăЬОăЫОЩКЭЫТКăЬКЮăЧЮăьЧăRШЦс- ЧТК.ăGЫКЛКăОЯОЧТЦОЧЭОХШЫăşТăТЧЬТЬЭОЧКăЩЫТТăЬШЯТОЭТМОăКЮăьЦЩТОНТМКЭăКЮЭШЫТЭТХОăНОă ХКăBЮМЮЫОşЭТăЬăКЬТРЮЫОăМШЧНТТТăЛЮЧОăЩОЧЭЫЮăЫОПЮРТКТ.ă DОpuЭКТТ SПКЭuluТ ăЫТТ cКЫО Кu ЫăЦКЬ ьЧ BКЬКЫКЛТК ocuЩКЭăНОăЬШЯТОЭТМТăКЮă ПШЬЭăЬЮЩЮşТăЭОЫШЫТТăМШЦЮЧТЬЭО.ă„OНКЭăМЮăНОЬПşЮЫКЫОКăШЩОЫКТЮЧТТăЦТХТЭКЫОăНОăШМЮpare a BКЬКЫКЛТОТăşТăBЮМШЯТЧОТăКЮăНОЛЮЭКЭăКЫОЬЭЫТХОăşТăНОЩШЫЭЫТХОăьЧăЦКЬ.ăÎЧЭЫОă28ăТЮЧТОăşТă 4ăТЮХТОă1940,ăьЧăУЮНООХОăCОЫЧЮТ,ăBХТ,ăCСТşТЧЮăşТăCОЭКЭОКăAХЛăКЮăПШЬЭăКЫОЬЭКТă 1122ăНОăШКЦОЧТ.ăAМОşЭТКăОЫКЮă„ПШşЭТТăЩШХТТşЭТ,ăКРОЧТăКТăSТРЮЫКЧОТăşТăШПТОЫТ ai Armatei RШЦсЧО”.ăLКă9ăТЮХТОă1940,ăV.ăMШХШЭШЯ,ăЩЫОşОНТЧЭОХОăGЮЯОЫЧЮХЮТăЬШЯТОtic, semЧОКгă СШЭЫсЫОКă„CЮăЩЫТЯТЫОăХКăКМЭТЯТЭКЭОКăЭЫТЛЮЧКХОХШЫăЦТХТЭКЫОăЩОăЭОЫТЭШЫТЮХăBКЬКЫКЛТОТăşТăКХă BЮМШЯТЧОТăНОăNШЫН”,ăЩЫТЧăМКЫОăКМОЬЭОăЬЭЫЮМЭЮЫТăОЫКЮăКЮЭШЫТгКЭОăМЮăОбaminarea dosare- ХШЫăЯТгсЧНă„МЫТЦОХОăМШЧЭЫКЫОЯШХЮТШЧКЫОăşТăЛКЧНТЭТЬЦЮХ”ăХШМЮТtorilor din aceste terito- ЫТТ.ăTШТăМОТăКМЮгКТăНОă„КМЭТЯТЭКЭОăМШЧЭЫКЫОЯШХЮТШЧКЫ”ăЮЫЦКЮăЬăПТОăЫОЩЫТЦКТăМШЧform Codului penal al RSS Ucrainene, art. 58 (1-18). Drept urmare, la finele anului 1940, ьЧă ьЧМСТЬШЫТХОă BКЬКЫКЛТОТ,ă ЬЮЛШЫНШЧКЭОă NKVD-ului, se aflau 2624 de persoane, ЩОЧЭЫЮăМКăЬЩЫОăЯКЫКăКЧЮХЮТă1941ăЧЮЦЫЮХăНОТЧЮТХШЫăЩШХТЭТМТăЬăКУЮЧРăХКă3951.”15 ÎЧăКЦТЧЭТЫТХОăЬЮЩЫКЯТОЮТЭШЫТХШЫ,ăКХОăМОХШЫăКЫОЬЭКТăПЫăЭОЦОТăşТăКХОăМОХШЫăНОЩШЫ- ЭКТăПЫăЯТЧăЬОăЫОХТОПОКгăШăЧОНЮЦОЫТЫОăМШЧЭТЧЮ:ă„DОăМОăЭОăУЮНОМКЮăКЭЮЧМТ?ăFТТЧНМă КТăПМЮЭăЫЮ?ăNЮ.ăTОăУЮНОМКЮ,ăПТТЧНМăОşЭТăШЦăМЮăМКЩ,ăШЦăьЧЯКЭ...ăEТăЬОăЭОЦОКЮăНОă ШКЦОЧТăНОşЭОЩТ”,ăКПТЫЦăIХКЫТШЧăTЮЭЮ16. FЫНОХОРТХОăНТЧăЯКЫa anului 1941 au fost МШЦТЬОăьЧăЛКгКăRОРuХКmОЧtuХuТ Мu prТЯТrО ХК mШНuХ НО КpХТМКrО К НОpШrtărТТ ПКă НО unele categorii de criminali17. MОЦЛЫТТăSПКЭЮХЮТăЫТТăКПХКТăХКăBЮМЮЫОşЭТăМЮЧШşЭОКЮăРКЦКăНОăЩЫШЛХОЦОăЩЫШЯШ- cate de instituirea regimului comunist, inМХЮЬТЯăЬТЭЮКТКăМШХОРТХШЫăКЫОЬЭКТăьЧăBКЬКra-

15 țШХНШЯОЧТТ suЛ tОrШКrОК ЛШХşОЯТМă, SТЧtОгО ОХКЛШrКtО ьЧ ЛКгК mКtОrТКХОХШr CШ- misТОТ pОЧtru stuНТОrОК şТ КprОМТОrОК rОРТmuХuТ МШmuЧТst tШtКХТtКr НТЧ RОpuЛХТМК țШХdo- va,ăCСТşТЧЮ,ăEН.ăSОЫОЛТК,ă2010,ăЩ.ă39-40. 16 ŞЭОПКЧăTЮНШЫ,ăRăгЯrătТТ МШЧtrК rОРТmuХuТ,ăCСТşТЧЮ,ăPЫЮЭăIЧЭОЫЧКТШЧКХ,ă2004,ăp. 30. 17 țШХНШЯОЧТТ suЛ tОrШКrОК ЛШХşОЯТМă, op.cit., p. 40. 344

ЛТК.ă PКЫЭТМТЩКЧТТă ХКă şОНТЧКă „CОЫМЮХЮТă BКЬКЫКЛОЧТХШЫ”ă ОЫКЮă ТЧНТРЧКТă НОă ТЧКМТЮЧОКă ofiМТКХТЭТХШЫăRШЦсЧТОТă ПКăНОăПЫНОХОРТХОăМШЦТЬОăНОăЩЮЭОЫОКăЬШЯТОЭТМăьЧăЬЭсЧРКă PЫЮЭЮХЮТ.ăLКă13ăЬОЩЭОЦЛЫТОă1940,ăьЧă„CОЫМЮХăЛКЬКЫКЛОЧТХШЫ”,ăAЧЭШЧăCЫТСКЧăКăЩЫШЩЮЬă МКă„CОЫМЮХăЬăЬОăШМЮЩОăНОăЛКЬКЫКЛОЧТТăЫЦКşТăКМШХШăşТăКгТăКЫОЬЭКТ,ăМЮЦăЬЮЧЭ:ăН-nii I. CШНЫОКЧЮ,ăN.ăSОМКЫ,ăT.ăNОКРК.ăPЫШЩЮЧОăКăЬОăПКМОăМЮăЬШЯТОЭОХОăЮЧăЬМСТЦЛăМЮăЛШХşО- ЯТМТТăКЫОЬЭКТăьЧăRШЦсЧТК,ăМЮЦăОЬЭОăAЧКăPКЮФОЫăşТăКХТТ.ă ÎЧăЩЫТЯТЧКăПШşЭТХШЫăНОЩЮЭКТăКТăSПКЭЮХЮТăЫТТăЬ-КăЫОЮşТЭăНШКЫăЮЧăЬТЧРЮЫăЬМСТЦЛ:ă Ion Codreanu (1879-1949),ă ЦОЦЛЫЮă КХă CШЦТЭОЭЮХЮТă NКТШЧКХă MШХНШЯОЧОЬМă НТЧă OНОЬК,ăКЫОЬЭКЭăХКă25ăТЮХТОă1940,ăХКă3ăЦКТă1941,ăКăПШЬЭăЬМСТЦЛКЭăМЮăAЧКăPКЮФОЫ,ăьЧ- МКЫМОЫКЭăьЧăRШЦсЧТК,ăЩОЫЬШКЧăЩЫОТШКЬăЩОЧЭЫЮăЬШЯТОЭТМТ18. FШşЭТТăНОЩЮЭКТăКТăSПКЭЮХЮТăЫТТăКЮăКУЮЧЬăьЧăЯТгШЫЮХăШЫРКЧОХШЫăЫОЩЫОЬТЯОăЬШvieti- МОăМСТКЫăНТЧăЩЫТЦОХОăгТХОăКХОăШМЮЩКТОТ:ăШЫНТЧЮХăНОăКЫОЬЭăКХăХЮТăGЫТРШЫОăTЮЫМЮЦКЧăКă fost semnat la 2 iulie 1940. AЧМСОЭК,ăьЧМОЩЮЭăьЧă1940,ăКăХЮКЭăЬПсЫşТЭăьЧăЦКТă1941.ă DШЬКЫЮХăЩОЧКХăКăПШЬЭăЭЫКЧЬЦТЬăЩЫШМЮЫШЫЮХЮТăRSSăMШХНШЯОЧОşЭТ,ăМКЫОăКăКЩЫШЛКЭăКМЭЮХă de acuzare, apoi l-КăЭЫКЧЬЦТЬăМШХОРТЮХЮТăУЮНТМТКЫăКХăJЮНОМЭШЫТОТăSЮЩЫОЦОăКăRОЩЮbli- МТТ.ăÎЧЬăНТЧăМКЮгКăЫгЛШТЮХЮТ,ăЩЫШМОЬЮХăУЮНТМТКЫăЧЮăКăКЯЮЭăХШМăьЧăRSSM,ăМОТăКЫОЬЭКТă ПТТЧНăОЯКМЮКТăьЧăХКРЫОХОăНТЧăRASSăTЭКЫ,ăМЮăОбМОЩТКăХЮТăTОШНШЬТОăCШУШМКЫЮ,ăМКЫОă НОМОНКЬОă ьЧă ьЧМСТЬШКЫОКă НТЧă CСТşТЧЮ.ă AЮă ЮЫЦКЭă ЧШТă ТЧЭОЫШРЫТ.ă FШşЭТТă НОЩЮЭКТă КТă SПКЭЮХЮТăЫТТăОЫКЮăьЧЯТЧЮТТăМăКЮăЯШЭКЭăAМЭЮХăUЧТЫТТăBКЬКЫКЛТОТăМЮăRШЦсЧТКăХКă27ă marЭТОă1918ăşТăМ,ăЦКТăЭсЫгТЮ,ăКЮăХЮЩЭКЭăьЦЩШЭЫТЯКăЦТşМЫТТăЫОЯШХЮТШЧКЫО,ăНОЬПşЮ- ЫсЧНăКМЭТЯТЭТăКЧЭТЬШЯТОЭТМО19. PЫТЧЭЫОă МОТă КЫОЬЭКТă şТă МШЧНКЦЧКТă НОă NKVDă КЮă ПШЬЭ20: Vladimir Bodescu (1868-1941),ăНОЩЮЭКЭăьЧăSПКЭЮХăЫТТăНТЧăЩКЫЭОКăAЬШМТКТОТăJЮЫТşЭТХШЫăНТЧăBКЬКЫКЛТК.ă AЫОЬЭКЭăХКă10ăКЮРЮЬЭă1940,ăКăНОМОНКЭăХКă28ăЧШТОЦЛЫТОă1941ăьЧăьЧМСТЬШКЫОКăНТЧăШЫКşЮХă CТЬЭШЩШХ,ăRASSăTЭКЫ;ăAlexandru Baltaga (1861-1941),ăНОЩЮЭКЭăьЧăSПКЭЮХăЫТТăНТЧă ЩКЫЭОКăЩЫОШТЦТТ ЛКЬКЫКЛОЧО.ăAЫОЬЭКЭăХКă31ăКЮРЮЬЭă1940ă(ХКăЯсЫЬЭКăНОă79ăНОăКЧТ),ăКă НОМОНКЭăХКă7ăКЮРЮЬЭă1941,ăьЧăЬЩТЭКХЮХăЫОРТШЧКХăНТЧăШЫКşЮХăKКгКЧ;ă Constantin Bivol (1885-1942),ă КЫОЬЭКЭă ХКă 25ă КЮРЮЬЭă 1941,ă Кă НОМОНКЭă ХКă 12ă ЦКЫЭТОă 1942,ă ьЧă ЬЩТЭКХЮХă ьЧМСТЬШЫТТă ЧЫ.ă 4ă НТЧă ШЫКşЮХă CТЬЭШЩШХ,ă НТЧă RASSă TЭКЫ;ă NТМШХКОă BТЯШХ,ă КЫОЬЭКЭă ьЧă КЮРЮЬЭă1940,ăНОЩШЫЭКЭăьЧăKКгКСЬЭКЧ,ăКăЦЮЫТЭă(ЩсЧăьЧă1943)ăьЧăPКСЭКăAЫКХ;ă ŞЭОПКЧă Botnariuc (1875-1941),ă НОЩЮЭКЭă ьЧă SПКЭЮХă ЫТТă НТЧă ЩКЫЭОКă ЦТЧШЫТЭТТă ЮМЫКТЧОЧО,ă КЫОЬЭКЭăХКă22ăТЮХТОă1940ăНОăМЭЫОăШЫРКЧОХОăNKVDăНТЧăУЮНОЮХăBХТ,ăКăНОМОНКЭăХКă22ă КЮРЮЬЭă 1941ă ьЧă ЬЩТЭКХЮХă ьЧМСТЬШЫТТă НТЧă ШЫКşЮХă PОЧгК; Emanoil Catelli (1883-1943),

18 Chiriac Alexandru, p. 80. 19 PШЬЭТМă EХОЧК,ă DОputКТ КТ SПКtuХuТ ărТТ ОбtОrmТЧКТ НО NșVD, https://www.revista22.ro/deputati-ai-sfatului-tarii-exterminati-de-nkvd-8758.html 20 LТЬЭКăЦОЦЛЫТХШЫăSПКЭЮХЮТăЫТТăМКЫОăКЮăЫЦКЬăьЧăBКЬКЫКЛТКăНЮЩăШМЮЩКТКăЬШЯТОti- МăНТЧă1940ăşТăКЮăПШЬЭăКЫОЬЭКТăНОăШЫРКЧОХОăNKVD-ЮХЮТăКăПШЬЭăьЧЭШМЦТЭăьЧăЛКгКăТЧПШЫma- ТТlor selectate din: Colesnic Iurie, SПКtuХ ărТТ. EЧМТМХШpОНТО; Chiriac Alexandru, Mem- ЛrТТ SПКtuХuТ ărТТ 1917-1918. DТМТШЧКr; PШЬЭТМăEХОЧК,ăDОputКТ КТ SПКtuХuТ ărТТ ОбtОr- miЧКТ НО NșVD, https://www.revista22.ro/deputati-ai-sfatului-tarii-exterminati-de- nkvd-8758.html 345

ЬКЭЮХă ГРЫНОЭТ,ăУЮНОЮХăBХТ,ăКăПШЬЭăЩЫОşОНТЧЭОăКХă CШЦТЭОЭЮХЮТăNКТШЧКХăMШХНШve- nesc din Odesa (1917). DЮЩăЫОКХТгКЫОКăЮЧТЫТТ,ăEЦКЧШТХăCКЭОХХТăОЬЭОăЧЮЦТЭăьЧăПЮЧМТКăНОăDТЫОМЭШЫăРОne- ЫКХăКХăAРЫТМЮХЭЮЫТТăьЧăDТЫОМЭШЫКЭЮХăGОЧОЫКХăКХăRОЩЮЛХТМТТăDОЦШМЫКЭТМОăMШХНШЯОЧОЭТ.ă ÎЧă 1923,ă CШЧЬТХТЮХă НОă MТЧТЭЫТă КХă RШЦсЧТОТă ьХă ЧЮЦОЭОă ьЧă МКХТЭКЭОă НОă ЩЫОПОМЭă КХă УЮНОЮХЮТăBХТ.ăDТЧă1927ă– 1928 actТЯОКгăьЧăМКХТЭКЭОăНОăЬОЧКЭШЫăНТЧăЩКЫЭОКăУЮНОЮХЮТă BХТ.ăÎЧă1933,ăPКЫЭТНЮХăNКТШЧКХăLТЛОЫКХăКУЮЧРОăТКЫТăХКăЩЮЭОЫОăТăEЦКЧШТХăCКЭОХХТă ОЬЭОăЫОЩЮЬăьЧăПЮЧМТКăНОăЩЫОПОМЭăКХăУЮНОЮХЮТăBХТ.ăÎЧăЭТЦЩЮХăНОТЧОЫТТăПЮЧМТОТăЭТЦЩăНОă 3ăКЧТăьЧăУЮНОЮХăBХТ,ăЬ-au cШЧЬЭЫЮТЭă49ăНОăМШХТă(ПКăНОă44ăНТЧă1918ăЩсЧăьЧă1933),ă КăПШЬЭăЫОЧШЯКЭăХШМКХЮХăМШХТТăNШЫЦКХО,ăЬ-КăМШЧЬЭЫЮТЭăЧШЮКăМХНТЫОăКăLТМОЮХЮТăНОăПОЭОă „DШЦЧТКăIХОКЧК”.ăEЬЭОăКЫОЬЭКЭăХКă5ăТЮХТОă1940,ăПТТЧНăКМЮгКЭăНОăКМЭТЯТЭКЭОăМШЧЭЫКЫОvo- luТШЧКЫ,ăМШЧПШЫЦăКЫЭТМШlului 54-13ăКХăCШНЮХЮТăPОЧКХăКХăRSSăUМЫКТЧОЧО.ăÎЧТТăМШ- miЬКЫТТă НОă ТЧЬЭЫЮМТОă НОă ХКă ьЧМСТЬШКЫОКă НТЧă CСТТЧЮă ЬЩЮЧОКЮ:ă „КМОЬЭă ШЦă ОЬЭОă ЮЧă ЩКЭЫТШЭă ЦШХНШЯОКЧă МШЧЯТЧЬ.ă MЮХТă НТЧЭЫОă ЯШТă ЬЮЧЭОТă МЮЫЧТФТ,ă ьЧă ЭТЦЩă МОă ОХă КЩЫă ТНООК,ăЩШЩШЫЮХăТăНЫОЩЭЮХăТЬЭШЫТМ.ăDОăКЬЭПОХăНОăШКЦОЧТăКЦăПТăЦсЧНЫТăТăЧШТ”.ăÎЧЭЫОЛКЭă de comisar de ce n-КăПЮРТЭăЩОЬЭОăPЫЮЭăНКМăЭТКăМО-ХăКЭОКЩЭ,ăКăЫЬЩЮЧЬăМăЧЮăьЧОХОРОă ЬăьЦЩКЫЭ,ăХКăЛТЧО,ăЛОХЮРЮХăТăЛЮМЮЫТКăЛКЬКЫКЛОКЧЮХЮТăТăЬ-ХăЩЫЬОКЬМăьЧăЭТЦЩЮЫТă РЫОХО.ăÎЧăПТЧКХăНОМХКЫК:ăЯКăЦЮЫТ ШăРОЧОЫКТО,ăЩШКЭОăНШЮ,ăНКЫăНЫОЩЭКЭОКăЯКăЛТЫЮТăТăBК- saЫКЛТКăЯКăЫОЯОЧТăХКăRШЦсЧТК.ăAăЫОЬЩТЧЬăШЫТМОăьЧЯТЧЮТЫО.ăFТТЧНăьЧЭЫОЛКЭăХКăТЧЭОЫШgato- ЫТЮă„НОăМОăЬ-КăьЦЩШЭЫТЯТЭăЫОТЧЬЭКЮЫЫТТăЩЮЭОЫТТăЬШЯТОЭТМОăьЧăBКЬКЫКЛТК”,ăКăЫЬЩЮЧЬ:ă„НТЧă convingeri politice. EЫКЦăМШЧЯТЧЬăМăЩЮЭОЫОКăЬШЯТОЭТМăЦăЯКăХТЩЬТăНОăЭШКЭОăНЫОЩturi- ХО...ăŞТăьЧăКМОЬЭăЦШЦОЧЭăЬЮЧЭăьЦЩШЭЫТЯКăНТМЭКЭЮЫТТăЩЫШХОЭКЫТКЭЮХЮТ...”.ăÎЧăЩЫТЦОХОăгТХОă ale celui de-КХăDШТХОКăRгЛШТăMШЧНТКХ,ăьЦЩЫОЮЧăМЮăКХТăНОТЧЮТ,ăКăПШЬЭăОЯКМЮКЭăьЧă ьЧchisoarea nr. 4 НТЧăШЫКşЮХăCТЬЭШЩШХ,ăRASSăTЭКЫ,ăşТăЬЮЩЮЬăЮЧЮТăЧШЮăТЧЭОЫШРКЭШЫТЮ.ă A decedat la 18 februarie 1943; Teodosie Cojocaru (1899-1941), arestat la 13 КЮРЮЬЭă1940,ăКăНОМОНКЭăХКă23ăТКЧЮКЫТОă1941ăьЧăьЧМСТЬШКЫОКăЧЫ.ă1ăНТЧăCСТşТЧЮ;ă Ion Ignatiuc (1893-1943), arestat ХКă23ăТЮХТОă1940,ăКăНОМОНКЭăХКă26ăТКЧЮКЫТОă1943ăьЧЭЫ-un ХКРЫăНТЧăRASSăTЭКЫ;ăVКЬТХОăGКПОЧМЮ,ăКЫОЬЭКЭăьЧă1940,ăКăХЮМЫКЭăьЧăAЫСКЧРСОХЬФăХКă ЭТКЭă МШЩКМТТ,ă КЩШТă ХКă Шă ЦТЧă НОă МЫЛЮЧО,ă ЧЮă ЬОă МЮЧШКşЭОă КЧЮХă НОМОЬЮХЮТ;ă TОШНШЫă Neaga (1880-1941),ăьЧă1917,ăНОЯТЧОăЦОЦЛЫЮăКХăUЧТЮЧТТăÎЧЯЭШЫТХШЫăНТЧăBКЬКЫКЛТК,ă ШЫРКЧТгКТОăМКЫОăКЯОКăЦОЧТЫОКăЬăЮЧОКЬМăьЧăУЮЫЮХăЬЮăЭШТăЩОНКРШРТТăЦШХНШЯОЧТăМКЫОă ЦТХТЭКЮăЩОЧЭЫЮăМКЮгКăЧКТШЧКХ;ăКăНОМОНКЭăХКă6ăНОМОЦЛЫТОă1941,ăьЧăЬЩТЭКХЮХăьЧМСТЬШЫТТă din Penza; Panteleimon Sinadino (1875-1940?), arestat la 9 iulie 1940, nu se cu- ЧШКşte soarta de mai departe; NТМШХКОăSОМКЫă(1894-1942) ьЧăТЮЧТОă1941КăПШЬЭăЭЫКЧЬfe- rat ьЧăьЧМСТЬШКЫОКăЧЫ.ă1ăНТЧăШЫКşЮХăPОЧгК,ăКăЦЮЫТЭăьЧăПОЛЫЮКЫТОă1942;ăGrigore Turcu- man (1890-1942) КЫОЬЭКЭăХКă2ăТЮХТОă1940,ăКăНОМОНКЭăХКă28ăЦКТă1942ăьЧăЬЩТЭКХЮХăьЧchi- soЫТТăЧЫ.ă1ăНТЧăШЫКşЮХăPОЧгК;ăTeodor Uncu (1881-1940?), arestat la 17 iunie 1940, soarЭКăНОăЦКТăНОЩКЫЭОăЧЮăОЬЭОăМЮЧШЬМЮЭ;ăLЮМКăŞЭТЫЛОă(1889-1942) arestat la 20 iu- lie 1940, a decedat ХКă15ăЦКЫЭТОă1942ăьЧăЬЩТЭКХЮХăьЧМСТЬШЫТТăЧЫ.ă4ăНТЧăШЫКşЮХăCТЬЭШЩШХ. DОЩЮЭКТТăSПКЭЮХЮТăЫТТăМКЫОăКЮăЫЦКЬăьЧăBКЬКЫКЛТКăЬШЯТОЭТМăНЮЩă1940ăşТăКЮă ПШЬЭăТНОЧЭТПТМКТăНОăШЫРКЧОХОăNKVD-ului au fost ьЧМКЫМОЫКТăşТăОбЭОЫЦТЧКТăНОăЫОРТ- mul totalitar comunist. DОpuЭКТ КТ SПКЭuluТ ăЫТТ, ЫОПuРТКТ ьЧ RoЦсЧТК, ЩОăХсЧРăПКЩЭЮХăМăТЧТТКХăЬ-au МШЧПЫЮЧЭКЭă МЮă ЦЮХЭТЩХОă ЩЫШЛХОЦОă КЮă ПШЬЭă МШЧЬЭЫсЧşТă ЮХЭОЫТШЫă Ьă ьЧНЮЫОă ЫОЩЫОЬТЮЧТХОă 346

МШЦЮЧТЬЭОă НТЧă НЫОКЩЭКă PЫЮЭЮХЮТ.ă ÎЧă 1940,ă ЮЧТТă ьЧă „CОЫМЮХă ЛКЬКЫКЛОЧТХШЫ”ă НОă ХКă BЮМЮЫОşЭТăьЧМОЫМКЮăЬăЬОăЬЮЬТЧăЫОМТЩЫШМ.ăÎЧăşОНТЧКăBТЫШЮХЮТăPОЫЦКЧОЧЭăНТЧă10ăТЮХТОă 1940,ăIШЧăIЧМЮХОăКăМОЫЮЭăМОХШЫăЩЫОгОЧТă„ЬăКТЛăРЫТУăНОăМОТăОЯКМЮКТ,ăЩОЧЭЫЮăМКăЛК- saЫКЛОЧТТăПЮЧМТШЧКЫТăЬăПТОăЩХКЬКТăХКăКХЭОăЬОЫЯТМТТăьЧăКЫ,ăМКăОТăЬăЧЮăЬОăЭЫКЧЬПШЫЦОăьЧă cerşОЭШЫТ,ăМТăЬ-şТăРЬОКЬМăЦОЬОЫТКăЩОăМКЫОăПТОМКЫОăКЮăКЯЮЭ-ШăьЧăBКЬКЫКЛТК”21. Din НТЬМЮТТХОă ьЧă şОНТЧă НОНЮМОЦă Мă ЦЮХТă НТЧă ПШşЭТТă НОЩЮЭКТă ьЧă SПКЭЮХă ЫТТă ЬОă КПХКЮă ьЧЭЫ-Шă ЬТЭЮКТОă ЩЫОМКЫă şТă ьЧă RШЦсЧТК.ă GСОШЫРСОă PсЧЭОКă ЦОЧТШЧКă Мă ЦЮХТă ПШşЭТă НОЩЮЭКТăНТЧăSПКЭЮХăЫТТă„КЮăЯОЧТЭăЧЮЦКТăЬТЧРЮЫТ,ăПЫăПКЦТХТТ,ăЬКЮăЧЮЦКТăМЮăРОКЧЭК.ă AХТТăКЮăКНЮЬăЫЮПОХО,ăНКЫăМсЧНăКЮăЩХОМКЭăьЧКЩШТ,ăЧ-КЮăЦКТăЩЮЭЮЭăЯОЧТ”22.ăÎЧăşОНТЧКă BТЫШЮХЮТăPОЫЦКЧОЧЭăКХă„CОЫМЮХЮТăЛКЬКЫКЛОЧТХШЫ”ăНТЧă9ăКЮРЮЬЭ,ăIШЧăPОХТЯКЧăКăЩЮЬăьЧă ОЯТНОЧă ЩЫШЛХОЦКă ПШşЭТХШЫă НОЩЮЭКТă НТЧă SПКЭЮХă ЫТТă ЫОПЮРТКТă ьЧă RШЦсЧТКă „МКЫОă ЭЫОЛЮТОă КУЮЭКТă КşКă МКă Ьă ЧЮă НЮМă ЦТгОЫТО”.ă S-Кă НОМТЬă Ьă ЬОă МОКЫă НОă ХКă КЮЭШЫТЭТă ЩОЧЭЫЮăОТăМсЭОăШăЩОЧЬТО,ăТКЫăЩсЧăЬТЭЮКТКăЯКăПТăЫОЦОНТКЭăЬăХТăЬОăНОКăМсЭОăЮЧăКУЮЭШЫă sporit prin Biroul PermaЧОЧЭă„ьЧăМСТЩăОбМОЩТШЧКХăМОХШЫăХТЩЬТТăМЮăЭШЭЮХăНОăЦТУХШКМО”ă ьЧăЬЮЦăНОă5000ăХОТăЩОăХЮЧ.ăÎЧăКМОХКşТăЭТЦЩ,ăЬОăЫОМШЦКЧНКăЦОЦЛЫТХШЫăSПКЭЮХЮТăЫТТă şТăGЮЯОЫЧЮХЮТăBКЬКЫКЛОКЧăКХăUЧТЫТТă„КЭОЧТОăХКăЦШНЮХăНОăКăЭЫТăşТăКăЬОăЦТşМК,ăПТТЧНМă КРОЧЭЮЫКăЫЮЬОКЬМăНОăЬЩТШЧКУăОЬЭОăПШКЫЭОăКМЭТЯăşТăЬОăЩШКЭОăЛЧЮТăШăКРЫОЬТЯТЭКЭОăНТЧă ЩКЫЭОКăХШЫ”23.ăSЭКЫОКăНОăЩЫОМКЮТОăЬОăТЦЩЮЧОКăМКăЦШНăНОăЯТКăЩОЧЭЫЮăКМОşЭТăШКЦОЧТ.ă TОЫШКЫОКăМШЦЮЧТЬЭăЬ-КăОбЭТЧЬăşТăьЧăRШЦсЧТК.ăDЮЩăьЧХЭЮЫКЫОКăНОăХКăЩЮЭОЫОăКă ЫОРОХЮТă MТСКТă ьЧă 1947,ă ШПТМТКХТЭТХОă МШЦЮЧТЬЭОă КЮă ЩЫШМХКЦКЭă RОЩЮЛХТМКă PШЩЮХКЫă RoЦсЧТКăьЧăМКЫОăКăьЧМОЩЮЭăТЦЩХОЦОЧЭКЫОКăКМОХЮТКşТăЬТЬЭОЦăНОăЫОЩЫОЬТЮЧТăМКЫКМЭОris- ЭТМăЫОРТЦЮЫТХШЫăМШЦЮЧТЬЭО.ăÎЧăКЧТТăЙ50,ăЦКТăЦЮХТăХТНОЫТăКТăЛКЬКЫКЛОЧТХШЫăЫОПЮРТКТăьЧă RШЦсЧТК,ăЦКТăКХОЬăПШşЭТăЦОЦЛЫТăКТăSПКЭЮХЮТăЫТТ,ăКЮăПШЬЭăКЫОЬЭКТăşТăМШЧНКЦЧКТăХКă НОЭОЧТО:ăGСОШЫРСОăMКЫО,ăьЧăКЧТТăЙ50ăНОЩШЫЭКЭăьЧăBЫРКЧ;ăŞЭОПКЧăHШХЛКЧ,ăьЧă1957ă МШЧНКЦЧКЭăХКă15ăКЧТăНОăЦЮЧМăЬТХЧТМ,ăНОТЧЮЭăХКăJТХКЯК;ăCТЮРЮЫОКЧЮăDКЧТОХ,ăКЫОЬЭКЭă ьЧă1950,ăХКăьЧМСТЬШКЫОКăSТРСОЭЮХăMКЫЦКТОТ;ăIШЧăPОХТЯКЧ,ăКЫОЬЭКЭăьЧă1950ăşТăНЮЬăХКă SТРСОЭ,ăЦШКЫОăьЧă195424.ăPЫТЧЭЫОăМОТăКЫОЬЭКТăКăПШЬЭăşТăPКЧăHКХТЩЩК:ăьЧăЧШКЩЭОКăНОă5ă ЬЩЫОă6ăЦКТă1950,ăОЬЭОăКЫОЬЭКЭăşТăНЮЬăХКăMТЧТЬЭОЫЮХăНОăIЧЭОЫЧО.ăConstantin C. Giurescu ьЧăХЮМЫКЫОКă„CТЧМТăКЧТăşТăНШЮăХЮЧТăьn penitenciarul din Sighet, 7 mai 1950 – 5 iulie 1955”ă ЬМЫТК:ă „HКХТЩЩКă ЩШЯОЬЭОşЭОă МЮă ЦОХКЧМШХТОă КЦОЬЭОМКЭă МЮă ЮЦШЫă МЮЦă Кă ПМЮЭă ШНТЧТШКЫă ьЧМСТЬШКЫОă ЬЮЛă ЫЮşТ;ă ЧЮă МЫОНОКă Ьă КЩЮМОă ЯЫОЦОКă Ьă ПКМă şТă ЬЮЛă КТă ХЮТă şТă КЧЮЦОă ьЧă TЫКЧЬТХЯКЧТК”25.ă În 1952, a fost predat КЮЭШЫТЭТХШЫă ЬШЯТОЭТМО.ă La 21-22 ТЮЧТОă1952,ăTЫТЛЮЧКХЮХăMТХТЭКЫăКХăMТЧТЬЭОЫЮХЮТăSОМЮЫТЭТТăНОăSЭКЭăКХăRSSăMШХНШve-

21 Proces-ЯОЫЛКХă ЧЫ.ă 2ă КХă şОНТЧОТă CШЦТЭОЭЮХЮТă „CОЫМЮХЮТă BКЬКЫКЛОЧТХШЫ”.ă ÎЧ:ă DОгmОmЛrКrОК RШmсЧТОТ, p. 87. 22 Proces-ЯОЫЛКХă ЧЫ.ă 2ă КХă şОНТЧОТă CШЦТЭОЭЮХЮТă „CОЫМЮХЮТă BКЬКЫКЛОЧТХШЫ”.ă ÎЧ:ă DОгmОmЛrКrОК RШmсЧТОТ, p. 88. 23 Proces-ЯОЫЛКХăЧЫ.ă6ăКХăşОНТЧОТăBТЫШЮХЮТăPОЫЦКЧОЧЭă„CОЫМЮХЮТăBКЬКЫКЛОЧТХШЫ”.ăÎЧ:ă DОгmОmЛrКrОК RШmсЧТОТ, p. 161. 24 LТЬЭКăЦОЦЛЫТХШЫăSПКЭЮХЮТăЫТТăМКЫО КЮăПШЬЭăКЫОЬЭКТăşТăМШЧНКЦЧКТăьЧăRШЦсЧТКă ЬШМТКХТЬЭ,ăКăПШЬЭăОХКЛШЫКЭăьЧăЛКгКăТЧПШЫЦКТОТăНТЧăMОЦЛЫТТăSПКЭЮХЮТăЫТТ.ăDТМТШЧКЫ. 25 Constantin Ion, p. 355. 347

ЧОşЭТăХ-КăМШЧНКЦЧКЭă„ьЧăЛКгКăКЫЭ.ă54ă/ă6ăЩ.ăIăCPăКХăRSSU,ăХКă25ăНОăКЧТăНОăЩЫТЯКТЮЧОă НОăХТЛОЫЭКЭОăьЧЭЫ-ЮЧăХКРЫăНОăЫООНЮМКЫОăЩЫТЧăЦЮЧМ,ăПЫăЩТОЫНОЫОКăНЫОЩЭЮЫТХШЫăМОЭО- ЧОşЭТăşТăПЫăМШЧПТЬМКЫОКăКЯОЫТТ.ăTОЫЦОЧЮХăНОăЩОНОКЩЬăЬОăМКХМЮХОКгăМЮăьЧМОЩОЫОăНТЧă 30ăЦКЫЭТОă1952.ăPЫШЛОăЦКЭОЫТКХОăЩОăКМОЬЭăНШЬКЫăЧЮăОбТЬЭ.ăCСОХЭЮТОХТХОăНОăУЮНОМКЭă nu s-КЮă ьЧЫОРТЬЭЫКЭ.ă (AЫСТЯКă DОЩШгТЭЮХЮТă ЬЩОМТКХă КХă SОЫЯТМТЮХЮТă НОă IЧПШЫЦКЫОă şТă Securitate al Republicii Moldova, Fondul persoanelor supuse represiunilor politice, dosar penal nr. 6235, vol. III, f. 258-263)26. ÎЧăЦОЦШЫТТХОăЬКХОă„PШЯОЬЭОКăЯТОТТăЦОХО”ăНТЧă1962,ăPКЧăHКХТЩЩКăМШЧЬОЦЧОКг:ă „Eu nu m-КЦăКşЭОЩЭКЭăМКăЮЧăSЭКХТЧăЬ-ЦТăЩЫОЭТЧНăКЫОЬЭКЫОКăНТЧăМКЩТЭКХКăRШЦсЧТОТ,ă КХăМЫОТăМОЭОКЧăЬЮЧЭăНТЧă27ăЦКЫЭТОă1918,ăМсЧНăBКЬКЫКЛТКăЬ-КăЮЧТЭăМЮăRШЦсЧТК.ăŞТăьЧă КЫКăRШЦсЧОКЬМăЬ-КăРЬТЭăЮЧăЦТЧТЬЭЫЮăНОăIЧЭОЫЧО,ăTСОШСКЫТăGОШЫРОЬМЮ,ăşТăЮЧăЦТ- nistru de Externe, Ana Pauker, cКЫОăЬăЦăКЫОЬЭОгОăşТăЬăЦăЩЫОНОКăХЮТăSЭКХТЧ,ăТКЫă КМОЬЭКăЩЫТЧăТЧЬЭЫЮЦОЧЭОХОăХЮТăЬăЦăМШЧНКЦЧОăХКăЦЮЧМăЬТХЧТМăьЧăSТЛОЫТКăХКă25ăНОă КЧТ.ăDКЫăКЦăКЯЮЭăЧШЫШМăЬăгНШСЧОКЬМăSЭКХТЧăşТăНТМЭКЭШЫЮХăХЮТăНОăХКăSОМЮЫТЭКЭО,ăBОЫТК.ă PШКЭОă ХКă ОХТЛОЫКЫОКă şТă ЫОКЛТХТЭКЫОКă ЦОКă Кă МШЧЭЫТЛЮТЭă şТă ЦШНОЬЭКă ЦОКă КМЭТЯТЭКЭОă НОă МЮЫТЭШЫăНОăРЮЧШКТОăşТăМХШЬОЭОăьЧă11ăХКРЫОăЬТЛОЫТОЧО,ăЩсЧăХКăBКТФКХăşТăНТЧМШХШ,ăьЧă tot cazul, mi s-КăНКЭăЮЧăЛТХОЭăНОăЫОКЛТХТЭКЫОăМШЦЩХОЭăНТЧăЩКЫЭОКăКНЦТЧТЬЭЫКТОТăЬШЯТО- ЭТМО”27. ÎЧă1955ăОЬЭОăКЦЧТЬЭТКЭăşТăЬОăьЧКЩШТКгăьЧăКЫ.ăEЬЭОăМШЧНКЦЧКЭăНОăКЮЭШЫТЭТХОă roЦсЧОă şТă НОТЧЮЭă ьЧă ьЧМСТЬШКЫОКă НТЧă GСОЫХКă ЩсЧă ьЧă 1957,ă МсЧНă ЫОЯТЧОă ХКă BЮМЮ- ЫОşЭТ28.ăÎЧăКМОХОКşТăЦОЦШЫТТăНТЧă1962ăЦОЧТШЧК:ă„ьЧăКЫăЧЮ-ЬăЫОКЛТХТЭКЭăЧТМТăЩсЧăьЧă ЩЫОгОЧЭ.ăNЮăЦТăЬОăЩХЭОşЭОăЩОЧЬТОăНОăЩЫШПОЬШЫăşТăЧТМТăЩОЧЬТОăНОăЦОЫТЭăЬЩОМТКХ,ăХКăМКЫОă am ПШЬЭă ЫОМШЦКЧНКЭă НОă AМКНОЦТКă RОЩЮЛХТМТТă RШЦсЧО,ă ьЧă МШЦЩЮЧОЫОКă ОТă КМЭЮКХ.ă DТЧăЩЫТМТЧКăКЬЭКăşТăХКăЯсЫЬЭКăНОăШМЭШРОЧКЫăЩОЬЭОăЮЧăКЧ,ăьЦТăЯТЧОăПШКЫЭОăРЫОЮ,ăЦКТăКХОЬă МăьЧăКЛЬОЧăКЦăПШЬЭăНОЩШЬОНКЭăНОăЭШЭăМОăКЦăКЯЮЭăЩсЧăХКăЮХЭТЦКăМЦКş,ăТКЫăПКЦТХТКă mi-КăПШЬЭăЬМШКЬăНТЧăМКЬăЮЧНОăКЦăХЬКЭ-Ш,ăşТăМКЫОăОăьЧăМШЩЫШЩЫТОЭКЫОăМЮăНХăAХОбКЧdru MЮЧЭОКЧЮ,ăşТăКМЮЦăЭЫТОЬМăьЧЭЫ-ЮЧăЬЮЛЬШХăНТЧăЬЭЫ.ăMЮгОХШЫăЧЫ.ă2.ăDКЫăКşКăЦТ-a fost ЬШКЫЭК!”29.ăAКăКЮăПШЬЭăЭЫКЭКТăНОăШЫРКЧОХОăЫОЩЫОЬТЯОăМШЦЮЧТЬЭОăМОТăМКЫОăКЮăЬЯсЫit unirea. ÎЧăМШЧМХЮгТО:ăНШМЮЦОЧЭОХОăНОăКЫСТЯăşТăМОХОăНОăТЬЭШЫТОăШЫКХăНОЧШЭăЬШКЫЭКăЭЫКgi- МăЩОăМКЫОăКЮăКЯЮЭ-ШăНОЩЮЭКТТăНТЧăSПКЭЮХăЫТТăНЮЩăТЧЬЭКЮЫКЫОКăЫОРТЦЮХЮТăМШЦЮЧТЬЭ.ă TОЫШКЫОКă ЬШЯТОЭТМă Кă НТЬЭЫЮЬă ЯТККă ШКЦОЧТХШЫă МКЫОă ьЧă ЭТЦЩЮЫТă РЫОХОă КЮă ХЮКЭă НОМТгТТă ТЦЩШЫЭКЧЭОă ЩОЧЭЫЮă КЫ.ă NШТ,ă РОЧОЫКТТХОă НОă КЬЭгТ,ă КЯОЦă ШЛХТРКТКă ЦШЫКХă НОă Кă ХОă ЩЬЭЫК ЯТОăЦОЦШЫТК,ăьЧЭЫЮМсЭăЩЫТЧăПКЩЭОХОăХШЫăКЮăПШЬЭăТăЫЦсЧăьЧКТЧЭКТăКТăЧОКЦЮХЮТ.

26 Constantin Ion, p. 365-366. 27 Halippa Pantelimon, PШЯОstОК ЯТОТТ mОХО.ăÎЧ:ăCШЧЬЭКЧЭТЧăIШЧ,ăЩ.ă86. 28 Chiriac Alexandru, p. 107. 29 Halippa Pantelimon, PШЯОstОК ЯТОТТ mОХО.ăÎЧ:ăCШЧЬЭКЧЭТЧăIШЧ,ăЩ.ă86. 348

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)