Patron Białegostoku Bł

ISSN 2082-2391 MIESIĘCZNIK – patron Białegostoku Bł. MichałSopoćko ARCHIDIECEZJI BIAŁOSTOCKIEJ Miłosierdzia marzec 2016 nr 3(67) r. 7 cena 3,00 zł (w tym 8% VAT) PATRON MIŁOSIERDZIA Miasta Miasta

drogi 9 u Boga Nasz Orędownik 11

bł. MichałaSopoćki Śladami 13 www.dm.archibial.pl trzy dniwroku trzy Najważniejsze ... 16 Corona, Estonia Melk (5dni) (10dni) 6-10Bieszczady Łotwa, –850zł –2250zł; (5dni) 15-19 Litwa, –750zł; Sarajewo, Budva,Kotar, Tirana (12dni2350zł) 29.06-10.07 22-26 15-23 (2 dni) 21-24 250zł; Manopello, Loreto (9dni) 07-14Medjugorje –1800zł; (8dni) –1450zł WRZESIEŃ 17-25 (11dni)morzem WRZESIEŃ –2050zł; Rotondo, Cascia –św. Padwa, Rita, Wenecja, Monte Cassino, Manoppello, Lanciano, Loreto, nad –całydzień Rimini SIERPIEŃ –Mariazell, Padwa, Sanktuaria Oropa, Maryjne Salette, 5-24Alpejskie La Einsielden,LIPIEC Madonna della CZERWIEC 15-22 MAJ KWIECIEŃ tel.: +48 85 674 59 24, +48 888 17 96 17, e-mail: [email protected], www.bppax.pl [email protected], tel.: +48856745924,888179617,e-mail: pn-pt9.00-16.00,sob.15-871 Białystok, czynne: 10.00-12.00 Adama 1(obok ks. Abramowicza ul. kościoła św. Rocha), BIURO PIELGRZYMKOWE Kraków, Zakopane, Dom Wadowice Jana Wieliczka, Pawła Zebrzydowska, , Kalwaria (5dni) II –600zł; Fatima, Santiago deCompostela, Lizbona samolot) (9dni, 18-19 –3100zł; 1-8 Paryż Paryż tel. 85665 2425,e-mail:[email protected] Medjugorje, Czarnogóra, Chorwacja, Albania (Split, Trogir, Jeziora Mostar, Plitvickie, Dubrownik, – Rzym, Cascia, San Giovanni Rotondo, –Rzym, 30.04–08.05Włochy Monte San Angelo, Rimini,

6-10 Ogłoszenia ireklamy (8 dni) – ok. 3500 zł; 5-8 3500zł; (8dni)Gruzja –ok. – Wersal –Mont Saint –Lisieux Michel 21-22 –Kolonia (8dni)–1950zł; (5 dni, samolot) (5dni, Lourdes 09-12 –2390zł; Zamki MorawZamki iWiedeń (4dni) ;23-30 –700zł w „Drogach Miłosierdzia” od poniedziałku dopiątku poniedziałku od 9.00-18.00 KSIĘGARNIA INTERNETOWA KSIĄŻKI tel. 856652444,602461402 Białystok, ul. Kościelna 1 www.ksiegarnia-katolicka.pl UPOMINKI SZATY LITURGICZNE DEWOCJONALIA soboty 9.00-14.00 soboty Liban Budapeszt (4dni)19-29 –650zł;  PODRĘCZNIKI –św. Charbel samolot) (9dni, +750USD –1750zł  PAMIĄTKI Sanktuaria WybrzeżaGdańskiego (4dni) –500zł;

Zamki isanktuaria BawariiZamki (8dni) –2000zł

(2 dni) – 260 zł; Wilno (2dni) –260zł; : Rzym –S. Giovanni : Rzym Włochy Kodeń –Zamość

tych, których siękocha,iudowadnia,tych, których że razem zNim możemy zwyciężyć. uczynasmiłości,pokazuje, który że jestonaoddawaniemżycia za tkaniem zChrystusem, powtórzeniepokorne tejmodlitwyZbawicielaztakąrezygnacją itakimmęstwem”. w podobnych sięnawolęBożą ciężkich chwilach życia oburzała iniemogłasięzdobyć na i teJego słowa: «Nie moja,ale Twoja świętaniechsiędziejewola».Jakże częstomojawola uskałyświętej, przesiadywałem Godzinami wsłuchującsięwszept modlitwyZbawiciela i przyszłe, ajednaksięniezniechęcił,alemężnieposzedł dowalkiozbawieniemejduszy. w duchumniegrzesznego, izdrady mojeniewierności przewidywał minione, obecne w 1934r.: „Najwięcej Mękąswojąwidział rozrzewniał przed mnieOgrójec, gdzieChrystus jego ca. W nie może mniezbawia,czyliratuje. przeżyć idoświadczyć zamniespotkaniazBogiem, który „członek” maswojeniezastąpione miejsceirolę. Azatemniktniemoże mniezastąpić,nikt Kościoła rzeczywistość całości. Chrystus nazwie „ciałem” –swoimciałem,gdziekażdy jego od rolisię i przejście widza czy słuchacza do uczestnika, a więc osoby, która jest „częścią” Boga iKościoła, zewsząd jesteśmybombardowani. którym To wreszcie mojezaangażowanie imojaidentyfikacja ze wspólnotąwierzących.Chrystusa fałszywego obrazuTo porzucenie „bycia” wKościele. Owo „bycie” do wszystkimmojaświadomośćprzynależności toprzede robić sobiewłasnezdanie iumiećodróżnićprawdę odfałszu. To samoodnosisiędonaszego słyszymybądźczytamy,i zagadnienia,októrych aby zdobyć wiedzęnakonkretny temat,wy i chciećprzetrawić inny. Powoduje to, że częstoniepotrafimy dogłębnie wejść wproblemy są wstanie sami go sobie przygotować, nie mają też zębów, ani poczucia smaku, żeby móc środków jako przekazu „medialna papka” –czylizmiksowany nie dlatych, którzy pokarm świata opieramy wdużej natym,cojestnampodawane, mierze jakmówiąspecjaliściod snych gapiów, iniewidzących, patrzących słuchających inierozumiejących. Dziświdzenie w śladów Zmartwychwstałego Wielką Noc ioporanku. rzy, odnaleźć odwagę, aby odprowadzić pójść za jego Krzyżem, aż do grobu… Go i szukać chcę iczujęsięzobowiązany doJeruzalem, wejść zChrystusem zasiąśćdoOstatniej Wiecze- się małostkowości iegoizmu,wreszcie jakwygrać zbrakiem nadzieiizłem.Osobiście więc a zwłaszcza Triduum pokonać nasze pokazuje jak z Chrystusem lęki, uprzedzenia, jak wyzbyć cie Kościoła wnimswojegomiejsca.Cała liturgia czyliodkrywania paschalnegotygodnia, cierpienia ipasjipozwycięstwo. To również czasodnajdywaniasięwżyciu iwe wspólno- doświadczamydrogi prowadzącejz Chrystusem powzgardę odtriumfu iodrzucenie, od czenia prawdziwej radości ipokoju. niesie liturgia tych dni,spotykająsięzmoiminadziejami,szukaniem Boga ichęciądoświad- ks. Jarosław Jabłoński Z Chrystusem zwyciężamy Z Chrystusem Od Redakcji „Jeżeliśmy bowiem z Nim współumarli, wespół z Nim i żyć będziemy” w pokonywaniu codziennychtrudności. (2 Tm2,11) Niech czas Wielkiego Tygodnia i Wielkiej Nocy będzieprawdziwym iosobistymspo- Pięknie pisał o tym bł. ks. Michał Sopoćko – Patron Białegostoku, nasz opiekun i obroń- Wielki Tydzień uświadamiamizatem,że niemogębyć tylkowidzem wtłumiewspółcze- Czas Wielkiego Tygodnia to niejako kwintesencja naszego życia, zwłaszcza gdy razem Bardzo czekam corocznie na Wielki Tydzień iŚwięta Paschalne. które Pięknoiprzekaz, z-ca redaktora naczelnego: Teresa Druk: LIBRA-PRINT DanielPuławski, Łomża, Al.Legionów 114B, tel./fax 86 473 77 84 Jezus Chrystus powstał z martwych. Nauka ta zasługuje na wiarę. Życzę Czytelnikom „Dróg Miłosierdzia” wielkanocnej nadziei wielkanocnej Miłosierdzia” „Dróg Czytelnikom Życzę Adres Zbigniew Dzienniku znajdujemysłowa zanotowane doZiemi podczaspielgrzymki Świętej – Miesięcznik ArchidiecezjiDrogi Miłosierdzia –Miesięcznik Białostockiej Zespół redakcyjny: Elżbieta Wydawca: Wydawnictwo św. Jerzego wBiałymstoku Z.H.P.U. Dynamis, r Redakcja niezwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo ichskracania edakcji: . i zmiany oraz tytułów redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych dodruku. ŁASZCZ ul. Kościelna 1 (redakcja techniczna), Teresa Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam. Redaktor naczelny: ks. Jarosław ul. Kościelna 1,15-087Białystok e-mail: [email protected] KOZŁOWSKA-ŚWIĄTKOWSKA A , 15-087Białystok,tel.85 665 24 25,85 665 24 18 MARGAŃSKA Arcybiskup Edward Ozorowski MARGAŃSKA , sekretarz redakcji: Zbigniew Metropolita Białostocki JABŁOŃSKI (redakcja i (serwis fotograficzny) (serwis , korekta),

ŁASZCZ

- 6 W numerze 16 9 8 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 22 21 20 36 35 35 ŚWIĘCI ARCHIDIECEZJI ŚCIEŻKAMI BOŻEGO SŁOWA

KATECHEZA DOROSŁYCH ARCHIDIECEZJALNA CARITAS ZABYTKI SAKRALNE WARTO PRZECZYTAĆ MŁODZI W KOŚCIELE CZŁOWIEK I PAN BÓG PRZECIWSTAWIAJCIE SIĘ ZŁU Z ARCHIDIECEZJI ZAPOMNIANE SANKTUARIA Z MYŚLI OJCÓW KOŚCIOŁA ŻYĆ PISMEM ŚWIĘTYM WIERZĘ W KOŚCIÓŁ OSTRYM PIÓREM Z PAMIĘTNIKA PROBOSZCZA PATRON MIASTA MIŁOSIERDZIA Sokołowskiego Wędrowiec –wystawa prac Teodora Zwiastowanie Najświętsza Panna Maryja – Rozważania naniedziele podopiecznych -Wychowawczy czeka na – krzyż cięższy dostanie do sakramentu pokuty Czytamrozumiem i Biblię Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno- Wielkopostne akcje Caritas Kościół wZalesiu. Prace remontowe Dziennik podróży ks. Dariusza Sańko Jak zmierzyć Pana Boga? Z wizytą naBiałorusi ...kto ucieka Krzyża od Zjawisko sekularyzacji w Supraślu Portatylz bezcennymi relikwiami Kościelnej Matka Boża Łaskawa zKalinówki Tajemnica Eucharystii Drugi List doTymoteusza (II) Ekklesia czy „tylko” brak logiki? Cuchnący faryzeizm –czyli: obłuda, godnościach... i O tytułach Przynajmniej raz wroku przystąpić tajemnicai miłosierdzia Droga Krzyżowa –dramat miłości Najważniejsze trzyw roku... dni Mieć patrona w Białymstoku bł. MichałaSopoćki Śladami Nasz Orędownik uBoga Białegostoku Bł. Michał Sopoćko –patron Modlitwa Słowem Boga EKSTERNISTYCZNA AKADEMIA LITURGIA – PIĘKNO PRZEZ KRZYŻ CHWALENIA PANA DO ZMARTWYCHWSTANIA MODLITWY

3 nr 3(67) marzec 2016 4 nr 3(67) marzec 2016 zakonnych żeńskich, są3zakonymęskie. pracuje około180sióstrz16zgromadzeń Jego miłość. W Archidiecezji Białostockiej oddanie się Bogu, które jest odpowiedzią na istotą życia konsekrowanego jest całkowicie tropolita Białostocki także, przypomniał że zdawało by siębezpowrotny smutek”. Me- przywracacie uśmiech tam,gdziezagościł upadli,boku, bopodnosicietych, którzy bojesteściejakświatło wmropotrzebni, - zgromadzeń zakonnych mówił: „Jesteście męskich orazdo przedstawicieli żeńskich Konsekrowanego abpEdward Ozorowski czenie Mszyśw. zamykającejRok Życia swoje śluby Na iprzyrzeczenia. zakoń- i pozostałe osoby konsekrowane odnowiły nego. Następnie zakonne, siostry księża list biskupównaDzieńŻycia Konsekrowa - Podczasołtarza. homiliiodczytanyzostał gromnicznych iuroczysta procesja do Liturgię rozpoczęło poświęcenieświec Stanisław Szymeckioraz księżazakonni. Ozorowski. Koncelebrował abpSenior czył Metropolita Białostocki abpEdward na uroczystej Mszyśw., której- przewodni życia konsekrowanego zgromadziły się go, w archikatedrze białostockiej osoby 2 lutego, wświętoOfiarowania Pańskie- Dzień ŻyciaKonsekrowanego Statystycznego alkoholizm jest przyczyną co zniewolić”. Według badań Głównego Urzędu wezwanie Jana Pawła II „Młodzi, nie dajcie się mu przyświeca i 49. raz po już się odbywał roku tym W „kieliszka”. bez zabawa jest możliwa że przypomnieć, aby karnawału, niedzielę ostatnią w Polsce w katolickim Kościele w on się odbywa roku Co Narodu. w Polsce Tydzieńtrwał Modlitw o Trzeźwość  łecznościowych. można się włączyć za pomocą mediów spo- modlitwę W włosku. i hiszpańsku angielsku, językach: po polsku, a także po portugalsku, ŚDM Kraków 2016 będą się modlić w pięciu KO wolontariusze i Pracownicy świata!”. błagając Boga o miłosierdzie dla nas i całego serc, naszych głębi z płynącej modlitwie nej chóral- w się zjednoczyli byśmy chciałbym, „TakKrakowie: bardzo w ŚDM lipcowe na orędzia z Franciszka papieża wezwanie na Akcja #PrayForMercy to odpowiedź młodych modlitwa wspólna transmitowana będzie Periscope aplikacji pomocą za 2016 Kraków ŚDM Organizacyjnym Komitecie w – Miłosierdzia Godzinie w – 15.00 godz. o Codziennie  Kościół wPolsce

W dniach od 7 do 14 lutego w Kościele w lutego 14 do 7 od dniach W 1 lutego ruszyła akcja #PrayForMercy.akcja ruszyła lutego 1 Koronka do Bożego Miłosierdzia Bożego do Koronka . żyć dochwały, którądlanasprzygotował”. dze, by dą- poprzezpokutęiżalzagrzechy by jeszcze bardziej umocnić się na tej dro- Zmartwychwstania. Wielki Post jest okazją, nową jakość–sprawił, że prowadzi onado drogą, wktórąJezus wprowadził Chrystus Edward Ozorowski wskazywał: „Życie jest nazakończeniedo wiernych Mszyśw. abp drogę nawrócenia. W słowie skierowanym popiół, jako znak pokuty i wkroczenia na nagłowy przyjęli dzeni wierni, poświęcony Seminarium Duchownego oraz zgroma- pi, wspólnotaArchidiecezjalnego Wyższego Roku Miłosierdzia. Po homiliiKsiężaBisku- rocznego Wielkiego Postu wprzeżywanym wskazywał na wyjątkowy charakter tego Żukowski, proboszcz parafii katedralnej w Białymstoku. W homiliiks. prał. Henryk go Wyższego Seminarium Duchownego księża profesorowie Archidiecezjalne- koncelebrował bpHenryk Ciereszko oraz Przewodniczył jej abp Edward Ozorowski, rozpoczynającejEucharystii Wielki Post. zgromadzili się liczni na wierni uroczystej 10 lutegowarchikatedrze białostockiej w archikatedrze Środa Popielcowa naya i Damaszku. 18 lutego hierarcha wziął hierarcha lutego 18 Damaszku. i naya Sayd- Maluli, w chrześcijańskich wspólnot odwiedzenia do okazją była i Lahama III była się na zaproszenie patriarchy Grzegorza od- Wizyta Cisło. Waldemar ks. Potrzebie w PomocKościołowi Stowarzyszenia oddziału polskiego dyrektor mu Towarzyszył pokoju. intencji w się modlił i wspólnoty ścijańskie - chrze odwiedził której podczas Syrii, w wizytą z przebywał Gądecki Stanisław abp Polski Episkopatu Konferencji wodniczący  BramęMiłosierdzia. przez nabożeństwo pokutne połączone z przejściem również było elementem Istotnym ferencji. kon- wysłuchać oraz Miłosierdzia Poradni z wolontariuszami z porozmawiać mogli uszu Jubile Uczestnicy współuzależnionych. dla także przygotowały Al-Anon rodzinne grupy mityng seksoholików.Podobny i zardzistów ha- narkomanów, anonimowych wspólnot prezentacja oraz alkoholików anonimowych otwarty mityng się św.odbył Mszy PoRyś. przewodniczył i homilię wygłosił bp Grzegorz św.Mszy Uroczystej rodzin. ich i leżnionych odbył się Jubileusz Miłosierdzia dla osób uza- Łagiewnikach krakowskich w Miłosierdzia  sięgają kobietyiosobyniepełnoletnie. alkohol po częściej Coraz rozwodu. piątego KRONIKA ARCHIDIECEZJI

14 lutego br. w Sanktuarium Bożego Sanktuarium br.w lutego 14 - Prze lutego 22 do 17 od dniach W BIAŁOSTOCKIEJ - - przesłał papieżFranciszek. przesłał Głódzia abp. dla życzenia specjalne okazji tej Z Gdańskiego. Metropolity posługę nioną peł- obecnie za oraz warszawsko-praskiej Jubilata w Ordynariacie Polowym, w diecezji posługi biskupiej lata za dziękowano liturgii oraz licznych instytucji i środowisk. Podczas przedstawiciele świata nauki, kultury, mediów też uczestniczyli modlitwie W darowymi. sztan- pocztami z „Solidarności” delegacje i wojskowych formacji różnych reprezentanci denta RP, rządu i parlamentu, samorządowcy, kancelarii Obecni Prezybyli przedstawiciele - księży.kilkudziesięciu oraz Gulbinowicz Henryk i Nycz Kazimierz Dziwisz, Stanisław kardynałowie m.in. tym w hierarchów, 50 koncelebrowało św. Mszę Głódzia. Leszka Sławoja abp. biskupich święceń rocznicę sprawowana była uroczysta Msza św. w 25.  wIraku. Gądecki odwiedziłchrześcijan Stanisław abp roku ub. W Wschodzie. skim Bli- Polskina Episkopatu przewodniczącego podróż druga już to Była Syrii. diecezjach i były się w tym dniu we wszystkich parafiach na rzecz pokoju w Syrii, Iraku i Palestynie od- apostolskiego w Syrii. Modlitwy w intencjach nuncjusza oraz chrześcijańskich wspólnot w Damaszku z udziałem hierarchów z różnych (greckokatolickiej) melchickiej katedrze w się odbyła która pokój, o modlitwie w udział zakończenie obrad abpEdward Ozorowski świętem Patrona Miasta Białegostoku. Na września, rocznicę beatyfikacji ks. Sopoćki, Rada Miasta ustanowiła również dzień28 Miłosierdzia miało miejsce głosowanie. sławiony ks. Michał Sopoćko i jego Miasto Powizerunku. filmupt.Błogo- obejrzeniu miastaijego dlaprzyszłości przecenienia nie doku, ale także decyzja historyczna, ciw oczekiwaniom obywateli Białegosto- sesję podkreślił, że- jesttowyjścienaprze Mariusz Gromko rozpoczynając uroczystą kańcy miasta. Przewodniczący Rady Miasta durowych, kombatantóworaz licznimiesz- miejskich isamorządowych, służb mun- władzwojewódzkich,ści, przedstawiciele Sióstr Jezusa Miłosiernego, parlamentarzy duchowieństwo, ze Zgromadzenia siostry Rady uczestniczył bpHenryk Ciereszko, nież Stolica Apostolska. W uroczystej sesji Sopoćki patronem miastawyraziła rów- 7 stycznia 2016r. zgodęnaogłoszenie ks. Rada zgodziłasięjużwmaju2015r., zaś Białegostoku. Na inicjatywęmieszkańców wiającą bł.ks. Michała Sopoćkę patronem Miasta Białystok uchwałęustana- przyjęła Dnia 15lutegonauroczystej sesjiRada patronem Białegostoku Bł. MichałSopoćko

21 lutego w bazylice na Jasnej Górze Górze Jasnej na bazylice w lutego 21 - ks. Kozakiewicza, Andrzeja w poczet kano- Białostocki włączyłkustoszaSanktuarium, Na zakończenie uroczystości Metropolita homilię wygłosiłabpEdward Ozorowski. na uroczystej sesji.Podczas Eucharystii Rady Miasta Białystok, radni którą przyjęli miastu świętegopatrona, atakże uchwała Sakramentów, zezwalający nanadanie Kongregacja ds. Kultu Bożego iDyscypliny jaki wydała zazgodąpapieża Franciszka początku Mszyśw. odczytany został dekret, wienie ks. Sopoćki Patronem miasta.Na i władzmiejskichdziękowali zaustano- oraz Radywierni przedstawiciele Miasta Edward Ozorowski, liczniezgromadzeni Metropolitaprzewodniczył Białostocki abp żego Miłosierdzia. Podczas Mszyśw., której główne uroczystości kuczci Apostoła Bo- sierdzia Bożego wBiałymstoku odbyły się ks. Michała Sopoćki, w Sanktuarium Miło- 15 lutegobr., wliturgiczne wspomnieniebł. bł. MichałaSopoćki Uroczystości kuczci wiceprezydent Adam Poliński. gostoku Tadeusza Truskolaskiegoodczytał mieszkańców. Słowo odprezydenta Białe- ipotwierdziliuroczyście przyjęli inicjatywę wyraził wdzięczność radnym miasta,że tak ojcowskie dłonie, niech poprzez was spojrze jak siostry i braci pocieszają i błogosławią św. Piotra mówił do nich: „Niech wasze ręce odprawianej w Środę Popielcową w Bazylice św.Mszy Podczas miłosierdzie. jest którym miłowania”, sposobu Jego i Boga bliskości Święty wyjaśnił, że mają oni być „świadkami Ojciec Apostolskiego. Pałacu Królewskiej miłosierdzia w Sali sko tysiącem misjonarzy pielcową, papież Franciszek spotkał się z bli-  tkać się z liczną grupą zakonników i zakonnic. spo- wyszedł św.Papież Mszy zakończeniu grzechu i ran człowieka naszych czasów”. Po „słabości, kondycję dzieląc Boga, bliskości znakiem” konkretnym i „proroczym byli by to, o zakonników i zakonnic do apelował cesjonalnie przez świątynię. W homilii Papież Bramę Miłosierdzia, a następnie przeszli pro- nego oraz kardynałowie i biskupi przekroczyli przedstawiciele instytutów życia konsekrowa- czym po gromnice, pobłogosławił Papież Bazyliki. przedsionku w się rozpoczęła go Ofiarowania święto w sprawowana Pańskie- do Watykanu. Liturgia Miłosierdzia, przybyło Roku Życia Konsekrowanego swój Jubileusz zakończenie na obchodzących zakonnic, i zakonników tysiące Konsekrowanego cia  Stolica Apostolska

Dnia 9 lutego, we wtorek przed Środą Po- 2 lutego, w XX Światowym Dniu Ży- Dniu Światowym XX w lutego, 2 - kilkudziesięciu kapłanów. sław Szymecki,bpHenryk Ciereszko oraz Mszę św. koncelebrował abpSenior Stani- domach rodzin parafii Miłosierdzia Bożego. ks. będzieperegrynował Sopoćki, który po Metropolitalnej. Poświęcił także relikwiarz ników gremialnych Białostockiej Kapituły z Łomży, alumniz Siedlec. atrzecie w Warszawie. Drugie miejscezajęładrużyna okazałasięreprezentacjacę, którym WMSD zakonnych. Rywalizacja wyłoniła zwycięz - hiczyna oraz seminariów przedstawiciele Warszawy, Łomży, Siedlec, Kalisza iDro- Przemyśla, Pelplina, Kielc, Sandomierza, nów zBiałegostoku, Częstochowy, Łodzi, Udział wzmaganiachbrały alum- drużyny wystąpiłoponad120zawodników.rych wktó- 16drużyn, rozgrywek przystąpiło miejsce wmistrzostwach. W tymroku do ne, które latzdobywało odtrzech pierwsze diecezjalne Wyższe Seminarium Duchow- nożnej. było turnieju Gospodarzem Archi- Duchownych i Zakonnych w halowej piłce się VIII Mistrzostwa Polski Seminariów 20 lutego2016r. wBiałymstoku odbyły w piłcenożnej seminariów duchownych Mistrzostwa Polski  Jezusa Chrystusa”. naszego Pana imię w miłosierdzia wieść radosną świata regiony różne w nieśli by modlitwy, „za tych naszych braci posłanych, do zgromadzonych zachęcił Święty Ojciec a miłosierdzia, posłania misjonarzy się obrzęd odbył św. Mszy zakończenie Na rany”. ich nie i ręce Ojca spoczną na dzieciach i uleczą kraju. Najważniejszym punktem drugiego drugiego punktem Najważniejszym kraju. diecezji 93 biskupami z się spotkał gdzie Panny, Maryi Najświętszej Wniebowzięcia czym udał się do położonej przy placu katedry Miguela Angel Mancera klucze do miasta, po burmistrza rąk z otrzymał Papież Meksyk miasta placu głównym na dnia, Następnego kraju. Episkopatu i rządu przedstawiciele małżonką, z Nieto Peña Enrique prezydent m.in. powitali Papieża Meksyku stolicy w tolicko-prawosławnej. Wieczorem na lotnisku się ono podpisaniem wspólnej deklaracji ka- Zakończyło Kubie. na Hawanie w Cyrylem Rusi, całej i Moskiewskim Patriarchą nego, Prawosław Kościoła Rosyjskiego nikiem jej dniu - spotkanie towarzyszyło ze zwierzch miłosierdzia sjonarz i pokoju”. W pierwszym „Mi słowa: były hasłem Jej amerykański. kontynent na czwarta i Franciszka podróż zagraniczna dwunasta to Była Meksyku. w apostolskiej podróży w przebywał ciszek KRONIKA ARCHIDIECEZJI

W dniach 12-18 lutego br. papież Fran- br.papież lutego 12-18 dniach W BIAŁOSTOCKIEJ - - Papież odleciałdo Rzymu. międzynarodowym lotnisku w Ciudad Juárez, na Świętego Ojca pożegnania ceremonii Po nami Zjednoczonymi sprawował Eucharystię. Sta- ze granicy od m 80 odległości w czym w kolegium Bachilleres stanu Chihuahua, po pracy światem ze spotkanie na się udał nie spotkał się z grupą ok. 700 więźniów. Następ gdzie więzienie, kraju w największe m.in. i zabójstw.porwań Franciszek odwiedził tam przemocy, piętnem naznaczonego miasta Juárez, Ciudad kraju północy na najbardziej położonego do się udał Papież lutego, 17 W ostatnim dniu wizyty w Meksyku, w środę narkotykową. Papież odprawił tam Mszę św. od kilku lat jest głośno w związku z przemocą którym o Michoacán, stanu stolicy Morelia, miasta kraju części zachodniej północno w 16 lutego Franciszek udał się do położonego seniorami. i chorymi z się spotkał katedrze miejscowej w Papież Eucharystii Po Indian. św.dla Mszę odprawił gdzie Casas, Las de w kraju, a później do przeleciał San Cristóbal stanu Chiapas, uważanego za najbiedniejszy do przejechał Papież lutego, 15 niedziałek, po- św.W Mszę odprawił Studiów Ośrodka od stolicy Meksyku Ecatepec, gdzie na terenie Franciszek udał się do położonego niedaleko Matki Bożej. 14 lutego koronę dla wizerunku Bożej z Guadalupe. Tam Franciszek ofiarował Matki bazylice św.w Msza była wizyty dnia www.archibial.pl Archidiecezji Białostockiej filmowe nastronieinternetowej Więcej informacji,zdjęciaimateriały wnioskizdyskusjiipostulaty.forum nakapłaństwa, anastępnieprzedstawili dyskutowali oproblematyce do formacji konwersatoryjnych grupach tatów wtrzech wysłuchaniu referatów, uczestnicy warsz- Seminarium Duchownego wPłocku.Po ty” –ks. drMarek Jarosz, rektor Wyższego –zapomnianekapłańskiecno- i wytrwałość tropolitalnego, zatytułowany drugi, „Stałość dr Ireneusz Korziński, wiceoficjał Sądu Me- rodziny, parafii i seminarium” wygłosił ks. nie aświadectwożycia kapłańskiegowobec 10)”. referat Pierwszy pt. „Troska opowoła- umocnić wasze powołanie iwybór(2P1, podhasłem: przebiegało „Starajcie się cezji Białostockiej. Tegoroczne spotkanie pastoralno-formacyjne dlaksiężyArchidie - nym wBiałymstoku odbywały sięwarsztaty cezjalnym Wyższym Seminarium Duchow W dniach 23 i 24 lutego 2016 r. w Archidie- -formacyjne dlaksięży Warsztaty pastoralno- - -

5 nr 3(67) marzec 2016 6 nr 3(67) marzec 2016 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 – Dz3,11-26;Łk 24,35-48 CZWARTEK WOKTAWIE WIELKANOCY – Dz3,1-10;Łk 24,13-35 ŚRODA WOKTAWIE WIELKANOCY – Dz2,36-41;J20,11-18 WTOREK WOKTAWIE WIELKANOCY NOCY –Dz2,14.22-32;Mt28,8-15 PONIEDZIAŁEK WOKTAWIE WIELKA- możebyćŁk24,13-35) Mszy wieczornej albo 1Kor 5,6b-8;J20,1-9(wczasie wstania: Dz10,34a.37-43;Kol 3,1-4 - Łk 24,1-12;MszawdniuZmartwych go Testamentu, Rz6,3-11; czytaniazeStare- trzy Noc: przynajmniej PAŃSKIEGO –WigiliaPaschalna wWielką NIEDZIELA ZMARTWYCHWSTANIA WIELKA SOBOTA Hbr 4,14-16;5,7-9;J18,1-19,42 Liturgia MękiPańskiej: Iz52,13-53,12; WIELKI PIĄTEK MĘKIPAŃSKIEJ – J 13,1-15 Wj 12,1-8.11-14;1Kor 11,23-26; 16-21; Mszaśw. Pańskiej: Wieczerzy Iz 61,1-3a.6a.8b-9;Ap1,4-8;Łk4, WIELKI CZWARTEK–MszaKrzyżma: 14-25 WIELKA ŚRODA–Iz50,4-9a;Mt26, 21-33.36-38 WIELKI WTOREK–Iz49,1-6;J13, J 12,1-11 WIELKI PONIEDZIAŁEK–Iz42,1-7; sza) 23,1-49 Łk (dłuższa)22,14-23,56albo(krót- PAŃSKIEJ –Iz50,4-7;Flp2,6-11; NIEDZIELA PALMOWA CZYLIMĘKI Łk 2,41-51a 4, 13.16-18.22;Mt1,16.18-21.24alub PANNY –2Sm7,4-5a.12-14a.16;Rz OBLUBIEŃCA NAJŚWIĘTSZEJMARYI Sobota –UROCZYSTOŚĆ ŚW. JÓZEFA, Piątek –Jr20,10-13;J10,31-42 –Rdz17,3-9;J8,51-59 Czwartek 31-42 Środa –Dn3,14-20.91-92.95;J8, Wtorek –Lb21,4-9;J8,21-30 Poniedziałek –Dn13,41-62;J8,12-20 Iz 43,16-21;Flp3,8-14;J8,1-11 5 NIEDZIELAWIELKIEGOPOSTU– Sobota –Jr11,18-20;J7,40-53 J 7,1-2.10.25-30 Piątek –Mdr2,1a.12-22; –Wj32,7-14;J5,31-47 Czwartek Środa –Iz49,8-15;J5,17-30 Wtorek –Ez47,1-9.12;J5,1-3a.5-16 Poniedziałek –Iz65,17-21;J4,43-54 4 NIEDZIELAWIELKIEGOPOSTU– Sobota –Oz6,1-6;Łk18,9-14 Piątek –UROCZYSTOŚĆ ŚW. KAZI- –Jr7,23-28;Łk11,14-23 Czwartek Środa –Pwt4,1.5-9;Mt5,17-19 Wtorek –Dn3,25.34-43;Mt18,21-35 1-3.11-32 Joz 5,9a.10-12;2Kor 5,17-21;Łk15, 8-14; J15,9-17 KOŚCIELNEJ –Syr51,13-20;Flp3, PATRONA BIAŁOSTOCKIEJ PROWINCJI GŁÓWNEGO KRÓLEWICZA, MIERZA,

Wtedy Pańska ręka”. Wtedy radość wśródaniołów, klęka; wielkigrzesznik Kiedy „Bo dopiero niebopęka, Hosanna napisał: Jego dobroć, delikatność imiłosierdzie. sta chciałwyrazić mocBoga, ajednocześnie kobieca. męska, adruga W tensposóbarty pewną niezwykłość: otóż jednadłońjest syna... jednakW tymgeściedostrzegamy ko się pochyla, kładzie dłonie na barkach jest wybaczenie igestmiłości...Ojcieclek- kolana. Odpowiedzią sumienia nawyrzuty jakito,cierpienia iskruchy że padłon na głowa synasąrówniewymownym znakiem w swoimrodzaju. Bose stopy iobnażona niego tylkojedenOjciec–Bóg. dawnojużnie żyją, terazmalarza czeka na Rodzicebłędów zprzeszłości. słynnego wrotu dorodzinnego domuinaprawienia Rembrandt niemajednakmożliwości po- malowania szlachetniejszym. Itakdo dojrzewa na człowieka, pozwalają mustaćsięlepszym, Pojmuje, że upadekicierpienieoczyszczają dzielę czytał fragmenty Pisma Świętego wkażdąwyobraźnie nie- widziojca,który swoim dotychczasowym życiem. Oczyma presja zmuszagodopodjęciarefleksji nad żonę iukochanegosyna.Postępująca de- poniżenia i osamotnienia, gdy traci drugą dorobek. Malarz dosięgadnacierpienia, psychicznie ipowoli przepuszcza całyswój życia. Po śmierci żony i dzieci, załamuje się tymprowadzisławę, aleprzy rozrzutny tryb Tam dorabia sięsporego majątku,zyskuje rodzinny izamieszkujewAmsterdamie. dzieje Rembrandta, opuszcza dom który notrawnego pod tymsamymtytułemPowrót synamar ją pięknieRoman Brandstaetter wdramacie związana zpowstaniem tegodzieła.Opisał na nimscenabiblijna,alerównież historia mująca iinteresująca jestnietylkoukazana często uznawanyjestzajegotestament.Uj- według innych w1668r.), przekazów stąd ny u (ok. schyłku 1662 życialub też artysty syna marnotrawnego. Został onnamalowa- cji, ostatnijegoobraz zatytułowany Powrót nich wyróżniasię,znanyzwielureproduk- i grafika Rembrandta (1606-1669). Wśród duży zbiórdziełholenderskiegomalarza cych eksponatów, miałemokazjępodziwiać czas tejekskursji,pośródwieluinteresują- wSanktzwiedzić Ermitaż Petersburgu. Pod- Wielkiego Postu 4 niedziela Rozważania naniedziele Jan Lechoń(1899-1956)wutworze Wspomniany wyżej obraz jestjedyny lat temu dane mi byłoKilkanaście BOŻEGO SŁOWA Powrotu synamarnotrawnego. ŚCIEŻKAMI . W sztuce autor przedstawia - - - . byłem znimi,klękałem,wiem” łotrświętą potem nocmającichąijakdobry i wypłacząsięjednymtchem – klękną na błysk mały przy Ale wielcy grzesznicy w niepokojugorących warg (…) „Tylko spowiadają maligrzesznicy się długo w blaskuBożej miłości. podniósł sięz „pyłu” donowego życia swoją słabość,apotem,zJego pomocą, szy. Chce, aby każdy znasosobiścieuznał wawcza, jegozrozumienie człowieczej du- Tu mądrość wycho tkwijegomiłosierna - słowach. Wiele jednakmówimilczeniem. Jest oszczędny, wręczlakonicznywswoich długich morałów, anipouczających kazań. gwałtownej reprymendy, nieprawi muteż dług naszej ludzkiej logiki: nieudzielamu Jezus we nigdy nie upomina grzesznika - odejść wpokoju” (bł.ks. M.Sopoćko). jej,przebacza nawraca, awreszcie pozwala niewiastę dożaluipostanowienia poprawy, nicy ioszczędza faryzeuszów, skłaniatę łosierdzie Boże, gdyPan Jezus broni- grzesz wrogów, alenajbardziej –nieskończone Mi- nad wszystkimi spiskami i chytrościami niezwykły darrady, odnoszącyzwycięstwo łosiernymi. W tymzdarzeniu ujawniasię i duszyjeszcze jąłaskamimi- obdarzając darowującale niegrzesznicę, jejżycie ciała Ojcem Miłosierdzia, potępiagrzech, który nad własnymżyciem” (św. Augustyn). nali rachunku sumieniaizastanowili się cudzołożną.oskarżali wrzeszczany tłum. prawie bez końca. milczenie dającedomyślenia,milczenie nikiem wniejdominującymjestmilczenie; jest pełnadramatu iakcji,tojednakczyn- ewangeliczna scenadzisiejszej niedzieli Świątyni Jerozolimskiej. Pomimo tego, że co działosięnajednymzdziedzińców możemy wyobrazić sobie wszystko to, stwie... Myślę, że bez większych trudności Wielkiego Postu 5 niedziela Zastanawiające w Ewangelii jest to, że „Tu okazałsięZbawicielniesędzią,ale „Jezus by zachęcaoskarżycieli doko- Każde ztych milczeń mainnywymiar. Wreszcie, milkną także wszyscyci,co Milczy Jezus, piszącypalcempoziemi. Milczy kobieta, ciągnięta rozprzez - Kobieta pochwycona nacudzołó- (ks. Jan(ks. Twardowski). - sposób będzieon«święty» my tądrogą Jezusa. upokorzenia Tylko wten prowadziktóry nasdo Wielkanocy, pójdzie- świata. piącym iskatowanym Jezusie Zbawiciela się, że jestnajdalejodBoga, uznawcier się naichoczach. starotestamentalne proroctwa, spełniające bec Ukrzyżowanego, znają chociażdobrze Rady Świątyni) wo- posunąsiędodrwin jak tchórz. winy ze strony Skazańca, ulegnietłumowi zasną wOgrójcu. uwagi napodniosłośćchwiliipoprostu się wyprze. razy lepszyzulicyitrzy Go jak pierwszy zagarśćsrebrników. Go sprzeda między nimizdaje siębyć największy. zacznąspieraćniu Eucharystii, sięoto, kto później wołał: „Ukrzyżuj, ukrzyżuj!” jako królaiobiecanegoMesjasza, będzie nie potrafią tegonastoprocent. w dzisiejszej Liturgii Słowa, zpewnością czyli MękiPańskiej Niedziela Palmowa pokoju isprawiedliwości. Amen. moją gorliwośćdopracy zTobą wbudowaniulepszegoświata,abymoiprzyjacielemogliusłyszećTwoją Dobrą Nowinę chwili. DajmisercedoskonałedoprzyjęciaTwojego zadania,abymprzyniósłwprzyszłości owoccierpliwości.Odnów Rodziny; nauczmniekochaćtakjakTy kochaszmnie. mojego ducha,abymmógłwzrastać wświętościTwojej nieustannejtrosce.Wybacz miwinyprzeciwkojednościTwojej a przeztouczyńmniegotowymdoświętowaniaTwojego Uzdrowicieluciałaiduszy,uleczchoroby Zmartwychwstania. wiarę, nadziejęimiłość,abymmógłzamieniaćnienawiść wmiłość,akonfliktypokój. pienie iśmierć.Kocham Cięizradością noszęimię‘Chrześcijanin’. UczmnieiśćzaTwoim przykładem.Powiększaj moją Wielkiego Postu poddaję sięMucoraz bardziejistaram sięwierzyćwNiegocałymmoimsercem.Wkraczam naścieżkę Modlitwa naWielkiPost SŁOWA DOMODLITWY na marzec 2016 Modlitwy Intencje Apostolstwa „W tym tygodniu, Wielkim Tygodniu, Tylko jedenłotr, ten,który, zdawałoby Członkowie (Wysokiej Sanhedrynu Piłat, pomimo oczywistego braku Pozostali uczniowie nie zwrócąwcale Szymon Piotr(„Skała”) zachowa się Jeden zwybranych uczniów, Judasz, Apostołowie, wchwilępoustanowie- Tłum jerozolimski, Jezusa przyjmujący Protagoniści wydarzeń, opisanych wJezusa.Uwierzyć Alenaile? Dobry Mistrzu,nauczmniepamiętaćogodności,jaką mi dałeśnaChrzcieŚwiętym,abymżyłdlaCiebiewkażdej Kochający OdkupicieluprzezTwoją Mękęnauczmniewypierać sięsiebie,umocnijmnieprzeciwzłuiniepomyślności, Panie Jezu, Ty przepowiadałeś pokójdlagrzesznegoświataiprzyniosłeśludzkościdarpojednaniaprzezTwoje cier skruchy, abymwumieraniu dlasiebiemógłpowstaćdonowegożycia. Niebieski Ojcze,jestemwezwany,abykroczyćwświetleChrystusa,Twojego Syna,iabywierzyćwJegomądrość. Podczas także dlanas! - Cristo deGran Poder. mocny” święty upadający niosący krzyż siny „Zmasakrowany 29.03.2015). aby (Franciszek, znosićjegoniewierności” uniża, aby pielgrzymować ze swoimludem, wszystkimi stylemBoga:przede Bógsię bez upokorzenia. pokory To droga Jezusa, ainnejniema.Ima na krzyżu. Bierze nasiebienaszena krzyżu. grzechy, poświęcasięzanas Bóg idlategoChrystus i częstozawodzą. W tymmoże pomócnam własnymi, ludzkimisiłami,które sąsłabe Oczywiście, że niedokonamytegotylko światłości, składającjąwBożych dłoniach. izła,byz ciemnościgrzechu jąku przenieść douwolnienia naszejprzodu, egzystencji bowiem do „przesunięcia” naszego życia do dzisiaj geście. Nasza wiara zachęcanas nym sensie, zamkniętawtymdokonanym dzinę. Tajemnica Wielkanocy jest,wpew- ciemnościom, mrokom nocy, jednągo- Uczyniliśmyprzodu. to, by „wydrzeć” naszych zegarków o jedną godzinę do Pańskiego Zmartwychwstania Niedziela wzrastać w zdrowym i pogodnym środowisku. mogły dzieci a wsparcie, konieczne mywały otrzy trudności przeżywające rodziny Aby INTENCJA OGÓLNA (…) To jestdroga Boga, droga pokory. Uwierzyć wJezusa.Uwierzyć Alenaile? pisze ks. Janusz St. Pasierb w wierszu (…) Uniżenie samegosiebiejest Tej wskazówki nocyprzesunęliśmy BOŻEGO SŁOWA ŚCIEŻKAMI - modlitwie całego Kościoła. nieustannej dzięki Ewangelii wierni i silni wciąż byli wiary swojej powodu z śladowani prze lub dyskryminowani chrześcijanie Aby INTENCJA EWANGELIZACYJNA miłosierdzia Bożego” (bł.ks. M.Sopoćko). świata iwiecznemiłowanie wKrólestwie końcu przy nienie namzmartwychwstania iśmiercią,nad piekłem,grzechem zapew- Panzmartwychwstały Jezus? Zwycięstwo większe dobro, jakto, które nam przynosi wodu posiadaniadobra. Aczyżmoże być uczucie przyjemne, powstające wnas zpo- przeobfitych łaskBożych. Radość jestto wzajemnie powinszowanie zżyczeniami i przesyłając zmartwychwstał!» «Chrystus pozdrawiając siebieuściskiem,ze słowami: sołych «Alleluja!». Cieszą się wszyscy wierni, liturgicznych,w obrzędach wśpiewachwe- ujawniającswojąradość bienica Chrystusa, wyraża Brewiarz Rzymski. Cieszy się Oblu- dością! «Cieszysięnieboiziemia»,jak pawa wszystkichwielkąniezrównaną ra- weselcie się, radujcie.” wierzący,wszyscy wChrystusa żale zserca wyzujcie, „Otrzyjcie jużłzy, płaczący, się uczestnikami tegotriumfu. W Nim, także poprzez chrzest, imystajemy nadśmiercią,Chrystusa nadmocamizła. radość wypływazprawdy ozwycięstwie łym wszyscy się weselmy”, ponieważ nasza Dlategoteż wartości. „w tymdniuwspania- jakskarb,tzn. ukryte wielkiej przedmiot wBogu”, zChrystusem sze życie jestukryte w cytowanym wyżej Liście doKolosan: „wa- pisze,używa pięknego obrazu, októrym co onadokonaławżyciu każdego znas, Paweł, doopisaniaowoców Paschy, tego, dając poprawicy Boga.” (Kol 3,1).Święty w górze, gdzieprzebywa zasia- Chrystus powstali szukajcietego, zmartwych, co w Bogu. „Jeśliście razem zChrystusem dać możliwość iżycia zmartwychwstania umiera, by anam potemzmartwychwstać, „Zmartwychwstanie Pana„Zmartwychwstanie Jezusa na- ks. TadeuszGolecki - -

7 nr 3(67) marzec 2016 8 nr 3(67) marzec 2016 patronką poczynającegosiężycia, stąd25marca obchodzony zasłuchanąwsłowaChrystusa), odwiedzającegojąArchanioła. Matki przyszłej nem (wtradycji wschodniejjesttostałyatrybut wpozycjiwiają Maryję klęczącej,- niekiedyzksięgąlubwrzecio od końcamarca dopoczątkukwietnia(czasPaschy). okres darzyli chrześcijanie wiążą tenmomentze czcią, jakąpierwsi datą odległądokładnieodziewięćmiesięcy. Współcześni badacze Kościółw którym Boże celebruje Narodzenie azatem (25grudnia), nia zbudowana wroku 1955. domek Świętej Rodziny. Obecniewznosisiętamokazałaświąty Bazylika Zwiastowania, miałznajdować wmiejscu,którym się tanią. Już wNazarecie wpoczątkachchrześcijaństwa powstała w.)I (VII-VIII zaleca, aby w dzień ten odbywała się procesja z li- nadano charakter maryjny. Liber pontificalis papieża Sergiusza Zwiastowania, co Wcielenia Syna Bożego. Zczasemuroczystości była zaświętoPańskie, akcentowano wktórym nietylesamfakt papieża Grzegorza Wielkiego (pocz. VII w.). uważana Pierwotnie ściół Wschodni w V w. Na Zachodzie jejpoczątkisięgajączasów poczynającą Chrystusa. Jest jednocześnie dziewicą „nieznającą męża” (Łk 1,34)imatką, pierworodnego, łaski. dziękiczemu stałasięgodnąotrzymanej JestMaryi. onaniepokalanaipełnałaski–wolnaodgrzechu się możliwe. fiat –niechsięstaniedziękiczemu stało Wcielenie Chrystusa NaMaryi. propozycję doNiej skierowaną odpowiedziała Maryja za sprawą Ducha Świętego, bez dziewiczej naruszenia czystości obwieścić Jej, że zostanie Matką Syna Bożego. Miał On począćsię Archanioł Gabriel przybył niewiasty z Nazaretu, do Maryi, by ny opowiada św. Łukasz Ewangelista (Łk 1, 26-38). Według niego, uroczystość 25marca Panna –Zwiastowanie Najświętsza Maryja sławnych dziełach. swoich niektórych w obrazy jego na się Velázquezowi,powołując hołd złożyli Dalí, Salvadore i PabloPicasso m.in. artystów, współ- czesnych Wielu malarzami”. nad „malarzem go nazwano malarzy, wielu dla inspiracją się stały Velázqueza w.,dzieła XIX od Poczynając latachpobytuVelázqueza królewskim. jańską, namalowanywpierwszych nadworze jest nich z Jednym religijnych. obrazów kilka również zamówił IV Filip Król prawdy.wieku. WHiszpaniinazywanogo malarzem XVII portrecistów najwybitniejszych z jeden Velázquezjako Wkrótce zasłynął królewskich. błaznów i karłów portrety są psychologicznej portretowaną wyglądała, nawet tak, król jak nie ona mógł rzeczywiście liczyć osobę na najgłębsze upiększenie od czy strony retusz. Najbardziej poruszające, przedstawiał Malarz prawdzie. wierność i szczerość całkowita cechuje Velázqueza Portrety hiszpańskim. dworze na bywających gości oraz dworzan dzieci), trzynaścioro miał (król rodziny jego członków i 30) (ponad IV Filipa króla głównie dworskie, i zentacyjne repre- portrety: posłusznie wykonywał malarz Więc portretów. malowania sługą zobowiązanym spełniać rozkazy króla, a król ale wszystkim życzył sobie przede artystą, wolnym był nie malarz Nadworny talent. i fantazja mu Velázquez dyktowała co tego, malować dworu. już jego mógł i nie króla bec wo- dyspozycyjnością i zależnością całkowitą z się dochody,wiązało stałe 36 lat, do swojej śmierci w 1660 roku), choć dawało (które piastował przez to, Stanowisko króla. malarzem nadwornym mianowany został Velázquez IV.Wkrótce Filipa króla minister wszechwładny Sewilli z również chodzący po- – Olivares sprowadził artystę młodego królewski dwór na Madrytu Do malarzy.cechu do należał i pracownię własną miał tam Sewilli, Pochodziłz w.XVII w żyjący malarz hiszpański Velázquez– y Silva de Rodríguez Diego , ok.1626-1628,NationalGallery,duszę chrześcijańską Londyn Diego Velázquez, ubiczowanykontemplowanyprzez Chrystus Ewangelia wobrazach Patronat. W tajemnicyZwiastowania jestszczególną Maryja Ikonografia. Popularne wyobrażenia plastyczne- przedsta Data uroczystości –25marca jestzdniem, –zwyklekojarzona Uroczystość Zwiastowania wprowadził Ko poraz pierwszy - Scena biblijnazawiera wsobiewszystkie prawdy dotyczące Dzieje kultu. Historię Zwiastowania Najświętszej Pan Maryi - ŚWIĘCI ARCHIDIECEZJI - «siłacz przebiegnie (...) ZCiebiewyjdziejak«Oblubieniecze swej komnaty» wszystkim gotujeradość,Boskim światłem. wszystkichobdarza On mieszkawedług ciała,odCiebiejakooblubieniecwychodzi, się Bogarodzicą, jakoże Boga najprawdziwiej rodzisz. prawdziwie jestBogiem Wcielonym, słusznieiwłaściwiezwiesz Rodzicielką. Skoro bowiem Ten, masięzCiebienarodzić, który choć niewiastąjesteśjakinne, stanieszsięprawdziwie Boga raduje sięblaskiem.(...) ko, nawet conajczystsze, ustępujemiejscaiznaczniemniejszym wszystko takbardzo odległe, wszystkoponiżej Twej łaski,wszyst- go można byłoby w pomyśleć?Od cudu,który Tobie widzimy, Cóżmilszego,z woliBoga otrzymałaś? cóżbardziej chwalebne- o Matko dziewico? Icóżdoskonalszego odtejłaski, którą Ty jedna wiona, pełnałaski,Pan z Tobą. Cóżwspanialszego nadtęradość, Zwiastowania Pańskiego –25marca. lata 1905-1910.Odpust wuroczystość wobuparafiach przypada Bacieczki), powstała w1519r.; obecnykościółdatowany jestna da także parafia wDobrzyniewie Kościelnym (dekanat Białystok służba Boża. Tytuł Zwiastowania Najświętszej Panny Maryi posia- rozpoczęto w 2007 r., od 2013 sprawowana jest w nim regularna Najświętszej Panny. Maryi Budowę ul.Chętnika kościoła przy ciech Ziemba erygował w Białymstoku parafię pw. Zwiastowania świątyń iparafii. cy. Zwiastowanie Najświętszej Panny Maryi totakże tytułwielu otaczając jecodziennąmodlitwąprzezokres dziewięciumiesię- dokonująaktuduchowejwierni adopcjidziecinienarodzonych, jest jakoDzieńŚwiętości Życia. W tymdniuwczasieMszyśw. wieków. Amen”. i króluje w jednościDucha Świętego, Bóg, przez wszystkie wieki naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, z który Tobą żyje człowiekiem, zasłużylinaudział wjegoBoskiej naturze. Przez jąc, że naszOdkupiciel jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym odwieczne Słowo ludzkieciało;spraw, przyjęło abyśmy wyzna- blaskiem”. żyjącym (...), wypełni wszystko Boskim żarem i ożywiającym

W dziewiczym swym łonie Boga samego nosisz. W Tobie Zaprawdę błogosławionajesteśmiędzyniewiastami,bo Z kazaniaśw. w.):pozdro Sofroniusza,- „Bądź biskupa(VII Kult wArchidiecezji Białostockiej. W roku 2001abp Woj- Modlitwa: „Boże, z Twojej Dziewicy woliwłonieMaryi - chrześci duszę przez kontemplowany ubiczowany Chrystus » drogę swego życia. Przyniesie On zbawienie opr. AK B. P.-D. , jak ludzie wykształceni, a przede wszystkimmieszkańcyoko ludzie wykształceni,aprzede tego, co zostało zrujnowane. Z pomocą zaczęli przychodzić Ostali siętylkonieliczni.Mieli onijednakwolęodbudowania a ludność wytracono w łagrach i obozach koncentracyjnych. światowa dotknęłagookrutnie. Miasto zbombardowano, i słynąłgłownie włókienniczego. zprzemysłu Druga wojna tu sięurodzili tuprzybyli. itych, którzy wydarzenie doniosłedlamieszkających tuludzi:tych, którzy błogosławionego Michała Sopoćki patronem miasta. Jest to lektywizować, codziśuważasięzaichheroiczne bohaterstwo. sięziemi,niedalisko trzymali wiosennego bzu.Ci,którzy oknachnie czulizapachu nie widzieligniazd bocianich,przy bliskie odurodzenia. W mieścieniesłyszeli rechotania żab, Tak ichczęstoztego, zwanaurbanizacjawyrywała cobyło im chrześcijańskiej. do wiary poczucie godności i przywiązanie im ziemi. Wieśniacy tu nie byli bogaci. Nosili jednak w sercach licznych wsi. zgruzów wyrosłe Miasto wygłoszone 15wygłoszone lutego 2016 r. Bożego Miłosierdzia wSanktuarium wBiałymstoku Białostockiego Metropolity Ozorowskiego Edwarda Arcybiskupa Kazanie Bł. Michał Sopoćko –patron Białegostoku Białystok wojnąliczyłok.100tys. przed mieszkańców Białystok doniosłąuroczystość dziśprzeżywa ogłoszenia Umiłowani wPanu bracia isiostry, władzmiejskich Dostojni przedstawiciele Czcigodni zakonne, księża,alumni,siostry Wasze Ekscelencje, W latachpowojennych onidramat przeżywali zabierania MIASTA MIŁOSIERDZIA PATRON - - warunkach. kult Miłosierdzia Bożego. Mieszkał w bardzo skromnych Seminarium Duchownym, spowiadał, głosiłkazania,szerzył włączył sięwżycie miasta.Prowadził wykładywmiejscowym przybył z Wilna doBiałegostoku ks. Michał Sopoćko iodrazu W 1947r. nawezwanie abp. Romualda Jałbrzykowskiego cieszy oczy jego mieszkańców i przybywających tu gości. Faustyny ipoprzez zatwierdzenie jejDzienniczka. do niejśw. Jan Paweł siostry IIprzez wyniesienienaołtarze święty. pośmierci. Sławaprzyszła Najbardziej się przyczynił rozgłosu. Tylko nielicznimieliprzekonanie, iżjesttoczłowiek działalność duszpasterskąwmieście. Umarł wcichości,bez mu szerzenia kultuMiłosierdzia Bożego, atakże utrudniano nościami: ze strony władzkościelnych iświeckich.Zabraniano zakończyłby swojeżycie naSyberii. wany przezbolszewików. Gdyby niezmieniłmiejscapobytu, wojskami niemieckimi,apozakończeniu wojnybył prześlado doktoratem idocenturą.Podczas sięprzed wojnyukrywał sióstr. Odbył studiaspecjalistyczne w Warszawie, uwieńczone Był kapelanemwojskowym, spowiednikiem duszpasterzem, sie międzywojennymprowadził on bardzo intensywneżycie. nie opuściłaniPolski Archidiecezji. animacierzystej W okre i Archidiecezja Wileńska. Przybywając więcdoBiałegostoku, wszczyźnie wpowiecie oszmiańskim. Wtedy była tamPolska byłKim ks. Sopoćko? Michał Białystok wokresie powojennym rozrósł się,wypiękniał, Ksiądz Michał Sopoćko urodził sięw1888r. wJusze W Białymstoku ks. się z wieloma trud Sopoćko borykał

- - - -

9 nr 3(67) marzec 2016 10 nr 3(67) marzec 2016 i klęskach.Ileż torazy człowiek doświadczałJego obecności! wzwycięstwach niż odnassamych. Bógjestnampotrzebny: nam sięudaje. Wszakże to, że sięudaje, zależy bardziej odBoga pochodzi odBoga ijestcałkowicie darmowy. ubiega się o etat, nawet oumowę śmieciową. Jego patronat Błogosławiony Michał nienależy inie doistniejących tupartii powiedzieć, trzeba najpierw że patronat nicniekosztuje. a bezrobotni wyjeżdżają dopracy zagranicę. Tym wszystkim pięknie sięrozwija: mająszpitale, chorzy młodzież –szkoły, Myślą, że ten patronat jest niepotrzebny, bo przecież miasto na nie odpowiedzi. Tak mówią, bo nie rozumieją o co chodzi. siępozytywnej jelekceważą,ainnisprzeciwiają że niektórzy Uczestniczyli Polski, wniej:prymas kardynał Stanisław Dzi odbyła 2008r. się28września miejscowym przy sanktuarium. wrocławskiego Henryka Gulbinowicza. Uroczysta beatyfikacja nistrator bpEdward wspomaganyprzez arcybiskupa Kisiel Czy miastupotrzebny jestpatronatCzy bł. Michała? i takimpozostaje dodzisiaj. Ksiądz Michał Sopoćko został wyniesionydochwałyołtarzy ekumeniczna zudziałemprawosławnych iprotestantów. sióstr zakonnych świeckich.Była iwiernych touroczystość duchownych, świątyniąwypełniłytłumypielgrzymów: przed Prezydenci: Bronisław Komorowski oraz Duda. Andrzej Plac dwaj aktualni wówczas Prezydenci Polski i dwaj późniejsi Konferencjiz przedstawicielami Episkopatu Polski. Byli obecni wisz, arcybiskupi ibiskupizLitwy, Rosji, Białorusi, Włoch wraz Nadto, on chce nam dawać, a nie zabierać. Dobrze, jeśli To pytanie można by uważaćzaretoryczne, gdyby nieto, Starania ojegobeatyfikację rozpoczął ówczesny admi TEMAT NUMERU - - w ich potrzebach. Acóżpowiedziećw ichpotrzebach. osytuacjachwyjątko każe ludziom zostawić z pomocą autonomię i przychodzić razy doznawali Jego miłosierdzia?! Ile razy prosił Go iilerazy Mu dziękował! Aniewierzący, ileż Sopoćko, będąnaszymi:wspólnie iosobno. Amen. Niech słowa „Jezu ufam Tobie”, które wypowiadał bł. Michał nasze oczy, lecz jestświatłemw „naszej pomroczy” (L. Staff). pozostaje ciągleBogiem Niewypowiedzianym. Nie widząGo wznosi siękuBogu. OBogu napisanobardzo wiele, ale On kto biegniedoBoga, tym,kto nieskończąsięstopnieprzed rozważać Jego życie ipisać onim.Nie zabraknie drogi temu, sobie zawzóriwielbić Boga za okazanąnamłaskę. Warto my sięzniego, świętujmydzieńPatrona. Warto stawiać Go naszych serc. drzwi otworzyć Ich opiekajestciąglenadnami,nigdynieustaje. Trzeba tylko najlepszej Matki i Królowej Polski, a także Matki Miłosierdzia. jest tokapłanwedług Jego serca. Jest naszej też bliskoMaryi, onimpowiedział, który żezostaje związanyzChrystusem, pokaże sensżycia naziemi. stanowiskach pracy, aleumocninaszego duchairaz jeszcze no. Błogosławionyks. Michał niezastąpinasoczywiściena Tatarzy tuuważająsiebieza polskich Tatarów. Itakbyć powin przez komunizm.Jesteśmy ludźmikochającymiPolskę. Nawet Wyszyńskim. Właściwie toonuratował Polskę zalaniem przed A cóż powiedzieć o słudze Bożym księdzu kardynale Stefanie szy –uczyłamniematka. Takim też był bł.Michał Sopoćko. ze strony jejobywateli.ofiary Ustąp, pocierp, bądźmądrzej – wołałPiotrSkarga –gdyokręttonie. Dobro ojczyznywymaga wspólnemu.Niewinno służyć dobru czasratować tobołków czyzny, jakąjestPolska. W tymaspekciedobro indywidualne patronatuZakres możemy tegoniewidziećimożemy otymzapomnieć. Ksiądz Michał Sopoćko jestnaszymwspółobywatelem. Nie współobywatelami świętych idomownikami Boga (Ef 2,19). Poza lecz tymniejesteśmynaziemiobcymiiprzychodniami, dzie, susze, wypadkidrogowe –zawsze namBoga. potrzeba z chlorem i gdy groziły pożarem wykolejone cysterny. Powo wagony ocalenia miasta, wtedygdy wypadły z toru przykład wych, kalkulacje. gdyzawodząwszystkieuprzednie Mieliśmy Życiem zasada pomocniczości, która społecznym rządzi Chodzi omiasto–małąojczyznę,cząstkęwielkiejoj Nie bójmysiępatronatu błogosławionego Michała. Ciesz Jego patronat jest dwukierunkowy. Będąc w niebie po ------nie może innaosoba,nawet najbardziej zasłużona dladanejspołeczności. aniołowie, święciibłogosławieni ogłoszeni Kościół. przez znaczeniu patronemW takim może orędownikiem uBoga, byćczyli Boża, tylkoświętaosobastworzona, awięcMatka endos), wydanymi Kongregację przez Kultu Bożego iDyscypliny Sakramentów, patronem, z orędownik.to święty To ktoś, wstawia kto iuNiego jestuBoga sięzanami.Zgodnie kie, atakże miasta imniejsze miejscowości. Patron to opiekuniobrońca. Dlachrześcijan mają poszczególne narody, diecezje, państwa, zakony, stowarzyszenia kościelne iświec Każdy ochrzczony, imię, nachrzcie maswojego zracji naotrzymane patrona. Patronów siada swoich patronów: siada swoichpatronów: Warszawa ma Grosseto (16sierpnia). patronalne kuczci św. Rocha wMarinie di ogni. Festiwal wieńczyświęto fajerwerków Morza oraz pokazsztucznych wieczorny kuczci Matkina morzu Bożej Gwiazdy ka Chiesa,Moletto iSaraceno, procesja które reprezentują dzielnicemiastecz- trzy uroczystości uświetniapalio–wyścigiłodzi, wyspie Giglio naMorzu Tyrreńskim. Tu Porto, znanamiejscowość na turystyczna koniach. Tego samegoŚwiętego czci Giglio kowboje, na doborowych maremmańskich Orszakowi towarzyszą butteri,miejscowi długorogie maremmańskiejarzma, woły. czasy,nające rzymskie do zaprzęgnięte figurą Świętego. - Wóz ciągną, przypomi miejsce procesja zumieszczoną nawozie miasta św. Wawrzyńca (10sierpnia),ma seto, wwigilięuroczystości kuczci patrona W położonym we włoskiej Toskanii Gros- Matka Boża del Pilar (12 października). związana ztradycją św. Jakuba Apostoła, hiszpańskiego oraz wojskhiszpańskichjest, Hiszpanii. Patronką Aragonii icałegoświata tem jego święta jest Msza św. w intencji Apostoł (24-25lipca),acentralnym punk- nem Santiago deCompostela jestśw. Jakub Matkę Bożą Almudenę(9listopada),patro - stolica Hiszpanii, jakoswojąpatronkę czci patronalne napołudniuEuropy. Madryt, mów iturystów, nieraz zbardzo daleka. liczne rzesze pielgrzy święta przyciągają wać ulice, domyczyplace. Takie lokalne najciekawszy pokaz,najpiękniejudekoro - walizacji, by wygrać zawody, zorganizować one całespołeczności,także w duchu ry ogni, świąteczneiluminacje, itp. Angażują we, imprezy kulturalne, pokazysztucznych turnieje,jarmarki, koncerty,- zawodysporto towarzyszą wydarzenia świeckie, takie jak bożeństwa, odbywają się procesje, którym chownych iświeckich.Odprawiane sąna- bardzo uroczyście, zudziałem władzdu- wiecza. Patronalne świętasąobchodzone takich obchodów sięgają czasów średnio i miast czci swoich patronów. Tradycje ks. Andrzej Kakareko Boga u Orędownik Nasz Normami o ustanawianiu patronów oustanawianiu Normami z19marca 1973r.Normae circa ( patronos constitu Także wielemiastpolskichpo- Szczególnie znane icenionesąświęta Wiele europejskich krajów, regionów - - - są św. Jan bł. Czesław Chrzciciel, Odrowąż św. Wojciecha.patronów Wrocławia Wśród sławi św. Marcina (11listopada), Gniezno Józefa, Poznań obokŚwiętych Piotra iPawła niowa, od300latkrólewski Kraków czci św. św. MIASTA MIŁOSIERDZIA Andrzeja BobolęAndrzeja ibł. Władysława zGiel- I DYSCYPLINYSAKRAMENTÓW KONGREGACJADS.KULTU BOŻEGO przychyla prośby do się izatwierdza iaprobata wybór że zprzepisamii uzyskaniu odbyły zgodnie się prawa, pewności, jej uprawnień papieża przez stosownymi ze potwierdzone Normamizostały zgodnie oustanowieniu Patronów. 16listopadaz dnia 2015roku, prośbą, zusilną się aby zwrócił tego rodzaju iaprobata wybór prezbitera,Sopoćki, na Patrona tego dla miasta.Tenże u Boga Arcybiskup, pismem zaaprobował formy według przepisanej prawem Błogosławionego wybór Michała prośby wiernych, pragnienie uwzględniając powszechne atakże władzświeckich, miasta Białystok otaczająduchowieństwo świeccy szczególnym iwierni kultem. naróżnesłużył ludowi Bożemu sposoby, propagując zwłaszcza miłosierdzie Boże, 2016 roku. normami prawnymi liturgicznymi. wszystkimi obowiązującymi ze iprzywilejami zgodnie BŁOGOSŁAWIONEGO MICHAŁA PREZBITERA, SOPOĆKĘ, Kongregacja zaśds.Kultu Sakramentów, iDyscypliny Bożego udzielonych namocy Dlatego Jego Edward Ozorowski, Ekscelencja Arcybiskup Białostocki, odczytując Błogosławionego prezbitera, Michała Sopoćkę, płonąc który pasterską gorliwością Z siedziby Kongregacji ds.Kultu Sakramentów, iDyscypliny Bożego 7stycznia dnia zarządzenia. przeciwne nawszelkie względu Bez PATRON Prot. 645/15

MIASTA BIAŁYSTOK PATRONEM UBOGA BIALOSTOCENSIS FRANCISZKA - - patrona głównego, byli także tzw. patroni miastom nadawanokilkupatronów, oprócz patron (patronus ). Dawniej unustantumsit obowiązuje zasada,że może być tylkojeden czy miastonieposiadajużpatrona, gdyż Przed zatwierdzeniem Kongregacja bada, Kultu Bożego Sakramentów. iDyscypliny być zatwierdzony Kongregację przez ds. świeckim. jak wiernym Wybór tenwinien opiekę patrona, zarównoduchownym uciekają się pod tym,którzy przysługuje patronów z1973r., prawo patrona wyboru oraz Białostockiej Prowincji Kościelnej. patronem Wilna, aśw. Kazimierz całejLitwy patronka całego Śląska, św. jest Krzysztof oraz św. Jadwiga, żona Henryka Brodatego, , po rozważeniu, po przedstawionych spraw Zgodnie zNormami oustanawianiu

11 nr 3(67) marzec 2016 12 nr 3(67) marzec 2016 cjach oraz wcoraz liczniejszych publika- różne środowiska kongresach ikonferen - wstawiennictwo. Na organizowanych przez językach drukowane sąmodlitwy o jego więcej opracowań najegotemat. W różnych w Polsce izagranicą pojawiasięteż coraz re napisał,tłumaczysięnajęzykiobce, na wszystkichkontynentach.Dzieła,któ- nego czczone sąwkościołachikaplicach Relikwieza jegoprzyczyną. Błogosławio- ludzi słyszyoks. Sopoćce imodli sięołaski Miłosierdzia wPolsce iświecie, coraz więcej z niebywałym rozkwitem kultu Bożego r. ks. Sopoćko został beatyfikowany. Wraz ten cud. W międzyczasie 2008 28 września białostoczanie iwładze miastadziękująza tego czasu w każdą rocznicę katastrofy śmiercionośnymprzed skażeniem. Od cudownemieszkańcy przypisali ocalenie Sopoćko, jego wstawiennictwu i opiece Poleskiej, gdziemieszkałiumarłks. Michał Ponieważ siętowokolicyulicy wydarzyło nie rozszczelniły sięidotragedii niedoszło. ono miejscew1989r. Cysterny zchlorem przewożącego groźny dlażycia chlor. Miała związana zwypadnięciemtorówpociągu poćki ugruntowała katastrofa kolejowa, kańcami. Wiarę we wstawiennictwoks. So- cował, opiekujesięmiastemijegomiesz- że ks. Michał Sopoćko, tutajżyłipra- który Poświadcza onopowszechne przekonanie, z bardzo żywympoparciem białostoczan. wi Bożego Miłosierdzia. Spotkała sięona św. Faustyny siostry Kowalskiej, Apostoło- łowi Sopoćce, kapłanowi, spowiednikowi Miasta Białystok błogosławionemu Micha- podjęto inicjatywęnadaniatytułupatrona cjalnego patrona. Wiosną ubiegłego roku obchodzi sięjakowspomnienialiturgiczne. stości. Święta patronów drugorzędnych liturgiczne mogąuzyskaćrangę uroczy tegorodzajumu przez wiernych, obchody miejscalubwielkącześć okazywaną historii skie, np. szczególne znaczenie patrona dla ze względunapoważne racje duszpaster i zakonnych, regionów czypaństw. Tylko patronów diecezji, prowincji kościelnych święta liturgicznego –posiadająobchody i niedzielamiwciąguroku. Niższą rangę – niedzielami okresu Bożego Narodzenia innymiświętamikościelnymi,nawetprzed uroczystości, zprawem pierwszeństwa rangęświęto patrona miastaotrzymuje wydanymi przez Kongregacjęz normami święta kuczci swego patrona. Zgodnie również prawo doliturgicznego obchodu ważnienia papieża), ale miasto otrzymuje Kościelnej (dekret jest wydawany z upo- aprobatę ze strony najwyższej władzy dekretem Kongregacji nietylkooznacza ważny aktprawny. Potwierdzenie patrona Kongregacja wydaje dekret. Jest tobardzo i Paweł. Po pozytywnym zbadaniusprawy, liturgicznego, np. Święci Apostołowie Piotr tylko święciwpisanirazem dokalendarza Obecniewyjątekstanowiądrugorzędni. Do niedawnaBiałystok niemiałofi- - - liturgicznymi. W oparciu ozarządzenie prawnymicymi normami i przywilejami łystok, zgodnie ze wszystkimi obowiązują- Sopoćkę patronem uBoga dlaMiasta Bia- dekret, zatwierdziła wktórym bł.Michała iwdniu7stycznia 2016r.wyboru wydała mentacji, uznałazazasadnezatwierdzenie po rozpatrzeniu załączonej do listu doku- ki naPatrona Białegostoku. Kongregacja, o zatwierdzenie bł.Michała wyboru Sopoć - cypliny Sakramentów, poprosił w którym prefekta Kongregacji ds. Kultu Bożego- iDys dnia 16listopada2015r., skierował listdo czystość Matki Bożej Pani Miłosierdzia, tj. 2015 r.,w dniach 6-7 października w Uro - ferencji KEP, które odbyło sięw Warszawie Polski, wyrażonej na 370. Zebraniu Kon- oraz nii Białostockiej Kapituły Metropolitalnej Metropolita, pouzyskaniupozytywnej opi- stolskiej ze stosowną prośbą. Arcybiskup prawa kościelnegowystąpiłdoStolicy Apo- Ozorowskiego, aby zgodnie zprzepisami nem Miasta izwróciłasiędoabp. Edwarda ustanowienia bł. Michała Sopoćkę patro- Regulaminem iStatutem, wyraziła wolę Rada Miasta Białystok, zgodnieze swoim około 10tys. osób).Dnia25maja2015r. pisów (nalistachpoparcia podpisałosię dużo większąodwymaganejliczbępod- przedsięwzięcie. Bardzo szybkozebrano Metropolita Białostocki, pobłogosławił to 4 maja2015r. abpEdward Ozorowski, Bożego Miłosierdzia wBiałymstoku. W dniu dzia Bożego, Sanktuarium działająceprzy stąpiło Stowarzyszenie Czcicieli Miłosier Sopoćki patronem miastaBiałegostoku wy Apostołem Bożego Miłosierdzia. wszystkimztym sięprzede łystok kojarzy nawet wnajdalszych zakątkachziemi,Bia- To wszystkopowoduje, że dlawielu ludzi, jestjegoosobaimyśl. cjach przywoływana Z inicjatywąogłoszenia bł.Michała nihil obstatKonferencji Episkopatu TEMAT NUMERU Krzyż przy ul. Poleskiej, w miejscu katastrofy pociągu przewożącego chlor ul.Poleskiej, pociąguprzewożącego przy wmiejscukatastrofy Krzyż - - Michała Sopoćki”. kim szlakiem „Śladami błogosławionegoks. w gronie białostoc- rodziny lubprzyjaciół i wypoczynek,także podczasprzechadzek kie życiowe trudy, świętowanie, rekreacja wspólnocie Kościoła, nauka, praca i wszel- temu będziezawsze modlitwaosobistaiwe tyzm idobroczynnego ducha.Okazją ku - jego miłość do Boga patrio i ludzi, szczery naśladować życie, jegoskromne iofiarne treścią, kierować Patrona, sięprzykładem odczytywać, rozpoznawać i wypełniać ludzi dobrego serca iwoli. Trzeba jebędzie Miłosierdzia, atakże innych białostoczan, wane jest do wszystkich czcicieli Bożego i zobowiązuje. To zobowiązanie skiero- kościelnej iświeckiej?Patron chroni, ale stanie sięonopoczątkiemnowej tradycji wzorem innych miastwPolsce izagranicą, dzięki wstawiennictwuks. Sopoćki. Czy stok. To wielki dar odBoga, wyproszony Miasta Miłosierdzia, stałsięBiały którym dotyczy Apostoła Bożego Miłosierdzia oraz Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia, Białą.nad rzeką DokonałosięonowRoku się złotymizgłoskamiwdziejachgrodu odśpiewano dziękczynneTe. Deum oraz uchwałaRady Miasta. Na zakończenie której zostały odczytanedekret Kongregacji prawiona Mszaśw. dziękczynna,podczas abp. Edwarda Ozorowskiego, została od- Miłosierdzia Bożego pod przewodnictwem cja ks. Sopoćki. Wieczorem wsanktuarium 2008 r. w Białymstoku odbyła się beatyfika świętemPatrona28 września –tegodnia nem miasta Białegostoku i ogłosiładzień dzającą, że bł.Michał Sopoćko jestpatro - 15 lutego2016r., podjęłauchwałę,potwier mnienia bł.Michała Sopoćki, prezbitera, Branickich, wdniuliturgicznego wspo- nadzwyczajnej sesjiwAula Magna Pałacu Kongregacji Rada Miasta Białystok, podczas To wyjątkowe wydarzenie zapisze - - - zapisie z1I1967r. się: zwierzał „Nie wiem, wiać Jego woli”. Awkolejnympodobnym i niepostanowił, byle- siętylkoniesprzeci tka, czego Bógodwiekównieprzewidział To pewną,że jesttylkorzeczą nicniespo - i niema.Jak Nikt długotopotrwa? niewie. tymczasem oczekiwanych zmianniema rok –dwaiwciąż zdawało misię,że wyjadę, szybko. Na mieszkać początku zamierzałem 18 lat,azdaje się,że dzieńjeden.Czas mija Dzienniku: „Mieszkam ul.Złotej jużprzy znę. Pod datą4XII1965r. zapisałwswym opowrociemarzył dosiebie, na Wileńszczy ku dopełnićswego życia. Jak wieluinnych dane mubędziewłaśnietutajwBiałymsto- Wilno iBiałystok skierowały godoBiałegostoku. dek polityczny podrugiej wojnie światowej, miasto? Dziejowe porzą zdarzenia, nowy opuścić swe rodzinne strony iumiłowane myślał, że nazawsze będziemusiałkiedyś misja apostolstwo Miłosierdzia Bożego. Czy z św. Faustyną rozpoczęła sięjegożyciowa i nauniwersytecie. W Wilnie pospotkaniu ksiądz, nauczałwseminariumduchownym cony tam też posługiwał na kapłana, jako Bramie. Tutaj siękształcił, został wyświę MiłosierdziawOstrej z sanktuariumMatki ralnego, religijnego –jako stolica diecezji czasie centrum narodowego, życia kultu miasto,wielkie a jednocześnie w owym z związał Wilnem, bo było to najbliższe mu Życiew powiecie oszmiańskim. swoje Polskiejczypospolitej wJuszewszczyźnie na świat daleko dawnej nakresach Rze Błogosławiony Sopoćko przyszedł Michał Ciereszkobp Henryk Śladami bł.Śladami wBiałymstoku MichałaSopoćki Błogosławiony Michał niesądził, że - - - - - Ks. wśródbiałostoczan M.Sopoćko jakoduszpasterz na do Warszawy udającsiętamnastudia przejeżdżał jesienią1918r. pociągiemz Wil- na stałe?Po przez Białystok raz pierwszy i zadania. nim wyzwania i zoddaniem,stająceprzed zadomowić oraz podjąć,jakzawsze gorliwie nowej małejojczyźniestarał sięjak potrafił Bożepostrzegał zamysły. Dlategowswej Bożej, bowe wszystkimcogospotykało zapiski, przyjmował zpoddaniemsięwoli zamieszkania i działalności, jak wskazują sknił za Wilnem, swój los i nowe miejsce w bojaźniBożej”. Azatem,jakkolwiektę- postanawiam resztę dniżycia przepędzić cze wrócędo Wilna; cokolwieknastąpi, płaczu, samopoczuciemówimi,że jesz- jak długojeszcze pozostanę natympadole MIASTA MIŁOSIERDZIA Czy znałBiałystok, zanimtuprzybył PATRON

obowiązki. z Wilna, wykładyoraz inne duszpasterskie którew seminarium, też usuniętezostało w swoje porządki Wilnie. Tu miałpodjąć dzieckiej władzy, wprowadzającej powojnie grożących murepresji ze strony nowej ra- wcześniej jużwypędzonego z Wilna, zracji ny przezabp. Romualda Jałbrzykowskiego Białegostoku wkońculipca1947r., wezwa- nasze miasto, gdyzamieszkał.Aprzybył do się wBiałymstoku. Bliżej zacząłpoznawać Możliwe, że któregoś razu mógł zatrzymać krotnie wyjeżdżając przemierzał z Wilna. uniwersytecie. Później tę trasę niejedno się, że tenstarszy, zamyślonyiskupiony Miłosierdzia Bożego. Czy moglidomyślać kapłana, spowiednika Świętej, Apostoła gorliwegozwykła przeszłość, izasłużonego byłaa raczej zakryta imjegobogatainie- ul.Poleskiej, ksiądzzkaplicyprzy narium, dzieli conajwyżej, że jesttoprofesor semi- wskazanych miejsc. pobliskie ulice,przemierzał wiodące do posługiwał duszpastersko. Każdego dnia ul.Poleskiej,kaplicy przy gdzieod1955 r. czydo chodził nazajęciadoseminarium ki, koniecznedopracy naukowej. Stąd wszystkim umieszczone na półkach książ- wyposażenie iprzede wniezbędne sprzęty zamieszkania były bardzo skromne. Proste z oknamiwychodzącymi na ulicę. Warunki po lewejtrze stronie klatki schodowej, Był towzasadziewiększypokójnapię- które ul.Słonimskiej8. mieściłosięprzy 4, wodległościok.1km.odseminarium, Złotej 9,wwynajętymmieszkaniupodnr w piętrowym drewnianym ul. domuprzy Mieszkanie przy ul. Złotej 9 przy Mieszkanie Mieszkańcy dzielnicyzapewne wie- Błogosławiony Michał zamieszkał Ks. M.Sopoćkonaul.ZłotejwBiałymstoku -

13 nr 3(67) marzec 2016 14 nr 3(67) marzec 2016 wszystkim w sferze duchowej,wszystkim wsferze będącej – intelektualnie, kulturalnie, aprzede aby alumnirozwijali sięwszechstronnie kazywanie wiedzy. Zależało mubowiem, traktowałrium - jakocoświęcejniżprze kapłanówiduszpasterzy.przyszłych nego owykształcenieiduchową formację oddanego wychowawcę iojca,zatroska- sportowe.czynek igry Postrzegano wnim abstynenckiego, propagując czynnywypo- animując działalność koła homiletycznego, seminaryjnej, uczestnicząc wakademiach, alumnów. Włączał sięw życie wspólnoty cińskiego irosyjskiego. Był spowiednikiem ralnej iascetycznej. Uczył także językała- filozofii,psychologii, historii teologiipasto- katechetyki, homiletyki,okresowo także jak w Wilnie podjąłwykładyzpedagogiki, duchownego. W Białymstoku podobnie a przez pięć lat pełnił w Wilnie funkcję ojca duchownymminarium jakojegoprofesor, większość swego życia związanybył z se- Seminarium duchowneSeminarium Poleskiej. Tam też zmarł15lutego1975r. rek Świętej Rodziny, ul. kaplicy przy przy opieki, zamieszkałwdomuSióstr Misjona- lat 70.,ze stałej względu nawiekipotrzebę mal całąresztę swego życia. Na początku o kościelnąaprobatę kultu.Przeżył tunie- stwa Miłosierdzia Bożego oraz planystarań zwieńczenie jegoideedotyczące apostol- twy, wypoczynku. Tu izyskiwały dojrzewały Michała miejscem pracy naukowej, modli- serdeczności iżyczliwości. dziećmi, dałsiępoznać wswej skromności, słowo, zainteresował się przebiegającymi wspomnienia, że nieraz zagadnąłdokogoś i kultuMiłosierdzia Bożego. Zachowały się oddał swe życie, zaszczepienia prawdy dotyczącychwnętrznych dzieła,któremu idee, tajemnice, plany, echazmagańwe- w marszuksiądz,nosisobiegłębokie Błogosławiony swąpracę wsemina- Błogosławiony Michał Sopoćko przez Mieszkanie ul.Złotejbyło przy dlabł. Ks. prof. M.Sopoćko zalumnamiseminariumduchownego, lata60. pięknej, zalecającnawet czytaniejejwory lowej. Zachęcał do poznawania literatury zaprawiając alumnówdoakcjiantyalkoho- Bardzo zabiegałoapostolstwotrzeźwości, o zwiedzanych miejscachczykrajach. Europysanktuariów oraz informacjami np.z pielgrzymek, doZiemi Świętej czy swymi przeżyciami dzielił się z klerykami duchowej. Na specjalnych spotkaniach ciała istotnyzwiązek zkształtowaniem sfery w ćwiczeniu izachowywaniu sprawności zabawy sportowe, zespołowe, gry widząc kleryków. Wtedy propagował wśród nich wykładów. Uczestniczył np. wrekreacjach nie sprowadzałaminarium sięjedyniedo aspekt wychowawczy. Jego obecnośćwse- indywidualnych kontaktach zalumnami w życiu wspólnotyseminaryjnej, atakże czy tonawykładach,wuczestnictwie duchowny ipedagogzawsze uwzględniał i duszpasterskiejposługi.Jako były ojciec postawykapłańskiej podstawą ichprzyszłej TEMAT NUMERU Ks. M.Sopoćkopodczasuroczystości50-leciaświęceńkapłańskich,1964 r., - duchowieństwa Archidiecezji. iwiernych choć nadal jest to żywym wyzwaniem dla stockich wdziełoMiłosierdzia Bożego, bardziej rosnący wkład kapłanów biało ukowe środowiska icoraz seminaryjnego owocem tych zabiegówstałysięprace najego dokonań natympolu.Niewątpliwie niejako spadkobiercami ikontynuatorami apostolstwa Miłosierdzia Bożego, uczynić zaszczepić walumnachikapłanachducha żego. Błogosławiony pragnął przez nie prawdzie i apostolstwu Miłosierdzia Bo - poświęconespołecznością seminaryjną znaczące były kilkakrotne spotkaniaze działania, aniewłasnezasługi.Zwłaszcza z wielkąpokorąwskazującnałaskęBożego Bożego. Sam zaś jubilat przyjmował to jeszcze nieśmiało, Apostoła Miłosierdzia i wychowawcy, także, choćwtamtymczasie profesorania jako kapłana, duszpasterza, Wtedy dostrzeżono jegowielkiedokona- ibudującymiprzeżyciami. wzruszającymi le św. Wojciecha. Były onedlauczestników i 60-leciakapłaństwa,świętowane wkoście- zapisałysięjegojubileusze 50- seminarium uboższych kleryków. Głęboko w historii zwłaszczamodlitwą, atakże materialnie minarium. Teraz wspierał je może bardziej czeniem. Podobnie żywo interesował sięse- wą posługą,wiedząikapłańskimdoświad- swymi wychowankami, służącradą, ducho- diecezji. Utrzymywał kontaktyzkapłanami wnieść dotegodziełaiżycia prezbiterium latach jakpotrafił starał się cośjeszcze w jegożyciu. Dlategoiwpodeszłych swych wobec księżybyła jednymzistotnych dzieł braci wkapłaństwie. Posługa formacyjna niczył wżyciu diecezji, azwłaszcza współ- i uczest kontakt z seminarium - utrzymywał posługikapłańskiej.przyszłej stronny rozwój, przygotowanie rzetelne do oczami dobro wychowanków, ichwszech- ginalnych językach.Zawsze miałprzed Gdy przeszedł na emeryturę nadalGdy przeszedł naemeryturę w głębidiakonEdwardOzorowski -

przypominają nam, żeprzypominają jesteśmy ikonami w ujęciu religijnym. Święci, nasi patronowie tron spełnianiejakofunkcjęsymboliczną, sław Męczennik, a także św. Wojciech. Pa- PannaMaryja Królowa Polski, św. Stani- patrona. W Polsce takimipatronami są: trona. Także danykraj może miećswojego 100 miast polskich posiada swojego pa a wieleinnych podjęłotakiestarania. Ponad są miasta,które mająświętegopatrona, kontrowersje. W Polsce inacałymświecie ale ciągleaktualna,choćczasemwzbudza telem iwzorem jakmymamybyć święci”. Sopoćko oddziśjestnaszymwspółobywa- zobowiązanie. Błogosławionyks. Michał wa łaskaBoga, aze strony człowieka duże mają kontaktzBogiem. (…)Jest- todarmo mówić doludzi,aletakże przez które ludzie dziem komunikacji,przezktóre Bógmoże potężnym orędownikiem,- swoistymnarzę Białegostoku stwierdził: „Święty patron jest jącej bł.ks. Michała Sopoćkę patronem uroczystej sesjiRady miastaustanawia- Edward Ozorowski 15lutego2016r. na Michała Sopoćkę! Metropolita Białostocki ks. Adam Skreczko Mieć patrona Idea patrona dla miasta nie jest nowa, Mamy patrona naszego miasta – bł. ks. - i niebezpieczeństw. stają w obliczu nie mniejszych zagrożeń domowych, które w obecnych czasach wieka. W istociestałsięopiekunemognisk 5659 czło- tylko znanego mu z numeru 16670 wystąpiłzszeregu iuratował nie zionslager Auschwitz-Birkenau onumerze i dzieci”–sprawiła, że więzieńKonzentra- skarga skazańca – „ach jak mi żal żony żyje wzwiązkusakramentalnym. Ajednak zumienie, wszakbył zakonnikiem,czylinie mogłoby sięwydawać, że tojakieśnieporo- patronem rodzin. Na oka rzut pierwszy profesji zawodowych, szkół,atakże rodziny. nem obiektówbudowlanych, miast,krajów, kować się zatem ludźmi, ale też być opieku- pracujących wsłużbie zdrowia. Może opie- natomiast św. Łukaszjestpatronem ludzi Patronem kierowców jestnp. św. Krzysztof, np. zawodowymi, grupami społecznymi. u Boga. Patron opiekujesięludźmi,aleteż patron ma modlić się zanas, wstawiać życiową. W rozumieniu religijnym nasz Osoby te, zasłużyły na toswoją postawą jako osobęświętą,albobłogosławioną. kiem, istotąnamiaręipodobieństwoBoga. Boga naziemi. Żeby człowiek był człowie- MIASTA MIŁOSIERDZIA Kościół ustanowił św. Maksymiliana Kościół patrona katolickipostrzega PATRON

w pełnieniuJego woli. chcą prowadzić nas do Boga i pomagać sąjuż wniebie.z tymi, którzy Patroni zatem lecz we wspólnocie, również we wspólnocie Bóg chcenaszbawiaćniewpojedynkę, jakimiś półbogami,alewyrazem tego, że nach odnosimy do Boga. Patroni nie są szczęście. W Kościele nauczanieopatro- manamprzynosić kimś talizmanem,który II będziewstawiaćsięzakażdym znich. duszy, jakitedlaciała,gdyżśw. Jan Paweł Boga łaski, zarówno o te dla o potrzebne dziny może więczwiększąufnością prosić mu nasze potrzeby. Każdy zczłonkówro- św. Jana Pawła IIikażdego dniapolecajmy ziemskiego życia. Dlategoczęstowzywajmy towarzyszyć każdemu znasna drodze iopuszczonych.samotnych, chorych Chce tomstwa. Pragnie też być podporąludzi ich w chrześcijańskim wychowaniu po być blisko ojców imatek,aby wspierać pomagać imwzrastać wświętości.Chce dziny pragnie być bliskomałżonków, aby rodziny”. chciałby zostać zapamiętanyjakopapież powiedział Franciszek –przypomniał –że II „był papieżem rodziny”. samtak „Kiedyś że wposłudze ludowi Bożemu Jan Paweł czas Mszyśw. kanonizacyjnejpodkreślił, Pawła II.Papież Franciszek whomiliipod- nego świętegoopiekunawosobieśw. Jana zyskaławnaszych czasachin- i trudności, która doświadczadziświeluproblemów Patrona nienależy jednakmylićzja- Święty Jan Paweł IIjakopatron ro- Z woliBożej rodzina chrześcijańska, -

15 nr 3(67) marzec 2016 16 nr 3(67) marzec 2016 Kisiel, pierwszy Metropolita pierwszy Kisiel, Białostocki. umycia nóg.Dokonywałgośp. abpEdward bardzo dobrze Wielkoczwartkowy obrzęd jakoministrant, pamiętam ołtarzu przy już wsposóbbezkrwawy. uobecnia się Męka i Śmierć Pana Jezusa, ale „to jest dzisiaj”. Zatem to właśnie „dzisiaj” wienie nasze i całego świata” i zaraz dodaje: słowa: „On Męką zaZba- tow dzień przed biorąc dorękichleb, wypowiada m.in.takie Pańskiej, konsekracją, tuż przed kapłan i przeżywania czasu. We Mszy Wieczerzy ją namoszczególnym sposobierozumienia Wielki Piątekjestdniemwolnymod pracy. nawet krajach w niektórych protestanckich Poniedziałek Wielkanocny. Ciekawe, że wolny odpracy był Wielki Piątek aniżeli twychwstania Chrystusa. Wolałbym, aby jednego wydarzenia Męki,Śmierci iZmar także liturgiczne uobecnienieipamiątka polega tylkonaprzeżywaniu radości, aleto te dniprzeżyć. Świętowanie wKościele nie tajemnicy chrześcijańskiej, należy mądrze Aby nie rozminąć się z istotą najważniejszej nie powinno sięjużnicprzygotowywać. kiego Czwartku. dni W tenajważniejsze trzy Świąt odbywa się w Wielkim Poście do Wiel - Oktawę Wielkiej Nocy. Przygotowanie do liwością przeżywać Triduum Paschalne, niż Powinniśmy zatemzwiększąuwagąigor znajdziemy wkażdej księdze liturgicznej. Przypomina namotymdokument,który w nocy. To sąwłaściwe Święta Wielkanocne. wia sięnazakończenie Wigilii Paschalnej ma także błogosławieństwa,dopiero poja - inie tek niemanapoczątkuznakukrzyża błogosławieństwa końcowego, w Wielki Pią- naMszy krzyża Wieczerzy Pańskiej, niema Czwartek, Triduum zaczynamyznakiem Po czterdziestodniowej pokuciew Wielki pokutnych fioletowych szat,aleuroczyste. Kapłani niewkładająjużwielkopostnych równieżZmartwychwstania, wieczorem. Czwartek wieczorem, akończywNiedzielę jedno wydarzenie. Zaczyna sięonow Wielki dni wielkanocne. Kościół jejako celebruje że takim człowiekiem mambyć. człowiekiem że takim menty, mi, Pan wktórych przypomina Bóg sąto mo Alboczłowiekiem. przynajmniej nimstajęsię, dzięki mamnadzieję, lepszym próżności, aledlatego,nie zkapłańskiej że nika. Ważne prezentuję dlamnie przeżycia na łamachnaszego diecezjalnego miesięcz świadczeniami, które czaspublikuję co jakiś nę miłosierdzia do nadmoimiosobistymi aby opuścilizasło Jubileuszowym wRoku proszę SzanownychNajpierw Czytelników, Sęczek ks. Jerzy Najważniejsze dniwroku... trzy Z dzieciństwa i pierwszych krokówZ dzieciństwa i pierwszych - Piękne tekstyliturgiczne przypomina Triduum Paschalne, toinaczej trzy ------zamieszkał franciszkański pustelnik– gólnie obdarowana, kiedy na jej terenie Triduum Paschalne. bardzo głębokoprzeżywałem kilkarazy znak. to jakodobry W tejparafii bowiem w Wielki Czwartek”. Ja również odczytałem „To dlatego, że umyłeśtymludziomnogi proboszcz, zminą proroka, powiedział: tej właśnieparafii Ksiądz jakowikariusz. ich stopy. W następnymroku trafiłem do się popłakali,kiedyumyłemiucałowałem panów zparafii chybarównież. Niektórzy Było todlamniewielkimprzeżyciem, adla umyciaże nógzrobię obrzęd podobnie. się wtedyabpEdward iwiedziałem, Kisiel Mszy Wieczerzy Pańskiej. Przypomniał mi Nigdy wcześniej nie przewodniczyłem DobregoChrystusa Pasterza w Jurowcach. nie liturgii w Wielki Czwartek wparafii kołowski poprosił mnieoprzewodnicze - w Białymstoku, ks. proboszcz Jerzy So- życiowe decyzje. kapłanem miało wpływ na moje późniejsze Czwartek. Zpewnościąspotkanieztym z tąsamąpowagą, skupieniem,cow Wielki Ksiądz Arcybiskup sprawował liturgię św. w zwykłą niedzielę rano w katedrze. było również samemusłużyć mudoMszy wzrósłjeszcze bardziej.autorytet Dane mi Nic jednakztejpowagi nieucierpiało, jego nogi starszympanomi...całował ichstopy. sięręcznikiem,umywał przepasywał ornat, zdejmowałłem moment,kiedywpokorze człowieka. Dlategotakmocnozapamięta- jeństwa, ale też dobrego i cierpliwego poważnego, skupionego, pełnego dosto- Arcybiskupa Edwarda jakobardzo kojarzę ZMARTWYCHWSTANIA Parafia wJurowcach została szcze- pracowałemKiedy jużjakoksiądz PRZEZ KRZYŻ DO Obrzęd obmycia nógpodczas Mszyśw.Obrzęd Pańskiej białostockiej wkatedrze Wieczerzy ważona. W następnymroku jurowiecki Taka niemogłazostać niezau- wytrwałość nabożeństwa.dzień, ażdowieczornego rował Najświętszy Sakrament przez cały mi, jurowiecki pustelnik–o. Michał ado- w Wielki Piątek,sprawowanej zparafiana- cza. Pewnego roku, odporannej jutrzni two, tymrazem „nawróconego” probosz- zegarki. chalnym dniigodzinniemogąwyznaczać już mamy Wielki Piątek. W Triduum Pas- Najświętszy Sakrament dotzw. Ciemnicy się przenosi uczniów doczuwania.Kiedy zaprasza nastak,jakswoichsem, który wciszy,już tylkotrwania - razem zChrystu miłości bliźniego. Przy takiejgłębipotrzeba kapłaństwaiprzykazania nica Eucharystii, moją wiarę. Tu wszystkosięłączy: Tajem- Te jednak, które przeżywałem wzmocniły Wiadomo, emocje nie są najważniejsze. wczasieOstatniejprzeżywał Wieczerzy. wydaje, podobnych emocji,które św. Piotr szy raz wżyciu doświadczyłem,jakmisię mnie. Nie spodziewałem się tego ipierw mu nogi,tosamozrobił, kiedypodszedł do do ks. proboszcza, nimiumył ukląkłprzed Najpierw jednak,bez uprzedzenia podszedł chociaż trochę, atmosferę Wieczernika. dzo wymowny. Przywołał namwszystkim, liturgii. spontaniczny, Gest trwania alebar Zaprosił wczasie panówdotegoobrzędu nie szukał mężczyzn do umywania nóg. w Wielki Czwartek, specjalniewcześniej wodniczył Mszy św. Wieczerzy Pańskiej wszystkimduchaliturgii.- przede Gdyprze przepisów. Jednocześnie nam przybliżał głębokiej modlitwyiznawca liturgicznych o. Michał. Poznany został jakoczłowiek I tujestmomentnakolejneświadec- - - rodzin, aby przygotowując „święconkę” cyjne. To również jestzachętadoczłonków dzieć chociaż krótkie orędzie ewangeliza- owoców,łajać, botonieprzynosi alepowie - wtedy raz wroku dokościoła.Nie ich warto aby do dotrzeć tych, przychodzą którzy nia pokarmów, mają może jedyną okazję, Kapłani,wykorzystać. opróczbłogosławie- właściwiemoment święceniapokarmów przeżywania Świąt Wielkanocnych, aleten płytkiego nakrytyce jednak poprzestawać najważniejszych dni w roku... Nie trzeba ność jestważniejszaodwszystkichtrzech często dlawieluludzi,wpraktyce, taczyn- Tajemnicę tobardzo Zmartwychwstania, nam mocniej ciaż zwyczaj tenprzypomina związane ze święceniem pokarmów. Icho- Jedyną było przerwą całezamieszanie i proboszcz czuwaliibyli dlanaswzorem. Równieżi grzechem. w ten dzień pustelnik ostateczne zwycięstwo Boga nadśmiercią w sobieradość nadziejęna ichrześcijańską i żałoby, ma todzięki Zmartwychwstaniu I chociaż Wielka Sobota jestdniem smutku czuwać, pococzekać napowrót Chrystusa? czony Inaczej Zmartwychwstaniem. poco ciszy, także adoracji. Alejesttoczasnazna- żadnej liturgii. To czas żałoby i głębokiej Do Chrystusa. Wigilii Paschalnej niema mentu doGrobu przeżywamy jużśmierć odniósłzwycięstwo.Krzyżu wielkie zaufanie na Chrystusowi, który swego krzyża. W tymmomencie okazujemy nym pocałunku,wyrażamy decyzjęwzięcia nie miałyby sensu. W tymakcieczci, pokor Adoracjanie zmartwychwstał też Krzyża pisze św. Paweł Apostoł. Gdyby Chrystus twychwstał, próżnaby była naszawiara, te dnimająsens. Gdyby niezmar Chrystus wtedy Zmartwychwstania, przez pryzmat Wielki Piątek, Wielką Sobotę przeżywamy do nas, aniemydoniego. Wielki Czwartek, dzinnego, Czas kazaniaoKrzyżu. należał nie słyszałemtakpięknego, chociażgo- jego wikariusze. Aletakże wiem,że wżyciu nawrócony proboszcz, trochę może mniej konkretne przyniosło owoce:Chrystusem ża. To długie czuwanieo. Michała przed umęczonym ikonającymMistrzu. przy niech będziechociażgodzinatrwania Piątku? Iniemusitobyć całydzień,ale swoje uczestnictwo w Tajemnicy Wielkiego kilka godzin?Może przewartościować warto z pracy wcześniej, czy wziąć urlop nawet na filiśmy znaleźć sposoby, aby zwolnićsię każdego Ileż chrześcijanina. razy potra- i odnaleźć pięknonajważniejszych dnidla terów. Alewiem,że można znaleźć czas wspomnianych kapłanówwielkichboha- ne były wcześniej. Iniechcętutajrobić ze wszystkie dekoracje iliturgia przygotowa- Świąt przed Wielkim Czwartkiem!” Istotnie łem się!Można przygotować wszystkodo Paschalną:nawróci- „Ludzie,w Wigilię dzielił siętymze wszystkimiparafianami proboszcz –ks. Jerzy zrobił tosamo. Później Od Najświętszego przeniesienia Sakra- Liturgia toAdoracja wieczorna, Krzy - - - - wiekachchrześci domu. Awpierwszych wolno było północądo odsyłaćludziprzed stus powróci wNoc Paschalną, dlatego nie Dawniej panowało przekonanie, że Chry tu, Wcielenie i wreszcie Zmartwychwstanie. wyjścieIzraelitówdzieło stworzenia, zEgip- Paschalna jest wyjątkowa, bo symbolizuje czuwaniem i to czuwaniem długim. Noc szych dniwroku. Wigilia Paschalna jest poprawneutrudnia przeżycie najważniej- cobardzoodbiegają odrzeczywistości, bolikę nocyiświatła,asłowa liturgii daleko razieW przeciwnym gubisiępięknąsym- sprawować zachodem go przed słońca. stwo należy jużdoniedzieli.Nie wolno adorację Chrystusa. na a czasspędzony wkościelewykorzystali razem zbliskimiodnaleźli jejsymbolikę, ZMARTWYCHWSTANIA Wieczorne, a raczej nocne, nabożeń- PRZEZ KRZYŻ DO Wigilia PaschalnaWigilia wkościele parafialnym wJurowcach,fot. W. Biegański - zapaloną wdłoni. Może Bógda,że będęumierał ją trzymając końca mojegożycia powinna wystarczyć. chrzcielnych. Jest coraz krótsza,aledo w dłoni wczasie odnowienia przyrzeczeń ją zapaloną Od wielu lat dumnie trzymam mojej mamietakąświecęmamdodziś. świece, Dzięki najlepiejzwłasnegochrztu. nych wczasieliturgii. Trzeba przynieść przeżyć odnowienie- chrzciel przyrzeczeń ski, każdy znaspowinien zgłębokąwiarą leuszowym, Pol 1050-tej rocznicy Chrztu - Chrzcielna. ze Liturgia Słowa –bardzo bogatawczytania cyfry. Następują posobieLiturgia Światła, do dziśnaświecypaschalnejumieszczone janie wtedyrozpoczynali rok, stądmamy Starego iNowego Testamentu iLiturgia Myślę, że zwłaszcza wtymRoku Jubi-

17 nr 3(67) marzec 2016 18 nr 3(67) marzec 2016 gościnności po zaciętą wrogość. Ludzi, do pełnych kontrastówrią, – od serdecznej zamieszkują: naznaczonych własnąhisto- że taZiemia jestobrazem ją ludzi,którzy trudno. Alewówczas uświadomiłamsobie, ska policja,więcoskupieniebyło naprawdę naszym przybyciem interweniowała izrael - świątyni. Niedługodla chrześcijan przed każde władainnączęściątejnajważniejszej ze sobąduchowni sześciu wyznań,zktórych nych kolorówinarodowości, iporóżnieni róż- się tłum pielgrzymów przekrzykujący duchowych przeżyć. A tu… bramki, kolejka, Grobu Pańskiego doświadczęwyjątkowych Spodziewałam się,że wreszcie, wBazylice Jordan. rzeką się wokółpustynię,przeciętą pod Jerychem naroztaczającą ipatrzyłam Góry Tabor. Przeraziłam sięGórąKuszenia Podziwiałam Ziemię Obiecanązwysokości kamienie, fragmenty murów ischodów. Piotra wKafarnaum pozostały jedynie wielokrotnie opiewanejwBiblii. Zdomu plażami Hajfy Karmel, i pięknem Góry całam sięzłocistymi,zlanymisłońcem był tuwarsztatciesielskiJózefa. Zachwy że– kazałamiwierzyć, 20wiekówtemu rożytna budowla, –Hania aprzewodniczka sobie jednaktrochę czasu. udało mi się obejrzeć. Postanowiłam dać mów otematyce biblijnej, jakiedotejpory że trafię prosto w kadr jednego z wielufil- lotu rozwiało sięmojenaiwneprzekonanie, obecnością. Alejużzaraz powyjściuzsamo- Boga imiejsc,które sąnaznaczone Jego brazów, ludzi i kultury, co w poszukiwaniu siły. Wyruszyłam nie tyle z ciekawości krajo- długo stała się dla mnie źródłem duchowej życia –doZiemigrzymkę Świętej, która na Podróż wiary zdolny domiłosierdzia”. wiernej miłości,sprawiając, że ionstajesię serce mudoświadczyć ipozwala człowieka wskazuje, że miłosierdzie Boże „zmienia «Wcielone Miłosierdzie»”. Święty Ojciec granicznym zNiego miłosierdziem, czyniąc swoim napełniłGo Bóg bez człowiekiem. „osiągnął swój wSynu, stałsię szczyt który nam, że dramat doczłowieka miłościBoga Post papieża Franciszka, przypomina który wpisuje sięwtegoroczne Orędzie na Wielki Krzyżowej. To wołanie oBożą miłośćdonas miast iosiedlipodczasnabożeństw Drogi rozbrzmiewają wkościołach ina ulicach – zmiłujsięnadnami” –te słowa często zanascierpiałrany,„Któryś JezuChryste Teresa Margańska Droga KrzyżowaDroga miłości i tajemnica miłosierdzia miłości itajemnica Nazaret… Skromnie wyglądającasta- Trzy latatemuwybrałam sięnapiel- - - nie rozpoznali wNim Boga iZbawiciela. Jezus przyszedł których aktórzy Chrystus, w zaułkachŚwiętego Miasta. intonując smutnepieśni,obcobrzmiące szaleńców, coraz którzy toprzyklękają, się tępymprzyglądając wzrokiem garstce inni znówpaląnargile–rodzaj fajkiwodnej, swoichtargów,lokalni kliencinieprzerywają ją natarczywie do kupna swoich towarów, skupienie pielgrzymów. Handlarze zachęca- zułmańskiej, gdzieniktniezwraca uwagina targowiskiem. Jest toobrzeże dzielnicy mu- uliczkę, która jestjednymwielkimarabskim chować skupienie, gdyżskręciliśmywdługą złotników. było Od piątejstacjitrudno za- bieskie Jeruzalem –arcydzieło gdańskich monstrancję, wyobrażającą ziemskie i nie- podziwialiśmy wspaniałą bursztynową kościele, stacja, gdzieznajdujesięczwarta miasta. W pobliskimormiańsko-katolickim drogi zpółnocynapołudnie przebiegającej ulicę, położoną cardo na osi rzymskiego zolimy. Idąc dalej, weszliśmy naruchliwą byłego ZSRRidotarliprzez Iran ażdoJero- gen. Andersawyszliz „nieludzkiej ziemi” skich żołnierzy, poddowództwem którzy Trzecia stacjaufundowana jestprzezpol- dawnej Świątyni. Minęliśmy stację. drugą szkoły, dopółnocnegomuru przylegającej znajduje się na dziedzińcu muzułmańskiej ściej zamkniętenagłucho. stacja Pierwsza Dolorosa stojąniewielkiekapliczki,najczę- szczególnych stacjachjerozolimskiej Via Drogąprzeszliśmy Krzyżową. Dziśnapo- żania MękiPańskiej kazały miwidziećJezusa Podczas gdyodczytywane wkościelerozwa- glądać ostatnia ziemskadroga Syna Bożego. ponieważ uświadomiłomi,jak mogławy zolimie było dlamniecennymprzeżyciem, uzbrojony izraelski patrol. wtedy, gdyprzez Via Dolorosa przechodzi a w ich oczach pojawia się respekt jedynie nawet nachwilęcodziennych czynności, Z wypracowaną obojętnością nieprzerywają żową tak,jakby nicważnegosięniedziało. jących na ulicach Jerozolimy Drogę Krzy zachowują odprawia sięwobecchrześcijan - gim. Myślę, że właśniedlategomuzułmanie dla muzułmanów. Być może- ijednymdru Wschodzie, zastanawiamsię,czymjesttakże polityczno-religijnej na świecieiBliskim dla Greków”. Dziś, w kontekście sytuacji jest „zgorszeniem dlaŻydów igłupstwem łam sobiesłowa św. Pawła który oKrzyżu, Jerozolimska głupstwo dlaGreków Zgorszenie dlaŻydów, ZMARTWYCHWSTANIA Pod koniecpobytu wZiemi Świętej Odprawienie Drogi Krzyżowej wJero- towszystko,Obserwując - przypomnia – dramat PRZEZ KRZYŻ DO Via Crucis

– - - sposób Zbawieniaświata… i haniebną śmierć jako skuteczny na krzyżu dlaczego Bógwybrał właśniecierpienie nigdy tu na ziemi nie odgadniemy tajemnicy, tecznie zwyciężył zmartwychwstając. Chyba stał iofiarował swojeżycie zanas…iosta- Samarytaninem. Ale nie uczynił tego. Pozo- Ewangeliści umieścilispotkaniezdobrym wiedzie zJerozolimy doJerycha, tą, naktórej Jak podająbibliści,mógłpójśćdrogą, która ganizowanym Niemu przeciwko spiskiem. się poza zor miastem. Mógł uciec przed swe życie mógłwyjśćzJerozolimy ischronić nie wybawił samego siebie, choć aby ocalić Synem Bożym»” (Mt 27, 42-43). Ale Jezus miłuje.Go Przecież powiedział: «Jestem Zaufał Bogu: niechże teraz Go wybawi,jeśli wNiego.teraz auwierzymy zejdzie zkrzyża, może wybawić. Jest królemIzraela: niechże komentowali: „Innych wybawiał,siebienie czytamy, jakarcykapłani iuczeni wPiśmie zła igrzechu? W Ewangelii św. Mateusza aż takwielkacena,by naszniewoli wyrwać znak naszego Zbawienia. Czy konieczna była W Wielki Piątekbędziemyadorować Krzyż, go swojąKrzyżową Drogę, ukrzyżowanego… samotnego, opuszczonego,- przemierzające a Jego śmierć toabsurd. wydawać, że ichMistrz poniósłporażkę, Jego ostatnich słów, a uczniom mogło się zwracał naNiego uwagę,małoktosłuchał pełnił On swojąmisjęażdokońca.Mało kto religijnychgrupą przeciwników. Samotnie szoną garstką Jego uczniówizjednoczoną Jezusa nieobchodziłnikogo, poza rozpro- jest owielebardziej prawdopodobne, że los Jednak tam,wJerozolimie, pomyślałam,że skupiać nasobieuwagęówczesnych ludzi. kluczowe dlanaszego Zbawienia,musiały że MękaiŚmierć jakowydarzenia Chrystusa, czas czymśwyjątkowym. współczucia jakipogardy musiałybyć wów- okupantów…. rzymskich Wyrazy zarówno zaniec, wleczony na miejsce kaźni przez radości i wyzwolenia, a tu – kolejny ska Nadchodziły przecież świętaPaschy, święta żadnych emocji:anizłości,współczucia. podobnie obojętnainiewzbudzaławnich ców Jerozolimy śmierć Jezusa była prawdo- Dlamieszkań- odmiennej rzeczywistości. w Jerozolimie stanęłamwobeczupełnie oprawców, jakirzymskich przywódców to zarównoprzezżydowskichi upokarzanego bezmyślnie poniewieranego przez tłum blemów współczesnego świata iczłowieka. ważań, które nawiązują do aktualnych pro- drewniany wmilczeniu słucharoz krzyż, - widzów na całym świecie. Papież niesie skim Koloseum ijestśledzone miliony przez - wrzym modlitwie setkitysięcywierzących twem OjcaŚwiętego gromadzi nawspólnej roku także nabożeństwo- topodprzewodnic uczestniczy kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Co stoku coroku wmiejskiejDrodze Krzyżowej my na ulice miast niosąc krzyż. W Białym- żową nietylkowświątyniach, alewychodzi- Chrystus cierpiący wczłowieku cierpiący Chrystus W Wielkim Poście naJezusa patrzymy – byłamPrzed pielgrzymką przekonana, Tradycyjnie odprawiamy Drogę Krzy - - -

na jerozolimskiej Via Dolorosa? tak, jakmijaligoludziedwatysiącelattemu człowieku, czymoże mijamy go obojętnie, wdrugim cierpiącegoChrystusa strzegamy zbawczystrzegamy senscierpienia?Czy do- Czyłączymy go zChrystusa? Krzyżem do nych? Czy swojejcodzienności biorąckrzyż uczestnictwa wnabożeństwach wielkopost- „noszenia Chrystusowego krzyża” jedyniedo paschalnych, rzeń czynieograniczamy tego dniach, które przygotowują nas do wyda- Może zastanowić więcwarto sięwtych zostałem do krzyża»”. przybity z Chrystusem wie odczuwaćsłowa Apostoła Pawła:«razem zarówno duchowo, jakifizycznie iprawdzi- Jezusanieustannie nosićkrzyż Chrystusa wysiłek umysłuskierować dotego, aby mógł świata, „powinien wszystkimcały przede do ukrzyżowanego dlaniegoZbawiciela pragnie doskonale upodobnić sięktóry ciel Boga i prawdziwy uczeń Chrystusa, Kościoła zXIIIw. pisał,że prawdziwy czci- bardzo utkwiłymiwpamięci. i ekspresja, zjakąwypowiedział jePapież drogą (…)”. kuzmartwychwstaniu Te słowa kusami świata.(...)Naucz nas, jest że krzyż nadzieję, aby się nie zagubiła, idąc za po- nie upadaławobliczupokus, ożyw wnas Jezu ukrzyżowany umocnijwnaswiarę,aby liwej ceny, jakądałeś, aby naswyzwolić. oblicza, byśmy nigdyniezapomnielistrasz- w nas żywej pamięci Twego oszpeconego cia iczynów. Doprowadź nasdostrzeżenia składającego sięze słów, wnawrócenieży naszegodo przekształcenia nawrócenia które Ciebieukrzyżowały. Doprowadź nas prowadź zanasze nas doskruchy grzechy, nadziei, miłości,żaluzanasze ido- grzechy Panie wnaszych sercach uczuciawiary, niu”. Idalej modlił się słowami: „Wypisz naszymwspółwinnymmilcze- często przy ich wiarę w Ciebie, na naszych oczach lub ścinanych ikrzyżowanych ze względuna nadal naszych braci prześladowanych, ludzki. W Tobie Boża Miłości widzimydziś w ramiona, przebaczyć izbawićcałyrodzaj w Ojca,Który siernego Tobie pragnął wziąć o Panie, widzimypragnienie Twego miło- i naszych działań. (...) W Twoim pragnieniu naszego sercaMęki widzimyokrucieństwo naszych grzechów. W okrucieństwie Twojej tym ioszpeconymwidzimybrutalność „W Twoim obliczu spoliczkowanym, oplu- zwracając się bezpośrednio do Chrystusa: wiedział niezwykle mocnesłowa. Mówił Drogę Krzyżową papież Franciszek wypo- Pisze: „Wciąż nowym cudemjest,że Miło- że ionstajesięzdolny domiłosierdzia”. doświadczyć miłości, sprawiając, wiernej „zmienia serce człowieka i pozwala mu Franciszek tłumaczy, że Miłosierdzie Boże miłosierdzia nadrodze Jubileuszu” papież „Chcę raczej miłosierdzia niżofiary. Dzieła na tegoroczny Wielki Post zatytułowanym drogą człowieka doczłowieka. W orędziu wieka doBoga, alepowinna staćsięrównież niż ofiary” „Chcę raczej miłosierdzia Święty Bonawentura, wielkidoktor W medytacjikończącejubiegłoroczną Droga Krzyżowa Jezusa jestdrogą czło-

- - ny, w Jubileuszowym bo przypada Roku się zagubiłiodNiego oddalił”. odszedł najdalej,ka, który tam właśnie, gdzie żowanym Bógpragnie- dogrzeszni dotrzeć odbudowania relacji zNim. W Jezusie ukrzy skruchy, nawrócenia i wiary, a tym samym mujeszczeka, ofiarując jednąmożliwość zachowanie Boga- wstosunkudogrzeszni ne miłosierdzie”. To miłosierdzie „wyraża miłosierdziem, czyniączNiego „Wcielo- się człowiekiem”. swoim BógnapełniłGo „osiągnął swójszczyt wSynu, stał który go miłosierdzia to „dramat miłości”, który skliwie Mu pomóc”. abyśmy rozpoznać, mogliGo dotknąćitro- nych, niedożywionych, uciekinierach (…), w umęczonych, poranionych, ubiczowa- że ciałoChrystusa „staje sięznówwidoczne Boże Miłosierdzie”. Ojciec Święty wyjaśnia, gelii, gdzieubodzysąuprzywilejowani przez na wchodzenie coraz głębiejwserce Ewan- nego w obliczu dramatu ubóstwa , a także budzenie naszego sumienia,częstouśpio- będziemy sądzeni”. jego ciałaiduszynapodstawiektórych naszemu bliźniemuwzaspokajaniupotrzeb dziennych działaniach, które mają pomagać że naszawiara wyraża sięwkonkretnych, co- i duszy. Uczynki namotym, teprzypominają wa uczynkamimiłosierdzia względemciała i czynieniatego, cotradycja Kościoła nazy z nas, pobudzając nas do miłości bliźniego sierdzie Boże może opromienić każdego Zakończenie Miejskiej Drogi Krzyżowej wBiałymstoku Zakończenie MiejskiejDrogiKrzyżowej ZMARTWYCHWSTANIA Tegoroczny Wielki Post jestszczegól- Papież podkreśla, że tajemnicaBoże- Franciszek widzi w tym „sposób na PRZEZ KRZYŻ DO - - ciała i względem ducha nigdy nie należy od ciała iwzględemduchanigdynienależy od ścią. „Z tegopowodu uczynkówwzględem dziej bezpośrednio- znasząwłasnągrzeszno uraz, upominanieimodlitwę,obcujemybar chowe –dawanierad, pouczanie, darowanie uczynkidu- do domuinawiedzić,apoprzez bypotrzebują, odziać,przyjąć ichnakarmić, wbraciach isiostrach,ciała Chrystusa którzy poprzez uczynkiwzględemciaładotykamy oraz uczynki miłosierdzia”. Tłumaczy, że obcowania poprzez słuchanieSłowa Bożego momentem, by wreszcie mócwyjśćzwy Wielki Post w tym roku „jest sprzyjającym Miłosierdzia. Franciszek przekonuje, że czone miłosierdzie. wJegoo przebaczenie iwierzyć nieskoń - Uczmy siętakże prosić niestrudzenie Go w swoim nieskończonym miłosierdziu. naswramiona ibierze nie namprzebacza - Bóg nigdyonasniezapomina, niestrudze Piątek jestdrogą że do Zmartwychwstania, naszych igrzechów, brzemion że Wielki uwalnianasodwszystkichwego krzyża i uświadomićsobie,- że ciężarChrystuso Starajmy wciszy sięw te dni zatrzymać stwie miłości”. mało duszCiebierozumie w Twoim męczeń- są dlanasskarby nieprzebrane. OJezu, jak kochać Boga idusze. W tejksiędze zawarte ści podjęta. Z tej księgi nauczyłam się, jak Tą księgąjestMęka Twoja dlamniezmiło- oczymaduszy mojej. przed którą otworzyłeś niczku: „Jezu mój, dziękujęCizatęksięgę, Jego Mękę.Siostra Faustyna pisaławDzien- podczas Triduum Paschalnego, rozważając Jezusowirzyszyć w Jego Krzyżowej Drodze osobiście doZiemi Świętej, możemy towa- gdyś spoczywałociałoJezusa… kilkanaście sekunddomiejsca,gdzienie- w kolejce, aby przez wąskąbramę wejść na i Józefa zArymatei. Wreszcie ustawiająsię i namaszczonyz krzyża Nikodemaprzez nę kamienia, gdzie Jezus miał być złożony Krew skały. Chrystusa Potem schodząwstro- wgłębienie, aby dotknąćuświęconejprzez się skałaGolgoty, klękająiwkładająrękęwe znajduje podktórym podchodzą doołtarza, czają na teren wyznawców prawosławia: Potem doKrzyża. przybicie wkra pielgrzymi - mozaikąnastej stacji,przed przedstawiającą modlitwy inabożne jede- gestyustająprzy się w Bazylice Grobu Pańskiego. Wszelkie Księga miłości Postu, nawróceniu”. sprzyja który aby niezmarnować „tego czasu Wielkiego kończenie swego orędziaFranciszek apeluje, samotności, którąjestpiekło”. Stąd też naza- i bogaciskażąsamisiebienatęotchłań ichserc,wciąż puka dodrzwi pyszni, możni wubogichipotrzebującychstusa, który „że coraz szczelniej zamykając sięnaChry bezpieczeństwem polegającymnatym, jest biednymżebrakiem” –stwierdza Papież. uświadomieniesobie,w darze że onsam ukrzyżowanego, może grzesznik otrzymać dotyka wubogimczłowieku ciałaChrystusa siebie oddzielać. Bowiem właśniewtedy, gdy Starajmy sięwięcczytaćztejksięgi. My także, nawet niepielgrzymując Jerozolimska Droga Krzyżowa kończy Jednocześnie nie- przed przestrzega - - -

19 nr 3(67) marzec 2016 20 nr 3(67) marzec 2016 752). Jest onopodstawąnazwwystępują- c) powszechną (KKK wspólnotęwiernych dzenie liturgiczne; b)wspólnotęlokalną; trojaki zakres znaczeniowy: a)zgroma- W innych tekstachsłowo ekklesiaposiada św.damencie prymatu Piotra (Mt 16, 18). obiecałzbudowaćktórą Chrystus nafun- posłużył się nim na nazwanie wspólnoty, 7). W 19, stawić muwszystko, coBógnakazał(Wj zwołał Mojżesz podGórąSynaj, aby- przed ono zwłaszcza naokreślenie ludu,który gijnych. W ono zgromadzenie zwołanewcelachreli- przekładem aramejskiego Ekklesia Wierzę wKościół Słowa Papieża Franciszka „swoich”. Jest to posiadanie „chleba” powstałego w pocie czoła pocie w powstałego „chleba” posiadanie to Jest „swoich”. lub siebie dla wyłącznie wykorzystuję które a wszystkim, dane do którejzostaliśmywezwani. ukształtować. trzech wielkich pokus, które niszczą i dzielą obraz, jaki Bóg zechciał tych demaskowania czasem Jest Boży. plan i marzenie na mach za- wprost stanowią które niesprawiedliwości, wiele tak na oczu braku uznaniagodnościwłasnejicudzej. razy – i mówię to z bólem – jesteśmy zaślepieni i nieczuli w obliczu uświadomiliśmy sobie, że nie uznaliśmy tej godności w innych. Ileż wszyscy nosimy w sobie. Ileż razy musieliśmy którą płakać godności, i kajać tej się, gdy uznania poczucia braku z się rodzącego bólu, doświadczaliśmy sąsiadów lub przyjaciół swych życiu w rodziny, czeństwo niewielu i dla niewielu. Ileż to razy w swoim życiu Społe- lub swej skłócone. i podzielone społeczeństwo tworząc rozdzielić, nas próbuje który tego, przez kłamstwa, ojca przez zagrożone my w swoim życiu jest doświadczenie, nieustannie jak to marzenie jakże wielumęczennikówdawnychidzisiejszych. dziejów.nasi bracia wzdłuż i wszerz poświadczone krwią Marzenie liczni tak żyli którym marzenie, to Jest Bożymi. dziećmi jesteśmy które w każdą Wielkanoc, w każdej Eucharystii celebrujemy na nowo, naszego, nie„ojcamojego”a„waszego ojczyma”. Ojca Bogiem Jest chleba. dzielonego i łamanego z braterstwa, z „dzieci jedynych”. Jest Bogiem, którego się zna z domu rodzinnego, Potrafi miłością jedyną, obdarzyć ale nie umie zrodzić ani stworzyć potrafi dać swym dzieciom, szaty, które rodzą się z czułości i miłości. nas i w przyoblec godność, którą tylko prawdziwy ojciec lub matka na nas, aby zdjąć z nas szaty zmęczenia, znużenia, apatii, nieufności czeka Tegoktóry Ojca. Ojca, dziećmi umiłowanymi się poczujemy momentem brym do odzyskania radości i nadziei, które sprawią, że do- jest Postu Wielkiego Okres pamięci”. „zakamarkach jakichś w schowany lub przeszłości z coś jak leżał aby go, zostawić nie aby nas do na przeżycia nowo zostaliśmy tego którym obdarzeni, daru, naszego gdy chrztu, staliśmy się dziećmi Bożymi. Kościół zaprasza darze o pamiętania czas szczególny to Jest Wielkiejnocy. święta Kościół zaprasza nas do przygotowania się do obchodów wielkiego Greckie słowo ekklesiawBiblii jest 1. Bogactwo, czyniące nas właścicielami dóbr, które zostały dóbr,które właścicielami nas czyniące Bogactwo, 1. Trzy pokusy, którepróbująnasponiżyćizdegradować. prawdę, zniszczyć usiłują które chrześcijanina, kuszenia Trzy Trzy kuszeniaChrystusa… otwierania uczuć, porządkowania czasem jest Post Wielki Wielki Post jest czasem nawrócenia, gdyż codziennie - przeżywa Bogu, o marzenie to mieszka się, gnieździ nas z każdym W Ojcem. naszym jest rodziny, wielkiej Ojcem jest Ojciec Nasz którym w Postu, Wielkiego czas liturgiczny Rozpoczęliśmy Nowym Testamencie Ewangelista Starym Testamencie quahal występuje . Oznacza Przez nie członkowie Kościoła ra tworzą - wspólnotowe ijednocześnie indywidualne. dowszystkich.Jesti jekieruje towołanie ale jest zawsze względem niej uprzedzająca. wieka. Łaskawprawdzie nie znosiwolności, powstaje zwoliBoga, aniezzamysłuczło- i stalisięJego własnością(Kyriaké ). Kościół Boga, skierowane donichprzezChrystusa wezwanieściołem sąludzie, przyjęli którzy eklezjologicznych PismaŚwiętego. innych nazw, porównań i przypowieści polskim słowo „Kościół” wchłonęło treści cych wjęzykach współczesnych. W języku Powołanie Kościół. tworzy On nimżyje Ogólnie można powiedzieć, że Ko- moim Bogiemi w Tobie pokładam ufność”. i w Tobie pokładam ufność”. Możemy to powtórzyć razem: „TyBogiem „Ty moim jesteś Psalmu: jesteś słowami mówimy raz jeszcze imię jest naszą sławą, Jego imię jest naszą władzą i w Jego imieniu Bóg nosi imię: Miłosierdzie. Jego imię jest naszym bogactwem, Jego z tego wszystkiego, co je poniża, degradując się lub degradując. To jedną tylko pewność: to On na nas czeka i chce uzdrowić nasze serca Kościół obdarza nas tym czasem, wzywa nas do nawrócenia, mając co oznacza być kuszonym pieniądze, przez sławę i władzę. Dlatego Wiemy,łatwe. to jest nie że jednak, wiemy drogami, Jego kroczyć i starania o chleb, imię i godność innych są źródłem radości i nadziei? troska nasza innego, o sądzimy,dbanie stopniu że jakim W życia? siła i źródło tkwi pysze i próżności bogactwie, w że uważa, który w sobie, w nas samych? Na ile przyzwyczailiśmy się do stylu życia, i grzechu. Należy więc zapytać: na ile jesteśmy świadomi tych zniszczenia pokus kręgu w nas zamykają które Ewangelii; świeżość i janin stykasięcodziennie. codziennie: „Dziękuję, Panie, że nie stworzyłeś mnie takim, jak się oni”. modląc i śmiertelników” życia „wspólnego się podziela nie że pokusy: kroku dotrzeciej nych. „Czynienie drewna ze zawalonego drzewa” oznacza zrobienie in- „sławy” sławy,daruje minut nie pięciu która tych poszukiwanie i trwałego dyskwalifikowania tych, którzy „nie są jak ten”. Nadmierne zepsutych jest to chleb, który daje się do jedzenia własnym dzieciom. społeczeństwie lub rodzinie W cierpienia. i goryczy bólu, smaku o kogoś innego, a nawet kosztem jego życia. Bogactwo to jest chlebem Opowiedzieliśmy się za Jezusem a nie za szatanem, chcemy szatanem, za nie a Jezusem za się Opowiedzieliśmy Trzy pokusy, które próbują poniżyć, zniszczyć i zabrać radość - chrześci którymi z kuszenia, Chrystusa…Trzy Trzykuszenia czując, wyższości, pozycji w się stawiania czyli Pychy, 3. 2. Próżność – to poszukiwanie prestiżu na gruncie nieustannego Homilia OjcaŚwiętego wygłoszona14lutego i pokierować swoimżyciem wKościele. idzie zawiarą,która pomagazrozumieć lub rozumowych. Racjonalizm eklezjalny z Objawienia,aniekalkulacjizmysłowych pro toto).Prawdziwa eklezjologia rodzi się wtedy, sięzacałość(pars gdyczęśćbierze żone do prawdy lub błędne, zwłaszcza stępcze lubcząstkowe. Sąonebądźzbli- nierazprzyjmuje uboczneznaczenia: za- się kościelności. gdzie tosiędzieje, następujeumniejszanie polityczną lubekonomiczną. Wszędzie tam, zem wielkąwspólnotęluduBożego, wktórej utożsamiania Kościoła ze społecznością ty duszą.Należy tendencje odrzucać przeto jestGłową, Chrystus aDuchw którym Świę- SąoniJegonia sięzChrystusem. ciałem, czują sięosobowo wezwani dozjednocze- W językuświeckimsłowo „Kościół” w EcatepecMeksyku E. O. E.

Kościół zachęca przykazaniu w drugim (M. Pastuszko). do takiej spowiedzi jesteśmy zachęcani lekkich, powszednich,z grzechów chociaż Nie ma więc obowiązku spowiadania się popełniła wdanymroku ciężkiego. grzechu która wswoimsumieniuuważałaby, że nie raz doroku nieobowiązywałaby tejosoby, wa kanonicznegotwierdzą, że takaspowiedź przyjmowania Znawcy tej Eucharystii. pra- wielkanocną, czyli jest odbywana w czasie jednak nasza spowiedź łączy się z Komunią raz wroku.ale przynajmniej W praktyce pić dospowiedzi w okresie wielkanocnym, - w sensieścisłymnienakazujenamprzystą niedbania. To kościelne przykazanie drugie za- tego nie czyni, popełnia ciężki grzech ciężkie”swoje grzechy (KPK,kan.989).Kto w roku winien wszystkie wyznać wiernie skończeniu 7 roku raz życia), przynajmniej wierny, poosiągnięciuwiekurozeznania (po „Każdy czytamy: deksie Prawa Kanonicznego ciężki,czyliśmiertelny.pełnić grzech W Ko szczególnie gdymieliśmynieszczęście po- nie dospowiedzi raz przynajmniej wroku, nia. Otóż Kościół- nakazujenamprzystąpie szą uwagęnasakrament pokutyipojedna- chu ciężkiego, czyliśmiertelnego. wielkanocnej powoduje- popełnieniegrze kłego. Komunii Zaniedbanie przyjęcia św. należy jużdoliturgicznego okresu zwy Trójcy Świętej włącznie, która toniedziela jeszcze w okresie zwykłym, do niedzieli Środąod niedzieliprzed Popielcową, czyli św. wielkanocnej, ją wokresie przyjmując w Polsce spełniamyobowiązek oKomunii zwykły chleb. Trzeba zaznaczyć, że unas anie Chrystusa, wEucharystii przyjmują 7 rokiem życia, aby one tylko rozumiały, że wczesną Komunię św. dziecinawet przed Święty św. Pius X pozwolił wroku 1910 na powano wwieku13-14lat.Dopiero Ojciec Komuniijednak dopierwszej św.- przystę zeznania, czyliod7roku życia. W praktyce dotyczył osób, które weszły w tzw. wiek ro - wKomuniiChrystusa św. Obowiązek ten mum, aby raz wroku przynajmniej przyjęto zobowiązanie, chciałzachować tomini- sny papież Innocenty IIIwprowadzając owe przystępowali doStołu Pańskiego iówcze- 1215. W owym bardzo czasiewierni rzadko ustalono naSoborze Laterańskim IVwroku zek przyjmowania raz wroku Komunii św. liturgicznym wielkanocnym. Ten obowią- raz wrokuprzynajmniej itowokresie Komuniizuje nasdoprzyjęcia św. również Kościół awktórym się ztrzecim, zobowią- kościelne, przykazanie drugie które łączy ks. Stanisław Hołodok przystąpić dosakramentu pokuty przystąpić razwroku Przynajmniej Znawcy duszpasterstwa twierdzą, że W niniejszymtekściechcęzwrócićna- Tytuł wskazuje na niniejszego artykułu - - doskonały jestwtedy, gdymamiejscezlęku wypowiadamy gozmiłościkuBogu. Mniej i sobie. Żal jestdoskonaływówczas, gdy dujesz?”), Kościołowi, Ojczyźnie, bliźnim („Szawle, Szawle, dlaczego Mnie prześla grzechów, Bogu krzywdy wyrządzonej naszego serca zpowodu popełnionych wrachunkuprzypominamy sumienia. powszednich,dając się z grzechów też je ilość iokoliczności popełnienia. Spowia- na iletomożliwe,niśmy przypomnieć, ich Jednakże ciężkichpowin grzechach przy - Bożej niżkonkretne „wyliczenie” grzechów. wświetlemiłości znanie swoichgrzechów sakramentu pokutyipojednania. nieniu dokładnegorachunku sumienia. spowiedź, wintencjispowiednika ipouczy przygotowaniu, tzn.pomodlitwieodobrą zwykle wkonfesjonale, poodpowiednim nią dyspozycją duszyze spowiedzi usznej, pokuty”, oznacza zodpowied skorzystać - szosobotnia. „Przystąpić dosakramentu np. spowiedź- pierwszopiątkowa lubpierw sakramentprzyjmą pokutyipojednania, św., będzie, dobrze jeżeli raz wmiesiącu pują często, nawet codziennie do Komunii Ponieważ- świeccy przystę obecnie wierni sięcodwatygodnie.tualnie przystępuje alumnów spowiedź cotygodniowa, ak- (1965-1971)obowiązywałaseminaryjnych powszednich. W okresie moich studiów bowiem spowiadamy siętakże zgrzechów strony odosobistejpobożności,a zdrugiej ciężkich,częstości popełnianiagrzechów spowiedzi powinna być uzależniona od my, anietylkoraz wroku). Częstotliwość my siębowiem tylerazy,- ile się pobrudzi jeden raz” wystarcza wzupełności (myje- duszy. Może błądzićten,ktouważa,że „ten na ciężkieniebezpieczeństwo dlaswojej poza które niemożna wyjśćbez narażenia w roku” oznacza niezbędne minimum, (T. Pełszyk) pisze, że raz„przynajmniej wkonfesjonale.swoich duszpasterzy wtedy, będąregularnie gdywierni widzieć Rzymskiej, spowiedzi że kryzys zażegna się Franciszek mówiłdoksiężyArchidiecezji w okresie Wielkiego Postu. OjciecŚwięty chęcani dogorliwej posługiwkonfesjonale papież PiusXII. Księża są szczególnie za- i z niego śmieją się, jak mówił sługa Boży szczególnie lekceważą grzech tych, którzy nów pokutnych za swoje i innych grzechy, życia,wrócenia iprzemiany podjęciaczy Bożego miłosierdzia, okonieczności na- opotędze wiernych mocą przekonywali dbywali zasiadaniawkonfesjonaleizcałą II częstozachęcałkapłanów, by niezanie- nas do częstej spowiedzi. Święty Jan Paweł –to ból naszej duszy,Żal zagrzechy Rachunek sumienia –tobardziej po- Warto siępięciuwarunkom przyjrzeć Jeden ze znawców teologiipastoralnej LITURGIA –PIĘKNO CHWALENIA PANA - - - Bożego Miłosierdzia. ty ipojednaniazawsze jakodar wielkiego przeżyciu sakramentu pokutyipojednania. kowi wudzieleniunampomocyidobrym uczniem, studentem. To ułatwispowiedni- np. osobą duchowną, zamężną, żonatym, jestpowiedzieć,to dobrze kimjesteśmy, Jeśli niejesteśmyznanispowiednikowi, daliśmy sięiczyodprawiliśmy pokutę. powiedzieć, kiedyostatni raz spowia - (M. Węcławski). ży zadanąpokutę jak najszybciejodprawić należy docałościsakramentu pokutyinale- krzywdy.wyrządzonej Zadośćuczynienie czy, odwołanieoszczerstwa, naprawienie naszym bliźnim,np. zwrot skradzionej- rze Kościołowizła, jakiewyrządziliśmy lub Zadośćuczynienie totakże naprawienie czyn, np. pomoc dziecka matce lub ojcu. religijna, np. udziałwe Mszyśw., jakiśdobry jakieś umartwienie, np. post,jakaśpraktyka modlitwę,aleteż możeotrzymujemy tobyć przez spowiednika. Najczęściej jako pokutę pokutowaćtrzeba także poza wyznaczoną bardzo mała.Często jestonaznakiem,że nej. Często pokutajesttylkosymboliczna, czenie innejpokuty, niżnamproponowa- możemy poprosić spowiednika o nazna pokutne, czyliztegowniosek,że czasami spowiednik proponuje penitentowi czyny kramentu pokuty i pojednania kapłan, odnowionej po Vaticanum IIliturgii sa- kapłana. zadanej pokutyprzez Według puszczone. i oznajmić, że nasze grzechy zostały od nia słowa Bożego), udzielićrozgrzeszenia Pawła VI konfesjonał jest miejscemgłosze- upomnieć, nieraz pochwalić(według bł. potrzeby nas pouczyć, podnieść na duchu, nasze wyznaniegrzechów,przyjąć wrazie Spowiednik jestwkonfesjonalepoto, aby wiedź będzie nieważna i świętokradzka. W razie zatajenia ciężkiego, grzechu spo wyznamynanastępnejspowiedzi.grzech chu, spowiedź będzieważna.Zapomniany tajmy, że- gdyzapomnimywyznaniagrze czasamijestzobligowany.których Pamię- musiał nam stawiać dodatkowych pytań, do to było jasnewyznanie, aby spowiednik nie nasze ciężkieiwtakisposób, grzechy aby płana. Mamy obowiązek wyznaćwszystkie dokonuje sięwKościele przezposługęka- Chrystus. Nasze pojednaniezBogiem chów kapłanowi, bowiem takpostanowił wszystkich naszych grzechów. sze postanowienie poprawy madotyczyć tego, coprowadziłoby Na nasdogrzechu. - i że będziemy czyniliwszystko, aby unikać powiedzieli Bogu, że niechcemygrzeszyć tu oto, byśmy szczerze izdecydowanie obietnica, że nigdyniezgrzeszymy. Chodzi pokuty bez żaluzagrzechy. Należy pamiętać,że niemasakramentu potępieniemiutratąprzed Zbawienia. Stąd sakrament też przyjmujmy poku- Przystępując dospowiedzi należy Zadośćuczynienie –toodprawienie Szczera spowiedź- –towyznaniegrze Postanowienie poprawy – nie jest to - - -

21 nr 3(67) marzec 2016 22 nr 3(67) marzec 2016 rej, ukształtowanej”, dobrze już od trwającej błudnej wierze” Tymoteusza, awięc „szcze- błędnie uformowanym. zczystymsumieniem,choćrzeczywiście bramami Damaszku. Służył więc Bogu była nadzwyczajna ingerencja Boża pod refleksji i na oczy”: potrzebna „przejrzeć sze, samzsiebieniebył wstaniedokonać szkołach teologicznych Jerozolimy! Co gor wyedukowany wnajlepszych ówczesnych czenia błędnądrogą. Tak został przecież wiedział, coczyni”, niebył świadomkro- Starego Testamentu. Paweł poprostu „nie sensunatchnionych tekstów pierwotnego już odszedł w swych interpretacjach od mach judaizmubiblijnego, daleko aktóry teologicznej, której został poddanywra - w kontekścietakiej, anieinnejformacji z czystymsumieniem?! „przodkowie”(ewentualnie: „rodzice”), napisać, że służynadalBogu Jahwe, jakjego lenników Jezusa zNazaretu. Jak mógłzatem wyroków śmierci wobecnocrim,czylizwo - Najwyższej Rady Żydowskiej szafowanych potwierdzaniea nawet formalne wimieniu wtrącanieichdowięzień, ców Chrystusa, obejmujące prześladowania wyznaw- w imieniuSanhedrynu iswoimwłasnym, – jegoantychrześcijańskie wystąpienia zolimie, alerównież –comoże szokować Prawa ustópwielkiegoGamaliela wJero- beztroskim studiowaniu iskrupulatnym tylko swojelatamłodzieńcze, spędzone na Tym sformułowaniem Paweł obejmujenie przodkowie, zczystymsumieniem” (1,3). napisać, iżcałyczas „służę Bogu, jakmoi pozwala muze spokojemjużwe wstępie wielu doświadczeń misyjnych Apostoła stwierdza: „tylko Łukaszjestze mną”(4,11). Ewangelisty, Apostoł wyraźnie októrym może ucznia,Łukasza zpomocąwiernego mentu. Pisanyjestukresu życia Pawła, być wolą–jegotesta- nego lub–jakniektórzy listupożegnal formę - i dlategoprzyjmuje wydaje się być ostatnimpismemApostoła artykule, jak wspomnieliśmywpoprzednim charyzmat Boży” charyzmat „ponownie rozpalić sumieniem” „służę zczystym Bogu Tematyka listu ks. WojciechMichniewicz Listdo Drugi Tymoteusza (II) Dlatego teraz z radością pisze o „bezo Można tochybazrozumieć wyłącznie Perspektywa minionych latżycia oraz Drugi List św. Pawła doTymoteusza, - - się Tymoteuszowi. ducha,itochybaprzydarzyło pierwotnego lęku imałoduszności,można łatwoutracić nia, czy też – jakiegoś – jak w tym przypadku i energię, alewskutekrutyny,- przyzwyczaje Boży mabowiem charyzmat wsobieimoc, na nowo, niczymdogasającejużognisko. „ponownie rozpalić dożywego”, rozniecić sformułowanie można przetłumaczyć jako dzōpyrein tocharismatūtheū).Powyższe nownie rozpalił” wsobietenBoży dar(ana- ( świadomość. Stąd powtórnie”„przypomina jak kto –alewłaśniePaweł miałgłęboką czyosłabnięciu,czego –ktodeformacji i jejstarannie by strzec, nieuległajakiejś (1,5). Tę wiaręnależy jednakpielęgnować jegomatce,zana została wiernie Eunikē w jegobabce,- Lōis,anastępnie przeka „pokoleń”, gdyż zamieszkała ona najpierw iż Tymoteusz tę wiarę od Pawła otrzymał i Tymoteuszu, zamieszkuje(1,14). Ducha Świętego, wnichobu:Pawle który Pawłowego (1,13).Sąonebowiem darem rodzinnej, jaki „zdrowych nauczania słów” katechezy zarówno w formie otrzymanej kalēn parathēkēn fylakson) swojej wiary, i zachować tensam „piękny” depozyt (tēn przybyciem Jana Apostoła) jestustrzec nika Kościoła Efeskiego (jeszcze przed Tymoteusza jako duchowego zwierzch natchnieniem Bożego Ducha. Zadaniem kach zGrekami pod iwprzemyśleniach w ogniu dyskusji z Żydami, w polemi niewątpliwie swojąwiarę, ukształtowaną co zostało przekazane”) Paweł rozumie tu (1,12). parathēkēn mūfylaksai)ażdoowego dnia jest On jegodepozyt wstanieustrzec (tēn wie bowiem, izaufał, że komu zawierzył siebie, który „cierpi”, ale „nie wstydzi się”, Apostoł samego wskazujetujakoprzykład udział wcierpieniachdlaEwangelii” (1,8). Pana, ani mnie, jego więźnia, lecz weź wstydź się więc ani świadectwa naszego odważnej postawychrześcijańskiej: „nie sekwencji wzywa Tymoteusza doprzyjęcia lecz mocy(alladynameōs)”(1,7). W kon- (pneumadeilias), Bóg duchatchórzostwa treści, mocno podkreśla, iż „nie dałnam choćróżnej nów opodobnymbrzmieniu, „strzeż pięknego depozytu” pięknego „strzeż tchórzostwa, leczmocy” ducha „nie dałnamBóg ) Tymoteuszowi,ana-mimnēskō) aby „po- ŻYĆ PISMEM ŚWIĘTYM Z dalszego toku wypowiedzi wynika, (dosł. „to,pojęciem „depozytu”Pod Paweł- tutajzdwutermi korzystając - -

chezę Kościoła. kate- ipierwotną nauczanie oChrystusie możemy rozumieć „depozyt” szerzej, jako i innych nauczać (2,2b). W tymkontekście bom godnymzaufania,które będązdatne wszystkim ojej „przekazywanie” oso- chowanie” wiary, otrzymanej aleprzede a zatemnie(tylko)osobiście(2,2a). „za pośrednictwem licznych świadków”, w świeciegreckim wszelkich oszustów, dzonymi” (3,13). Pojęciem goētesokreślano gorsze, zwodząc[innych] ibędącsamizwo- ( od Boga: „źli bowiem ludzie izwodziciele raczej coraz większego oddalania się ludzi większego królowania Bożego naziemi,ale oczekiwaniom, nie będzie to epoka coraz „dni ostatecznych” (3,1-9.13;4,3n). Wbrew do ukazania negatywnego obrazu ludzi jego wolę”(2,26b). łatwo dajesięschwytaćdiabłu, aby „pełnić „zdrowych”i „prostych”Prawdy”, „słów 5,10). Jeżeli bowiem ktośniechcesłuchać będziesz chwytał żywcem” (esē dzōgrōn , powołania: siębać!Odtąd„przestań ludzi a skierowane do Piotra wmomencie jego słowa Jezusa wEwangelii zawarte , Łukasza (2,26b). Pobrzmiewają wtejwypowiedzi niczym jeńcywojennialboteż ryby wsieci ni przez niego” (edzōgrēmenoi hyp’autū) 2,26a). Zostali bowiem „żywcem schwyta- (kai ananēpsōsin ek tēs tū diabolū pagidos, i „otrzeźwieją zdiabelskiegopotrzasku” skę nawróceniawcelupoznania prawdy ciwników, bomoże Bóg da im kiedyś ła - – łagodnienapominaćwszystkichprze unikać sporówteologicznych, azdrugiej hōs gangraina, 2,17). w Kościele „jak gangrena” (hologosautōn sięi dlategoróżnebłędnenaukiszerzą Biblii. Niestety, niewszyscytakuważają, nie mawniejżadnegotajemnego „kodu” nie dlawtajemniczonych wiedzy(gnōsis): idostępnejjedy żadnych tajemnic ukrytej jąludziomwykładać,niezawiera sno trzeba Ewangelia bowiem jestprosta ijasna,ja- tonlogontēsalētheias,2,15). orthotomūnta nauki (dosł. aby „prosto ciął słowo prawdy”, poprawnego prawdziwej przekazywania 26; 3,10-17; 4,1-5), Paweł zachęca go do skich skierowanych do Tymoteusza (2,14- „prosto ciąćsłowo prawdy” „trudne chwile” ) będą się dalej posuwać ku temu, co goētes) będąsiędalejposuwaćkutemu, co Nie chodzijednakwyłącznieo „za- W tymmomenciePaweł przechodzi Tymoteusz winienwięczjednejstrony Wśród szeregu wskazańduszpaster - - - różnorakich cierpień. będą prześladowani” (3,12),czylidoznają chcą pobożnie Jezusie, żyć w Chrystusie ogólnątezę, iż formułuje „wszyscy ci,którzy tu zpewnościądodoświadczeń własnych, iKościoła.chrześcijan Paweł, odwołującsię chwile”,„trudne kairoi chalepoi,wżyciu mie wbłądwprowadzają. Nastaną zatem samibłądząiinnych świado- kami, którzy iparającychkuglarzy sięmagicznymisztu- ( opneustos, czyli „natchnione przez Boga” stusa” (3,15),a–conajważniejsze –jestthe- wiaręwJezusaku Zbawieniuprzez Chry wiem wstanie „nauczyć mądrości wiodącej się Bożym Słowem. PismoŚwięte jestbo- ikarmienie wtradycji wiary ścioła, trwanie w życiu Tymoteusza, jakiwspólnotyKo- „ostatecznemu złu” winno być, zarówno „wszelkie Pismo jestnatchnione” passivum) inieustannie „tchnące Bogiem” Jubileusz MałychSióstrBożejOpatrzności Małych Sióstr Bożej Opatrzności. Matka Tere- Stolica Apostolska zatwierdziła Zgromadzenie r.1942 czerwca 8 Argentynie. w i Brazylii w domy w innych regionach Włoch, a następnie resy było jego umacnianie. Powstawały nowe Opatrzności. Bożej Sióstr Małych Zgromadzenie życia do powołała towarzyszkami ośmioma z wraz kościelnych, władz sugestią r.,za 1899 W nagradzały Teresie wszystkie i trudy kłopoty. wy- współpracowniczek oraz ubogich ność duże trudności, jednak przywiązanie i solidar na napotykało to Dzieło Bożej». Opatrzności Ośrodek «Mały powstał której w kamienicę, starą nabyła i męża pałac więc sprzedała TeresaMichel Opatrzności». Bożej skrzydła pod wszystkich ich przyjąć aby ramiona, najszerzej jak otworzyć się chciało że tak końca, bez przybywało «ubogich czasem Z opuszczonych. i biednych ludzi oraz dzieci domu swojego do przyjmować Zaczęła potrzebującym. i ubogim się poświęcić wiła arystokratki, która po śmierci męża postano- włoskiej życiu o Opowiada gosławionej. zaproszeni goście. oraz Michel” TeresyGrillo Matki „Przyjaciół białostockiego hospicjum, członkowie grupy pracownicy kapłani, zaprzyjaźnieni stocki, Biało- Metropolita Ozorowski, Edward abp uczestniczył spotkaniu W Białymstoku. w 1 Kościelnej ul. przy niczo-Konferencyjnym była się 12 lutego br. w Centrum Wystawien- – bł. Teresie Grillo Michel. Jej prezentacja od- wydania książki o założycielce Zgromadzenia TenOpatrzności. Jubileusz stał się okazją do Bożej Siostry Małe przybyły łegostoku, Środkiem zaradczym ibronią przeciw Przez Przez następne 45 lat główną troską Te- Bło- biografią krótką jest Publikacja Bia- do Polski, do odkąd lat 10 Minęło - - powiedziane otrudnych „dniach ostatecz- „nastawać wporę iniewporę” dobrego dzieła” (3,16n). uformowany, przygotowany dokażdego w sprawiedliwości, aby człowiek Boży był nia, doprostowania, dowychowywania i użytecznedonauczania,napomina- grafē) [jest] natchnione ( theopneustos) sów ostatecznych: „wszelkie Pismo(pasa – Słowo Boże –narozszerzające sięzłocza- i wspólnocieKościoła skuteczneremedium (hypo pneumatoshagiūferomenoi, 1,21). biblijnych, „unoszonych Duchem Świętym” jest powiedziane onatchnieniuautorów dujemy wDrugimLiście św. Piotra, gdzie świętych. Drugi, podobnydoniego, znaj- wyraźnie mówiący o natchnieniu ksiąg jedyny wNowym Testamencie teksttak (tzw. Sakramentem. W miarę zainteresowania, miarę W Sakramentem. Najświętszym przed modlitwę na chętnych zapraszają sąsiadów, i przyjaciół wszystkich Siostry 18.00 do 15.00 od godzinach w Postu Wielkiego czwartek każdy W rosiek. oraz (Brazylijka) Duarte Aidé (Włoszka), Galante wspierającej dzieła prowadzone przez siostry. Matki Teresynej „Przyjaciele Grillo Michel”, modlitewne dla dziewcząt oraz dla grupy zwa- spotkania także Organizują domach. ich w potrzebującym osobom oraz hospicjum w pielęgniarską posługę poprzez cierpiącym sterstwo rodzinorazpracawparafiach. działalność edukacyjna w szkołach, duszpa- życia, środowisku ich w i przedszkolach sierotami i dziećmi ulicy, w domach dziecka, i intelektualnie w domach pomocy, opieka nad fizycznie niepełnosprawnymi nad opieka starości, spokojnej i opieki domach cjach, chorymi, starszymi i opuszczonymi w hospi- nad opieka jak: dzieła takie w się angażując ubogich, ludzi środowiskach w sługują pomoc». naJegoopatrznościową otwarte icznego w dobroć Bożą, abyśmy zawsze były Ducha Świętego dla was, o dar zaufania hero- darów obfitość o się modliła «Będę mówić: Zgromadzenia. Do swoich sióstr zwykła była nią przez założonego działalności w żywy Duch błogosławionej Teresy pozostaje wciąż Brazylii, Argentynie, Indiach, Angoli i Polsce. Włoszech, we sióstr 215 przez domach maja 1998r. Papieża JanaPawła przez II. 24 w Turynie beatyfikowana Została lat. 89 r.1944 stycznia 25 mając zmarła Michel sa ŻYĆ PISMEM ŚWIĘTYM W kontekścietego, cowyżej zostało Paweł dajezatem Tymoteuszowi Polki – Bożena Warowna i Monika Sa- Monika i Warowna Bożena – Polki W Białymstoku posługują siostry: Vita siostry: posługują Białymstoku W pomoc niosą siostry Białymstoku W po- Opatrzności Bożej Siostry Małe Dziś jejdziełojestkontynuowanew42 inspiratio continua).Spotykamy tu znaleźć nastroniewww.msbo.pl. można informacji Więcej Miłosierdzia. Roku końca do kontynuowana będzie ta adoracja drowej 31wBiałymstoku. Małych Sióstr Bożej Opatrzności przy ul. Ce- domu w oraz Kościelnej1 ul. przy łymstoku można nabyć w Księgarni św. Jerzego w Bia- Książkę wieków. Amen” (4,18). go; Jemu [niechbędzie]chwałanawieki i zachowa dlaswego Królestwaniebieskie- Pan go „wybawi odwszelkiego złegoczynu wyrażającprzyjaciółmi, głębokąufność,że Paweł pozdrawia iżegna sięze wszystkimi (4,9nn). przeciwników i jegozagorzałych mniej…) współpracowników Pawła, jak tyczące (bardziej zarównowiernych lub rowane do Tymoteusza oraz uwagi do- artykule.w poprzednim Pawła (4,6-8),oczymwspominaliśmy ogół określa sięjakotestamentduchowy posługą ewangelizatora iApostoła, cona własnego życia, wypełnionegoprzykładu wersetach ło ewangelisty”(4,5). W tych ostatnich akairōs, 4,2),by wypełnićdokońca „dzie - nastając „w porę iniew porę” (eukairōs ucznia, aby gorliwieprzepowiadał słowo, nych”, Apostoł usilniezaklinawięcswego List zamykająróżnezaleceniaskie- Błogosławiona Teresa Grillo Michel TeresaGrillo Błogosławiona Listu ponownie odnosisiędo Teresa Margańska

23 nr 3(67) marzec 2016 24 nr 3(67) marzec 2016 zalecał także św. Bazyli Wielki (IVw.). Owo- Słowawybijało rytmem Bożego. chowego słówipomóc,by życie mnicha od zbędnych, szkodliwych dlażycia du- miałochronić zdolnością czytania,zdrugiej pirusowych i niezbyt rozpowszechnioną dostępemdozwojówpa- utrudnionym ku. Zjednejstrony było topodyktowane mnichowi wpracy, modlitwieiodpoczyn- nieustanne ich powtarzanie, towarzyszyć fragmentów warunkował znajomością określonych Pachomiusz (IVw.) doklasztoru przyjęcie nastycznego (tzw. cenobitycznego) św. z natchnionymsłowem. magał, by własne wypowiedzi uzgadniali ze złymduchem.Od swoichuczniówwy dło osobistej walki modlitwy i narzędzie czy też Pustelnik odnajdywałwBiblii źró- życia monastycznego), św. Antoni Wielki, uważany zaojcaanachoretyzmu (odmiany mnisi.Żyjącykach chrześcijaństwa wIIIw., przełożyliby jena „pobożne czytanie”. języki nowożytne, choć zapewne klasycy tycznych Kościoła, że nie tłumaczy się go na bardzo praktyk wpisałosięwhistorię asce- nazwano i dziś, także nawieki”(Hbr13,8). bo wypowiadający jejest Ten sam „wczoraj niestraciło ononaaktualności, Chrystusa) blijne pochodzązXw. narodzeniem przed się,że najstarsze(przyjmuje fragmenty bi- pisu natchnionych słówminęły tysiącelat mówićdoczłowiekaprzestaje ichoćodza- objawia się Bóg. Poprzez to słowo Bóg nie Zapisane wBiblii słowo jestBogiem. W nim osądzić pragnienia imyśliserca” (Hbr4,12). nia duszyiducha,stawówszpiku,zdolne obosieczny, przenikające aż do rozdziele skuteczne iostrzejsze niżwszelki miecz Dlaczego? Bowiem „żywe jestSłowo Boże, że onaswoistyrenesans.rzec, przechodzi znana jestpodziśdzień,amożna by śmiało gdy czytasz[Biblię], On mówidoCiebie”. mawiał: „Gdy sięmodlisz,mówisz doBoga; swojego życia poświęciłzgłębianiuBiblii Bogu. Święty Hieronim, znacznączęść który ku człowiekowi poprzeznatchnioneSłowo dlitwy maswojeźródłowzwracającym się żez przekonania, dialogicznycharakter mo- do Boga poprzez Jego Słowo. Wypływało to a także wreligii Izraela, człowiek zwracał się –MatkiMaryi Boga iŚwiętych. wzywając niejednokrotnie wstawiennictwa przez Jezusa w Duchu Chrystusa Świętym, si, przeprasza, dziękujeiuwielbiaBoga Ojca nia. Obdarowany w ten sposób człowiek pro błagania, dziękczynienia,prośby iuwielbie- ku człowiekowi- prze darmodlitwymaformę ks. Radosław Kimsza Modlitwa Słowem Boga Praktykę modlitwySłowem Bożym Twórca wspólnotowego życia mo- Praktykowali wie- jejużwpierwszych Praktykę modlitwySłowem Bożym Praktyka modlitwySłowem Bożym Od zarania dziejówchrześcijaństwa, Powiedzieliśmy, że zstępujący od Boga lectio divina.Określenie totak Biblii. Miały one, poprzez - - -

rozpocząć medytacjęnadsłowem znajdu- raz pomocynotatek(tzw. iprzy punktów) słowem, następnie wczytać sięwniejeszcze to obudzićsięzczytanymwprzeddzień tury. Pomogą onewmodlitwie. Kolejny krok natchnienia, jakiepojawiłysiępodczaslek- jutrzejszego poranka i wynotować pierwsze ment Ewangelii, będęsięmodlił którym by spoczynkiemwczytać przed sięwfrag- św. Ignacy zLoyoli (XV/XVIw.) zachęcał, tem tzw. medytacjiignacjańskiej. Jej mistrz dialogu zBogiem. ściwego jemu sposobu tego szczególnego każdy też mamożliwość odnalezienia wła- proszony jestdomodlitwySłowem Bożym, osobom duchownym iświeckim.Każdy za- życia iźródłempoznaniapokarmem Boga Boże jest dane wszystkim. Ma być ono są zobowiązani dotego samego”. Słowo mnichów ainneświeckich.Jedni idrudzy któreże sąprzykazania, obowiązują tylko mnichów. Jesteście wbłędzie, jeślimyślicie, kami, powinni we wszystkimprzypominać „Ci, żyją w świecie, którzy choć są małżon - IVi przełomie V w. św. Jana Chryzostoma: kontekście znamiennesąsłowa żyjącegona i Zachodu podążają także świeccy. W tym Wschoduchrześcijańskiego nastyczną z własnymżyciem. podejmują próbęasymilacjiBożego Słowa Kościoła. W tensposób, wsparci Bożą łaską, szczególnie tzw. patrystycznych, Ojców rę każdego dniapodejmująpogłębionąlektu- dlitwy medytacyjnej. Mnisi benedyktyńscy i Słowo Boże. To ostatniemiałobyć dlamo- liturgię na dwaźródłaosobistejmodlitwy: ojca monastycyzmu zachodniegowskazał napisał dlaswoichnaśladowców. lie, a także reguły (krótsze i dłuższe), które Bożym były licznepismaascetyczne, homi- cem jegoosobistegospotkaniaze Słowem Biblii, sięgajądobiblijnych komentarzy, AKADEMIA MODLITWY Słowo Boże może- staćsięprzedmio Drogą wskazanąprzez tradycję mo- Święty Benedykt zNursji, uważanyza EKSTERNISTYCZNA spotkaniu. na. Podzielę naszymkolejnym sięniąprzy w oparciu okamedulskąmetodęlectiodivi- uczęszczam proponuje tenrodzaj modlitwy modlitwy. Wspólnota, doktórej odkilkulat wa konkretnego dnia uczynić przedmiot Biblię razem zKościołem tzn.zliturgii Sło- się wzrok. Warto jestczytaćimedytować modlitwie doDucha Świętego zatrzyma można medytować fragment, po na którym Świętego (odKsięgiRodzaju doApokalipsy ); głe czytanie imedytowanie całego Pisma dlitwy może być tzw. Boga należy do ciebie. Przedmiotem mo czy kapłańskiej. modlitwy małżeńskiej, rodzinnej, zakonnej w wydarzenia Jezusa zapisanego Chrystusa Boga na tyle, naileupodabniamsiędo wmoimżyciu? StajęChrystusa sięobrazem kiwania odpowiedzi napytanie: ileJezusa która ostateczniesprowadza siędoposzu- nia, jesttzw. ewangelicznarewizja życia, choć także do indywidualnego zastosowa - pisane sąnatchnionymsłowem wBiblii. życie.do Boga formułuje Odpowiedzi za- o zachodzie słońca, górski szczyt. Pytania ulubiony kościelnykąt,nadmorskaplaża wystawienia Najświętszego Sakramentu, tem spotkaniamoże być twójpokój, kaplica odpowiedź (por. Wj 33,7-20).Dzisiajnamio- szedł tam, mówiłdoJahwe iczekał naJego z Nim, wtwarz, twarzą jakzprzyjacielem, chciał spotkaćsięzBogiem iporozmawiać do Ziemi Obiecanej Izraelitów. Każdy, kto rozbił Mojżesz zaobozem wędrujących „namiotu spotkania”. takinamiot Pierwszy nienia. się także zrodzić postanowienie dowypeł- strzelistego. W czasiemedytacjipowinno w ciągu dnia, choćby tzw. w formie aktu słowem życia, doktórego będępowracał się” o moją świadomość mogą stać się tzw. Słowo (słowa), które szczególnie „zaczepią jąc wnimodniesieniadowłasnegożycia. Ewangelii. Jest todoskonałaokazjado Wybór sposobumodlitwysłowem Inną praktyką, bardziej wspólnotową, Oazowicze będązachwalaćpraktykę lectio continua –cią- - Tajemnica Eucharystii ofiarę wtedyskładaw Kościele Bogu Ojcu, uczynił iprawdziwąco Chrystus ipełną naśladując to, który zastępuje Chrystusa, to zpewnościątentylkokapłan prawdziwie i nakazał, aby to czyniono na Jego pamiątkę, samego, jakopierwszy, złożył Ojcuofiarę nasz, najwyższy kapłan Boga Ojca, z siebie Chrystusa: „Jezus Pan Chrystus, iBóg wymaga naśladowania gestówiczynności biskup Kartaginywującego Eucharystię w niejuczestniczących. Od kapłanaspra- orazwującego Eucharystię ofiaręwiernych podejmuje dwawątki:ofiarękapłanaspra - KościołaMówiąc oofierze św. Cyprian którą wkażdej Mszyśw. uobecniaKościół. pozostawił swoją rzeczywistą obecność, W sakramentalnych znakach chlebaiwina cie. stałsięOfiarąiOfiarnikiem. Chrystus - dokonać sięnaGolgo cypacją tego, comiało byłarza niejakoanty nika iKalwarii. Wiecze- z Wieczer wydarzenia stusa iKościoła. Łączy jestOfiarą Chry rystia że Euchaprzypomina, - cha. trochę jego myśli i du- by zaczerpnąć stamtąd stolografii św. Cypriana, Sięgnijmy więc do epi- temu sakramentowi. poświęcone wcałości borem Nicejskim (325) Sojedyne pismo przed - orazo Eucharystii za rozprawęło zapierwszą teologów uważatodzie- jakoofiary.rystii Wielu sprawowaniu Eucha święcony jestwcałości wiedzieć, że list63po- WartoEucharystii. do stępuje szereg odniesień biskupa Kartaginy wy traktaty ilisty. W listach św. Cypriana stanowią roku. Spuściznę pisarską 258 miejsce 14 września rza Waleriana. Miało to prześladowań Kościoła za panowania cesa śmierć męczeńską przez ścięcie w czasie kim radykalizmem igorliwością.Poniósł Kościoła wKartaginie odznaczałsięgłębo- św. Cypriana, biskupaimęczennika. Pasterz sąpisma świadectw natematEucharystii wczesnochrześcijańskich nym zpierwszych sakramentu ikapłaństwa.Jed Eucharystii - ks. Strankowski Marian Święty Cyprian Wielki Czwartek to dzień ustanowienia - - - - - uważana za najstarsze przedstawienie Ostatniej Wieczerzy wKościele zachodnim OstatniejWieczerzy uważana zanajstarszeprzedstawienie - rego uwierzyła. To zjednoczenie izłączenie jednoczysięiłączyz wiernych Tym, wktó- i rzesza to ludstaje się jednozChrystusem więc wkielichuwinozwodąjestzmieszane, bol dotyczy złączenia wodyzwinem: „Gdy sym- Pierwszy i znakóweucharystycznych. mnianym liście63odwołujesiędosymboli między ludźmi. Biskup Kartaginy we wspo a ludem Bożym oraz budowanie jedności budowanie jednościmiędzyChrystusem ła. Przebiega onanadwóchpłaszczyznach: nej manacelubudowanie jednościKościo - miła idoskonała»(Rz12,1-2)”. wypróbowali, jakajestwolaBoga, dobra, wienie waszego sposobu myślenia, abyście odno- przez świata, ale się przemieńcie miłą Bogu; nieupodabniajciesiędotego składali ciaławasze naofiarężywą,świętą, bracia, miłosierdzieprzez Boże, abyście Apostoł upomina mówiąc: «Proszę was, składacie święteniepokalaneofiary, jakto bowiem ofiarami dla Boga izsamych siebie sprawujecie staliściesię we dnieiwnocy; właśnie składacieofiarę Bogu, takąofiarę 76 nawiązujedosłówśw. Pawła: „Taką św. Cyprian do składania ofiary. W liście Chrystus” (14). jeśli toczynitak,jakwidzi,że spełniłtosam Mozaika zpoczątkuVIw., bazylikaSant’ApollinareNuovo, Rawenna, Uczestnictwo - wOfierze Eucharystycz Także świeckichzachęca wiernych Z MYŚLI OJCÓW KOŚCIOŁA - wej radości. źródłemprawdzii jestdlachrześcijanina - jednoczy równocześnie zinnymiludźmi śladowcy. Składanie siebiewofierze Bogu Taka Jego jest droga ucznia Chrystusa, na- uczymy sięoddawaniasiebiedzieńpodniu. Mszy św. eucharystycznego Od Chrystusa uobecnianą wkażdej z OfiarąChrystusa, skuteczne, muszą zawsze być złączone przez wysiłekipoświęcenie. Aby były one to, cojestnaprawdę wielkie, dokonujesię życia zaczłowieka, wofierze uczynas, że na całanaszaliczba”. jest zjednoczonaCiałem, z którym i złączo jestniebieskimchlebem,jednym który chlebem, tak też pamiętajmy, że Chrystus, zmielonych izmieszanych stajesięjednym ludu. Jak wieleziaren razem zebranych, i niebiańskatajemnica.Dlategokielich wzajemnie sięzłączy, dopełniasięduchowa stusa. Skoro zaśobasięzmieszaiprzez to je sięsamątylkowodę,toludjestbez Chry stusa pozostaje bez nas, jeżeli zaśofiarowu - ktoś ofiarowuje samo wino, to krew Chry samą wodę,aniteż samowino. Jeśli bowiem święceniu kielichaPana ofiarowywać tylko będzie nierozerwalna. Nie można więcprzy i jego miłośćbędzie się go stale trzymać odłączyć odChrystusa;w couwierzył, się tego, i mocno trzyma ludu, jeśli wiernie zdoła Kościoła, tj. będącegowKościele już odsiebieoddzielić. Dlategoteż nicnie się dokonuje, że owego związkuniemożna mieszanietak wody iwinawkielichuprzez Przykład Chrystusa, oddaniaswegoPrzykład Chrystusa,

być samątylkomąkąlub „Jak Ciało Pana nie może Biskup Cyprian pisze: bie eucharystycznym. wody zmąkąwchle- lizowana w złączeniu Kartaginy, jest symbo- mi, zdaniem biskupa jedność międzyludź- wody zwinem,otyle w znakuzmieszania stusem jest ukazana ludu Bożego z Chry wali natomiastwina. chleba i wody. Nie uży używalitylkocharystii wEu którzy - akwarian, stosowanej tzw. przez dobłędnejpraktykirze nosił wznacznejmie- uwagi św. Cyprian od- znaczyć, że powyższe zmieszać”.za- Warto należyjedno zdrugim ani samymwinem,lecz Pana nie jest ani wodą zjednoczenie naszego i ta tajemnica wyraża wyrobione, takrównież jone inajedenchleb ze sobązłączone ispo- samą wodą,leczsąone O ilejedność - - - - -

25 nr 3(67) marzec 2016 26 nr 3(67) marzec 2016 znajduje się obserwator artylerii rosyjskiej. artylerii znajduje sięobserwator żena kościół,gdyżpodejrzewał, nakościele niemiecki lotnikpróbował bombę zrzucić kie skonfiskowały majątekparafii. W1915r. Po rozbiorze trzecim Polski władze niemiec- zła sięwgranicach Cesarstwa Rosyjskiego. diecezji wigierskiej.pruski Od 1807r. znala- została włączona przezrząd doutworzonej na należała dodiecezji wileńskiej. Później w roku 1777.Do1797r. Kalinówka Kościel- budynki plebanijne. Kościół konsekrowano wano nową plebanię,szpitalitowarzyszące ukończona w1776r. Około 1774r. zbudo- i plebanią. Budowa nowej świątyni została rego spłonąłkościółrazem zarchiwum miał miejsceogromny pożar, podczasktó- folwarczni wójta. W 1761r. wKalinówce wójta, Ogrodniki –folwark ipracownicy skich, Wojtówce –wieśchłopówpoddanych Królewska –wieśchłopówkrólew- Kalinówkę wsie:Kalinówka tworzyły bostwa kalinowskiego. Oprócz niej linówka; była wsiąplebańskąpro- wsi noszącegoogólnąnazwęKa- wchodziła wskładzespołu rycznie powiększał. posiadania parafii sukcesywniesię tykocińskim. Zbiegiemczasustan zajmowanego wpowiecie obszaru miejscupodwzględem na drugim ła sięna114włókach,costawiałoją w 1534r. W 1591r. parafia rozciąga- żenie parafii, król Zygmunt August jednocześnie powiększając uposa- dacyjny Radziwiłła potwierdził, nych posiadłości.Dokumentfun- go dobrami ze swych dziedzicz - wystawić nowy kościółiuposażyć Wszystkich Świętych” –postanowił ców Mikołaja iLeonarda, atakże św. Annyoraz Świętych wyznaw- Niepokalanego Poczęcia iJej Matki szczególnieDziewicy Maryi, jej ku czci Matki Naszego Zbawiciela chwałę Boga w Trójcy Jedynego, goniądzkich irajgrodzkich w1511r. „Na Księstwa Litewskiego, właściciela dóbr wodę wileńskiegoikanclerza Wielkiego do życia Mikołaja przez Radziwiłła, woje- Białostockiej. zapomnianych sanktuariów Archidiecezji jest kolejnym nanaszej trasie poszukiwań Maggiore Maria Santa wRzymie, z Bazyliki Łaskawą, kopia zwanej obrazuBoskiej zDzieciątkiem. Boskiej Wizerunek Matki obraz Matki określany łaskami jako słynący ścielnej, w głównym ołtarzu, znajduje się W kościele parafialnymKalinówce w Ko ks. Zbigniew Gwiazdowski Kościelnejz Kalinówki BożaMatka Łaskawa Kalinówka Kościelna histo- Parafia w Kalinówce została powołana - o około 150 lat, przeniesione zwcześniejo około150lat,przeniesione - bocznych sąprawdopodobnietarzy starsze kulum, rzeźby archaniołów oraz detaleoł- Pańskiego. Ambona,renesansowe- taberna łaja z XIX w., zaś w prawym Przemienienia lewej stronie znajdujesięobraz św. Miko- patronki kościoła. bocznympo W ołtarzu nim, umieszczony jest obraz św. Anny – wotami. licznie przystrojony Wyżej, ponad bią złoconekorony królewskie. Obraz jest mi, złoconąnaobrzeżachszat.Głowy zdo- sukienką, trybowaną motywamiroślinny sąsrebrną księgę. Obiepostacieprzykryte zamkniętąsławieństwa, lewązaśtrzyma Dzieciątka jestuniesionawgeściebłogo- sązłożoneMaryi sobą.Prawa przed ręka naramieniutrzyma DzieciątkoJezus. Ręce unickich biskupówwpocz.XVIIw. Maryja obrazu pierwszych przez przywiezionymi wiązać znajstarszymikopiamirzymskiego ra według Regimanty Stankeviciene masię wdłonichusteczkę–encheiron, któ- trzyma obrazu ma związki z unitami. Matka Boża niepotwierdzona że tentyp informacja, w sobie cechy ikonyunickiej. Funkcjonuje ciątkiem, zapewnezIpoł.XVIIIw. Nosi słynący łaskamiobraz Matki Boskiej zDzie- wnętrza. znajdujesię W głównymołtarzu z renesansowo-barokowym wystrojem linówce. Jest obiektemmodrzewiowym, kościół w Ka albo trzeci podobnie drugi, - szedł gruntowny remont. światową. - W ostatnichlatachbudynekprze Kościół bez uszczerbku IIwojnę przetrwał szkód. Bomba upadłaobok,niewyrządzając Obecny kościół parafialny, to prawdo ZAPOMNIANE Ołtarz głównywkościeleKalinówceOłtarz Kościelnej SANKTUARIA - - poznania wieków. tajemnicsprzed są nanichinformacje, które nasdo przybliżą kienek na obrazie, koron i wot. Może zawarte badania obrazu zKalinówki Kościelnej, su- św. Anny. Wskazane jest,by przeprowadzić nego wKrypnie. Rozwinął siętuzatokult - maryj pobliskiegosanktuarium na rzecz w., by słabnąćcoraz bardziej wwiekuXIX kalinowskiego żywybył wizerunku wXVIII przekonania, że lokalny, parafialny kult w wizytacjachparafialnych nabieramy na obrazie, korony iwota.Śledząc zapisy nymi śladamisąwspominanejużsukienki ślady żywego kultuMatki Boskiej. Material- Panny.Maryi Wszystko tosąniematerialne cowej, Niepokalane Poczęcie Najświętszej Anny, Najświętszej Panny Maryi Różań - Panny,świętszej Maryi Zwiastowanie, św. świątyni był zmurszały i przepuszczał wodę że po1877r. pisano, iżdachkalinowskiej św. Anny. Pogorszył się stan kościołatak, Łaskawej. wiódłkultpatronki Prym parafii jakikolwiek rozwój kultu Matki Boskiej Późniejsze lataniewskazująjednakna św. Annynatarcicach odmalowanym”. obrazem drugim z wierzchu zwyrażeniem malowany, to obraz zapuszcza się który snycerskiej roboty wyzłacanych, napłótnie PannyMaryi słynącyłaskami,wramach dygnacji umieszczono obraz Najświętszej zrobiony 1781r.]. [przed kon- W pierwszej robotą nadwiekondygnaty, dośćgustownie wielkimzwanymstolarskąisnycerską tarz w kościelebyły ołtarze. trzy oł- „Pierwszy Według wizytacjikanonicznejz1828r. Matki Boskiej i Ukrzyżowania Chrystusa. posażeniu kościoła zaledwie dwa obrazy: niego ipółnocno-wschodniegoMazowsza. barokowych drewnianych świątyńwschod- jest toobiektzaliczanydobezwieżowych, szego kościoła. Pod względem stylowym, Wizytacja z1620r. wymieniawwy święta, m.in. Oczyszczenie Naj- Anny, św. Mikołaja i św. Leonarda. cia Najświętszej Panny, Maryi św. nosi tytułNiepokalanego Poczę - że kościółparafialny w Kalinówce boszcz informował Kurię Wileńską, w Rzymie. W 1851r. ówczesny pro- stach pozyskanych wtymże roku z1774r.to informacja oodpu- Panny Różańcowej. Potwierdzała Jezus iBractwo Najświętszej Maryi gdyż istniałotamBractwo Imienia wparafiikorzenione kalinowskiej, Nabożeństwo różańcowe było za- mężczyzn przez przemian ikobiety. śpiewany różaniec,wykonywanyna polskim. Popularny wparafii był też Panny. lanym Poczęciu Najświętszej Maryi oNiepokatę iniedzielęGodzinek - nia w kościele w Kalinówce w sobo jone organy. stare, zniszczone irozstro ołtarze - w deszczowe stały dni,awewnątrz W kościele są liczne „festa” Od dawnabył zwyczaj śpiewa- śpiewano w języku śpiewanowjęzyku Godzinki - - Portatyl zbezcennymi relikwiami wSupraślu to jeden z największych patronów unitów, zafat Kuncewicz Arcybiskup iMęczennik leżałw granicach Supraśl, których św. Jo- patronem Wielkiego Księstwa Litewskiego, patronem Archidiecezji Wileńskiej oraz Rzeczypospolitej, św. Kazimierz głównym i Męczennik jestgłównym patronem całej swoje znaczenie. Święty Stanisław Biskup tyni jeumieszczono, każda zrelikwii ma są bezcenne. Dlamiasta,wktórego świą- bocznym. Relikwie znalezione w portatylu po przebudowie kościoła,stałsięołtarzem w Supraślu. Dopiero w latach późniejszych, głównymwkościelepw.rzem Świętej Trójcy go, był ołta- jeodkryto pierwotnie wktórym pw.pewniej ołtarz Ukrzyżowania Pańskie- Kościoła Supraskiego”. Karol ofiarował Hryniewicki do tenportatyl szlachcic”. Niżej zapisano „1884 roku Biskup kościoła katedralnegowikariusz w Wilnie, skupa, cozaświadczamjaJakub Karolewicz, nałożona pieczęćtegoż Czcigodnego Bi- czennika i św. Teofila Męczennika. Została Innocentego Męczennika, św. Justyna Mę- Męczennika, św. Kazimierza Wyznawcy, św. skupa Męczennika, św. Jozafata Arcybiskupa zostały do niegorelikwie: św. Stanisława Bi- biskupa wileńskiego, szlachcica. Włożone Ekscelencję Adama Stanisława Krasińskiego, został poświęcony Jegoprzez tego ołtarza w Wilnie w kościele katedralnym portatyl napisano łaciną 1861roku „Dnia 28czerwca Świętych Innocentego, Justyna, Teofila). Stanisława, św. Jozafata Kuncewicza oraz sześciu świętych (św. św. Kazimierza, bp. zrelikwiami portatyl Pańskiego odkryto bocznymcji, wołtarzu pw. Ukrzyżowania pw. Świętej Trójcy wSupraślu dorenowa Podczas prac przygotowujących kościół Z uwaginawielkąrangę relikwii, naj- Na drewnianym z relikwiami portatylu - fat otrzymał z rąk abp.fat otrzymał Pocieja subdiakonat konne imięJozafat. Tego samegoroku Joza- Jan za- habitzakonnyiprzyjął przywdział W roku 1604wstąpiłdoZakonu Bazylianów. Jan, późniejprzybrał nazwiskoKuncewicz. zwisku Kunczyc. Na imię otrzymał chrzcie Wołyńskim wrodzinie mieszczańskiej ona - w Supraślu. Urodził sięonwe Włodzimierzu lat, doroku 1667,spoczywałyubazylianów i Męczennika, gdyżjegoszczątki wiele przez stać św. Jozafata Kuncewicza Arcybiskupa supraskiej parafii zRzymem. jaństwa. Ich relikwie symbolizujązwiązek - wiekówchrześci Męczennicy pierwszych torze. Święci Innocenty, Justyn, Teofil –to przechowywane były wsupraskim klasz- którego doczesne szczątki długielata przez Ołtarz wkościelepw.Ołtarz ŚwiętejTrójcy Białous zrelikwiami,fot.A. wSupraślu,zktóregopochodziportatyl Napis na portatylu z relikwiami, fot. A. Białous zrelikwiami, fot. A. Napis naportatylu Dla supraślan bardzo bliska jest po- Z ARCHIDIECEZJI Rakowickim. poezje. Po śmierci spocząłnaCmentarzu oraz pisząc pisarzy tłumacząc rzymskich prace naukowe z zakresu filologiipolskiej, przebywał Pijarów, w klasztorze pisząc udał siędoKrakowa, gdziedokońcażycia z zesłania, wobeczakazupowrotu do Wilna, zesłaniu od1863do1882.Po zwolnieniu carskich, w efekcie czego przebywał na styczniowego, odmówiłpoparcia władz Jako biskupwileńskipodczaspowstania w szeregi duchowieństwa diecezjalnego. a pojegokasacjinaterenie Litwy, przeszedł Służbę duchową zacząłwZakonie Pijarów, stać duchownego, ale i wybitnego pisarza. Stanisław Krasiński. To bardzo ciekawapo- 1861poświęciłgo bpAdam28 czerwca czonego w wileńskiej na portatylu, katedrze IX wroku 1867. 1643, natomiastkanonizował papież Pius Beatyfikował go papież Urban VIIIw roku Waza starali sięobeatyfikacjęabp. Jozafata. Rzeczypospolitej, atakże król Władysław IV w Kościele unickim,jakikatolickim.Sejm się bezpośrednio pojegośmierci zarówno cono doDźwiny. Kult Męczennika rozwijał wany zaobronę unitów,- aciało jegowrzu 1621r.gdzie 12września został zamordo - w Wilnie. PóźniejposługiwałwPołocku, żonym unickiego kościoła Świętej Trójcy Jozafat został- archimandrytą, czyliprzeło latapoświęceniachkapłańskich W cztery nowicjatuno gomistrzem bazyliańskiego. kapłańskie i zaraz po święceniach mianowa W roku 1609diakonJozafat święcenia przyjął na Akademii Wileńskiej filozofię iteologię. posługi wcerkwi unickiejoraz studiował i diakonat,następnieprzezkilkalatspełniał Jak się dowiadujemy z opisu umiesz- Adam Białous -

27 nr 3(67) marzec 2016 28 nr 3(67) marzec 2016 chrześcijańskiego, któremu towarzyszy sytuacji: a) „utrata pamięciidziedzictwa aspektyobecnej pewne charakterystyczne zwania okresem zagubienia. Wskazuje na żyjemyizwiązane znimiwy w których Ecclesia inEuropa z2003r. nazywaczasy, ty Jan Paweł apostolskiej IIwadhortacji jeszcze większyzakres inowe formy. Świę- zasygnalizował Błogosławiony, przybrały czątku XXIw. niepokojącezjawiska,które oraz samolubnych instynktówużycia. rozprężenie etykiindywidualnejirodzinnej noczesnej głębokiej ignorancji zasad wiary, religijnych praktyk, jed- przy zredukowanych dominimum kazaniami,płytkośćlęk przed chęć doreligijnych książek, ks. Michał Sopoćko „płynie nie jak stwierdza błogosławiony się wdoczesności,rzenienie z tegocoraz głębszego zako- ną i zagubienie człowieka. To - głębiającej pustkęwewnętrz obszar „duchowej pustyni”, po- lu. Poszerza sięwtensposób mieć istotneznaczenie dlawie- duchowy –tesprawy przestają tylko brak jużczasunarozwój zawrotnej prędkościżycia nie im szalonymtempem. W tej swo- uwagęiporywa przykuwa z jegoosiągnięć,skutecznie liwości rozwoju ikorzystania człowiekowi niesamowite moż- nia”. To „ziemski raj”, oferujący zaziemskie aspiracje ipragnie- snego człowieka wszelkie po- poza nawiastrosk współcze- mu, zbagatelizować jeiusunąć brać sensżyciu- wewnętrzne jańskiego życia, usiłującode- i chrześci fundamenty wiary próbuje „podważyćSopoćko, sko, jaktwierdził bł.ks. Michał ludzkich”. czasów jestzeświecczenie dusz czeństwem duchowym naszych swej aktualności. „Największym niebezpie- upływu lat,także dzisiajniestraciła ona czasów jemuwspółczesnych. Pomimo Kowalskiej, duchową odkrywamy diagnozę wyjątek zpismspowiednika św. s. Faustyny Sopoćki prezbitera (15 lutego), stanowiącej znaczonej nawspomnieniebł.ks. Michała ks. Jerzy Buzun ks. Jerzy Zjawisko sekularyzacji W ciąguminionych lat,ażdopo- To niebezpieczne zjawi- W brewiarzowej- godzinie czytań, prze - - - minującej kulturze pierwsze miejscezaj- pierwsze minującej kulturze w świecie współczesnym z 2013 r. „W do ogłoszeniugelium Gaudium Ewangelii apostolskiej papieża Franciszka Evan powszechnej sątreści wadhortacji zawarte stajedzisiajKościółktórymi zperspektywy małżeństwa irodziny, itd.” przemoc oznaki tzw. śmierci, kultury głębokikryzys nie istniał,dotegodochodząniepokojące człowieka sytego, żyjetak,jakby który Bóg sprawia wrażenie «milczącejapostazji» rzeczywistości). trum „Europejska kultura i hedonizm,człowiek jakoabsolutnecen- Chrystusa” (nihilizm,relatywizm, cynizm antropologii bezdo narzucenia Boga ibez nia, podziały, indywidualizm);c) „dążenie wyborów życiowych, poczucie osamotnie- podejmowaniemprzed definitywnych by powołań kapłańskichizakonnych, lęk spadek liczby urodzeń, zmniejszenie licz- (dramatyczny przyszłością b)lęk przed roztrwonili powierzone im dziedzictwo; bez duchowego zapleczajakci,którzy i obojętnośćreligijna”, żyją achrześcijanie swego rodzaju praktyczny agnostycyzm PRZECIWSTAWIAJCIE SIĘ Pogłębieniem analizywyzwań,przed ZŁU - -

wskazań bł. Michała lekar Sopoćki, który w wieluważnych kwestiach moralnych. wierzchowności idezorientacji zwłaszcza prowadziinformatyczne dostraszliwej po- cone treściami medialnymispołeczeństwo i społecznego, wzrostu relatywizmu). Nasy osobistego(osłabienia poczuciagrzechu przez co prowadzi etycznej do deformacji życia ludzkiego,tylko iwyłącznieprywatnej do sprowadzeniazmierza do sfery wiary Papieża, narastający proces sekularyzacji miejsca temu,copozorne (EG62).Zdaniem realnywizoryczne. Pierwiastek ustępuje widoczne, szybkie, powierzchowne ipro - muje to, cozewnętrznie, bezpośrednie, obecne pośródnas”. jako znakKrólestwaBożego, które jestjuż daleko, balsammiłosierdzia niechdotrze są jak itych,kich, takwierzących którzy niosąc dobroć iczułośćBoga! Dowszyst- byśmy wyszlinaspotkaniekażdej osoby, lata były naznaczone miłosierdziem, tak, dzia: „O jakże pragnę, aby nadchodzące w bullinaNadzwyczajny Rok Miłosier zwrócił siędonaspapież Franciszek wspólnotach irodzinach. sowanie w życiu w parafiach, wiernych, Michała znajdzieswe konkretne zasto- przekazana Powróćmy docytowanych wcześniej Pragnę zakończyć słowami, jakimi przez św. Faustynę ibł.ks. nauka oBożym Miłosierdziu doświadczalnym, na którym być swego rodzaju poligonem w Polsce i w świecie. Może ono chidiecezji, ale także Kościoła pasterskiej mapienaszej Ar szczególnym nietylkonadusz- i powinno stawaćsięmiejscem Bożego Miłosierdzia, może Michała Sopoćkę, Apostoła patrona iorędownika bł.ks. go br. zyskałojakoswojego Miłosierdzia iktóre 15lute- które nazywanejestMiastem czasie łaskimiastoBiałystok, świat bardziej ludzki. „miasto godneczłowieka”, II wKrakowie, aby budować o której mówiłśw. Jan Paweł miłosierdzia”,nam „wyobraźni gatym programem. Potrzeba jakOjciec”sierni ze swoimbo- łosierdzia podhasłem „miło- w Kościele wychodzi Rok Mi - takiej działalności pasterskiej łosierdzia Bożego. Naprzeciw świętych woparciu oideęMi- rodzonego iwychowywaniu i pogłębianiużycia nadprzy noszeniu wzwyż,wrozwijaniu sadzie widział wduszpasterskiejza- stwo nateduchowe choroby W tymszczególnym sursum corda, wpod------Bogu niestawiasiępytań dlaczego”. milczenie „o cokolwiekzapytasz cię trzepnie z wierszynapisał: słowach: „Człowiek iPan Bóg”, wjednym swoją bogatątwórczość zamknąłwowych ustach pytanie: dlaczego? po dwutysiącachlatzastygananaszych wystarczająco godnejnazwy.” Rzeczy takprzerażającej niemożna nadać mam powiedzieć o zawieszeniu na krzyżu? zbrodnia, zabić –prawie ojcobójstwo. Acóż łał –tojestprzestępstwo, obićgo–tojest ukarany takąśmiercią: się na samą myśl, że Rzymianin mógłby być teczną karąniewolników”. Cycero oburzał [...] najwyższą i osta- i najpotworniejszą nazywano krzyżu „karą najokrutniejszą musi pozostać toniepojęte. odpowiedzi. Bo z perspektywy człowieka Ojca? –pytamy inieznajdujemyprostej było, by człowiek mógłpowrócić wramiona nasze Zbawienie. Dlaczego ażtegotrzeba Przez dokonałosię cierpienienakrzyżu przez św. Jana: „Wykonało 19,30). się!”(J, ofiary, czasporażających słówzapisanych siebie...” Nie lękajsię,Abrahamie, idźdalejprzed Inny tu ofiarę swego Ojciec przyjmie Syna. go tynieprzekroczysz. jest taka granica ojcostwa, taki próg, które - wkrainiewzgórze Moria, „O Abrahamie, wstępujesznato który Wzgórze w krainie Moria : części na straszliwą Mękęswego Jedynego Syna. nie wahałsięzapłacićBógOjciecwydając na nowo ceną,jaką stajemyprzytłoczeni stwa –naszymZbawieniu.Każdego roku o najważniejszej prawdzie- chrześcijań wicza. Słowa temówiąbodajwszystko pieśń wielkopostnaks. Karola Antonie - rozpoczyna sięnajpowszechniej znana wienie, // miłościnauka”W krzyżu –tak Waldemar Smaszcz dostanie cięższy – krzyż odKrzyża ...kto ucieka Ksiądz Jan Twardowski, całą który I nictusięniezmieniło, skoro nawet „Związać obywatela – wo rzymskiego W starożytnym Rzymie śmierć na I oto nadszedł czas zapowiadanej Święty Jan Paweł IInapisałwtrzeciej „W cierpienie, krzyżu zba- wkrzyżu Tryptyku rzymskiego,zatytułowanej - dostanie cięższy – krzyż kto ucieka od Krzyża pozostali ze strachu w Wielki Piątekzbiegli” krzyżem jedenstałpodjeden niezląkłsiękrzyża, z poduszkąpodgłową owinięty wśpiwór słaniu „Tylko świętyJan umarłwdomunapo- umiłowanym uczniem–zbiegli... chleba iwinawswojeCiałoKrew –poza iEucharystią przekazał moc przemiany wzmocnił nazywałprzyjaciółmi, ci, których żem, wtedytakniebyło... aleprzecież Nawet skoro Ciebiebolało” Pobiec. Bać sięizostać lecz potoby być z Tobą Wszystko tobez sensu.Za mało skąd icodalej nie potoaby pytać nie piątekdlapiątku dlakrzyża nie krzyż „Nie cierpieniedlacierpienia ks. Twardowskim:za końca wolę Ojca. Wracamy – powtarzając ramiona Zbawicielawypełniającegodo 3,16) nie zginął,alemiałżycie wieczne.” (J, dzonego dał,aby każdy, ktowniegowierzy, umiłował świat,że Syna swego Jednoro- ponieważ przez Krzyż, „Tak bowiem Bóg „w Krzyżu”, znakuZbawienia,które przyszło nie, / miłościnauka.”W krzyżu Wszystko to cza: „W cierpienie, krzyżu zbawie- w krzyżu kiedy siękocha” to takieproste Widzisz rana głęboka uśmiech „Dlaczego krzyż powiedzi: stajemyzawstydzenirzadko prostotą od- CZŁOWIEK I PAN BÓG Dzisiaj już potrafimy zostać pod Krzy Wracamy wrozpostarte pod Krzyż, Wracamy więcdosłówks. Antoniewi- Zadajemy jewszakże, chociażnie- - wieczne” (J 3,16). wieczne” (J kto wNiego wierzy, niezginął,alemiałżycie Syna swego Jednorodzonego dał,aby każdy, tu słowach św. Jana: Tajemnicy, wprzytoczonych już zawartej stus zmartwychwstał!”, stajemynaprogu dźwięku dzwonkówidzwonów, bo „Chry rozjaśnia radosnym świateł przy feeria Paschalnym, które wjednymmomencie złożyć własnego wofierze Syna. nauka”. Tej największej, jakakazałaOjcu jest Stamtąd”. To będzienasza „miłości łajmy siędosłówks. Twardowskiego – „cała koronie zmiłością,bota–raz jeszcze odwo- rany...” głowę –przytulmy wcierniowej janie, /Jako Pan zanascierpiał Chrystus wamy: „Rozmyślajmy- chrześci dziświerni dosiebiezkoroną cierniową”kto przytuli w Nazarecie rękami głaskanąMaryi loną w Betlejem pod gwiazdą schy uprzejmie „Tulić Jego głowę włosami zpierwszymi wyraziłco takprzejmująco Ksiądz-Poeta: w ramiona, tulącjakniegdyśwBetlejem, Męce i Śmiercia po okrutnej Go przyjęła Matka zaśnigdynieopuściłaswego Syna, świętszą Matką, powierzoną jegoopiece. współcierpiał ze swoimNauczycielem iNaj- I tylkojegoominęłaśmierć męczeńska. On –powtórzmyry – „jeden stałpodkrzyżem”. pięknieuczcił swegoutworu, patrona, któ- Krzyżyk zmieszkaniaks.JanaTwardowskiego,Krzyżyk „Tak bowiem Bógumiłował świat, że Uczestnicząc wświętym Triduum Rozważając MękęPańską –wszakśpie- Ksiądz Jan Twardowski, autor tego kwintesencja prostoty, Ksiądz- jakpowtarzał Poeta, gałązek. zrobionyzdwubrzozowych * - -

29 nr 3(67) marzec 2016 30 nr 3(67) marzec 2016 na Białorusi. wdniach22-24stycznia odwiedzilimłodzieżwNowogródkuktórzy wolontariusze zparafii NajświętszejPannyMaryi Matki Kościoła, bezwzględunanarodowośćChrystusa, Przekonali sięotym ijęzyk. wiarę wJezusa wyznający Kościół gowszyscy jestjedenitworzą naBiałorusi Z wizytą Kościoła wBiałymstoku. Najświętszej Panny Maryi Matki przygotowań ŚDMwparafii Justyna Backiel, koordynator wie i wnaszej diecezji – mówiła będziemy doświadczaćwKrako- doświadczyli tego, czego my jakim jestPolska dlaBiałorusi, teoretycznie tak bliskiego kraju, mają możliwości do przyjazdu żeby ludzie, częstonie którzy kowie. –Chcieliśmy sprawić, towych DniMłodzieży wKra- i wydarzenia centralne Świa- naDniwDiecezjido przyjazdu by zaprosić młodzież białoruską wpodróżnawschód, wyruszyło czele zks. Adamem Ciereszką Zaproszenie Zapraszamy do serwisu internetowegoZapraszamy doserwisu Archidiecezji Duszpasterstwa Młodzieży Białostockiej: www.ddm.archibial.pl Piętnastu wolontariuszy na Piętnastu na wolontariuszy młodzieży spotykająca się przy fii. Niezbyt liczna jest też grupa proboszcz nowogródzkiej para- i Polacy –opowiada ks. Jerzy, Przede wszystkimBiałorusini wiciele różnych narodowości. Do tej parafii- należą przedsta dek tojestbardzo małaliczba. Nowogrótrzydziestotysięczny - liczy około200-250rodzin. –Na chała Archanioła wNowogródku Młodzieży. Parafia Świętego Mi- wiadać oŚwiatowych Dniach nej częściBiałorusi, by tamopo- mrozów i pojechali do central - blisko trzydziestostopniowych dzi zPolski nieprzestraszyli się metrów odBiałegostoku. Mło- ście położonym około230kilo - w pięknymNowogródku, mie- Mroźny Nowogródek Spotkanie odbyło się MŁODZI W KOŚCIELE i piosenki. jasełka wogródku, przedstawiła wała bowiem prezentację oNo- - Młodzież zBiałorusi przygoto ni –mówiłaJustyna Backiel. też jesteśmyimbardzo wdzięcz- nam bardzo dużo atrakcji, zaco Zapewnilisię nanaszprzyjazd. bardzo serdecznie przygotowali do nichprzyjechaliśmy. Oni też baczyć nasząkulturęito, zczym i chcielinaspoznać. Chcielizo- Wobec nas byli bardzo otwarci zBiałegostoku.wolontariusze – nocie. miasta, narody sąwe wspól- To spotkaniepokazało, że różne iPolskałoruś sąwe wspólnocie. energiczna, taka wesoła. Że Bia z Białegostoku, zPolski jesttaka dobało misię,że młodzież tkania, Władek, mówił–po- wszędzie takasama. dużo nasłączy. Młodzież jest integracyjnego widzę,że bardzo Jerzy zauważył–ztegowieczoru wspólny język.Po spotkaniuks. z obu krajów szybko znalazła się małoznacząca.Młodzież kowie. Bariera językowa okazała tegoroczne uroczystości wKra- idei iotym,jakmająwyglądać Dniach Młodzieży –ichhistorii, wali prezentację o Światowych ny Matki Kościoła. Przygoto parafii Najświętszej Maryi Pan- zbiałostockiejwolontariusze bową chcielizaprosić grupę zadowolona, że do przyjechała lina mówiła–jestembardzo Pani wzruszenia. nie kryli Ha- którzyo polskich korzeniach, spotkanie również dlaparafian tomimę. Było to szczególne Dni Młodzieży izagrali pan- zaśpiewali hymnŚwiatowych dectwem życia zChrystusem, parafialnej. Dzielili się świa- ni naMszachśw. we wspólnocie dzieżą, byli wolontariusze obec- Spotkanie zrodakami Spotkanie Jeden Kościół – kontynuuje duszpasterz. – kontynuujeduszpasterz. siebie tutajwnaszej wspólnocie prawosławnego, które odnalazły są dwie, osoby trzy wyznania się powiększała. Co ciekawe, alemyślę,żeprzychodzi, będzie kościele –około15-17osób Podobne wrażenia mieli Jeden zuczestników spo- Właśnie tękilkunastooso- Oprócz spotkania zmło- - - łemu światu. miłośćca- będzie przekazywać iść drogą Jezusa to Chrystusa, młodzież będzie Chrystus. Kiedy ni język, to jednoczy nas Jezus młodzież imłodzież zPolski róż- powiedzieć, że chociażnaszą tutaj zmłodzieżą wliceum. Chcę Jestem nauczycielką ipracuję okazała dlanas ta młodzież. ciepła, tyleradości, tylemiłości Jestem bardzo wzruszona. Tyle nas młodzież zBiałegostoku. stronie betania.bialystok.pl Białostockiej można znaleźć na Matki Kościoła iArchidiecezji świętszej Panny Maryi Matki ŚDM z parafiilontariuszy Naj- wieść –mówiłaJustyna Backiel. i wiemy, że niemożemy ichza- jest todlanasbardzo znaczące donas,chęcią przyjechania więc dzieli zentuzjazmemiogromną na nasze zaproszenie odpowie- wKrakowie.darzenia Ludzie ci cezjach oraz nacentralne wy do naszej parafii naDniw Die- w dotarciu do nasdodiecezji, będziemy wspierać finansowo młodzieży, którąpoznaliśmy, żeniem, że częśćbiałoruskiej – Przyjechaliśmy tutaj zzało- na Światowe DniMłodzieży. legów zzawschodniejgranicy umożliwić przyjazd swoich ko sposób zebrać pieniądze, by jużplanująwjakilontariusze niebyłłorusi jednorazowy. Wo- Pomoc braciom Więcej odziałaniachwo- Kontakt zmłodzieżą zBia- Anna Śliwowska - - dopóki w Tobie niespocznie”. ku Tobie. Iniespokojnejestserce nasze, na: „Stworzyłeś nas (…) jako skierowanych Tę prawdę potwierdzają słowa św. Augusty dzie dopiero wtedy, kiedyspoczniewNim. że tenprawdziwy iostatecznypokójznaj- szczęścia spokojuwiedząc, iwewnętrznego życiu celimoże doświadczyć osobistego da nawezwanie Boże odnajdujewswoim w staniegozagłuszyć. Każdy, ktoodpowia- sane wjegonaturę.Dlategoteż niktniejest człowiekiem. To dążenie jestniejakowpi- Przedwiecznego, tym bardziej stajesię bardziej zdoła zagłębićsięwtajemnicy które rozciąga sięnacałośćjegożycia. Im nego niepokoju i pustki. Jest to zadanie, Jeżeli tegonierobi,- doświadczawewnętrz pragnienie ipoznawania. poszukiwaniaGo jest obrazem Boga nosiwsobienieustanne i jesteśmy” (Dz 17, 27-28). Człowiek, który go znas. Bo wNim żyjemy, się poruszamy jest Onw rzeczywistości niedalekokażde - i wszechmocy. PismoŚwięte mówi,że „(…) no Jego bliskości,jakrównież wielkości Boga doswojego życia doświadczazarów- pojąć niezdoła. Każdy, ktozaprasza Pana że stoi w obliczu tajemnicy, której nigdy zgłębić,tymbardziejsię Go się, przekonuje wania zNim. Aleimbardziej człowiek stara można cieszyć siękażdego dniazprzeby nie więcej. Można pogłębićwiedzęoNim, Można też mówić małoipowiedzieć znacz- dużo ijednocześnie nicniepowiedzieć. Dziennik podróży ks.Dziennik podróży Sańko Dariusza PanaJak zmierzyć Boga? O Panu Bogu można mówićbardzo Ksiądz Dariusz Sańkopodczasswojejostatniejwyprawy wGruzjilutym2006 r. - - ności Pana Boga. Dawał świadectwootym, iobec- podróży doświadczałpięknanatury zakątki świata. To właśniepodczasswoich na organizowanie licznych wypraw wróżne jak iludzi.Jego się fascynacjaprzekładała uzdolnionym iciekawymzarównoświata, jak iintelektualne. Był kapłanemniezwykle liczne wyzwaniazarównoduszpasterskie, nu. W swoimkapłańskim życiu podejmował mogą powiedzieć, że był człowiekiem czy Sańko. Wszyscy, goznaliśmiało którzy ją jeszcze bardziej. ustają w podejmowaniu aby trudu, zgłębić prawdzie, żyjąwpoczuciuszczęścia inie się otej przekonają każdemu. Ci, którzy dowodem na to, że jest On zawsze bliski się poznać poprzez to, jest costworzył, władanie człowiekowi. To, że Pan Bóg daje całe powierzył stworzenie Boga, który we zachwytu nadwszechmocą iwielkością poprzez kontaktznaturąwieludoznaje jest podziwianieJego dzieła. To właśnie w świecieidozachwytunadJego wielkością i doświadczaniaobecnościPana Boga jednym ze sposobówdokontemplowania dyności iniepowtarzalności. Niewątpliwie czynnik osobowy nabiera je- ona wymiaru tejtajemnicy.do odkrywania Poprzez ów kształtuje wciąguswojegożycia drogę niepowtarzalnym iwyjątkowym, taksamo świata. storii Tak jakkażda osobajestkimś obecności Boga wżyciu człowieka, whi- WARTO PRZECZYTAĆ Jednym ztakichludzibył ks. Dariusz tajemnicy Różne sądrogi odkrywania - i odnaleźć własnądrogę kuBogu. jegopiękno,dostrzec zachwycić sięnim sięnaświatoczyma wiary,spojrzy można z książkiŻycie topodróż). Tylko wtedy, kiedy Wszędzie Obecny”(ks. Sańko, Dariusz cytat jesteśmoimcelem,bądźpochwalony ry nie iKtó- wiedzieszmnieprzez życie iKtóry od tego, jaksięwierzy: „Ty, dałeśmi który mógł zrozumieć, że to, jaksiężyjezależy czej na otaczający spojrzy świat i będzie sobie pozostawił. życia ks. itakiewspomnieniepo Dariusz obłogosławieństwo.Go Tak podchodził do Panu Bogu dziękować ikażdego dniaprosić dzień jestdarem, że zakażdy dzieńtrzeba weźmie dorękitęksiążkę,zobaczy, że każdy jest złożone przez kapłana. Czytelnik, który Świadectwoobojętnie obokstworzenia. to i żeczoła nie trudnościom można przejść w życiu stawiaćwyzwania,że stawiać trzeba osobistym świadectwem, że sobie trzeba zwykłości świadczyto, że jestswego rodzaju grafie urokliwego światanatury. Ojejnie- dlatego, że znajdująsięwniejpiękne foto- nych wypraw. Książkajestwyjątkowa nie to tylkosucherelacje podróżnikazkolej- Życie topodróż. zebrali jewcałość. Tak powstała książka zostawił. Rodzina ks. iprzyjaciele Dariusza jego zapiskizpodróży, które posobie- i zarazem ufaćinnym.Świadczą otym wzbudzaćzaufaniejak wtrudnościach Powiatowego wSokółceogodz. 16.00. Starostwa budynku r.w 2016 marca 29 wtorek we się odbędzie książki Promocja Gruzji. w Kazbek góry podnóża u śmierci łymstoku w dziesiątą rocznicę jego tragicznej nakładem Wydawnictwa św. Jerzego w Bia- Książka Myślę, że każdy, ina- ktojąprzeczyta Myliłby się ten, kto by pomyślał, że są TO PODRÓŻ została wydana została podróż to Życie Pamiętniki zwypraw ks. Dariusz Sańko ŻYCIE ŻYCIE ks. TomaszSulik

31 nr 3(67) marzec 2016 32 nr 3(67) marzec 2016 począł sięokres wielkiejdestrukcji. Wszel- wznoszonych zcegłyitynkowanych, roz- wiedzieć, że dlaobiektówzabytkowych a w efekcie betonu, można wyraźnie po- zawilgocenie wścianach jące objawywszczególności pojawiło się budowlanej”, zacząłwykazywaćniepoko- wiekowy budynek,pomimo swojej „mocy w ostatnich latach dało się zauważyć, że jest pięknie wpisana w krajobraz. Jednak sieniu, dwuwieżowa sylwetka świątyni zale. Widoczna zdaleka,nalekkimwznie- dachu. chy miedzianejdokrycia to opanowano, poprzez zastosowanie bla- atmosferyczne, zczasem datne nawarunki byłyktórym nietrwałe, po- gont,strzecha, pokryciowym,a właściwie z materiałem Występowały jedyniekłopotyzdachem świątyni panował właściwymikroklimat. lowane w zworniki. przez otwory W takiej dobnie sklepienieceglanekrzyżowe wenty menty kamienne nie wchłaniały wody. Po - wapnem. Takie ścianyoddychały, funda- środka ścianybiałkowane inazewnątrz, o stabilnościbudowli Tynki wapienneod stał. Ścianybyły isolidne,decydowały grube be ściany na 1,2 – 1,3 m – to nasz też będzie kościołów. Skoro- danykościółstoiimagru naśladowanie istniejących iużytkowanych dowie ichdoświadczenie oraz odgrywało znali statykibudowli, głównąrolę wbu- nieznanym. Ówcześni budowniczowie nie Cement był wtamtymczasie materiałem bości około 1,30 m, na zaprawie wapiennej. - fundament stawianościanę ceglaną, gru wapnem. Dopiero natakukształtowany damencie z kamieni polnych, spojonych Andrzej Nowakowski Prace remontowe Kościół wZalesiu Od chwili wynalezienia cementu, Kościół wZalesiu prezentuje sięoka- Kościół zbudowano zcegły, nafun- - wać czy pozostawić istniejące malowidła Wystrój należy zbadaćizdecydo wnętrza - penetrować ipowoli nazewnątrz znikać. można skuć, aby wilgoć mogła swobodnie świątyni.Zawilgoconepić zwnętrzem tynki wygląd.Podobnieoryginalny należy postą- ichpierwotny,należy przywrócić bardzo które są tynkami oddychającymi. Wieżom ne dobudynkówzabytkowych tzw. trasowe, i wykonaćtynkispecjalistyczne, dopasowa- kolejności należy zbićtynkizewnętrzne poza ogrodzenie kościoła. W następnej wadzający wodędostudnichłonnych lub spustowychrur wsystemodpro- rynien pod ścianyfundamentowe. opadowe niedostawałysiębezpośrednio zaizolowano foliąfundamenty, aby wody wilgotnej apaszkinanaszej szyi.Następnie Opaskę wokół kościoła można porównać do i dlatego kumulowałagruba dużo wilgoci. tonową opaskę, która była wyjątkowo terenu wokół świątyni, zlikwidowano be- już zostały wykonane–obniżono poziom zbudowany. Pewne roboty budowlane materiały, danyzabytek zktórych został Zasadą zabytkach jest, że przy stosujemy ksiądz proboszcz mapozwolenie iprojekt. szereg prac, dość kosztownych, na które należy wykonaćdo stanupierwotnego Obecnie, aby doprowadzić świątyni mury montowanych świątyniach cementibeton. świątyni wysokości około1,5mwewnątrz w ścianach.Poziom zawilgoceniasięgał przestały oddychać. Wilgoć zaczęła zalegać i fundamentyzaczęłykumulować wilgoć, W wynikustosowania cementuściany Podobny los spotkał też kościół w Zalesiu. byćprzestało dominującym. materiałem wykonywane zbetonu. Tradycyjne wapno fundamentów, opaskiwokółświątyń–były kie naprawy, nowe tynki, wzmocnienia ZABYTKI SAKRALNE Kolejne prace dowykonania toujęcie W latach80-90.XXw. dominował wre- go przywiązania dotradycjigo przywiązania ikościoła. parę latświadectwem naszej troski inasze- naszej wspólnejpomocybędziezaprzy obiekt sakralny dlanaszego województwa, finansowe. Mamy nadzieję, że takcenny nych, alerównież pochłonieznaczneśrodki łym, nietylkoze względówtechnologicz- jako bardzo cennyzabytek. pozostawić we fragmentach przynajmniej szych kościołach naszej diecezji. Warto ją wieku, występujejeszcze star wniektórych skowym. Jest zXVII toposadzkaoryginalna tlandzkiego bezpośrednio napodłożu pia- posadzki sąułożone ztzw. go- marmuru również posadzkakamienna.Fragmenty z roku 2013 wynika, że naprawy wymaga ciw owadom. Zzaleceńkonserwatorskich się zabezpieczyć przeciwpożarowo- iprze fragmentach natebledrewniane, powinno łączonąz elementami we oryginalnymi, Więźbę dachową ciosaną,aniespodpiły, pozostawić jezamurowane, czy odsłonić. nych okienwścianiebocznejnawy–czy Pozostaje problem dwóchzamurowa - czy powrócić wystroju. dopierwotnego Remont- będzieprocesem długotrwa Wieża kościoławZalesiulatach30. XXw.Wieża - -Wychowawczy napodopiecznych czeka Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno- uwagi nakondycję ipotrzeby tylko danegodziecka. skarbonkami rodzinnymi, anie zaniesione dodomu,stałysię na lekcjach religii. Skarbonki li je księża, atakże katecheci Wielkopostnej. Rozprowadza- pojawiły sięskarbonkiJałmużny kanocną wnaszych parafiach na pomocosobomchorym. rodziny zostaną przeznaczone dzieci imłodzież, atakże całe w czasie Wielkiego Postu przez lickiego. Drobne datkizbierane oraz Diakonię Kościoła Ewange- KościołaEleos Prawosławnego Caritas Kościoła Katolickiego, tatywna organizowana przez to ekumeniczna akcja chary nienie wychowankom wszech- ściami, wwiekuod3do25lat. niepełnosprawnosprzężonymi - znacznym igłębokim,atakże ze nością intelektualną w stopniu ci imłodzież zniepełnospraw- śniu 2016r., obejmieopiekądzie- rozpocznie działalnośćwe- wrze wawczego wSupraślu. Placówka bilitacyjno-Edukacyjno-Wycho i młodzieży do Ośrodka Reha stockiej prowadzi nabórdzieci Miłosierdzia Skarbonek 10 tysięcy Wielkopostne akcje Caritas Celem akcjijestzwrócenie niedzielęwiel- W pierwszą Jałmużna Wielkopostna Celem ośrodka jestzapew- Caritas Archidiecezji Biało- - - - szych jestoznaką mądrości. Tego od dziecka, atroska onajsłab i starsze. Wrażliwości uczymysię tknięte sązwłaszcza osoby chore na uboczu. Tym problemem do- szczególnie tego pozostającego łatwo stracić zoczuczłowieka, iszybkiegotempainformacji Zespoły Caritas. ponad 50oraz przez Parafialne jest w naszej Archidiecezjirych przez SzkolneKoła Caritas, któ- szczególnie jestpromowana Skarbonek Miłosierdzia. Akcja Caritas przygotowała 10tysięcy Archidiecezjiritas Białostockiej. Adam Kozikowski, dyrektor Ca- dobrami zbliźnimi–mówiks. wyrzeczenia idzieleniaswoimi kim zadaniewychowawcze: uczy Wielkopostna ma wszystprzede „Jałmużnamaterialna. pomoc oraz konkretnaosób chorych cięcych, logopedów, terapeutów. specjalnych, psychologów dzie- pedagogów zespół specjalistów: Zadania będąrealizowane przez rapia, hipoterapia), rewalidacja. integracja dogote - sensoryczna, jest rehabilitację, terapię (m.in. oraz pomockompleksową to rozwoju dzieciod0do6lat, sną diagnozę iwspomaganie ich możliwości, poprzez wcze- iodpowiedniood ichpotrzeb do stronnego rozwoju, wzależności „W świecie wielkichspraw, W tymroku białostocka ARCHIDIECEZJALNA CARITAS

- - daktycznych, 5łazienekprzy Jerzy Sęczek. kim duże serce” –podkreśla ks. pedagogiczne, wszyst- aprzede odpowiednie przygotowanie jest, aby mieli wolontariusze niepełnosprawnymi. Ważnemi chcąpracowaćktórzy zdzieć - tego zapraszamy wolontariuszy, dziećmi wczasiewolnym.Dla- pomoc wopiece nad swoimi cia, by mócliczyć nawzajemną wspar grupę szami utworzyli by rodzice wraz- zwolontariu riuszy. „Powstał również pomysł, aktywności społecznejwolonta- dzieci, oraz dla warunki tworzyć specjalistami iwspólnąterapię rodziców poprzez konsultacje ze zjum, będzietakże wspierać szkoły podstawowej, gimna- przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolnynapoziomie i Parafialnych Zespołów Caritas. Szkolnych Kółwolontariuszy nych będzieokołopółtysiąca Żywności „Tak,pomagam!”. przeprowadziritas XZbiórkę żywności Przedświąteczna zbiórka Parafialne Zespoły Caritas. Caritas archidiecezjalną, atakże zostaną rozdysponowane przez Paschalnego. Zebrane środki uroczystości Triduumpodczas dzielę Miłosierdzia Bożego lub ustalonego wparafii, wnie- zują, wzależności odzwyczaju dyrektor Caritas Polska. na” –tłumaczyks. Marian Subocz ważna jestJałmużna Wielkopost- polega miłosierdzie – dla tego tak uczy nasJezus inatym Chrystus Placówka posiada5saldy Ośrodek będzierealizować W zbiórkę zaangażowa W dniach4i5marca Ca- Skarbonki rodziny- przeka

- - - - [email protected] Supraśl, tel.697020098, mail: wawczy, ul.3Maja 5B, 16-030 tacyjno-Edukacyjno-Wycho- Serdecznie zapraszamy! w godz.8.00-15.00.i czwartek ku: środa wgodz.15.00-18.00 godziny konsultacjiwośrod- placówki, tel.697020098.Stałe Jerzym Sęczkiem,dyrektorem osoby mogąkontaktować sięks. wspierające rehabilitację. zabawki edukacyjne i klocki bilitacji, lusterka logopedyczne, basen zpiłkami, piłki do reha- jest wpionizator, łóżkowodne, lidzkich. Ośrodek wyposażony dę ipodjazd dlawózkówinwa- spotkań. Budynek posiadawin- sali) oraz 2sale dowspólnych niepełnosprawnych każdej (przy stosowanych osób dopotrzeb razem owłączenie sięwakcję! teczne posiłki. Apelujemy i tym miało z czego przygotować świą dzięki czemu kilkasetrodzin pozyskać około16tonżywności, grudniowej zbiórki udałosię i Lewiatan.Podczas ostatniej, sieci Biedronka, PSSSpołem dzie wkilkudziesięciu sklepach cych. Zbiórka prowadzona bę- do osóbnajbardziej- potrzebują trafiąWszystkie pozyskane dary Adres: Ośrodek Rehabili Wszystkie zainteresowane - -

33 nr 3(67) marzec 2016 34 nr 3(67) marzec 2016 potwierdzili swoją decyzjęświadectwami, ła. Kończąc katechezę wdniu13lutegobr. Kościorzeczywistości i prógIVpoświęcony - Wygnania, wcentrum prógIIIzChrystusem próg IIskoncentrowany nadoświadczeniu naktórąskładasię całąformację, przejść waniu takżebiblijnego orędzia. Deklarują wodkry końca idocenilijejprzydatność spotkanie, na drugie przyjść zostali do im sięzbyt mieliodwagę Ciktórzy trudna. zygnować zkolejnych spotkań,bowydała dotąd metodąpracy Mess’AJE, chciałozre- zetknięciu sięznieznaną już popierwszym nym doświadczeniu Wyjścia. Wielu znich, progu wiary,pierwszego osnutych nabiblij- rozpoczynając cykldziewięciu spotkań zgłaszali uczestnicy katechezy dorosłych odpowiedzi. czoność pytania, naktóre nieznajdują natłok zdarzeń imnożące sięwnieskoń- zrozumiały nazwy, język, trudne imiona, Księgi życia potykając sięonie- lektury mimo dobrej woli – rezygnują z wytrwałej studium poradzićzamierzyli sobie z kursorycznym dorosłych,wiernych kiedykolwiek którzy treści ksiągbiblijnych jestpodzielanaprzez biblijnego tekstu. Trudność wzrozumieniu kowa, ze nieidziewparze zrozumieniem o charakterze duchowym, zwykle wyryw i ewangelizacyjnych. Często jednaklektura nie rozwijających religijnych sięruchów wym, zwłaszcza dla członków dynamicz ducho- katolickiego istałasiępokarmem Kościoła została wiernymi przed otwarta Czytam Czytam Podobne kłopotyzczytaniemBiblii Po Soborze Watykańskim IIBiblia Pisma Świętego Biblię irozumiem . Często więc – - - -

i świątynia dawałyIzraelitom poczucie świadkiem jestwłaśnieBiblia. Ziemia, król tęktórejkrólewskim spisywanohistorię, była Natomiast Arka Przymierza. nadworze przechowywano największą świętość, jaką cy Dawida zbudowano świątynię,awniej którego domagałsięlud.Za czasównastęp- Wreszcie BógJahwe zgodziłsięnakróla, w walceumacnialiswojąwiaręitożsamość. gdy byli przez jejmieszkańców, odrzucani podarowaną przez Boga ziemię, aleteż tąd pokoleniaizraelskie mogły zasiedlać które wyznaczałomiarędobra izła.Od- towarzyszył naSynaju przekazał Prawo, był imstale Boga, który znimi.Bóg,który Jordan, naródrozpoznawał tegosamego i wwyjściuzEgiptu, przez czyprzejściu nadwojskamikananejskimi,jakDebory z ręki Boga Jahwe. Zarówno w zwycięstwie doświadczał dzięki wyzwoleniom,których swojepowołanieród wybrany odkrywał władcom. W politeistycznym świeciena- pionym bożkom, awreszcie ubóstwianym Oddawano tamcześć siłomprzyrody, ule- kwitłyreligiezacji, wktórych naturalne. Izraelitów. A był to świat wielkich cywili uwarunkowań, wjakichrodziła sięwiara zaczynaliśmy oduświadomieniasobie każdego zochrzczonych. Jejwiary lekturę jesthistoriąela, awdodatkutahistoria że jest niewątpliwie odkrycie,Historycznych wPięcioksięguiKsięgachzawartego chwycić sięBiblią Starego Testamentu do pokonywaniakolejnych progów wiary. możnaz których odczytać,cozachęcaich jest zapisem historii wiary IzraBiblia- wiary jest zapisem historii Tym, copozwoliło uczestnikom za- DOROSŁYCH KATECHEZA

owocniejsza. także osobistalektura duchowa stajesię z darem zrozumienia Pism,dziękiktóremu wszystkie te katechezy towarzyszył nam było wątpliwości,że Duch Święty przez jak również po powrocie do domu. Nie lektury lektury klucz wrękuwszyscyzradością sięgalido zasiedlających Ziemię Obiecaną.Mając taki imiona postacibiblijnych czyteż pokoleń jest zapamiętaćzwiązanezniminazwy, zapisanychrzeń wPiśmieŚwiętym , łatwiej okazało się,że gdyrozumie sięlogikęzda- kapłana, dopełniałycałości.Ostatecznie tekstami biblijnymiibłogosławieństwo wiary.własną historię Końcowa modlitwa które pozwalało wBiblii imdostrzegać dzieleniasięwgrupie, wali również wartość narodu izraelskiego.akty wiary Sygnalizo- logicznym pozwalała im rozumieć kolejne pouczeniem egzegetycznymwsparta iteo- nego spotkania,analizatekstówbiblijnych dzała ich w główne założenia treściowe da mówiąc otym,że analizaobrazu wprowa- katechezy docenilikażdy zjejelementów wym świadectwieuczestnicy cykluIprogu wynikająca ztreści katechezy. W końco- i wreszcieczeniem w grupie modlitwa egzegeza, teologia,dzieleniesiędoświad- analiza estetycznagiem służyły: obrazów, Mess’AJE relacji odkrywaniu Izraela zBo- progu wiary.drugiego zgłębiania podczas spotkań przedmiotem powszechnej wiary. ihistorii Będzieon 922 Izrael wkroczył wnowy etaphistorii królestwo zostało podzieloneiodroku Bogu, zwracając siękubogomobcym, swemuSalomon wierności niedotrzymał stabilności ibezpieczeństwa. Gdyjednak Wydział KatechetycznyKurii zaprasza 14.05.21.05 br. wgodz.9.00-12.00. Katechezy prowadzą animatorzy Katechezy prowadzą animatorzy Katechetycznym im.bł.Michała 50 wsoboty9.04,23.04,7.05, W katechezie prowadzonej metodą Sopoćki przy ul.Warszawskiej Sopoćki przy dorosłych nacyklpięciusesji Spotkania odbywaćsiębędą Pisma Świętego „Osiem błogosławieństw”. katechetycznych natemat w Centrum Pastoralno- w Centrum Mess’AJE. Elżbieta Młyńska Elżbieta tak na spotkaniach, -

tytułów zniósłobecnyPapież. „godności” kościelne. Iwłaśnieczęśćtych święceńuważanychkającej zprzyjętych za które nieoznaczają żadnejposługiwyni- Chrystusa. łu, godności,lecz–zudziałuwkapłaństwie ją zjakiegoś mianowania, tytu- przyznania kapłanami) idiakoni.Posługi teniewynika- skupi, prezbiterzy (nazywanipowszechnie ścielnej zracji święceńposługępełnią:bi- współczesnego Kościoła majątetytuły. nie rozumieją, jakieznaczenie wżyciu obdarowywać się honorami. A już całkiem ludzie mówią,że księżatakbardzo lubią zjadacza chleba, nic to nie znaczy. Niekiedy tów iinfułatów. No dobrze, aledlazwykłego że niebędzie jużwKościele tytułówprała- przez papieża Franciszka było zarządzenie, kawał –kanonik,prałat, zawał”. wierszyk pt.Stopniowanieniewiele,: „Mało, odszkodowania radiu RMFwwysokości... przez sąd oprzyznaniu media informacja myślenia??? czyli tzw. saluuunu, czyzbraku logicznego tzw. mainstreamu (czyt:mejnstrimu), – pieniędzy, wynikazplugawej obłudy nie zabranych wcześniej – przyznanych wiść doojcadyrektora była najważniejsza. tysiącom mieszkańców Torunia. Niena- Nieważne było, masłużyć że geotermia dziła ojcaRydzyka iwszystkich jegodzieł. nienawi- bo władzuchnaplatformatolska ponad 8lat temu, ale potem cofnięto je, złotych. Te pieniądze zostały przyznane 26milionów fundacja rzeczona otrzyma „Lux Veritatis”. Skutkiem ugody owej, (i bodajże Gospodarki Wodnej) a fundacją dowym Funduszem Ochrony Środowiska saluuuny zpowodu ugodymiędzyNaro- ks. Marek Czech O tytułachigodnościach... Z pamiętnikaproboszcza obłuda, czy „tylko” braklogiki? obłuda, czy„tylko” –czyli: Cuchnący faryzeizm Ostrym piórem Istnieje jeszcze określeń, jednagrupa Ale może po kolei. W hierarchii ko- Jedną decyzjipodjętych zpierwszych Ksiądz Jan Twardowski napisałkrótki Pod przez konieclutego przemknęła Czy nazwrócenieniepraw oburzenie - Strasznie się tzw. ostatnio oburzały dziś, że nieszatazdobi człowieka... – wsłużbieinnym. Wszak wiadomonieod ubiór, tytuł,odznaczenie, przyznany lecz ści nie w czymś czysto zewnętrznym, jak Ważne, aby ludzieKościoła szukaliwielko- rafii św. Faustyny. Iotowłaśniechodzi. często służy pomocą w pa- już emerytem, Tak sięskłada,że ks. Tadeusz, mimoże jest usz Baluk – wieloletni proboszcz z Uhowa. ks.nej w Gdańsku-Oliwie) otrzymał Tade- (i toniebyle jaki,boKapituły Archikatedral- tów. Oto zupełnie niedawno tytuł kanonika i motywacjądodalszego zaangażowania. kiem wdzięczności zadotychczasową pracę i odpowiedzialności. Sąjednocześnie zna- kich honorówmawyrażać duchasłużby wszystkie możliwe ordery. Sens tych wszyst- ciele różnych bractw, awojskowi przypinają złote łańcuchy, płaszcze- nosząprzedstawi z gronostajami, prezydenci miastzakładają się pełni.Rektorzy uczelni nosząpłaszcze ności zasłużbęoraz oznaki funkcji,jakie wdzięcz - formy ściele) istniejązewnętrzne sów ludzi,domagających sięreferendów ktoś, wyszły naulicejakieśKODalce??? nym społeczeństwem w UE. Protestował no, że Polacy sąnajbardziej podsłuchiwa- w GW??? rządy.poprzednie sięw Oburzali czy TVN zagraniczna, obsypanamilionamiprzez nia (tak!).Zresztą, toniejedynainwestycja inwestycję energetyczną naterenie Toru- nansowało milionamizłotych francuską jakieś tzw. saluuunowce??? milionów) złotych? Protestowałytrzysta wydano ponad...300000(słownie: „Nowoczesnej”, GWczy TVN??? zPO,Słyszał ktośjakieśgłosyoburzenia ma zapłacićoczywiścieskarbpaństwa. dla rozgłośni zwinyKRRiTV. Te 83miliony szkody,ceniono rzekome jakie wynikły uwaga: 83milionówzłotych. Na tylewy Od do konkre ogólników przejdźmy - W każdej społeczności(także wKo- Zmielono kilkamilionów podpi- Za ujawnio- czasów władzyPlatformy Państwo przez rządzone PO dofi Na muzeum żydowskie wPolsce - - faryzeizm??? śmierdząca czyli cuchnący hipokryzja, demokracji ipraworządności wPolsce. nastan i...narzeka tysiące alimenciarzy) winien siedziećwwięzieniu(podobnie, jak – stajeramię po- wramię zfacetem,który wybitny sędzia – były przewodniczący TK z płaceniemnawłasnedzieci.Jednakże stwem, awiadomo, że szef KOD-u zalega nad Wisłą. kracji deklaracje wobronie „gwałconej” demo- iwyprodukowałybyz oburzenia gromkie ONZ(!?) I wszystkie te gremia trzęsłyby się stwa ONZalboiZgromadzenie Ogólne ropejski alemoże nawet Rada Bezpieczeń- Europejska, Rada Europy, Parlament Eu - brałyby by siępewnienietylkoKomisja redakcji „Newsweeka”, alboGW????Ze- się działo, gdyby dzisiaj służby weszły do „Wprost”. Czy wyobrażacie sobie, coby mor”, gdysłużby robiły rewizję wredakcji aresztowano twórcę strony „Antyko- Dziołki??? latków doszkół.Protestowały jakieśKO- rodziców wsprawie posyłaniasześcio- iwolności w sprawie wiekuemerytalnego Czytelnikom. Marii Vianney’a – życzę sobie i wszystkim wie tytułów i honorów–wduchuśw. Jana tułu(!). I takiego zdrowego podejścia w spra czy niemógłby dostaćjeszcze jednego ty stać dopomocyubogimzapytał biskupa, jednak okazałosię,że można jąwykorzy kanonickiejpeleryny. przyjęciem przed Gdy Brak logikiwpostępowaniu, czy Niepłacenie- alimentówjestprzestęp Nie było żadnych KODonków, gdy Święty proboszcz zArswzbraniał się ks. Aleksander Dobroński - - -

35 nr 3(67) marzec 2016 36 nr 3(67) marzec 2016 Wędrowiec –wystawa prac Teodora Sokołowskiego oraz dziełaukazującebiałostockąkatedrę JezusaWschodu poprzybicie doKrzyża, Świętego odprzybycia Trzech Mędrców ze płótnie ukazujących sceny znane z Pisma nie Ducha Świętego, 12obrazów serię na Zbawienia odZwiastowania ażpoZesła- dzieje – 72szkicenapilśni,przedstawiające ścinnych salachmożna podzielićna3serie Kościelnej 1. nym Archidiecezji Białostockiej ul. przy Centrum Wystawienniczo-Konferencyjw - skiego, wystawajestprezentowana których jest ze szkicamiolejnymi Teodora Sokołow- Zbawienia. którą jesthistoria Tak właśnie dać głębiej, by prawdziwą dostrzec treść, szyba –pozwalać naniespoglą- patrzącym powinny być czysta niczymkrystalicznie właściwie mówićoBogu wsztuce, dzieła wpracyprzedstawionej Tajemnicy. By sięosobietwórcy,mogą przyglądać anie które tak,iżwidzowie odbijasamegoartystę jego dziełaniemogąbyć niczymlustro, 1 łyżka cynamonu, 3łyżki kakao. kolady starkowanej na grubych oczkach, wytrawnegogorzkiejdag 10 czewina, czerwonego ml 150 pieczenia, do ku jaj, 40 dag mąki pszennej, 1 łyżka prosz kryształu,1 łyżka waniliowego,cukru 6 cukru dag 30 mąki, dag 30 Składniki: winem Babka zczerwonym octem –pianabędzie lepszej, jakości. Smacznego. minut. Przed ubijaniem piany przetrzeć miskę czystą ściereczką nasączoną do formy. Wstawić do piekarnika nagrzanego do 170 °C. Piec około 45 -50 czoną do pieczenia babek margaryną i wysypać bułką tartą. Masę przełożyć koniec dodać zimną roztopioną margarynę. Wysmarować formę przezna Na rózgą. lub drewniana łopatką mieszając jajeczną masą z mąkęłączyć delikatnie i pieczenia do proszkiem i budyniem z razem przesiać Mąkę jąc. ubija ciągle żółtka, dodać następnie chwilę, przezjeszcze ubijając cukier dodać pianę, sztywna na ubić Białka Wykonanie:białek. żółtkaod oddzielić kostki roztopionej margaryny. 1/2 mąki, szklanka 1 cukru, szklanka 1 jaj, 5 pieczenia, do proszkułyżeczka 1 duży,śmietankowy budyń 1 Składniki: Babka budyniowa Przepisy SiostryRajmundy Rozmawiają dwiekoleżanki: tygodniapodnoszą namczynsz. przyszłego Od mieszkaniu. droższym w zamieszkać by marzenie, twoje się spełniło Kochanie, – Uśmiechnij się Blisko setkędziełwystawionąwgo- podejmujetematBoga, artysta Kiedy - - - dobiegła końca iwszyscy mogli podziwiać oraz Igi Ludkiewicz. Zanim oficjalnaczęść smyczkowy w wykonaniu Anny Ślusarskiej malarstwem. Następnie odbył sięrecital o genezie swoichpracy izainteresowaniach wiadał onliczniezgromadzonym gościom stoku, głoszabrał Teodor Sokołowski. Opo- warzyszenia „Civitas Christiana” wBiałym- Oddziału Okręgowego Katolickiego Sto- dokonała Bogusława Wencław – dyrektor świętem artysty. Po wprowadzeniu, którego odbył się22lutego2016r., był prawdziwym wcollage.i temperą,eksperymentuje Maluje technikąolejną,czasemkredką tem, jeśli chodzi o wystawy malarskie. radość dzieleniasięDobrąNowiną. swoichobrazów murzeniu przyświecała gatszej treści. podkreśla, Artysta że wtwo- które scenombo- dodająprzedstawionym Wszystkie teprace pełnesąszczegółów, apokaliptyczny obraz Jesteśmy. zbawieni w wizjiartysty, atakże monumentalny, -Że weźmiesz. -Czego sięboisz? -Poczęstowałbym cię cukierkiem, ale się boję. Mąż dożony: - No,ażmiłopopatrzeć. - Widziałaś,jakBaśkazbrzydła? Uroczysty wystawy, wernisaż który Teodor Sokołowski niejestdebiutan- W ARCHIDIECEZJI Z ARCHIDIECEZJI - końcu dodać ubite białka i lekko wmieszać w ciasto. Piec w formie z ko z formie w Piec ciasto. w wmieszaćlekko i białka ubite dodać końcu robotem.pozostałeDodać wszystko i składniki wymieszać.Na dokładnie miksować lekko i cukru i masła z masy puszystej do przesiać cynamon Stopniowo dodawać po jednym żółtku. Mąkę, proszek do pieczenia, kakao, Wykonanie: Życzę Wesołych Świąt Wielkanocnych. Smacznego!!! kokosowymi. wiórkamiudekorować i polewą herbatników.Polaćczęścią trzecią kryć przy i masy część herbatników,drugą warstwąwyłożyć drugą Przykryć rozprowadzając pocałej blaszce. mikserem. Wyłożyć herbatniki na blachę (32 x 26 cm). Wyłożyć 1/2 masy robotem. Do margaryny z cukrem dodać mleko w proszku ciągle ucierając miksować i cukrem z mleko wlewać stopniowo i mikserem utrzeć garynę ogniu do rozpuszczenia się cukru. Mar rozgrzaćna garnkai do dodać niliowy Wykonanie:mleko,cukier, wa cukier mleka w proszku (niegranulowanego). szklanki 3 waniliowego, cukru łyżka 1 cukru, szklanki 1/2 zwykłego, mleka ków,kostkamargaryny,1 szklanki 3/4 Składniki: 35 dag kakaowych herbatni Ciasto bezpieczenia ostygnięciu polukrować polewą czekoladową. Potemperaturzeminut. przez w 60-70 C cm) (średnica170° 28 minkiem masło, cukier i cukier waniliowy utrzeć na puszystą masę. puszystą na utrzeć waniliowy cukier i cukier masło, dzinach od9do14. Kościelnej 1A do 5 kwietnia 2016 r. w go Wystawienniczo-Konferencyjnym ul. przy na” Oddział wBiałymstoku. Katolickie Stowarzyszenie „Civitas- Christia Wernisaż wystawyprzygotowany był przez Rokuoraz trwającego Miłosierdzia Bożego. nej właśniewPolsce 1050rocznicy Chrztu, które wpisywałysięwtematykęobchodzo- stawił zebranym kilka ze swoich wierszy, prezentowane szkiceolejne,- przed artysta - Zapytał:wyjdziesz? - Czemuna50 %? - Notakna50% - Jaktoprawie? oświadczył. wczoraj się mi prawie Romek mój Wiesz, - Rozmawiają dwieprzyjaciółki: Wystawę można zwiedzaćwCentrum - - - Tomasz Filipowicz - - - PIONOWO: 33) 32) 31) 30) 25) widzimy na obrazie (2wyrazy), całości,24, 28)tytuł której fragment 23) 20) 17) 16) 15) 14) 13) 11) Krzyżówka 10) POZIOMO: obrazach. na się znajdują przedmioty,które i osoby wpisać należy kolorowe pola W od polaze strzałką. chem wskazówek zegara doponiższego diagramu rozpoczynając Odgadnij słowa napodstawie obrazków iwpisz je zgodnie zru Zagadka detektywa Wirówka obrazkowa Zgadnij kto zostawił te ślady? 5) 4) żyjący wwodzie, 3) wwierzeniach słowiańskich duch 2) 1) 9) 1) odwiedza jączęsto bibliofil. lekarskim, wybiera te studia ktoś ozacięciu nie zkwarcu, skaleni itp, skała mieszana, zbudowana głów z lilijkąwklapie ichustą podszyją, część nogiwidocznanaobrazie, z obrazu, ewangelista, który opisałscenę „zgrabne” ciasto, część jelita grubego; okrężnica, z obrazu, wbija sięwgłowę głównej postaci marzną dzieciom, gdy duży mróz, niebie, apogeum wędrówki słońca na dwusieczny nóż myśliwski, astrologii, magii, wszelkie formy wróżbiarstwa, kiem, w tymsklepie chodzimy zkoszy gapowaty człowiek, postać widocznanaobrazie, Godunow, Modest …, twórca Borys opery obrazie, … zMatką Bożą widoczne na mieszkańcy Azerbejdżanu, objawy np.choroby, - - z Kuźnicy. Gratulujemy! Janusz Siemieniako 1 toz rzizne Wrd Czy Wśród rozwiązanie. utworzą 31 Litery 30) 29) 27) 26) 22) 21) 20) 19) 18) świątynia żydowska. 12) wali: Boskiej Gromnicznej” nagrody wyloso „Matki brzmiało hasło której lutowej, krzyżówki rozwiązanie prawidłowe Za książkowe. [email protected], e-mail rozlosujemy nagrody lub Redakcji naszej adres pocztowy na marca 20 do rozwiązania prawidłowe nadeślą którzy telników, 8) 7) 6) gdy go grają, stoimy nabaczność. (ale nieosoba), podtrzymuje krzyż naobrazie w ogrodzie, zawieszony między drzewami razu, dźwiga go główna postać zob boratorium, potrzebna dodoświadczeń w la my sięszczęśliwi, samopoczucie, wktórym czuje wych religii Indii, wyznawczyni jednej zpodstawo …), mon jedna zpostaci naobrazie (Szy ilością wody, naturalny lubsztuczny zdużą obrazu, na głowie jednejzpostaci lem lubwęglem, namaluje ciebie ołówkiem, pędz postać widocznanaobrazie, tnsa Kozak Stanisław z pól ponumerowanych pól 1 od Andrzej Mariusz Pereszczako - z Walił z Białegostoku, i Józef Rudź i nazwy warzyw. bie imionadzieci pasujące dosie lub zaznaczać wykluczające się możesz wykreślać z tabelki, wktórej ko. Skorzystaj szczególne dziec warzywo lubipo je izgadnij, jakie dzi. Przeczytaj cztery podpowie znajdują się Poniżej tabelki określeń odgad Na podstawie odgadnięte wyrazy. niu podajwszystkie literę. Wrozwiąza i zawiera tę samą dla wszystkich słów pole jest wspólne Środkowe, brązowe pól-słoneczek. do odpowiednich wyrazy iwpisz je nij trzyliterowe Łamigłówka Krzyżóweczka trzyliterowa ROZRYWKA - - - do - - - - - Rozwiązania zadań znajdująsię Nagrody ufundowała ------w Białymstoku św. Jerzego Księgarnia 4. 3. Zuzialubizielonewarzywo 2. 1. To chłopiec lubiogórki. nos bałwanowi. Adaś lubiwarzywo, które często zastępuje pekińska. Kapusta może być biała, czerwona lub u dołutej strony. Kinga Zelent ser, 2. leń, 3. ser, 1. lew, 4. Zwierzę zkolcami. 3. Przysmak myszy. 2. Obibok, leniuch. 1. Król zwierząt. 1. aparat, 2. pralka, 2. pralka, 1. aparat, Adaś lubi marchewkę, Hania – Adaś lubi marchewkę, ROZWIĄZANIA Wirówka obrazkowa: Wirówka 6. karoca, 5. chmura, 4. korona, 3. klamka, 8. słonik. 7. kołdra, kura detektywa: Zagadka Łamigłówka: Zuzia – groszek. – ogórka, Tomek pomidora, trzyliterowa: Krzyżóweczka 4. jeż.

37 nr 3(67) marzec 2016 38 nr 3(67) marzec 2016 46A. Warszawska ul. Wojciecha,św. pw. ściół ko- – Wyszyńskiego Kard. Stefana Bożego Msza św. w intencji rychłej beatyfikacji Sługi 19.03 sobota, godz. 18.00 – comiesięczna 14lok.U4. Przygodna ul. – Kubasiaka S. Groniec, K. złowskiego, Ko- M. Opani, M. Urbaniaka, M. Treli, J. Szyca, B. Segdy, D. Więckiewicza, R. Celińskiej, S. Zapasiewicza, Z. Pazury, C. ważaniami Wojciecha Wencla w wykonaniu: nagrania wielkopiątkowego misterium z roz- pokaz – 18.00 godz. czwartek, 17.03 14lok.U4. Skłodowski –ul.Przygodna Liturgia Słowa – prowadzenie ks. dr Bogdan jest moja wiara?” „Jaka cyklu z – 17.00 godz. wtorek, 15.03 na 14lok.U4. ks. dr Wojciech Michniewicz – ul. - Przygod Testamentu: Księga Jonasza – prowadzenie Starego historyczno-dydaktyczne Księgi 10.03 godz. czwartek, 17.00 – Krąg Biblijny i sympatykówKIK. Msza św. i spotkanie wielkanocne członków św. oratorium – 18.00 środa 30.03 Jerzego zaniem rekolekcyjnymikonferencja św.Msza – 19.00 ka- godz. z wtorek 22.03 żowa ikonferencja, 21.03 poniedziałek godz. 19.00 - Droga Krzy z kazaniemrekolekcyjnym, św. Msza – 19.00 godz. niedziela 20.03 ks. Marek Kowalczuk (AWSD w Białymstoku) Jerzego – „Salomon budowniczy Świątyni” – św.oratorium 19.00 godz. środa 16.03 środowisk twórczychBiałegostoku Wojciecha – Msza św. – modlitwa w intencji 13.03 niedziela godz. 19.15 kościół pw. św. sprawozdawczo-wyborcze KIKBiałystok zebranie walne – 18.00 godz. środa 9.03 dowców - samorzą i parlamentarzystów prawników, Wojciecha – Msza św. – modlitwa w intencji św.pw. kościół 19.15 godz. niedziela 6.03 dr StanisławHołodok dzenie do liturgii Triduum Paschalnego” –ks. go pod kościołem św. Wojciecha – „Wprowa- 2.03 środa godz. 19.00 oratorium św. - Jerze powtórka wponiedziałek o godz. 19.30 PROGRAM KLUBU INTELIGENCJI prowadzi ks.kapelandrAdamMatan KATOLICKIEJ NAMARZEC2016 „CIVITAS CHRISTIANA” ZAPRASZA KATOLICKIE STOWARZYSZENIE REKOLEKCJE WIELKOPOSTNE w niedzielęogodz. 19.00 Pod Twoją obronę kościół pw. św. Wojciecha Katolicki Magazyn TVP Białystok Odkrywając Odkrywając Mszę Świętą.

Białystok 103.3FM,Mońki90.9FM odprawiona ogodz.15.00. zostanie Białostockiego, Metropolity Ozorowskiego, Edwarda abp. przewodnictwem pod koncelebrowana św. Msza 14.00. godz. o nastąpi Bożego Miłosierdzia Sanktuarium do SANKTUARIUM MIŁOSIERDZIA BOŻEGO W BIAŁYMSTOKU. Wejście grup pielgrzymkowych o godz.18.00,wbiałostockiejkatedrze. III 17 czwartek w zostanie odprawiona III, 18 przypadających Białostockiego, Metropolity Uroczysta 17 marca camy domodlitwyzaOjcaŚwiętego. przypada III 13 niedzielę W 13 marca JezusaMiłosiernego. a Koronkę doMiłosierdziaBożegoSiostry parafii pw. i wierni duszpasterze NajświętszejPanny Maryi Matki Kościoła w Białymstoku, poprowadzą procesji czasie w Krzyżową Drogę Bożego. Miłosierdzia Sanktuarium św.w Msza – 18.00 godz. Bożego; Miłosierdzia Sanktuarium do Krzyża od procesja Poleskiej), ul. w (przy miejscu katastrofy Krzyżu godz. 16.30 – rozpoczęcie pującego przy porządku: nastę- według będą przebiegać i III 9 środę w się odbędą chlor), przewożącego pociągu UROCZYSTOŚCIDZIĘKCZYNNE BIAŁEGOSTOKUOCALENIE ZA katastrofy rocznicę 27. (w 9 marca władzizwiązkówzawodowychSolidarność. a takżeprzedstawiciele św. Kazimierza. W uroczystościach wezmą udział Księża Biskupi z Metropolii Białostockiej, pw.kościele w 18.00, godz. o III 4 piątek w odprawiona zostanie Białostockiej, Metropolii KRÓLEWICZA KAZIMIERZA ŚW. CZCI KUŚW. UROCZYSTAMSZA 4 marca 3 kwietnia również11.ROCZNICAŚMIERCI PAPIEŻA2 IIprzypada JANAPAWŁA II. Filaber(Warszawa). muzyki liturgicznej”–ks.Andrzej „Duch oraz (Olsztyn) Górzyński Józef abp – dzisiaj” liturgii niebezpieczeństwa i „Szanse będzie on cony Wystawienniczo-Konferencyjnym Archidiecezji Białostockiej przy ul. Kościelnej 1A. Tegoroczny 2 kwietnia w katedrze. 9.00, godz. o III, 26 i 25 Sobotę, Wielką w i Piątek Wielki w zostanie odprawiona tropolity Me- Arcybiskupa ks. przewodnictwem pod JUTRZNIA I CZYTAŃUROCZYSTA GODZINA 25-26 marca katedrze. MSZA KRZYŻMA zostanie odprawiona w Wielki 24 Czwartek III o godz. 9.00 w białostockiej 24 marca W dniach18-20IIIodbędąsięDIECEZJALNEDNIMŁODZIEŻY 18-20 marca Duszpasterstwo Młodzieży„Betania”. Diecezjalne poprowadzi Krzyżową TegorocznąDrogę 19.00. godz. o III 18 piątek w się DROGA KRZYŻOWA ULICAMI BIAŁEGOSTOKU (od katedry do kościoła św. Rocha) odbędzie 18 marca W Kalendarium Archidiecezji Archidiecezjalna Rozgłośnia 3 IV odbędzie się odbędzie IV 3 BOŻEGO MIŁOSIERDZIA NIEDZIELĘ Informacja imuzyka ZAPROSZENIA MSZA ŚW. Z OKAZJI IMIENIN ARCYBISKUPA EDWARDA OZOROWSKIEGO ARCYBISKUPAEDWARDA IMIENIN OKAZJI Z ŚW. MSZA odbędzie się w sobotę 2 IV o godz. 10.00 w Centrum Centrum w 10.00 godz. o IV 2 sobotę w się odbędzie PASCHALNY ZJAZD Radio i . W programie Zjazdu znajdują się wykłady: się znajdują Zjazdu programie W liturgicznemu. duszpasterstwu TRZECIA ROCZNICA WYBORU PAPIEŻAWYBORU ROCZNICA TRZECIA FRANCISZKA Polskie RadioBiałystok niedziela godz. 12.30 magazyn katolicki Ewangelia IV PIESZA PIELGRZYMKA DO PIELGRZYMKA PIESZA IV i życie . Więcej informacji nas.30. . Więcejinformacji , Głównego Patrona Głównego , . Zachę- . Poświę-

, wielu chrześcijan pytanie. wielu chrześcijan nurtujące to na odpowiedzieć się postara rekolekcji podczas Shields Ann Siostra sercach? został zapalony wiele lat temu lub może całkiem niedawno, nie wygasł z czasem w naszych który Boga, ogień aby zrobić, można darów.Co tych zaniku doświadcza osób wierzących doprowadziło przeżycie do pogłębienia ich i wiary życia z Bogiem. Jednak z biegiem lat wiele ToŚwiętego. Ducha darów wylania doświadczyło katolików wielu lat, czterdziestu ostatnich ciągu W duchowemu. oraz osobistemu rozwojowi będą poświęcone rekolekcje Majowe jest autorkąwieluksiążekdotyczącychkatolickiejduchowości. Ponadto świecie. całym na niemal rekolekcji prowadzenia do zapraszanym często mówcą, (USA). Jest ona uznanym międzynarodowym stałe mieszka w Ann Arbor w stanie Michigan na która siostra, katolicka amerykańska Shields, Ann poprowadzi sercach?” szych na- w Świętego Ducha ogień Podtrzymać Jak Świętego. Ducha „Więcej Rekolekcje Ezechiasz. Stowarzyszeniem organizowane przy współpracy z Katolickim jest Wydarzenie Białymstoku. w niedziela) – r.(piątek 2016 maja 13-15 dniach w się odbędą które rekolekcje, na zaprasza II JP pokolenia Ludzi Budujemy Fundacja DOM POGRZEBOWY w KaplicachDomu Pogrzebowego tel. 668853716,85/744-55-46 (przy kościeleśw.(przy Jadwigi Królowej) Białystok, ul. Artyleryjska 9 Białystok, ul. Artyleryjska (wjazd odul. odstrony Botanicznej pogotowia pierwsza ulicawlewo)pogotowia pierwsza nabożeństw pogrzebowych Szymborscy Możliwość odprawiania odprawiania Możliwość ul. Słonecznikowa 8 www.szymborscy.pl tel. 85/744-55-46 JAK PODTRZYMAĆOGIEŃDUCHAŚWIĘTEGOWNASZYCH SERCACH? Więcej informacji izapisyna:www.budujemyludzi.pl/annshieldsWięcej informacji WIĘCEJ DUCHAŚWIĘTEGO w Domu Werbistów, Księży Zambrowska ul. Kleosin, 30.04-08.05.2016 MEDJUGORJE Stowarzyszenie Królowej Matki Pokoju Bożej iPojednania 7-14.06.2016 Sokółka Sokółka Licheń Grodno, Katyń, Smoleńsk Lwów, Kamieniec Pod., Chocim Troki Wilno, PIELGRZYMKI osobiście wśrodyosobiście 15.00-17.00 wgodz. 13-14.05.2016 WŁOCHY Lourdes, Fatima, Salette La FATIMA ZIEMIA ŚWIĘTA www.medjugorje.bialystok.pl tel. 602718753,85-66-33-664 tel. (Nieszpory Eucharystyczne) Zapisy i bliższe informacjeZapisy ibliższe niepełnosprawni Kalwaria Z. 23-30.06.2016 21-29.05.2016 8-11.04.2016 11-16.07.2016 23-24.07.2016 04-12.11.2016 15-23.10.2016 01-06.09.2016 31.03.2016 13-28.08.2016 24-25.03.2016 samolotem samolotem samolotem o godz. 16 w Auli Magna Pałacu Branickich. kanocnego – w sobotę 2 kwietnia 2016 roku Wiel- FestiwaluPodlaskiego XIII Galowego Koncertu podczas miejsce miało będzie nagród www.trojanowscy.plWręczenie . w ramach certów Festiwalu znajdują się na kon- oraz konkursów dotyczące Szczegóły Dużym(22.03-17.04). w Dobrzyniewie Kultury Centrum Gminnym (29.03-14.04), Supraślu w Turystycznych Usług Punkcie (14.03-8.04), Białostockiej Archidiecezji Wystawienniczo-Konferencyjnym trum Cen- w można będzie je wystaw. Obejrzeć ekspozycje również przygotowali zatorzy Organi- wielkanocną). pieśń i pocztówkę (na konkursach w udziału do zachęcamy Wielkanocnego Festiwalu Podlaskiego XIII roku 2016 kwietnia 17 – marca 14 dniach w się odbywającego ramach W XIII PODLASKIFESTIWALWIELKANOCNY niesakramentalnych MAŁŻEŃSTW WIELKOPOSTNE REKOLEKCJE

2016 marca 13- się bójcie nie

Miłosierdzia

Poniedziałek Niedziela d olny kościół parafii pw. Ducha

17.00 Eucharystia i 18.00

Białystok Droga krzyżowaDroga

/ul. Sybiraków 2/

konferencja

Świętego

Miłosierdzie zawsze przepędza nikczemność, traktując bardzo poważnie istotę ludzką. Odwołuje się zawsze do uśpionej i znieczulonej dobroci każdej osoby. Zamiast zniszczyć, jak często my usiłujemy lub chcemy działać, miłosierdzie zbliża się do każdej sytuacji, aby przemienić ją od wewnątrz. To właśnie jest tajemnicą Miłosierdzia Bożego. Zbliża się i wzywa do nawrócenia, do pokuty; wzywa do zauważenia szkód, jakie zostały spowodowane na wszystkich szczeblach. Miłosierdzie wchodzi zawsze w zło, aby je przemienić. Jest to tajemnica Boga, naszego Ojca. Posłał swego Syna, który wszedł w zło, sam stał się grzechem, aby przemienić zło. To właśnie Jego miłosierdzie.

Papież Franciszek Z homilii wygłoszonej w Ciudad Juárez 18 lutego 2016 r.