Prognoza Oddziaływania Na Środowisko Projektu Planu Gospodarki Odpadami Dla Województwa Śląskiego 2014

Urz ąd Marszałkowski Województwa Śląskiego

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014

Katowice, marzec 2012 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Opracowano w ARCADIS Sp. z o. o. Zespół Studiów i Analiz Środowiskowych w Katowicach

Zespół autorski: mgr in Ŝ. Katarzyna Kobiela mgr in Ŝ. Marcin Moczulski mgr in Ŝ. Magdalena Polus mgr in Ŝ. Jarosław Zarzycki

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

SPIS TRE ŚCI 1. WPROWADZENIE ...... 5 2. INFORMACJE O ZAWARTO ŚCI, GŁÓWNYCH CELACH ORAZ POWI ĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI PROJEKTU „PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014” ...... 7 2.1. Zawarto ść Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014 ...... 7 2.2. Główne cele Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014 ...... 7 2.3. Powi ązania projektu Planu z innymi dokumentami strategicznymi ...... 11 2.3.1. Wprowadzenie ...... 11 2.3.2. Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego „ Śląskie 2020” ...... 12 2.3.3. Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 ...... 12 2.3.4. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego ...... 12 2.3.5. Program wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenach nieprzemysłowych województwa śląskiego (2005r.) ...... 13 2.3.6. Wojewódzki program przekształce ń terenów poprzemysłowych i zdegradowanych (2008r.) ..... 13 2.3.7. Program ochrony środowiska dla województwa śląskiego do 2013 roku z uwzgl ędnieniem perspektywy do roku 2018 ...... 13 3. ISTNIEJ ĄCY STAN ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ...... 14 3.1. Zasoby przyrodnicze ...... 14 3.1.1. System obszarów i obiektów prawnie chronionych ...... 14 3.1.2. Europejska Sie ć Ekologiczna Natura 2000 w województwie śląskim ...... 15 3.2. Gleby ...... 15 3.3. Zasoby wodne i gospodarka wodno-ściekowa ...... 15 3.3.1. Wody powierzchniowe ...... 15 3.3.2. Wody podziemne...... 17 3.3.3. Gospodarka wodno-ściekowa ...... 17 3.3.4. Powodzie ...... 18 3.4. Powietrze atmosferyczne ...... 19 3.4.1. Emisja przemysłowa ...... 19 3.4.2. Emisja liniowa ...... 20 3.4.3. Jako ść powietrza ...... 20 3.5. Odnawialne źródła energii ...... 24 3.6. Hałas...... 25 3.6.1. Hałas drogowy ...... 25 3.6.2. Hałas kolejowy ...... 26 3.6.3. Hałas lotniczy ...... 26 3.6.4. Hałas przemysłowy ...... 26 3.7. Pola elektromagnetyczne ...... 26 3.8. Gospodarka odpadami ...... 28 3.8.1. Ilo ści odpadów wytwarzanych poddawanych procesom odzysku i unieszkodliwiania...... 28 4. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014 ...... 42 5. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MI ĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNE DLA PROJEKTU PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014 ORAZ SPOSOBY ICH UWZGL ĘDNIENIA W PLANIE ...... 43 5.1.1. Wprowadzenie ...... 43 5.1.2. Dyrektywy UE ...... 43 5.1.3. Polityka ekologiczna pa ństwa ...... 44 5.1.4. Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 (KPGO 2014) ...... 45 5.1.5. Strategia Rozwoju Kraju ...... 46 5.1.6. Programy operacyjne w ramach „Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007- 2013” ...... 47 5.1.7. Strategia „Bezpiecze ństwo Energetyczne i Środowisko” perspektywa 2020r...... 48 6. PRZEWIDYWANE ZNACZ ĄCE ODDZIAŁYWANIA WRAZ Z PROPOZYCJ Ą DZIAŁA Ń MINIMALIZUJ ĄCYCH LUB KOMPENSUJ ĄCYCH NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, W TYM NA CELE, PRZEDMIOT OCHRONY I INTEGRALNO ŚĆ OBSZARÓW NATURA 2000 ...... 49 6.1. Identyfikacja przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko i obszary Natura 2000 49 6.2. Oddziaływanie na środowisko, ludzi, dobra materialne i zabytki...... 50

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

6.3. Oddziaływanie na warto ści przyrodnicze form ochrony przyrody w rozumieniu art. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody w kontek ście wyst ępuj ących na ich terenie zakazów i działa ń w zakresie czynnej ochrony ekosystemów...... 60 6.4. Oddziaływanie na obszary Natura 2000 (cele, przedmioty ochrony i integralno ść )...... 62 6.5. Oddziaływanie na korytarze ekologiczne o znaczeniu krajowym i lokalnym ...... 73 6.6. Podsumowanie ...... 73 7. ROZWI ĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWI ĄZA Ń ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU.. 78 8. NIEDOSTATKI I BRAKI MATERIAŁÓW UTRUDNIAJ ĄCE OCEN Ę SZKODLIWEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO USTALE Ń PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ...... 78 9. METODY WYKORZYSTANE PRZY OPRACOWANIU PROGNOZY I ANALIZIE REALIZACJI PLANU ...... 79 10. POTENCJALNE TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ...... 79 11. PROPOZYCJE METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI PROJEKTU PLANU ...... 80 STRESZCZENIE ...... 83

SPIS TABEL Tabela 1. Lista stref zakwalifikowanych do programów ochrony powietrza POP na podstawie oceny wg kryteriów dla ochrony zdrowia ...... 22 Tabela 2. Lista stref zakwalifikowanych do programów ochrony powietrza POP na podstawie oceny wg kryteriów dla ochrony zdrowia ...... 23 Tabela 3. Potencjał techniczny odnawialnych źródeł energii w województwie śląskim ...... 24 Tabela 4. Ilo ść zebranych zmieszanych odpadów komunalnych z terenu województwa śląskiego w 2010r...... 28 Tabela 5. Ilo ść odpadów komunalnych zebranych i unieszkodliwionych w 2010r. na terenie województwa śląskiego ...... 29 Tabela 6. Ilo ści odpadów PCB wytworzonych, poddanych odzyskowi i unieszkodliwieniu w 2010r...... 30 Tabela 7. Lokalizacja istniej ących mogilników wraz z szacunkowa ilo ści ą zgromadzonych tam odpadów ...... 32 Tabela 8. Wykaz instalacji do regeneracji olejów odpadowych ...... 36 Tabela 9. Lokalizacja inwestycji wykazanych w harmonogramie rzeczowo-finansowym projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”...... 50 Tabela 10. Znacz ące oddziaływania poszczególnych rodzajów projektów na elementy środowiska, ludzi, dobra materialne i zabytki wraz z przykładami działa ń minimalizuj ących i kompensuj ących negatywne oddziaływania...... 51 Tabela 11. Oddziaływanie na warto ści przyrodnicze form ochrony przyrody...... 60 Tabela 12. Wpływ przedsi ęwzi ęć planowanych w projekcie Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014 na obszary Natura 2000...... 63 Tabela 13. Wska źniki ogólne dla monitorowania osi ągania celów, stan na 2010r...... 80 Tabela 14. Wska źniki monitorowania celów dotycz ących odpadów komunalnych przyj ętych w zaktualizowanym planie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego...... 81 Tabela 15. Wska źniki monitorowania celów dotycz ących odpadów z sektora gospodarczego przyj ętych w zaktualizowanym planie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego...... 82

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

1. WPROWADZENIE

Opracowuj ąc projekt „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”, Zarz ąd Województwa zobowi ązany jest do przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko tego dokumentu programowego. Powy Ŝszy obowi ązek nało Ŝony został w art. 46 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 1.

Zakres niniejszej prognozy został uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Katowicach (pismo WOO Ś.411.37.2012.MG z dnia 27.02.2012r.) oraz Śląskim Pa ństwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym (pismo NS-NZ.042.19.2012.HM z dnia 01.03.2012r.).

Zgodnie z art. 51 ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku prognoza oddziaływania na środowisko: 1) zawiera: a) informacje o zawarto ści, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powi ązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporz ądzaniu prognozy, c) propozycje dotycz ące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowie ń projektowanego dokumentu oraz częstotliwo ści jej przeprowadzania, d) informacje o mo Ŝliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporz ądzone w j ęzyku niespecjalistycznym,

2) okre śla, analizuje i ocenia: a) istniej ący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach obj ętych przewidywanym znacz ącym oddziaływaniem, c) istniej ące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególno ści dotycz ące obszarów podlegaj ących ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znacz ące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, a tak Ŝe na środowisko, a w szczególno ści na: - ró Ŝnorodno ść biologiczn ą, - ludzi, - zwierz ęta, - ro śliny, - wod ę, - powietrze, - powierzchni ę ziemi, - krajobraz, - klimat, - zasoby naturalne, - zabytki, - dobra materialne z uwzgl ędnieniem zale Ŝno ści mi ędzy tymi elementami środowiska i mi ędzy oddziaływaniami na te elementy,

1 zwana dalej ustaw ą o udost ępnianiu informacji o środowisku, Dz. U. z 2008r. Nr 199, poz. 1227 ze zm.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

3) przedstawia: a) rozwi ązania maj ące na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko, mog ących by ć rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególno ści na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, b) bior ąc pod uwag ę cele i geograficzny zasi ęg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru – rozwi ązania alternatywne do rozwi ąza ń zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadz ącej do tego wyboru albo wyja śnienie braku rozwi ąza ń alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

2. INFORMACJE O ZAWARTO ŚCI, GŁÓWNYCH CELACH ORAZ POWI ĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI PROJEKTU „PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014”

2.1. Zawarto ść Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014

Projekt „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”, składa si ę z nast ępuj ących rozdziałów:

Rozdział 1. Wst ęp (uwarunkowania realizacji Planu, zawarto śc, źródła danych). Rozdział 2. Analiza stanu gospodarki odpadami przyjmuj ąca rok bazowy 2010. Rozdział 3. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami. Rozdział 4. Cele w gospodarce odpadami na lata 2012-2022. Rozdział 5. Działania zmierzaj ące do poprawy gospodarki odpadami. Rozdział 6. Projektowany system gospodarowania odpadami, w tym proponowany podział na regiony gospodarki odpadami komunalnymi w województwie śląskim, w których funkcjonowa ć b ędą regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych. Rozdział 7. Harmonogram realizacji działa ń zmierzaj ących do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami z uwzgl ędnieniem przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych i pozainwestycyjnych z podaniem instytucji i podmiotów odpowiedzialnych za ich realizacj ę. Rozdział 8. Szacunkowe koszty proponowanego systemu oraz sposoby finansowania. Podane zostały tak Ŝe przedsi ęwzi ęcia w gospodarce odpadami zgłoszone jako planowane przede wszystkim przez gminy województwa śląskiego oraz przedsi ębiorców zwi ązanych z gospodark ą odpadami. Rozdział 9. Informacje na temat oddziaływania projektu planu na środowisko. Rozdział 10. System monitorowania działa ń i oceny stanu realizacji zamierzonych w Planie zada ń.

2.2. Główne cele Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014

Podstawowym celem w zakresie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego jest stworzenie systemu zgodnego z hierarchi ą po Ŝą danego post ępowania z odpadami.

Zgodnie z zało Ŝeniami KPGO 2014, Polityki Ekologicznej Pa ństwa, Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego ( Śląskie 2020), jak równie Ŝ polityki unii europejskiej w zakresie gospodarki odpadami, przyj ęto cele dla poszczególnych grup odpadów (tj. odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych i odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne), które przedstawiono poni Ŝej.

4.1. ODPADY KOMUNALNE Cele główne: 1. Gospodarowanie odpadami w województwie w oparciu o regionalne i zast ępcze instalacje przetwarzania odpadów. 2. Zwi ększenie udziału odzysku, w szczególno ści recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak równie Ŝ odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska. 3. Selektywne zbieranie odpadów ulegaj ących biodegradacji i w konsekwencji ograniczenie składowania tych odpadów. 4. Zwi ększenie ilo ści zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych. 5. Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Cele szczegółowe (zgodnie z KPGO 2014 oraz „Prognozą zmian w zakresie gospodarki odpadami” – MŚ 2010r.): 1. Obj ęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich mieszka ńców najpó źniej do 2015 roku. 2. Obj ęcie wszystkich mieszka ńców systemem selektywnego zbierania odpadów najpó źniej do 2015 roku 3. Zmniejszenie ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji unieszkodliwianych przez składowanie. W stosunku do ilo ści tych odpadów wytwarzanych w województwie śląskim w roku 1995, dopuszcza si ę do składowania nast ępuj ące ilo ści odpadów ulegaj ących biodegradacji: • w 2013r. nie wi ęcej ni Ŝ 50%, • w 2020r. nie wi ęcej ni Ŝ 35%. 4. Przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miar ę mo Ŝliwo ści odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych na poziomie minimum 50% ich ilo ści wytwarzanych do ko ńca 2020 roku. Natomiast dla roku przyj ęto nast ępuj ące poziomy selektywnego zbierania: • Papieru i tektury - 15%, • Szkła – 25%, • Metali – 15%, • Tworzyw sztucznych – 15%. 5. Wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych. Zakłada si ę nast ępuj ący rozwój systemu selektywnego gromadzenia odpadów wielkogabarytowych: • Rok 2013: 25% • Rok 2020: 50% 6. Wydzielenie odpadów budowlano-remontowych ze strumienia odpadów komunalnych. Zakłada si ę nast ępuj ące poziomy przygotowania do ponownego u Ŝycia, recyklingu oraz innych form odzysku materiałów budowlanych i rozbiórkowych: • Rok 2020: 70% 7. Wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych. Zakłada si ę nast ępuj ące poziomy selektywnego gromadzenia odpadów niebezpiecznych: • Rok 2013: 10% • Rok 2020: 50% 8. Selektywne zbieranie odpadów ulegaj ących biodegradacji kuchennych i ogrodowych. Zakłada si ę nast ępuj ące poziomy selektywnego zbierania tych odpadów: • Rok 2020: 20% 9. Selektywne zbieranie odpadów z terenów zielonych. Zakłada si ę nast ępuj ące poziomy selektywnego zbierania tych odpadów: • Rok 2013: 70% • Rok 2020: 90%

Zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 60% wytworzonych odpadów do ko ńca roku 2014.

4.2. ODPADY SEKTORA GOSPODARCZEGO Zało Ŝone cele do roku 2022 • Minimalizacja ilo ści wytwarzanych odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne. • Sukcesywne zwi ększanie udziału odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne poddanych procesom odzysku i procesom unieszkodliwiania poza składowaniem.

4.3. Odpady niebezpieczne Zało Ŝone cele do roku 2022 • Minimalizacja ilo ści wytwarzanych odpadów niebezpiecznych.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

• Wzrost efektywno ści systemu zbierania odpadów niebezpiecznych ze źródeł rozproszonych, głównie z sektora małych i średnich przedsi ębiorstw. • Sukcesywne zwi ększanie udziału odpadów niebezpiecznych poddanych procesom odzysku i procesom unieszkodliwiania. • Edukacja ekologiczna wytwórców odpadów niebezpiecznych w zakresie zagro Ŝeń wynikaj ących z niekontrolowanego przedostawania si ę odpadów niebezpiecznych do środowiska.

Odpady zawieraj ące PCB Zało Ŝone cele do roku 2022 Sukcesywna likwidacja odpadów zawieraj ących PCB o st ęŜ eniu poni Ŝej 50 ppm

Oleje odpadowe Zało Ŝone cele do roku 2022 • Utrzymanie poziomu odzysku na poziomie co najmniej 50%, a recyklingu rozumianego jako regeneracja na poziomie co najmniej 35%. • DąŜ enie do pełnego wykorzystania mocy przerobowych instalacji do regeneracji olejów odpadowych.

Odpady medyczne i weterynaryjne Zało Ŝone cele do roku 2022 Upowszechnienie systemu zbierania przeterminowanych lekarstw z gospodarstw domowych na obszarze całego województwa. W okresie do 2022r. podniesienie efektywno ści selektywnego zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych (w tym segregacji odpadów u źródła powstawania), co spowoduje zmniejszenie ilo ści odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne w strumieniu odpadów niebezpiecznych.

Zu Ŝyte baterie i akumulatory Zało Ŝone cele do roku 2022 Rozbudowa systemu zbierania zu Ŝytych baterii przeno śnych i zu Ŝytych akumulatorów, który pozwoli na osi ągni ęcie nast ępuj ących poziomów zbierania: • Do 2012r. – poziom zbierania zu Ŝytych baterii przeno śnych i zu Ŝytych akumulatorów przeno śnych w wysoko ści co najmniej 25%; • Do 2016r. i w latach nast ępnych – poziom zbierania zu Ŝytych baterii przeno śnych i zu Ŝytych akumulatorów przeno śnych, w wysoko ści co najmniej 45% masy wprowadzonych baterii i akumulatorów przeno śnych. • Osi ągni ęcie poziomów wydajno ści recyklingu – co najmniej 65% ich masy. DąŜ enie do pełnego wykorzystania mocy przerobowych zakładów przetwarzania zu Ŝytych baterii i zu Ŝytych akumulatorów.

Zu Ŝyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny Zało Ŝone cele do roku 2022 Utrzymanie poziomów odzysku i recyklingu zu Ŝytego sprz ętu w wysoko ści: 1. Dla zu Ŝytego sprz ętu powstałego z wielkogabarytowych urz ądze ń gospodarstwa domowego i automatów do wydawania: • poziomu odzysku w wysoko ści co najmniej 80% masy zu Ŝytego sprz ętu, • poziomu recyklingu cz ęś ci składowych, materiałów i substancji pochodz ących ze zu Ŝytego sprz ętu w wysoko ści 75% masy zu Ŝytego sprz ętu; 2. Dla zu Ŝytego sprz ętu powstałego ze sprz ętu teleinformatycznego, telekomunikacyjnego i audiowizualnego: • poziomu odzysku w wysoko ści co najmniej 75% masy zu Ŝytego sprz ętu, • poziomu recyklingu cz ęś ci składowych materiałów i substancji pochodz ących ze zu Ŝytego sprz ętu w wysoko ści co najmniej 65% masy zu Ŝytego sprz ętu;

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

3. Dla zu Ŝytego sprz ętu powstałego z małogabarytowych urz ądze ń gospodarstwa domowego, sprz ętu oświetleniowego, narz ędzi elektrycznych i elektronicznych z wyj ątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narz ędzi przemysłowych, zabawek, sprz ętu rekreacyjnego i sportowego oraz przyrz ądów do nadzoru i kontroli: • poziomu odzysku w wysoko ści co najmniej 70% masy zu Ŝytego sprz ętu, • poziomu recyklingu cz ęś ci składowych, materiałów i substancji pochodz ących ze zu Ŝytego sprz ętu w wysoko ści co najmniej 50% masy zu Ŝytego sprz ętu; 4. Dla zu Ŝytych gazowych lamp wyładowczych – poziomu recyklingu cz ęś ci składowych, materiałów i substancji pochodz ących ze zu Ŝytych lamp w wysoko ści co najmniej 80% masy tych zu Ŝytych lamp. Osi ągni ęcie poziomu selektywnego zbierania zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego pochodz ącego z gospodarstw domowych w wysoko ści co najmniej 4 kg/mieszka ńca/rok.

Pojazdy wycofane z eksploatacji Zało Ŝone cele do roku 2022 Wyznacza si ę nast ępuj ące minimalne poziomy odzysku i recyklingu odniesione do masy pojazdów przyj ętych do stacji demonta Ŝu w skali roku: • 85% i 80% do ko ńca 2014 roku, • 95% i 85% od dnia 1 stycznia 2015r.

Odpady zawieraj ące azbest Zało Ŝone cele do roku 2022 Zakłada si ę osi ąganie celów okre ślonych w przyj ętym w dniu 15 marca 2010r. przez Rad ę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej „Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 – 2032” oraz „Programie usuwania azbestu z terenu województwa śląskiego do roku 2032”.

Przeterminowane środki ochrony ro ślin Zało Ŝone cele do roku 2022 1. Likwidacja jednego pozostałego na terenie województwa śląskiego mogilnika, 2. Uszczelnienie systemu zbierania przeterminowanych środków ochrony ro ślin i opakowa ń po tych środkach pochodz ących z bie Ŝą cej produkcji i stosowania w rolnictwie.

Zb ędne środki bojowe i odpady materiałów wybuchowych (w przypadku pojawienia si ę) Zało Ŝone cele do roku 2022 Zakłada si ę sukcesywne zagospodarowanie odpadów materiałów wybuchowych, poprzez kontynuacj ę dotychczasowego sposobu zagospodarowania zb ędnych środków bojowych. 4.4. Odpady pozostałe

Zu Ŝyte opony Zało Ŝone cele do roku 2022 W perspektywie do 2022r. podstawowym celem jest utrzymanie dotychczasowego poziomu odzysku na poziomie co najmniej 75%, a recyklingu na poziomie co najmniej 15%.

Odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej Zało Ŝone cele do roku 2022 Do 2022r. poziom przygotowania do ponownego u Ŝycia, recyklingu oraz innych form odzysku materiałów budowlanych i rozbiórkowych powinien wynosi ć minimum 70% wagowo.

Komunalne osady ściekowe Zało Ŝone cele do roku 2022 W perspektywie do 2022r. podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi s ą nast ępuj ące: • ograniczenie składowania osadów ściekowych,

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

• zwi ększenie ilo ści komunalnych osadów ściekowych przekształcanych metodami termicznymi (w tym współspalanie, produkcja paliwa alternatywnego), • maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotycz ących bezpiecze ństwa sanitarnego, chemicznego oraz środowiskowego.

Odpady ulegaj ące biodegradacji inne ni Ŝ komunalne Zało Ŝone cele do roku 2022 W okresie do roku 2022 zakłada si ę zmniejszenie masy składowanych odpadów do poziomu nie wi ęcej ni Ŝ 45% masy wytworzonych odpadów.

Odpady opakowaniowe Zało Ŝone cele do roku 2022 Jako cel na rok 2014 przyj ęto osi ągni ęcie nast ępuj ących poziomów odzysku i recyklingu. W latach nast ępnych nale Ŝy utrzyma ć te poziomy. Odpad powstały z: Minimalny poziom [%] L.p. Rodzaj opakowa ń odzysku recyklingu 1. Opakowania razem 60 1 55 1 2. Opakowania z tworzyw sztucznych - 22,5 1, 2 3. Opakowania z aluminium - 50 1 4. Opakowanie ze stali, w tym z blachy stalowej - 50 1 5. Opakowania z papieru i tektury - 60 1 6. Opakowania ze szkła gospodarczego, poza - 60 1 ampułkami 7. Opakowania z drewna - 15 1 1 Nie dotyczy opakowa ń maj ących bezpo średni kontakt z produktami leczniczymi okre ślonymi w przepisach Prawa farmaceutycznego, 2 Do poziomu recyklingu zalicza si ę wył ącznie recykling, w wyniku którego otrzymuje si ę produkt wykonany z tworzywa sztucznego.

4.5. Odpady z wybranych gał ęzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza problemy. W zakresie gospodarki odpadami z wybranych gał ęzi gospodarki przyjmuje si ę nast ępuj ące cele: • zwi ększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku, • zwi ększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem.

2.3. Powi ązania projektu Planu z innymi dokumentami strategicznymi

2.3.1. Wprowadzenie Opracowanie „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014” podyktowane jest nowelizacją ustawy z dnia 1 lipca 2011r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2011 Nr 152, poz. 897), w której art. 16. mówi, Ŝe sejmik województwa jest obowi ązany uchwali ć, w terminie 6 miesi ęcy od dnia wej ścia w Ŝycie ustawy, zaktualizowany wojewódzki plan gospodarki odpadami. Istotnym novum w obecnie obowi ązuj ącym porz ądku prawnym jest, Ŝe wraz z uchwaleniem wojewódzkiego planu gospodarki odpadami sejmik województwa podejmuje uchwał ę w sprawie jego wykonania. Uchwała ta okre śla: • regiony gospodarki odpadami komunalnymi, • regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych w poszczególnych regionach gospodarki odpadami komunalnymi oraz instalacje przewidziane do zast ępczej obsługi tych regionów, do czasu uruchomienia regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

komunalnych, w przypadku gdy znajduj ąca si ę w nich instalacja uległa awarii lub nie mo Ŝe przyjmowa ć odpadów z innych przyczyn, • regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych niespełniaj ące wymaga ń ochrony środowiska, których modernizacja nie jest mo Ŝliwa z przyczyn technicznych lub nie jest uzasadniona z przyczyn ekonomicznych. Uchwała w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami jest aktem prawa miejscowego. „Plan gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014” powinien by ć zgodny z Polityk ą Ekologiczn ą Pa ństwa w latach 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016 a tak Ŝe Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2014. 2.3.2. Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego „ Śląskie 2020” Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego „ Śląskie 2020” 2 odnosi si ę do gospodarki odpadami w priorytecie B pn.: Województwo śląskie regionem o powszechnej dost ępno ści do regionalnych usług publicznych o wysokim standardzie, celu strategicznym: Wysoka jako ść środowiska naturalnego, a nast ępnie w kierunkach działa ń dotycz ących uporz ądkowania i wdro Ŝenia systemu gospodarki odpadami. Do głównych typów działa ń zaliczono m.in.: podniesienie efektywno ści systemu zbiórki, transportu, przetwarzania i utylizacji odpadów, propagowanie w śród mieszka ńców wiedzy o sposobach segregacji, składowania i przetwarzania odpadów, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, likwidacj ę składowisk niespełniaj ących norm w zakresie ochrony środowiska, wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym, w tym budow ę regionalnych instalacji przetwarzania odpadów (sortownie, kompostownie, obiekty termicznego przekształcania odpadów, składowiska o funkcji ponadlokalnej, sie ć punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych), budow ę, rozbudow ę i przebudow ę instalacji, urz ądze ń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, likwidacj ę dzikich składowisk, sprzyjanie mo Ŝliwo ściom ponownego wykorzystania odpadów i zamiany ich po procesie przekształcenia na nowy produkt lub surowiec i in. 2.3.3. Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 jest instrumentem finansowym w zakresie dysponowania środkami Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Zadania z dziedziny gospodarki odpadami mog ą by ć dofinansowywane w ramach Priorytetu 5. Środowisko, Kierunku działa ń IV.5: Uporz ądkowanie i wdro Ŝenie systemu gospodarki odpadami. W ramach RPOWSL, wsparcie mog ą uzyska ć projekty z zakresu selektywnej zbiórki odpadów, ich odzysku, recyklingu oraz unieszkodliwiania, kompleksowego oczyszczania terenów z odpadów zawieraj ących azbest oraz rekultywacji obszarów zdegradowanych i składowisk odpadów na cele przyrodnicze. Wszystkie działania podejmowane ze środków RPOWSL powinny realizowa ć zało Ŝenia wynikaj ące z Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego. W ramach tego kierunku do ko ńca 2011 roku podpisano 39 umów, na ł ączn ą kwot ę dofinansowania 99,6 mln zł. Najwi ększ ą kwot ę dofinansowania uzyskał projekt „Budowa zakładu odzysku i unieszkodliwiania odpadów dla północnej cz ęś ci Katowic poprzez przetworzenie frakcji positowej w paliwo alternatywne” Miejskiego Przedsi ębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o. o. w Katowicach w kwocie 23, 1 mln zł. (całkowita warto ść projektu 44, 1 mln zł.). 2.3.4. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego Jednym z ustale ń Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego, przyj ętego uchwał ą Nr II/21/2/2004 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 21 czerwca 2004 roku 3, jest rozwój ponadlokalnych systemów infrastruktury, w tym tak Ŝe zwi ązanej z gospodark ą odpadami, która powinna by ć realizowana zgodnie z wojewódzkim planem gospodarki odpadami.

2 Przyj ęta uchwał ą Nr III/47/1/2010 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 17 lutego 2010r. 3 Zmiana Planu została przyj ęta uchwał ą Nr III/56/1/2010 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 22 wrze śnia 2010r.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

2.3.5. Program wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenach nieprzemysłowych województwa śląskiego (2005r.) W dokumencie tym uwzgl ędniono w potencjale technicznym województwa pozyskiwanie biogazu ze składowisk odpadów, z fermentacji odpadów spo Ŝywczych, osadów ściekowych czy te Ŝ odpadowego drewna. 2.3.6. Wojewódzki program przekształce ń terenów poprzemysłowych i zdegradowanych (2008r.) Głównym celem Wojewódzkiego Programu Przekształce ń Terenów Poprzemysłowych i Zdegradowanych jest wzmocnienie i usprawnienie tego przekształcania, zgodnie z wymaganiami ekologicznymi (zabezpieczenie przed mo Ŝliwymi zagro Ŝeniami i ryzykiem środowiskowym) oraz oczekiwaniami społecznymi i uwarunkowaniami ekonomicznymi, pozwalaj ące na ponowne i efektywne gospodarczo wykorzystanie tych terenów, słu Ŝą ce realizacji celów rozwojowych województwa oraz gmin. W ramach realizacji tego celu w Programie przewidziano: - identyfikacj ę i przegl ąd terenów poprzemysłowych i zdegradowanych, okre ślenie stopnia ich degradacji oraz wskazanie sposobu post ępowania zgodnego z przyj ętym modelem przekształce ń, - wdro Ŝenie skutecznego mechanizmu usprawniaj ącego proces przekształcania i zarz ądzania terenami poprzemysłowymi i zdegradowanymi w województwie śląskim. Istotn ą cz ęść terenów poprzemysłowych i zdegradowanych w województwie śląskim stanowi ą składowiska odpadów. 2.3.7. Program ochrony środowiska dla województwa śląskiego do 2013 roku z uwzgl ędnieniem perspektywy do roku 2018 W Programie ochrony środowiska dla województwa śląskiego do 2013 roku z uwzgl ędnieniem perspektywy do roku 2018 4 w zagadnieniu gospodarki odpadami zdefiniowano nast ępuj ący cel długoterminowy do roku 2018: Minimalizacja ilo ści powstaj ących odpadów, wzrost wtórnego wykorzystania i ograniczenie składowania pozostałych odpadów. Wa Ŝniejszymi celami krótkoterminowymi odno śnie gospodarki odpadami s ą: wdro Ŝenie systemu gospodarki odpadami w województwie śląskim opartego na regionalnym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym wdro Ŝenie innych ni Ŝ składowanie technologii zagospodarowania odpadów, w tym technologii biologicznego i termicznego przekształcania oraz minimalizacja ilo ści wytworzonych odpadów oraz sukcesywne zwi ększanie udziału odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne poddawanych procesom odzysku i unieszkodliwiania poza składowaniem.

Cele strategiczne i kierunki działa ń opisane w ww. dokumentach strategicznych maj ą swoje odzwierciedlenie w Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego 2014.

4 Przyj ęty uchwał ą Nr IV/6/2/2011 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 14 marca 2011r.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

3. ISTNIEJ ĄCY STAN ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

3.1. Zasoby przyrodnicze

3.1.1. System obszarów i obiektów prawnie chronionych Łączna powierzchnia obszarów obj ętych ochron ą prawn ą na terenie województwa (wg stanu na dzie ń 31.12.2010r.) 5 wynosi 273 172,2 ha, co stanowi 22,15% powierzchni województwa. Najwi ększa ilo ść obszarów prawnie chronionych znajduje si ę w rejonie Beskidów oraz Wy Ŝyny Krakowsko- Cz ęstochowskiej, które s ą najcenniejszymi pod wzgl ędem przyrodniczym regionami województwa. W województwie śląskim rozró Ŝnia si ę nast ępuj ące formy ochrony przyrody:

Parki krajobrazowe Na terenie województwa zlokalizowanych jest 8 parków krajobrazowych: - Park Krajobrazowy „Orlich Gniazd”, - Park Krajobrazowy „Stawki”, - „Zał ęcza ński Park Krajobrazowy”, - Park Krajobrazowy „Lasy nad Górn ą Liswart ą”, - Park Krajobrazowy „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”, - „śywiecki Park Krajobrazowy”, - Park Krajobrazowy „Beskidu Śląskiego”, - Park Krajobrazowy „Beskidu Małego”.

Obszary Chronionego Krajobrazu Na obszarze województwa śląskiego 6 znajduje si ę 13 obszarów chronionego krajobrazu o łącznej powierzchni ok. 36 987,3 ha. S ą to: Przełajka, Dobra – Wilkoszyn, Góra Zamkowa, Wzgórze Św. Doroty, Las Grodziecki, Obszary chronionego krajobrazu Meandry Rzeki Odry, Obszar Chronionego Krajobrazu „Cieszy ńskie Pogórze”, Potok Ornontowicki ł ącznie z dopływami, Potok Le śny ł ącznie z dopływami, Potok z Bujakowa ł ącznie z dopływami, Potok Ł ąkowy ł ącznie z dopływami, Potok od Solarni ł ącznie z dopływami i Podk ępie.

Rezerwaty przyrody Na terenie województwa zlokalizowane s ą 64 rezerwaty przyrody. Ustanowiono zadania ochronne dla rezerwatów: Ł ęŜ czak, Cisy nad Liswart ą, Cisy w Hucie Starej, Zadni Gaj, Góra Zborów, Jeleniak Mikuliny, Smole ń, Batorza, Dziobaki, śubrowisko i Mu ńcoł. Natomiast dla rezerwatów: Borek, Segiet, Cisy w łebkach, Hubert, Romanka, Oszast, Pilsko, Dolina śabnika, Dolina Ła ńskiego Potoku i Ruskie Góry zatwierdzono plany ochrony.

Pozostałe formy ochrony przyrody 7 Ponadto w województwie śląskim wyst ępuje: - 1437 pomników przyrody, - 20 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych (o ł ącznej powierzchni ok. 4 168 ha), - 88 u Ŝytków ekologicznych (o ł ącznej powierzchni ok. 714,5 ha), - 9 stanowisk dokumentacyjnych (o ł ącznej powierzchni ok. 12,6 ha).

5 Źródło: GUS Bank Danych Lokalnych 6 Dane RDO Ś w Katowicach wg stanu na dzie ń 25.01.2011r. 7 Dane RDO Ś w Katowicach.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

3.1.2. Europejska Sie ć Ekologiczna Natura 2000 w województwie śląskim Na terenie województwa śląskiego znajduje si ę 41 obszarów Natura 2000. Jest to 5 obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO), ustanowionych Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków 8 oraz 37 obszarów maj ących znaczenie dla Wspólnoty - projektowane specjalne obszary ochrony siedlisk, zatwierdzone przez Komisj ę Europejsk ą decyzj ą Nr 2011/64/UE z 10.01.2011r. 9. Ł ączna powierzchnia obszarów Natura 2000 w województwie śląskim wynosi ok. 117 tys. ha. Najwi ększ ą powierzchni ę obszary Natura 2000 zajmuj ą na południu województwa obejmuj ąc wi ększą cz ęść Beskidów oraz na Wy Ŝynie Krakowsko- Cz ęstochowskiej i terenach z ni ą s ąsiaduj ących. Trwaj ą prace nad opracowaniem planów zada ń ochronnych obszarów Natura 2000: Beskid śywiecki i Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie.

3.2. Gleby

Gleby na terenie województwa nale Ŝą do przeci ętnych. Według Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego z 2004r. w województwie śląskim dominuj ą gleby płowe i brunatne, które stanowi ą 24,0% u Ŝytków rolnych. Gleby brunatne wyługowane i kwa śne stanowi ą 22,5% u Ŝytków rolnych a gleby bielicowe i rdzawe – 19,3%. Do naj Ŝyźniejszych gleb w województwie nale Ŝą czarnoziemy wyst ępuj ące w Kotlinie Raciborskiej, zajmuj ące zaledwie 1% powierzchni u Ŝytków rolnych. Powierzchnia geodezyjna gruntów w województwie śląskim (stan na 01.01.2011r.) wynosiła 1 233,3 tys. ha. U Ŝytki rolne zajmowały powierzchni ę 638,5 tys. ha (o 1,2% mniejsz ą ni Ŝ w roku poprzednim), grunty le śne oraz zadrzewione i zakrzewione – 410,8 tys. ha (o 0,2% wi ększ ą), grunty zabudowane i zurbanizowane – 145,4 tys. ha (o 3,0% wi ększ ą), grunty pod wodami – 18,1 tys. ha (o 19,7% wi ększ ą), nieu Ŝytki – 14,8 tys. ha (o 0,7% mniejsz ą), a pozostałe grunty – 5,7 tys. ha (o 3,1% mniejsz ą). Powierzchnia gruntów zdewastowanych i zdegradowanych wymagaj ących rekultywacji i zagospodarowania w ko ńcu 2010 roku wynosiła 4 372 ha (o 2,2% mniej ni Ŝ w ko ńcu 2009 roku), przy czym 3 668 ha (83,9%) przypadało na grunty zdewastowane. Powierzchnia gruntów zdewastowanych i zdegradowanych w wyniku działalno ści w zakresie górnictwa i kopalnictwa surowców energetycznych oraz innych ni Ŝ energetyczne wyniosła 3 890 ha. W 2010 roku zrekultywowano 89 ha gruntów zdewastowanych i zdegradowanych (75 ha w 2009 roku), w tym 28 ha na cele rolnicze i 17 ha na cele le śne, a tak Ŝe zagospodarowano 39 ha gruntów (36 ha w 2009 roku), w tym 28 ha na cele rolnicze i 4 ha na cele le śne.

3.3. Zasoby wodne i gospodarka wodno-ściekowa

3.3.1. Wody powierzchniowe Stan/potencjał ekologiczny W 2010 roku badano stan/potencjał ekologiczny 56 jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych. Klasyfikacja elementów biologicznych wykazała stan dobry (II klasa) w 2 punktach pomiarowych, umiarkowany (III klasa) w 11 oraz słaby (IV klasa) tak Ŝe w 11 punktach. Klasyfikacja 32 punktów nie była mo Ŝliwa z powodu braku oceny wska źnika biologicznego (makrobezkr ęgowce bentosowe). Wska źniki fizykochemiczne sklasyfikowano nast ępuj ąco: I klasa, stan bardzo dobry – 1 punkt pomiarowy, II klasa, stan dobry – 17 punktów, poni Ŝej stanu dobrego – 38 punktów. W 2010 roku obserwowano wysoki udział przekrocze ń warunków dopuszczalnych dobrego stanu wód w grupie wska źników charakteryzuj ących stan fizyczny, co było wynikiem podwy Ŝszonych st ęŜ eń zawiesiny w rzekach, w okresie wysokich stanów wód. Przeprowadzona ocena stanu/potencjału ekologicznego jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych, wykazała stan dobry w 1 jcwp, umiarkowany w 12 i słaby w 11. Ocena stanu ekologicznego

8 Dz. U. Nr 25, poz. 133 9 Dz. U. UE Nr L 33 z 08.02.2011r.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

w 2010 roku wykazała wody dobrej jako ści w Centurii w zlewni Białej Przemszy. Umiarkowany stan ekologiczny wyst ąpił w Strumieniu (dopływ Małej Wisły powy Ŝej zbiornika Goczałkowice), Potoku spod Nakła, Jaworzniku, Potoku Le śnym (dopływ Rawy), Pagorze (dopływ Przemszy) oraz w Białej Przemszy w Maczkach i jej dopływach Strumieniu Bł ędowskim, Białej i Bobrku. Słaby stan ekologiczny wyst ąpił w Potoku Goławieckim, Rowie Świerklanieckim, Przemszy powy Ŝej zbiornika Przeczyce i w Chełmku oraz w Pilicy powy Ŝej dopływu spod Nakła-Łąkietka. Umiarkowany potencjał ekologiczny wyst ąpił w Przemszy powy Ŝej uj ścia Białej Przemszy, Byczynce i Kanale Matylda. Słaby potencjał ekologiczny wyst ąpił w Małej Wi śle poni Ŝej Iłownicy i w Nowym Bieruniu, Szarlejce, Brynicy w uj ściu do Przemszy, Rakówce i Białej Przemszy w uj ściu do Przemszy.

Ocena eutrofizacji rzek W ramach monitoringu wód powierzchniowych WIO Ś prowadzi równie Ŝ ocen ę rzek województwa pod k ątem eutrofizacji, a wi ęc zjawiska zachodz ącego głównie w wodach stoj ących na skutek kumulacji substancji biogennych, która prowadzi do zaburzenia równowagi stosunków biologicznych i w konsekwencji pogorszenia jako ści wód. Ocen ą eutrofizacji obj ęto 194 punkty pomiarowe badane w latach 2008-2010. Wody eutroficzne wyst ąpiły w 125 (tj. 64%) badanych punktach pomiarowo- kontrolnych. Oceniono tak Ŝe 148 jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych zamykaj ących si ę na terenie województwa, z których 108 (73%) było eutroficznych (jcwp zgodnie z wykazem KZGW z 2006 roku). Najwi ęcej jednolitych cz ęś ci wód zaliczonych do eutroficznych w dorzeczu Wisły wyst ąpiło w zlewni Małej Wisły od uj ścia Bładnicy do zbiornika Goczałkowice, Iłownicy, Białej, Pszczynki, Gostyni oraz Przemszy z Brynic ą i Biał ą Przemsz ą. W dorzeczu Odry jednolite cz ęś ci wód zaliczone do eutroficznych wyst ąpiły głównie w zlewni Olzy, Psiny, Rudy, Bierawki i Kłodnicy oraz w niektórych jcw w zlewni Małej Panwi i Warty. Do eutroficznych zaliczono tak Ŝe wody Czadeczki w dorzeczu Dunaju. Wody eutroficzne nie wyst ąpiły w zlewni Małej Wisły powy Ŝej uj ścia Bładnicy, a w zlewni Soły, Pilicy i Liswarty o zaliczeniu pojedynczych jcw do eutroficznych decydował jeden wska źnik przekraczaj ący warto ści graniczne dobrego stanu wód. Ocen ę eutrofizacji wykonano równie Ŝ dla 11 zbiorników zaporowych. Wody zaliczone do eutroficznych wyst ąpiły w 7 zbiornikach: Goczałkowice, Poraj, Kozłowa Góra, Dzier Ŝno Małe, Rzeczyce, Rybnik i Ł ąka.

Ocena wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludno ści w wod ę przeznaczon ą do spo Ŝycia W 2010 roku badania prowadzono w 24 jednolitych cz ęś ciach wód powierzchniowych wyznaczonych do poboru wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi. Badania prowadzono w 26 punktach pomiarowych rzek, w tym 23 w zlewni Wisły, 1 w zlewni Dunaju i 2 w zlewni Odry oraz 3 zlokalizowanych na zbiornikach zaporowych Goczałkowice, Mi ędzybrodzie i Kozłowa Góra. Zgodnie z ocen ą przeprowadzon ą za pomoc ą programu JAWO w oparciu o rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 roku w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wod ę przeznaczon ą do spo Ŝycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728), jako ść wody w 6 punktach pomiarowych zaklasyfikowano do kategorii A2 tj. wymagaj ącej typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w 15 punktach do kategorii A3 tj. wymagaj ącej wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego. W 8 punktach jako ść wody nie odpowiadała poszczególnym kategoriom okre ślonym w rozporz ądzeniu przede wszystkim w zakresie zanieczyszczenia bakteriologicznego (bakterie grupy coli, w tym typu kałowego).

Ocena przydatno ści wód powierzchniowych do bytowania ryb w warunkach naturalnych Zasady oceny przydatno ści wód powierzchniowych do bytowania ryb w warunkach naturalnych reguluje Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 4 pa ździernika 2002r. w sprawie wymaga ń, jakie powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. 2002 nr 176 poz. 1455). Monitoring wód pod k ątem wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych prowadzony był w 39 punktach pomiarowych rzek (30 w zlewni Wisły i 9 w zlewni Odry) i 2 na zbiorniku zaporowym Tresna. Punkty zlokalizowano na rzekach umieszczonych w wykazach wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb Regionalnych Zarz ądów Gospodarki Wodnej, zagro Ŝonych niespełnieniem celów środowiskowych.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Warunki rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 4 pa ździernika 2002 roku w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych dla bytowania ryb karpiowatych w 2010 roku zostały spełnione w 1 punkcie pomiarowym tj. w uj ściu śabniczanki do Soły. W 5 punktach pomiarowych zlokalizowanych w zlewni Soły oraz na potoku Kopydło, Brennicy, Przemszy powy Ŝej uj ęcia w B ędzinie, Liswarcie m. Boronów oraz w 2 punktach na zbiorniku Tresna warunki rozporz ądzenia przekraczały tylko azotyny. W pozostałych punktach wska źnikami najcz ęś ciej przekraczaj ącymi warunki rozporz ądzenia, poza ww. azotynami, były: fosfor ogólny, BZT5, azot amonowy, zawiesina i tlen rozpuszczony. W ocenie nie uwzgl ędniono wska źnika całkowity chlor pozostały, poniewa Ŝ granica oznaczalno ści stosowanej metody badawczej nie gwarantowała uzyskania dokładno ści zgodnej z ww. rozporz ądzeniem. 3.3.2. Wody podziemne W 2010 roku monitoring wód podziemnych w ramach monitoringu regionalnego prowadzony był na 63 punktach pomiarowych zlokalizowanych w utworach triasu, jury, kredy i czwartorz ędu. Monitoringiem obj ętych było 12 jednolitych cz ęś ci wód podziemnych. W programie Pa ństwowego Monitoringu Środowiska w sieci regionalnej w roku 2010 zaplanowano badanie jako ści wód podziemnych w 64 punktach. Z przyczyn technicznych nie pobrano próbek wody z punktu T203/R – Kalety (likwidacja uj ęcia). W 2010 roku, dobry stan chemiczny wód podziemnych badanych na poziomie regionalnym, w zakresie oznaczanych wska źników, wyst ąpił w 52 punktach (64% badanych punktów). Przewa Ŝały wody III klasy, które wyst ąpiły w 27 punktach (43% badanych punktów) i II klasy w 24 punktach (38% badanych punktów). Wody najlepszej I klasy jako ści stwierdzono w 1 punkcie wód wgł ębnych. Słaby stan chemiczny wód podziemnych odnotowano w 11 punktach (klasa IV - 14%, klasa V - 3%). O słabym stanie chemicznym wód w badanych punktach zadecydowały wska źniki: chrom, jon amonowy, rt ęć , azotany, Ŝelazo, fluorki, fosforany, chlorki, wap ń oraz odczyn pH. Wod ę złej jako ści (V klasa) stwierdzono w 2 punktach wód gruntowych: J312/R Florków ze wzgl ędu na wysokie st ęŜ enia chromu oraz J318/R Mirów ze wzgl ędu na wysokie st ęŜ enia jonu amonowego. 3.3.3. Gospodarka wodno-ściekowa Na potrzeby gospodarki narodowej i ludno ści w 2010 roku pobrano 479,1 hm 3 wody, tj. o 1,7 hm 3 wody wi ęcej ni Ŝ w 2009 roku. ZuŜycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludno ści w 2010 roku wyniosło 400,7 hm 3,z czego w przemy śle wykorzystano 137,3 hm 3 (34,3% ogólnego zu Ŝycia), w rolnictwie i le śnictwie 74,4 hm 3 (18,6% ogólnego zu Ŝycia), a do eksploatacji sieci wodoci ągowej 188,9 hm 3 (47,2% ogólnego zu Ŝycia).

W ko ńcu 2010 roku długo ść sieci wodoci ągowej rozdzielczej w województwie śląskim wyniosła 19,8 tys. km. Sie ć wodoci ągowa na terenie miast stanowiła ponad 53% ogółu sieci w województwie. Bior ąc pod uwag ę podział terytorialny według województw, najwi ększe zag ęszczenie sieci wyst ępuje wła śnie na terenie województwa śląskiego (160,4 km/100 km 2). W miastach zag ęszczenie sieci (w km na 100 km 2 powierzchni) wyniosło 278,6, a na terenach wiejskich 108,0. Ilo ść przył ączy wodoci ągowych do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania w województwie śląskim wyniosła prawie 564 tys., tj. o 1,8% wi ęcej ni Ŝ przed rokiem.

Długo ść sieci kanalizacyjnej w ko ńcu 2010 roku wyniosła 11,4 tys. km i zwi ększyła si ę o 10,7% w porównaniu z ko ńcem 2009 roku. Długo ść sieci kanalizacyjnej w miastach wzrosła o 0,9 tys. km, a na terenach wiejskich o 0,2 tys. km. Sie ć kanalizacyjna rozmieszczona na terenach miast stanowiła prawie 72% całkowitej długo ści sieci kanalizacyjnej w województwie. Liczba przyłączy kanalizacyjnych wzrosła do 266,8 tys., tj. o 7,6% w porównaniu z 2009 rokiem.

Podstawowym instrumentem wdro Ŝenia postanowie ń dyrektywy Rady z dnia 21 maja 1991r. (91/271/EWG) dotycz ącej oczyszczania ścieków komunalnych, jest Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Uwzgl ędnia on w obszarze województwa śląskiego 117 aglomeracji o ł ącznej warto ści RLM wynosz ącej 5 395 397, bazuj ących na funkcjonowaniu 146 oczyszczalni ścieków komunalnych, w tym 16 aglomeracji o RLM ≥ 100 000, 27 aglomeracji o 15000 ≤ RLM < 100 000 oraz 74 aglomeracje o 2000 ≤ RLM < 15 000, z czego 24 aglomeracje tzw. pozostałe, to aglomeracje

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

wyznaczone po lutym 2008 roku, niewliczone w koszty KPO ŚK, przewidziane do weryfikacji w ramach czwartej aktualizacji KPO ŚK w 2011 roku. Liczba mieszka ńców aglomeracji w 2010 roku wyniosła 4 157 596 osób, z czego z systemu zbiorczej kanalizacji miejskiej korzystało 3 244 045. Przez tabor asenizacyjny było obsługiwanych 629 009 mieszka ńców, a 12 488 osób przez systemy indywidualne, czyli przydomowe oczyszczalnie ścieków. W 2010 roku wybudowano 1 306,4 km nowej sieci kanalizacji sanitarnej (w tym grawitacyjnej 1 159,9 km), co pozwoliło na obj ęcie zbiorczym systemem kanalizacji 68 073 mieszka ńców.

Województwo śląskie jest czołowym regionem pod wzgl ędem ogólnej ilo ści ścieków (przemysłowych i komunalnych) odprowadzanych do środowiska i wymagaj ących oczyszczenia. W 2010 roku ilo ść ta wyniosła 391,2 hm 3, co stanowiło 16,9% w skali kraju.

W 2010 roku emisja ścieków komunalnych odprowadzonych do wód powierzchniowych lub do ziemi wynosiła 150,3 hm 3, w tym 146,3 hm 3 tj. 97,3% poddano oczyszczeniu. Na terenie województwa funkcjonowało 212 oczyszczalni komunalnych o ł ącznej przepustowo ści 1346,0 hm 3/d, z tego 1 104,6 hm 3/d, czyli około 82,0% stanowiła przepustowo ść oczyszczalni z podwy Ŝszonym usuwaniem biogenów. Z oczyszczalni ścieków na wsi korzystało w 2010 roku 28,3% ludno ści, podczas gdy w miastach udział ten wynosił ponad 84%. Na przestrzeni lat 2000-2010 zaobserwowano korzystn ą tendencj ę zmian w zakresie gospodarki ściekowej w sektorze komunalnym, która przejawia si ę zmniejszaniem ilo ści ścieków odprowadzanych sieciami kanalizacyjnymi do środowiska bez oczyszczania oraz wzrostem ilo ści ścieków komunalnych trafiaj ących do oczyszczalni z podwy Ŝszonym usuwaniem biogenów.

W sektorze przemysłowym w roku 2010 wytworzono ogółem 266,6 hm 3 ścieków, z czego bezpo średnio do środowiska odprowadzono 243,6 hm 3, natomiast sieci ą kanalizacyjn ą 23,1 hm 3. Ilo ść wytworzonych ścieków przemysłowych wymagaj ących oczyszczenia wyniosła 240,9 hm 3, z tego oczyszczonych zostało 191,8 hm 3 (79,6%). Pozostałe 49,1 hm 3 (20,4%) odprowadzono do środowiska bez oczyszczenia. Najwi ększ ą ilo ść ścieków przemysłowych (69,0% ł ącznej ilo ści odprowadzonych ścieków przemysłowych) odprowadziły do środowiska zakłady górnicze, z tego 91,1% kopalnie węgla kamiennego. Ścieki przemysłowe oczyszczane były w 188 oczyszczalniach o sumarycznej przepustowo ści 1113,3 hm 3/d. W śród nich znajdowało si ę 88 oczyszczalni mechanicznych, 30 chemicznych, 68 biologicznych oraz 2 z podwy Ŝszonym usuwaniem biogenów. Z ogólnej ilo ści 191,8 hm 3 oczyszczanych ścieków przemysłowych 81,1% (stanowi ących głównie wody dołowe z górnictwa w ęgla kamiennego) oczyszczanych było mechanicznie, 14,2% chemicznie i 4,6% biologicznie. 3.3.4. Powodzie W południowej (wy Ŝynnej, górskiej i podgórskiej) cz ęś ci województwa śląskiego najwi ęcej wody odpływa w czasie wiosennych roztopów. Odpływ ten jest rozło Ŝony w czasie, dlatego najwi ększe wezbrania i powodzie wyst ępuj ą w tym regionie w lipcu i sierpniu. Letnie opadowe wezbrania i powodzie mog ą pojawia ć si ę tak Ŝe w pozostałych cz ęś ciach województwa. W nizinnych cz ęś ciach województwa oprócz opadowych wezbra ń i powodzi letnich mog ą tak Ŝe pojawia ć si ę wiosenne wezbrania i powodzie roztopowe, szczególnie po występowaniu zim z trwał ą i grub ą pokryw ą śnie Ŝną. Obszary zagro Ŝone zalewami powodziowymi koncentruj ą si ę w dolinach wi ększych rzek, jednak w centralnej cz ęś ci województwa śląskiego wyst ępuj ą tak Ŝe obszary zalewane na skutek obni Ŝania si ę powierzchni terenu z powodu prowadzenia podziemnej eksploatacji górniczej.

W dorzeczu Odry wezbrania i powodzie dotykaj ą przede wszystkim terenów nast ępuj ących dolin rzek: Odry (na całym odcinku przebiegaj ącym przez teren województwa), Olzy (w rejonie Pogwizdowa, uj ścia Szotkówki oraz uj ścia Olzy do Odry), Piotrówki (dopływu Olzy), Psiny, Troji i Rudy (w rejonie Rybnika oraz na odcinku poni Ŝej zbiornika rybnickiego), Suminy, Bierawki (poni Ŝej Tworoga Małego), Kłodnicy, Małej Panwi, Warty (poni Ŝej Cz ęstochowy na całym odcinku przebiegaj ącym przez teren województwa), Liswarty (poni Ŝej Panoszowa). Natomiast w dorzeczu Wisły wezbrania i powodzie najwi ększe rozmiary osi ągaj ą na obszarach dolin rzek: Wisły, Pszczynki (poni Ŝej Pszczyny), Gostyni (w rejonie Tychów i Bierunia Starego), Przemszy

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

(poni Ŝej Jaworzna), Czarnej Przemszy (powy Ŝej Siewierza), Białej Przemszy (na odcinku od Sławkowa do uj ścia Sztoły), Bobrka (w Sosnowcu), dolina Soły (i jej dopływu – Koszarawy), Pilicy (wraz z dolinami dopływów – śebrówki i Białej).

Sie ć hydrograficzn ą województwa śląskiego (wg danych GUS na koniec roku 2009) tworzy 2 335 km rzek i kanałów, w tym 1 473 km (63,1%%) rzek uregulowanych. Na infrastruktur ę zwi ązan ą z regulacj ą stosunków wodnych i ochron ą przeciwpowodziow ą na terenie województwa składa si ę 340 km wałów przeciwpowodziowych tworz ących obszary chronione o łącznej powierzchni 20 200 ha, oraz zbiorniki retencyjne. Najwi ększe z nich to: - Zbiornik wodny Wisła Czarne na rzece Mała Wisła - w administracji RZGW Gliwice, - Zbiornik wodny Goczałkowice na rzece Mała Wisła - w administracji GPW Katowice, - Zbiornik wodny Wapienica na rzece Wapienica - w administracji „AQUA” Bielsko-Biała, - Zbiornik Tresna na rzece Soła - w administracji RZGW Kraków, - Zbiornik Por ąbka na rzece Soła - w administracji RZGW Kraków, - Zbiornik Czaniec na rzece Soła - w administracji RZGW Kraków, - Zbiornik wodny Ł ąka na rzece Pszczynka - w administracji RZGW Gliwice, - Zbiornik wodny Przeczyce na rzece Przemsza - w administracji RZGW Gliwice, - Zbiornik wodny Ku źnica War ęŜ yńska na rzece Przemsza - w administracji RZGW Gliwice, - Zbiornik Pogoria III na rzece Pogoria - w administracji RZGW Gliwice, - Zbiornik wodny Dziedkowice (nie przepływa przez niego Ŝadna rzeka) zasilany przerzutem z rzeki Soły - wykonany przez Hut ę Katowice, - Zbiornik wodny Kozłowa Góra na rzece Brynica - w administracji GPW Katowice, - Zbiornik wodny Dzier Ŝno Du Ŝe na rzece Kłodnica - w administracji RZGW Gliwice, - Zbiornik wodny Dzier Ŝno Małe na rzece Drama - w administracji RZGW Gliwice, - Zbiornik wodny Pławniowice na pot. Toszeckim - w administracji RZGW Gliwice, - Zbiornik wodny Rybnik na rzece Ruda - w administracji Elektrowni Rybnik, - Zbiornik wodny Poraj na rzece Warta - w administracji RZGW Pozna ń. Obiekty melioracji podstawowej wymagaj ące odbudowy lub modernizacji (wg danych GUS, stan na koniec 2009 roku) stanowi ą odcinki rzek o ł ącznej długo ści 495 km i wały przeciwpowodziowe o długo ści 140 km. Na terenie województwa wyst ępuj ą tak Ŝe urz ądzenia małej retencji wodnej w postaci sztucznych zbiorników wodnych, stawów rybnych oraz budowli pi ętrz ących na ciekach i rowach. Podstawowymi zadaniami takich urz ądze ń jest magazynowanie i rozprowadzenie wody dla nawodnienia u Ŝytków rolnych. Według danych GUS na terenie województwa znajduj ą si ę 1 679 obiektów małej retencji (wg stanu na koniec 2009 roku) o ł ącznej pojemno ści 29 334,5 dam 3 (4,2% pojemno ści obiektów małej retencji w skali kraju).

3.4. Powietrze atmosferyczne

3.4.1. Emisja przemysłowa W 2010 roku województwo śląskie znalazło si ę na pierwszym miejscu w kraju pod wzgl ędem emisji zanieczyszcze ń pyłowych (około 21% krajowej emisji zanieczyszcze ń pyłowych). Ponadto województwo śląskie w skali kraju wprowadziło 20% zanieczyszcze ń gazowych ogółem, 19% emisji dwutlenku siarki, 20% dwutlenku w ęgla i tlenków azotu oraz 40% tlenku w ęgla. Emisja zanieczyszcze ń gazowych bez dwutlenku w ęgla stanowiła 40% emisji krajowej tych zanieczyszcze ń.

Do najwi ększych źródeł punktowych emisji zanieczyszcze ń gazowych nale Ŝą elektrownie „Rybnik”, „Jaworzno III”, „Łagisza”, „Łaziska”, „Halemba”(w trakcie wył ączenia z eksploatacji), Koksownia „Przyja źń ”, Kombinat Koksochemiczny „Zabrze”, elektrociepłownie: „EC Nowa” w D ąbrowie Górniczej i „B ędzin” w Będzinie, Zespół Elektrociepłowni Bielsko-Biała, Spółka Energetyczna „Jastrz ębie” w Jastrz ębiu Zdroju, ArcelorMittal Poland Oddział w D ąbrowie Górniczej. Zakłady te emituj ą 71% emisji wojewódzkiej dwutlenku siarki, 87% tlenku w ęgla oraz 74% emisji dwutlenku azotu.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Do zakładów wprowadzaj ących najwi ększe ilo ści zanieczyszcze ń pyłowych nale Ŝą : Elektrownia Rybnik SA, PKE SA - elektrownie: „Jaworzno III”, „Łaziska”, „Halemba”, „Łagisza” (34% emisji wojewódzkiej), Zakład Energetyki Cieplnej Katowice, Zespół Elektrociepłowni Bytom oraz „EC Nowa” w D ąbrowie Górniczej (ponad 14% emisji wojewódzkiej), PKE S.A. Zespół Elektrociepłowni Bielsko-Biała oraz Fortum Power and Heat Sp. z o.o. (około 6% emisji wojewódzkiej). Odno śnie emisji z zakładów szczególnie uci ąŜ liwych w 2010 roku, w porównaniu do roku 2009, wyst ąpił po raz pierwszy od dziesi ęciu lat, wzrost o 11% dwutlenku siarki, 10% tlenków azotu, 44% tlenku w ęgla, 14% pyłu zawieszonego oraz 15% dwutlenku w ęgla. W 2010 roku zakłady zaliczane do szczególnie uci ąŜ liwych, poło Ŝone na terenie województwa śląskiego wyemitowały do powietrza 13,371 tys. Mg zanieczyszcze ń pyłowych (w tym 8,326 tys. Mg ze spalania paliw) i 43 390,32 tys. Mg zanieczyszcze ń gazowych (ł ącznie z CO 2). Do miast i powiatów o najwi ększych emisjach nale Ŝą : Rybnik, D ąbrowa Górnicza i powiat mikołowski (dwutlenek siarki, tleni azotu, tlenki węgla i pył), Katowice i powiat b ędzi ński (dwutlenek siarki, tlenki azotu i pył), Jaworzno (dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki w ęgla), Bytom (dwutlenek siarki i pył), Cz ęstochowa (tlenki azotu i tlenki w ęgla), powiat zawiercia ński (tlenek w ęgla) oraz Gliwic (pył).

3.4.2. Emisja liniowa Obok energetyki zawodowej istotnym źródłem zanieczyszcze ń powietrza jest komunikacja samochodowa. W wyniku spalania paliw w silnikach samochodowych do atmosfery przedostaj ą si ę zanieczyszczenia gazowe: tlenki azotu, tlenek w ęgla, dwutlenek w ęgla i w ęglowodory (szczególnie benzen) oraz pyły zawieraj ące m.in. zwi ązki ołowiu, kadmu, niklu i miedzi. Ponadto, zanieczyszczenia komunikacyjne mog ą powodowa ć powstawanie smogu w okresie zimowym a w okresie letnim tzw. smogu fotochemicznego. Transport drogowy zwi ększa równie Ŝ emisj ę pyłów, PM10 i PM2,5. Bior ąc pod uwag ę wpływ na zdrowie ludzi, nale Ŝy mie ć na uwadze, Ŝe pyły stanowi ą powa Ŝny czynnik chorobotwórczy, osiadaj ą na ściankach p ęcherzyków płucnych utrudniaj ąc wymian ę gazow ą, powoduj ą podra Ŝnienie naskórka i śluzówki, zapalenie górnych dróg oddechowych oraz wywołuj ą choroby alergiczne, astm ę, nowotwory płuc, gardła i krtani. Nie istnieje próg st ęŜ enia, poni Ŝej którego negatywne skutki zdrowotne wynikaj ące z oddziaływania pyłów na zdrowie ludzi nie wyst ępuj ą. Grup ą szczególnie nara Ŝon ą na negatywne oddziaływanie pyłów s ą osoby starsze, dzieci i osoby cierpi ące na choroby dróg oddechowych i układu krwiono śnego. Pył PM10 powoduje zwi ększenie zachorowalno ści na choroby układu oddechowego, natomiast PM 2,5 zagra Ŝa zdrowiu przyczyniaj ąc si ę do wzrostu zgonów w wyniku chorób serca, naczy ń krwiono śnych, dróg oddechowych oraz raka płuc. Wzrost st ęŜ eń pyłu PM2,5 mo Ŝe spowodowa ć wzrost ryzyka nagłych wypadków wymagaj ących hospitalizacji z powodu problemów z kr ąŜ eniem i oddychaniem. Zanieczyszczenia emitowane przez pojazdy w wyniku reakcji fotochemicznej przyczyniaj ą si ę do tworzenia ozonu przyziemnego. Najwi ększa emisja tych zanieczyszcze ń zlokalizowana jest na terenach zurbanizowanych województwa oraz w rejonach najwi ększego zag ęszczenia drogowych szlaków komunikacyjnych. Znacz ący wpływ na jako ść powietrza na terenie województwa śląskiego posiada niska emisja zanieczyszcze ń powstaj ąca w wyniku spalania w lokalnych kotłowniach w ęglowych i indywidualnych paleniskach domowych w ęgla bardzo złej jako ści. Wielko ść tej emisji jest trudna do oszacowania, wynosi od kilku procent na terenach o rozwini ętej sieci ciepłowniczej do kilkunastu, a nawet kilkudziesi ęciu procent na obszarach, których nie obejmuj ą centralne systemy ciepłownicze (dotyczy to przede wszystkim terenów wiejskich). Charakteryzuje j ą zmienno ść sezonowa - st ęŜ enia zanieczyszcze ń, w tym szczególnie pyłu, dwutlenku siarki i benzo(a)pirenu w sezonie grzewczym s ą nawet kilkukrotnie wy Ŝsze w porównaniu z okresem letnim. 3.4.3. Jako ść powietrza W zwi ązku z dostosowywaniem wymogów prawa polskiego do wymogów dyrektywy CAFE, ocena jako ści powietrza za rok 2010 została przeprowadzona po raz pierwszy w zmienionym układzie stref. Ocena po raz pierwszy uwzgl ędniała analiz ę poziomu pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu na terenie województwa. Na terenie województwa śląskiego zostało wydzielonych pi ęć stref: - aglomeracja górno śląska,

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

- aglomeracja rybnicko-jastrz ębska, - miasto Bielsko-Biała, - miasto Cz ęstochowa, - strefa śląska, obejmuj ąca obszar województwa śląskiego poza miastami na prawach powiatu. Ocena została przeprowadzona z uwzgl ędnieniem dwóch grup kryteriów, tj. ustanowionych ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia ludzi oraz ochron ę ro ślin. Ocena z uwagi na ochron ę zdrowia uwzgl ędniała: benzen, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, ołów, tlenek w ęgla, ozon, pył PM10, pył PM2,5, arsen, benzo(a)piren, kadm oraz nikiel. Ocena z uwagi na kryterium ochrony ro ślin uwzgl ędniała: dwutlenek siarki, tlenki azotu oraz ozon. Ocen ę jako ści powietrza w poszczególnych strefach województwa śląskiego przeprowadzono w oparciu o wyniki bada ń ze 159 stanowisk pomiarowych.

Wyniki klasyfikacji stref w 2010 roku

Kryterium ochrony zdrowia Pod k ątem ochrony zdrowia: - dla zanieczyszcze ń takich jak: dwutlenek azotu, benzen, ołów, tlenek w ęgla, arsen, kadm i nikiel - we wszystkich strefach klasa A, - dla pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz benzo( α)pirenu - klasa C w 5 strefach (aglomeracje: górno śląska i rybnicko-jastrz ębska, miasta: Bielsko-Biała, Cz ęstochowa i strefa śląska), - dla dwutlenku siarki i ozonu - klasa C w strefie śląskiej.

Kryterium ochrony ro ślin Wyniki oceny: - brak przekrocze ń warto ści dopuszczalnych (klasa A) dla tlenków azotu i dwutlenku siarki, - ze wzgl ędu na kryterium poziomu docelowego oraz celu długoterminowego ozonu stref ę zaliczono do klasy C (przekroczenia poziomu docelowego ozonu wyra Ŝonego jako AOT 40 (klasa D2), na stacji tła regionalnego wska źnik ten u średniony dla kolejnych 5 lat wyniósł 21023 ( g/m 3)*h).

Podsumowuj ąc wyniki oceny za rok 2010: W wyniku oceny rocznej, obejmuj ącej rok 2010, na li ście stref zakwalifikowanych do opracowania programów ochrony powietrza (POP) znalazły si ę: - Aglomeracja Górno śląska (ze wzgl ędu na BaP, pył PM10 i pył PM2,5) - kryterium ochrony zdrowia - Aglomeracja Rybnicko-Jastrz ębska (ze wzgl ędu na BaP, pył PM10 i pył PM2,5) - kryterium ochrony zdrowia - Miasto Bielsko-Biała (ze wzgl ędu na BaP, pył PM10 i pył PM2,5) - kryterium ochrony zdrowia - Miasto Cz ęstochowa (ze wzgl ędu na BaP, pył PM10 i pył PM2,5) - kryterium ochrony zdrowia - Strefa śląska (ze wzgl ędu na BaP, O 3, pył PM10, pył PM2,5 i SO 2) - kryterium ochrony zdrowia. - Strefa śląska (ze wzgl ędu na ozon) – kryterium ochrony ro ślin.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Tabela 1.Lista stref zakwalifikowanych do programów ochrony powietrza POP na podstawie oceny wg kryteriów dla ochrony zdrowia Kryterium stanowi ące podstaw ę Obszary przekrocze ń Nazwa strefy do zakwalifikowania Powiat, miasto, gmina, dzielnica strefy do klasy C zanieczyszczenie Aglomeracja BaP Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Bytom, Górno śląska Zabrze, Ruda Śląska, Tychy, D ąbrowa Górnicza, Chorzów, Mysłowice, Świ ętochłowice, Siemianowice Śląskie, Piekary Śląskie, Jaworzno Aglomeracja PM10 Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Bytom, Górno śląska Zabrze, Ruda Śląska, Tychy, D ąbrowa Górnicza, Chorzów, Mysłowice, Świ ętochłowice, Siemianowice Śląskie, Piekary Śląskie, Jaworzno Aglomeracja PM10 Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Bytom, Górno śląska Zabrze, Ruda Śląska, Tychy, D ąbrowa Górnicza, Chorzów, Mysłowice, Świ ętochłowice, Siemianowice Śląskie, Piekary Śląskie, Jaworzno Aglomeracja PM2,5 Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Bytom, Górno śląska Zabrze, Ruda Śląska, Tychy, D ąbrowa Górnicza, Chorzów, Mysłowice, Świ ętochłowice, Siemianowice Śląskie, Piekary Śląskie, Jaworzno Aglomeracja BaP Rybnik, śory, Jastrz ębie Zdrój Rybnicko- Jastrz ębska Aglomeracja PM10 Rybnik, śory, Jastrz ębie Zdrój Rybnicko- Jastrz ębska Aglomeracja PM10 Rybnik, śory, Jastrz ębie Zdrój Rybnicko- Jastrz ębska Aglomeracja PM2,5 Rybnik, śory, Jastrz ębie Zdrój Rybnicko- Jastrz ębska miasto Bielsko-Biała BaP Bielsko-Biała miasto Bielsko-Biała PM10 Bielsko-Biała miasto Bielsko-Biała PM10 Bielsko-Biała miasto Bielsko-Biała PM2,5 Bielsko-Biała miasto Cz ęstochowa BaP Cz ęstochowa miasto Cz ęstochowa PM10 Cz ęstochowa miasto Cz ęstochowa PM2,5 Cz ęstochowa strefa śląska BaP powiaty: bielski, cieszy ński, Ŝywiecki, bieru ńsko-lędzi ński, pszczy ński, cz ęstochowski, kłobucki, myszkowski, lubliniecki, gliwicki, mikołowski, raciborski, rybnicki, wodzisławski, tarnogórski, będzi ński, zawiercia ński

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Kryterium stanowi ące podstaw ę Obszary przekrocze ń Nazwa strefy do zakwalifikowania Powiat, miasto, gmina, dzielnica strefy do klasy C zanieczyszczenie strefa śląska O3 powiaty: bielski, cieszy ński, Ŝywiecki, bieru ńsko-lędzi ński, pszczy ński, cz ęstochowski, kłobucki, myszkowski, lubliniecki, gliwicki, mikołowski, raciborski, rybnicki, wodzisławski, tarnogórski, będzi ński, zawiercia ński strefa śląska PM10 powiaty: bielski, cieszy ński, Ŝywiecki, bieru ńsko-lędzi ński, pszczy ński, cz ęstochowski, kłobucki, myszkowski, lubliniecki, gliwicki, mikołowski, raciborski, rybnicki, wodzisławski, tarnogórski, będzi ński, zawiercia ński strefa śląska PM10 powiaty: bielski, cieszy ński, Ŝywiecki, bieru ńsko-lędzi ński, pszczy ński, cz ęstochowski, kłobucki, myszkowski, lubliniecki, gliwicki, mikołowski, raciborski, rybnicki, wodzisławski, tarnogórski, będzi ński, zawiercia ński strefa śląska PM2,5 powiaty: bielski, cieszy ński, Ŝywiecki, bieru ńsko-lędzi ński, pszczy ński, cz ęstochowski, kłobucki, myszkowski, lubliniecki, gliwicki, mikołowski, raciborski, rybnicki, wodzisławski, tarnogórski, będzi ński, zawiercia ński strefa śląska SO 2 śywiec Źródło: Dziewi ąta roczna ocena jako ści powietrza w województwie śląskim, obejmuj ąca 2010r., WIO Ś Katowice

Tabela 2.Lista stref zakwalifikowanych do programów ochrony powietrza POP na podstawie oceny wg kryteriów dla ochrony zdrowia Kryterium stanowi ące podstawę Obszary przekrocze ń Nazwa strefy do zakwalifikowania Powiat, miasto, gmina, dzielnica strefy do klasy C zanieczyszczenie strefa śląska O3(AOT40) powiaty: bielski, cieszy ński, Ŝywiecki, bieru ńsko-lędzi ński, pszczy ński, cz ęstochowski, kłobucki, myszkowski, lubliniecki, gliwicki, mikołowski, raciborski, rybnicki, wodzisławski, tarnogórski, będzi ński, zawiercia ński Źródło: Dziewi ąta roczna ocena jako ści powietrza w województwie śląskim, obejmuj ąca 2010r., WIO Ś Katowice

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

3.5. Odnawialne źródła energii

Województwo śląskie opracowało „Program wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenach nieprzemysłowych województwa śląskiego”, w którym dokonano inwentaryzacji zasobów a tak Ŝe oszacowano potencjał źródeł odnawialnych. Analiza przeprowadzonej inwentaryzacji pozwoliła na zestawienie potencjału technicznego odnawialnych źródeł energii. Tabela poni Ŝej przedstawia potencjał techniczny OCE w województwie śląskim.

Tabela 3. Potencjał techniczny odnawialnych źródeł energii w województwie śląskim Energia Moc cieplna i Energia cieplna No śnik energii elektryczna elektryczna [GJ/rok] [GWh/rok] [MW] z oczyszczalni 6,2 10,5 1,8 ścieków Biogaz ze składowisk 20,5 34,8 6,0 odpadów rolniczy 76,7 130,2 22,5 Biomasa (drewno) 0,0 4 015,8 573,3 Wody powierzchniowe 21,4 0,0 2,9 Wody kopalniane 0,0 4376,8 141,6 Wiatr 24,1 0,0 22,0 Geotermia 0,0 75,7 8,0 Sło ńce 0,0 36,0 12,0 SUMA 148,9 8 679,8 790,2 Źródło: Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013 z uwzgl ędnieniem perspektywy do roku 2018

Na terenie województwa działaj ą nast ępuj ące instalacje OZE ( Źródło: Urz ąd Regulacji Energetyki, Mapa odnawialnych źródeł energii ): - 12 instalacji produkuj ących energi ę elektryczn ą z biogazu z oczyszczalni ścieków o sumarycznej mocy 5,610 MW, - 1 instalacja produkuj ąca energi ę elektryczn ą z biogazu rolniczego o sumarycznej mocy 0,526 MW, - 14 instalacji produkcji energii elektrycznej z biogazu składowiskowego o sumarycznej mocy 11,188 MW, - 2 instalacje produkcji energii elektrycznej z biomasy z odpadów le śnych, rolniczych, ogrodowych o sumarycznej mocy 1,650 MW, - 3 instalacje wytwarzaj ące energi ę elektryczn ą z promieniowania słonecznego o sumarycznej mocy 0,093 MW, - 11 elektrowni wiatrowych o sumarycznej mocy 4,300 MW, - 27 elektrowni wodnych do 0,3 MW o sumarycznej mocy 2,477 MW, - 1 elektrownia wodna do 5 MW o sumarycznej mocy 0,360 MW, - 2 elektrownie wodne powy Ŝej 10 MW o sumarycznej mocy 33,600 MW, - 11 instalacji realizuj ących technologi ę współspalania biomasy z paliwami kopalnymi - 1 instalacja realizuj ąca technologię współspalania biogazu z paliwami kopalnymi, - 1 instalacja wytwarzaj ąca energi ę elektryczn ą z biogazu mieszanego o sumarycznej mocy 0,600 MW.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

3.6. Hałas

3.6.1. Hałas drogowy Za degradacj ę stanu środowiska z punktu widzenia uci ąŜ liwo ści hałasu odpowiedzialny jest w ponad 80% ruch samochodowy. Szybki rozwój motoryzacji spowodował zwi ększenie obszarów nara Ŝonych na hałas drogowy, wzrost nat ęŜ enia ruchu samochodowego, rozci ągni ęcie si ę godzin szczytu komunikacyjnego do godzin pó źno-wieczornych, a nawet do pory ciszy nocnej wł ącznie. Najwi ększy wpływ na klimat akustyczny województwa maj ą autostrada A4 oraz nast ępuj ące drogi krajowe: 1, 11, 44, 78 i 94 jak równie Ŝ drogi ekspresowe: S1 i S86. Wszystko to skutkuje wzrostem ryzyka zdrowotnego, zwłaszcza ludno ści zamieszkuj ącej tereny poło Ŝone wzdłu Ŝ głównych ci ągów komunikacyjnych. W roku 2010 w ramach „Programu Pa ństwowego Monitoringu Środowiska dla województwa śląskiego na lata 2010-2012”, przeprowadzono badania akustyczne hałasu komunikacyjnego na terenach nast ępuj ących miejscowo ści i gmin: Blachownia, Kalety, Kroczyce-Dzibice, R ędziny– Marianka R ędzi ńska, Sławków, Szczekociny-Brzostek, Świerklaniec, Toszek, Tworóg, śarki, Węgierska Górka i Skoczów. Analiza wyników pomiarów monitoringowych hałasu drogowego wykazała, i Ŝ we wszystkich zbadanych punktach, z wyj ątkiem punktu zlokalizowanego w Skoczowie, wyst ąpiły przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu zarówno dla wska źnika L DWN jak i L N. Najwi ększe przekroczenie (19,3 dB) zanotowano dla wska źnika L DWN w gminie Świerklaniec, miejscowo ść Nakło, w punkcie zlokalizowanym przy drodze krajowej nr 78. W przypadku wska źnika LN najwi ększe przekroczenie (16,9 dB) zarejestrowano równie Ŝ dla gminy Świerklaniec w miejscowo ści Nakło.

Katowicki oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad opracował mapy akustyczne dla fragmentów dróg krajowych gdzie nat ęŜ enie ruch przekraczało 6 mln pojazdów na rok, tzn. nr 1,11, 44, 78, 81, 86, 94, A4, S1 i S86. Nast ępnie na bazie tych map został przygotowany w 2010 roku przez Urz ąd Marszałkowski Województwa Śląskiego dokument pt. „Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku 2013 dla terenów poza aglomeracjami, poło Ŝonych wzdłu Ŝ dróg krajowych, ekspresowych, autostrad i linii kolejowych”. Program obejmuje swym zakresem tereny poło Ŝone w s ąsiedztwie najbardziej obci ąŜ onych ruchem dróg krajowych zlokalizowanych w województwie śląskim. Program wykonano dla terenów otaczaj ących 10 odcinków dróg krajowych. Odcinki dróg obj ęte zakresem programu stanowi ą najbardziej obci ąŜ one ruchem pojazdów ci ągi dróg krajowych województwa śląskiego. S ą to: • droga krajowa Nr 1 na odcinku Cz ęstochowa - Dąbrowa Górnicza • droga krajowa Nr 1 na odcinku Tychy – Bielsko-Biała • droga krajowa Nr 1 na odcinku Szczepocice – Cz ęstochowa • droga krajowa Nr 11 na odcinku Tarnowskie Góry (obwodnica) – skrzy Ŝowanie z DK78 • droga krajowa Nr 44 na odcinku Borowa Wie ś – Tychy • droga krajowa Nr 78 na odcinku Wodzisław DW933 – DW933 (przej ście) • droga krajowa Nr 81 na odcinku Mikołów (przej ście) - śory • droga krajowa Nr 81 na odcinku śory – Pawłowice • droga krajowa Nr 86 na odcinku Wojkowice – Sosnowiec • droga krajowa Nr 94 na odcinku Sławków (przej ście) • droga krajowa Nr 94 na odcinku Czelad ź – Będzin • autostrada A4 na odcinku od granicy z województwem opolskim do w ęzła „Chorzów” • droga ekspresowa S1 na odcinku D ąbrowa Górnicza – Kosztowy • droga ekspresowa S1 na odcinku Świ ętoszówka – Pogórze (Grodziec – obwodnica) • droga ekspresowa S86 na odcinku Sosnowiec – Katowice • autostrada A4 na odcinku od miasta Mysłowice do miasta Jaworzno

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

3.6.2. Hałas kolejowy Hałas kolejowy jest znacznie mniej uci ąŜ liwy ni Ŝ drogowy, gdy Ŝ jest on zwi ązany z pojedynczymi zdarzeniami (przejazd poci ągu). Na terenie województwa śląskiego istnieje 2141 km linii kolejowej, co stanowi 10,6% ogółu trakcji. Subiektywnie mniejsza dokuczliwo ść hałasów kolejowych ni Ŝ drogowych, a tak Ŝe ograniczona cz ęstotliwo ść kursowania poci ągów sprawiaj ą, Ŝe problem hałasów kolejowych ma mniejsze znaczenie w skali województwa.

W 2010r. WIO Ś w Katowicach przeprowadził pomiary na terenach nast ępuj ących miejscowo ści i gmin: Blachownia, Kalety, R ędziny-Marianka R ędzi ńska, Szczekociny-Brzostek i Kroczyce-Dzibice. Wielko ści średniorocznych wska źników oceny hałasu L DWN i L N dla wyszczególnionych miejscowo ści obj ętych monitoringiem hałasu kolejowego w 2010r., z uwzgl ędnieniem miejsc stanowisk pomiarowych i ich odległo ści od zewn ętrznego torowiska, wykazuj ą równie Ŝ przekroczenia warto ści poziomów dopuszczalnych we wszystkich punktach monitoringowych. Najwi ększe przekroczenia odnotowano dla miejscowo ści Blachownia i to zarówno dla wska źnika LDWN o 15,6 dB jak równie Ŝ dla wska źnika L N gdzie przekroczenie osi ągn ęło warto ść 13,4 dB. 3.6.3. Hałas lotniczy Głównym portem lotniczym województwa śląskiego jest lotnisko „Katowice Airport” w Pyrzowicach. W 2010r. całkowity ruch pasa Ŝerski na lotnisku „Katowice Airport” wyniósł 2 403 253 pasa Ŝerów. Odprawiono 1 197 974 pasa Ŝerów, co stanowiło 11,6% ruchu krajowego (dane GUS). Oprócz ww. obiektu na terenie województwa znajduje si ę 5 mniejszych lotnisk, administrowanych przez aerokluby: - lotnisko w Rudnikach – administrowane przez Aeroklub Cz ęstochowski, - lotnisko w Bielsku-Białej – uŜytkowane przez Aeroklub Bielsko-Bialski, - lotnisko Muchowiec w Katowicach – uŜytkowane przez Aeroklub Śląski, - lotnisko Gotartowice w Rybniku – zarz ądzane przez Aeroklub Rybnickiego Okr ęgu Węglowego, - lotnisko w Gliwicach – administrowane przez Aeroklub Gliwicki. 3.6.4. Hałas przemysłowy Zadaniem Inspekcji Ochrony Środowiska jest kontrola zakładów przemysłowych pod k ątem spełnienia wymogów w zakresie emisji hałasu do środowiska. Główne źródło hałasu przemysłowego na terenie województwa śląskiego stanowi ą przedsi ębiorstwa zwi ązane z przemysłem górniczym, energetycznym, metalurgicznym, ceramicznym i szklarskim. Ww. bran Ŝe przemysłu charakteryzuj ą si ę du Ŝą koncentracj ą urz ądze ń i instalacji stanowi ących źródła hałasu: punktowe, np. wentylatory, urz ądzenia ochrony powietrza tj. cyklony, odpylnie, liniowe – ta śmoci ągi oraz źródła typu budynek – hale produkcyjne. W ostatnich latach nasilił si ę problem uciąŜ liwo ści akustycznych zwi ązanych z funkcjonowaniem drobnej działalno ści usługowej, gdzie źródłem hałasu s ą np. urz ądzenia klimatyzacyjno-wentylacyjne zamontowane na budynkach handlowych, lokalach gastronomicznych. Ka Ŝdego roku WIO Ś w Katowicach prowadzi badana kontrolne hałasu w kilkudziesi ęciu zakładach. W 2010 roku kontrol ą obj ętych zostało 63 zakłady, przy czym przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla pory nocnej odnotowano w przypadku 12 zakładów (przewa Ŝaj ą przekroczenia z przedziału 5-10 dB).

3.7. Pola elektromagnetyczne

Źródłami pól elektromagnetycznych w województwie śląskim s ą m.in.: - linie elektroenergetyczne o napi ęciu znamionowym powy Ŝej 110 kV (ponad 3,5 tys. km linii wysokiego napi ęcia), - stacje transformatorowe o najwy Ŝszych napi ęciach przesyłowych 400 kV; lokalizacja: Joachimów w Przymiłowicach Gmina Olsztyn (k. Cz ęstochowy), Wielopole w Rybniku, Tucznawa w D ąbrowie Górniczej, Łagisza w B ędzinie, Rokitnica w Zabrzu,

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

- stacje nadajników radiowo telewizyjnych: dwa du Ŝe radiowo-telewizyjne centra nadawcze w Kosztowach ( na granicy dzielnic Mysłowic: Krasowy i Wesoła) i w Klepaczce (Gmina Wr ęczyca Wielka) koło Cz ęstochowy, radiowo-telewizyjny o środek nadawczy na Skrzycznem, telewizyjny o środek nadawczy w Cz ęstochowie (dzielnica Błeszno), stacja linii radiowych (SLR) w Siemianowicach Śląskich (dzielnica Bytków), - bazowe stacje telefonii komórkowej (szacuje si ę, Ŝe na terenie województwa śląskiego jest ok. 3,5 tys. stacji telefonii komórkowej), - urz ądzenia słu Ŝą ce do radiolokacji i radionawigacji, radar meteorologiczny na górze Ram Ŝa, radar lotniczy i systemy naprowadzenia ILS i NDB zainstalowane na Mi ędzynarodowym Porcie Lotniczym (MPL) Katowice w Pyrzowicach, - cywilne stacje radiowe CB o mocy do 10 W, - radiostacje amatorskie kat. 1 i 2,0 o mocach od 15-759 W, - szereg urz ądze ń emituj ących pola elektromagnetyczne, pracuj ących w przemy śle, o środkach medycznych, wojsku, policji, stra Ŝy po Ŝarnej.

Rozporz ądzenie Ministra Środowiska w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych bada ń poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku 10 , okre śla zakres i sposób prowadzenia przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska bada ń poziomów PEM. Weszło ono w Ŝycie z dniem 1 stycznia 2008 roku i nało Ŝyło obowi ązek wykonywania pomiarów pól elektromagnetycznych na terenie poszczególnych województw w 135 punktach pomiarowych w ci ągu 3 lat pomiarowych po 45 w ka Ŝdym roku. Tak wi ęc pomiary pól elektromagnetycznych w województwie śląskim wykonywane były w latach 2008-2010 w 135 punktach po 45 punktów w ka Ŝdym roku.

W roku 2010 badania monitoringowe pól elektromagnetycznych wykonano w 3 obszarach: - centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszka ńców przekraczaj ącej 50 tys. (Sosnowiec, Cz ęstochowa, Świ ętochłowice, Katowice, Bielsko-Biała, Ruda Śląska, Gliwice, Bytom, Jaworzno, Zabrze, Jastrz ębie Zdrój, Siemianowice Śląskie, Chorzów, Tychy, Rybnik, Dąbrowa Górnicza), - pozostałych miastach ( śywiec, Pilica, Koziegłowy, śarki, Krzepice, Ku źnia Raciborska, Czelad ź, Ustro ń, Bieru ń, Wojkowice, Szczyrk, Łaziska Górne, Radlin, Skoczów, Imielin, Blachownia, So śnicowice, Krzanowice, Toszek, Wilamowice, Czerwionka Leszczyny, Lędziny, Ogrodzieniec, Łazy, Sławków, Pyskowice, Pszów, Orzesze, Pszczyna), - terenach wiejskich (Herby, Kroczyce, Rudziniec, Bieńkowice, Zebrzydowice, Czernichów, Mierz ęcice, Zbrosławice, Ciasna, Milówka, Kobiór, Brenna, D ąbrowa Zielona, Kruszyna, Opatów, Panki, Jaworze, Hutki, Niegowa, Ujsoły, Psary, Ślemie ń, Mied źno, Rycerka Górna, Chybie, Pietrowice Wielkie, Suszec).

W roku 2009 badania wykonano w 3 obszarach: - centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszka ńców przekraczaj ącej 50 tys. (Bytom, Sosnowiec, B ędzin, śory, Zabrze, Cz ęstochowa, Siemianowice Śląskie, Chorzów, Zawiercie, Piekary Śląskie, Tarnowskie Góry, Tarnowskie Góry, Racibórz, Wodzisław Śl., Bielsko-Biała, Gliwice, D ąbrowa Górnicza, Tychy, Mysłowice, Mysłowice), - pozostałych miastach (Siewierz, Lubliniec, Kłobuck, Rydułtowy, Wisła, Mikołów, Szczekociny, Radzionków, Knurów, Cieszyn, Czechowice-Dziedzice, Por ęba, Myszków, Miasteczko Śląskie, Koniecpol, Wo źniki), - terenach wiejskich (Koniaków – Gm. Istebna, Wr ęczyca Wielka, Rudy - Gm. Ku źnia Raciborska, Korbielów - Gm. Jele śnia, Pilchowice, Łodygowice, Olsztyn, Bełk - Gm. Czerwionka-Leszczyny, śarnowiec, Kosz ęcin, Mstów, Przyrów, Popów, Lelów, Złoty Potok - Gm. Janów, Mykanów, Kłomnice, Tworóg).

W roku 2008 badania wykonano w obszarze: - centralne dzielnice lub osiedla miast o liczbie mieszka ńców przekraczaj ącej 50 tys. (Rybnik, Katowice).

10 Dz. U. 2008 Nr 221, poz. 1645

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Z przeprowadzonych pomiarów wynika, i Ŝ w Ŝadnym z badanych punktów poziomy dopuszczalne nie zostały przekroczone. Średni arytmetyczny poziom nat ęŜ eń skutecznych pola elektrycznego promieniowania elektromagnetycznego na terenie województwa dla całego 3 letniego cyklu wyniósł 0,36 V/m, co stanowi około 5% dopuszczalnego poziomu PEM, wynosz ącego 7 V/m. Dla poszczególnych rodzajów terenów okre ślonych w ww. rozporz ądzeniu Ministra Środowiska wyznaczono nast ępuj ące średnie poziomy składowej elektrycznej (dla uproszczenia typy terenów oznaczono jako obszary A, B, C): - obszar A (wg zał. nr 1 do rozporz ądzenia, pkt 1, podpunkt 1 – „Centralne dzielnice lub osiedla miast o liczbie mieszka ńców przekraczaj ącej 50 tys.”) – 0,48 V/m, - obszar B (wg zał. nr 1 do rozporz ądzenia, pkt 1, podpunkt 2 – „Pozostałe miasta” - poni Ŝej 50 tys. mieszka ńców) – 0,35 V/m, - obszar C (wg zał. nr 1 do rozporz ądzenia, pkt 1, podpunkt 3 – „Tereny wiejskie”) – 0,25 V/m.

Dopuszczalny poziom pól elektromagnetycznych dla miejsc dost ępnych dla ludno ści wynosi 7 V/m. Tak wi ęc na terenie województwa śląskiego nie s ą przekroczone dopuszczalne warto ści składowej elektrycznej nat ęŜ enia pola elektromagnetycznego.

3.8. Gospodarka odpadami

3.8.1. Ilo ści odpadów wytwarzanych poddawanych procesom odzysku i unieszkodliwiania Odpady komunalne W 2010r. ilo ść odpadów komunalnych poddawanych procesom unieszkodliwiania i odzysku wg WSO wynosiła 1 815 941, 52 Mg. W tabeli poni Ŝej przedstawiono ilo ści zebranych zmieszanych odpadów komunalnych w województwie śląskim w 2010r. wg GUS.

Tabela 4. Ilo ść zebranych zmieszanych odpadów komunalnych z terenu województwa śląskiego w 2010r.

Odpady zebrane w Odpady zebrane ci ągu roku z w ci ągu roku Jednostka terytorialna gospodarstw ogółem domowych [Mg] [Mg] Powiaty ziemskie 400 633,13 288 461,22 Powiat bielski 22 991,19 16 421,09 Powiat cieszy ński 34 661,81 21 674,45 Powiat Ŝywiecki 17 494,36 11 893,87 Powiat lubliniecki 13 156,94 9 239,89 Powiat tarnogórski 40 808,68 27 675,09 Powiat cz ęstochowski 13 750,43 11 643,04 Powiat kłobucki 9 372,80 8 805,92 Powiat myszkowski 12 513,89 8 827,87 Powiat gliwicki 27 602,51 18 394,14 Powiat raciborski 26 629,92 20 292,45 Powiat rybnicki 14 030,96 11 583,06 Powiat wodzisławski 35 132,82 27 183,86 Powiat b ędzi ński 44 439,29 29 694,58 Powiat zawiercia ński 20 981,53 16 544,60 Powiat mikołowski 25 699,37 17 029,11 Powiat pszczy ński 26 208,02 18 393,62 Powiat bieru ńsko-lędzi ński 15 158,61 13 164,58

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Odpady zebrane w Odpady zebrane ci ągu roku z Jednostka terytorialna w ci ągu roku gospodarstw ogółem domowych Miasta na prawach powiatu 859 463,32 590 536,47 Tychy 41 583,56 24 899,71 Dąbrowa Górnicza 42 755,95 32 949,19 Jaworzno 35 470,24 26 871,94 Sosnowiec 64 513,74 43 036,65 Jastrz ębie-Zdrój 26 060,19 19 020,14 Rybnik 40 412,61 28 732,81 śory 18 583,14 12 369,42 Gliwice 71 207,59 56 375,41 Zabrze 50 941,57 35 157,58 Chorzów 40 900,83 17 069,64 Katowice 118 916,35 73 506,33 Mysłowice 27 173,42 22 585,89 Ruda Śląska 53 122,57 41 507,20 Siemianowice Śląskie 23 773,84 17 485,62 Świ ętochłowice 16 118,43 12 129,56 Częstochowa 66 852,51 48 404,51 Bielsko-Biała 59 311,35 32 241,23 Bytom 43 761,11 29 805,86 Piekary Śląskie 18 004,32 16 387,78 RAZEM w woj. śląskim 1 260 096,45 878 997,69 Źródło: GUS W miastach na prawach powiatu zebrano w 2010r. ogółem ok. 859 tys. Mg zmieszanych odpadów komunalnych, natomiast w pozostałych powiatach zebrano ok. 400 tys. Mg odpadów. Tabela 5 przedstawia ilo ść odpadów komunalnych zebranych i unieszkodliwionych w 2010r. na terenie województwa śląskiego.

Tabela 5. Ilo ść odpadów komunalnych zebranych i unieszkodliwionych w 2010r. na terenie województwa śląskiego Odpady Odpady Zdeponowane Wysegregowane W tym odpady zebrane unieszkodliwione w ci ągu zebrane na ze zmieszanych selektywnie roku ogółem składowiskach odpadów [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] termicznie biologicznie w tym: papier i tektura - 14 szkło - 28 tworzywa sztuczne - 15 1 380 120 metale - 1 - 82 872 306 tekstylia - 4 niebezpieczne - 0 wielkogabarytowe - 21 biodegradowalne - 35 Źródło: GUS

Ilo ść odpadów komunalnych z gospodarstw domowych i obiektów infrastruktury wytworzonych w 2010r. w województwie śląskim wg GUS wyniosła 1 560 tys. Mg.

Ilo ść wytwarzanych odpadów komunalnych w 2010r. kształtowała si ę na poziomie 1,65 mln Mg. Ilo ść zebranych odpadów przez przedsi ębiorców posiadaj ących stosowne zezwolenia na odbieranie odpadów kształtowała si ę wg GUS na poziomie 1,38 mln Mg. Wynika z tego, Ŝe ok. 270 tys. Mg

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

wytwarzanych odpadów komunalnych, czyli ok. 16 % trafia w sposób niekontrolowany do środowiska. Wg danych GUS ilo ść wytworzonych w 2010r. odpadów komunalnych wynosi 1,56 mln Mg/rok (337 kg/Ma), a liczba ludno ści obj ęta zorganizowanym zbieraniem kształtuje si ę na poziomie 84% (wg ankietyzacji 92%).

Ilo ść wytworzonych odpadów ulegaj ących biodegradacji w 1995r. wyznaczona została na poziomie ok. 658 tys. Mg, co oznacza, Ŝe na statystycznego mieszka ńca miasta przypadało wówczas ok. 155 kg/rok, a na mieszka ńca wsi ok. 47 kg/rok.

Odpady z sektora gospodarczego Na terenie województwa śląskiego w 2010r. wytworzono w sektorze gospodarczym ł ącznie 47,5 mln Mg odpadów (z wył ączeniem odpadów komunalnych), z czego 0,8% stanowiły odpady niebezpieczne. Najwi ększe ilo ści odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne zostały wytworzone w nast ępuj ących grupach: • 01 - Odpady powstaj ące przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin - 63,6 %, • 10 - Odpady z procesów termicznych - 16,4%, • 17 - Odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (wł ączaj ąc gleb ę i ziemi ę z terenów zanieczyszczonych) - 10,3 %, • 19 - Odpady z instalacji i urz ądze ń słu Ŝą cych zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych - 6,1 %.

Natomiast najwi ększe ilo ści odpadów niebezpiecznych zostały wytworzone w grupach: • 19 - Odpady z instalacji i urz ądze ń słu Ŝą cych zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych – 20,2 %, • 10 - Odpady z procesów termicznych - 19,3%, • 17 - Odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (wł ączaj ąc gleb ę i ziemi ę z terenów zanieczyszczonych) - 19,2%, • 11 - Odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali nie Ŝelaznych – 9,7 %, • 06 - Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej – 8,0 %.

Odpady niebezpieczne podlegaj ące szczególnym zasadom gospodarowania Odpady zawieraj ące PCB Wg danych WSO na terenie województwa śląskiego w 2010r. wytworzono 3 268,955 Mg odpadów zawieraj ących PCB oraz 38 743,836 Mg odpadu o kodzie 17 05 03*, czyli gleby i ziemi, w tym kamieni, zawieraj ących substancje niebezpieczne (np. PCB). Odzyskowi poddano 39,7 tys. Mg, głównie odpadów o kodzie 17 05 03* (95%), a unieszkodliwieniu przez spalanie (D10) i D13 poddano ok. 2,7 tys. Mg odpadów. Tabela 6 przedstawia ilo ści odpadów PCB wytworzonych, poddanych odzyskowi i unieszkodliwieniu w 2010r.

Tabela 6. Ilo ści odpadów PCB wytworzonych, poddanych odzyskowi i unieszkodliwieniu w 2010r. Odzysk [Mg] Unieszkodliwienie Lp. Kod odpadu Wytworzone [Mg] R4, R13, R14 i R15 [Mg] D10 i D13 1. 13 03 01* 16,472 - 12,649 2. 15 02 02* 2984,396 1 852,749 1 795,681 3. 16 02 09* 266,597 4. 16 02 10* 1,490 Łącznie 3 268,955 1 852,749 1 808,330 5. 17 05 03* 38 743,836 37 860,070 883,766 Źródło: WSO

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Wg danych uzyskanych z Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego do unieszkodliwienia pozostało jeszcze 694,473 Mg urz ądze ń zawieraj ących PCB (stan na 31 grudnia 2010r.).

Oleje odpadowe W 2010r. na terenie województwa śląskiego wytworzono 21 902,9074 Mg olejów odpadowych, z czego 2 024,764 Mg unieszkodliwiono (głównie D13), a 3 443,118 Mg poddano odzyskowi (najwi ększy udział miały procesy R9 i R15).

Zu Ŝyte baterie i akumulatory W województwie śląskim w 2010r. wytworzono ok. 7 232,7 Mg zu Ŝytych baterii i akumulatorów, natomiast zebrano ok. 17 790,4 Mg. W 2010r. odzyskano ok. 102,7 tys. Mg zu Ŝytych baterii i akumulatorów (w 99,6% metod ą R4), natomiast unieszkodliwiono ok. 4,8 tys. Mg (metod ą D9).

Odpady medyczne i weterynaryjne Na terenie województwa śląskiego w 2010r. wytworzono ok. 4,02 tys. Mg odpadów medycznych, a ok. 509 Mg zostało zebranych. Unieszkodliwianiu, na terenie województwa śląskiego, poddano oprócz odpadów wytworzonych na terenie województwa śląskiego odpady wytworzone poza terenem województwa. Ł ącznie unieszkodliwieniu poddano ok. 4,4 tys. Mg odpadów medycznych. Na terenie województwa śląskiego w 2010r. wytworzono ok. 42,8 Mg odpadów weterynaryjnych, a ok. 5,3 Mg zostało zebranych. Unieszkodliwianiu, na terenie województwa śląskiego, poddano ok. 34 Mg odpadów weterynaryjnych.

Pojazdy wycofane z eksploatacji W roku 2010 na terenie województwa śląskiego zarejestrowanych było 2 521 534 pojazdów samochodowych i ci ągników. Szacuje si ę, Ŝe rocznie ok. 6% zarejestrowanych pojazdów przekazywanych jest do demonta Ŝu. Przyjmuj ąc średni ą mas ę samochodu 940 kg, corocznie powstaje ok. 142 tys. Mg pojazdów wycofanych z eksploatacji. Natomiast wg WSO, w województwie śląskim w 2010 roku wytworzono 129,9 Mg zu Ŝytych lub nienadaj ących si ę do u Ŝytkowania pojazdów (kod 16 01 04*), a zebrano ich 6 493,68 Mg. Natomiast zu Ŝytych lub nienadaj ących si ę do u Ŝytkowania pojazdów niezawieraj ących cieczy i innych niebezpiecznych elementów (kod 160106*) w 2010r. wytworzono 820 Mg, a zebrano 1 542,05 Mg.

Zu Ŝyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny W 2010r. na terenie województwa śląskiego,(wg WSO), wytworzono ok. 1 tys. Mg, a zebrano ok. 2,15 tys. Mg niebezpiecznych odpadów zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego. Ponadto wytworzono ok. 4,3 tys. Mg tego rodzaju odpadów (innych ni Ŝ niebezpieczne), a zebrano ok. 6,2 tys. Mg (kod 16 02 14 i 16 02 16).

W 2010r. odzyskano ok. 0,95 tys. Mg niebezpiecznych odpadów zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, a unieszkodliwiono ok. 8,6 Mg. Dodatkowo odzyskano ok. 3,7 tys. Mg innych ni Ŝ niebezpiecznych odpadów zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, w tym ok. 2,3 tys. Mg odpadów o kodzie 160214 i ok. 1,4 tys. Mg odpadów o kodzie 160216.

Odpady zawieraj ące azbest Szacuje si ę, Ŝe w województwie znajduje si ę nast ępuj ąca ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest (wg bazy wyrobów zawieraj ących azbest): • płyty azbestowo-cementowe (osoby fizyczne) – 106 085 Mg, • płyty azbestowo-cementowe (podmioty prawne) – 116 211 Mg, • pozostałe wyroby zawieraj ące azbest (podmioty prawne) – 4 514 Mg. Łącznie daje to warto ść 226 810 Mg.

Na terenie województwa śląskiego wytworzono w 2010r. ok. 27,7 tys. Mg odpadów zawieraj ących azbest, a zebrano ok. 3,6 tys. Mg. Natomiast unieszkodliwiono ok. 5,8 tys. Mg (proces D5), odzyskowi poddano ok. 72 Mg.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Nale Ŝy mie ć na uwadze, Ŝe cz ęść odpadów zawieraj ących azbest deponowanych na składowiskach zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego zostało wytworzonych poza jego granicami.

Przeterminowane środki ochrony ro ślin W 2010r. na terenie województwa śląskiego wytworzono ł ącznie 1 666,3 Mg przeterminowanych środków ochrony ro ślin, w tym 99,6% to opakowania po środkach ochrony ro ślin. W województwie śląskim unieszkodliwiono w 2010r. ok. 3,4 tys. Mg przeterminowanych środków ochrony ro ślin, z czego ponad 80 % w procesie D10 (przekształcanie termiczne na l ądzie).

Na terenie województwa śląskiego powstaj ą głównie odpady opakowaniowe po środkach ochrony ro ślin. Odbiór opakowa ń po pestycydach odbywa si ę zgodnie z ustaw ą o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z 11 maja 2001 roku. Zgodnie z ni ą, sprzedawca ma obowi ązek przyj ęcia opakowa ń po środkach ochrony ro ślin, a rolnik zobowi ązany jest do ich zwrotu. Sprzedawca ma obowi ązek informowania nabywc ę o istniej ącym systemie zbierania opakowa ń po środkach ochrony ro ślin oraz pobierania kaucji. Wysokie ceny środków ochrony ro ślin przyczyniaj ą si ę do racjonalnego stosowania pestycydów, a w konsekwencji powstawania stosunkowo niewielkiej ilo ści odpadów. Tabela 7 przedstawia lokalizacj ę istniej ących mogilników wraz z szacunkow ą ilo ści ą zgromadzonych tam odpadów.

Tabela 7. Lokalizacja istniej ących mogilników wraz z szacunkowa ilo ści ą zgromadzonych tam odpadów Szacunkowa ilo ść odpadów Lp. Lokalizacja mogilnika [Mg] 1. Raszczyce, gmina Lyski, powiat rybnicki 0,5 Źródło: Sprawozdanie z realizacji Aktualizacji planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego za okres od 1 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2010 r

Zgodnie z zapisami w „Sprawozdaniu z realizacji Aktualizacji planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego za okres od 1 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2010r.” do likwidacji pozostał 1 mogilnik (Raszczyce, gmina Lyski, powiat rybnicki), zawieraj ący 0,5 Mg odpadów. Natomiast mogilniki w gminach Lipowa i śarki nie zostały zlokalizowane.

Pozostałe odpady z sektora gospodarczego Odpady materiałów wybuchowych W 2010r. na terenie województwa śląskiego unieszkodliwiono 1,385 Mg tych odpadów. Wynika z tego, Ŝe unieszkodliwiane były równie Ŝ odpady z poza województwa. Głównymi metodami unieszkodliwiania s ą D10 (62 %) i D16 (38%).

Zu Ŝyte opony Na terenie województwa śląskiego w 2010r. wytworzono ok. 3,6 tys. Mg (wg WSO) zu Ŝytych opon (16 01 03), zebrano ok. 34 tys. Mg. Natomiast odzyskowi poddano ok. 5,8 tys. Mg zu Ŝytych opon, a unieszkodliwieniu ok. 1,1 Mg (wg WSO).

Odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej Wg WSO, w roku 2010 w województwie śląskim wytworzono ok. 296,8 tys. Mg odpadów z prac budowlanych. Na terenie województwa śląskiego w 2010r. odzyskano (procesy R5, R13, R14 i R15) ok. 446 tys. Mg odpadów z budowy, remontów i demonta Ŝu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, a ok. 2,5 tys. poddano unieszkodliwianiu (procesy D5 i D13).

Komunalne osady ściekowe Na terenie Śląska wytwarzane s ą najwi ększe ilo ści komunalnych osadów ściekowych w kraju. Ma to zwi ązek z du Ŝą g ęsto ści ą zaludnienia i siln ą urbanizacj ą centralnej cz ęś ci województwa. W 2010r. w województwie śląskim w 222 oczyszczalniach powstało ł ącznie ok. 58,5 tys. Mg komunalnych osadów ściekowych w przeliczeniu na such ą mas ę [Mg s. m.] (wg WSO w 2010r. wytworzono

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

289,5 tys. Mg komunalnych osadów ściekowych - uwodnionych). Oczyszczalnie te obsługiwały ok. 72% ludno ści. Najwi ęcej osadów powstaje w aglomeracji Katowic (5,5 tys. Mg s. m.), Sosnowca (2,6 tys. Mg s. m.) i Cz ęstochowy (3,4 tys. Mg s. m.).

Odpady opakowaniowe W 2010 r na terenie województwa śląskiego wytworzono ok. 178 tys. Mg odpadów opakowaniowych, a zebrano ok. 347 tys. Najwi ększy udział stanowi ą opakowania z papieru i tektury ok. 51%, nast ępnie opakowania z tworzyw sztucznych ok. 14% oraz opakowania ze szkła i z drewna po 13%. Natomiast odzyskowi poddano ok. 294,5 tys. Mg, a unieszkodliwiono ok. 1,46 tys. Mg.

2.3.3. Opis istniej ących systemów zbierania odpadów Odpady komunalne W roku 2010 przedsi ębiorcy posiadaj ący zezwolenia oraz gminne jednostki organizacyjne zebrały (wg GUS) 1,38 mln Mg odpadów komunalnych, w tym z gospodarstw domowych ok. 965 tys. Mg. W ogólnej ilo ści zebranych odpadów komunalnych odpady z selektywnego zbierania stanowiły poziom 120 tys. Mg odpadów, co stanowi 8,7 % w stosunku do zebranych. Według danych ankietowych gminy (89% gmin) w 2010r. zebrały selektywnie ok. 136 tys. Mg, w tym ok. 21,3 tys. Mg odpadów budowlanych pochodz ących ze źródeł komunalnych. Natomiast odpadów niebezpiecznych zebrano ł ącznie ok. 1 850 Mg (wg GUS 98 Mg), z czego: • ok. 630 Mg odpadów zawieraj ących azbest, • ok. 735 Mg zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, • ok. 285 Mg zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego zawieraj ącego freony, • ok. 5,5 Mg leków cytotoksycznych i cytostatycznych. Pozostał ą ilo ść stanowiły inne odpady niebezpieczne typu baterie i akumulatory, przeterminowane leki, chemikalia itp.

Odpady z sektora gospodarczego Odpady niebezpieczne podlegaj ące szczególnym zasadom gospodarowania Oleje odpadowe Oleje odpadowe wytworzone na terenie województwa śląskiego s ą przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania za po średnictwem firm specjalizuj ących si ę w zbieraniu olejów przepracowanych, emulsji olejowo-wodnych oraz szlamów zaolejonych. Nie istnieje jednolity system zbierania olejów odpadowych.

Baterie i akumulatory Zgodnie z obowi ązuj ącymi w kraju przepisami, wprowadzaj ący baterie lub akumulatory na rynek obowi ązany jest do zorganizowania i sfinansowania zbierania, przetwarzania, recyklingu i unieszkodliwiania zu Ŝytych baterii i akumulatorów. System zbierania zu Ŝytych akumulatorów funkcjonuje w oparciu o firmy zajmuj ące si ę recyklingiem akumulatorów kwasowo–ołowiowych, które posiadaj ą własn ą sie ć ich zbierania obejmuj ącą cały kraj. Zu Ŝyte akumulatory s ą przy zakupie nowego urz ądzenia oddawane w punktach sprzeda Ŝy. W województwie śląskim baterie zbierane s ą w niektórych szkołach i jednostkach administracji samorz ądowej. Najwi ększ ą organizacj ą odzysku baterii i akumulatorów małogabarytowych w Polsce jest REBA Organizacja Odzysku S.A. w Warszawie, która organizuje system zbiórki zu Ŝytych baterii i akumulatorów w całym kraju.

Na terenie województwa śląskiego nie istnieje jednolity system zbierania zu Ŝytych baterii i akumulatorów. Akumulatory kwasowo-ołowiowe zbierane s ą przez firmy zajmuj ące si ę odzyskiem tego typu odpadów tj. Orzeł Biały S.A. w Bytomiu i Baterpol Sp. z o.o. w Świ ętochłowicach. W przypadku pozostałych typów baterii i akumulatorów systemy zbierania funkcjonuj ą w ograniczonym zakresie i organizowane s ą głównie przez organizacje odzysku.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Odpady medyczne i weterynaryjne W placówkach medycznych i weterynaryjnych stosuje si ę selektywne zbieranie odpadów do specjalistycznych pojemników wg wewn ętrznego regulaminu. Odpady s ą zbierane przez posiadaj ące stosowne zezwolenia firmy i unieszkodliwiane głównie przez termiczne przekształcanie (D10).

Pojazdy wycofane z eksploatacji Pojazdy wycofane z eksploatacji s ą przekazywane do funkcjonuj ących na terenie województwa śląskiego stacji demonta Ŝu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz punktów upowa Ŝnionych wył ącznie do zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Zu Ŝyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny Zu Ŝyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny pochodz ący z gospodarstw domowych powinien by ć zbierany przez jednostki handlowe na zasadzie wymiany przy zakupie nowego sprz ętu (w tym sprzedawców hurtowych i detalicznych) oraz gminy zobowi ązane do odbierania tego rodzaju odpadów. W województwie działa system selektywnej zbiórki i recyklingu zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, co powoduje, Ŝe cz ęść tych odpadów trafia do punktów zbierania zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego.

W przypadku zu Ŝytego sprz ętu pochodz ącego z innych źródeł ni Ŝ gospodarstwa domowe sprz ęt jest odbierany przez specjalistyczne firmy posiadaj ące stosowne zezwolenia.

Odpady zawieraj ące azbest Zgodnie z zapisami „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski” wyroby zawieraj ące azbest powinny by ć usuni ęte i unieszkodliwione do 2032r. Natomiast do 2022r. nale Ŝy usun ąć 50% zinwentaryzowanej ilo ści wyrobów zawieraj ących azbest (tj. ponad 113 tys. Mg). Z uwagi na to, Ŝe wyroby zawieraj ące azbest stwarzaj ą szczególne zagro Ŝenie dla środowiska i zdrowia ludzkiego powinny podlega ć sukcesywnej eliminacji przy zachowywaniu specjalistycznych procedur prowadzenia prac. Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe demonta Ŝu elementów izolacyjnych i budowlanych zawieraj ących azbest dokona ć mog ą tylko specjalistyczne firmy, posiadaj ące stosowne zezwolenia administracyjne.

Odpady pozostałe Odpady materiałów wybuchowych W Polsce odpowiednie resorty prowadz ą na bie Ŝą co ścisł ą ewidencj ę środków bojowych. Z zasady najstarsze partie środków bojowych przeznaczone s ą do bie Ŝą cego szkolenia.

Zu Ŝyte opony Działaj ące na rynku polskim organizacje odzysku reprezentując producentów opon zajmuj ą si ę obecnie tworzeniem kompleksowego systemu zbierania, odzysku i unieszkodliwiania zu Ŝytych opon, współpracuj ąc z operatorami logistycznymi oraz firmami zajmuj ącymi si ę odzyskiem lub unieszkodliwianiem tego rodzaju odpadów na terenie województwa śląskiego. Sie ć zbiórki zu Ŝytych opon obejmuje: punkty serwisowe ogumienia, firmy eksploatuj ące pojazdy, stacje demonta Ŝu pojazdów, gminy i osoby fizyczne.

Komunalne osady ściekowe Gromadzenie i system zbierania osadów ściekowych s ą elementem procesu technologicznego oczyszczania ścieków i okre śla je ści śle instrukcja technologiczna oczyszczalni oraz pozwolenie na wytwarzanie odpadów. Z reguły osady po odwodnieniu mechanicznym, kierowane s ą na poletka osadowe, gdzie poddawane s ą stabilizacji, która jest niezb ędnym warunkiem dalszego ich odzysku lub unieszkodliwiania.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Odpady opakowaniowe Odpady opakowaniowe powstaj ące w gospodarstwach domowych zbierane s ą selektywnie w ramach systemów organizowanych przez gminy lub przedsi ębiorców posiadaj ących stosowne zezwolenia. Systemy te s ą organizowane we współpracy z organizacjami odzysku. Niektóre rodzaje odpadów opakowaniowych zbierane s ą przez punkty skupu surowców wtórnych.

2.3.4. Sposoby gospodarowania odpadami. Wykaz instalacji Odpady komunalne Według GUS w 2010r. zebrano 1,38 mln. Mg odpadów komunalnych, w tym 120 tys. Mg selektywnie. Na składowiskach zdeponowano 872 tys. Mg (63%), wg ankiet 643 tys. Mg. Unieszkodliwiono biologicznie 82 tys. Mg odpadów komunalnych. Ilo ść odpadów wysegregowanych ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych wyniosła 306 tys. Mg. Zgodnie z bilansem masowym wytworzonych odpadów komunalnych w 2010r. powstało 913,9 tys. Mg odpadów ulegaj ących biodegradacji. Po uwzgl ędnieniu ilo ści odpadów ulegaj ących biodegradacji dopuszczonych do składowania, pozostała ilo ść tych odpadów wymaga zagospodarowania poza składowaniem.

Nale Ŝy mie ć na uwadze, i Ŝ cz ęść wytworzonych odpadów ulegaj ących biodegradacji zwłaszcza na terenach wiejskich oraz w niskiej zabudowie jednorodzinnej jest zagospodarowana we własnym zakresie przez mieszka ńców do kompostowania, skarmiania zwierz ąt lub jest spalana w paleniskach domowych.

W województwie śląskim funkcjonuje: • 28 składowisk odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne przyjmuj ące odpady komunalne, • 35 sortowni, • 25 kompostowni, • 12 instalacji do produkcji paliw alternatywnych, • 4 instalacje do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych.

Odpady z sektora gospodarczego Powstaj ące w obiektach przemysłowych odpady s ą z reguły zbierane selektywnie, w zale Ŝno ści od dalszego post ępowania z nimi. Sposób zbierania, wymagania stawiane pojemnikom oraz miejscom magazynowania odpadów regulowane s ą zapisami odpowiednich aktów prawnych. Na terenie województwa śląskiego w 2010r. zagospodarowano ok. 47 mln Mg odpadów. Procesom odzysku poddano 44,8 mln Mg odpadów (z czego 0,7% stanowiły odpady niebezpieczne), a procesom unieszkodliwiania poddano ponad 2,2 mln Mg odpadów, z czego 6,7% stanowiły odpady niebezpieczne. Zał ącznik B przedstawia ilo ść odpadów z sektora gospodarczego wg sposobu gospodarowania nimi na terenie województwa śląskiego w 2010r. z wyszczególnieniem kodów odpadów.

W 2010r. najwi ęcej odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne wytworzonych w sektorze gospodarczym było zagospodarowane z zastosowaniem procesów odzysku R12, R13, R14 i R15 (ł ącznie – 88,9 %), natomiast odpady niebezpieczne w najwi ększych ilo ściach poddane były procesom R2, R4, R5, R6, R7, R8 i R9 (ł ącznie – 52,8 %) oraz R12, R13, R14 i R15 (ł ącznie – 47,0 %).

W 2010r. najwi ęcej odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne było unieszkodliwianych metod ą D5 (95,4%), natomiast najwi ęcej odpadów niebezpiecznych unieszkodliwiono metodami D9 (43,9%) oraz D13 i D16 (21,5%). Łącznie na terenie województwa śląskiego procesom odzysku i unieszkodliwiania poddano 47,1 mln Mg odpadów przemysłowych. Bior ąc pod uwag ę ilo ść wytworzonych odpadów niebezpiecznych (391,5 tys. Mg) oraz zagospodarowanych (460,6 tys. Mg) nale Ŝy zauwa Ŝyć, Ŝe w instalacja zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego zagospodarowane zostały tak Ŝe odpady niebezpieczne wytworzone poza jego granicami.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Na terenie województwa śląskiego zinwentaryzowano 478 instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne oraz 128 instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych pochodz ących z sektora gospodarczego (z wył ączeniem składowisk odpadów i instalacji do termicznego przekształcania odpadów). Liczba funkcjonuj ących składowisk wynosi 32, z czego 16 stanowi ą składowiska odpadów innych ni Ŝ niebezpiecznych i oboj ętnych, 12 odpadów niebezpiecznych, w tym 4 składowiska na których deponowane s ą odpady zawieraj ące azbest oraz 3 składowiska odpadów wydobywczych i 1 składowisko odpadów oboj ętnych. Natomiast czynnych instalacji do termicznego przekształcania odpadów jest 4, w tym: • 3 odpadów medycznych i weterynaryjnych (Katowice, Bielsko Biała, Gliwice), • 1 odpadów przemysłowych (w tym medycznych) w D ąbrowie Górniczej.

Odpady niebezpieczne podlegaj ące szczególnym zasadom gospodarowania Odpady zawieraj ące PCB W województwie śląskim funkcjonuje jedna instalacja do unieszkodliwiania odpadów zawieraj ących PCB. Jest to instalacja do termicznego unieszkodliwiania odpadów w D ąbrowie Górniczej (SARPI Dąbrowa Górnicza Sp. z o.o.) o ł ącznej wydajno ści dla tego rodzaju odpadów na poziomie 13 tys. Mg/rok. W 2010r. na terenie kraju funkcjonowały trzy instalacje do unieszkodliwiania metod ą termiczn ą olejów i cieczy zawieraj ących PCB o ł ącznej mocy przerobowej 32 800 Mg/rok (KPGO 2014): 1. we Włocławku (firma CHEMEKO), 2. w Brzegu Dolnym (PCC Rokita S.A.) oraz 3. w D ąbrowie Górniczej (SARPI D ąbrowa Górnicza Sp. z o.o.).

Poniewa Ŝ w Polsce brak jest instalacji przystosowanych do unieszkodliwiania kondensatorów zawieraj ących PCB, s ą one unieszkodliwiane poza granic ą kraju - we Francji, Niemczech lub Belgii.

Oleje odpadowe

Tabela 8 przedstawia wykaz (wg GIO Ś) instalacji do regeneracji olejów odpadowych poło Ŝonych najbliŜej województwa śląskiego.

Tabela 8. Wykaz instalacji do regeneracji olejów odpadowych L.p. Data wprowadzenia do wykazu Nazwa Adres ul. 3-go Maja 101 02.09.2011 IGT Polska Sp. z o.o. 1 38-200 Jasło ul. Czerwie ńskiego 3B 2 02.07.2009 Variant S.A. 31-319 Kraków

ul. Trzecieskiego 14 3 24.11.2005 Rafineria Nafty Jedlicze S.A.

38-460 Jedlicze

Źródło: www.gios.gov.pl

Zu Ŝyte baterie i akumulatory Na terenie województwa śląskiego funkcjonuj ą nast ępuj ące instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów baterii i akumulatorów: Akumulatory kwasowo-ołowiowe + elektrolit: • „Orzeł Biały” S.A. w Bytomiu, moc przerobowa 100 tys. Mg/rok, • „Baterpol” Sp. z o.o. w Świ ętochłowicach, moc przerobowa 70 tys. Mg/rok, Baterie i akumulatory alkaliczne cynkowo-węglowe, cynkowo-powietrzne, niklowo-kadmowe, niklowo-Ŝelazowe, niklowo-wodorkowe: • MarCo Ltd w Rudnikach koło Cz ęstochowy, moc przerobowa 2 tys. Mg/rok.

Odpady medyczne i weterynaryjne Na terenie województwa śląskiego znajduj ą si ę 4 obiekty przekształcaj ące termicznie niebezpieczne odpady medyczne i weterynaryjne.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

1. Spalarnia odpadów przemysłowych SARPI D ąbrowa Górnicza Sp. z o.o., ul. Koksownicza 16, 42-523 D ąbrowa Górnicza o mocy przerobowej dla odpadów medycznych i weterynaryjnych 6 000 Mg/rok (unieszkodliwia równie Ŝ inne odpady). 2. Spalarnia Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, ul. W. Roentgena 5, ul. Wybrze Ŝe Armii Krajowej 15, 44-100 Gliwice o mocy przerobowej 420 Mg/rok (wył ącznie dla odpadów medycznych i weterynaryjnych). 3. Spalarnia w Szpitalu Wojewódzkim w Bielsku-Białej, 43-316 Bielsko-Biała, ul. Armii Krajowej 101 o mocy przerobowej 650 Mg/rok (wył ącznie dla odpadów medycznych i weterynaryjnych). 4. Spalarnia Zakład Utylizacji Odpadów Szpitalnych i Komunalnych, 40-241 Katowice, ul. Hutnicza 8 o mocy przerobowej 2 000 Mg/rok (wył ącznie dla odpadów medycznych i weterynaryjnych).

Pojazdy wycofane z eksploatacji Ka Ŝdy posiadacz pojazdu po zako ńczeniu jego eksploatacji jest zobowi ązany przekaza ć go do przedsi ębiorcy prowadz ącego stacj ę demonta Ŝu lub przedsi ębiorcy prowadz ącego punkt zbierania pojazdów. W roku 2010 na terenie województwa śląskiego funkcjonowało 85 przedsi ębiorstw upowa Ŝnionych do prowadzenia stacji demonta Ŝu pojazdów wycofanych z eksploatacji, w których przetworzono 20 727 Mg odpadów. Ponadto na terenie województwa funkcjonuj ą 4 punkty upowa Ŝnione wył ącznie do zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Zu Ŝyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny Na terenie województwa śląskiego funkcjonuje 20 przedsi ębiorstw zajmuj ących si ę przetwarzaniem zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego. Szacuje si ę, Ŝe ł ączna moc przerobowa instalacji wynosi ok. 120 tys. Mg/rok. Moc przerobowa istniej ących instalacji do przetwarzania zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego jest wystarczaj ąca.

Odpady zawieraj ące azbest Na terenie województwa śląskiego znajduj ą si ę 4 składowiska przyjmuj ące odpady zawieraj ące azbest: 1. Składowisko odpadów azbestowych, 41-308 D ąbrowa Górnicza, ul. Piłsudskiego 92, zarz ądzaj ący Arcelor Mittal Poland S.A. (przyjmuje wył ącznie odpady wytwarzane w ramach własnej działalno ści). 2. Kwatery na odpady niebezpieczne w ramach składowiska odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne, 42-502 D ąbrowa Górnicza, ul. Koksownicza 1, zarz ądzaj ący Koksownia „Przyja źń ” Sp. z o.o. (przyjmuje wył ącznie odpady wytwarzane w ramach własnej działalno ści). 3. Kwatera na odpady azbestowe w ramach składowiska odpadów komunalnych w Knurowie, 44-193 Knurów, ul. Szybowa 44, zarz ądzaj ący Przedsi ębiorstwo Produkcyjno-Handlowo- Usługowe „Komart” Sp. z o.o. 4. Kwatera na odpady azbestowe w ramach składowiska odpadów komunalnych w Jastrz ębiu Zdroju, zarz ądzaj ący „Cofinco-Poland” Sp. z o.o.

Łączna pojemno ść kwater przeznaczonych do deponowania azbestu wynosi ok. 365 tys. m 3 i według stanu na 31 grudnia 2010r. wykorzystana jest w ok. 30%. Pojemno ść składowisk jest wystarczaj ąca do unieszkodliwienia wszystkich zinwentaryzowanych na terenie województwa śląskiego odpadów zawieraj ących azbest. Na terenie zlikwidowanego Przedsi ębiorstwa Materiałów Izolacji Budowlanej „IZOLACJA” w Ogrodzie ńcu zalegaj ą odpady zawieraj ące azbest. W 2010r. Starostwo Zawiercia ńskie rozpocz ęło działania zwi ązane z likwidacj ą zagro Ŝeń wynikaj ących z faktu funkcjonowania przedsi ębiorstwa (bez likwidacji nielegalnego składowiska odpadów zawieraj ących azbest). W sumie wytworzono i unieszkodliwiono 5 340 Mg odpadów zawieraj ących azbest. Do likwidacji pozostało jeszcze

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

nielegalne składowisko, na którym zdeponowanych jest ok. 120 tys. m 3 odpadów zawieraj ących azbest.

Obecnie budowane s ą kwatery na odpady zawieraj ące azbest w Sosnowcu o pojemno ści 26 tys. m 3 i w Świ ętochłowicach o pojemno ści 18 tys. m 3.

Przeterminowane środki ochrony ro ślin Na terenie województwa śląskiego działa instalacja do unieszkodliwiania przeterminowanych środków ochrony ro ślin, prowadzona przez Sarpi D ąbrowa Górnicza Sp. z o.o., o mocy przerobowej dla tych odpadów wynosz ącej 30 tys. Mg/rok.

Pozostałe odpady z sektora gospodarczego Odpady materiałów wybuchowych W Polsce odpowiednie resorty prowadz ą na bie Ŝą co ścisł ą ewidencj ę środków bojowych. Z zasady najstarsze partie środków bojowych przeznaczane s ą do bie Ŝą cego szkolenia. Głównymi metodami unieszkodliwiania tych odpadów na terenie województwa śląskiego były D10 (62 %) i D16 (38%).

Zu Ŝyte opony Wytwórca opon, b ądź ich importer (tak Ŝe sprowadzaj ąc je do kraju jako cz ęś ci pojazdów), jest zobowi ązany do osi ągni ęcia okre ślonych prawem poziomów odzysku i recyklingu odpadów powstałych z opon. W przypadku nieuzyskania wymaganych poziomów, przedsi ębiorca jest zobowi ązany do wpłacenia opłaty produktowej obliczonej w odniesieniu zarówno do nieuzyskanego poziomu odzysku, jak i nieuzyskanego poziomu recyklingu. Obowi ązki te przedsi ębiorca mo Ŝe realizowa ć samodzielnie lub poprzez ich powierzenie organizacji odzysku. Zu Ŝyte opony mog ą by ć poddane regeneracji, recyklingowi lub współspalane w cementowniach jako paliwo alternatywne. Zakazane jest składowanie zu Ŝytych opon z wyj ątkiem opon rowerowych i opon o średnicy zewn ętrznej wi ększej ni Ŝ 1 400 mm.

Odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej Zbieraniem odpadów powstaj ących w trakcie prac budowlanych i remontowych zajmuj ą si ę przedsi ębiorcy prowadz ący te prace lub wyspecjalizowane firmy. Mieszka ńcy gromadz ą odpady budowlane w podstawianych kontenerach (usługa „na telefon”). Odpady tej grupy poddawane s ą odzyskowi np. jako warstwa izolacyjna na kwaterze składowiska, do niwelacji terenu lub produkcji materiałów budowlanych.

Komunalne osady ściekowe Dominuj ącym kierunkiem zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych (wg GUS) było wykorzystanie do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne i unieszkodliwianie poprzez składowanie: • stosowane w rolnictwie - 16%, • do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne - 27%, • stosowane do uprawy ro ślin przeznaczonych do produkcji kompostu - 1%, • przekształcone termicznie - 5%, • składowane razem - 8%, • magazynowane czasowo - 5%.

Odpady opakowaniowe Odpady opakowaniowe to odpady powstałe z opakowa ń jednostkowych, zbiorczych oraz transportowych stosowanych w całym systemie pakowania towarów. Powstaj ą one głównie na terenie podmiotów gospodarczych, zakładów produkcyjnych, jednostek handlowych, gospodarstw domowych, a tak Ŝe biur, szkół, urz ędów, innych miejsc u Ŝyteczno ści publicznej, ulic, barów szybkiej obsługi, targowisk itp.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

2.3.5. Identyfikacja problemów Odpady komunalne 1. Brak obj ęcia wszystkich mieszka ńców województwa zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych i systemem selektywnego odbierania odpadów komunalnych. 2. Niewystarczaj ąca ilo ść zbieranych selektywnie odpadów, w tym odpadów ulegaj ących biodegradacji i w konsekwencji zbyt mała ilo ść odpadów poddanych procesom biologicznego przetwarzania. 3. Zbyt wolny post ęp w zakresie osi ągania poziomów odzysku, oraz ograniczenia do składowania odpadów ulegaj ących biodegradacji. 4. Nieodbierane odpady trafiaj ą do środowiska w sposób niekontrolowany lub te Ŝ s ą spalane (np. w paleniskach domowych, na terenie ogródków działkowych itp.). 5. Średnia aktywno ść wi ększo ści gmin w zakresie działa ń zmierzaj ących do tworzenia ponadgminnych jednostek organizacyjnych, które zajmowałyby si ę gospodark ą odpadami komunalnymi. 6. Nie wywi ązywanie si ę przez wszystkich prowadz ących działalno ść w zakresie odbierania odpadów komunalnych z obowi ązku sprawozdawczego, przez co wojewódzka baza informacji o odpadach jest niepełna. 7. Niedostateczna świadomo ść ekologiczna społecze ństwa, co w konsekwencji powoduje brak post ępów w selektywnym zbieraniu, zwłaszcza odpadów ulegaj ących biodegradacji i odpadów niebezpiecznych oraz wykorzystywanie odpadów z tworzyw sztucznych w celach opałowych.

Odpady z sektora gospodarczego 1. Nieprzestrzeganie przez cz ęść przedsi ębiorców obowi ązków w zakresie dokonywania sprawozdawczo ści. 2. Wysokie koszty nowoczesnych rozwi ąza ń technologicznych prowadz ących do minimalizacji wytwarzanych odpadów. 3. Brak zach ęt finansowych do wdro Ŝenia innowacyjnych rozwi ąza ń. 4. Konieczno ść likwidacji zagro Ŝeń powodowanych przez stare składowiska odpadów poprodukcyjnych, które powoduj ą zanieczyszczenie środowiska, głównie wód podziemnych. Dotyczy to m. in.: - składowiska odpadów niebezpiecznych Zakładów Chemicznych „Tarnowskie Góry w Tarnowskich Górach” w likwidacji, - składowiska odpadów niebezpiecznych „Rudna Góra” przy Zakładach Chemicznych ”Organika Azot” S. A. w Jaworznie, osadników szlamów cynkowych Huty Metali Nie Ŝelaznych „Szopienice” w Katowicach, - składowiska odpadów zawieraj ących azbest nale Ŝą cych do Przedsi ębiorstwa Materiałów Izolacji Budowlanej „Izolacja” w Ogrodzie ńcu, - składowiska odpadów „Doły kwasowe” przy Rafinerii "Czechowice" S. A. w Czechowicach-Dziedzicach - konieczno ść likwidacji i rekultywacji do 31 grudnia 2012r. Odpady niebezpieczne podlegaj ące szczególnym zasadom gospodarowania PCB 1. Nie wszystkie urz ądzenia zawieraj ące PCB zostały usuni ęte mimo obowi ązku unieszkodliwienia wszystkich odpadów zawieraj ących PCB do ko ńca 2010 roku. 2. Wysokie koszty unieszkodliwiania odpadów zawieraj ących PCB.

Oleje odpadowe 1. Rozproszenie wytwórców olejów odpadowych, co podnosi koszty transportu odpadów. 2. Brak systemu zbierania olejów odpadowych z małych i średnich przedsi ębiorstw. 3. Brak instalacji do regeneracji olejów odpadowych na terenie województwa śląskiego.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Baterie i akumulatory 1. Brak jednolitego systemu zbierania małogabarytowych baterii i akumulatorów z przedsi ębiorstw (głównie małych i średnich) oraz z gospodarstw domowych. 2. Du Ŝe rozproszenie wytwórców zu Ŝytych baterii i akumulatorów, co utrudnia ich zbieranie.

Odpady medyczne i weterynaryjne 1. Brak prowadzenia ewidencji wytwarzanych odpadów w niektórych placówkach medycznych i weterynaryjnych, szczególnie o charakterze indywidualnych praktyk lekarskich. 2. Brak jednolitego systemu zbierania przeterminowanych lekarstw.

Pojazdy wycofane z eksploatacji 1. Brak wiarygodnych i kompletnych informacji dotycz ących ilo ści pojazdów wycofanych z eksploatacji. 2. Demonta Ŝ pojazdów wycofanych z eksploatacji poza stacjami demonta Ŝu. 3. Działalno ść szarej strefy (cz ęść pojazdów jest rozmontowywana w nieuprawnionych do tego celu warsztatach). 4. Kradzie Ŝe pojazdów na cz ęś ci.

Zu Ŝyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny 1. Słabo rozwini ęty system selektywnego zbierania zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego. 2. Niska świadomo ść ekologiczna w zakresie prawidłowego post ępowania ze zu Ŝytym sprz ętem elektrycznym i elektronicznym.

Azbest 1. Brak wdro Ŝenia w wystarczaj ącym stopniu mechanizmów dofinansowania usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenów prywatnych posesji. 2. Konieczno ść likwidacji zagro Ŝeń spowodowanych przez odpady zawieraj ące azbest nale Ŝą ce do Przedsi ębiorstwa Materiałów Izolacji Budowlanej "Izolacja" w Ogrodzie ńcu. 3. Niska świadomo ść mieszka ńców w zakresie szkodliwo ści dla zdrowia i Ŝycia ludzi odpadów zawieraj ących azbest, zagro Ŝeń wynikaj ących z nieprawidłowego post ępowania z wyrobami azbestowymi i procesów niszczenia wyrobów azbestowych pod wpływem czynników atmosferycznych. 4. Brak pełnej inwentaryzacji wyrobów azbestowych i ilo ści usuwanych wyrobów azbestowych oraz opracowanych gminnych/powiatowych programów usuwania azbestu.

Pestycydy 1. Niska świadomo ść mieszka ńców dotycz ąca szkodliwo ści dla środowiska pestycydów, czego skutkiem jest m.in. wyrzucanie ich do pojemników na odpady zmieszane. 2. Negatywne oddziaływanie na środowisko odpadów z produkcji chemicznej (przeterminowane środki ochrony ro ślin) prowadzonej przed 1980r. ma terenie obecnych Zakładów Chemicznych "Organika-Azot" S.A. w Jaworznie. Odpady pozostałe z sektora gospodarczego Zu Ŝyte opony 1. Niekontrolowane spalanie cz ęś ci zu Ŝytych opon w instalacjach nieprzystosowanych do tego celu. 2. Brak systemów zbierania zu Ŝytych opon od osób fizycznych.

Odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej 1. Odpady z budowy i remontów powstaj ą w du Ŝym rozproszeniu. 2. Zbieranie cz ęś ci odpadów w sposób nieselektywny. 3. Odpady z budowy i remontów deponowane s ą cz ęsto na tzw. dzikich wysypiskach.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Komunalne osady ściekowe 1. Brak kompleksowego systemu gospodarki osadami. 2. Niewystarczaj ąca ilo ść instalacji do ko ńcowego unieszkodliwiania osadów ściekowych, w tym instalacji do ich termicznego przekształcania. 3. Ska Ŝenie mikrobiologiczne oraz wysoka zawarto ść metali ci ęŜ kich cz ęś ci osadów uniemo Ŝliwia ich pełne wykorzystanie w rolnictwie. 4. Cz ęść osadów ściekowych magazynuje si ę na terenie oczyszczalni oraz unieszkodliwia na składowiskach odpadów.

Odpady opakowaniowe 1. Zbyt niskie poziomy selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych w gospodarstwach domowych. 2. Niekontrolowane spalanie odpadów opakowaniowych.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

4. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014 W zwi ązku z konieczno ści ą wypełnienia wymaga ń prawnych zwi ązanych z zagospodarowywaniem poszczególnych typów odpadów niej jest mo Ŝliwe z prawnego punktu widzenia zaniechanie realizacji zapisów „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”. Najwa Ŝniejszymi dokumentami w tym zakresie s ą Polityka ekologiczna Pa ństwa na lata 2009-2012 z uwzgl ędnieniem perspektywy do 2016 roku i Krajowy plan gospodarki odpadami KPGO 2014, a tak Ŝe zobowi ązania Polski w zakresie gospodarowania odpadami wynikaj ących z akcesji do Unii Europejskiej, wymogi ustaw i rozporz ądze ń wykonawczych oraz wzrastaj ąca świadomo ść mieszka ńców w zakresie gospodarowania odpadami.

Wariant polegaj ący na niepodejmowaniu Ŝadnych działa ń nie spełni wymaga ń prawnych w zakresie: - wymogów art. 11 dyrektywy 2008/98/WE dotycz ących przygotowania do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miar ę mo Ŝliwo ści innego pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie odpadów s ą podobne do odpadów z gospodarstw domowych do minimum 50%; - wymogów dyrektywy 1999/31/WE dotycz ących kierowania na składowisko wył ącznie odpadów po przetworzeniu oraz osi ągni ęcia wyznaczonych prawem poziomów redukcji ilo ści odpadów ulegaj ących biodegradacji kierowanych na składowisko; - wymogów Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 wrze śnia 2005r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2005r. Nr 186, poz.1553 z pó źn. zm.), tj. które zakazuje z dniem 1 stycznia 2013 składowania odpadów: 19 08 05, 19 08 12, 19 08 14, 19 12 12 oraz odpadów z grupy „20” o warto ści ciepła spalania powy Ŝej 6 MJ/kg suchej masy i warto ści ogólnej węgla organicznego, która nie powinna przekroczy ć (TOC) – 5% suchej masy.

Realizacja Planu docelowo pozwoli spełni ć wymogi w/w dyrektyw, jak równie Ŝ Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 wrze śnia 2005r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. Nr 186, poz.1553 z po źn. zm.), które zakazuje z dniem 1 stycznia 2013 składowania odpadów o kodach: 19 08 05, 19 08 12, 19 08 14, 19 12 12 oraz odpadów z grupy „20” o warto ści ciepła spalania powy Ŝej 6 MJ/kg suchej masy i warto ści ogólnej w ęgla organicznego, która nie powinna przekroczy ć (TOC) – 5% suchej masy. Termiczne unieszkodliwianie frakcji palnych odpadów pozwoli zagospodarowa ć odpady wskazane w rozporz ądzeniu i tym samym ograniczy ilo ść odpadów kierowanych na składowisko, co ma szczególne znaczenie w sytuacji wyczerpywania si ę pojemno ści kwater składowych na terenie województwa.

W przypadku niepodj ęcia działa ń w zakresie poprawy stanu gospodarowania odpadami nale Ŝałoby oczekiwa ć nast ępuj ących skutków środowiskowych: - zanieczyszczenie powierzchni ziemi, degradacja krajobrazu w wyniku powstawania dzikich wysypisk, - emisja niska w zwi ązku ze spalaniem odpadów komunalnych w paleniskach domowych, - zwi ększanie ilo ści wytwarzanych odpadów, - nadmierne wykorzystanie zasobów pierwotnych w wyniku braku odzysku surowców wtórnych, - zanieczyszczenie środowiska substancjami niebezpiecznyymi w wyniku braku rozwi ąza ń dotycz ących odpadów niebezpiecznych, - emisje odorów i zanieczyszcze ń ze składowisk w wyniku składowania odpadów biodegradowalnych, - zagro Ŝenie mikrobiologiczne,

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

- degradacja krajobrazu w wyniku rozbudowy składowisk, - przedostawanie si ę do środowiska substancji niebezpiecznych (PCB, metale ci ęŜ kie, freony, oleje, farmaceutyki, inne), - zu Ŝycie nowych zasobów.

Wy Ŝej opisane skutki środowiskowe powstan ą w wyniku: - nieobj ęcia wszystkich mieszka ńców systemem zbiórki odpadów komunalnych, - braku kampanii edukacyjnych nt. zapobiegania powstawaniu odpadow i prawidłowej gospodarki odpadami komunlanymi, - braku regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, - braku segregacji poszczególnych rodzajów odpadów.

Wdro Ŝenie planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego jest warunkiem wypełnienia przez województwo zobowi ąza ń wynikaj ących z przepisów prawnych. Cele zawarte w Planie zapewni ą mo Ŝliwo ść : - zapobiegania powstawaniu odpadów i zmniejszenia ilo ści wytwarzanych odpadów, - odzysku materiałów z odpadów poprzez ich recykling, ponowne wykorzystanie, regeneracj ę lub przez jakikolwiek inny proces maj ący na celu odzyskanie surowców wtórnych lub wykorzystanie odpadów jako źródła energii, - zmniejszenia ilo ści odpadów ulegaj ących biodegradacji deponowanych na składowisku, - unieszkodliwiania odpadów ulegaj ących biodegradacji, - minimalizacji ilo ści odpadów wytwarzanych i deponowanych na składowisku odpadów komunalnych, - bezpiecznego dla środowiska ko ńcowego unieszkodliwiania odpadów pozbawionych wartości materiałowych i energetycznych.

5. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MI ĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNE DLA PROJEKTU PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014 ORAZ SPOSOBY ICH UWZGL ĘDNIENIA W PLANIE

5.1.1. Wprowadzenie Podstawowym dokumentem dotycz ącym gospodarowania odpadami w Unii Europejskiej jest Dyrektywa 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy. Na poziomie krajowym istotne cele odno śnie gospodarowania odpadami s ą zawarte w nast ępuj ących dokumentach: - Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2009-2012 z perspektyw ą do 2016 roku, - Krajowy plan gospodarki odpadami 2014, - Strategia Rozwoju Kraju, - Programy operacyjne w ramach „Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007- 2013”. - Strategia „Bezpiecze ństwo Energetyczne i Środowisko” perspektywa 2020r. 5.1.2. Dyrektywy UE Oprócz Dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylaj ącej niektóre dyrektywy, istotne znaczenie maj ą tak Ŝe dyrektywy: - Dyrektywa 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów. - Dyrektywa 2000/76/WE w sprawie spalania odpadów. - Dyrektywa 1996/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania (kontroli) zanieczyszcze ń – IPPC. - Dyrektywa 1994/62/WE w sprawie opakowa ń i odpadów opakowaniowych (zm. 1882/2003/WE, 2004/12/WE, 2005/20/WE).

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

- Dyrektywa 2004/8/WE w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło u Ŝytkowe na rynku wewn ętrznym energii oraz zmieniaj ąca dyrektyw ę 92/42/EWG.

Przyj ęta przez Parlament Europejski w dniu 11 grudnia 2008r. nowa ramowa dyrektywa w sprawie odpadów, zakłada bardziej precyzyjne zdefiniowanie poj ęcia odpadu oraz działa ń klasyfikowanych jako odzysk. Dyrektywa stwarza podstaw ę do ustalenia kiedy odpad przestaje by ć odpadem, a staje si ę produktem. Spalanie odpadów traktowane jest jako jedna z form odzysku.

Du Ŝa liczba nowych zagadnie ń uregulowanych przepisami ww. dyrektywy, maj ących na celu sprostanie wyzwaniom czekaj ącym Uni ę Europejsk ą w najbli Ŝszych latach przekłada si ę na konieczno ść dokonania licznych zmian w obowi ązuj ących przepisach. Z tego wzgl ędu uznano, Ŝe zdecydowanie najczytelniejsze b ędzie przygotowanie w cało ści nowego aktu normatywnego ni Ŝ dokonywanie kolejnej nowelizacji ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach. W zwi ązku z tym, aktualnie trwaj ą prace nad now ą ustaw ą o odpadach, która zast ąpi dotychczas obowi ązuj ącą ustaw ę z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r., Nr 185, poz. 1243, z pó źn. zm.).

Wzorem wspomnianej dyrektywy do nowej ustawy o odpadach planuje si ę wprowadzenie nowych definicji (takich jak: bioodpady, sprzedawca odpadów (dealer), po średnik w obrocie odpadami (broker), przetwarzanie).

Dodatkowo w zwi ązku z trudno ściami interpretacyjnymi (wyst ępuj ącymi we wszystkich krajach UE) dotycz ącymi definicji odpadów w projekcie ustawy oraz aktach wykonawczych do niej zostanie okre ślona procedura umo Ŝliwiaj ąca uznanie przedmiotów lub substancji za produkty uboczne oraz wskazuj ąca, kiedy dana substancja traci status odpadu.

Ponadto rozbudowana została hierarchia sposobów post ępowania z odpadami poprzez dodanie działa ń polegaj ących na przygotowaniu odpadów do ponownego u Ŝycia.

Dyrektywa 2008/98/WE ustanawia nowe cele w gospodarce odpadami. Pierwszym z nich jest obowi ązek obj ęcia do 2015 selektywn ą zbiórk ą odpadów przynajmniej w odniesieniu do papieru, metalu, plastiku i szkła.

Natomiast do 2020 roku powinno by ć zwi ększone wagowo do 50% przygotowanie do ponownego wykorzystania i recykling materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miar ę mo Ŝliwo ści innego pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie odpadów s ą podobne do odpadów z gospodarstw domowych. Do tego samego roku powinno by ć równie Ŝ zwi ększone wagowo do minimum 70% przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów odzyskiwania materiałów, w tym wypełniania wyrobisk, gdzie odpady zast ępuj ą inne materiały, w odniesieniu do innych ni Ŝ niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych.

W Planie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego uwzgl ędniono zapisy ww. dyrektyw a tak Ŝe polskiego ustawodawstwa. Cele i kierunki działa ń opracowano na podstawie dokumentu nadrz ędnego, jakim jest Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014.

5.1.3. Polityka ekologiczna pa ństwa Cele Polityki ekologicznej pa ństwa, w powi ązaniu ze specyfik ą województwa pozwalaj ą na okre ślenie konkretnych wyzwa ń dla „Planu gospodrki odpadami dla województwa śląskiego 2014”. W zakresie poprawy jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego: w odniesieniu do gospodarki odpadami PEP wskazuje radykaln ą popraw ę gospodarowania odpadami.

Celami średniookresowymi do 2016r. w zakresie gospodarki odpadami s ą: - utrzymanie tendencji oddzielenia ilo ści wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostk ę produktów, mniej opakowa ń, dłu Ŝsze okresy Ŝycia produktów itp.),

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

- znaczne zwi ększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla środowiska, - zamkni ęcie wszystkich składowisk, które nie spełniaj ą standardów UE i ich rekultywacja, - sporz ądzenie spisu zamkni ętych oraz opuszczonych składowisk odpadów wydobywczych, wraz z identyfikacj ą obiektów wpływających znacz ąco na środowisko (obowi ązek wynikaj ący z dyrektywy 2006/21/WE oraz ustawy z dnia 10 lipca 2008r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138, poz. 865), - eliminacja kierowania na składowiska zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego oraz zu Ŝytych baterii i akumulatorów, - pełne zorganizowanie krajowego systemu zbierania wraków samochodów i demonta Ŝ pojazdów wycofanych z eksploatacji, - takie zorganizowanie systemu preselekcji sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich wi ęcej ni Ŝ 50% w stosunku do odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych. Natomiast kierunki działa ń w latach 2009-2012 okre ślono nast ępuj ąco: - zorganizowanie banku danych o odpadach (do ko ńca 2009r.), - reforma obecnego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych w gminach, daj ąca władzom samorz ądowym znacznie wi ększe uprawnienia w zarz ądzaniu i kontrolowaniu systemu (do ko ńca 2009r.), - zwi ększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych biodegradowalnych oraz odpadów, które mo Ŝna podda ć procesom odzysku, - finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inwestycji dotycz ących odzysku i recyklingu odpadów, a tak Ŝe wspieranie wdro Ŝeń nowych technologii w tym zakresie, - dostosowanie składowisk odpadów do standardów UE (do ko ńca 2009r.), - wprowadzenie rozwi ąza ń poprawiaj ących skuteczno ść systemu recyklingu wyeksploatowanych pojazdów, - finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne modernizacji technologii prowadz ących do zmniejszania ilo ści odpadów na jednostk ę produkcji (technologie małoodpadowe), - realizacja projektów dotycz ących redukcji ilo ści składowanych odpadów komunalnych i zwi ększenia udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwieniu wspieranych dotacjami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”, - intensyfikacja edukacji ekologicznej promuj ącej minimalizacj ę powstawania odpadów (np. opakowa ń, toreb foliowych) i ich preselekcj ę w gospodarstwach domowych, - wzmocnienie przez Inspekcj ę Ochrony Środowiska kontroli podmiotów odbieraj ących odpady od wytwórców oraz podmiotów posiadaj ących instalacje do odzyskiwania i unieszkodliwiania odpadów, - doko ńczenie akcji likwidacji mogilników, zawieraj ących przeterminowane środki ochrony ro ślin i inne odpady niebezpieczne oraz akcji eliminacji PCB z transformatorów i kondensatorów (do ko ńca 2010r.).

5.1.4. Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 (KPGO 2014) Zgodnie z zapisami KPGO 2014 (M.P. Nr 101, poz. 1183), podstaw ą gospodarki odpadami komunalnymi powinny sta ć si ę zakłady zagospodarowania odpadów (ZZO) o przepustowo ści wystarczaj ącej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego minimum przez 150 tys. mieszka ńców, spełniaj ące w zakresie technicznym kryteria najlepszej dost ępnej techniki. W przypadku aglomeracji lub regionów obejmuj ących powy Ŝej 300 tys. mieszka ńców preferowana metod ą zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych jest ich termiczne przekształcenie. Zakłady takie dla efektywnego funkcjonowania musz ę by ć elementem sprawnego systemu selektywnego zbierania i gromadzenia odpadów dostawanego do przyj ętych w nich rozwi ąza ń technicznych. W KPGO 2014 kładzie si ę du Ŝy nacisk na zbieranie selektywne odpadów o walorach surowcowych (makulatura, metale, szkło i tworzywa sztuczne) oraz odpadów niebezpiecznych wytwarzanych przez mieszka ńców. Rozwi ązania szczegółowe w tym zakresie maj ą by ć przedmiotem planów gminnych. W omawianym dokumencie, zgodnie z polityk ą ekologiczn ą pa ństwa, przyj ęto m.in. nast ępuj ące cele główne:

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

1. Utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilo ści wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyra Ŝonego w PKB; 2. Zwi ększenie udziału odzysku, w szczególno ści recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak równie Ŝ odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska. 3. Zmniejszenie ilo ści odpadów kierowanych na składowiska odpadów. 4. Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów.

W cz ęś ci dotycz ącej odpadów komunalnych, jako najwa Ŝniejsze cele ilo ściowe zwi ązane z selektywnym zbieraniem odpadów przyj ęto: - obj ęcie wszystkich mieszka ńców systemem selektywnego zbierania odpadów najpó źniej do 2015r., - zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 60% wytworzonych odpadów do ko ńca 2014r., - przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miar ę mo Ŝliwo ści odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych na poziomie minimum 50% ich masy do 2020 roku, - osi ągni ęcie wymaganych poziomów redukcji odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych do składowania.

W Planie jako podstaw ę okre ślenia celów i kierunków działa ń przyj ęto zapisy KPGO 2014.

Krajowy plan gospodarki odpadami obejmuje pełny zakres zada ń koniecznych do zapewnienia zintegrowanej gospodarki odpadami w kraju w sposób zapewniaj ący ochron ę środowiska, uwzgl ędniaj ąc obecne i przyszłe mo Ŝliwo ści i uwarunkowania ekonomiczne oraz poziom technologiczny istniej ącej infrastruktury. Plan uwzgl ędnia tendencje we współczesnej gospodarce światowej, jak równie Ŝ krajowe uwarunkowania rozwoju gospodarczego. KPGO 2014 zawiera zarówno program zapobiegania powstawaniu odpadów w odniesieniu do poszczególnych typów odpadów, jak i strategi ę redukcji składowania odpadów ulegaj ących biodegradacji. KPGO 2014 dotyczy odpadów powstaj ących w kraju, a w szczególno ści odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych, odpadów opakowaniowych i komunalnych osadów ściekowych oraz odpadów przywo Ŝonych na teren kraju.

Plan gospodarki odpadami dla województwa śląskiego realizuje działania, które s ą równie Ŝ zgodne z zapisami ni Ŝej wymienionych dokumentów.

5.1.5. Strategia Rozwoju Kraju Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 11 (SRK) jest podstawowym dokumentem strategicznym okre ślaj ącym cele i priorytety w obszarze rozwoju społeczno-gospodarczego Polski oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewni ć. Strategia Rozwoju Kraju realizuje cele i wyzwania uj ęte w podstawowym dokumencie strategicznym UE, tj. Strategii Lizbo ńskiej i jej odnowionych zało Ŝeniach. Kładzie du Ŝy nacisk na wzrost gospodarczy i zatrudnienie oraz aspekty zrównowa Ŝonego rozwoju. Głównym celem Strategii jest podniesienie poziomu i jako ści Ŝycia mieszka ńców Polski poprzez: - wzrost konkurencyjno ści i innowacyjno ści gospodarki, - popraw ę stanu infrastruktury technicznej i społecznej, wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jako ści, - budow ę zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa, - rozwój obszarów wiejskich,

11 Dokument przyj ęty przez Rad ę Ministrów 29 listopada 2006r.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

- rozwój regionalny i podniesienie spójno ści terytorialnej.

SRK jest dokumentem stanowi ącym odniesienie dla innych strategii i programów, zarówno rz ądowych jak i opracowywanych przez jednostki samorz ądu terytorialnego. Stanowi ona podstaw ę dla efektywnego wykorzystania przez Polsk ę środków rozwojowych, zarówno krajowych, jak i z Unii Europejskiej, na realizacj ę celów społeczno-gospodarczych. Cele i priorytety Strategii Rozwoju Kraju realizowane b ędą m.in. poprzez działania wynikaj ące z programów operacyjnych w ramach „Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007- 2013”. 12 5.1.6. Programy operacyjne w ramach „Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013” „Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013” s ą wdra Ŝane poprzez sze ść Programów Operacyjnych (PO) zarz ądzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz poprzez szesna ście Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), zarządzanych przez Samorz ądy poszczególnych województw. Głównym celem Regionalnych Programów Operacyjnych jest podnoszenie konkurencyjno ści poszczególnych regionów i promowanie zrównowa Ŝonego rozwoju.

Najwa Ŝniejsze znaczenie dla planu gospodarki odpadami mają Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko oraz Program Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Głównym celem Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIi Ś)13 jest podniesienie atrakcyjno ści inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu to Ŝsamo ści kulturowej i rozwijaniu spójno ści terytorialnej. PO Infrastruktura i Środowisko realizuje zasad ę zrównowa Ŝonego rozwoju poprzez wspieranie inwestycji zwi ązanych bezpo średnio oraz po średnio z ochron ą środowiska, tak Ŝe z zakresu gospodarki odpadami i rekultywacji. W ramach POIi Ś s ą realizowane tak Ŝe projekty w sektorze energetyki, po średnio zwi ązane z gospodark ą odpadami (pozyskiwanie energii z odpadów).

Główny cel PO Infrastruktura i Środowisko b ędzie osi ągni ęty dzi ęki inwestycjom w sze ściu obszarach (transport, środowisko, energetyka, kultura, ochrona zdrowia, szkolnictwo wy Ŝsze) poprzez realizacj ę celów szczegółowych. W śród celów szczegółowych istotne dla Planu s ą: - budowa infrastruktury zapewniaj ącej, Ŝe rozwój gospodarczy Polski b ędzie dokonywał si ę przy równoczesnym zachowaniu i poprawie stanu środowiska naturalnego, - zapewnienie długookresowego bezpiecze ństwa energetycznego Polski poprzez dywersyfikacj ę dostaw, zmniejszenie energochłonno ści gospodarki i rozwój odnawialnych źródeł energii, - rozwój nowoczesnych o środków akademickich, w tym kształc ących specjalistów w zakresie nowoczesnych technologii. Łączna wielko ść środków finansowych zaanga Ŝowanych w realizacj ę „Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013” wyniesie 36 392 320 777 euro. Ze środków Unii Europejskiej b ędzie pochodziło 27 855 273 161 euro (w tym z Funduszu Spójno ści - 21 518 063 161 euro, a z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - 6 337 210 000 euro), z publicznych środków krajowych - 6 616 224 675 euro, a ze środków prywatnych 1 920 822 941 euro.

W ramach POi Ś na terenie województwa s ą realizowane nast ępuj ące projekty dotycz ące gospodarki odpadami komunalnymi: - Budowa kompleksowego systemu gospodarki odpadami dla miasta Bielsko-Biała i gmin powiatu bielskiego, Zakład Gospodarki Odpadami SA w Bielsku-Białej, - Budowa kompleksowego systemu gospodarki odpadami w Sosnowcu, Miejski Zakład Składowania Odpadów Spółka z o.o. w Sosnowcu,

12 Dokument przyj ęty przez Rad ę Ministrów 29 listopada 2006r. 13 Dokument przyj ęty przez Rad ę Ministrów 29 listopada 2006r. PO Infrastruktura i Środowisko

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

- Rozbudowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów dla Subregionu Północnego Województwa Śląskiego, Cz ęstochowskie Przedsi ębiorstwo Komunalne Sp. z o.o., - Budowa Mi ędzygminnego Zakładu Kompleksowego Zagospodarowania Odpadów Komunalnych w Tychach, Mi ędzygminne Przedsi ębiorstwo Gospodarki Odpadami i Energetyki Odnawialnej Master Spółka z o.o.

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) 14 ujmuje cztery osie w ramach priorytetowych kierunków wsparcia obszarów wiejskich UE. Dla potrzeb Planu najwa Ŝniejsze znaczenie ma Oś 3: Jako ść Ŝycia na obszarach wiejskich i ró Ŝnicowanie gospodarki wiejskiej. Celami tej osi s ą: Poprawa warunków Ŝycia oraz prowadzenia działalno ści gospodarczej na obszarach wiejskich poprzez rozwijanie niektórych elementów infrastruktury technicznej zapewniaj ących dost ęp do podstawowych usług dla ludno ści i gospodarki. W celu zmniejszenia zu Ŝycia paliw kopalnych w ramach działania wspierane są tak Ŝe inwestycje dotycz ące wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.

W ramach realizacji PROW w ramach osi 3 mog ą by ć realizowane projekty w zakresie tworzenia systemu zbioru, segregacji, wywozu odpadów komunalnych a tak Ŝe wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, w szczególno ści wiatru, wody, energii geotermalnej, sło ńca, biogazu albo biomasy. 5.1.7. Strategia „Bezpiecze ństwo Energetyczne i Środowisko” perspektywa 2020r. Obecnie prowadzone s ą prace maj ące na celu przyj ęcie nowej strategii rozwoju kraju, tj. strategii Bezpiecze ństwo Energetyczne i Środowisko (BEi Ś). 15 Podstawowym zadaniem strategii jest zintegrowanie polityki środowiskowej z polityk ą energetyczn ą w tych obszarach, gdzie aspekty te przenikaj ą si ę wzajemnie. Ponadto dokument wskazuje kierunki rozwoju bran Ŝy energetycznej oraz priorytety w dziedzinie ochrony środowiska. Strategia BEi Ś zajmuje wa Ŝne miejsce w hierarchii dokumentów strategicznych, b ędąc jedn ą z 9 zintegrowanych strategii rozwoju. Przede wszystkim strategia ta uszczegóławia zapisy średniookresowej strategii rozwoju kraju w dziedzinie energetyki i środowiska. Stanowi tak Ŝe wytyczn ą dla Polityki energetycznej Polski i Polityki ekologicznej Pa ństwa , które to dokumenty b ędą stanowiły elementy systemu realizacji BEi Ś. Strategia Bezpiecze ństwo Energetyczne i Środowisko formułuje działania w zakresie ochrony środowiska i energetyki w perspektywie do roku 2020, uwzgl ędniaj ąc zarówno cele unijne, jak i priorytety krajowe w tym zakresie. Głównym celem stretegii Bezpiecze ństwo Energetyczne i Środowisko jest:

Zapewnienie wysokiej jako ści Ŝycia obecnych i przyszłych pokole ń z uwzgl ędnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównowa Ŝonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewni ć Polsce bezpiecze ństwo energetyczne oraz konkurencyjn ą i efektywn ą energetycznie gospodark ę.

Cel ten realizowany b ędzie poprzez 3 cele rozwojowe i przyporz ądkowane im kierunki interwencji. Dla Planu istotne znaczenie ma cel 3: Poprawa stanu środowiska, uwzgl ędniaj ący m.in. racjonalne gospodarowanie odpadami, w tym wykorzystanie ich na cele energetyczne, a tak Ŝe promowanie zachowa ń ekologicznych oraz tworzenie warunków do powstawania zielonych miejsc pracy.

Strategia BEi Ś w zakresie gospodarki odpadami przewiduje podj ęcie w najbli Ŝszej przyszło ści działa ń ukierunkowanych na: - stopniowe przechodzenie z systemu polegaj ącego na składowaniu odpadów na system wspieraj ący przetworzenie i odzysk surowców b ądź ich energetyczne wykorzystanie,

14 Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie zmiany Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (M. P. Nr 65, poz. 654).

15 Projekt strategii z dnia 18.05.2011r.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

- zapobieganie powstawaniu odpadów, - zapewnienie funkcjonowania systemu selektywnego odbierania odpadów komunalnych i obj ęcie nim 100% mieszka ńców, - zredukowanie liczby nieefektywnych, lokalnych składowisk odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne - promowanie zachowa ń ekologicznych oraz tworzenie warunków do powstawania zielonych miejsc pracy.

6. PRZEWIDYWANE ZNACZ ĄCE ODDZIAŁYWANIA WRAZ Z PROPOZYCJ Ą DZIAŁA Ń MINIMALIZUJ ĄCYCH LUB KOMPENSUJ ĄCYCH NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, W TYM NA CELE, PRZEDMIOT OCHRONY I INTEGRALNO ŚĆ OBSZARÓW NATURA 2000

6.1. Identyfikacja przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko i obszary Natura 2000

Projekt „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014” przewiduje realizacj ę zada ń opisanych w harmonogramie rzeczowo-finansowym na lata 2012-2022. Realizacja przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych mo Ŝe powodowa ć znacz ące oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 (tak Ŝe na jego integralno ść ) a tak Ŝe na środowisko, a w szczególno ści na ró Ŝnorodno ść biologiczn ą, ludzi, zwierz ęta, ro śliny, wod ę, powietrze, powierzchni ę ziemi, krajobraz, klimat i zasoby naturalne, a takŜe zabytki i dobra materialne. Tabela poni Ŝej przedstawia typy przedsi ęwzi ęć , jakie b ędą realizowane na terenie województwa wraz z ich lokalizacj ą.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Tabela 9. Lokalizacja inwestycji wykazanych w harmonogramie rzeczowo-finansowym projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”.

Planowane zadanie Lokalizacja Likwidacja zagro Ŝeń spowodowanych przez Tarnowskie Góry, Jaworzno, Katowice, składowiska odpadów niebezpiecznych Ogrodzieniec, Czechowice-Dziedzice, Raszczyce Region I Rekultywacja składowisk Gminy: Wo źniki, Koniecpol, Ogrodzieniec Budowa i rozbudowa kompostowni Gmina Kosz ęcin Budowa, rozbudowa i modernizacja zakładów Cz ęstochowa, Por ęba, Lubliniec zagospodarowania odpadów Gminy: Blachownia, Kłomnice, Koniecpol, Budowa GPZON Lubliniec Region II Rekultywacja składowisk Wojkowice Tarnowskie Góry, Pyskowice, Gliwice, Zabrze, Budowa i rozbudowa kompostowni Świ ętochłowice Pyskowice, Bytom, Zabrze, Świ ętochłowice, Budowa, rozbudowa i modernizacja składowisk Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec Budowa, rozbudowa i modernizacja zakładów Pyskowice, Gliwice, Ruda Śląska, Świ ętochłowice, zagospodarowania odpadów Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, B ędzin, Wojkowice Budowa zakładu gazyfikacji odpadów Mysłowice Budowa GPZON Gminy: Kalety, Łazy, Mysłowice, Bobrowniki Region III Rekultywacja składowisk So śnicowice, Godów, Łaziska Górne Łaziska Górne, Tworków (gm. Krzy Ŝanowice), Budowa, rozbudowa i modernizacja składowisk Rybnik Budowa i rozbudowa kompostowni Knurów, Zabłocie, Jastrz ębie Zdrój Budowa, rozbudowa i modernizacja zakładów zagospodarowania odpadów Zabłocie (gm. Strumie ń), Racibórz, Jastrz ębie Zdrój Budowa GPZON Jastrz ębie Zdrój, Chybie, Gaszowice Budowa zakładu przetwarzania opon metod ą pirolitycznego zgazowania i zakładu produkcji Jastrz ębie Zdrój (2 instalacje) no śników energetycznych systemu RAGAILLER Region IV Rekultywacja składowisk Gminy: Bestwina, Buczkowice, Wilkowice, śywiec Budowa i rozbudowa kompostowni śywiec Budowa, rozbudowa i modernizacja składowisk Wilkowice, śywiec Budowa, rozbudowa i modernizacja zakładów Tychy, Wilkowice, śywiec, W ęgierska Górka, zagospodarowania odpadów Bielsko-Biała, Pszczyna Budowa GPZON Gminy: Por ąbka, Kobiór, Jele śnia

Lokalizacje ww inwestycji (oprócz inwestycji obejmuj ących całe województwo - punkty selektywnego zbierania odpadów, usuwanie odpadów zawieraj ących azbest) przedstawia Mapa 1.

6.2. Oddziaływanie na środowisko, ludzi, dobra materialne i zabytki.

Nie wszystkie z wymienionych w poprzednim rozdziale przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami zostan ą zakwalifikowane do przedsi ęwzięć mog ących zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko – dla tych projektów, dla których nie została wydana decyzja środowiskowa, kwalifikacja przedsi ęwzi ęcia nast ąpi w trakcie odpowiednich procedur administracyjnych. Wymienione w harmonogramie rzeczowo-finansowym przedsi ęwzi ęcia wynikaj ą w wi ększo ści z konieczno ści spełniania zarówno krajowych wymaga ń prawnych, jak i wymaga ń mi ędzynarodowych, m. in. wynikaj ących ze wst ąpienia Polski w struktury Unii Europejskiej.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

W tabeli poni Ŝej przedstawiono rodzaje znacz ących oddziaływa ń poszczególnych planowanych zada ń z projektu Planu gospodarki odpadami na środowisko przyrodnicze, zdrowie ludzi, dobra materialne i zabytki, wraz z przykładami działa ń minimalizuj ących i kompensuj ących negatywne oddziaływania. Tabela 10. Znacz ące oddziaływania poszczególnych rodzajów projektów na elementy środowiska, ludzi, dobra materialne i zabytki wraz z przykładami działa ń minimalizuj ących i kompensuj ących negatywne oddziaływania. Rozwi ązania maj ące na celu Rodzaj zapobieganie, ograniczanie lub znacz ącego Efekt znacz ących oddziaływa ń kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływania oddziaływa ń Likwidacja zagro Ŝeń spowodowanych przez składowiska odpadów niebezpiecznych (Tarnowskie Góry, Jaworzno, Katowice, Ogrodzieniec, Czechowice-Dziedzice, Raszczyce) Bezpo średnie Faza realizacji: Ujemne – powstanie Minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do maszyn budowlanych 6.00-22.00 powietrza w trakcie prac budowlanych Faza eksploatacji: ochrona zdrowia Wykonanie prac rekultywacyjnych zgodnie ludzi i środowiska (gleb, ro ślin, zwierz ąt, z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska wód) przed skutkami składowania z dnia 24 marca 2003r. w sprawie odpadów niebezpiecznych szczegółowych wymaga ń dotycz ących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkni ęcia, jakim powinny odpowiada ć poszczególne typy składowisk odpadów Po średnie Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Poprawa jako ści Brak powietrza, ochrona wód Wtórne Brak Brak Skumulowane Faza realizacji: Wyst ępuj ą np. w Minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca przypadku realizacji inwestycji na maszyn budowlanych w godz. 6.00-22.00 terenach przemysłowych

Faza eksploatacji: brak Brak Krótkoterminowe Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Oszcz ędne korzystanie z terenu, ogrodzenie zwi ązane z przekształcaniem inwestycji zapobiegaj ące wtargni ęciu powierzchni ziemi w trakcie prac zwierz ąt, praca maszyn budowlanych 6.00- budowlanych (na gleby, krajobraz, 22.00 powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, dobra materialne)

Faza eksploatacji: brak Brak Średnioterminowe brak brak Długoterminowe Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Zabezpieczenie Brak środowiska przed niekorzystnym oddziaływaniem składowanych odpadów niebezpiecznych Stałe Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Zabezpieczenie Brak środowiska przed niekorzystnym oddziaływaniem składowanych odpadów niebezpiecznych Chwilowe Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych zwi ązane z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi)

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Rozwi ązania maj ące na celu Rodzaj zapobieganie, ograniczanie lub znacz ącego Efekt znacz ących oddziaływa ń kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływania oddziaływa ń Faza eksploatacji: brak Brak Pozytywne Faza realizacji: Prawidłowa gospodarka Brak odpadami w województwie Faza eksploatacji: brak Brak Negatywne Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych zwi ązane z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , dobra materialne, ludzi)

Faza eksploatacji: brak Brak Rekultywacja składowisk (Wo źniki, Koniecpol, Ogrodzieniec, Wojkowice, So śnicowice, Godów, Łaziska Górne, Bestwina, Buczkowice, Wilkowice, śywiec) Bezpo średnie Faza realizacji: Ujemne – powstanie Praca maszyn budowlanych 6.00-22.00, źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do prowadzenie prac budowlanym z powietrza (pylenie, emisja gazu minimalnym wykorzystaniem terenu i składowiskowego) zgodnie z harmonogramem robót

Faza eksploatacji: Dodatnie – Brak wypełnienie zobowi ąza ń w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami Po średnie Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Poprawa jako ści Brak powietrza (zmniejszenie emisji gazu składowiskowego), poprawa jako ści krajobrazu Wtórne Brak Brak Skumulowane Faza realizacji: brak Brak Faza eksploatacji: brak Brak Krótkoterminowe Faza realizacji: Ujemne – powstanie Praca maszyn budowlanych 6.00-22.00, źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do prowadzenie prac budowlanym z powietrza (pylenie, emisja gazu minimalnym wykorzystaniem terenu i składowiskowego) zgodnie z harmonogramem robót

Faza eksploatacji: brak Brak Średnioterminowe brak brak Długoterminowe Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Dodatnie – Brak wypełnienie zobowi ąza ń prawnych w zakresie funkcjonowania składowisk Stałe Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji : Dodatnie – Brak wypełnienie zobowi ąza ń prawnych w zakresie funkcjonowania składowisk Chwilowe Faza realizacji: Ujemne – powstanie Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do powietrza (pylenie, emisja gazu składowiskowego)

Faza eksploatacji: brak Brak Pozytywne Faza realizacji: Wypełnienie Brak zobowi ąza ń prawnych w zakresie

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Faza eksploatacji: brak Brak Negatywne Faza realizacji: Ujemne – powstanie Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do powietrza (pylenie, emisja gazu składowiskowego)

Faza eksploatacji: brak Brak Budowa, rozbudowa i modernizacja składowisk (Łaziska Górne, Tworków, Rybnik, Pyskowice, Bytom, Zabrze, Świ ętochłowice, D ąbrowa Górnicza, Sosnowiec, Wilkowice, śywiec)

Budowa i rozbudowa kompostowni (Knurów, Zabłocie, Jastrz ębie Zdrój, Kosz ęcin, Tarnowskie Góry, Pyskowice, Gliwice, Zabrze, Świ ętochłowice, śywiec)

Budowa, rozbudowa i modernizacja zakładów zagospodarowania odpadów (Zabłocie, Racibórz, Jastrz ębie Zdrój, Cz ęstochowa, Por ęba, Herby, Pyskowice, Gliwice, Ruda Śląska, Świ ętochłowice, Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, B ędzin, Wojkowice, Tychy, Wilkowice, śywiec, Węgierska Górka, Bielsko-Biała, Pszczyna) Bezpo średnie Faza realizacji: Ujemne – powstanie Minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do maszyn budowlanych 6.00-22.00 powietrza w przypadku realizacji inwestycji, przeobra Ŝenie krajobrazu w przypadku nowych lokalizacji, zaj ęto ść terenu

Faza eksploatacji: Dodatnie – Stosowanie najlepszych dost ępnych technik wypełnienie zobowi ąza ń w zakresie przy projektowaniu instalacji prawidłowej gospodarki odpadami, Ujemne – powstanie źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do powietrza w przypadku nowych lokalizacji lub rozszerzenia działalno ści istniej ących zakładów Po średnie Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Poprawa jako ści Brak powietrza (zmniejszenie emisji w zwi ązku z niewła ściwym post ępowaniem z odpadami (spalanie w paleniskach domowych, emisje ze składowisk odpadów), poprawa jako ści krajobrazu (brak dzikich wysypisk) Wtórne Brak Brak Skumulowane Faza realizacji: Wyst ępuj ą np. w Minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca przypadku rozbudowy istniej ących maszyn budowlanych w godz. 6.00-22.00, instalacji, np. o instalacje mbp, do stosowanie tłumików i ekranów produkcji paliwa alternatywnego akustycznych, umieszczanie instalacji w halach

Faza eksploatacji: wyst ępuj ą w Brak przypadku działania w pobli Ŝu ró Ŝnych instalacji (mbp, sortownia, instalacja do produkcji paliwa alternatywnego) Krótkoterminowe Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Oszcz ędne korzystanie z terenu, ogrodzenie zwi ązane z przekształcaniem inwestycji zapobiegaj ące wtargni ęciu

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Rozwi ązania maj ące na celu Rodzaj zapobieganie, ograniczanie lub znacz ącego Efekt znacz ących oddziaływa ń kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływania oddziaływa ń powierzchni ziemi w trakcie prac niepowołanych osób lub zwierz ąt, praca budowlanych (na gleby, krajobraz, maszyn budowlanych 6.00-22.00 powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, dobra materialne)

Faza eksploatacji: brak Brak Średnioterminowe brak brak Długoterminowe Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Rozwi ązanie Brak problemu gospodarki odpadami, spełnienie wymaga ń dokumentów strategicznych krajowych i unijnych odno śnie poziomów odzysku i recyklingu odpadów Chwilowe Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych zwi ązane z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi)

Faza eksploatacji: brak Brak Pozytywne Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Prawidłowa Brak gospodarka odpadami w województwie Negatywne Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych zwi ązane z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , dobra materialne, ludzi)

Faza eksploatacji: brak Brak Zakład gazyfikacji odpadów, zakład przetwarzania opon metod ą pirolitycznego zgazowania i zakład produkcji no śników energetycznych systemu RAGAILLER (Mysłowice, Jastrzębie Zdrój) Bezpo średnie Faza realizacji: Ujemne – powstanie Minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do maszyn budowlanych 6.00-22.00 powietrza w przypadku realizacji inwestycji, przeobra Ŝenie krajobrazu w przypadku nowej lokalizacji

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Faza eksploatacji: Poprawa jako ści Brak powietrza (zmniejszenie emisji w zwi ązku z niewła ściwym post ępowaniem z odpadami (spalanie w paleniskach domowych, emisje ze składowisk odpadów)) Poprawa jako ści krajobrazu (brak dzikich wysypisk) Wtórne Brak Brak Skumulowane Faza realizacji: Wyst ępuj ą np. w Minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca przypadku rozbudowy istniej ących maszyn budowlanych w godz. 6.00-22.00 instalacji

Faza eksploatacji: brak Brak Średnioterminowe brak brak Długoterminowe Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: brak Brak Pozytywne Faza realizacji: Prawidłowa gospodarka Brak odpadami w województwie

Faza eksploatacji: brak Brak Negatywne Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych zwi ązane z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Rozwi ązania maj ące na celu Rodzaj zapobieganie, ograniczanie lub znacz ącego Efekt znacz ących oddziaływa ń kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływania oddziaływa ń budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , dobra materialne, ludzi) Faza eksploatacji: brak Brak Budowa GPZON (Jastrz ębie, Chybie, Gaszowice, Blachownia, Kłomnice, Koniecpol, Lubliniec, Kalety, Łazy, Mysłowice, Bobrowniki, Por ąbka, Kobiór, Jele śnia) Bezpo średnie Faza realizacji: Ujemne – powstanie Minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do maszyn budowlanych 6.00-22.00 powietrza w trakcie prac budowlanych

Faza eksploatacji: ochrona zdrowia Brak ludzi i środowiska (gleb, ro ślin, zwierz ąt, wód) przed skutkami nieprawidłowej gospodarki odpadami niebezpiecznymi ze strumienia odpadów komunalnych Pośrednie Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Poprawa jako ści Brak środowiska (wód, powietrza) Wtórne Brak Brak Skumulowane Faza realizacji: Wyst ępuj ą np. w Minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca przypadku realizacji inwestycji w maszyn budowlanych w godz. 6.00-22.00 sąsiedztwie innych instalacji

Faza eksploatacji: brak Brak Średnioterminowe brak brak Długoterminowe Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Zabezpieczenie Brak środowiska przed skutkami nieprawidłowej gospodarki odpadami niebezpiecznymi ze strumienia odpadów komunalnych Stałe Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Zabezpieczenie Brak środowiska przed skutkami nieprawidłowej gospodarki odpadami niebezpiecznymi ze strumienia odpadów komunalnych Chwilowe Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych zwi ązane z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi)

Faza eksploatacji: brak Brak Pozytywne Faza realizacji: Prawidłowa gospodarka Brak

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Faza eksploatacji: brak Brak Negatywne Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych zwi ązane z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , dobra materialne, ludzi)

Faza eksploatacji: brak Brak Tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych (całe województwo) Bezpo średnie Faza realizacji: Ujemne – powstanie Minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do maszyn budowlanych 6.00-22.00 powietrza w przypadku realizacji inwestycji, przeobra Ŝenie krajobrazu w przypadku nowych lokalizacji

Faza eksploatacji: Dodatnie – Stosowanie urz ądze ń ochronnych – wypełnienie zobowi ąza ń w zakresie wygrodzenia, ekrany akustyczne, prawidłowej gospodarki odpadami, utrzymywanie porz ądku na placach ujemne – zmiany w krajobrazie, manewrowych przy punktach dodatkowa emisja hałasu, pylenie Po średnie Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Poprawa jako ści Brak powietrza (zmniejszenie emisji w zwi ązku z niewła ściwym post ępowaniem z odpadami (spalanie w paleniskach domowych)) Poprawa jako ści krajobrazu (brak dzikich wysypisk) Wtórne Brak Brak Skumulowane Faza realizacji: Wyst ępuj ą np. w Minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca przypadku budowy punktów maszyn budowlanych w godz. 6.00-22.00 selektywnego zbierania w miejscu istniej ących instalacji

Faza eksploatacji: brak Brak Krótkoterminowe Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Oszcz ędne korzystanie z terenu, ogrodzenie zwi ązane z przekształcaniem inwestycji zapobiegaj ące wtargni ęciu powierzchni ziemi w trakcie prac niepowołanych osób lub zwierz ąt, praca budowlanych (na gleby, krajobraz, maszyn budowlanych 6.00-22.00 powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, dobra materialne)

Faza eksploatacji: brak Brak Średnioterminowe brak brak Długoterminowe Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: Rozwi ązanie Brak problemu gospodarki odpadami, spełnienie wymaga ń dokumentów strategicznych krajowych i unijnych odno śnie poziomów odzysku i recyklingu odpadów

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Faza eksploatacji: brak Brak Pozytywne Faza realizacji: Prawidłowa gospodarka Brak odpadami w województwie

Faza eksploatacji: brak Brak Usuwanie wyrobów zawieraj ących azbest (całe województwo) Bezpo średnie Faza realizacji: Ujemne – powstanie Stosowanie wła ściwych procedur i środków źródeł emisji hałasu i mo Ŝliwo ść emisji ochrony pracowników, minimalizacja pyłów w trakcie demonta Ŝu wyrobów zaj ęto ści terenu, praca maszyn budowlanych zawieraj ących azbest 6.00-22.00

Faza eksploatacji: eliminacja zagro Ŝenia Brak emisj ą włókien azbestowych Po średnie Faza realizacji: brak Brak

Faza eksploatacji: dodatni wpływ na Brak stan dóbr materialnych i poprawa krajobrazu (odnowione budynki) Wtórne Brak Brak Skumulowane Faza realizacji: Wyst ępuj ą np. w Stosowanie wła ściwych procedur i środków przypadku usuwania azbestu z ochrony pracowników, minimalizacja budynków jako elementu wi ększej zaj ęto ści terenu, praca maszyn budowlanych inwestycji (rozbudowy, rozbiórki 6.00-22.00 obiektów)

Faza eksploatacji: brak Brak Krótkoterminowe Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Stosowanie wła ściwych procedur i środków zwi ązane z pracami rozbiórkowymi, ochrony pracowników, minimalizacja emisja hałasu i pyłów (na gleby, zaj ęto ści terenu, praca maszyn budowlanych krajobraz, powierzchni ę ziemi, 6.00-22.00 bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, ludzi)

Faza eksploatacji: brak Brak

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Faza eksploatacji: Rozwi ązanie Brak problemu gospodarki odpadami, spełnienie wymaga ń dokumentów strategicznych krajowych i unijnych odno śnie usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest Chwilowe Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych zwi ązane z pracami rozbiórkowymi, emisja hałasu i pyłów (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, ludzi)

Faza eksploatacji: brak Brak Pozytywne Faza realizacji: Spełnienie wymaga ń Brak dokumentów strategicznych krajowych i unijnych odno śnie usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest

Faza eksploatacji: brak Brak Negatywne Faza realizacji: Ujemne oddziaływania Jak w oddziaływaniach krótkoterminowych związane z pracami rozbiórkowymi, emisja hałasu i pyłów (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, ludzi)

Faza eksploatacji: brak Brak

Nale Ŝy równocze śnie podkre śli ć, Ŝe realizacja Planu wpływa ć b ędzie na zmniejszenie oddziaływania na środowisko gospodarki odpadami w wyniku: - Zwi ększenia odzysku i recyklingu odpadów maj ących warto ść materiałow ą i u Ŝytkow ą (opakowania, surowce inne ni Ŝ opakowaniowe, gruz budowlany) oraz recyklingu organicznego odpadów ulegaj ących biodegradacji (odpadów kuchennych i ogrodowych) poprzez kompostowanie indywidualne oraz w kompostowniach. - Zbiórki selektywnej odpadów niebezpiecznych i ich unieszkodliwienia w odpowiednich instalacjach. - Wykorzystania energetycznego frakcji palnej odpadów. - Ograniczania masy odpadów składowanych. - Wyeliminowania składowania odpadów nieprzetworzonych. - Składowania wył ącznie frakcji odpadów o zmniejszonej zawarto ści składników surowcowych, odpadów ulegaj ących biodegradacji (a przez to zmniejszonej emisji gazów cieplarnianych

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

i uci ąŜ liwo ści dla środowiska), pozbawionych frakcji palnej oraz odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych. - Stosowania technologii spełniaj ących wymogi BAT. - Zwi ększenia intensywno ści edukacji w tym zakresie, w tym promowanie działań maj ących na celu minimalizacj ę wytwarzanych odpadów. - Minimalizacji emisji zanieczyszcze ń do środowiska podczas zagospodarowania odpadów (stosowanie technologii spełniaj ących wymogi BAT). - Wykorzystania frakcji organicznych odpadów do produkcji kompostu (nawo Ŝenie, rekultywacja). - Minimalizacji emisji do środowiska zanieczyszcze ń ze składowisk poprzez ograniczanie ilo ści składowanych odpadów. - Niedopuszczanie do powstawania tzw. dzikich wysypisk i wyeliminowanie powodów, w wyniku których powstaj ą nowe.

Proponowane w projekcie Planu technologie zagospodarowania odpadów b ędą miały pozytywny wpływ na środowisko m.in. poprzez: - Zmniejszenie emisji ze składowisk, przede wszystkim ze wzgl ędu na zmniejszenie ilo ści składowanych odpadów ulegaj ących biodegradacji. - Zmniejszenie spalania paliw kopalnych w elektrowniach, elektrociepłowniach i cementowniach. - Zwi ększenie wykorzystania nawozowego przetworzonych odpadów ulegaj ących biodegradacji, co zmniejszy ilo ść stosowanych nawozów sztucznych. - Likwidacj ę usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu województwa i ich bezpieczne unieszkodliwianie.

Planowane w projekcie Planu inwestycje mog ące znacz ąco oddziaływa ć na środowisko s ą zlokalizowane poza terenami rezerwatów przyrody (tutaj w ogóle nie planuje si ę przedsi ęwzi ęć ).

W tabeli poni Ŝej przedstawiono oddziaływanie skutków realizacji przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych z projektu Planu na warto ści przyrodnicze dla pozostałych form ochrony przyrody: parków krajobrazowych, obszarów chronionego krajobrazu, pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych, u Ŝytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo – krajobrazowych, a tak Ŝe na chronione gatunki ro ślin, zwierz ąt i grzybów, uwzgl ędniaj ące zakazy odnosz ące si ę do tych form ochrony przyrody. Mapa 1 przedstawia lokalizacj ę planowanych przedsi ęwzi ęć wzgl ędem obszarów chronionych. W nast ępnym rozdziale przedstawiono wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć uj ętych w projekcie Planu na obszary Natura 2000.

Tabela 11. Oddziaływanie na warto ści przyrodnicze form ochrony przyrody.

Zakazy mog ące odnosi ć si ę do planowanych Wpływ przedsi ęwzi ęć Lp. Wyszczególnienie inwestycji inwestycyjnych z projektu Planu

1 Parki krajobrazowe - Zakaz realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco Planowane projekty inwestycyjne oddziaływa ć na środowisko, generalnie zlokalizowane poza PK. - Zakaz umy ślnego zabijania dziko wyst ępuj ących Jedynie na terenie PK Cysterskie zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych Kompozycje Krajobrazowe schronie ń i miejsc rozrodu oraz tarlisk i zło Ŝonej ikry, zlokalizowany jest planowany do z wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz likwidacji mogilnik w miejscowo ści wykonywania czynno ści w ramach racjonalnej Raszczyce. W zasi ęgu oddziaływania

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Zakazy mog ące odnosi ć si ę do planowanych Wpływ przedsi ęwzi ęć Lp. Wyszczególnienie inwestycji inwestycyjnych z projektu Planu

gospodarki rolnej, le śnej, rybackiej i łowieckiej, na PK Beskidu Małego planowana - Zakaz likwidowania i niszczenia zadrzewie ń jest budowa GPZON w gm. Por ąbka, śródpolnych, przydro Ŝnych i nadwodnych, je Ŝeli nie w zasi ęgu oddziaływania na śywiecki wynikaj ą z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub PK planowana jest budowa GPZON zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub w gm. Jele śnia. wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych, Ze wzgl ędu na zakaz lokalizacji - Zakaz wykonywania prac ziemnych trwale przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac oddziaływa ć na środowisko na zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym obszarze parków przyszłe lokalizacje lub przeciwosuwiskowym lub budow ą, odbudow ą, instalacji powinny by ć poza parkami. utrzymaniem, remontem lub napraw ą urz ądze ń wodnych, - Zakaz dokonywania zmian stosunków wodnych, je Ŝeli zmiany te nie słu Ŝą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, le śnej, wodnej lub rybackiej, - Zakaz likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno – błotnych. 2 Obszary chronionego - Zakaz zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, W obr ębie i zasi ęgu oddziaływania krajobrazu niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie ń OChK nie s ą planowane projekty i miejsc rozrodu oraz tarlisk, zło Ŝonej ikry, z inwestycyjne z zakresu gospodarki wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz odpadami mog ące znacz ąco wykonywania czynno ści zwi ązanych z racjonaln ą oddziaływa ć na środowisko. gospodark ą roln ą, le śną, ryback ą i łowieck ą, - Zakaz likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro Ŝnych i nadwodnych, je Ŝeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych, - Zakaz wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budow ą, odbudow ą, napraw ą lub remontem urz ądze ń wodnych, - Zakaz dokonywania zmian stosunków wodnych, je Ŝeli słu Ŝą innym celom ni Ŝ ochrona przyrody lub zrównowa Ŝone wykorzystanie u Ŝytków rolnych i le śnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka, - Zakaz likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno - błotnych. 3 Pomniki przyrody - Zakaz niszczenia, uszkadzania lub przekształcania Inwestycje musz ą by ć zlokalizowane 4 Stanowiska obiektu lub obszaru, poza obszarami wyst ępowania dokumentacyjne - Zakaz wykonywania prac ziemnych trwale pomników przyrody, poza 5 UŜytki ekologiczne zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac stanowiskami dokumentacyjnymi, 6 Zespoły zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym uŜytkami ekologicznymi i zespołami przyrodniczo- lub przeciwpowodziowym albo budow ą, odbudow ą, przyrodniczo-krajobrazowymi. krajobrazowe utrzymywaniem, remontem lub napraw ą urz ądze ń wodnych, - Zakaz uszkadzania i zanieczyszczania gleby, - Zakaz dokonywania zmian stosunków wodnych, je Ŝeli zmiany te nie słu Ŝą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, le śnej, wodnej lub rybackiej, - Zakaz likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Zakazy mog ące odnosi ć si ę do planowanych Wpływ przedsi ęwzi ęć Lp. Wyszczególnienie inwestycji inwestycyjnych z projektu Planu

obszarów wodno-błotnych, - Zakaz zmiany sposobu u Ŝytkowania ziemi, 7 ochrona gatunkowa - Na obecnym etapie rozpoznania nie ro ślin, zwierz ąt przewiduje si ę niszczenia siedlisk i grzybów chronionych ro ślin, zwierz ąt i grzybów. Zachodzi konieczno ść wykonania inwentaryzacji chronionych gatunków i w przypadku ich stwierdzenia konieczne jest przeniesienie gatunków lub ich siedlisk po uprzednim uzyskaniu odpowiedniego zezwolenia w my śl art. 51 i 52 ustawy o ochronie przyrody.

6.4. Oddziaływanie na obszary Natura 2000 (cele, przedmioty ochrony i integralno ść ).

Na terenie województwa śląskiego znajduj ą si ę 42 obszary obj ęte sieci ą Natura 2000. Spo śród inwestycji zaplanowanych w projekcie Planu jedynie kilka znajduje si ę w kolizji z tymi obszarami lub sąsiedztwo danej inwestycji mo Ŝe wpływa ć na dany obszar. Są to inwestycje zwi ązane z budow ą, rozbudow ą zakładów zagospodarowania odpadów czy te Ŝ tworzeniem gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych (gminy: Koniecpol, Jele śnia, Por ąbka, W ęgierska Górka, Bielsko-Biała). W tabeli poni Ŝej przeanalizowano lokalizacj ę tych inwestycji pod k ątem wyst ąpienia oddziaływania na obszary Natura 2000 (umieszczono informacj ę o celach i przedmiocie ochrony obszarów Natura 2000). W przypadku wyst ąpienia oddziaływania opisano potencjalny wpływ inwestycji na obszary Natura 2000 oraz zaproponowano środki minimalizuj ące i kompensuj ące negatywne oddziaływania. Lokalizacje inwestycji w odniesieniu do obszarów Natura 2000 przedstawia Mapa 1.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

Tabela 12. Wpływ przedsi ęwzi ęć planowanych w projekcie Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014 na obszary Natura 2000.

Cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć z projektu Planu na stan zachowania siedlisk i Lp. Nr obszaru Nazwa obszaru Natura 2000 gatunków 1 PLH240035 Bagno Bruch koło Pyrzowic Siedliska i zbiorowiska torfowisk wysokich i przej ściowych s ą na tym obszarze dobrze wykształcone i zachowane. Pozostał ą cz ęść stanowi ą siedliska i fitocenozy typowo wykształconego boru bagiennego oraz bardzo małych fragmentów turzycowisk. W ro ślinno ści "Bagna Bruch" dobrze wyodr ębniaj ą si ę zbiorowiska torfowiskowe i szuwarowe w granicach "pasów`, natomiast w pozostałej cz ęś ci granice pomi ędzy poszczególnymi zbiorowiskami s ą niewyra źne i rozmyte. Za najcenniejsze walory przyrodnicze "Bagna Bruch" nale Ŝy uzna ć dobry stan wykształcenia siedlisk i zbiorowisk torfowiskowych boru bagiennego, masowy udział gatunków typowych dla nich, a zwłaszcza gatunków chronionych, jak rosiczka okr ągłolistna (wiele tysi ęcy okazów) i rzadkich, np. modrzewnicy zwyczajnej i przygiełki białej. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 2 PLH240029 Bagno w Korzonku We florze odnotowano licznie rosn ące tu gatunki chronione i rzadkie dla województwa śląskiego i Polski jak np.: rosiczka okr ągłolistna (tysi ące okazów), bagno zwyczajne, Ŝurawina błotna, borówka bagienna i inne gatunki torfowiskowe. Do bardzo cennych walorów przyrodniczych opisywanego terenu nale Ŝą du Ŝe powierzchnie dobrze wykształconych i zachowanych zbiorowisk torfowisk wysokich, przej ściowych i boru bagiennego. Z rzadkich gatunków zwierz ąt gniazduje tutaj Ŝuraw i brodziec samotny. Torfowisko jest dobrze izolowane przez rozległe powierzchnie otaczaj ących go borów. Dobry stan zachowania typowych siedlisk zbiorowisk ro ślinnych, a tak Ŝe gniazdowanie Ŝurawi - typowych elementów dla torfowisk wysokich i przej ściowych, świadczy o trwało ści i stabilno ści układów przyrodniczych w "Bagnie w Korzonku". Ma to du Ŝe znaczenie dla zachowania tego typu siedlisk i ro ślinno ści w województwie śląskim oraz w Polsce w sytuacji ich zanikania, zachodz ącej degeneracji i istnienia potencjalnych zagro Ŝeń. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 3 PLH240023 Beskid Mały Najwi ększy i najlepiej wykształcony kompleks kwa śnych buczyn górskich górskich Luzulo luzuloidis-Fagetum w Karpatach. Wyst ępowanie na kra ńcach zasi ęgu geograficznego zespołów świerczyny górnoreglowej Plagiothecio-Piceetum (w piętrze regla dolnego - unikatowy fenomen synchorologiczny w Karpatach), jaworzyny miesi ęcznicowej Lunario-Aceretum, świerczyny na torfie Bazzanio- Piceetum. Stwierdzono tu ł ącznie obecno ść 15 siedlisk przyrodniczych z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Ponadto, jest to miejsce wyst ępowania 2 gatunków mchów z zał ącznika II tej Dyrektywy, z tym, Ŝe stanowisko jednego z nich - bardzo rzadkiego mchu Buxbaumia viridis - wymaga potwierdzenia. Wpływ: w mo Ŝliwym zasi ęgu oddziaływania na obszar planuje si ę inwestycje zwi ązane z budow ą/rozbudow ą zakładu zagospodarowania odpadów (Bielsko-Biał ą) oraz budow ą gminnego punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON w gm. Por ąbka). Przy projektowaniu instalacji nale Ŝy stosowa ć najlepsze dost ępne techniki. Realizacja inwestycji spowoduje powstanie źródła emisji hałasu i zanieczyszcze ń do powietrza. Podczas prowadzenia prac konieczna jest minimalizacja zaj ęto ści terenu i praca maszyn budowlanych 6.00-22.00. Ujemne oddziaływanie zwi ązane b ędzie z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, dobra materialne). W przypadku ewentualnego zniszczenia siedlisk lub kolizji przedsi ęwzi ęcia z siedliskami zwierz ąt chronionych konieczne do podj ęcia s ą działania minimalizuj ące negatywne oddziaływania (przenoszenie zwierz ąt) lub kompensuj ące (odtwarzanie siedlisk). Oddziaływanie dodatnie to wypełnienie zobowi ązań w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami. 4 PLH240005 Beskid Śląski Obszar o du Ŝym znaczeniu dla zachowania bioró Ŝnorodno ści. Zidentyfikowano tu 17 typów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. W śród nich jednymi z cenniejszych s ą zachowane fragmenty lasów o charakterze naturalnym (północno-wschodnie stoki Baraniej Góry). Masyw Baraniej Góry jest centrum wyst ępowania w Polsce dolnoreglowego boru na torfie Bazzanio-Piceetum, jednej z form siedliska 91D0. Obszar jest te Ŝ jednym z centrów wyst ępowania dolnoreglowego boru jodłowo-świerkowego (dolnoreglowa forma siedliska 9140); wyst ępuje tu unikatowy ekotyp tzw. świerka istebnia ńskiego. Na terenie północnej cz ęś ci Beskidu Śląskiego (ze wzgl ędu na: chłodny i wilgotny klimat, du Ŝą ilo ść opadów oraz strome, pokryte rumoszem skalnym stoki) rozwijaj ą si ę do ść licznie lasy jaworowe Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć z projektu Planu na stan zachowania siedlisk i Lp. Nr obszaru Nazwa obszaru Natura 2000 gatunków z miesi ącznic ą trwał ą Lunario-Aceretum (9180). Znacznym zró Ŝnicowaniem wyró Ŝnia si ę tak Ŝe ro ślinno ść niele śna, w tym szczególnie interesuj ące s ą murawy kserotermiczne na górze Tuł. Beskid Śląski charakteryzuje si ę najwi ększ ą liczb ą jaski ń i schronisk skalnych (siedlisko 8310) w obr ębie polskich Karpat Zewn ętrznych. Tutaj te Ŝ znajduje si ę najwi ększa z tych jaski ń - jaskinia w Trzech Kopcach o długo ści 947,5 m. W obszarze liczne s ą wychodnie skalne, na których wykształcaj ą si ę zbiorowiska szczelin skalnych (kod 8220). Stwierdzono tu 21 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Jest to ostoja fauny typowej dla puszczy karpackiej. Na obszarze odnaleziono te Ŝ liczne stanowiska rzadkich i zagro Ŝonych ro ślin oraz bezkr ęgowców. Jest tu jedno z 4 stanowisk tojadu morawskiego w Polsce i jeden z 4 rejonów wyst ępowania tocji karpackiej. Z pocz ątkiem XX wieku stwierdzono tu jedno z 3 znanych w Polsce stanowisk konarka tajgowego Phryganophilus ruficollis, ale od tego czasu brak potwierdzenia jego obecno ści. Wpływ: w zasi ęgu oddziaływania na obszar planuje si ę inwestycj ę zwi ązan ą z budow ą sortowni surowców wyselekcjonowanych w Węgierskiej Górce. Przy projektowaniu instalacji naleŜy stosowa ć najlepsze dost ępne techniki. Realizacja inwestycji spowoduje powstanie źródła emisji hałasu i zanieczyszcze ń do powietrza. Podczas prowadzenia prac konieczna jest minimalizacja zaj ęto ści terenu i praca maszyn budowlanych 6.00-22.00. Ujemne oddziaływanie zwi ązane jest z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, dobra materialne). W przypadku ewentualnego zniszczenia siedlisk lub kolizji przedsi ęwzi ęcia z siedliskami zwierz ąt chronionych konieczne do podj ęcia s ą działania minimalizuj ące negatywne oddziaływania (przenoszenie zwierz ąt) lub kompensuj ące (odtwarzanie siedlisk). Oddziaływanie dodatnie to wypełnienie zobowi ąza ń w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami. 5 PLH240006 Beskid śywiecki Obszar charakteryzuje si ę du Ŝym zró Ŝnicowaniem szaty ro ślinnej i dobrze zachowanymi, typowymi zbiorowiskami górskimi (le śnymi i niele śnymi). Wyst ępuje tu 21 typów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Spo śród licznych zbiorowisk ro ślinnych, których stwierdzono tu 56, nale Ŝy zwróci ć uwag ę na unikatow ą w polskich Karpatach posta ć zespołu Valeriano-Caricetum flavae, z udziałem czosnku syberyjskiego Allium sibiricum i niebielistki trwałej Swertia perennis subsp. alpestris oraz na obecno ść na wierzchowinach i grzbietach górskich torfowisk. W obszarze stwierdzono wyst ępowanie 21 gatunków z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Flora tego obszaru liczy około 1000 gatunków, w tym 150 gatunków górskich (18 alpejskich i 27 subalpejskich). Jest tu jedno z 4 stanowisk tojadu morawskiego w Polsce i jeden z 4 rejonów wyst ępowania tocji karpackiej. Utrzymuje si ę tak Ŝe (cho ć stosunkowo nieliczna) populacja dzwonka piłkowanego. Obszar jest równie Ŝ wa Ŝny dla ochrony ptaków (m.in. głuszca). Wpływ: w obszarze b ędą realizowane przedsi ęwzi ęcia dotycz ące budowy gminnego punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON w Jele śni) oraz budowy/rozbudowy zakładu zagospodarowania odpadów, kompostowni oraz rekultywacja składowiska odpadów – przez Beskid sp. z o.o. w śywcu. Przy projektowaniu instalacji nale Ŝy stosowa ć najlepsze dost ępne techniki. Realizacja inwestycji spowoduje powstanie źródła emisji hałasu i zanieczyszcze ń do powietrza. Podczas prowadzenia prac konieczna jest minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca maszyn budowlanych 6.00-22.00. Budowa GPZON-u wpływa ć b ędzie na zmniejszenie oddziaływania na środowisko gospodarki odpadami wskutek zbiórki odpadów niebezpiecznych w odpowiednich instalacjach. Ujemne oddziaływania związane jest z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, dobra materialne). W przypadku ewentualnego zniszczenia siedlisk lub kolizji przedsi ęwzi ęcia z siedliskami zwierz ąt chronionych konieczne do podj ęcia s ą działania minimalizuj ące negatywne oddziaływania (przenoszenie zwierz ąt) lub kompensuj ące (odtwarzanie siedlisk). Natomiast oddziaływanie dodatnie to wypełnienie zobowi ąza ń w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami. 6 PLB240002 Beskid śywiecki Wyst ępuj ą co najmniej 4 gatunki ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej, 1gatunek z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi (PCK). Gniazduje powy Ŝej 1% populacji krajowej (C6) głuszca (PCK). Obszar charakteryzuje si ę dobrze zachowanymi, typowymi zbiorowiskami górskimi (le śnymi i niele śnymi). Du Ŝe kompleksy le śne stanowi ą ostoj ę du Ŝych drapie Ŝników. Flora tego obszaru liczy około 1000 gatunków, w tym 150 gatunków górskich (18 alpejskich i 27 subalpejskich).Spo śród licznych zbiorowisk ro ślinnych nale Ŝy zwróci ć uwag ę na unikatow ą w polskich Karpatach posta ć zespołu Valeriano-Caricetumflavae, z udziałem czosnku syberyjskiego Allium sibiricum i niebielistki trwałej Swertia perennis subsp. alpestris, oraz na bardzo rzadkie w Polsce jaworzyny Aceri-Fagetum. Wpływ: w obszarze b ędą realizowane przedsi ęwzi ęcia dotycz ące budowy gminnego punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć z projektu Planu na stan zachowania siedlisk i Lp. Nr obszaru Nazwa obszaru Natura 2000 gatunków w Jele śni). Budowa GPZON-u wpływa ć b ędzie na zmniejszenie oddziaływania na środowisko gospodarki odpadami wskutek zbiórki odpadów niebezpiecznych w odpowiednich instalacjach. W przypadku ewentualnego zniszczenia siedlisk lub kolizji przedsi ęwzi ęcia z siedliskami zwierz ąt chronionych konieczne do podj ęcia s ą działania minimalizuj ące negatywne oddziaływania (przenoszenie zwierz ąt) lub kompensuj ące (odtwarzanie siedlisk). 7 PLH240031 Białka Lelowska Wielko ść populacji minoga strumieniowego w chwili obecnej jest trudna do oszacowania, chocia Ŝ wydaje si ę by ć stosunkowo liczna (dotyczy to równie Ŝ bezimiennego potoku zasilaj ącego Białk ę). Rzeka jest czysta, miejscami wyst ępuj ą ro śliny wodne: moczarka, pałka. W wodzie wyst ępuj ą larwy i bezkr ęgowce wodne zapewniaj ące baz ę pokarmow ą dla ryb. Białka, ze wzgl ędu na swoje walory przyrodnicze ma du Ŝe znaczenie dla utrzymania ró Ŝnorodno ści przyrodniczej obszaru przez który płynie. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 8 PLH240034 Buczyny w Szypowicach i Buczyny storczykowe s ą rzadko wyst ępuj ącym typem siedliska le śnego, które zachowało odpowiednio wysok ą reprezentatywno ść na Las Niwiski powierzchni 129,2 ha, a wi ększo ść płatów liczy co najmniej kilkadziesiąt hektarów. Drugim typem siedliska o znaczeniu europejskim jest Ŝyzna buczyna górska, .wyst ępuj ąca tu na peryferiach swojego wyst ępowania, którego centrum znajduje si ę w Karpatach i Sudetach. W Ostoi zachował si ę typowy przestrzenny układ obu buczyn. Ostoja jest równie Ŝ miejscem wyst ępowania bardzo licznych populacji obuwika pospolitego w dobrej kondycji, szczególnie w "Lesie Niwiskim" (k ępy licz ące do 20 p ędów). Ponadto wyst ępuje on w dobrze zachowanych płatach buczyny z bogatym szczególnie w gatunki z rodziny storczykowatych runem. Wyst ępuje tu ponadto szereg innych elementów flory naczyniowej obj ętych ochron ą prawn ą (p.3.3). Ze wzgl ędu na tendencje do zanikania stanowisk obuwika pospolitego w całej Europie opisywane stanowiska s ą bardzo cenne. Ponadto poło Ŝone s ą one w pobli Ŝu zachodniej granicy zasi ęgu, dlatego ich ochrona jest szczególnie wa Ŝna dla zachowania dotychczasowego kształtu i ci ągło ści zasi ęgu w Europie. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 9 PLH240001 Cieszy ńskie Źródła Tufowe Ostoja jest obecnie najlepiej zachowanym i jedynym wykształconym na tak ą skal ę obszarem wyst ępowania czynnych tufów wapiennych, którym towarzysz ą zbiorowiska mchów brunatnych ze zwi ązku Cratoneurion commutati i jednym z nielicznych na terenie Polski. Najbli Ŝsze, znane stanowiska tego siedliska znajduj ą si ę w okolicach Opatowa i na Pogórzu Kaczawskim. Stanowiska tych siedlisk s ą najwi ększe i najlepiej zachowane w województwie śląskim i w całym pasie Pogórzy Zachodniobeskidzkich. Dla ochrony dobrze zachowanych, naturalnych, wielogatunkowych drzewostanów lasów li ściastych wraz z bogactwem ro ślin zielnych i interesuj ącymi składnikami fauny, w tym chronionych i rzadkich, utworzono tu w 1996 roku 2 rezerwaty. W obszarze stwierdzono wyst ępowanie 8 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Gatunki z motywacj ą D, w punkcie 3.3, to gatunki chronione prawnie w Polsce. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 10 PLB120004 Dolina Dolnej Soły W ostoi wyst ępuje co najmniej 13 gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi (PCK). W okresie l ęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) nast ępuj ących gatunków ptaków: b ączek (PCK), rybitwa białow ąsa (PCK), ślepowron (PCK), czernica, perkoz dwuczuby, sieweczka rzeczna, zausznik; stosunkowo wysok ą liczebno ść (C7) osi ągaj ą b ąk (PCK) i krwawodziób. Zaniechanie lub zmiana u Ŝytkowania stawów hodowlanych, likwidacja wysp na stawach, likwidacja szuwarów i ro ślinno ści wodnej na stawach, regulacja Soły i wycinanie zakrzacze ń nadrzecznych, nielegalna i rabunkowa eksploatacja Ŝwiru w korycie Soły. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 11 PLH260018 Dolina Górnej Pilicy Ostoja obejmuje jeden z wi ększych ci ągów ekologicznych zlokalizowanych w naturalnych dolinach rzecznych w kraju. Wyst ępuj ą tutaj zbiorowiska ł ąkowe (6410 i 6510), bardzo dobrze zachowane lasy ł ęgowe, bory bagienne, rzadziej bory chrobotkowe. Obszar ma te Ŝ znaczenie dla ochrony starorzeczy. W ostoi zlokalizowane s ą liczne populacje gatunków ro ślin chronionych i gin ących (ponad 60). Dolina Górnej Pilicy nale Ŝy do najistotniejszych ostoi fauny w Polsce środkowej. Jedne z najliczniejszych i najlepiej zachowanych populacji w tej cz ęś ci kraju maj ą tu: bóbr europejski Castor fiber, traszka grzebieniasta Triturus cristatus, kumak nizinny Bombina bombina, minóg ukrai ński Eudontomyzon mariae, koza Colitis taenia, głowacz białopłetwy Cottus gobio, trzepla zielona Ophiogomphus cecilia,

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć z projektu Planu na stan zachowania siedlisk i Lp. Nr obszaru Nazwa obszaru Natura 2000 gatunków czerwo ńczyk fioletek Lycaena helle i zatoczek łamliwy Anisus vorticulus. Przy czym populacje trzepli zielonej, czerwo ńczyka fioletka i zatoczka łamliwego nale Ŝą do kluczowych w skali kraju. W śród rozlewisk Dolinie Pilicy wyst ępuj ą liczne mikrosiedliska dogodne dla wyst ępowania poczwarówki jajowatej Vertigo moulinsiana. Pilica i jej dopływy s ą dobrym siedliskiem dla wyst ępowania skójki gruboskorupowej Unio crassus. Istotne w skali regionu s ą populacje: pachnicy d ębowej Osmoderma eremita, piskorza Misgurnus fossilis, modraszka telejusa Maculinea teleius i modraszka nausitousa Maculinea nausithous. Ostoja posiada bogaty zestaw gatunków owadów i innych organizmów wpisanych na czerwon ą list ę lub wymienianych w zał ącznikach do konwencji mi ędzynarodowych. W "Dolinie Górnej Pilicy" licznie reprezentowane s ą przyrodniczo cenne gatunki ptaków. Wpływ: W obszarze planuje si ę realizacj ę przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z rekultywacj ą składowiska odpadów w Radoszewicach gm. Koniecpol oraz budow ą gminnego punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON w Koniecpolu). Zamkni ęcie i rekultywacja składowiska spowoduje popraw ę stanu środowiska. Budowa GPZON-u wpływa ć b ędzie na zmniejszenie oddziaływania na środowisko gospodarki odpadami wskutek zbiórki odpadów niebezpiecznych w odpowiednich instalacjach. Ujemne oddziaływania zwi ązane jest z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, dobra materialne). W przypadku ewentualnego zniszczenia siedlisk lub kolizji przedsi ęwzi ęcia z siedliskami zwierz ąt chronionych konieczne do podj ęcia s ą działania minimalizuj ące negatywne oddziaływania (przenoszenie zwierz ąt) lub kompensuj ące (odtwarzanie siedlisk). 12 PLB240001 Dolina Górnej Wisły Obszar wyst ępował w obr ębie ostoi ptasiej o randze europejskiej E 61 (Dolina Górnej Wisły), która została podzielona na 4 mniejsze. Wyst ępuje co najmniej 29 gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej, 8 gatunków z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi (PCK). W okresie l ęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) nast ępuj ących gatunków ptaków: b ączek (PCK), b ąk (PCK), dzierzba czarnoczelna (PCK), mewa czarnogłowa, rybitwa białow ąsa (PCK), rybitwa rzeczna, rybitwa czarna, szablodziób, ślepowron (PCK), cyranka, czernica, kokoszka, krakwa, krwawodziób, perkoz dwuczuby, płaskonos, sieweczka rzeczna, śmieszka, zausznik; w stosunkowo wysokim zag ęszczeniu (C7) wyst ępuj ą: bocian biały, muchołówka białoszyja, krzy Ŝówka, głowienka, łyska, perkozek. W okresie w ędrówek wyst ępuje co najmniej 1% populacji szlaku w ędrówkowego (C2 i C3) perkoz dwuczuby, czapli białej i płaskonosa. Brak danych na temat ptaków zimuj ących. Wpływ: w obszarze b ędą realizowane przedsi ęwzi ęcia dotycz ące budowy/rozbudowy kompostowni, budowy lub rozbudowy zakładów zagospodarowania odpadów (Zabłocie) oraz budowy gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON w Chybiu). Przy projektowaniu instalacji nale Ŝy stosowa ć najlepsze dost ępne techniki. Realizacja inwestycji spowoduje powstanie źródła emisji hałasu i zanieczyszcze ń do powietrza. Podczas prowadzenia prac konieczna jest minimalizacja zaj ęto ści terenu, praca maszyn budowlanych 6.00-22.00. Podczas budowy GPZON nale Ŝy ograniczy ć oddziaływanie na gleb ę, wody powierzchniowe i podziemne. Budowa GPZON-u wpływa ć b ędzie na zmniejszenie oddziaływania na środowisko gospodarki odpadami wskutek zbiórki odpadów niebezpiecznych w odpowiednich instalacjach. Ujemne oddziaływania zwi ązane jest z przekształcaniem powierzchni ziemi w trakcie prac budowlanych (na gleby, krajobraz, powierzchni ę ziemi, bioró Ŝnorodno ść , ro śliny i zwierz ęta, dobra materialne). W przypadku ewentualnego zniszczenia siedlisk lub kolizji przedsi ęwzi ęcia z siedliskami zwierząt chronionych konieczne do podj ęcia s ą działania minimalizuj ące negatywne oddziaływania (przenoszenie zwierz ąt) lub kompensuj ące (odtwarzanie siedlisk). Natomiast oddziaływanie dodatnie to wypełnienie zobowi ąza ń w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami. 13 PLH160008 Dolina Małej Panwi Proponowana ostoja obejmuje koryto rzeki o naturalnym silnie meandruj ącym przebiegu, dno doliny i przyległe tereny wysoczyzny. Mała Panew jest jedn ą z najbardziej naturalnych rzek nizinnych regionu, jedyn ą tego rodzaju proponowan ą jako ostoja sieci Natura 2000 w granicach woj. opolskiego. W dnie licznie wyst ępuj ą starorzecza. Ostoja obejmuje tak Ŝe przyległe do doliny kompleksy pól wydmowych z wydmami dochodz ącymi do 10 m, w zagł ębieniach mi ędzywydmowych oraz w samej dolinie rzecznej zlokalizowane s ą niewielkie torfowiska. W granicach proponowanej ostoi dominuj ą lasy, w śród których najwi ększ ą warto ść przyrodnicz ą maj ą starodrzewia borów na wydmach i morenach. W obni Ŝeniach terenu zlokalizowane s ą bory bagienne Vaccinio uliginosi-Pinetum i bagniska z ro ślinno ści ą szuwarow ą. Obecne s ą torfowiska wysokie( Ŝywe), przej ściowe i niskie, w tym niezwykle cenne doskonale

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć z projektu Planu na stan zachowania siedlisk i Lp. Nr obszaru Nazwa obszaru Natura 2000 gatunków zachowane niskie torfowisko w ęglanowe. Torfowiska przedstawiaj ą bardzo wysok ą warto ść przyrodnicz ą. Na niewielkich fragmentach skarp i piaszczysk rozwin ęły si ę zbiorowiska muraw i wrzosowisk. Rzeka ma naturalny przebieg z licznymi starorzeczami, meandrami, wyspami. W Małej Panwi i jej dopływach wyst ępuj ą zbiorowiska Ranunculetum fluitantis. Dolina przedstawia unikalne zró Ŝnicowanie siedliskowe nieobecne w innych cz ęś ciach województwa. W obr ębie całej doliny wyst ępuj ą 32 zespoły zagro Ŝone w skali regionalnej. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 14 PLH120083 Dolna Soła Obszar jest miejscem wyst ępowania 5 typów siedlisk wymienionych w Zał ączniku I Dyrektywy Siedliskowej, w tym dominuj ących powierzchniowo ł ęgów wierzbowo-topolowych, ale znacznie przekształconych. Ponadto na obszarze tym stwierdzono 7 gatunków zwierz ąt wymienionych w Zał ączniku II Dyrektywy Siedliskowej, w tym 1 gatunek ssaka, 2 gatunki płazów i 3 gatunki ryb. Obszar uzupełnia reprezentacj ę bolenia, brzanki i głowacza białopłetwego w regionie kontynentalnym. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 15 PLH240013 Graniczny Meander Odry Obszar obejmuje fragment doliny Odry, poło Ŝony na polsko-czeskiej granicy, z naturalnie meandruj ącą rzek ą i płatami dobrze zachowanych siedlisk nadrzecznymi (lasy ł ęgowe, zaro śla wierzbowe, szuwary i podmokłe ł ąki). Teren jest prawie corocznie zalewany. Cały obszar doliny stanowi potencjalne siedlisko lasów ł ęgowych. Wskutek długotrwałej antropopresji obszar jest znacznie przekształcony, zachował jednak du Ŝy potencjał do regeneracji swoich walorów przyrodniczych. Obszar ten stanowi izolowan ą "wysp ę" cennych siedlisk nadrzecznych (6 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG) zajmuj ących ok. 23% powierzchni. Jest to jedyny taki obszar mi ędzy czeskim CHKO "Pododri" a polskim rezerwatem "Ł ęŜ czok" i równocze śnie jedyny naturalny odcinek Odry w granicach Polski. Wyst ępuj ą tutaj 2 gatunki bezkr ęgowców z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, w tym priorytetowy gatunek chrz ąszcza - pachnica d ębowa oraz inne rzadkie i zagroŜone bezkr ęgowce. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 16 PLH240036 Hubert Dominuj ącym zespołem ro ślinnym w obszarze jest gr ąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum) w wariancie typowym. Jedynie na lokalnych, niewielkich wzniesieniach w północno-wschodniej cz ęś ci rezerwatu wykształciła si ę posta ć przej ściowa gr ądu do kontynentalnego boru mieszanego. Warstw ę drzew buduj ą głównie d ąb szypułkowy (Quercus robur) i sosna pospolita (Pinus sylvestris). Wiek drzewostanu wynosi od 130 do 160 lat. D ębom i sosnom towarzysz ą nieliczne buki, jawory i klony, które w wielu przypadkach osi ągn ęły wymiary drzew pomnikowych. Gr ąd subkontynentalny jest jednym z najpospolitszych siedlisk le śnych ni Ŝowej Polski. Jednak zostało ono w przeszło ści mocno zmienione i do dzisiaj zachowało si ę niewiele płatów reprezentuj ących wysoki stopie ń zachowania. Na terenie województwa śląskiego w obszarze kontynentalnym, obszar "Hubert" chroni najlepiej zachowany płat tego lasu. Na terenie rezerwatu gr ąd zachowany jest w stopniu A - doskonałym, za ś poza rezerwatem, w jego najbli Ŝszym s ąsiedztwie reprezentuje stan zachowania B - dobry i C - znacz ący. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 17 PLH240008 Ko ściół w Górkach Wielkich Zgodnie z Kryteriami wyboru schronie ń nietoperzy do ochrony w ramach polskiej cz ęś ci sieci Natura 2000, obiekt uzyskał 20 punktów, co daje podstawy do wł ączenia go do sieci Natura 2000. W ostoi znajduje się kolonia rozrodcza dwóch gatunków nietoperzy z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 18 PLH240007 Ko ściół w Radziechowach Zgodnie z Kryteriami wyboru schronie ń nietoperzy do ochrony w ramach polskiej cz ęś ci sieci Natura 2000, obiekt uzyskał 24 pkt, co daje podstawy do wł ączenia go do sieci Natura 2000. W ostoi znajduje się najwi ększa na Śląsku kolonia rozrodcza podkowca małego (gatunek nietoperza z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG). Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 19 PLH240040 Las koło Tworkowa Przedmiotem ochrony w obszarze s ą 2 siedliska le śne z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Płaty gr ądu i ł ęgu jesionowego s ą rozległe, wyst ępuj ą w typowych warunkach i s ą zachowane w bardzo dobrym stanie. Ostoja stanowi te Ŝ wa Ŝne miejsce wyst ępowania pachnicy dębowej. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć z projektu Planu na stan zachowania siedlisk i Lp. Nr obszaru Nazwa obszaru Natura 2000 gatunków 20 PLH240037 Lipienniki w D ąbrowie Opisywana ostoja stanowi unikatowy układ na terenie zurbanizowanym i uprzemysłowionym. Pomimo stałego oddziaływania wielu Górniczej niekorzystnych czynników, rzadkie zbiorowiska torfowisk przej ściowych i niskich na podło Ŝu alkalicznym trwaj ą w tym krajobrazie od ponad 40 lat (mniejsza z enklaw). Dodatkowo, na obszarze poeksploatacyjnym ("Ku źnica War ęŜ yńska"), pozostawionym bez rekultywacji wykształciły si ę interesuj ące zbiorowiska o charakterze młak z Equisetum variegatum jako gatunkiem pionierskim na tego typu obszarach. S ą to siedliska wielu rzadkich i chronionych gatunków ro ślin naczyniowych, jak równie Ŝ zagro Ŝonych regionalnie (p. 3.3).Warto ść przyrodnicza tego obszaru wi ąŜ e si ę tak Ŝe z bogat ą brioflor ą, z liczn ą grup ą gatunków obj ętych ochron ą prawn ą, w tym reliktowych. Cz ęść z nich wykazana została w Zał ączniku V DS. Populacje lipiennika Loesela z D ąbrowy Górniczej s ą jednymi z najliczniejszych (ł ącznie 1125 p ędów w tym 40 na torfowisku w Antoniowie i 1085 na wyrobisku "Ku źnica War ęŜ yńska" - dane z 2008 roku) w południowej Polsce. Analizowane populacje le Ŝą w pobli Ŝu południowej granicy zwartego zasi ęgu lipiennika loesela w Europie. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 21 PLH240032 Ostoja Kroczycka O warto ściach przyrodniczych tego obszaru decyduj ą przede wszystkim zbiorowiska ro ślinne zwi ązane z podło Ŝem wapiennym; s ą to: murawy naskalne, fragmenty muraw kserotermicznych, zaro śla jałowca na podło Ŝu wapiennym, ciepłolubne buczyny storczykowe oraz szczelinowe zbiorowiska paproci. Z fitocenozami muraw naskalnych zwi ązane s ą niektóre rzadkie gatunki ro ślin, m.in.: go ździk siny Dianthus gratianopolitanus, kostrzewa blada Festuca pallens, skalnica gronkowa Saxifraga paniculata (relikt glacjalny). Zaro śla jałowca z terenu Ostoi Kroczyckiej reprezentuj ą siedlisko 5130 (zaro śla jałowca pospolitego na wrzosowiskach lub murawach nawapiennych). Ostoja Kroczycka jest te Ŝ obszarem cz ęstego wyst ępowania siedliska 8210 "wapienne ściany skalne", które jest tu wykształcone w sposób typowy dla Wy Ŝyny Krakowsko-Cz ęstochowskiej. Buczyna storczykowa jest rzadko wyst ępuj ącym typem siedliska le śnego w Polsce. Ciepłolubne buczyny storczykowe s ą najbogatszym w gatunki typem siedliska le śnego. Do Ostoi zaliczono te Ŝ obszary, na których reprezentatywno ść buczyny storczykowej zaklasyfikowano na poziomie C - znacz ąca. Ten stopie ń reprezentatywno ści posiadaj ą płaty w Skałach Podlesickich oraz na stokach Góry Zborów i Góry Kołoczek w Skałach Kroczyckich. Drugim typem siedliska o znaczeniu europejskim jest Ŝyzna buczyna górska. Na Jurze Krakowsko-Cz ęstochowskiej jest ona na peryferiach swojego wyst ępowania, którego centrum znajduje si ę w Karpatach i Sudetach. W Ostoi, na wielu wzgórzach obecny jest typowy przestrzenny układ obu buczyn, z których storczykowa zajmuje eksponowane partie grzbietowe oraz stoki południowe i zachodnie, za ś Ŝyzna buczyna górska porasta stoki północne i wschodnie. Jaskinia Pi ętrowa Szczelina poło Ŝona w granicach ostoi jest wymieniana w śród wa Ŝnych ostoi CORINE przede wszystkim z uwagi na zimuj ące tu nietoperze wymienione w zał ączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Stanowi tak Ŝe środowisko Ŝycia dla kilkudziesi ęciu innych, stwierdzonych tu gatunków bezkr ęgowców typowych dla tego terenu. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 22 PLH240015 Ostoja Olszty ńsko-Mirowska Teren cechuje du Ŝe zró Ŝnicowanie siedliskowe. Szczególnie wa Ŝne s ą siedliska niele śne zwi ązane z wapiennymi skałami stanowi ącymi miejsce wyst ępowania licznych rzadkich i zagro Ŝonych, ciepłolubnych gatunków ro ślin i bezkr ęgowców (w tym gatunku z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG - modraszka telejus). Ł ącznie zidentyfikowano na terenie obszaru 14 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Szereg gatunków osi ąga tutaj kres zasi ęgu (na ogół północny). Do najcenniejszych gatunków ro ślin nale Ŝy Galium cracoviense - endemit wyst ępuj ący jedynie na murawach naskalnych kilku wzgórz w okolicy Olsztyna. Obszar stanowi enklaw ę naturalnych i półnaturalnych ekosystemów w śród silnie zurbanizowanych terenów okr ęgów przemysłowych Śląska i Cz ęstochowy. Obszar charakteryzuje si ę bogat ą chiropterofaun ą (m.in. 6 gatunków z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG) - łącznie odnotowano tu wyst ępowanie 10 gatunków ro ślin i zwierz ąt z Zał ącznika II Dyrektywy. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 23 PLH240020 Ostoja Złotopotocka Jeden z najcenniejszych fragmentów Wy Ŝyny Krakowsko-Cz ęstochowskiej cechuj ący si ę du Ŝą ró Ŝnorodno ści ą siedliskow ą - stanowi ący miejsce wyst ępowania gatunków rzadkich, zagro Ŝonych wygini ęciem i reliktów glacjalnych. Jest to to miejsce, gdzie spotykaj ą się 4 zespoły buczyn: b. sudecka, b. Ŝyzna ni Ŝowa, kwa śna b. i ciepłolubna buczyna storczykowa. W źródliskach Wiercicy znajduje si ę jedno z 3 zast ępczych stanowisk endemicznej ro śliny - warzuchy polskiej Cochlearia polonica. Utrzymuje si ę ono od 1977 r, cho ć liczebno ść populacji jest niewielka - kilkana ście osobników. Na obszarze odnotowano stanowiska cennych

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć z projektu Planu na stan zachowania siedlisk i Lp. Nr obszaru Nazwa obszaru Natura 2000 gatunków bezkr ęgowców: pachnicy d ębowej Osmoderna eremita i ślimaka ostrokraw ędzistego Helicigona lapicida. Obszar charakteryzuje si ę bogat ą chiropterofaun ą, z 6 gatunkami z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej (m.in. podkowiec mały Rhinolophus hipposideros, nocek Bechsteina Myotis bechsteini, nocek orz ęsiony M. emarginatus). Namuliska jaski ń kryj ą cenny materiał paleontologiczny. Cenne s ą tak Ŝe wapienne osta ńce z kserotermicznymi murawami w cz ęś ci wschodniej. Ostoja stanowi "polskie centrum zró Ŝnicowania lasów bukowych": wyst ępuj ą tu a Ŝ cztery zespoły buczyn - kwa śna buczyna ni Ŝowa, Ŝyzna buczyna ni Ŝowa, Ŝyzna buczyna sudecka i buczyna storczykowa. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 24 PLH240009 Ostoja Środkowojurajska Obszar wyró Ŝnia si ę du Ŝą ró Ŝnorodno ści ą zbiorowisk naskalnych, kserotermicznych i le śnych; w śród tych ostatnich na uwag ę zasługuj ą płaty Ŝyznej buczyny sudeckiej i jaworzyny górskiej, poło Ŝone na północno-wschodnich kra ńcach zasi ęgu geograficznego. Ł ącznie stwierdzono tu wyst ępowanie 16 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, pokrywaj ących ok. 40% powierzchni obszaru. Ostoja jest miejscem zimowania licznych gatunków nietoperzy oraz miejscem wyst ępowania rzadkich gatunków zwierz ąt i ro ślin, w tym 10 gatunków z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Znajduje si ę tu najbogatsze i jedno z 3 zast ępczych stanowisk endemicznej warzuchy polskiej Cochlearia polonica, gdzie gatunek wyst ępuje w tysi ącach osobników. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 25 PLH240022 Pier ściec Zgodnie z Kryteriami wyboru schronie ń nietoperzy do ochrony w ramach polskiej cz ęś ci sieci Natura 2000, obiekt uzyskał 10 punktów, co daje podstawy do wł ączenia go do sieci Natura 2000. W obszarze znajduje si ę kolonia rozrodcza podkowca małego, gatunku z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 26 PLH240030 Poczesna Koło Cz ęstochowy Siedliska najwarto ściowszych przyrodniczo ł ąk trz ęś licowych s ą wykształcone typowo i dobrze zachowane. Wiele fitocenoz z tego zwi ązku charakteryzuje si ę typowym składem florystycznym dla zespołu Molinietum caeruleae, nale Ŝą cych do rzadko spotykanych w Polsce w postaci klasycznej. Charakteryzuj ą si ę one du Ŝym bogactwem florystycznym i licznym udziałem wielu gatunków chronionych i rzadkich, takich jak: kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, goryczka w ąskolistna, sierpik barwierski i kukułka szerokolistna. Ogólnie ł ąki s ą zdegenerowane i w znacznym stopniu niewykaszane, z tendencj ą do zarastania krzewami i drzewami. Do najsłabiej wykształconych nale Ŝą ł ąki rajgrasowe. Teren ten posiada tak Ŝe du Ŝe walory krajobrazowe. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 27 PLH240003 Podziemia Tarnogórsko- Jest to prawdopodobnie drugie co do wielko ści zimowisko nietoperzy w Polsce. Stwierdzono tu 8 gatunków, z czego 1 (nocek du Ŝy) Bytomskie umieszczony jest na Zał ączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Liczebno ść zimuj ących w podziemiach nietoperzy wynosi przynajmniej kilkana ście tysi ęcy osobników. Obiekt zasiedlany przez nietoperze tak Ŝe w okresie letnim. Wpływ: w obszarze planowane jest do realizacji przedsi ęwzi ęcie dot. likwidacji zagro Ŝeń spowodowanych przez składowisko odpadów niebezpiecznych Zakładów Chemicznych „Tarnowskie Góry” w Tarnowskich Górach w likwidacji. Realizacja przedsi ęwzi ęcia spowoduje powstanie źródeł emisji hałasu i zanieczyszcze ń do powietrza w trakcie prowadzenia prac budowlanych. W trakcie prowadzenia prac nale Ŝy zminimalizowa ć zaj ęto ść terenu, zastosowa ć ogrodzenie inwestycji zapobiegaj ące wtargni ęciu niepowołanych osób lub zwierz ąt oraz prowadzi ć prac ę maszyn budowlanych 6.00-22.00. Zabronione jest niepokojenie zwierz ąt w okresie zimowym i zasypywanie otworów wentylacyjnych (wlotowych). Oddziaływania dodatnie zwi ązane z realizacj ą przedsi ęwzi ęcia: wypełnienie zobowi ąza ń w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami. 28 PLH240026 Przełom Warty koło Mstowa Łąki trz ęś licowe porastaj ące siedliska wilgotne i średnio Ŝyzne Przełomu Warty s ą dobrze zachowane i bogate florystycznie (cz ęsto ponad 30 gat. w płacie), lecz pozbawione gatunków charakterystycznych dla zespołu, co uniemo Ŝliwia ich ostateczn ą klasyfikacj ę. Nie stwierdzono w nich gatunków chronionych i rzadkich. Dawniej zajmowały znacznie wi ększ ą powierzchni ę, lecz z powodów zaprzestania koszenia w wielu miejscach doliny przekształciły się w turzycowiska i zbiorowiska bujnych ziołoro śli z dominacj ą pokrzywy i trzcinnika. Siedliska i zbiorowiska ze zwi ązków Nymphaeion i Potamion s ą w wi ększo ści miejsc wyst ępowania dobrze wykształcone i zachowane, lecz ł ączna ich powierzchnia jest niewielka. Wynosi ona poni Ŝej 5% pow. siedlisk wodnych opisywanego odcinka doliny. Do

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć z projektu Planu na stan zachowania siedlisk i Lp. Nr obszaru Nazwa obszaru Natura 2000 gatunków najcenniejszych elementów ro ślinno ści wodnej nale Ŝą zbiorowiska z gr ąŜ elem Ŝółtym i rdestnic ą k ędzierzaw ą. Naturalny charakter doliny Warty, jej du Ŝa rola przyrodnicza jako m.in. korytarza ekologicznego i bardzo du Ŝe zró Ŝnicowanie szaty ro ślinnej, w tym wyst ępowanie wyj ątkowo dobrze zachowanych starorzeczy z udziałem ro ślinno ści wodnej ze zwi ązków Nymphaeion i Potamion, ma du Ŝe znaczenie, tak Ŝe krajowe. Las gr ądowy w dobrze zachowanej postaci nale Ŝy w tej cz ęś ci województwa śląskiego do rzadko ści. Nawet niewielki powierzchniowo fragment ma wi ęc du Ŝe znaczenie, tym bardziej Ŝe wyst ępuje tu szereg gatunków rzadkich i chronionych, jak np.: lilia złotogłów, skrzyp zimowy, storczyki - buławnik wielkokwiatowy i kruszczyk szerokolistny; oraz gatunki górskie: przewiercie ń długolistny i parzydło le śne. Do osobliwo ści przyrodniczych nale Ŝy rzadko spotykany groszek wschodniokarpacki, który ma na Gąszczyku jedno z trzech istniej ących na Wy Ŝynie Śląsko-Krakowskiej stanowisk. Lipa szerokolistna osi ąga tu północn ą granic ę wyst ępowania. Dzi ęki usytuowaniu na stromej skarpie oraz obecno ści wychodni wapiennych ma on tak Ŝe du Ŝe walory krajobrazowe. Najwy Ŝej poło Ŝona cz ęść lasu porasta wały starodawnego grodziska. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 29 PLH120014 Pustynia Bł ędowska Pustynia Bł ędowska stanowi unikatowy ekosystem w skali europejskiej. Jest najwi ększym w Europie Środkowej zwartym, śródl ądowym obszarem wyst ępowania piasków wydmowych z interesuj ącymi formami geomorfologicznymi typowymi dla krajobrazu pustynnego, licznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami flory i fauny oraz zbiorowiskami muraw piaskowych. Ł ącznie odnotowano tu wyst ępowanie 4 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. W latach 1960. na terenie Pustyni Bł ędowskiej obserwowano liczn ą populacj ę ł ątki turzycowej, Coenagrion ornatum. Jej obecno ści nie potwierdzono w ostatnich dekadach. Zaleca się kontrol ę terenow ą i ewentualnie restytucj ę gatunku na tym terenie. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 30 PLH240024 Stawiska Obszar chroni siln ą populacj ę pachnicy d ębowej. Znajduje si ę w niedalekiej odległo ści od zwartych kompleksów le śnych pozostaj ących w zarz ądzie ALP, maj ących w składzie starsze okazy d ębu. W obszarze wyst ępuje ponadto bogata fauna, m.in.: chrz ąszcze biegaczowate, rzadkie płazy - traszki, grzebiuszka ziemna, rzekotka drzewna, ropucha szara i zielona; jaszczurki - zwinka i Ŝyworodna; kilka rzadkich gatunków ptaków - myszołów zwyczajny, jastrz ąb goł ębiarz, krogulec, goł ąb grzywacz, sinak; tak Ŝe liczne nietoperze znajduj ą schronienie w rezerwacie dzi ęki du Ŝej ilo ści dziupli i wypróchniałych pni starych d ębów i wierzb. Wi ększe ssaki nie maj ą stałej ostoi i wyst ępuj ą tu sporadycznie. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 31 PLB120009 Stawy w Brzeszczach W ostoi wyst ępuje co najmniej 14 gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej, 5 gatunków z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi (PCK). W okresie l ęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) nast ępuj ących gatunków ptaków: b ączek (PCK), czapla purpurowa (PCK), rybitwa białow ąsa (PCK), ślepowron (PCK), kokoszka, krakwa, krwawodziób, śmieszka, zausznik; stosunkowo wysok ą liczebno ść (C7) osi ąga: b ąk (PCK), rybitwa czarna i perkoz dwuczuby. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 32 PLB240003 Stawy Wielok ąt i Las W ostoi występuje co najmniej 21 gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi (PCK). Tworkowski Strefa ochronna 1p bielika (PCK) - bardzo rzadkiego w tej cz ęś ci kraju. W okresie l ęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) nast ępuj ących gatunków ptaków: b ączek (PCK), podgorzałka (PCK) i hełmiatka (PCK). Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 33 PLH240010 Stawy Ł ęŜ czok Ostoja ptasia o randze krajowej K 72. Wyst ępują co najmniej 24 gatunki ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 2 gatunki z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi (PCK). Gniazduje tu 118 gatunków ptaków, w śród nich liczne rzadkie i zagro Ŝone, np. podgorzałka. W okresie l ęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) nast ępuj ących gatunków ptaków: podgorzałka (PCK), czernica, hełmiatka (PCK), zausznik; w stosunkowo wysokim zag ęszczeniu (C7) wyst ępuje muchołówka białoszyja. W okresie w ędrówek du Ŝe koncentracje (C7) osi ąga czapla biała. Obszar jest jedn ą z nielicznych enklaw naturalnej ro ślinno ści w dolinie górnej Odry. Wyró Ŝniono tu 45 zbiorowisk ro ślinnych (8 le śnych i 37 niele śnych). Wyró Ŝniono 9 rodzajów siedlisk przyrodniczych z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Flora liczy 596 gatunków, w śród nich s ą gatunki prawnie chronione oraz rzadkie i zagro Ŝone, w tym

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć z projektu Planu na stan zachowania siedlisk i Lp. Nr obszaru Nazwa obszaru Natura 2000 gatunków aldrowanda p ęcherzykowata - gatunek z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG (jest to jedno z nielicznych stanowisk tego gatunku w Polsce). Na terenie obszaru stwierdzono liczne wyst ępowanie 10 gatunków nietoperzy. Wyst ępuje tu 5 gatunków zwierz ąt z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 34 PLH240016 Suchy Młyn Jedno z 3 istniej ących w Polsce stanowisk j ęzyczki syberyjskiej Ligularia sibirica - w 2002 roku odnaleziono 100 p ędów wegetatywnych oraz 4 p ędy kwitn ące. Obszar charakteryzuje si ę ponadto cenn ą ichtiofaun ą. Ł ącznie w obszarze odnotowano 5 gatunków z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Wyst ępuje tu mozaika siedlisk przyrodniczych, charakterystycznych dla terenów podmokłych i nadrzecznych - stwierdzono tu 7 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 35 PLH240004 Szachownica Jedno z najwi ększych zimowisk nietoperzy w Polsce. Dzi ęki ró Ŝnorodno ści warunków termicznych i nieograniczonej liczbie dogodnych kryjówek, w jaskini hibernuje co roku ponad 1000 nietoperzy, reprezentuj ących 10 gatunków - 4 z nich umieszczone s ą w Zał ączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Liczenia hibernuj ących nietoperzy, prowadzone od roku 1980, wskazuj ą na stały, lecz niewielki wzrost ich liczby. Na uwag ę zasługuje fakt corocznego notowania w jaskini dwóch gatunków nocków (Myotis bechsteini i M. dasycneme), uznanych w Polsce za rzadkie i zagro Ŝone. W obszarze stwierdzono tak Ŝe wyst ępowanie 3 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 36 PLH240025 Torfowisko przy Dolinie Przedmiotem ochrony w obszarze s ą siedliska torfowiskowe, dobrze tu wykształcone i zachowane. Wi ększo ść powierzchni omawianego Kocinki torfowiska zajmuje pokrywa ro ślinna, utworzona przez mozaik ę dobrze wykształconego zbiorowiska torfowiska wysokiego i torfowiska przej ściowego. Poza nimi stwierdzono niewielkie fragmenty zbiorowisk turzycowych i niedu Ŝy płat grzybieni północnych. Wyj ątkowo dobry stan wykształcenia, a tak Ŝe zachowania siedlisk torfowisk wysokich i przej ściowych, istnienie rozległej naturalnej izolacji, dowodz ą du Ŝej trwało ści i stabilizacji układów przyrodniczych na torfowisku przy dolinie Kocinki. Do bardzo cennych walorów przyrodniczych tego terenu nale Ŝy wyst ępowanie (w bardzo du Ŝej liczbie okazów) typowych dla nich gatunków takich jak: chroniona rosiczka okr ągłolistna (tysi ące okazów), bagno zwyczajne, Ŝurawina błotna, modrzewnica zwyczajna, bobrek trójlistkowy, czermień błotna, siedmiopalecznik błotny, a tak Ŝe rzadko w Polsce wyst ępuj ących grzybieni północnych. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 37 PLH240038 Torfowisko Sosnowiec-Bory Stosunkowo dobrze zachowane siedlisko z typowo wykształconymi płatami ro ślinno ści i liczna populacja lipiennika to przedmiot ochrony w obszarze. Jest to jeden z najbardziej warto ściowych przyrodniczo obiektów w aglomeracji górno śląskiej. W kontek ście wymierania stanowisk lipiennika, jest to stanowisko bardzo cenne. Jego populacja jest jedn ą z tych, które le Ŝą w pobli Ŝu południowej granicy zwartego zasi ęgu lipiennika Loesela w Europie. St ąd ochrona tego stanowiska ma istotne znaczenie w celu zachowania dotychczasowego kształtu jego zasi ęgu. Dodatkowo w obr ębie omawianego terenu wyst ępuje szereg chronionych i zagro Ŝonych regionalnie gatunków ro ślin naczyniowych (3.3.) jak równie Ŝ bogata brioflora. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 38 PLH240028 Walaszczyki w Cz ęstochowie Siedliska ł ąk trz ęś licowych s ą wykształcone typowo i bardzo dobrze zachowane. Podobnie jak i porastaj ące je płaty zespołów Molinietum caereuleae. W tym kompleksie ł ąki trz ęś licowe stanowi ą około 20% powierzchni. Poprzez swoj ą fizjonomi ę i skład gatunkowy (zwłaszcza obecno ść kosa ćca syberyjskiego) dobrze wyodr ębniaj ą si ę w śród innych zbiorowisk, tworz ąc z nimi wyra źne granice. Charakteryzuj ą si ę du Ŝym bogactwem florystycznym i udziałem wielu gatunków chronionych i rzadkich jak np.: kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, goryczka w ąskolistna, sierpik barwierski i storczyki: kruszczyk błotny, kukułka szerokolistna i podkolan biały. Do najcenniejszych zalicza si ę tu dobrze wykształcone fitocenozy zespołu Molinietum caeruleae. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 39 PLH240039 Zbiornik Goczałkowicki - Obszar ostoi "Zbiornik Goczałkowicki - uj ście Wisły i Bajerki" stanowi wa Ŝne miejsce wyst ępowania gatunków zwierz ąt zwi ązanych ze Uj ście Wisły i Bajerki środowiskiem wodnym i wodno-lądowym, wymienionych w Zał ączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Stwierdzono tu stał ą populacj ę

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego2014”

Cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 i wpływ realizacji przedsi ęwzi ęć z projektu Planu na stan zachowania siedlisk i Lp. Nr obszaru Nazwa obszaru Natura 2000 gatunków piskorza, która wykorzystuje zarówno w zbiornik jak i przyuj ściowe rozlewiska i starorzecza Wisły i Bajerki. Stosunkowo liczna wydaje si ę by ć populacja kumaka. Poza kumakiem nizinnym spotykane s ą tak Ŝe inne gatunki płazów rzadkich i zagro Ŝonych w skali kraju np. traszk ę grzebieniast ą. Wielko ść populacji wydry na tym obszarze mo Ŝna szacowa ć na co najmniej 3-4 rodzin. Cały zbiornik, Wisła oraz Bajerka stwarzaj ą doskonałe siedlisko dla opisywanego gatunku. Dodatkowo sprzyja mu obecno ść w okolicy licznych stawów hodowlanych z sieci ą rowów i cieków umo Ŝliwiaj ących penetracje. Do cennych walorów przyrodniczych tego terenu zaliczy ć nale Ŝy rzadko wyst ępuj ące w Polsce fitocenozy z masowym udziałem salwinii pływaj ącej i Ŝabi ścieku pływaj ącego oraz bardzo liczne wyst ępowanie ptaków wodno-błotnych. Zbiorowiska typowo wodne zajmuj ą ł ącznie niewielk ą powierzchni ę ro ślinno ści wodno- szuwarowej zbiornika, wynosz ącą poni Ŝej 10%. Stan ich wykształcenia i zachowania siedlisk jest dobry. Fitocenozy te nie s ą zbyt bogate florystycznie, co jest jednak cech ą typow ą dla tego rodzaju zbiorowisk. Płaty ro ślin wodnych wyra źnie wyodr ębniaj ą si ę spo śród innych zbiorowisk, s ą dobrze izolowane przez bujn ą i rozległ ą ro ślinno ść ł ąkow ą, ziołoro ślow ą i szuwarow ą, a w niektórych miejscach tak Ŝe przez fragmenty słabo wykształconych ł ęgów i zaro śli wierzbowych. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 40 PLH240027 Łęgi w lasach nad Liswart ą Łęg olszowy jest najbardziej rozpowszechnionym typem siedliska ł ęgowego w Polsce. W przypadku obu rezerwatów płaty łęgu olszowego zajmuj ą powierzchni ę ponad 20 hektarów, a ich warto ść istotnie zwi ększa fakt wyst ępowania tu cisa pospolitego. Podgórski łęg jesionowy wyst ępuje przede wszystkim na pogórzu Sudetów i Karpat. W pasie wy Ŝyn południowej Polski jest rzadko spotykanym typem siedliska le śnego, i z tego wzgl ędu, jest szczególnie cennym obiektem. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 41 PLH240033 Źródła Rajecznicy Na terenie Ostoi, na obszarze ponad 100 hektarów, zachował si ę całkowicie zalesiony system hydrologiczny w postaci ł ącz ących si ę kilku śródle śnych strumieni. Co wi ęcej, stan zachowania lasów ł ęgowych nale Ŝy w wi ększo ści uzna ć za doskonały. Drzewostany osi ągn ęły nawet V klas ę wieku, co w przypadku olszy czarnej stanowi górn ą granic ę, a pozostałe warstwy fitocenoz s ą równie dobrze wykształcone, zarówno je śli chodzi o skład gatunkowy, jak i o struktur ę przestrzenn ą i warstwow ą. Stanowisko warzuchy polskiej w źródliskach Rajecznicy jest w chwili obecnej jednym z trzech istniej ących, a drugim co do wielko ści, stanowisk tego gatunku. Dodatkowo, źródliskowy obszar Rajecznicy zasiedla trwała populacja bobrów, których Ŝeremia w istotny sposób kształtuj ą warunki siedliskowe lasu. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami. 42 PLH100007 Zał ęcza ński Łuk Warty Ostoja wa Ŝna dla ochrony bioró Ŝnorodno ści. Stwierdzono tu ponad 100 zbiorowisk ro ślinnych, w tym z ciekawymi wapieniolubnymi gatunkami. Ł ącznie stwierdzono tu 13 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Obszar wyró Ŝnia si ę obecno ści ą formacji krasowych z 24 jaskiniami - miejscami zimowania bogatych populacji nietoperzy. Ł ącznie wyst ępuje tu 8 gatunków kr ęgowców z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. We florze liczne s ą wapieniolubne gatunki ro ślin naczyniowych o charakterze górskim, gatunki ro ślin naczyniowych chronione prawnie oraz rzadkie lub zagro Ŝone lokalnie. Wpływ: w obszarze nie planuje si ę realizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami.

Przedsi ęwzi ęcia z zakresu tworzenia punktów selektywnej zbiórki odpadów czy te Ŝ usuwania wyrobów zawieraj ących azbest nie b ędą miały negatywnego wpływu na przedmioty ochrony obszarów Natura 2000 i ich integralno ść pod warunkiem zachowania minimalnej zaj ęto ści terenu w trakcie prac inwestycyjnych i przestrzegania procedur ochronnych w trakcie usuwania wyrobów zawieraj ących azbest.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

Wykonana wcze śniej ogólna analiza znacz ących oddziaływa ń w odniesieniu do poszczególnych zada ń inwestycyjnych na środowisko przyrodnicze, zdrowie ludzi, dobra materialne i zabytki wraz z przykładami działa ń minimalizuj ących i kompensuj ących negatywne oddziaływania mo Ŝe odnosi ć si ę tak Ŝe po średnio do obszarów Natura 2000 w zakresie oddziaływania na elementy przyrodnicze. Na etapie niniejszej prognozy nie stwierdza si ę negatywnego oddziaływania na obszary Natura 2000 planowanych w projekcie Planu inwestycji. Wykonana analiza nie wskazuje negatywnego wpływu inwestycji na gatunki i siedliska chronione b ędące przedmiotem ochrony tych obszarów, a tak Ŝe negatywnego wpływu na integralno ść i powi ązanie z innymi obszarami.

6.5. Oddziaływanie na korytarze ekologiczne o znaczeniu krajowym i lokalnym

Wg W. J ędrzejewskiego, na terenie województwa śląskiego wyst ępuj ą nast ępuj ące korytarze ekologiczne: - Korytarz Południowo-Centralny (KPdC), który ł ączy Roztocze z Lasami Janowskimi, Puszcz ą Sandomiersk ą i Świ ętokrzysk ą, Przedborskim Parkiem Krajobrazowym, Zał ęcza ńskim Parkiem Krajobrazowym, nast ępnie ł ączy si ę z Lasami Lublinieckimi i Borami Stobrawskimi oraz biegnie do Lasów Milickich, Doliny Baryczy i Borów Dolno śląskich. Na terenie województwa śląskiego wyst ępuj ą odnogi tego korytarza w północnej i zachodniej cz ęś ci województwa (GKPd-7, GKPdC-6, GKPdC-5, GKPdC-4, GKPdC-5a). - Korytarz Południowy (KPd) biegnie od Bieszczadów poprzez Góry Słonne, Pogórze Przemyskie, Pogórze Dynowskie, parki krajobrazowe: Czarnorzecko-Strzy Ŝowski, Pasma Brzanki, Ci ęŜ kowicko- Ro Ŝnowski i Wi śnicko-Lipnicki, nast ępnie przechodzi przez Beskid Wyspowy, Gorce, Beskid Makowski, Beskid śywiecki, Beskid Śląski, Pogórze Śląskie, lasami w pobli Ŝu zbiornika Goczałkowickiego, Lasy Pszczy ńsko-Kobiórskie, a Ŝ do Lasów Rudzkich. Na terenie województwa śląskiego wyst ępuj ą odnogi tego korytarza w południowej cz ęś ci województwa (KPdC-4D, KPd-7B).

Lokalizacj ę przedsi ęwzi ęć wzgl ędem korytarzy przedstawia Mapa 1. Projekt Planu nie przewiduje lokalizacji przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami mog ących mie ć negatywny wpływ na korytarze ekologiczne. W obr ębie korytarzy planowane s ą jedynie inwestycje budowy gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych. Nie przewiduje si ę znacz ącego negatywnego oddziaływania na korytarze ekologiczne skutków realizacji Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014.

6.6. Podsumowanie

Realizacja zada ń zawartych w „Planie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014” wynika z konieczno ści spełnienia wymaga ń prawnych, zarówno krajowych jak i europejskich, m.in. w zakresie osi ągni ęcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów oraz ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji. Brak realizacji tych zada ń b ędzie miał konsekwencje zarówno finansowe, jak i środowiskowe. Poni Ŝej opisano negatywne skutki realizacji zada ń z zakresu gospodarki odpadami, które w wi ększo ści maj ą oddziaływanie lokalne.

Realizacja przedsi ęwzi ęć z zakresu gospodarki odpadami mo Ŝe spowodowa ć: - wzrost emisji zanieczyszcze ń do powietrza w wyniku: - wzmo Ŝonego transportu odpadów do obiektów gospodarowania odpadami. Zanieczyszczenie to powstanie przy trasach komunikacyjnych, w bezpo średnim sąsiedztwie instalacji, - działania instalacji lub prowadzenia działa ń inwestycyjnych. Niektóre instalacje b ędą, nawet mimo prawidłowej eksploatacji, źródłem dodatkowego zanieczyszczenia gazami (m.in. CO 2, metan), pyłami oraz odorami. Konieczno ść stosowania odpowiednich filtrów pochłaniaj ących odory spowoduje znaczne ograniczenie uci ąŜ liwo ści. Kompostownie emitowa ć b ędą dwutlenek w ęgla, jako wynik tlenowego rozkładu materii organicznej. W trakcie realizacji inwestycji pylenie b ędzie chwilowe,

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

a technologia prowadzenia prac ziemnych powinna uwzgl ędnia ć stosowanie zwil Ŝania podło Ŝa. Bior ąc pod uwag ę bardzo ostre wymagania dotycz ące emisji gazowych, przy bezawaryjnej pracy instalacji, gdzie unieszkodliwiane s ą termicznie odpady (zakład gazyfikacji odpadów w Jastrz ębiu Zdroju oraz zakład przetwarzania opon metod ą pirolitycznego zgazowania i zakład produkcji no śników energetycznych systemu RAGAILLER w Mysłowicach).

Mysłowicach) brak jest podstaw do przypuszcze ń, aby powodowały one zanieczyszczenie powietrza, które mogłoby oddziaływa ć negatywnie na ludzi.

W pobli Ŝu instalacji przekształcania odpadów komunalnych nale Ŝy równie Ŝ liczy ć si ę ze zwi ększon ą ilo ści ą w powietrzu owadów oraz mikroorganizmów wyst ępuj ących na cz ąsteczkach pyłu, w tym patogenów i ich form przetrwalnikowych.

- emisj ę hałasu - dotycz ącą przede wszystkich transportu odpadów i pracy ta śmoci ągów, wentylatorów, a tak Ŝe w trakcie prac budowlanych, - wytwarzanie odpadów, ścieków i odcieków, jednak Ŝe nie przewiduje si ę, aby inwestycje przewidziane w Planie (ze wzgl ędu na posiadanie odpowiednich zabezpiecze ń) wpływały w sposób istotny na zanieczyszczenie wód podziemnych i powierzchniowych. Realizowane inwestycje nie b ędą mie ć bezpo średniego wpływu na wody powierzchniowe. Do zanieczyszczenia gleb i ro ślin wokół obiektów gospodarowania odpadami, w tym przede wszystkim składowisk odpadów, mo Ŝe dochodzi ć w trakcie dowozu i wyładunku odpadów, ich niewła ściwej eksploatacji, nieprawidłowym odprowadzaniu wód ze składowiska, a tak Ŝe w wyniku rozprzestrzeniania si ę gazu składowiskowego. Przy niewła ściwym transporcie odpadów (brak siatek zabezpieczaj ących), mo Ŝe dochodzi ć do zanieczyszczenia terenów przy trasach transportowych. - negatywny wpływ na krajobraz dotyczy przede wszystkim nowo budowanych obiektów, w tym głównie rozbudowywanych i budowanych ZZO.

Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, ka Ŝda instalacja musi spełnia ć okre ślone wymagania techniczne, tak Ŝe zwi ązane z ochron ą środowiska. Na etapie wyboru technologii zagospodarowania odpadów, powinny by ć wybierane rozwi ązania, które w trakcie realizacji oraz eksploatacji b ędą w jak najmniejszym stopniu oddziaływały na środowisko i zdrowie ludzi. Konieczne jest spełnianie przez instalacje wymogów BAT.

Niezb ędne b ędą równie Ŝ działania maj ące na celu ograniczenia negatywnego wpływu obiektów na środowisko w trakcie ich eksploatacji. W tym np.: 1. Ograniczenie negatywnego wpływu transportu odpadów – ekrany d źwi ękochłonne, stosowanie siatek zabezpieczaj ących odpady przed ich wydostawaniem si ę ze środków transportu, spełnianie standardów emisyjnych przez pojazdy, polewanie wod ą wewn ętrznych dróg transportowych zapobiegaj ące pyleniu. itp. 2. Ograniczenie negatywnego wpływu składowisk odpadów – stosowanie przesypki, płoszenie ptactwa, wykorzystanie siatek zapobiegaj ących rozwiewaniu odpadów, wła ściwe pasy zieleni ochronnej, monitoring środowiska, rekultywacja składowisk po zako ńczeniu eksploatacji, itp. 3. Ograniczenie negatywnego wpływu instalacji – właściwa eksploatacja i konserwacja urz ądze ń, hermetyzacja procesów, monitoring, itp.

Wpływ na zdrowie ludzi Wpływ obiektów zagospodarowania odpadów na ludzi b ędzie mógł wyst ępowa ć zarówno na etapie budowy, jak i eksploatacji obiektów oraz ich likwidacji. Wynika to przede wszystkim ze zwi ększenia ruchu pojazdów: na etapie budowy i likwidacji - sprz ętu budowlanego, a na etapie eksploatacji - pojazdów do transportu odpadów. W wyniku tych działa ń nale Ŝy liczy ć si ę ze zwi ększonym hałasem oraz lokalnym zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego substancjami emitowanymi przez pojazdy (tlenki węgla i azotu, węglowodory).

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

Na etapie eksploatacji w bezpo średnim s ąsiedztwie obiektów zagospodarowania odpadów zwi ększona będzie te Ŝ ilo ść w powietrzu owadów oraz mikroorganizmów wyst ępuj ących na cz ąsteczkach pyłu, w tym patogenów i ich form przetrwalnikowych. Emisje o zbli Ŝonym charakterze mog ą równie Ŝ wyst ępowa ć przy pracach zwi ązanych z zamykaniem i rekultywacj ą składowisk. Przy bezawaryjnej pracy instalacji przetwarzania odpadów brak jest podstaw do przypuszcze ń, aby powodowały emisje substancji, które mogłyby oddziaływa ć negatywnie na ludzi.

Wpływ na zwierz ęta W s ąsiedztwie instalacji nale Ŝy liczy ć si ę ze zmianami w składzie gatunkowym i liczebno ści zwierz ąt. Cze ść gatunków b ędzie migrowa ć na inne tereny, co zwi ązane b ędzie przede wszystkim ze zwi ększonym hałasem oraz ruchem pojazdów transportowych. Z drugiej natomiast strony zwi ększy si ę liczebno ść gatunków towarzysz ących obszarom zmienionym antropogenicznie. Zwi ększy si ę liczebno ść niektórych gatunków ptaków, gryzoni i owadów. Dotyczy to głównie składowisk odpadów oraz instalacji do zagospodarowania odpadów.

Wpływ na ro śliny Zarówno na etapie budowy, jak i eksploatacji instalacji oraz ich likwidacji mo Ŝe wyst ępowa ć lokalne zapylenie ro ślin przy trasach transportowych, co mo Ŝe by ć powodem zmniejszenia intensywno ści fotosyntezy oraz transpiracji ro ślin. Nie wykazano jednak jak dot ąd, aby mogło to w sposób istotny wpłyn ąć na zdrowotno ść ro ślin. Mo Ŝna uzna ć, Ŝe przewidywane do budowy instalacje b ędą miały znikomy wpływ na ro ślinno ść terenów przyległych.

Wpływ na obiekty i obszary chronione, w tym na obszary Natura 2000 Zgodnie z przeprowadzon ą prognoz ą oddziaływania, planowane do realizacji przedsi ęwzi ęcia nie b ędą mie ć wpływu na obszary chronione, w tym na obszary Natura 2000. Natomiast dla obiektów planowanych, dla których nie wydano decyzji środowiskowej lub warunków zabudowy nale Ŝy przeanalizowa ć, czy obiekty te b ędą miały wpływ na obszary Natura 2000. Obiekty niespełniaj ące w tym zakresie standardów nie b ędą mogły by ć realizowane w planowanych lokalizacjach.

Na obecnym etapie rozpoznania nie stwierdzono znaczącego negatywnego oddziaływania na cele, przedmioty ochrony i integralno ść obszarów Natura 2000 zapisów projektu Planu. W zale Ŝno ści od skali przedsi ęwzi ęcia, konieczne jest wykonanie raportu o oddziaływaniu na obszary Natura 2000, który powinien jednoznacznie wskaza ć czy dane przedsi ęwzi ęcie znacz ąco negatywnie oddziałuje na dany obszar (cel, przedmiot i integralno ść obszaru). Procedura oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko mo Ŝe równie Ŝ wykaza ć konieczno ść wykluczenia danego przedsi ęwzi ęcia z realizacji.

Wpływ na korytarze ekologiczne Nie przewiduje si ę znacz ącego negatywnego oddziaływania na korytarze ekologiczne skutków realizacji Planu.

Wpływ na wody powierzchniowe i podziemne Nie przewiduje si ę, aby przeznaczone do eksploatacji i rozbudowy składowiska (ze wzgl ędu na posiadanie odpowiednich zabezpiecze ń) oraz inne obiekty gospodarowania odpadami wpływały w sposób istotny na zanieczyszczenie wód podziemnych i powierzchniowych. Realizowane inwestycje nie b ędą mie ć bezpo średniego wpływu na wody powierzchniowe.

Wpływ na zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego Potencjalnym źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego będzie wzmo Ŝony transport odpadów do obiektów gospodarowania odpadami. Zanieczyszczenie to powstanie przy trasach komunikacyjnych, w bezpo średnim s ąsiedztwie instalacji. Składowiska b ędą, nawet mimo prawidłowej eksploatacji, źródłem dodatkowego zanieczyszczenia gazami (m.in. CO 2, metan), pyłami oraz odorami. Odory wyst ępowa ć mog ą równie Ŝ lokalnie, na terenie instalacji do zagospodarowania odpadów ulegaj ących biodegradacji (kompostownie, instalacje fermentacji). Wi ększych uci ąŜ liwo ści

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014” zapachowych nie nale Ŝy jednak spodziewa ć si ę, ze wzgl ędu na konieczno ść stosowania odpowiednich filtrów pochłaniaj ących odory. Kompostownie emitowa ć b ędą dwutlenek w ęgla, jako wynik tlenowego rozkładu materii organicznej.

Bior ąc pod uwag ę bardzo ostre wymagania dotycz ące emisji gazowych, przy bezawaryjnej pracy instalacji, gdzie unieszkodliwiane s ą termicznie odpady brak jest podstaw do przypuszczeń, aby powodowały one zanieczyszczenie powietrza, które mogłoby oddziaływa ć negatywnie na ludzi. W pobli Ŝu instalacji przekształcania odpadów nale Ŝy równie Ŝ liczy ć si ę ze zwi ększona ilo ści ą w powietrzu owadów oraz mikroorganizmów wyst ępuj ących na cz ąsteczkach pyłu, w tym patogenów i ich form przetrwalnikowych.

Ochrona przed hałasem Emisje hałasu dotycz ą przede wszystkich transportu odpadów. St ąd nale Ŝy liczy ć si ę z jego zwi ększeniem przy trasach dojazdowych do instalacji. Wzmo Ŝony hałas wyst ępowa ć b ędzie równie Ŝ w bezpo średnim s ąsiedztwie instalacji (praca ta śmoci ągów, wentylatorów itp.).

Ochrona przed polami elektromagnetycznymi Nie przewiduje si ę budowy instalacji emituj ących nadmierne poziomy pól elektromagnetycznych.

Wpływ na powierzchni ę ziemi Do zanieczyszczenia gleb i ro ślin wokół obiektów gospodarowania odpadami, w tym przede wszystkim składowisk odpadów mo Ŝe dochodzi ć w trakcie dowozu i wyładunku odpadów, ich niewła ściwej eksploatacji, nieprawidłowym odprowadzaniu wód ze składowiska, a tak Ŝe w wyniku rozprzestrzeniania si ę gazu wysypiskowego. Przy niewła ściwym transporcie odpadów (brak siatek zabezpieczających), mo Ŝe dochodzi ć do zanieczyszczenia terenów przy trasach transportowych.

Wpływ na krajobraz Negatywny wpływ na krajobraz dotyczy przede wszystkim nowo budowanych obiektów, w tym głównie instalacji termicznego przekształcania odpadów oraz rozbudowywanych i budowanych składowisk, jednak Ŝe nie b ędzie to znacz ące negatywne oddziaływanie.

Wpływ na klimat Nie przewiduje si ę, aby planowane do budowy instalacje zagospodarowania odpadów miały wpływ na zmian ę klimatu.

Wpływ na zasoby naturalne Planowane do budowy instalacje b ędą mie ć niewielki negatywny wpływ na zasoby naturalne (głównie na etapie budowy poprzez wykorzystywanie kruszyw naturalnych, cementu, stali, itp. materiałów). Natomiast, dzi ęki zagospodarowaniu odpadów maj ących warto ść materiałow ą (papier i tektura, tworzywa sztuczne, szkło i metale) oraz produkcji energii, obiekty gospodarowania odpadami b ędą miały pozytywny wpływ na zachowanie zasobów naturalnych.

Wpływ na zabytki Realizacja Planu gospodarki odpadami nie b ędzie miała wpływu na zabytki.

Wpływ na dobra materialne Planowane do budowy obiekty nie b ędą miały znacz ącego negatywnego wpływu na dobra materialne.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

Mapa 1. Lokalizacja inwestycji z Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014 na tle obszarów chronionych oraz korytarzy ekologicznych.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

7. ROZWI ĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWI ĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU Rozwi ązaniami alternatywnymi w zakresie projektów z zakresu gospodarki odpadami mog ą by ć: - zaniechanie inwestycji, co mo Ŝe spowodowa ć problemy w zakresie spełnienia wymogów prawnych dotycz ących gospodarki odpadami, - wariantowanie rozwi ąza ń technicznych w sposób jak najmniej oddziaływuj ący na wszystkie elementy środowiska, dobra materialne, ludzi i zabytki, - wariantowanie lokalizacji inwestycji, - inne.

Dla cz ęś ci proponowanych w projekcie Planu rozwi ąza ń nie ma alternatywnych rozwi ąza ń. Dotyczy to np. poziomu redukcji odpadów ulegaj ących biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, uzyskiwania odpowiednich poziomów odzysku/recyklingu dla wybranych grup odpadów czy konieczno ści zmniejszenia kaloryczno ści odpadów przeznaczonych do składowania.

Poni Ŝej przedstawiono przykłady wariantowania rozwi ąza ń technicznych poszczególnych typów systemów zagospodarowania odpadów i instalacji do ich unieszkodliwiania.

1. Selektywna zbiórka odpadów: u źródła, gniazda, punkty selektywnej zbiórki. 2. Przekształcanie odpadów biodegradowalnych poprzez przekształcenie termiczne odpadów, przetworzenie mechaniczno – biologiczne lub przetworzenie biologiczne (kompostowanie, fermentacja). 3. Mechaniczno biologiczne przetwarzanie odpadów: - mechaniczno-biologiczne suszenie MBS - technologia przygotowania odpadów przed wła ściwym unieszkodliwieniem termicznym w celu zmniejszenia ich ilo ści poddawanych obróbce termicznej oraz poprawienia właściwo ści palnych (w procesach dąŜ y si ę do obni Ŝenia zawarto ści wody w odpadach), - mechaniczno-biologiczne przetwarzanie MBP - technologia przygotowania odpadów do składowania, w której na etapie obróbki mechanicznej nast ępuje rozdział strumienia odpadów na frakcj ę wysokokaloryczn ą oraz frakcj ę z wysok ą zawarto ści ą substancji organicznych, która poddawana jest przetwarzaniu biologicznemu.

Wśród procesów biologicznych MBP mo Ŝna wyró Ŝni ć: - tlenow ą stabilizacj ę, w wyniku której powstaje stabilizat, - beztlenow ą stabilizacj ę (fermentacj ę), w wyniku której powstanie biogaz (mo Ŝliwo ść wytworzenia energii elektrycznej i cieplnej) i stabilizat. W przypadku beztlenowej stabilizacji stosowany jest nast ępnie drugi etap – tlenowa stabilizacja. Stabilizat nie będzie spełniał wymaga ń dla nawozów organicznych lub środków wspomagaj ących upraw ę ro ślin, ale po doczyszczeniu mo Ŝe by ć poddany odzyskowi w procesach R-10 i R-14. 4. Termiczne przekształcanie odpadów – piroliza, kotły rusztowe lub inne.

8. NIEDOSTATKI I BRAKI MATERIAŁÓW UTRUDNIAJ ĄCE OCEN Ę SZKODLIWEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO USTALE Ń PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU

Nie stwierdzono istotnych niedostatków lub braków materiałów, które ograniczyłyby mo Ŝliwo ść wykonania prognozy.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

9. METODY WYKORZYSTANE PRZY OPRACOWANIU PROGNOZY I ANALIZIE REALIZACJI PLANU Przy opracowywaniu prognozy wykorzystano wieloletnie do świadczenie zespołu autorskiego zwi ązane z opracowywaniem prognoz i raportów dla celów procedury oddziaływania na środowisko. Autorzy prognozy uczestniczyli w procedurze oceny oddziaływania na środowisko dla dokumentów strategicznych poziomu wojewódzkiego, ponadto s ą autorami raportów o oddziaływaniu na środowisko planowanych i zaprojektowanych inwestycji liniowych (drogi i koleje).

Ocen ę oddziaływania na środowisko projektu Planu przeprowadzono według następuj ącego schematu: - okre ślono zagadnienia oceny oddziaływania na środowisko, które b ędą poruszone w prognozie, - opisano stan tych elementów/zagadnie ń środowiska, które s ą potencjalnie wra Ŝliwe na zmiany w wyniku realizacji projektu Planu, - zidentyfikowano rodzaje przedsi ęwzi ęć zawartych w projekcie Planu wykazuj ących znacz ące oddziaływanie na środowisko, ludzi, dobra materialne, zabytki oraz obszary Natura 2000, - wykonano identyfikacj ę znacz ących oddziaływa ń na środowisko, ludzi, dobra materialne, zabytki oraz obszary Natura 2000.

10. POTENCJALNE TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Południowa granica województwa śląskiego stanowi równie Ŝ granic ę z Republik ą Czesk ą oraz Republik ą Słowack ą. W przygranicznym rejonie planuje si ę realizacj ę nast ępuj ących inwestycji: - Budowa GPZON w gm. Jele śnia, Jastrz ębie Zdrój, - Rekultywacja składowiska w gm. Godów, - Budowa zakładu przetwarzania opon metod ą pirolitycznego zgazowania i zakładu produkcji no śników energetycznych systemu RAGAILLER w Jastrz ębiu Zdroju (obydwie instalacje posiadaj ą pozwolenia na budow ę), - Rozbudowa składowiska odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych z wydzielon ą kwater ą na odpady azbestowe: rozbudowa składowiska o sektor IV – Cofinco Poland sp. z o.o. Jastrz ębie Zdrój (wydane pozwolenie na budow ę), - Budowa kompostowni odpadów ulegaj ących biodegradacji oraz odpadów pochodz ących z sortowni zmieszanych odpadów komunalnych – Cofinco Poland Sp. z o.o. Jastrz ębie Zdrój (decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach z dnia 20.10.2011r.). - Budowa V i VI kwatery na składowisku odpadów w Tworkowie – gmina Krzy Ŝanowice (inwestycja do zrealizowania w 2012r.).

Wymogiem realizacji ww. zada ń inwestycyjnych jest posiadanie przez inwestorów wymaganych prawem decyzji administracyjnych, których uzyskanie w wi ększo ści poprzedzone jest procedur ą oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsi ęwzi ęcia, w tym tak Ŝe okre ślenia oddziaływania transgranicznego. Emisje z planowanych instalacji b ędą miały oddziaływanie lokalne i nie b ędą oddziaływały transgranicznie. Na etapie prognozy stwierdzono, Ŝe realizacja zada ń uj ętych w projekcie Planu nie wskazuje na mo Ŝliwo ść negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko, mog ącego obj ąć terytorium innych pa ństw.

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

11. PROPOZYCJE METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI PROJEKTU PLANU Analiza skutków realizacji Planu mo Ŝe by ć przeprowadzona z wykorzystaniem: - analizy realizacji Planu w ramach obowi ązkowych sprawozda ń z realizacji planu gospodarki odpadami realizowanych przez Zarz ąd Województwa w cyklach 3-letnich, - analizy rocznego sprawozdania z realizacji zada ń z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie województwa realizowanych przez Marszałka Województwa, - analizy wyników Pa ństwowego Monitoringu Środowiska realizowanego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach oraz Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, - inne. W projekcie Planu zaproponowano system monitorowania Planu gospodarki odpadami oparty na wska źnikach (tabele poni Ŝej).

Tabela 13. Wska źniki ogólne dla monitorowania osi ągania celów, stan na 2010r. Rok bazowy lub rok Rok, w którym Warto ść okre ślaj ący nale Ŝy osi ągn ąć cel wska źnika sytuacj ę Lp. Nazwa wska źnika Jednostka uzyskana na aktualn ą dzie ń Warto ść do Warto ść 31.12.2010 osi ągni ęcia w roku wska źnika docelowym Liczba składowisk odpadów innych 2010 2014 ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne, na 1. 28 których s ą składowane odpady sztuki 28 - komunalne Udział odpadów komunalnych 2010 2014 2. składowanych w odniesieniu do b.d. % 55,8 60 wytworzonych (wg GUS) Stopie ń redukcji lub masa odpadów 1995 2010 2013 2020 Ograniczenie komunalnych ulegaj ących składowania % - 75 50 35 biodegradacji kierowanych na o: 3. składowiska w stosunku do Masa 34% – wg odpadów wytworzonych w 1995r. (na tys. Mg - - - GUS podstawie danych GUS, wytworzonych 65% - wg sprawozdania ) 658 tys. Mg WSO Udział przeno śnych zu Ŝytych baterii i akumulatorów zbieranych 2012 2016 4. 64% selektywnie w odniesieniu do wprowadzonych do obrotu % b.d. 25 45

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

Tabela 14. Wska źniki monitorowania celów dotycz ących odpadów komunalnych przyj ętych w zaktualizowanym planie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego. Zakładana Zakładana Warto ść w Lp. Nazwa wska źnika Źródło danych Jednostka warto ść w warto ść w 2010r. 2013r. 2020r. Odsetek masy zbieranych odpadów komunalnych w 1. GUS, wska źniki % 88 100 100 stosunku do masy powstaj ących odpadów Odsetek odpadów 2. komunalnych zebranych GUS % 8,7 11 33 selektywnie Odsetek mieszka ńców województwa 3. zorganizowanym systemem ankietyzacja gmin % 92 100 100 gospodarki odpadami komunalnymi Odsetek mieszka ńców województwa obj ętych 4. ankietyzacja gmin % 90 100 100 systemem selektywnego zbierania odpadów Liczba legalnych składowisk odpadów komunalnych nie 5. UMW Ś, WIO Ś szt. 0 0 0 spełniaj ących wymogów technicznych Odsetek składowanych bez % w stos. do 6. przetworzenia zmieszanych GUS odpadów 69 58 43 odpadów komunalnych zbieranych Liczba czynnych składowisk 7. UMW Ś, WIO Ś szt. 28 28 18 odpadów komunalnych Ograniczenie składowania o % w stos. do 34% 8. odpadów ulegaj ących GUS, sprawozdania wytw. w 50 65 biodegradacji* 1995r (GUS) % w stos. do Wydzielenie odpadów ankietyzacja gmin, całk. ich ilo ści 9,5 9. niebezpiecznych z odpadów 10 50 GUS w zmiesz. 1,5% (GUS) komunalnych odp. komun. % w stos. do Poziom zbierania papieru, całkowitych 10. GUS, sprawozdania 8,0 17 50 szkła, tw. sztucznych i metali ich ilo ści w odp. komun. % w stos. do Poziom selektywnego GUS, ankietyzacja całk. ilo ści 11. zbierania odpadów 33 25 50 gmin wytw. odp. wielkogabarytowych wielkogab. Łączna przepustowo ść 12. istniej ących kompostowni UMW Ś, WIO Ś tys. Mg/rok ok. 50 ok. 60 ok. 180 odpadów zielonych Masa wytworzonych tys. Mg suchej 13. komunalnych osadów GUS 58,5 74,6 91,3 masy ściekowych Odsetek komunalnych 14. osadów ściekowych GUS % 79 90 95 zagospodarowanych Liczba instalacji termicznego 15. przekształcania odpadów szt. - - 1

*-warto ść nie przedstawia rzeczywistego ograniczenia do składowania odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji, gdy Ŝ nie wszystkie wytwarzane odpady s ą zbierane

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

Tabela 15. Wska źniki monitorowania celów dotycz ących odpadów z sektora gospodarczego przyj ętych w zaktualizowanym planie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego. Zakładana Zakładana Warto ść L.p. Nazwa wska źnika Źródło danych Jednostka warto ść w warto ść w 2010r. 2013r. 2020r. Masa wytwarzanych 1. odpadów z sektora WSO, GUS mln Mg/rok 47,5 48,9 52,5 gospodarczego ogółem

Masa pozostałych do 2. UMW Ś Mg 694,473 0 0 zlikwidowania urz ądze ń PCB

Liczba funkcjonuj ących instalacji do termicznego 3. unieszkodliwiania odpadów UMW Ś, WIO Ś szt. 4 4 4 medycznych i weterynaryjnych Łączna przepustowo ść instalacji do termicznego 4. unieszkodliwiania odpadów UMW Ś, WSO tys. Mg/rok 9,07 9,07 9,07 medycznych i weterynaryjnych Masa pojazdów 5. demontowanych w stacjach WSO tys. Mg/rok 0,174 1 120 demonta Ŝu pojazdów Łączna przepustowo ść stacji 6. WSO tys. Mg/rok 124,3 124,3 124,3 demonta Ŝu pojazdów Masa zebranego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego z 7. WSO kg/M 1,8* 4 4,5 gospodarstw domowych w przeliczeniu na statystycznego mieszka ńca Łączna przepustowo ść zakładów przetwarzania 8. WSO tys. Mg/rok ok. 120 ok. 120 ok. 120 sprz ętu elektrycznego i elektronicznego Masa pozostałych do 9. usuni ęcia wyrobów UMW Ś tys. Mg 227 198 130,3 zawieraj ących azbest Pozostała pojemno ść 10. składowisk odpadów UMW Ś, WSO tys. m 3 365,0 339 234 zawieraj ących azbest Liczba zinwentaryzowanych 11. mogilników pozostałych do UMW Ś, WIO Ś szt. 1 0 0 likwidacji * - łącznie z odpadami zebranymi spoza gospodarstw domowych

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”

STRESZCZENIE Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014”, została opracowana zgodnie z ustaw ą o udost ępnianiu informacji o środowisku i stanowi element procedury post ępowania w sprawie oceny oddziaływania tego dokumentu na środowisko przyrodnicze regionu. Prognoza dotyczy nast ępuj ących zagadnie ń, b ędących tre ści ą analizowanego projektu Planu: - analizy i oceny celów i kierunków działa ń zawartych w projekcie Planu, - oceny stanu środowiska oraz zagro Ŝeń i problemów jego ochrony, - identyfikacji i charakterystyki przewidywanych znacz ących oddziaływa ń zada ń zawartych w projekcie Planu. Prognoza, jako punkt wyj ścia dla dalszych analiz, charakteryzuje istniej ący stan środowiska, w szczególno ści dotycz ący stanu gospodarki odpadami.

Wg danych GUS na terenie województwa śląskiego w 2010 roku wytworzono ok. 1 560 tys. Mg odpadów komunalnych, natomiast zebrano ok. 1 380 tys. Mg, z czego ok. 120 tys. Mg stanowiły odpady zebrane selektywnie. Zgodnie z danymi zawartymi w Wojewódzkim Systemie Odpadowym (WSO), w roku 2010 na terenie województwa odzyskano (ok. 1 241,7 tys. Mg) i unieszkodliwiono (ok. 574,2 tys. Mg) ł ącznie ok. 1 815,9 tys. Mg odpadów komunalnych. Ponadto, w roku 2010 zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych obj ętych było 92% mieszka ńców. Wśród procesów odzysku dominowały procesy klasyfikowane jako R15 (Przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku, w tym do recyklingu). Tymi metodami przetworzono 89% masy odpadów komunalnych. Natomiast w śród stosowanych metod unieszkodliwiania, zdecydowanie najwi ększ ą mas ę odpadów unieszkodliwiono przez składowanie (proces D5) – 89% masy odpadów unieszkodliwionych. W roku 1995 wytworzono w województwie śląskim 658 tys. Mg odpadów ulegaj ących biodegradacji. W zwi ązku z tym, zgodnie z zapisami „Planu Gospodarki Odpadami dla województwa śląskiego”, w roku 2010 mo Ŝna było unieszkodliwi ć przez składowanie najwy Ŝej 75% masy wytworzonych odpadów ulegaj ących biodegradacji w roku 1995 – czyli 493,5 tys. Mg. Poniewa Ŝ w 2010 roku unieszkodliwiono na składowiskach ok. 434,3 tys. Mg odpadów ulegaj ących biodegradacji, oznacza to, Ŝe w analizowanym roku zrealizowano zakładany cel. Unieszkodliwiono przez składowanie 66% masy odpadów ulegaj ących biodegradacji wytworzonych w 1995 roku. Wynik ten nie odzwierciedla rzeczywistego ograniczenia do składowania odpadów ulegaj ących biodegradacji, gdy Ŝ nie wszystkie wytworzone odpady komunalne s ą odbierane, szacuje si ę Ŝe ok. 270 tys. Mg trafia do środowiska w sposób niekontrolowany. W województwie śląskim funkcjonuje 28 składowisk odpadów komunalnych, 35 sortowni i 25 kompostowni oraz 12 instalacji do produkcji paliw alternatywnych. W województwie nie funkcjonuj ą Ŝadne instalacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz fermentacji odpadów. Cz ęść kompostowni przyjmuje wył ącznie odpady tzw. zielone zbierane selektywnie (w wi ększo ści s ą to kompostownie pryzmowe). Cztery instalacje przyjmuj ące do przerobu odpady komunalne zmieszane, tzn. Katowice (MPGK), D ąbrowa Górnicza (Lipówka II), Knurów (Komart), Cz ęstochowa (Sobuczyna) funkcjonuj ą jako zakłady mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów. Ł ączna moc przerobowa tych instalacji w cz ęś ci biologicznej wynosi 109 300 Mg/rok. Moce przerobowe instalacji sortowniczych przyjmuj ących odpady zmieszane oraz z selektywnego zbierania kształtuj ą si ę na poziomie 1,6 mln Mg. Łączna pozostała pojemno ść składowisk funkcjonuj ących wynosi ok. 15 mln m 3. Zakładaj ąc, Ŝe wszystkie wytwarzane w województwie śląskim odpady komunalne byłyby składowane to pozostała pojemno ść składowisk wystarcza na okres ok. 8 lat składowania. Natomiast uwzgl ędniaj ąc zakaz składowania od stycznia 2013r. zmieszanych odpadów 200301 i 191212 o cieple spalania powy Ŝej 6 MJ/kg pojemno ść składowisk wystarczy na kilkadziesi ąt lat. Warunek ten b ędzie jednak niemo Ŝliwy do realizacji, ze wzgl ędu na istniej ącą infrastruktur ę słu Ŝą cą zagospodarowaniu odpadów komunalnych. W 2010r. w województwie śląskim wytworzono w sektorze gospodarczym łącznie 47,5 mln Mg

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014” odpadów (z wył ączeniem odpadów komunalnych), z czego 0,8% stanowiły odpady niebezpieczne. W masie wytworzonych odpadów z grup 01 – 19 dominowały odpady powstaj ące przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin (grupa 01), które stanowiły w 2010 roku 63,6% masy wytworzonych odpadów. Natomiast najwi ększe ilo ści odpadów niebezpiecznych zostały wytworzone w grupach: - 19 - Odpady z instalacji i urz ądze ń słu Ŝą cych zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych – 20,2 %, - 10 - Odpady z procesów termicznych - 19,3%, - 17 - Odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (wł ączaj ąc gleb ę i ziemi ę z terenów zanieczyszczonych) - 19,2%.

Na terenie województwa śląskiego w 2010r. zagospodarowano ok. 47 mln Mg odpadów. Procesom odzysku poddano 44,8 mln Mg odpadów (z czego 0,7% stanowiły odpady niebezpieczne), a procesom unieszkodliwiania poddano ponad 2,2 mln Mg odpadów, z czego 6,7% stanowiły odpady niebezpieczne. W 2010r. najwi ęcej odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne wytworzonych w sektorze gospodarczym było zagospodarowane z zastosowaniem procesów odzysku R12, R13, R14 i R15 (ł ącznie – 88,9 %), natomiast odpady niebezpieczne w najwi ększych ilo ściach poddane były procesom R2, R4, R5, R6, R7, R8 i R9 (ł ącznie – 52,8 %) oraz R12, R13, R14 i R15 (ł ącznie – 47,0 %). W 2010r. najwi ęcej odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne było unieszkodliwianych metod ą D5 (95,4%), natomiast najwi ęcej odpadów niebezpiecznych unieszkodliwiono metodami D9 (43,9%) oraz D13 i D16 (21,5%). Na terenie województwa śląskiego zinwentaryzowano 478 instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne oraz 128 instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych pochodz ących z sektora gospodarczego (z wył ączeniem składowisk odpadów i instalacji do termicznego przekształcania odpadów). Liczba funkcjonuj ących składowisk wynosi 32, z czego 16 stanowi ą składowiska odpadów innych ni Ŝ niebezpiecznych i oboj ętnych, 12 odpadów niebezpiecznych, w tym 4 składowiska na których deponowane s ą odpady zawieraj ące azbest oraz 3 składowiska odpadów wydobywczych i 1 składowisko odpadów oboj ętnych. Natomiast czynnych instalacji do termicznego przekształcania odpadów jest 4, w tym: • 3 odpadów medycznych i weterynaryjnych (Katowice, Bielsko Biała, Gliwice), • 1 odpadów przemysłowych (w tym medycznych) w D ąbrowie Górniczej.

Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi w ramach krajowego planu gospodarki odpadami, w Polsce szacowany wzrost jednostkowego wska źnika wytwarzanych przez mieszka ńców b ędzie na tyle wysoki, Ŝe przewy Ŝszy spodziewany spadek ilo ści mieszka ńców. St ąd, prognozowana masa wytwarzanych odpadów komunalnych w województwie śląskim b ędzie wzrasta ć. Szacuje si ę, Ŝe w 2022 roku w województwie śląskim wytworzonych zostanie ok. 1 885,4 tys. Mg odpadów komunalnych (428 kg/mieszka ńca). Wzro śnie równie Ŝ ilo ść odpadów wytwarzanych w przemy śle (do 53,5 mln Mg w 2022 roku).

Nast ępnie w prognozie opisano potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji Planu. Nie jest mo Ŝliwe zaniechanie realizacji Planu ze wzgl ędu na wymagania prawne, wynikaj ące przede wszystkim z akcesji Polski do UE. Kolejny etap prognozy oddziaływania na środowisko projektu Planu po świ ęcono analizie, maj ącej na wzgl ędzie sprawdzenie stopnia uwzgl ędniania w tym projekcie celów w zakresie gospodarki odpadami ustanowionych na szczeblu regionalnym, krajowym i mi ędzynarodowym. Porównanie zapisów „Strategii rozwoju województwa śląskiego Śląskie 2020”, „Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2009-2012 z perspektyw ą do 2016 roku”, Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2014 wykazuj ą zgodno ść przyj ętych celów i kierunków działa ń w projekcie Planu. Nie stwierdzono te Ŝ celów sprzecznych i wykluczaj ących si ę. Generalnie mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe zapisy dotycz ące celów w zakresie gospodarki odpadami przedstawione w projekcie Planu odpowiadaj ą celom kluczowych aktów prawnych UE (szczególnie Dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylaj ącej niektóre dyrektywy). Kolejne zagadnienie poddane ocenie w ramach prognozy dotyczyło identyfikacji przewidywanych znacz ących oddziaływa ń na środowisko. Dla identyfikacji znacz ących oddziaływa ń przyj ęto metod ę

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014” eksperck ą wykorzystuj ąc do świadczenie Wykonawcy w zakresie opracowywania prognoz. Przeprowadzono analiz ę ró Ŝnych rodzajów oddziaływa ń na środowisko przyrodnicze (w tym tak Ŝe na obszary Natura 2000, warto ści przyrodnicze form ochrony przyrody a tak Ŝe korytarze ekologiczne), zdrowie ludzi, dobra materialne i kulturowe. Zadania inwestycyjne uj ęte w projekcie Planu mog ą znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, tak Ŝe na obszary Natura 2000, jednak Ŝe wydaje si ę, Ŝe suma korzy ści z ich realizacji przekracza potencjalne zagro Ŝenie. Wykonana ogólna ocena oddziaływania zapisów projektu Planu na cele i przedmiot ochrony oraz integralno ść obszarów Natura 2000, wst ępnie nie wykazała negatywnych oddziaływa ń. Jednak Ŝe w celu ochrony tych obszarów wskazane jest wykonanie raportów o oddziaływaniu na obszary Natura 2000 przedsi ęwzi ęć zlokalizowanych na tych obszarach lub w ich pobli Ŝu, dla których ocena oddziaływania na środowisko nie została dokonana. Na obecnym etapie rozpoznania nie stwierdzono znaczących negatywnych oddziaływa ń skutków realizacji projektu Planu na środowisko przyrodnicze, zdrowie ludzi, dobra materialne i zabytki. Zgodnie z wymogami ustawy przeanalizowano mo Ŝliwo ść zastosowania rozwi ąza ń alternatywnych do zawartych w projekcie Planu. Cało ściowa analiza materiału zawartego w projekcie „Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014” pozwoliła stwierdzi ć, Ŝe projekt Planu nie ma istotnych braków informacyjnych i analitycznych, które ograniczałyby mo Ŝliwo ści dokonania niniejszej prognozy. Realizacja Planu nie spowoduje transgranicznych oddziaływa ń. W niniejszej prognozie zaproponowano system monitoringu skutków realizacji projektu Planu, wynikaj ący z obligatoryjnego systemu sprawozdawczego gospodarki odpadami oraz funkcjonowania systemu Pa ństwowego Monitoringu Środowiska.