Shkolla Për Gjuhën Dhe Kulturën E Atdheut Dhe Identiteti Kombëtar (6,7)
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
MINISTRIA E ARSIMIT, E SHKENCËS DHE E TEKNOLOGJISË E KOSOVËS MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS E SHQIPËRISË Në Prishtinë, gusht 2011 SHKOLLA PËR GJUHËN DHE KULTURËN E ATDHEUT DHE IDENTITETI KOMBËTAR (6,7) LIBËR ME MATERIALET E DY EDICIONEVE TË SEMINARIT MBARËKOMBËTAR ME MËSUESET, MËSUESIT DHE VEPRIMTARËT/ET E SHKOLLËS SË MËSIMIT PLOTËSUES NË GJUHËN SHQIPE NË DIASPORË, TË MBAJTUR NË VLORË (PREJ 26-28 KORRIK 2010 ) DHE NË PRISHTINË (PREJ 02-05 GUSHT 2011) Në Vlorë, korrik 2010 PRISHTINË, KORRIK 2012 1 MINISTRIA E ARSIMIT, E SHKENCËS DHE E TEKNOLOGJISË E KOSOVËS MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS E SHQIPËRISË SHKOLLA PËR GJUHËN DHE KULTURËN E ATDHEUT DHE IDENTITETI KOMBËTAR (6,7) LIBËR ME MATERIALET E DY EDICIONEVE TË SEMINARIT MBARËKOMBËTAR ME MËSUESET, MËSUESIT DHE VEPRIMTARËT/ET E SHKOLLËS SË MËSIMIT PLOTËSUES NË GJUHËN SHQIPE NË DIASPORË, TË MBAJTUR NË VLORË (PREJ 26- 28 KORRIK 2010 ) DHE NË PRISHTINË (PREJ 02-05 GUSHT 2011) Prishtinë, korrik 2012 2 E përgatiti dhe e redaktoi: Nuhi Gashi Fotografitë: N. Gashi, A. Andoni, H. Mehmeti, Zyra për informim në MASHT të Kosovës etj. Shtypi: Tirazhi: 500 copë PËRMBAJTJA 3 1. PARATHËNIE (5) 2. FJALË RASTI (Ministri në MAShT të Kosovës, Dr. Ramë Buja, Zëvendësministri në MASh të Shqipërisë, zoti Halit Shamata) (7) SEMINARI 2010 3. SHYQRI NIMANI, ARTET PAMORE NË FUNKSION TË QËLLIMEVE TË MËSIMIT PLOTËSUES NË DIASPORË(14) 4. MIMOZA GJOKUTAJ, BARRIERAT GJUHËSORE –A MUND T’I KAPËCEJMË ATO? (18) 5. MAJLINDA HALA, TRASHËGIMIA MUZIKORE POPULLORE, RUAJTJA DHE TRANSMETIMI I SAJ NË DIASPORË (29) 6. NUHI GASHI, KAMPIONATET/KONKURSET E DITURISË. PËRVOJA DHE ALETERNATIVA TË MODELIMIT TEORIK DHE TË REALIZIMIT. (38) 7. BESNIK RAMA, ROLET E REJA TË MËSUESIT NË PROCESIN E TË NXËNIT (41) 8. DRITON M. KAJTAZI, MËSIME NGA MOSMËSIMI I GJUHËS SHQIPE 9. NË ZVICËR (51) 10. NEXHAT MALOKU, PORTOFOLI EVROPIAN I GJUHËVE DHE MËSIMI PLOTËSUES SHQIP NË MËRGATË (56) 11. LORENC KOKA, SHKOLLA SHQIPTARE E ATHINËS NJË PËRVOJË E RE DHE ORIGJINALE NË MËSIMDHËNIEN E GJUHËS SHQIPE NË GREQI. PROPOZIME PËR MBARËVAJTJE TË PUNËS DHE PËR VAZHDUESHMËRI. (60) 12. AVNI REXHA, INTEGRIMI I NXËNËSVE TË KTHYER NGA MËRGATA NË SHKOLLAT E KOSOVËS (65) 13. RIZAH SHEQIRI, PUNTORITË KRIJUESE LETRARE DHE TË MËSUARIT GJATË PROCESIT KRIJUES (69) 14. RAIF MEHMETI, TESTIMI NË LEXIM. NJE HISTORIK I SHKURTËR MBI TESTIMIN NË LEXIM NË SUEDI (75) 15. NEXHMIJE MEHMETAJ, PLANIFIKIMI, KUSHT I SUKSESIT NË MËSIMIN PLOTËSUES TË GJUHËS SHQIPE (84) 16. ABAS FEJZULLAHI, MËSIMI PLOTËSUES SHQIP NË KANTONIN E SOLOTHURNIT NË ZVICËR (90) SEMINARI 2011 17. DRITA HALIMI-STATOVCI, VESHJA DHE IDENTITETI (91) 18. ANDON ANDONI, REVISTA “MËSUESI” DHE ARSIMTARET E PLOTËSIMIT TË GJUHËS SHQIPE NE DIASPORË (104) 19. FLORIM ISUFI, FITIM HUMOLLI, SHPEJTIM BULLIQI, KATEGORI GJEOGRAFIKE TË ATDHEUT NË FUNKSION TË IDENTITETIT (111) 20. DR. NDRIÇIM MEHMETI, MA. EVIS MASTORI,PROF. DR. DHIMITËR DOKA, MODULI I TRAJNIMIT: SHQIPTARËT NË HAPËSIRË DHE NË KOHË (120) 21. NDRIÇIM MEHMETI, INTERPRETIMI HISTORIK DHE VEÇORITË E TIJ NË PROGRAMIN E DIASPORËS (131) 22. AKADEMIK V.S. TOLE, MED. M.HALA, TRASHËGIMIA KULTURORE PËRMES NJOHJES KONKRETE TË VLERAVE KOMBËTARE (135) 23. NUHI GASHI, A ËSHTË MULTIKULTURA GJITHNJË INTERKULTURË? VËSHTRIM NË KONTEKST TË SHSHMP NË DIASPORË (138) 24. NEVILA MEHMETI, KËRKIMI HISTORIK NË FUNKSION TË MËSIMIT GLOBAL DHE NACIONAL (142) 4 25. MUHAMET IDRIZI, MËSIMI PLOTËSUES I GJUHËS AMTARE SHQIPE DHE KUALIFIKIMI I MËSUESVE (147) 26. JOHANA dhe LADI SHAHINI, RRËNJËT HISTORIKE PERËNDIMORE TË ARSIMIT LAIK SHQIPTAR (152) 27. TOMI TRESKA, DIASPORAT “E VJETRA”, RËNDËSIA E NJOHJES SË VEPRIMTARISË SË TYRE PËR “EDUKIMIN” E DIASPORAVE “TË REJA” (158) 28. BESNIK RAMA, ZOTËRIMI I VEÇORIVE FONETIKE DHE MORFOSINTAKSORE TË GJUHËS SHQIPE (165) 29. MSC.ELFRIDA BEGAJ, MSC.ERIDA KOLECI, TRAJTIMI I DISA KRIJIMEVE FOLKLORIKE SHQIPTARE NË SHKOLLAT SHQIPE NË DIASPORË (181) 30. RIZAH SHEQIRI, GJUHËTARËT E VEGJËL (209) 31. DR. EDLIRA SINA, MSC. MIRELA GURAKUQI, FORCIMI I PARTNERITETIT MËSUES-PRIND NË PROGRAMIN E INTEGRUAR TË MËSIMIT TË SHQIPES NË DIASPORË (113) 32. NEXHMIJE MEHMETAJ, VËSHTIRËSITË E NXËNËSVE GJATË MËSIMIT PLOTËSUES TË GJUHËS SHQIPE (224) Shtesë 33. PROGRAMET E SEMINAREVE (230) 34. LISTA E PJESËMARRJES (236) 5 P A R A T H Ë N I E I zhvilluar edhe më tej në profilin e tij para së gjithash profesional, seminari mbarëkombëtar me dhe për mësuesit e Shkollave Shqipe në diasporë tashmë paraqet një veprimtari shumë të rëndësishme të mbështetjes së aftësimit profesional të mësuesve e të mësueseve. Ky seminar (deri tash janë organizuar 7 edicione), duke qenë i organizuar nga dy ministritë simotra të arsimit, paraqet njëkohësisht edhe një hap përpara në integrimet shqiptare. Ndërkaq, urojmë që një hap të ri të dëshmojë edicioni i radhës (i teti), i cili organizohet sivjet në Korçë në shenjë të 100 VJETORIT TË PAVARËSISË së Shqipërisë. Në këtë libër janë përfshirë materiale (kryesisht didaktike dhe dokumentare) të dy edicioneve të fundit, Vlora 2010 dhe Prishtina 2011. Po ashtu janë sjellë një numnër fotografish me pamje nga puna e mësuesve dhe e mësueseve në klasë e jashtë saj, në veprimtaritë e ndryshme arsimore dhe kulturore si dhe disa punime figurative, krijime të nxënësve dhe nxënëseve. Një numër kumtesash e prezantimesh, me miratimin e autorëve të tyre, janë sjellë në formatin burimor të paraqitjes së tyre, si sllajde në Power Point, të modeluara kryesisht si teza (me alternativa) për dialog profesional. Posaçërisht seminari Prishtina 2011 shquhej edhe me pjesëmarrjen e theksuar të një numri personalitetesh shtetërore e publike, duke filluar nga Ministri i MASHT të Kosovës, zoti Ramë Buja, Ministri në Ministrinë e Diasporës, zoti Ibrahim Makolli, kryetari i qytetit të Prishtinës, zoti Isa Mustafa (edhe si nikoqir vendor i seminarit), të cilët mbajtën fjalë rasti, si dhe deputetë të Kuvendit të Kosovës, autorë tekstesh, njerëz të medieve etj. Dhe, në fund, me qëllim të komunikimit me një numër më të madh lexuesish dhe shfrytëzuesish (mësuese e mësues, prindër etj.) këto materiale (po në këtë formë si libër) mund të gjenden edhe në uebfaqen zyrtare të MASHT të Kosovës http://www.masht- gov.net/advCms/#id=1355 dhe prej andej të shkarkohen. 6 7 Prof.dr.Ramë Buja, Ministër në MASHT të Kosovës MËSIMI PLOTËSUES NË GJUHËN SHQIPE NË DIASPORË FAKTOR I RËNDËSISHËM NË RUAJTJEN E IDENTITETIT KOMBËTAR Për shkak të pushtimeve të egra, regjimeve të përmasave deri gjenocidale, për më shumë se një shekull, shqiptarët u shtrënguan të degdisën në të katër anët e botës. Shumë breza qytetarësh u lindën dhe u rritën larg trungut të të parëve. Kësaj pjese të dhembshme të kombit zemra i rrahu përherë me ritmin e aspiratave të mëdha për fitimin e kohës së humbur. Asnjëherë nuk rreshtën përpjekjet për të ruajtur identitetin e tyre kombëtar dhe për të ndihmuar përpjekjet për çlirim e bashkim kombëtar. Kjo pjesë e kombit ishte e organizuar në mbështetje të ndryshimeve pozitive në Shqipëri e në Kosovë dhe në gjithë trojet shqiptare. Falë rolit të jashtëzakonshëm historik të lëvizjes kombëtare, të diasporës, por edhe të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe aleatëve të tjerë (NATO dhe BE) arritëm në këtë stad të rrugëtimit tonë drejt plotënisë së lirisë. Në këtë rrafsh ishte shumë i rëndësishëm edhe roli shumëdimensional i diasporës shqiptare. Por, kjo diasporë sot ka nevojë për mbështetjen e Atdheut dhe të institucioneve të tij, posaçërisht në planin kulturor e identitar. Jo rastësisht thuhet se ata që e dinë mirë gjuhën amë, me lehtësi do ta mësojnë gjuhën e mjedisit ku jetojnë e veprojnë. Njëkohëshit do ta kenë më të lehtë integrimin e tyre kur të kthehen. MASHT e Kosovës, duke qenë në dijeni të këtyre rrethanave, fillimisht ishte e përkushtuar në ndërtimin e insfrastrukturës ligjore-juridike, duke hartuar një Udhëzim administrativ, i cili i referohet Ligjit mbi Arsimin Fillor dhe të Mesëm të Republikës së Kosovës, ku lidhur me shkollën shqipe në diasporë përcaktohen detyrat, të drejtat dhe përgjegjësitë institucionale ndaj arsimimit plotësues në gjuhën shqipe në diasporë. Rol të rëndësishëm në këtë sferë është duke luajtur edhe Njësia për Shkollën e Mësimit Plotësues në Diasporë, njësi e cila arriti të shndërrohet në faktor funksional koordinues dhe bashkëinformues në planin profesional dhe organizativ për shumicën e veprimtarive që zhvillohen jashtë dhe brenda Atdheut në funksion të SHSHMP në gjuhën amtare. Qëllimi i mësimit plotësues në diasporë është që fëmijëve dhe të rinjve tanë në mërgim t'u ofrohen informacione bazë për gjuhën, kulturën, traditën dhe historinë e kombit tonë ndër shekuj dhe, krahas kësaj, të lehtësohet integrimi i tyre në mjediset ku ata tashmë jetojnë. Vlerësoj lart edhe mbështetjen e asistencën profesionale, organizative edhe të shoqatave të prindërve dhe format e tjera të vetorganizimit qytetar të shqiptarëve në diasporë në funksion 8 të shkollës shqipe. Një mbështetje dhe afirmim i veçantë iu bë manifestimeve-takimeve kulturore-sportive publike, të cilat përfshijnë numër më të madh nxënësish, prindërish dhe qytetarësh të tjerë . Sipas statistikave tona llogaritet se në diasporë janë rreth 700.000 qytetarë nga Kosova, rreth ¼ e substancës nacionale, prej të cilëve së pakut 100.000 janë fëmijë dhe të rinj të moshës së arsimit të detyrueshëm. Sipas të dhënave të përafërta që disponojmë, vetëm 30.000 fëmijë janë përfshirë në SHSHMP në gjuhën shqipe. Kjo është shumë pak në raport me interesin dhe favorin që krijon kjo shkollë si formë e ruajtjes dhe e kultivimit të identitetit kombëtar. Prandaj jo vetëm në diasporë, por, para së gjithash në Atdhe, duhet zhvilluar edhe më tej opinionin e ri për shkollën e mësimit plotësues dhe duhet zgjeruar a rritur shkallën e përkujdesjes e interesimit institucional për të, duke përfshirë këtu edhe vetë angazhimin e njësisë përkatëse në MASHT dhe perspektivat e zhvillimit të saj. Tashmë është hartuar Kurrikula e (re) e SHSHMP në diasporë, po ashtu është hartuar, shtypur dhe shpërndarë gjithandej nëpër diasporë libri i parë, kurse librat 2 dhe 3 janë në proces të bërjes.