Geoinżynieria BUDOWNICTWO INŻYNIERYJNE drogi mosty tunele Przygotowania do EURO 2012 w Polsce Wrocław - stadiony Poznań

mgr Magdalena Lorenc Geoinżynieria drogi mosty tunele Gdańsk

Organizacja EURO 2012 ma istotny wpływ na krajową gospodarkę. Proces przygotowań wpływa na poprawę i rozwój naszej infrastruktury, powstanie nowoczesnych obiektów sportowych, a także zwiększenie atrakcyjności turystycznej Polski Warszawa ziałania związane z przygotowaniami do Mistrzostw komercjalizacji po zakończeniu mistrzostw Europy. Określane D Europy w Piłce Nożnej EURO 2012 w obszarach in- przez PL.2012 jako „areny wielofunkcyjne”, stadiony w przy- frastrukturalnych i organizacyjnych koordynowane są przez szłości mają generować przychody z różnych form komercja- spółkę celową Ministra Sportu i Turystyki – PL.2012. Odpo- lizacji, takich jak wynajem przestrzeni i organizacja imprez ma- wiedzialna jest ona m.in. za koordynację 245 projektów in- sowych. frastrukturalnych, do których zaliczają się przede wszystkim 13 maja 2009 r. UEFA ogłosiła w Bukareszcie miasta, któ- inwestycje stadionowe i lotniskowe, a także działania zwią- rym przyznała prawo do organizacji turnieju ME UEFA EURO zane z rozbudową lokalnych i krajowych połączeń komuni- 2012TM. W skład polskich Miast Gospodarzy weszły: Warsza- kacyjnych w i między miastami, które będą gościły rozgrywki wa, Gdańsk, Poznań i Wrocław. Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej. 46 projektom, realizowa- nym z okazji przygotowań do tego wydarzenia, nadano status STADION NARODOWY W WARSZAWIE kluczowych, a 38 – ważnych. Łączna wartość realizacji wszyst- Jednym ze stadionów piłkarskich, budowanych z przezna- kich projektów infrastrukturalnych z tych obu grup szacowana czeniem na turniej Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA jest na około 80 mld zł. Inwestycja, jaką jest EURO 2012, przy- EURO 2012, jest Stadion Narodowy w Warszawie. Na tym służy się do rozwoju polskiej gospodarki zarówno w okresie obiekcie z miejscami na 55 tys. widzów zostaną rozegrane samych przygotowań do turnieju, jak i w kolejnych latach, już między innymi mecze otwarcia, jeden z ćwierćfinałów, a także po jego zakończeniu. Dane przedstawione w raporcie przy- jeden półfinał. Arena, która powstaje w niecce byłego Stadionu gotowanym na zlecenie spółki PL.2012 przez ekspertów ze Dziesięciolecia, ma być najbardziej nowoczesnym piłkarskim Szkoły Głównej Handlowej oraz uniwersytetów Łódzkiego obiektem nie tylko w Polsce, ale i w naszej części Europy. Za i Jagiellońskiego, pokazują, że organizacja przez Polskę EURO budowę areny i przygotowanie instrumentów do zarządzania 2012, a co za tym idzie przyspieszenie realizacji wielu inwesty- kompleksem sportowo-biznesowym, odpowiada Narodowe cji związanych z infrastrukturą drogową, kolejową i lotniczą, Centrum Sportu sp. z o.o. – spółka Skarbu Państwa, powołana przyniesie wymierne korzyści społeczeństwu i krajowi, takie przez Ministra Sportu i Turystyki. jak trwałe podniesienie poziomu produktywności oraz pro- Pierwszy etap prac przy budowie Stadionu Narodowego duktu krajowego brutto. w Warszawie, polegający na przygotowaniu terenu, rozpoczął Dla wielu z nas najbardziej widocznymi pozostałościami po się we wrześniu 2008 r. i zakończył w marcu kolejnego roku. turnieju EURO 2012 w Polsce będą nowe drogi i areny piłkar- Zadaniem wykonawcy prac przygotowawczych, firmy Pol- skie. Nowoczesne stadiony, które są budowane i modernizowa- Aqua, było usunięcie pozostałości po Stadionie Dziesięciolecia ne w Miastach Gospodarzach, powstają z myślą o ich skutecznej i wzmocnienie gruntu przed położeniem fundamentów właści-

58 lipiec - sierpień 4 / 2010 [27] BUDOWNICTWO INŻYNIERYJNE Geoinżynieria drogi mosty tunele

Fot. 1. | Stadion Narodowy nocą Sportu, Kośnik Centrum J. Narodowego e i wizualizacja z archiwum wej konstrukcji nowej areny. Ze względu na skomplikowane Fotografi warunki geologiczne, konstrukcja stadionu została posadowiona na blisko 15 tys. pali. Podczas realizacji prac ziemnych, które doprowadziły nieckę do wymaganego kształtu, wbito około 7 tys. prefabrykowa- nych betonowych pali, wykonano około 6,7 tys. kolumn żwirowych i betonowych oraz około 900 sztuk pali wielkośrednicowych, które sta- nowią fundamenty stadionu. Z tere- nu budowy przemieszczono i wy- wieziono łącznie ponad 340 tys. m3 Fot. 2. | Stadion Narodowy, gruntu i postawiono niemal 31 tys. stan na lipiec 2010 r. m2 ścianek szczelinowych. Ten etap prac zakończony został przed terminem, a jego koszt wyniósł około 120 mln zł – 10% całego budżetu przeznaczonego na jej realizację. 9 kwietnia 2009 r. w wyniku procedury przetargowej wyło- niony został generalny wykonawca stadionu, którym zostało konsorcjum z Hydrobudową Polska SA i PBG SA na czele oraz Alpine Bau Deutschland AG, Alpine Bau GmbH i Alpine Con- struction Polska sp. z o.o. Plac budowy przekazany został wy- konawcy w maju 2009 r. Według harmonogramu, na realizację zadania konsorcjum ma czas do maja przyszłego roku. W czerwcu ubiegłego roku rozpoczęto ustawianie szalun- Rys. 1. | Wizualizacja Stadionu Narodowego ków i betonowanie pierwszych trzech kondygnacji stadionu, a kilka miesięcy później, 7 października 2009 r., odbyło się złożone z odciągów i zastrzałów. Razem ze słupami głównej uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego. Pod koniec konstrukcji stalowej utworzą pylony. Później do wszystkich stycznia 2010 r. do Warszawy dotarł pierwszy z 72 elementów, 72 pylonów zostaną zamocowane liny dachu, a na nich zosta- które weszły w skład konstrukcji stalowej pierścienia dachu, nie rozpięta membrana stanowiąca jego pokrycie. Najwyższy wykonywanego nad stadionem. Każdy taki element ma dłu- punkt „jedynki” to około 56 m nad podstawą słupa. gość 12,5 m i waży około 48 ton. Z końcem bieżącego roku zrealizowane być mają wszyst- W czerwcu br. odbywały się już końcowe prace przy kon- kie prace instalacyjne, umożliwiające późniejsze działania we- strukcji żelbetowej niecki stadionu, przeprowadzany był również wnątrz pomieszczeń stadionu. Kamieniami milowymi podczas montaż prefabrykatów trybun i schodów kaskadowych, które za- realizacji tej inwestycji będą: montaż pierścienia i pylonów pewnią dostęp na górny poziom trybun. W kondygnacjach pod- konstrukcji stalowej dachu, planowany na grudzień 2010 r., ziemnych trwały prace wykończeniowe oraz prace w zakresie montaż olinowania dachu (styczeń 2011 r.), zadaszenie kon- instalacji sanitarnych, mechanicznych i elektrycznych. strukcji dachu (marzec 2011 r.) oraz wykonanie płyty boiska, Na początku lipca 2010 r., ukończono prace związane z bu- planowane na maj 2011 r. dową pierścienia ściskanego, stanowiącego główny element Pod dwoma pierścieniami trybun Stadionu Narodowego konstrukcji wsporczej dachu stadionu. Stalowy dach, który znajdą się m.in. restauracje, sale wystawowe i konferencyjne osłoni zarówno trybuny, jak i boisko, będzie konstrukcją nie- oraz biura, kluby VIP i Kibica, sklepy dla fanów, ośrodek reha- zależną od żelbetu, z którego budowany jest stadion. bilitacji i klub fitness. Pod żelbetową płytą, na której położona 2 sierpnia br. instalacją tzw. „jedynek” rozpoczął się montaż będzie murawa boiska, zbudowany zostanie dwupoziomowy konstrukcji stalowej obiektu. „Jedynki” to zespoły elementów, podziemny parking na około 1800 samochodów.

lipiec - sierpień 4 / 2010 [27] 59 Geoinżynieria BUDOWNICTWO INŻYNIERYJNE drogi mosty tunele BIEG2012, Artura z archiwum Ryś Fotografi ew

Fot. 3, 4. | PGE ARENA Gdańsk

ne zostaną trzy spotkania grupowe i jeden ćwierćfinał, a po zakończeniu mistrzostw, oprócz meczów, ma się tu odbywać około 50 imprez rocznie. Ciężki sprzęt wjechał na plac budowy w czerwcu 2008 r. Jewstafi BIEG2012. Agata a z archiwum Zlikwidowano wówczas ogrody działkowe, które znajdowa- ły się terenie Letnicy i wykonano wycinkę drzew i krzewów. Fotografi Wydanie pozwolenia na rozpoczęcie prac budowlanych nastą- piło we wrześniu 2008 r., a procedura przetargowa, w której zwyciężyło konsorcjum w składzie: Hydrobudowa Polska SA Hydrobudowa 9, Alpine Bau Deutschland AG Berlin, Alpine Bau GmbH Austria oraz Alpine Construction Polska sp. z o.o., zakończyła się 27 marca 2009 r. Kontrakt z wykonawcą podpi- sano 10 kwietnia 2009 r. W maju 2009 r. generalny wykonawca rozpoczął wykony- Wizualizacja z archiwum BIEG2012 z archiwum Wizualizacja wanie wykopów pod fundamenty obiektu na terenie, który pod zaplecze budowlane oraz do rozpoczęcia prac ziemnych i melioracyjnych od grudnia 2008 r. przygotowywała firma WAKOZ sp. z o.o. W miesiącach letnich, po usunięciu blisko milion trzysta tysięcy ton torfu, a w to miejsce nawieziono po- Rys. 2. | Wizualizacja Stadionu PGE ARENA dobną ilość gruntu nośnego, który został dodatkowo zagęsz- czony. Wykonywane były działania w zakresie posadowienia PGE ARENA GDAŃSK budynku – w północnej strefie stadionu zamontowane zosta- Realizacja zadań związanych z przygotowaniem i wyko- ły podciągi, służące do oparcia trybun. Stawiano też szalunki naniem projektu stadionu piłkarskiego, zlokalizowanego do pierwszych, sześciometrowych ścian. W pobliżu strefy VIP w gdańskiej dzielnicy Letnica została powierzona spółce celo- powstawały kanały wentylacyjne oraz techniczne, umożliwia- wej Biuro Inwestycji Euro Gdańsk 2012 sp. z o.o. – BIEG2012, jące dojście powietrza i mediów do budynku. Układanie be- zawiązanej 23 października 2007 r. lek i prefabrykatów trybun rozpoczęto pod koniec września, Koncepcja architektoniczna PGE ARENA Gdańsk jest najbar- w strefie VIP natomiast pojawiły się pierwsze startery, łączone dziej efektowną propozycją (co potwierdza ankieta na stronie później z sześciometrowymi zbrojeniami słupów. Prace funda- PL2012) z polskich stadionów na EURO 2012. Fasada obiek- mentowe zakończone zostały z końcem 2009 r. Podczas beto- tu, zaprojektowanego zgodnie z wszelkimi wymogami UEFA, nowania platformy pod strefę VIP w ciągu godziny wylewano pokryta zostanie poliwęglanowymi panelami w różnych od- od 120 do 150 m3 betonu. W III kwartale ubiegłego roku roz- cieniach brązu, imitującymi bursztyn. Konstrukcja architek- poczęły się roboty drogowe, żelbetowe oraz prace związane toniczna stadionu inspirowana jest właśnie tym szlachetnym z infrastrukturą zewnętrzną. minerałem z Bałtyku, a konstrukcja stalowa dachu opiera się W kwietniu br. rozpoczęto montaż pierwszych z 82 stalo- na tradycji budowniczych statków. Na gdańskiej arenie, która wych wręgów elementów konstrukcji fasady oraz dachu sta- pomieści 44 tys. widzów, w czasie trwania mistrzostw rozegra- dionu. Każdy z nich ma długość blisko 100 m i waży 66 ton.

60 lipiec - sierpień 4 / 2010 [27] BUDOWNICTWO INŻYNIERYJNE Geoinżynieria drogi mosty tunele

Wszystkie elementy konstrukcji stalowej stadionu ważą łącznie sp. z o.o., której głównym zadaniem jest modernizacja obiektu 5412 ton. Całość konstrukcji z końcem sierpnia zostanie roz- oraz opracowanie koncepcji jego komercjalizacji. prężona – opuszczone zostaną wieże podporowe i konstruk- Gruntowna modernizacja stadionu Lecha rozpoczęła się cja stanie się samonośna, co pozwoli na rozpoczęcie mon- w 2002 r., jednak, kiedy okazało się, że na tym stadionie będą tażu paneli w odcieniach bursztynu. W czerwcu br. w fazie rozgrywane mecze podczas rozgrywek piłkarskich EURO końcowej było już układanie prefabrykatów płyt trybunowych 2012, władze miasta zadecydowały o zmianie wcześniejszej na wszystkich trybunach. 24 lipca br. miało miejsce uroczyste koncepcji architektonicznej stadionu na rzecz obiektu więk- zawieszenie tradycyjnej wiechy w najwyższym punkcie kon- szego, który pomieści 41 tys. widzów. W tym celu w paździer- strukcyjnym stadionu. niku 2008 r. rozebrano trybuny I i III, i rozpoczęto budowę Zakończenie prac na PGE Arena Gdańsk planowane jest nowych, które razem z trybunami II i IV miały połączyć się na styczeń przyszłego roku. Kamieniami milowymi tej inwe- w całe audytorium stadionowe. Prace przy modernizacji are- stycji są: montaż konstrukcji dachowej przeprowadzany je- ny utrudniły nieco wykopaliska pod jedną z dawnych trybun, sienią br., wykonanie instalacji kanalizacyjnych dla obiektu, a także wysoki poziom wód gruntowych, który przyczynił planowane na październik br. oraz finalizacja prac związa- się do zmian w koncepcji budowy obiektu. Mimo wszystko nych z siecią połączeń komunikacyjnych i parkingami przy prace na tej arenie (której wykonawca jest konsorcjum firm: stadionie. Gdańska Arena, poza pełnieniem swojej podsta- Hydrobudowa Polska SA (lider), PBG SA, AK-BUD Kurant, Al- wowej funkcji, ma przyczynić się do podniesienia atrak- Rys. 3. | Wizualizacja Stadionu w Poznaniu cyjności miasta również pod względem wystawienniczym i rozrywkowym. Ten projekt architektoniczny, który ma być przyczynkiem do rozwoju urbanistycznego i gospodarcze- go gdańskiej dzielnicy Letnica, przygotowało niemieckie biuro Rhode-Kellermann-Wawrowsky z Düsseldorfu. Pro- ces przygotowań do EURO 2012 wpłynie również na wy- gląd dworców w Gdańsku i Gdyni, które poddane zostaną modernizacji. Poprawiona zostanie również komunikacja pomiędzy Portem Lotniczym im. Lecha Wałęsy, a centrum miasta i stadionem.

STADION LECHA POZNAŃ Na wybór Poznania, jako gospodarza Mistrzostw Europy Modern Construction Systems z archiwum Wizualizacja w Piłce Nożnej EURO 2012, złożyły się m.in. dobra organiza- cja miasta oraz jego bliskość do granicy z Niemcami i połącze- nie autostradowe z Zachodem. Na modernizowanym miejskim stadionie, który powstaje na bazie stadionu Lecha, rozegrane mają zostać mecze fazy grupowej. Dla potrzeb tej inwestycji Prezydent Miasta Poznania powołał spółkę EURO Poznań 2012

Fot. 5,6. | Stadion Lecha Poznań Fo. z archiwum EURO Poznań 2012 sp. z o.o. 2012 sp. EURO Poznań z archiwum Fo.

lipiec - sierpień 4 / 2010 [27] 61 Geoinżynieria BUDOWNICTWO INŻYNIERYJNE drogi mosty tunele

pine Construction Polska z Krakowa, Alpine Bau Deutschland spółka celowa Wrocław 2012 sp. z o.o. z Berlina oraz Alpine Bau GmbH z Austrii) przebiegają naj- Nowoczesny, funkcjonalny i bezpieczny stadion ma pod- szybciej spośród obiektów sportowych w Miastach Gospoda- czas meczów piłkarskich, koncertów czy pokazów spe- rzach. Na stadionie w sierpniu przebiegały w głównej mierze cjalnych pomieścić około 41 tys. widzów. Koncepcję ar- prace wykończeniowe, a mecz otwarcia może zostać zorgani- chitektoniczną Stadionu-Lampionu przygotowało biuro JSK zowany już we wrześniu tego roku. Architekci. Jego nazwa wynika z projektu elewacji, która Boisko piłkarskie otaczają 4 trybuny o konstrukcji żelbeto- podkreślać będzie sylwetkę areny. Stanowi ją siatka z włók- wej. Dach stadionu tworzy membranowe pokrycie barwy na- na szklanego pokrytego teflonem, umocowana za pomocą turalnego jedwabiu. Na płaszczyźnie, która sprawia wrażenie stalowych pierścieni, które okalają cały obiekt. Elewacja ta pofalowanej, dzięki wprowadzeniu łukowych rur mocowanych nadawać będzie stadionowi lekkość i delikatność, a dzięki do kratownic nośnych dachu pod kątem 90°, ujawnia się gra specjalnie zaprojektowanej technologii oświetleniowej, po- światłocieni. Szkielet całego zadaszenia ma konstrukcję stalo- zwalającej na zmianę jej koloru, doda mu również niepo- wą, na budowę której wykorzystano około 7 tys. ton stali. Na wtarzalnego charakteru. pionowych i poziomych linach stalowych dachu przewiduje W lipcu ubiegłego roku wylane zostały żelbetowe funda- się umieszczenie elementów pnącej zieleni. Poznańska arena menty płytowe oraz stopy i ławy pod koronę stadionu. Sze- wyposażona będzie ponadto w niezbędne zaplecze handlo- rokość płyty fundamentowej, która biegnie dookoła stadio- wo-usługowe i socjalno-użytkowe, a pod zachodnią jej trybuną nu, wynosi kilkanaście metrów. Dla realizacji pierwszego funkcjonował będzie m.in. garaż podziemny dla gości VIP. jej fragmentu o grubości 1 m wykorzystano 570 m3 betonu, We wrześniu br., po przeprowadzeniu niezbędnych testów co jest ilością wystarczającą do powstania domu jednoro- i otrzymaniu potrzebnych dokumentów, na w pełni wyremon- dzinnego o powierzchni użytkowej około 160 m2. Docelo- towany obiekt powrócą piłkarze Lecha. Stadion Miejski w Po- wo na fundamenty zużyte zostało około 18 tys. m3 betonu. znaniu będzie jednym z największych stadionów w Polsce, Równolegle do płyty fundamentowej powstawało 250 stóp projektowanym zgodnie ze wszelkimi wymogami UEFA. fundamentowych o kubaturze 7m3 każda, stanowiących oparcie dla słupów żelbetonowych o wysokości 6–7 m, na STADION MIEJSKI WE WROCŁAWIU których oparta została część konstrukcyjna podtrzymująca Dla celów realizacji budowy wrocławskiego stadionu na trybuny. Dla samochodów ciężarowych obsługujących bu- Maślicach 3 grudnia 2007 r. w roli inwestora zastępczego, dowę areny, w związku z remontem ulicy Lotniczej i czę- którego zadaniem jest przeprowadzenie inwestycji i peł- ściowym zamknięciem dojazdu do budowy, skonstruowa- nienie funkcji nadzoru inwestorskiego, powołana została no most tymczasowy przez Ślęzę. Projekt przeprawy został Fot. z archiwum Wrocław 2012 sp. z o. o. z o. 2012 sp. Wrocław z archiwum Fot.

Fot. 7. | Stadion we Wrocławiu

62 lipiec - sierpień 4 / 2010 [27] BUDOWNICTWO INŻYNIERYJNE Geoinżynieria drogi mosty tunele

lipiec - sierpień 4 / 2010 [27] 63 Geoinżynieria BUDOWNICTWO INŻYNIERYJNE drogi mosty tunele

opracowany na zlecenie spółki Wrocław 2012, po to, by ruch ciężarówek przebiegał sprawnie i bez dodatkowych utrudnień. W marcu 2010 r., po prze- rwie spowodowanej zmianą ge- neralnego wykonawcy, którym pierwotnie było polsko-greckie konsorcjum pod przewodnic- o. z o. 2012 sp. Wrocław z archiwum Fot. twem Mostostalu Warszawa SA i wprowadzeniem się na plac bu- dowy nowego – firmy Max Bo- egl, który oficjalnie i formalnie przejął teren budowy 09.02.2010 r., prace nad realizacją stadionu ponownie nabrały tempa. Nowy wykonawca rozpoczął od beto- nowania stropów w jednej z sze- ściu części stadionu na poziomie pierwszego piętra. Tygodniowe zużycie betonu na stropy wyno- siło średnio około 1000 m3. Na budowie w marcu realizowane były również prace elektryczne Fot. 8. | Stadion i kanalizacyjne. Miesiąc później we Wrocławiu roboty przebiegały już na całym obwodzie korony stadio- nu. W całości wykonane zostały wówczas stopy fundamen- towe i słupy esplanady na obszarze północnym i południo- wym, niemal gotowy był strop nad parterem, w połowie wykonane były również elementy konstrukcyjne pierwsze- go piętra. W czerwcu bieżącego roku na stadionie rozpo-

czął się montaż rygli zębatych trybun, stanowiących jedne o. z o. 2012 sp. Wrocław z archiwum Wizualizacja z najważniejszych elementów konstrukcyjnych areny. Mie- rzące po 15–40 m i ważące od 37 do 110 ton rygle ustawio- Rys. 4. | Wizualizacja Stadionu we Wrocławiu ne zostaną w pionie dookoła osi stadionu. Rygle zębate, pomiędzy którymi instalowane będą elementy prefabryko- nocno-zachodniej części Wrocławia, zmieniając jego obli- wane trybun, na plac budowy do Wrocławia dostarczane cze i tworząc drugie centrum miasta. były z niemieckich fabryk wykonawcy. Docelowo na plac Przez ostatnie miesiące przy budowie stadionu praco- budowy przetransportowanych zostanie 156 rygli, o łącznej wało na dwie zmiany około 500 pracowników, a zadania wadze 8586 ton. Montaż tych elementów ma się zakończyć realizowało 16 firm podwykonawczych. w listopadzie tego roku, a na ich zakończeniu zamontowa- Wyznaczonym terminem ukończenia inwestycji jest 30 na zostanie konstrukcja dachu. Do końca 2010 r. wykonana czerwca 2011 r. W połowie przyszłego roku ma być go- zostanie cała konstrukcja żelbetowa stadionu, a tym samym towa również prowadząca do obiektu esplanada i parking zamknięty stan surowy obiektu. wielopoziomowy, a na samym stadionie będzie już można Zakończenie betonowania trybuny głównej planowane rozegrać pierwsze mecze z udziałem kibiców. Operatorem jest na wrzesień br., natomiast montaż konstrukcji dacho- stadionu został SMG Europe Holding, z którym podpisany wej – kolejny przełomowy etap w budowie stadionu – ma został 12-letni kontrakt. Będzie on m.in. zarządzał obiektem, według planu nastąpić w kwietniu 2011 r. zajmie się promocją stadionu i jego marki, doradztwem oraz W budowanym obiekcie wydzielona zostanie część sta- pośrednictwem w wynajmie, dzierżawie stadionu, a także dionowo-sportowa, w której znajdować się będą m.in. w pozyskiwaniu i organizacji imprez masowych – imprez strefy: Kibiców, Drużyn, Mediów oraz VIP, zaplecze z po- sportowych, koncertów, wydarzeń artystycznych i kultural- mieszczeniami technicznymi i parkingami oraz część ko- nych oraz festiwali, odbywających się na stadionie. mercyjna, gdzie zlokalizowane zostaną biura klasy A, cen- trum konferencyjne, Muzeum klubu WKS Śląsk, a także EURO 2012 I KRAJOWA GOSPODARKA obiekty rekreacyjno-rozrywkowe. Choć nowe stadiony i drogi to najbardziej namacalne skut- W koncepcji zagospodarowania terenu wokół stadionu ki naszych przygotowań do Mistrzostw Europy w Piłce Noż- zaplanowano m.in. drogi dojazdowe na czele z autostra- nej EURO 2012, to pośrednim efektem licznych inwestycji dową obwodnicą miasta (AOW), komunikację publiczną, w sferze m.in. infrastruktury transportowej i budownictwa promenadę łączącą stadion z przystankami komunikacji będzie wzrost produktywności oraz produktu krajowego publicznej, miejscami parkingowymi i terenami zielony- brutto, a także rozwój polskiej bazy turystycznej, a w konse- mi oraz nieruchomości komercyjne z centrum handlowym kwencji – intensyfikacja napływu bezpośrednich inwestycji i hotelem. Stadion ma się stać impulsem do rozwoju pół- zagranicznych i zwiększenie atrakcyjności Polski. „

64 lipiec - sierpień 4 / 2010 [27] BUDOWNICTWO INŻYNIERYJNE Geoinżynieria drogi mosty tunele

lipiec - sierpień 4 / 2010 [27] 65