Tadeusz Łopuszański: Pedagog, Wychowawca, Polityk
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
POLISHBIOGRAPHICAL STUDIES 2016, NR 4 POLISH BIOGRAPHICAL STUDIES Editorial office Adam Wątor (Uniwersytet Szczeciński) redaktor naczelny / editor in chief Tomasz Sikorski (Uniwersytet Szczeciński) zastępca redaktora naczelnego / deputy editor Radosław Ptaszyński (Uniwersytet Szczeciński) sekretarz redakcji / managing editor Eryk Krasucki (Uniwersytet Szczeciński) / member editor Arkadiusz Adamczyk (UJK w Kielcach), Marek Białokur (Uniwersytet Opolski), Aneta Dawidowicz (Uniwersytet Marii Curie- -Skłodowskiej w Lublinie), Rafał Łętocha (Uniwersytet Jagielloński), Joanna Nalewajko-Kulikov (Instytut Historii PAN), Jarosław Rabiński (Katolicki Uniwersytet Lubelski), Elżbieta Orman (PAN, Zakład Polskiego Słownika Biograficznego), Jacek Piotrowski (Uniwersytet Wrocławski), Grzegorz Radomski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Magdalena Semczyszyn (IPN Szczecin), Grzegorz Zackiewicz (Uniwersytet w Białymstoku) Scientific Council Jerzy Eisler (Instytut Historii PAN/IPN Warszawa), Kristian Gerner (Lunds Universitet, Szwecja), Daniel Grinberg (Uniwersytet w Białymstoku), Krzysztof Kawalec (Uniwersytet Wrocławski), Eugeniusz Koko (Uniwersytet Gdański), Teresa Kulak (Uniwersytet Opolski), Kay Lundgreen-Nielsen (Southern Danish University, Dania), Paul Robert Magnocsi (University of Toronto/ Royal Society of Kanada), Ewa Maj (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), Gienadij Matwiejew (Uniwersytet Moskiewski im. Michaiła Łomonosowa, Rosja), Albina Noskova (Rosyjska Akademia Nauk w Moskwie), Andrzej Romanowski (PAN, Zakład Polskiego Słownika Biograficznego), Marci Shore (Yale University, USA), Jurij Szapował (Uniwersytet w Kijowie, Narodowa Akademia Nauk Ukrainy, Ukraina), Brian Porter-Szutz (University of Michigan, USA), Michał Śliwa (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie), Jan Waskan (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy), Witold Wojdyło (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Tadeusz Wolsza (Instytut Historii PAN w Warszawie), Michihiro Yasui (Nagano Prefectural College, Japonia), Leonid Zaszkilniak (Uniwersytet Lwowski, Narodowa Akademia Nauk Ukrainy, Ukraina) Recenzenci tomu Damian Szymczak Urszula Kozłowska Redaktor prowadzący Szymon Gumienik Redakcja techniczna DYWIZ Korekta Zespół Projekt okładki Krzysztof Galus © Copyright by Wydawnictwo Naukowe GRADO Wszystkie prawa zastrzeżone. Książka, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Żadna jej część nie może być re- produkowana jakimkolwiek sposobem – mechanicznie, elektronicznie, drogą fotokopii itp. – bez pisemnego zezwolenia wydawcy. Jeśli cytujesz fragmenty tej książki, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło Toruń 2016 ISSN 2353-9291 ISBN 978-83-62941-80-3 Wydawnictwo prowadzi sprzedaż wysyłkową: tel./fax 056 648 50 70, [email protected] Wydawnictwo Naukowe GRADO, ul. Lubicka 44, 87-100 Toruń tel. 56 664 22 35, 56 664 22 40, e-mail: [email protected], www.marszalek.com.pl Drukarnia nr 1, ul. Lubicka 46, 87-100 Toruń, tel. 56 659 98 96 SpiS treści ARTYKUŁY Anna Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Członkinie Ochotniczej Legii Kobiet – ich po- stawy i zasługi w latach 1918–1922 ............................................................................... 7 Henryk Walczak, Polscy przedstawiciele dyplomatyczni w Rumunii w latach 1918– –1940. Część I: 1918–1940 .......................................................................................... 25 Rafał Łętocha, Tadeusz Łopuszański: pedagog, wychowawca, polityk .................... 51 Marta Cichocka, Zdeterminowani. Fragmenty życiorysów trzech rządców Kurii Gorzowskiej (1945–1956) ............................................................................................ 65 Adrian Tyszkiewicz, „Za obronę własnych przekonań” – działalność społeczno-po- lityczna Adama Pleśnara (1935–2013) do 1977 roku ................................................ 99 Piotr Wiertelak, Portret Wandy Półtawskiej na tle zawiłości społeczno-obyczajo- wych XX wieku ............................................................................................................ 117 Jacek Wojnicki, Casus KLD. Dzieje jednego środowiska ........................................... 143 RECENZJE Piotr Siemiński (rec.), Alfred Wielopolski, Z herbem po służbach. Wspomnienia, War- szawa 2016, ss. 564 ..................................................................................................... 165 Jarosław Gorący (rec.), Genialni. Lwowska szkoła matematyczna, Warszawa 2014, ss. 284 .......................................................................................................................... 170 Radosław Ptaszyński (rec.), A. Wielowieyski, Losowi na przekór, Warszawa 2015, ss. 639 ......................................................................................................................... 172 SPRAWOZDANIA Eryk Krasucki, Konferencja Historię tworzą ludzie – biografistyka we współczesnych badaniach historycznych, Łódź, 14–15 kwietnia 2016 roku, organizator: Instytut Pa- mięci Narodowej w Łodzi, Towarzystwo Historiograficzne, Katedra Historiografii i Nauk Pomocniczych Historii Uniwersytetu Łódzkiego .......................................... 175 CONTENTS ARTICLES Anna Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Attitudes and Contributions of the Members of the Voluntary League of Women, 1918–1922 .......................................................... 7 Henryk Walczak, Poland’s Diplomatic Representatives in Romania, 1918–1940. Part 1: 1918–1940 ........................................................................................................ 25 Rafał Łętocha, Tadeusz Łopuszański: Pedagogue, Tutor, and Politician ................... 51 Marta Cichocka, The Determined.Biographical Extractsof Three Governors of the Curia of Gorzów (1945–1956) ..................................................................................... 65 Adrian Tyszkiewicz, “Defending Your Own Convictions” – Community and Politi- cal Work of Adam Pleśnar (1935–2013) until 1977 ................................................... 99 Piotr Wiertelak, A Portrait of Wanda Półtawska Against the Background of Social and Moral Complexities of the 20th Century ............................................................ 117 Jacek Wojnicki, The Case of KLD. A History of a Community .................................. 143 REVIEWS Piotr Siemiński (rev.), Alfred Wielopolski, A Coat of Arms in Service. Memories, War- saw 2016, pp. 564 ...................................................................................................... 165 Jarosław Gorący (rev.), The Geniuses. The Lviv School of Mathematics, Warsaw 2014, pp. 284 ......................................................................................................................... 169 Radosław Ptaszyński (rev.), A. Wielowieyski, Against the Fate, Warsaw 2015, pp. 639 ........................................................................................................................ 172 REPORTS Eryk Krasucki, Conference History is made by people – biographical novels in con- temporary studies of history, Łódź, 14–15 April, 2016 ........................................... 175 POLISH BIOGRAPHICAL STUDIES 2016, NR 4 ISNN 2353-9291 ARTYKUŁY A NNA M ARCINKIEWICZ - K ACZ M ARCZYK członkinie ochotniczej Legii kobiet – ich poStawy i zaSługi w Latach 1918–1922 S ł o w a k l u c z o w e : I wojna światowa, wojna polsko-sowiecka, wojna pol- sko-ukraińska, Ochotnicza Legia Kobiet, wojskowa służba kobiet K e y w o r d s : World War I, Polish-Soviet War, Polish-Ukrainian War, Volun- teer Legion Women’s, military service women chotnicza Legia Kobiet była pierwszą regularną wojskową formacją kobie- Ocą na ziemiach polskich. Została utworzona w 1918 r. w trakcie polsko- -ukraińskich walk o Lwów. Rok później powstała 2 Ochotnicza Legia Kobiet w Wilnie, która uczestniczyła w obronie Wilna, a następnie brała udział w woj- nie polsko-sowieckiej. Wzrastające zagrożenie ze strony Rosji Radzieckiej spo- Biographical Polish Studi wodowało konieczność rozbudowania oddziałów OLK i w 1920 r. nastąpiła jej reorganizacja. Legię Lwowską przeformowano wówczas na Batalion War- towniczy OLK nr 1, Legię Wileńską na Batalion Wartowniczy nr 3, natomiast w Warszawie, Krakowie i Poznaniu utworzono nowe bataliony. Formacja brała udział w wojnie polsko-sowieckiej, a po jej zakończeniu została zlikwidowana. Przez cały okres jej funkcjonowania legionistki pełniły służbę wartowniczą, administracyjną oraz, w wyjątkowych wypadkach, frontową1. Na temat organizacji i działalności OLK w ostatnich latach zostało opubli- kowanych kilka prac. Najstarszą z nich jest publikacja Agnieszki Cieślikowej es 2 Ochotnicza Legia Kobiet (1918–1922) z 1998 r . Kilka lat później wyszła druga 2016, nr 4 1 A. Marcinkiewicz-Gołaś, Ochotnicza Legia Kobiet (1918–1922), Warszawa 2007, s. 69, 83, 95–96. 2 A. Cieślikowa Ochotnicza Legia Kobiet (1918–1922), Warszawa 1998. 8 ARTYKUŁY monografia na ten temat autorstwa Anny Marcinkiewicz-Gołaś, również za- tytułowana Ochotnicza Legia Kobiet (1918–1922)3. Z tej ostatniej, część ma- teriałów zostało wykorzystanych w najnowszej monografii tej samej autorki – Kobiety w obronie Warszawy. Ochotnicza Legia Kobiet (1918–1922) i Wojsko- wa Służba Kobiet (1939–1945)4, która została opublikowana w 2016 r. Oprócz tego członkiń OLK dotyczy także praca Stanisława M. Jankowskiego Dziew- częta w maciejówkach5. Ma ona jednak charakter popularnonaukowy i zawiera informacje dotyczące tylko wybranych legionistek. Celem niniejszego artykułu jest ogólna charakterystyka członkiń