POR. STEFAN KORBOŃSKI LT. STEFAN KORBOŃSKI Pseudonimy Nowak, Zieliński – Codenames Nowak, Zieliński – urodzony w 1901. W 1918 jako born in 1901. In 1918 fights as ochotnik walczy w obronie Lwowa. a volunteer in the defence of Lwów. W 1920 służy w 29. Pułku Strzelców In 1920 serves in the 29. Kaniów Ri- Kaniowskich. W 1921 bierze udział fles Regiment. In 1921 takes part in w III powstaniu śląskim. Kończy the Third Silesian Uprising. Gradu- studia prawnicze w Poznaniu. Jako ates from law school in Poznan. oficer rezerwy walczy we wrześniu As reserve officer fights in Septem- 1939. Ucieka z transportu w głąb ber, 1939. Escapes from a transport Związku Sowieckiego. W Warsza- into the . In ap- wie mianowany szefem Kierownic- pointed chief of Directorate of Civil twa Walki Cywilnej. Z żoną Zofią przez tajną Resistance. Helped by wife Zofia uses an un- radiostację nadaje meldunki do Londynu. Bierze derground radio station to send dispatches to udział w Powstaniu Warszawskim. Po aresztowa- London. Takes part in the Warsaw Rising. Upon niu Jana St. Jankowskiego przejmuje obowiązki the arrest of Jan Stanisław Jankowski takes over Delegata Rządu. Składa urząd po konferencji as government delegate but resigns after the w Jałcie. W 1947 jest posłem na Sejm. Zagrożony Yalta Conference. In 1947 Member of Parliament. aresztowaniem, ucieka do Stanów Zjednoczo- Threatened with arrest, flees to the United States, nych. Tam przez wiele lat jest przewodniczącym where for many years he chairs the Assembly of Zgromadzenia Ujarzmionych Narodów Europy Captive European Nations (ACEN). Heads the (ACEN). Przewodniczy Polskiej Radzie Jedności Polish Council of Unity in the USA, member w USA, należy do Polskiego Instytutu Naukowego. of the Polish Institute of Arts and Sciences of Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojen- America. Decorated with the Silver Cross of the nego , Orderem Orła Białego, Order of Virtuti Militari, the Order of the White medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” Eagle and the medal of “Righteous among the (1980). Umiera w Waszyngtonie w 1989. Nations” (1980). Dies in 1989 in Washington.

PPŁK LT. COL. MARIA WITTEK Pseudonim Mira – urodzona w 1899, Codename Mira – born in 1899, pierwsza kobieta-generał w Wojsku the first woman – general in the Polskim. Od 1917 w POW, od grud- Polish Armed Forces. Since 1917 nia 1919 w WP. W 1921 przenie- in the Polish Military Organisation, siona do Ochotniczej Legii Kobiet, in December 1919 joins the Armed następnie kieruje Wydziałem Szko- Forces. In 1921 transferred to the lenia w Komitecie Społecznym Przy- Voluntary Legion of Women, sub- sposobienia Kobiet do Obrony sequently heads the training depart- Kraju. Od 1928 jest Komendantką ment of a committee preparing Naczelną Przysposobienia Wojsko- women for national defence. Since wego Kobiet, od października 1928 commandant of the Female 1939 – szefem Wojskowej Służby Kobiet w KG Military Training Organisation, since October, ZWZ-AK. Funkcję tę pełni również w czasie 1939 – commander of Women’s Auxiliary Ser- i po Powstaniu, do stycznia 1945. Po kapitulacji vice in the – Home wychodzi z ludnością cywilną. Po Powstaniu Army Headquarters. Holds this post during awansowana do stopnia pułkownika. Od 1946 and after the Warsaw Rising, until January, 1945. kieruje sekcją Przysposobienia Wojskowego Ko- Following surrender of the Rising leaves War- biet w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycz- saw with civilians. Promoted to colonel after the nego i Przysposobienia Wojskowego. W 1948 Rising. Since 1946 in charge of the female mili- obejmuje stanowisko szefa Wydziału Kobiecego tary training program in the State Bureau of Komendy Głównej Powszechnej Organizacji Physical Education and Military Training. In „Służba Polsce”. W 1949 uwięziona, po kilku 1948 takes the post of commandant of the miesiącach wychodzi na wolność i podejmuje Women Department of the Headquarters of “Ser- pracę w kiosku „Ruchu”. Odznaczona dwukrot- ving ” Organisation. Imprisoned in 1949, Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti released after a couple of months, runs a news- Militari, Krzyżem Niepodległości z Mieczami stand. Decorated twice with the Silver Cross i Krzyżem Walecznych. W 1991 awansowana na of the Order of Virtuti Militari, Cross of Inde- generała brygady. Umiera w 1997 w Warszawie. pendence with Swords and Cross of Valour. In 1991 promoted to brigadier general. Dies in 1997 in Warsaw.

MORDECHAJ MORDECHAJ ANIELEWICZ ANIELEWICZ Pseudonim Malachi (Aniołek) – Codename Malachi (Angel) – born urodzony w 1919, działacz lewicy in 1919, activist of the Zionist left. syjonistycznej. W hebrajskiej szkole While attending a Hebrew secondary średniej wiąże się na krótko z mło- school briefly involved in a radical dzieżową organizacją radykalnego revisionist Zionist youth movement odłamu syjonistów-rewizjonistów called , later joins a left-wing Betar, po czym wstępuje do lewicowo- Zionist organization Haszomer Ha- -syjonistycznej organizacji Haszo- cair. In September, 1939 arrested mer Hacair. We wrześniu 1939 aresz- by the NKVD Soviet Secret Police towany przez NKWD przy próbie while attempting to cross the border przekroczenia granicy z Rumunią, zwolniony, with Romania, released, returns to Warsaw via przez Wilno wraca do Warszawy. W getcie włą- . Joins underground organization Haszo- cza się w działalność konspiracyjną Haszomer mer Hacair in the Warsaw ghetto. Founds and edits Hacair. Zakłada i redaguje pismo podziemne an underground paper “Neged Hazerem”. In 1942 „Neged Hazerem”. W 1942 współtworzy porozu- helps consolidate left-wing Zionists and commu- mienie lewicowych syjonistów i komunistów nists into an Anti-Nazi Block. One of the found- pod nazwą Blok Antyfaszystowski. W 1942 ers of the Jewish Combat Organisation formed jest współzałożycielem Żydowskiej Organizacji in 1942 and soon its commander. Commander Bojowej – ŻOB. Wkrótce zostaje jej komendantem in chief of the 1943 Ghetto Uprising. Surrounded głównym. Dowodzi powstaniem w Getcie War- by SS forces in a bunker at Miła Street along szawskim w 1943. Osaczony przez SS w bunkrze with other commanders of the uprising commits przy ulicy Miłej ze sztabem ŻOB, popełnia suicide on 8 May, 1943. samobójstwo 8 maja 1943.

AUGUST KARDYNAŁ AUGUST CARDINAL HLOND HLOND Prymas Polski, salezjanin – urodzony Primate of Poland, a Salesian – born w 1881. Święcenia kapłańskie przyj- in 1881. Ordained in 1905. Since muje w 1905. Od 1922 sprawuje 1922 holds the post of papal admini- funkcję administratora apostolskiego strator of Upper Silesia, since 1925 Górnego Śląska, a od 1925 biskupa bishop of the Diocese of Katowice. diecezji katowickiej. W 1926 zo- In 1926 appointed archbishop of staje arcybiskupem gnieźnieńskim Gniezno and Poznań and the Pri- i poznańskim oraz prymasem Polski. mate of Poland. Establishes Catholic Tworzy Akcję Katolicką, Towarzy- Action and the Society of Christ Fa- stwo Chrystusowe dla Wychodźstwa. thers for Poles Living Abroad. In 1933 W 1933 powołuje Prymasowską Radę Społeczną. appoints the Social Council. On 14 September, 14 września 1939 przez Rumunię wyjeżdża 1939 leaves for Rome via Romania. Informs do Rzymu, gdzie informuje papieża Piusa XII Pope Pius XII about the situation and persecu- o sytuacji i prześladowaniach Kościoła w Polsce. tions of the Church in Poland. Arrested by the Aresztowany przez Niemców we Francji w 1944. Germans in France in 1944. Having returned Po powrocie do kraju porządkuje stan Kościoła to Poland re-organizes the church. In 1946 ap- w Polsce. W 1946 zostaje mianowany arcybi- pointed archbishop of Warsaw retaining Gniezno skupem warszawskim z zachowaniem arcybiskup- archdiocese. In September, 1946 at the Jasna stwa gnieźnieńskiego. We wrześniu 1946 na Góra Monastery leads the ceremony of entrusting Jasnej Górze przewodniczy uroczystościom Poland to the Immaculate Heart of Mary. In June, oddania Polski Niepokalanemu Sercu Marii. 1947 appoints the Primate’s Council for Rebuild- W czerwcu 1947 powołuje Radę Prymasowską ing Warsaw Churches. Dies in 1948 in Warsaw. Odbudowy Kościołów Warszawy. Umiera w 1948 His beatification process starts in 1992. w Warszawie. W 1992 rozpoczyna się jego proces beatyfikacyjny w diecezji warszawskiej.

RAJMUND MARIA KOLBE RAJMUND MARIA KOLBE (OJCIEC MAKSYMILIAN) (FATHER MAKSYMILIAN) Urodzony w 1894, franciszkanin Born in 1894, a Franciscan friar. konwentualny. W 1918 przyjmu- Ordained in 1918. Studies in Rome. je święcenia kapłańskie. Studiuje Receives doctorate in philoso- w Rzymie. Doktor filozofii i teologii. phy and theology. In 1922 founds W 1922 zakłada czasopismo „Rycerz a magazine called “Knight of Mary Niepokalanej”; tworzy stowarzysze- Immaculate” and establishes an asso- nie Milicji Niepokalanej. W 1927 ciation of Mary Immaculate Militia. zakłada klasztor w Niepokalanowie, In 1927 founds a monastery in Nie- a w 1929 – Małe Seminarium Duchow- pokalanów and in 1929 a seminary. ne. W latach 1930-1936 przebywa Between 1930 and 1936 on a mis- z misją w Japonii. Po powrocie wydaje „Mały sion in Japan. Upon return publishes his “Lit- Dziennik”. We wrześniu 1939 uwięziony przez tle Journal”. In September, 1939 imprisoned by Niemców, po uwolnieniu zakłada przytułek dla the Germans, upon release starts a shelter for Polaków z poznańskiego i dla Żydów. Areszto- Poles from the Poznań province and for the Jews. wany ponownie w lutym 1941, przetrzymywany Arrested again in February, 1941, held at Pawiak na Pawiaku, a następnie wywieziony do obozu prison and then transported to the concentration koncentracyjnego Auschwitz. Tu ofiarowuje się camp in Oświęcim. There he volunteers to die dobrowolnie na śmierć w miejsce Franciszka for Franciszek Gajowniczek, father of a fam- Gajowniczka, ojca rodziny. Umiera 14 sierpnia ily. Dies on 14 August, 1941 in a hunger bunker. 1941 w bunkrze głodowym. W 1971 papież In 1971 beatified by Pope Paul VI and canonized Paweł VI ogłasza go błogosławionym; kanonizo- by Pope John Paul II in 1982. wany przez Jana Pawła II w 1982.

KSIĄŻĘ ADAM STEFAN PRINCE ADAM STEFAN KARDYNAŁ CARDINAL SAPIEHA Urodzony w 1867. Święcenia Born in 1867. Ordained in 1893. kapłańskie przyjmuje w 1893. In 1896 becomes rector of seminary W 1896 zostaje rektorem semi- in Lwów. Since 1906 holds the post narium duchownego we Lwowie, of papal chamberlain and secre- od 1906 pełni w Rzymie funkcję tary. In 1911 anointed bishop by szambelana i doradcy papieża. Sakrę Pope Pius X in the Sistine Chapel. biskupią otrzymuje z rąk Piusa X As bishop of Cracow supports the w Kaplicy Sykstyńskiej w 1911. people of Galicia during the First Jako biskup krakowski wspiera cha- World War. In 1925 appointed arch- rytatywnie ludność Galicji podczas bishop of Cracow. During the Second I wojny światowej. W 1925 zostaje arcybisku- World War becomes the real leader of the Polish pem metropolitą krakowskim. W latach II woj- Church under German occupation. With dignity ny światowej staje się faktycznym przywódcą represents the Polish nation in talks with the Kościoła w okupowanej Polsce. Godnie repre- German authorities, informs the Holy See about zentuje naród w rozmowach z władzami nie- the policies of the occupant, supports the Polish mieckimi, informuje Stolicę Apostolską o polityce underground, helps hiding Jews and supports ac- okupanta, wspiera walczące podziemie, pomaga tivities of the Central Welfare Council. In June, w ukrywaniu Żydów i wspomaga działalność 1945 re-establishes Caritas and heads the Chari- Rady Głównej Opiekuńczej. W czerwcu 1945 table Committee of the Polish Episcopal Con- reaktywuje „Caritas” i staje na czele Komisji Cha- ference. In 1946, already as a cardinal, is given rytatywnej Episkopatu Polski. W 1946, już jako special powers by the Pope for the archdiocese kardynał, otrzymuje specjalne pełnomocnictwa of Cracow and Lwów. Dies in 1951. papieskie, obejmujące archidiecezje krakowską i lwowską. Umiera w 1951 w Krakowie.

PŁK JANUSZ BOHDAN COL. JANUSZ BOHDAN BOKSZCZANIN BOKSZCZANIN Pseudonim Sęk – urodzony w 1894, Codename Sęk – born in 1894, kawalerzysta, od 1919 w Wojsku cavalryman, in 1919 joins the Polish Polskim. We wrześniu 1939 dowodzi Armed Forces. In September, 1939 pułkiem strzelców konnych. W kon- commands a cavalry rifle regiment. spiracji jest szefem Wydziału Broni In the underground becomes depart- Szybkich w Oddziale III (operacyj- ment chief in Section III: Operations nym) KG ZWZ-AK, współautorem of the Headquarters of the Union tzw. drugiego planu powstania of Armed Struggle - powszechnego i planu „Burza”. (KG ZWZ-AK); co-author of the so- W 1944 jest zastępcą Szefa Sztabu -called alternative plan for general KG AK. Wybuch Powstania zaskakuje go pod uprising and the Tempest Operation. In 1944 be- Warszawą. Ranny w czasie próby powrotu do comes deputy Chief of Staff of the Home Army miasta, zostaje wywieziony na roboty przymu- Headquarters. When the Rising breaks out in War- sowe do Rzeszy. Ucieka w końcu września 1944 saw he is outside of the city. Wounded during i wraca do kraju. Od października 1944 jest Sze- an attempt to return to the city, deported to forced fem Sztabu KG AK, od kwietnia 1945 – zastępcą labour in the Reich. Escapes towards the end of Delegata Sił Zbrojnych na Kraj. Opuszcza Polskę September 1944 and returns to Poland. Since w październiku 1945. Po rocznym pobycie October, 1944 serves as the Chief of Staff of the w Londynie przenosi się do Paryża. Do 1953 jest Home Army Headquarters, since April, 1945 – członkiem Delegatury WiN za granicą. Odzna- deputy Armed Forces Delegate at Home. Leaves czony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Poland in October, 1945. Having spent a year Virtuti Militari (1921). Umiera w 1973 w Paryżu. in London, moves to . Until 1953 member of the “” Delegation abroad. Decorated with the Silver Cross of the Order of Virtuti Militari (1921). Dies in 1973 in Paris.

PPŁK JAN WOJCIECH LT. COL. KIWERSKI Pseudonim Oliwa – urodzony Codename Oliwa – born in 1910, combat w 1910, saper. Udział w Kampanii engineer. His participation in the Sep- Wrześniowej kończy 5 października tember Campaign of 1939 ends on pod Kockiem. W konspiracji od 5 October near . In the under- stycznia 1940, wchodzi w skład tzw. ground since January, 1940, becomes sztabu dywersji w KG ZWZ. Od member of the so-called sabotage direc- kwietnia jest oficerem operacyjnym torate in the Headquarters of the Union i zastępcą komendanta Związku of Armed Struggle. Since April, 1940 Odwetu KG ZWZ, posługując się serves as operational officer and deputy pseudonimami Kalinowski i Lipiń- commandant of the Retaliation Union ski. Od 1942 jest też oficerem operacyjnym of the Union of Armed Struggle Headquarters. Since w Dowództwie Saperów oraz dowódcą Oddziałów 1942 also serves as operational officer in the Combat Dyspozycyjnych „Kedywu”. Kieruje akcjami Engineers Command and commands the attached zbrojnymi AK, biorąc w nich też czynny udział. units of „” Diversion Directorate. In charge Jego dziełem jest słynna akcja pod Arsenałem, of Home Army combat missions, also their active zakończona wyrwaniem Janka Bytnara „Rudego” participant. The famous Operation Arsenal is his z rąk . W 1944 zostaje mianowany ko- masterpiece, which ends with rescuing Janek Bytnar mendantem Okręgu AK Wołyń i jednocześnie „Rudy” from Gestapo, the German Secret State Police. dowódcą 27. Wołyńskiej DP AK. W ramach Akcji In 1944 appointed commander of the Volhynian Area „Burza” stacza szereg bitew z Niemcami, wy- of the Home Army and at the same time commander piera ich z Turzysk i węzła kowelskiego. Ginie of the 27. Volhynian Infantry Division of the Home w walce 18 kwietnia 1944 w niewyjaśnionych Army. During fights many battles do końca okolicznościach. Odznaczony Krzyżem with the Germans, driving them from Turzyska Srebrnym (1943) i pośmiertnie Krzyżem Złotym and Kowel junction. Killed in battle on 18 April, 1944 Orderu Wojennego Virtuti Militari. in unexplained circumstances. Decorated with the Silver Cross of the Order of Virtuti Militari (1943) and posthumously with the Golden Cross of the Order of Virtuti Militari.

PŁK ALEKSANDER COL. ALEKSANDER KRZYŻANOWSKI KRZYŻANOWSKI Pseudonim Wilk – urodzony w 1895. Codename Wilk – born in 1895. Od 1917 w I Korpusie Polskim na Since 1917 in the Polish 1st Corps Wschodzie. Za udział w wojnie in the East. Decorated with the Cross polsko-bolszewickiej odznaczony of Valour for participation in the Krzyżem Walecznych. Uczestniczy Polish-Soviet War. Takes part in w Kampanii Wrześniowej. W stopniu the September Campaign of 1939. majora dowodzi dywizjonem arty- In the rank of major commands an lerii. Od października 1939 w szere- artillery battalion. In October 1939 gach Służby Zwycięstwu Polski, a na- joins the Service for Poland’s Victory stępnie w ZWZ-AK. Od maja 1941 and later the Union of Armed do lipca 1944 pełni funkcję komendanta Okręgu Struggle – Home Army. From May 1941 to July Wileńskiego ZWZ-AK. Dowodzi Operacją „Ostra 1944 serves as commander of the Vilnius Area Brama”, wspólnie z oddziałami sowieckimi of the Union of Armed Struggle – Home Army. wyzwalając Wilno. W lipcu 1944 podstępnie In charge of the Operation Gate of Dawn, joining aresztowany przez NKWD i wywieziony w głąb forces with the Soviet units to liberate Vilnius. Związku Sowieckiego. Ucieka z obozu, zostaje In July 1944 treacherously arrested by the Soviet ponownie uwięziony. Po uwolnieniu wraca do Secret Police NKVD and deported into the So- kraju, gdzie w lipcu 1948 aresztuje go Urząd viet Union. Escapes from camp but jailed again. Bezpieczeństwa. Po okrutnym śledztwie umiera Upon release returns to Poland, where in July, 29 września 1951 w więzieniu mokotowskim. 1948 is arrested by the Polish communist secret Odznaczony Krzyżem Walecznych (1919) i Krzy- police. Following cruel interrogations, he dies żem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. on 29 September, 1951 in the Mokotów Prison. Decorated with the Cross of Valour (1919) and the Silver Cross of the Order of Virtuti Militari.

PŁK WŁADYSŁAW COL. WŁADYSŁAW JAKUB FILIPKOWSKI JAKUB FILIPKOWSKI Pseudonim Janka – urodzony Codename Janka – born in 1892. w 1892. Oficer służby stałej Wojska Regular officer in the Polish Armed Polskiego. Bierze udział w Kam- Forces. Takes part in the September panii Wrześniowej. Ucieka z niewoli Campaign of 1939. Taken prisoner sowieckiej. Od 1940 do lipca 1943 by the Soviets, escapes. From 1940 Inspektor Komendy Głównej AK na to July 1943 Inspector of the Home Obszar Lwów. Od 1 sierpnia 1943 Army Headquarters for Lwów Area. do 31 lipca 1944 jest komendantem From 1 August, 1943 to 31 July, 1944 Obszaru Lwów. W lipcu 1944 commander of the Lwów Area. In July, dowodzi Akcją „Burza” na swoim 1944 in charge of Operation Tempest terenie. 27 lipca, przy wsparciu oddziałów sowiec- within his area. On 27 July, supported by Soviet kich, wyzwala Lwów, podległe mu oddziały zadają units, liberates Lwów. His units inflict serious nieprzyjacielowi poważne straty. Zaproszony losses on the enemy. Invited to Żytomierz for talks do Żytomierza na rozmowy z gen. Michałem with General Michał Rola-Żymierski, arrested on Rolą-Żymierskim, zostaje aresztowany w nocy the night of 2/3 August, 1944 by the NKVD Soviet z 2 na 3 sierpnia 1944 przez NKWD. Przebywa Secret Police. In Soviet prisons until November w więzieniach sowieckich do listopada 1947. 1947. Decorated twice with the Cross of Valour Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych and the Silver Cross of the Order of Virtuti Militari. i Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Dies in 1950 in Pieńsk near Zgorzelec. Militari. Umiera w 1950 w Pieńsku k. Zgorzelca.

PŁK KAZIMIERZ COL. KAZIMIERZ TUMIDAJSKI TUMIDAJSKI Pseudonim Edward – urodzony Codename Edward – born in 1897. w 1897. Od 1915 w Legionach Pol- From 1915 in the Polish Legions, skich, a następnie w Polskiej Orga- then in the Polish Military Organi- nizacji Wojskowej. Bierze udział sation. Fights in the Polish-Soviet w wojnie polsko-bolszewickiej. We War. In the September Campaign of wrześniu 1939 w stopniu majora 1939 in the rank of major commands dowodzi batalionem 2. Pułku Strzel- the 2nd Podhale Rifles Regiment. ców Podhalańskich. W konspiracji In the underground since autumn działa od jesieni 1939, początkowo 1939, originally in Cracow. Since w Krakowie. Od 1942 jest szefem 1942 chief of staff and later comman- sztabu, a następnie komendantem Okręgu dant of the Home Army Area. In charge Lubelskiego AK. Kieruje Akcją „Burza” na of Operation Tempest in the Lublin Region, inflict- Lubelszczyźnie, zadając nieprzyjacielowi po- ing severe losses on the enemy. When the So- ważne straty. Po wejściu Sowietów 29 lipca viets enter on 29 July, 1944 orders Home Army 1944 wydaje rozkaz o rozwiązaniu oddziałów AK, units to disband to avoid forced inclusion into by uniknąć ich wcielenia do armii gen. Berlinga. General Berling’s Army. Arrested by the NKVD Aresztowany przez NKWD 4 sierpnia, zostaje Soviet Secret Police on 4 August, deported wywieziony i uwięziony w Związku Sowieckim. to and imprisoned in the Soviet Union. Does Nie poddaje się, rozpoczyna głodówkę. Umiera not give up, goes on hunger strike. Dies in w szpitalu w Skopinie pod Riazaniem 4 lipca a hospital in Skopin near Riazań on 4 July, 1947. 1947. Odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecz- Decorated four times with the Cross of Valour nych oraz Krzyżami Srebrnym i Złotym Orderu and the Silver and Golden Crosses of the Order Wojennego Virtuti Militari. of Virtuti Militari.

GEN. BRYG. ANTONI BRIG. GEN. ANTONI CHRUŚCIEL CHRUŚCIEL Pseudonim Monter – urodzony Codename Monter – born in 1895. w 1895. Dyplomowany oficer piecho- Infantry certified officer of the Po- ty Wojska Polskiego. W Kampanii lish Armed Forces. In the Septem- Wrześniowej dowódca 82. Pułku ber Campaign of 1939 commands Piechoty Strzelców Syberyjskich the 82. Siberian Rifles Infantry Regi- 30. DP. W konspiracji od czerwca ment of the 30. Infantry Division. 1940 – szef Wydziału III (taktyczno- In the underground since June, 1940 -wyszkoleniowego), następnie szef as chief of Section III: Operations sztabu, a od maja 1941 – komendant and Training, later chief of staff. Okręgu Warszawa ZWZ-AK. Od From May, 1941 commandant of sierpnia 1942 – pułkownik, w Powstaniu War- the Warsaw Area of the Union of Armed Strug- szawskim dowodzi całością walczących sił, a od gle - Home Army. In August, 1942 promoted 20 września, w stopniu generała brygady – nowo to the rank of colonel. In the Warsaw Rising utworzonym Warszawskim Korpusem AK. Po in command of the Polish forces and since kapitulacji przebywa w obozach jenieckich 20 September in the rank of brigadier general Langwasser i Colditz, skąd uwalniają go Amery- commands the newly formed Warsaw Home kanie. Na emigracji przebywa w Londynie, Army Corps. Following surrender of the Rising a następnie w Waszyngtonie, gdzie umiera w 1960. imprisoned in POW camps in Langwasser and Odznaczony m.in. trzykrotnie Krzyżem Walecz- Colditz. Liberated by the Americans. Lives nych oraz Krzyżami Srebrnym, Złotym i Kawaler- in exile in London and then in Washington, skim Orderu Wojennego Virtuti Militari. where he dies in 1960. Decorated three times with the Cross of Valour and the Silver Cross, Golden Cross and Knight’s Cross of the Order of Virtuti Militari.

JAN STANISŁAW JAN STANISŁAW JANKOWSKI JANKOWSKI Pseudonim Soból – urodzony Codename Soból – born in 1882, w 1882, polityk chadecki. W 1906 a Christian Democrat. In 1906 co- współorganizuje Narodowy Związek organises the National Workers’ Robotniczy. W 1915 służy w Legio- Union. In 1915 serves in the Pol- nach Polskich. Wchodzi w skład ish Legions. Member of the Central Centralnego Komitetu Narodowe- National Committee in Warsaw occu- go w zajętej przez Niemców War- pied by the Germans. Since 1920 szawie. Od 1920 jest naczelnikiem head of the Main Land Office. Co- w Głównym Urzędzie Ziemskim. -founder of the National Workers’ Jest współzałożycielem Narodowej Party, minister of labour and social Partii Robotniczej, pełni funkcję ministra pracy security, Member of Parliament between 1928 i opieki społecznej, jest posłem na Sejm w latach and 1935. In 1937 joins the Labour Party. During 1928-1935. W 1937 wstępuje do Stronnictwa German occupation of Poland actively involved Pracy. W czasie okupacji działa w konspira- in underground civil administration and the Infor- cyjnych strukturach administracji cywilnej oraz mation and Propaganda Bureau. In 1943 takes w BIP. W 1943 obejmuje funkcję Delegata Rządu the post of government delegate at Home. Also RP na Kraj, jest też wicepremierem rządu w Lon- deputy prime minister in the Polish government- dynie. Podejmuje decyzję o wybuchu Powstania -in-exile in London. Together with the Home Warszawskiego w porozumieniu z Komendan- Army Commander-in-Chief and his staff makes tem Głównym AK i jego sztabem. Po upadku decision to start the Warsaw Rising. After the fall Powstania kontynuuje działalność konspiracyjną. of the Rising continues in the underground. Podstępnie aresztowany przez NKWD w 1945, Treacherously arrested by the NKVD Soviet Se- w „Procesie Szesnastu” zostaje skazany na 8 lat cret Police in 1945, sentenced to 8 years in pris- więzienia. Według Sowietów umiera w więzieniu on in the . According to the w 1953. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Soviets dies in prison in 1953. Decorated with Wojennego Virtuti Militari. the Silver Cross of the Order of Virtuti Militari.

ADAM BIEŃ ADAM BIEŃ Pseudonim Walkowicz – urodzony Codenames Walkowicz – born in w 1899. Polityk, prawnik, publicysta. 1899; a politician, lawyer, columnist. Jako ochotnik bierze udział w woj- Volunteer in the Polish-Soviet War. nie polsko-bolszewickiej. Od 1928 Since 1928 in the Village Youth związany ze Związkiem Młodzieży Association „Wici”, between 1929 Wiejskiej „Wici”, w latach 1929- and 1931 its president. Under- -1931 sprawuje funkcję prezesa ground activity starts in sabotage. Zarządu Głównego. Działalność Since 1943 holds the post of the first konspiracyjną zaczyna od dywersji. deputy government delegate at Home, Od 1943 jest pierwszym zastępcą since May 1944 member of the Delegata Rządu Rzeczypospolitej na Council of Ministers at Home of the Kraj, od maja 1944 – członkiem Krajowej Rady Polish government-in-exile. Member of the civil Ministrów Rządu RP na Uchodźstwie. Wchodzi authorities of the Warsaw Rising. Following sur- w skład władz cywilnych Powstania Warszaw- render of the Rising involved in an underground skiego. Po kapitulacji działa w podziemnej organi- military-political organisation called “No”. Ar- zacji wojskowo-politycznej „Nie”. Aresztowany rested in 1945 by the NKVD Soviet Secret Police, w 1945 przez NKWD, skazany w moskiewskim sentenced in Moscow in the Trial of the Sixteen. „Procesie Szesnastu”. Do kraju wraca w 1949. Returns to Poland in 1949. In 1987 one of the sig- W 1987 jest sygnatariuszem dokumentu założy- natories of charter document of the Solidarity cielskiego Niezależnego Ruchu Ludowego Independent Popular Movement. In 1994 deco- „Solidarność”. W 1994 zostaje odznaczony Orde- rated with the Order of the White Eagle. Dies rem Orła Białego. Umiera w 1998 w Warszawie. in 1998 in Warsaw.

KAZIMIERZ PUŻAK KAZIMIERZ PUŻAK Pseudonim Bazyli – urodzony Codename Bazyli – born in 1883, w 1883, polityk, w Polskiej Partii politician. Joins the Polish Socialist Socjalistycznej od 1904. W 1917 Party (PPS) in 1904. In 1917 mem- wchodzi w skład Tymczasowego ber of the Provisional Central Exec- Centralnego Komitetu Wykonaw- utive Committee of PPS in Russia. czego PPS w Rosji. W 1918 wraca In 1918 returns to Poland. Between do Polski. W latach 1919-1935 jest 1919 and 1935 Member of Parlia- posłem na Sejm. We wrześniu 1939 ment. In September of 1939 parti- bierze udział w obronie Warszawy. cipates in the defence of Warsaw. Uczestniczy w powołaniu konspira- Helps establish underground PPS cyjnej PPS – Wolność, Równość, – Freedom ‘Equality’ Independence Niepodległość (PPS-WRN) oraz podziemnej and underground interparty Main Political Coun- międzypartyjnej Głównej Rady Politycznej. cil. Since 1940 member of the Political Consul- Od 1940 jest w składzie Politycznego Komitetu tative Committee by the Union of Armed Strug- Porozumiewawczego przy ZWZ. W 1944 zo- gle. In 1944 becomes president of the Council staje przewodniczącym Rady Jedności Narodowej. of National Unity. In 1945 treacherously arrested W 1945 zostaje podstępnie aresztowany przez by the NKVD Soviet Secret Police. In the Trial NKWD. W „Procesie Szesnastu”, skazany na of the Sixteen sentenced to year and a half of półtora roku więzienia, zostaje wkrótce zwol- imprisonment. Soon released, returns to Poland. niony i wraca do Polski. Ponownie aresztowany, Arrested again, in 1948 sentenced to ten years w 1948 zostaje skazany na dziesięć lat w procesie imprisonment in a trial of the Freedom Equal- przeciwko przywódcom PPS-WRN. Szykano- ity Independence PPS leaders. Persecuted, dies wany, umiera w więzieniu w 1950. in prison in 1950.

GEN. BRYG. TADEUSZ BRYG. GEN. TADEUSZ PEŁCZYŃSKI PEŁCZYŃSKI Pseudonim Grzegorz – urodzony Codename Grzegorz – born in 1892. w 1892. Karierę wojskową zaczyna Starts his military career in the Po- w Legionach Polskich, od 1918 lish Legions and in 1918 continues kontynuuje w Wojsku Polskim. in the newly formed Polish Armed W 1923 kończy Wyższą Szkołę Forces. In 1923 graduates from the Wojskową w Warszawie. W latach War College in Warsaw. Between 1929-1932 jest szefem Oddziału 1929 and 1932 in charge of Section II Sztabu Głównego. W Kam- II of the General Staff. In the Sep- panii Wrześniowej walczy na tyłach tember Campaign of 1939 operates Niemców, potem działa w konspi- in the rears of the German army racji. W strukturach Armii Krajowej od września and later in the underground. In the Home Army 1943 jest zastępcą Komendanta Głównego AK since September, 1943 as deputy Commander-in- w stopniu generała brygady. Osobiście dowo- -Chief in the rank of brigadier general. Personally dzi akcjami oddziałów dywersji – „Kedywu”. in charge of sabotage operations carried out by Podczas Powstania jest Szefem Sztabu KG AK. Diversion Directorate units. During the Warsaw Po kapitulacji przebywa w obozach jenieckich Rising serves as chief of staff of the Home Army Langwasser i Colditz. W 1945, na emigracji w Lon- headquarters. After the fall of the Rising held dynie, jest szefem gabinetu Naczelnego Wodza, in POW camps Langwasser and Colditz. In 1945, gen. Tadeusza Komorowskiego. Do 1947 prze- while in exile in London, holds the post of the wodniczy Komisji Historycznej AK przy Sztabie Chief of Staff of the Commander-in-Chief Gene- Głównym w Londynie. Jest współzałożycielem ral Tadeusz Komorowski. Until 1947 chairs the Rady Studium Polski Podziemnej, a w latach Home Army History Commission at the General 1956-1969 – jej przewodniczącym. Odznaczony Staff in London. Co-founder of the Council trzykrotnie Krzyżem Walecznych oraz Krzyżami of the Polish Underground Movement Study Srebrnym i Złotym Orderu Wojennego Virtuti Trust and between 1956-1969 – its chair. Three Militari. Umiera w 1985 w Londynie. times decorated with the Cross of Valour and the Silver and Golden Crosses of the Order of Virtuti Militari. Dies in 1985 in London.

GEN. TADEUSZ GEN. TADEUSZ KOMOROWSKI KOMOROWSKI Pseudonim Bór – urodzony w 1895. Codename Bór – born in 1895, regu- Zawodowy wojskowy, kawalerzys- lar soldier, cavalryman. Commands ta. Dowodzi 12. Pułkiem Ułanów. the 12. Polish Cavalry Regiment. Jest komendantem szkół kawalerii Commandant of cavalry schools w Jaworowie i Grudziądzu. Uprawia in Jaworowo and Grudziądz. Profes- wyczynowo jeździectwo, na Igrzy- sional horseback rider. The Polish skach Olimpijskich w Berlinie riding team led by him wins silver w 1936 kierowana przezeń drużyna at the 1936 Olympic Games in Berlin. jeździecka zdobywa srebrny medal. Fights in the September Campaign Walczy w Kampanii Wrześniowej. of 1939. In July, 1941 becomes depu- Od lipca 1941 jest zastępcą, a dwa lata później ty Commander of the Home Army and two years zostaje Dowódcą Armii Krajowej. Wraz z Dele- later its commander. Together with the govern- gatem Rządu na Kraj i sztabem AK podejmuje ment delegate at Home and Home Army staff de- decyzję o wybuchu Powstania Warszawskiego. cides to start the Warsaw Rising. During the Rising W czasie Powstania zostaje Naczelnym Wodzem becomes Commander-in-Chief of the Polish Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po kapitula- Armed Forces in the West. Following surrender cji decyduje się na pozostanie z Powstańcami of the Rising decides to stay with insurgents i pójście do niewoli niemieckiej. Po wojnie udaje and be taken prisoner by the Germans. After się na emigrację do Londynu. W latach 1945-1946 the war lives in exile in London. Between 1945 pełni obowiązki Naczelnego Wodza, a w okresie and 1946 serves as Commander-in-Chief and be- 1947-1949 – premiera Rządu Rzeczypospolitej na tween 1947 and 1949 Prime Minister of Polish Uchodźstwie. Odznaczony trzykrotnie Krzyżem government-in-exile. Three times decorated Walecznych oraz Krzyżami Srebrnym, Złotym with the Cross of Valour and the Silver, Golden i Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Mili- and Commander’s Crosses of the Order of Virtuti tari. Umiera w 1966 w angielskim Buckley. Militari. Dies in 1966 in a British town of Buckley.

GEN. DYW. STEFAN MAJ. GEN. STEFAN PAWEŁ ROWECKI PAWEŁ ROWECKI Pseudonim Grot – urodzony Codename Grot – born in 1895, w 1895, twórca i Komendant Główny founder and commander in chief of Związku Walki Zbrojnej, pierwszy the Union of Armed Struggle, first Dowódca AK. Od 1914 związany commander of the Home Army. zawodowo z wojskiem – służy w Le- Since 1914 a regular soldier – serves gionach Polskich i Wojsku Pol- in the Polish Legions and in the Polish skim. Uczestniczy w wojnie polsko- Armed Forces. Takes part in the Polish- -bolszewickiej. Jest m.in. dowódcą -Soviet War. Commands the 55. Infan- 55. Pułku Piechoty w Lesznie i bry- try Regiment in Leszno and Podole gady Korpusu Ochrony Pogranicza Brigade of the Border Protection Corps. „Podole”. W 1939 organizuje Warszawską Brygadę In 1939 forms the Warsaw Armoured Motorized Pancerno-Motorową, którą dowodzi w Kam- Brigade, which he commands during the September panii Wrześniowej. W październiku 1939 zostaje Campaign. In October, 1939 becomes deputy com- zastępcą Komendanta Głównego i szefem szta- mandant and chief of staff of the Service for Poland’s bu Służby Zwycięstwu Polski, a następnie ZWZ. Victory and later of the Union of Armed Struggle. W 1940 zostaje Komendantem Głównym ZWZ In 1940 becomes Commander-in-Chief of the Union i Komendantem Sił Zbrojnych w Kraju. Jest inicja- of Armed Struggle and is appointed Commander of torem powołania stanowiska Delegata Rządu RP the Armed Forces at Home. Initiator of establishing na Kraj. Pod koniec 1941 tworzy konspiracyjną the post of government delegate at Home. Towards organizację „”. W 1942 doprowadza do the end of 1941 establishes an underground organisa- przekształcenia ZWZ w Armię Krajową. 30 czerw- tion called „Wachlarz”. In 1942 leads the transfor- ca 1943, zadenuncjowany przez konfidenta mation of the Union of Armed Struggle into Gestapo, aresztowany i wywieziony do Berlina. the Home Army. On 30 June, 1943 denounced by Osadzony w Sachsenhausen, zostaje prawdo- a Gestapo informer, arrested and deported to Berlin. podobnie stracony po wybuchu Powstania War- Jailed in Sachsenhausen, likely execued after the out- szawskiego. Odznaczony dziewięciokrotnie break of the Warsaw Rising. Nine times decorated Krzyżem Walecznych oraz Krzyżami Srebrnym with the Cross of Valour and the Silver and Golden i Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Crosses of the Order of Virtuti Militari.

GEN. DYW. MICHAŁ MAJ. GEN. MICHAŁ KARASZEWICZ- KARASZEWICZ- TOKARZEWSKI TOKARZEWSKI Pseudonim Torwid – urodzony Codename Torwid - born in 1893, free- w 1893, wolnomularz. Od listopada mason. Since November, 1918 in the 1918 w Wojsku Polskim, walczy reborn Polish Armed Forces, fights o Lwów. Generał brygady od 1924. in the battle of Lwów. In 1924 promo- Jest kolejno dowódcą Okręgów Kor- ted to brigadier general. Commands pusu w Grodnie, we Lwowie i Toru- in turn: Districts Corps in , niu. Podczas Kampanii Wrześniowej Lwów and Toruń. During the September dowodzi Grupą Operacyjną Armii Campaign of 1939 commands Opera- „Pomorze” w Bitwie nad Bzurą, broni tional Group of Army „Pomorze” in stolicy. Inicjuje centrum dowodzenia walką pod- the battle of the Bzura; defends Warsaw. Forms the ziemną. Od 27 września 1939 jest komendantem command center of underground struggle. Since 27 Służby Zwycięstwu Polski, a od listopada 1939 September, 1939 serves as commandant of the Ser- – komendantem Obszaru Lwowskiego ZWZ. vice for Poland’s Victory and in November 1939 W 1940 aresztowany przez NKWD, zwolniony becomes commander of the Lwów Area of the w 1941 na mocy układu Sikorski-Majski. Od sier- Union of Armed Struggle. Arrested in 1940 by the pnia 1941 dowodzi 6. Dywizją Piechoty w Armii NKVD Soviet Secret Police, released in 1941 under Polskiej w Związku Sowieckim. Jest zastępcą the Sikorski – Majski Treaty. Since August, 1941 dowódcy Armii, gen. Władysława Andersa. commands the 6. Infantry Division of the Polish Po wojnie mieszka w Londynie, pracuje w fabryce. Army in the Soviet Union. Deputy to Gen. Władysław W sierpniu 1954 zostaje Generalnym Inspek- Anders, Commander of the Army. After the war torem Sił Zbrojnych na emigracji. W marcu 1964 lives in London; works in a factory. In August, 1954 awansowany na generała broni. W Londynie działa becomes General Inspector of the Armed Forces w kierownictwie kilku lóż masońskich. Odznaczony in exile. In March, 1964 promoted to lieutenant czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz Krzy- general. In London involved as executive officer żami Srebrnym i Komandorskim Orderu Wojen- in different Masonic lodges. Decorated four times nego Virtuti Militari. Umiera 1964 w Casablance. with the Cross of Valour and the Silver and Com- mander’s Crosses of the Order of Virtuti Militari. Dies in 1964 in Casablanca.

GEN. BRONI KAZIMIERZ LT. GEN. SOSNKOWSKI Pseudonim Godziemba – urodzony Codename Godziemba – born in 1885. w 1885. Członek Polskiej Partii Member of , Socjalistycznej, współtwórca Związ- co-founder of the Union of Active ku Walki Czynnej i Związku Struggle and Riflemen’s Association. Strzeleckiego. W 1914 służy w Legio- In 1914 serves in the Polish Legions. nach Polskich. Wraz z Józefem Together with Józef Piłsudski held Piłsudskim więziony w Gdańsku prisoner in Gdańsk and Magdeburg. i Magdeburgu. W 1918 obejmuje In 1918 takes command of the Polish dowództwo nad tworzącą się armią Army being formed in the Warsaw polską w okręgu warszawskim. district. Since 1919 deputy minister Od 1919 jest wiceministrem spraw wojskowych. of military affairs. Attempts suicide in reaction to W reakcji na zamach majowy usiłuje popełnić the coup d’état of May 1926 carried out by Józef samobójstwo. Odratowany, wraca do wojska. Piłsudski. Saved, returns to the army. Promoted Awansuje na generała broni. Podczas Kampanii to the rank of lieutenant general. During the Sep- Wrześniowej dowodzi Frontem Południowym. tember Campaign of 1939 in charge of the Pol- Przedziera się na Zachód. W 1943 obejmuje ish Southern Front. Fights his way to the West. stanowisko Naczelnego Wodza Polskich Sił In 1943 becomes Commander-in-Chief of the Zbrojnych. Przeciwnik ustępstw wobec Związku Polish Armed Forces. Opposes concessions Sowieckiego, jest krytyczny wobec polityki to the Soviet Union, critical of British policy. Wielkiej Brytanii. W 1944, w wyniku nacisków In 1944 under pressure exerted by the British, brytyjskich, odwołany ze stanowiska Naczelnego dismissed from the post of Commander-in-Chief Wodza oraz z funkcji następcy prezydenta. and president’s successor. Since November, Od listopada 1944 mieszka w Kanadzie, gdzie 1944 lives in Canada, where becomes one staje się jednym z głównych autorytetów of the main political authorities of the Polish politycznych emigracji polskiej. Odznaczony émigré community. Four times decorated with czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz Krzy- the Cross of Valour and the Silver, Golden and żami Srebrnym, Złotym i Komandorskim Orderu Commander’s Crosses of the Order of Virtuti Wojennego Virtuti Militari. Umiera w 1969 Militari. Dies in 1969 in Arundel, Canada. w Arundel w Kanadzie.

GEN. DYW. WŁADYSŁAW MAJ. GEN. WŁADYSŁAW ANDERS ANDERS Urodzony w 1892, kawalerzysta. Born in 1892, cavalryman. Joins Od 1918 w Wojsku Polskim. Wal- the Polish Armed Forces in 1918. czy w wojnie polsko-bolszewickiej. Fights in the Polish-Soviet War. W 1923 kończy Wyższą Szkołę In 1923 graduates from the War Wojenną w Paryżu. Od 1924 w stop- College in Paris. Promoted to colonel niu pułkownika. W 1926 jest sze- in 1924. In 1926 becomes the chief fem dowództwa wojsk rządowych. of the government forces headquar- Generał brygady od 1934, w Kam- ters. Brigadier General from 1934; panii Wrześniowej dowodzi Nowo- in the September Campaign of 1939 gródzką Brygadą Kawalerii. Ciężko commands the Nowogródzka Ca- ranny dostaje się do sowieckiej niewoli, po valry Brigade. Severely wounded, taken pris- podpisaniu układu polsko-sowieckiego w 1941 oner by the Soviets. After the Polish-Soviet obejmuje dowództwo Armii Polskiej w Związku treaty is signed in 1941, becomes commander Sowieckim. W 1942 wyprowadza ją, z cywila- of the Polish Army in the Soviet Union. In 1942 mi, do Iranu. W latach 1943-1946 dowodzi leads his army, along with civilians, to Iran. Be- 2. Korpusem Polskim PSZ na Zachodzie, zdo- tween 1943 and 1946 commands the II Corps bywa Monte Cassino. Od października 1944 do of the Polish Armed Forces in the West, captures maja 1945 pełni obowiązki Naczelnego Wodza Monte Cassino. Since October, 1944 until May, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Od 1946 1945 acts as Commander-in-Chief of the Pol- w Londynie. Polacy oczekują go jako wyzwoli- ish Armed Forces in the West. Since 1946 lives ciela, komuniści pozbawiają obywatelstwa. in London. Poles await him as liberator; W latach 1946-1954 jest tytularnie Naczelnym communists deprive him of Polish citizenship. Wodzem PSZ na Zachodzie, od 1954 w stop- Between 1946 and 1954 titular Commander-in- niu generała broni. Odznaczony czterokrotnie Chief of the Polish Armed Forces in the West, Krzyżem Walecznych oraz Krzyżami Srebrnym, in 1954 promoted to the rank of lieutenant general. Złotym, Kawalerskim i Komandorskim Orderu Four times decorated with the Cross of Valour and Wojennego Virtuti Militari. Umiera w Londynie the Silver, Golden, Knight’s and Commander’s w 1970, spoczywa na Monte Cassino. Crosses of the Order of Virtuti Militari. Dies in London in 1970, buried at Monte Cassino.