Gebiedsgerichte Uitwerkingen 2022

Home , Amsteldorp, Burgwallen Nieuwe Zijde, Burgwallen Oude Zijde, Cruquiuseiland, De Aker, Eendracht (Amsterdam)

Sociale basis Amsterdam

geredigeerde versie d.d. 6 juli 2021 Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Sociale basis Amsterdam 2

Inhoudsopgave

1 Uitgangspunten 4 4.3 Sloterdijken 30 1.1 Wat is de Gebiedsgerichte Uitwerking? 4 4.3.1 Over dit gebied 30 1.2 Stadsdelen en gebieden 4 4.3.2 Dit gebied in cijfers 31 1.3 Afstemming over opgaven per gebied 4 4.3.3 Opgaven kansengelijkheid 34 1.4 Collegeprioriteiten 5 4.3.4 Opgaven preventieve gezondheid 34 1.5 Overige uitgangspunten 5 4.3.5 Verband met overige sociale opgaven 34 1.6 Corona 5 4.4 Osdorp 35 4.4.1 Over dit gebied 35 2 De basisinfrastructuur in 4.4.2 Dit gebied in cijfers 36 de sociale basis 6 4.4.3 Opgaven kansengelijkheid 39 2.1 Voor alle Amsterdammers 6 4.4.4 Opgaven preventieve gezondheid 39 2.2 Wat is er overal en altijd? 6 4.4.5 Verband met overige sociale opgaven 39 2.3 Voor de jeugd 6 4.5 Slotervaart 41 4.5.1 Over dit gebied 41 3 Stadsdeel Centrum 7 4.5.2 Dit gebied in cijfers 42 3.1 Centrum-Oost 7 4.5.3 Opgaven kansengelijkheid 45 3.1.1 Over dit gebied 7 4.5.4 Opgaven preventieve gezondheid 45 3.1.2 Dit gebied in cijfers 8 4.5.5 Verband met overige sociale opgaven 46 3.1.3 Opgaven kansengelijkheid 11 3.1.4 Opgaven preventieve gezondheid 11 5 Stadsdeel Noord 47 3.1.5 Verband met overige sociale opgaven 12 5.1 Noord-Oost 47 3.2 Centrum-West 13 5.1.1 Over dit gebied 47 3.2.1 Over dit gebied 13 5.1.2 Dit gebied in cijfers 48 3.2.2 Dit gebied in cijfers 14 5.1.3 Opgaven kansengelijkheid 51 3.2.3 Opgaven kansengelijkheid 17 5.1.4 Opgaven preventieve gezondheid 51 3.2.4 Opgaven preventieve gezondheid 17 5.1.5 Verband met overige sociale opgaven 52 3.2.5 Verband met overige sociale opgaven 17 5.2 Noord-West 53 5.2.1 Over dit gebied 53 4 Stadsdeel Nieuw-West 19 5.2.2 Dit gebied in cijfers 54 4.1 De Aker, Sloten, Nieuw-Sloten 19 5.2.3 Opgaven kansengelijkheid 57 4.1.1 Over dit gebied 19 5.2.4 Opgaven preventieve gezondheid 57 4.1.2 Dit gebied in cijfers 20 5.2.5 Verband met overige sociale opgaven 58 4.1.3 Opgaven kansengelijkheid 23 5.3 Oud-Noord 59 4.1.5 Opgaven preventieve gezondheid 23 5.3.1 Over dit gebied 59 4.1.5 Verband met overige sociale opgaven 23 5.3.2 Dit gebied in cijfers 60 4.2 Geuzenveld, Slotermeer 24 5.3.3 Opgaven kansengelijkheid 63 4.2.1 Over dit gebied 24 5.3.4 Opgaven preventieve gezondheid 63 4.2.2 Dit gebied in cijfers 25 5.3.5 Verband met overige sociale opgaven 64 4.2.3 Opgaven kansengelijkheid 28 4.2.4 Opgaven preventieve gezondheid 28 4.2.5 Verband met overige sociale opgaven 29

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 3

6 Stadsdeel Oost 65 8 Stadsdeel Zuid 107 6.1 IJburg, Zeeburgereiland 65 8.1 Buitenveldert-Zuidas 107 6.1.1 Over dit gebied 65 8.1.1 Over dit gebied 107 6.1.2 Dit gebied in cijfers 66 8.1.2 Dit gebied in cijfers 108 6.1.3 Opgaven kansengelijkheid 69 8.1.3 Opgaven kansengelijkheid 111 6.1.4 Opgaven preventieve gezondheid 69 8.1.4 Opgaven preventieve gezondheid 111 6.1.5 Verband met overige sociale opgaven 70 8.1.5 Verband met overige sociale opgaven 111 6.2 Indische Buurt, Oostelijk Havengebied 71 8.2 De Pijp, Rivierenbuurt 112 6.2.1 Over dit gebied 71 8.2.1 Over dit gebied 112 6.2.2 Dit gebied in cijfers 72 8.2.2 Dit gebied in cijfers 113 6.2.3 Opgaven kansengelijkheid 75 8.2.3 Opgaven kansengelijkheid 116 6.2.4 Opgaven preventieve gezondheid 75 8.2.4 Opgaven preventieve gezondheid 116 6.2.5 Verband met overige sociale opgaven 76 8.2.5 Verband met overige sociale opgaven 116 6.3 Oud-Oost 77 8.3 Oud-Zuid 117 6.3.1 Over dit gebied 77 8.3.1 Over dit gebied 117 6.3.2 Dit gebied in cijfers 78 8.3.2 Dit gebied in cijfers 118 6.3.3 Opgaven kansengelijkheid 81 8.3.3 Opgaven kansengelijkheid 121 6.3.4 Opgaven preventieve gezondheid 81 8.3.4 Opgaven preventieve gezondheid 121 6.3.5 Verband met overige sociale opgaven 82 8.3.5 Verband met overige sociale opgaven 121 6.4 Watergraafsmeer 83 6.4.1 Over dit gebied 83 9 Stadsdeel Zuidoost 122 6.4.2 Dit gebied in cijfers 84 9.1 Masterplan Zuidoost (2021-2040) 122 6.4.3 Opgaven kansengelijkheid 87 9.2 Bijlmer-Centrum 122 6.4.4 Opgaven preventieve gezondheid 87 9.2.1 Over dit gebied 122 6.4.5 Verband met overige sociale opgaven 88 9.2.2 Dit gebied in cijfers 124 9.2.3 Opgaven kansengelijkheid 127 7 Stadsdeel West 89 9.2.4 Opgaven preventieve gezondheid 127 7.1 Bos en Lommer 89 9.2.5 Verband met overige sociale opgaven 127 7.1.1 Over dit gebied 89 9.3 Bijlmer-Oost 129 7.1.2 Dit gebied in cijfers 90 9.3.1 Over dit gebied 129 7.1.3 Opgaven kansengelijkheid 93 9.3.2 Dit gebied in cijfers 130 7.1.4 Opgaven preventieve gezondheid 93 9.3.3 Opgaven kansengelijkheid 132 7.1.5 Verband met overige sociale opgaven 94 9.3.4 Opgaven preventieve gezondheid 132 7. 2 Oud-West, De Baarsjes 95 9.3.5 Verband met overige sociale opgaven 133 7.2.1 Over dit gebied 95 9.4 Gaasperdam, Driemond 134 7.2.2 Dit gebied in cijfers 96 9.4.1 Over dit gebied 134 7.2.3 Opgaven kansengelijkheid 99 9.4.2 Dit gebied in cijfers 135 7.2.4 Opgaven preventieve gezondheid 99 9.4.3 Opgaven kansengelijkheid 138 7.2.5 Verband met overige sociale opgaven 99 9.4.4 Opgaven preventieve gezondheid 138 7.3 Westerpark 101 9.4.5 Verband met overige sociale opgaven 139 7.3.1 Over dit gebied 101 7.3.2 Dit gebied in cijfers 102 7.3.3 Opgaven kansengelijkheid 105 7.3.4 Opgaven preventieve gezondheid 105 7.3.5 Verband met overige sociale opgaven 106

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 4

1 Uitgangspunten

1.1 Wat is de Gebiedsgerichte Uitwerking? samen. De wijze waarop de opgaven zijn vastgesteld De sociale basis is het breed en laagdrempelig aanbod is onderling afgestemd en de stadsdelen hebben van van activiteiten en ondersteuning overwegend in de elkaars expertise en ervaring gebruikgemaakt. eigen buurt of wijk. Het is het fundament dat de zorg Dit betekent niet dat alles overal precies hetzelfde is en ondersteuning in de stad stabiliteit geeft. Met een verlopen, de gebruikelijke communicatie met samen Gebiedsgerichte Uitwerking maken we lokaal maatwerk werkingspartners binnen een stadsdeel is overeind mogelijk en kunnen we de sociale basis verstevigen. gebleven. Ook dat is maatwerk.

In deze Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 leest u per Sociale opgaven in Amsterdam staan niet alleen gebied wat de sociale opgave is en op welke thema’s, beschreven in deze Gebiedsgerichte Uitwerking. doelgroepen, buurten of wijken intensivering nodig is. Elk gebied kent jaarlijkse gebiedsplannen waarin Dit is mede gebaseerd op de prioriteiten voor het soci ook sociale opgaven worden benoemd. De stadsdelen aal domein van het college van B&W. De opgaven zijn Zuidoost, Nieuw-West en Noord kennen daarnaast vastgesteld in nauw overleg met diverse partners in de ontwikkelbuurten die extra aandacht vragen. Daarvoor gebieden. Ze vormen de onderlegger voor regelmatige is (tot en met 2022) budget gereserveerd, waarvan een afstemming met deze en mogelijk ook andere partners deel voor sociale opgaven. Hiervoor zijn specifieke ont in de gebieden. wikkelbuurtplannen gemaakt. Daar bovenop zijn er in deze drie stadsdelen meerjarige overkoepelende plan De Gebiedsgerichte Uitwerking biedt houvast als u sub nen die aanpakken samenbrengen en pogen extra inzet sidie wilt aanvragen voor initiatieven en voorzieningen in en financiering te realiseren: het Masterplan in Zuidoost, de sociale basis. Samen met het stedelijk kader Samen het plan Ongedeeld Noord en een aanpak in Nieuw Vooruit en de Subsidieregeling Sociale Basis vormt de West. Stadsdeel Centrum heeft de Aanpak Binnenstad, Gebiedsgerichte Uitwerking het totaalpakket waaraan een breed programma met ook sociale componenten. de gemeente een subsidieaanvraag toetst. Voor een subsidieaanvraag is het belangrijk dat deze aansluit bij De sociale opgaven uit al die verschillende plannen zijn de opgaven per gebied. opgenomen in de hoofdstukken over de gebieden. Dit is een eerste stap naar meer vereenvoudiging van Daarnaast is in deze Gebiedsgerichte Uitwerking voor de verschillende plan- een besluitvormingsprocessen het eerst een beschrijving opgenomen van de basis over gebiedsopgaven. infrastructuur zodat ook daaraan subsidieaanvragen gerelateerd kunnen worden. Samenwerking en samen 1.3 Afstemming over opgaven per gebied hang tussen partners en tussen opgaven is belangrijk bij De Gebiedsgerichte Uitwerking benoemt specifieke opga het toekennen van subsidie. ven per gebied. Deze zijn in samenwerking en afstemming met verschillende professionals tot stand gekomen. 1.2 Stadsdelen en gebieden • De buurtteams hebben een centrale rol in het Amsterdam kent meerdere gebieden, verdeeld over 7 gehele sociaal domein en zijn zeer nauw betrokken stadsdelen. De stadsdelen zijn niet alleen bestuurlijke bij de vraag en het aanbod in de sociale basis. eenheden maar hebben ook ieder een eigenheid, speci De opgaven waaraan de buurtteams werken, zijn fieke kenmerken en bijzonderheden. Er is een grote vari meegenomen in de beschrijving van de opgaven in atie in wijken en buurten: oudere wijken versus nieuwe de gebieden. Het gaat immers vaak om dezelfde eilanden, rijk en arm, ruimte en drukte, weidsheid en Amsterdammers. Omdat de buurtteams pas sinds volgebouwd. Dat heeft invloed op de sociale leefwereld 1 april 2021 in functie zijn, is de verbinding van van de Amsterdammer. opgaven een eerste aanzet. De samenhang en het samenspel tussen de sociale basis en de buurt Dit jaar is de Gebiedsgerichte Uitwerking voor de sociale teams krijgt gaandeweg vorm. basis voor het eerst één document van alle stadsdelen • De ouderen kindteams (OKT’s) houden zich bezig

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 5

met hulp bij opvoeden en opgroeien. Ze spelen Overige collegeprioriteiten een belangrijke rol bij signaleren van problematiek Collegeprioriteit ‘Ontwikkelbuurten’ is niet specifiek aan bij de jeugd en bij het vinden van passende oplos een beleidsframe te koppelen. Voor ontwikkelbuurten singen. In elk gebied is een ouderen kindteam. gaat het om focus en intensivering in specifieke buurten. • Ook is er contact geweest met de huisartsen. Zij In gebieden waar dit van toepassing is, zijn de daarin zijn voor Amsterdammers essentieel als toegang tot opgenomen sociale opgaven vermeld. zorg en voorzieningen in de sociale basis, bijvoor beeld via Welzijn op Recept. Ook collegeprioriteit ‘Democratisering’ staat los van de • In alle stadsdelen zijn stadsdeelcommissies uitgeno beleidsframes. Het gaat daarbij vooral om afstemming digd tot meedenken en aanvullen van de opgaven. op instrumentarium en initiatieven van bewoners die De stadsdeelbestuurders hebben meegedacht en binnen de sociale basis een plek moeten vinden. de opgaven voor de gebieden in hun stadsdeel vastgesteld. 1.5 Overige uitgangspunten Wet Inburgering 1.4 Collegeprioriteiten Vanaf 2022 zijn de gemeenten veel meer aan zet in het In 2019 heeft het college voor een periode van twee jaar kader van de Wet Inburgering. In dit nieuwe stelsel prioriteiten vastgesteld waaraan de sociale basis een geldt een hogere eis voor het taalniveau dan voorheen bijdrage levert. In 2021 zijn deze prioriteiten voortgezet en worden de taallessen gecombineerd met vrijwilligers en opnieuw vastgesteld voor de jaren 2022 en 2023 werk of stage. binnen de bredere beleidsframes Samen Sterker uit de Crisis, Amsterdam Vitaal en Gezond en Tegengaan Huiselijk geweld en Kindermishandeling Kansengelijkheid. Het eerstgenoemde beleidsframe is Het preventieve aspect van Huiselijk Geweld en overkoepelend. De collegeprioriteiten zijn als volgt aan Kindermishandeling is vanaf 2022 gekoppeld aan de de andere twee beleidsframes gekoppeld: sociale basis. Dit is meegenomen bij het vaststellen van de opgaven. • Tegengaan kansenongelijkheid (kansengelijkheid) • Gelijke kansen voor jeugdigen (onder andere 1.6 Corona Jongerenwerk en Preventie Jeugdcriminaliteit: Het is nog steeds een bijzondere tijd. De coronapande Positief Perspectief) mie is nog niet weg. Hoewel we hopen en verwachten • Armoede & schulden dat dit in 2022 een minder groot stempel drukt op ons • Werk & Participatie werk en ons leven, is er voorlopig nog invloed op de • Taal/Digitaal (volwasseneneducatie) sociale opgaven. Corona en sociale gevolgen daarvan • Diversiteit vragen van iedereen flexibiliteit – ook in het aanbod en • Vluchtelingen, Statushouders & de programmering. Ongedocumenteerden Financiële problematiek wordt bij veel Amsterdammers • Amsterdam Vitaal en Gezond (preventieve groter, sommige Amsterdammers zijn nog voorzichtig gezondheid) met deelname aan activiteiten en de nadruk op gezond • Gezondheid, bewegen en gezonde leefstijl heid en leefstijl is steeds belangrijker. Corona heeft • Dementie bijvoorbeeld gevolgen op de ontwikkeling van kinderen • Eenzaamheid en jongeren, heeft grote impact voor ouderen en kan eenzaamheid vergroten. Ook spanningen in huishou Meer informatie over de hierboven genoemde beleids dens nemen toe, wat kan leiden tot meer huiselijk frames kunt u vinden via onder andere de volgende links: geweld en/of kindermishandeling. https://amsterdam.raadsinformatie.nl/docu ment/9122665/2/971B_20_Notitie%20Samen%20 Het bereiken van kwetsbare bewoners vraagt dus extra sterker%20uit%20de%20crisis aandacht. Amsterdammers die voorheen minder in https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/ beeld waren bij de sociale basis kunnen daar vanwege volg-beleid/innovatie/vitale-innovatie/ hun veranderende situatie wel een beroep op gaan https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/ doen. Tegelijkertijd vormen zij ook een nieuwe doel volg-beleid/innovatie/sociale-innovatie/ groep in het zoeken en vinden van vrijwilligers.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 6

2 De basisinfrastructuur in de sociale basis

2.1 Voor alle Amsterdammers 2.3 Voor de jeugd De sociale basis is het breed en laagdrempelig aanbod Jongeren en kinderen vormen binnen de sociale basis van activiteiten en ondersteuning in de eigen buurt of een aparte doelgroep. Voor hen moeten er voorzie wijk. Aanbod om zelfredzaam te zijn, talenten te ontwik ningen en activiteiten zijn waarin of waarbij zij hun kelen en mee te doen in de stad. Dat maakt de sociale mogelijkheden en talenten kunnen ontdekken en basis het fundament dat de zorg en ondersteuning in ontwikkelen. Met vragen en problemen moeten zij de stad stabiliteit geeft. De sociale basis er is voor alle terecht kunnen bij het kinderwerk of het (ambulant) Amsterdammers en is vrij toegankelijk voor iedereen. jongerenwerk. Basaal zijn er diverse activiteiten, (veelal) buiten schooltijd, voor en door jeugdigen voor een Jaarlijks maakt de gemeente een gebiedsgerichte brede talentontwikkeling. Deze activiteiten zijn onder uitwerking (GGU) van die sociale basis voor alle gebie meer gericht op sport en gezondheid, kunst en cultuur, den in de stad. Dat maakt lokaal maatwerk mogelijk. natuur en techniek, media en communicatie en burger Het leveren van maatwerk gerelateerd aan opgaven in schapsvorming en beroepsoriëntatie. gebieden kan alleen als een bepaalde basis aan voor zieningen altijd en overal voor alle Amsterdammers Vanaf dit jaar is aandacht voor (de preventie van) huise beschikbaar is: de basisinfrastructuur in de sociale basis. lijk geweld en kindermishandeling gekoppeld aan de sociale basis. Mede met behulp van aandachtsfunctio 2.2 Wat is er overal en altijd? narissen is dit een wezenlijk en structureel onderdeel in De basisinfrastructuur omvat in ieder geval goed alle stadsdelen. bereikbare en toegankelijke sociale accommodaties, zoals Huizen van de Wijk, buurtcentra, buurtkamers, jongerencentra of servicepunten. Amsterdammers moeten daar terecht kunnen voor informatie, advies en voorlichting over onder meer participatie, deelname aan (groeps)activiteiten, financiën, taal en bewegen. Ook worden Amsterdammers er ontvangen of doorgeleid naar passende activiteiten.

Andere onderdelen van de basisinfrastructuur zijn minder duidelijk fysiek aanwezig, maar wel overal en altijd te vinden. Denk aan bevorderen en ondersteu nen van vrijwillige inzet, steun aan mantelzorgers en vergroten van participatie van kwetsbare doelgroepen. Door Amsterdammers te stimuleren om initiatieven en activiteiten te ontplooien, ontstaat er een divers, samen hangend en gespreid aanbod. Wanneer nodig worden Amsterdammers geholpen bij het organiseren van deze activiteiten.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 7 Centrum-Oost 3 Stadsdeel Centrum

3.1 Centrum-Oost

3.1.1 Over dit gebied Centrum-Oost is als geheel een sterk gebied, waar de meeste bewoners het goed hebben. In de Weesperbuurt/Plantage en op de Oostelijke eilanden zijn bewoners met een minder gunstige sociaaleconomi sche positie. Op de Oostelijke Eilanden wonen relatief veel jongeren en kwetsbare gezinnen. In sommige buurten zien we een stapeling van problemen met gezondheid, financiën en sociale problematiek zoals eenzaamheid. In het hele gebied is het middelengebruik (alcohol, drugs) hoger dan stedelijk gemiddeld, zowel bij jongeren als volwassenen. Het aantal 65-plussers neemt toe en blijft naar verwachting de komende jaren stijgen.

De woningvoorraad is onvoldoende passend en de toegankelijkheid van de openbare ruimte is beperkt. Verbetering van de fysieke en sociale toegankelijkheid blijft komende jaren nodig. Omgaan met verschillen en tegengaan van discriminatie en uitsluiting is een opgave voor de hele stad. Gezien de bevolkingsopbouw van Centrum-Oost vragen we extra aandacht voor de LHBTQI+-gemeenschap.

Door de coronacrisis zijn veel bewoners hun werk (tijde lijk) kwijtgeraakt en in een uitkeringssituatie beland. In Centrum-Oost is het aantal bewoners met een Tozo-uitkering hoger dan gemiddeld in Amsterdam. De dalende inkomenspositie, niet meer actief deelne men aan de maatschappij en de daarbij komende een zaamheid kan zorgen voor spanningen binnen gezinnen. De afgelopen twee jaar is het aantal personen in de schuldhulpverlening verdubbeld. Wat de exacte gevol gen zijn voor 2022 kunnen we nog moeilijk inschatten.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 8 Centrum-Oost

3.1.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Basisgegevens: 2021 (BBGA) Zorg in Natura (ZIN) / Persoonsgebonden budget (PGB): Aantal en aandeel 0 tot 18-jarigen met speci Meest kwetsbaar Jeugd: Aantal 0-26 jarigen die als alistische jeugdhulp in de vorm van zorg in natura en meest kwetsbaar worden aangeduid (2019). Aandeel ten persoonsgebonden budget. Cijfers afkomstig uit BBGA opzichte van totaal 0-26 jarigen in gebied/Amsterdam (2019). (2019). Het gaat hier om kwetsbaarheid op het gebied van inkomen, werk, opleiding en gezondheid (van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO): Aantal ouders). Indien lager dan 10: niet meegenomen in wijk. en aandeel mensen met gebruik op hulp in huishouden, Afgerond op 5-tallen. Bron: BBGA. ambulante ondersteuning en dagbesteding per gebied (2020) afgezet tegen aantal inwoners (18-64 of 65+). Meest kwetsbaar Volwassenen: Aantal 27-65 jarigen Let op: geen unieke gebruikers. Dubbelingen zijn dus die als meest kwetsbaar worden aangeduid (2019). mogelijk. Aandeel ten opzichte van totaal 27-65 jarigen in gebied/ Amsterdam (2019). Het gaat hier om kwetsbaarheid op Tijdelijke overbrugging Zelfstandige Ondernemers het gebied van inkomen, werk, opleiding en gezond (TOZO): Aantal TOZO-verleningen (maart 2021) 18 t/m heid. Indien lager dan 10: niet meegenomen in wijk. 25 voor jeugd en 26 t/m 67 voor volwassenen. Aandeel Afgerond op 5-tallen. Bron: BBGA. ten opzichte van totaal 18-26 in gebied/Amsterdam of totaal 26-65 in gebied/Amsterdam. Dit loopt dus niet Meest kwetsbaar Ouderen: Aantal 66+ jarigen die als 100% gelijk qua leeftijdscategorieën. meest kwetsbaar worden aangeduid (2019). Aandeel ten opzichte van totaal 66+ jarigen in gebied/Amsterdam Schuldhulpverlening (SHV): Aandeel lopende dossiers (2019). Het gaat hier om kwetsbaarheid op het gebied voor reguliere schuldhulpverlening onder de bevolking van inkomen, werk, woonsituatie, opleiding en gezond tussen 18-26, 27-66, 66+ in het gebied/Amsterdam heid. Indien lager dan 10: niet meegenomen in wijk. (peildatum maart 2021). Indien lager dan 5: niet meege Afgerond op 5-tallen. Bron: BBGA. nomen in wijk.

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 9 Centrum-Oost

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

135 245 428

2,8% 5,1% 8,9% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 43.592 Jeugd (0-17) 4.611 Jeugd (18-26) 6.744 Volwassenen (27-65) 25.693 Ouderen (66+) 6.544 Kwetsbaar SHV TOZO

220 55 52

3,3% WMO 0,8% 0,8% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 536

1,7%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

2.455 337 1.021

9,5% 1,3% 3,2% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.165 698 26

19,3% 10,2% 0,4% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 10 Centrum-Oost

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Grachtengordel-zuid <10

Nieuwmarkt/Lastagne 25 (2,8%)

De Weteringschans 10 (1,2%)

Weesperbuurt/Plantage 20 (2,5%)

Oostelijke eilanden/Kadijken 70 (4,0%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Grachtengordel-zuid 15 (1,7%) <5

Nieuwmarkt/Lastagne 35 (2,4%) 16 (1,1%)

De Weteringschans 30 (2,6%) 10 (0,8%)

Weesperbuurt/Plantage 50 (3,9%) 6 (0,5%)

Oostelijke eilanden/Kadijken 85 (4,6%) 22 (1,2%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Grachtengordel-zuid 180 (5,6%) 14 (0,4%)

Nieuwmarkt/Lastagne 450 ( 7,8%) 51 ( 0,9%)

De Weteringschans 230 (5,2%) 32 (0,7%)

Weesperbuurt/Plantage 755 (16,4%) 70 (1,6%)

Oostelijke eilanden/Kadijken 845 (10,7%) 170 (2,1%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Grachtengordel-zuid 70 (9,6%) <5

Nieuwmarkt/Lastagne 335 (21,4%) 6 (0,4%)

De Weteringschans 100 (11,5%) <5

Weesperbuurt/Plantage 250 (23,1%) <5

Oostelijke eilanden/Kadijken 410 (23,1%) 11 (0,5%)

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 11 Centrum-Oost

3.1.3 Opgaven kansengelijkheid 3.1.4 Opgaven preventieve gezondheid In het algemeen gaat het goed met de jeugd in het In een aantal buurten op de Oostelijke Eilanden (vooral gebied. Toch zijn er ook buurten waar het aandeel Oostenburg) en de Nieuwmarktbuurt is veel psychische kwetsbare gezinnen en jeugdigen hoger is. Op de problematiek. Bewoners hebben een slechte gezond Oostelijke Eilanden zijn bijvoorbeeld relatief veel heid en ervaren weinig regie op hun eigen leven. In het huishoudens met een laag inkomen. Door cumulatie hele gebied komen depressie en angstklachten onder van problematiek (o.a. armoede, gebrek aan perspec jongeren vaak voor. Dit geldt ook voor het aantal geval tief, middelengebruik, diversiteit in achtergrond) is er len van onveilige seks onder jongeren. Eenzaamheid risico op afglijden naar criminaliteit onder jeugdigen. neemt toe, ook onder jongeren, en het middelengebruik We zien dat niet alle ouders hun rol in de opvoeding in onder zowel volwassenen als jongeren is veelal hoger dezelfde mate pakken. De inzet is gericht op preventie dan stedelijk gemiddeld. in het algemeen, op preventie van jeugdcriminaliteit in het bijzonder en op het vergroten van de kansen Risicogroepen zijn ouderen, jongeren en bewoners met gelijkheid. Bijvoorbeeld door versterken van het jong een minimuminkomen. Belangrijk voor hen is een pre erenwerk, sportstimulering, brede talentontwikkeling en ventieve aanpak (voorlichting, bewustwording, educatie) opvoedondersteuning. gericht op het bevorderen van een gezonde leefstijl met meer bewegen, gezonde voeding en verminderen van In sommige buurten (bijvoorbeeld de Sarphatistrook) middelengebruik. Daarbij is samenwerking tussen de is het aandeel kwetsbare bewoners hoger dan stede verschillende partners essentieel. (Informele) ondersteu lijk gemiddeld. Een samenhangende aanpak is nodig, ning bij participatie (activering, netwerkversterking en gericht op financiën, activering (waar nodig inclusief ver sociaal contact/ontmoeting) ter voorkoming van isole betering van taalvaardigheid en digitale vaardigheden) ment en eenzaamheid is gewenst. en verbeteren van gezondheid, leefstijl en bewegen. De meeste kwetsbare ouderen zien we op de Oostelijke In Centrum-Oost is de groep werkende minima (in loon Eilanden en de Nieuwmarktbuurt. Speciale aandacht dienst en zzp’ers) groot. Zij maken nog weinig gebruik gaat hier uit naar niet-westerse migranten. Deze groep van inkomensondersteunende voorzieningen of door ontwikkelt op jongere leeftijd gezondheidsklachten en verwijzing naar professionele (schuldhulp)organisaties. het aantal migrantenouderen met dementie stijgt snel. Ook vinden zij de weg nog niet goed naar bestaande De groep is moeilijk te bereiken met het zorgen onder laagdrempelige (preventieve) activiteiten en informele steuningsaanbod. Er is een opgave om deze ouderen op ondersteuning bij armoede en schuldhulpverlening. te sporen en met een passende aanpak te ondersteunen Vooral op de Oostelijke Eilanden en in de Nieuwmarkt in hun zelfstandigheid en participatie. en Weesperbuurt zijn momenteel veel mensen met een Tozo-uitkering. Voor deze groep is gerichte ondersteu Er is in het hele gebied behoefte aan (informele) onder ning van belang. steuning van zelfstandig wonende kwetsbare ouderen met (beginnende) dementie. Denk daarbij aan prakti Veel bewoners bieden informele hulp of doen vrijwilli sche hulp zoals klusjes in huis en maaltijdvoorziening. gerswerk. Dit aantal ligt in Centrum-Oost rond of zelfs boven het stedelijk gemiddelde. Het is belangrijk om Voor mantelzorgers is ondersteuning, advies en infor dit vast te houden en vraag en aanbod nog beter af te matie van groot belang. De zorg die zij verlenen aan stemmen. Dat kan door vrijwillige inzet meer te koppe mensen met ernstige problemen (zoals dementie) is len aan de benoemde opgaven en verschillende bevol zwaar en het risico bestaat dat deze informele systemen kingsgroepen hierbij te verbinden (bijvoorbeeld nieuwe ‘ontsporen’. en oude, sterke en kwetsbare en jonge en oudere bewoners). Aandacht gaat hierbij ook naar het stimule ren van lokale ondernemers om stages en werkplekken te creëren voor jongeren en buurtbewoners.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 12 Centrum-Oost

3.1.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Voor gebied Centrum-Oost zijn de opgaven met een sociale component beschreven in deze Gebiedsgerichte Uitwerking. Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Centrum-Oost: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stads delen/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/ centrum/centrum-oost/

In het uitvoeringsplan Aanpak Binnenstad zijn onder andere maatregelen benoemd op het gebied van leefbaarheid, huisvesting en behoud van voorzieningen zoals huisartsen en apothekers. Bekijk hier het uitvoeringsplan Aanpak Binnenstad: https://www.amsterdam.nl/aanpak-binnenstad/

Voor de Oostelijke Eilanden is een gerichte aanpak opgesteld. Elementen die aansluiten bij de sociale opgaven uit dat plan zijn:

1) Bieden van perspectief: • Perspectief bieden naar opleiding/werk • Weerbaar maken van jongeren 2) Verbeteren van veiligheid: • Preventie van jonge aanwas voor criminele organisaties en activiteiten • Subjectieve veiligheid vergroten 3) Terugbrengen van vertrouwen: • Samenwerking (zorg)partners onderling en met buurtbewoners in de wijk verbeteren • Herstellen van het vertrouwen in de overheid • Het doorbreken van de zwijgcultuur

Meer informatie over de Aanpak Oostelijke Eilanden is te vinden op: https://www.amsterdam.nl/ sociale-projecten/oostelijke-eilanden/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 13 Centrum-West

3.2 Centrum-West

3.2.1 Over dit gebied Centrum-West is het drukste gebied van Amsterdam met een mix van verschillende stedelijke functies op een klein oppervlak: wonen, werken, studeren en recreëren. De druk op het gebied neemt elk jaar toe: er komen meer banen, winkels, toeristen en overige bezoekers bij. Dat gaat ten koste van de leefbaarheid in de buurt. De bevolkingsdichtheid is hoog. Er zijn veel alleenstaan den, weinig gezinnen met kinderen en veel (zelfstandig wonende) ouderen. De woningvoorraad is onvoldoende passend en de toegankelijkheid van de openbare ruimte is beperkt.

De sociaaleconomische positie van de bewoners is over het algemeen goed. Er wonen veel zzp’ers. Door de coronacrisis zijn veel van hen hun werk (tijdelijk) kwijt geraakt en in een uitkeringssituatie beland. Vooral in de Jordaan is het aantal bewoners dat een Tozo-uitkering ontvangt hoger dan gemiddeld in Amsterdam. De dalende inkomenspositie, niet meer actief deelnemen aan de maatschappij en de daarbij komende eenzaam heid kunnen zorgen voor spanningen binnen gezinnen. De afgelopen twee jaar is het aantal personen in de schuldhulpverlening verdubbeld. Wat de exacte gevol gen zijn voor 2022 kunnen we nog moeilijk inschatten.

Met de kinderen en jongeren in Centrum-West gaat het veelal goed. Er behoren relatief weinig peuters tot de doelgroep van de voorschool en er zijn weinig leer lingen met kans op achterstanden. De meeste jongeren verlaten het onderwijs met een startkwalificatie en het aandeel jongeren dat opgroeit in een huishouden met een minimuminkomen is laag. Veel jongeren sporten. Het zorggebruik en het aandeel kinderen met over gewicht en obesitas is lager dan gemiddeld. Het ouderen kindteam wordt goed bezocht. De veelal mondige bewoners maken effectief gebruik van het aanbod. In sommige buurten gaat het minder goed met de jong eren, het betreft hier vooral de Haarlemmerbuurt en de Jordaan.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 14 Centrum-West

3.2.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 15 Centrum-West

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

125 202 353

3,0% 4,8% 8,4% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 43.491 Jeugd (0-17) 3.840 Jeugd (18-26) 6.659 Volwassenen (27-65) 26.570 Ouderen (66+) 6.422 Kwetsbaar SHV TOZO

190 60 72

3,0% WMO 0,9% 1,1% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 535

1,6%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

2.095 286 1.544

7,8% 1,1% 4,7% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.160 699 24

19,1% 10,4% 0,4% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 16 Centrum-West

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Burgwallen-oude zijde <10

Burgwallen-nieuwe zijde 15 (6,0%)

Grachtengordel-west <10

Haarlemmerbuurt 45 (3,8%)

Jordaan 50 (2,6%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Burgwallen-oude zijde 15 (1,7% <5

Burgwallen-nieuwe zijde 25 (2,8%) <5

Grachtengordel-west 45 (4,2%) <5

Haarlemmerbuurt 40 (4,0%) 10 (1,0%)

Jordaan 60 (2,5%) 42 (1,6%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Burgwallen-oude zijde 170 (6,2%) 37 (1,3%)

Burgwallen-nieuwe zijde 165 (6,1%) 34 ( 1,3%)

Grachtengordel-west 160 (4,3%) 9 (0,2%)

Haarlemmerbuurt 515 (9,0%) 60 (1,1%)

Jordaan 1.085 (8,9%) 146 (1,2%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Burgwallen-oude zijde 55 (15,3%) <5

Burgwallen-nieuwe zijde 50 (17,0%) <5

Grachtengordel-west 95 (9,2%) <5

Haarlemmerbuurt 300 (21,1%) 9 (0,6%)

Jordaan 660 (22,2%) 11 (0,4%)

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 17 Centrum-West

3.2.3 Opgaven kansengelijkheid coronacrisis toegenomen (wandelen, hardlopen, ska In de Haarlemmerbuurt, de Jordaan en de Burgwallen ten). Depressie en angstklachten komen echter onder Nieuwe Zijde zijn relatief veel sociale huurwoningen. jongeren relatief vaak voor. Dit geldt ook voor het aantal Het besteedbaar inkomen en de sociale problematiek gevallen van onveilige seks onder jongeren. Daarnaast is daar groter dan in de rest van Centrum-West. Het neemt eenzaamheid toe, juist ook onder jongeren. aantal bijstandsgerechtigden is hier relatief hoog. Het Het middelengebruik (alcohol en drugs) onder zowel gaat hierbij veelal om mensen met een grote afstand tot volwassenen als jongeren is veel hoger dan stedelijk de arbeidsmarkt, laag scorend op de participatieladder gemiddeld. en veelal zonder dagbesteding. Ook neemt de sociale cohesie af. In de Jordaan en Haarlemmerbuurt zijn relatief veel In de Marnixbuurt-Noord en Plancius-Zuid is het aandeel bewoners met psychische problematiek en een slechte kwetsbare bewoners hoger dan stedelijk gemiddeld. gezondheid. Voor risicogroepen (ouderen, jongeren en Zij hebben ondersteuning nodig met een samenhan bewoners met een minimuminkomen) is een preventieve gende aanpak gericht op financiën, activering (waar aanpak (voorlichting, bewustwording, educatie) belang nodig inclusief taalverwerving en versterken van digitale rijk. Deze aanpak moet gericht zijn op het bevorderen vaardigheden) en toeleiding naar werk. van een gezonde leefstijl met meer bewegen, gezonde voeding en verminderen van middelengebruik. Daarbij is In de Haarlemmerhouttuinen zijn gezinnen waar pro samenwerking tussen de verschillende partners essenti blemen met inkomen, werk, opleiding en gezondheid eel. (Informele) ondersteuning bij participatie (activering, samen komen. Inzet gericht op preventie en het bieden netwerkversterking en sociaal contact/ontmoeting) ter van perspectief voor jongeren is hier nodig. Dit kan voorkoming van isolement en eenzaamheid is gewenst. door versterken van het jongerenwerk, sportstimulering, brede talentontwikkeling en opvoedondersteuning. In Grachtengordel-West, de Jordaan en de Haarlemmerbuurt wonen meer 65-plussers dan gemid De groep werkende minima (in loondienst én zzp’ers) deld in de stad. In de Jordaan en Haarlemmerbuurt zijn is groot. Hiermee gepaard gaat het hoge aantal Tozo- bovendien veel kwetsbare ouderen, onder wie alleen uitkeringen onder zowel jongeren als volwassenen. Er wonende 75-plussers, mensen met dementie, ouderen ligt een opgave om deze bewoners te ondersteunen met een laag inkomen en ouderen met fysieke beperkin met laagdrempelige (preventieve) activiteiten en infor gen. Eenzaamheid is een groeiend probleem. mele ondersteuning bij armoede en schuldhulp. Of met doorverwijzing naar inkomensondersteunende voorzie Er is een opgave om deze ouderen op te sporen en te ningen en professionele (schuldhulp)organisaties. ondersteunen in hun zelfstandigheid en participatie. Ook ondersteuning, advies en informatie voor mantel In Centrum-West is een flink aantal bewoners dat iets zorgers is nodig. De zorg voor mensen met ernstige voor een ander wil betekenen. Het is belangrijk om dit problemen (zoals dementie) is zwaar en het risico vast te houden en vraag en aanbod beter af te stem bestaat dat juist deze systemen ‘ontsporen’. men. Dat kan door vrijwillige inzet meer te koppelen Er is behoefte aan (informele) ondersteuning van zelf aan de benoemde opgaven en verschillende bevol standig wonende kwetsbare ouderen met (beginnende) kingsgroepen hierbij te verbinden (bijvoorbeeld nieuwe dementie. Denk daarbij aan praktische hulp zoals klusjes en oude, sterke en kwetsbare en jonge en oudere in huis en maaltijdvoorziening. bewoners). Vooral in buurten waar de sociale cohesie laag is, 3.2.5 Verband met overige sociale opgaven zoals de Burgwallen, is het een opgave om informele Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er onderlinge inzet te vergroten. Dat is belangrijk voor de ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een benoemde opgaven én als middel om wederkerigheid of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms op buurtniveau te stimuleren. zijn ze aanvullend.

3.2.4 Opgaven preventieve gezondheid Qua gezondheid doen de bewoners van Centrum-West het bovengemiddeld goed ten opzichte van de rest van de stad. Sporten in de openbare ruimte is tijdens de

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Centrum 18 Centrum-West

Voor gebied Centrum-West zijn de opgaven met een sociale component beschreven in deze Gebiedsgerichte Uitwerking.

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Centrum-West: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stads delen/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/ centrum/centrum-west/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 19 De Aker, Sloten, Nieuw-Sloten 4 Stadsdeel Nieuw-West

4.1 De Aker, Sloten, Nieuw-Sloten Vooral in de Middelveldsche Akerpolderbuurt wonen veel 65-plussers. Het gebied beschikt wel over levens 4.1.1 Over dit gebied loopbestendige appartementen, maar er zijn onvol De Aker, Sloten, Nieuw-Sloten heeft een relatief jonge doende fysieke ontmoetingslocaties en activiteiten in bevolking en een groot aantal huishoudens met kin de buurt. De buurtbetrokkenheid in dit gebied is gering deren. Vooral in De Aker, en nog specifieker in de en de veranderende bevolkingssamenstelling een risico. Middelveldsche Akerpolderbuurt, wonen veel kinderen Vereenzaming en verminderde zelfstandigheid liggen en jongeren. daarmee op de loer.

In verschillende buurten is met regelmaat sprake van Met name in De Aker en Sloten zijn te weinig maat (jeugd)overlast, wat onder meer te maken heeft met een schappelijke accommodaties. Daardoor zijn voorzie gebrek aan activiteiten en accommodaties voor jong ningen naar de Sociale Basis, waaronder kinderwerk, eren in de eigen buurt. Uit verveling verplaatsen jong niet voor alle bewoners goed bereikbaar. eren zich in groepen naar aangrenzende wijken, zoals Business Park Amsterdam Osdorp en Badhoevedorp. Er is een groep meiden die kampt met zware proble matiek en dreigt af te glijden.

Er zijn spanningen tussen verschillende bevolkingsgroe pen, bijvoorbeeld tussen jong en oud en tussen nieuw komers en bestaande bewoners. Dit speelt vooral in de Middelveldsche Akerpolderbuurt.

Dit gebied telt weinig huishoudens met een minimumin komen. Wel wonen er veel zzp’ers die door de corona crisis hun inkomen deels of geheel zijn kwijtgeraakt. Vooral in de leeftijdsgroep 18-26 jaar hebben veel zzp’ers aanspraak gemaakt op een Tozo-uitkering. Ook is er een flinke stijging in het aantal aanvragen voor een bijstandsuitkering.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 20 De Aker, Sloten, Nieuw-Sloten

4.1.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 21 De Aker, Sloten, Nieuw-Sloten

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

125 343 427

2,2% 6,1% 7,6% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 28.433 Jeugd (0-17) 5.531 Jeugd (18-26) 3.336 Volwassenen (27-65) 15.658 Ouderen (66+) 3.908 Kwetsbaar SHV TOZO

115 28 46

3,2% WMO 0,8% 1,4% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 281

1,5%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

1.160 139 413

7,4% 0,9% 2,1% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

685 477 <5

18,9% 11,7% 0,1% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 22 De Aker, Sloten, Nieuw-Sloten

0-17 jaar Meest kwetsbaar

De Aker 80 (2,5%)

Sloten/Nieuw-Sloten 45 (1,8%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

De Aker 70 (3,8%) 17 (1,0%)

Sloten/Nieuw-Sloten 45 (2,7%) 11 (0,7%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

De Aker 625 (7,9%) 76 (1,0%)

Sloten/Nieuw-Sloten 535 (6,8%) 63 (0,8%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

De Aker 330 (20,1%) <5

Sloten/Nieuw-Sloten 360 (18,1%) <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 23 De Aker, Sloten, Nieuw-Sloten

4.1.3 Opgaven kansengelijkheid 4.1.5 Opgaven preventieve gezondheid Er is behoefte aan een ruimer en gevarieerder aanbod Vanwege het gebrek aan maatschappelijke accommo van laagdrempelige activiteiten voor alle leeftijdsgroe daties is activiteitenaanbod in de openbare ruimte van pen. Bij voorkeur gerealiseerd door en in samenwerking belang. Daarbij is het goed om actief de verbinding te met buurtbewoners. zoeken met de bewoners.

Talentontwikkeling is een van de manieren om kan Voor de grote groep zelfstandig wonende ouderen sengelijkheid te bevorderen. Dat vraagt om goede bestaat er een risico op vereenzaming en inactiviteit. afstemming tussen brede talentontwikkeling (op school Dat risico is door de coronacrisis alleen maar toegeno en in de wijk), mentoraten, sportaanbod en jongeren- en men. Daarmee neemt ook het belang toe van activitei meidenwerk. Ook moet er aandacht zijn voor vroegsig ten gericht op lichaamsbeweging en ontmoeting voor nalering bij kinderen om problemen op latere leeftijd deze groep. De volkstuinparken en recreatiegebied De te voorkomen. Met name voor meiden is dit van groot Oeverlanden bieden veel ruimte voor dergelijke acti belang. viteiten. Ook de zelfredzaamheid van ouderen vraagt meer aandacht, bijvoorbeeld met ondersteuning op het Voor jongeren zijn er weinig activiteiten in de eigen gebied van digitale vaardigheden. woonomgeving. Vanwege het gebrek aan accommoda ties moeten jongeren worden uitgenodigd om gebruik Voor de bevordering van een gezonde leefstijl is een te maken van de openbare ruimte. Bijvoorbeeld het toereikend aanbod van (beweeg)activiteiten in de eigen Joop Woortmanplein en het Ecuplein in De Aker en het buurt essentieel. Met name in De Aker is behoefte aan Kasterleepark in Nieuw-Sloten. een activeringsaanbod voor jongeren, gericht op fysieke en mentale gezondheid. Hierbij kunnen jongerenwerk Activiteiten, ontmoeting en dialoog zijn noodzakelijk en aanbieders op het gebied van sport en cultuur om te zorgen dat groepen bewoners niet uiteen drijven samenwerken. Het is van belang dat sociale partners en om de onderlinge betrokkenheid te bevorderen. verbinding zoeken met sportaanbieders in de wijk en op Bouwen aan netwerken met actieve bewoners en Sportpark Sloten. partijen is essentieel. Door ook krachtige bewoners te werven en in te zetten, kan de sociale cohesie toenemen 4.1.5 Verband met overige sociale opgaven en een sterke gemeenschap ontstaan. Trijn Hulleman en Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er dorpshuis Sloten zijn locaties die zich goed lenen voor ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een ontmoeting en verbinding tussen bewonersgroepen. of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. In dit gebied wonen veel jonge zzp’ers die door de Voor gebied De Aker, Sloten, Nieuw-Sloten zijn de coronacrisis hun inkomen deels of geheel zijn kwijtge focusopgaven met een sociale component uit het raakt. Naast de stedelijke ondersteuningsmaatregelen gebiedsplan 2021: is inzet nodig om psychische en fysieke problemen te • Pleinen, parken en buurten duurzaam verbinden en signaleren en hen de weg te wijzen naar bestaande versterken voorzieningen. Daarbij is samenwerking wenselijk tussen • Betere toegang tot zorg en welzijn zorgen welzijnspartijen in de eigen woonomgeving. • Betere verkeersveiligheid in en rond het landelijk gebied Van gelijke kansen is alleen sprake als iedereen zichzelf • Van Sloten tot Schinkel: bewaken van balans tussen kan zijn. Dat betekent: geen discriminatie op het gebied natuur, de bestaande en de nieuwe stad van culturele en religieuze achtergrond of seksuele en genderidentiteit. Specifiek is er extra aandacht Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor De Aker, Sloten, nodig voor de emancipatie van (jonge) vrouwen en de Nieuw-Sloten: LHBTIQ+-gemeenschap. https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stads delen/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/ nieuw-west/aker-sloten-nieuw-sloten/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 24 Geuzenveld, Slotermeer

4.2 Geuzenveld, Slotermeer 4.2.1 Over dit gebied Volgens de officiële indeling is Geuzenveld, Slotermeer en Sloterdijken één gebied. Maar omdat de deelgebie den zo sterk van elkaar verschillen, wordt Sloterdijken in de praktijk los gezien van Geuzenveld, Slotermeer.

In Geuzenveld, Slotermeer wonen 46.650 mensen, van wie ruim een derde jonger is dan 27 jaar. Veel bewoners hebben een niet-westerse achtergrond. Het gebied bestaat uit vijftien buurten, waarvan de meeste kwetsbaar zijn. Twaalf buurten liggen in de zes grotere ontwikkelbuurten in dit gebied (zie ook 4.2.5).

Een groot deel van de bewoners van Geuzenveld, Slotermeer kampt met slechte taalvaardigheden, armoede en schulden. Veel van hen, vooral vrouwen, hebben een zwakke fysieke en psychische gezondheid. Ruim de helft heeft obesitas of overgewicht en beweegt te weinig. Huisartsen signaleren ook veel psychosociale problematiek zoals eenzaamheid en depressies. Dit alles leidt tot minder participatie in de samenleving. Er wonen in deze buurten ook veel mensen met een fysieke en/of psychische beperking. Onder hen zijn veel ouderen met een migratieachtergrond.

Kinderen en jongeren die opgroeien in deze kwetsbare huishoudens hebben vaker fysieke klachten, psycho sociale problemen en een achterstand op het gebied van onderwijs en talentontwikkeling. Het gebied telt opvallend veel jongeren met ongezonde leefgewoontes. Zo laat bij deze groep de mondhygiëne te wensen over, sporten zij weinig en zijn zij minder vaak volledig gevac cineerd dan jongeren elders in Amsterdam.

Het gevoel van onveiligheid is al een aantal jaren structureel hoog. Een van de factoren is onvoldoende contact tussen verschillende bevolkingsgroepen.

Volgens de officiële indeling is Geuzenveld, Slotermeer en Sloterdijken één gebied. Maar omdat de deelgebieden zo sterk van elkaar verschillen, wordt Sloterdijken in de praktijk los gezien van Geuzenveld, Slotermeer. Zie 4.3.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 25 Geuzenveld, Slotermeer

4.2.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 26 Geuzenveld, Slotermeer

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

880 681 8345

8,0% 6,2% 7,6% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 46.650 Jeugd (0-17) 10.741 Jeugd (18-26) 6.427 Volwassenen (27-65) 24.695 Ouderen (66+) 4.787 Kwetsbaar SHV TOZO

435 206 116

6,5% WMO 3,2% 1,8% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 963

3,1%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

4.924 664 1.061

20,0% 2,7% 3,6% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.565 967 27

33,5% 18,9% 0,6% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 27 Geuzenveld, Slotermeer

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Bedrijventerrein Sloterdijk <10

Slotermeer Noord-Oost 215 (9,7%)

Slotermeer Zuid-West 340 (8,4%)

Geuzenveld 305 (7,3%)

Eendracht 15 (3,1%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Bedrijventerrein Sloterdijk 35 (6,9%) 26 (6,1%)

Slotermeer Noord-Oost 75 (6,4%) 24 (2,1%)

Slotermeer Zuid-West 160 (6,3%) 100 (3,9%)

Geuzenveld 160 (7,3%) 54 (2,7%)

Eendracht 10 (3,6%) <5

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Bedrijventerrein Sloterdijk 30 (9,0%) 15 (3,7%)

Slotermeer Noord-Oost 1.095 (21,5%) 148 ( 2,9%)

Slotermeer Zuid-West 2.005 (21,1%) 272 (2,9%)

Geuzenveld 1.665 (20,0%) 206 (2,4%)

Eendracht 130 (9,9%) 23 (1,8%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Bedrijventerrein Sloterdijk <10 <5

Slotermeer Noord-Oost 265 (30,3%) 6 (0,7%)

Slotermeer Zuid-West 630 (33,1%) 9 (0,5%)

Geuzenveld 605 (39,6%) 11 (0,7%)

Eendracht 60 (16,8%) <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 28 Geuzenveld, Slotermeer

4.2.3 Opgaven kansengelijkheid ook krachtige bewoners te werven en in te zetten, kan Niet alle bewoners in Geuzenveld, Slotermeer krijgen de sociale cohesie toenemen en een sterke gemeen evenveel kansen om zich te ontwikkelen. Vaak heeft dat schap ontstaan. te maken met samenhangende problemen: gebrekkige In de Confuciuspleinbuurt in Slotermeer is er behoefte taal- en digitale vaardigheden, armoede en schulden aan een ontmoetingsruimte en in het hele gebied is en psychische en/of fysieke klachten. Er is behoefte aan meer begeleiding nodig voor de gebruikers van de voorlichting op het gebied van gezondheid, opvoeden buurtkamers. en omgaan met (weinig) geld. Bestaande armoedere gelingen niet onvoldoende bekend. Er is begeleiding Van gelijke kansen is alleen sprake als iedereen zich nodig om personen te koppelen aan (vrijwilligers)werk, zelf kan zijn. Dat betekent: geen discriminatie op participatieplekken, leerwerkbedrijven, stages en banen het gebied van culturele en religieuze achtergrond waarin ze zich kunnen ontwikkelen. of seksuele en genderidentiteit. Er is extra aandacht nodig voor de emancipatie van (jonge) vrouwen en de Taalvaardigheid en digitale vaardigheden zijn voorwaar LHBTIQ+-gemeenschap. den voor een succesvolle deelname aan de samenleving. Om het gevoel van sociale veiligheid en de onderlinge Voor de professionals ligt er een taak om bewoners betrokkenheid te verhogen, moet worden ingezet op wegwijs te maken in het ondersteuningsaanbod. Het is interactie tussen verschillende bewonersgroepen, met van belang dat er een keten ontstaat van nauw samen name tussen ouderen en jongeren. werkende organisaties die kwetsbare bewoners op weg helpen naar vollediger participatie in de maatschappij. 4.2.4 Opgaven preventieve gezondheid Preventie van overgewicht en het stimuleren van Te veel kinderen en jongeren groeien op met een lichaamsbeweging moet al bij jonge kinderen beginnen. onderwijsachterstand. Dat uit zich in lage school Het is belangrijk dat de bestaande vergoedingen voor adviezen, schooluitval en weinig perspectief op de sportcontributie bekend zijn bij hun ouders of verzor arbeidsmarkt. Zorgvuldige afstemming tussen aanbod gers. Het programma ‘Gezonde en Kansrijke Start’ biedt voor talentontwikkeling op school en in de wijk, de een handvat met voorlichting en opvoedondersteuning mentoraten, het sportaanbod en het jongeren- en voor ouders en grootouders gedurende de eerste twee meidenwerk is essentieel. Extra inspanning is gewenst levensjaren van het kind. voor kwetsbare meiden. Inzet van rolmodellen kan een manier zijn om hun identiteitsontwikkeling en zelfver Er is ook behoefte aan een toegankelijk speel-, beweeg- trouwen te stimuleren. en sportaanbod in de buitenlucht voor jong en oud. Specifieke aandacht is nodig om kwetsbare meiden, Juist in de buurten met weinig jongerenaccommodaties vrouwen, ouderen en bewoners met een beperking tot is een aantrekkelijk en toegankelijk activiteitenaanbod beweging te stimuleren. Geuzenveld, Slotermeer heeft gewenst. Het accent moet liggen op plekken waar nu veel pleinen, sportvelden en parken: het Gerbrandypark veel jongerenoverlast is, zoals de wijken rondom de en het Eendrachtspark in het gebied zelf en het Nolensstraat en de Pieter Postsingel in Geuzenveld. Sloterpark en De Bretten vlakbij. Die locaties lenen zich goed voor het organiseren van beweegactiviteiten. Samenwerking tussen partijen die met jongeren werken, Het is van belang om dat te doen vanuit de communi is een aandachtspunt. Door allianties te creëren tussen ty-benadering en in samenwerking met het netwerk van professionals onderling en tussen formele en informele gezondheidsambassadeurs. organisaties kunnen jongeren de juiste begeleiding krij gen en komen zij sneller op de juiste plek terecht. Het is Volwassenen met psychische problemen, zoals depres van belang dat organisaties zich inspannen om jongeren sie, stress en eenzaamheid, hebben baat bij een laag te bereiken die nu niet voldoende meedoen. drempelig activiteitenaanbod met ontmoeting, bewe ging en ontspanning. Ook is er behoefte aan activiteiten Hoewel in alle ontwikkelbuurten extra activiteiten en gericht op meer zelfredzaamheid en zelfvertrouwen. ondersteuning gewenst zijn, moeten organisaties zich Hierbij is extra aandacht gewenst voor vrouwen. meer gaan richten op Geuzenveld. Daar blijft het aan bod achter bij Slotermeer. Bouwen aan netwerken met Ter bestrijding van eenzaamheid onder ouderen is naast actieve bewoners en partijen is daar essentieel. Door activiteiten ook voorlichting noodzakelijk. Daarbij is

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 29 Geuzenveld, Slotermeer

specifieke aandacht gewenst voor ouderen met demen Slotermeer-Noordwest tie, in de vorm van ontmoetingen, ondersteuning en • Inzet op sociale cohesie en eenzaamheid doorverwijzing. Er zijn vooral inspanningen nodig om • Armoede en laaggeletterdheid verminderen migrantenouderen en hun mantelzorgers te bereiken. • Vermindering verloedering openbare ruimte Zowel bij de ouderen zelf als bij hun netwerk moet het formele en informele aanbod beter bekend worden. Lodewijk van Deysselbuurt • Tegengaan verloedering en verbeteren openbare 4.2.5 Verband met overige sociale opgaven ruimte Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er • Extra inzet kansengelijkheid jeugd ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een • Armoede en laaggeletterdheid verminderen of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Confuciuspleinbuurt Voor gebied Geuzenveld, Slotermeer zijn de focusop • Verbeteren gezondheid van bewoners gaven met een sociale component uit het gebiedsplan • Aanpak eenzaamheid, meer ontmoeting faciliteren 2021: • Vermindering verloedering openbare ruimte • Meer kansen en perspectief voor onze kwetsbare jeugd in de ontwikkelbuurten. Geuzenveld • Meer aandacht en kansen voor kwetsbare • Verminderen verloedering en verbeteren openbare bewoners, specifiek kwetsbare vrouwen en ruimte, specifiek de verblijfskwaliteit rondom het ouderen en bewoners met een beperking, in de Lambertus Zijlplein en het Eendrachtspark ontwikkelbuurten. • Armoede, laaggeletterdheid en een ongezonde • Samen het veiligheidsgevoel en verbondenheid met leefstijl van buurtbewoners tegengaan elkaar en de buurt verbeteren. • Een bruisend en verbeterd Lambertus Zijlplein en Plein ’40-’45. • Beter recreëren in én het verbinden van de groengebieden.

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Geuzenveld, Slotermeer: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stads delen/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/ nieuw-west/geuzenveld-slotermeer/

Geuzenveld, Slotermeer heeft zes ontwikkelbuurten. Daar ligt de focus op de volgende sociale opgaven:

Slotermeer-Noordoost • Verloedering verminderen en verbetering openbare ruimte, waaronder Plein ’40-’45 • Armoede en laaggeletterdheid verminderen • Versterken sociale cohesie en ontmoeting, vermin deren spanningen

Couperus, Dichtersbuurt en Noordoever-Sloterplas • Armoede en eenzaamheid verminderen • Verbeteren sociale cohesie: inzet op (gevoel van) veiligheid • Verloedering verminderen en verbeteren openbare ruimte

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 30 Sloterdijken

4.3 Sloterdijken 4.3.1 Over dit gebied Volgens de officiële indeling is Geuzenveld, Slotermeer en Sloterdijken één gebied. Maar omdat de deelgebie den zo sterk van elkaar verschillen, wordt Sloterdijken in de praktijk los gezien van Geuzenveld, Slotermeer.

Sloterdijken ontwikkelt zich steeds meer tot een woon gebied: naar verwachting komen er tot 2024 ongeveer 2.000 nieuwe woningen bij. Het zal gaan om koopwonin gen en huurwoningen in het sociale en middensegment. Daarnaast komen er specifieke kunstenaarswoningen. De bewoners zijn op dit moment jong, tot 45 jaar, maar dat zal op den duur meer gemêleerder zijn.

Sloterdijk-Centrum telt momenteel 700 inwoners, waar onder 350 starters. In Wasa Student Village wonen (nog voor een termijn van twee jaar) circa 50 statushouders en 300 (internationale) studenten. Aan de noordoost zijde komt Haven-Stad met 3.500 tot 7.500 woningen. Ook het aantal bedrijven en kantoren in het gebied stijgt, wat betekent dat het aantal arbeidsplaatsen flink zal toenemen.

In een gebied dat zich zo sterk ontwikkelt, is bijzondere aandacht nodig voor leefbaarheid en levendigheid. Er wordt gebouwd aan netwerken van eigenaren, bewo ners, ondernemers en creatieven. Voorzieningen die zich richten op sociale cohesie, werkgelegenheid en sport en spel spelen daarbij een grote rol. Daarnaast zijn fysieke verbindingen met omliggende buurten van belang om samenhang te creëren tussen Sloterdijken en de rest van Nieuw-West.

Om bij een groeiende bevolking de openbare ruimte schoon, heel en veilig te houden, is uitbreiding van het beheer noodzakelijk. De komst van nieuwe bewoners betekent ook dat het aantal recreanten in natuurgebied De Bretten toeneemt. Er zijn maatregelen nodig om De Bretten hierop toe te rusten, het groen beter te benut ten en tegelijk de natuur te beschermen.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 31 Sloterdijken

4.3.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 32 Sloterdijken

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

880 681 8345

8,0% 6,2% 7,6% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 46.650 Jeugd (0-17) 10.741 Jeugd (18-26) 6.427 Volwassenen (27-65) 24.695 Ouderen (66+) 4.787 Kwetsbaar SHV TOZO

435 206 116

6,5% WMO 3,2% 1,8% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 963

3,1%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

4.924 664 1.061

20,0% 2,7% 3,6% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.565 967 27

33,5% 18,9% 0,6% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 33 Sloterdijken

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Bedrijventerrein Sloterdijk <10

Slotermeer Noord-Oost 215 (9,7%)

Slotermeer Zuid-West 340 (8,4%)

Geuzenveld 305 (7,3%)

Eendracht 15 (3,1%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Bedrijventerrein Sloterdijk 35 (6,9%) 26 (6,1%)

Slotermeer Noord-Oost 75 (6,4%) 24 (2,1%)

Slotermeer Zuid-West 160 (6,3%) 100 (3,9%)

Geuzenveld 160 (7,3%) 54 (2,7%)

Eendracht 10 (3,6%) <5

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Bedrijventerrein Sloterdijk 30 (9,0%) 15 (3,7%)

Slotermeer Noord-Oost 1.095 (21,5%) 148 ( 2,9%)

Slotermeer Zuid-West 2.005 (21,1%) 272 (2,9%)

Geuzenveld 1.665 (20,0%) 206 (2,4%)

Eendracht 130 (9,9%) 23 (1,8%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Bedrijventerrein Sloterdijk <10 <5

Slotermeer Noord-Oost 265 (30,3%) 6 (0,7%)

Slotermeer Zuid-West 630 (33,1%) 9 (0,5%)

Geuzenveld 605 (39,6%) 11 (0,7%)

Eendracht 60 (16,8%) <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 34 Sloterdijken

4.3.3 Opgaven kansengelijkheid In natuurgebied De Bretten wordt ingezet op De groeiende bedrijvigheid in Sloterdijken biedt kan natuur-educatieve groepsactiviteiten. Hierbij zoeken sen voor werkzoekenden uit het aangrenzende gebied we samenwerking met bewoners en ondernemers. Een Geuzenveld, Slotermeer en de rest van Nieuw-West. kalender met activiteiten van alle betrokkenen en initia Voor jongvolwassen statushouders moet er extra tiefnemers maakt De Bretten bekender als locatie voor aandacht komen. Bij deze groep ligt eenzaamheid op recreatie, ontspanning en beweging. de loer. Er zijn inspanningen nodig om te zorgen dat zij aansluiting vinden bij de maatschappij. Naast hun inbur Door goede fietsroutes aan te leggen worden bewo geringstraject is daarom een ondersteunend taalaanbod ners gestimuleerd om vaker de fiets te pakken. Zo op maat gewenst. Dat aanbod kan wellicht deel uitma komt er een fietspad als verbinding tussen Sportpark ken van participatietrajecten. Spieringhorn en Geuzenveld, Slotermeer. Ook wordt er een fietspad aangelegd van het sportpark naar de Een manier om te bereiken dat meer mensen mee Brettenzone. Er kunnen fietslessen worden georgani kunnen doen, is door de sociale cohesie versterken. seerd om beweging en gezondheid te stimuleren. Voor bewoners is er een pop-up buurtkamer gecreëerd die een permanente plek zal krijgen. In 2023 komt er 4.3.5 Verband met overige sociale opgaven ook een Huis van de Wijk. Deze locaties bieden ruimte Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er voor ontmoetings- en bewegingsactiviteiten en voor ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een initiatieven die de buurtbetrokkenheid vergroten. Voor of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms kunstenaars komt er een broedplaats, waar ook activi zijn ze aanvullend. teiten georganiseerd kunnen worden. Voor gebied Sloterdijken zijn de focusopgaven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: Gezien de bedrijvigheid in Sloterdijken is het wen • De kracht van Sloterdijken verbinden met selijk om in te zetten op een goede samenwerking Nieuw-West tussen ondernemers. Het is belangrijk om aan • Meegroeien met de ontwikkelingen in Sloterdijk sluiting te zoeken met de (recent) opgebouwde Centrum ondernemersgemeenschappen. • Meer levendigheid, veiligheid en samenwerking met de ondernemers van Sloterdijken-West 4.3.4 Opgaven preventieve gezondheid Een laagdrempelig sporten beweegaanbod bevordert Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Sloterdijken: een gezonde en actieve leefstijl en helpt om over https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stads gewicht te bestrijden. Sloterdijken beschikt over veel delen/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/ openbare (buiten)ruimte. Daar zijn mogelijkheden om nieuw-west/sloterdijken/ sporten speeltoestellen te plaatsen. Ook zijn er ten nisbanen en voetbalvelden waar initiatiefnemers activi teiten kunnen aanbieden. Hiermee kan Sloterdijken ook een functie vervullen voor de bewoners van Geuzenveld, Slotermeer.

Sportpark Spieringhorn ontwikkelt zich tot een duur zaam en open park dat uitnodigt tot bewegen en dat ruimte biedt voor ontspanning en ontmoeting. Ook in het Rhônepark worden gezonde activiteiten georgani seerd. De Arlandaweg krijgt een nieuw ontwerp, met als uitgangspunt dat de groenstrook beschikbaar is voor sport en recreatie.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 35 Osdorp

4.4 Osdorp 4.4.1 Over dit gebied Osdorp heeft circa 40.000 bewoners, verdeeld over vier buurten: Osdorp-Midden, Osdorp-Oost, De Punt en Lutkemeer/Ookmeer. Er zijn relatief veel jonge bewo ners (tot 27 jaar) en er is een grote groep 65-plussers. Veel bewoners hebben een niet-westerse achtergrond en naar verhouding is er een grote groep statushouders. Het aantal kwetsbare mensen is in Osdorp groter dan gemiddeld in Amsterdam. Opvallend is de grote groep kwetsbare 65-plussers in Osdorp-Midden, Osdorp-Oost en De Punt.

Er zijn veel huishoudens die in armoede leven en schulden hebben. Onder deze groep is er vaak sprake van gebrekkige taal- en digitale vaardigheden. Door deze samenhangende problematiek krijgen zij minder kansen om mee te doen in de maatschappij. Het aantal uit keringsgerechtigden is groot.

Osdorp telt veel kinderen en jongeren die opgroeien in gezinnen met een lage sociaaleconomische positie. Zij kampen hebben met problemen op verschillende leefgebieden en komen moeilijk mee in de maatschap pij. Een deel van deze jongeren veroorzaakt overlast of glijdt af naar criminaliteit, wat zorgt voor een onveilig gevoel bij buurtgenoten. We zien in dit gebied ook veel specifieke meidenproblematiek.

De bewoners van Osdorp scoren matig tot zeer ongun stig op lichamelijke en geestelijke gezondheid. Er is veel sprake van overgewicht of obesitas, met name in de ontwikkelbuurten. Extra zorgelijk is het grote aantal kinderen met overgewicht. In alle leeftijdsgroepen, maar vooral bij ouderen in Osdorp-Midden en De Punt, is eenzaamheid een veelvoorkomend en groeiend probleem. Bij deze groep komt ook dementie steeds meer voor.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 36 Osdorp

4.4.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 37 Osdorp

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

605 658 641

7, 3% 7,9% 7,7% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 39.887 Jeugd (0-17) 8.309 Jeugd (18-26) 5.502 Volwassenen (27-65) 20.508 Ouderen (66+) 5.568 Kwetsbaar SHV TOZO

455 128 87

8,6% WMO 2,3% 1,6% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 845

3,3%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

3.735 471 753

18,5% 2,3% 2,9% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.785 1.296 32

32,1% 21,9% 0,6% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 38 Osdorp

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Lutkemeer/Ookmeer 60 (28,4%)

Osdorp-Oost 190 (6,4%)

Osdorp-Midden 280 (7,3%)

De Punt 75 (5,8%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Lutkemeer/Ookmeer 50 (37,3%) <5

Osdorp-Oost 120 (5,7%) 56 (2,3%)

Osdorp-Midden 140 (6,5%) 46 (2,2%)

De Punt 145 (15,7%) 24 (2,7%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Lutkemeer/Ookmeer 195 (31,1%) 15 (3,7%)

Osdorp-Oost 1.455 (17,6%) 195 ( 2,3%)

Osdorp-Midden 1.405 (17,4%) 171 (2,1%)

De Punt 680 (21,4%) 97 (3,0%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Lutkemeer/Ookmeer 30 (19,2%) <5

Osdorp-Oost 865 (29,1%) 14 (0,5%)

Osdorp-Midden 685 (40,4%) 14 (0,8%)

De Punt 205 (27,5%) <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 39 Osdorp

4.4.3 Opgaven kansengelijkheid voeding en het belang van voldoende slaap. De sport- Om armoede te bestrijden en participatie te bevorde en speelvoorzieningen, zowel binnen als buiten, kunnen ren, is een integrale aanpak nodig gericht op verschil beter. Het is van belang dat de aanpak zich richt op alle lende leefgebieden. Er is ook behoefte aan activiteiten leeftijden en op alle terreinen die van invloed zijn op en ondersteuning specifiek gericht op vrouwen, meiden de gezondheid. Betrokken organisaties moeten nauw en alleenstaanden. samenwerken, zodat de verschillende activiteiten goed op elkaar zijn afgestemd. Extra aandacht is nodig voor In Osdorp ligt de focus op verbetering van de vaardigheid het grote aantal kinderen met overgewicht. Sport en in de Nederlandse taal en het activeren van bewoners. Dat een gezonde leefstijl zijn voor hen essentieel. kan door diverse vormen van arbeid aan te bieden, zoals vrijwilligerswerk, participatieplaatsen, leerwerkbedrijven, Ook de psychische gezondheid, die vaak nauw verwe stages en banen waarin ze zich kunnen ontwikkelen. ven is met de fysieke gezondheid, vraagt in dit gebied veel aandacht. Dit geldt voor alle leeftijdsgroepen, maar Bouwen aan netwerken met actieve bewoners en par vooral ouderen in Osdorp-Midden en De Punt geven tijen is essentieel. Door ook krachtige bewoners te wer aan ernstig eenzaam te zijn. Laagdrempelige activi ven en in te zetten, kan de sociale cohesie toenemen en teiten, meer gelegenheid tot ontmoeting en een ruim een sterke gemeenschap ontstaan. Daarnaast is het van beweegaanbod bevorderen de fysieke en de mentale belang dat bewoners met financiële problemen in een fitheid van bewoners. vroeg stadium in beeld komen en de juiste ondersteu ning krijgen. Ook is er actie nodig om de bekendheid Goede afstemming tussen eerstelijnszorg en welzijn zorgt van armoederegelingen te vergroten, met name onder dat kwetsbare bewoners op de juiste plek terechtkomen. werkende minima, kwetsbare zzp’ers en alleenstaanden. Daarnaast zijn kennis over en bewustzijn van het thema eenzaamheid essentieel. Tijdens de coronacrisis is nog Kinderen die opgroeien met een achterstand halen die duidelijker geworden hoe belangrijk onderling contact is. vaak moeilijk in. De gevolgen zijn lage schooladviezen, Ondersteuning op het gebied van digitale vaardigheden schooluitval en weinig perspectief op de arbeidsmarkt. kan helpen om eenzaamheid tegen te gaan. In de Reimerswaal- en Borrendammebuurt en in de Wildeman- en Blomwijckerbuurt moeten organisaties Ouderen met dementie en hun netwerk zijn gebaat bij elkaar versterken bij activiteiten voor kwetsbare kinde betere voorlichting en informatie. Het is van belang om ren en jongeren, met name meiden. Een sluitend sport- hun bekendheid met het formele en informele onder en spelaanbod en andere buitenschoolse activiteiten steuningsaanbod te vergroten. Daarbij zijn extra inspan zorgt ervoor dat kinderen en jongeren genoeg te doen ningen nodig om migrantenouderen en hun mantelzor hebben. Er is een ruimer aanbod nodig van kinderwerk gers te bereiken. op verschillende talentgebieden. Om de ontwikkeling van kwetsbare kinderen en jongeren passend te onder 4.4.5 Verband met overige sociale opgaven steunen, moet de samenwerking in het aanbod voor Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er diverse leeftijdsfases verbeteren. ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms Van gelijke kansen is alleen sprake als iedereen zichzelf zijn ze aanvullend. kan zijn. Dat betekent: geen discriminatie op het gebied Voor gebied Osdorp zijn de focusopgaven met een van culturele en religieuze achtergrond of seksuele sociale component uit het gebiedsplan 2021: en genderidentiteit. Specifiek is er extra aandacht • Osdorp-Midden: Kansengelijkheid vergroten en nodig voor de emancipatie van (jonge) vrouwen en de bewoners betrekken LHBTIQ+-gemeenschap. • Samen Gezond • Versterken van maatschappelijke initiatieven en 4.4.4 Opgaven preventieve gezondheid community building Om overgewicht tegen te gaan, worden bewoners gestimuleerd meer te bewegen en een gezonde leefstijl Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Osdorp: aan te nemen. Dit speelt met name in de Wildeman- en https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stads Blomwijckerbuurt, de Reimerswaalbuurt en De Punt. Er delen/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/ is behoefte aan voorlichting, bijvoorbeeld over gezonde nieuw-west/osdorp/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 40 Osdorp

Osdorp heeft drie ontwikkelbuurten. Daar ligt de focus op de volgende sociale opgaven:

Wildeman- en Blomwijckerbuurt • Investeren in basisvoorzieningen voor een ruim aanbod naschoolse activiteiten • Vernieuwing van de woningvoorraad en inzet op achter de voordeur problematiek • Inzet op achterstallig onderhoud en schone open bare ruimte en placemaking

Reimerswaalbuurt • Aanpak (semi-)openbare ruimte en betrekken van bewoners • Creëren van ontmoetingsplekken en sociale cohesie bevorderen • Investeren in basisvoorzieningen voor een ruim aanbod naschoolse activiteiten

De Punt • Herontwikkeling Dijkgraafplein en placemaking • Gezondheid bewoners verbeteren en inzet (vernieu wing) (speel)voorzie ning en • Inzet op (gevoel van) veiligheid en sociale cohesie

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 41 Slotervaart

4.5 Slotervaart 4.5.1 Over dit gebied Slotervaart heeft ruim 44.000 inwoners en een zeer diverse bevolkingssamenstelling. Het gebied bestaat uit vier wijken: Overtoomse Veld, Slotervaart Noord, Slotervaart Zuid en Westlandgracht. De meest kwetsbare buurten zijn Jacob Geelbuurt, Piet Mondriaanbuurt, Staalmanpleinbuurt en Sierpleinbuurt.

Door renovatie en nieuwbouw van woningen trekt Slotervaart veel nieuwe bewoners aan, waaronder gezinnen en studenten. Het nabijgelegen Sloterpark, het Rembrandtpark en het toenemende aantal voorzie ningen maken dit gebied populair. Een gevolg van de gentrificatie is dat er grote sociale, culturele en econo mische verschillen ontstaan tussen bewoners.

In Overtoomse Veld, Slotervaart Noord en Slotervaart Zuid groeien veel kinderen en jongeren op in armoede. Door geldgebrek, laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden van hun ouders beginnen zij al met een maatschappelijke achterstand. Een deel van deze jongeren veroorzaakt overlast of glijdt af naar criminaliteit, wat zorgt voor een onveilig gevoel bij buurtgenoten.

Een groot aantal mensen in Slotervaart kampt met overgewicht en een slechte fysieke en/of psychische gezondheid. Dit speelt in de meest kwetsbare buurten. De sportdeelname is daar laag, vooral bij meiden en vrouwen, en kinderen spelen te weinig buiten.

Ouderen hebben te maken met eenzaamheid en er is toenemende dementie, met name in de Oostoeverbuurt en Delflandpleinbuurt. Vaak ontbreekt het deze bewo ners aan een sociaal netwerk waarop zij kunnen terug vallen. Juist in deze buurten zijn er nauwelijks voorzie ningen die zich richten op ontmoeting of dagbesteding.

In de gemengde woonprojecten Riekerhaven en Karmijn wonen statushouders en studenten. Zij zijn nog weinig betrokken bij de aangrenzende buurten.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 42 Slotervaart

4.5.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 43 Slotervaart

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

550 526 634

7,1% 6,8% 8,2% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 44.552 Jeugd (0-17) 7.838 Jeugd (18-26) 8.906 Volwassenen (27-65) 23.521 Ouderen (66+) 4.287 Kwetsbaar SHV TOZO

425 191 93

4,6% WMO 2,1% 1,0% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 656

2,1%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

3.115 536 778

14,1% 2,3% 2,8% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.365 802 26

32,2% 17,5% 0,6% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 44 Slotervaart

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Slotervaart Noord 130 (7,3%)

Overtoomse Veld 185 (7,3%)

Westlandgracht 105 ( 7,4%)

Slotervaart Zuid 135 (6,8%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Slotervaart Noord 85 (8,9%) 21 (2,0%)

Overtoomse Veld 125 (3,9%) 42 (1,4%)

Westlandgracht 115 (4,1%) 80 (2,8%)

Slotervaart Zuid 100 (4,6%) 48 (2,3%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Slotervaart Noord 595 (14,3%) 96 (2,3%)

Overtoomse Veld 1.060 (14,7%) 146 ( 1,9%)

Westlandgracht 705 (12,4%) 139 (2,2%)

Slotervaart Zuid 755 (14,9%) 155 (3,0%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Slotervaart Noord 400 (34,4%) <5

Overtoomse Veld 320 (33,3%) 10 (1,0%)

Westlandgracht 180 (25,7%) <5

Slotervaart Zuid 465 (32,8%) 8 (0,6%)

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 45 Slotervaart

4.5.3 Opgaven kansengelijkheid Van gelijke kansen is alleen sprake als iedereen zichzelf Niet alle bewoners in Slotervaart krijgen evenveel kan zijn. Dat betekent: geen discriminatie op het gebied kansen om zich te ontwikkelen. Goed onderwijs, een van culturele en religieuze achtergrond of seksuele aansluitende stage en passend werk zijn niet voor en genderidentiteit. Specifiek is er extra aandacht iedereen vanzelfsprekend. Dit kan te maken hebben nodig voor de emancipatie van (jonge) vrouwen en de met achtergrond, thuissituatie en, in sommige gevallen, LHBTIQ+-gemeenschap. discriminatie. 4.5.4 Opgaven preventieve gezondheid In de Jacob Geelbuurt, Piet Mondriaanbuurt, Vooral in de kwetsbare buurten zijn er inspanningen Staalmanpleinbuurt en Sierpleinbuurt wonen veel nodig om een gezonde leefstijl te bevorderen. Preventie mensen met samenhangende problemen: gebrekkige van overgewicht en het stimuleren van lichaamsbewe taal- en digitale vaardigheden, armoede en schulden ging moet al bij jonge kinderen beginnen. Het pro door een laag inkomen en psychische en/of fysieke gramma ‘Gezonde en Kansrijke Start’ biedt een handvat gezondheidsklachten. Dit vraagt om een aanpak die al met voorlichting en opvoedondersteuning voor ouders deze aspecten omvat. Armoede is niet eenvoudig op en grootouders gedurende de eerste twee levensjaren te lossen, maar kan wel worden verlicht met ondersteu van het kind. nende maatregelen. Meer kinderen en jongeren moeten gaan bewegen Meer bewoners moeten de kans krijgen om deel te en sporten. Daarvoor is meer bekendheid nodig met nemen aan en door te stromen op de arbeidsmarkt. Een bestaande vergoedingen voor sportcontributie. Voor ruim aanbod van vrijwilligerswerk, participatieplaatsen, jong en oud is er behoefte aan een toegankelijk speel-, leerwerkbedrijven, stages en banen op verschillende beweeg- en sportaanbod in de buurt. Extra aandacht niveaus is daarvoor onmisbaar. Ook zijn er inspanningen moet uitgaan naar meiden, vrouwen en kwetsbare nodig om de bekendheid van armoederegelingen te bewoners. vergroten, met name onder werkende minima, kwets bare zzp’ers en alleenstaanden. Bij volwassenen komen behalve fysieke gezondheids klachten ook veel psychische problemen voor, zoals In bovengenoemde buurten groeien veel kinderen en depressie, stress en eenzaamheid. Zij hebben baat bij jongeren op met een onderwijsachterstand. Dat uit zich een laagdrempelig activiteitenaanbod dat uitnodigt tot in lage schooladviezen, schooluitval en weinig perspec ontmoeting, beweging en ontspanning. tief op de arbeidsmarkt. De meeste ontwikkelingsach terstanden ontstaan bij de allerjongsten. Een doorlo Met name voor ouderen in de Oostoeverbuurt en pende ondersteuningslijn voor het kind is dan ook van Delftlandplein West en Oost is een ruimer ondersteu groot belang. Hiervoor is een nauwe en inhoudelijke nings- en activiteitenaanbod nodig, gericht op het samenwerking vereist tussen organisaties in de keten. tegengaan van eenzaamheid en op begeleiding bij Er is een ruimer aanbod van kinderwerk gewenst. dementie. Samenwerking tussen eerstelijnszorg en Afstemming tussen het brede talentenaanbod op school welzijn is hierbij essentieel. Het vergroten van kennis en in de wijk, de mentoraten, het sportaanbod en het bij ouderen en hun directe omgeving over de thema’s meiden- en jongerenwerk is essentieel voor een positief eenzaamheid en dementie is een speerpunt. perspectief.

Vooral in de Oostoeverbuurt en rond het Delflandplein is er behoefte aan meer buurtkamers en ontmoetings ruimtes. Die bieden plek aan laagdrempelig aanbod van educatie en talentontwikkeling voor jong en oud. Het aanbod in Slotervaart Zuid en Delflandplein West en Oost moet ook aantrekkelijk zijn voor de daar wonende statushouders, zodat zij zich ondersteund voelen en meer betrokken raken bij de buurt.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Nieuw-West 46 Slotervaart

4.5.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Voor gebied Slotervaart zijn de focusopgaven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Vergroten gevoel van veiligheid, passende eco nomische en maatschappelijke voorzie ning en realiseren en samenwerken met ondernemers en gebruikers op het Delflandplein. • Vergroten van kansen van kinderen binnen het basisonderwijs in Slotervaart Noord, Slotervaart Zuid en Overtoomse Veld. • Armoede en verval tegen gaan in de Knijtijzerpanden in Overtoomse Veld en de Jacob Geelbuurt in Slotervaart Noord.

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Slotervaart https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stads delen/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/ nieuw-west/slotervaart/

Slotervaart heeft één ontwikkelbuurt. Daar ligt de focus op de volgende sociale opgaven:

Jacob Geelbuurt • Aanpak verloedering en vervuiling openbare ruimte • Inzet op sociale opgave: armoede, kansengelijkheid, toegang tot voorzie ning en • Inzet op ontmoeting in en gebruik van de openbare ruimte

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 47 Noord-Oost 5 Stadsdeel Noord

5.1 Noord-Oost Noord-Oost is kinderrijk. Er wonen veel gezinnen, waar 5.1.1 Over dit gebied van relatief veel eenoudergezinnen. Het aandeel kwets Noord-Oost is een gebied met vele gezichten en bare jeugd (t/m 17 jaar) is bovengemiddeld hoog. Vooral scherpe contrasten. Centrumgebied Amsterdam Noord in de Waterlandpleinbuurt en Buikslotermeer (met name (CAN) ontwikkelt zich tot grootstedelijk gebied en de Kleine Wereld en Plan van Gool) groeien veel kin Landelijk Noord (Waterland) bestaat uit weilanden en deren op in een achterstandssituatie en in (langdurige) dorpjes. In de ontwikkelbuurten Waterlandpleinbuurt armoede. Hierin liggen risico’s voor huiselijk geweld en Kleine Wereld en in de buurten Plan van Gool en en kindermishandeling, jeugdoverlast, radicalisering Loenermark blijft de leefbaarheid achter. Hier wonen en extremisme. Voor de jeugd zijn er te weinig sociaal veel kwetsbare bewoners met een stapeling van sociale veilige plekken (binnen en buiten). problematiek. In de ontwikkelbuurten loopt het project Beter Bereik In ruimtelijk, economisch en sociaal opzicht is er weinig Sociale Voorzieningen. Dat heeft ten doel om de samen samenhang tussen de wijken en buurten in Noord-Oost. werking in netwerken te versterken en een methodiek te Er is een groot contrast tussen de gedeeltes waar wel ontwikkelen die kwetsbare bewoners helpt het aanbod en geen stedelijke vernieuwing heeft plaatsgevonden. beter te vinden en te benutten. Er lijkt een sterker wordende spanning te ontstaan tus sen de bestaande wijk en de transitie waarin Noord zich bevindt. De ongelijkheid wordt hierdoor meer zichtbaar en voelbaar.

Buikslotermeer en de Waterlandpleinbuurt zijn wat betreft sociale cohesie de slechtst scorende wijken. Dat komt onder andere door de bouw in deze wijken (veel portiekflats), de sociaaleconomische verschillen en de diversiteit van de bevolking. Dit heeft veel implicaties, vooral voor de sociale veiligheid. Meer dan de helft van de inwoners ervaart hier eenzaamheid. Met name de Waterlandpleinbuurt heeft weinig goede ontmoetingsplekken. De plekken die er zijn, liggen vooral rondom het Waterlandplein.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 48 Noord-Oost

5.1.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 49 Noord-Oost

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

485 437 576

7, 3% 6,6% 8,7% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 31.009 Jeugd (0-17) 6.773 Jeugd (18-26) 4.212 Volwassenen (27-65) 15.577 Ouderen (66+) 4.447 Kwetsbaar SHV TOZO

215 100 65

5,7% WMO 2,4% 1,5% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 599

3,2%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

2.250 412 578

15,3% 2,6% 2,9% Volwassenen 12,6% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.235 895 30

28,1% 19,1% 0,7% Ouderen 26,6% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 50 Noord-Oost

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Waterlandpleinbuurt 325 (9,7%)

Buikslotermeer 155 ( 7,8%)

Waterland <10

Elzenhagen <10

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Waterlandpleinbuurt 110 (6,6%) 50 (3,0%)

Buikslotermeer 75 (4,6%) 28 (1,6%)

Waterland* 20 (10,9%) <5

Elzenhagen 15 (5,1%) 20 (3,1%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Waterlandpleinbuurt 1.170 (17,4%) 204 (2,9%)

Buikslotermeer 925 (17,8%) 171 (3,2%)

Waterland 50 (4,1%) <5

Elzenhagen 105 (6,7%) 34 (1,7%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Waterlandpleinbuurt 350 (24,0%) 12 (0,8%)

Buikslotermeer 770 (33,4%) 15 (0,7%)

Waterland 60 (14,3%) <5

Elzenhagen 50 (23,7) <5

*In Waterland (Landelijk Noord) bevindt zich een zorgboerderij waardoor de cijfers enigszins vertekenen. Bovendien rapporteert OIS alleen over afgeronde vijftallen om het risico op onthulling te verkleinen. Ook de percentages worden op basis van de afgeronde vijftallen berekend.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 51 Noord-Oost

5.1.3 Opgaven kansengelijkheid Het is belangrijk dat alle bewoners meedoen in een De (verborgen) armoedeproblematiek in de Kleine inclusieve samenleving. Digitale en taalvaardigheden Wereld, Plan van Gool en in de Waterlandpleinbuurt is spelen hierin een grote rol. Voor bewonersparticipatie groot. Het aandeel (eenouder)gezinnen met langdurig liggen er kansen in het verbinden van sterke en zwak een minimuminkomen is daar zorgwekkend. Armoede kere wijken in het ondersteunen van kwetsbaren. en schuldenproblematiek gaan vaak gepaard met Activiteiten op het gebied van bijvoorbeeld kunst en knelpunten op andere levensdomeinen, zoals laagge cultuur kunnen dienen als verbinder tussen verschillende letterdheid en gezondheid. Daarom is een integrale groepen in het bestaande Noord en het nieuwe Noord. aanpak in samenwerking met (informele) partners in de wijk essentieel. Extra aandacht is nodig om bewoners 5.1.4 Opgaven preventieve gezondheid met een opleidings- of taalachterstand te bereiken en ze In Noord-Oost is aandacht nodig voor een gezonde op een laagdrempelige manier te helpen. leefstijl onder jeugd en volwassenen. Een bovengemid deld aandeel van de jeugd en meer dan de helft van de Veel kinderen groeien op in een achterstandssituatie, volwassen hebben overgewicht. Bewoners doen relatief wat hun kansen op een goede toekomst negatief weinig aan sport en beweging. Hier liggen kansen, want beïnvloedt. Dit speelt vooral in de Waterlandpleinbuurt, een hogere sportparticipatie heeft een positief effect de Kleine Wereld en Plan van Gool. Er is extra aandacht op de gezondheid en kan bijdragen aan weerbaarheid nodig voor de achterstanden die door corona zijn opge en verbondenheid. Stimuleren van gebruik van (her lopen. Veel jeugd zwerft rond op straat. De kans op nieuwde) openbare ruimte biedt kansen. afglijden naar negatief gedrag en criminaliteit is groter, mede doordat er in deze buurten veel risicofactoren De jeugd moet fysiek en mentaal weerbaarder wor zijn. Niet alle jeugd wordt bereikt met het aanbod dat den. Door de coronacrisis is nog meer naar voren er al is. Er zijn steeds meer signalen over meisjes die te gekomen dat met name jongeren (18-26 jaar) in de maken hebben met seksueel geweld en loverboys. Waterlandpleinbuurt, de Kleine Wereld en Plan van Gool zich vaak eenzaam voelen en een slechte mentale De jeugd moet weer een toekomstperspectief krijgen gezondheid ervaren. en hun weerbaarheid moet toenemen. De aantrek kingskracht van slechte voorbeelden moet worden In Noord-Oost zijn relatief veel alleenstaande doorbroken. Dat kan onder meer door kwetsbare ouderen. Het gebrek aan sociale cohesie in de kinderen en jongeren gericht eerder en jonger op te Waterlandpleinbuurt en Buikslotermeer zorgt voor zoeken. Er is behoefte aan een laagdrempelige veilige veel eenzaamheid. Door de coronacrisis is die groep plek in de buurt om huiswerk te maken, hun talenten te groter en jonger geworden. Het is een uitdaging om ontwikkelen en in aanraking te komen met kunst, cultuur kwetsbaarheid van ouderen tijdig te signaleren. Mentale en sport. Daarbij is het van belang dat organisaties gezondheid hangt nauw samen met de veerkracht en nauw samenwerken en kansen creëren door het vinden vitaliteit. Om weerbaarheid te vergroten is er behoefte en bereiken van de meest kwetsbare jeugd. Ook het aan meer fysieke ontmoetingsmogelijkheden met vergroten van ouderbetrokkenheid is belangrijk. passende programmering van kunst, cultuur, sport en beweging voor ouderen. Dat draagt bij aan vergro Er moet aandacht zijn voor de kansen van ouders met ten van gezondheidsvaardigheden, verminderen en/ een minimuminkomen, bijvoorbeeld door te focussen of voorkomen van eenzaamheid en het signaleren en op de economische zelfstandigheid van vrouwen en adresseren van armoede, dementie en lage digitale en werkende minima. In Noord-Oost is het percentage taalvaardigheden. economische zelfstandigheid van vrouwen laag. Veel vrouwen leven sociaal geïsoleerd, zijn niet zichtbaar en weten hun weg niet te vinden. De kwetsbaarheid van deze vrouwen (en hun kinderen) is groot, met name in de Kleine Wereld en de Waterlandpleinbuurt.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 52 Noord-Oost

5.1.5 Verband met overige sociale opgaven In Noord dreigt de tweedeling sterk toe te nemen. Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er Op basis van de opgedane inzichten en lessen van het ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een gebiedsgericht werken, de aanpak Ongedeelde Wijk of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms en de ontwikkelbuurten werken we samen met partners zijn ze aanvullend. aan een langjarige Aanpak Ongedeeld Noord, met als Voor gebied Noord-Oost zijn de focusopgaven met een ambitie kansengelijkheid en een prettige leefomgeving sociale component uit het gebiedsplan 2021: voor alle bewoners. • Ontwikkeling van kunst, cultuur en horeca op het Cultuurplein, als startpunt voor de transformatie van het Buikslotermeerplein. • Met maatschappelijke organisaties en bewonersor ganisaties versterken we de maatschappelijke voor zieningen en programmering in Plan van Gool, de Kleine Wereld en Waterlandpleinbuurt, met name ook voor tieners. • We versterken de sociale cohesie en zelfredzaam heid van bewoners in de Kleine Wereld.

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Noord-Oost: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsde len/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/noord/ noord-oost/)

Noord-Oost heeft twee ontwikkelbuurten. Daar ligt de focus op de volgende sociale opgaven:

Kleine Wereld • Betere kansen voor kinderen • Armoede & schuldenproblematiek verminderen • Verbeteren bereik van maatschappelijke voorzie ning en • Versterken sociale cohesie • Versterken sociaaleconomische positie vrouwen • Laaggeletterdheid verminderen en digitale vaardig heden versterken

Waterlandpleinbuurt • Verkleinen van de achterstanden bij jeugd (kansengelijkheid) • Vergroten van de zelfredzaamheid van kwetsbare groepen • Versterken van de sociaaleconomische positie met extra aandacht voor vrouwen en jongeren • Vergroten van de sociale veiligheid

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 53 Noord-West

5.2 Noord-West 5.2.1 Over dit gebied In Noord-West zijn de economische en sociale verschil len tussen groepen bewoners groot. Ze hebben weinig contact met elkaar, zowel binnen als tussen buurten. In de drie ontwikkelbuurten (Banne Noord, Banne Zuid en Molenwijk) en in Tuindorp-Oostzaan (met name Tuttifrutti en het Hogeland) wonen veel kwetsbare bewoners met weinig regie op hun gezondheid. De bewonersbetrokkenheid is er zeer laag.

Onder de kwetsbare bewoners vallen ook jeugd (0-17 jaar) en jongvolwassen (18-26 jaar) op. Zij hebben vaak te maken met slechte gezondheid, armoede en beweeg achterstand. Het percentage jeugd met overgewicht is hoog en neemt toe. Bij jeugdigen komen emotionele en gedragsproblemen voor die versterkt kunnen worden door het opgroeien in kwetsbare gezinssituaties.

In de Banne, Molenwijk en Tuindorp Oostzaan zijn veel kwetsbare gezinnen met een opeenstapeling van problematiek. Zij weten de weg naar (armoede)voorzie ningen niet goed te vinden. Meisjes doen te weinig mee en zijn beperkt weerbaar. Een kwart van de jongeren loopt de kans geen startkwalificatie te halen. In het wes telijke deel van Noord-West zijn weinig voorzieningen die de ontwikkeling van de jeugd stimuleren, wat soms leidt tot overlast.

In de ontwikkelbuurten loopt het project Beter Bereik Sociale Voorzieningen. Dat heeft ten doel om de samen werking in netwerken te versterken en een methodiek te ontwikkelen die kwetsbare bewoners helpt het aanbod beter te vinden en te benutten.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 54 Noord-West

5.2.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 55 Noord-West

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

515 663 932

6,1% 7,9% 11,1% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 39.189 Jeugd (0-17) 8.738 Jeugd (18-26) 3.902 Volwassenen (27-65) 20.762 Ouderen (66+) 5.787 Kwetsbaar SHV TOZO

245 91 59

6,2% WMO 2,3% 1,5% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 828

3,4%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

2.985 455 607

14,8% 2,2% 2,3% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.805 1.193 22

31,2% 19,4% 0,4% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 56 Noord-West

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Tuindorp Oostzaan 120 (4,9%)

Oostzanerwerf 120 (6,5%)

Kadoelen 15 (1,9%)

Banne-Buiksloot 255 ( 7,7%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Tuindorp Oostzaan 85 (8,3%) 30 (3,0%)

Oostzanerwerf 55 (5,3%) 14 (1,4%)

Kadoelen 10 (3,7%) <5

Banne-Buiksloot 95 (5,8%) 45 (2,7%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Tuindorp Oostzaan 915 (14,3%) 134 (2,0%)

Oostzanerwerf 600 (12,6%) 95 (2,0%)

Kadoelen 105 (6,0%) 15 (0,8%)

Banne-Buiksloot 1.370 (18,8%) 211 (2,8%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Tuindorp Oostzaan 670 (35,8%) 7 (0,4%)

Oostzanerwerf 270 (21,6%) 5 (0,4%)

Kadoelen 105 (21,6%) <5

Banne-Buiksloot 760 (35,0%) 10 (0,5%)

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 57 Noord-West

5.2.3 Opgaven kansengelijkheid 5.2.4 Opgaven preventieve gezondheid Er zijn behoorlijke sociaaleconomische verschillen tussen Veel bewoners in Noord-West hebben weinig regie groepen. Er is extra inzet nodig voor de perspectiefrijke op hun gezondheid. In de drie ontwikkelbuurten en ondersteuning van (alleenstaande) vrouwen en/of wer Tuindorp-Oostzaan is veel armoede, eenzaamheid en kende minima. In Tuindorp Oostzaan (Tuttifruttidorp en weinig sociale veiligheid. Tuindorp Oostzaan (en daar Hogeland) is ongelijkheid tussen theoretisch opgeleide binnen Tuttifruttidorp en Hogeland) is een aandachts bewoners met hogere inkomens en praktisch opgeleide gebied met veel kwetsbare oudere bewoners, met bewoners met generationele armoede. Er is weinig name alleenstaande 80-plussers. Er is relatief veel vertrouwen in de overheid waardoor bewoners minder armoede, eenzaamheid en laaggeletterdheid en ze gebruikmaken van de mogelijkheden die er voor ze zijn. hebben weinig regie op hun gezondheid en psychische klachten. De coronacrisis geeft extra weer dat veel De opgave is bewoners met hun kwetsbaarheden, kwetsbare mensen (waaronder senioren, mensen met krachten en kansen elkaar te laten ondersteunen en een licht verstandelijk beperking (LVB) en laaggeletter versterken. Daarmee wordt de tweedeling verkleind en den) beperkt digitaal vaardig en verbonden zijn. de sociale cohesie en bewonersbetrokkenheid vergroot. Dit kan bijvoorbeeld door meer (fysieke) ontmoetings Er is behoefte aan meer fysieke ontmoetingsmogelijk mogelijkheden met een passende programmering te heden met passende programmering van kunst, cultuur, realiseren (zowel pleinen als sociale accommodaties). sport en beweging voor ouderen. Dat draagt bij aan het Ontmoeting moet ook gericht zijn op het verbinden van versterken van veerkracht en gezondheidsvaardigheden, bewoners van omliggende buurten zoals De Bongerd en verminderen en/of voorkomen van eenzaamheid en het de IJ-oevers. signaleren en adresseren van armoede, dementie en lage digitale en taalvaardigheden. In Klipperbuurt, Banne Noord en Molenwijk zijn armoede en betrokkenheid van ouders punten van In de Banne en Molenwijk voelen kinderen en ouderen aandacht. Er is stapeling van problematiek binnen zich onveilig door het gedrag van jeugdigen. Emotionele gezinnen. De rol van ouders in de opvoeding is beperkt en gedragsproblemen spelen een rol naast gebrek aan door armoede of andere zorgen; de jeugd heeft een aandacht van opvoeders. Vormen van negatief gedrag laag zelfbeeld. Meiden van 6 tot 18 jaar uit kwetsbare bij jongere kinderen zijn agressie, middelengebruik, situaties en jeugd van 4 tot 14 jaar vragen speciale wapengebruik en afglijden naar criminele activiteiten. aandacht. Voor gezinnen met meerdere problemen is Hier ligt een opgave om de veiligheidsbeleving te ver behoefte aan opvoedingsondersteuning en laagdrem groten en de mentale stress te verminderen. pelige activiteiten voor jeugd. Voor het verbeteren van de emotionele ontwikkeling en het gedrag van de jeugd is een positieve pedagogische In Oostzanerdijk en Kadoelen is de opgave de ontwik omgeving nodig waarin formele en informele partners keling van jeugd te stimuleren op de thema’s kunst en samenwerken met jongeren, ouders en bewoners. cultuur, sport en bewegen en hen meer perspectief te bieden. Door individuele problemen eerder te signale De coronacrisis maakt duidelijk hoe groot het belang is ren en te adresseren, kan overlast van jeugd afnemen. van gezond leven, zowel fysiek als mentaal. Voor jeugd en hun ouders is de opgave de kennis over gezond leven Jongeren in Noord-West lopen een groot risico geen te vergroten en hen te stimuleren tot meer bewegen. startkwalificatie te behalen. De opgave is de jeugd meer Hierbij gaat het niet alleen om voeding en gewicht maar kansen op werk en opleiding bieden door hun netwerk ook om middelengebruik (alcohol en drugs), negatief of te vergroten en verbinding te leggen met onderwijs, (zelf)destructief gedrag bij jongeren en mentale weer ondernemers, WPI en andere partijen. baarheid (van meisjes).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 58 Noord-West

5.2.5 Verband met overige sociale opgaven Molenwijk Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er • Kansengelijkheid voor jeugd ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een • Jongerenproblematiek of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms • Versterken sociaaleconomische positie zijn ze aanvullend. • Verminderen laaggeletterdheid Voor gebied Noord-West zijn de focusopgaven met een • Versterken sociale verbindingen sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Versterken van de functie van het Zonneplein, In Noord dreigt de tweedeling sterk toe te nemen. Plejadenplein, Mercuriusplein en Miraplein, zowel Op basis van de opgedane inzichten en lessen van het voor Tuindorp Oostzaan als voor bestaande en toe gebiedsgericht werken, de aanpak Ongedeelde Wijk komstige omliggende wijken op het gebied van o.a. en de ontwikkelbuurten werken we samen met partners cultuur, horeca, groen, buurteconomie, ontmoe aan een langjarige Aanpak Ongedeeld Noord, met als tingsplaatsen en maatschappelijke voorzieningen. ambitie kansengelijkheid en een prettige leefomgeving • Ongedeelde wijk Molenwijk. Bewoners van voor alle bewoners. Molenwijk en omliggende buurten profiteren meer van de verbeterde en uitgebreide voorzieningen in Molenwijk en omgeving. • Plintenaanpak in Banne Zuid. Een impuls geven aan de leefbaarheid, buurteconomie en voorzieningen van Banne Zuid.

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Noord-West: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsde len/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/noord/ noord-west/ )

Noord-West heeft drie ontwikkelbuurten. Daar ligt de focus op de volgende sociale opgaven:

Banne Noord • Thuisbasis op orde • Kansengelijkheid jeugd • Meer kans op werk(gelegenheid) • Sociale en veilige buurt

Banne Zuid • Kansengelijkheid voor kinderen • Beter bereik voorzie ning en • Laaggeletterdheid • Preventie criminaliteit • Sociale netwerken versterken • Activering en participatie

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 59 Oud-Noord

5.3 Oud-Noord 5.3.1 Over dit gebied Oud-Noord heeft het hoogste aandeel kwetsbare bewoners van het stadsdeel, vooral in de ontwikkel buurten Volewijck en Vogelbuurt en de aangrenzende tuindorpen Nieuwendam en Buiksloot. Daar wonen ook de meeste kwetsbare kinderen en jongeren. Het aandeel kwetsbare ouderen in Oud-Noord is een van de hoogste van de stad. Er is een stapeling van problema tiek: armoede en schulden, laaggeletterdheid, slechte (psychische) gezondheid en licht verstandelijke beper kingen (LVB).

Tegelijkertijd is er, vooral in de tuindorpen, sprake van een sterke sociale cohesie. Hoewel die soms op gespan nen voet staat met de vestiging van nieuwe bewoners. De tuindorpen kenmerken zich door een cultuur van al vanaf jonge leeftijd laagbetaalde, vaak fysiek zware arbeidsdeelname. Dit levert een relatief groot aandeel 50-plussers met gezondheidsklachten op. Bewoners maken weinig gebruik van maatschappelijke voorzie ningen en eenzaamheid onder ouderen komt veel voor.

In de IJplein/Vogelbuurt, Volewijck en in de tuindorpen groeien veel kinderen op in een achterstandssituatie. Ze leven (langdurig) in armoede. Er is vaak onveiligheid in gezinnen en/of in de buurt. Met name in Volewijck en Vogelbuurt is er sprake van een (negatieve) straatcultuur, die zijn aantrekkingskracht heeft op (te) jonge kinderen. De samenhang en zichtbaarheid van het pedagogisch klimaat in de openbare ruimte schiet te kort.

In de ontwikkelbuurten loopt het project Beter Bereik Sociale Voorzieningen om samenwerking in netwerken te versterken en om een methodiek te ontwikkelen die kwetsbare bewoners helpt het aanbod beter te vin den en te benutten. Er is al een aantal initiatieven om kwetsbare bewoners te ondersteunen, veelal samen met de woningcorporaties. In de Vogelbuurt wordt onder andere extra ingezet op armoede en schulden met het project Armen ineen. In Volewijck loopt het project Gezondheidsbevordering van de GGD.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 60 Oud-Noord

5.3.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 61 Oud-Noord

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

410 410 583

7,6% 7,6% 10,8% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 30.689 Jeugd (0-17) 5.488 Jeugd (18-26) 3.744 Volwassenen (27-65) 17.698 Ouderen (66+) 3.759 Kwetsbaar SHV TOZO

235 101 52

6,0% WMO 2,7% 1,4% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 921

4,5%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

2.700 504 640

16,4% 2,8% 3,0% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.205 716 31

33,6% 18,0% 0,8% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 62 Oud-Noord

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Volewijck 180 (9,4%)

IJplein-Vogelbuurt 150 (9,9%)

Tuindorp Nieuwendam 45 (7,3%)

Tuindorp Buiksloot 25 (7,3%)

Nieuwendammerdijk/ buiksloterdijk <10

Noorderlijke IJ-oevers west 10 (1,9%)

Noordelijke IJ-Oevers oost <10

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Volewijck 80 (8,0%) 36 (3,8%)

IJplein-Vogelbuurt 80 (8,4%) 31 (3,5%)

Tuindorp Nieuwendam 15 (5,8%) 9 (3,5%)

Tuindorp Buiksloot 10 (5,5%) 11 (3,8%)

Nieuwendammerdijk/ buiksloterdijk <10 <5

Noorderlijke IJ-oevers west 40 (3,0%) 14 (1,1%)

Noordelijke IJ-Oevers oost <10 <5

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Volewijck 1.225 (21,8%) 236 (4,3%)

IJplein-Vogelbuurt 955 (19,5%) 148 (3,0%)

Tuindorp Nieuwendam 260 (14,0%) 35 (1,9%)

Tuindorp Buiksloot 175 (16,8%) 46 (4,4%)

Nieuwendammerdijk/ buiksloterdijk 15 (1,7%) <5

Noorderlijke IJ-oevers west 50 (2,5%) 37 (1,1%)

Noordelijke IJ-Oevers oost 15 ( 7,5%) <5

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Volewijck 480 (42,8%) 11 (1,0%)

IJplein-Vogelbuurt 320 (35,6%) 11 (1,1%)

Tuindorp Nieuwendam 270 (34,5%) 6 (0,8%)

Tuindorp Buiksloot 110 (34,9%) <5

Nieuwendammerdijk/ buiksloterdijk 10 (4,2%) <5

Noorderlijke IJ-oevers west 15 ( 7,0%) <5

Noordelijke IJ-Oevers oost <10 <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 63 Oud-Noord

5.3.3 Opgaven kansengelijkheid IJplein/Vogelbuurt heeft Huis van de Wijk De Meeuw en In Volewijck en IJplein/Vogelbuurt is veel kwetsbare jongerencentrum Valk. De uitstraling en programmering jeugd. De oudere groep beïnvloedt de jongere groep moeten weer aantrekkelijk en gastvrij ogen voor alle negatief en de jeugd vertoont op steeds jongere leeftijd bewoners in de buurt. afwijkend gedrag. Voor bewoners van Volewijck ligt het Huis van de Wijk De opgave is het doorbreken van de negatieve straat relatief ver. Hier ligt de opgave om te verbinden vooral cultuur vanuit de Positief Pedagogische Omgevingsvisie bij de verschillende buurtkamers. Diverse en aantrek (PPO). Daarvoor is meer preventieve aandacht en aan kelijke programmering is van belang. In de Van de sprekend aanbod voor de jeugd nodig. Ontmoeting met Pekbuurt wordt een plek voor de jeugd gemist. andere jongeren en zichtbare rolmodellen biedt jeug digen een ander perspectief. En het daagt ze uit zich 5.3.4 Opgaven preventieve gezondheid medeverantwoordelijk te voelen voor hun leefomgeving. In de tuindorpen wonen veel kwetsbare ouderen. De sterke sociale cohesie binnen enkele groepen Opvoedingsondersteuning kan ouders, met name ook bewoners sluit soms individuele ouderen juist buiten. vaders, helpen meer aandacht aan hun kinderen te Hier ligt een opgave dat iedereen mee kan doen en geven en hun gedrag positief te corrigeren. Dit vraagt zich verbonden voelt. Dat is goed voor de (mentale) om een samenhangende aanpak, waarin ook oog is vitaliteit en helpt bij het signaleren van andere proble voor de (verborgen) armoedesituatie van gezinnen. matieken zoals armoede, dementie, eenzaamheid en Cruciaal daarbij is samenwerking met alle partners in de gezondheidsproblemen. wijk zoals het ouderen kindteam, jeugdhulpverlening, scholen en kunst- en cultuuraanbieders. Dementerende en eenzame ouderen zijn gebaat bij kleinschalige initiatieven met kunst-, cultuur- en bewe In de tuindorpen zijn bestaande en nieuwe speelplek gingsactiviteiten en aandacht voor gezonde voeding. ken, opgeknapte pleinen en buurtkamers. Hier moeten Er liggen kansen in het verbinden van de tuindorpen de activiteiten beter aansluiten bij de behoeften in de met aangrenzende sterkere wijken, zoals buurt. Denk daarbij aan kunst en cultuur, sport, talent de Nieuwendammerdijk. ontwikkeling, ondernemerschap (buurteconomie), groen en duurzaamheid. Jeugd is hier vooral geïnteresseerd in De mogelijkheid tot inloop en dagbesteding voor technische klusactiviteiten. Er kan een link komen met ouderen, ook met (lichte) dementie, kan worden ver de Familyschool Brederocollege. Een aantrekkelijke, groot. In Tuindorp Nieuwendam en Tuindorp Buiksloot gevarieerde en laagdrempelige programmering voor moet specifieke aandacht zijn voor ouderen die ook diverse groepen volwassenen en jeugd komt liefst tot mantelzorger zijn. Daarbij is het belangrijk alert te zijn stand samen met bewoners en vrijwilligers. op ouderenmishandeling.

Veel bewoners in Oud-Noord zijn beperkt taalvaardig De coronacrisis heeft het belang zichtbaar gemaakt van en hebben licht verstandelijke beperkingen. Het is digitale vaardigheden en heldere communicatie om con belangrijk daarmee rekening te houden bij de communi tact te houden en informatie te delen over gezondheid, catie en het aanbod. Er ligt een opgave om activiteiten vaccinaties et cetera. te ontwikkelen voor lees- en schrijfvaardigheden en digi tale vaardigheden. Hierin past een rol voor sleutelfigu ren, ook met een migratieachtergrond. Ook spelinlopen voor ouders en kinderen en de organisatie van ‘talige’ activiteiten kunnen hieraan een bijdrage leveren.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Noord 64 Oud-Noord

5.3.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Voor gebied Oud-Noord zijn de focusopgaven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Integrale verbetering van het verblijfsklimaat aan het Purmerplein en de Waddenweg • Meer en betere sociale- en jeugdvoorzieningen in de tuindorpen Nieuwendam en Buiksloot • Uitbreiding en intensivering van de complexge richte aanpak voor kwetsbare huishoudens in Volewijck • Voortzetting en uitbreiding van de armoedeaanpak De armen ineen in IJplein/Vogelbuurt • Weerbaar maken van kwetsbare jongeren in IJplein/ Vogelbuurt en Volewijck

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Oud-Noord: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsde len/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/noord/ oud-noord/)

Oud-Noord heeft twee ontwikkelbuurten. Daar ligt de focus op de volgende sociale opgaven:

Volewijck: • Kwetsbare huishoudens ontlasten en toeleiden naar juiste hulp • Werkgelegenheid stimuleren • Weerbaarheid van jongeren versterken • Veiligheid verbeteren

Vogelbuurt/IJplein: • Toeleiden naar werk/bevorderen werkgelegenheid • Verminderen problematische schulden • Verkleinen van achterstanden bij jongeren • Vergroten sociale veiligheid

In Noord dreigt de tweedeling sterk toe te nemen. Op basis van de opgedane inzichten en lessen van het gebiedsgericht werken, de aanpak Ongedeelde Wijk en de ontwikkelbuurten werken we samen met partners aan een langjarige Aanpak Ongedeeld Noord, met als ambitie kansengelijkheid en een prettige leefomgeving voor alle bewoners.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 65 IJburg, Zeeburgereiland 6 Stadsdeel Oost

6.1 IJburg, Zeeburgereiland 6.1.1 Over dit gebied IJburg, Zeeburgereiland is een jong gebied. Eind 2002 kwamen de eerste bewoners hier wonen. Inmiddels wonen er bijna 29.000 mensen. Dit zal de komende jaren groeien tot 50.000 bewoners. Op IJburg liggen koop- en huurwoningen naast, onder en boven elkaar. Kwetsbare bewoners wonen daardoor verspreid over het gebied. Er zijn veel statushouders gehuisvest op IJburg, zowel geclusterd in zogenaamde startblokken als individueel in de wijk.

Het gebied is jong, en de bevolking is dat ook. Op IJburg wonen veel kinderen en jongeren. Op Steigereiland en Haveneiland groeien veel kinderen op in een eenoudergezin. Het aantal ouderen op IJburg is beperkt maar zal de komende jaren toenemen. De meeste kwetsbare ouderen wonen op Haveneiland.

IJburg ontwikkelt zich snel. Op Zeeburgereiland is al een sporthal en de Urban Sport Zone. In de loop van 2021 is het sportpark klaar. De komende jaren komen op Zeeburgereiland nieuwe buurten: Sluisbuurt en de Baaibuurten Oost en West. Daarnaast worden de nieuwe eilanden Centrumeiland en Strandeiland in gebruik genomen. Het nieuwe strand op IJburg en de Urban Sport Zone op Zeeburgereiland trekken bezoe kers vanuit de hele stad.

De afstand tot voorzieningen in stadsdeel Oost en de rest van de stad is groot. Daarom is het belangrijk dat er op IJburg zelf voldoende voorzieningen zijn voor bewo ners, zowel in de bestaande als in de nieuwe buurten.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 66 IJburg, Zeeburgereiland

6.1.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 67 IJburg, Zeeburgereiland

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

240 433 785

3,0% 5,4% 9,8% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 28.911 Jeugd (0-17) 7.960 Jeugd (18-26) 3.798 Volwassenen (27-65) 15.898 Ouderen (66+) 1.255 Kwetsbaar SHV TOZO *IJburg Oost is niet meegenomen wegens te beperkte data 160 98 47

4,6% WMO 2,6% 1,2% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 404

2,1%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

1.195 163 407

8,1% 1,0% 2,4% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

240 201 5

22,1% 15,2% 0,4% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 68 IJburg, Zeeburgereiland

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Zeeburgereiland/Nieuwe diep 20 (4,5%)

IJburg West 125 (2,6%)

IJburg Zuid 95 (3,4%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Zeeburgereiland/Nieuwe diep 40 (3,0%) 15 (1,1%)

IJburg West 75 (5,0%) 55 (3,3%)

IJburg Zuid 45 (6,7%) 28 (3,9%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Zeeburgereiland/Nieuwe diep 125 ( 7, 2%) 27 (1,0%)

IJburg West 660 ( 7,7%) 91 ( 1,0%)

IJburg Zuid 410 (9,2%) 45 (1,0%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Zeeburgereiland/Nieuwe diep 20 (13,6%) <5

IJburg West 150 (22,4%) <5

IJburg Zuid 70 (25,8%) <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 69 IJburg, Zeeburgereiland

6.1.3 Opgaven kansengelijkheid 6.1.4 Opgaven preventieve gezondheid Een deel van de IJburgers leeft in armoede. Vooral In IJburg Zuid en specifiek op Haveneiland Noord is eenoudergezinnen, statushouders en zzp’ers hebben weinig sociale cohesie. Ook hebben veel bewoners te moeite om rond te komen. Tijdig signaleren van hun maken met eenzaamheid, beperkte mobiliteit, een ver problemen is belangrijk zodat zij gebruik gaan maken hoogd risico op angst en depressie en/of overgewicht. van armoedevoorzieningen en van participatieaanbod Er is behoefte aan voldoende laagdrempelig aanbod om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Met van beweegactiviteiten, gezonde maaltijden, ontmoe name op Haveneiland Noordoost en Haveneiland Oost ting en ondersteuning van mentale weerbaarheid. Bij hebben bewoners ook ondersteuning nodig bij zaken sporten beweegactiviteiten is samenwerking met het als administratie, dagbesteding, taal- en digitale vaar Leefstijlnetwerk Oost, de Beweegcoach en Welzijn op digheden en sociale contacten. Recept een belangrijke voorwaarde.

Ook kinderen en jongeren worden geconfronteerd met Door het groeiend aantal mensen met dementie ont armoede en tweedeling. Steeds vaker gaan kinderen staat ook behoefte aan een laagdrempelig dagbeste uit kansrijke en kansarme gezinnen naar verschillende dingsaanbod op IJburg. Ook ondersteuning van mantel scholen en maken ze gebruik van verschillende voorzie zorgers is belangrijk. ningen. Om kinderen uit arme gezinnen zo veel mogelijk gelijke kansen te bieden, is een divers, inclusief, laag Op IJburg en op Zeeburgereiland is aandacht nodig drempelig aanbod van activiteiten, hulp en beweging voor statushouders. Komend jaar wordt Startblok van belang. Zeeburg opgeleverd. Daar komen 125 statushouders te wonen. Op de locatie SET wonen al een aantal jaar 180 Kansengelijkheid voor jongeren tot de 12 jaar kan jongeren, waarvan de helft statushouders. Daarnaast worden vergroot door voorzieningen in de sociale basis wonen er relatief veel statushoudersgezinnen op te verbinden aan het onderwijs. Voor de leeftijdsgroep Zeeburgereiland. Het is een opgave om te zorgen dat 16 tot 27 jaar zijn stages en begeleiding richting werk deze bewoners aansluiting vinden bij de sociale basis in essentieel. Vroegsignalering, samenwerken en door de wijk. Op dit moment weten ouders en kinderen uit verwijzen vragen bij alle betrokkenen aandacht. Meer deze groep het preventieve aanbod nog onvoldoende ouderbetrokkenheid en een nauwe samenwerking te vinden. tussen het ouderen kindteam, scholen en organisaties in de sociale basis kunnen het pedagogisch klimaat op Een deel van de jeugd op IJburg kampt met psycho IJburg versterken. sociale problemen, eenzaamheid en/of depressie. Relatief veel jongeren hebben een ongezonde leefstijl. De bevolking van IJburg en Zeeburgereiland is divers De coronamaatregelen hebben dit alles verergerd. Een van samenstelling. Soms levert dat spanningen op. grote groep jeugdigen op IJburg heeft overgewicht. Omgaan met verschillen en tegengaan van discriminatie Er is daarom behoefte aan activiteiten die de mentale en uitsluiting, met name bij jongeren en opvoeders, weerbaarheid vergroten en een gezonde leefstijl bevor moet terugkomen in het aanbod. Hierbij is specifieke deren. Voor de groeiende groep jongeren boven de 14 aandacht nodig voor het bespreekbaar maken van cultu is meer sportaanbod nodig, ook buiten clubverband. rele, seksuele en genderdiversiteit (LHBTIQ+). Het is belangrijk om ouders beter te informeren over het jeugdsportaanbod en ze erbij te betrekken. IJburg heeft een samenhangend aanbod van laag drempelige sociale voorzieningen nodig: een eigen Het bespreekbaar maken van de rol van vaders, moe sociale basis van kleine en grotere organisaties die ders en professionele organisatie in (ondersteuning van) goed samenwerken en het sociale cement van IJburg de opvoeding kan huiselijk geweld en kindermishande vormen. Essentieel daarbij is dat ook de zelforganisatie ling helpen voorkomen. Ook moet er aandacht zijn voor van bewoners wordt vergroot en benut. Er is behoefte het weerbaarder maken van zowel meisjes als jongens. aan meer locaties waar betrokken buurtorganisaties hun activiteiten voor jongeren en volwassenen kunnen orga niseren en waar bewoners met vragen terecht kunnen.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 70 IJburg, Zeeburgereiland

6.1.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Voor gebied IJburg, Zeeburgereiland zijn de focusop gaven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Alle jeugd doet mee • Sterkere buurtverbinding • Sterke lokale economie en werkgelegenheid

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor IJburg, Zeeburgereiland: https://www.amsterdam.nl/ bestuur-organisatie/stadsdelen/gebiedsgericht-werken/ gebiedsplannen-2021/oost/ijburg-zeeburgereiland/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 71 Indische Buurt, Oostelijk Havengebied

6.2 Indische Buurt, Oostelijk Havengebied 6.2.1 Over dit gebied In de Indische Buurt en het Oostelijk Havengebied wonen ruim 41.000 mensen.

De Indische Buurt is rond de eeuwwisseling naar de 20ste eeuw gebouwd en bestaat uit vier kwadran ten: de Timorpleinbuurt, de Ambonpleinbuurt, de Sumatraplantsoenbuurt en de Makassarpleinbuurt. Er zijn veel sociale huurwoningen en er wonen relatief veel kwetsbare bewoners, vaak in armoede. De laatste jaren is hier een toename van hoogopgeleide jonge mensen. In het algemeen groeit de tweedeling.

Wat verder opvalt aan de Indische Buurt is het grote aantal actieve bewoners en organisaties. Hierdoor is er binnen de sociale basis een uitgebreid en divers activiteitenaanbod. De Indische Buurt Community heeft het project Samen Vooruit geïnitieerd. In co co-creatie met bewoners, professionals en gemeente willen zij de buurt en de bewoners versterken met gezamenlijke buurtprogramma’s.

Het Oostelijk Havengebied kent een kwalitatief hoog stedelijk leefmilieu en een hoge bebouwingsdicht heid. Er wonen vooral nieuwe stedelingen, expats en Nederlanders met een westerse migratieachtergrond. De inkomens en het opleidingsniveau zijn relatief hoog.

Tegelijkertijd zorgen vergrijzing en duurder wordende woningen voor gedwongen verhuisbewegingen. Ook neemt eenzaamheid toe. De verschillen tussen bewo ners worden groter en tweedeling ligt op de loer, specifiek op Cruquiuseiland.

Een buurtcoöperatie heeft samen met bewoners een breed toekomstplan ontwikkeld voor het Oostelijk Havengebied: OHG 2025.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 72 Indische Buurt, Oostelijk Havengebied

6.2.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 73 Indische Buurt, Oostelijk Havengebied

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

390 426 575

5,5% 6,0% 8,1% Basisgegevens Jeugd 5,7% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 41.027 Jeugd (0-17) 6.609 Jeugd (18-26) 4.773 Volwassenen (27-65) 25.312 Ouderen (66+) 4.333 Kwetsbaar SHV TOZO

210 110 64

4,2% WMO 2,3% 1,3% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 832

2,8%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

3.040 313 822

11,9% 1,2% 2,8% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.070 754 21

27,8% 16,8% 0,5% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 74 Indische Buurt, Oostelijk Havengebied

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Indische Buurt West 145 ( 7,4%)

Indische Buurt Oost 150 (8,5%)

Oostelijk Havengebied 90 (2,7%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Indische Buurt West 85 (4,4%) 47 (2,6%)

Indische Buurt Oost 70 (5,5%) 35 (3,0%)

Oostelijk Havengebied 55 (3,0%) 28 (1,6%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Indische Buurt West 1.140 (14,9%) 113 (1,5%)

Indische Buurt Oost 1.145 (19,6%) 120 ( 2,1%)

Oostelijk Havengebied 755 (6,3%) 82 (0,7%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Indische Buurt West 370 (34,0%) 9 (0,8%)

Indische Buurt Oost 510 (43,0%) 6 (0,5%)

Oostelijk Havengebied 195 (12,3%) 6 (0,3%)

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 75 Indische Buurt, Oostelijk Havengebied

6.2.3 Opgaven kansengelijkheid 6.2.4 Opgaven preventieve gezondheid Veel bewoners van de Indische Buurt leven in armoede. De Indische Buurt heeft veel kwetsbare bewoners. De samenhang met werkloosheid, laaggeletterdheid, Zij wonen met name in de Makassarpleinbuurt en de schulden, opvoedproblemen, stress en gezondheids Architectenbuurt. Er zijn veel bewoners met een GGZ- klachten maakt de armoedeproblematiek hardnekkig. of verslavingsachtergrond of een licht verstandelijke Met een buurtgerichte aanpak kan het perspectief van beperking (LVB). Vaak gaat dat gepaard met eenzaam bewoners in armoede verbeteren. Enerzijds via schuld heid en problemen op het gebied van gezondheid, hulpverlening en armoederegelingen, anderzijds door financiën, contacten en activiteiten. Voor hen is gerichte aanbod van (taal en digitale) scholing, werkervarings inzet nodig om te participeren en zelfstandiger te plaatsen of andere activiteiten die de zelfredzaamheid kunnen leven. versterken, waaronder activiteiten gericht op empo werment van vrouwen. Ook initiatieven die verbinding De focus ligt op het realiseren van een divers, laagdrem leggen tussen kwetsbare en krachtige buurtbewoners pelig sporten beweegaanbod en doorgeleiding van zijn van belang om de sociale cohesie te bevorderen en kwetsbare bewoners naar het reguliere sportaanbod. segregatie tegen te gaan. Daarbij is samenwerking met het Leefstijlnetwerk Oost, de Beweegcoach en Welzijn op Recept een belangrijke In de Indische Buurt groeien relatief veel kinderen op in voorwaarde. Ook aandacht voor gezonde voeding en een kansarme omgeving. Hun ouders zijn laag opgeleid, mentaal welbevinden is van belang. Voor het bereiken ze wonen krap behuisd en door allerhande problemen van de meest kwetsbare bewoners is samenwerking thuis kunnen zij hun schoolopleiding vaak niet succesvol tussen buurtteams, welzijnsorganisaties, ouderen afronden. Om vroegtijdig schoolverlaten te voorkomen kindteam en WPI essentieel. en jongeren betere kansen te bieden in het onderwijs, moet het aanbod aan mentoring, coaching en empower De Indische Buurt moet zich ontwikkelen tot een ment van jongeren worden uitgebreid. Ook toeleiding leeftijds- en dementievriendelijke wijk, want het aantal naar stage en werkervaringsplekken verdient meer ouderen met dementie neemt toe. De opgave ligt in het aandacht, evenals activiteiten gericht op het voorkomen realiseren van passende activiteiten voor ouderen en van jeugdcriminaliteit. Voor alle jeugdactiviteiten in de voorlichting aan mantelzorgers over het hulp- en activi Indische Buurt is samenwerking in de keten rondom teitenaanbod. Daarnaast is er behoefte aan passende jeugd (o.a. school, ouders, jongerenwerk, ouderen huisvesting voor oudere migranten. kindteams, Jongerenpunt WPI) vereist. Allianties gericht op het creëren van een positief pedagogisch klimaat zijn In de Indische Buurt hebben meer kinderen en jong hiervoor de basis. eren overgewicht dan gemiddeld in Amsterdam. Gezondheid verdient daarom aandacht in alle jeugdac In het Oostelijk Havengebied is het aantal kwetsbare tiviteiten. Voorlichting aan jongeren en hun ouders over kinderen aanzienlijk lager. Wel is er in dit gebied gezondheid en positief opvoeden is belangrijk om een behoefte aan een locatie in de omgeving van de gezonde leefstijl te bevorderen. Ook het stimuleren van Borneolaan, waar kwetsbare jongeren terecht kunnen. sportdeelname is nodig. Samenwerking tussen partijen en betere benutting van armoedevoorzieningen kan De bevolking van de Indische Buurt is divers van samen doorstroom van school- en wijkaanbod naar regulier stelling. Soms levert dat spanningen op. Daarom moet sportaanbod stimuleren. Vooral voor meiden van 12+ en breed worden ingezet op het omgaan met verschillen 16+ zijn beweegactiviteiten nodig die goed aansluiten en het tegengaan van discriminatie en uitsluiting. Hierbij bij hun behoeften. is specifieke aandacht nodig voor het bespreekbaar maken van culturele, seksuele en genderdiversiteit Als gevolg van de coronacrisis zien we bij jongeren in (LHBTIQ+). de Indische Buurt een toename van eenzaamheids gevoelens, psychische problemen en drugsgebruik. Ook begeven veel jongeren zich in onveilige online omge vingen, zonder dat ouders weten wat daar zich afspeelt. Er ligt dan ook een opgave in het realiseren van activi teiten om de mentale en online weerbaarheid van jeugd en hun ouders/opvoeders te versterken.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 76 Indische Buurt, Oostelijk Havengebied

Het bespreekbaar maken van de rol van vaders, moe ders en professionele organisatie in (ondersteuning van) de opvoeding kan huiselijk geweld en kindermishande ling helpen voorkomen. Ook moet er aandacht zijn voor het weerbaarder maken van zowel meisjes als jongens.

6.2.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Voor gebied Indische Buurt, Oostelijk Havengebied zijn de focusopgaven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Opzetten gebiedsgerichte armoedeaanpak Indische Buurt • Kwetsbare bewoners en ouderen de kans geven zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen • Jongerenoverlast aanpakken en zorgen voor een positief pedagogisch klimaat

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Indische buurt, Oostelijk Havengebied: https://www. amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsdelen/ gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/oost/ indisch-buurt-oostelijk-havengebied/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 77 Oud-Oost

6.3 Oud-Oost 6.3.1 Over dit gebied Oud-Oost is het kleinste en dichtstbevolkte gebied van het stadsdeel en telt ruim 35.500 inwoners verdeeld over vijf buurten. Naast de drie 19de-eeuwse buurten Weesperzijdestrook, Oosterparkbuurt en Dapperbuurt is er de dichtbevolkte Transvaalbuurt, gebouwd aan het begin van de 20ste eeuw en de nieuwbouwwijk Oostpoort. Oud-Oost kent veel nationaliteiten, met vooral een grote groep migranten met een niet-wes terse achtergrond.

Transvaalbuurt, Oosterparkbuurt en Dapperbuurt vra gen de meeste aandacht. In deze buurten wonen relatief veel kwetsbare bewoners zoals jongeren in een gezin met een minimuminkomen, (dementerende) ouderen en bewoners met een GGZ-achtergrond of met een licht verstandelijke beperking. Door de coronamaatregelen zijn deze kwetsbare bewoners extra hard getroffen.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 78 Oud-Oost

6.3.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 79 Oud-Oost

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

285 335 439

5,4% 6,4% 8,4% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 35.698 Jeugd (0-17) 4.987 Jeugd (18-26) 5.173 Volwassenen (27-65) 21.534 Ouderen (66+) 4.004 Kwetsbaar SHV TOZO

250 130 42

4,6% WMO 2,5% 0,8% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 882

3,4%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

2.935 313 742

13,5% 1,5% 2,9% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.205 746 25

32,5% 17,5% 0,6% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 80 Oud-Oost

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Weesperzijde 15 (1,9%)

Oosterparkbuurt 90 (6,1%)

Dapperbuurt 70 (4,8%)

Transvaalbuurt 110 (7,3%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Weesperzijde 15 (1,5%) 14 (1,3%)

Oosterparkbuurt 24 (3,1%) 18 (1,3%)

Dapperbuurt 130 (8,4%) 69 (4,8%)

Transvaalbuurt 60 (4,2%) 29 (2,2%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Weesperzijde 220 (6,2%) 21 (0,6%)

Oosterparkbuurt 895 (13,2%) 97 (1,5%)

Dapperbuurt 925 (15,5%) 99 (1,7%)

Transvaalbuurt 895 (16,5%) 96 (1,8%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Weesperzijde 95 (20,5%) <5

Oosterparkbuurt 360 (32,3%) 11 (0,9%)

Dapperbuurt 425 (34,2%) <5

Transvaalbuurt 320 (35,8%) 7 (0,7%)

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 81 Oud-Oost

6.3.3 Opgaven kansengelijkheid Het ouderen kindteam, sportorganisatie, scholen, Veel bewoners van Oud-Oost leven in armoede. Er jongerenwerk en overige aanbieders in het sociaal is werkloosheid en er participeren minder bewoners domein moeten elkaars aanbod kennen en afstemmen. dan gemiddeld in Amsterdam. Ook zijn veel bewoners Zo kunnen ze samen zorgen voor gezond, veilig en kans eenzaam. De opgave ligt in het realiseren van laag rijk opgroeiende jeugd in Oud-Oost. Allianties gericht drempelige ontmoetingsactiviteiten, tijdig signaleren op het creëren van een positief pedagogisch klimaat zijn van problemen en doorverwijzen van bewoners naar hiervoor de basis passende hulp of activiteiten. Daarbij ligt de focus voor de Dapperbuurt en Oosterparkbuurt op het bereiken en 6.3.4 Opgaven preventieve gezondheid betrekken van ouderen met een migratieachtergrond, Als gevolg van dementie of GGZ-problematiek is het werkende armen en ondernemers die door de coron voor sommige bewoners van de Transvaalbuurt en de acrisis zijn geraakt. Het nieuwe buurtcentrum van Dapperbuurt moeilijk om de regie over hun eigen leven Oosterpark moet het sociale hart van de buurt worden. te (blijven) voeren. Het aantal mensen met dementie neemt toe, ook onder ouderen met een niet-westerse Armoede en laaggeletterdheid gaan hand in hand. In de migratieachtergrond. De meesten van hen zullen zo lang Transvaalbuurt en de Dapperbuurt wonen relatief veel mogelijk zelfstandig blijven wonen met ondersteuning lager opgeleiden en mensen die moeite hebben met van een mantelzorger of ondersteuning aan huis. Dat lezen, schrijven of digitale communicatie. Het is belang betekent dat er een opgave ligt in vroegsignalering rijk het huidige, gevarieerde taal- en computeraanbod van dementie en het organiseren van laagdrempelige op peil te houden en te verbeteren. Ook signalering ontmoetingsactiviteiten. en doorverwijzing bij laaggeletterdheid vraagt meer aandacht. Relatief veel bewoners in Oud-Oost kampen met een slechte gezondheid. Inzet op het bevorderen van een Extra inzet voor begeleiding en toeleiding naar werk en gezonde leefstijl (voeding, beweging, ontspanning) is participatie voor (jonge) mensen met een grote afstand een belangrijke opgave. Laagdrempelige beweegactivi tot de arbeidsmarkt is noodzakelijk om bewoners uit teiten verbeteren de fysieke en mentale gezondheid en de armoede te halen. Via sport zijn er ontwikkelkansen brengen bewoners met elkaar in contact. Bij de uitvoe (werk en scholing). Ook stimuleert de inzet van beweeg ring is samenwerking met het Leefstijlnetwerk Oost, activiteiten participatie van jongeren en volwassenen. de Beweegcoach en Welzijn op Recept een belangrijke voorwaarde. In de Transvaalbuurt en de Dapperbuurt groeien relatief veel kinderen en jongeren op in kwetsbare gezinnen. Een divers en inclusief beweegaanbod is ook van belang Betrekken van ouders/verzorgers (buurtvaders) bij voor kinderen en jongeren. Daarbij ligt de focus op thema’s als weerbaarheid en toekomstperspectief kan jonge kinderen en op het bevorderen van ouderbe de kansengelijkheid vergroten. Ook de ontwikkeling van trokkenheid. De wensen en behoeften van jongens en een jongerenlocatie in de Dapperbuurt kan bijdragen meiden verschillen en daarom is een specifieke aanpak aan meer kansengelijkheid. nodig bij het organiseren van beweegaanbod. Naast het bevorderen van een gezonde leefstijl en talent Er zijn zorgen om jonge meiden: zij zijn minder zicht ontwikkeling, is laagdrempelig beweegaanbod ook baar dan jongens die door hun gedrag sneller in beeld bedoeld om kinderen en jongeren door te geleiden zijn. Dit vraagt om maatwerk en een genderspecifieke naar regulier sportaanbod. Samenwerking met andere aanpak. partijen aan een positief pedagogisch klimaat is hiervoor de basis. De bevolking van Oud-Oost is divers van samenstelling. Soms levert dat spanningen op. Daarom moet breed Het bespreekbaar maken van de rol van vaders, moe worden ingezet op het omgaan met verschillen en het ders en professionele organisatie in (ondersteuning van) tegengaan van discriminatie en uitsluiting. Hierbij is spe de opvoeding kan huiselijk geweld en kindermishande cifieke aandacht nodig voor het bespreekbaar maken ling helpen voorkomen. Ook moet er aandacht zijn voor van culturele, seksuele en genderdiversiteit (LHBTIQ+). het weerbaarder maken van zowel meisjes als jongens.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 82 Oud-Oost

6.3.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Voor gebied Oud-Oost zijn de focusopgaven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Integrale aanpak van de Dapperbuurt • Armoede en eenzaamheid verminderen in de Transvaalbuurt • Kansengelijkheid in Oud-Oost • Terugdringen van overlast en verbeteren van de veiligheid in Oud-Oost

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Oud-Oost: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsde len/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/oost/ oud-oost/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 83 Watergraafsmeer

6.4 Watergraafsmeer 6.4.1 Over dit gebied De Watergraafsmeer heeft bijna 36.000 bewoners. De bevolking zal de komende tien jaar groeien naar ongeveer 44.000 bewoners. Het gebied bestaat uit elf buurten die elk specifieke kenmerken hebben. Er zijn kindvriendelijke buurten en karakteristieke stadsdorpjes. Het Science Park heeft veel studentenwoningen, hoog bouw en universiteitsgebouwen. Het Eenhoorngebied ontwikkelt zich van bedrijventerrein naar woonbuurt. In het Amstelkwartier hebben de eerste nieuwe bewoners zich gesetteld, maar er wordt ook nog volop gebouwd.

Betondorp en Frankendael (bestaande uit Amsteldorp en Tuindorp Frankendael (Jeruzalem) en Julianapark) zijn de buurten met de grootste sociale opgaven. In deze buurten staan voornamelijk sociale huurwoningen. Bewoners scoren hier op vrijwel alle levensgebieden minder goed dan gemiddeld of zelfs zorgelijk laag, in het bijzonder in Betondorp en Amsteldorp. In deze buurten wonen veel 65-plussers met een laag inkomen. In Jeruzalem is weinig verbinding tussen de nieuwe bewoners en mensen die hier al lang wonen. De Van der Kunbuurt is te klein om specifiek genoemd te worden in onderzoeken, maar vraagt ook aandacht.

In Middenmeer wonen veel zzp’ers werkzaam in de culturele sector. Deze groep heeft het zakelijk zwaar als gevolg van de coronacrisis.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 84 Watergraafsmeer

6.4.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 85 Watergraafsmeer

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

230 282 487

4,2% 5,2% 9,0% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 35.817 Jeugd (0-17) 5.463 Jeugd (18-26) 6.563 Volwassenen (27-65) 19.484 Ouderen (66+) 4.307 Kwetsbaar SHV TOZO

495 61 29

6,6% WMO 0,9% 0,4% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 561

2,2%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

1.745 238 420

9,6% 1,2% 1,8% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.125 661 7

26,9% 14,5% 0,2% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 86 Watergraafsmeer

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Frankendael 185 (10,9%)

Middenmeer 20 (0,7%)

Betondorp 25 (5,2%)

Omval/Overamstel <10

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Frankendael 100 (5,4%) 17 (1,0%)

Middenmeer 65 (1,9%) 26 (0,8%)

Betondorp 10 (3,7%) 7 (2,7%)

Omval/Overamstel 320 (15,8%) 11 (0,8%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Frankendael 925 (15,0%) 145 (2,2%)

Middenmeer 325 (4,1%) 46 (0,6%)

Betondorp 305 (17,4%) 34 (2,0%)

Omval/Overamstel 190 (8,4%) 13 (0,4%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Frankendael 555 (34,9%) <5

Middenmeer 305 (18,6%) <5

Betondorp 240 (31,7%) <5

Omval/Overamstel 20 (10,3%) <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 87 Watergraafsmeer

6.4.3 Opgaven kansengelijkheid Doel is om hen te verbinden aan het bestaande (sport) De meeste kwetsbare volwassenen wonen in aanbod en te signaleren waar gerichte inzet nodig is. Betondorp, Jeruzalem en Amsteldorp. Het gaat hier ook om werkenden met een minimuminkomen. Om de De bevolking van Watergraafsmeer is divers van samen kansen onder deze groep te vergroten, is een integrale stelling. Soms levert dat spanningen op. Daarom moet aanpak van armoede nodig. Enerzijds via schuldhulpver breed worden ingezet op het omgaan met verschillen lening en armoederegelingen, anderzijds door aanbod en het tegengaan van discriminatie en uitsluiting. Hierbij van (taal en digitale) scholing, werkervaringsplaatsen of is specifieke aandacht nodig voor het bespreekbaar andere activiteiten die de zelfredzaamheid versterken Er maken van culturele, seksuele en genderdiversiteit is behoefte aan laagdrempelig aanbod voor activering (LHBTIQ+). en participatie. Samenwerking is van belang om dat te realiseren. 6.4.4 Opgaven preventieve gezondheid De groep 65-plussers en 80-plussers in In Betondorp kan worden voortgebouwd op verschil Watergraafsmeer is twee keer zo groot als gemiddeld lende initiatieven die de afgelopen jaren zijn ontstaan. in Amsterdam. Ook het aandeel dementerenden is Vroegsignalering, samenwerken en doorverwijzen is van hoog. Deze ouderen zullen zo lang mogelijk zelfstan belang. Voor de kwetsbare ouderen ligt er een speci dig blijven wonen. Aandacht voor het behoud van hun fieke opgave in het ontwikkelen van hun digitale vaar (financiële) zelfredzaamheid is daarom belangrijk. Er digheden. Door corona is dit nog urgenter geworden. ligt een opgave in het realiseren van een buurtgerichte ketenaanpak. Belangrijk daarin zijn ondersteuning en Verder ligt er een opgave in het vergroten van de begeleiding voor mensen met dementie, informatie aan bekendheid met en het gebruik van armoedevoorzie mantelzorgers over het hulpaanbod, goede signalering ningen onder alle bewoners die daar recht op hebben. en toeleiding naar zorg en dagbesteding en een plek waar bewoners terecht kunnen met zorgvragen. Er is behoefte aan laagdrempelige en betaalbare acti viteiten voor kinderen uit arme gezinnen. Door goede Het accent bij de preventie van huiselijk geweld ligt samenwerking met onder andere het ouderen kind in de Watergraafsmeer eveneens op ouderen. Het is team en het buurtteam vindt gerichte doorverwijzing belangrijk dit bespreekbaar te maken met de ouderen plaats. Belangrijk is ook het verbeteren van het pedago zelf, in samenwerking met buurtorganisaties die veel gisch klimaat in het gebied. ouderen bereiken.

Er is aandacht nodig voor jongeren en jongvolwassenen Ook voor volwassenen in Betondorp, Amsteldorp zonder startkwalificatie. Samenwerking van verschil (rondom Open Hof) en Jeruzalem is extra aandacht lende partijen (school, jongerenwerk, Jongerenpunt nodig. Zij zijn vaker eenzaam en minder gezond dan de WPI) helpt om hen in beeld te krijgen en te ondersteu gemiddelde Amsterdammer. Voldoende laagdrempelig nen. Hierdoor kan het aanbod gerichter en effectiever sporten beweegaanbod en toeleiding naar passend worden ingezet. Er zijn al mooie samenwerkingsvormen aanbod draagt bij aan een gezonde leefstijl en ver tussen sportorganisaties en huiswerkondersteuning. mindert eenzaamheid. Via sport liggen er bovendien Uitbouwen van die initiatieven kan helpen om de ontwikkelkansen (scholing, werk) en kunnen bewoners negatieve effecten van thuisonderwijs in coronatijd op participeren door met beweegactiviteiten actief te zijn te vangen. Er is behoefte aan een plaats waar jongeren voor hun wijk. Bij de uitvoering is samenwerking met het kunnen samenkomen. Leefstijlnetwerk Oost, de Beweegcoach en Welzijn op Recept een belangrijke voorwaarde. Een doelgroep die speciale aandacht vraagt in de Watergraafsmeer zijn statushouders die wonen in Science Park en Stek. Onder meer door gebrek aan taal- en digitale vaardigheden of een mobiel apparaat (zoals telefoon of laptop), zijn zij moeilijk bereikbaar. Ook ligt er een specifieke opgave in het bereiken van statushou ders en ongedocumenteerden in de wijk.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Oost 88 Watergraafsmeer

Kwetsbaarheid van gezinnen heeft impact op de jeugd. Er ligt een opgave in het realiseren van voldoende laag drempelig beweegaanbod voor kinderen in armoede met als doel doorgeleiding naar regulier sportaanbod. Het is belangrijk dat de bestaande vergoedingen voor sportcontributie bekend zijn bij hun ouders of verzorgers.

6.4.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Voor gebied Watergraafsmeer zijn de focusopgaven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Integrale aanpak Betondorp • Goede zorg en hulp voor zelfstandig wonende ouderen en kwetsbare mensen • Overamstel, een wijk in ontwikkeling

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Watergraafsmeer: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsde len/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/oost/ watergraafsmeer/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 89 Bos en Lommer 7 Stadsdeel West

7.1 Bos en Lommer 7.1.1 Over dit gebied In Bos en Lommer wonen ruim 36.000 mensen. Ruim een derde is hoogopgeleid een kwart van de huishou dens heeft kinderen. Bijna de helft van de woningen is corporatiebezit. Hoewel het gebied steeds meer kapitaalkrachtige bewoners trekt, kennen De Kolenkit en Landlust hardnekkige achterstanden. Langdurige armoede heeft grote effecten op het leven van mensen. Zij hebben minder ontplooiingskansen, zijn minder gezond, hebben eerder psychosociale klachten, taalach terstand en afstand tot de arbeidsmarkt.

De bevolking is jong. Een op de vijf inwoners is jonger dan 17 jaar. Een deel van hen groeit op in eenouderge zinnen. Kwetsbaarheid onder deze groep blijkt onder andere uit het aantal indicaties voor de voorscholen en de mate van jeugdoverlast. Sommigen glijden af naar criminaliteit. Meiden kampen soms met depressie en een laag zelfbeeld.

Een op de tien inwoners is ouder dan 65 jaar. De kwets bare ouderen zijn vooral te vinden in De Kolenkit en Landlust. Veelal zijn dit eerstegeneratiemigranten. Hun ondersteuningsbehoefte groeit, aangezien zij steeds langer zelfstandig blijven wonen.

De Kolenkit is geen ontwikkelgebied. Toch is ook hier sprake van een nijpende problematiek. Daarom wordt een integrale aanpak ingezet om deze wijk sociaal en fysiek te verbeteren.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 90 Bos en Lommer

7.1. 2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 91 Bos en Lommer

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

555 361 411

8,9% 5,8% 6,6% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 36.310 Jeugd (0-17) 6.104 Jeugd (18-26) 5.446 Volwassenen (27-65) 21.991 Ouderen (66+) 2.769 Kwetsbaar SHV TOZO

245 111 65

4,3% WMO 2,0% 1,2% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 687

2,5%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

3.195 577 763

15,2% 2,6% 3,1% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.015 597 32

38,9% 20,3% 1,2% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 92 Bos en Lommer

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Sloterdijk <10

Landlust 295 (9,1%)

Erasmuspark 45 (5,4%)

De Kolenkit 215 (10,2%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Sloterdijk <10 (2,3%) <5

Landlust 100 (3,6%) 60 (2,2%)

Erasmuspark 20 (2,3%) 9 (1,1%)

De Kolenkit 120 (6,2%) 42 (2,3%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Sloterdijk 65 (15,1%) 5 (1,3%)

Landlust 1.735 (15,1%) 341 ( 2,9%)

Erasmuspark 315 (8,4%) 53 (1,4%)

De Kolenkit 1.080 (20,2%) 178 (2,9%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Sloterdijk 555 (34,9%) <5

Landlust 500 (36,1%) 12 (0,8%)

Erasmuspark 150 (35,2%) <5

De Kolenkit 20 (10,3%) 17 (2,0%)

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 93 Bos en Lommer

7.1.3 Opgaven kansengelijkheid 7.1.4 Opgaven preventieve gezondheid Bijna een kwart van de bewoners moet rondkomen De meeste migrantenouderen in dit gebied zijn in de van een minimumloon. In De Kolenkit en Landlust jaren ’50 en ’60 naar Nederland gekomen om te werken. wonen veel mensen in langdurige armoede. Het gaat Zij spreken over het algemeen slecht Nederlands en om zzp’ers, bewoners met een laag inkomen uit loon beschikken over onvoldoende digitale vaardigheden. Zij dienst en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. hebben behoefte aan cultuursensitief ondersteunings- Vanwege de stapeling van problemen is een actieve en ontmoetingsaanbod, ook voor hun mantelzorgers. toeleiding naar armoederegelingen en talentontwik Ook is er behoefte aan informatie over ouder worden in kelingsactiviteiten belangrijk. Hulpverlening moet oog Nederland en over het herkennen van dementie. hebben voor mensen met GGZ-achtergrond en/of een De ketenaanpak dementie en een dementievriendelijke licht verstandelijke beperking. buurt blijft van belang. Buurten zijn dementievriendelijk Meer digitale vaardigheden en een betere taalbeheer als er laagdrempelige plekken zijn waar buurtbewo sing vergroten de kans op werk en op deelname aan ners terecht kunnen voor (ontmoetings)activiteiten. de samenleving. Ook voor ouderen, statushouders en Daarnaast heeft iedereen die in een wijk woont en werkt arbeidsmigranten zijn digitale vaardigheden belangrijk oog voor deze problematiek. om mee te doen in de samenleving. Bewoners van Lommer leven ongezonder dan in de In De Kolenkit en Landlust zien we een verhoogde rest van de stad. Een op de drie volwassenen rookt en kwetsbaarheid onder gezinnen. Dit wordt veroorzaakt een flink percentage gebruikt cannabis. Bewoners die door factoren als een laag opleidingsniveau, lage taal medische zorg nodig hebben, maken daarvan lang niet vaardigheid, een kwetsbaar inkomen en armoede. Een altijd gebruik. Een op de drie kinderen heeft over integrale aanpak – waarbij het perspectief van het gezin gewicht en de sportdeelname is lager dan gemiddeld centraal staat – is hierin van belang. in Amsterdam. Stimuleren van een gezonde leefstijl en toeleiden naar bestaand sporten beweegaanbod blijft Het aantal jongeren dat een startkwalificatie behaalt is dus hard nodig, evenals voorlichting over gezonde voe in Bos en Lommer minder dan in de rest van de stad. ding. De bekendheid met de sportcontributieregeling Extra aandacht gaat uit naar voorkomen van schooluitval voor bestaand sportaanbod kan beter. en toeleiden naar werk of school. Ook is er aandacht nodig voor vergroten van de (online) weerbaarheid, van Kinderen in Bos en Lommer hebben een verhoogde meiden in het bijzonder en het bespreekbaar maken van kans slachtoffer te worden van kindermishandeling. Ook onderwerpen als diversiteit, seksualiteit en psychosoci vrouwen en meiden, LHBTIQ+’ers en statushouders ale problematiek. lopen een groter risico. Alertheid, kennis van de sociale kaart en adequaat handelen is zeer belangrijk. Voor de jeugdigen tot en met 15 jaar is er een breed programma van talentontwikkeling. De focus ligt op Het aantal kinderen dat ondersteuning krijgt bij een naschoolse activiteiten en mentoraatstrajecten, aange ouderen kindteam is hoger dan gemiddeld. Er zijn rela zien dit niet in elk huisouden een vanzelfsprekendheid is. tief veel jongeren met depressieklachten. Professionals De allerkleinsten worden toegeleid naar de spelinlopen zien een toename in middelengebruik (alcohol en drugs) en de voorscholen, om taalachterstand te voorkomen. onder jongeren, met name jongens. Een op de tien volwassenen heeft ernstige psychische klachten. Dit was De omgang tussen diverse bevolkingsgroepen wordt in voor corona. De verwachting is dat dit aantal het afge Bos en Lommer minder goed gewaardeerd dan elders. lopen jaar is toegenomen. Dat vraagt extra aandacht Een belangrijke opgave is het stimuleren van onderling voor opvoedingsondersteuning en voor signalering en begrip en verdraagzaamheid. De interactie tussen toeleiding naar passende hulpverlening van kinderen, nieuwe en oude bewoners gaat niet van zelf. Als buurt jongeren en volwassenen. bewoners elkaar kennen en begrijpen, zien ze meer om naar elkaar en de buurt.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 94 Bos en Lommer

7.1.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Voor gebied Bos en Lommer zijn de focusopgaven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Integrale aanpak Kolenkitbuurt Noord en Midden om de sociale positie van de bewoners en de leef baarheid te verbeteren • Vergroten perspectief kwetsbare jongeren • Versterken bewonerskracht

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Bos en Lommer: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsde len/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/west/ bos-en-lommer/ )

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 95 Oud-West, De Baarsjes

7. 2 Oud-West, De Baarsjes 7. 2.1 Over dit gebied In Oud-West, De Baarsjes wonen bijna 74.000 mensen. De helft van hen is hoogopgeleid. Een derde van de woningvoorraad is corporatiebezit. Het gebied heeft de afgelopen jaren aan populariteit gewonnen. De woning kwaliteit en financiële draagkracht zijn toegenomen. Het voorzie ning enniveau is goed.

Maar er is ook hardnekkige sociale achterstand en lang durige armoede, met name in de Van Galenbuurt (vooral de Jan Maijenbuurt), de Kinkerbuurt en Hoofdweg en omgeving (vooral rond het Balboaplein). De buurt is kinderrijk. Vooral in de Van Galenbuurt wonen veel kwetsbare kinderen. Daarnaast heeft corona gezorgd voor een stijging van de (jeugd)werkloosheid en het ontstaan van nieuwe groepen armen; veelal jongeren en zzp’ers. Dit uit zich onder andere in het relatief groot aantal aanspraken op de Tozo-regeling, met name in Oud-West.

Een op de tien bewoners is ouder dan 65. Dit aantal stijgt gestaag, aangezien ouderen langer zelfstandig blijven wonen. Ook het aantal ouderen met dementie neemt toe. De behoefte aan laagdrempelige voorzie ningen in de buurt op het gebied van zorg en welzijn is dan ook groter dan voorheen.

De afgelopen jaren zijn ongeveer 400 statushouders uit met name Syrië en Eritrea in het gebied komen wonen.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 96 Oud-West, De Baarsjes

7.2.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 97 Oud-West, De Baarsjes

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

505 520 789

5,2% 5,2% 7,9% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 73.784 Jeugd (0-17) 9.656 Jeugd (18-26) 10.340 Volwassenen (27-65) 46.860 Ouderen (66+) 6.928 Kwetsbaar SHV TOZO

320 215 94

3,2% WMO 2,1% 0,9% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 1.229

2,2%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

4.780 1.174 1.755

10,6% 2,5% 3,3% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.850 1.225 60

28,0% 16,7% 0,9% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 98 Oud-West, De Baarsjes

0-17 jaar Meest kwetsbaar Da Costabuurt 15 (2,8%) Kinkerbuurt 95 (12,0%) Van Lennepbuurt 55 (6,9%) Helmersbuurt 10 (1,0%) Overtoomse Sluis 20 (2,1%) Vondelbuurt <10 Van Galenbuurt 60 (8,0%) Hoofdweg e.o 100 (6,7%) Westindische buurt 30 (3,0%) Chassébuurt 65 (5,8%) 18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV Da Costabuurt 15 (2,6%) <5 Kinkerbuurt 40 (4,4%) 7 (0,8%) Van Lennepbuurt 35 (3,9%) 10 (1,1%) Helmersbuurt 30 (3,0%) 11 (1,1%) Overtoomse Sluis 30 (2,8%) <5 Vondelbuurt <10 <5 Van Galenbuurt 40 (5,1%) 140 (11,0%) Hoofdweg e.o 45 (3,2%) 16 (1,1%) Westindische buurt 20 (1,9%) 7 (0,7%) Chassébuurt 35 (3,9%) 13 (1,5%) 27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV Da Costabuurt 215 ( 7, 2%) 41 (1,4% Kinkerbuurt 645 (14,9%) 123 (2,7%) Van Lennepbuurt 580 (13,1%) 88 (2,0%) Helmersbuurt 285 (6,1%) 32 (0,7%) Overtoomse Sluis 350 (6,7%) 41 (0,8%) Vondelbuurt 65 (6,5%) 6 (0,6%) Van Galenbuurt 570 (15,9%) 486 (9,1%) Hoofdweg e.o 890 (13,5%) 167 (2,5%) Westindische buurt 305 (7,0%) 62 (1,4%) Chassébuurt 510 (13,8%) 67 (1,8%) 66+ jaar Meest kwetsbaar SHV Da Costabuurt 110 (20,5%) 5 (0,9% Kinkerbuurt 115 (23,6%) 5 (1,0%) Van Lennepbuurt 300 (33,3%) 9 (0,9%) Helmersbuurt 145 (18,8%) <5 Overtoomse Sluis 115 (17,8%) <5 Vondelbuurt 85 (26,5%) <5 Van Galenbuurt 175 (36,2%) 14 (2,7%) Hoofdweg e.o 360 (40,0%) 13 (1,4%) Westindische buurt 125 (23,0%) <5 Chassébuurt 175 (35,9% <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 99 Oud-West, De Baarsjes

7. 2.3 Opgaven kansengelijkheid de volwassenen rookt en het cannabis-gebruik is hoog. In Oud-West, De Baarsjes moet een op de vijf huishou Toeleiding naar bestaand sporten beweegaanbod, dens rondkomen van een minimuminkomen. Langdurige gezondheidsvoorlichting en voorlichting over gezonde armoede heeft invloed op veel levensdomeinen. voeding verdient specifieke aandacht. De bekendheid Daarom is in de Jan Maijenbuurt een gebiedsgerichte met de sportcontributieregeling voor bestaand sport integrale armoedeaanpak ontwikkeld. In 2021 is deze aanbod kan beter. aanpak uitgebreid naar de Columbuspleinbuurt, de Borgerbuurt en de Kinkerbuurt. Aandachtspunt daarbij Zorg en ondersteuning voor ouderen en hun man is perspectief bieden door samenwerking met de groep telzorgers is een van de belangrijkste opgaven in dit waarom het gaat. Bijvoorbeeld door het wegnemen van gebied. Doordat oudere langer zelfstandig thuis wonen, drempels door schaamte en door het verbinden van hebben zij behoefte aan (zorg)voorzieningen en ont formele en informele netwerken. moetingsmogelijkheden in de buurt. Voor mantelzor gers zijn ondersteunende voorzieningen nodig zodat In deze buurten is extra inzet nodig voor toeleiding naar ze niet overbelast raken. Vooral migrantenouderen en activering en/of betaald werk, met specifieke aandacht hun mantelzorgers maken te weinig gebruik van de voor mensen met GGZ-achtergrond en/of een licht ver voorzie ning en. standelijke beperking. Meer digitale vaardigheden en een betere taalbeheersing vergroten de kans op werk Kwetsbare ouderen wonen met name in de Hoofdweg en op deelname aan de samenleving. Ook voor ouderen buurt, de Van Galenbuurt en de Chassebuurt. Daar is zijn digitale vaardigheden belangrijk om mee te kunnen behoefte aan versterken van de informele netwerken en blijven doen in de samenleving. ondersteuning van ouderen bij het opdoen/vergroten van hun digitale vaardigheden. Interventies die leiden In de Van Galenbuurt, Kinkerbuurt en Van Lennepbuurt tot een dementievriendelijke buurt blijven van belang. is het lastig om jongeren te bereiken, hun vertrouwen te Buurten zijn dementievriendelijk als er laagdrempelige winnen en hen toe te leiden naar activiteiten en voorzie plekken zijn waar buurtbewoners terecht kunnen voor ningen. Professionals signaleren een toename van over (ontmoetings)activiteiten. Daarnaast heeft iedereen die lastgevend gedrag onder een steeds jongere groep. in een wijk woont en werkt oog voor deze problematiek. Extra aandacht moet uitgaan naar (online) weerbaarheid, met name voor meiden. Professionals signaleren een brede toename van psychosociale problematiek, met name bij de jeugd. Voor de jeugdigen tot en met 15 jaar is er een breed Bij jongens vertaalt dit zich met name in (probleem) programma van talentontwikkeling. De focus ligt op gedrag en middelengebruik, bij meiden in bijvoorbeeld naschoolse activiteiten en mentoraatstrajecten, aange depressie en eetstoornissen. Er is extra aandacht nodig zien dit niet in elk huisouden een vanzelfsprekendheid is. voor interventies die deze problematiek voorkomen en De allerkleinsten worden toegeleid naar de spelinlopen bespreekbaar maken. en de voorscholen, om taalachterstand te voorkomen. Gezinnen met een opeenstapeling van problemen Huiselijk geweld kan ernstige gevolgen hebben voor het verdienen extra aandacht. psychische welbevinden van mensen. Vooral vrouwen en meiden, LHBTIQ+’ers en statushouders lopen een risico. Een belangrijke opgave is het stimuleren van onderling Van onze partners verwachten wij alertheid, kennis begrip en verdraagzaamheid. De interactie tussen van de sociale kaart en adequaat handelen bij dit type nieuwe en oude bewoners gaat niet van zelf. Als buurt problematiek. bewoners elkaar kennen en begrijpen, zien ze meer om naar elkaar en de buurt. 7. 2.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er 7. 2.4 Opgaven preventieve gezondheid ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een Bewoners van Oud-West, De Baarsjes ervaren een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms goede gezondheid in vergelijking met de rest van zijn ze aanvullend. de Amsterdammers. Maar ze scoren minder goed op het gebied van leefstijl. Een op de vijf bewoners is een zware of overmatige drinker, een derde van

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 100 Oud-West, De Baarsjes

Voor gebied Oud-West, De Baarsjes zijn de focusop gaven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Armoede bestrijden Columbusbuurt en Kinkerbuurt (Bellamybuurt) en de Van Lennepbuurt (Borgerbuurt) • Vergroten perspectief kwetsbare jongeren in Mercatorbuurt en de Van Lennepbuurt (Borgerbuurt)

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Oud-West, De Baarsjes: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsde len/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/west/ oud-west-de-baarsjes/ )

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 101 Westerpark

7.3 Westerpark 7.3.1 Over dit gebied In Westerpark wonen bijna 38.000 mensen. Bijna de helft is hoogopgeleid. Een op de vijf huishoudens heeft kinderen. Westerpark is een populair woongebied met het gelijknamige park als groen en cultureel hart. Het merendeel van de bewoners waardeert hun leefomge ving positief, voelt zich gezondheid en doet mee aan de samenleving. Het gebied is gegroeid door de nieuw bouw in de Houthavens. Deze nieuwe wijk trekt vooral bewoners met een goed inkomen.

Toch gaat het niet met iedereen goed. Vooral in de Spaarndammerbuurt, Zeeheldenbuurt en Staatsliedenbuurt wonen bewoners in een kwetsbare situatie. Zij zijn afhankelijk van een bijstandsuitkering of moeten langdurig van een minimuminkomen rond komen. De kinderen in deze gezinnen groeien op in achterstand. Dit blijkt onder andere uit het hoge aantal voorschoolindicaties in de Staatsliedenbuurt.

Een op de tien inwoners is ouder dan 65 jaar. In alle buurten zijn zij kwetsbaar, behalve in de Houthavens. Opvallend is dat veel bewoners steeds meer de weg weten naar informele ondersteuning. Het vertrouwen in de formele instanties en overheid lijkt daarentegen laag.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 102 Westerpark

7.3. 2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 103 Westerpark

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

285 258 490

5,5% 5,0% 9,5% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 37.936 Jeugd (0-17) 5.239 Jeugd (18-26) 3.792 Volwassenen (27-65) 24.808 Ouderen (66+) 4.097 Kwetsbaar SHV TOZO

200 64 42

5,0% WMO 1,7% 1,1% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 799

2,8%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

2.625 507 946

10,8% 2,0% 3,3% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.230 667 30

33,1% 15,9% 0,7% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 104 Westerpark

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Houthavens <10

Spaarndammer- & Zeeheldenbuurt 160 (9,9%)

Staatsliedenbuurt 80 (4,5%)

Centrale Markt 80 (4,5%)

Frederik Hendrikbuurt 35 (3,7%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Houthavens 10 (5,5%) <5

Spaarndammer- & Zeeheldenbuurt 70 (6,4%) 32 (3,2%)

Staatsliedenbuurt 55 (3,9%) 15 (1,1%)

Centrale Markt 30 (8,6%) <5

Frederik Hendrikbuurt 35 (3,6%) 12 (1,3%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Houthavens 60 (3,8%) 12 (0,5%)

Spaarndammer- & Zeeheldenbuurt 965 (14,1%) 239 ( 3,5%)

Staatsliedenbuurt 855 (9,7%) 147 (1,7%)

Centrale Markt 145 (9,6%) 19 (1,3%)

Frederik Hendrikbuurt 600 (10,9%) 90 (1,6%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Houthavens 30 (17, 2%) <5

Spaarndammer- & Zeeheldenbuurt 485 (39,0%) 18 (1,4%)

Staatsliedenbuurt 330 (20,0%) 9 (0,7%)

Centrale Markt 70 (29,0%) <5

Frederik Hendrikbuurt 320 (34,6%) <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 105 Westerpark

7.3.3 Opgaven kansengelijkheid 7.3.4 Opgaven preventieve gezondheid Een op de vijf huishoudens in Westerpark moet Relatief veel bewoners van Westerpark hebben een rondkomen van een minimuminkomen. In de slechte lichamelijke of geestelijke gezondheid. Een op Spaarndammerbuurt, de Zeeheldenbuurt en de drie volwassen rookt, een op de vijf is een zware of de Staatsliedenbuurt (met name op het Van overmatige drinker en het cannabis-gebruik is hoog. Beuningenplein,) zijn concentraties van huishoudens Toeleiding naar bestaand sporten beweegaanbod, die in armoede leven. Voortzetting van een integrale gezondheidsvoorlichting en voorlichting over gezonde gebiedsgerichte armoedeaanpak in deze buurten is voeding verdient specifieke aandacht. De bekendheid nodig. Aandachtspunt daarbij is perspectief bieden met de sportcontributieregeling voor bestaand sport door samenwerking met de groep waarom het gaat. aanbod kan beter. Bijvoorbeeld door het wegnemen van drempels door schaamte en door het verbinden van formele en infor Professionals signaleren een brede toename van mele netwerken. psychosociale problematiek, met name bij de jeugd. Bij jongens vertaalt dit zich met name in (probleem) In deze buurten is extra inzet nodig op armoederege gedrag en middelengebruik, bij meiden in bijvoorbeeld lingen en talentontwikkelingsactiviteiten met specifieke depressie en eetstoornissen. Er is extra aandacht nodig aandacht voor mensen met GGZ-achtergrond en/of een voor interventies die deze problematiek voorkomen en licht verstandelijke beperking. Meer digitale vaardig bespreekbaar maken. heden en een betere taalbeheersing vergroten de kans op werk en op deelname aan de samenleving. Ook voor Een op de tien van de inwoners van Westerpark ouderen zijn digitale vaardigheden belangrijk om mee is ouder dan 65 jaar. Zij wonen met name in te kunnen blijven doen in de samenleving. de Spaarndammerbuurt, Zeeheldenbuurt, Staatsliedenbuurt en de Frederik Hendrikbuurt. Het verbeteren van de kansengelijkheid onder kinderen Ouderen blijven steeds langer zelfstandig wonen. Zij en jongeren blijft een speerpunt. Lang niet alle jong hebben praktische en sociale ondersteuning nodig, eren tussen 18 en 23 jaar behalen een startkwalificatie. dicht bij huis en laagdrempelig. Sommige jongeren houden zich bezig met criminele Het streven blijft om een dementievriendelijke buurt activiteiten en de daders worden steeds jonger. Dit is te realiseren met daarin extra aandacht voor de man zorgwekkend. Inzet op toeleiding naar school/opleiding, telzorger. Buurten zijn dementievriendelijk als er laag zinvolle vrijetijdsbesteding en onderwijsondersteunende drempelige plekken zijn waar buurtbewoners terecht voorzieningen zoals mentoraten is blijvend nodig. kunnen voor (ontmoetings)activiteiten. Daarnaast heeft iedereen die in een wijk woont en werkt, oog voor deze Voor de jeugdigen tot en met 15 jaar is er een breed problematiek. programma van talentontwikkeling. De focus ligt op Jongere ouderen worden gestimuleerd om een preven naschoolse activiteiten en mentoraatstrajecten, aange tief steunnetwerk in de buurt op te bouwen, waarop ze zien dit niet in elk huisouden een vanzelfsprekendheid is. op latere leeftijd kunnen rekenen. Door tijdig te inves De allerkleinsten worden toegeleid naar de spelinlopen teren in een netwerk, kun je sociaal isolement op latere en de voorscholen, om taalachterstand te voorkomen. leeftijd voorkomen. Extra aandacht gaat uit naar (online) weerbaarheid van jongeren in het algemeen en van meiden in het bijzon Huiselijk geweld kan ernstige gevolgen hebben voor het der. Opvoedondersteuning aan ouders en het verbete psychische welbevinden van mensen. Vooral vrouwen en ren van de taalvaardigheid blijft nodig. meiden, LHBTIQ+’ers en statushouders lopen een risico. Van onze partners verwachten wij alertheid, kennis Een belangrijke opgave is het stimuleren van onderling van de sociale kaart en adequaat handelen bij dit type begrip en verdraagzaamheid. De interactie tussen problematiek. nieuwe en oude bewoners gaat niet van zelf. Als buurt bewoners elkaar kennen en begrijpen, zien ze meer om naar elkaar en de buurt.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel West 106 Westerpark

7.3.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Voor gebied Westerpark zijn de focusopgaven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Integrale aanpak kwetsbare buurten Spaarndammerbuurt, Zeeheldenbuurt en Staatsliedenbuurt

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Westerpark: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsde len/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/west/ westerpark/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 107 Buitenveldert-Zuidas 8 Stadsdeel Zuid

8.1 Buitenveldert-Zuidas 8.1.1 Over dit gebied Het gebied Buitenveldert-Zuidas is in ontwikkeling. De komende jaren zal de bevolkingssamenstelling sterk veranderen. Het aantal bewoners neemt flink toe door onder andere de transformatie van de Zuidas. Hier worden veel woningen bijgebouwd, waardoor dit deel gebied zich snel ontwikkelt van kantoorgebied tot een gemengde woon-werkwijk.

Buitenveldert blijft een wijk met veel thuiswonende ouderen, waaronder ouderen met (lichte) dementie. Bij een groeiende groep ouderen zien we problemen op het gebied van gezondheid, mobiliteit, armoede en financieel misbruik. Eenzaamheid en sociaal isolement dreigen en dat risico is versterkt door corona.

In Buitenveldert en Zuidas wonen steeds meer inter nationals, studenten en gezinnen met jonge kinderen. Ook de opvang van ongedocumenteerden en de ver plaatsing van de internationale school van Zuidas naar Buitenveldert zullen impact hebben op de omgeving. Het gaat in dit gebied om het vergroten van draagvlak voor nieuwe bewoners en instellingen. In de openbare ruimte is er behoefte aan speelplaatsen als ontmoe tingsplek en aan fysieke verbindingen tussen Zuidas, Buitenveldert en Oud-Zuid.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 108 Buitenveldert-Zuidas

8.1.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 109 Buitenveldert-Zuidas

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

110 203 300

2,9% 5,4% 8,0% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 26.843 Jeugd (0-17) 3.921 Jeugd (18-26) 3.489 Volwassenen (27-65) 13.991 Ouderen (66+) 5.442 Kwetsbaar SHV TOZO

90 11 15

2,5% WMO 0,3% 0,4% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 255

1,5%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

1.025 126 264

7,5% 0,9% 1,4% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.420 814 17

25,5% 14,1% 0,3% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 110 Buitenveldert-Zuidas

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Zuidas 10 (2,5%)

Prinses Irenebuurt e.o. <10

Buitenveldert-West 45 (2,2%)

Buitenveldert-Oost 50 (4,8%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Zuidas 10 (1,0%) <5

Prinses Irenebuurt e.o. <10 <5

Buitenveldert-West 40 (2,5%) <5

Buitenveldert-Oost 40 (4,6%) 5 (0,5%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Zuidas 95 (4,0%) 9 (0,4%)

Prinses Irenebuurt e.o. 15 (2,4%) <5

Buitenveldert-West 525 ( 7,6%) 59 (0,8%)

Buitenveldert-Oost 390 (10,1%) 58 (1,5%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Zuidas 15 (13,3%) <5

Prinses Irenebuurt e.o. 25 (8,5%) <5

Buitenveldert-West 665 (22,0%) 8 (0,3%)

Buitenveldert-Oost 715 (33,5%) 9 (0,4%)

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 111 Buitenveldert-Zuidas

8.1.3 Opgaven kansengelijkheid In dit gebied is een Leefstijlnetwerk actief voor profes Bewoners die de taal niet machtig zijn, hebben behoefte sionals en sportaanbieders. Binnen dit netwerk vindt om deze in de praktijk te leren. Het liefst leren zij de afstemming en onderlinge uitwisseling plaats over het taal via hun werk. Slimme verbindingen tussen vraag en stimuleren van een gezonde leefstijl. Deelname kan aanbod samen met outreachend werken is daarom van ervoor zorgen dat sporten en bewegen bij alle bewo belang. Daarnaast verdient het digitaal vaardig maken ners onder de aandacht wordt gebracht. Door samen van bewoners aandacht. Nu meer dan ooit. In deze hang tussen verschillende sporten beweegactiviteiten tijd, waar contact vaak (ook) op afstand gaat, is leren te bevorderen en door ze met andere interventies te omgaan met digitale middelen belangrijk. verbinden, kunnen ook andere problemen die ouderen ervaren worden aangepakt. Denk daarbij aan bestrijding Ontmoetingslocaties spelen een belangrijke rol om van eenzaamheid of valpreventie. meer bewonersgroepen van verschillende samen stelling te bedienen. Bijvoorbeeld op speelplaatsen Ook voor jongeren en kinderen is het belangrijk om kan ontmoeting meer worden gestimuleerd. Parallel meer te sporten. De openbare ruimte biedt goede daaraan moet de weg naar vrijwilligerswerk en acti mogelijkheden om sport en spel te organiseren. Daarbij viteitenaanbod voor expats en nieuwe bewoners is het belangrijk om in te spelen op hun behoeften en duidelijk zijn. Zodat hun deelname aan de lokale om de financiële en sociale toegankelijkheid van het samenleving versterkt. Dit geldt ook voor migranten en aanbod te vergroten. De aanwezige sportparken met ongedocumenteerden. hun sportverenigingen kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling van passend aanbod. Jongeren en kinderen in Buitenveldert verdienen meer aandacht. Er is een beter beeld nodig van de (zorg) Voor alle opgaven geldt dat de partijen op zoek gaan behoeftes van deze groepen, zodat de ondersteuning naar bewoners die nog niet in beeld zijn en die vanwege en het aanbod zich hieraan kan aanpassen. Het vraagt te coronapandemie kwetsbaarder zijn geworden. extra inzet om jongeren te bereiken die op dit moment niet in beeld zijn. En om ze bij hun omgeving te betrek 8.1.5 Verband met overige sociale opgaven ken. Hierbij is ook aandacht nodig voor de rol van Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ouders, de effecten van het opgroeien in armoede en ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een de psychische gezondheid van jongeren en kinderen. of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. 8.1.4 Opgaven preventieve gezondheid Voor gebied Buitenveldert, Zuidas zijn de focusopgaven De wijk moet voor alle bewoners behalve fysiek ook in met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: sociaal opzicht toegankelijk zijn. Dit geldt voor bewo • Ouderen in Buitenveldert ondersteunen in hun ners met dementie maar bijvoorbeeld ook voor mensen zelfstandigheid met een licht verstandelijke beperking. Het is belangrijk • Versterken van gemeenschapsgevoel in een veran dat vrijwilligers en professionals weten hoe zij deze derende wijk bewoners kunnen benaderen en aan de wijkactiviteiten • Speelplaatsen als ontmoetingsplek kunnen laten deelnemen. Daarbij is het van belang dat de bewoner zelf de regie houdt. Om de juiste Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Buitenveldert, ondersteuning te kunnen bieden, moeten formele en Zuidas: informele partners in de wijk intensief samenwerken en https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsde zorgen voor samenhang in het aanbod. Signalen opvan len/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/zuid/ gen over wat speelt bij ouderen en zorgen voor goede buitenveldert-zuidas/ en toegankelijke ontmoetingsplekken staan voorop. Daarnaast is ondersteuning van de mantelzorgers van belang, waarbij rekening moet worden gehouden met de diversiteit van hun achtergrond en levensstijl.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 112 De Pijp, Rivierenbuurt

8.2 De Pijp, Rivierenbuurt 8.2.1 Over dit gebied De Pijp en de Rivierenbuurt veranderen snel van samen stelling. Er is een gemengde bevolking, waarvan een gedeelte de Nederlandse taal onvoldoende beheerst. In de Zuid-Pijp (Diamantbuurt, Tellegenbuurt) en in de Rijn- en IJsselbuurt zijn veel huishoudens die moeten rondkomen van een minimuminkomen. Er wonen veel ouderen in De Pijp en de Rivierenbuurt. Dit zal nog verder toenemen van ruim 8.400 in 2020 naar ruim 10.500 in 2030.

Er is sprake van een groeiende kloof tussen kansrijke en kansarme groepen. Dit is ook terug te vinden in de populatie van de basisscholen. Er is veel druk op de pleinen, waar bewoners willen spelen, sporten, of gewoon bij elkaar zijn. Vooral De Pijp is dichtbevolkt. Het pedagogisch klimaat op deze pleinen en andere ontmoetingsplekken kan beter. Dat geldt vooral voor de Diamantbuurt, de Tellegenbuurt en de Vechtstraat.

Er zijn in dit gebied steeds meer mensen die vanwege hun GGZ-achtergrond of licht verstandelijke beperking ondersteuning nodig hebben. In de Huizen van de Wijk vraagt dat meer en meer van de beroepskrachten. Ook statushouders en ongedocumenteerden hebben extra aandacht nodig.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 113 De Pijp, Rivierenbuurt

8.2.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 114 De Pijp, Rivierenbuurt

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

295 428 695

3,6% 5,3% 8,6% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 64.228 Jeugd (0-17) 7.717 Jeugd (18-26) 9.593 Volwassenen (27-65) 38.867 Ouderen (66+) 8.051 Kwetsbaar SHV TOZO

210 69 63

2,1% WMO 0,7% 0,7% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 1.028

2,1%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

3.625 656 1.322

9,2% 1,7% 2,8% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

2.055 1.373 38

26,7% 16,3% 0,5% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 115 De Pijp, Rivierenbuurt

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Oude Pijp 45 (3,1%)

Nieuwe Pijp 40 (3,0%)

Zuid Pijp 75 (6,8%)

Scheldebuurt 35 (1,4%)

IJsselbuurt 35 (5,4%)

Rijnbuurt 60 (5,4%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Oude Pijp 50 (1,9%) 14 (0,5%)

Nieuwe Pijp 45 (2,5%) 11 (0,6%)

Zuid Pijp 40 (3,8%) 30 (3,2%)

Scheldebuurt 15 (0,7%) 6 (0,3%)

IJsselbuurt 25 (2,8%) <5

Rijnbuurt 30 (2,2%) 5 (0,4%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Oude Pijp 770 (8,1%) 142 (1,5%)

Nieuwe Pijp 700 (8,9%) 133 (1,7%)

Zuid Pijp 805 (16,6%) 152 (3,2%)

Scheldebuurt 445 (5,2%) 78 (0,9%)

IJsselbuurt 325 (10,4%) 53 (1,7%)

Rijnbuurt 575 (10,6%) 98 (1,8%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Oude Pijp 260 (21,9%) <5

Nieuwe Pijp 460 (32,9%) 8 (0,6%)

Zuid Pijp 375 (31,2%) 11 (0,9%)

Scheldebuurt 490 (23,9%) <5

IJsselbuurt 155 (24,2%) <5

Rijnbuurt 315 (25,7%) 9 (0,7%)

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 116 De Pijp, Rivierenbuurt

8.2.3 Opgaven kansengelijkheid Om de fysieke gezondheid te bevorderen, is het nodig Voor vergroten van kansengelijkheid van jongeren en dat partners in de wijk investeren in sport, spel, gezonde voorkomen van jeugdcriminaliteit ligt een grote rol bij leefstijl en het tegengaan van verslaving en eenzaam het jongerenwerk en de betrokkenheid van ouders. De heid. Dit geldt voor kinderen, jeugd, volwassenen en focus ligt bij het bereiken van jongeren die nog niet in ouderen. Jongeren krijgen extra aandacht door ze te beeld zijn, zodat zij gebruik gaan maken van het aanbod betrekken bij de ontwikkelingen in hun buurt. Goede voor ontplooiing en ondersteuning. De inhoud van dit afstemming met het buurtteam en het Ouder- en aanbod moet worden afgestemd met het basisonder Kindteam helpt daarbij. wijs. Als buiten en binnen school ontdekken en leren op elkaar aansluiten, kunnen kinderen optimaal hun talenten Ook ouderen, inclusief mensen met lichte dementie, ver ontplooien. Daarnaast ligt bij het aanbod voor brede dienen extra aandacht. Om zelfstandig te kunnen blijven talentontwikkeling de kans om de groeiende kloof leven is samenhang tussen wonen en zorg van belang. tussen groepen van jongs af aan te overbruggen door Dat vraagt om samenwerking om te komen tot goede verschillende groepen die elkaar in het dagelijks leven inloop en dagbesteding, een passend woningaanbod en weinig ontmoeten, samen te brengen. een toegankelijke openbare ruimte.

Voor mensen die de taal nog onvoldoende beheersen 8.2.5 Verband met overige sociale opgaven en/of nog onvoldoende digitaal vaardig zijn, is een Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er breed aanbod nodig dat ook voor mensen met een ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een smalle beurs te betalen is. De voorkeur gaat daarbij of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms uit naar de verbinding met werk. Het is belangrijk om zijn ze aanvullend. armoede en taalachterstanden tegen te gaan en Voor gebied De Pijp, Rivierenbuurt zijn de focusopgaven ruimte te bieden aan initiatieven die kwetsbare en met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: draagkrachtige bewoners verbinden. Met extra onder • Een samenhangende aanpak in de Diamantbuurt, steuning voor bewoners met GGZ-problematiek die aan de Tellegenbuurt en Rijnbuurt West hun eigen herstel werken en voor bewoners met een • Het versterken van de sociale functie van de pleinen licht verstandelijke beperking. • Fijn ouder worden Deze opgaven moeten in samenhang en in samenwer king met alle betrokken partijen worden aangepakt. Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor De Pijp, Rivierenbuurt: https://www.amsterdam.nl/bestuur-or 8.2.4 Opgaven preventieve gezondheid ganisatie/stadsdelen/gebiedsgericht-werken/ Het bevorderen van preventieve gezondheid start met gebiedsplannen-2021/zuid/pijp-rivierenbuurt/ vergroten van draagkracht van alle bewoners, jong en oud. Buurten waar bewoners zich welkom voelen, zijn een basis voor psychisch welbevinden. Het is daarom van belang dat professionele partijen en lokale partners samenwerken, nieuwe doelgroepen aanspreken en de verschillende groepen beter met elkaar in contact brengen. Ook een zinvolle dagbesteding kan bijdragen aan betere gezondheid. Vandaar het belang van active ring en toeleiding naar (vrijwilligers)werk. Juist vanuit het brede welzijnswerk kunnen mensen die al een tijd (weer) actief zijn in de buurt en de wijk, gestimuleerd worden een volgende stap te zetten.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 117 Oud-Zuid

8.3 Oud-Zuid 8.3.1 Over dit gebied Oud-Zuid staat bekend als een sterk gebied met veel hoogopgeleide bewoners die het in het algemeen goed hebben en tevreden zijn. Maar Oud-Zuid heeft ook een andere kant: in de Marathonbuurt, de Schinkelbuurt- Zuid en de Bertelmanpleinbuurt wonen veel kwetsbare Amsterdammers. In deze buurten groeien veel kinderen op in armoede en het aandeel bewoners met ernstige eenzaamheidsgevoelens is hoog.

Veel Amsterdamse middelbare scholen zijn in Oud- Zuid gevestigd. Er zijn clusters van scholen bij het Museumplein, rondom het Olympiaplein en de Parnassusweg en in de buurt van de Beethovenstraat. Dit vraagt speciale aandacht want zoveel jongeren bij elkaar brengt ook spanning met zich mee. Het midde lengebruik (alcohol en drugs) is groot, zowel bij jongeren die in Oud-Zuid wonen als die daar naar school gaan. Een gezamenlijke benadering vanuit scholen, welzijn en zorg samen met handhaving en politie is een vereiste.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 118 Oud-Zuid

8.3.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 119 Oud-Zuid

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

180 373 765

1,9% 4,0% 8,2% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 54.230 Jeugd (0-17) 9.089 Jeugd (18-26) 6.081 Volwassenen (27-65) 31.339 Ouderen (66+) 7.721 Kwetsbaar SHV TOZO

160 20 59

2,6% WMO 0,3% 1,0% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 527

1,4%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

1.910 257 877

6,1% 0,8% 2,2% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.120 862 26

14,8% 10,6% 0,3% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 120 Oud-Zuid

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Hoofddorpplein 25 (1,6%)

Schinkelbuurt 20 (4,3%)

Willemspark 15 (1,2%)

Museumkwartier 25 (1,1%)

Stadionbuurt 70 (3,9%)

Apollobuurt 25 (1,2%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Hoofddorpplein 35 (2,2%) 5 (0,3%)

Schinkelbuurt 15 (2,7%) <5

Willemspark 15 (2,9%) <5

Museumkwartier 25 (1,9%) <5

Stadionbuurt 45 (3,3%) 7 (0,5%)

Apollobuurt 25 (3,0%) <5

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Hoofddorpplein 420 (5,6%) 50 (0,7%)

Schinkelbuurt 220 (8,6%) 46 ( 1,8%)

Willemspark 110 (3,6%) 16 (0,5%)

Museumkwartier 285 (4,2%) 23 (0,3%)

Stadionbuurt 740 (10,5%) 116 (1,6%)

Apollobuurt 135 (9,2%) 6 (0,1%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Hoofddorpplein 225 (21,3%) 5 (0,5%)

Schinkelbuurt 75 (20,2%) 5 (1,3%)

Willemspark 75 (10,9%) <5

Museumkwartier 215 (9,2%) <5

Stadionbuurt 395 (23,9%) 11 (0,7%)

Apollobuurt 135 (9,2%) <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuid 121 Oud-Zuid

8.3.3 Opgaven kansengelijkheid het stimuleren van een gezonde leefstijl. Deelname kan Kinderen en jongeren moeten een goed aanbod krijgen ervoor zorgen dat sporten en bewegen bij alle bewo van talentontwikkeling en sportactiviteiten. Bijvoorbeeld ners onder de aandacht wordt gebracht. Door samen via spelinloop, kinderwerk en naschoolse activiteiten. hang tussen verschillende sporten beweegactiviteiten Dit geldt vooral in de Marathonbuurt, de Schinkelbuurt te bevorderen en door ze met andere interventies te en de Bertelmanpleinbuurt. Samenwerking tussen verbinden, kunnen ook andere problemen die ouderen formele en informele partijen is daarbij cruciaal. Samen ervaren worden aangepakt. met bewoners en initiatiefnemers bouwen we aan meer sociale cohesie. Het is de bedoeling de rijke kennis en Bewoners met dementie moeten in hun wijk kunnen blij expertise uit heel Oud-Zuid in te zetten voor talentont ven wonen. De wijk moet voor deze bewoners behalve wikkeling en ondersteuning van de kinderen en jong fysiek ook in sociaal opzicht toegankelijk zijn. Vrijwilligers eren in de meer kwetsbare buurten. en professionals hebben hierin samen een belangrijke rol. Daarnaast is ondersteuning van de mantelzorgers De ontwikkeling van extra locaties voor jongeren en van belang, waarbij rekening moet worden gehouden kinderen is in volle gang. De basisscholen in de buurt en met de diversiteit van hun achtergrond en levensstijl. de ouders en verzorgers worden hierbij betrokken. Voor verdere verbetering van de naschoolse activiteiten is het 8.3.5 Verband met overige sociale opgaven van belang dat organisatoren hun aanbod goed afstem Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er men op de inhoud van de lessen. Ook moet worden ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een ingezet op taalbevordering bij jeugdigen, waarbij het of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms vergroten van de leesvaardigheid centraal staat. zijn ze aanvullend. Voor gebied Oud-Zuid zijn de focusopgaven met een Kwetsbare groepen zijn ouderen, bewoners met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: licht verstandelijke beperking en mensen die vanwege • Een samenhangende aanpak voor de corona in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen. Marathonbuurt, Bertelmanpleinbuurt en Digitaal vaardig maken van deze groepen is vanwege Schinkelbuurt-Zuid corona meer dan ooit van belang. Het aanbod moet • Jongeren weerbaarder maken tegen de verleidin financieel bereikbaar zijn voor bewoners met een smalle gen van alcohol en drugs beurs. Ook voor bewoners die de taal nog onvoldoende • Fijn ouder worden beheersen is er behoefte aan een breder aanbod. Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Oud-Zuid: https:// In Oud-Zuid zijn veel oudere bewoners die zelf niet www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsdelen/ direct hulp of ondersteuning vragen. De focus ligt gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/zuid/ daarom op het bereiken van deze bewoners en zo nodig gebiedsplan-oud-zuid-2021/ aanpassen van het aanbod. Op die manier kunnen problemen als gevolg van eenzaamheid, dementie en armoede verminderen. Naast betere informatievoorzie ning is vooral ook vertrouwen en wederkerigheid nodig.

8.3.4 Opgaven preventieve gezondheid Sporten en bewegen mag in Oud-Zuid nog meer gesti muleerd worden. Dit geldt voor kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Daarvoor zijn verschillende goede locaties aanwezig. De focus ligt hierbij op de Marathonbuurt, Schinkelbuurt en Bertelmanpleinbuurt. Maar ook in andere buurten is sport en spel van belang.

In dit gebied is een Leefstijlnetwerk opgericht voor professionals en sportaanbieders. Binnen dit netwerk vindt afstemming en onderlinge uitwisseling plaats over

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 122 Bijlmer-Centrum 9 Stadsdeel Zuidoost

9.1 Masterplan Zuidoost (2021-2040) 9.2 Bijlmer-Centrum Eind 2020 is het Masterplan Zuidoost ontwikkeld, 9.2.1 Over dit gebied een aanpak die moet gaan leiden tot een structurele Bijlmer-Centrum bestaat uit de buurten Venserpolder, verbetering voor de bewoners in het algemeen, en F-buurt, D-buurt, Vogeltjeswei, H-buurt, de woon voor jonge opgroeiende bewoners van Zuidoost in het dekken van de Amsterdamse Poort en het Nelson bijzonder. Het Masterplan heeft als doel de komende Mandelapark. 20 jaar de opgroeiende jeugd in Amsterdam Zuidoost dezelfde kansen te bieden als iedere andere jongere in Het merendeel van de bewoners heeft een migratie Amsterdam en in de rest van Nederland. achtergrond. Relatief veel mensen hebben een inkomen op of rond het minimum. Dat geldt niet alleen voor Het Masterplan Zuidoost gaat over alle leefgebieden, mensen met een bijstandsuitkering. Ook werkenden ver zoals wonen, werken, opgroeien, talentontwikkeling. dienen vaak niet genoeg om rond te komen. Sommigen Het gaat over kansengelijkheid, een opgave waar we hebben meerdere laagbetaalde banen. De financiële gezamenlijk voor staan. Het college en de bestuurders zelfredzaamheid is daardoor beperkt. Dit is ook zichtbaar van stadsdeel Zuidoost werken samen met de bewoners bij de schuldhulpverlening aan huishoudens in de wijk. en met (maatschappelijke) partners aan het Masterplan Zuidoost. Zij vormen gezamenlijk de Alliantie Zuidoost. Veel kinderen groeien op in een huishouden met een minimuminkomen. Zij hebben vaak te maken met meer Er zijn vijf ambities geformuleerd, die leidend zijn: dere problemen binnen het gezin, zoals spanningen, 1. Bewoner zijn van Zuidoost betekent dat je in alle stress en gezondheidsproblemen. De schooladviezen in opzichten volwaardig, geaccepteerd en gerespec het gebied liggen veel lager dan stedelijk gemiddeld. teerd burger bent van Amsterdam. Een zeer grote groep bewoners is laaggeletterd, het 2. In Zuidoost opgroeien en wonen betekent dat je opleidingsniveau is vaak laag en er zijn veel bewoners goed en veilig woont en over straat kunt gaan. zonder startkwalificatie. 3. In Zuidoost opgroeien en wonen betekent dat je alle kansen en mogelijkheden hebt om je te ontwik In de Amsterdamse Poort zijn veel zorglocaties geves kelen, te groeien en talenten te ontplooien. tigd waardoor hier een verhoogde concentratie is 4. In Zuidoost zijn we trots op onze positie als eco van mensen met verslavings- en GGZ-problematiek. nomische toplocatie, op ons ondernemerschap en In de F-buurt wonen veel studenten in de aanwezige onze creativiteit en investeren we wederkerig daarin studentenhuisvesting. en in werk voor onze inwoners. 5. Zuidoost verandert het bestuur: In Zuidoost heb je De focus in dit gebied ligt op buurten waar de maat te maken met één overheid, die transparant, flexibel schappelijke en sociale opgave het grootst is. Dat zijn en effectief is en stuurt vanuit het belang van het de ontwikkelbuurten H-buurt en Venserpolder, de gebied en haar inwoners. Amsterdamse Poort en een deel van de F-buurt (Florijn). In de ontwikkelbuurten is de sociaaleconomische positie Sturing vanuit het Masterplan wordt leidend (ambitie van bewoners het meest kwetsbaar. Bij veel bewoners is 5) en de bijdrage aan de uitvoering (ambitie 1 t/m 4) is er sprake van armoede, werkloosheid, gezondheidspro bepalend voor inzet en keuzes. In het Masterplan staat blemen en een gevoel van onveiligheid. Er is minder ver wat we extra doen op gebied van wonen, veiligheid, trouwen of zelfs vaker wantrouwen naar instanties zoals opleidingskansen en werkgelegenheid. De laagdrem de overheid, corporaties, politie (ambitie 1 en ambitie 5 pelige en toegankelijke voorzieningen en activiteiten Masterplan Zuidoost sluiten hierop aan). In Venserpolder behorend bij de sociale basis vormen samen met is in 2020 de buurtgerichte aanpak Weerbare Mensen, andere al bestaande voorzieningen de basis waarop het Weerbare Wijken gestart. Masterplan verder kan bouwen.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 123 Bijlmer-Centrum

Het Masterplan Zuidoost bevat een aanpak voor verbe teringen in het hele stadsdeel. Hierin zijn urgente hot spots benoemd: gebieden die extra aandacht vragen. Venserpolder is te karakteriseren als een van de meest urgente hotspots. Daarop volgen delen van de H-buurt (Rechte H-buurt, Hoptille, Haardstee).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 124 Bijlmer-Centrum

9.2.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 125 Bijlmer-Centrum

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

515 452 481

10,6% 9,3% 9,9% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 26.187 Jeugd (0-17) 4.450 Jeugd (18-26) 6.413 Volwassenen (27-65) 13.434 Ouderen (66+) 1.890 Kwetsbaar SHV TOZO

240 108 49

4,4% WMO 1,7% 0,8% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 627

3,3%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

2.620 512 354

20,2% 3,8% 2,3% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

605 403 23

36,5% 20,2% 1,2% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 126 Bijlmer-Centrum

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Amstel III/Bullewijk 50 (72,5%)

Bijlmer Centrum (D,F,H) 465 (9,7%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Amstel III/Bullewijk <10 <5

Bijlmer Centrum (D,F,H) 240 (4,8%) 107 (2,1%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Amstel III/Bullewijk 40 (19,0%) <5

Bijlmer Centrum (D,F,H) 2.580 (20,2%) 510 (3,9%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Amstel III/Bullewijk <10 <5

Bijlmer Centrum (D,F,H) 605 (36,7%) 22 (1,2%)

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 127 Bijlmer-Centrum

9.2.3 Opgaven kansengelijkheid 9.2.4 Opgaven preventieve gezondheid In Bijlmer-Centrum wonen veel kwetsbare bewoners Bewoners die leven in armoede maken niet altijd de die te maken hebben met problemen op verschillende beste keuzes als het gaat om gezondheid. In som leefgebieden. Deze bewoners hebben minder kansen mige gevallen hebben ze geen tijd, kennis of geld om om mee te doen in de samenleving. Verbeteren van gezonde keuzes te maken. Een bovengemiddeld aan taal- en digitale vaardigheden vergroot hun zelfred deel van de bewoners heeft overgewicht of obesitas. In zaamheid, participatie en kansen op de arbeidsmarkt. Venserpolder, H-buurt, Amsterdamse Poort en een deel Het is van belang om (schulden)problematiek vroegtijdig van de F-buurt (Florijn) is meer bewustwording en kennis te signaleren zodat bewoners eerder de juiste (schuld) nodig over een gezonde leefstijl. Een gezonde leefom hulpverlening krijgen. Diverse netwerken van culturele geving en goede verbinding tussen eerstelijnszorg en en religieuze gemeenschappen in de wijk kunnen helpen sociale basis zijn hierbij van belang. Ook in de andere om het activiteitenaanbod bekend te maken, zodat gebieden van Zuidoost is dit belangrijk. Stimuleren van bewoners weten waar zij terecht kunnen met hun (hulp) een actieve leefstijl betekent ook aanbod in de buurt vraag. Hierbij moet speciale aandacht zijn voor het dat bijdraagt aan sociale cohesie, ontmoeting, talent bereiken en betrekken van bewoners met een licht ver ontwikkeling en taalstimulering. Hierbij wordt in het standelijke beperking en laag (of anders) geletterdheid bijzonder aandacht gevraagd voor meiden, vrouwen en (zie Masterplan Zuidoost). kwetsbare (oudere) bewoners.

Bij alle activiteiten werken organisaties inclusief en hou In Bijlmer-Centrum zijn veel bewoners die zich een den rekening met (culturele) diversiteit in het gebied (zie zaam voelen. Zij zijn extra vatbaar voor somberheid en Masterplan Zuidoost). Bevorderen van sociale cohesie depressiviteit. Door corona is deze groep groter en in een inclusieve wijk is belangrijk. Bespreekbaar maken jonger geworden. Er is meer aandacht nodig voor het van discriminatie, racisme en uitsluiting kan leiden tot bespreekbaar maken en versterken van de mentale wederzijds begrip. Hierbij is aandacht nodig voor kwets gezondheid van jongeren en (jong)volwassenen. bare vrouwen, culturele groepen en de (biculturele) LHBTIQ+-gemeenschap. In Venserpolder, H-buurt en Amsterdamse Poort is behoefte aan een sterk sociaal netwerk waarin men De meest kwetsbare kinderen wonen in de sen omzien naar elkaar en een vangnet met passende Venserpolder, de H-buurt en een deel van de F-buurt ondersteuning op buurtniveau. Meer ontmoeting (Florijn). Hier zijn vraaggerichte activiteiten nodig op het en inclusie is van belang voor de meest kwetsbare gebied van leerondersteuning, positieve identiteitsont bewoners, zoals (dementerende) ouderen, jonge man wikkeling, talentontwikkeling, (seksuele) weerbaarheid. telzorgers, alleenstaande ouders en bewoners met Dit helpt jeugdigen in Bijlmer-Centrum hun horizon te een licht verstandelijke beperking, GGZ- of verslavings verbreden. In het geheel van opgaven vinden we eerlijke achtergrond. Om deze groepen goed te bereiken, is het kansen voor jeugdigen een heel belangrijk aandachts essentieel dat formele en informele partijen hun kennis punt (zie Masterplan Zuidoost). en expertise gezamenlijk inzetten. Zo kunnen kwetsbare bewoners vroegtijdig worden geholpen en/of door Doordat in deze buurten veel risicofactoren zijn, is de verwezen naar de juiste hulp(verleners). Een integrale kans op afglijden naar negatief gedrag en criminaliteit benadering en afstemming met de buurtteams en het groter. Om dit te voorkomen is het belangrijk een posi ouderen kindteam zijn noodzakelijk. tief opgroeien opvoedklimaat te creëren binnen het gezin, op straat en op school. Samenwerken vanuit een 9.2.5 Verband met overige sociale opgaven gedeelde pedagogische visie in de keten rondom jeugd Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er is hierbij van belang (ambitie 3 Masterplan Zuidoost sluit ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een hierop aan). Daarbij hoort ook aandacht voor het creë of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms ren van een veilige (thuis)omgeving en het bespreekbaar zijn ze aanvullend. maken van huiselijk geweld en kindermishandeling. In Voor gebied Bijlmer-Centrum zijn de focusopgaven met het kader van ouderbetrokkenheid is aandacht nodig een sociale component uit het gebiedsplan 2021: voor mannenemancipatie en vaderschap in brede zin: • Tegengaan kansenongelijkheid jeugd. De focus ligt (buurt)vaders, mannelijke rolmodellen en sleutelfiguren hierbij op: onderwijs, sociaal-emotionele ontwikke in de wijk. ling/identiteitsvorming en werk.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 128 Bijlmer-Centrum

• Sociale revitalisatie en focusgebieden. Meer maat werk binnen de sociale basis. • Tegengaan kansenongelijkheid volwassenen: versterken arbeidsmarkt en (lokaal) ondernemer schap. Versterken van de arbeidsmarktpositie van bewoners. • Bevorderen democratisering en inclusiviteit. Ondersteunen en faciliteren van zelforganisaties en bewoners(groepen).

Het gehele gebiedsplan 2021 is hier te vinden.

Bijlmer-Centrum heeft twee ontwikkelbuurten. Daar ligt de focus op de volgende sociale opgaven:

H-buurt • Verbeteren economische positie bewoners • Verminderen armoede • Verbeteren ontwikkelkansen (kwetsbare) jeugd • Verbeteren gezondheid

Venserpolder • Verbeteren economische positie bewoners/ vermin deren armoede, aanpak schuldenproblematiek en betalingsachterstanden • Verbeteren ontwikkelkansen (kwetsbare) jeugd, aanpak jeugdproblematiek/ criminaliteit • Bevorderen fysiek en mentale gezondheid • Bevorderen participatie en sociale cohesie

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Bijlmer-Centrum: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stads delen/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/ zuidoost/bijlmer-centrum

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 129 Bijlmer-Oost

9.3 Bijlmer-Oost 9.3.1 Over dit gebied Bijlmer-Oost is groen, dynamisch, jong en multicultureel. Het gebied bestaat uit de E-buurt, de G-buurt en de K-buurt. De bevolking is divers in herkomst en religie.

De geregistreerde werkloosheid in Bijlmer-Oost is hoog, net als het percentage huishoudens met een minimu minkomen. Veel gezinnen kunnen moeilijk rondkomen en ervaren vaak stress. De financiële zelfredzaamheid is beperkt. Dit is ook zichtbaar bij de schuldhulpverlening aan huishoudens in het gebied.

In Bijlmer-Oost wonen gemiddeld meer jeugdigen dan in de rest van Amsterdam. Van deze jeugdigen groeit ruim een kwart op in armoede. De gezondheid van bewoners is lager dan gemiddeld. De helft van de bewoners heeft een of meer chronische ziekten onder de leden. Er is veel overgewicht en een kwart van de bewoners heeft zelfs obesitas. Groeiende eenzaamheid, ook door hun financiële situatie, speelt met name bij ouderen, alleenstaanden en eenoudergezinnen.

De focus in dit gebied ligt op de buurten waar de maatschappelijke en sociale opgave het grootst is. In Bijlmer-Oost zijn de G-buurt Noord en de K-buurt aangewezen als ontwikkelbuurt. In Kortvoort, flats Kruitberg en Kikkenstein en de vier torenflats Kralenbeek, Kouwenoord, Kempering en Klieverink en in de G-buurt Noord wonen veel kwetsbare gezinnen die met verschillende problematieken te maken hebben. Er is minder vertrouwen of zelfs vaker wantrouwen naar instanties zoals de overheid, corporaties, politie (ambitie 1 en ambitie 5 Masterplan Zuidoost sluiten hierop aan).

Het Masterplan Zuidoost bevat een aanpak voor verbete ringen in het hele stadsdeel. Hierin zijn urgente hotspots benoemd: gebieden die extra aandacht vragen. G-buurt Noord is een van de meest urgente hotspots, doordat de stapeling van problemen er dusdanig groot is.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 130 Bijlmer-Oost

9.3.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 131 Bijlmer-Oost

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

445 433 540

7, 3% 7, 3% 8,9% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 29.846 Jeugd (0-17) 6.054 Jeugd (18-26) 4.317 Volwassenen (27-65) 15.931 Ouderen (66+) 3.544 Kwetsbaar SHV TOZO *Wijkindeling gelijk aan gebiedsindeling 205 55 45

4,6% WMO 1,3% 1,0% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 651

3,3%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

2.565 528 439

16,3% 3,3% 2,2% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

925 751 51

28,7% 20,2% 1,4% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 132 Bijlmer-Oost

9.3.3 Opgaven kansengelijkheid viteitenaanbod kenbaar gemaakt wordt via het netwerk De combinatie van een laag inkomen, een laag oplei van culturele en religieuze gemeenschappen in de wijk. dingsniveau, laaggeletterdheid en werkloosheid zorgt voor kwetsbaarheid van bewoners. Veel kinderen en Organisaties worden aangemoedigd om de kracht jongeren groeien op in een kwetsbare thuissituatie. van bestaande netwerken en bewonersgroepen in Hun ouders/verzorgers kunnen vaak niet de gewenste Bijlmer-Oost te benutten. Sleutelfiguren kunnen een ondersteuning bieden. Er is een innovatief aanbod brugfunctie vervullen bij het bereiken, ondersteunen en nodig voor met name het jonge kind (4-12 jaar) om ze verwijzen van kwetsbare bewoners. Hierbij moet spe in staat te stellen kansen te grijpen en hun netwerk te ciale aandacht zijn voor het bereiken en betrekken van versterken. Het is belangrijk om ook ouders/verzorgers bewoners met een licht verstandelijke beperking en laag bij dit aanbod te betrekken. (of anders) geletterdheid (zie Masterplan Zuidoost).

De meest kwetsbare kinderen wonen in G-buurt Noord Bij alle activiteiten werken organisaties inclusief en hou en K-buurt. Hier zijn vraaggerichte activiteiten nodig den rekening met (culturele) diversiteit in het gebied (zie op het gebied van leerondersteuning, positieve identi Masterplan Zuidoost). Bevorderen van sociale cohesie teitsontwikkeling, talentontwikkeling, (seksuele) weer in een inclusieve wijk is belangrijk. Bespreekbaar maken baarheid. Het inzetten van positieve rolmodellen is van van discriminatie, racisme en uitsluiting kan leiden tot meerwaarde om zo veel mogelijk jongeren te bereiken wederzijds begrip. Hierbij is aandacht nodig voor kwets en te inspireren. In het geheel van opgaven vinden bare vrouwen, culturele groepen en de (biculturele) we eerlijke kansen voor jeugdigen een heel belangrijk LHBTIQ+-gemeenschap. aandachtspunt (zie Masterplan Zuidoost). 9.3.4 Opgaven preventieve gezondheid Om te voorkomen dat jeugdigen afglijden naar crimina Voor een positief toekomstperspectief van jeugdigen in liteit is het belangrijk een positief opgroeien opvoed G-buurt Noord en K-buurt is een goede gezondheid van klimaat te creëren binnen het gezin, op straat en op belang. Er is aandacht nodig voor een gezonde leefstijl, school. Professionals in de keten rondom jeugd moeten zoals gezonde voeding, voldoende slaap en voldoende integraal samenwerken vanuit een gedeelde pedago beweging. De focus ligt hierbij op het versterken van gische visie (ambitie 3 Masterplan Zuidoost sluit hierop de (gezondheids)vaardigheden bij (jonge) jeugd en hun aan). Ook is het van belang om ouders/verzorgers meer opvoeders vanuit een integrale, gezinsgerichte aanpak. te betrekken bij de onderwijscarrière van hun kind(eren). Sporten en bewegen heeft een belangrijke sociale Een stabiel inkomen door werk is de basis voor het en preventieve functie en moet toegankelijk zijn voor bestrijden van armoede. Bewoners kunnen hun kansen iedereen. Een divers, inclusief en innovatief aanbod in op de arbeidsmarkt vergroten met activering en partici de nabije omgeving helpt om mentale weerbaarheid te patie. Vrijwilligerswerk in de wijk draagt bij aan verster vergroten, participatie te stimuleren en eenzaamheid king van het sociaal netwerk. Daarnaast is het belangrijk terug te dringen onder ouderen, jongvolwassenen en dat bewoners met een (taal)achterstand hun taal- en alleenstaanden. digitale vaardigheden verbeteren. Bewustwording over het belang van een goede beheersing van de Gezondheid richt zich ook op de veerkracht van men Nederlandse taal is nodig. De allerkleinsten worden sen. Bij (jong)volwassen bewoners in Bijlmer-Oost is er toegeleid naar spelinlopen en voorscholen, om taalach vaak sprake van een opeenstapeling van problemen terstand te voorkomen. zoals armoede en schulden. Dit kan stress en eenzaam heid met zich meebrengen. De schuldenproblematiek is In Bijlmer-Oost wonen veel kwetsbare bewoners die te vaak onbespreekbaar. Het taboe rondom schulden en maken hebben met diverse problemen op verschillende (financiële) zorgen moet worden doorbroken, zodat pro leefgebieden. Vanwege de complexiteit van de proble blemen vroegtijdig gesignaleerd worden en bewoners matiek is samenwerking tussen formele en informele eerder de juiste (schuld)hulpverlening krijgen. De focus partijen en actieve buurtbewoners nodig. Een stevig ligt hierbij op kwetsbare alleenstaande moeders. netwerk van partijen die goed met elkaar samenwerken is essentieel om bewoners snel op te vangen en indien In Bijlmer-Oost wonen relatief veel kwetsbare bewoners nodig door te verwijzen. Het is noodzakelijk dat het acti met een licht verstandelijke of psychische beperking.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 133 Bijlmer-Oost

Het is van belang om het formele en het informele Bijlmer-Oost heeft twee ontwikkelbuurten. Daar ligt de netwerk van deze kwetsbare bewoners te versterken. focus op de volgende sociale opgaven: Hierbij is extra aandacht nodig voor kwetsbare jongeren van 13 tot en met 20 jaar en in het bijzonder voor mei G-buurt Noord den. Samenwerking van formele en informele partijen • Verbeteren economische positie bewoners is noodzakelijk voor passende ondersteuning in de • Verminderen armoede woonomgeving. Daarbij hoort ook afstemming met het • Verbeteren ontwikkelkansen (kwetsbare) jeugd buurtteam en het ouderen kindteam. • Verbeteren gezondheid

9.3.5 Verband met overige sociale opgaven K-buurt Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er • Vergroten van de ontwikkelingskansen jeugd ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een • Stimuleren talentontwikkeling jeugd of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms • Vergroten ouderbetrokkenheid ouders op scholen zijn ze aanvullend. in Kortvoort Voor gebied Bijlmer-Oost zijn de focusopgaven met een • Betere ondersteuning en vergroten kansen voor sociale component uit het gebiedsplan 2021: werk • Tegengaan kansenongelijkheid jeugd. De focus • Vergroten economische zelfstandigheid van ligt op het verhogen van ouderbetrokkenheid en bewoners positieve beïnvloeding van de schoolcarrière. • Vergroten toegankelijkheid naar zorg en • Sociale revitalisatie focusbuurten. Meer maatwerk ondersteuning binnen de sociale basis. Daarnaast heeft het gebied • Minder bewoners leven in isolement een stevige pedagogische infrastructuur nodig. • Vergroten deelname bewoners aan sporten • Versterken arbeidsmarkt en (lokaal) ondernemer beweegactiviteiten schap. Werkloosheid aanpakken, mensen begelei den naar werk. • Bevorderen democratisering en inclusiviteit. Ondersteunen en faciliteren van zelforganisaties en bewoners(groepen).

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Bijlmer-Oost: https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stads delen/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/ zuidoost/bijlmer-oost/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 134 Gaasperdam, Driemond

9.4 Gaasperdam, Driemond 9.4.1 Over dit gebied Gaasperdam, Driemond bestaat uit de wijken Reigersbos, Holendrecht, Gein, Nellestein en Driemond. Ruim de helft van de bewoners heeft een migratie achtergrond. De sociaaleconomische positie van bewo ners is over het algemeen laag. Relatief veel mensen moeten rondkomen van een minimuminkomen. In Holendrecht, Reigersbos en Gein wonen veel gezinnen met kinderen. In Nellestein en Driemond wonen relatief veel ouderen. In Holendrecht en Reigersbos komt meer criminaliteit voor dan in de andere buurten.

De focus in dit gebied ligt vooral op de ontwikkelbuur ten Holendrecht en Reigersbos. In deze buurten zijn de maatschappelijke problemen relatief groot. Er is minder vertrouwen of zelfs vaker wantrouwen naar instanties zoals de overheid, corporaties, politie (ambitie 1 en ambitie 5 Masterplan Zuidoost sluiten hierop aan).

In Holendrecht West is meer dan een kwart van de bewoners jonger dan 17 jaar. De helft van deze kinderen groeit op in een huishouden met een minimuminkomen en er wordt vaker dan gemiddeld gebruik gemaakt van jeugdhulp. Een kwart van de gezinnen in Holendrecht West zijn eenoudergezinnen, vooral alleenstaande moeders met meerdere kinderen. Verder valt op dat er in Holendrecht veel mensen wonen die als zelfstandig ondernemer werken.

In Reigersbos leven veel jongeren langdurig onder het bestaansminimum. Ouders/verzorgers zijn niet altijd in staat hun kinderen goed te ondersteunen vanwege hun eigen problemen. Reigersbos heeft een relatief hoog percentage kwetsbare bewoners met een licht verstan delijke beperking.

Het Masterplan Zuidoost bevat een aanpak voor ver beteringen in het hele stadsdeel. Hierin zijn urgente hotspots benoemd: gebieden die extra aandacht vragen. Holendrecht West is te karakteriseren als een van de meest urgente hotspots, doordat de stapeling van problemen er dusdanig groot is.

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 135 Gaasperdam, Driemond

9.4.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 136 Gaasperdam, Driemond

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

484 649 649

7, 2% 9,6% 9,6% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 34.043 Jeugd (0-17) 6.630 Jeugd (18-26) 3.723 Volwassenen (27-65) 18.207 Ouderen (66+) 5.483 Kwetsbaar SHV TOZO

210 63 45

5,4% WMO 1,7% 1,2% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 834

3,8%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

2.645 508 381

14,1% 2,8% 1,6% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.110 956 50

22,7% 16,7% 0,9% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 137 Gaasperdam, Driemond

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Nellestein 15 (3,6%)

Holendrecht/Reigersbos 330 (8,6%)

Gein 130 (6%)

Driemond 10 (2,8%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Nellestein 20 ( 7, 2%) <5

Holendrecht/Reigersbos 115 (5,4%) 32 (1,6%)

Gein 70 (5,4%) 26 (2,1%)

Driemond <10 <5

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Nellestein 125 ( 7,4%) 23 (1,3%)

Holendrecht/Reigersbos 1.6 45 (17,1%) 343 (3,7%)

Gein 840 (12,8%) 138 (2,2%)

Driemond 35 (4,1%) <5

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Nellestein 65 (11,8%) <5

Holendrecht/Reigersbos 700 (26,1%) 38 (1,3%)

Gein 295 (21,0%) 9 (0,5%

Driemond 45 (18,2%) <5

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 138 Gaasperdam, Driemond

9.4.3 Opgaven kansengelijkheid Vanwege de kwetsbaarheid van jeugdigen in dit gebied In Holendrecht West, Reigersbos en Gein wonen veel zijn vraaggerichte activiteiten nodig op het gebied kwetsbare alleenstaande ouders/verzorgers met proble van talentontwikkeling, leerondersteuning, positieve men op verschillende leefgebieden. Een stevig sociaal identiteitsontwikkeling, (seksuele) weerbaarheid en het vangnet in de wijk van samenwerkende partijen (zowel verbeteren van sociale vaardigheden. Vroeg inzetten formeel als informeel) is onmisbaar om bewoners snel op persoonlijke ondersteuning vergroot hun toekomst op te vangen en indien nodig door te verwijzen. Dit perspectief en zelfredzaamheid. Het is belangrijk voorkomt dat problemen doorwerken op de ontwikke een positief opgroeien opvoedklimaat te creëren ling van de kinderen uit deze kwetsbare huishoudens. binnen het gezin, op straat en op school. Ook is het Goede afstemming en samenwerking met het buurt nodig om ouders/verzorgers meer te betrekken bij de team en het ouderen kindteam is hierbij van belang. onderwijscarrière van hun kind(eren). Een verhoogde (ouder)betrokkenheid brengt de leefwerelden van een Vanwege de stapeling van problemen is een innovatief kind (thuis, school, straat en online) dichter bij elkaar. en vraaggericht activiteitenaanbod op maat noodzake In het geheel van opgaven vinden we eerlijke kansen lijk. Dit komt het liefst tot stand samen met bewoners voor jeugdigen een heel belangrijk aandachtspunt (zie en vrijwilligers. Kennis van de leefwereld van bewoners Masterplan Zuidoost). is essentieel. In Holendrecht en Reigersbos zijn veel actieve buurtbewoners en lokale culturele en religieuze In Holendrecht-West en Reigersbos wonen veel kwets gemeenschappen. Het is van belang om deze krachten bare alleenstaande ouders/verzorgers met een minimu in de buurt te benutten om kwetsbare bewoners tijdig minkomen. Leven in armoede maakt mensen kwetsbaar. toe te leiden naar passend activiteitenaanbod. Dit aan Passende informele hulp bij de aanvraag van (armoede) bod dient kenbaar en zichtbaar te worden gemaakt via voorzieningen en begeleiding naar de juiste profes diverse actieve netwerken in de wijk. Er moet speciale sionele hulpverlening is nodig. Het is belangrijk om aandacht zijn voor het bereiken en betrekken van bewo deze bewoners te ondersteunen en hun kansen op de ners met een licht verstandelijke beperking en laag (of arbeidsmarkt te vergroten. Het vergroten van taal- en anders) geletterdheid (zie Masterplan Zuidoost). digitale vaardigheden is hierbij noodzakelijk.

Gaasperdam, Driemond is rijk aan verschillende cultu 9.4.4 Opgaven preventieve gezondheid ren. Bij alle activiteiten werken organisaties inclusief en Jeugdigen uit Gaasperdam hebben in hun directe houden rekening met (culturele) diversiteit in het gebied omgeving te weinig stimulerende factoren om gezond (zie Masterplan Zuidoost). Bevorderen van sociale op te groeien. Daarom is het van belang om aandacht te cohesie in een inclusieve wijk is belangrijk. Bespreekbaar besteden aan een gezonde leefstijl en het vergroten van maken van discriminatie, racisme en uitsluiting kan de gezondheidsvaardigheden van (jonge) jeugd en hun leiden tot wederzijds begrip. Hierbij is aandacht nodig opvoeders. Een breed sport-, beweeg- en spelaanbod voor kwetsbare vrouwen, culturele groepen en de (bicul (in de openbare ruimte) draagt daaraan bij. Het aanbod turele) LHBTIQ+-gemeenschap. moet in samenhang met brede talentontwikkeling, jongerenwerk en het structureel lokaal aanbod geor In Holendrecht West, Reigersbos en Gein glijden ganiseerd worden. Hierbij is bijzondere aandacht voor relatief veel jeugdigen af naar criminaliteit. Veel mei meiden noodzakelijk. den voelen zich hier onveilig op straat. De opgave is het verminderen van grensoverschrijdend gedrag, het Het aantal senioren in dit gebied stijgt en de druk op bevorderen van positief gedrag en vroegtijdig signale (jonge) mantelzorgers neemt toe. Zij hebben behoefte ren van problemen. Positieve rolmodellen kunnen een aan ondersteuning, begeleiding en nazorg. brugfunctie vervullen door jongeren op hangplekken en Met name in Holendrecht-Oost en Nellestein wonen vindplekken te bereiken, ontmoeten en inspireren. De veel ouderen. Meer activiteiten voor deze bewoners, focus ligt hierbij op het bieden van een positief toe dragen bij aan het gevoel van verbondenheid en vergro komstperspectief, met name voor moeilijk bereikbare ten de betrokkenheid in de buurt. jongeren, zoals jongeren met een inschrijvingsprobleem (spookjongeren). Maatwerk op het gebied van coaching Relatief veel bewoners in dit gebied voelen zich een en empowerment van jongeren is noodzakelijk (ambitie zaam. Een divers, inclusief en innovatief aanbod in de 4 Masterplan Zuidoost sluit hierop aan). nabije omgeving is nodig om hun (mentaal) welbevinden

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Stadsdeel Zuidoost 139 Gaasperdam, Driemond

te vergroten, participatie te stimuleren en eenzaamheid terug te dringen.

Bewoners in Holendrecht en Reigersbos hebben vaak te maken met financiële zorgen, stress en (mentale) gezondheidsproblemen. Dit kan de gezinssituatie nega tief beïnvloeden. Het is van belang deze vicieuze cirkel te doorbreken door problemen bespreekbaar te maken en integraal aan te pakken.

9.4.5 Verband met overige sociale opgaven Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. Voor gebied Gaasperdam, Driemond zijn de focusopga ven met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: • Tegengaan kansenongelijkheid jeugd. De focus ligt hier op het verhogen van ouderbetrokkenheid en positieve beïnvloeding van de schoolcarrière. • Sociale revitalisatie. Meer maatwerk binnen de soci ale basis. Daarnaast heeft het gebied een stevige pedagogische infrastructuur nodig. • Tegengaan kansenongelijkheid. Werkloosheid aanpakken, mensen begeleiden naar werk.

Het gehele gebiedsplan 2021 is hier te vinden.

Gaasperdam-Driemond heeft twee ontwikkelbuurten. Daar ligt de focus op de volgende sociale opgaven:

Holendrecht: • Verbeteren economische zelfstandigheid bewoners en verminderen van armoede • Verbeteren ontwikkelingskansen jeugd • Bevorderen fysieke en mentale gezondheid

Reigersbos: • Verbeteren economische positie bewoners en verminderen van armoede • Verbeteren ontwikkelingskansen jeugd • Bevorderen fysieke en mentale gezondheid • Bevorderen participatie en sociale cohesie

Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Gaasperdam, Driemond: https://www.amsterdam.nl/bestuur-or ganisatie/stadsdelen/gebiedsgericht-werken/ gebiedsplannen-2021/zuidoost/gaasperdam-driemond/

Gebiedsgerichte Uitwerking 2022