Gdy Lechia Gdańsk Grała Z Juventusem Turyn
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
24 PiłKA NożNA I POLITYKA Gdy Lechia Gdańsk grała Kraszewski PAP/Stefan Fot. z Juventusem Turyn Jacek Słoma Lechia Gdańsk, zdobywca Solidarności!”, „Solidarność – Lechia z Gdańska wracali autokarami przez piłkarskiego Pucharu Polski Gdańsk”. Można więc powiedzieć, że Łódź, wykrzykując antytotalitarne ha- gdański stadion przy ulicy Traugutta był sła. Wzbudziło to najpierw zdziwienie, w 1983 roku, w całej Polsce swoistym punktem oporu społecznego. a potem entuzjazm przechodniów. była identyfikowana Ciekawy przebieg miał finałowy z NSZZ „Solidarność”. mecz o Puchar Polski między Lechią Z papieskim błogosławieństwem Gdańsk a Piastem Gliwice, rozegrany Zdobycie Pucharu Polski otworzyło Największe sukcesy sportowe 22 czerwca 1983 roku w Piotrkowie gdańszczanom drogę do rozgrywek tej drużyny przypadły Trybunalskim. Już podczas odśpiewy- w Pucharze Zdobywców Pucharów. na szczególny okres walki wania Mazurka Dąbrowskiego przed W I rundzie przeciwnikiem Lechii rozpoczęciem gry kibice Lechii wznie- Gdańsk został Juventus Turyn – trium- z systemem totalitarnym, śli ręce do góry w geście „Victorii”. fator Pucharu Włoch. Trzon tego ze- której najważniejszym Podczas całego meczu skandowali zaś społu stanowili zawodnicy reprezenta- ośrodkiem był wówczas Gdańsk. antykomunistyczne i solidarnościowe cji Włoch, która zdobyła mistrzostwo hasła, nic sobie nie robiąc z obecno- świata w roku 1982. Byli to: Antonio ści na stadionie przedstawicieli władz Cabrini, Claudio Gentile, Paolo Rossi, erzy Jastrzębowski, ówczes- państwowych i Polskiego Związku Gaetano Scirea, Marco Tardelli i Dino ny trener Lechii, wspomina: Piłki Nożnej. Ksiądz Jarosław Wąso- Zoff. Drużynę uzupełniały dwie zagra- „Byliśmy bardzo sympatycz- wicz, zaangażowany kibic Lechii i au- niczne gwiazdy: Michel Platini, uzna- nie przyjmowani w innych tor książki Biało-Zielona Solidarność. wany wówczas za najlepszego piłkarza Jmiastach. Zawsze był taki moment O fenomenie politycznym kibiców gdań- Europy, i Zbigniew Boniek. podczas meczów, gdy nasi kibice skan- skiej Lechii 1981–1989, opisuje, jak po W ramach przygotowań do zbliżają- dowali antykomunistyczne hasła”. Do zwycięskim finalew Piotrkowie kibice cej się rywalizacji Lechia odbyła swo- łagodniejszych należały: „MO – gesta- J po”, „Precz z komuną!”, „Nienawidzę W rywalizacji ze słynnym Juventusem Turyn Lechia Gdańsk miała niewielkie szanse; ZOMO,o,o,o,o”, „Nie ma wolności bez Zbigniew Boniek strzela zwycięskiego gola dla włoskiej drużynyy piłka nożna i polityka 25 iste tournée po Półwyspie Apenińskim, ców okazją do zademonstrowania nie- rzyszyło ich Juventusowi aż trzydziestu grając kontrolne mecze z czterema dru- zadowolenia z sytuacji w kraju. Woje- siedmiu. Włoskie media interesowały żynami. Działaczom klubu z Wybrzeża wódzki Urząd Spraw Wewnętrznych się nie tylko rywalizacją sportową, ale udało się również uzyskać zaproszenie (WUSW) miał sygnały, że na stadio- i sytuacją polityczną w Polsce. Dzien- na prywatną audiencję u papieża Jana nie pojawi się Lech Wałęsa, lider zde- nik „La Gazzetta dello Sport” opubli- Pawła II, który przyjął kilkudziesięcio- legalizowanego NSZZ „Solidarność”. kował nawet wywiad z Wałęsą. osobową grupę gdańszczan w Castel Ponieważ spodziewano się antyrządo- W WUSW zadbano o „poprawny” Gandolfo. Wizytę poprzedziła spowiedź wych wystąpień, gdańscy esbecy pod- charakter transmisji telewizyjnej. Re- i msza święta, co wywołało sprzeciw jęli przygotowania do „operacyjnego daktor naczelny Gdańskiego Ośrodka towarzyszącego delegacji przedstawi- zabezpieczenia” meczu. Telewizji został zobligowany do tego, ciela Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Służba Bezpieczeństwa miała mię- aby na antenę nie dostały się ujęcia Aż czterdziestu z 94 polskich kibiców, dzy innymi bacznie obserwować pobyt „z wrogich wystąpień grup związa- którzy wyjechali z Lechią do Włoch, po- w Polsce włoskich dziennikarzy. Towa- nych z podziemiem politycznym oraz prosiło na miejscu o azyl. W samolocie powrotnym do Gdańska-Rębiechowa było wiele pustych miejsc. Pierwszy mecz Lechii z Juventusem odbył się 14 września 1983 roku w Tury- nie. Gdańszczanie przegrali aż 0:7. Gole dla gospodarzy strzelili: Domenico Penzo (4), Michel Platini (2) i Paolo Rossi (1). Zabezpieczyć mecz Wynik nie pozostawiał złudzeń co do dalszych losów rywalizacji. Nie to jednak było istotne. Zaplanowany na 28 września rewanż w Gdańsku, roz- grywany krótko po zniesieniu w Polsce stanu wojennego, mógł być dla kibi- Ð Na trybunach pojawił się Lech Wałęsa; gdańscy kibice zgotowali mu entuzjastyczne powitanie Fot. AIPN Fot. 26 piłka nożna i polityka potwierdzające pobyt na stadionie osób dek. Owi funkcjonariusze w cywilu prowadzenie objęła Lechia. Wyrównał znanych z antyrządowych wystąpień”. mieli również – wraz z ormowcami – Roberto Tavola, a wynik meczu ustalił Ponadto jedna z ekip telewizyjnych pomóc służbom porządkowym w za- w 83. minucie Zbigniew Boniek. Lechia miała rejestrować wszelkie nieprzy- pewnieniu bezpieczeństwa działaczom przegrała z Juventusem 2:3. chylne władzom gesty kibiców, doku- partyjnym. Mieli także ochraniać W przerwie meczu kibice dowiedzieli mentować ich zachowanie i umieszczo- sprzęt radiowo-telewizyjny, pomagać się, że jest wśród nich Wałęsa. Rozległy ne na transparentach napisy. Zalecano w ustaleniu danych personalnych kon- się okrzyki „Lechu, Lechu”, a następnie nawet podjęcie „działań zabezpieczają- kretnych osób oraz usuwać transparen- przez kilka minut skandowano „Soli- cych mikrofony w celu uniemożliwie- ty antyrządowe. Trybunę honorową za- darność, Solidarność”. Po meczu doszło nia przekazania na antenę okrzyków bezpieczać miał pluton dzielnicowych. w kilku miejscach do drobnych starć wrogiej treści”. To akurat na niewie- W stan gotowości postawiono perso- z ZOMO, którym towarzyszyły okrzy- le się zdało, bo w trakcie telewizyjnej nel medyczno-sanitarny, karetki pogo- ki „Precz z komuną” itp. Incydenty nie transmisji cała Polska mogła usłyszeć towia, a nawet sądy. W sumie zaanga- przerodziły się jednak w zamieszki na skandowane w przerwie meczu słowa: żowano 1512 funkcjonariuszy, w tym większą skalę. „Solidarność, Solidarność”. trzystu zomowców z Warszawy oraz po stu z Elbląga i Olsztyna. Wykorzysta- Zmęczone społeczeństwo Wielka mobilizacja no też dziesięć ośmiokołowych trans- Można zadać pytanie: dlaczego śro- Za miejsca newralgiczne, w których porterów opancerzonych BTR-60, dwa dowiska „podziemia” nie wykorzy- po meczu mogło dojść do manifesta- samochody BRDM 2, dziesięć armatek stały tak medialnego wydarzenia jak cji antyrządowych, uznano okolice Po- wodnych, pięć więźniarek i jeden re- mecz Lechii z Juventusem? Dlaczego mnika Poległych Stoczniowców, bra- flektor. Całym przedsięwzięciem kiero- wyraźnie nie zamanifestowały nieza- my nr 2 Stoczni im. Lenina i siedziby wał płk Andrzej Stojek z WUSW. dowolenia z sytuacji panującej w Pol- zdelegalizowanej Solidarności. Miasto Mecz w Gdańsku przebiegał inaczej sce? Czy tylko dlatego, że esbecy byli podzielono na siedem sektorów, w któ- niż w Turynie. Pierwszą bramkę zdo- dobrze przygotowani do starcia? Być rych rozmieszczono odpowiednio wy- był w 18. minucie Beniamino Vignola. może słuszna jest teza, że społeczeń- posażone oddziały milicji, w każdym Do remisu doprowadził w 51. minucie stwo było zmęczone restrykcjami do- od osiemdziesięciu do 240 ludzi. Na Marek Kowalczyk. Po strzale z rzu- piero co zniesionego stanu wojennego stadionie rozstawiono trzy kompanie, tu karnego Jerzego Kruszczyńskiego i wszelkie manifestacje nie cieszyły się które wspierała dwustuosobowa grupa już tak dużym poparciem jak w okresie AIPN Fot. funkcjonariuszy w cywilu, bez broni, „karnawału Solidarności” (1980–81). ale za to wyposażonych w sprzęt foto- Tym bardziej że władze podejmowały -filmowy. Do tej swoistej „stadionowej skuteczne działania paraliżujące po- agentury” należało wskazanie oddzia- czynania „podziemia”, czego przykła- łom prewencyjnym, przebywającym dem było chociażby stłumienie w roku w danym sektorze, ewentualnych pro- 1983 w Gdańsku i Gdyni niezależnych wodyrów i osób zakłócających porzą- obchodów 1 i 3 Maja. Należy też przy- pomnieć, że „nieznani sprawcy” za- mordowali 30 czerwca tego samego roku Jana Samsonowicza, działacza Ruchu Młodej Polski. W przeddzień meczu rewanżowego Lechii z Juventusem polska telewizja emitowała film Pieniądze, który miał skompromitować Lecha Wałęsę. Kam- pania wymierzona w symbol zdelega- lizowanej Solidarności nie przyniosła jednak rezultatu. Gdańscy kibice entu- zjastycznie powitali Wałęsę na meczu z Juventusem. Stadion przy ulicy Trau- gutta pozostał bastionem opozycji. Jacek Słoma – pracownik Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN Ð Radość kibiców po golu dla Lechii.