Creatieve Economie in Limburg
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Sectoranalyse Creatieve Economie in Limburg Maart 2018 Creatieve Economie in Limburg P a g i n a 1 | 130 INHOUDSOPGAVE 1. De basis van deze sectoranalyse 3 2. Bedrijven in de Creatieve Economie 5 3. Werknemers in de Creatieve Economie 8 4. Zelfstandigen in de Creatieve Economie 11 5. Omzet in de Creatieve Economie 14 6. Toegevoegde waarde in de Creatieve Economie 17 7. Starters in de Creatieve Economie 20 8. Studenten in opleidingen die aansluiten bij de Creatieve Economie 24 9. Conclusies 27 Bijlage 1: Overzicht NACE-codes 28 Bijlage 2: Kaart Limburg met aantal bedrijven in de Creatieve Economie 29 Bijlage 3: Lijst bedrijven in de Creatieve Economie in Limburg 30 Creatieve Economie in Limburg P a g i n a 2 | 130 1. De basis van deze sectoranalyse De creatieve sector in Vlaanderen kan ingedeeld worden in drie grote groepen met telkens een aantal subsectoren: Kunsten en cultureel erfgoed: beeldende kunsten, podiumkunsten en cultureel erfgoed Media- en entertainmentindustrie: muziek, gaming, geschreven media (pers en boeken), audiovisuele sector en nieuwe media Creatief zakelijke dienstverlening: communicatie & reclame, architectuur, design en mode De afbakening van deze sectoren kwam enkele jaren geleden tot stand in een voorstudie van het Flanders DC-kenniscentrum aan de Antwerp Management School. Flanders DC, of voluit Flanders District of Creativity, is het unieke aanspreekpunt voor ondernemen in de creatieve sector. Het is het resultaat van een fusie tussen Flanders DC, Design Vlaanderen en Flanders Fashion Institute. Als vzw werkt Flanders DC in opdracht van de Vlaamse overheid en neemt ze een neutrale positie in. Ze ondersteunen creatieve ondernemers bij de start, groei of professionele uitbouw van hun onderneming. Sinds 2010 berekent Flanders DC om de twee jaar de economische impact van de volledige creatieve sector. Deze impactstudie is dé referentie als het op cijfers over deze sector aankomt. Cijfers worden zowel top-down (gebaseerd op de NACE-BEL nomenclatuur) als bottom-up (gebaseerd op een combinatie van bronnenmateriaal uit de verschillende sectoren) verzameld. Vertrekkende vanuit de top-down en bottom-up benaderingen wordt één totaalcijfer per variabele berekend. Voor deze berekening wordt door de onderzoekers voor elke schakel van de verschillende sectoren een keuze gemaakt tussen het top-down en bottom-up resultaat. Deze keuze is gebaseerd op de ervaringen van de onderzoekers met het verzamelde cijfermateriaal inzake volledigheid, accuraatheid en betrouwbaarheid. De meest recent beschikbare cijfers dateren van 2015. Zoals Flanders DC aangeeft is het om verschillende redenen moeilijk om exacte cijfers te verzamelen. Daardoor blijven in vele gevallen de cijfers een onderschatting. In house creatieven in bedrijven/organisaties in andere sectoren, zoals bijvoorbeeld een ontwerper bij een autofabrikant of een architect in een overheidsdienst zijn in deze studie niet meegeteld. Daarnaast is bij elke sector ook het beschikbaar cijfermateriaal erg verschillend, waardoor sectorale vergelijkingen met de nodige voorzorg moeten worden geïnterpreteerd. Bij elke editie van het onderzoek werd de gebruikte methodologie geactualiseerd en verder verfijnd. Meer info over de gebruikte methodologie en de eindversie van de studie zijn terug te vinden op de website www.creatievesector.be In deze Limburgse sectoranalyse worden de Vlaamse cijfers berekend op basis van de som van de vijf Vlaamse provincies. Deze cijfers wijken enigszins af van de Vlaamse cijfers in de Creatieve Economie in Limburg P a g i n a 3 | 130 impactstudie van Flanders DC, omdat in die studie op arbitraire wijze een aantal bedrijven van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bij Vlaanderen worden geteld. Voor de berekening van het aantal starters (hoofdstuk 7), de kaart van Limburg met de aanduiding van het aantal bedrijven in de creatieve economie (bijlage 2) en de lijst van bedrijven in de creatieve economie in Limburg (bijlage 3) werd enkel rekening gehouden met de top- down benadering (NACE-codes) van de impactstudie van het Flanders DC-kenniscentrum aan de Antwerp Management School. Bovendien werd in deze cijfers ook de meubelindustrie toegevoegd. Hierdoor wijken deze cijfers enigszins af van de cijfers uit de impactstudie, mede omdat daarin bepaalde correcties werden aangebracht die niet in NACE-codes te vatten zijn. De weerhouden NACE-codes vindt u in Bijlage 1. De onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een selectie van opleidingen die o.i. gelinkt kunnen worden aan de creatieve economie. Uiteraard dient hierbij rekening te worden gehouden dat deze lijst niet allesomvattend is en dat ook minder voor de hand liggende opleidingen een basis kunnen vormen voor activiteiten in de creatieve economie. Ondanks het feit dat deze cijfers een goed beeld geven van de participatie in opleidingen van het Hoger Onderwijs die gelinkt kunnen worden aan de Creatieve Economie, dienen de cijfers met de nodige omzichtigheid geïnterpreteerd te worden. Elementen uit deze sectoranalyse mogen gebruikt worden mits bronvermelding: © POM Limburg, Sectoranalyse Creatieve Economie in Limburg – maart 2018 (www.pomlimburg.be) Creatieve Economie in Limburg P a g i n a 4 | 130 2. Bedrijven in de Creatieve Economie In 2015 telt Limburg in de creatieve economie 916 bedrijven met werknemers in loondienst. Ruim 1 op de 5 daarvan ligt in Hasselt. De creatieve economie is goed voor 4,3% van het totaal aantal bedrijven met personeel in Limburg. In Vlaanderen waren er in hetzelfde jaar 7.197 werkgevers. Dat betekent dat 12,7% van de Vlaamse bedrijven in de creatieve economie zich situeren in Limburg. Hiermee behaalt Limburg het laagste aandeel van alle Vlaamse provincies. Antwerpen is koploper met 31,0%, gevolgd door Oost-Vlaanderen (21,9%), West-Vlaanderen (21,0%) en Vlaams-Brabant (13,4%). De meeste bedrijven in de creatieve economie in Limburg bevinden zich in de subsector ‘Creatief zakelijke dienstverlening’, en dan vooral bij de subsector ‘Mode’. Hierbij dient opgemerkt te worden dat onder mode niet enkel de designers worden meegerekend maar ook de producten en (groot- en detail-)handelaars in textiel en kleding. Voorts telt de creatieve sector in Limburg relatief veel vestigingen van persgerelateerde bedrijven, architectuurbedrijven en bedrijven in de muziekindustrie. Voor wat betreft werkgevers ligt het aandeel van Limburg in Vlaanderen in de creatieve economie nagenoeg gelijk aan dat van de totale economie. T.o.v. het totaal aantal Vlaamse werkgevers in een bepaalde subsector behaalt Limburg relatief hoge aandelen in de persgerelateerde bedrijven, muziek en mode en lage aandelen in de podium- en beeldende kunsten. Creatieve Economie in Limburg P a g i n a 5 | 130 Aantal werkgevers in de creatieve sector in 2015 in Limburg en Vlaanderen Limburg Vlaanderen Muziek 72 499 Gaming 6 55 Media- en entertainmentindustrie Geschreven media (boeken) 13 170 Geschreven media (pers) 109 717 Audiovisuele sector 19 225 Reclame 55 585 Architectuur 102 863 Creatief zakelijke dienstverlening Design 25 273 Mode 491 3 460 Podiumkunsten 10 154 Kunsten en cultureel erfgoed Beeldende kunsten 14 196 TOTAAL CREATIEVE ECONOMIE 916 7 197 TOTAAL ALLE SECTOREN 21 123 162 041 Bron: Flanders DC, RSZ PROVINCIALE VERDELING VAN HET AANTAL WERKGEVERS IN DE CREATIEVE ECONOMIE IN VLAANDEREN IN 2015 Limburg West-Vlaanderen 13% 21% Antwerpen 31% Oost-Vlaanderen 22% Vlaams-Brabant 13% Bron: Flanders DC Creatieve Economie in Limburg P a g i n a 6 | 130 Bron: Flanders DC %-aandelen Limburgse werkgevers in totaal aantal Vlaamse werkgevers 15,2% 16,0% 14,4% 14,2% 12,7% 13,0% 14,0% 11,8% 10,9% 12,0% 9,4% 9,2% 10,0% 8,4% 7,6% 7,1% 8,0% 6,5% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% Bron: Flanders DC, RSZ Creatieve Economie in Limburg P a g i n a 7 | 130 3. Werknemers in de Creatieve Economie De creatieve economie is in 2015 in Limburg goed voor 3.937 jobs in loondienst. 1 op de 4 van deze jobs situeert zich in Hasselt. De creatieve economie heeft een eerder bescheiden aandeel van 1,4% in het totaal aantal jobs in loondienst in Limburg. In Vlaanderen is de sector goed voor 2,4% van het totaal aantal werknemers. Inzake werknemers in de creatieve sector hinkt Limburg duidelijk achterop ten opzichte van de andere Vlaamse provincies. Het Limburgse aandeel in de Vlaamse jobs in de creatieve economie beloopt slechts 7,5%, wat bijna de helft is van de voorlaatste, West-Vlaanderen met 14,6%. De overgrote meerderheid van de jobs in de creatieve economie in Vlaanderen bevindt zich in Antwerpen (37,4%). 7 op de 10 werknemers in de creatieve economie in Limburg is actief in de creatief zakelijke dienstverlening, met opnieuw een belangrijk aandeel voor de mode-industrie en –handel (cfr. opmerking supra). Ook de reclame- en architectenbureaus zijn belangrijk voor de tewerkstelling in de creatieve economie. Opvallend is het relatief grote aantal werknemers in verhouding tot het aantal werkgevers in de subsectoren ‘Podiumkunsten’ (10 werkgevers, 306 werknemers) en ‘Gaming’ (6 werkgevers, 98 werknemers). Zoals hierboven vermeld is Limburg goed voor 7,5% van het totaal aantal werknemers in de creatieve economie in Vlaanderen. Een opvallend groot Limburgs aandeel wordt behaald in de subsector ‘Gaming’ (22,7%). Ook de podiumkunsten en de muziek zitten vrij ver boven het gemiddelde Limburgse aandeel. Ver daaronder zit de subsector ‘Geschreven media (boeken)’ waarin Limburg goed is voor slechts 1,2% van het totaal aantal jobs in Vlaanderen. Voorts scoort Limburg ondermaats inzake aantal jobs in de beeldende kunsten en in de audiovisuele sector. Creatieve Economie