Ilulingit

Katimajiit ...... 54

Angijuqqaap Uqausiksangit ...... 56

Turaarviksaq 1: Piliriangulirlutik Inuuqatigijavut imminiiqattarningit nuqqaqtitausimaliqullugit piliriaksarijaujut ...... 60

Turaarviksaq 2: Piusigiaqtitausimalirlutik atuinnautitavaktuni naammaktuullutik ammalu akituluanngittutik iglurjuanik Inuit Nunanganni ...... 62

Turaarviksaq 3: Saimmaqatigiiksimalirnirmut Turaarviqaqtittilirniq ...... 64

Turaarviksaq 4: Ikajuqtuliqsimalugit Inuit nangminiq isumaliurutiliurunnarninginni ilinniarnilirinirni ...... 66

Turaarviksaq 5: Inuit Nunangatta avatigijanga Mianirijauniqaliqtillugu ...... 68

Turaarviksaq 6: Qaujisainiqaqpannirni Inuit Nangminiq isumaliurutiliurunnarningit sanngiktisimaliriarlugit ...... 70

Turaarviksaq 7: Piusigiaqtisimalirlugit Inuit ilagiingujut ammalu nunaqqatigiiktut aanniaqaliqtailimavanningit ammalu qanuinngittiarasukpanningit ...... 72

Nainaaqsimajut Kiinaujalirinirmut Titiqqaqutiit ...... 75

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 53 Katimajingit

Kanatami inunnut Sivuliqtigijaujuq Natan Obed Angijuqqaaq, Inuit Tapiriit Kanatami Natan Obed Inuit Tapiriikkunnut Kanatami Angijuqqaarijauvuq. Nain-miutaulauqsima vuq, kanangnaqpasianiittuni nunaligijaujumi Labrador-up Nunatsiavut aviktuqsima ningani, ammalu Ottawa-miutauliqtuni. Qulinut (10) ukiunut Iqaluit, Nunavutmiutau lauqsimajuq, ammalu Nunavut Tunngavikkut Timingata Inuusilirijit ammalu Piusituqalirijikkunnut Isumatarijaujuulauqtuni. Iqqanaijarnilimaamini piliriaqaqtiuqattaqsimalirpuq Inuit pijju- tiqaqtigijaujuullutik katujjiqatigiigijanginnut piusigiaqtitausimaliqullugit Inuit qanuinn- gittiaqtitaujariaqarningita Canada-miungujut.

Duane Smith Chair and CEO Inuvialuit Pivalliajulirijingita Corporation-ngani Duane Smith Iksivautarijauvuq ammalu Allavvingmi Isumataulluni Iqqanaijaqtigijauvuq Inuvialuit Pivalliajulirijingita Corporation-ngani, tilijausimajjutiqaqtunik tigusijiuqattar- niarnirmut Inuvialuit nunaqutigijanginut ammalu kiinaujatigut akiliutitaarijauvaktunik aaqiktausimalilauqtunut 1984-mi Inuvialuit Nunalirinirmut Angirutitaaqsimalirutinginnit. 2002-mit 2016-mut, angijuqqaangulauqsimavuq Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajinginnut Canada-mi, ammalu Iksivautarijaulaurilluni Inuuvik Nunalingani Corporation-kunginnut 6-ngiqtaqtugit iniqartitauningit pigiarvigillugu ukiungani 2004-mi.

Aluki Kotierk Angijuqqaaq Nunavut Tunngavvikkut Timingat Aluki Kotierk Angijuqqaarijauvuq Nunavut Tunngavvik Timiqutingani, katujjiqatigiigijau- junut Nunavummi Angirutini uqaqtausimajut piliriangusimaliqullugit kamajigijaujunit. Igloolik, Nunavummiutaulluni, isumataulluni iqqanaijaqtiuqattaqsimavuq Nunavummi Government-kunnut, Nunavummi Uqausilirijirjuap Allavingani, Pauktuutit Arnait Inuit Canada-mi, ammalu Inuit Tapirisat-kunnut Canada-mi (maannali Inuit Tapiriit Kanatami).

Jobie Tukkiapik Angijuqqaaq Makivik Kuapuriisangat Jobie Tukkiapik Angijuqqaarijauvuq Makivik Corporation-ngannut ammalu Katimajigi- jauqataulluni amisurlaujunut Makivikkut kiinaujatigut ikajuqsimallugit kampanigijangin- nut, ilaqaqtugit First Air-kunni, Air Inuit-kunni, Nunavik Sanaugalianginni, Nunavik Uumaniqaqtunut Qaujisaijinginni, Nunavik Nunalirinirmut Piliriaqaqtingini, Nunacell- kunni ammalu Cruise North Qaujisariaqtittijinginni. Isumatarjuarijaulauqsimagivuq Kativik Aviktuqsimanirmi Government-kunginnut ammalu qangatasuuqlaurilluni 5-nut ukiunut qangatasuuqtiunirmut Air Inuit-kunnut.

54 INUIT TAPIRIIT KANATAMI Johannes Lampe Nunatsiavut Government Johannes Lampe Angijuqqaarijauvuq Nunatsiavutkunni. Pingajurijaulluni sivuliqtigijaulir- puq Nunatsiavut Government-kungini, Inuit aviktuqsimaniujumi government-gijanginni, pigiaqtitaulauqsimajunit taima Labrador-mi Inuit Nunalirinirmut Angirutingit ammalu Labrador-mi Piqujarjuaqutingit atuliqtitaummata 2005-ngutillugu. Sivuniani Nunatsiavutmi Piusituqalirijikkut, Pinnguarvilirijikkunnut ammalu Tujurmiqattaqtulirijikkunnut Minister- gijaulaurilluni.

Nancy Karetak Lindell Angijuqqaaq, Inuit Ukiuqtaqtumiut Katimajingit (Kanatami) ammalu ICC-kunnut Iksivautamut Tungalirijaujuq Angijuqqaamut Tungalirijanga, Inuit Tapiriikkut Kanatami Nancy Karetak Lindell Angijuqqaarijauvuq Inuit Ukiuqtaqtumiut Katimajinginnut Canada- mi ammalu Iksivautarmut Tungalirijaulluni Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajinginnut, Silarjual- imaami Katujjiqatigiingujunut pijjutiqaqtigijaullutik Inunginnut Canada-mi, Akukittumi, Alaska-mi ammalu Russia-mi. Angijuqqaangulluni ICC Canada-kunni, Angijuqqaamut Tungalirijaugivuq Inuit Tapiriikkut Kanatami Angijuqqaangannut. Nunavutmiunut Gov- ernment-kut Katimavigjuarvingani Ilagijauqataulauqpuq 1997-mit 2008-mut.

Rebecca Kudloo Angijuqqaaq Pauktuutit Arnait Inuit Canada Rebecca Kudloo, Angijuqqaarijauvuq Pauktuutit Arnait Inuit Canada-mi. Iqqanaijaaqaqat- taqsimavuq Ilinniarnilirijikkunni ammalu Nunaliujumi Ikajuqtiulluni ukiunut 25-nut. Ilagi- jauqataulaurivuq 9-nut ukiunut Nunavummi Aarnait Katimajinginnut Pauktuutikkunnut ilaulirniasaarłuni 2012-mi. Inuulilaursimavuq nunami Iglulik, Nunavut silataani, ammalu nunaqaliqtuni Qamani'tuaq, Nunavutmi.

Maatalii Okalik Angijuqqaangat Kanatalimaami Inuit Makkuktut Katimajingita Maatalii Okalik Angijuqqaarijauvuq Canada-limaami Makkuktut Inuit Katimajirjuakkunginni. Angijuqqaangulauqsimagilluni Ottawa-mi Inuit Surusilirivvinganni, Isumataulluni Nunavut Sivuniksavukkunni, Isumataulluni Ukiuqtaqtumi Surusirnut ammalu Makkuktunut Timiqutigi- jaujuni ammalu Isumataulluni Carleton Silattuqsarvingata Nunaqaqqaarsimajut Ilinniaqtulir- ijikkut Katimajinginni. Amisurlaujunik iqqanaijaaqaqattaqsimagivut Nunavut Government- nganni.

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 55 Angijuqqaap Uqausiksangit

Qautamaat pilirinirivaktavut Inuit Tapiriikkunni Kanatami suli tukimuagutiksaqaqtitauvaktut 7-ngullutik turaar - viksaqutiujuni uqaqtausimajunit 2016-2019-mut Parnautiliangusimajut ammalu Pilirianguliqujaullutik Parnautinit. Inuit nalunaimmariktumik tikisimavviqaliqattalauqput piliriariliqsimalauqtaminnut ukiurilauqtattinni pijjutiqaq- tunut sunatuinnanik qaujisainiujunut, maligaqutiujunut, ammalu aulatsijiujulirinirmut. Anginiqpaujumik asijjiqsi- maliqujausimalluni Inunnit ukiurilauqtattinni Canada-up quttingningagut una aaqqiktausimalilaurmat Inuit- Government-kullu Piliriaqaqatigiilirningannut Katimajiralaangujuit, aaqqiktausimaliqtutik Inunnut sivuliqtigiujunit ammalu government-tuqakkunni Minister-gijaujunit. Taakkua Katimajiralaangulirtut pimmariutiullutik aqqutigi- jaullutik Inunnit pilirianguqujaminnut pilirivviuliqsimammata pilirianguinnarunnaqtitauniaqtunit piliriqatigilugit government-tuqakkut nautsiqtuivannirni ammalu sivummugiaqtittivannirni amiqqaqtutigu sivulliqpautitauqujattinnut. Canada-mi Angijuqqaarjuangujuq December 2016-mi tusaqtittisimalilaurmat gavamangat atainnaqtitaulutik, ajjigiinnginnirnut nalunaittunut tunngavviqaqtitausimajunik marruilingallutik pilirijjutiksanik piliriaqaqatigilirlugit Inuit Tapiriikkut Kanatami (ITK), Iqqiliit Katujjiqatigiingit, ammalu Allangajut Canada-mi Katimajingit atuliqtit- tiniaramik amiqqarillutigu sivulliqpautitauqujavut ITK-kut government-tuqakkunnut isumaliurutiliuqsimalilaurmata atulisaaqtillugu 2016 quttiktummarimmit quttingniqaqtumik, marruilingalluni katimajinik pitaqaliriaqarmat iksi- vautaqarviuniarluni ITK-kunnut Angijuqqaamit ammalu Canada-mi Angijuqqaarjuangujumit, ammalu niruatausi- mallutik government-kut katimavigjuarvinganni Minister-gijaujunit ammalu niruaqtausimallutik sivuliqtigijaujunit Inuit aviktuqsimaninginni katujjiqatigiingujunit, aaqqiktausimaliriaqarningita tukimuaktiqaqattaliqullugit amiqqaq- tutigu sivulliqpautitauqusimajavut piliriaksaujuni. ITK-kut Katimajingit katimaqatiqarunnaqsilauqput Canadami Angijuqqaajuarngmik ammalu pingasuullutik government-tuqakkut Minister-gijanginnik Iqalunni February 2017-mi nalunaijaqsimaliriaqtugit amiqqagaullutik sivulliqpautitaksaqutiujut ammalu pigiaqtittisimallariliriaqtutik Inuit-Government-kut Piliriaqaqatigiinninginnut Katimajiralaanik. Katimajiralaat taakkua piliriarijaksangit aaqqiktausimammata asijjiigiaqtiuniaqtutik qanuq Inuit ammalu government-tukut piliriaqaqatigiilirniarninginnut amiqqaqtutigu sivulliqpautitauqujattinnik government- gijaujulimaani, ilaqaqtillugit makununga pitjutiqaqtut: aanniaqaliqtailimaniq ammalu qanuinngittiarniq; Inuktut uqausingata uummaqtitaugiakkannirninga, aaqqiumainnaqtittiniq, ammalu quvvaqtittigiaqsimaniq; Inuit ADAM SCOTTIE © PRIME MINISTER’S OFFICE

56 INUIT TAPIRIIT KANATAMI Nunanganni maligaqutiit; Inuit-Government-kut Nunalirinirmi Angirutingit; ilinniarniliriniq, ilinnialisaaqtunut ilinniaqtittijjutiksaliriniq, ammalu ajunnginnirijaujunik pivallialiqtittiniq; ammalu saimmaqatigiiksimalirniq. Katimaqatigiikpaktut ukiuq pingasuiqpaktugu ukiutamaat, ilaqaqtillugu atausiartutik Canada-mi Angijuqqaarjuamik katimaqatiqaqpanninginnik, tusaqtittijunnaqsiniaratta piliriangusimaliqtunik ammalu nautsiqturunnaqsilutigu turaarviujumajut ammalu piliriangujut katujjillutigu aaqqiksimalilauqtavut. Kajusilluta piliriaqaqpugut suli imminiiqattarningita inuuqatittinni nuqqaqtitausimaliqullugit atuliqtitaunin- gitigut Canada-mi Inuit Imminiiqattaqtulirinirmut Parnautingita, saqqitausimalilauqtut Kuujjuaq, Nunavingmi July 2016-ngutillugu. Qaujisarviusimajunut nalunaiqtausimaliqtunut tunngavviqaqtitausimallutik taakkua parnautilian- gusimajut ajjiqanngittiarmata silarjualimaami pijjutigillugu inuuqatigiiktunut turaangatitausimaninginnut ammalu Canada-limaamiunut pijjutiqaqsimatitaullutik. $9-million-taalanik sanirvaisimaniq Parnautiit atuliqtitausimaliqullugit atuqtausimavut ikajuqsiniqarutiullutik Inuvialuit Aviktuqsimanirmi Timiqutingat, Nunavut Tunngavikkut Timingat, Makivik Timingat ammalu Nunatsiavut Government-ngat piusigiaqtitausimallutik isumakkut aanniaqaliqtailima- julirinirmut pijitsirarutiuvaktunut aviktuqsimanirijaminni qaujisaqtausimajunut tunngavviqaqtitausimallutik turaarviksaqutiujut uqaqsimaninginnut NISPS-ni aaqqiumaniqarlutik. Piliriangukainnaqtut ilaqaqtitauvut makkuk- tunut piliriangujut ikajuqsigausimalirningita ammalu aaqqiumalianiktutik piliriaqarniujut aaqqiksugauningitta; ilinniaqtut ammalu ilagiingujut ikajuqsigauliriaqtutik ilinniaqsinnaat katimaqatigiingningit; ikajuqsisimalirniq angutit Inuit ammalu Inuit ikajuqtiuvaknut piliriangujut; qunujunniaqtauvaktulirinirmut piliriangujut; ammalu nunamiillutik mamisaivannirmut piliriangujut. Inuit Nunangatta avatigijangat mianirijausimaliqullugu turaarviksauninga nalunaiqtausimammat Parnautil- iarisimajattinni ammalu Pilirianguliqullugit Parnautittinni tikivvigisimalirumallutigu piliriaqarvigiliqsimajattinniit- tutik. ITK-kut piliriaqaqatiqalauqput government-tuqakkunnik December 2016-mi Canada-miut Government-ngitta Tunngavviliarijanginnik Salumattiaqtunik Piruqsiiqattaliqujinirmut ammalu Silaup Asijjiqpallianinganut. ITK-kut tavvunga pilirianguvalliajumut ikajurniqalaurmata aaqqiksuiqatigillunigit Inuit aviktuqsimajungit tukisinatsiaqti- tausimajunik uqausiksarijaminnik province-ngujuni, aviktuqsimaniujuni, ammalu government-tuqakkunni avatili - rinirmut minister-gijaujunut ajjigiinngiuqtunik ammalu angiglivallianiqaqtuuningita Inuit piliriaksarijangit silagijavut Inuit Nunanganni asijjiqpallialirninganut aaqqiumaliriarasuktilluta, ammalu Inunnut turaangatitausimallutik isumak- saqsiurutiujut ilijausimalirunnaqtutik titiraqtausimaninginnut Canada-miut Government-gijangita Tunngavvi qu - tinginnut uqaqtausimajuni. Tamakkua pilirianguvalliajut aaqqiijjutausimalirmata tunngavviuniaqtunik aaqqiksui -

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 57 vallianirmi Canada-mi Inuit Silalirinirmi Parnautinik ammalu aaqqiksugauvallianingit sivuliqtiqaqtitauvut ITK-kut Canada-mi Inuit Silaup Asijjiqpallianinganut Katimajiralaanginnit. Turaarviksaqaqtitausimallutik ukiunut pingasunut (3) Parnautit saqqitausimalirniaqput 2018-mi ammalu Canada-up quttingningagut ammalu Inunnut turaaqtitausi- mallutik niriugijaujunik piruqtittisimaliriamut piliriangukkannilirviujunnaqtunik, makigiakkannirunnaqtuullutik nunaliujuqarnirnut sila asijjiqpallialiraluaqtillugu. Piliriaqaqpallialirivugut sanngiktigiaqtitausimaliqullugit Inuit nangminiq isumaliurutiliurunnarningit suna - tuinnanik qaujisainiqaqpannirni. ITK-kut kinguvaqsimanngittutik pijariiqsisimalirniarmata Canada-mi Inuit Suna- tuinnanik Qaujisainiqaqpannirmut Parnautinik December 2017-mi. Aaqqiksuangusimallutik tukimuaktiqaqtutik ITK-kut Inuit Qaujisarvingat Canada-mi Katimajiralaanginnik, taakkua Parnautiliangusimajut nalunaijaisimaniaqput Inuit niriunniqarvigijanginnik qaujisainiqaqpannirni - ammalu piliriangujariaqarniaqtunik piliriaqaqatigiingujuni tamaunga tikisimalirunnarniaqullugit niriugijaujunut - aaqqiumaniqaqtunut Inuit qajisainiqaqpannirni piliriangu- juksauniaqtunik Inuit Nunanganni aaqqiksuijiuvanniaqtillugit ammalu ilangijauqatauvaklutik aulatsijiuvannirni qaujisaijiullutik timiqutigijaujunik ammalu iqqanaijarviujunik. ITK-kut July 2016-mi piliriniqariaqsimalilauqput turaarviksaqutigijattinni piusigiaqtitausimaliqullugit aanni- aqaliqtailimajulirinirmut ammalu qanuinngittiariaqarningita Inuit ilagiingujut ammalu nunaqqatigiiktut pigiaqtit- tisimanirmiktigut Nuluaq piliriangujumik, Inuit nunaliujuni niqigijassaminnik pisimaliriaqpanninginnut pilirian- guliqsimajunik nalunaijaijjutinik piliriangukainnaqtuullutik. Qaritaujatigut taanna sanarrutiksaujuq aaqqiksuqtausi- mammat takuksautittivannianirnut nunaliujuni pilirianguliqsimajunik ikajuqataullutik piusigiaqtittinirnut niqigi- jaksaminnik pisimaliriaqanningita ukiuqtaqtumi. February-utillugu 2017-mi, ITK-kut taassuminga turaarviksaqutiu- jumik sivummugiaqtittisimalilauqput tunisisimalirnirmiktigut Canada-mi Aanniaqarnanngittulirijikkunnut Inunnik piliriaqaqatiqarnittinnut Canada-miut Aanniaqarnanngittulirinirmut Angirutinginik. Piliriaqaqataullutik katimani- uvaktut pilirianguvalauqput atuni sitamaujuni Inuit aviktuqsimanirijanginni ilaqaqtugit katimaqatigiinnirnut Edmonton-mi, Winnipeg-mi, Toronto-mi, Ottawa-mi, Montreal-mi, St. John’s-mi, ammalu Halifax-mi.

58 INUIT TAPIRIIT KANATAMI ADAM SCOTTIE © PRIME MINISTER’S OFFICE (2)

ITK-kut kajusitittisimavut sapujjigiaqtiunirminnik pijunnautigijaujut nalunaiqtausimalilauqtutik United Nation- kut Nalunaiqsisimaningat Nunaqaqqaarsimajuit Pijunnautiqarninginnut atuliqtitauqullugit iluikkautitaulutik. Ukiunga 2017 atulisaaqtillugu, ITK-kut saqqiisimalilaurmata ilingannirijaminnut titiraqsimajuqutiminnik ilaqaqtillugit maligaqutinut piqujivungaarutiliangusimajunik qanuq Canada-up Government-nga piliriaksariniralauqtaminnik piliriniqarniarnirminnu atuliqtittiniarnirminni United Nation-kut Nalunaiqsijjutinginnik piliriaqaliriaqarmangaata. Titiraqtausimajut isumaliuqsimavut government-tuqakkunnut imanna United Nation-kut Nalunaiqsisimaningit atuliqtitauqullugit amisuilingajuulutik maligarjuaqutini. Nalunaijaigiakkanniqsimavugut taakkua isumaliurutiit uqallausirijaujuksaullutik titiraqtausimajuni saqqitausimalilaurmata April 2017-mi nalunaijaisimallutik Canada- limaap quttingningagut maligarjuanut ilijausimaliqtitaujunnarmata. Suli piliriaksakallanik pitaqarmat tikisimalikautiginialiqtillunga pingajuriliqtanganut ammalu kingullirpaangani ukiumik inigisimalilauqtarmat isulivviksanga. ITK-kut piviksaqaliqsimagamik piliriniqaliqsimavut maligalirinirmut saqqitausimalilauqtunit maannaujuq government-gijaujunit sivummugiarutigigiaqtunigit amisut sivulliqpautiqusi- majavut, kisianilu taimannaikkaluaqtillugu government-tuqakkunni iqqanaijarviujunit ammalu kikkutuinnanit akiraqtugauliqpakkilluta naammagijaunngittuta pijjutigillugu nutaatigut ajjiginngitangitigut pilirijjusimikta piliriniq- taqalirninganut. Aksururutigillugit piliriangusimajutigut ammalu iqiattaittuuningittigut ITK-kunnut iqqanaijaqtingita kajusitittisimaniaqpugut tuaviursaarinittinnik ammalu saqqiisimaliriarluta Inunnut turaangatitausimallutik aaqqiigiarutiksanik naammaktuuniaqtunik nunaligijattinnit ammalu Canada-miulimaanit.

Nakummek,

Natan Obed

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 59 Turaarviksaq 1 Piliriangulirlutik Inuuqatigijavut imminiiqattarningit nuqqaqtitausimaliqullugit piliriaksarijaujut Imminiiqattaqujinnginnilirinirmut piliriangujut suli ilagijauqataummata quttingniqpautitaulutik sivulliqpautitauqu- jausimajunut pilirianguliriaqaqtunit ammalu tuaviurnaqsisimallariktutik Inuit Tapiriikkunnut Kanatami (ITK) ammalu Inuit aviktuqsimanirijanginnit. Taassumunga piliriaksauliqsimajumut piliriaqarnirminni, ITK-kut kajusitittisimavut piliriniqarnirminnik Canada-mi Inuit Aanniaqarnanngittulirinirmut Katimajiralaangitigut (NICoH) ammalu Alianait Inunnut Turaangatitausimallutik Isumakkut Aanniaqaliqtailimajulirinirmut Uqaujjuigiaqtiullutik Katimajiralaangit- igut, piliriaqaqatigisimallugit Canada-mi Aanniaqarnanngittulirijikkut atuliqtittisimalirniksamut piliriaqaliqsimavut Canada-mi Inuit Imminiiqattaqujinnginnilirinirmut Parnautinginnik (NISPS) saqqitausimalilauqtunik July 2016-mi. Canada-mi Aanniaqarnanngittulirijikkut kiinaujatigut qiturngiuqtittisimalilauqurmata $9-million-taalalluanik pilirianguniaqtunut ukiunut pingasunut ikajuqsirutiksauniaqtunik piliriangujunut NISPS-qutinik. ITK-kut ammalu Inuit aviktuqsimanirijangit pilirinirminni turaarviqarasuaqsimalirmata atuliqtitausimalirniksangita Parnautiusimajut makunani pilirinniujuni: piusigiaqtitausimalirlutik isumakkut aanniaqaliqtailimajulirinirmut pijitsirautiujut Inuit avik- tuqsimaninginni; sanngiktittigiarnirmut piliriniqarunnarnirnik ITK-kunnit sivuliqtiqarlutik ikajulirasuarutiujunik ammalu ilinniaqtittivanniujunik; piusigiaqtittinirmi/angigligiaqtitauningita ilinnialisaaqtulirinirmi piliriangujunut; ammalu ikajuqsinirnut nunaliujuni sapujjigiaqtiullutik piliriangujunut. Ikajurutiksanik pitaqaqtittisimammata Inuit aviktuqsimaninginnut piusigiarutiksanik isumakkut aanniaqaliq- tailimanirmi pijitsirarutiujunut nalunaiqtausimajunut tunngavviqaqtitausimallutik turaarviujunut uqaqtausimallutik NISPS-kut titiraqsimajuqutinginnut aaqqiumaniqaqtutik. Piliriangukainnaqtut ilaqaqput ikajuqsinirnut makkuktunut piliriangujunut ammalu taimaulianiktunut pilirianik aaqqiksuinirnik; ilinniaqtut ammalu ilagiingujunut ikajuqsinirnut ilinniaqsinnaat katimaniqaqtittiniuvaktunut; ikajuqsinirmut angutit Inuit ammalu Inuit ikajuqtiuvaktut piliriangujunut; kujangnikkut aanniqtirivannilirinirmi piliriangujunut; ammalu nunami mamisaijaqtuqattarutiullutik piliriangujunut. Ilitarijausimammata kajusiinnaqtitauniqarlutik isumakkut qanuinngittiarnilirinirmut pijitsirarutinik pitaqaliria- qarninganut Inuit aktuqtausimaniqaqtut aksururnaqtukkuursimanirnit ammalu ilinngaktitausimaniujut nalunaiq- tausimaliqullugit ammalu ikajuqtaujjutiksanginnik pisimaliriaqaqtanginik atuinnauvviulirlutik attanaqtumiilirun-

60 INUIT TAPIRIIT KANATAMI narniujut amisurulualauqqaartinnagit inuusinginni. ITK-kut aaqqiksuivalliavut saqqitausimalirniksangita piusi- tuqakkut aturniqaqtuulutik imminiiqattaqujinnginnilirinirmi pilimmaksaijjutiulirajaqtunik Inuit Nunagijalimaanginni Isumakkut Aanniaqaliqtailimajulirinirmu Inuulisaijjutilirinirmi ilinniaqtittijjutitigut (MHFA-I), Inungnut turaangati- taullutik pilimmaksaijjutit katujjaullutik aaqqiksuqtausimajunut Inuit Tapiriikkunnit Kanatami ammalu Canada-mi Isumakkut Aanniaqaliqtailimajulirinirmut Katimajirjuanginnit. Ilagijautittutigut ilinniaqtittisimalirutiksattinnut ammalu ikajulirasuarnirillutigut piliriarijattinnut, ITK-kut saqqi- iqattaqsimalirmata NISPS-qutinik amisurlaullutik Canada-mi ammalu silarjualimaami aanniaqaliqtailimajulirinirmut turaangallutik katimavigjuarniuqattaqtunut ammalu asinginnut tigumiaqtigijaullutik ammalu Inuit Tapiriikkunnut Kanatami piliriaqaqtigijaujunut. Piliriarijavut aaqqiisimalirniksamik qaritaujatigut pituksimavviulirajaqtunik atuin- nautitaulirajaqtunut katitsisimalirutiuniarmata imminiiqattaqujinnginnilirinirmi qaujisainiujunut, Inunnut turaan- gatitausimallutik tukisigiarviksaqutiujunut, ammalu aturniqaqtuullutik sanarrutissanut ammalu ikajuqtauvvik sa - qutiujunut nunaliujunit sivuliqtiqaqtutik imminiiqattaqujinnginnilirinirmi pilirianut. Ammalukkanniq, ikajuqsisi- maniqtigut nautsiqtuinirni, qaujigiarutiuvaktuni, ammalu ilinniarutiqaqpalliallutik piliriangujunut Inuit aviktuqsi- maninginni, ITK-kut ikajulirniarmata piruqtittisimalirniksamut qaujigiarutiuvagunnarlutik piliriniulirunnaqtunut pitaqaqtittisimanirmiktigut pilimmaksaijjutiujunut ammalu ikajuqsiniultik piliriangujunut qaujigiarutiuvaktunut pinasuarusiuvaktunik. NISPS-ngujut niriungniqarmata qaugiarutiuvalirajaqtutigut kajusititaujunnalirniarmata Inuit qaujimanirijangit imminiiqattaqujinnginnilirinirmi pilirianut, sivummugiarutiulirlutik pinasuarusiuvalirajaqtunut, ammalu nunaligijaujut ammalu aviktuqsimanirijaujut ilitsisimavvigiturauppalirajarningitta. Piliriaqarnittigut ikajuqsigaulluta Inuit Tapiriikkut Kanatami Katimajinginnit ammalu NICoH-kunnit, ammalu piliriaqaqatiqarniqtigut tigumiaqtigijaujunit kanataup, aviktuqsimaniujut, ammalu nunaliujut qutsingningitigut, piliriniqattiarasukpugut aaqqiisimalirajarnittinnut maligaqutiulirajaqtunik imminiiqattaqujinngnginnilirinirmi sapujjigiarutiullutik pilirinniulirajaqtunut. Atuliqtitauvallianingit NISPS-nik pigiaqtiusimalianingmata aaqqiisi- malirniksamut tunngavviulirajaqtunik ikajuqsiniujunut ammalu ikajuruksaujunut taimaujariaqaqtitaullutik inuusimiktigut naliqqautitaulirutiksanut, nunaqqatigiiktut qanuinngittiarutiksanginnut, ammalu piusituqarijaujut kajusijunnaqtitauqullugit tunngavviqattiarlutik Inuit qaujimanirijanginnut ammalu aturniqaqtitanginnut.

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 61 Turaarviksaq 2

Piusigiaqtitausimalirlutik atuinnautitavaktuni naammaktuullutik ammalu akituluanngittutik iglurjuanik Inuit Nunanganni Inuit Nunalilimaanginni, kiinaujanik qiturngiurtittisimalirajarniq iglulirijjutiksanut taimaujariaqallaringmata ikajuqsi- gausimalirniksangita Inuit aanniaqaliqtailimavanningit, isumakkut aanniaqaliqtailimavanninginnut, ammalu ilinniarnilirinirmi. 40%-ngit Inuit inugialuaqtuullutik iglumiuqatigiikpammata isumagilugit 4%-tituinnautillugit Canada-miulimaat inugialuaqtuullutik iglumiuqatigiikpanningit. Tamakkua tuaviurnaqsisimaniujut quttingnirijau- junut inugialuaqtutik iglumiuqatigiiktunut aktuisimalirmata Inuit inuusingittigut naukkulimaaq aanniaqaliqtaili- mavanniminni ammalu qanuinngittiarasunnirmi. 2016-17-mi Inuit Tapiriikkut Kanatami sivulliqpautitaksauningita piusigiaqtitausimalirlutik atuinnautitauvaktuni naammaktuullutik ammalu akituluanngittutik iglurjuanik Inuit Nunanganni aaqqiisimalilaurmata sapujjigiarnirmiktigut anginiqsaujumik government-ngujut kiinaujaqutissanik sanirvaisimaqattarningita kikkutuinnanut iglulirijjutiksanik ammalu ikajuqtuisimaliriaqtugit asiagungaaq igluliri- vannirmi piliriniuvaktut. Tavvani ukiurijattinni, iglulirinirmi piliriaq pigiaqtitausimalilaurmat ilagijauqataulluni iluaqtumik turaarviksaujunut Inuit-Government-kullu Piliriaqaqatigiiktiullutik Katimajiralaanginnit, quvvaqtittigiaq- tutik uqallausiqarniuvaktunik iglulirinirmut quttingniqpaullutik angiqatigiigasuarutiqarnirni. Inuit Iglulirinirmut Katimarjuarniqalauqput October 12 ammalu 13-ngini, 2016-ngutillugu Ottawa-mi. Katimar- juaqtittiningannut katimajaqturviulaurmat Inuit aviktuqsimaninginnit saqqiijaqtursimallutik iglulirinirmi pisimaliq- taujarialiqutiminnik ammalu pijaritujuullutik piliriaksarijaminnik, amiqqariaqsimallutik piuniqpaatigut pinasuarusiri- vaktaminnik ammalu tusariaqsimallutik maannaujumi pilirinirijaujunik ammalu piliriariligaujunnaqtunik ajjigiin- ngiuqtutik pijjutiqaqtigijaujunit katimaniqaqtillugit (Inuit, government-tuqakkut, province-ngujut, aviktuqsima - niujut, silattursarvikkut) piliriniqarnirminni piliriarijaunginnarunnaqtuni iglulirinirmut. Katimarjuarniujuqtauq pijjutigillugu Inuit sivuliqtigijangit piliriaqaqatiqarunnattialilaurmata Canada-mi Iglulirijirjuakkunginnik (CMHC) aaqqiksuivallianirminni Canada-up Canada-mi Iglulirinirmut Parnautinginnik.

62 INUIT TAPIRIIT KANATAMI CMHC-kut ammalu Inuit Sivuliqtigijangit piliriaqaqatigiiksimalirmata , Inuit Tapiriikkut Kanatami saqqiililauqput Canada-mi Iglulirinirmut Parnautigijausimajunut Tunisisimalirutinik, Canada-up Government-kungit Inunnik piliriaqaqatiqallattaaliqullugit tiliurijjutinik angigligiaqtitauqullugit Inuit iglulirijjutiksanik kiinaujanik qiturngiuqtit- tivanninginni ammalu piusigiaqtitausimaliqullugit aulataujunnarningit piliriangujut ammalu pisimaqataulirunnar - niuvaktut government-tuqakkut iglulirinirmut pilirianginnit ammalu piliriariliqsimajanginnit. Piluaqtumik turaar - viksaqaqtitausimavut Inuit pititausimaqattarunnarninginnik ammalu isulititauvagatik iglulirinirmut kiinaujaqutis- sarijaujunik ammalu piliriangujunik. Anginiqsauliqtitauningit akuniinngittumut kiinaujanik qiturngiuqtittisimaniujut pititauqatarunnarnirnit ammalu asijjiqtaujunnattiaqtutik atuinnautitaujunut nalunaimmariktumik mikilligiarutiu- niarmata inugialuaqtuullutik iglumiuqatigiinniuvaktunut ammalu igluqutigijamikta aaqqiksugaujarialingnut pisimaliriaqaqpaktanginni akuniinngittumut ammalu pitaqarniqsautitaulirianginnut iglurjuat Inuit nunalinginni akuniiqtumut ikajurutiusimalirajaqtutik. November 2016-mi, CMHC-kut saqqiisimalilaurmata Canada-mi Iglulirinirmut Parnautiliarisimajaminnik, “Tusaqsimaliqtugut” titiraqsimajuliaminnik. Asinginnut ilagijaullutik, taakkua titiraqsimajut nalunaijaisimammata CMHC-kut tukisiumaninginnik “qaujigiaqsimaniullutik piliriangujut kajusititausimajariaqarningita ammalu pijariiq- tausimaliriaqarningita piliriqatigilugit Canada-mi Nunaqaqqaarsimajut katujjiqatigiigijangit qanuq iglulirinirmut Nunaqaqqaarsimajungit Canada-mi piuniqpaujutigut piliriangusimalirunnarmangaata.” Aviktuqsimaniujunit qaujigiaqsimanitik pijariiqtausimalirmata ammalu uqausiksanginnik pisimaliramik, Inuit Tapiriikkut Kanatami tunisisimalilaurput nalunaijaqsimallugit kiinaujaqutiksaqtaarumanirminnut isumaliurutiminnik Canada-up Government-ta Kiinaujalirininginnut pijjutigisimallugit 2017-mi government-tuqakkut kiinaujaqutis- saqtaartittivanningit ammalu pilirianguvallianingit 2-nganut aaqqiumalianiktitausimallutik kiinaujanik qiturngiuqtit- tiniuvaktunut isumaliurutigisimajangit. Iglulirijjutiksanik kiinaujaqutiksanut ilagiakkannirutiksait saqqitausima - lilauqput ilautitaullutik 2017-mi government-tuqakkut kiinaujaqutissauniaqtunik tunisisimaliqpanninginnut, piluaq - tumik $4-billion-taalalluatigut piusigiaqtittijjutiksanik Nunaqaqqaarsimajunut kiinaujaqutissaqtaanguvaktunut. 2017-mi government-tuqakkut kiinaujaqutissaqtaartittivanningit piliriaqautiksanik uqaqsimalaurmata nalu- naijarutikkannirnik Canada-mi Iglulirinirmut Parnautiliurutinut ammalu kajusitittisimavugut piliriaqaqatiqarnittinnik government-tuqakkunni qanuq Inuit ikajuqtigijauniarmangaata tukimuaktittijiunikkut aaqqiksuivallianinginni piliriamut piliriaksaulirniaqtunik ammalu aturniqattiaqtutigut atuinnauvviulirniarningita saqqitausimalilauqtutik kiinaujanik qiturngiuqtittiniujunit, niriugijauvuq piliriangulikkannirniarmata 2018/2017 ukiungani.

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 63 Turaarviksaq 3

Saimmaqatigiiksimalirnirmut Turaarviqaqtittilirniq Canada-mi sangugiarviksattinnut tikisimaliratta, taissumanituqaq Nunaqaqqaarsimajut pitsiaqtaunngimmarilauqsi- manirminnit matuinnganiqattiaqtutigut ilitarijausimalirmata gavamaujunit. Inunnut saimmaqatigiiksimalirnirmut pisimalirniq tukiqaqtitaummat sulitsiaqtutigut saqqiivviusimalirumanirminnik Canada-up Government-nginnit nutaatigut piliriaqaqatigiinniqaliqtittiniqtigut turaangatitausimalutik inuusinginni ammalu kiinaujaliurasuarutigi- vaktanginni Inuuqatitta naliqqautitausimalirutiksanginnik aaqqiisimalirniqtigut. 2016-2017 ukiungani, tunngavviqutissanik aaqqiksuisimalilauratta government-tuqakkunni piliriangujaria- lingnut qiniqsimaliqullugit sulitsiaqtutigut ammalu atainnarniaqtumut saimmaqatigiiksimalirviksangita Inuit ammalu Government-tuqakkut, iluikkautillugit atuliqtittisimanirmiktigut Killisiniaqtikkut Tiliurijjutigisimajanginnik Pilirianguliqullugit ammalu piliriaqalirnirmiktigut amisurlaullutik katujjiniqaqtutik nalunaijaqtausimajunik kingu- vaqsimallutik taimannganituqammarik ammalu kajusisimainnaqtutik pitsiaqtauvannginnirnut unnirlugutiungin- naujaqpaktunut. Ilautillugu Inuit Government-kullu Piliriaqaqatigiinninginnut Angirutinut, Canada-up government-kungit angiqsimammata katujjiqatigilugit Inuit saimmaqatigiiksimalirniksamut piliriaksaujunik piliriniqarniarningita. Tamakkua piliriangujutsait ilaqaqput Canada-mi Angijuqqaarjuamit mamiavviusimaniarningita ilinniariaqtitau- valauqsimajunut Newfoundland-mi ammalu Labrador-mi. Ammalukkanniq, Inuit Canadami Government-kullu piliriaqaqatigiiktut Katimajiralaangitigut, Inuit Tapiriikkut Kanata-mi (ITK) tukimuaktigijauniaqput amisurlaullutik naammaginngituraunningita Inuit ammalu Canada-mi Government-kut aaqqiktausimalirutiksanginnut. Tamakkua ilaqaqput piliriaksanik nuktiqtitaulauqsimajunut, ilaqaqtillugit Ahiarmiut nuktiqtitaulauqsimaningitta, Nunavikmi qimmiit tuqutiqtaulauqsimaningitta ammalu Killisiniaqtikkut Tiliurijjutingit Pilirianguliqullugit 66-mi uqaqtausimajut atuliqtitausimaliqullugit iluikkaulugit, pijjutiqaqtut makkuktunut piliriangujut sivummugiaqtitausimaliqullugit saimmaqatigiiksimalirniksangit.

64 INUIT TAPIRIIT KANATAMI Government-tuqakkut May 2016-mi piliriaqalirniarnirminnik uqaqsimalilaurmata atuliqtittiniarnirminnik United Nation-kut Nalunaiqsisimalirutinginnik Nunaqaqqaarsimajut Pijunnautiqaqtitauninginnut nalunaiqsisimajaria - qaratik ajunnginniqarvigijaminnik. 2017 ukiunga atulisaaqtillugu, ITK-kut saqqiisimalilaurmata ilingannirijaminnut titiraqsimajuqutiminnik atuliqtitausimaliqullugit United Nation-kut Nalunaiqsisimajjutingit Canada-mi. Ilinganni - rijanginnut titiraqsimajut isumaliuqsimammata government-tuqakkunnut imanna United Nation-kut Nalunaiqsisi- malirutingit atuliqtitausimaqullugit amisuilingatitaullutik maligarjuaqutitigut. ITK-kut nalunaijaigiakkanniqsimavut taakkuninga isumaliurutiminnik uqallausiuvalliajunut titiraqtausimajuqutiminni saqqitausimalilauqtuni April 2017-mi nalunaijaiqmallutik piliriaksaujut qanuq angitigiliqsimajunnarningita Canada-limaami maligarjuaqutini uqaqtausimajut. ITK-kut ammalu Canadami Government-kungit kingullirmik aaqqiksuisimalilaurmata tukisigiarviksaqutit atuinnautitauvanninginut angirutigijausimajunut Nanilavut piliriangukainnaqtunut, nanijausimaliqullugit asiuji- jaulauqsimajut ilagiinit aanniarvingnut aullaqtitaulauqsimajunut puvaglugkunut aanniarvingnut ukiungit 1959-it atuqtillugit, ammalu nalunaiqsisimalirmata naukkuurviksaqutiujunik government-kunnut kajusititaugiaqsimaliqul- lugit pitaqaqtitsisimanirmiktigut ikajuqtaujjutiksanginik Inuit aviktuqsimaninginni ikajuqsigausimaliqullugu pili- riangukainnartuq taakkununga. ITK-kut ilinganniqarvigijaminnut aaqqiumanirminnik pisimalirmata ammalu pisimainnaqtutik ikajuqtiuvan- nirminnik Canada-mi Asiujijausimajunut Tuqutausimajunullu Nunaqaqqaarsimajut Arnait Niviakkaillu pijjutigillugit piliriangujunut ammalu piliriaqaqatauniaqtutik tukisisimalirasuaqtutik Tusaavallianiujut tusaqsimaliqullugit Inuit uqausiksarijanginnik Inuit Nunalilimaanginnit. Maannamut tikittugit, ITK-kut piliriaqaqatiqaliqsimavut Canada-mi Tukisigiaqtiujunit aaqqiisimalirniksamut Inuit Uqaujjuigiaqtiullutik Katimajiralaariligajagainnik ikajuqtausimaliqul- lugit Qaujigiarniujut iliriaqaqataulirniksangita Inuit. ADAM SCOTTIE © PRIME MINISTER’S OFFICE

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 65 Turaarviksaq 4

Ikajuqtuliqsimalugit Inuit nangminiq isumaliurutiliurunnarninginni ilinniarnilirinirni Inuit ilinniarnilirinirni nangminiq isumaliurutiliurunnarningit tukiqarmat nangminiq uqausittituuqtunik ilinniaqtit- tijjutiknik pitaqaqtittijunnaratta piusituqavut maliglugit naammagajaqtutigut ilinniaqtittivannittinni ammalu ilit- sivalliatittivannittinni. 20-16-17 kiinaujalirinnaup ukiunga atuqtillugu, Inuit Tapiriikkut Kanatami (ITK) sivuliqtigi- jauqattalaurmata amisurlaullutik pilirianguliqsimajunik turaangatitaullutik Inuit nangminiq isumaliurutiliurunnaq- tuuninginnut ilinniarnilirinirni ammalu sivummugiaqtitausimaliqullugit 2011-mi Sivulliqpaat Canadamiut, Canadamiut Sivulliqpaat Canada-mi Inuit Turaagat Ilinniarnilirinirmut atuliqtitausimalirniksangita. ITK-kunnut ilagijaujut Atausiq Inuktut Titirausiq (AIT) Piliriaqaqtigijaujut katinngaqatigiiqattalauqput pinga- suiqturtutik uqallausiqarnirminnik qaujisainirijaminnut atausinnguqtitauluni Inuktut titirausiqtaarsimalirajarnirmut piliriaqakkanniriaqpaktutik. Taakkua Piliriaqaqtiujut turaarviksaqarmata kingulliqpaarsiutinik isumaliurutiliursi- maliriamut atausinnguqtitauluni Inuktut titirausiqtaarsimalirajarnirmut ukiaksaangani 2018. AIT-kut Piliriaqaqtingit kajusitittisimaniaqput qaujigiaqsimalirnirmut piliriarijaminnik Inuit Nunangani nunaqqatigiiktulimaanit kiinau- jalirinnaup ukiunga 2017-18 atuqpalliatillugu. Maannaujumi ilauqatauniqaqpugut marruingullutik qaujisarnilirinirmi piliriangukainnaqtunit qaujisaqtimmariu - junit Winnipeg Silattuqsarvingannit ammalu Saint Mary Silattuqsarvingannit. Sivulliq piliriangukainnaqtuq, Ilin - niaqtuit Kajusiinnariarasugutiksanginnut ammalu Ingirrattiaqsimaniqaqullugit Tunngavviqutiujut Inuit Nunanganni pilirianguvuq piliriaqaqatigillugit Inuit Ukiuqtaqtumi Tukisiniaqtingit ammalu Winnipeg Silattuqsarvingat. Qaujisaqtiujut piliriaksarijaminnik qaujisainiqarnirmut pigiaqtittisimalirmata ammalu sivulliqpautitaksaqutinik katitausimaniqaqtutigut tavvani pilirianguliqsimajumi marruilingaliqtittillutik

a. Sunat ikajurutiuvakpat Inuit ilinniaqtut kajusiinnariarasugutigivaktanginnut ilinniarutigijaminnik uvvaluunniit nuqqarutiqatuinnaqpanninginnut, piluaqtumik suli ilinniarvingni quttiktivalliajjuti- gillugu ilinniarutigivalliavakkaminni?

66 INUIT TAPIRIIT KANATAMI GARETH EDWARDS HUW EVANS AGENCY HUW EVANS GARETH EDWARDS

b. Qanuq sivummaksianiqaqpat ilinniaqtut Inuit ilinniarvinginni? Sunanik pisimaligaksarijaminnik pisimaliqattaqpat, ammalu qanuq tamakkua pisimajauliqpaktut qaujigiaqtauniqaqpakpat (ilaqaqtil- lugit tamainnuangallutik ammalu Inunnut turaangatitausimallutik nalunaikkutarijauvaktutigut ingirrattiarniqarsimaniujunut)?

Taassumunga qaujisarniulluni piliriangukainnaqtumut ilagijautittugit ITK-kut, piliriqatigillugit Nunatsiavut Government-ngat ammalu Winnipeg Silattuqsarvingat, qaujisarniujunut tukisigiarnirmut katimarjuaqtittilauqput (sivulliq Iqalunniittuni 2015-mi) Inuit Ilinniarnilirininginnut. Katimarjuarniqalauqput Nain, Nunatavutmi February 13, 2017 pinasuarusinga atuqtillugu. Katimarjuarnirmi taassumani Inuit ilinniaqtittijigijaujut katinnganiqarunnalaur- mata katiqsuisimalirniaqtutik amiqqarutigisimalirlugillu qaujimanirijaujunik angigligiarutiunajaqtunut ilinniaraanik - simajjutiqarunnarnirnut ammalu quttingniqsanik ilinniaraanigutiqaqsimavannirnut ikajurutiujunnarlutik aaqqik- tausimalirunnaqtunut. Ilaalu tamakkuninga ingirrattiarniuvaktunut ilagijauqatauvaktunik qaujimaniqaraluaqtillugit ilinniarvingni, titiraqtausimalirajunngimmata. Katimajaqtuqsimajunit sannginiqaqtitaulluni tusaqtitausimalilauratta Inuit ilinniarnilirinirni nangminiqaqtiuningit aaqqiktausimaliriaqarningita ammalu Inuit uqausingat sanngiktigiaqti- tausimaliqullugu ilinniaqtittijjutiuvakluni ilinniaqtuqutittinnut. Katimarjuariaqsimajut katimajjutigivalliajangit naigli- giaqtitausimalutik titiraqtausimalirniaqtut silattuqsarvingmi ilisaijimmariujut titiraqtaujjusingitigut aaqqiksuqtausi- malutik ilaqaqtitaummilutik maligaqutilirinirmi isumaliurutinik amiqqartausimalirniarlutik ukiaksaangani 2017. Tuglirillugu qaujisainiqarnirmi piliriangukainnartuq, Ilinniavugut Nunami taijaulluni pilirianguvuq piliriqati- gillugit Nunatsiavut Government-ngannik ammalu Saint Mary Silattuqsarvingannik. Taassumani qaujisainiulluni piliriangukainnartumi qaujisainiuniarmata qanuq Inuit piusituqarijaminnut turaangajunut ajunnginniqarianginnik (suurlu uqausingannik, quviasugutiuvaktunik, sanaugalianguvaktunik ammalu inuusirminni atuqtausimajunik, nunamiillutik pilirianguvaktunut atuinnauvviqarnirnut) aktuisimaniqarunnarmata silattuqsarvingmi ilinniarutigi- jaminni ingirrattiaqtittiniuvaktunut, ammalu ajurnanngittuujaraangata piliriangusimaliriamik, qaujigiaqtauvaklutik qanutuinnaq aktuisimalirniuvaktunik Inuit piusituqamiktigut ammalu Inuktitut uqausirmut tunngavviqaqtitausi- mallutik ilinniaqtittijjutiujut ilijausimalirninginnit ilinniarutigijaminni pisimalirniuvaktunut Nunatsiavutmi. Taanna piliriangujuq ukiunnut marruunnu piliriarijauniarmat ammalu qaujisimaliqtattinnik amiqqaqatiqalirajaqtugut katiqsuangusimaliqpata Saint Mary Silattuqsarvingannit. ITK-kut Qaujisarviujumik Ilinniarnilirinirmi ammalu Nunaliujulirinirnut Piliriaqaqtinut Ottawa Silattuqsarvingani piliriaqaqatiqaliqsimavut aaqqiksuisimaliriaqtutik qaujigiarutiuvagajaqtunut tunngavviqutiulirajaqtunik atuqtau- vanniarlutik Sivulliqpaat Canadamiut, Canadamiut Sivulliqpaat Canadami Inuit Turaagat Ilinniarnilirinirmut aturlugit qaujausimajunut qaujigiarutiksanik. Piliriaqaqatigijavut piliriqatigilutigu qaujigiarunnaqsiniaqpugut ukiaksaangani 2017.

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 67 Turaarviksaq 5

Inuit Nunangatta avatigijanga Mianirijauniqaliqtillugu Ukiuqtaqtup avatigijanga qaninniqpammariutitauvuq Inuit piusituqanganni, uqausinganni ammalu inuusituqari- janganni ammalu avatiujumik mianiqsisimalirniq pijjutiuluarmat Inuit Tapiriikkunnut Kanatami (ITK) sapujjigiaqtiu- vannirminni Inuit pijjutigillugit Canada-mi. Tavvani ukiurijattinni ITK-kut saqqiisimalilaurmata sannginiqattiaqtunik niriugijaujunik Inunnut sivulliqpautitauqujaullutik silaup asijjiqpallialirninganut maligaqutiujumik. Canada-up silangata asijjiqpallialirninganit qanuilaqinirnut ammalu aaqqigiariarutiullutik piliriangujuksanik piliriniqalirnittigut Inunnut turaangatitausimatillugit, piliriniqaratta mianirijausimaliqullugit Inuit qaujimanirijangit, niqigijaksaminnik pisimaliriaqattarniujunut, ammalu nunaligijaujuni kiinaujaliurasuarutiuvaktunut pitjutiqaqtunik. September, 2016-mi ITK-kut government-tuqakkut Canada-miut Tunngavviqutingit Salumajunik Piruqtittival- lialiriaqarnirmut ammalu Silaup Asijjiqpallianinganut saqqiisimalilaurninginnut kiujjutiqarutiqalauqput saqqiisi- maliramik titiraqtausimajuqutiminnik taijaullutik Inuit Sivulliqpautitauqujangit Canada-mi Silalirinirmut Parnautigi- jausimajunik. Taakkua titiraqsimaninginni uqaqtausimajuni, ITK-kut nalunaijaisimavut Inuit ilagijauqatauvagiaqal- laringmata naliqqautitauqataulutik pilirianguliqsimajuni tautturiniaqtanganut aaqqiksuivallianirni Canada-mi Silalirinirmut Parnautinik ammalu nalunaijaisimallutik parnautiliangusimajunik mikilligiaqtitausimaliqullugit silaup asijjiqpallialirninganut sulittiaqtuullutik ammalu ikajurniqarajaqtutik Inunnut ammalu isumagiqasiutisimalugit inuusimiktigut naliqqautitauvannginnirijangit amisut Inuit. ITK-kut sapujjigiarniqalaurmata Government-gijaujunut Minister-gijaujut Katimaniqaqtillugit tunngavviqu - tiliangusimajut iluliqaqtitauqullugit Nunaqaqqaarsimajuit ilagijauqataulutik piliriniqaqtitauniarningita aaqqiisi- malirutiksanik silaup asijjiqpallianinganut aaqqiksuivallianirni. Taimalu inunnut turaangajunut isumatammariit quttingninginnit saqqiisimalilauqput turaarviqaqtitausimallutik Inuit piliriaqaqataujunnarninginnut ammalu akuniiqtumut ilagijauqatauvanniarningita Tunngavviqutit atuliqtitauvallianinginni. Angijuqqaaq Natan Obed saqqii - simalilaurivuq Inuit silalirinirmi sivulliqtpautitauqujanginnik United Nation-kut Katimarjuarutiqarninginni Silaup Asijjiqpallianinganut Piliriaqaqtimmariujut Katimaniqaqtillugit (UNFCC COP 22), Marrakech, Morocco-mi. Tukimuaktittijigijaulauqput ITK-kut ilinganniriliqsimajanginnut silaup asijjiqpallianinganut Canada-mi Inuit Silaup Asijjiqpallianinganut Katimajiralaarijaujut (NICCC). NICCC-kut ilaqaqput tamainnit sitamaullutik Inuit

68 INUIT TAPIRIIT KANATAMI unalirinirmit katujjiqatigiigijanginnit, Inuit Ukiuqtaqtumiut Katimajinginnit – Canada-mi pijjutiqaqtinginnik. NICCC- kut katimaniqaqattalauqput ukiunga 2016-2017 atuqpalliatillugu tukimuagutiksaqaqtittivaktutik Inuit Tapiriikkut Kanatami silaup asijjiqpallianinganut ilingannirijaujunut ammalu aaqqiksuivallialiqtutik ukiunut pingasunut (3) Canada-mi Inuit Silaup Asijjiqpallianinganut Parnautinik (2018-2021). ITK-kut kajusitittisimavut piliriaqatiqaqpannirminnik Inuit katujjiqatigiigijanginnik ammalu asinginnik nunaqaqqaarsimajuit katujjiqatigiinginnik angigligiaqtitausimaliqullugit Inuit ilagijauqatautitauvanningit uuma- julirinirnit niuvrutiqaqattarnilirinirmi aulatsiniuvaktunut. Tavvani ukiurijattinni Silarjualimaami Mianiqsisimalirnirmut Katimajirjuangujut, ITK-kut, Inuit Ukiuqtaqtumiut Katimajingit (ICC), Inuvialuit Nunalirinirmut Angirutiqaqsi- maningata Aviktuqsimaningat ammalu asingit Nunaqaqqaarsimajunut katujjiqatigiingujut naammatsiaqtutigut sapujjigiaqsimaniqalauqput piqujivungaarutiliangusimajunik aaqqiisimaliqujillutik ilagijauqataulirniaqtunut ammalu niruarunnaqtitautillugit Nunaqaqqaarsimajuit Katujjiqatigiigijangit. Taakkua nutaangullutik ilijausimaliqtut saqqitaujunnarutiulauqput 16-nut ukiunut katujjiniqaqtutik ITK-kut, ICC-kut, ammalu asingita Nunaqaqqaarsimajuit katujjiqatigiingita piliriniqaqsimaninginnit. Asijjiisimalirniq tavvakautigi atuliqtitausimaniaqpuq ammalu ikajuru- tiusimalirniarlutik nalingit Nunaqaqqaarsimajunit pitjutiqaqtiullutik katujjiqatigiingujunut kikkuuniarmangaata Government-ngujuunatik katujjiqatigiingujuninngaaqsimalutik. September 2016-mi, pitjutiqaqtigijaujut ITK-kunnut, NTI-kunnut ammalu Inuvialuit Uumajulirinirmut Katimajinginnut 17-giliqtanganik Piliriaqaqtigijaujuit Katimavigjuarniqaqtillugit upagutisimalauqput Silarjuali- maami Uumajunut Nungutuinnariaqaqtunut Katimavigjuarniujumut (CITES) Johannesburg, Africa-mi. ITK-kut sapujjigiaqsimalaurput piqujivungaarutiliangusimajunik aaqqiisimaliqujillutik Ungasiktumiut Nunaligijaujuit Katimajiralaanginnik CITES-kut iluani, taimanna tukimuagutiksanik pitaqalirutiuniarmat uqaujjuigiaqtiqarnirmut ammalu isumajjusirijaujunut Nunaqaqqaarsimajuit nunaligijanginnit aturniqarajaqtutik CITES-kut isumaliurutigisi- mavaktanginni. Taimalu aaqqiisimalirunnalilaurmata CITES-kut piliriaqaqtiullutik timiqutinginnik qaujisaijiuniaqtunik qanuq piuniqpaatigut ilauqatautitauliriangitta ungasiktumiungullutik, nunaliujunit ammalu Nunaqaqqaarsimajuit nunaligijanginnit.

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 69 Turaarviksaq 6

Qaujisainiqaqpannirni Inuit Nangminiq isumaliurutiliurunnarningit sanngiktisimaliriarlugit Inuit nangminiq isumaliurutiliurunnarningit qaujisainiqaqpannirni tukiqarmat Inuit nautsiqtuijiujunnattiaqpammata aaqqiksuijiuvanniarlutik qaujisainiqarnirmi piliriangujuksaujuni aviktuqsimanirijattinni ammalu nunaligijattinni, naliqqautitaulutik piliriaqaqtiuqataujunnarłutik qaujisaijiuvaktut tautturiniagainik piliriangujuksat aaqqiksuivallia- vannirni, atuliqtittivallianirni, ammalu siammaktiqtauvalliavanningita qaujisainiujut, ammalu atuinnauvviuvaktutik ammalu — naammaktuujaraangata — aulatsijiuvannirnik qanuq tusagassait katiqsuangusimajut pitjutiqaqtut qanuq inugiangniujut atuqtauvanniarmangaata ammalu amiqqarutiuvanniarmangaata. tunngavvigivakkattigu Inungnut Turaangatitausimallutik ammalu Inungnit ikajuqtugausimallutik qaujisarniujunut uvagut sapujjigiaqtiulluta piliria- qaqpannittinnut aktuisimalirniarningita aaqqiksuivallianirni maligaqutiujunik aktuisimaniqaqtunut inuusirijattinnik naukkulimaaq. Inuit Tapiriikkutigut Kanatami (ITK) tukimuaktiaqpammata Canada-mi Inuit Qaujisarvingata Katimajiralaanginnit (IQNC), ITK-kut Katimajingita Katimajiralaarijanginnit, piliriaqarnittinni sanngiktittigiarasunnirmut Inuit nangminiq isumaliurutiliuqpagunnarninginnik qaujisainiuvaktunut. Kiinaujalirinnaup ukiunga 2016-2017 atuqtillugu, IQNC-kut upagutisimaluktaaqtutik katimaqatigiilaurmata marruiqturtutik tukimuaktittigiarnirminni aaqqiksuinirmut Canada-mi Inuit Qaujisainiuvaktunut Parnautinginnik, pijariiqtausimalirviksaqaqtunik 2018 ukiunga atulilauqqaartinnagu suli. Piluaqtumik sivulliqpautitaksaujut nalunaijaqtausimalirmata ammalu tunngavvigijauniaqtunik parnautinut aaqqik- suisimalitutik. December 2016-mi, ITK-kut kiusimalilaurmata ilaakkut government-tuqakkut kiinaujaqutissaqtaaqtittivannin- gita aturniqaqtuullutik sunatuinnanik qaujisaijjutiksanik Canada-mi qimirrujaujjutiulautunik pigiaqtitaullutik Sunatuinnanik Qaujisainiqaqpannilirinirmi Minister-gijaujumit. Titiraqtausimajut taijaullutik Inuit Tapiriikkunnut Kanatami Tunijausimalilauqtut Naylor Katimajigijanginnut Canada-miut Aturniqaqtuullutik Sunatuinnanik Qauji- sainiqaqpannirmut Qimirruniq nalunaijaisimavut 12-ngujunik isumaliurutiusimajunik piusigiaqtitausimaliqullugit

70 INUIT TAPIRIIT KANATAMI Inuit piliriaqaqatauvanninginnut qaujisainiuvaktunut ammalu ikajuqsiniqaqtutik Inuit nangminiq isumaliurutiliu- runnarningitta qaujisainiuvaktunut. Tamakkua uqallaqatigiinnirnik matuiqsisimalilaurmata pijjutiqaqtunut Sunatuinnanik Qaujisaivannilirinirmut Minister-gijaujumik piliriaqaqatiqalirumalutik isumaliurutiliuqsimaliriamik. ITK-kut kajusillutik katutjiniqaqtutik piliriniqarput qaujisainiqarnirmi piliriangujunik, piliriangukainnaqtunik, ammalu piliriagiriaqtausimaliqtunik inungnut turaangatitausimajunik tukimuagunngiksaqtaqaliqullugu ammalu ikajuqatausimaniqtaqaqullugu, ilaqaqtillugit aaqqiksuisimalirasuarnirnut kajusiniqaqtitaujunnaqtunik Inuit Aannia- qarnanngittulirinirmut Turaangajunik Qaujisarutiksanik. Tamakkua ilaqaqtut ITK-kut ikajuqtiuvanninginnik ammalu ilagijauqatauninginnik Inuit Uqaujjuigiaqtiullutik Katimajiralaanginnut tamakkinni POLAR Ukiuqtaqtumik Qaujimaniq Canada-mi ammalu Ukiuqtaqtumi Tukisiniaqtikkunnut ammalu Qaujisainirnut Aulatsijigijaujut Katimajiralaarijangin- nut taakkunnani katujjiqatigiingujuni ilaqaqtillugit Ukiuqtaqtumi Tuqunnaqtuqaliqtittivannirmut Piliriangujunut. ITK-kut pijariiqsivallialirivut tuglirilluniuk uqalimaagaliulirnirminnut Nilliajunik (Nilliajut) (uqausiksaminnik saqqiisimalirniq, tusaqsauliriarniq). Taakkua Inuit isumajjusirijanginik pijjutigillugit uajaqattarnilirinirmut ammalu umiarjuatigut akjaqtuivannilirinirmut uqausiksarijaujunik titiraqpalliasimajuuvut pijjutigillugu Sullualuk. 2016/17 ukiungani, katiqsuisimalilauratta ajjigiinngiuqtunit inunnit titiraqtausimajunik Inuit Nunangannirmiunit, ammalu aaqqiksuivallialilauqtuta naittuullugit tarrijagaksaliangusimajunik ammalu unikkaalianguvalliajunik tunngavvi - gillugit aviktuqsimaniujuni ilinniaqsinnaat katimaniqaqattarniusimajunit ukiurilauqtangani, saqqitausimaliru- maarviksanganut Nilliajut ukiaksaangani 2017-mi. Inuit Tapiriikkunni Kanatami qaujisarlirininirmut uqalimaarvingmi aaqqiisimalilauratta, ilaqaqtitausimalluni In- ungnut turaangallutik qaujisainirnut, ilinniaqsinnaat katimaniulauqtunut unikkaaliangusimajunik, government-kut maligalirinirmut titiraqsimajuqutinginnik, surusirnut uqalimaagarnik, unikkaaqtualiangusimallutik uqalimaagalian- gusimajunik pijjutigillugit Inuit, ammalu ilinniaqtittijjutiksanik turaangallutik inunnut atuqtaujussanik ilinniarvingni. Ikajurutiksanik atuinnautittisimaniq pijjutiqaqtunik Inuit Nunangannut aturniqammaringmata taimaujariaqaqtutiklu piliriarivaktattinni tagvani ITK-kut allavvinganni. Taimalu ITK-kut Uqalimaarvingannut piliriaksaujut katiqsuisimalir- nialirivut aulatsinilirinirmut turaangajunut tuqquangulirniarmijunik.

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 71 Turaarviksaq 7

Piusigiaqtisimalirlugit Inuit ilagiingujut ammalu nunaqqatigiiktut aanniaqaliqtailimavanningit ammalu qanuinngittiarasukpanningit 2016-2017-mit piliriniqariaramik, Inuit Tapiriikkut Kanatami (ITK), piliriniqarjuaqsimaliqput ikajuqsimaliriaqtutik piusigiaqtitausimaliqullugit pijitsirarutiuvaktut, piliriangujut ammalu qaujisainiullutik piliriniujut piusigiaqtittijju- tiuvaktutik Inuit ilagiingujut ammalu nunaqqatigiiktut aanniaqaliqtailimavanninginni ammalu qanuinngittiara- sukanninginni. ITK-kut aaqqiksuijigijauvaktut Canada-mi Inuit Aanniaqarnanngittulirinirmut Katimajiralaanginnut (NICoH) tukimuagutiksariniaqtainnik pilirianguvallianinginni piliriaqaqataunniuniqtunut, tusaumaliqtittivannirnut, ammalu sapujjigiaqtiuvannirnut Inunnut piliriangujunut aanniaqaliqtailimajulirinirni pivalliajuliriniujunut. Taakku- tiguunaq piliriangujutigut ajjiqaratik nunagijangatta, piusituqarmiktigut ammalu inuusilirinirmi-pivalliajulirinirni ilagijauqataujut aktuisimavanningit Inuit aanniaqaliqtailimavanninginnut isumagijauqatausimaliqtitaugiaqpam- mata ammalu isumaliurutigijavut ikajuqsiniqarningitta Inuit nangminiq isumaliurutiliurunnarninginnut. Piliriaqaqatigillugit Inuit Ilinnialisaaqtulirinirmi Piliriaqaqtigijangit, Pauktuutikkut Arnait Inuit Canada-mi ammalu Tunngasuvvingakkut Inuit (TI), ITK-kut sivuliqtiulaurmata Inuit piliriaqaqatautitauvanningitta tusaumaliqtittigiamut aaqqiksuivallianirnut Canada-mi Nunaqaqqaarsimajut Ilinnialisaaqtunut Ilinniaqtittijjutiksat ammalu Surusirnut Kamajiuvannilirinirmut Tunngavviqutiuniaqtunik (NIELCCF). Kingulliqpaat unikkaaliarijausimajut aaqqiksuqtausi- malilauqput isumaliurutitaqaliqullugu Inunnut turaangatitausimallutik ilinnialisaaqtunut ilinniaqtittijjutiuvanniaq- tunik ammalu surusirnut kamajiuvaktulirinirmi piliriaqarutiksanik Inuit Tapiriikkunnit Kanatami saalaksaisimaniqar- lutik piliriniqaqsimaliqullugit NIELCCF-ngujunik aaqqiksuivallianiqaqtillugit. Piliriaqariaqsimalirniujut nutauliqtitaugiaqsimaningita Canada-mi Aanniaqarnanngittulirinirmut Angirutit ilaqaqtitausimaqullugit ammalu piliriaqalirutiulutik Inuit aanniaqaliqtailimajulirinirmi sivulliqpautitauqujanginnut, ITK-kut Tunngasuvvingakkutnnik Inuit piliriaqaqatiqalauqput tunisisimaliqtittigiarnirminni Inunnut turaangatitausi- mallutik uqausiksaminnik Canada-mi Aanniaqarnanngittulirijirjuakkunnut. pijariiqtausimaliqtillugit sitamaujunit (4) aviktuqsimanirnit ammalu 7-ngujunit inugiaktunirmiunik ilauqatautittiniqaqtutik piliriaminnik, kingulliqpaaq- siutinik titiraqsimajuqutiminnik tunisisimalilauqput nalunaijaisimajunik Inunnut turaangatitausimallutik sivulliq- pautitauqujaujunik ammalu qanuq piliriangujariaqarniarningita piusigiaqtitausimaliqullugit aanniaqaliqtailima- julirinirmut Inunni Canada-miuni. Taakkua titiraqsimajuliangulauqtut tunijausimalilaurivut 2017-mi gavamatu qakkut kiinaujaqutiksivannirminnik saqqiisimalilauqqaartinnagit ikajurutiusimaliqullugit tusaqtittisimalirniujunut kiinau- janik qiturngiuqtittivannirni naammaktutigullu aktuisimaniqalirunnaqtunut Inuit aanniaqaliqtailimajulirininginni. Inunnut turaangatitausimallutik aanniaqaliqtailimajulirinirmut tukisigiarviksaqutiit pisimajaujariaqarmata naammattiaqtutigut piliriangusimaliqullugit aanniaqaliqtailimajulirinirmi ammalu inuusilirinirmi ajjigiiktitauvan- nginningita Inuit asiminnit. ITK-kut aaqqiksuijiuvavut Canada-mi Inuit Aanniaqaliqtailimajulirinirmu Qaujisarniu- junut Piliriaqaqtiujunik Paujisainiqarnirni sivulliqpautitauqujaujuit Canada-mi Inuit Aanniaqaliqtailimajulirinirmut

72 INUIT TAPIRIIT KANATAMI Qaujisarniujut Aaqqiumattiaqtitausimaqullugit Inuit nunalinginni pisimaliqtaujarialiqutinut. Piliriaqaqtigijaujuit kajusitittisimavut qimirrunirminnik qaujisainiuliqujaullutik apiqqutiusimajunik ammalu uqalimaagaliangusimajunik parnautiliuqpalliallutik angirutiqaqsimajjutikkannirnik aaqqiksuivallianiujunut ammalu akuniiqtumuangallutik piliri- angunnarunnarniaqtunut Inuit aanniaqaliqtailimajulirinirnut qaujisarniulirumaaqtunut. ITK-kut aaqqiksuivakput Canada-mi Inuit Iqqanaijaqtulirijit Pivalliajulirinirmi Sanarrutiliriniqtigut Katimajiralaangit (NIHRDT) tukimuaktiuliqullugit Inuit iqqanaijaqtulirijit pivalliajulirinirmi parnautiliurnirni, maligaqutiliurnirni ammalu piliriangujuksanik aaqqiksuinirni. October-mi, ITK-kut ammalu NIHRDT-kut katimaniqaqtittilauqput Inuit nunalinginni sivuliqtigijaujunik ammalu Canada-mi Iqqanaijarnilirijikkut ammalu Inuusilirijikkunnut isumatammarigijaujunik uqallausiqarniarlutik sivunirmi parnautiliuqsimalirniksamut Nunaqaqqaarsimajut iqqanaiqtinut piliriaqarniulirajartunut. Atuliqtittigiarnirmiktigut nunalinnit kiinaujaliurasuaqpannirnut pivalliajulirinirni ammalu pilirivviqalirviujun- naqtunut, ITK-kut katimaniqaqtittilauqput sivulliqpaamik Inuit nangminiq pilirivviqaqtut katimarjuarninginnik. Taanna ullunnut marruunnut katimarjuarniulaurtuq upagutisimajuqaqtuni Inuit Kiinaujaliurasuarnilirinirmi Pival - liajulirijiujut Timiqutigijanginnit pitaqalirutiulaurmat ajjiqanngittutigut pilirivviqalirunnarnirmi attataqtittisimaliru- tiujunnaqtunik kiinaujaliurasuarnirmi pivalliajulirinirnut qaujimajimmariqarnirnut, piruqtittigiarnirni ammalu sanngiktittigiarutinik pitaqaliqtittigiamut piliriaqaqatigiinniujunik, ammalu qaujigiaqtaujunnaqtunut katujjiniqalir- lutik piliriniqarviulirunnaqtunik Inuit aviktuqsimanilimaanginni. ITK-kut, NICoH-kut ammalu Canada-mi Aanniaqarnanngittulirijikkut Nalliukkumaaqaratik Aanniaqsiurtilirinirmut Ikajuqtaujjusiaqtaanguvaktulirinirnit (NIHB) pitjutiqaqtigijaujut suli ilagijauqatauvakput Inuit Nalliukkusaaqanngittunut Aanniaqsiurtilirinirmu Marruilingallutik Katimajiralaarijaujunut (INSBC) piusigiaqtitausimaliqullugit piuttiaqtuullutik, atuinnautitauningit ammalu saqqitausimaliqpanningita NIHB-gijaujut Inunnut. INSBC-kut sivummugiaqtitausimajunik pilirianguliqsimajunik pitaqarmata nalunaijaqtausimallutik pilirianguliqujausimajunut parnautinik turaangatitaullutik NIHB-nik piliriniqaqtiujunut, isumakkut aanniaqaliqtailimajulirinirni/tuaviurnaqtuqaliqsimatillugu ikajuqtiqaqtitti- vannirmut ikajuusiaqtaarsimavannirnut ammalu iggaaqtaarunnarnirmut ikajuusiaqtaanguvaktunut, ammalu asinginnik. ITK-kut ilauqataulirumatittisimalirmijut Inuit NIHB-kuni piliriaqaqtigijaujunik uqallausiqarnirni NIHB-ngujut pijaritu - juuningitta ammalu ikajurutiksanik tunisisimalirumarnut aviktuqsimaniujumit INSBC-nut piliriangujunut. Piliriaqaqatigillunigit Inuit Niqigijaksaminnik Pisimaliqpannilirinirmi Piliriaqaqtiujunik (IFSWG), ITK-kut kajusi- tittisimavut turaarviqarasuarnirminnut piusigiaqtittisimalirniksamut niqigijassanik pisimalirunnaqattannginniujunut Inuit nunaligijanginni. Tavvani ukiumi Canada-mi Nunaqaqqaarsimajulirijikkut ammalu Ukiuqtaqtumi Pivalliajulir- ijikkut ammalu Canada-mi Aanniaqsiurtilirijikkut piliriaqaqataulirniksamut pilirianguvalliajunik piliriniqalilaurmata maannamut tikititausimaliqullugit pilirianguvaktut Canada-mi Ukiuqtaqtumiut Niqittiavannik Niqiqaqattari- aqarninginnut (NNC) piliriarijangit. Pitaqaliqtittisimajumallutik Canada-limaami Inuit tamakkununga isumajjusiri- janginnik, IFSWG-kut ilauqatauniqalauqput apiqsugaunirnut ammalu titiraqtausimaliqtunik tunisisimaliqtutik nalunaijaisimajunik Inunnut turaangatitausimallutik isumaliurutiliangusimajunik qanuq NNC-kut piliriarijangat piusigiaqtitaujunnarmangaata. ITK-kut aaqqiksuijiuvammata Canada-limaami Makkuktut Inuit Katimajirjuangit (NIYC) sivummugiaqtittisi- malirutiksanginnik pivalliajuliriniujunik pimmariutitaullutik Canada-miut Makkuktunginnit Inuit. Piliriaqaqatiqaq- tutik Canada-mi Makkunniqsaujut Kiinaujaliurasuaqattarnilirijinginik Canada-mi, NIYC-kut aaqqiisimalilauqput Makkuktut Inuit Kiinaujalirinirmi Tukigijaujulirinirmut Sanarrutissanik ilinniaqtittijjutinik nangminiq kiinaujaqutigi- jaminnik aulatsijunnarnirnut ajunngilirutiksanut ikajurutiksaullutik makkuktunut tusaumaniqattiaqtutik kiinau- jalirinirmut isumaliurutiuqpaliqullugit piruqsainirminni iglumiuqutigijaminnik, ilinniarutiminnik pijariiqsisimalira- suarlutik ammalu sivuniksariniaqtaminnut parnaksimajjutiqaqsimaliriarnirminni. ITK-kut kajusitittisimavut piliriaqaqatiqarnirijaminnik amisurlaullutik Government-kunni minister-gijaujunik sivummugiaqtitausimaliqullugit Inuit aanniaqaliqtailimajulirinirmut Sivulliqpautitaksaqutingit. sivulliqpaattiamik taimannganit piliriaqaqtiujut piliriniqaqsimalirninginnit NICoH-kut, Aanniaqarnanngittulirijikkunnut Minister- gijaujuq nangminiq katimajaqtuqataulaurpuq uqallausirijaqturtunigit aanniaqsiurtilirinirmi piliriaksakallauliqsimajut Inuit aviktuqsimanirijanginni ammalu qanuq katujjiniqarlutik pilirianguliqsimajut piliriangulirunnarmangaata taakkuninga pivalliajuliriniqaqtillugit. ITK-kut upagutiqataulaurivut aanniaqsiurtilirinirmut Minister-gijaujuit katimaniqaqtillugit isumaliurutiliursimaliriaqtutik qanuq government-tuqakkunnit, province-ngujunit ammalu aviktuqsimaniujunit government-gijaujuit piliriaqaqatigiilirunnarmangaata piusititausimaliqullugit Inuit aannia - qaliqtailimajuliriningit ammalu aaqqiisimaliriaqtutik pilirijjutiulirajaqtutik naammangniqsaujutigut pilirianguvaliqul- lugit Inuit nunalinginni pisimaliqtaujarialiit.

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 73 PAUL GLENN CANADA HOUSE PAUL PEGGY JAY PEGGY JAY CYNTHIA MUNSTER CYNTHIA MUNSTER CYNTHIA MUNSTER

74 INUIT TAPIRIIT KANATAMI Nainaaqsimajut Kiinaujalirinirmut Titiqqaqutiit

Ingmiguuqtut Kiinaujalirijiup Unikkaanga Inuit Tapiriikkut Kanatami Katimajinginnut Taakkua atajut nainaaqsimajut kiinaujalirinirmik unikkaangit Inuit Tapiriit Kanatami, iluligijaujuq nainaaqsimajuq unikkaap kiinaujalirinikkut qanuinniup March 31, 2017-nguliqtillugu amma nainaaqsimajut unikkaat aulaniup amma asijjirniujut katillugit piqutigijaujut ukiumut isulittumut, saqqititaulauqtut taakkunanngat qaujisaqtausimajunik kiinaujalirinirmik unikkaanik aaqqiksuqtaulauqtut malikługu Canada-mi Kiinaujalirijjutinut Tunngavviqutigijaujut Kiinaujjaksanasuaratik Timiqutigijaujunut, Inuit Tapiriit Kanatami pigijanginnik tikitillugu ukiumullu isulitturmut March 31, 2017. Isumagisimajavut asijjiqsimanngilauqtut qaujisarnikkut isumaliarilauqtattinnik taikkunanngat kiinaujalirinirmik unikkaat unikkaaliattinnik ulluqaqtutik July 27, 2017. Nainaaqsimajut kiinaujalirinirmik unikkaat ilaqanngittut tamainnik takutitauniujunik pijariaqaqtitaugatta Canada-mi Kiinaujalirijjutinut Tunngavviqutigijaujut Kiinaujjaksanasuaratik Timiqutigijaujunut aaqqiksuinirmik qaujisaqtausimajunik kiinaujalirinirmik unikkaangit Inuit Tapiriit Kanatami. Uuqalimaarługit nainaaqsimajut kiinau- jalirinirnik unikkaat, taimaimmat, inangiqsiniunngittuq uqalimaarnirmik qaujisaqtausimajunik kiinaujalirininginnik taakkua Inuit Tapiriikkut Kanatami.

Aulatsijit Kamagijatsaqaqtitauvut Aaqqiksuijiunirmik Nainaaqsimajunik Qaujisaqtausimajut Kiinaujaliriniit Unikkaanginnik Aulatsijit piliriaqaqtiksauvut aaqqiksuijiuvanniarnirmut nainaaqsimalugit kiinaujalirijjutit titiqqaqutingita qimirru- jausimaliqtunik.

Kiinaujanik Qaujisaqtit Kamagijaqarningit Kamagijaqaqtugut nalunaiqsinirmik isumagisimajattinnik Nainaaqsimajut Kiinaujaliriniit Unikkaanik malikługit aturiaqaqpaktavut, piliriangulauqtut malikługit Canada-mi kiinaujanik qaujisarnirmut tunngavviqutigijaujunut (CAS) 180, “unikkautiqariaqarniit nainaaqsimajut kiinaujaliriniit unikkautinginnik”.

Isumagijausimajuq

Isumagisimajattigut, Nainaaqsimajut Kiinaujaliriniit Unikkautingit tigujausimajut qaujisaqtausimajunit kiinaujaliriniit unikkaangitta Inuit Tapiriikkut Kanatami tikittugit March 31, 2017-mut ukiumut isulilauqtumut naammatsiaqtut nainaaqsimajut miksaanut kiinaujaliriniit unikkaanginnik.

Ilitarijausimajut Kiinaujalirijit, License-qaqtut Kikkulimaanuulingajut Kiinaujalirijit Ottawa, Canada July 27, 2017

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 75 Naigligiaqsimajut Aulatsinirmut Titiqqaqutiujunut March 31, 2017, 2016 minngaaqtunik nalunaiqsisimagillutik.

Aulattijjutaujut Kiinaujaqaqtitaullutik Katillugit Katillugit piliriangusimajut 2017 2016 Kiinaujarijaujut: Ikajurutausimajut kiinaujait amma itirialiit suli kiinaujait $ – $ 6,391,539 $ 6,391,539 $ 6,006,933 Asingit 109,181 – 109,181 392,734 109,181 6,391,539 6,500,720 6,399,667 Kiinaujait Atuqtauvalliajut: Aulatsinirmi: Allavilirinirmik – 820 820 – Saqqijaariarutinut 728 9,222 9,950 17,049 Kiinaujakkuvinut akiliutaujut 6,380 – 6,380 7,040 Tusaqattautilirinirmut 7,293 35,082 42,375 57,901 Aittuqtuinirmut 877 40,294 41,171 49,710 Piqutinut aturtuarniq – 14,648 14,648 10,165 Nalliukkumaat 14,637 – 14,637 15,691 Allavvingmi Atuqtauvalliajut 49,303 92,690 141,993 111,518 Amisuliuriniq 1,388 91,402 92,790 98,557 Iqqanaijartittinirmut akingit 15,053 1,020,734 1,035,787 940,243 Allagvingmik aturtuarniq 265,253 118,840 384,093 386,149 Kiinaujjaksat ammalu ikajuusiat 176,608 2,621,210 2,797,818 2,976,673 Inuktituuliqtiriniq Uiviitituuliqtiriniq – 78,790 78,790 59,433 Aullarutiit 23,892 1,258,012 1,281,904 1,088,934 Angijuutit kiinaujait: Illumiutait angijut amma sanarrutiit 29,811 – 29,811 9,801 Aktuajunut katujjiqatigiinut ilaunirmut: Ingirratitagaksanuulingajut – 467,595 467,595 425,040 591,223 5,849,339 6,440,562 6,253,904 Katillugit ammalu aulattinirmut aturtaujut (542,200) 542,200 – – Katillugit akilirialinnut 49,023 6,391,539 6,440,562 6,253,904 Qaangiutisimaningit Utiqturksait Kiinaujait Atuqtauvallianingini Nalunaiqtausimalilauqqaartinnagit 60,158 – 60,158 25,333 Piqutigijaujut kiinaujannguqtitauningit (22,878) – (22,878) (25,659) Kiinaujait angijuutiit nuutauningit 29,811 – 29,811 9,801 Kiinaujaqatsianginniujut qulaanit kiinaujaqturniit ataanit titiraqsimajut atulaunngitillugit $ 67,091 $ – $ 67,091 $ 9,475

76 INUIT TAPIRIIT KANATAMI Naigligiaqsimajut kiinaujalirinirmut ilingannirijaujunut March 31, 2017, 2016 minngaaqtunik nalunaiqsisimagillutik.

2017 2016 Nangminirijaujut Ullumimut nangminirijaujut: Kiinaujat $ 2,839,399 $ 1,916,248 Tunnirqutaujunnartut 144,856 691,736 Tunnirqutaujut 1,142,699 78,153 Aturtauvalliajunut akiliriirsimajut – 2,247 4,126,954 2,688,384 Nangminirijaujut atangirtugit 52,227 45,294 $ 4,179,181 $ 2,733,678

Pasijaujjutaujunnartut (Akiliksat) ammalu nangminirijaujut atangirtugit Ullumimut akiliksat: Akiliutigijariaqartut ammalu akiliksat $ 1,322,297 $ 939,676 Qiinaujat ukiuq nutaamut nuutaujut 2,135,488 1,139,697 3,457,785 2,079,373 Nangminirijaujut: Piqutini pirursiat 52,227 45,294 Pilirivviup iluani asinngurtaujariaqanngittut 299,437 299,437 Asinngurunnartut — aulattinirmut piliriangujut ammalu isumarsuutaujunnartut kiinaujat 369,732 309,574 721,396 654,305 $ 4,179,181 $ 2,733,678

Katimajinut kiggaqtuilluni:

Tukimuartitsiji

Kamaji

2016.2017 UKIUTAMAAT UNIKKAALIANGUVATTUT 77 Naigligiaqsimajut Katiluktaaqtugit Akitujuutit Nangminiqautit Asijjiriaqsimaninginut March 31, 2017, 2016 minngaaqtunik nalunaiqsisimagillutik.

Nangminirijaujut Kigliqaqtitausi- Katillugit Katillugit atangirtugit Kigliqaqtitaujut mannggittut 2017 2016 Kiinaujarijaujut, pigiarningani $ 45,294 $ 299,437 $ 309,574 $ 654,305 $ 644,830 Qaangiutisimaningit Utiqtuksait Kiinaujait Atuqtauvallianinginnit – – 67,091 67,091 9,475 Piqutigijaujut akikiglivallianigit (22,878) – 22,878 – – Piqutigijaujunut ilagiaqtausimajut 29,811 – (29,811) – – Kiinaujarijaujut, arraaguup isuani $ 52,227 $ 299,437 $ 369,732 $ 721,396 $ 654,305

78 INUIT TAPIRIIT KANATAMI