DOCSLIB.ORG

FN51 Biwo Kuńka Xylocopa.Pdf

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
FN51 Biwo Kuńka Xylocopa.Pdf FRAGMENTA NATURAE VOL. 51: 1–5 (2018) FORMERLY NATURE JOURNAL Opole Scientific Society ISSN 2544-3941 POTWIERDZENIE WYSTĘPOWANIA ZADRZECHNI FIOLETOWEJ XYLOCOPA VIOLACEA (LINNAEUS, 1758) (HYMENOPTERA: APIDAE) NA OPOLSZCZYŹNIE CONFIRMATION OF THE PRESENCE OF THE VIOLET CARPENTER BEE XYLOCOPA VIOLACEA (LINNAEUS, 1758) (HYMENOPTERA: APIDAE) IN OPOLE PROVINCE 1 2 TOMASZ BIWO , KAROLINA OLSZANOWSKA-KUŃKA 1Pyskowice, Polska e-mail: [email protected] 2Opole, Polska e-mail: [email protected] ABSTRACT: The article presents first observation of the violet carpenter bee in the Opolskie Voivodeship after more than 100 years. The bee was observed three times in the period 2016- 2017 in the steppe reserve Góra Gipsowa near Kietrz. This is another confirmation of the inflow of thermophilic insect species in recent years for the southern Poland. KEY WORDS: violet carpenter bee, Apidae, steppe reserve, Opole province, S Poland. ~ 2 ~ Zadrzechnia fioletowa, Xylocopa violacea terenu Polski z połowy XX wieku (Banaszak Linnaeus 1758, jest największą, dziko 2004b). Z uwagi na brak doniesień z obecnych występującą błonkówką z rodziny granic Polski od tego czasu aż do XXI wieku, pszczołowatych w Polsce. Pszczoła ta cechuje zadrzechnie fioletowa i czarnoroga zostały się metalicznym połyskiem oraz ciemnym uznane za taksony wymarłe lub (fioletowym) zabarwieniem skrzydeł. Owady prawdopodobnie wymarłe (Banaszak 2004a i z rodzaju zadrzechnia przez większą część 2004b). Obserwacje z ostatnich 20. lat roku prowadzą samotny tryb życia, a także potwierdzają, że zadrzechnie ponownie stały indywidualnie przystępują do rozrodu, przez się składnikiem entomofauny Polski co nazywane są czasem samotnicami. (Banaszak i Piotrowski 2005, Banaszak i Rodzaj zadrzechnia – Xylocopa Latreille, Sołtyk 2005, Banaszak i in. 2008, Banaszak i 1802, jest jedynym przedstawicielem Zięba 2009, Banaszak i in. 2009, Huflejt i plemienia Xylocopini, do którego zalicza się Gutowski 2016, Regner i in. 2016). Co około 400 gatunków, występujących ciekawe, część obserwacji zadrzechni przeważnie w ciepłym i suchym klimacie. fioletowej sugeruje, że możemy mówić o Wszystkie zadrzechnie, z wyjątkiem populacjach rozrodczych zasiedlających nowe podrodzaju Proxylocopa, odbywają rozwój w obszary (Michołap i in. 2015). martwym materiale roślinnym, szczególnie w Zgodnie z obecnie obowiązującymi zdrewniałych łodygach, pniach i innych przepisami zadrzechnia fioletowa podlega częściach drzew (Michener 2007). W ochronie częściowej, natomiast zadrzechnia przypadku zadrzechni fioletowej rozwój czarnoroga ochronie ścisłej (Rozporządzenie odbywa się w martwych i zamierających 2016). gałęziach drzew (szczególnie preferowane są Potwierdzeniem stałego występowania drzewa owocowe), czasem także w zadrzechni fioletowej na Śląsku są kolejne jej konstrukcjach budowlanych, gdzie samica obserwacje: drąży żuwaczkami korytarz z kilkunastoma Rezerwat Przyrody Góra Gipsowa [UTM: komorami, w których składa jaja (Banaszak YR14], gm. Kietrz, 2004b). Samice zadrzechni opiekują się swoim - „górna” murawa kserotermiczna 12.09.2016, potomstwem: broniąc miejsca rozrodu i 1 ♀ obs. Tomasz Biwo, Karolina wykazując zainteresowanie jego losem od Olszanowska-Kuńka – intensywnie żerująca stadium jaja do zakończenia swojego życia na kwiatostanach przegorzana kulistego jesienią. Stadium zimującym jest poczwarka Echinops sphaerocephalus L. (ryc. 1), lub imago, jednak nie zostało to jednoznacznie - „dolna” murawa kserotermiczna 01.06.2017, rozstrzygnięte (Bogusch 2007, Huflejt i 1 exx. obs. Tomasz Biwo, Karolina Gutowski 2016). Obecnie na terenie Polski Olszanowska-Kuńka – przelot na wysokości występują dwa gatunku zadrzechni, ok. 2 m, wspomniana X. violacea i zadrzechnia - „dolna” murawa kserotermiczna 29.06.2017, czarnoroga Xylocopa valga Gerstaecker 1872 1 ♂ obs. Tomasz Biwo, Karolina (Banaszak 2000). Olszanowska-Kuńka – żerujący na Zadrzechnia fioletowa posiada w Polsce kwiatostanach groszku bulwiastego Lathyrus swoją północną granicę zasięgu. tuberosus L. oraz chabra driakiewnika Z Opolszczyzny podawana była jeden raz na Centaurea scabiosa L. początku XX wieku (Dittrich 1903), zaś z Biwo T, Olszanowska-Kuńka K. Xylocopa violacea na Opolszczyźnie. ISSN 2544-3941 Fragmenta Naturae, vol. 51: 1-5 (2018) ~ 3 ~ Powyższe obserwacje potwierdzają stałe zwiększać, tak jak w przypadku innych występowaniu gatunku na tym terenie. termofilnych gatunków owadów notowanych Jednocześnie obecność zadrzechni fioletowej ostatnio na terenie Opolszczyzny (Biwo 2016 i należy uznać za stosunkowo nowe odkrycie, 2017) i południowo-zachodniej części Polski ponieważ w nieodległym czasie rezerwat (Smolis i in. 2017). przyrody Góra Gipsowa był przedmiotem zainteresowania entomologów ukierunko- Podziękowania wanych na badanie pszczołowatych, jednak Autorzy pragną podziękować Pani dr Alicji nie wykazano wówczas żadnego z gatunków Miszcie oraz Panu prof. dr hab. Aleksandrowi zadrzechni (Banaszak i in. 2013 i 2017). Oleksie za pomoc w oznaczeniu Wspomniane wyżej badania potwierdzają, że obserwowanych okazów. specyficzna stepowa roślinność rezerwatu, pomimo jego niewielkiej powierzchni, staje się miejscem koncentracji, a prawdopodobnie Bibliografia także rozrodu dla wielu gatunków Baldock D. 2010. Wildlife Reports: Bees and błonkoskrzydłych, które korzystając z Wasps. British Wildlife, 22: 56-58. dogodnych warunków Bramy Morawskiej, Banaszak J. 2000. A checklist of the bee zasiedlają tę część kontynentu europejskiego species (Hymenoptera, Apoidea ) of Poland, (Banaszak i in. 2017). Z uwagi na położenie with remarks on their taxonomy and rezerwatu w bezpośrednim sąsiedztwie granicy zoogeography: revised version. Fragmenta z Republiką Czeską, przewiduje się, że z tego Faunistica 43 (14): 135-193. kierunku rozpoczęła się ekspansja gatunku w kierunku północnym. Niedawne pojawienie się Banaszak J. 2004a. Xylocopa valga X. violacea w Wielkiej Brytanii, związane jest Gerstaecker, 1872 – Zadrzechnia czarnoroga. zapewne z zawleczeniem zasiedlonego przez In: Głowaciński Z., Nowacki J. (Ed.). Polska nią drewna (Baldock 2010). czerwona księga zwierząt – Bezkręgowce (Invertebrata): 220-221. Instytut Ochrony W otoczeniu rezerwatu Góra Gipsowa Przyrody PAN, Akademia Rolnicza im. A. znajdują się grunty zlikwidowanej w latach 70. Cieszkowskiego. XX wieku kopalni gipsu, które obecnie porasta sukcesyjne zadrzewienie o charakterze Banaszak J. 2004b. Xylocopa violacea leśnym, złożone z gatunków liściastych. W Linnaeus, 1758 – Zadrzechnia czarnoroga. In: drzewostanie duży udział posiadają gatunki Głowaciński Z., Nowacki J. (Ed.). Polska drzew i krzewów z rodziny różowatych (głogi czerwona księga zwierząt – Bezkręgowce Crataegus sp., zdziczałe okazy jabłoni Malus (Invertebrata): 221-222. Instytut Ochrony sp. i grusz Pyrus sp. oraz czereśni ptasiej Przyrody PAN, Akademia Rolnicza im. A. Prunus avium L.), często sędziwego już Cieszkowskiego. wieku, i mogą one stanowić miejsce rozrodu Banaszak J., Piotrowski W. 2005. Dwa bardzo zadrzechni na tym terenie. Za tą tezą rzadkie gatunki pszczół w Polsce: Xylocopa przemawia rozkład obserwacji dokonanych valga Gerstacker i Xylocopa violacea L. w praktycznie we wszystkich okresach Poleskim Parku Narodowym. Wiadomości fenologicznych roku. Być może zadrzechnia Entomologiczne 24 (2): 77-80. fioletowa stanie się znowu stałym i coraz liczniejszym komponentem apidofauny Polski, Banaszak J., Sołtyk D. 2005. Rzadki gatunek a jej liczebność i rozsiedlenie będzie stale się pszczoły samotnicy Xylocopa valga Biwo T, Olszanowska-Kuńka K. Xylocopa violacea na Opolszczyźnie. ISSN 2544-3941 Fragmenta Naturae, vol. 51: 1-5 (2018) ~ 4 ~ Gerstaecker, 1872 w Ojcowskim Parku Biwo T. 2017. Występowanie błonkówek z Narodowym (Hymenoptera: Apoidea). rodzaju Scolia (Hymenoptera: Scollidae) na Przegląd Zoologiczny 49: 141-143. Opolszczyźnie. Fragmenta Naturae 50: 1-5 Banaszak J., Mielczarek Ł., Nowak C. Bogusch P. 2007. Drvodělky a jejich 2008. Nowe stanowiska pszczoły samotnicy výsadky na sever. Živa 55(6): 269 -270. Xylocopa violacea (L., 1758) (Hymenoptera: Dittrich R. 1903. Verzeichnis der bisher in Apiformes) w Polsce. Wiadomości Schlesien aufgefunden Hymenopteren. I. Entomologiczne 27 (1): 77–80. Apidae. Zeitschr. Entom. N.F (Breslau) 28: Banaszak J., Zięba P. 2009. Kolejne 19–54. stanowiska pszczoły samotnicy Xylocopa Huflejt T., Gutowski J.M. 2016. Xylocopa violacea (Linnaeus, 1758) (Hymenoptera: valga Gerst. (Hymenoptera: Apidae) w Polsce. Apoidea) w Polsce. Wiadomości Leśne Prace Badawcze 77 (4): 341–351. Entomologiczne 28 (1): 63–64. Michener Ch. D. 2007. The Bees of the Banaszak J. Miłkowski M., Mikołajczak World. Second Edition: 596-611. University of K. 2009. New localities of two rare Kansas, The Johns Hopkins University Press. hymenopterans in Poland: Parnopes grandior (Pallas, 1771) and Xylocopa valga Michołap P., Kelm M., Sikora A., Gerstaecker, 1872 (Aculeata: Chrysididae and Sikora M. 2015. Stwierdzenie obecności Apidae). Polish Journal of Entomology 78: Xylocopa violacea (Linnaeus, 1758) 111-113. (Hymenoptera, Apiformes) na obszarze Wrocławia. Wiadomości Entomologiczne 34 Banaszak J., Twerd L., Twerd J. 2013. (4): 75. Wyniki wstępnych badań nad zróżnicowaniem Regner J., Smolis A., Kadej M. 2016. fauny pszczół w rezerwacie stepowym „Góra Zadrzechnia fioletowa Xylocopa violacea Gipsowa” na Opolszczyźnie. Chrońmy (Linnaeus, 1758) na Dolnym Śląsku – kolejne Przyrodę Ojczystą 69 (5): 422–429. stwierdzenie w XXI wieku. Przyroda Sudetów Banaszak J., Twerd L., Sobieraj- 19: 83-86. Betlińska A., Kilińska B. 2017. The Rozporządzenie Ministra Środowiska z
Load more

Recommended publications
  • In Dir Lower, Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan
    IAJPS 2019, 06 (10), 13512-13520 Abdul Baset et al ISSN 2349-7750 CODEN [USA]: IAJPBB ISSN: 2349-7750 INDO AMERICAN JOURNAL OF PHARMACEUTICAL SCIENCES Available online at: http://www.iajps.com Research Article DIVERSITY OF CARPENTER BEE FAUNA (XYLOCOPA SPP.) IN DIR LOWER, KHYBER PAKHTUNKHWA, PAKISTAN Akbar Hussain1, Mohammad Attaullah2, Muhammad Ather Rafi3, Hamad Khan1, Abdul Waris4, Anwar Zeb5, Abdul Baset 6 1Department of Zoology, Shaheed Benazir Bhutto University, Sheringal, Dir Upper, Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan 2Department of Zoology, Faculty of Biological Science, University of Malakand, Pakistan 3Department of Zoology, Women University Swabi, Pakistan, Director National Insect Museum, Islamabad, Pakistan 4Department of Biotechnology, Quaid-e-Azam University Islamabad, Pakistan 5Department of Zoology, Faculty of Science, Hazara University, Mansehra, Pakistan 6 Department of Zoology, Bacha Khan University, Charsadda, Pakistan *Corresponding author: [email protected] Abstract: This study was conducted at District Dir Lower, in north western Pakistan for the evaluation of diversity of Xylocopa spp. during March to September 2015. The study area was divided in 7 different localities namely Chakdara, Talash, Timergara, Jandol, Khal, Darmal and Lal Qilla. Higher Simpson’s index (1_D) values were calculated for Talash (0.7464) followed by Khal (0.7392), Chakdara and Jandol (same value 0.7366), Darmal (0.7268), Lal Qila (0.7244) and lowest value was calculated for Timergara (0.716). Divider and Scale method was used for the morphometric measurement of carpenter bees. Out of the total 321 specimens collected, four species namely, Xylocopa collaris, Xylocopa acutipennis, Xylocopa dissimilis and Xylocopa pubescens were identified. X. dissimilis was the abundant species recorded which represented 29.60 % of the total collection, while X.
    [Show full text]
  • Folk Taxonomy, Nomenclature, Medicinal and Other Uses, Folklore, and Nature Conservation Viktor Ulicsni1* , Ingvar Svanberg2 and Zsolt Molnár3
    Ulicsni et al. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine (2016) 12:47 DOI 10.1186/s13002-016-0118-7 RESEARCH Open Access Folk knowledge of invertebrates in Central Europe - folk taxonomy, nomenclature, medicinal and other uses, folklore, and nature conservation Viktor Ulicsni1* , Ingvar Svanberg2 and Zsolt Molnár3 Abstract Background: There is scarce information about European folk knowledge of wild invertebrate fauna. We have documented such folk knowledge in three regions, in Romania, Slovakia and Croatia. We provide a list of folk taxa, and discuss folk biological classification and nomenclature, salient features, uses, related proverbs and sayings, and conservation. Methods: We collected data among Hungarian-speaking people practising small-scale, traditional agriculture. We studied “all” invertebrate species (species groups) potentially occurring in the vicinity of the settlements. We used photos, held semi-structured interviews, and conducted picture sorting. Results: We documented 208 invertebrate folk taxa. Many species were known which have, to our knowledge, no economic significance. 36 % of the species were known to at least half of the informants. Knowledge reliability was high, although informants were sometimes prone to exaggeration. 93 % of folk taxa had their own individual names, and 90 % of the taxa were embedded in the folk taxonomy. Twenty four species were of direct use to humans (4 medicinal, 5 consumed, 11 as bait, 2 as playthings). Completely new was the discovery that the honey stomachs of black-coloured carpenter bees (Xylocopa violacea, X. valga)were consumed. 30 taxa were associated with a proverb or used for weather forecasting, or predicting harvests. Conscious ideas about conserving invertebrates only occurred with a few taxa, but informants would generally refrain from harming firebugs (Pyrrhocoris apterus), field crickets (Gryllus campestris) and most butterflies.
    [Show full text]
  • Erstnachweis Der Holzbiene Xylocopa Violacea (LINNÉ 1758) in Niedersachsen Und Weitere Vorkommen Am Nordwest - Lichen Arealrand (Hymenoptera: Apidae)
    DROSERA 2005: 89-96 Oldenburg 2005 Erstnachweis der Holzbiene Xylocopa violacea (LINNÉ 1758) in Niedersachsen und weitere Vorkommen am nordwest - lichen Arealrand (Hymenoptera: Apidae) Barbara Thomas und Rolf Witt Abstract: First record of the Violet Carpenter Bee Xylocopa violacea (LINNÉ 1758) for Lower Saxony and other records at the northwestern limit of the range (Hymenoptera: Apidae). – New records of the thermophilous Violet Carpenter Bee Xylocopa violacea in northern Ger - many are presented, including the first record in Lower Saxony: In Wischhafen, northwest of Hamburg at about 53.7° N, the species bred successfully in 2003 and even in 2004, despite long periods of adverse weather. Singletons were seen in Wischhafen and in Lüneburg in 2005. The so far northernmost record in Northrhine-Westphalia is from Rheine, district of Steinfurt, where at least five individuals were observed in July 2000. During the last five years there were continuous records all along the Rhine north up to Düsseldorf. Indications for a northern shift of the range in neighbouring areas are presented. The connexion of the recent range extension towards the north with the warming of the climate is discussed as well as the aspect of occasional introduction by import of wooden items or bamboo containing a nest or wintering adults. 1. Einleitung Das Areal von Xylocopa violacea reicht im Osten bis Zentralasien, im Westen liegt der Verbreitungsschwerpunkt im mediterranen Raum ( POPOV 1947). In Deutschland sind warme Flussniederungen bevorzugte Siedlungsräume der Art, besonders das Rheintal bis Bonn ( WESTRICH 1989). Im August 2001 wurden einige Individuen abseits des Rheins festgestellt, knapp 100 km nordwestlich von Bonn.
    [Show full text]
  • Aleksandra Łoś Michał Schulz Radosław Ścibior Aneta Strachecka
    STR. 59 - 63 Aleksandra Łoś (20)/2018 Michał Schulz Radosław Ścibior Aneta Strachecka Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Biologii, Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki ul. Akademicka 13, 20-950, Lublin e-mail: [email protected] Nowe stanowiska zadrzechni (Xylocopa spp.) (Hymenoptera: Apidae) we wschodniej Polsce New localities of carpenter bees (Xylocopa spp.) (Hymenoptera: Apidae) in Eastern Poland streszczenie abstract Pszczoły z rodzaju zadrzechnia są The genus Xylocopa represents one of (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 jednymi z największych pszczół europejs- the largest European bees. X. valga and X. vio- kich. Xylocopa valga i X. violacea występują lacea occur in a vast area that covers almost all na rozległym obszarze, który obejmuje niemal of Europe, North Africa and Asia. According całą Europę, Północną Afrykę, a także Azję. to the IUCN red list of endangered species, X. Według czerwonej listy gatunków zagrożonych valga is extinct in Lithuania and Latvia. It is IUCN X. valga wymarł na Litwie i Łotwie. critically endangered in Poland, Germany and Obecnie gatunek ten posiada status krytycznie Slovakia and threatened in Moldova, Switzer- zagrożonego wyginięciem w Polsce, Niemc- land and the Ukraine. On the other hand, the zech, Słowacji natomiast w Mołdawii, Szwajca- French population is considered stable. Po- rii i Ukrainie status zagrożonego wyginięciem. land is the northern limit for the occurrence Jako stabilne uważa się natomiast jego populacje of this bee, and by 2016 only a few cases of we Francji. Przez Polskę przebiega północna its occurrence had been recorded. The authors granica zasięgu występowania tej pszczoły, of this article have verified and described four a od XIX w.
    [Show full text]
  • Directory of Azov-Black Sea Coastal Wetlands
    Directory of Azov-Black Sea Coastal Wetlands Kyiv–2003 Directory of Azov-Black Sea Coastal Wetlands: Revised and updated. — Kyiv: Wetlands International, 2003. — 235 pp., 81 maps. — ISBN 90 5882 9618 Published by the Black Sea Program of Wetlands International PO Box 82, Kiev-32, 01032, Ukraine E-mail: [email protected] Editor: Gennadiy Marushevsky Editing of English text: Rosie Ounsted Lay-out: Victor Melnychuk Photos on cover: Valeriy Siokhin, Vasiliy Kostyushin The presentation of material in this report and the geographical designations employed do not imply the expres- sion of any opinion whatsoever on the part of Wetlands International concerning the legal status of any coun- try, area or territory, or concerning the delimitation of its boundaries or frontiers. The publication is supported by Wetlands International through a grant from the Ministry of Agriculture, Nature Management and Fisheries of the Netherlands and the Ministry of Foreign Affairs of the Netherlands (MATRA Fund/Programme International Nature Management) ISBN 90 5882 9618 Copyright © 2003 Wetlands International, Kyiv, Ukraine All rights reserved CONTENTS CONTENTS3 6 7 13 14 15 16 22 22 24 26 28 30 32 35 37 40 43 45 46 54 54 56 58 58 59 61 62 64 64 66 67 68 70 71 76 80 80 82 84 85 86 86 86 89 90 90 91 91 93 Contents 3 94 99 99 100 101 103 104 106 107 109 111 113 114 119 119 126 130 132 135 139 142 148 149 152 153 155 157 157 158 160 162 164 164 165 170 170 172 173 175 177 179 180 182 184 186 188 191 193 196 198 199 201 202 4 Directory of Azov-Black Sea Coastal Wetlands 203 204 207 208 209 210 212 214 214 216 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 230 232 233 Contents 5 EDITORIAL AND ACKNOWLEDGEMENTS This Directory is based on the national reports prepared for the Wetlands International project ‘The Importance of Black Sea Coastal Wetlands in Particular for Migratory Waterbirds’, sponsored by the Netherlands Ministry of Agriculture, Nature Management and Fisheries.
    [Show full text]
  • (Hymenoptera: Apidae) W Polsce / Xylocopa Valga Gerst
    DOI: 10.1515/frp-2016-0035 Leśne Prace Badawcze / Forest Research Papers Wersja PDF: www.lesne-prace-badawcze.pl Grudzień / December 2016, Vol. 77 (4): 341–351 artykuł przeglądowy e-ISSN 2082-8926 Xylocopa valga Gerst. (Hymenoptera: Apidae) w Polsce Xylocopa valga gerst. (Hymenoptera: apidae) in poland Tomasz Huflejt1, Jerzy M. Gutowski2* 1Muzeum i Instytut zoologii PAN, ul. wilcza 64, 00-679 warszawa; 2Instytut Badawczy leśnictwa, zakład lasów Naturalnych, ul. park dyrekcyjny 6, 17-230 Białowieża *tel. +48 85 6812396, e-mail: [email protected] Abstract. In this article we review the distribution and new data on the occurrence of Xylocopa valga gerst. (Hymenoptera: apidae) in poland. this is also the first report of X. valga occurring in the Białowieża Forest, where it was captured visiting flowers of Lychnis flos-cuculi l. in a sandy grassland adjacent to the forest in the vicinity of grudki, a small village near Białowieża. all 15 known records of this species in poland are compiled into a detailed list and the location of each sighting is presented on the map. In two cases, the known distributional data have been corrected and were brought up to date. the first case is a forgotten record of the species (popov 1947) that was reconstructed based on museum specimens collected in the 1870s at karolath, Silesia (formerly germany, currently poland: locality now named Siedlisko) and this record was added to the list. However, the second case concerns a record from tuchla near Jarosław (Banaszak 1989), which was excluded from the list, because it had been published as a result of misinterpretation of the label on the old museum specimens.
    [Show full text]
  • Xylocopa Valga Gerstäcker, 1872 (Hymenoptera, Apidae) Neu in Südwestdeutschland Dr
    ©Ampulex online, Christian Schmid-Egger; download unter http://www.ampulex.de oder www.zobodat.at AMPULEX 4|2012 Schmid-Egger: Xylocopa valga neu in Südwestdeutschland Xylocopa valga Gerstäcker, 1872 (Hymenoptera, Apidae) neu in Südwestdeutschland Dr. Christian Schmid-Egger1, Dieter Doczkal2 1 Fischerstraße 1 | 10317 Berlin | Germany | [email protected] | www.bembix.de 2 Zoologische Staatssammlung München | Münchhausenstraße 21 | 81247 München | Germany | [email protected] Zusammenfassung Die Holzbiene Xylocopa valga wird zum ersten Mal für die Fauna von Baden-Württemberg gemeldet. Ein weiterer Fund liegt aus Sach- sen vor. Die mediterrane Art ist vermutlich expansiv aufgrund der klimatischen Veränderungen. Summary Christian Schmid-Egger, Dieter Doczkal: Xylocopa valga Gerstäcker, 1872 (Hymenoptera, Apidae) new for the fauna of southwest Germany. The Carpenter bee Xylocopa valga is reported in Southwest Germany (Baden-Württemberg) for the first time. Another lo- cations in Germany (Saxony) is discussed. The mediterranean species is expansive probably because of climate changes and reached Germany from the east and from the west now.. Einleitung Bisher galt die Blauschwarze Holzbiene Xylocopa vio­ lacea als der einzige rezente Vertreter der Gattung Xylocopa in Deutschland. Eine weitere Holzbienenart, Xylocopa iris, ist nur durch einen alten Fund aus Südba- den belegt. Ostern 2011 sammelte Christian Schmid- Egger am Kaiserstuhl in Baden-Württemberg zwei vermeintliche Exemplare von Xylocopa violacea, die ich für DNA-Proben im Rahmen des Projektes Barcoding Fauna Bavarica benötigte. Bei der näheren Bestim- mung wurde festgestellt, dass es sich nicht um Xyloco­ pa violacea, sondern um zwei Männchen von Xylocopa valga handelte. Außerdem wurden im Rahmen des von D. Doczkal und A.
    [Show full text]
  • The Bees (Apidae, Hymenoptera) of the Botanic Garden in Graz, an Annotated List 19-68 Mitteilungen Des Naturwissenschaftlichen Vereines Für Steiermark Bd
    ZOBODAT - www.zobodat.at Zoologisch-Botanische Datenbank/Zoological-Botanical Database Digitale Literatur/Digital Literature Zeitschrift/Journal: Mitteilungen des naturwissenschaftlichen Vereins für Steiermark Jahr/Year: 2016 Band/Volume: 146 Autor(en)/Author(s): Teppner Herwig, Ebmer Andreas Werner, Gusenleitner Fritz Josef [Friedrich], Schwarz Maximilian Artikel/Article: The bees (Apidae, Hymenoptera) of the Botanic Garden in Graz, an annotated list 19-68 Mitteilungen des Naturwissenschaftlichen Vereines für Steiermark Bd. 146 S. 19–68 Graz 2016 The bees (Apidae, Hymenoptera) of the Botanic Garden in Graz, an annotated list Herwig Teppner1, Andreas W. Ebmer2, Fritz Gusenleitner3 and Maximilian Schwarz4 With 65 Figures Accepted: 28. October 2016 Summary: During studies in floral ecology 151 bee (Apidae) species from 25 genera were recorded in the Botanic Garden of the Karl-Franzens-Universität Graz since 1981. The garden covers an area of c. 3.6 ha (buildings included). The voucher specimens are listed by date, gender and plant species visited. For a part of the bee species additional notes are presented. The most elaborated notes concern Hylaeus styriacus, three species of Andrena subg. Taeniandrena (opening of floral buds for pollen harvest,slicing calyx or corolla for reaching nectar), Andrena rufula, Andrena susterai, Megachile nigriventris on Glau­ cium, behaviour of Megachile willughbiella, Eucera nigrescens (collecting on Symphytum officinale), Xylocopa violacea (vibratory pollen collection, Xylocopa-blossoms, nectar robbing), Bombus haematurus, Nomada trapeziformis, behaviour of Lasioglossum females, honeydew and bumblebees as well as the flowers ofViscum , Forsythia and Lysimachia. Andrena gelriae and Lasioglossum setulosum are first records for Styria. This inventory is put in a broader context by the addition of publications with enumerations of bees for 23 other botanic gardens of Central Europe, of which few are briefly discussed.
    [Show full text]
  • A Cladistic Analysis and Classification of the Subgenera and Genera of the Large Carpenter Bees, Tribe Xylocopini (Hymenoptera: Apidae)^
    1 Scientific Papers Natural History Museum The University of Kansas 07 August 1998 Number 9:1-47 A Cladistic Analysis and Classification of the Subgenera and Genera of the Large Carpenter Bees, Tribe Xylocopini (Hymenoptera: Apidae)^ By Robert L. Minckley^ Division of Entomology. Natural History Museum, and Department of Entomology, The University of Kansas, Lawrence, Kansas 66045-2109, USA CONTENTS ABSTRACT 2 INTRODUCTION 3 Acknowledgments 3 MATERIALS AND METHODS 3 Selection ofTaxa 3 Selection of Characters 5 Characters List and Coding 7 Phylogenetic Analyses 13 RESULTS 14 Relationships among Larger Clades of the Xylocopini 15 Relationships among Members of the Major Clades andTaxonomic Recommendations 21 KEYS TO THE SUBGENERA OF XKLOCOPA 27 New World Females 27 New World Males 28 Old World Females 28 Old World Males 29 DIAGNOSES AND DESCRIPTIONS OF SUBGENERA OF XYLOCOPA 3 Subgenus Xylomelissa Hurd and Moure 31 Subgenus Nodula Maa 31 'Contribution No. 3198 from the Department of Entomology and Snow Entomological Division, Natural History Museum, The University of Kansas. -Present address: Department of Entomology, 301 Funchess Hall, Auburn University, Auburn, Alabama 36849-5413, USA, © Natural History Museum, The University of Kansas ISSN No. 1094-0782 Scientific Papers, Natural History Museum, The University of Kansas Subgenus Maaiana new subgenus 32 QL Subgenus Bihinn Maa 32 (X Subgenus Rhysoxylocopa Hurd and Moure 32 ^ I "-^ ^ Subgenus Pwxylocopa Hedicke, new status 33 A q- -2 Subgenus Nyctomelitta Cockerell 33 Subgenus Ctenoxylocopa
    [Show full text]
  • Far Eastern Entomologist Number 395: 7-13 ISSN 1026-051X November
    Far Eastern Entomologist Number 395: 7-13 ISSN 1026-051X November 2019 https://doi.org/10.25221/fee.395.2 http://zoobank.org/References/0FCD2DB0-BB19-4E76-B8C2-EC39B9B837B8 FIRST RECORD OF THE INVASIVE GIANT RESIN BEE MEGACHILE (CALLOMEGACHILE) SCULPTURALIS SMITH, 1853 (HYMENOPTERA: MEGACHILIDAE) IN THE CRIMEA S. P. Ivanov1), A. V. Fateryga2*) 1) Taurida Academy of the V.I. Vernadsky Crimean Federal University, Simferopol, 295007, Russia. 2) T.I. Vyazemsky Karadag Scientific Station – Nature Reserve of RAS – Branch of A.O. Kovalevsky Institute of Biology of the Southern Seas of RAS, Kurortnoye, Feodosiya, 298188, Russia. *Corresponding author. E-mail: [email protected] Summary. Megachile sculpturalis Smith, 1853 was revealed nesting in a trap nest and a “bee hotel” in Simferopol. The nests were built of conifer resin with addition of mud and sawdust. Females visited inflorescences of Eryngium campestre L., Inula helenium L., and Carduus acanthoides L. while pollen samples taken from one foraging female contained only pollen of Ballota nigra L. Such a find of a newly established invasive species in the Crimea represents the easternmost point in its European range and possibly the most remarkable jump-dispersal event in its distribution (1,130 km from the nearest previously known point in Hungary). This is the first invasive megachilid bee species known to Russia. Key words: megachilid bees, Russia, distribution, nesting biology, trap nests. С. П. Иванов, А. В. Фатерыга. Первая находка гигантской инвазивной пчелы-смолевщицы Megachile (Callomegachile) sculpturalis Smith, 1853 (Hymenoptera: Megachilidae) в Крыму // Дальневосточный энтомолог. 2019. N 395. C. 7-13. Резюме. Гнездование Megachile sculpturalis Smith, 1853 обнаружено в гнезде-ловуш- ке и «гостинице для пчел» в Симферополе.
    [Show full text]
  • Pollinating Insects (Hymenoptera: Apoidea, Apiformes) As an Example of Changes in Fauna
    Fr a g m e n t a Fa u n ist ic a 52 (2): 105-123, 2009 PL ISSN 0015-9301 O M u seu m a n d I n s t i t u t e o f Z o o l o g y PAS Pollinating insects (Hymenoptera: Apoidea, Apiformes) as an example of changes in fauna JózefB a n a s z a k Institute o f Environmental Biology, Kazimierz Wielki University, 12 Ossolińskich A v, 85-093 Bydgoszcz, Poland; e-mail: [email protected] Abstract: Changes in the Apiformes fauna are discussed on the basis of the fauna of Poland and other European countries, starting from historical times. The presentation of contemporary changes accounts for different trends: (a) population decline or disappearance o f some species (shrinking ranges), (b) population increases or expansion of other species. The fauna is described dynamically against the background of environmental change (fluctuation hypothesis). It is postulated that updated comprehensive studies of faunal resources need to be undertaken, concentrating on species diversity and density. Key words: bees, wild bees, bumble bees, honey bees, Apiformes, changes in fauna, species extinction, species expansion, permanence o f fauna, Białowieża Primeval Forest. Introduction Along with climate warming, the dying of species and decreas in population are the most popular research areas investigated by environmental biologists. The literature on pollinating insects also abounds in publications on this topic. These publications, however, are not always based on reliable data. Some of these works mentioned by the readers were under the impression that writing and talking about species extinction is “the in thing”.
    [Show full text]
  • Beobachtungen Der Südlichen Holzbiene Xylocopa Valga
    ©Ampulex online, Christian Schmid-Egger; download unter http://www.ampulex.de oder www.zobodat.at AMPULEX 7|2015 Treiber: Xylocopa valga in Südbaden und im Elsass Beobachtungen der Südlichen Holzbiene Xylocopa valga Gerstaecker, 1872 (Hymenoptera: Apidae, Xylocopinae) in Südbaden und im Elsass (France, Alsace, Département Haut-Rhin) Reinhold Treiber Im Westengarten 12 | D-79241 Ihringen | Germany | [email protected] Zusammenfassung Die Südliche Holzbiene (Xylocopa valga) wurde aktuell an 38 Fundorten in der badischen Oberrheinebene und am Rand der Vogesen und des Schwarzwaldes im Elsass und Südbaden zwischen Malterdingen in der Emmendinger Vorbergzone und Grenzach-Wyhlen gefunden. Die Art besiedelt vornehmlich trockenwarme Weinbergslagen und vereinzelt auch Ortslagen. Die Hauptflug- und Beob- achtungszeit der Art liegt Anfang März bis August. Die Art wurde vermutlich längere Zeit mit Xylocopa violacea verwechselt und ihr Vorkommen deshalb nicht bemerkt. Aufgrund der Verbreitung ist von einer bereits längeren Besiedlung der südlichen Oberrheinebe- ne auszugehen. Eine aktuelle Ausweitung ihres Areals ist wahrscheinlich. Auf die große und auffällige Wildbiene sollte künftig mehr geachtet werden. Summary Reinhold Treiber: Notes on the Southern Carpenter Bee, Xylocopa valga, in the southern Upper Rhine Plain and the Alsace (Hy- menoptera: Apidae, Xylocopinae). The current distribution of the Southern Carpenter Bee, Xylocopa valga, in the Upper Rhine Plain is actually reported for 38 localities in the Alsace (Dep. Haut-Rhin) and Baden situated between Grenzach-Wyhlen and Malterdingen. Xylocopa valga can be observed from begin of March to August. The species is confused with Xylocopa violacea. Naturalists are encou- raged to look out for this prominent bee. Einleitung künftig zu achten, denn eine weitere Ausbreitung ist wahrscheinlich.
    [Show full text]