WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 Hmnpea pde nEsenPln Poland Polsce Eastern ( in wschodniej ) we carpenter of ( (: Apidae) localities New zadrzechni (Hymenoptera: stanowiska Nowe stanowiska eryfikowali w lko a granica we Jako rii zech, zagrożonego Obecnie IUCN Według całą na kich. jednymi e-mail: ul. Wydział Biologii, wLublinie Przyrodniczy Uniwersytet Aneta Strachecka Radosław Ścibior Michał Schulz Aleksandra Łoś ny. Apidae S od i 13, Akademicka rozległym kraju. łowa Francji. Ukrainie

stabilne kilkanaście Europę,

Słowacji XIX Xylocopa P [email protected] X. czerwonej

szczoły zasięgu , gatunek

z

wschodnia kluczowe: Autorzy valga

w. tej Przez streszczenie uważa

największych i

status Północną obszarze, wyginięciem natomiast do błonkówki opisali

iBiogospodarki Nauk oZwierzętach valga wymarł

przypadków ten 20-950, występowania roku z listy Polskę się niniejszego zagrożonego

Polska,

posiada rodzaju Xylocopa natomiast i

gatunków który 2016 kolejne Afrykę, X. w Lublin na przebiega

Mołdawii, na w violacea pszczół

gatunek Litwie status obejmuje odnotowano Lubelszczyźnie. Polsce, zadrzechnia jej

spp. jego artykułu a cztery tej wyginięciem. zagrożonych także

stwierdzeń krytycznie , występują

populacje i

europejs północna

Szwajca pszczoły, pszczoły, chronio Niemc Łotwie. niemal nowe Azję. zw ty są ------

new of its of land French land Slovakia critically valga to of lacea the Xylocopa spp. Xylocopa Poland,Eastern K

the N this Europe, this occurrence largest ey

and is occur r is IUCN T 2(20)/2018 N article , the words population extinct and he endangered Xylocopa spp. Xylocopa the

European North

in

northern and genus sightings Ukraine. threatened red have a had : abstract

vast in Xylocopa by protected species. list Africa Lithuania been Xylocopa verified ) is 2016 area bees. of in limit

On in considered S endangered auki Poland, recorded. in that tr and

only the X. the Moldova, and for spp. . 59-63

P

represents valga and covers Asia. other rzyrod Lublin the

a , described

Germany bee,

few The Latvia.

and stable. occurrence According ) species, almost hand,

Switzer cases Apidae authors X. region. nicze one

It four vio

and Po the

all X. of of is - - -

,

59 60 Regionalną bez wyginięciem przedstawicieli szeroko tunkowej z przez identyfikacji Dodatkowym być poznanej jednego czasu Z zaobserwować chy ostro zaokrąglony, Ponadto zarówno glastoczerwony, i samicy violacea one u grzbietowej zenie). są pozwalającą towa W nia ki ( zadrzechnie ciała. do locopinae watych A Apidae 12 dnia

N X. leksandr guzki reprezentujące tego 3 czarnoroga segment

specjalnych oparte znacznie r ( metaliczno-fioletowych cm valga Ze doniesienia X. (TERZO 16 2(20)/2018 N

P Rozporządzenie Guzki da . ( :

powodu violacea lub

(ilości Hymenoptera odrodzina u względu u Bombus długości rozumiana grudnia W ) na Polsce zwierząt się

samicy, Wprowadzenie X. a składa ich Dyrekcję

na stronie drugiego na Ł podstawie przypadku na czułków często a

gatunku odróżnić valga większy oś pokrywają ( i rzędów, rozróżnienie X.

u liczba danym utrudnieniem błędnym fauny występują ocenić ). a , M I zezwoleń 2016 pojawiające ) (MICHENER, o

rodzaj

Główną X. na valga jak u gatunków IN., kwestia się odkryciu

ał ich goleni

ostatni samicy

mylone charakterystyczny violacea i możliwość Ochrony samca gatunku jest u :

gatunków r. z zwykłej ) obszar

tylko pszczół po terenie kształt jest auki 2007).

Apoidea samca oraz w Xylocopa X. Ministra S dużych, wolną oznaczeniu cechą dwa kolorze sprawie

chulz odławiania, większa tylnej wydawanych człon violacea czarny. obydwu ściśle nowych P X. zadrzechnia pod o

są się

jest pszczół

goleni oraz – zadrzechni czułki podobne rzyrod krępej Niestety violacea fotografii Środowiska we morfologiczną co : , R przestrzeń

z

pary zadrzechnio binokularem. niepokojenia od

zagrożonych Apidae czułków osiągających – 2000). ochrony czułków. zakończony

Środowiska regulowana a oznacza, rozmieszc trzmielami U i

dosław lokalizacji zadrzech gatunków samca właściwej są obejmują czasu niż budowie

X. odnóży; (Ryc.1). a nicze wygląd jest czarne. można gatun te nawet

mogą przez fiole : valga

u roz Xy jest ga

ce ce nie Ś

do od 11 na X. że cibior ------

śródziemnomorskim Zadrzechnia gionach to 2013). 2003; przed dorastające, wewnątrz prymitywne złożeniu odabnia a W wykonywane Przegrody do tunele późnej Dorosłe Zadrzechnie eraturze drewnianych, gatunkowej.identyfikacji przyżyciowych można , A na 12 neta każdej owady R niej

komór w zagrożeniami yc. BERNARDINO jesieni. łapać S osobniki pojedyncze litym zadrzechnię jaj tr 1. anglosaskiej komorze o lub pomiędzy

w a ( Zadrzechnia powszechnie a a check

owadów zachowania z lęgowych gnieździe

stąd ciepłym, Samice drewnie w nawet drewnianych obserwacji okolicach latają często samica jajo. (DUNN czarnoroga gniazdują do klimacie, nawet potrafią komorami już

po samica dla pszczołami-stolarzami. od

Takie S pszczół umiarkowanym I to, nazywa tr socjalne, występujące spp. Xylocopa dorosłe wczesnej składa potomstwa gniazda GAGLIANONE,

wiórów w . 59-63 aby niezbędnych wykazuje wydrążyć

I zachowanie celu gdzie RICHARDS, założyć w samotnic. lęgowymi porcję się i

potomstwo wykonania pozostając wiosny i i otworach fioletowa próchna. chroniąc je zimy (Ryc.1). jednak w długie pyłku, nawet ). w

up lub lit re Po do do są są - - -

WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 pzsłśi yiao najprawdopodobniej wynikało przeszłości w kraju naszego terenie na zadrzechni obników os występowanie NIETO,2013).Nieliczne I CHMIELEWSKI,I KUŁAK 2005;2010; TERZO PIOTROWSKI, I (BANASZAK drew na się rozkładającego czy drzew, starych rotermicznych stepów, oraz usuwaniem a także alaniem miedz, naturalnym zanikaniem łąk kse pszczół-stolarzy, a także z i przycinaniem wyp dla gniazdowania warunki dogodne tworzyły stodół, gospodarczych, płotów i słupów telegraficznych, które budynków wcześniej zagród, budynków, drewnianych liczbą malejącą ze stale się wiązać może kontynentu południe na w Europie i wycofanie trwałe się obu taksonów zadrzechni jako populacji się zmniejszanie Obecne z miodem” pszczół (SVANBERGsłodkiej przekąski IIN., 2016). wypełnionymi „czarnych traktowania żołądkami i diety uzupełniania tradycją ludową z było związane na terenach Rumunii, Słowacji Chorwacji oraz (HUFLEJTkraju IGUTOWSKI, 2016). naszym w zadrzechni obserwacji przypadków aż do roku 2016 odnotowano tylko kilkadziesiąt Europie.fioletowej w i latach 150 ostatnich W czarnorogiej zadrzechni występowania zasięgu (TERZO IIN., Łotwie oraz na Litwie 2007). wymarły zadrzechnie zagrożonych gatunków listy Ukrainie. Wedługna czerwonej i wajcarii Sz Mołdawii, w także mają zagrożonego tus Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody sta klasyfikacją z jako zgodnie a zagrożone, krytycznie klasyfikowane są zadrzechnie Słowacji i Polsce,Niemczech w Natomiast Francji. we ropie jako stabilne uważa się populacje Eu W 2013). (ÖZBEK, Chiny) i Mongolię całą Europę, Północną Afrykę, a także Azję (po niemal obejmuje który obszarze, rozległym na NIETO, 2013). I TERZO 2006; (BANASZAK-CIBICKA, trawiastą roślinność krzewiastą lub zdrewniałą w obfituje roślinna szata a łagodne, i krótkie (H N owe noptera yme

Ginięcie owadów z rodzaju zadrzechnia zadrzechnia rodzaju z owadów Ginięcie Przez Polskę przebiega północna granica stanowiska : A X. valga X. pidae

ni zadrzech ) we i X. violacea X.

niej wschod ( X ylocopa występują P X. valga valga X. olsce

spp . ) ------

obydwu taksonów. identyfikacji populacji stanu ocenę błędnych właściwą utrudniających przyczynę mogą stanowić odłowu możliwości brak prawny oraz morfologiczne podobieństwo znaczne kraju, w populacji zasięgów się nakładanie częściowe obszar Polski. Rzadkość obserwacji zadrzechni, na taksonów tych powrotu do się przyczyniać mogą zim łagodnych obecność i klimatu nie wa pszczołom runków klimatycznych. ocieple Obserwowane tym nieodpowiadających z erdzone stanowiska owadów z rodzaju W.). Sekuła exx.Torowiskoustna (inf. 3 2017, VII 7 E),23°61’ N,(51°33’ Uhruska Wola FB88 Polesie Zachodnie: 1 ex. kserotermiczna. Łąka EB82 Łysaków (50°75’N, 22°18’E), 15 VI 2016, Nizina Sandomierska: wypuszczony. nr identyfikacji po (pozwolenie i WPN.6401.83.2017.MPR) trzmieli odłowów podczas scabiosa taurea VII 28 E),1 2017, 22°60’ N, (51°26’ Lublin FB18 Lubelska:Wyżyna ( wierzbowych frag pniaków mentów wyciętych postaci w gniazdowania do miejsca sztuczne wywieszono którym zego,na gospodarc budynku drewnianego otoczeniu 2 (51°47’ FC53 Wisznice 23°10’N E), 6 2017, V Polesie Zachodnie: na Ryc. 2. pa in ♀

we Polsce. wschodniej na mapie Oznaczone N ., 2 lokalizacje zadrzechni 1 i r 017). Potwierdzone nowe Potwierdzone P 2(20)/2018 N ♀ ♂ oniżej . Nasyp kolejowy, na kwiatach C kwiatach kolejowy,na Nasyp . Mrw oonk swedoo w stwierdzono osobniki Martwe . L. Schwytany przypadkowo przypadkowo Schwytany L. przedstawione zostały potwi zostały przedstawione

S auki tr . 59-63 P rzyrod S chulz Xyloco nicze en

------i

61 62 skrzydeł I Black wirus Ostatnie lub że rolnych (ESTEL IIN., liczby drewnianych co zasiedlenia zadrzechni wpływać DZIC, ych tur może lecz populacja ostatnich S skrajnie odnotowanych stanowisk zadrzechni. R A

N leksandr yc. IN., m.in. w dzikie względnie wektorami r (KOZUCHOWSKI

mieć kraju, Queen 2(20)/2018 N opuszczonych

choroby

2005).

2. twierdzenia 2017), (ang. rzadkiego związane pozytywnie

we latach Podsumowanie a pszczoły

wzrost jest miejsc Ł szczególnie Mapa

budowli, Cell wschodniej Deformed

oś

Ponadto stabilna. zwiększanie czarnych , M groźnych doniesienia czy mogą Virus) gniazdowania jest wartości rodzaju ał ich ogrodów z mogą na wirus

z 2015). jak auki obecności Wpływ czynnikiem w świadczyć liczebność Wing S porzucaniem lokalizacjami (RADZEVIČIŪTĖ Polsce chulz mateczników miesiącach i chorób I średnich Xylocopa P być się zwiększaniem zdeformowanych wskazują

DEGIRMEN lub rzyrod Virus na możliwych , R jest rezerwuarem i owadów nieużytków zimowania, to a osobników takich o dosław mogącym – tempera

nieliczna zjawisko tym, w zimow starych, DWV) nicze na nowo kilku (ang.

jak Ś się do to, ze że cibior - - -

możliwość Panu zakaźnych. obecności ietiologiiczynników ny tencjalne pszczołowatych populacji im zadrzechni zagrożonych zagadnieniem liczebności kryzysu LUCIA two C. BERNARDINO 17-20. Apiformes żyjących i BANASZAK-CIBICKA Entomologiczne. Wiadomości lacea Xylocopa Dwa BANASZAK danych. zbieraniu pomocoraz przy edness tal to DUNN (21-22), Xylocopini , A ochrona

bee one neta constraints, 2013. towarzyszących. sympatric

bardzo (L.) A social: zostać in mgr S 1481-1499. T.,

I utorzy tr zagrożenie Comparisons dzikich prawna valga pszczół a ). Podziękowanie ). IN., prowadzenia

jest a

dotyczącego w RICHARDS

Wiadomości facultatively owadów

a check rzadkie Journal interactions Literatura objęte wyginięciem Kamilowi

Poleskim carpenter incentives, J., ,

rodzaj związanym 2014). oraz Gerstaecker

A. wybranych pracy PIOTROWSKI pszczół (

monitoringiem

Hymenoptera: gatunki epidemiologiczne stanowione S., Ze of

zapylających chorób W

in obserwacji S GAGLIANONE pragną Natural social bee

Entomologiczne. W. among Parku względu tr Badurowiczowi M. guarding, świetle nesting na na stałego . 59-63

pszczół

2006. z species i gatunków H. 24(2), oraz krajową Xylocopa terenie carpenter

obserwacjami przez Narodowym. environmen podziękować 2003. History.

światowego Zagrożenia

zadrzechni

biology pod na pasożytów and W. głównym w 77-80. Apoidea: ( Apidae:

nie powin spadku

Polsce: wpływ When kątem Polski dziko faunę 2005. relat vio

bee.

po 25, M. 47 za of - - - - -

WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 WWW.NAUKOWCY.ORG.PL 2 (20)/2018 . HSMN M, AOHII G., JAPOSHVILI THEODOROU M., HUSEMANN P., R., RADZEVIČIŪTĖ ResearchEntomological Society. 15, 79. the of Journal pollinators. as importance their about considerations with Turkey of ter-bees ÖZBEKH. Carpen large 2013.on data New of the (Vol.world 1). Press. JHU bees The 2000. D. C. MICHENER 466-468. gentina. Journal of Apicultural Research.larvae 53(4), augusti in virus wing deformed of detection G. H., ABRAHAMOVICH A. H. 2014. First SGUAZZA J., F. REYNALDI M., LUCIA inLublin.Sciences 29-40. Life of University Reserves. Biosphere ropean Eu in Landscapes Hydrogenic of Future The century.21st the of beginning the till century of the West Polesie from the middle of the 19th landscape the of physiognomy the in Changes 2010. J. T. CHMIELEWSKI A., KUŁAK ofEcology.ish Journal 53(3), 283-297. vegetation.Polplant to related conditions lar Poland: trends and variation in thermal and so in climate of changes Contemporary 2005.J. DEGIRMENDZIC K., KOZUCHOWSKI Poland. Forest Research Papers. 77, 341-351. valga locopa T.,HUFLEJT J.2016.M.GUTOWSKI of Environment. 163, 312-325. Sensing Remote series. time NDVI MODIS donment and recultivation across Europe using HOSTERT P. 2015. Mapping farmland aban A., PRISHCHEPOV C., LEVERS C., RA S.,KUEMMERLEESTELT., ALCÁNTA Ecology.Behavioral 14(3), 417-424. (H N owe noptera yme

stanowiska Gerst. ( : A ( Hymenoptera: Apidae Hymenoptera: pidae

ni zadrzech Hymenoptera: Apidae Hymenoptera: ) we

niej wschod ( X ylocopa Xylocopa Xylocopa P ) in Ar in ) olsce

spp Xy ) in ) . ) ------. 06 Fl kolde f netbae in invertebrates of knowledge Folk 2016. Z. MOLNÁR V., ULICSNI I., SVANBERG Science.cultural 61, 263-267. solitary bee, large carpenter luring and box nesting paring pre of Feasibility 2017.A. STRACHECKA B., PIOTROWSKI P., SKOWRONEK J., TYSZCZUK M., BAJDA A., ŁOŚ K., ICZ BADUROW R., ŚCIBIOR M., SCHULZ Pathology. 146, 14-23. Invertebrate of Journal Kyrgyzstan. and many Georgia,of orchardsGer apple in multiplespecies bee across viruses RNA bee-associated honey of Replication 2017. J. R. PAXTON A., ZHUSUPBAEVA G., KIRKITADZE 2013. ga A.2013.M.,NIETO TERZO 43, 445-491. France.de Entomologique Société la de nales Apidae tera: des Révision 2007. P. RASMONT S., ISERBYT M., TERZO and Ethnobiology Ethnomedicine. 12, 47. of Journal conservation. nature and folklore,uses, other and medicinal ,Europe-folk nomenclature, Central

. The IUCN Red List of Theatend Species ofTheatend List Red IUCN The . N r 2(20)/2018 N ) de Francede ) Belgique.de et An In Xylocopa valga Xylocopa Xylocopinae S auki tr . 59-63 P . Journal of Api of . Journal rzyrod Xylocopa val Xylocopa ( Hymenop nicze ------

63