DOCSLIB.ORG

Stylizacja Leksykalna Utworów Nurtu Fantastyczno-Ludycznego Stanisława Lema W Przekładach Na Język Bułgarski

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Stylizacja Leksykalna Utworów Nurtu Fantastyczno-Ludycznego Stanisława Lema W Przekładach Na Język Bułgarski INSTYTUT SLAWISTYKI POLSKIEJ AKADEMII NAUK MARCIN FASTYN STYLIZACJA LEKSYKALNA UTWORÓW NURTU FANTASTYCZNO-LUDYCZNEGO STANISŁAWA LEMA W PRZEKŁADACH NA JĘZYK BUŁGARSKI 149 STYLIZACJA LEKSYKALNA UTWORÓW NURTU FANTASTYCZNO-LUDYCZNEGO STANISŁAWA LEMA W PRZEKŁADACH NA JĘZYK BUŁGARSKI Prace Slawistyczne. Slavica [Monographs in Slavic Studies. Slavica] 149 Redaktor Naczelna / Editor-in-Chief Dr hab. Mariola Jakubowicz, prof. IS PAN, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, Polska [Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences, Warsaw, Poland] Rada Naukowa / Scientific Board • К. пед. н., д. ф. н. Ольга Е. Фролова, Московский государственный университет им. М. В. Ломоносова; Mocква, Российская Федерация [K. ped. n., d. f. n. Ol΄ga E. Frolova; Lomonosov Moscow State University, Moscow, Russian Federation] • Dr hab. Rafał Górski, prof. IJP PAN, Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk; Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska [Institute of Polish Language, Polish Academy of Sciences; Jagiellonian University, Cracow, Poland] • Dr hab. Aleksandra Janowska, prof. UŚ, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Ka- towice, Polska [University of Silesia in Katowice, Katowice, Poland] • Prof. Igors Koškins, Latvijas Universitāte, Rīga, Latvija [University of Latvia, Riga, Latvia] • PD Dr. Thomas Menzel, Serbski Institut/Sorbisches Institut, Bautzen/Budyšin, Deutschland [Sorbian Institute, Bautzen, Germany] Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk Marcin Fastyn STYLIZACJA LEKSYKALNA UTWORÓW NURTU FANTASTYCZNO-LUDYCZNEGO STANISŁAWA LEMA W PRZEKŁADACH NA JĘZYK BUŁGARSKI Warszawa 2020 Recenzje wydawnicze [Editorial Reviews] prof. dr hab. Anna Bednarczyk, Uniwersytet Łódzki, Łódź, Polska [University of Lodz, Łódź, Poland] prof. dr hab. Piotr Fast, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice, Polska [University of Silesia in Katowice, Katowice, Poland] Publikacja finansowana z subwencji na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk [This work was financed from a subvention for maintaining and developing the research potential of the Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences] Redaktor prowadząca [Editorial Supervision] Barbara Grunwald-Hajdasz Redakcja i korekta [Copyediting and Proofreading] Dorota Muszyńska-Wolny Skład i łamanie [Typesetting and Page Makeup] Barbara Adamczyk © Copyright by Marcin Fastyn, 2020 This is an Open Access book distributed under the terms of the Creative Commons Attribu- tion 3.0 PL License (creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/), which permits redistribution, commercial and noncommercial, provided that the book is properly cited. e-ISBN: 978-83-66369-39-9 ISSN: 0208-4058 (Prace Slawistyczne. Slavica) Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk [Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences] ul. Bartoszewicza 1b/17, 00-337 Warszawa tel. 22 826 76 88, [email protected], www.ispan.waw.pl Spis treści Wstęp ...................................................................... 13 Rozdział I – Zagadnienia teoretyczne ........................................... 17 1. Definicja neologizmu . 17 2. Zastosowania i funkcje neologizmów........................................ 19 3. Metodologia słowotwórczego opisu materiału leksykalnego..................... 26 3.1. Rzeczowniki ......................................................... 26 3.2. Przymiotniki......................................................... 29 3.3. Liczebniki ........................................................... 30 3.4. Przysłówki........................................................... 30 3.5. Czasowniki . 30 4. Podstawowe zagadnienia przekładoznawstwa................................. 31 4.1. Wstęp............................................................... 31 4.2. Analiza przekładu .................................................... 32 4.2.1. Czym jest przekład? ............................................. 32 4.2.2. Kryteria przekładu .............................................. 33 4.2.3. Wymagania względem przekładu .................................. 33 4.3. Ekwiwalencja ........................................................ 34 4.4. Jednostka przekładu .................................................. 37 5. Metodologia opisu translatorycznego i oceny przekładu........................ 39 Rozdział II – Analiza materiału polskojęzycznego ................................ 41 Podrozdział A – Cyberiada .................................................... 41 1. Rzeczowniki . 41 1.1. Rzeczowniki proste ................................................... 41 1.1.1. Nazwy subiektów czynności ...................................... 41 1.1.2. Nazwy amatorów ............................................... 42 1.1.3. Nazwy subiektów właściwości .................................... 42 1.1.4. Nazwy części całości i elementów zbiorów (singulativa) . 44 1.1.5. Odmiejscowe nazwy agentywne .................................. 44 6 1.1.6. Nazwy zwolenników/przeciwników pewnych idei, poglądów ......... 44 1.1.7. Odsposobowe nazwy subiektów .................................. 44 1.1.8. Nazwy wytworów czynności i procesów ............................ 44 1.1.9. Nazwy środków czynności ....................................... 45 1.1.10. Nazwy miejsc ................................................. 48 1.1.11. Nazwy temporalne ............................................. 49 1.1.12. Nazwy nosicieli cech ........................................... 49 1.1.13. Nazwy gatunkowe ............................................. 49 1.1.14. Nazwy symilatywne ............................................ 50 1.1.15. Nazwy modyfikacyjne .......................................... 51 1.1.16. Nazwy cech abstrakcyjnych ..................................... 52 1.1.17. Nazwy czynności, procesów i stanów ............................. 52 1.1.18. Nazwy substancji chemicznych .................................. 54 1.1.19. Nazwy abstrakcyjnych pojęć naukowych .......................... 55 1.1.20. Nazwy honoryfikatywne ........................................ 56 1.1.21. Nazwy nieokreślone ............................................ 56 1.2. Rzeczowniki złożone .................................................. 60 1.2.1. Złożenia ....................................................... 60 1.2.2. Zrosty ......................................................... 66 1.2.3. Kontaminacje .................................................. 67 1.2.4. Zestawienia .................................................... 72 1.2.5. Skrótowce ..................................................... 73 2. Przymiotniki . 73 2.1. Przymiotniki odczasownikowe ......................................... 73 2.1.1. Derywaty niepredyspozycyjne .................................... 73 2.2. Przymiotniki odrzeczownikowe ........................................ 74 2.2.1. Użycia subiektowe .............................................. 74 2.2.2. Użycia obiektowe ............................................... 74 2.2.3. Użycia posesywne .............................................. 74 2.2.4. Użycia instrumentalne .......................................... 74 2.2.5. Użycia singulatywne ............................................ 75 2.2.6. Użycia symilatywne ............................................. 75 2.2.7. Użycia limitujące ............................................... 75 2.2.8. Użycia lokatywne ............................................... 75 2.2.9. Użycie charakterystyczne abstrakcyjne ............................. 75 7 2.2.10. Użycie charakterystyczne konkretne .............................. 75 2.2.11. Użycie temporalne ............................................. 76 2.3. Przymiotniki odprzymiotnikowe ....................................... 76 2.3.1. Derywaty negacyjne ............................................. 76 2.3.2. Derywaty gradacyjne ............................................ 76 2.4. Przymiotniki odliczebnikowe .......................................... 76 2.5. Derywaty od wyrażeń przyimkowych ................................... 76 2.6. Przymiotniki złożone ................................................. 77 2.6.1. Złożenia ....................................................... 77 2.6.2. Kontaminacje .................................................. 78 2.7. Przymiotniki nieprzejrzyste słowotwórczo ............................... 79 3. Liczebniki . 79 4. Przysłówki............................................................... 80 4.1. Przysłówki odrzeczownikowe .......................................... 80 4.2. Przysłówki złożone ................................................... 80 4.3. Przysłówki nieprzejrzyste słowotwórczo ................................. 80 5. Czasowniki .............................................................. 81 5.1. Czasowniki odczasownikowe........................................... 81 5.1.1. Formacje akumulatywne ......................................... 81 5.1.2. Formacje restauratywne ......................................... 81 5.1.3. Formacje semelfaktywne ......................................... 81 5.2. Czasowniki odrzeczownikowe.......................................... 81 5.2.1. Formacje stanowe ............................................... 81 5.2.2. Formacje kauzatywne ........................................... 81 5.2.3. Formacje z wbudowanym predykatem ............................. 82 5.3. Czasowniki nieprzejrzyste słowotwórczo ................................ 82 6. Wykrzykniki............................................................. 82 7. Frazeologizmy . 83 Podrozdział
Load more

Recommended publications
  • Introduction to "Solaris" Translated from Polish by Lech Keller Stanislaw Lem Is Unquestionably One of the Greatest Authors of SF in the Global History of This Genre
    Acta Polonica Monashiensis Volume 2 Number 2 December 2002 Wojciech Kajtoch Introduction to "Solaris" Translated from Polish by Lech Keller Stanislaw Lem is unquestionably one of the greatest authors of SF in the global history of this genre. Thus inclusion of his works to the reading list1 is certainly a gesture, which acknowledges the reality. One could also regard this inclusion as an ennoblement of a genre, so far virtually ignored by the school administration because of its "lowly" origin (i.e. Verne's fantastic novels, targeted mostly for young people, and American "pulp" SF magazines of the 1930s). There are also different claims, namely that "Solaris" (and this novel is virtually unanimously regarded as the best work of Lem, the work, which introduced his works to the list of "must-read" books), is not really SF. The main reason is that "Solaris" can be read and interpreted as a psychological novel, thus in this context Lem is a "real", i.e. "mainstream" writer, actually not much interested in science and technology. In short: Lem is strictly speaking a "high brow" writer, rather than a "lowly" SF writer. It should be also noted the lack of regard to the cultural background (or its arbitrary selection), which was frequent in the interpretation of the post-Second World War literature, and common in the Polish secondary schools habit of reading every literary text as a direct reflection and appraisal of the real world. This way we have compiled a catalogue of the dangers threatening analysis of "Solaris', as it is done at the classes of Polish literature.
    [Show full text]
  • STANISŁAW LEM Jak Ocalał Świat Maszyna Trurla Wyprawa Pierwsza A, Czyli Elektrybałt Trurla NR 165 Czytaj Po Polsku
    Czytaj po polsku STANISŁAW LEM Jak ocalał świat Maszyna Trurla Wyprawa pierwsza A, czyli Elektrybałt Trurla NR 165 Czytaj po polsku Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego STANISŁAW LEM Jak ocalał świat (B1–B2) Maszyna Trurla (B2–C1) Wyprawa pierwsza A, czyli Elektrybałt Trurla (C1–C2) Edycja dla średnio zaawansowanych i zaawansowanych Tom 7 Wydanie III Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego • Katowice 2015 Redaktor serii: Kultura i Język Polski dla Cudzoziemców Małgorzata Kita Recenzent wydania pierwszego Wacław M. Osadnik Redaktorzy naukowi Romuald Cudak, Wioletta Hajduk-Gawron, Jolanta Tambor Stanisław Lem to jeden z najbardziej znanych i najczęściej tłumaczonych polskich pisarzy na świe- cie. Urodził się w 1921 roku we Lwowie, zmarł w 2006 roku w Krakowie. Był pisarzem, futurologiem, eseistą, filozofem, myślicielem, wspaniałym, mądrym człowie- kiem. We Lwowie rozpoczął studia medyczne, kontynuował je na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, dokąd rodzina przeniosła się w ramach repatriacji. W 1948 roku uzyskał absolutorium, ale nigdy nie został leka- rzem. Miasto jego młodości, Lwów, znalazło swoje miej- sce w autobiograficznej książce Wysoki zamek. Zadebiutował w 1951 roku powieścią Astronauci. Utwory z gatunku science fiction zajmują najwięcej miejsca w jego twórczości. Takie dzieła, jak „Niezwycię- żony”, Powrót z gwiazd, Fiasko, Pokój na ziemi, Eden są znane fanom SF na całym świecie. Jednak najwięk- szą sławę przyniosła mu powieść Solaris, dwukrotnie filmowana: przez Andrzeja Tarkowskiego w 1972 roku (ZSRR) oraz przez Stevena Soderbergha w 2002 roku (USA, z Georgem Clooneyem w roli głównej). Specjal- ne miejsce w jego twórczości zajmują groteski: Cyberia- da, Bajki robotów, Dzienniki gwiazdowe, Opowieści o pi- locie Pirxie. 5 Warto wymienić jego książki filozoficzne, np.
    [Show full text]
  • Qubit 16 Cubit
    University of South Florida Scholar Commons Digital Collection - Science Fiction & Fantasy Digital Collection - Science Fiction & Fantasy Publications 5-1-2006 Qubit 16 Cubit Follow this and additional works at: http://scholarcommons.usf.edu/scifistud_pub Part of the Fiction Commons Scholar Commons Citation Cubit, "Qubit 16 " (2006). Digital Collection - Science Fiction & Fantasy Publications. Paper 16. http://scholarcommons.usf.edu/scifistud_pub/16 This Journal is brought to you for free and open access by the Digital Collection - Science Fiction & Fantasy at Scholar Commons. It has been accepted for inclusion in Digital Collection - Science Fiction & Fantasy Publications by an authorized administrator of Scholar Commons. For more information, please contact [email protected]. De frecuencia mensual y totalmente gratis 0. Índice: 1. Stanislaw Lem, el poeta del Cosmos. 2. Lem, Dick: Correspondencias. Pablo contursi 3. ¿Existe verdaderamente Mister Smith? Stanislaw Lem 4. Entrevista con Stanislaw Lem. David torres 5. Expedición primera A, o el Electrobardo de Trurl. Stanislaw Lem 6. El auténtico sentido de la maravilla: Solaris, de Lem. Javier Negrete. 7. Salvemos al espacio Stanislaw Lem 8. Filmografía de Stanislaw Lem. 9. Historia del cine ciberpunk. (Capítulo 14) Raúl Aguiar Stanislaw Lem, el poeta del Cosmos DAVID TORRES El escritor polaco Stanislaw Lem, falleció en Cracovia, el 27 de marzo a los 84 años. Era el último, o quizá el penúltimo, de una gloriosa estirpe, la de los grandes genios de la ciencia-ficción. Pero su figura se había agigantado con los años hasta convertirse en un referente absoluto de la literatura fantástica, de la talla de Italo Calvino o Jorge Luis Borges.
    [Show full text]
  • Stanisław Lem 2021. Widziałem Przyszłość
    „Lem 2021. Widziałem przyszłość” "Bo wczorajsza niezwykłość staje się dzisiejszym banałem, a dzisiejsza skrajność - jutrzejszą normą". Stanisław Lem STANISŁAW LEM – LITERATURA W WYBORZE Wydawnictwa zwarte 1. Astronauci / Stanisław Lem. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1972 2. Bajki robotów / Stanisław Lem ; posł. Jerzy Jarzębski. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2003 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 3. „Bajki robotów” Stanisława Lema na lekcjach języka polskiego w klasie VI : poradnik metodyczny / Maria Olszewska. - Lublin : IKN ODN, 1985 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 4. Biblioteka XXI wieku / Stanisław Lem. - Kraków ; Wrocław : Wydawnictwo Literackie, 1986 5. Boli tylko, gdy się śmieję... : listy i rozmowy / Stanisław Lem, Ewa Lipska, Tomasz Lem. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2018 6. Bogowie Lema / Marek Oramus. - Poznań : Wydawnictwo Kurpisz ; Zakrzewo : Wydawnictwo Replika, 2007 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 7. Bohater Gombrowicza i Lema wobec chaosu rzeczywistości / Justyna Towarek. - Gdynia : Novae Res – Wydawnictwo Innowacyjne, 2015 8. Bezsenność / Stanisław Lem. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1971 9. Bomba megabitowa / Stanisław Lem ; posł. Jerzy Jarzębski. - Kraków : Wydaw. Literackie, 1999 10. Co to są sepulki ? : wszystko o Lemie / Wojciech Orliński. - Kraków : “Znak”, 2007 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 11. Cyberiada / Stanisław Lem ; [il. Daniel Mróz]. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1965 12. Czarnoksiężnik z Archipelagu / Ursula K. Le Guin ; przekł. Stanisław Barańczak. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1983 13. Czas nieutracony / Stanisław Lem. - Kraków : Wydawnictwo Literackie,1957 14. Człowiek z Marsa / Stanisław Lem ; posłowie Jerzy Jarzębski. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2004 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 15. Dialogi / Stanisław Lem. - Kraków ; Wrocław : Wydaw. Literackie, 1984 Dostępna w BP KPCEN we Włocławku 16. Doskonała próżnia / Stanisław Lem. - Warszawa : Czytelnik, 1971 17. Dwa bieguny mitopoetyki : archetypowe narracje w twórczości Johna Ronalda Reuela Tolkiena i Stanisława Lema / Marta Kładź-Kocot.
    [Show full text]
  • Stanisław Lem WYKONAŁA: JULIA ŁĘCZYCKA 7A Spis
    Stanisław Lem WYKONAŁA: JULIA ŁĘCZYCKA 7A Spis Życiorys Nagrody i wyróżnienia Najciekawsze cytaty Wczesne lata Stanisław Lem urodził się we Lwowie najprawdopodobniej Dzieciństwo i młodość spędził we Lwowie, w 13 września 1921 w rodzinnym mieszkaniu przy ulicy zamożnym domu. Rodzina Lemów posiadała dwie lwowskie kamienice. Choć miał rodziców z Brajerowskiej 4 jako jedyne dziecko Samuela Lema (inna korzeniami żydowskimi, twierdził w późniejszych forma – Lehm, 1879–1954), lwowskiego lekarza i Sabiny latach, że był wychowany jako katolik, a ze Woller (1892–1979). Do aktu urodzenia wpisano jednak względów moralnych deklarował, że jest ateistą ;swój datę 12 września, aby zgodnie z przesądem uniknąć światopogląd określał również jako agnostycyzm. W pecha. Jego rodzice poznali się i zaręczyli jeszcze przed I szkole uczestniczył jednak w lekcjach religii wojną światową, jednak ślub odbył się dopiero po jej mojżeszowej. Był uczniem II Państwowego Gimnazjum zakończeniu, gdyż Samuel Lem został powołany do im. Karola Szajnochy we Lwowie, o czym napisał w autobiograficznej książce Wysoki Zamek. Wyniki służby w armii austro-węgierskiej. Podczas wojny trafił do badań nad inteligencją uczniów przeprowadzone niewoli rosyjskiej po upadku twierdzy Przemyśl i przebywał przez ówczesne władze oświatowe wykazały, że był w obozie jenieckim w Azji Środkowej. Po powrocie do najinteligentniejszym dzieckiem w południowej Lwowa został asystentem na Wydziale Polsce. Na początku lata 1939 zdał maturę. Medycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza i w kolejnych Ulubionymi lekturami Lema były w tym czasie latach stał się cenionym laryngologiem. Samuel Lem w utwory Grabińskiego, Umińskiego, Verne’a i H.G. Wellsa. Pragnął studiować na politechnice i zostać młodości publikował także wiersze i prozę w lwowskiej uczonym. prasie.
    [Show full text]
  • „Pisarz W Sieci”. Zasady Funkcjonowania Twórczości Stanisława Lema W Internecie Na Podstawie Analizy Witryny: Solaris.Lem.Pl
    Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie Wydział Filologiczno-Historyczny Instytut Filologii Polskiej KONRAD PANICZ nr albumu: 65461 kierunek studiów: Filologia Polska „Pisarz w sieci”. Zasady funkcjonowania twórczości Stanisława Lema w Internecie na podstawie analizy witryny: solaris.lem.pl „Writer on-line”. Mechanisms of Stanislaw Lem's writings in the Internet based on analysis of site: solaris.lem.pl Praca dyplomowa napisana pod kierunkiem naukowym dr Elżbiety Wróbel Częstochowa 2016 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ I STRONA INTERNETOWA...................................................................................s.4. 1. Podstawowe informacje o stronie.......................................................................s.4. 2. Doprecyzowanie tematu pracy............................................................................s.11. 3. Rozjaśnienie kwestii formalnych funkcjonowania strony...................................s.13. 4. Role uczestników dyskusji na stronie.................................................................s.15. 5. Hipertekst jako tworzywo medium.....................................................................s.18. 6. „Życie” serwisu...................................................................................................s.21. 7. Peryferie i tło......................................................................................................s.24. 8. Dygresje na temat specyfiki strony.....................................................................s.27. 9. „Pierwszy motor”................................................................................................s.29.
    [Show full text]
  • Stanisława Lema Oraz Zachęcenie Do Tworzenia Miniatur Literackich
    Zapraszamy wszystkich uczniów do wzięcia udziału w konkursach organizowanych na stronie roklema.pl. : w konkursie literackim „Fantastyczny świat Lema” Szczegóły na stronie: https://roklema.pl/fantastyczny-swiat-lema/ oraz w konkursie czytelniczym Lemoniada 2012 „Niezwyciężony” inspirowanym twórczością Lema Szczegóły na stronie: https://roklema.pl/lemoniada-2021/ Ponadto zapraszamy do udziału w Szkolnym konkursie literackim „Lem 2021” Celem konkursu jest upowszechnienie twórczości Stanisława Lema oraz zachęcenie do tworzenia miniatur literackich. 1. W celu wzięcia udziału w konkursie należy napisać opowiadanie science-fiction inspirowane twórczością Stanisława Lema (np. „Dzienniki gwiazdowe”, „Bajki robotów”, „Cyberiada”). Możliwe jest wykorzystanie postaci obecnych w twórczości Autora. 2. Prace należy przesłać na adres e-mail: [email protected] lub bezpośrednio do Biblioteki szkolnej do 21 marca. 3. Kryteria oceny: oryginalność pomysłu, styl literacki, spójność formy i ogólne wrażenie artystyczne. Bardzo proszę o przesłanie informacji, kto jest zainteresowany udziałem w konkursach na e-dzienniku do pani Marzeny Brózdy. 1 marca na Teamsach odbędzie się również konkurs ortograficzny ( tekst autorstwa S. Lema), a także konkurs na najlepszą adaptację gwarową wybranego fragmentu prozy Stanisława Lema. Prace proszę przekazać do końca marca panu Lubomirowi Spili lub bezpośrednio do Biblioteki szkolnej. Bardzo proszę o przesłanie informacji, kto jest zainteresowany udziałem w tych konkursach do pana pedagoga. Planowany jest również panel dyskusyjny na podstawie fragmentu traktatu Lema „Summa technologiae”. Panel odbędzie się po powrocie do szkoły. Zachęcam do zaznajomienia się z materiałem na stronach internetowych: https://roklema.pl/summa-technologiae/ http://cyfroteka.pl/ebooki/Summa_technologiae-ebook/p85350i119133 PROPONUJĘ RÓWNIEŻ SKORZYSTANIE ZE STRONY, roklema.pl. ZAWIERAJĄCEJ M.IN.: 365 CYTATÓW NA ROK LEMA Od 1 stycznia 2021 roku publikowany jest tam wybór cytatów z twórczości Stanisława Lema.
    [Show full text]
  • Jadwiga Maurizio – Uznana, Nieznana, Znajoma
    „Przekładaniec” nr 32/2016, s. 110–127 doi:10.4467/16891864PC.16.007.6547 www.ejournals.eu/Przekladaniec ■ILONA NARĘBSKA Uniwersytet w Alicante [email protected] JADWIGA MAURIZIO – UZNANA, NIEZNANA, ZNAJOMA. TŁUMACZKA LEMA Abstract Jadwiga Maurizio – Acknowledged, Uknown, Familiar: Lem’s Translator The list of translators who promoted Polish literature in Francoist Spain between 1939 and 1975 includes several dozen names. Many of them have remained anonymous. It is difficult to determine who they were and what kind of relationship they had with the Polish language, especially if we take into consideration that most of them were Spanish. Jadwiga Maurizio is one of the very few Polish women in that group. Spanish readers know her above all as Stanisław Lem’s translator. Despite the popularity of her work, she remains virtually unknown. She was undoubtedly a very exceptional yet modest woman. There is a lot to say about her translation work: the language she translated from, the strategies she used to deal with neologism and wordplay, the people who revised her translations. This paper aims at bringing Jadwiga Maurizio out of the shadows to reveal her contribution to the translation of Polish literature. For this purpose, I will analyze the bibliography of books she translated in terms of the authors and editorial policy. I will try to figure out how she started to translate and what her cooperation with the publishing house looked like. I will also consider whether the quality of her translation had any influence on the popularity of Stanisław Lem in Spain. Finally, I will mention those facts from her private life that might have been related to her professional activity.
    [Show full text]
  • Szkarłatne Odblaski, Sfalowana Czerń, Sapliwe Westchnienia I Ciepłość Szeptów
    Szkarłatne odblaski, sfalowana czerń, sapliwe westchnienia i ciepłość szeptów. Teksty Lema a opera Sabina Macioszek / Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Wrocławski Jerzy Jarzębski w eseju Przygody Rycerzy św. Kontaktu uwypuklił poruszaną w prozie Stanisława Lema kwestię poszukiwania porozumienia zarówno między samymi ludźmi, jak i między ludźmi a in- nymi formami życia 1. Omawiając zagadnienia „obcości”, „inności” i „kontaktu”, autor przywołał skraj- ne – jego zdaniem – dzieła, w których problematyka związana z ostatnim wymienionym pojęciem przed- stawiona została z dwóch zupełnie różnych pespektyw. Owe teksty to Solaris i Cyberiada 2. Jednym z kluczowych elementów występujących w pierwszym z nich jest „rozjątrzony do maksimum dylemat niemożności porozumienia”, wiążący się z niedookreślonością kreacji Obcego (Obcych) 3. Z kolei w Cy- beriadzie kłopotów z kontaktowaniem się z obcymi nie ma właściwie wcale, a ewentualne problemy traktowane są jako źródła anegdot opowiadanych bądź przeżywanych przez bohaterów. Z tymi, któ- rych zaklasyfikowano jako „obcych”, można się bowiem w Cyberiadzie skontaktować, obcych można 1 J. Jarzębski, Przygody Rycerzy św. Kontaktu, [w:] idem, Wszechświat Lema, 2 Na tym samym biegunie co Solaris Jarzębski umieścił Fiasko, natomiast obok Kraków 2003. Cyberiady wymienił Bajki robotów. 3 J. Jarzębski, op. cit., s. 219. 208 il. 1 Solaris D. Glanerta – światło modelujące sceniczną przestrzeń. Fot. K. Forster dla Bregenzer Festspiele; za: http://presse.bregenzerfestspiele.com/de/bildmaterial-solaris-2012-20120714 (data dostępu: 28 X 2015) poznać i „przyjrzeć im się z bliska, a nawet posłuchać ich zwierzeń” 4. Zestawienie dokonane przez Ja- rzębskiego sprowokowało mnie do przyglądnięcia się dwóm operom zainspirowanym wspomnianymi tekstami Lema właśnie pod kątem kategorii „obcości” i sposobów scenicznego uobecniania problemu szukania bądź (re)definiowania przez postacie „kontaktu z obcym”.
    [Show full text]
  • LEM FUTUROLOGIA W MUZYCE W 100. Rocznicę Urodzin Autora Solaris
    AMUZ.KRAKOW.PL Stanisław Lem, 1921-2006 Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie Koło Naukowe Studentów Kompozycji Koło Naukowe Studentów Teorii Muzyki Katedra Teorii i Interpretacji Dzieła Muzycznego Katedra Kompozycji LEM FUTUROLOGIA W MUZYCE w 100. rocznicę urodzin autora Solaris wykłady, sesje, debata, koncert 13 maja 2021 (czwartek) AMKP ON-LINE konferencja.amuz.krakow.pl (strona konferencji) online2.amuz.krakow.pl/Lem2021 (konferencja on-line) amuz.krakow.pl/lem2021 (strona koncertu) Żyć to jest posiadać przyszłość, która staje się teraźniejszością. Stanisław Lem „Bajki robotów” Szanowni Państwo, W roku 2021 przypada 100. Rocznica urodzin jednego z najwybitniejszych pisarzy polskich – Stanisława Lema, ostatniego – jak mówi się o Nim – futurologa, wizjonera i ekscentryka, intelektualisty i zuchwałego proroka, z roz- sądkiem ale i z dozą kulturowego pesymizmu spoglądają- cego w przyszłość, tak, zawsze przed siebie! Czy lemoidal- ne, naukowe przewidywanie przyszłości w artystycznych wizjach tego co ma nastąpić ma wciąż jeszcze sens? Pomyślmy…. Narodziny maszyn przyniosły kres nadrzędnego statusu ludzi. Era komputeryzacji i cyfryzacji, ekranów, klawiatur, impulsów i fal elektromagnetycznych, internetu, mediów społecznościowych, cheapów oraz inwigilacji przez loka- lizację w życiu człowieka przyniosły wygodę, dostęp, wol- ność i demokratyzację danych, w refleksji o życiu strach, zagrożenie, poczucie kresu w dodatku rychłego. Postmo- dernistyczni filozofowie kultury zgodnie obwieścili wie- loznaczeniowy koniec: kres Wielkich Narracji (to Lyotard) czy śmierć autora (to Roland Barthes). Wśród popularnych w naszych czasach apokaliptycznych wizji końca sztuki wątki funeralne przewijały się często. Baudrillard wieszczył koniec ciągłości historii i zanik rzeczywistości na rzecz rewolucji symulakrów; Paul Virilio mówił o „technicznym witalizmie”, głosząc przepowiednie o wyniszczającej ludz- kość prędkości rozwoju cywilizacji. Nastroje zmierzchu, utraty, przemijania, śmierci i żałoby wyzierały z utrzyma- nych w tonie apokaliptycznym pism Derridy.
    [Show full text]
  • Summa Technologiae Free
    FREE SUMMA TECHNOLOGIAE PDF Joanna Zylinska,Stanislaw Lem | 440 pages | 04 Mar 2013 | University of Minnesota Press | 9780816675760 | English | Minnesota, United States Summa Technologiae - Wikipedia Coming soon. From the acclaimed author of the science fiction novel Solarisa pre-Dawkins exposition of evolution as a Summa Technologiae and chaotic watchmaker. After five decades this work has lost none of its intellectual or critical significance, resonating with contemporary debates about information and new media, the life sciences, and the emerging relationship between technology and humanity. At the end of the thirteenth century, Thomas Aquinas wrote the Summa Theologiaean ambitious compendium of all Summa Technologiae philosophical and theological knowledge about the world. Throughout his writings, comprising dozens of science fiction novels and short stories, Lem offered deeply philosophical and bitingly satirical reflections on the limitations of both science and humanity. In Summa Technologiae —his major work of nonfiction, first published in and now available in English for the first time—Lem produced an Summa Technologiae and caustically logical philosophical treatise about human Summa Technologiae nonhuman life in its past, present, and future forms. After five decades Summa Technologiae has lost none of its intellectual or critical significance. Strikingly original and still timely, Summa Technologiae resonates with a wide range of contemporary debates about information and new media, the life sciences, and the emerging relationship between technology and humanity. His books have been translated into more than forty languages and have sold more than 27 million copies worldwide. Summa Technologiae Zylinska is professor of new media and communications at Goldsmiths, University of London. Summa is a fantasia that follows certain lines of speculative thought as far as Lem Summa Technologiae take them.
    [Show full text]
  • O „Możliwości” W Konwencji Science Fiction (Na Przykładzie Prozy
    ROCZNIKI HUMANISTYCZNE TomLIX, zeszyt1 − 2011 MAŁGORZATA PATER O „MOZ ˙ LIWOS´ CI” W KONWENCJI SCIENCE FICTION (NA PRZYKŁADZIE PROZY STANISŁAWA LEMA) I. S´ WIATY MOZ ˙ LIWE SCIENCE FICTION Jes´li przyjmiemy (za Umberto Eco), z˙e literatura jest „machin ˛ado wytwa- rzania s´wiatów moz˙liwych” 1, to spos´ród wszystkich jej odmian najbardziej predysponowan ˛ado tego zadania wyda sie˛nam zapewne fantastyka, w tym fantastyka naukowa. Kategorie˛ „moz˙liwos´ci” jako konstytutywn ˛adla tego typu prozy wyraz´nie podkres´laj ˛aniektóre przynajmniej z definicji gatunku. Pisze na przykład Vera Graaf: „Literatura science fiction jest gatunkiem prozy spekulatywnej, która przy pomocy naukowych lub pseudonaukowych s´rodków nadaje niemoz˙liwemu z dzisiejszego punktu widzenia optymistyczne lub pesy- mistyczne pozory moz˙liwos´ci” 2. Równiez˙ Andrzej Stoff zauwaz˙a: „ Science fiction [...] wybrała przyszłos´c´ rozumian ˛aniekoniecznie w sensie chrono- logicznym (choc´ takie rozwi ˛azanie fabularne jest najcze˛stsze), ale przede wszystkim jako moz˙liwos´c´uzupełniaj ˛ac ˛akoniecznos´c´.[...] To nastawienie na przyszłos´c´ [...] prowadzi do tworzenia s´wiatów wobec aktualnej rzeczywis- tos´ci konkurencyjnych. Science fiction [...] jest literack ˛aantycypacj ˛atego, co moz˙liwe” 3. Mgr M AŁGORZATA PATER – doktorantka w Katedrze Teorii i Antropologii Literatury KUL; adres do korespondencji: e-mail: [email protected] 1 Lector in fabula. Współdziałanie w interpretacji tekstów narracyjnych. Warszawa 1994, s. 254. 2 Homo futurus. Analiza współczesnej science fiction , Warszawa 1975, s. 175. 3 Powies´ci fantastyczno-naukowe Stanisława Lema , Warszawa–Poznan´–Torun´1983, s. 9-10. 34 MAŁGORZATA PATER Literatura fantastycznonaukowa wydaje sie˛ zatem wdzie˛cznym obiektem do badan´z perspektywy koncepcji s´wiatów moz˙liwych, a kategorie wypraco- wane przez teorie˛ possible worlds szczególnie łatwo daj ˛asie˛ aplikowac´ do tego typu fikcji.
    [Show full text]