Zapraszamy wszystkich uczniów do wzięcia udziału w konkursach organizowanych na stronie roklema.pl. :

w konkursie literackim „Fantastyczny świat Lema”

Szczegóły na stronie: https://roklema.pl/fantastyczny-swiat-lema/

oraz w konkursie czytelniczym Lemoniada 2012 „Niezwyciężony” inspirowanym twórczością Lema

Szczegóły na stronie: https://roklema.pl/lemoniada-2021/

Ponadto zapraszamy do udziału w Szkolnym konkursie literackim „Lem 2021”

Celem konkursu jest upowszechnienie twórczości Stanisława Lema oraz zachęcenie do tworzenia miniatur literackich.

1. W celu wzięcia udziału w konkursie należy napisać opowiadanie science-fiction inspirowane twórczością Stanisława Lema (np. „Dzienniki gwiazdowe”, „Bajki robotów”, „”). Możliwe jest wykorzystanie postaci obecnych w twórczości Autora. 2. Prace należy przesłać na adres e-mail: [email protected] lub bezpośrednio do Biblioteki szkolnej do 21 marca. 3. Kryteria oceny: oryginalność pomysłu, styl literacki, spójność formy i ogólne wrażenie artystyczne.

Bardzo proszę o przesłanie informacji, kto jest zainteresowany udziałem w konkursach na e-dzienniku do pani Marzeny Brózdy.

1 marca na Teamsach odbędzie się również konkurs ortograficzny ( tekst autorstwa S. Lema), a także konkurs na najlepszą adaptację gwarową wybranego fragmentu prozy Stanisława Lema. Prace proszę przekazać do końca marca panu Lubomirowi Spili lub bezpośrednio do Biblioteki szkolnej. Bardzo proszę o przesłanie informacji, kto jest zainteresowany udziałem w tych konkursach do pana pedagoga.

Planowany jest również panel dyskusyjny na podstawie fragmentu traktatu Lema „”. Panel odbędzie się po powrocie do szkoły. Zachęcam do zaznajomienia się z materiałem na stronach internetowych:

https://roklema.pl/summa-technologiae/

http://cyfroteka.pl/ebooki/Summa_technologiae-ebook/p85350i119133

PROPONUJĘ RÓWNIEŻ SKORZYSTANIE ZE STRONY, roklema.pl. ZAWIERAJĄCEJ M.IN.:

365 CYTATÓW NA ROK LEMA

Od 1 stycznia 2021 roku publikowany jest tam wybór cytatów z twórczości Stanisława Lema. Każdemu dniowi w trakcie trwania Roku Lema będzie towarzyszyć jeden znaczący fragment z dorobku Mistrza w trzech językach: polskim, angielskim i rosyjskim. https://roklema.pl/tag/wiktor-jazniewicz/

Stanisław Lem 12.09.1921—27.03.2006

Czołowy przedstawiciel polskiej fantastyki naukowej, filozof, futurolog i eseista, w swoim dorobku ma również powieści realistyczne i teksty satyryczne.

Urodzony 12 września 1921 we Lwowie jako syn wziętego laryngologa Samuela Lehma i Sabiny Woller (swoje dzieciństwo wspomina w autobiograficznej książce"Wysoki Zamek"). Absolwent II Gimnazjum im. Karola Szajnochy, planował rozpocząć studia na Politechnice Lwowskej, jednak w okupowanym przez wojska radzieckie Lwowie okazało się to niemożliwe. Dzięki znajomościom ojca dostał się na studia medyczne, przerwane w okresie okupacji niemieckiej, kiedy to pracował jako pomocnik mechanika i spawacz. Lem kontynuował je również po wojnie, rezygnując jednak z ostatnich egzaminów, by uniknąć poboru do wojska. W 1946 cała rodzina przeniosła się do Krakowa, nie chcąc przyjąć obywatelstwa ZSRR.

Kariera literacka Stanisława Lema zaczęła się od współpracy z czasopismami ("Kuźnica", "Tygodnik Powszechny", "Nowy Świat Przygód"). Początkowo zamieszczał w nich wiersze, później zwyczajowo dodawane jako aneks do "Wysokiego Zamku", oraz opowiadania o tematyce okupacyjnej. W "Nowym Świecie Przygód" wydrukowano też w odcinkach jego pierwszą powieść fantastyczną, zatytułowaną "Człowiek z Marsa".

W latach 1947-1950 pisarz pracował w Konwersatorium Naukoznawczym prowadzonym przez dra Mieczysława Choynowskiego. Po zamknięciu tej instytucji znalazł się w trudnej sytuacji materialnej i życiowej. Niespodziewany sukces "Astronautów" - pierwszej powieści fantastycznej Lema, jaką wydano w formie książkowej - i równoległe problemy z drukiem wcześniejszego "Szpitala Przemienienia" (z powodu wymagań cenzury rozwiniętego do trylogii "", kończącej się przyjęciem przez głównego bohatera legitymacji partyjnej) sprawiły, że pisarz postanowił na dobre zająć się tworzeniem fantastyki. Z jednej strony zapewniało mu to możliwość snucia interesujących go refleksji na temat miejsca technologii w życiu człowieka, z drugiej - ułatwiało omijanie cenzury.

W 1953 Stanisław Lem ożenił się z Barbarą Leśniak, lekarzem radiologiem; ich syn Tomasz urodził się w roku 1968. W latach 1983-1988 pisarz przebywał na emigracji (Berlin, Wiedeń), by potem zamieszkać w Krakowie. W ostatnich latach życia intensywnie współpracował z "Tygodnikiem Powszechnym". Pisarz zmarł 27 marca 2006 roku, a urnę z jego prochami złożono na Cmentarzu Salwatorskim. Mimo że sam deklarował się jako agnostyk, na prośbę rodziny pochówku dokonano według obrządku katolickiego.

Stanisław Lem posiadał kilka doktoratów honoris causa (m.in. Politechniki Wrocławskiej, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu w Bielefeld). W roku 1973 pisarzowi przyznano honorowe członkostwo amerykańskiego stowarzyszenia Writers of America, lecz z powodu perturbacji proceduralnych odrzucił on oferowane w 1975 roku członkostwo zwyczajne. Nazwiskiem naszego autora nazwano również planetoidę 3836 Lem.

Twórczość pisarza

Na wielokształtność omawianej twórczości zwrócił uwagę Jan Błoński już w roku 1961 ("Życie Literackie" nr 497). Stanisław Lem dotknął wszystkich prawie możliwości, jakie daje pisarzowi współczesna science- fiction. Można nawet powiedzieć, że w swojej - chronologicznie zwięzłej, lecz ilościowo obfitej - twórczości powtórzył niejako ewolucję gatunku: w istocie, rozpoczął od powiastek prostych, ufnych, krzepiących ("Astronauci", "Obłok Magellana"), by wkrótce dojść zarówno do parodii ("Dzienniki gwiazdowe Ijona Tichego"), jak do apokaliptycznej i koncentracyjnej wizji "najgorszego z możliwych światów" (""). Co więcej - systematycznie sprawdzał szanse literackie, które przynosi fantazja naukowa.

Okres późniejszy potwierdził tylko tę trafną diagnozę, a nam pozostaje jedynie jej rozwinięcie.

Utwory Lema można roboczo podzielić na kilka grup. Po zapomnianych już dziś opowiadaniach oraz po wczesnych, optymistycznych w wymowie powieściach (przez samego pisarza krytykowanych później jako "socrealistyczne"), w latach 60. Lem stworzył dzieła mające najwięcej wspólnego z kanoniczną formą fantastyki naukowej, a przy okazji wprowadzające w ten gatunek elementy swoiście pojętego realizmu. Mowa tu o powieściach takich, jak "Eden" (1959), "Powrót z gwiazd" (1961), "" (1961), "Niezwyciężony" (1964), "Głos Pana" (1968), a także o drukowanych w różnych zbiorach opowiadaniach, które ostatecznie złożyły się na zbiór "Opowieści o pilocie Pirxie" (1968). Po 1968 Lem właściwie wrócił do tej formuły pisarskiej tylko raz, w ostatniej powieści zatytułowanej "Fiasko" (1987).

Nieco dłużej pojawiały się utwory o zabarwieniu groteskowym, niekiedy przewrotnie archaizowane, łączone w cykle za sprawą wyrazistych postaci głównych bohaterów, takich jak gwiezdny podróżnik bądź konstruktorzy Trurl i Klapaucjusz. Teksty tego rodzaju cechuje z reguły wielka inwencja językowa. Pojawiają się w nich techniczno-feudalne neologizmy, rymowanki, a także skrajnie groteskowe nazwy urządzeń przyszłego świata. Ostatnia powieść z Ijonem Tichym - "Pokój na ziemi" - wyszła w roku 1987.

Z czasem punkt ciężkości twórczości Lema przesuwał się coraz bardziej w kierunku eseistyki i rozważań filozoficznych. Najistotniejszym dziełem tego rodzaju jest z pewnością "Summa technologiae", choć warto wspomnieć również "Filozofię przypadku", gdyż echo zawartych tam poglądów pobrzmiewa w antykryminalnych utworach "Śledztwo" i "Katar". Czy Na pograniczu groteski i eseistyki sytuują się tzw. apokryfy - recenzje książek nieistniejących. Tu warto wspomnieć, że w ich przypadku proporcja - mniej więcej równa w "Doskonałej próżni" - z czasem przesuwała się w stronę tonacji serio. Ostatnia z cyklu recenzja książki "World as Holocaust" była już napisana w ten sposób, że znany jest przypadek, gdy tę pozycję potraktowano jako istniejącą.

Pierwsze polskie wydania tekstów Lema

• "Człowiek z Marsa" (powieść s-f) drukowany w odcinkach w czasopiśmie "Nowy Świat Przygód", 1946. • "Astronauci", Czytelnik, 1951. • "Jacht 'Paradise'. Sztuka w czterech aktach" (współautor: Roman Hussarski), Czytelnik, 1951. • "Sezam i inne opowiadania" (zawiera pierwsze odcinki przygód Ijona Tichego),Iskry, 1954. • "Obłok Magellana", Iskry, 1954 (wcześniej powieść była drukowana w odcinkach w "Przekroju"). • "Czas nieutracony", Wydawnictwo Literackie, 1955. • "Dzienniki gwiazdowe", Iskry, 1957 (wydanie zmienione i rozszerzone: Wydawnictwo Literackie, 1966; Czytelnik, 1971). • "Dialogi" (eseje), Wydawnictwo Literackie, 1957. • "Eden", Iskry, 1959. • "Śledztwo", Wyd. MON, 1959. • "Inwazja z Aldebarana" (zawiera opowiadania, które weszły w skład "Opowieści o pilocie Pirxie"), Wydawnictwo Literackie, 1959. • "Powrót z gwiazd", Czytelnik, 1961. • "Solaris", Wyd. MON, 1961. • "Pamiętnik znaleziony w wannie", Wydawnictwo Literackie, 1961. • "Księga robotów" (opowiadania), Iskry, 1961. • "Wejście na orbitę" (eseje), Wydawnictwo Literackie, 1962. • "Noc księżycowa" (opowiadania i scenariusze telewizyjne), Wydawnictwo Literackie, 1963. • "Niezwyciężony i inne opowiadania", Wyd. MON, 1964. • "Bajki robotów", Wydawnictwo Literackie, 1964. • "Summa technologiae" (eseje), Wydawnictwo Literackie, 1964. • "Polowanie" (opowiadania), Wydawnictwo Literackie, 1965. • "Cyberiada" (opowiadania), Wydawnictwo Literackie, 1965 (wydanie rozszerzone: 1967). • "Wysoki Zamek", Wyd. MON, 1966. • "Głos Pana", Czytelnik, 1968. • "Opowieści o pilocie Pirxie", Wydawnictwo Literackie, 1968 (wydanie rozszerzone: Czytelnik, 1973). • "Filozofia przypadku" (eseje), Wydawnictwo Literackie, 1968. • "Fantastyka i futurologia" (eseje), Wydawnictwo Literackie, 1970. • "Doskonała próżnia" (apokryfy), Czytelnik, 1971. • "Bezsenność" (opowiadania), Wydawnictwo Literackie, 1971. • "Wielkość urojona" (apokryfy), Czytelnik, 1973. • "Rozprawy i szkice" (eseje), Wydawnictwo Literackie, 1975. • "Szpital Przemienienia", Czytelnik, 1975. • "Katar", Wydawnictwo Literackie, 1976. • "Maska" (opowiadania i scenariusze telewizyjne), Wydawnictwo Literackie, 1976. • "Powtórka" (opowiadania i scenariusze radiowe), Iskry, 1976. • "Golem XIV" (opowiadania), Wydawnictwo Literackie, 1981. • "Wizja lokalna", Wydawnictwo Literackie, 1982. • "Prowokacja" (apokryfy), Wydawnictwo Literackie, 1984. • "Człowiek z Marsa", 1985 (wydanie fanzinowe, nierespektujące praw autorskich). • "Biblioteka XXI wieku" (apokryfy), Wydawnictwo Literackie, 1986. • "Pokój na Ziemi", Wydawnictwo Literackie, 1987. • "Fiasko", Wydawnictwo Literackie, 1987. • "Pożytek ze smoka" (opowiadania), PTWK, 1993. • "Człowiek z Marsa", Nowa, 1994 (pierwsze oficjalne wydanie drukiem zwartym). • "Lube czasy" (felietony), Znak, 1995. • "Sex Wars" (felietony), Nowa, 1996. • "Tajemnica chińskiego pokoju" (felietony), Universitas, 1996. • "Dziury w całym" (felietony), Znak, 1997. • "Bomba megabitowa" (felietony), Wydawnictwo Literackie, 1999. • "Okamgnienie" (felietony), Wydawnictwo Literackie, 2000. • "Przekładaniec" (scenariusze), Wydawnictwo Literackie, 2000. • "Dyktanda czyli...", Wydawnictwo Literackie, 2001. • "Listy albo opór materii" (wybór listów), Wydawnictwo Literackie, 2002. • "Dylematy" (felietony), Wydawnictwo Literackie, 2003. • "Krótkie zwarcia" (felietony z "Tygodnika Powszechnego" pisane po 1994), Wydawnictwo Literackie, 2004. • "Lata czterdzieste. Dyktanda" (debiutanckie opowiadania z lat 40. oraz "Dyktanda"), Wydawnictwo Literackie, 2005. • "Rasa drapieżców. Teksty ostatnie" (felietony z "Tygodnika Powszechnego" 2005 i 2006 w wyborze Tomasza Fiałkowskiego), Wydawnictwo Literackie, 2006. • "Sknocony kryminał" (kryminał i dramat z notatek autora), Agora SA 2009.

Polecam stronę, która stanowi dogłębne opracowanie twórczości Stanisława Lema: https://culture.pl/pl/tworca/stanislaw-lem

Opr.: Marzena Brózda