Nowe Życie W Chrystusie ISSN 0239-801X
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Nowe życie w Chrystusie ISSN 0239-801X Imprimatur 883/15/A Kuria Metropolitalna Białostocka Spis 32 Roczników „Studiów Teologicznych” dostępny pod adresami: 1) www.studiateologiczne.pl; 2) www.archibial.pl Wydawca: Kuria Metropolitalna Białostocka, ul. Kościelna 1, 15-087 Białystok Tel. 85 665 24 00, faks 85 665 24 31 e-mail: [email protected] Adres Redakcji: Ks. A. Skreczko: ul. Warszawska 46, 15-077 Białystok, tel. 85 732 50 19, [email protected] Ks. W. Turowski: Pl. Papieża Jana Pawła II 1, 18-400 Łomża, tel. 86 216 54 91 [email protected] Łomża 2015 ul. Sadowa 3, 18-400 Łomża tel.: +48 86 215 14 10, fax: +48 86 215 14 13 www.spesmedia.pl STUDIA TEOLOGICZNE Białystok - Drohiczyn - Łomża 33 2015 Nowe życie w Chrystusie ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Ks. prof. dr hab. Adam Skreczko – redaktor naczelny Ks. dr Wojciech Turowski – zastępca redaktora naczelnego Ks. dr hab. Stanisław Biały – sekretarz Ks. dr hab. Andrzej Proniewski, Ks. prof. KUL dr hab. Tadeusz Syczewski, Ks. dr Jarosław Kotowski Rada naukowa: Ks. prof. dr hab. Detlev Domeyer (Dortmund, Niemcy), Prof. dr hab. Boguslavas Gruževskis (UW Wilno, Litwa), Ks. prof. dr hab. Kazimierz Misiaszek (UKSW Warszawa), Ks. prof. dr hab. Wiesław Przygoda (KUL Lublin), Ks. prof. dr hab. Józef Stala (UPJPII Kraków), Prof. Corina Villasana (UCAB, Caracas, Venezuela), Ks. prof. dr hab. Józef Zabielski (UwB Białystok), Ks. prof. dr hab. Josef Zmijewski (Fulda, Niemcy). Redaktorzy językowi: język angielski – Ks. mgr lic. John Krupka język włoski – Oria Ferraguti język rosyjski/białoruski – Юpий Пobaйбa Redaktor statystyczny: Ks. Dariusz Tułowiecki (UPJPII Kraków) Redaktorzy tematyczni: Filozofia – ks. dr hab. Piotr Mrzygłód (PWT Wrocław) Humanistyka – ks. dr hab. Stefan Radziszewski (WSH Radom) Nauki Społeczne – ks. dr Dariusz Tułowiecki (UPJPII Kraków) Prawo Kanoniczne – ks. dr hab. Jarosław Sokołowski (UKSW Warszawa) Teologia - ks. dr Wojciech Turowski (WSD Łomża ) Lista recenzentów artykułów: Ks. dr hab. Adam Kalbarczyk (UAM w Poznaniu) Ks. dr hab. Piotr Mrzygłód (PWT) Ks. prof. dr hab. Jerzy Myszor (UŚ) Ks. dr hab. prof. UKSW Andrzej Jacek Najda (UKSW) Ks. dr Leszek Pintal (KUL) Ks. dr hab. Andrzej Proniewski (UwB) Ks. prof. dr hab. Marek Skierkowski (UKSW) Ks. dr hab. Jarosław Sokołowski WPROWADZENIE Rok duszpasterski 2015/16 przeżywamy w Polsce pod hasłem: Nowe życie w Chrystusie. Celem podstawowym nowego programu jest podjęcie działań zmierzających do ukształtowania w wiernych duchowości chrzciel- nej, która winna w nas dojrzewać i rozwijać się na drodze dorosłego życia, po przyjęciu chrztu. Bezpośrednią inspiracją do tego jest 1050. rocznica chrztu Polski i jej obchody. Rocznica ta jest nie tylko wspomnieniem wydarzenia historycz- nego, które miało miejsce w roku 966 i zapoczątkowało dzieje Kościoła na ziemiach polskich, a także zaistnienie państwowości Polski, lecz rów- nież zobowiązaniem do refleksji nad konsekwencjami tego faktu dla te- raźniejszości i przyszłości. Najważniejszymi priorytetami programu dusz- pasterskiego są: sakrament chrztu świętego, nowy Człowiek i duchowość chrzcielna. Wyjątkowym kontekstem najbliższego roku duszpasterskiego są Świa- towe Dni Młodzieży w Krakowie oraz spodziewana wizyta Ojca Świętego Franciszka w Polsce. Ponadto dochodzi do tego Rok Święty Bożego Miło- sierdzia, który rozpocznie się 8 grudnia br. Jak zaleca Episkopat Polski, pierwszym owocem programu duszpaster- skiego winno być pogłębienie rozumienia istoty sakramentu chrztu. A do tego niezbędne jest dobrze prowadzone przygotowanie rodziców i chrzest- nych. Bardzo ważne jest właściwe celebrowanie tego sakramentu i póź- niejsze towarzyszenie rodzinie. Duchowość chrzcielna realizuje się poprzez życie łaską Ducha Świętego w codzienności. Drugi priorytet programu duszpasterskiego: Nowy Człowiek - to przede wszystkim zrozumienie równej godności wszystkich ochrzczonych, jako dzieci Bożych oraz uświadomienie, że jednym ze skutków chrztu jest udział w powszechnym kapłaństwie Ludu Bożego. Chodzi o formację ku “nowe- mu człowiekowi”. Materiały zawarte w tym numerze “Studiów Teologicznych” pomyślane zostały jako pomoc duszpasterska w realizacji zadań stojących w Kościele Polskim w nowym roku duszpasterskim. Kolejny, 34. tom Studiów Teologicznych ukaże się pod hasłem: „Idźcie i głoście”. Zapraszamy do publikowania artykułów i materiałów duszpa- sterskich. Redakcja 5 Artykuły TEOLOGIA FUNDAMENTALNA STUDIA TEOLOGICZNE NOWE ŻYCIE W CHRYSTUSIE 33(2015) KS. PRZEMYSŁAW ARTEMIUK JEZUS LESZKA KOŁAKOWSKIEGO Treść: Wprowadzenie; 1. Prorok i Reformator; 2. Ośmieszony?; 3. Wnioski. Wprowadzenie Postać zmarłego w roku 2009 Leszka Kołakowskiego niezmiennie budzi zainteresowanie i trudno wyobrazić sobie rzeczową debatę na temat mark- sizmu czy religii bez przywoływania jego poglądów1. Myśl tego filozofa, jak zauważa o. J. A. Kłoczowski, „to zdecydowanie wielka myśl”2. Co stanowi zatem o jej ponadczasowej wartości? Co sprawia, że sytuujemy tego myśli- ciela w gronie najwybitniejszych współczesnych filozofów? „W moim prze- konaniu, podkreśla dominikanin, ogromnym uproszczeniem byłoby mia- nować go jedynie świadkiem załamywania się ideologii komunistycznej w Polsce, poszukiwania filozoficzne Kołakowskiego były bowiem znaczenie głębsze – sięgały fundamentów myślenia filozoficznego i humanistycznego. Kołakowski pokazywał, w jaki sposób ktoś poruszający się w obszarze kul- tury świeckiej może odnaleźć humanistyczne wartości religii. Kołakowski od religii nie oczekiwał żadnych uproszczeń. Powiedziałbym, że był scep- Ks. dr Przemysław Artemiuk – (ur. 1974) doktor nauk teologicznych. W latach 2007-2010 od- był studia specjalistyczne z teologii fundamentalnej na Wydziale Teologicznym Uniwersy- tetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, zakończone obroną pracy doktorskiej napisanej pod kierunkiem ks. prof. dr hab. Marka Skierkowskiego: „On jest obrazem Boga niewidzialnego” (Kol 1,15). Chrystologia „zstępująca” kard. Christopha Schönborna. Od października 2010 podjął wykłady w Wyższym Seminarium Duchownym w Łomży z teolo- gii fundamentalnej i religiologii oraz wykłady zlecone na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Jest autorem kilkunastu artykułów naukowych. 1 Zob. „Zeszyty Literackie” 1/2012, numer specjalny w całości poświęcony Leszkowi Koła- kowskiemu, zatytułowany „Leszek Kołakowski. Mądrość prawdziwa”; M. Król, Czego uczy nas Leszek Kołakowski, Warszawa 2010; szczegółowa kronika życia i kompletna bibliografia zob. W. Chudoba, Leszek Kołakowski. Kronika życia i dzieła, Warszawa 2014. 2 J. A. Kłoczowski, Kłocz. Autobiografia. Rozmawiają Artur Sporniak i Jan Strzałka, Kraków 2015, s. 276. Ks. Przemysław Artemiuk tykiem, który z czasem coraz silniej uległ pokusom mistycznym. Sądzę, że to postawa wciąż aktualna i dla wielu atrakcyjna”3. Z kolei K. Michalski w eseju napisanym na osiemdziesiąte urodziny fi- lozofa zauważa, że jego myśli „wpisane są w samoświadomość powojennej Polski, w istotny sposób organizują nasze życie duchowe. Czegoś takiego jeszcze w Polsce nie było: owszem, byli uczeni światowej sławy w jakiejś dziedzinie, znani nie tylko u nas filozofowie (choć nie na taką skalę), byli myśliciele, którzy potrafili poruszyć nasze umysły i wrażliwość moralną – ale nigdy, myślę, wszystko to nie było skupione w jednym człowieku”4. Jednak początek drogi naukowej wcale tego nie zapowiadał, bowiem Kołakowski „wspierał, jak mógł, słowem i piórem, zdobywających wtedy Polskę komunistów i gromił zezwierzęconą, znikczemniałą burżuazję (ka- pitalizm) i jej rzekomych ideologicznych rzeczników. Jego ataki, kierowa- ły się przede wszystkim przeciw filozofii katolickiej, polskiej i zagranicznej – a więc przeciw, jak uważał, pseudoracjonalnym próbom ideologiczne- go uzasadnienia politycznie i społecznie opresywnej instytucji, jaką jest Kościół. Religia, pisał, to nic więcej, jak tylko obskurantyzm, świadectwo niedojrzałości i słabości umysłowej zahukanych mas, konserwująca tę nie- dojrzałość i umysłową słabość w interesie tych, co z niej korzystają: ide- ologia kościelna (…) to (…) narzędzie bazy kapitalistycznej w jej fazie gni- cia. Marksizm, twierdził, pozwala to wydobyć na jaw; marksizm, co niesie ludzkości wyzwolenie społeczne (…) oraz zwycięstwo rozumu i nauki nad zabobonem i fałszem”5. Młody Kołakowski od samego początku nie był typowym ideologiem partyjnym. Już w połowie lat pięćdziesiątych okazało się, że filozof two- rząc zręby własnego systemu myślenia, nie tylko poddał krytyce społecz- ną funkcję Kościoła i uzasadniał swój sprzeciw wobec filozofii katolickiej formułując moralne i intelektualne racje, ale równocześnie wypracowywał własne stanowisko filozoficznego, co doprowadziło do kolizji z obowiązu- jącą wykładnią marksizmu, a w konsekwencji do konfliktu z samą partią. Zatem Kołakowski stanął w opozycji nie tylko wobec katolickich filozo- fów, ale także wobec partyjnych ideologów. Swoje poglądy określił jako ra- cjonalizm nieograniczony. Można go streścić w następujący sposób: „(…) alternatywa główna, podkreślał, która obejmuje konflikt racjonalizmu i ir- 3 Tamże. 4 K. Michalski, Kruchość tego wszystkiego. Na osiemdziesięciolecie Leszka Kołakowskiego, w: tenże, Eseje o Bogu i śmierci, Warszawa 2014, s. 126. 5 Tamże, s. 126-127. 10 Jezus Leszka Kołakowskiego racjonalizmu określana jest faktem przyjmowania lub odrzucania absolutu w jakiejkolwiek postaci (…) piszący niniejsze słowa uważa się za racjonali- stę. Taki racjonalizm to, argumentuje Kołakowski, bezwarunkowa akcep- tacja nieograniczonej odpowiedzialności człowieka za siebie, wyjście (…) z zawinionej przez samego siebie niedojrzałości.