Speciale uitgave 20 jaar BKB / Vrijdag 6 september 2019 / Amsterdam

UITDAGERS VAN DE MACHT!

De Chinese conceptueel kunstenaar, politiek activist en filosoof; Ai Weiwei. Foto: Ai Weiwei Studio CC

DOOR MAARTEN VAN HEEMS, BKB

In 2008 organiseerde BKB met be- de deur tonen, ze moeten er zelf door- genoeg om zelf actie te voeren, je moet te kijken. Trouwens ook naar de navel vriende activisten een groot festival heen gaan. ook andere mensen aanzetten tot ac- van de buurman en wat daar dan niet voor de Tibetaanse zaak op de NDSM- tie. In de vragen die BKB krijgt wordt aan deugt. werf in Amsterdam. Met 10.000 man Niet iedereen stond te applaudisseren. dit olievlekwerking genoemd. Dit soort grepen we de Olympische Spelen in Ik herinner me een telefoontje naar olievlekken zijn wel populair. Deze krant is een pamflet. Met één Beijing aan om aandacht te vragen kantoor waarom we geen festival orga- Niet veel later werden Twitter en Fa- boodschap: haal je neus uit die navel en voor de boodschap van de Dalai Lama niseerden om aandacht te vragen voor cebook geboren en nam het Do It Your- verander de wereld. (Her)ontdek jezelf van geweldloos verzet tegen onder- Myanmar. Daar was het allemaal nog self principe, uit de punkbeweging, een als activist. Er is nog genoeg te doen. drukking. Een jaar later werd hij uit- veel erger. Wij vroegen: waarom doe jij grote vlucht. Er ontstonden eindeloos genodigd in de Tweede Kamer. Die er het zelf niet? Daarop bleef het stil. Aan veel eenmanslegers voor evenzoveel daarna weinig mee deed, maar dat de andere kant van de lijn, maar ook doelen. Nog altijd komt Myanmar er Op 6 september viert BKB haar 20 is dan ook een van de lessen die wij op de Dam. In die tijd protesteerde je bekaaid van af. Tibet ook. Er ging een jarig bestaan met uitdagers van de leerden in 20 jaar campagnevoeren: nog buiten, in de regen als het moest. wereld voor ons open en we kozen er macht, in en rondom de Noorderkerk vaak kun je je doelgroep alleen maar Nog een les die we leerden: het is niet massaal voor om naar onze eigen navel in Amsterdam.

WEER ALGERIJE YANNICK HIWAT EERBETOON “The revolution will not be Hiphop op viool met 7 snaren Een eerbetoon aan 1056 televised?” journalisten 20 26 32 2 UITDAGERS BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 UITDAGERS 3

aat ik aftrappen met een kleine disclaimer: ik ben al sinds ik LAAT ALLES ZIEN kan lezen fan van Ajax. Het begon met een kinderrekening Natuurlijk, je bent fan van een club, maar uiteindelijk zijn de spelers bij ABN Amro, waardoor je elk jaar een heel dik boek kreeg jouw (tijdelijke) helden. Dit heeft Ajax ook goed begrepen. Elke week met alle resultaten van dat jaar. Ik dook erin. Ik zat uren ver- zie je wel een speler op een Instagram Story langskomen: telefoon in de Totaalvoetbal, Lstopt in een grote volwassen stoel. Mijn ouders snapten er ook niks hand, selfie-stand aan en direct jou aanspreken. Ze nemen je mee in al- van. Maar vanaf dat moment was het wel duidelijk: mijn hart lag bij les wat er speelt. En dit is precies waar online kanalen zo goed van pas die ene club uit Amsterdam. komen: ze bieden de mogelijkheid om alle facetten van jouw campag- ne te laten zien. Van 1 april-grappen tot serieuze persconferenties: Ajax Er werd een aantal jaren geleden een vergelijking gemaakt tussen geeft je écht een kijkje achter de schermen. Deze trend blijkt niet alleen maar dan het budget van een ploeg uit de tweede divisie van Engeland en die beperkt tot de voetbalwereld trouwens: ook politici als Alexandria Oca- van het grote Ajax. Je voelt het al aankomen: ze waren ongeveer ver- sia-Cortez tonen een compleet andere kant van zichzelf. De opkomst gelijkbaar. De macht in de wereld van het voetbal is de afgelopen ja- van Stories maakt het ook mogelijk om hier minder selectief in te zijn: ren steeds schever verdeeld: clubs worden gebruikt als speeltjes van de content is niet meer voor eeuwig. De tijd van vluchtige social me - sjeiks en investeringsmaatschappijen. Spelers zijn wisselgeld gewor- dia-posts is er nu écht. op het gebied den in enorme deals. ELK PLATFORM VERIENT ZIJN EIGEN STRATEGIE Als fan volg ik Ajax natuurlijk via elk platform. YouTube? Geabon- neerd. Instagram? Follow. Facebook? Ja, laten we maar vrienden worden. Maar juist als je die verschillende kanalen volgt, merk je van campagnes. Het is maatwerk en Ajax dat er overal een andere strategie gehanteerd wordt. Het klinkt lo - gisch, maar dit is precies waar het vaak mis gaat in veel online cam - heeft dat begrepen. Over pagnes. Is er een campagnevideo gemaakt? Nou, dan wordt het au- tomatisch wijd verspreid via alle beschikbare online kanalen. Maar elk detail is nagedacht. kijk goed naar de details en je ziet dat Ajax hier bewuste keuzes in maakt: via Twitter wordt er veel verwezen naar de website, maar op Instagram is het geen enkel probleem dat de volger op het platform blijft. Op YouTube vind je de lange interviews, high-lights en zelfs Om mee te kunnen met de wereldtop, moet een club als Ajax nu live streams, maar op Facebook zijn het de korte clips die de boven- vooral heel slim zijn. Het heeft geen zin om de strategie van een an - toon voeren. En wat dacht je van de vorm? Op Twitter zijn de video’s dere club te kopiëren. Ze moeten zichzelf constant opnieuw uitvin- en foto’s van verticaal formaat (3:2), want hier ligt het mobiele ge - den en voorop blijven lopen. Het is nog meer ‘David versus Golia - bruik hoog en dan vult dit je gehele smartphone-scherm. Op Insta- th’ geworden. Ajax zal nog meer de macht moeten uitdagen. Met de gram? Voor de lange video’s wordt IGTV ingezet, waardoor je het borst vooruit. Met branie. En dat doet de club uit Amsterdam. Niet beeld ingezogen wordt. Op YouTube wordt er weer eenvoudig over- alleen op het veld, maar ook op het gebied van campagne voeren. geschakeld naar horizontaal beeld. Laat ik het even uitsplitsen in drie wijze lessen voor de liefhebbers van online campagnes. Het is maatwerk en Ajax heeft dat begrepen. Over elk detail is nage - dacht. Zoals het hoort in de wereldtop. Had ik al gezegd dat ik fan VOORPRET IS DE LEUKSTE VORM VAN PRET was? De social media-afdeling van Ajax is een meester in het creëren van voorpret. Al dagen voor een wedstrijd wordt de spanning opge- voerd. Korte clips, live persconferenties, aftellen met fotoseries en dan op de dag zelf video’s waar je alleen maar kippenvel van kunt krijgen. De slow motion-beelden zijn nauwelijks aan te slepen. De frequentie van content wordt alleen maar opgevoerd: al dagen kun je niet om Ajax heen. Of je nu op Instagram kijkt, door je timeline van Twitter scrollt of je mail checkt: de social media-redactie van Ajax bereikt jou toch wel. Binnen onze eigen campagnes kijk je al- tijd uit dat je niet té aanwezig bent. Je wilt niet ervaren worden als spam. Maar als er één les te trekken is: laat je niet beperken als het past binnen de categorie voorpret. Het is namelijk de leukste vorm van pret.

DOOR JUSTIN KOORNNEEF, BKB ILLUSTRATIE MOZE MERTENS, BKB 4 OPINIE BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 OPINIE 5

Ooit trok ik met dertig jongeren en een wit medicijnkoffertje met een rood kruis erop, naar het centrum van de macht, naar Plein 2 in Den Haag. Of- tewel, de Tweede Kamer der Staten-Generaal. In het koffertje hadden we een belangrijk document.

DOOR JORAM SCHOLLAARDT, TNO EN BESTUURSLID BIJ DOKTERS IN DEBAT

Hans Rosling in 2015 Foto: Neil Fantom [CC / Flickr] Schever dan je denkt LICENSE TO HEAL DOOR , BKB et was een manifest dat de eerste aanzet LES 2. SAMENWERKING MET PARTNERS: JEFFREY DE LA FUENTE geeft tot een duurzamer financierings- KERNCLUB EN DIVERSITEIT model voor dure medicijnen, waarbij Een volgend dilemma is hoeveel je moet toegeven op s het percentage van de wereldbevolking dat de afgelopen toegankelijkheid en betaalbaarheid cen- de inhoud in je zoektocht naar zoveel mogelijk part- twintig jaar in extreme armoede leefde bijna verdubbeld, Htraal staan. Bovendien een manifest waaraan door ners. In het geval van License to Heal was het vormen gehalveerd of hetzelfde gebleven? Kijk even weg van je verschillende politieke kleuren is geschreven. Jon- van een brede politieke basis een grote eis omdat het krant en gok... gerenorganisaties van links tot rechts, van progres- een krachtig signaal is richting Den Haag. Met concre- I sief tot conservatief: eensgezind werkten we aan het te voorstellen hebben we geprobeerd ook het veld te Slechts 5 procent van 1005 Amerikanen hadden het goede ant- manifest License to Heal. En gezamenlijk overhan- enthousiasmeren. woord: extreme armoede is bijna gehalveerd. Stel nog twaalf van digden we de tekst aan de zorgwoordvoerders van Het is verstandig om niet te veel partners te kiezen zulke vragen: over levensverwachting, de samenstelling van de onze moederpartijen. omdat dit veel inspraak, schipperen en afstemmen wereldbevolking of het aantal schoolgaande meisjes in de wereld Discussies rondom medicijnen zijn emotioneel en scheelt. Kies daarom een enigszins compacte kern en gemiddeld hebben we er niet meer dan twee goed. Sterker nog: politiek beladen. Daarom is het erg bijzonder dat acht van partners met wie je inhoudelijk over het manifest Chimpansees zouden het veel beter doen dan wij, dé Homo Sa- jongerenorganisaties het eens werden over de tekst discussieert. Als het manifest er ligt, kunnen allerlei piens. Darwin, eat your heart out. van een manifest. We zagen simpelweg allemaal de organisaties zich erbij aansluiten en helpen met het Oorlog, aanslagen, vluchtelingenstromen, kinderen zonder noodzaak tot verandering; op lange termijn is het hui- uitdragen van de boodschap. pardon, armoede, klimaatproblemen: het dagelijkse nieuws is niet dige systeem niet houdbaar. Bij het schrijven van ons Bij het kiezen van partners is het aan te raden naar al te vrolijk. Toch, als we even uitzoomen gaat het op veel vlak- manifest hebben we gezocht naar partijen die dezelfde diversiteit te kijken, dit zorgt voor breed draagvlak. ken eigenlijk heel erg goed met de wereld. De inmiddels overleden urgentie zagen. We hebben de steun verworven van de Het is handig op zoek te gaan naar koepelorganisa- Zweedse statisticus Hans Rosling maakte het tot zijn levensmis- gezondheidsfondsen, de academische ziekenhuizen en ties, zoals License to Heal met de Stichting Gezond- sie om de wereld te laten zien hoe goed het gaat met de wereld een lange lijst experts. heidsfondsen en de Nederlandse Federatie van Aca- en hoe fout wij zitten met onze overtuigingen en vooroordelen. In De volgende stap was moeilijker. We vonden dat demische Centra heeft gedaan, zodat je in een keer zijn levenswerk ‘Feitenkennis: Tien redenen waarom we een ver- het manifest nog meer partijen bij elkaar moest bren- heel veel organisaties achter je krijgt. Verder is het keerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan gen. Ons initiatief is immers partij-overstijgend. Daar- fijn als experts je manifest openlijk steunen en hun je denkt’ wordt dat duidelijk. Wist je bijvoorbeeld dat wereldwijd 9 om zijn we in gesprek gegaan met zorgverzekeraars, handtekening eronder zetten. van de 10 meisjes tussen de 8 en 12 jaar naar school gaan? Ik niet. ziekenhuizen, gezondheidsfondsen, artsen, patiën- Geen stress, we zijn ook maar gewoon mensen met instincten ten en farmaceuten. Ja, ook farmaceuten. Zij zijn zo die ons perspectief op de wereld verstoren. Neem bijvoorbeeld het ver buiten de discussie geplaatst dat we ze nauwelijks ‘kloofinstinct’: de neiging om de wereld overzichtelijk in tweeën meer horen. Maar ook farmaceuten denken na over Spandoek en jas met button tijdens protest ‘License to Heal’. Foto: Schollaardt te delen. Goed en fout, zwart en wit, wij en zij. Shakespeare had oplossingen. Bovendien is een oplossing pas duur- dit allang in de smiezen: ‘There is nothing either good or bad, but zaam als hij door veel mensen wordt gedragen. Een oplossing is pas thinking makes it so’. Toen werd wel duidelijk waar we als License to “Patiënten voelen zich “Als dingen niet bestaan Zo passeren nog negen ‘instincten’ de revue. Zoals het rech- Heal – zo hadden we ons manifest en onze samen - duurzaam als hij door te-lijninstinct: de neiging om te denken dat trends zich onveran- werking genoemd – in beland waren. Een kerkhof van begrepen. Ze durven meer dan moet je ze gewoon derd zullen voortzetten. Neem bijvoorbeeld alle kinderen die we gebroken beloftes en gestold wantrouwen. Aan ons veel mensen wordt Zij schrijven vaak over complexere onderwerpen en te vertellen, ook rare zelf maken.” op de wereld plempen. In werkelijkheid zwakt ook die lijn af: van- de taak als breekijzer de vastgeroeste verhoudingen nemen de ruimte en tijd voor meer diepgaande arti- dingen. Ze zien het als een daag de dag zijn er 2 miljard kinderen in de wereld, en in 2100 zijn te doorbreken, met een enthousiaste boodschap over gedragen. kelen. Ons verhaal paste hier dus uitstekend. De kern - Koen Munsters dat er naar schatting maar liefst – niet schrikken – 2 miljard. Voor kansen en samenwerking. kan vervolgens door andere media weer worden over- vorm van erkenning. Als de rest van de ‘instincten’ moet je het boek van Rosling lezen of We leerden een aantal manifestlessen. genomen. de psychiater het heeft, DOOR ONZE REDACTEUR slim gebruik maken van het internet. In dit kader kreeg ik een nuttige tip van BNN-pre- YASMINE ABIADH In dezelfde geest hebben we ‘Verlichting nu: een pleidooi LES 1. INHOUD MANIFEST: LES 3. MAATSCHAPPELIJKE STEUN EN sentator Tim Hofman. Namelijk dat een bekende mag het er blijkbaar zijn.” voor rede, wetenschap, humanisme en vooruitgang’ van Ste - VOLLEDIGHEID VERSUS EFFECTIVITEIT MEDIA-AANDACHT naam een manifest een grote boost kan geven. Kijk Met de campagne Veilig Werken met Gevaar- ven Pinker en ‘Vooruitgang: tien redenen om naar de toekomst Bij het schrijven van het manifest is het steeds schip- Voor het verkrijgen van maatschappelijke steun maar naar het manifest van Hugo Borst. Het is mak - - Psychiater Menno Oosterhoff lijke Stoffen van het ministerie van Sociale uit te kijken’ van de Zweedse schrijver Johan Norberg. Mocht peren tussen twee wensen. Aan de ene kant wil je zo is een aantal zaken essentieel. Ten eerste moeten kelijker om BN’ers in een talkshow te krijgen. Boven- Zaken en Werkgelegenheid komen wij op de je geen zin hebben om dat te lezen kun je ook kijken naar zijn volledig mogelijk zijn en de mogelijkheid van simpele mensen het probleem dat het manifest agendeert dien krijgt het manifest op deze manier een gezicht. DOOR ONZE REDACTEUR werkvloer van allerlei bedrijven die de veilig- ‘Deadwrong’ videoserie waarin Johan uitlegt hoe fout we zitten tegenwerpingen voorkomen. Aan de andere kant pro- herkennen. Ze moeten er gevoel bij krijgen of men - Omdat aandacht van de traditionele media lastig te JUSTIN KOORNNEEF heid van hun medewerkers serieus nemen. met onze aannames. beer je een manifest helder en concreet te houden. In sen kennen die met het probleem kampen. Zorg ook verkrijgen is, valt nadrukkelijke aanwezigheid op so- Zo bezochten we ook de spuiterij van Koen En dan nu het goede nieuws. Wat kunnen we doen om ons het License to Heal-manifest hebben we dit probleem dat het manifest voor iedereen eenvoudig te lezen cial media als bijvoorbeeld Twitter en Facebook sterk Via onze campagne voor de Nederlandse Munsters. Een familiebedrijf dat, gedreven scheve wereldbeeld recht te trekken? Check je denkfouten, en getracht op te lossen door onze wensen onderaan kort is (in ieder geval het wensenlijstje aan het eind). aan te raden. Op die manier is het mogelijk de eigen Vereniging voor Psychiatrie kwam ik in con- door innovatie en kennisdeling, zelf produc- loop vooral wél achter de feiten aan. Rosling verwacht van me - samen te vatten. Dit helpt ook bij gesprekken met be- Het is lastig om op nationale televisie of in lande- achterban te enthousiasmeren en te mobiliseren. Door tact met Menno Oosterhoff, een psychia - ten en processen ontwikkelt om veiliger en dia, activisten en politici geen wonderen omdat het meegeven langhebbenden en bij de promotie van het manifest. lijke dagbladen te komen. Zeker met een complex on- het delen van foto’s, video’s en nieuwsberichten is het ter die zelf ook al 40 jaar een dwangstoor - duurzamer te werken. Omdat ze het nergens van een correct wereldbeeld geen kerntaak van hen is. Zijn In een manifest moet zowel een probleem als een derwerp als de financiering van geneesmiddelen. Kies mogelijk het probleem te agenderen en de oplossing te nis heeft. Om het taboe rondom psychische op de markt konden vinden, maar er wel veel hoop is gevestigd op het onderwijs en het bedrijfsleven dat leer- oplossing staan. Mensen moeten snappen waarom het daarom zorgvuldig welk medium het beste bij je ver- presenteren. Als het vervolgens lukt de aandacht van problemen te doorbreken zag hij het als zijn behoefte aan hadden. Ze durven risico’s te ne- lingen en werknemers kan voeden met beter begrip van de we - belangrijk is dat er iets gebeurt en willen graag weten haal past. In het geval van License to Heal heeft Follow traditionele media te krijgen, versterken beide elkaar. persoonlijke taak om ook zijn verhaal te ver- men en ze zijn niet bang om dromen zelf waar reldwijde ontwikkelingen. Ik zie een rol voor beiden, maar uit - op welke manier er iets kan veranderen. Voeg een ur- the Money een artikel geschreven en een interview af- tellen. Jaren later ben ik nog steeds onder én mogelijk te maken: game-changers en een eindelijk is het aan onszelf om onze instincten te temmen en gentiesausje toe om je verhaal op smaak te brengen. genomen. Tot zover, voor nu. Gaat heen en manifesteert u! de indruk van zijn moed. voorbeeld voor velen! goed naar de data te kijken. Lijkt mij een mooie uitdaging, toch? 6 DREAM OUT LOUD BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 DREAM OUT LOUD 7

We vroegen: Wat wil jij veranderen aan de wereld? “Dat het veilig en vrij is om in alle “Onderwijs grote steden in de wereld te fietsen, “Onderwijs in “Nadruk op geluk” gelijkwaardiger - NOERI VAN DEN BERG als dagelijks vervoersmiddel én om de wereld voor “1/9 kinderen in maken (de basis armoede wordt 1/100.” op avontuur te gaan - en dat heel veel iedereen en van alles). “Onderwijs waardoor iedereen - MARCEL BAMBERG mensen dat ook doen. En dat er dus Luzac vs. VMBO” tot zijn/haar recht kan komen.” ook veel minder auto’s zijn, de steden zeker ook voor “Laten we allemaal bij - JESSE MARKUS - EMMA STOKS “Een sterker plekken zijn om echt in te leven.” meisjes!” onszelf beginnen.” democratisch Europa” - ROOS STALLINGA - MONIQUE ABIADH “Meer openheid, vrijheid en leefbaarheid.” - NIEK KOPPEN - JAAP JANSEN “Maak positieve impact onder- - JAN-WILLEM WIRTZ “Festivalwereld sociaal “Nieuwe perspectieven deel van je dagelijkse business “Principles of Sanatana toevoegen aan kunst “Data democratization.” Dharma delen.” duurzaam maken.” en cultuursector.” case #Changethegame!” “Meer bewustwording - MAURITS VAN DER GOES - ELLIAA JUTTE - PIM ZOETELIEF - MELCHIOR BUSSINK - ARJEN BOEKHOLD voor het positieve effect van in de natuur zijn op “Ik werk aan een wereld je gemoedstoestand. waar mensen samen Met alle bijkomende door zeggenschap en veranderingen van hoe eigenaarschap regie we met de natuur om over hun leven en leef- gaan van dien.” omgeving kunnen NOT GOING - GERBEN VAN DER ZWAARD nemen. Juist op die plekken waar velen kwetsbaarheid, gebre- “Gelijke kansen ken en problemen zien, moeten we bouwen op onderwijs op de kwaliteiten die FAST ENOUGH “IF EVERYTHING SEEMS UNDER CONTROL, en arbeid.” er wel zijn. “Focus on - LOEK SCHUELER “Ik zou mensen zelfverzekerder YOU’RE JUST NOT GOING FAST ENOUGH” what’s strong, not willen laten zijn en laten zien - Mario Andretti, F1-coureur what’s wrong”. Ervoor “More “Dat de wereld “Voorkomen dat gezondheid een luxe wordt, want iedereen heeft recht op een goede gezondheid.” simpeler en zorgen dat ook zij die dat als je samenwerkt je meer smiles.” begrijpelijker wordt.” - DAAN WARMERDAM zeggenschap en eige- “Bewustzijn en erkenning bij iedereen - POLLE WILLEMSEN - DERU SCHELHAAS kan bereiken dan alleen.” op de wereld (vooral de grote, naarschap hebben en machtige jongens) dat de aarde kapot - LOES PETERSEN “Verbeter de aan het gaan is. Dat we met z’n allen “Onderwijs voor iedereen!” kunnen gebruiken om inzien dat er rigoureuze duurzame maatregelen genomen moeten - MARJANNE MULDER aan een mooiere toe- worden.” “Het oprecht vertrouwen “Hoe we ons laten wereld begin komst te bouwen.” - SOPHIE VAN DE WEG van de volwassen informeren: nieuws bij jezelf.” “Meer ruimte voor - KRISTEL JEURING samenleving in de jeugd.” polariseert. Bij De - RENEE APPELO “De mens beschikt over creativiteit.” - BART ONGERING Correspondent werken een oneindig potentieel “Een rookvrije “Dat het oke is om fouten te maken, - MARIKE VAN DEVENTER we aan een constructief dat mensen daar open over durven aan goedheid. “We publish while te zijn, zodat anderen ervan kunnen samenleving!” other people parish.” alternatief.” leren en het niet weggestopt wordt.” Gebruik het.” Heb jij ook een Dream Out Loud? Stuur je droom in via [email protected] - MARIEKE HULSBOS - ROB SAVELBERG - ERNST-JAN PFAUTH - MOZE MERTENS - JEROEN JANSEN En misschien kunnen we jouw droom samen verwezenlijken. 8 UITDAGERS BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 UITDAGERS 9

aar stond ze, als leider, als vrouwelijke leider, van de En juist Shaeera, die altijd stond voor vreedzaam protest en dialoog, meest militante nationale opstand sinds de eerste de- zag haar geweldloze houding op het hoogtepunt van de strijd beant- mocratische verkiezingen van Zuid-Afrika in 1994. Wat woord met dertien rubber kogels. Ze was een maand uitgeschakeld, in 2015 begon als een vreedzaam protest tegen de ver- anderen kwamen ook in het ziekenhuis en 800 studenten werden Dhoging van collegegelden transformeerde in een hevige strijd van gearresteerd. De medestrijders waren in shock dat juist Shaeera het studenten en medewerkers van universiteiten door het hele land doelwit werd. Het was een ultieme poging om de beweging te bre - tegen de hardnekkige ongelijkheid die almaar voortduurt, in het ken. De strijd liet zijn sporen na op de beweging, zoals Shaeera zelf onderwijs en ver daarbuiten. zei: “We just felt a disgust and disappointment about a government who shoots its own children”. Daar stond ze, Shaeera Kalla, aan het begin van een strijd waar - van ze het einde niet kende. Samen met haar medestrijders bereid Maar ze gaven en geven niet op, want het uiteindelijke doel is gratis om alles te geven. Een eigenschap die je als uitdager van de macht en gedekoloniseerd onderwijs, in hun ogen de enige manier om de ontegenzeggelijk moet hebben. ongelijkheid in het onderwijs en daarbuiten tegen te gaan. Er zijn al kleine successen geboekt; gratis onderwijs is toegankelijk voor stu- Het verhaal van deze uitdager is voor mij persoonlijk zo motive - denten uit families die het niet kunnen betalen, de tarieven van uni- rend, een keiharde schop onder mijn kont, een wake-upcall. Zij versiteiten worden minder snel verhoogd en veel Zuid-Afrikaanse staat symbool voor waar het in de geprivilegieerde wereld waar ik universiteiten stoppen met de outsourcing van hun medewerkers. in ben opgegroeid nog wel eens aan ontbreekt; de durf om de macht De Fees Must Fall beweging laat zien dat opstaan tegen onrecht niet uit te dagen zonder enige garantie en met gevaar voor eigen leven. voor niks is, maar wel heel veel vraagt van de mensen die strijden tegen dat onrecht. In 2015 begon aan Wits University in Johannesburg een aanvanke - lijk vreedzaam protest, omdat de tarieven voor de Zuid-Afrikaan- WAT KUNNEN WE HIERVAN LEREN? se universiteiten werden verhoogd. Studenten barricadeerden de Iedereen kan meedoen. Over de hele wereld zien we nieuwe vor- toegangspoorten met de slogan: ‘Fees Must Fall’ om te betogen voor men van activisme, van de klimaatspijbelaars dicht bij huis tot de betaalbaar onderwijs, zodat ook de zwarte, vaak minder kapitaal- jongeren in Hong Kong, van Emma Gonzales die tegen wapenge - krachtige bevolking kan studeren. Om een idee te geven; veel zwar- weld strijdt in de VS tot Alaa Salah die in haar witte gewaad op een te studenten zijn elke dag afhankelijk van de voedselbank. auto in Sudan de demonstranten moed in zong. Kenmerkend voor de Fees Must Fall beweging en ook vele anderen over de wereld, is Het bestuur van de universiteit weet de protesten die aanhouden dat iedereen mee doet. “The Fees Must Fall movement came about niet in de kiem te smoren en komt niet tegemoet aan de wensen van organically, it belongs to everyone and no one at the same time”, de studenten. Ze schakelen de politie in. Dat is het kantelpunt. Het zegt Shaeera zelf. verandert de vreedzame protesten in een grimmige strijd die pijn - lijk de fundamentele ongelijkheid in het land blootlegt op het gebied Onverwachte samenwerking. Modern activisme lijkt door gene- van ras en geslacht. Die strijd verspreidt zich naar universiteiten in raties en werelden heen te boren en verbindt mensen op basis van het hele land. waarden in plaats van waar ze vandaan komen of hoe oud ze zijn. Deze ontwikkeling biedt kansen tot verbroedering via nieuwe lijnen, die de macht verrast, uitdaagt en kan doen wankelen. Zo maakte de Fees Must Fall beweging de eigenlijk hele logische keuze om samen met de ondersteunende staf van de universiteiten de strijd aan te “We just felt a disgust and gaan voor gelijkheid.

disappointment about a Vrouwen voorop. Is het toeval dat er in huidige protestbewegingen veel vrouwelijke leiders zijn? Of is er behoefte aan? Ook al moeten government who shoots its veel vrouwen nog steeds vechten tegen het patriarchaat, over de hele wereld zien we vrouwen opstaan als uitdagers van de macht. own children.” Zoals Shaeera, die als vrouw ook een stijl van vreedzaamheid en dialoog brengt in de beweging.

Alles geven en volhouden. De Fees Must Fall beweging laat zien dat De strijd die de studenten voeren gaat over veel meer dan alleen je bereid moet zijn om te vechten om je doelen te bereiken, zonder betaalbaar onderwijs. Het gaat ook over de koloniale waarden die angst. Want zodra de macht ruikt dat je bereid bent in te binden, het onderwijs nog steeds domineren. Het gaat ook over de mensen ben je je kracht kwijt. Dat betekent risico’s nemen en geen genoegen die via outsourcing werken voor de universiteit. En het gaat ook om nemen met elk compromis. Als je momentum hebt, doorpakken en uitdagingen binnen de strijd die gestreden wordt. Shaeera moet sa- volhouden tot het bittere eind. men met haar vrouwelijke medestrijders vechten tegen traditionele patriarchale structuren in de protestbeweging. Ze moeten een weg Niet bang voor het politieke spel. Zodra de politiek in het spel komt vinden in het politieke spel zodat ze niet gekaapt worden door één wordt het tricky, want voordat je het weet is je beweging gekaapt. En politieke partij. Ze staan steeds opnieuw voor de keuze hoe ver ze zodra dat gebeurt, verliest een beweging zijn eigen boodschap en bereid zijn te gaan. En de universiteitsstaf is zelf ook verdeeld. Alle - kan het mensen moeilijker door alle lagen van de bevolking heen maal ingrediënten voor een strijd die nog maar het begin is van een verbinden. Of het nu gaat om de jonge klimaatbeweging in Europa lange weg om het onderwijssysteem in Zuid-Afrika te repareren. of de Fees Must Fall demonstranten in Zuid-Afrika.

“Fees must fall, outsourcing must fall, poverty must fall, racism must fall - everything must fall.” - Sheera Kalla

DOOR ISABELLE RADE, BKB ILLUSTRATIE MOZE MERTENS, BKB 10 OPINIE BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 OPINIE 11 Shani Davis WOMENWOMEN TO TO WATCH WATCH Amerika-watchersAmerika-watchers zien de zien laatste de laatste jaren hun jaren hobby hun hobby gereduceerd gereduceerd worden worden tot zuchten tot zuchten en steunen en steunen over over DOOR ALEX KLUSMAN, BKB nihilistischenihilistische tweets tweetsvan POTUS. van POTUS. Maar er Maar is nog er altijd is nog veel altijd Amerikaanse veel Amerikaanse politiek politiek om hoopvol om hoopvol over te overzijn. Denkte zijn. Denk bijvoorbeeldbijvoorbeeld aan deze aan twee deze rijzende twee rijzende sterren: sterren: Stacey StaceyAbrams, Abrams, die nipt die de niptrace de om race het omgouverneurschap het gouverneurschap van van at is ondernemen? Iets doen, in actie komen, iets uit niets maken. Voor mij GeorgiaGeorgia verloor verlooren het enondertussen het ondertussen wereldberoemde wereldberoemde Congreslid Congreslid Alexandria Alexandria Ocasio-Cortez. Ocasio-Cortez. Ze zijn Zeallebei zijn allebei is het je dromen najagen. Ik probeer rolmodellenrolmodellen voor jonge voor vrouwen, jonge vrouwen, geen usual geen suspects usual suspects én ik denk én ikdat denk ze een dat belangrijkeze een belangrijke rol in de rol Amerikaanse in de Amerikaanse het elke dag opnieuw. Het is mijn ma- geschiedenisgeschiedenis gaan spelen. gaan spelen. Wnier om de wereld te veranderen. Al is het maar met kleine stapjes. Stap voor stap voor stap. DOOR KATHELIJNEDOOR KATHELIJNE NIESSEN, OUDNIESSEN BKB'ER, OUD EN BKB'ER AMERIKANIST EN AMERIKANIST Als kind droomde ik er nog niet van om ondernemer te worden. Ik hoopte op een grote sportcarrière, het liefst eentje met de grandeur van mijn grote held, vijf- AlexandriaAlexandria Ocasio-Cortez Ocasio-Cortez (tegenwoor (tegenwoor- - We zakken af naar ‘the Deep South’, voudig Olympisch schaatskampioen van Lake Pla- dig beter bekenddig beter als bekend AOC) zit als namens AOC) zit namens Georgia. Alleen al met haar nomina- cid in 1980, alleskunner Eric Heiden. Van die droom New York’s New14th York’sdistrict 14th in het district Huis invan het Huis van tie schreef de 44-jarige Stacey Abrams kwam helaas weinig terecht. Maar in 2008 diende Afgevaardigden.Afgevaardigden. in 2018 geschiedenis: ze was de eerste de kans zich aan om het unieke zwarte schaatsta - vrouwelijke Afro-Amerikaanse kandi- lent Shani Davis te sponsoren. De man die alles wat Ze is de jongsteZe is devrouw jongste die vrouwooit is diever - ooit is ver- daat voor het gouverneurschap. we dachten te weten over langebaanschaatsen tartte. Shani Davis, 1000m Foto: Onno Kluyt CCkozen tot hetkozen Huis. tot De het 29-jarige Huis. De latina 29-jarige latina Mijn jongenshart sloeg over. was totaal was onbekend, totaal onbekend,tot ze Joe Crow tot ze- Joe Crow- De campagnestrategie van Abrams Ik hoefde er niet lang over na te denken. Risico’s ley versloegley tijdens versloeg de tijdens voorverkiezing de voorverkiezing was gebouwd op statistieken en kreeg zijn er om genomen te worden en al was Davis geen “We moeten voor die oude “Ik besloot het heft in eigen van de Democraten.van de Democraten. Crowley zat Crowley op dat zat op dat landelijk veel aandacht. Vergeleken Heiden, ik kon prima uitleggen waarom juist onze be- moment al momentbijna twintig al bijna jaar twintig in het jaarHuis in het Huis met veel andere collega’s richtte ze drijfsnaam paste op zijn schaatspak. De uitgesproken bazen opkomen.” handen te nemen en me te van Afgevaardigdenvan Afgevaardigden en werd gezien en werd als gezien als zich expliciet niet op het ‘flippen’ ideeën van Davis liepen gelijk op met de uitstraling - Leo Reawaruw gaan inzetten voor veilige de mogelijkede mogelijkeopvolger van opvolger Nancy vanPelo - Nancy Pelo- van Trump-stemmers. Haar aanpak die ik ook bij ons bedrijf vind passen. Of zoals wij arbeidsomstandigheden.” si, de leidersi, van de deleider Democraten van de Democraten in het in het draaide om het gesprek met nieu - het bij de bekendmaking formuleerden: ‘Shani Davis DOOR ONZE REDACTEUR Huis. DaarnaastHuis. zatDaarnaast er tien keerzat er zoveel tien keer zoveel we kiezers, minderheden die den - volgt zijn unieke eigen pad, is authentiek en vooruit- LISA SCHAEFFER - Jacquelien van der Lem geld in zijngeld campagnekas. in zijn campagnekas. Ocasio-Cor - Ocasio-Cor- “It’s time for a ken dat hun stem niet uitmaakt en strevend en daar spiegelen wij ons graag aan.’ tez, die eerdertez, campagne die eerder voerdecampagne voor voerde voor om de activatie van huidige Demo - Met onze bedrijfsnaam op zijn muts gleed Davis Leo zet zich in voor erkenning en waardering voor alle DOOR ONZE REDACTEUR Bernie Sanders,Bernie nam Sanders, geen geld nam aan geen van geld aan van Political Revolution.” craten. Waarom? Simpele wiskunde. sneller dan ooit naar een nieuw wereldrecord op de veteranen. Alle. Dus ook de minderheden die hebben YVETTE HOGENELST machtige enmachtige omstreden en omstredenPolitical Action Political Action Uit de statistieken blijkt dat er genoeg - Alexandria Ocasio-Cortez 1500 meter. Maar veel mooier nog was het dat we had- meegevochten in de bevrijding van Nederland, maar CommiteesCommitees (PAC’s). Ze leunde(PAC’s). inZe plaatsleunde in plaats sympathisanten in Georgia zijn om de den bedongen dat hij zich na de Olympische Spelen in die daarvoor nooit erkenning of waardering hebben Jacquelien Jacquelienwas de eerste was vrouw de eerste die slaagdevrouw die voor slaagde de daarvan voor devoornamelijk daarvan voornamelijk op giften van op ingiften- van in- verkiezingen te kunnen winnen. Sta- Vancouver, op straat voor ons kantoor in Amsterdam gekregen. Zoals de KNIL-soldaten, de Surinaamse technische technischeopleiding European opleiding Welding European Technician Welding Technicianendividuele en donateursdividuele donateursen inspanningen en inspanningen Alexandra Ocasio-Cortex, Women’s March, NYC jan. 2019 Foto’s: Dimitri Rodriques CC cey Abrams gelooft dat mensen niet publiekelijk zou laten huldigen door alle kinderen uit Schutterij en de Antilliaanse militairen. Hij zorgde er- ze gaat uit liefdeze gaat voor uit liefdehaar vak voor opnieuw haar vak sociale opnieuw drem sociale-van vrijwilligers. drem-van vrijwilligers. stemmen omdat ze geen reden wordt de buurt. Om hen te laten zien dat ze zich niets moes- voor dat de KNIL-veteranen die nog in leven waren, pels over ompels zich over in omte zetten zich in voor te zetten veilig voorwerken. veilig Ze werken. Ze gegeven om dat wel te doen. Omdat ze ten aantrekken van conventies, van iedereen die ze vorig jaar een groet van de koning kregen tijdens Ve- heeft nu haarheeft eigen nu haarbedrijf eigen Lemtech bedrijf Lucht Lemtech en Milieu Lucht-Hoe en Milieuheeft -AOCHoe deheeft Democratische AOC de Democratische voor- voor- geen kandidaten zien die hun proble- vertelde wat er allemaal niet mogelijk was. teranendag. Volgend jaar zal er ook tijdens de Natio- techniek entechniek adviseert en anderen adviseert op anderen het gebied op hetvan gebiedvei-verkiezing van vei- verkiezing gewonnen? gewonnen? Zelf noemt Zelf ze noemt ze men en zorgen representeren. Daar- Het is er nooit meer van gekomen. Misschien te - nale Dodenherdenking worden stilgestaan bij de hulp ligheid. ligheid. een aantal redenen:een aantal redenen: om deelde ze haar persoonlijke ver- kende hier zich precies het verschil af tussen een on- van Surinaamse en Antilliaanse militairen tijdens de 1. Ze heeft de1. Zegemeenschap heeft de gemeenschap in de Bronx in de Bronx haal over het hebben van een schuld, dernemer en een topsporter. bevrijding van Nederland. en Queens en actief Queens bij actiefde campagne bij de campagne be- be- over de worstelingen van haar broer trokken entrokken haar team en haar sterk team georgani sterk- georgani- met psychische ziektes en drugsver- “Ik vind“Ik het vind niet het eerlijk niet eerlijkdat datseerd; 2. Deseerd; campagne 2. De hadcampagne een duide had- een duide- slaving en over de gevolgen van een lijke en constructievelijke en constructieve boodschap; boodschap; 3. 3. slecht werkend zorgsysteem. Ze ver- mbo’ersmbo’ers niet worden niet worden gezien gezienals Met diezelfdeals Met boodschap diezelfde boodschap klopte Oca klopte- Oca- bindt persoonlijke verhalen aan ur- “Een keer was ik op weg naar de studentenstudenten en hbo’ers en hbo’ers wel.” wel.”sio-Cortez samensio-Cortez met samenhaar vrijwilligers met haar vrijwilligers gente thema’s en beleid: kiezers moe- “Je hebt vaak niet door wat je universiteit en voelde ik een op deuren opdie deurennormaal die voorbij normaal werden voorbij werden ten urgentie voelen om daadwerkelijk voor iemand anders kan bete- - Mohammed Saiah gelopen. Hetgelopen. gevolg Het was gevolg dat mensen was dat mensen de moeite te nemen om naar de stem - kogel langs mijn wang suizen.” zich gehoordzich voelden gehoord en voeldenmassaal engingen massaal gingen bus te gaan. kenen, maar met een kort ge- DOOR ONZE REDACTEUR stemmen. Metstemmen. haar campagne Met haar campagnebereikt bereikt - Klodia Khajadourian WOUTER LEMM Ocasio-CortezOcasio-Cortez verschillende verschillende groepen groepen Op 8 november 2018 wint Republi - sprek of een klein gebaar kun waarvan zewaarvan vindt dat ze Democraten vindt dat Democraten er te er te kein Brian Kemp met een kleine mar- je iemand enorm helpen.” DOOR ONZE REDACTEUR Tijdens onze campagne voor Gelijke Kansen in het weinig aandachtweinig aan aandacht besteden: aan jonge besteden: jonge ge de verkiezingen, maar nooit eerder SELMA HAMOUDA onderwijs ontmoette ik Mohammed Saiah. We orga-kiezers, mensenkiezers, die mensen normaal die niet normaal stem- niet stem- won een Democraat zoveel stemmen - Sarah Khalil niseerden een bustour langs verschillende projectenmen of voormen de eerste of voor keer de eerstemogen keer stem mogen- stem- in Georgia. Het is een pijnlijk verlies Klodia heeft veel risico’s genomen om haar diploma door heel Nederland en aan boord waren studenten,men, minderhedenmen, minderheden en de arbeidersklas en de arbeidersklas- - en Stacey Abrams beschuldigt Kemp DOOR ONZE REDACTEUR Rechten in Syrië te halen. Een diploma dat voor veel docenten en beleidsmakers. Mo was enorm gepassi-se. In haar huidigese. In haar rol huidigemaakt ze rol politiek maakt ze politiek van ‘voter suppression’. Vooral min - JEFFREY DE LA FUENTE Nederlandse universiteiten niets waard is. Nu heeft oneerd over de kansen voor mbo’ers. Zo begreep hijtoegankelijker toegankelijker voor haar achterban.voor haar achterban. derheden werden belemmerd in hun zij International and European Law aan de Erasmus niet waarom mbo’ers als leerlingen werden gezien en Sinds haar Sindskandidatuur haar kandidatuur en winst in en winst in “Giving voice to those stemrecht, een probleem dat door Soms vergeet je dat jij, ja jij, wat voor iemand an - Universiteit gestudeerd en werkt zij als klantmana- hbo’ers als studenten. What’s in a name? Geen studentnovember 2018november is AOC 2018 niet is meer AOC weg niet meer weg het hele land voorkomt. Sinds 2018 ders kunt betekenen. Via de online wervingscam - ger voor statushouders bij de gemeente Amsterdam, betekent bijvoorbeeld ook geen studentenverenigin-te slaan vante de slaan voorpagina’s van de voorpagina’s van kran- van kran- who feel voiceless.” wordt Abrams door velen genoemd pagne voor Nieuwe Bazen, het traineeship in so - waar ze haar kennis en netwerk gebruikt om andere gen, geen studentenkorting en geen studenten-OV. ten en tijdschriftenten en tijdschriften en wil elke ennieuws wil -elke nieuws- als kandidaat voor het Witte Huis of - Stacey Abrams ciaal ondernemen van Resto VanHarte, kwam ik hoogopgeleide statushouders met een juridische ach- Door een succesvolle campagne van Mo heet strakszender het zenderpolitieke het talent politieke spreken. talent Ze spreken. Ze als potentiële Senator van Georgia. in contact met Sarah Khalil. Als aanspreekpunt en tergrond op weg te helpen naar een baan. Voor mij is iedere mbo’er eindelijk student. En daarmee is zijn hon-staat letterlijkstaat enletterlijk figuurlijk en figuurlijk op de bar- op de bar- Intussen zette ze in haar thuisstaat de gesprekspartner helpt ze jongeren die in minder - zij een ware uitdager van de macht omdat ze zich niet ger niet gestild: hij is nu ondernemer en raadslid voorricade en neemtricade geen en neemt blad voorgeen haar blad voor haar organisatie Fair Fight Action op, om te bedeelde situaties zitten. En ze is vrijwilligster bij uit het veld laat slaan door oorlog en de vele obstakels D66 in Utrecht. Ook de komende jaren blijft hij zich in-mond. Het mond. idee van Het AOC idee in van het AOC Witte in het Witte vechten voor vrije en eerlijke verkie - Jimmy’s Groningen. Deze quote van haar vind ik die daarop volgden om haar droom te bereiken: advo- zetten voor meer waardering en erkenning van mbo’ersHuis is voorHuis menig is voor enthousiasteling menig enthousiasteling zingen. En Stacey Abrams is nog niet een ijzersterke reminder voor ons allemaal. caat worden. en ik zal hem en zijn strijd blijven volgen. geen ondenkbaargeen ondenkbaar toekomstperspectief. toekomstperspectief. Stacy Abrams, Barbara Jordan Forum 2012 Foto’s: Kerri Battle CC lang niet klaar. 12 DREAM OUT LOUD BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 DREAM OUT LOUD 13

We vroegen: Wat wil jij veranderen aan de wereld? “More equality, gender, “De wereld moet sociaal “Vrouwenrechten, “De positie van income, race, on all fronts.” “Meer lachen met elkaar, vooral met rechtvaardiger worden, gelijkheid, minder haat.” minderheden.” mensen die we niet kennen.” - OTTOLIEN VAN ROSSEM - CHAMOETAL ZEIDLER - SAMI EL GHALBZOURI - MARIT DE LOOIJER empathischer, anti- “Meer “Dat mijn dochters “Kinderen over de gehele wereld moeten later kunnen worden racistisch, toleranter, meer “Ik wil dat zowel mijn zoon als inclusiviteit!” waarvan ze dromen, dochter hun weg vinden in de zonder glazen plafond wereld op hun eigen manier. Zonder de kansen krijgen zichzelf in optimale - MARLEEN VAN DER STEEN of (sekse)discriminatie.” samen, dekoloniaal, voor zich zorgen te makken of ze wel mannelijk of vrouwelijk genoeg zijn. - MARIEKE HAAFKES Maar gewoon bewust authentiek.” vorm te vormen, ongeacht hun thuis- elkaar opkomend, meer - JULIA WOUTERS situatie of waar je geboren bent!” “Verdraagzaamheid” de mens in de mens zien.” - MOHAMMED SAIAH - ANDREA JANSEN - SOFIA MAZA ANGULO

“Dat mijn dochters later kunnen “Een einde aan voordelen en worden waarvan ze dromen, discriminatie op basis van geslacht, zonder glazen plafond of (sekse) huidskleur, seksualiteit of religie.” discriminatie.” - TESSA HAGEN - MARIEKE HAAFKES 7 BILLION “De positie van vrouwen en “Gelijke “Binnen vijf “Een meer inclusieve wereld graag.” kinderen in het rechten - GERVAISE COEBERGH jaar een algemeen en in voor vrouwelijke conflictgebieden PEOPLE in het bijzonder.” iedereen.” minister “Meer vrouwen “Vastgeroeste CAN’T BE WRONG - WILLEMIJN AERDTS - HANNAH BOERSTRA president in in de politiek.” beeldvorming “Gelijkheid voor “Meer verwondering, Nederland!” - IRIS BOS doorbreken.” iedereen. Iedereen minder vooroordelen.” - KATHELIJNE NIESSEN dezelfde kansen. - GISELLE MICOLO - ANNEMARIJN BOELEN Iedereen kan elk “Gelijke kansen “Betere kansen voor alle kinderen, dat als je gebouw binnen. “Dat ieders pijn gezien en erkend wordt, en de “Meer oprechte en rechten voor verbinding met voor een dubbeltje geboren bent je toch een Streven naar diversiteit bevoorrechten niet langer overal automatisch aandacht en ruimte alle meisjes voor elkaar en kwartje kan worden. Dat iedereen dezelfde is voorbij, op naar de vooraan zullen staan.” waardering voor onze en vrouwen verschillen.” kansen krijgt of je nou arm rijk jongen inclusiviteit!” - NATHALIE NIJS wereldwijd.” - SANDRA WOUTERS meisje blank getint of welke achtergrond - IFTIN ABOKOR “Vrouwenrechten” - MARJOLEIN SNELLINKS je ook hebt. Dat er mensen zijn die je “Als ik door middel van intelligente, scherpe, creatieve, bij vlagen - SANNE SCHOL inspireren om een mooi mens te worden. humoristische programma’s, series en documentaires iets kan laten zien van de huidige tijdsgeest, mensen af en toe wat anders kan laten kijken naar de “(Gender)gelijkheid” Je stem te laten horen.” maatschappij en een verschil kan maken in representatie, dan ben ik blij.” Heb jij ook een Dream Out Loud? Stuur je droom in via [email protected] - BETTE BERENDS - MARIJE OOSTERBAAN - RUBY DEELEN En misschien kunnen we jouw droom samen verwezenlijken. 14 UITDAGERS BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 UITDAGERS 15

oen de aarde nog plat was bevolkten tegenvoeters de on- Nieuw-Zeeland is klein en ver. Dik vier miljoen mensen die op tien- derkant. Niemand had ze ooit gezien, maar toch waren tallen uren vliegen wonen. En toch ben je al tot halverwege dit arti- er verhalen. Van reizigers die zich beroemd schreven met kel gekomen. Mede dankzij een politiek leider die gelooft dat haar liederlijke voorstellingen van dat volk dat zich buiten ons land de blik naar buiten moet richten. Die wil dat haar land mo - Tblikveld en ongekerstend voortbewoog. Op olifantsvoeten, met reel leiderschap toont op de grote problemen van onze tijd. “We zijn hondenhoofden en één oog dat wel weer veel groter was dan onze klein en ons aandeel in het broeikaseffect is nog kleiner. Maar onze Uitdager ogen. Tot in de dertiende eeuw leverde de kerk in Europa strijd buurlanden zijn eilandstaten die het leeuwendeel van de gevolgen met deze waanbeelden. En terecht, you can’t bullshit a bullshitter. moeten dragen. We hebben de verantwoordelijkheid om met hen te laten zien dat het anders moet.” Ook zo rond 1300 kwamen de eerste Polynesiërs aan op het noorde- reiland van wat nu Nieuw-Zeeland heet. Vanaf toen heetten ze Mao- Laten zien dat het anders moet. Of op zijn minst dat het anders kan. ri, onder welke naam je ze vast kent. In 2025 zal hun taal op alle Het is de kern van Arderns stormachtige aankomst op het wereldto- scholen gedoceerd worden. Aan de late kant, maar als de ons beken- neel. Door Christchurch zou je bijna vergeten dat we eigenlijk al fan aan de macht de geschiedenis teruggebracht wordt naar een etmaal, dan kwamen werden toen ze, net aangetreden als premier, haar drie maanden er na de Maori en net een paar seconden korter voor middernacht oude baby de borst gaf in de Algemene Vergadering van de Verenig- nog nieuwere bewoners aan. Met een grotere mond en betere wa - de Naties. Een beeld dat zoveel conventies tartte dat progressieven pens. Het duurde tot onze tijd voor een verre nazaat van hen als en conservatieven er allebei nog niet van bekomen zijn. Een zeld- premier tot de conclusie kwam dat het beter is om alle culturen in zaam voorbeeld van de persoon die de boodschap is. Nieuw-Zeeland te vieren, in plaats van te proberen ze te homogeni- seren. Funfact: toen ze als 37-jarige aantrad als premier, was ze én niet de jongste Nieuw-Zeelandse premier, én niet de eerste vrouwelijke. Dat was ook de kern van haar boodschap nadat een rechtse extre - Ook als land kun je conventies uitdagen. mist 51 mensen doodschoot in een aanval op enkele moskeeën in Christchurch. Jacinda Ardern verklaarde dat Nieuw-Zeeland het Haar optreden – en dat van babydochter Neve te Aroha, ‘de stralen- doelwit was geworden “omdat we staan voor diversiteit, vriendelijk- de’ in de taal van de Maori, binnenkort op alle scholen te leren – bij heid, mededogen, een thuis voor mensen die onze waarden delen en de VN kwam op het moment dat #metoo tot een kookpunt kwam. een vluchthaven voor hen die dat nodig hebben”. Andere taal dan de Ardern kon de ultieme postergirl worden voor het einde van de man sleetse varianten op “we zullen de terroristen tot op hun schijthuis en zijn onvermijdelijke, onafscheidelijke machtsmisbruik. Maar ze achtervolgen”. Op Trumps vraag hoe hij kon helpen in Nieuw-Zeel- bleef op haar eigen spoor met de boodschap dat voor echte progres- ands strijd tegen terreur, antwoordde Ardern dat hij kon beginnen sie #metoo #wetoo moet worden. met “sympathie en liefde voor alle moslimgemeenschappen te to - nen”. Die boodschap kwam bij hem niet echt aan, maar het gaf haar Een van de laatste wapenfeiten op het vlak van conventies tarten, bijkans een heiligenstatus bij progressieven wereldwijd. is de begroting die ze aan het parlement voorlegde. Gericht op wel- zijn in plaats van economische groei. Met extra geld voor maatrege- len tegen jeugdarmoede en huiselijk geweld. Hoognodig in een land waar 27% van de kinderen in armoede leeft en waar in vergelijking met andere ontwikkelde landen veel huiselijk en seksueel geweld Laten zien dat het anders voorkomt. En waar de mensen olifantsvoeten hebben, hondenkop- moet. Of op zijn minst dat het pen en één oog dat wel weer veel groter is dan onze ogen. Als we dingen echt willen veranderen, moeten we misschien eens anders kan. Het is de kern van wat vaker kijken hoe onze tegenvoeters dat aanpakken. Het is niet alles goud wat daar blinkt, maar zij durven het nog eens over een Arderns stormachtige aan- heel andere boeg te gooien. komst op het wereldtoneel.

In de strijd tegen terreur geldt het voorkomen van aanslagen als winnen. Dat mag wat kosten in burgerrechten en wapentuig. Het re- sultaat houdt vaak niet over. De geschiedenis zal uitwijzen of Ar - derns verzoenende toon op dat vlak meer zoden aan de dijk zet. Maar als winnen van terroristen betekent dat je geen concessies doet aan je manier van leven en aan de waarden die je belangrijk vindt voor de samenleving, dan belooft haar aanpak meer goeds dan de oneindige war on terror.

Niet dat het alleen maar kum ba yah is bij de tegenvoeters. Ardern greep de aanslag succesvol aan om per omgaande strengere wapen - wetten door te voeren. Automatische en semiautomatische aanvals- wapens werden bijna direct verboden. Inwoners kunnen die wapens tot eind dit jaar inleveren bij de politie en ze worden daarvoor ge - compenseerd. In de eerste maand gebeurde dat al met meer dan 10.000 wapens. Er zijn nog anderhalf miljoen wapens in omloop, maar de inspiratie die er wereldwijd van uit gaat kan talloze levens redden. DOOR MAARTEN VAN HEEMS, BKB ILLUSTRATIE MOZE MERTENS, BKB 16 OPINIE BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 OPINIE 17

daar als georganiseerdedaar als georganiseerde groep met groepeen gezamenlijk met een gezamenlijk belang stonden,belang in stonden, plaats van in plaats een verzameling van een verzameling van van 1800 individuen1800 individuen met individuele met individuele belangen, konden belangen, konden de kandidatende kandidaten niet anders niet dan anders te beloven dan datte beloven ze zich dat ze zich zouden inzettenzouden voor inzetten een Living voor eenWage Living in Londen. Wage inZo Londen. Zo werd Londenwerd in 2005Londen de ineerste 2005 gemeente de eerste die gemeente officieel die officieel Living WageLiving omarmde. Wage omarmde.

3. CREËER3. ONGEWONE CREËER ONGEWONE ALLIANTIES ALLIANTIES Te veel campagnesTe veel campagnes worden te worden makkelijk te makkelijk weggezet. weggezet. Zo hebben Zowe hebbennu taxichauffeurs we nu taxichauffeurs in Londen diein Londen boos die boos zijn. Ze zijnzijn. boos Ze zijnop Uber boos die op hun Uber werk die afpakt, hun werk boos afpakt, boos vanwege strengerevanwege controle strengere op controle uitstoot opvan uitstoot auto’s envan auto’s en boos op deboos nieuwe op defietspaden nieuwe fietspadenin de straat in die de hunstraat die hun werk moeilijkerwerk moeilijker maken. Ze komenmaken. echterZe komen niet echter heel niet heel ver omdat iedereenver omdat denkt: iedereen natuurlijk denkt: natuurlijkmaken jullie maken je jullie je hier boos over,hier boosjullie over,zijn jullietaxichauffeurs! zijn taxichauffeurs! Het ligt in Het ligt in de lijn der deverwachtingen lijn der verwachtingen en daarom enzijn daarom ze makke zijn- ze makke - Survivaltenten worden opgezet voor het FYRE Festival. Foto: Screenshot Netflix lijker te negeren.lijker te Hetzelfdenegeren. geldtHetzelfde voor geldtprogressieve voor progressieve actiebewegingen.actiebewegingen. Natuurlijk Natuurlijk zijn zij zijn voor zij bepaalde voor bepaalde onderwerpen,onderwerpen, want het zijn want vakbonden het zijn vakbondenof klimaat- of klimaat- drammers.drammers. De Living WageDe Living campagne Wage voorkwamcampagne voorkwamdit door ‘on dit- door ‘on- WAT WERKTE WEL? gewone allianties’gewone teallianties’ sluiten. Wete sluiten. zorgden We ervoor zorgden dat ervoor dat Herinner jij je het nog? Begin 2017 ging de aankondiging van het Fyre zelfs bisschoppenzelfs bisschoppen zich uitspraken zich uitsprakenvoor een leefbaar voor een leefbaar Festival, gepromoot als het meest glamoureuze en exclusieve muziek- loon. Ook werkgevers,loon. Ook werkgevers, die zich hadden die zich aangesloten hadden aangesloten bij de bewegingbij de en beweging inmiddels en leefbaarinmiddels loon leefbaar betaal - loon betaal- festival ooit, ‘viral’, via een batterij influencers. Voor 1.200 tot 250.000 den, zettenden, zich zetten in als zichambassadeurs in als ambassadeurs om andere ombe -andere be- drijven onderdrijven druk onderte zetten. druk te zetten. dollar kon je toegang bemachtigen tot het festival, met luxe accommo- UiteindelijkUiteindelijk betoonde zelfsbetoonde Boris Johnson,zelfs Boris burge Johnson,- burge- daties en privé-villa’s, op een exclusief eiland op de Bahama’s. Op het meester vanmeester Londen van tussen Londen 2008 tussen en 2016, 2008 zijn en 2016,steun zijn steun omdat hij omdatambities hij had ambities om minister-president had om minister-president te wor- te wor- festival zou de app ‘Fyre’ worden gelanceerd, waarmee je artiesten ge- den. De Livingden. WageDe Living campagne Wage werdcampagne het onderwerp werd het onderwerp makkelijk zou kunnen boeken. waarmee hijwaarmee zijn rivalen hij zijn Cameron rivalen Cameronen Osborne en de Osborne de wind uit dewind zeilen uit kon de houden.zeilen kon Juist houden. door de Juist ongewo door -de ongewo- DOOR LOEKI WESTERVELD, BKB ne alliantiesne van allianties de campagne van de campagnekonden de kondenmedia en de media en mensen onsmensen niet negeren. ons niet negeren. et werd echter een verhaal over de gifti- ring te zijn. De Fyre app moest de ‘Uber van muziek’ ge kanten van de sociale mediacultuur: worden: een kans om als gewone Henk of Ingrid zelf je L e z i n g v a n M a t t h e w B o l t o n o p h e t k a n t o o r v a n B K B , A m s t e r d a m Foto: Tom te Buck4. DE ACTIE4. ZITDE ACTIEIN DE REACTIEZIT IN DE REACTIE hoe rijke millennials via Instagram in- favoriete artiest te kunnen boeken, zonder barrières. Dit is een belangrijkDit is een belangrijk punt, want punt,vaak hebwant je vaak na eenheb je na een fluencers, zonovergoten foto’s, en FOMO Een derde les: investeer in een digitale strategie protestmarsprotestmars het volgende het gesprek: volgende Vriend: gesprek: ‘He, Vriend: hoe ‘He, hoe Hduizenden euro’s uitgaven en afreisden naar een die aansluit bij je doelgroepen. In dit geval ging dat was de marswas vandaag?’ de mars Jij:vandaag?’ ‘Ja, heel Jij: goed. ‘Ja, heelEn het goed. re - En het re - afgelegen plek waar een ramp op ze wachtte. Toen om een zorgvuldig opgebouwd verhaal van mar- gende niet.’gende Vriend: niet.’ ‘Cool, Vriend: wat gaat‘Cool, er wat nu verdergaat er mee nu verder mee de gasten arriveerden troffen ze een gravelterrein ketingbureau Jerry Media, ondersteund door 400 DE KRACHT VAN GRASSROOTSgebeuren?’gebeuren?’ Jij: ‘Weet ikJij: niet ‘Weet echt, ik niet maar echt, het voelde maar het voelde naast een bouwplaats aan. Er waren te weinig koe- (!!!) influencers zoals Kendall Jenner en Bella Hadid DOOR WOUTER LEMM, BKB goed om ergoed te staan.’ om er te staan.’ peltentjes om iedereen te kunnen accommoderen (saillant detail: dezelfde lui van Jerry Media maak- BewegingenBewegingen zijn vaak zijnbezig vaakmet debezig actie: met hoeveel de actie: hoeveel en bands hadden hun optredens al gecanceld. De ten ook de documentaire Fyre). atthew Bolton, de directeur van Citizens (meestal immigranten) aan en wakkeren gevoelens gen welke problemen gewone burgers aanliepen. Zo mensen komenmensen er, hoekomen wordt er, dehoe sfeer wordt en dewelke sfeer grap en -welke grap- avond van tevoren viel de regen met bakken uit de Tot slot: in de documentaire zit één hartver- UK, maakte een groot succes van de Li- van boosheid, polarisatie en nationalisme aan om er- vertelden veel mensen die wij spraken dat ze twee totpige protestbordenpige protestborden maken we. makenEr wordt we. te Er weinig wordt na te- weinig na- hemel. Daar sta je dan, op een eiland waar je niet scheurend interview met Maryann Rolle, restauran- ving Wage campagne in Groot-Brittan- voor te zorgen dat ze hun macht kunnen veiligstellen drie banen hadden en daardoor weinig tot geen tijdgedacht overgedacht de reactie over die de reactiejij met diejouw jij actiemet jouwwilt op actie- wilt op- vanaf kunt. teigenaresse van Exuma Point Resort op het festiva- nië. Zo’n 200.000 mensen zijn daardoor en behouden. 2. Een soort populisme dat draait om met hun kinderen konden doorbrengen. En de oor-roepen. Metroepen. de Living Met Wage de Living proberen Wage we proberen ons altijd we afons altijd af leiland. Maryann werd op de dag van het festival Muit de armoede geraakt. Hij vertelde bij BKB over de de gemeenschappelijke zorgen van het volk. Mensen zaak was het lage loon: ze verdienden niet genoeg bij te vragen watte vragenhet resultaat wat het moet resultaat zijn. moet zijn. Als campagnestrateeg kijk ik vol fascinatie naar het gevraagd de gasten te voorzien van eten (ruim 1000 belangrijkste lessen die hij leerde. zijn er klaar mee om continu om te moeten gaan met één baan. De oplossing zat hem ook niet in een tech- Zo voerdenZo we voerden een campagne we een campagne met de schoon met de- schoon - verhaal van een pr-machine die een enorme groep ontbijten, lunches en avondmaaltijden) omdat er verandering die hen overkomt. Geen controle te heb- nocratische aanpassing door het loon een procent-makers vanmakers een bedrijf. van een De bedrijf. directeur De vandirecteur dit bedrijf van dit bedrijf mensen in beweging wist te brengen op basis van niets geregeld was. Ze werd er nooit voor betaald, Hoewel ik voornamelijk zal spreken over de Living ben. Dat is ook de reden waarom grassroots strategie- punt te verhogen. Het moest drastisch anders: een verdiende 8verdiende miljoen pond8 miljoen per jaar pond en per had jaar een en heli had- een heli - een belofte die niet werd waargemaakt. Het is mak- en moest dorpsgenoten vragen in te springen. Het Wage Campagne is het goed om te weten dat de mis- en zo succesvol kunnen zijn: burgers zien hoe andere leefbaar loon dat meestijgt met de leefomstandighe-kopter op hetkopter dak op staan. het dak De schoonmaker staan. De schoonmaker die zijn die zijn kelijk om te benoemen wat niet werkte. Van fraude- terugbetalen lukte niet, en ze raakte zo haar pensi- sie van Citizens UK fundamenteler is: het vergroten gewone mensen zoals zij zelf voor hen opkomen en den. Daarop besloten we lokaal te beginnen met het kantoor schoonmaaktekantoor schoonmaakte verdiende verdiende8 pond per 8 uur. pond per uur. ren en bedrog tot het afpersen van de lokale bevol- oenspaarpot kwijt. Een laatste ‘best-practice’: kan- van de invloed en macht van de gewone Britten, van voor verandering zorgen. eisen van een leefbaar loon; bij de bank in de straatOm hier aandachtOm hier voor aandacht te creëren voor te besloten creëren we besloten om we om king, van niet transparant zijn over fouten tot iets sen blijven pakken, ook met een ‘bad publicity’-ver- de massa. Volgens mij is er niks belangrijker dan dat. Hoe heeft de Living Wage campagne, 17 jaar gele- en het ziekenhuis om de hoek. Begin vanuit de kwes-de schoonmakersde schoonmakers brieven te brieven laten schrijven. te laten schrijven. Daar- Daar- starten zonder enig idee te hebben over wat de orga- haal. Je kunt ook doneren op de GoFundMe pagina We leven in een democratie: de stem van ieder per- den gestart door een handvol mensen in Oost-Lon- ties die spelen bij ‘gewone burgers’. Begin klein en lo-in stond: ‘Bestein stond: directeur, ‘Beste hoeweldirecteur, we hoewel in hetzelfde we in hetzelfde nisatie met zich meebrengt. van Maryann. Inmiddels heeft ze al 230K dollar op- soon gelijk zou moeten zijn, maar iedereen weet dat den, die massa bereikt? Hoe zorgde dit kleine groepje kaal. kantoor werken,kantoor verschillen werken, verschillen onze levens onze als daglevens en als dag en gehaald. Komt er toch nog iets moois voort uit al die dit niet waar is. Het systeem is scheef. In het Verenigd ervoor dat er 800 miljoen pond ging naar laagbetaal- nacht. Graagnacht. zou Graagik hierover zou ik een hierover keer met een u keerhet gemet- u het ge - CAMPAGNELESSEN gebakken lucht. Koninkrijk, maar waarschijnlijk ook in andere demo- de mensen; 200 duizend mensen direct uit de armoe- 2. VOOR MEER VERANDERING HEB JE MEER sprek willensprek aangaan. willen Etc.’ aangaan. Etc.’ Maar wat werkte wel? Wat zorgt er nou voor dat al cratieën, is er sprake van een grove ongelijkheid in de zijn gehaald; en 2 miljoen mensen een loonsver- MACHT NODIG UiteindelijkUiteindelijk werd niemand werd voor niemand een gesprek voor een uit -gesprek uit- die mensen tot aan het einde meewerkten en kwa- ADVERTENTIE macht. Burgers zien dit, voelen dit, weten dit en wor- hoging kregen? Hoe werden wij een van de meest Uiteindelijk verspreidde onze campagne zich vangenodigd engenodigd werden en zelfs werden een aantal zelfs een schoonmakers aantal schoonmakers men, terwijl ze al weken zagen aankomen dat het de den steeds bozer. Wat mij betreft kunnen we dit op - succesvolle grassroots campagnes in het Verenigd Oost-Londen naar het westen, zuiden en noorden van geschorst ofgeschorst ontslagen. of Simpelwegontslagen. Simpelweg omdat ze het omdat ge- ze het ge- grootste shitshow van het jaar zou worden? lossen met behulp van (meer) populisme. Koninkrijk en een van de meest succesvolle lage loon de stad en daarna naar de rest van het land. Binnen sprek aan wildensprek aan gaan. wilden Buiten gaan. hadden Buiten we haddenjournalis we- journalis- Ten eerste: een charismatisch leider. Laten we eer- Wanneer mensen ‘populisme’ horen dan vinden campagnes in de wereld? Door de volgende vier prin- een paar jaar hadden we allianties met 150 lokale ten klaarstaanten klaarstaanom de zojuist om ontslagen de zojuist schoonmakers ontslagen schoonmakers lijk wezen: die Billy McFarland is een crimineel. Toch ze het vaak een vies woord. Het is de politiek van ver - cipes aan te houden. organisaties, 250 duizend leden en zetten we ons in te interviewente interviewen over deze overdreven over deze overdreven en onrechtvaar en onrechtvaar- - zie je in zijn team dat mensen hem tot op het laatste wijten, polarisatie en simpele oplossingen. Boos en voor meerdere onderwerpen. Doordat we groter wer-dige reactie.dige reactie. moment, tot op het idiote af, volgden – zonder sala- destructief. Maar als we kijken naar de definitie dan 1. HET BEGINT MET LUISTEREN den konden we proactief zijn en kansen pakken. ris te krijgen en zonder inzage in concrete plannen. Je zien we iets heel anders: ‘Steun voor de zorgen van Bij de start van de campagne was net het nationaal Een van de manieren waarop we dat hebben ge -Dit zijn slechtsDit zijn vier slechts van de viertien vanlessen de tienuit lessenmijn boek.uit mijn boek. ziet een schoolvoorbeeld van hoe ver charisma je kan ACT. IS HÉT DUURZAAMHEIDSFESTIVAL VAN ASN de burger’. In mijn ogen hebben we hier juist meer minimumloon verhoogd, waardoor bij geen enke- daan is door grote groepen te mobiliseren tijdens deDit heb ik geschrevenDit heb ik geschreven voor de vele voor helden de vele en heldinhelden- en heldin- brengen, ook als de rest van je verhaal overduidelijk BANK EN VINDT OP ZONDAG 22 SEPTEMBER 2019 van nodig. Niet minder. De verwarring ontstaat juist le denktank of adviseur verdere loonsverhoging nog burgemeestersverkiezingen in 2004. We waren deze nen die zichnen inzetten die zich voor inzetten een onderwerp voor een onderwerp dat voor dat voor rammelt. VOOR DE DERDE KEER PLAATS. DIT JAAR IS HET door twee vormen van populisme. 1. Een klein aan- op de agenda stond. Deze campagne begon daarom periode heel zichtbaar. Tijdens een van de debattenhen belangrijkhen belangrijkis. Hopelijk is. geeftHopelijk mijn geeftboek dezemijn boekmen- deze men- Wat ook werkte: een visie in plaats van een eind- THEMA ONTDACT. EN VERANDERT HET TERREIN tal welvarende mensen, die werkzaam zijn in media, niet door te praten over de oplossing (hogere lonen), werd vanuit het publiek gevraagd welke burgemees-sen de handvattensen de handvatten om leiding omte geven leiding aan te hungeven eigen aan hun eigen product. De makers verkochten geen festival: ze ver- VAN WEELDE IN ROTTERDAM VOOR ÉÉN DAG IN politiek en het bedrijfsleven wijzen zondebokken maar door te luisteren en goed in kaart te brengen te- ter de Living Wage beweging steunde. Doordat we strijd voor strijdverandering. voor verandering. kochten de kans om bij een ‘next-level’ muziekerva- EEN INSPIREREND DUURZAAMHEIDSWALHALLA. 18 DREAM OUT LOUD BKB 20 JAAR DE COURANT

We vroegen: Wat wil jij veranderen aan de wereld? “Liefde voor onze planeet en onze vluchtelingen.”

- SHANTIH VAN HOOG “De macht van investeerders “Hoe wij mensen omgaan met de natuur.” “Klimaat” inzetten voor een betere - CORINE VAN IMPELEN - WOUTER LEMM “Een duurzaam leven voor wereld door sustainable, iedereen, voor een betere planeet.” responsible, impact - POPPY SAVENIJE investing.” “Alles dat ademt en leeft - CHRISTIAAN LEUSSINK “Less meat, more green.” verdient zorg, liefde en - TOON VAN DE PUT respect.” “Meer groen, minder afval, minder verspilling, maatschappelijke betrokkenheid.” “Een beter klimaat.” - LINEKE VAN DEN BOEZEM

- BAS LANDKROON - WOUTER VAN DER HEIJDE “Een schone samenleving “Minder plastic en planeet” in de wereld.” - MARRIT VAN DER ZIJDEN - TOM TE BUCK PLASTIC “Klimaat”

“Meer natuur en - HADEWYCH MINIS biodiversiteit de “The way we deal with steden in.” climate change and how we together (!) can - DANIELLE HOEK do something about it! #ClimateChange #ClimateCrisis “Meer biodiversiteit.” #ClimateAction” FANTASTIC “Klimaatverandering tegengaan!” - TINO WALLAART - LISA HARTOG - SOPHIE GUNNINK “Klimaat - red het dier.” “Good food for all!” “Het klimaat. - HELEN KRANSTAUBER - JAN ‘T HART Meer beesten, “Stop de meer planten, “Klimaat” verspilling.” meer bossen en “Een gezond en - TOM COMPAIJEN - SIMONE VAN GEEST regenwouden. eerlijk klimaat “Minder verspilling Minder voor mens en (van onder andere consumptie van bullshit artikelen.” planeet.” voedsel).” - NOORTJE JACOBS - RIAN VERPALEN - SARAH NIENKE VAN VOORTHUISEN “CLIMATE “Plasticvrij en gelijke KILLS CAPITAL “Climate, climate, climate” kansen voor iedereen!” ISM” - ROLAND DE VLAM - JENNIS JONGERIUS - IXOPUSADA HET WOORD IS AAN DE

VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 NOORDERMARKT AMSTERDAM VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 DREAM OUT LOUD 19

“De innerlijke “Dat we als “De wereld - te beginnen slechtheid van de mensen ons weer mensheid + meer meer verbonden met Nederland - eerlijker groen!” voelen met de en groener maken.” - BRAM EUSER natuur.” “Een duurzaam leven voor - EVA VAN RIJNBERK - NIENKE BLOEMERS iedereen, voor een betere planeet.” “De natuur redden.” “Het voedselsysteem beter maken.” “De opwarming en de onveiligheid.” “Single use plastic.”

- LAURA BROMET - FREIJA VERMEER - MARIJKE KUYVENHOVEN - MARK VERWEIJ

“Dat we het tij kunnen keren van de klimaatverandering.” “Het klimaat.”

- SOPHIE LOGOTHETIS - ARTHUR VAN AMERONGEN “Het voedselsysteem beter maken.” “Meer treinreizen stimuleren in plaats van vliegreizen binnen Europa, om - FREIJA VERMEER maar eens heel praktisch te beginnen. En alles wat daar voor nodig is. (wat dan weer heel veel is)”

- KAI VAN HASSELT

“Meer verantwoordelijkheid voor daden, meer vergevingsgezindheid en meer authenticiteit. Én een betere PLASTIC balans in de natuur.” - MARGARETHE HILHORST “Biodiversiteit” “Klimaat” - JET ZEISS - LUUK HAMER FANTASTIC “Zorgen voor minder geloof in zelfregulering rond “Een transitie “Groen” duurzaamheid. Meer wetgeving.” “Klimaat - red het dier.” - SEBASTIAAN VAN DER LAAN - DAVID KLINGEN naar schone “Schone, lekkere “Dieren uit de kernenergie.” lucht om te - DARIUS TIMMER ademen en het voedselindustrie verdwijnen van halen.” “Een gezonde en veilige aarde bedachte voor de toekomstige generaties.” - MYLENE JANKOWSKI redenen om - CHIEL ALDERSHOFF “Radicale verandering “Gezondere iemand scheef van omgang met mens, dier, flora, ten goede. voeding en aan te kijken.” Echte duurzaamheid, dat lijkt me wel wat.” leefstijl.” “Een houdbaar - SELIN KUSCU - JAN VAN TIENEN - MARGO VLIEGENTHART voedselsysteem.” “Toekomst voor de kinderen die ik niet heb.” Heb jij ook een Dream Out Loud? Stuur je droom in via [email protected] - BRAM WITS - BJORN EERKES En misschien kunnen we jouw droom samen verwezenlijken. 20 UITDAGERS BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 UITDAGERS 21

eet jij wanneer Algerije voor het laatst de Africa Wat is het systeem? Cup won? Het was een van de weinige keren dat het grootste land van Afrika het Nederlandse nieuws Ik bezocht Algerije vanuit Mali. Op de uitvalswegen van Bamako haalde. Omdat ze het meest ondergewaardeerde was ik gewend dat ik slechts sporadisch militairen aantrof. Vaak in Wcontinentale voetbaltoernooi wonnen. Maar vooral omdat het slaap, soms bezig met koken, wassen, of tandenpoetsen. Tussen Al- voor Algerijnen in Frankrijk aanleiding was om auto’s in brand te giers en tweede stad Oran stond op elke straathoek, bij elke afslag, steken. In Algerije zelf was de reactie positiever: het gaf extra mo - bij elke kruising, bij elk groot gebouw, bij elk tankstation, bij elke mentum aan een revolutie die zich aan ons oog onttrekt. Dat wij geit, een militair, een agent of iemand van een andere ordedienst. hem niet zien, is trouwens niet omdat hij zich achter gesloten deu- Wakker en bewapend. Met onzichtbare touwtjes verbonden aan een ren afspeelt. Het gebeurt gewoon op straat. Sinds februari wordt gigantisch veiligheidsapparaat. Aan de andere kant van dat appa- er gedemonstreerd. Soms met een miljoen mensen tegelijk. Maar raat lopen ook weer eindeloos veel touwtjes naar de gasvoorraden zonder brandende auto’s kom je moeilijk in de krant. en alle andere economische sectoren. In Algerije heeft het land geen leger, maar het leger een land. President Bouteflika heeft het veld al moeten ruimen. Hij voerde als fotolijstje campagne voor een vijfde termijn. Sinds 2013 had hij zich Het leek alsof wij de enige toeristen in jaren waren. Algerije verdient al niet meer in het openbaar vertoond. Te oud, te broos, maar klaar nog genoeg aan haar gasvoorraden om de toeristendollars te kun- om te leiden. Of klaar om te blijven fungeren als mascotte van een nen missen. Wie wel op bezoek wil, komt maar moeilijk aan een vi- corrupt systeem. Ik woonde een paar jaar in buurland Mali en gaf sum, slaapt in dure hotels en krijgt beperkte bewegingsvrijheid. In daar en in Tunesië en Egypte campagnetrainingen. Daar verbaasde de hoofdstraten en de Kasba van Afrika’s mooiste stad was het zor- ik me vaak over de lijdzaamheid waarmee mensen corruptie en ge- geloos flaneren. Tevreden gadegeslagen door het welvarende deel brek aan politiek leiderschap ondergingen. En steeds hoorde ik vari- der natie. In volksbuurten kregen we eerder vuile blikken en gesis. anten terug op de volgende verklaring: “Iedereen steelt, we verwach- Het gas volstond al niet meer om hun kinderen aan het werk te hou- ten niet anders. Als je maar kruimels over laat voor de rest.” den. Een straat kon een wereld verschillen.

Sinds februari borrelt het. Het systeem buigt mee. De demonstran- ten hoeden zich ervoor om aanleiding te geven tot geweld. Ze heb - ben eigen ordediensten en opruimdiensten. En ze hebben het succes Bouteflika is weg, Algerije aan hun zijde. Bouteflika is weg, Algerije is kampioen van Afrika. Wie weet wat er nog in het verschiet ligt? is kampioen van Afrika. Vrije verkiezingen, vrijheid? En is dat hetzelfde in Algerije of pakken Wie weet wat er nog in de islamisten na vrije verkiezingen ook de kans om de democratie af te schaffen? Maar dan op hun voorwaarden. het verschiet ligt? De wereld is meer dan een reactie op westerse actie. Stukje bij beetje komen we er ter rechter- en linkerzijde achter dat onze in - vloed maar beperkt is. We kunnen investeren in pluriforme politiek Mubarak en Ben Ali waren te gulzig. Zij wilden ook de kruimels. aan de Nijl, maar een nieuwe dictatuur niet voorkomen. We kunnen Zo werd het lente en in Egypte al gauw weer winter. Onze cursis - Kadhaffi wegbombarderen, maar zijn tientallen opvolgers niet tot ten van weleer zitten ondertussen in het gedrang, sommigen heb- rede brengen. We kunnen Algerije nog één keer uitleggen hoe je een ben het niet overleefd. Er zijn er ook die onze campagnelessen nu democratie opbouwt, maar ze zullen niet luisteren. Waarom zou- in de praktijk brengen voor Al Sisi. In Tunesië lijkt het nog altijd len- den ze? Omdat we in het zwarte decennium zo’n goede buur waren? te. Eentje met donderbuien zo nu en dan, maar het kan nog altijd zomer worden. Algerije hield het allemaal buiten de deur. Kenners Nee, laat maar even dat vingertje en de goedbedoelde adviezen. wisten: het zwarte decennium ligt te vers in het geheugen. In de ja- Maar kijk ook niet weg. Wie niets met jouw democratie heeft, zal je ren ’90 en het begin van deze eeuw lieten 150.000 mensen het leven toesnauwen. “Wat kijk jij nou?” Maar niemand slaat graag een revo- tijdens de burgeroorlog. Aan de ene kant de islamisten die op ver - lutie neer met ogen in zijn rug. kiezingswinst stonden en van wie gevreesd werd dat ze daarna de democratie zouden afschaffen. Aan de andere kant de regering en En wie wel gelooft in vrijheid én democratie in Algerije kan wel een het leger die dat voorkwamen door preventief de democratie af te geïnteresseerde blik gebruiken. schaffen.

Acht jaar later kwam de Arabische lente te vroeg. Zeventien jaar la- ter kennelijk niet. Het fotolijstje en zijn vijfde termijn bleken toch teveel van het goede. Ooit verbleekt de ster van de generatie die Al- gerije de onafhankelijkheid bracht. Sinds februari borrelt het aan de The revolution will oppervlakte en daaronder. Bouteflika is weg, het is al bijltjesdag ge- weest onder zijn getrouwen. Maar de straten vullen zich nog steeds, want het systeem is niet weg. not be televised?

DOOR MAARTEN VAN HEEMS, BKB ILLUSTRATIE MOZE MERTENS, BKB 22 OPINIE BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 OPINIE 23

DE ULTIEME Voor journalistenVoor journalisten is het uitdagen is het uitdagen van de vanmacht de hunmacht dagelijks hun dagelijks brood. brood.We vroegen We vroegen oud-BKB oud-BKB Academici Academici die nu die nu UITDAGER VAN werken werkenals journalist als journalist welke collega’s welke collega’s zij het meest zij het bewonderen. meest bewonderen.

DE MACHT: “We will hold the line “Gewoon gaan!” “Nooit zullen we BARACK OBAMA powered with the best - Olaf Koens onder dwang baby’s of human nature.” DOOR RUTGER DE QUAY, FREELANCE baren. Abortus is JOURNALIST - BKB ACADEMIE 19 - Maria Ressa ons onvervreemdbare Waar de precieze vonk oversloeg is mij niet geheel DOOR ERNST-JAN PFAUTH, CEO VAN DE duidelijk, maar vanaf jongs af aan was ik gefascineerd recht, onze lichamelijke CORRESPONDENT - BKB ACADEMIE 10 door de verhalen van Olaf Koens in De Volkskrant, toen hij nog correspondent in Moskou was. Zijn ver- onaantastbaarheid is De Filipijnse journalist Maria Ressa (1963) is een we- halen lieten mij beseffen dat er véél meer is dan al- reldwijd baken van persvrijheid. Ze volgt nauwgezet leen Nederland, en dat men in andere delen van de onvoorwaardelijk. Wij de gangen van haar autoritaire president Rodrigo Du- wereld met hele andere thema’s en onderwerpen be- terte en strijdt tegen misinformatie, geweld en cor- zig is dan wij Nederlanders. Ik ben hem altijd blijven zijn de kleinkinderen ruptie. Ondanks arrestaties en intimidaties, gelooft ze volgen en zijn verhalen vanuit alle uithoeken van de in het goede van de mens. “We kunnen alleen maar wereld tonen mij lef en moed om er gewoon zelf op van de heksen die bouwen vanuit hoop, inspiratie en liefde.” Omdat ze af te gaan, en het verhaal te vertellen wat je zo nodig President Barack Obama spreekt op Arlington National Cemetery Mei 17, 2013. Amerika Foto’s: Petty Officer 2nd Class Patrick Kelley, Obama Library CC die humane houding combineert met nietsontzien - acht voor de Nederlanders thuis. Dat is ook mijn eigen jullie niet konden de journalistiek, vind ik haar een voorbeeld voor ons motivatie geworden, of het nou om binnen- of buiten- allemaal. lands nieuws gaat. verbranden, en als “Vote, participate, politics is jullie aan onze something you can’t afford “We ousted Mubarak “I don’t just record a “We willen mensen baarmoeders komen, to ignore.” in eighteen days. dry history of events leren hoe ze iets komen we achter - Barack Obama and facts, I’m writing kunnen bereiken dat jullie aan.” DOOR ONZE REDACTEUR ERIK VAN BRUGGEN What can you achieve a history of human vrijwel onmogelijk lijkt.” - Asha ten Broeke Was Barack Obama niet zelf de machtigste man van de wereld? Wellicht. In de in eighteen days?” eerste helft van zijn eerste periode als president had hij veel mogelijkheden in han- feelings.” - Bellingcat DOOR JUSTINE VAN BEEK, den om Amerika van koers te laten veranderen, CHANGE! En toch blijft Obama ONEWORLD - BKB ACADEMIE 19 voor mij uiteindelijk dé uitdager van de macht. - Esraa Abdel Fattah, Egyptisch activiste, 3e BKB Lezing in 2011 - Svetlana Aleksijevitsj DOOR JEROEN VISSER, VOLKSKRANT Als jonge kandidaat voor de Senaat sprak Obama in 2004 de Democratische CORRESPONDENT IN AZIË - BKB ACADEMIE 4 Asha ten Broeke is mijn favoriete uitdager van de conventie toe. Ik was in de zaal bij zijn prachtverhaal over verbinding tussen Repu- DOOR FRANKA HUMMELS, FREELANCE macht. In de Volkskrant bevindt ze zich als colum- blikeinen en Democraten. “There are no blue states, there are no red states, there JOURNALIST EN AUTEUR - BKB ACADEMIE 5 Bellingcat is een onderzoekscollectief dat bronnen op nist, feminist en normafwijkende vrouw - ze is niet is the United States of America!” Met deze oproep tot ‘bipartisanship’ en verbin- internet napluist om de waarheid boven tafel te krij- dun, niet typisch vrouwelijk, niet op haar mondje ge- ding liet Obama voor het eerst van zich horen op het wereldtoneel. Met een duide- “I’m gonna be the principal of this De Wit-Russische journaliste Svetlana Aleksijevitsj gen. Het collectief heeft zo al veel opzienbarende rap- vallen - midden in de status-quo van medialand. Voor lijke boodschap: ouderwetse polarisatie politiek, weg ermee! geeft al bijna vijftig jaar geeft zij een stem aan mensen porten gepresenteerd. Zo wist Bellingcat aan de hand het feit dat zij een stem heeft in het publieke debat, In zijn presidentschapsrace bleef Obama de uitdager, maar nu van de onge- new school, there’s no plan B. I’m waarvan het gezag liever niet wil dat ze gehoord wor- van foto’s en videobeelden op sociale media aan te wordt ze veelvuldig afgestraft. De online drek is on- kroonde troonopvolger van de Democraten, Hillary Clinton. Geen grote machtige den. Haar boek ‘Zinkjongens’, over Sovjet-soldaten in tonen dat de BUK-lanceerder waarmee MH17 uit de gekend. Dat weerhoudt er haar niet van om met een machinerie om hem heen zoals de Clintons, die door het hele land hun fameuze the only principal that dares to walk Afganistan, laat zien hoe onachtzaam met mensenle- lucht werd geschoten uit Rusland kwam. Ook recon- immense compactheid en sterke wetenschappelijke netwerk hadden, geen grote corporate sponsors, maar de (kleine) bijdragen van vens werd omgegaan. Dat geldt ook voor haar prachti- strueerde het collectief aan de hand van berichten fundering telkens weer sociale mythes te ontkrach- mensen die hem geloofden en voor hem gingen strijden. Het was de ultieme strijd into the community and to motivate ge boek ‘Wij houden van Tsjernobyl’. Ook met haar an- en foto’s die militairen op Instagram en Vkontakte, ten en ongelijkheid aan te kaarten. Toen Baudet te - van David tegen Goliath. En Obama won. dere boeken maakt ze duidelijk dat geschiedenis niet het Russische Facebook, plaatsten, welke militairen midden van een wereldwijde trend het recht op abor- Hoe cynisch ook: er is geen president ooit zo tegengewerkt als Obama. De kids to go to school.” alleen het verhaal van de autoriteiten is, maar vooral betrokken waren bij het vervoer van de BUK-raket. tus in twijfel trok, sloeg ze terug in haar column met enige strategie van de Republikeinen in acht jaar presidentschap is geweest: stop dat van gewone mensen. Haar aanpak is ongekend in Knappe en vernieuwende onderzoeksjournalistiek bovenstaande quote. Obama. Het ging niet over beleid, niet over bipartisanship, over het zoeken naar - Odwa Gogwana haar taalgebied, en zeldzaam in het onze. Haar stijl is die bijdraagt aan waarheidsvinding. overeenkomsten: het was louter een gevecht van de gevestigde orde tegen een zo mooi, dat ze er in 2015 de Nobelprijs voor Litera - indringer in het old boys network. DOOR ONZE REDACTEUR ALEX KLUSMAN tuur voor ontving. Verder ondervond ze vooral nade-

Natuurlijk heeft Obama als president veel bereikt. En in zijn rol als inspirator, len van haar moedige werk: lange tijd kon ze vanwe- 1662 - 1623 filosoof, Franse Pascal, Blaise Quote - of soms een soort dominee van de wereld, met prachtige verbindende speeches Toen de Zuid-Afrikaanse presi- tijd koos hij ervoor zijn leven om te ge vervolging niet in Wit-Rusland wonen. Ik ben niet chambre.” une dans repos zullen we hem nog lang herinneren. Maar verder was Obama ook de president die, dent-kandidaat Mmusi Maimane in gooien en alles op zijn eigen scholing de enige die haar ziet als een uitdager van de macht, noodgedwongen, uitdager van de macht bleef. Van de machtige pharma- en verze- 2017 de BKB Lezing uitsprak kwam ik te richten. Inmiddels studeert Odwa het dictatoriale Wit-Russische regime doet dat ook. keringsindustrie in de Verenigde Staten, van de onwil van ‘oud Washington’ om te ook in contact met ‘young lion’ Odwa onderwijskunde, leidde hij onze ei- en tenir se pas savoir ne veranderen, tegen de wil van de president en het volk in. En zelfs nu, na zijn presi- Gogwana. Odwa had een jeugd van gen BKB Academie rond door de dentschap, vecht Obama tegen bijvoorbeeld de willekeur van ‘gerrymandering’ (de dood en verderf achter de rug. Als township waar hij opgroeide en neer- praktijk van het hertekenen van kiesdistricten voor electoraal gewin), en is hij het gangster groeide hij op in Imizamo gestoken werd en is hij vastbesloten de vient hommes des malheur le “Tout geweten van een volk in verwarring dat met Trump, de bully in chief, geen moreel Yethu een township nabij Kaapstad. om rector op de splinternieuwe mid- leiderschap krijgt maar slechts holle demagogie. Ik wacht met smart - en ik denk Hij deelde uit, incasseerde en ver- delbare school in diezelfde township velen met mij - op zijn volgende uitdaging van de macht. loor vrienden in het geweld. Net op te worden. 24 DREAM OUT LOUD BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 DREAM OUT LOUD 25

We vroegen: Wat wil jij veranderen aan de wereld? “Een overheid met een “Transform the role of capital in society.” “Ik wil dat onze brede welvaart hier en nu “Het verdwijnen “Justice for all of us” ambitieuze, positieve visie.” - XENIA LOOS niet langer ten koste gaat van de van - MAURICE SELEKY - ONNO BLOM “Meer democratie.” (toekomstige) welvaart elders in de wereld.” nationalistische “Gelijke verdeling “Meer gelijkheid.” - NIESCO DUBBELBOER “Elk volk - LUC STULTIENS politiek in de van rijkdommen.” - JULIE FRAITURE zijn eigen “Ik wil dat grote Westelijke - VINCENT SOEKRA bedrijven “Give peace functionerende “Dat er meer ruimte is verantwoordelijkheid Balkan.” “Eerlijker!” “Vrede en vrijheid (en als eerste stap bij de mensen die daar al nemen voor staat.” in leven het besef dat de meeste mensen het ontberen).” maatschappelijke - SANDRO SLIJEPCEVIC - HERMAN WIERSEMA a chance.” voor twijfel en fouten problematiek.” - TJERK WESSELINGH - FRANKA HUMMELS - COR SCHLÖSSER - KOOS TERVOOREN “Macht beter verdelen, praktisch: maken in de politiek.” “Keuzevrijheid - JAKOB MARTIN “Give peace meer diversiteit in besturen in Nederland.” “Eerlijkere verdeling van welvaart!” voor iedereen.” more chance.” - ANNA TIMMERMAN - JAMILA AANZI - REMCO DOLSTRA - JAN EILANDER “Ik wil onze democratische rechtsstaat verbeteren!” “Transparantie - GEA BOERMA van onze “A world overheden where we all over!” YOU CAN’T FOOL reclaim - WILMA HAAN technology as a tool “Transparante, toegankelijke en eerlijke politiek.” that serves - MARK LAURIKS the public “Gelijkheid and voor allen.” ALL THE PEOPLE contributes “YOU CAN FOOL ALL THE PEOPLE SOME OF THE TIME, AND “Iedereen een woning.” to equality.” - NECIM ABIADH “De politiek en het grote geld.” SOME OF THE PEOPLE ALL THE TIME, BUT YOU CANNOT - MAARTEN KEMPENAAR - PAUL KELLER - BERT KOENDERS FOOL ALL THE PEOPLE ALL THE TIME.” – Abraham Lincoln “Betere (Europees) georganiseerde opvang & “Vrede!” “Oneerlijke “Sociale kansen om in Europa te leven voor - MAARTEN BOEF verdeling van “Belangrijke dingen duidelijk vertellen.” gelijkheid.” vluchtelingen in onder andere Griekenland.” “Het inzicht in kansen, “Meer en betere internationale - HERMAN VAN OORSCHOT - WILLEM SIMONS - MARGRIET HONNEF gezondheid en de samenwerking en solidariteit de samenhang “Meer “Meer vrijheid.” der dingen” praten en mogelijkheid om om problemen aan te pakken “Een meer - FRANK VERHOEF - GOSSE BEERDA ook meer eigen keuzes te die iedereen raken, waaronder “Assure evenredige doen!” maken.” klimaatverandering, “Geen cynisme meer.” “More humanities in politics.” universal - YOERI ALBRECHT - MARJOLEIN KAMPSCHREUR oneerlijke verdeling van - SANDER WARMERDAM - ILJA KLINK verdeling van human rijkdom, immigratie, rights for “De manier waarop wij geld en middelen samen delen om ongelijkheid te ver minderen en meer duurzaam met onze wereld om te gaan.” bescherming van “Alle productiemiddelen in welvaart en stateless - RACHEL WALKER leefomgeving etc. ” handen van het volk.” geluk.” people.” Heb jij ook een Dream Out Loud? Stuur je droom in via [email protected] - BERBER BROUWER - BARRY SMIT - HANS LEMM - ANNELIE BOEREN En misschien kunnen we jouw droom samen verwezenlijken. 26 UITDAGERS BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 UITDAGERS 27

k ben een kind van de jaren ’80. Van mijn moeder kreeg ik Voor Yannick Hiwat was het geen cello, maar een viool. Hij begon op vroeger klassieke muziek mee en op familiefeesten zongen zesjarige leeftijd met lessen. Hij schoolde zich klassiek en studeer- we Duitse liederen. Mijn vader bracht muziek van over de de aan verschillende muziekscholen cum laude af. Hij bestudeerde hele wereld onze huiskamer in. Maar vooral jazz, salsa en de grote klassieke componisten en nam vervolgens een afslag naar IWest-Afrikaanse muziek. De grootste voorwaarde: het volume jazz, waarop hij afstudeerde bij violist Tim Kliphuis. moest op tien, muziek is niet voor op de achtergrond. Op accor - Waarom niet? deonles leerde ik Italiaanse tarrantella’s en Russische volksliede- Als klassieke violist en componist beklimt hij de laatste jaren de ren spelen. Bij ons thuis liep kortom alles door elkaar, verbonden grootste jazzpodia binnen en buiten Nederland. Hij trekt in zijn door een liefde voor live muziek, en improvisatie. composities moeiteloos klassieke tradities samen met rock, (neo) soul, jazz, en traditionele muziek. Die crossover van genres boeit Die grenzeloosheid is moeilijk te vatten in woorden. Wanneer is iets mij mateloos: de verfijning van bestaande composities in klassieke klassiek, en wanneer is het jazz? Wat gebeurt er als je door genres muziek, de vrijheid van creatie in het moment in Jazz. heen beukt? Waar eindigt funk en begint Michael Jackson? Waar eindigde folk en begint rock? Waar eindigt Mozart en begint J Dilla? Als componist pusht hij die vooruitgang door nieuwe klassieke mu- ziekstukken te schrijven. Daarin gebruikt hij ook drums en synths, Yannick Hiwat, componist en hiphopviolist met zeven snaren, is ook want waarom zou dat niet mogen? een kind van de jaren ‘80. Hij groeide op met funk, soul en gospel in zijn Rotterdamse woonkamer. Maar als kleine jongen werd hij al En dan die viool. Hiwat heeft een zevensnarige viool laten bouwen, naar de viool getrokken. En zo opende de klassieke wereld zich voor als eerste in de wereld. Met een zevensnarige viool is zijn bereik vele hem. malen groter dan een traditionele viersnarige, of vijfsnarige viool. Als muzikant daagt hij de grenzen van zijn eigen instrument uit om Geweldige muziek vertelt verhalen. Over individuele en gezamen- ze te verbouwen: een mezzo viool met zeven snaren, want waarom lijke pogingen om via muziek een maatschappelijke strijd vooruit niet? te brengen. Over de tijd en plaatsgebonden cultuur die onlosmake- lijk een plek krijgen in muziek. Muziek is politiek, dat is altijd zo In een interview met muziekjournalist Andrew Makkinga hoorde ik geweest. Al in de tijd van Mozart, maar ook voor de muzikanten hem onlangs vertellen over zijn eigen muzikale helden. Daarin zet die mij om de oren vlogen sinds ik klein was: zoals de vaak geni - hij J Dilla en Mozart op hetzelfde podium. Dan zeggen mensen vast: ale muzikanten die vanaf de jaren ’40 van de vorige eeuw onder schande! Heiligschennis! Dat kan niet! Daar denkt Hiwat anders het Amerikaanse label Blue Note Records compleet nieuwe vormen over. Je kunt in ieder genre de muzikale helden bedenken. Soms van vrijheid zochten via jazz en improvisatie. Of The Temptations, kan muziek niet jouw smaak zijn. Maar dat is iets anders dan van die onder label Motown met “Papa was a Rolling Stone” in een heel slechte kwaliteit zijn. Dilla wist met zijn composities, unieke drums- nummer op slechts 1 akkoord huiselijk geweld aan de kaak stellen. ounds, gelaagdheid en melodielijnen grenzen op te rekken en de tijd Of Ray Charles die traditionele gospelliederen een nieuwe plek gaf te vatten. Tijdloze muziek te maken die een inspiratiebron gebleken in seculiere nummers als ‘Hallelujah I love her so’, en ‘I got a wo - zijn voor talloze artiesten sindsdien. man’. Of Bob Dylan’s ‘The Times They Are A Changing’, waarin de folktraditie ingezet wordt om de veranderende tijd in de jaren ’60 Yannick Hiwat is onderdeel van de volgende generatie en schrijft een stem te geven. druk aan nieuwe hoofdstukken voor de muziekgeschiedenis. De afgelopen jaren werkte Yannick Hiwat onder andere met Snarky Puppy, de muzikanten die ook met D’Angelo spelen, met Pete Phil- ly, Karzu Donmez, en de Soulful Congregation. Hij is onderdeel van het Chineke! Orchestra, een all black orchestra opgezet als kataly- Wat gebeurt er als je door sator om klassieke muziek diverser te maken. Dit jaar prijkt er een iconische foto van hem op het Concertgebouw in Amsterdam. Dat genres heen beukt? beeld breekt op zichzelf weer nieuwe grenzen open. Tegelijkertijd speelde hij dit voorjaar nog viool in de wereldberoemde Abbey Stu- dio’s op het nieuwe, postuum uitgebrachte album van Bob Marley.

Of J Dilla. De producent die met zijn lyrische melodielijnen en dikke We gaan nog veel horen van Yannick Hiwat en zijn zevensnarige beats de hiphopwereld opschudde. Ken je hem nog niet, zoek hem viool. dan op. Hiphop ontstond op zichzelf natuurlijk als vorm van de vrijheidsbeweging in Amerikaanse achterstandswijken. J Dilla was misschien wel de enige hiphopproducer die toen hij klein was cello leerde spelen en zich klassiek schoolde. Zijn werk zit vol met subtili- teiten in ritmiek en compositie die laten zien wat die klassieke com - positiescholing hem gebracht heeft. In 2006 overleed hij jong aan een zeldzame ziekte, maar hij liet een gigantische hoeveelheid werk achter die artiesten blijft inspireren.

Wat hebben J Dilla, de Amerikaanse hiphopproducer en MC, en Mozart met elkaar te maken? Meer dan je denkt.

DOOR LOEKI WESTERVELD, BKB ILLUSTRATIE MOZE MERTENS, BKB 28 OPINIE BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 OPINIE 29

“Rage against the machine, “You either want to Een ander verhaal over but never lose hope.” make a noise or ontwikkelingshulp en vissen - Lwando Xaso DOOR ONZE REDACTEUR SÜMEYYE EKMEKCI Geef een man een vis en hij heeft die dag geen honger make a difference. In mei waren we met BKB Academie gevangenen gedurende Apartheid, meer. Geef een man een hengel en hij heeft nooit meer 19 in Zuid-Afrika om de verkiezingen nu huist er het constitutionele hof van honger. Dit is zo logisch dat je niet begrijpt dat er nog van dichtbij mee te maken. Daar spra- Zuid-Afrika. Zo symboliseert deze From time to time ken we op Constitution Hill met Lwan- plek de enorme transformatie die een mensen tegen ontwikkelingshulp zijn. Toch? do Xaso, een advocate die voor het samenleving kan ondergaan; van een Constitutional Court van Zuid-Afrika plek die symbool staat voor onrecht- you do need to DOOR ALEX KLUSMAN, BKB heeft gewerkt én die oprichter is van vaardigheid tot een plek welke sym- Including Society. Met Including Soci- bool staat voor rechtvaardigheid. Met Bitterballen. Foto’s: Wikimedia Commons Ooit ontmoette ik in Zuid-Afrika de Nederlandse zakenman Henk die mij vierkant ety verzorgt Xaso onder andere tours Including Society brengt Xaso de les- make a noise to uitlachte. “Die ontwikkelingshulp van jou zet geen zoden aan de dijk.” Pijnlijk, over Constitution Hill, waar ze gepas- sen van deze transformatie nog ver- want daarvoor was ik precies ter plaatse. Ik gaf een training in leiderschap en sta - sioneerd over vertelt. Hier stond na- der, altijd met de hoop op een inclu- BEPAAL JIJ ZELF WAT JE DOET? keholdermanagement aan een groep van 25 lokale ambtenaren die betrokken wa- melijk een gevangenis voor politieke sievere en rechtvaardige toekomst. make a difference, ren bij de herontwikkeling van een haven. Wat in ontwikkelingssamenwerkings- DOOR MAARTEN VAN HEEMS, BKB jargon ook wel capaciteitsopbouw wordt genoemd. Het maakte deel uit van een groot project met vooral veel geld uit Europa en veel tegenstrijdige lokale belan - ubliekscampagnes hebben meestal drie doelen: invloed uitoefenen op but I would hope gen. Ik durfde Henk niet te vertellen dat de helft van de deelnemers na de lunch in “Hetzelfde optimisme van de naoorlogse kennis, houding en gedrag. In die volgorde. Het begint bij kennis omdat slaap was gevallen. jaren is opnieuw gerechtvaardigd. Het kan dat het makkelijkst is en omdat men veronderstelt dat weten of niet weten Hij zag zijn rol in de wereld anders. Op een leeftijd dat anderen met pensioen het verschil maakt bij de gewenste gedragsverandering. Hoe logisch dat your ultimate gaan had hij duizenden hectaren grond gekocht in een arme streek bij Sir Lowry’s op ganggebracht worden als er een Pook klinkt, er worden telkens weer gaten geschoten in die gedachte. Niet zo heel Pass. Midden op een berg met in de verte zicht op Kaap de Goede Hoop bouwde gemeenschappelijk, herkenbaar en positief lang geleden nog door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid die Henk een prachtig huis. Op zijn land ging hij eco-plots bouwen. 200 stuks voor de betoogde dat het voor de meeste mensen een te grote stap is van denken naar doen. objective is to make oude en nieuwe rijken van Zuid-Afrika. Tot zover zag ik er niet al teveel ontwikke- toekomstbeeld ontstaat.” Ik mocht eens aanschuiven bij een college van psycholoog Martin Appe - ling in. Wel veel geld verdienen. lo. Hij verweet mensen die nog geloven in het meer-kennis-leidt-tot-gewenst- - College van Rijksadviseurs gedrag-frame, dat ze lijden aan een te positief mensbeeld. Aan de hand van a difference.” diëten en een schaal bitterballen, legde hij uit dat de evolutie van onze her- DOOR ONZE REDACTEUR BRAM FESTEN senen in drie fasen is verlopen. Het begon met het reptielenbrein. Dat heb - - Mmusi Maimane, oppositieleider Zuid-Afrika, 9e BKB Lezing in 2017 ben we nog steeds en daar zitten onze reflexen en gewoontes. Daarna kwam “Die ontwikkelingshulp van jou Discussies over ruimtelijke ordening no Strootman, besloot het anders aan het limbisch systeem. Daarin wordt bijgehouden wat je wel en niet lekker of en de toekomst van het Nederlandse te pakken. Wat als we een Nederland fijn vindt. Tot slot kregen we de neocortex waarin ons denken en onze taal zit. ADVERTENTIE zet geen zoden aan de dijk.” landschap verzanden al snel in doems- creëren waar mensen naar kunnen cenario’s en negativiteit. Het kan niet, verlangen? Een toekomstbeeld dat Maar dat geld was niet alleen maar bedoeld om in Nederland op de bank te zetten. Hij lukt niet, is onbetaalbaar of gaat niet laat zien dat Nederland wel degelijk ging er ook een fabriek van bouwen om het bronwater dat aan zijn heuvels en bergen snel genoeg. Op die manier blijven rijker, schoner en hechter kan wor- “80 procent van de mensen is dan al ontsprong te verwerken. Met twee doelen: werkgelegenheid voor de lokale dorpelin- de grote uitdagingen op het gebied den. Het resultaat is Panorama Ne- gen en de natuur terug brengen in oorspronkelijke staat. Alle plannen liet hij eerst van duurzaamheid, energietransitie, derland, een toekomstbeeld in 360 verloren, want één bitterbal maakt toch beoordelen door de dorpsraad. “Of denk je dat ze daarvoor eerst een training van jou landbouw en stedelijke ontwikkeling graden, waar je daadwerkelijk in kan nodig hebben?”, grapte hij. Van elke verdiende Rand zou de helft terugvloeien naar eeuwig boven de markt hangen. Het stappen. De reacties op deze positie- niet uit? Dat haal je morgen wel in.” een fonds voor een school, ziekenhuis en andere faciliteiten. College van Rijksadviseurs, bestaan- ve draai van de discussie zijn overwel- Terwijl dit plan nog maar net in de steigers stond daagde hij mij uit voor alweer de uit Rijksbouwmeester Floris van digend. Het panorama helpt om de een volgende onderneming: een gezamenlijke visfabriek aan de Atlantische kust. Alkemade, stedenbouwkundige Daan discussie vooruit te brengen en laat Als jij op basis van allerlei campagnes, krantenartikelen, onderzoeken en wat dies “Die zeesnoek hier is echt overheerlijk, daar kan onze Nederlandse paling nog een Zandbelt en landschapsarchitect Ber- zien wat er wel kan. meer zij besluit dat je nu echt gezonder gaat leven en afvallen, dan neem je dat puntje aan zuigen. Maar die graatjes hè, die doen je de das om. Waarom bouwen besluit in de neocortex. Maar als je de volgende dag op een borrel een schaal bit- wij niet gewoon een fabriek, halen die graatjes eruit, creëren werkgelegenheid en terballen onder je neus krijgt, dan zegt je limbische systeem: ‘Hmmm, dat vind exporteren de vis vervolgens naar Nederland.” ik héél lekker.’ 80 procent van de mensen is dan al verloren, want één bitterbal Een plan van vijf regels om tot ontwikkeling te komen. Nogal een contrast met “Soms voelt het alsof 70 jaar van mijn leven maakt toch niet uit? Dat haal je morgen wel in. Je kent de excuses misschien wel? het papierwerk dat vooraf ging aan de training die ik aan gemeenteambtenaren Van de gedisciplineerde 20 procent gaat nog eens driekwart voor de bijl als de gaf. We zouden misschien onderweg wel gaan struikelen over die graatjes, maar verloren is gegaan en ik de laatste 4 jaar collega’s gaan morren. ‘Hè toe, doe nou gezellig mee.’ Groepsdruk activeert het toch zou wat meer van die just-do-it-mentaliteit in de ontwikkelingssamenwer- pas echt leef.” reptielenbrein. Dat zegt: ‘Ik neem altijd bitterballen.’ En: ‘Iedereen doet het, ik wil king niet gek zijn. meedoen.’ - Ina Helderman Is één op de 20 mensen dan het maximaal bereikbare voor je boodschap dat je moet stoppen met roken, meer moet bewegen, vegetariër moet worden, etc.? DOOR ONZE REDACTEUR MAARTEN VAN HEEMS Nee. Maar als je meer dan die schamele vijf procent wil scoren, dan is creativi - teit geboden. Dan moet je je campagne niet alleen baseren op kennisoverdracht, “Beste Michiel, met deze brief wil je laten weten Een op de twintig Nederlanders is zoek van een wethouder organiseer- maar ook op andere motiverende factoren. Zoals omgeving, sociale normen, doof of zeer slechthorend. Eenzelfde den aan iemand met een zware zin - groepsdruk en meer van die zaken die inspelen op het reptielenbrein. dat ik je heel dankbaar ben. Ik hoop dat alle aantal is blind of zeer slechtziend. tuiglijke beperking. We ontmoetten Ter inspiratie een voorbeeld uit de oude doos. Tien jaar geleden al koos de poli- studenten een Michiel in hun leven hebben.” Daar zit overlap in. Best veel mensen twaalf indrukwekkende mensen die tie in het Engelse Torbay ervoor om slippers uit te delen aan dronken vrouwen. De zijn in lichte tot zware mate doof - ondanks dat ze niet of nauwelijks combinatie van hoge hakken en liquid diners zorgde voor tal van ongelukken op de - Yasmine Moussaid blind. Misschien denk je nu: waarom kunnen horen en / of zien, er toch weg van de pub naar huis. Waarschuwingen en voorlichting over verantwoordelijk ken ik er dan geen? Dat komt deels in slagen om hun gemeente bij de drankgebruik hielpen niet, dus keek de politie naar wat de vrouwen die niet vie- DOOR ONZE REDACTEUR ISABELLE RADE doordat we er met z’n allen geen lurven te grijpen en te vechten voor len gemeen hadden. Die verwisselden buiten de pub hun hakken voor muiltjes met oog voor hebben (no pun intended). betere zorg en leefomstandigheden platte zolen. Voor de campagne Gelijke Kansen Alli- mine zette ondanks dat zij continu werd Ook gemeenten niet, terwijl die voor henzelf en hun lotgenoten. Zo- Voor het geld dat een bezoek aan de eerste hulp kost, kun je heel wat slippers ko- antie voor het ministerie van Onderwijs, geconfronteerd met vooroordelen en sinds een paar jaar verantwoordelijk als Ina die op haar zeventigste ein - pen. Daarmee werd de politie ineens de beste vriend van het uitgaanspubliek. Nu de Cultuur en Wetenschappen maakten we discriminatie door, van VMBO tot de zijn voor de zorg voor deze mensen. delijk de tolken kreeg die ze nodig dames stabiliserend schoeisel droegen konden er ook lollies uitgedeeld worden zodat een video met Yasmine, waarin zij met universiteit. Zij bleef zichzelf uitdagen, Voor onder meer de Oogvereniging had en de nieuwe mogelijkheden die er minder geschreeuwd werd tussen pub en tube. Ook nog punten gescoord bij de om- een brief haar middelbare school docent en ook het systeem dat vol zit met on- was ik betrokken bij de campagne dat bood direct inzette om te strij - wonenden. Agenten die de held worden op Britse drankavonden, dat moet toch inspi- Michiel wil bedanken voor zijn steun. gelijke kansen als je toevallig een andere Ongehoord & Ongezien, waarin we den voor meer keuzevrijheid in de ratie bieden voor de campagnes die jij nog wilt voeren! Haar verhaal raakte me diep, want Yas- achternaam hebt. in elke provincie een maatwerkbe- zorg die ze krijgt. 30 DREAM OUT LOUD BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 DREAM OUT LOUD 31

We vroegen: Wat wil jij veranderen aan de wereld? “Dat die minder “Meer nuance, “Contact met de buren.” “Gelijke mensenrechten “Ik wens dat de “Uitbannen van armoede.” “De kern..” kinderen in de kampen achterbaks is.” meer nadenken, - MICHIEL VAN HULTEN voor iedereen.” in Griekenland te “Laten we beginnen bij - BRAHIM ABID - DION EGGEN horen krijgen dat - CHRISTINA MÅNSSON peinzen en meer - MARTIJN LAMBARTS de kampen worden minder ik, meer wij. opheven. Dat al “Meer nierdonaties van overwegen en die mensen een Ik zou graag willen “Meer interesse in de standpunten van diegenen “Oog voor elkaar.” “Respect onderling.” menswaardige plek levende donoren.” waar wij het het meest mee oneens zijn.” discussiëren krijgen in onze wereld.” bijdragen aan een - JEROEN VAN DEN BRINK - PATTI LAMMERS - GUUS BRUIN - RODERIK VAN GRIEKEN en minder - SAIDA DERRAZI samenleving waarin “Nieuwe visie nodig op schreeuwen, bezit en geluk.” “Meer gelijkheid.” we verbinding zoeken “Dat er veel meer begrip “Door middel van het vingerwijzen en, - PAUL BRANDT - NADINE RIDDER “Zorg voor elkaar in plaats van likes.” maatschappelijke debat aan te gaan, en waardering voor de bovenal, minder en voor moeder - MAARTEN DE BOER mensen laten zien dat we moeten angst en meer “Alle Menschen aarde.” veranderen.” medemens komt.” durf en liefde.” werden Brüder.” - MINKE SCHAT “Persoonlijke - ANNELIES KROL - PETER VAN NIJEN - EMMA HESSELINK - XANDER BOUWMAN vrijheid in “Dat mensen zich in elke situatie vrij voelen zichzelf een gedeelde te zijn en het openlijk met werkelijkheid.” elkaar oneens durven zijn.” - KUSTAW BESSEMS CAN WE ALL - ELS SANDERS “Ik zou graag zien dat “Contact met de buren.” bevoorrecht zijn hand in hand gaat met de - PIETER HUISMAN overtuiging dat je terug moet geven aan de maatschappij, in plaats van nog meer zelfverrijking nastreven.” “Meer - VANESSA JORISSEN JUST GET ALONG? onderling “PEOPLE, I JUST WANT TO SAY, CAN WE ALL JUST GET ALONG?” contact.” “Kortzichtig “Meer bloemetjes en bijtjes.” “Alle oorlogen de wereld uit, en als – Rodney King - LIESBETH ARENDS - COR VAN DER LEEMPUTTEN er dan toch mensen op de vlucht “Een maatschappij ikke, ikke, moeten voor geweld, dan vangen waarin iedereen zichzelf kan zijn.” “De kansen van “Hoe mensen met wij hen natúúrlijk fatsoenlijk op. “Verdraagzaamheid.” - SABER BENJAH - JOHN RADE vluchtelingen op een ikke-denken, elkaar omgaan.” Zo zijn wij immers.” “Lief zijn voor mensen om me heen!” beetje normaal leven...” wat aan de - YVE BAYA - TINEKE CEELEN “Gewoon iets vaker - BART MAAT - JAN VOS borrelen met zijn allen, basis ligt “Be kind, people. Join forces, laugh, love, share and believe in your dan komt het allemaal “Ik zou willen dat iedereen “Justice, dreams.” van alles.” “Met de mooiste wel weer goed.” het vermogen zou hebben - ESTHER GAARLANDT Peace and - KAJ LEERS verhalen - WILLARD BOUWMEESTER om voorbij het eigen gelijk onwetendheid en “Wat gij niet wilt dat u te kijken.” Love.” “Doorbreken van “Iedereen met interesse tegemoet cynisme geschied, doe dat ook filterbubbels en - BOUKE VAN HILTEN - STIJN DEKKER treden. In plaats van Ja, maar ...... Ja, daarmee polarisatie wat interessant...” bestrijden.” een ander niet.” tegengaan.” “Saamhorigheid vergroten.” Heb jij ook een Dream Out Loud? Stuur je droom in via [email protected] - MAURIEL LAMP - ARNOLD VAN BRUGGEN - MELLE DAAMEN - MINKE GOMMER - RENÉE SCHMIDT En misschien kunnen we jouw droom samen verwezenlijken. 32 IN MEMORIAM BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 IN MEMORIAM 33

Arnnel Manalo Jerges Mahmood Naqshin Hamma Rashid Suleiman Abdul-Rahim (Ibragim Rustambek) Joselito Agustin Abdirahman Yasin Ali Ahmed Abdel Gawad Anatoly Klyan Danilo López Khaled Eissa Takieddin al-Hudhaifi Asaad Kadhim Mohamad Suleiman Noufel al-Shimari al-Ashi Gina Dela Cruz Joseph Hernández Ochoa Abdisatar Daher Sabriye Ahmed Assem el- Andrea Rocchelli Daud Ali Omar Larry Que Veronique Robert 1056 JOURNALISTEN Asiya Jeelani José Cândido de Amorim Ogulsapar Muradova Suresh Linbiyo Haidar Hashim Suhail Luis Carlos Santiago Abdul Haq Baloch Senousy Andrei Stenin Djalma Santos da Mahad Ali Mohamed Wael al-Absi Ayoub Mohamed Filho Paul Douglas T. Tharmalingam Hannibal Cachuela Malik Arif Abdul Qadir Hajizai Ahmed Rajib Haider Anja Niedringhaus Conceição Majid Dirani Yameen Rasheed Bala Nadarajah Iyer Julio Augusto García Prahlad Goala Thaer Ahmad Jaber Hassan Mayow Hassan Misri Khan Abukar Hassan Akhmednabi Atallah Bajbouj Elsa Cayat Marcos Hernández Voor journalisten is het uitdagen van de macht hun dagelijks Burhan Mohamed Romero Riyad Muhammad Ali Tito Alberto Palma Hassan Zubeyr Muhammad al-Rabou’e Mohamoud Akhmednabiyev Aung Kyaw Naing, “Par Evany José Metzker Bautista 2018 Mazhour Julio Hernando Palacios Roberto Marcos García Yussef Sabri Henry Araneta Nahúm Palacios Arteaga Adrián Silva Moreno Alaa Edward Butros Gyi” Fadel al-Hadidi Mehmood Khan Abadullah Hananzai brood. En al is de pen machtiger dan het zwaard, dat werk Carlos José Guadamuz Sánchez Saed Mahdi Shlash Zakia Zaki Ian Subang Nathan S. Dabak Ahmed Addow Anshur Ali Mahmoud Othman Bilal Ahmed Bilal Faisal Arefin Dipan Mohammad Nasir Abdul Manan Arghand Dekendra Raj Thapa Kate Peyton Safa Isma’il Enad Zubair Ahmed Mujahid Janullah Hashimzada Omar Rasim al-Qaysi Ahmed Adnan al-Ashlaq Amer Diab Camille Lepage Fares Hamadi Mudasir Abdul Rahman Ismael vergt incasseringsvermogen. Meer dan ooit wordt de me- Deyda Hydara Kenji Goto So’oud Muzahim al- Jepon Cadagdagon Paul Kiggundu Ahmed al-Assam Amr Badir al-Deen Edgar Pantaleón Filadelfo Sánchez Mohammed Eissa Yassin dia in diskrediet gebracht. De groten der aarde schromen Dhia Najim Khaled al-Attar Shoumari 2008 Jhoy Duhay Pervez Khan Ahmed Farah Ilyas Junaid Fernández Fleitas Sarmiento Mohammed Ghalib al- Abdullah al-Qadry Dina Mohammed Hassan Klein Cantoneros Subramaniyam Abdul Aziz Shaheen Joel Parcon Riad al-Saray Ahmed Ismail Hassan Aslam Durrani Facely Camara Firas al-Baher Majidi Abdullah Mire Hashi niet om waarheidszoekers rechtuit leugenaars te noemen, Duraid Isa Mohammed Magomedzagid Varisov Sugitharajah Abdul Razzak Johra John Caniban Ridwan Salamun Al-Hosseiny Abou Deif Ayub Khattak Fausto Gabriel Alcaraz Flor Alba Núñez Vargas Mohammed Sayyed Achyutananda Sahu Dusko Jovanovic Maha Ibrahim Thaker al-Shouwili Abdul Samad Rohani Jojo Trajano Rupert Hamer Ali Abbas Bashar al-Nuaimi Garay George Abanga Hassan Ahmed Abu Hussein bedriegers, fake news. Schelden doet wel degelijk pijn. Ook Eldy Sablas (aka Eldy Maheshwar Pahari Vagif Kochetkov Ahmed Salim Jolito Evardo Safa al-Din Abdel Hamid Ali Ahmed Abdi Bassem Fawaz al-Zabi Firas Mohammed Attiyah Georges Wolinski Mohsen Khazaei Ahmed Azize Gabinales) Marlene Garcia-Esperat Wu Xianghu Alaa Abdul-Karim al- José Everardo Aguilar Sardasht Osman Ali Shaaban Claude Verlon Germain Kennedy Gerardo Ceferino Servían Mubarak al-Abadi Aleksandr Rastorguyev omdat het niet bij schelden blijft. Voorbij de verdachtmakin- Elpidio Binoya Mohammed Haroon Fartoosi Lasantha Wickramatunga Sheikh Nur Mohamed Ammar Mohamed Suhail Édison Alberto Molina Mumbere Muliwavyo Gleydson Carvalho Mustafa Abdul Hassa Ali Saleemi gen, de beschuldigingen en het getier, loert het geweld. Enzo Baldoni Najem Abed Khudair 2007 Alejandro Zenón Fonseca Lea Dalmacio Abkey Zado Fernando Solijon Ghulam Rasool Guillaume Barreau- Mustafa Said Ángel Eduardo Gahona Francisco Arratia Pavel Makeev Abdulkadir Mahad Estrada Lindo Lupogan Sokratis Giolias Anas al-Tarsha Fidaa al-Baali Gregorio Jiménez de la Decherf Naimatullah Zaheer Awil Dahir Salad Saldierna Philip Agustin Moallim Kaskey Alexander Klimchuk Marife “Neneng” Stanislas Ocloo Ayham Mostafa Ghazzoul Ghaith Abd al-Jawad Cruz Hindia Haji Mohamed Niraz Saeed Bashar al-Attar Francisco Javier Ortiz Raeda Wazzan Abdulrazak Hashim Ayal Ashok Sodhi Montaño Sunday Gyang Bwede Basel Tawfiq Youssef Ghislaine Dupont Igor Kornelyuk Humam Najjar (Abu Osama Jumaa Carlos Domínguez Elke week sterft een journalist tijdens de uitoefe - Franco Rafael Enrique Prins al-Khakani Athiwat Chaiyanurat Marites Cablitas Tahrir Kadhim Jawad Bassel al-Shahade Habiba Ahmed Abd Irshad Mastoi Yazan al-Halabi) Pavel Sheremet Rodríguez Gene Boyd Lumawag Velásquez Abshir Ali Gabre Carlos Quispe Quispe Mark Gilbert Arriola Valentín Valdés Espinosa Byron Baldeón Elaziz James Foley Ibrahim Abd al-Qader Rajdev Ranjan Chandan Tiwari ning van zijn of haar werk. Twee derde door moord, de Gharib Mohamed Salih Rafed Mahmoud Said Adnan al-Safi Carsten Thomassen Michelle Lang Vijay Pratap Singh Christopher Guarin Imran Shaikh Khaled Abdel Thamer Israel Gonçalves Silva Rohat Aktaş Gerald Fischman rest door rondvliegende kogels waarvan niet vastge- Gregorio Rodríguez al-Anbagy Ahmed Hadi Naji Chalee Boonsawat Mohamed Amin Daudi Mwangosi Issam Obeid Khaled Reyadh Hamad Ítalo Eduardo Diniz Sagal Salad Osman Ghazi Rasooli Hernández Relangi Selvarajah Ahmed Hassan Mahad Chishti Mujahid Mohammad Imran 2011 Décio Sá Jamal Abdul-Nasser Sami Khalid Ali Hamada Barros Saif Talal Hamoud al-Jnaid steld kan worden of ze gemikt waren. Of ze verdwijnen Haymin Mohamed Salih Robenson Laraque Ajmal Naqshbandi Dennis Cuesta Mohamud Mohamed Abdisalan Sheikh Hassan Dwijamani Singh Joas Dignos Leyla Yildizhan (Deniz Jagendra Singh Samer Mohammed Ibrahim al-Munjar Herson Hinolan Rolando “Dodong” Alaa Uldeen Aziz Fadel Shana Yusuf Ahmad Mohamed Eduardo Carvalho José Roberto Ornelas de Firat) Jalaa al-Abadi Aboud Jairo Sousa tijdens ‘gevaarlijke opdrachten’. Vaak in Irak en Syrië, maar Humayun Kabir Morales Ali Sharmarke Grigol Chikhladze Mukhtar Mohamed Mahmoud Enenche Akogwu Lemos Luke Somers Jamal Khalifeh Sami Jawdat Rabah Jamal Khashoggi José Carlos Araújo Saleh Ibrahim Alisher Saipov Haidar al-Hussein Hirabe Ahmad Omaid Khpalwak Farhan Jeemis Abdulle Kawa Garmyane Mahran al-Deeri Jean Cabut (Cabu) Shehzad Ahmed Ján Kuciak nog vaker daarbuiten. Ook in onze achtertuin. Het Commit- Juan Emilio Andújar Saman Abdullah Amado Ramírez Dillanes Hassan Kafi Hared Musa Khankhel Alfredo Antonio Hurtado Gilles Jacquier Liban Abdullahi Farah Marcos de Barros John Kituyi Soe Moe Tun Jefferson Pureza Lopes tee to Protect Journalists houdt dit bij. Dit zijn de namen Matos Izzedine Amer Malallah al-Rashidi Ihab Mu’d Napoleon Salaysay Núñez Guillermo Quiroz Loay al-Nimir Leopoldo Guerra Jomaa Al-Ahmad (Abu Taha Shawkat Al-Halou John McNamara Kamal Hossain Samir Qassir Aref Ali Filaih Ivo Pukanic Natalya Estemirova Ali Hassan al-Jaber Delgado Mafaldo Bezerra Goes Mayada Ashraf al-Nour al-Halabi) Zabihullah Tamanna Juan Javier Ortega Reyes van de journalisten die de afgelopen 20 jaar een geweldda- Karam Hussein Sheikh Belaluddin Bashiir Noor Gedi Jaruek Rangcharoen Noel Decina Alwan al-Ghorabi Hang Serei Odom Mahmoud Natouf Michael Tshele José Moisés Sánchez Zaher al-Shurqat Kamel abu al-Walid Kotaro Ogawa Steven Vincent Birendra Shah Jassim al-Batat Norberto Miranda Anton Hammerl Hassan Osman Abdi Mario Sy Mohamed Isaq Cerezo Kirill Radchenko dige dood stierven. Het moest in een kleinere lettergrootte Lanka Jayasundara Waleed Khaled Carlos Salgado Javed Ahmed Mir Madrid Asfandyar Khan Hassan Yusuf Absuge Mick Deane Mohamed Taani Khaled al-Washli 2017 Leobardo Vázquez Atzin Mahmoud Hamid Abbas Chauncey Bailey José Armando Rodríguez Novruzali Mamedov Basil al-Sayed Hatem Abu Yehia Mikhail Beketov Mohammed al-Qasim Luis Antonio Peralta Abdul Hakim Shimul Leslie Ann Pamela anders paste het niet. Manik Saha 2006 Dmitry Chebotayev Carreón Nur Muse Hussein Chris Hondros Hozan Abdel Halim Mirza Iqbal Hussain Mouaz Alomar (Abu Cuéllar Abdullahi Osman Montenegro del Real María José Bravo Abdel Karim al-Rubai Edward Chikomba Khem Sambo Omidreza Mirsayafi Darío Fernández Jaén Mahmoud Mohamed Ahmed Taysir Mehdi Al Hamwi) Łukasz Masiak Moalim Maharram Durrani 1999 José Luis López de la Moolchand Yadav Dhan Bahadur Rokka Martín La Rotta Abdul Qodus Falah Khalaf al-Diyali Magomed Yevloyev Orel Sambrano Edinaldo Filgueira Hussam Salama Bellou Muftah Bu Zeid Mohamed Shamsan Alaa Kraym (Mohammed Mario Leonel Gómez Abdulai Jumah Jalloh Calle Muhammad al-Bishawi Magar Mazen al-Tumeizi Abdul-Rahim Nasrallah Filaih Wuday Mijthab Martin Roxas Orhan Hijran Faisal Qureshi Ihsan al-Buni Mohamed al-Mesalma Muthanna Abdel Hussein Mohammed al-Asfar al-Qabouni) Sánchez Agus Muliawan Juan Camilo Restrepo Nahar Ali Dmitry Zavadsky Mohamed Abu Halima al-Shimari Hamid Abed Sarhan Mohammed Ibrahim Puniyamoorthy Farhad Taqaddosi Jamal Uddin Mohamed Ibrahim Raage MVN Shankar Moustapha Ourrad Ali Nur Siad Mohammad al-Qadasi Ahmet Taner Kislali Guerra Parmenio Medina Pérez Ersa Siregar Mounir Bouamrane Adel Naji al-Mansouri Hamid al-Duleimi Mohammed Sathiyamoorthy Ferzat Jarban Kazbek Gekkiyev Mohamed Mohamud Nils Horner Muftah al-Qatrani Arkan Sharifi Mohammad Salim Alpha Amadu Bah Julio César Da Rosa Pierre Billaud Fazal Wahab Nadia Nasrat Adnan Khairallah Hrant Dink Muslimuddin Rey Merisco Gadzhimurad Kamalov Lawrence Fahmy al- Mohamed Saeed al- Octavio Rojas Hernández Musa Mohamed Cecilio Pineda Birto Angaar Anura Priyantha Kurt Schork Robert Stevens Guillermo Bravo Vega Paul Klebnikov Ahmad Sha’ban Hussein al-Zubaidi Mohieldin Al Naqeeb Reynaldo Momay Gelson Domingos da Naimi Hamwi Omar Abdul Qader Mustaf Abdi Noor Christopher Allen Musa Abdul Kareem Conrad Roy Miguel Gil Moreno de Roland Ureta Gyanendra Khadka Rashid Hamid Wali Ahmed Riyadh al- Isaivizhi Chempiyan Musab Mahmood al- Romeo Jimmy Cabillo Silva Leiron Kogoya Mohamed Yamen Naddaf Pablo Medina Velázquez Naji Jerf Christopher Iban Lozada Mustafa Salamah Fidelis Ikwuebe Mora Salvador Medina Héctor Ramírez Ricardo Ortega Karbouli Ivan Safronov Ezawi Ronnie Perante Gerardo Ortega Liban Ali Nur Mohammad Saeed Pedro Palma Niloy Neel Daphne Caruana Galizia Navin Nischal Gabriel Gruener Mir Illias Hossain Velázquez Jaime Rengifo Revero Rogelio “Roger” Mariano Ali Jaafar Jamal al-Zubaidi Nasteh Dahir Farah Rosell Morales Hadi al-Mahdi Mahad Salad Adan Mohammed Ghanem Rami Asmi Noureddine Hashim Dilshan Ibash Nowroz Ali Rajabi Guzmán Quintero Torres Mylvaganam Ulf Strömberg James Miller Romeo (or Romy) Amjad Hameed Javed Khan Paranirupasingham Rubello Bataluna Hassan al-Wadhaf Mahmoud al-Kumi Mohammed Karim al- Rami Rayan Obada Ghazal Dmitry Popkov Obeida abu Omar Hernando Rangel Moreno Nimalarajan Volker Handloik Jean Hélène Binungcal Anna Politkovskaya Jean-Rémy Badio Devakumar Said Tahlil Ahmed Jamal al-Sharaabi Marie Colvin Badrani Rubylita Garcia Philippe Honoré Edgar Daniel Esqueda Omar Ezzi Mohammad Ilan Roeh Olimpio Jalapit Jr. William Biggart Jeremy Little Rowell Endrinal Armando Pace Kenji Nagai Rashmi Mohamed Santos Gatchalian Javed Naseer Rind Mario Randolfo Marques Molhem Barakat Sadrul Alam Nipul Randa George Castro Orkhan Dzhemal Indika Pathinivasan Pradeep Bhatia Withayut Sangsopit José Couso Safir Nader Aswan Ahmed Lutfallah Khaled Fayyad Obaid al- Sarwa Abdul-Wahab Shoba José Agustín Silvestre de Lopes Mosaab al-Shami Salem Khalil Rubén Espinosa Becerril Gauri Lankesh Paúl Rivas Bravo Jaime Garzón Roberto Martínez José Emeterio Rivas Sajid Tanoli Atilano Segundo Pérez Hamdani Shihab al-Tamimi Suhaib Adnan los Santos Maya Naser Muhammad Hassan Al- Sameh al-Aryan Serhiy Nikolayev Habibollah Hosseinzadeh Raed Fares James Ogogo Saoman Conteh 2002 Juan “Jun” Pala Samuel Romã Barrios Khalid W. Hassan Siraj Uddin Sultan Mohammed Jyotirmoy Dey Mazhar Tayyara Musalama Santiago Ilídio Andrade Soleil Balanga Harb Hazzah al-Duleimi Ramiz Ahmadi Jenner “J.C.” Cole Shamsur Rahman Daniel Pearl Juan Carlos Benavides Semko Karim Mohyideen Atwar Bahjat Khamail Khalaf Soran Mama Hama Munadi Karim Fakhrawi Mika Yamamoto Muhammed Tariq Jadua Shan Dahar Stephane Charbonnier Hawker Faisal Rob Hiaasen Mabay Kamara Sufi Mohammad Khan Domingos Sávio Brandão Arévalo Shinsuke Hashida Bradley Will Luiz Carlos Barbon Filho Stan Storimans Tahir Awan Lucas Mebrouk Dolega Mohamed al-Khal Narendra Dabholkar Simone Camilli (Charb) Mohammed Sabawoon Kakar Mohammed Kamara Vincent Rodriguez Lima Júnior Julio Anguita Parrado Simon Cumbers Christian Struwe Mahad Ahmed Elmi Telman (Abdulla) Uma Singh Luciano Leitão Pedrosa Mohamed Mohamud Nawras al-Nuaimi Steven Sotloff Thaer al-Ajlani Hussain Nazari Saleem Talash Munir Turay Vladimir Yatsina Edgar Damalerio Kaveh Golestan Veeraboina Yadagiri Fernando Batul Majeed Mohammed Alishayev Victor Nuñez Luis Emanuel Ruiz Turyare Nour al-Din Al-Hafiri Tarun Kumar Acharya Thaer Al-Ali Javier Valdez Cárdenas Samim Faramarz Myles Tierney Zezinho Cazuza Efraín Varela Noriega Luis Eduardo Alfonso Wadallah Sarhan George Vigo Mehboob Khan Vikas Ranjan Carrillo Mohamed Quratem Olivier Voisin Turad Mohamed al- Wasem Aledel Joaquin Briones Sandeep Sharma Pablo Emilio Medina Harunur Rashid Parada Waldemar Milewicz Gustavo Rojas Gabalo Miguel Pérez Julca Wissam Ali Ouda 2010 Maria Elizabeth Macías Mohammad Shamma Raad Yassin Al-Baddi Zahouri Washiqur Rahman Babu Karam Kabishou Shah Marai Motta 2001 Héctor Sandoval Luiz Antônio da Costa Hayatullah Khan Mohammad Hilal Karji Abdul Wahab Castro Mohammed al-Ashram Rajesh Verma Vyacheslav Veremiy Yahya Abdul Hamid Khaled al-Khateb Shujaat Bukhari Paul Mansaray Adel Zerrouk Imad Abu Zahra Mazen Dana 2005 Herliyanto Mohammed Abdullahi 2009 Alberto Graves Mohamed al-Hamdani Mona al-Bakkour Rakesh Sharma Yousef el-Dous Youssef al-Ayzari Kim Wall Sohail Khan Ramzan Mezhidov Azizullah Haidari Issam Tillawi Michael Kelly Adnan al-Bayati Hussein Ali Khalif Abdirisak Mohamed Chakussanga Mohammed al-Nabbous Mosaab al-Obdaallah Rodrigo Neto Yusuf Ahmed Abukar Zakaria Ibrahim Louay Sadiq Meshaal Wendi Winters Ricardo Gangeme Brignol Lindor Jimmy Higenyi Nazih Darwazeh Ahmed Adam Ibrahim Seneid Mohan Hussein al- Warsame Aleh Byabenin Muammar Khadir Mukarram Khan Aatif Sai Reddy Zaher Mtawe’e Zaman Mehsud Luís Gustavo da Silva Yar Mohammad Tokhi Rodolfo Julio Torres Candelario Cayona Jorge Ibraín Tortoza Cruz Nicanor Linhares Batista Ahmed al-Rubai’i Ismail Amin Ali Dhahir Abdulkhafar Abdulkadir Alfrets Mirulewan Abdelwahad Mushtaq Khand Saif ur Rehman Zubair Hatami María Efigenia Vásquez Yaser Murtaja Sam Nimfa-Jan Eduard Markevich Natalya Skryl Noel Villarante Ahmed Hussein Al- James Brolan Muhammad Arif Abdulmalik Akhmedilov Ardiansyah Matra’is Nasrullah Khan Afridi Naji Asaad Salah al-Din Hassan 2016 Astudillo Samson Boyi Fadila Nejma Nava Raj Sharma Parvaz Mohammed Maliki Jorge Aguirre Muhannad Ghanem Alaa Abdel-Wahab Assaf Abu Rahal Noel López Olguín Rajesh Mishra Saleh Ayyad Hafyana 2015 Abdelqadir Fassouk Maximino Rodríguez 2019 Sander Thoenes Feng Zhaoxia Orlando Sierra Sultan Ahmed Jabbar Hashim Kamal Manahi Anbar Ahmad al-Obaidi Alejandro Reblando Azamat Ali Bangash Noramfaizul Mohd Rami al-Sayed Shahir al-Muaddamani Abdullah Qabil Abdiaziz Ali Miroslava Breach Ahmed Hussein-Suale Shamil Gigayev Flavio Bedoya Hernández Paul Moran Ahmed Wael Bakri Karen Fischer Mustafa Gaimayani Anak Agung Prabangsa Barkhat Awale Pedro Alfonso Flores Razzaq Gul Suhail Mahmoud al-Ali Adam Juma Abdul Salam Kanaan Velducea Divela Shao Yunhuan Georgy Sanaya Raffaele Ciriello Richard Wild Ali Ibrahim Issa Khaled Mahmoud al- Namir Noor-Eldeen Anastasiya Baburova Carlos Alberto Guajardo Silva Regina Martínez Pérez Tamer Abdel Raouf Adam Ward Abdullah Mohammad Mohamed Abazied Alaa Nayef al-Khader al- Slavko Curuvija Gundars Matiss Ram Chander Chaterpatti Rico Ramirez Allah Noor Falahi Nazar Abdulwahid al- Ando Ratovonirina Romero Phamon Phonphanit Rehmatullah Abid Wadih Sa’ad al-Hamdani Adel Sayegh Ghannam (George Samara) Khalidi Supian Ependiyev Harry Burton Roddy Scott Satoru Someya Amir Nowab Laith al-Dulaimi Radhi Andres Teodoro Clodomiro Castilla Rafiq Tagi Rémi Ochlik Walgney Assis Carvalho Ahmed Abu al-Hamza Ahmad Hallak Nikolai Andrushchenko Amjad Hassan Bakir U Hla Han Igor Aleksandrov Shahid Soomro Taras Protsyuk Bardhyl Ajeti Layal Najib Noor Hakim Khan Anil Mazumdar Ospino Romeo Olea Sami Abu Amin Walid Jamil Amira Ahmed Mohamed al- Ahmed al-Shaibani Osama Nasr al-Zoabi Eduardo Dizon U Tha Win Johanne Sutton Shukur Hossain Tareq Ayyoub Daif al-Gahzal al- Luma al-Karkhi Othman al-Mashhadani Arturo Betia David Meza Montesinos Sabah al-Bazi Saqib Khan Wassan Al-Azzawi Mousa Ahmet Haceroğlu Qais al-Jazar (Qais al- Francisco Romero Díaz Volker Kraemer Jorge Enrique Urbano Sonny Alcantara Terry Lloyd Shuhaibi Mahmoud Za’al Paulos Kidane Basil Ibrahim Faraj Desidario Camangyan Saleem Shahzad Sattar Beheshti Yara Abbas Alison Parker Ali Mahmud Qadhi) Leonardo Gabriel Xu Xinghu Sánchez Tim Lopes Yuri Shchekochikhin Dharmeratnam Sivaram Maksim Maksimov Prakash Singh Thakuri Bayo Ohu Ejaz Raisani Shafiullah Khan Tamer al-Awam Yasser Faisal al-Jumaili Ammar al-Shami Ali Risan Rajesh Mishra Hernández Zhu Ying Jorge Mynor Alegría Valery Ivanov Zahra Kazemi Dolores Guadalupe Maricel Vigo Raad Mutashar Bienvenido Legarte Jr. Ejazul Haq Sylvain Gagnetau Lago Valério Luiz de Oliveira Youssef Adel Bakri Ananta Bijoy Das Almigdad Mojalli Salvador Adame Pardo Lyra McKee Armendáriz García Escamilla Martin Adler Rodolfo Rincón Taracena Bladimir Antuna García Fabio Polenghi Tim Hetherington Wisut “Ae” (Youssef Abu Jad) Armando Saldaña Awab al-Zubiry Sayed Mehdi Husaini Mohamed Ben Khalifa 2000 José Duviel Vásquez Arias 2003 2004 Duniya Muhyadin Nur Mohammad Abbas Sahar Hussein Ali al- Christian Gregorio Francisco Gomes de Umesh Rajput Tangwittayaporn Youssef Younis Morales David Gilkey Sayeed Khuda Dad Mohamed Sahal Omar Ahmed Kafi Awale José Luis Ortega Mata Abdullahi Madkeer Abdel Sattar Abdel Karim Elmar Huseynov Mohammad Haydari Poveda Ruiz Medeiros Wael Mikhael Yusuf Ahmed Deeb Yves Debay Avijit Roy El-Hadj Mohamed Diallo Ahamdi Norma Sarabia Garduza Aleksandr Yefremov Juan Carlos Encinas Ahmad Kareem Adlan Khasanov Fadhil Hazem Fadhil Mohammed Taha Saif Laith Yousuf Cihan Hayırsevener Germain Cyrille Ngota Wali Khan Babar Batoul Mokhles al- Elidio Ramos Zárate Shantanu Bhowmik Obed Nangbatna Alfredo Abad López Julio Fuentes Ahmed Shawkat Aiyathurai Nadesan Fakher Haider Mohammed Ahmed Salih Saif Aldin Crispin Perez Ngota Zakariya Isa 2013 2014 Warrar Hashim al-Hamran Shifa Zikri Ibrahim (Shifa Precious Owolabi Carlos Cardoso Kaset Puengpak Aleksei Sidorov Alberto Rivera Fernández Firas Maadidi Muhammad al-Ban Sarmad Hamdi Shaker Eliseo Barrón Hernández Ghulam Rasool Zakariya Rashid Hassan Abdel Aziz Mahmoud Abdirizak Ali Abdi Bernard Maris Hassan al-Anbaki Gardi) Rafael Murúa Manríquez Georgy Gongadze Kerem Lawton Apolinario “Polly” Ali Abdel Aziz Gautam Das Muhsin Khudhair Selvarajah Rajeewarnam Ernesto Maravilla Birhamani al-Ashiri Hasoun Abdulkadir Ahmed Bernard Verlhac Ibrahim Omar Stephan Villeneuve Vadym Komarov Gustavo Rafael Ruiz Marc Brunereau Pobeda Ali al-Khatib Gebran Tueni Munir Ahmed Sangi Serge Maheshe Ernie Rollin Hiro Muramoto Abdel Karim Nazir Ismail Ahmed Hasan Ahmed (Tignous) Jeroen Oerlemans Sudad Faris Chief Ebrima Manneh Cantillo Maria Grazia Cutuli Bonifacio Gregorio Antoine Massé Harry Yansaneh Munsuf Abdallah al- Shehab Mohammad Fernando Razon James P. Hunter 2012 Abdihared Osman Aden Al-Moutaz Bellah Bilal Sharaf al-Deen João Miranda do Carmo Sudip Dutta Bhaumik Fesshaye “Joshua” Igor Domnikov Martin O’Hagan Chou Chetharith Antonio de la Torre Hind Ismail Khaldi al-Hiti Francis Nyaruri Jean-Léonard Abd al-Karim al-Ezzo Abdul Raheem Kour Ibrahim Boutros Martin Karun Misra Suhaib al-Heeti Yohannes Jean Léopold Dominique Milan Pantic Christian Liebig Echeandía Hussam Sarsam Nabil Ibrahim al-Dulaimi Subash Chandraboas Gennady Pavlyuk Rugambage Abdel Karim al-Oqda Hassan Ali Mustafa Dalia Marko Khaled al-Zintani Taimoor Khan Osama al-Habaly 34 UITDAGERS BKB 20 JAAR DE COURANT VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2019 UITDAGERS 35

“Laatst was er een nieuwe “Als je echt inclusief wilt zijn, “Mijn werk was mijn hobby, STOP NU dansjuf en toen heb ik haar moet je ook nieuwkomers tot ik er ziek van werd.” MET LEZEN zelf verteld dat ik reuma heb. omarmen in je organisatie, ‘YES WE CAN CAN’ - THE POINTER SISTERS - Henri Willems Ik vond dat best spannend en gewoon doen, het gaat je DOOR JEFFREY DE LA FUENTE, BKB DOOR ONZE REDACTEUR niet leuk, maar het helpt wel mooie verhalen en vriend- LOEKI WESTERVELD oe verbeteren we de wereld als het in- want dan kan ze beter op me schappen opleveren.” ternet met al haar schattige kattengifjes NOW’S THE TIME FOR ALL GOOD MEN Henri is vader van drie kleine kinderen, en werk- om aandacht krijst, de notificaties ons letten.” - Hooman Nassimi te dertien jaar bij hetzelfde lasbedrijf tot hij te ziek om de oren vliegen, en de media ons met TO GET TOGETHER WITH ONE ANOTHER. werd om te werken. Hij ademde teveel lasrook in, Hsensationele koppen in een wurggreep houden? - Nadine (destijds 9 jaar) DOOR ONZE REDACTEUR waardoor hij nu met de ernstige longziekte COPD BIANCA PANDER WE GOT TO IRON OUT OUR PROBLEMS thuis zit. Met beademingsapparatuur ben je niet Hoe kunnen we het verstand erbij houden als alles DOOR ONZE REDACTEUR meer zo mobiel, maar toch reist hij stad en land af wat we lezen, zien en horen is ontworpen om ons af MIEKE HAGEMAN Ik zette met vrienden het festival Welcome to the Vil- AND IRON OUT OUR QUARRELS om werkende Nederlanders te overtuigen waarom te leiden van de dingen die we moeten doen? Stop lage op in Leeuwarden. Een paar jaar geleden kwam het zo belangrijk is dat ze veilig werken met gevaar- met het volgen van het nieuws, zegt mediastrateeg Een paar jaar geleden had ik voor het Reumafonds Hooman - zelf ooit vluchteling - bij ons langs omdat AND TRY TO LIVE AS BROTHERS. lijke stoffen. Ryan Holiday. Quite a statement, mister Holiday. een interview met Nadine. Zij was destijds 9 jaar en het hem opviel dat wij een inclusief festival willen Tijdens het Brainwash Festival zijn er de hele dag heeft jeugdreuma. Ik was onder de indruk van haar zijn. Dat kon nog een stuk beter, en hij zou er wel AND TRY TO FIND A PIECE OF LAND programma’s die ‘verheldering proberen te bie- doorzettingsvermogen en openheid. De ziekte drukt voor zorgen dat 10% van onze vrijwilligers nieuw- den in tijden van verwarring en verwarring schep- een grote stempel op haar leven: de ene dag kan ze al- komers waren. Zo geschiedde, Hooman regelde 54 WITHOUT STEPPING ON ONE ANOTHER. “Beter maak je er wat van.” pen waar alles helder lijkt.’ Ik ben nu al in de war. les en vergeet ze bijna dat ze reuma heeft, de volgen- nieuwkomers. Achteraf kregen we een van de mooi- Lezen, denken en praten over problemen lost ze de dag moet ze in een rolstoel naar school. Niet ieder- ste complimenten van een van hen: “Met je vrijwilli- AND DO RESPECT THE WOMEN OF THE WORLD. - Tim Hofman nog niet op. Maar da’s logisch. Minder logisch is de een begrijpt dat en het levert soms nare reacties op. gersshirtje ben je deel van een groep. Je wordt niet conclusie dat goed geïnformeerde burgers eerder Maar ondanks alle tegenslag, probeert ze haar dro- raar aangekeken omdat je buiten het AZC ergens in REMEMBER YOU ALL HAVE MOTHERS. DOOR ONZE REDACTEUR politiek inactief zouden zijn: Narcotizing Dysfuncti- men waar te maken. Dwarsfluit spelen is voor iemand een dorp loopt - je bent gewoon een vrijwilliger on- ESTHER SCHUSSLER on heet de theoretische boosdoener. Het dagelijkse met reuma niet goed mogelijk. Nadine doet het toch, der honderden anderen. Door de mooie omgeving, WE GOT TO MAKE THIS LAND A BETTER LAND bombardement aan nieuws zou ervoor zorgen dat op een aangepaste fluit. Street dance is een intensie- de dingen die je te doen krijgt en energie van WTTV, Voor ASN Bank organiseren we ACT. Een festival we inderdaad meer weten, maar er eigenlijk geen ve hobby. Nadine doet het toch, op speciale schoenen kom je uit de overlevingsmodus en ga je weer vooruit THAN THE WORLD IN WHICH WE LIVE. met denkers en doeners op het gebied van duur - moer mee doen. Praten en lezen over maatschappe- die zorgen dat ze het langer vol kan houden. En als de kijken, je leert nieuwe mensen kennen en je krijgt zin zaamheid. Over een paar weken komt presentator lijke kwesties schept namelijk de illusie dat we ook kinderen in de klas niet begrijpen wat er met haar aan om meer te doen.” AND WE GOT TO HELP EACH MAN BE A BETTER MAN en programmamaker Tim Hofman spreken over zijn in actie komen. Niets is minder waar in huize BKB, de hand is, houdt ze een spreekbeurt over jeugdreu- werk als sociaal activist voor het kinderpardon en maar wel goed om even bij stil te staan. ma. Dapper! WITH THE KINDNESS THAT WE GIVE. de coalitie Y, waarmee hij jongeren aan tafel pro - En door! Ons aardse leven is slechts een scheet in beert te krijgen bij premier Rutte. Met dit soort ac - de eeuwigheid: no time to waste. “I call on people to be ‘obsessed I KNOW WE CAN MAKE IT. ties en het YouTube-kanaal #Boos, laat Tim zien dat Ho, ho, ho, niet zo snel. Juist dat miraculeuze ge- citizens,’ forever questioning je geen genoegen hoeft te nemen met de wereld geven is iets waar we écht even stil bij mogen staan. “Als je aan de ene kant iets doet, I KNOW DARN WELL WE CAN WORK IT OUT. zoals die nu is, maar dat je ook tegen de stroming Klap je krant dus even dicht, doe je telefoon weg, ren heeft dat effect op de andere and asking for accountability. in kan gaan. Of je het activisme noemt, maakt Tim naar buiten, flik je kin omhoog en onderga het onbe- That’s the only chance we have OH YES WE CAN, I KNOW WE CAN CAN niet zoveel uit. Maar hij is wel vastberaden om het schrijfelijke gevoel deel uit te maken van een groter kant. Wat zij doen, heeft podium dat hij als BN’er krijgt, te gebruiken om een geheel. invloed op hier en andersom.” today of a healthy and happy YES WE CAN CAN, WHY CAN’T WE? reactie uit te lokken of anderen een podium te bie - Maar moet ik nu stoppen met het volgen van het life.” den. De vastgepinde tweet op Twitter op 31 decem - nieuws? Weet ik veel. Ik ben je moeder niet. Maar - Ronald Rael IF WE WANNA GET TOGETHER WE CAN WORK IT OUT. ber 2018 is dan ook duidelijke taal: ‘Beter maak je er mijn moeder zei ooit: “Het nieuws is net een pot met - Ai Weiwei wat van.’ En zo is ‘t. kokend water. Die zet je op, en dan ga je wat anders DOOR ONZE REDACTEUR AND WE GOTTA TAKE CARE OF ALL THE CHILDREN, doen.” Het heeft geen zin om te kijken hoe het wa - HANNA WORM DOOR ONZE REDACTEUR ter kookt. Net zomin het nut heeft om elk wissewas- MOZE MERTENS THE LITTLE CHILDREN OF THE WORLD. je ‘op de voet’ te volgen. Luister overigens niet naar Kunstenaar, professor in de architectuur, schrijver “Volgens mij ga je pas echt mij. Ook niet naar al die andere wijsneuzen. En al en design-activist Ronald Rael ging deze zomer viral Ai Weiwei is kunstenaar, filosoof en activist. Hij zet ’CAUSE THEY’RE OUR STRONGEST HOPE FOR THE FUTURE, helemaal niet naar mijn moeder. met drie roze wippen die hij plaatste in het grenshek zich in voor het idee dat kunst moet gaan over een leven wanneer je beseft Luister naar Epictetus: “If you wish to improve, tussen de VS en Mexico. Hij kon zijn eigen quote niet bepaalde noodzaak, een worsteling. Hij vindt dat THE LITTLE BITTY BOYS AND GIRLS. dat je dood gaat. Daar hoef be content to appear clueless or stupid in extrane- beter in de praktijk brengen. De twee mensen die op kunst een sociaal doel moet dienen, kunst als inter- je trouwens geen ALS voor ous matters. Don’t wish to seem knowledgeable, and de wip gaan zitten, een op Amerikaans grondgebied ventie die je dwingt tot een andere kijk op zaken. WE GOT TO MAKE THIS LAND A BETTER LAND if some regard you as important, distrust yourself.” en de ander in Mexico, hebben elkaar nodig om de Er is moed voor nodig om je volledig voor zoiets in te hebben, je gaat ook dood Als filosofie gaat over grote ideeën, vormen de noti- wip te laten bewegen. Als sociaal-geograaf ben ik te zetten. Hoe Weiwei bezig is met het belang van THAN THE WORLD IN WHICH WE LIVE. ficaties op je smartphone en de clickbaitartikelen op gebiologeerd door het idee dat lijnen, muren en hek- kunst in politieke situaties, toont voor mij aan wat zonder.” social media het tegenovergestelde. ken ook een heel ander doel kunnen dienen dan en- voor grootse uitdager van de macht hij is en hoe AND WE GOT TO HELP EACH MAN BE A BETTER MAN Zorg dat je weet wat je moet weten, zodat je kan kel een begrenzing en afbakening. Zelfs het tegen- veel groter hij nog kan worden. Hij neemt de hui - - Garmt van Soest doen wat je moet doen. Beperk je nieuwsdieet. Trek overgestelde. De wippen transformeren de meest dige normen en politieke situaties onder de loep en WITH THE KINDNESS THAT WE GIVE. af en toe de stekker uit het internet. Smijt je telefoon besproken muur op aarde (die nu nog een hek is) tot houdt de machthebbenden een spiegel voor want: DOOR ONZE REDACTEUR tegen de muur. Berust je rimpels in stoïcijns gedach- niks anders dan het scharnierpunt dat nodig is om “The truth is always there, but not always being re - I KNOW WE CAN MAKE IT. UFUK ESMER tegoed. Wat je ook doet… doe iets met die kennis. verbroedering en nabijheid te creëren. cognized”. I KNOW DARN WELL WE CAN WORK IT OUT. Garmt wist dat hij dood ging, maar hij wilde zich niet zonder slag of stoot gewonnen geven. Voor het zover ADVERTENTIE OH YES WE CAN, I KNOW WE CAN CAN was wilde hij zijn levenslessen meegeven aan de rest van de wereld. Geluk bij een ongeluk: hij kon prach- De BKB Academie laat sinds 2000 jong talent “De BKB Academie is een niet meer evenwicht brengen en ons dwingen om YES WE CAN CAN, WHY CAN’T WE? tig schrijven. En je zelfs in zijn eigen laatste dagen delen in de kennis en het netwerk van weg te denken onderdeel van ons op een andere manier naar de wereld nog aan het lachen maken. Ik had hem uitgenodigd BKB | Het Campagnebureau. bedrijf, een heus instituut waar we te kijken. Het is een voorrecht dat wij IF WE WANNA, YES WE CAN CAN. om op Lowlands te komen spreken en toen zei hij dit: apetrots op zijn. Ieder academiejaar, hier al zo lang van kunnen genieten.” “Volgens mij gaat écht leven pas lukken, als je voor Ieder jaar selecteert BKB | Het Campagnebureau na een gedegen selectie, starten jezelf hebt uitgevonden hoe je wilt en kunt geven aan een groep van vijfentwintig jonge talenten. Nieuws- we met vijfentwintig gemotiveerde, OPRICHTERS BKB het leven. Anyway, dat heb ik geleerd van het leven, gierige, betrokken, creatieve en kritische deelnemers veelbelovende, jonge mensen die ons ALEX KLUSMAN en trouwens ook een andere cruciale levenswijsheid: uit verschillende hoeken van de samenleving. Van stuk voor stuk inspireren en uitdagen, EN ERIK VAN BRUGGEN Beluister onze Politieke Top 45 aller tijden via deze QR-code: krab niet aan je scrotum als je daarvoor rode pepers worstenmakers tot crowdfunders, van raadsleden tot die ons soms ongemakkelijke vragen hebt gesneden.” regisseurs: alle smaken zijn vertegenwoordigd. stellen, die ons doen zoeken, ons uit 36 ACHTERPAGINA BKB 20 JAAR DE COURANT

Nelson Mandela, 16 april 1990, Wembley speech 1. Symbool van verzet in Hong Kong 2. Niet meer alleen te gebruiken bij autopech “[…] Dear friends, it will not be long now before we see the end of 3. Filmisch protest tegen inperking van onder meer abortus the apartheid system. The dreams of millions of people to see our 4. Staat voor meer letters dan het gemiddelde reclamebureau country free and at peace will be realised sooner rather than later. 5. Laat je lichaam voor je spreken We are determined to ensure that our country is transformed from 6. Strijdwapen van de dwaze moeder being the skunk of the world into an exemplary oasis of unrival- 7. Protesteren = lawaai maken led and excelllent race relations, democracy for all, a just peace and 8. Verweer tegen politiegeweld freedom from poverty and human degradation. […] You will... 9. Twee vingers in de lucht, teken voor vrede en voor … 10. Zeeuwse connectie in de Kaukasus 11. Pussy Riot slachtoffer boerkaverbod? 12. Gespot op het dak van een auto in Khartoum

ADVERTENTIE

FOOTBALL SHIRTS ARE LIKE WEARABLE FLAGS. THEY ARE MADE OF FABRICS WITH MASSIVE CULTURAL VALUE. WE COMBINE THOSE FABRICS AND CREATE YOUR TRUE IDENTITY BY SHOWING YOUR COLORS, YOUR CULTURE, YOUR CLUBS, COUNTRIES, CRESTS AND CADENCY: YOUR BLOODLINE TAILOR MADE ON DEMAND IN AMSTERDAM. BLOOD IN BLOOD OUT, THE BLUE BLOOD OF FOOTBALL.

. NDSM-PLEIN 149 1033 WC AMSTERDAM THE NETHERLANDS

WWW.BLOODINBLOODOUT.NL [email protected]

Als je met 1 vinger EEN SPECIALE UITGAVE TER GELEGENHEID VAN 20 JAAR BKB MET EEN OPLAGE VAN 2000 STUKS naar een ander wijst, COLOFON Redactie: Moze Mertens, Maarten van Heems en alle BKB’ers. Scan de QR-code wijs je met 4 vingers Art direction: Studio Wesseling voor het programma Vormgeving en opmaak: Moze Mertens & Floor Wesseling tijdens BKB20, naar jezelf. Drukwerk: NCD Mediagroep op 6 september 2019 in de Noorderkerk - JOHN DE WOLF Amsterdam 2019 © BKB | Het Campagne Bureau in Amsterdam.