Prześladowani i zapomniani Raport dotyczący chrześcijan prześladowanych za wiarę w latach 2015-2017
POMOC KOŚCIOŁOWI W POTRZEBIE Prześladowani i zapomniani Raport dotyczący chrześcijan prześladowanych za wiarę w latach 2015-2017
Redakcja: Ks. prof. UKSW dr hab. Waldemar Cisło Ks. dr Andrzej Paś Ks. dr Mariusz Boguszewski
POMOC KOŚCIOŁOWI W POTRZEBIE Prześladowani i zapomniani
Recenzenci: o. prof. dr hab. Jarosław Różański, o. prof. UKSW dr hab. Wojciech Kluj
Tłumaczenie: Aleksandra Szymczak, Michał Kłosowski, Marcin Rak, s. Agnieszka Duda, Aneta Uszyńska-Graham
Drodzy Przyjaciele, Korekta: s. Agnieszka Duda, ks. Rafał Cyfka niech Pan czyni coraz bardziej płodną Waszą modlitwę i Wasze zaangażowanie w podtrzymywanie misji Kościoła na całym świecie, zwłaszcza tam, gdzie cierpi on z powodu potrzeb duchowych i materialnych, gdzie jest on upokarzany i prześlado- Ilustracje : Źródło ACN ©Copyright by Pomoc Kościołowi w Potrzebie 2018 wany. Wszelkie prawa zastrzeżone » Z całego serca błogosławię Wam wszystkim «. FRANCISZEK Wydawca: Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie ul. Wiertnicza 142, 02-952 Warszawa; tel./fax +48 22 845 17 09, email: [email protected] Ojciec Święty do członków i darczyńców Pomocy Kościołowi w Potrzebie www.pkwp.org w czasie audiencji generalnej 2 października 2013 w Rzymie. Jako fundacja papieska Pomoc Kościołowi w Potrzebie posiada mandat działania w imieniu całego Kościoła
3 Prześladowani i zapomniani
Drodzy Przyjaciele i Darczyńcy,
Pomoc Kościołowi w Potrzebie ACN już od 70 lat wciela w życie tę samą misję: pomaga chrześcijanom prześladowanym, uciskanym i cierpiącym na ca- łym świecie. Od czasu do czasu nasi pracownicy i odpowiedzialni za projekty doświadczają, jak bardzo nasza praca stanowi źródło motywacji i bywa pomocą w przeżyciu chrześcijan na całym świecie – nie tylko dzięki licznym rozmowom na miejscu, ale też w oparciu o prośby dotyczące poszczególnych projektów, o listy tradycyjne, o pocztę elektroniczną i o telefony, które nasze 23 biura codziennie odbierają. W tym Raporcie chcemy Wam zatem ofiarować po raz pierwszy panoramę z naszych najważniejszych dziedzin działalności na całym świecie. Rok 2016 był naznaczony w Kościele trudnościami egzystencjalnymi, prze- śladowaniami, agresją i zniszczeniami w wielu częściach świata. Często kłopoty Kościołów spowodowane są niestabilnością polityczną, stanem wojennym albo po prostu krańcowym ubóstwem danego kraju. Jednym z priorytetów naszej działalności w roku 2016 było otoczenie opieką regionów przeżywających sy- tuacje kryzysowe, jak Syria i Irak, gdzie bardzo uciążliwe warunki dla Kościoła i dla wiernych są często niełatwe do wyrażenia słowami. Chcielibyśmy sko- rzystać tu z okazji, aby podziękować naszym szczodrym Darczyńcom, dzięki którym nasza działalność jest możliwa. W przyszłości naszym celem nadal bę- dzie dążyć do tego, aby żadna prośba jakiegoś lokalnego Kościoła nie została odrzucona z powodu braku środków finansowych. W takim duchu posyłam Wam wszystkim serdeczne pozdrowienie.
Mauro Kardynał Piacenza Prezydent Papieskiego Stowarzyszenia „Pomoc Kościołowi w Potrzebie“
5 Prześladowani i zapomniani
Wstęp Arcybiskupa Issama Johna Darwisha, greko-melchickiego arcybiskupa Zahle i Furzol, Liban
Jest tak cicho w libańskiej Dolinie Beqaa, skąd piszę do ciebie ten list. Tylko od czasu do czasu do- chodzi do mnie odgłos wybuchów artylerii z odle- głych walk w sąsiedniej Syrii. Dolina Beqaa rozciąga się wzdłuż granicy między Libanem i Syrią. Zawie- szenie broni wstrzymało wiele karabinów, które co dzień słychać. Poczuliśmy skutki wojny. Kościół w Beqaa przyjął 800 rodzin uchodźców - ponad 6 000 osób - które uciekając ze swojego kraju przedostały się do Libanu. Uciekali dlatego, że w ich rodzinnych stronach toczyły się walki między reżimem syryj- skim i rebeliantami albo dlatego, że zostali wypędzeni ze swoich domów przez islamskich ekstremistów. W miarę jak wojna zbierała coraz bardziej krwawe żniwo, ci ostatni coraz częściej kierowali swoje brutalne ataki przeciwko chrze- ścijanom. Uchodźcy przybyli do nas, a my im pomogliśmy najlepiej, jak umieliśmy. Jak moglibyśmy postąpić inaczej? Pamiętamy słowa Ewangelii: „Bo byłem głod- ny, a daliście Mi jeść; byłem spragniony, a daliście Mi pić; byłem przybyszem, a przyjęliście Mnie; byłem nagi, a przyodzialiście Mnie; byłem chory, a odwie- dziliście Mnie; byłem w więzieniu, a przyszliście do Mnie”. Wówczas zapyta- ją sprawiedliwi: „Panie, kiedy widzieliśmy Cię głodnym i nakarmiliśmy Ciebie? Spragnionym i daliśmy Ci pić? Kiedy widzieliśmy Cię przybyszem i przyjęliśmy Cię? Lub nagim i przyodzialiśmy Cię? Kiedy widzieliśmy Cię chorym lub w wię- zieniu i przyszliśmy do Ciebie? A Król im odpowie: „Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnie uczyniliście” (Mt 25, 35- 40).
Wstęp Arcybiskupa Issama Johna Darwisha 7 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani
Kiedy rodziny chrześcijańskie proszą nas o pomoc w zdobyciu podstawo- wych rzeczy takich jak jedzenie, schronienie i pomoc lekarska, jak możemy im odmówić? Do tej pory ONZ i inne organizacje humanitarne nie zorganizowały Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 żadnej pomocy, więc otworzyliśmy dla uchodźców nasze domy i serca. Wie- lu z nich opowiada potworne historie o prześladowaniu, jak ten mężczyzna, którego brat-ksiądz został porwany i, mimo że rodzina zapłaciła okup, ksiądz AMERYKA ŁACIŃSKA został zamordowany. Przysłali rodzinie pudełko. W środku był jego nadgarstek z wytatuowanym krzyżem. Dowód, że nie żył. 40% wszystkich katolików na świecie żyje dzisiaj w Ameryce Łacińskiej. Jednakże, jak wykazuje ten raport, podobne akty ekstremizmu mają miej- Dlatego kontynent ten ma zasadnicze znaczenie dla zachowania i rozszerzania sce nie tylko w Syrii, ale także w sąsiednim Iraku i wielu afrykańskich krajach. wiary. Nawet jeśli nasze wsparcie dla Kościoła w Ameryce Łacińskiej obejmuje Ekstremizm nie jest też jedynym problemem, z jakim mierzą się nasi bracia jedynie 15% całej pomocy, to w 2016 roku podjęliśmy się zrealizowania 1228 i siostry. W krajach takich jak Korea Północna czy Chiny są ciemiężeni przez próśb o pomoc w krajach latynoamerykańskich. W wielu przypadkach nasza rządowe represje i upokarzania. strategia niesienia pomocy idzie w ślad zasady ogłoszonej przez Papieża Bene- Jesteśmy jednak świadomi, że Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi dykta XVI w 2007 roku: nowa praca misyjna na kontynencie. w Potrzebie, które wydało ten raport, jest nie tylko zainteresowane nagłaśnia- » Wspieramy wychowanie chrześcijańskie, aby wzmocnić prawdziwe wzo- niem tych zbrodni, ale także samą pomocą. Stowarzyszenie pomagało nam wy- ry życia Kościoła katolickiego w Ameryce Łacińskiej«. Ameryka Łacińska jest żywić syryjskich uchodźców w Libanie, współpracowało też z Kościołem w Ira- kontynentem o największej liczbie katolików na świecie. Mimo to Kościół cierpi ku, żeby wesprzeć tych, których ekstremiści wypędzili z domów. Pracownicy zwłaszcza z powodu ataków na styl życia chrześcijańskiego, spadku powołań PKWP wiedzą, że tam, gdzie widzimy głód, pragnienie czy nagość naszych braci do życia konsekrowanego i braku prawdziwej wiary wśród młodszych pokoleń. i sióstr, musimy im służyć, bo w ten sposób służymy naszemu Panu Jezusowi Poza tym obserwujemy coraz powszechniejszy rozrost sekt protestanckich, Chrystusowi. które agresywnie zwalczają doktrynę i praktyki Kościoła katolickiego.
Szybki wzrost zaludnienia w krajach Ameryki Łacińskiej przedstawia kolej- ny problem. Rosnącej liczbie wiernych - katolików – może służyć bardzo ogra- niczona liczba kapłanów. Pierwszeństwo w naszej pomocy ma zatem formacja seminarzystów i nauczycieli religii.
HAITI Liczne projekty kierowane są także na Haiti, najuboższy kraj na konty- nencie. Nawet jeśli trochę czasu upłynęło już od straszliwego trzęsienia ziemi w 2010 roku, nadal wspieramy tamtejszy Kościół w odbudowie infrastruktur kościelnych.
Wstęp Arcybiskupa Issama Johna Darwisha Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 9 8 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani
Na Haiti wiele osób mieszka jeszcze w prowizorycznych obozach, wybu- Z 92 zgłoszonych projektów sfinansowaliśmy 94. dowanych po katastrofalnym trzęsieniu ziemi w 2010 roku. Stosunkowo nie- Odpowiedzialny: Ulrich Kny dawno wyspę nawiedził ponadto huragan Matthew, powodując ponad 1000 ofiar śmiertelnych na samej wyspie Haiti. Poza tym od 2014 roku poważny URUGWAJ kryzys polityczny paraliżuje naród. Obecność Kościoła katolickiego jest często Liczący 3,2 miliona ludności świecki Urugwaj jest najmniejszym krajem jedynym źródłem nadziei i pomocy dla ludzi. Z tego powodu nadal wspieramy hiszpańskojęzycznym w Ameryce Południowej. Mniej niż 40% mieszkańców Kościół tamtejszego kraju w dziedzinach wychowania, duszpasterstwa, odbu- to katolicy. Przykładem odnowionej wiary Kościoła katolickiego w Urugwaju dowy materialnej i środków transportu. było odmawianie Różańca w Montevideo, mające miejsce w 2016 roku. W sto- Katastrofy naturalne nie są jedyną przyczyną cierpienia dla mieszkańców licy zebrało się 15 tysięcy wiernych na zaproszenie kardynała Daniela Sturla wyspy karaibskiej. Haiti jest najbiedniejszym krajem świata nie licząc Afryki. modląc się nowenną różańcową. Modlili się o możliwość świętowania Bożego Przede wszystkim nauka i wychowanie dzieci i młodzieży to problem najpilniej- Narodzenia i zamanifestowali to 24 500 flagami z obrazem Świętej Rodziny szy do rozwiązania. W kontekście niestabilności politycznej kraju wzrasta prze- i napisem: Boże Narodzenie z Jezusem. moc i liczne przypadki morderstw. Kościół angażuje się na wielu poziomach Ważna inicjatywa PKWP polega na wspieraniu młodych Urugwajczyków. jako pośrednik pokojowych rozwiązań. Liceum Jubilar, pierwsza szkoła prywatna w Urugwaju, powstała dzięki nasze- Od trzęsienia ziemi w styczniu 2010 roku PKWP zapewnia stałą pomoc mu wsparciu 15 lat temu. Po raz pierwszy liceum umożliwia także ubogim stu- Kościołowi na Haiti. Wysokość wsparcia pozostaje taka sama i dociera do dentom dostęp do wykształcenia na wysokim poziomie. Z czasem rozwinęło wszystkich diecezji. Inicjatywy pomocowe dotyczą formacji seminarzystów, się ono nie tylko jako ważne miejsce nauczania doktryny katolickiej, ale też jako odbudowy kościołów i infrastruktur kościelnych, a także zaopatrzenia w po- szeroko promowany wzór szkoły dla całego kraju. trzebne materiały, agregaty energii, a także środki transportu. Zwłaszcza w re- Z 21 zgłoszonych projektów sfinansowaliśmy 17. gionach wiejskich i na peryferiach stolicy Port-au-Prince porządne rowery są Odpowiedzialny: Ulrich Kny niezastąpione, aby kontynuować pracę duszpasterską. Z 145 zgłoszonych projektów sfinansowaliśmy 72. GWATEMALA Odpowiedzialny: Marco Mencaglia Ludność Gwatemali podwoiła się w ostatnich 30. latach, ale szybkiemu wzrostowi zaludnienia towarzyszy wiele problemów. Rośnie stopa ubóstwa, co KUBA widać poprzez zamieszkiwanie w barakach, brak zatrudnienia, przemoc, prze- Śmierć Fidela Castro była z pewnością najważniejszym wydarzeniem dla stępczość, ograniczenia wolności religijnej oraz brak szacunku dla najuboż- ludności kubańskiej w 2016 roku. Dla Kościoła najważniejszym historycznym szych i dla ludności tubylczej. Kościół stoi przed licznymi wyzwaniami. W 2016 wydarzeniem było spotkanie Papieża Franciszka z patriarchą moskiewskim roku wspieraliśmy go przede wszystkim projektami związanymi z naglącymi Cyrylem w Hawanie 12 lutego 2016 roku. Było to pierwsze w historii spotka- budowami. nie przywódców Kościoła katolickiego i rosyjskiego Kościoła prawosławnego. W Gwatemali, podobnie jak gdzie indziej na świecie, miejsca kultu są ko- Wsparliśmy Kościół na Kubie w 2016 roku przede wszystkim w stawieniu czoła nieczne do rozwoju duszpasterstwa. Zwykle wierni są głęboko zaangażowani rosnącym wydatkom spowodowanym huraganem Matthew na początku paź- w budowę własnych kościołów. Pomagamy tam, gdzie brak środków. Zwłaszcza dziernika. w regionach wiejskich i podmiejskich kościoły stanowią centra życia wspólnot.
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 11 10 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani
Z 30 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 30. nad 5 000 odniosło rany. Liczne kościoły zostały zniszczone aż po fundamenty. Odpowiedzialny: Marco Mencaglia Napływające pomoce finansowe zostały użyte głównie na odbudowę ko- ściołów i domu dla sióstr zakonnych w parafiach dotkniętych katastrofą. WENEZUELA Z 57 zgłoszonych projektów sfinansowaliśmy 44. Wenezuela przeżywa głęboki kryzys polityczny, ekonomiczny i społeczny. Odpowiedzialny: Marco Mencaglia Inflacja sięga 500%. Łamanie praw człowieka jest na porządku dziennym i sta- nowi wielkie wyzwanie dla mieszkańców kraju. Kościół opublikował już liczne BRAZYLIA dokumenty związane z tą dramatyczną sytuacją. Wiele Kościołów lokalnych Agresja, skandale związane z korupcją, zacofanie gospodarcze, mafia nar- nie ma nawet podstawowego zabezpieczenia materialnego. Z powodu kryzysu kotykowa, masowe wiece protestacyjne: obecnie nie widać, aby Brazylia w jaki- drążącego kraj pomoc dla Wenezueli stanowi priorytet na naszej liście. kolwiek sposób potrafiła poradzić sobie z tymi problemami. Kościół jest szcze- W 2016 roku kryzys w Wenezueli pogłębił się. Zwłaszcza sytuacja osób gólnie zaniepokojony rozrostem handlu narkotykami, często idącym w parze bez ubezpieczenia socjalnego i bez innego wsparcia społecznego staje się co- z ogromną przemocą, który spycha wielu w nędzę narkomanii i przestępczości. raz trudniejsza. Wiele z nich cierpi głód. Liczne diecezje zwracają się do nas Poza wsparciem projektów katechetycznych i finansowaniem środków trans- z prośbą o najmniejszą pomoc egzystencjalną i o formację dla kapłanów i dla portu jednym z priorytetów dla projektów PKWP na 2016 rok było wspieranie seminarzystów. Kościoła w walce z narkomanią. W 2016 roku podwoiliśmy pomoc finansową dla Wenezueli. W wielu para- Wciąż rosnącemu problemowi narkomanii w Brazylii towarzyszy rozrasta- fiach sytuacja pogarsza się dramatycznie. Niektóre prośby dotyczą dosłownie jąca się przemoc, a ta prowadzi do rozruchów społecznych. Według oficjalnych przeżycia. rządowych danych, między latami 2011 i 2015, w Brazylii 279 592 osoby zgi- Dzisiaj trudno jest przewidzieć jakiekolwiek demokratyczne i pokojowe nęły śmiercią tragiczną. Dla porównania: w tym samym okresie w Syrii zginęło rozwiązanie kryzysu w Wenezueli. Praktycznie w kraju nie ma już pieniędzy, 23 468 osób. Wiele z nich to ofiary band przemytników narkotyków. Ponadto a nawet ci, którzy je posiadają, nie mogą zakupić żywności. Czarny rynek po- w 2016 roku zostali porwani i zabici trzej kapłani. mnaża trudności. Wielu młodych pragnie opuścić kraj. Ci, którzy pozostają, są Przy okazji Roku Miłosierdzia i w odpowiedzi na rozrost przemocy i narko- często zamieszani w przemoc, korupcję lub w przemyt narkotyków. PKWP chce manii w 2016 roku wsparliśmy siedem wielkich projektów pomocowych pro- wspomóc tamtejszy Kościół, aby dodać młodym odwagi, by pozostali i prowa- mowanych przez organizację „Fazenda da Esperança“. Towarzyszy ona uzależ- dzili kraj ku lepszej przyszłości. nionym od narkotyków, aby doświadczyli zbawczej mocy i miłosierdzia Bożego Z 74 zgłoszonych projektów sfinansowaliśmy 41. w życiu codziennym zakorzenionym w Ewangelii, w sakramentach świętych, Odpowiedzialny: Marco Mencaglia w życiu wspólnotowym i w pracy fizycznej. Z 264 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 178. EKWADOR Dzisiaj ok. 16 milionów osób mieszka w tym niewielkim kraju na wybrze- CHILE I ARGENTYNA żach Pacyfiku, 85% to katolicy. Nawet jeśli różni je sytuacja ekonomiczna – Chile jest bardziej stabilne niż 16 kwietnia 2016 roku Ekwador nawiedziło jedno z najbardziej niszczyciel- Argentyna przezywająca kryzys – obydwa kraje cierpią z powodu przemocy skich trzęsień ziemi w ostatnim stuleciu. Ponad 800 osób straciło życie, a po- wobec Kościoła i mniejszości autochtonicznych. Mimo że Kościół daje wiernym
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 13 12 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani wsparcie i nadzieję, zwłaszcza w trudnych chwilach, można zauważyć w wielu w Kosowie, Macedonii, Czarnogórze, Serbii, Bośni i Hercegowinie, Albanii oraz dziedzinach coraz mniej aktywne duszpasterstwo i rozrost sekt neoprotestanc- Bułgarii. kich pod różnymi postaciami. PKWP jest świadome trudnej sytuacji w obydwu W 2016 roku historyczne spotkanie na Kubie pomiędzy papieżem Fran- krajach. ciszkiem i patriarchą Cyrylem z Moskwy stało się kamieniem milowym w sto- Argentyna jest całkowicie opanowana przez korupcję. Z powodu masowe- sunkach obydwu Kościołów. Tym spotkaniem obydwaj przywódcy religijni go bezrobocia półtora miliona osób żyje w nędzy. Innym problemem w oby- przerwali stulecie ciszy, tworząc w ten sposób pole do większej współpracy dwu krajach są ekstremistyczne ataki przeciw Kościołowi. Na południu Chi- Kościoła katolickiego i prawosławnego. le wśród prześladowanych instytucji jedenaście chrześcijańskich miejsc kultu W 2016 roku skupiliśmy nasze starania, by nawiązać dialog i pojedna- i seminarium San Fidel w Vilarrica zostało podpalonych przez ekstremistów. nie zwłaszcza w związku z uchodźcami w Europie. Od 2015 roku przypływ Także w innych regionach Chile i Argentyny pomnożyły się przypadki poża- uchodźców do Europy stał się dominującym pytaniem w polityce dla Europy rów i wandalizmu wobec budynków sakralnych. Takie są bolesne skutki zmian zachodniej. Biorąc pod uwagę ciągłe starcia na Bliskim Wschodzie i w Afryce, kulturowych, które wprowadzają postawy hedonistyczne i indywidualistyczne przypuszcza się, że problem stanie się coraz poważniejszy. Także dla Kościołów w życiu. Nasiliły się nawet konflikty związane z ziemią ojców Indian Mapuche w Europie zachodniej obecny kontekst stanowi wielkie wyzwanie. Przemoc wo- w regionie Araucania na południu Chile. W takim kontekście wciąż pogłębia bec mniejszości chrześcijańskich w ośrodkach dla uchodźców jest szczególnie się rozdźwięk między wiarą i życiem codziennym. Niektórzy szukają ratunku niepokojąca. PKWP podtrzymuje pomoc we wspieraniu uchodźców, szczegól- w neoprotestanckich sektach, które cieszą się wielką popularnością w krajach nie w działalności duszpasterskiej, w katechezie i w dialogu międzyreligijnym. Ameryki Łacińskiej. Ze 121 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 74. ALBANIA Odpowiedzialny za Sekcję: Ulrich Kny Ten mały kraj na Półwyspie Bałkańskim liczy ok. 2,8 miliona mieszkańców i jest jednym z najuboższych w Europie. Chrześcijanie są mniejszością. Jak cała społeczność, Kościół także zmaga się z problemami, wśród których największy- EUROPA mi są brak młodych kapłanów i biskupów, a także rozrost fundamentalistycz- nego islamu. W 2016 roku przekazaliśmy ok. 16% naszego budżetu Kościołowi w Euro- Po wojnie w Bośni w 1995 liczba katolików zmalała tu o połowę. Obecnie jest pie Wschodniej i Zachodniej. W ostatnich dziesięcioleciach nasza działalność ok. 450 tys. wiernych, co stanowi 15 % ludności. Chociaż od zakończenia woj- w tej strefie geograficznej polegała na zbieraniu funduszy w celu budowania ny większość infrastruktury kościelnej została odbudowana, brakuje centrów seminariów, kościołów, klasztorów i rektoratów. Inna ważna rzecz to wspiera- formacyjnych. Dlatego wspieramy Kościół w Bośni przede wszystkim w budo- nie formacji kleryków i sióstr zakonnych. W roku 2016, tak jak w 2015, ważnym waniu miejsc pracy duszpasterskiej. Dalsze fundusze mają wspomagać kandy- obszarem naszej działalności było wspieranie Kościołów w związku z kryzysem datów do kapłaństwa. wywołanym falami uchodźców. Oprócz wysiłków związanych z odbudową Kościół zmaga się z brakami Wspieramy przede wszystkim kraje Europy, które cierpią z powodu ubó- w pracy duszpasterskiej. Brakuje tez środków transportu w licznych miastach stwa i skutków wojen, i w których przetrwanie Kościoła jest zagrożone. Ta- i wspólnotach rozproszonych po całej Bośni. Dlatego sfinansowaliśmy budowę kie regiony znajdują się przede wszystkim na Ukrainie, w Rosji, na Białorusi, centrum duszpasterskiego i internatu dla studentów z Sarajewa, gdzie nadal
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 15 14 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani wspieramy również centrum młodzieżowe „Jan Paweł II”. W 2015 roku przy- Cyryl określił spotkanie jako „ważne” i opisał je jako „początek” współpracy. czyniliśmy się do jego powstania. Obydwie inicjatywy odpowiadają zgłaszanym Ponadto została powzięta decyzja zgromadzenia dokumentacji fotograficznej regularnie potrzebom. zniszczeń budynków kultu, spowodowanych wojną. Z 94 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 72. Wspieramy Kościół katolicki w Rosji przyczyniając się do zakupu środków Odpowiedzialna za Sekcję: Magda Kaczmarek transportu, do pokrycia kosztów formacji seminarzystów w Petersburgu i for- macji stałej sióstr zakonnych. RUMUNIA Z 102 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 89. Kraj z ok. 20 milionami mieszkańców jest przytłoczony bezrobociem, ko- Odpowiedzialny za Sekcję: Peter Humeniuk rupcją i brakiem perspektyw ekonomicznych i społecznych. Do Kościoła pra- wosławnego należy ok. 87% ludności. Katolicy są zatem mniejszością. Fundu- UKRAINA sze państwowe nie docierają sprawiedliwie do wszystkich. Nawet jeśli minęły lata od rewolucji na Majdanie, Ukraina jeszcze nie po- Wspieramy Kościół w Rumunii szczególnie przy budowie miejsc kultu i for- wróciła do równowagi czy raczej nie odzyskała doznanych strat. Z powodu macji kapłanów. wojskowego konfliktu we wschodniej Ukrainie około półtora miliona prze- Inną trudność stanowi katastrofalna sytuacja Kościoła katolickiego w Ru- siedlonych osób znalazło się w centralno-zachodniej części kraju. Występuje munii. Spowodował to fakt, że wielu Rumunów zostało zmuszonych do wyjazdu wysoki wskaźnik bezrobocia i brak perspektyw. Z powodu wojny i pogłębiają- za granicę z powodu skorumpowanych struktur ekonomicznych i politycznych. cego się ubóstwa zagrożone jest istnienie Kościoła katolickiego, zwłaszcza na Jako skutek emigracji nastąpił znaczny ubytek młodego pokolenia i w związku południowym wschodzie. Odczuwalny jest też silny wpływ radykalnych sekt z tym brak powołań do kapłaństwa. Dlatego wspieramy Kościół w rekrutacji protestanckich. i w formacji seminarzystów oraz w zaopatrzeniu w środki transportu, aby pozo- „Ubóstwo wielu osób na Ukrainie jest alarmujące”, powiedział nam biskup stali kapłani mogli docierać nawet do oddalonych parafii. pomocniczy diecezji charkowsko-zaporoskiej Jan Sobiło. Zwłaszcza ludność Ze 102 zgłoszonych projektów zrealizowano 71. wiejska często nie ma dostępu do opieki medycznej i innych naglących po- Odpowiedzialny za Sekcję: Peter Rettig (śp) trzeb. Księża i zakonnicy nie są tu oszczędzani. Ponieważ parafie nie są w stanie utrzymać kapłanów czy wspólnot, wiele z nich walczy, by przeżyć. Dla wie- ROSJA lu kapłanów powrót do własnych wspólnot na wschodzie kraju jest bardzo Nasza działalność chce podążać w kierunku zainicjowanym przez histo- utrudniony i niebezpieczny z powodu wojny i sytuacji uchodźców. Niektóre ryczne spotkanie Papieża Franciszka z patriarchą Cyrylem z Moskwy. Odbyło wspólnoty pozbawione są duszpasterzy. Dlatego pomoc materialna kapłanom, się ono 12 lutego 2016 r. w Hawanie. Dwa kościelne autorytety nakreśliły przy formacja seminaryjna, pomoc przesiedlonym we wschodniej Ukrainie i pomoc tej okazji całościowy program działania dotyczący kluczowych spraw, ważnych humanitarna na Krymie, obok budowy i odbudowy infrastruktur do użytku ko- także dla naszej pracy: pomoc chrześcijanom prześladowanym, pokój na Bli- ścielnego, są priorytetami na liście naszych zadań dla przyszłości Ukrainy. skim Wschodzie, troska o rodziny chrześcijańskie i o życie ludzkie. W 2016 roku zorganizowaliśmy na Ukrainie projekt Radio Woskriesiennie. Pierwszą odpowiedzią stało się spotkanie delegacji Kościoła katolickiego Przez tę stację nadawczą Kościół przyczynia się do głoszenia Ewangelii, do od- i Kościoła prawosławnego w Damaszku w kwietniu 2016 roku. Centralnym nowy wiary i wzrostu świadomości społecznej. tematem była pomoc ludności cierpiącej z powodu wojny w Syrii. Patriarcha Ze 109 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 63.
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 17 16 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani
Odpowiedzialna za Sekcję: Magda Kaczmarek logu międzyreligijnego młodych Algierczyków wciąż znajduje się w centrum na- szej działalności. Sfinansowaliśmy też trzydziestu młodym ludziom uczestnic- two w Światowych Dniach Młodzieży w Krakowie, w Polsce, w lipcu 2016 roku. AFRYKA Przez kilka lat pokrywaliśmy też koszty tzw. letniego uniwersytetu, wykła- dów dla studentów w Ifrane, w Maroku. Pewien biskup powiedział nam z en- Nawet jeśli wiele krajów Afryki cierpi z powodu wojny, suszy i głodu, Ko- tuzjazmem: „Tym projektem możecie pomóc Afryce w całej jej złożoności, bo ściół katolicki znacznie się rozrósł w ostatnich dziesięcioleciach: w licznych nasi studenci pochodzą ze wszystkich krajów afrykańskich. Letnie wykłady dają regionach odbywa się pierwsza ewangelizacja. Jednocześnie Kościół mierzy młodym możliwość głębszego zakorzenienia w wierze”. się z wielkimi wyzwaniami całego kontynentu. Coraz bardziej radykalny islam Zgłoszono jeden projekt, sfinansowaliśmy 6. i braki w formacji duszpasterskiej są jednymi z większych problemów. W 2016 Odpowiedzialny za Sekcję: Rafael D‘Aqui roku jedna czwarta naszych funduszy została przekazana Kościołowi w Afryce. Ważną inicjatywą w 2016 roku było sfinansowanie AMACOM, Kongresu LIBIA Apostolskiego dla Afryki i Madagaskaru na temat Miłosierdzia. Miał on miejsce Od upadku rządów Mu`ammara al-Kaddafiego w 2011 Libia znajduje się w stolicy Rwandy, Kigali, we wrześniu 2016 r. Kigali stało się kolejnym kamie- w stanie chaosu, na krawędzi wojny bratobójczej. Kraj jest podzielony na wiele niem milowym w historii kontynentu. To pomogło uczestnikom z wielu kra- grup, które domagają się władzy. Ponadto Libia jest korytarzem handlu ludźmi jów afrykańskich pogłębić własne rozumienie religii, wiary i człowieczeństwa, i bronią, a także fortecą dla ISIS. Całym światem wstrząsnął przypadek okrut- szczególnie w Świętym Roku Miłosierdzia. Biskupi w Afryce podkreślają zna- nej przemocy: ścięcie 30 chrześcijan prawosławnych ręką ISIS w 2015. czenie lepszej formacji kapłanów, aby umacniać wiarę. Jest tylko 2,7% chrześcijan w Libii. Na tle chaotycznej sytuacji politycznej W 2016 roku szczególną uwagę kierowaliśmy też na te regiony afrykań- Kościół katolicki utrzymuje się na przegranej pozycji. Niektóre wspólnoty wie- skie, gdzie zauważamy wzrost radykalnego islamu. W ciągu zaledwie trzech rzących czekają na odprawienie Mszy św. od ponad dwóch lat. miesięcy na kontynencie afrykańskim miało miejsce 15 ataków popełnionych W Libii jak dotąd jest tylko jeden biskup, George Bugeja, który skarży się przez radykalnych muzułmanów. Zwłaszcza w Afryce wschodniej Kościół ka- na trudną sytuację polityczną i na katastroficzny stan zasobów ludzkich w Ko- tolicki musi zwalczać nietolerancyjną i dogmatyczną teologię islamu oraz jego ściele. Dzięki naszej pomocy bp Bugeja skupia teraz swoje siły na najbardziej ekstremistyczną gorliwość. Dla przykładu, w regionach północnoafrykańskich naglącej pomocy egzystencjalnej dla wielu Afrykańczyków, którzy uciekają do i w niektórych częściach Kenii i Tanzanii Kościół jest jawnie prześladowany. Aby Europy. stawić czoła licznym groźbom i rosnącej presji ze strony islamu, wielu biskupów Zgłoszono 3 projekty, sfinansowaliśmy 2. nalega na lepszą formację, aby kapłani, siostry zakonne, zakonnicy i świeccy Odpowiedzialny za Sekcję: Rafael D‘Aqui mogli sprostać wyzwaniom ze strony wciąż rosnącej liczby wiernych. SUDAN ALGIERIA Od 2011 roku Sudan Południowy jest niezależny od swojego wielkiego Ze swoimi ok. 38 milionami mieszkańców Algieria jest największym kra- sąsiada Sudanu na północy. Ok. 77 % z 12 milionów mieszkańców Sudanu Po- jem afrykańskim, jeśli chodzi o powierzchnię. Ok. 90 % ludności to Algierczycy łudniowego wyznaje wiarę chrześcijańską. Kraj cierpi od wielu lat z powodu nawróceni i obcokrajowcy. Z powodu mniejszości chrześcijan promowanie dia- wojny, suszy i głodu. Okrucieństwa wojny bratobójczej, której skutki odczu-
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 19 18 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani wa również Kościół, trzymają kraj w swoich kleszczach od 2013 roku. Nasza W dn. 16 i 17 stycznia, na fali ataku terrorystycznego czasopisma saty- pomoc dla Sudanu Południowego kierowana jest głównie na formację kate- rycznego „Charlie Hebdo”, przemoc islamska rozlała się na inne kraje francu- chetyczną, na infrastruktury kościelne i wsparcie dla uchodźców. Wielu Sudań- skojęzyczne. W ciągu zaledwie 4 godzin zostało zniszczonych 80 % kościołów czyków z Południa żyje do dzisiaj w obozach dla uchodźców. chrześcijańskich w Nigrze. Najbardziej ucierpiały te w stolicy kraju Niamey Z 65 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 36. i w Zinder, drugim co do wielkości mieście. Ponadto nastąpiły ataki na chrześci- Odpowiedzialna za Sekcję: Christine Du Coudray-Wiehe. jan. Ponad 70 osób zostało zatrzymanych, ale dotychczas nikt nie został ukara- ny i to zasiało strach w małej wspólnocie chrześcijan. GWINEA W 2016 roku zebraliśmy dary dla sióstr ze Wspólnoty „Służebnic Chrystu- Ten niewielki kraj na wybrzeżu Atlantyku w Afryce zachodniej liczy ok. 11 sa” w Tibiri i w San Bako, aby mogły kontynuować pracę duszpasterską i otrzy- milionów mieszkańców. Skupiające zaledwie 5 % ludności, Kościoły chrześci- mać formację w zakresie żywienia i higieny. jańskie Gwinei stanowią mniejszość; ok. 85 % to muzułmanie. W 2016 roku Z 6 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 3. wspomogliśmy Kościół w Gwinei zwłaszcza w dziedzinie formacji zakonnej Odpowiedzialny za Sekcję: Rafael D‘Aqui. sióstr i świeckich. Kościół w Gwinei czuje się często osamotniony. Spośród 11 milionów NIGERIA mieszkańców 272 000 są katolikami, a tymi opiekuje się 120 kapłanów w trzech Ze swoimi ok. 180 milionami mieszkańców to państwo z zachodniego wy- diecezjach. Kościół ucierpiał szczególnie w latach 60. za dyktatury Sekou To- brzeża Afryki jest najbardziej zaludnionym krajem na kontynencie. Ponad 50 % uré, który brutalnie zwalczał wiarę katolicką i ponad 200 misjonarzom nakazał Nigeryjczyków żyje poniżej progu ubóstwa. Około połowa ludności to chrze- opuścić kraj z dnia na dzień w maju 1967. Dlatego właśnie kształcenie w duchu ścijanie. Kościół katolicki skupia ok. 10 % chrześcijan. Kościół w Nigerii od lat wiary jest jednym z najważniejszych wyzwań. W listopadzie 2008 roku zostało cierpi z powodu grup radykalnych islamistów, jak Boko Haram. PKWP wspiera oficjalnie otwarte pierwsze seminarium w Gwinei, noszące imię papieża Bene- Kościół w Nigerii głównie w zakresie formacji zakonnej, budowy i odbudowy, dykta XVI, a późniejszy rozkwit i coraz lepsze struktury są konieczne do jego jak to uczyniliśmy na przykład dla domu nowicjuszy w Okigwe. utrzymania. PKWP wspomagało ten projekt na wszystkich etapach budowy, W Nigerii krwawe konflikty na tle religijnym są na porządku dziennym. Cier- aby kapłani mogli zdobywać formację w jak najlepszych warunkach. pią głównie Kościoły chrześcijańskie na północy kraju, gdzie w wielu miejscach Z 24 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 16. islamiści narzucili prawo szariatu. Tysiące osób stało się ofiarami pogromów, Odpowiedzialna za Sekcję: Christine Du Coudray-Wiehe. w czasie których giną zarówno ludzie, jak i burzone są kościoły. Szczególnie aktywne są tu grupy islamistów Boko Haram. NIGER Z 150 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 88. Dzisiaj ok. 17 milionów osób mieszka w byłej francuskiej kolonii Nigru. Odpowiedzialna za Sekcję: Kinga von Poschinger Mniej niż 2 % nie są muzułmanami. Po zamachach na chrześcijan w ciągu ostat- nich dwóch lat na terenie Mali i Burkina Faso, a także na świecki tygodnik pa- REPUBLIKA DEMOKRATYCZNA KONGO ryski „Charlie Hebdo”, przemoc wobec chrześcijan stale rośnie także w Nigrze. Dzisiaj RDK liczy ok. 70 milionów mieszkańców podzielonych na 250 grup W 2016 roku PKWP przyczyniło się do wsparcia kapłanów katolickich i forma- etnicznych. Ok. 50 % ludności to katolicy. Mimo obfitości zasobów mineral- cji duchowej młodych zakonnic. nych ludność jest bardzo uboga i cierpi z powodu pazerności i korupcji rzą-
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 21 20 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani dzących, których reprezentuje niepopularny prezydent. We wschodniej części W odpowiedzi na gorliwość niektórych grup islamskich wspieramy przede kraju toczy się od dziesiątków lat krwawa wojna o kontrolę nad kopalniami. wszystkim projekty dotyczące kształcenia tożsamości duchowej i formacji teo- W tych strefach Kościół także znajduje się w trudnej sytuacji. logicznej kapłanów, jak na przykład rekolekcje dla formatorów w seminariach Z 471 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 293. oraz dla biskupów. Odpowiedzialna za Sekcję: Christine Du Coudray Wiehe Innym polem naszej działalności jest umacnianie rodziny. Dla przykładu: duszpasterstwo rodzin, ochronę życia poczętego, naturalne planowanie ro- UGANDA dzinyi duszpasterstwo młodych. Ponadto przyczyniamy się do organizowania Dalszym skutkiem po zniesieniu dyktatury Mobuto w latach 90, stały się wydarzeń jak zgromadzenia młodzieży, aby dać jej doświadczyć różnorodności wojny domowe w Ugandzie, Rwandzie i Kongo wschodnim. Kościół wielokrot- i piękna wiary chrześcijańskiej. nie próbował pojednać zwaśnione strony. Dramat wojenny pochłonął 6 mi- Ze 168 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 75. lionów ofiar. Zasadniczym celem tych walk było panowanie nad bogactwami Odpowiedzialny za Sekcję: Tony W. Zender naturalnymi w części wschodniej. PKWP odwiedziło diecezję Bukavu, Goma i Manono w Republice Demo- kratycznej Konga w 2016 roku. Kopalnie najbardziej dochodowe znajdują się BLISKI WSCHÓD w tej właśnie strefie, znanej pod nazwą „trójkąta śmierci“. Szczególnie Manono ucierpiało z powodu wojny. Przedtem pełne życia - zostało całkowicie znisz- Bliski Wschód, kolebka chrześcijaństwa, uważany jest od lat za najbardziej czone w 1999 roku. Kościół w Manono jest teraz ubogi i odosobniony, chociaż problematyczną strefę świata. Szczególnie Syria i Irak przeżywają całkowity region obfituje w żelazo, kobalt, diamenty i inne zasoby naturalne. Aby wspo- zamęt, z setkami tysięcy ofiar wojny i terroryzmu, milionami uchodźców i in- móc diecezję, podjęliśmy się zrealizowania wielu projektów, zwłaszcza formacji frastrukturami w dużej części zburzonymi. Wspieranie chrześcijan, których ży- kapłanów, odbudowy kościołów i jednego klasztoru. cie jest zagrożone i którzy przeżywają trudności, jest więc dla nas szczególnie ważne. KENIA Środki masowego przekazu pokazują nam codziennie konsekwencje prze- W ex-kolonii Kenii większość mieszkańców wyznaje religię chrześcijańską. mocy ISIS w Iraku i Syrii zniszczonych wojną. W 2016 roku 13,5 miliona osób Jednakże od wielu lat kraj jest gnębiony przez islamską milicję fundamentali- w samej Syrii oraz 10 milionów w Iraku potrzebowało pomocy humanitarnej. styczną Al-Szabab o pochodzeniu somalijskim. W regionach, gdzie Kościół cier- Chrześcijanom, którzy tam żyją, grozi także przemoc i prześladowanie. Rodzi- pi ataki ze strony muzułmanów, zabezpieczenie dóbr kościelnych ma wielkie ny nie mają podstawowych dóbr materialnych, nie mówiąc nawet o psycho- znaczenie. PKWP wspiera Kościół miejscowy licznymi inicjatywami. logicznych trudnościach, jakim muszą stawić czoła. Nasza pomoc materialna W 2016 roku muzułmańscy fundamentaliści zorganizowali liczne ataki gwarantuje przeżycie chrześcijan i jednocześnie zachęca ich do pozostania na w Kenii, jak na przykład w Manderze, w pobliżu hotelu, gdzie straciło życie 12 Bliskim Wschodzie. Istnieją tu dwa podstawowe cele, jakie nam przyświecają: osób. W regionach, gdzie mimo mniejszości islamskiej rośnie radykalizm islam- pierwszy to poprawić trudną sytuację osób dotkniętych wojną w Syrii i inwazją ski, próbujemy zwiększyć liczbę współpracowników wspomagających nasze ISIS w Iraku; drugi, na ile to możliwe, zahamować masowy odpływ chrześcijan projekty. Poza tym podkreślamy obecność Kościoła jako domu dla wiernych, z tego regionu, aby wspólnoty chrześcijańskie nie zanikły powodując koniec zapewniającego bezpieczeństwo i wszechstronny rozwój. lokalnej obecności chrześcijańskiej. Wierni powtarzają nam, że nasza pomoc
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 23 22 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani dodaje im odwagi i narzędzi do pozostania w ojczyźnie. Od 2012 do 2016 roku sem zaludnia się ono coraz gęściej. PKWP sfinansowało na Bliskim Wschodzie projekty na ok. 54 miliony dolarów, Innymi priorytetami naszej pracy są odbudowa i odnowa kościołów i bu- z których 18 300 000,00 $ w 2016 roku. dynków dla zakonników. Na przykład w 2016 roku przyczyniliśmy się do od- Od kwietnia do czerwca 2016 roku PKWP dostarczyło pomocy 11 800 budowy grekokatolickiej katedry melchickiej w Homs 80 tysiącami dolarów. rodzinom nie tylko chrześcijańskim w Iraku od Mosulu po Niniwę w formie Nawet jeśli ponad 200 kościołów zostało zniszczonych, program odbudowy żywności i pieniędzy. na szeroką skalę będzie mógł zostać wprowadzony w życie jedynie wtedy, gdy wojna się zakończy. Mimo wszystko odbudowane i na nowo otwarte kościoły SYRIA są bardzo ważnym znakiem nadziei i zachęty do pozostania w kraju dla wier- Z każdym rokiem trwania wojny liczba chrześcijan w Syrii maleje. Są oni nych. ofiarami nienawiści, porywa się ich lub zmusza do ucieczki. W 2011 roku pół- Od 2011 roku, gdy wybuchła wojna, aż do 2016 sfinansowaliśmy projekty tora miliona chrześcijan stanowiło ok. 10 % ludności kraju. Dzisiaj jest ich tylko na 15,6 miliona, z których 5,9 miliona w 2016 roku. 500 tysięcy. Dwie trzecie chrześcijan uciekło za granicę. Dzięki pomocy egzy- Najbardziej cierpią z powodu wojny syryjskie dzieci. Zatem z inicjatywy stencjalnej i pastoralnej możemy wspomóc syryjskich chrześcijan tak w kraju, PKWP Kościoły katolicki i prawosławny zorganizowały razem w Syrii wydarze- jak i za granicą. Liczni muzułmanie syryjscy również otrzymują od nas pomoc nia, w których dzieci stały się ambasadorami pokoju. Pierwsza wspólna akcja humanitarną. „Międzynarodowy Dzień Dziecka“ odbyła się 1 czerwca 2016 roku. W tym celu Aby zorganizować tę pomoc w sposób najbardziej skuteczny, przeprowa- setki chrześcijańskich dzieci zebrały się na apel PKWP, aby urządzić marsze na dzamy nasze inicjatywy za zgodą i udziałem lokalnych biskupów. To parafia de- rzecz pokoju w Damaszku, Aleppo, Homs, Tartus i Marmaricie. cyduje, jakie rodziny najbardziej potrzebują pomocy i to ona rozdziela wsparcie 2 000 szkół w Syrii, gdzie uczy się 1,2 miliona uczniów, uczestniczyło w tej tak chrześcijanom, jak i muzułmanom. Wspólny cel to ofiarowanie rodzinom ekumenicznej inicjatywie pokoju. Uczniowie narysowali obrazki i napisali listy, wystarczających warunków do godziwego życia, czemu służą żywność i prąd. które zostały przekazane przedstawicielom Unii Europejskiej i Organizacji Na- Aktywnie wspieramy także Syryjczyków, którzy schronili się w Libanie. Na rodów Zjednoczonych przez patriarchów różnych Kościołów w październiku przykład w Dolinie Beqaa przy granicy syryjskiej finansujemy stołówkę „John 2016 roku. the Merciful Table” (Stół Miłosiernego Jana). Od grudnia 2015 roku stała się Ze 161 zgłoszonych projektów sfinansowaliśmy 142. ona miejscem spotkania dla uchodźców syryjskich, ale też dla Libańczyków i dla Odpowiedzialny za Sekcję: ks. Andrzej Halemba osieroconych dzieci. Codziennie 600 potrzebujących osób korzysta ze stołów- ki. W 2016 roku PKWP dofinansowała ją sumą 190 tysięcy euro i zobowiązała IRAK się do kolejnej sumy o wartości 190 tysięcy. W naszych misjach w Iraku coraz bardziej uświadamiamy sobie dramatycz- Gdziekolwiek obecny jest Kościół, uchodźcy odzyskują odwagę, by po- ną sytuację miejscowej ludności chrześcijańskiej. W 2013 roku mieszkało tu wracać. Dobrym przykładem jest miasto Al-Kusajr, które przez długi czas po- 1,5 miliona chrześcijan, ale według obecnych szacunków pozostaje ich 450 zostawało pod kontrolą fanatycznych dżihadystów i w końcu zdobyły je siły tysięcy. Jednak istnieją obawy, że w rzeczywistości ich liczba się zmniejszyła. rządowe. Zagwarantowanie przeżycia uchodźcom i zatrzymanie masowego exodusu to Ponieważ zostało zniszczonych 75 % miast, brakuje wody pitnej i prądu, nasze priorytety. nikt nie sądził, że ktokolwiek powróciłby do tego widmowego miasta. Tymcza- Patriarcha Louis Raphael Sako I, podsumowując alarmującą sytuację irac-
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 25 24 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani kich chrześcijan, mówi o „migracyjnym tsunami“ i ostrzega, że liczba chrześci- nymi wyzwaniami, na przykład w Papui Nowej Gwinei, gdzie do wielu wspólnot jan w Iraku może spaść do kilku tysięcy. Jedno z naszych najpilniejszych zadań chrześcijańskich niemal nie można dotrzeć. polega na stworzeniu miejsc zamieszkania i żywności tym, którzy opuścili Mo- „Jeszcze trudniejszy problem stanowią konflikty związane z naszą wiarą”. sul i dolinę Niniwy, aby udać się do Kurdystanu z powodu inwazji „Państwa W wielu miejscach główną troską Kościoła są starcia z innymi wierzeniami Islamskiego”. […]. Nasza pomoc w Kurdystanie zapewniła przeżycie ok. 12 ty- religijnymi. Jest to szczególnie trudne dla Indii i Pakistanu, gdzie członkowie siącom rodzin. wyznań chrześcijańskich stale narażeni są na dyskryminację, prześladowania, Obecność chrześcijan w tym regionie jest ważna także ze względu na a nawet na śmierć. trwały pokój, bo chrześcijanie tworzą most pomiędzy rywalizującymi grupami Nie można lekceważyć faktu, że w wielu regionach poważnym wyzwa- muzułmańskimi. Ponadto przyczyniają się znacznie do poziomu edukacji i tym niem dla miejscowej ludności jest zmierzenie się z postępem cywilizacyjnym. właśnie budzą szacunek umiarkowanych muzułmanów. Innymi słowy, chrze- Zwłaszcza w strefie oceanicznej, na przykład na Filipinach czy w Papui Nowej ścijanie są w Iraku niezbędni. Gwinei, wielu wiernych czuje się wykorzenionych i wyłączonych z ogólnego Chrześcijanie maja poczucie miłości do swojej ojczyzny mimo mnożących biegu postępu. Wówczas za nasz obowiązek uważamy wspomaganie naszych się trudności. Wielu z nich pragnie powrócić, gdy tylko sytuacja ustabilizuje się. przyjaciół modlitwą, formacją biblijną i katechezą. W konsekwencji nasza działalność w Iraku skupia się na stwarzaniu korzyst- nych warunków do wcześniejszego lub późniejszego powrotu do własnych do- PAKISTAN mów. Powstały w 1947 roku jako państwo świeckie, Pakistan powoli stał się Od 2012 do 2016 roku mogliśmy sfinansować projekty w Iraku na sumę republiką islamską. Teraz kraj zamieszkiwany jest przez 180 milionów osób, 25,7 miliona euro, z których 9,8 miliona zebraliśmy w 2016 roku. z których tylko 6 milionów to chrześcijanie. Około 3 miliony Pakistańczyków Na 49 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 29. deklaruje przynależność do Kościoła katolickiego, liczącego dwie archidiecezje Odpowiedzialny za Sekcję: ks. Andrzej Halemba i pięć diecezji. 2 artykuł Konstytucji pakistańskiej głosi, że islam jest religią państwową. Według Konstytucji także głowa państwa powinna być muzułmaninem, jak AZJA I OCEANIA też premier rządu. Tak zwane „prawa o bluźnierstwie”, wpisane w Prawo Karne w 1986 roku, silnie ograniczają wolność religijną i związaną z nią swobodę sło- Kościoły rozległego regionu Azji wschodniej i Oceanii doświadczane są wa. Zniszczenie Koranu i znieważenie proroka Mahometa to zbrodnie, za które przede wszystkim problemami wiary, brakiem tolerancji, nierówności społecz- można zapłacić karą więzienia, a nawet śmiercią. nej, kryzysowi nauczania i braku infrastruktur. Wraz z partnerami naszych pro- W Niedzielę Wielkanocną nastąpił jeden z najstraszniejszych dotychczas jektów spotykamy się często z przeszkodami wydającymi się nie do pokonania. ataków na chrześcijan. Kamikadze, członek talibańskiego ruchu pakistańskiego, Niezależnie od trudności zdajemy sobie sprawę, że nasze akcje pomocowe po- zabił 78 osób w Parku Gulshan-e-Iqbal: 24 chrześcijan i 54 muzułmanów. 31 lepszają sytuacje Kościołów zarówno natychmiastowo, jak i na dłuższą metę. ofiar to były dzieci. W niektórych przypadkach, jak w Chinach, często potrzeba cierpliwości „Prawa Pakistanu pozwalają szerzyć się dyskryminacji i prześladowaniom i wytrwałości, aby pokonać trudności polityczne i zapoczątkować akcje pomo- religijnym”. W takim klimacie rosnącej dyskryminacji i przemocy wobec mniej- cowe. Czasami natura stawia naszych współpracowników przed bardzo trud- szości jedno z naszych najpilniejszych zadań polega na wspieraniu Kościoła
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 27 26 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani katolickiego w Pakistanie. Nasze projekty obejmują wszystkie diecezje, wy- pośród ubogich. Stali się niewyczerpanym źródłem pracy w niskiej cenie, nie- dawnictwa i pomoc zgromadzeniom zakonnym. Pomagamy otoczyć opieką bu- wolnikami kast wyższych, nieposiadającymi żadnych praw. Wielu biskupów, dynki kościelne i zapewnić poradę prawną dla wiernych. W Lahore na przykład kapłanów, zakonników i zakonnic brało udział w marszach i protestach prze- wsparliśmy chrześcijan, którzy zostali niesłusznie skazani na więzienie w 2016 ciwko takiemu traktowaniu Dalitów, aby popierać ich podstawowe prawa. roku. Otrzymali pomoc materialną, by pokryć koszty porad prawnych w trybu- Nasza praca w Indiach polega głównie na pomocy diecezjom, które znaj- nale, a także wsparcie dla swoich rodzin. dują się na terytorium stanów, gdzie chrześcijanie są poddawani silnej presji Z 95 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 72. społecznej i politycznej. W takim kontekście wspieramy przede wszystkim ini- Odpowiedzialny za Sekcję: Reinhard Backes cjatywy duszpasterskie w diecezjach i w zgromadzeniach, które dbają o wzrost wiary. Na przykład, dzięki naszej pomocy 27 seminarzystów z diecezji Jahabua INDIE mogło kontynuować formację seminaryjną w latach 2015 -2016. Także projek- Indie zadziwiają na wiele sposobów. Dzięki swoim 3 200.000 kilometrów ty budowy kościołów w Madhya Pradesh są na liście inicjatyw, których podję- kwadratowych są określane jako subkontynent. 60% mieszkańców ma mniej liśmy się sfinansowania. niż 25 lat. W mozaice 29 stanów i 7 terytoriów federalnych mieszka 2000 grup Z 901 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 559. etnicznych mówiących prawie 900 językami. Ludność w 80 % wyznaje hindu- Odpowiedzialni za Sekcję: Véronique Vogel i Reinhard Backes izm, w 14,3 % - islam, w 2,3 % - chrześcijaństwo. Państwo wieloplemienne, społeczeństwo kastowe, ubóstwo, zapaść ekonomiczna, Indie wciąż są krajem BANGLADESZ o ogromnych kontrastach i rozbieżności warunków życia. Jest to prawdą także Aktualnie w tym małym i względnie młodym państwie mieszka ok. 163 mi- dla wspólnot religijnych. Na przykład w niektórych regionach chrześcijanie, mu- liony osób. Bangladesz stał się znany z powodu częstych katastrofalnych powo- zułmanie i inne mniejszości cierpią z powodu dyskryminacji, pozbawiania dóbr dzi, występujących na jego południowym wybrzeżu. Chociaż to nie jest jeden materialnych, przemocy i prześladowań. Nie dziwi więc, że często spotykamy z najuboższych krajów świata, ludność doświadcza palących potrzeb. Wśród liczne przeszkody, gdy chcemy wesprzeć Kościół. Mimo wszystko mogliśmy najpowszechniejszych trudności znajduje się deficyt ekonomiczny, wykorzy- także w tym roku wprowadzić w życie wiele projektów w dziedzinie edukacji, stywanie, prostytucja nieletnich i przemoc wobec grup mniejszości. Wspieramy formacji zakonnej i odbudowy. Kościół katolicki w Indiach tworzy sieć 171 die- Kościół przede wszystkim ekonomicznie w formacji zakonnej i w inicjatywach cezji dla około 17 milionów wiernych. Chociaż Konstytucja indyjska gwarantuje krzewiących pokój społeczny i religijny. wolność wiary i sumienia, mniejszości religijne są dyskryminowane, a nawet W Bangladeszu zanotowano znaczny postęp w ostatnich latach. Nastąpił prześladowane w niektórych stanach, jak Madhya Pradesh. Ponadto skrajnie wzrost ekonomiczny o 5 %. Jego negatywnym skutkiem jest wykorzystywa- prawicowa partia BJP nie przebiera w środkach, aby podporządkować całe nie milionów pracowników za żałośnie niską zapłatę ze strony firm pochodzą- społeczeństwo reżimowi Hindutva („Hinduskości“). W 2015 roku zarejestro- cych głównie z Zachodu i międzynarodowych. Niewielkie możliwości dostępu wano ok. 365 przypadków prześladowania chrześcijan, a tendencja ta rośnie. do oświaty i emigracja zarobkowa za granicę pogarszają sytuację. Zwłaszcza „Aktualnie radykalny hinduizm jest poważnym zagrożeniem dla Kościołów mieszkańcy wiosek pomijani są przez polityków. Coraz liczniejsze rodziny prze- chrześcijańskich”. mieszczają się do stolicy Dakka w nadziei lepszego życia. Ich marzenia rozbijają Nasza pomoc jest bardziej nagląca tam, gdzie prześladowania są najsilniej- się często o nędzę dzielnic zabudowanych barakami, gdzie kobiety i dziewczęta sze. Dyskryminowani są zwłaszcza chrześcijańscy Dalitowie (pariasi), najubożsi są wystawione na niebezpieczeństwo prostytucji i handlu ludźmi. To zakłada
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 29 28 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani przede wszystkim wsparcie finansowe dla formacji młodych seminarzystów Dla przykładu prezydent Xi Jinping wygłosił programowe przemówienie na te- i organizowanie seminariów i sympozjów, a także rozwój instytucji wychowaw- mat polityki religijnej w kwietniu 2016 roku. czych i budynków do celów religijnych. PKWP wspiera Zgromadzenie Oblatek Po latach odizolowania Kościół w Chinach potrzebuje odnowienia wysił- Maryi Niepokalanej finansując ośrodek dla migrantów w Dakce, aby mogli oni ków w zakresie formacji i nauczania. Sporo środków zostało przeznaczonych uniknąć zamieszkania w dzielnicach baraków. zatem na studia, szczególnie dla zakonnic. „Wspieramy dialog międzyreligijny, aby zmniejszyć przemoc i konflikty Chociaż nasze wsparcie dla powstawania budynków sakralnych zmniejszy- wiernych różnych wyznań”. ło się, podyktowane to zostało polityką finansowania. Miejsce kultu gotowe do W Bangladeszu mniejszościowe grupy wyznaniowe znajdują się w trudnej wykorzystania albo dom dla nowicjatu bardzo cieszy wiernych. sytuacji. Kraj jest w 89 % muzułmański. Jest zaledwie 350 tysięcy katolików Z 72 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 64. i stoją oni przed ogromnymi wyzwaniami. Zapanowała atmosfera strachu, od- kąd ataki przeciwko mniejszości chrześcijańskiej znacznie się nasiliły. Księża FILIPINY i zakonnice żyją w częstym zagrożeniu, szczególnie we wspólnotach chrześci- W przeciwieństwie do Indii i Pakistanu na Filipinach 80 % ludności to ka- jańskich na wsiach. Wspomagamy więc Kościół w pogłębianiu dialogu między- tolicy. Stanowią zatem większość. Mimo to Kościół stoi przed ogromnymi wy- religijnego, aby zapobiec aktom przemocy. zwaniami. Rosnące rozwarstwienie społeczne, materializm i konflikty na wyspie Z 27 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 36. Mindanao zakłóciły życie w pokoju. Oprócz wspierania zadań duszpasterskich Odpowiedzialna za Sekcję: Véronique Vogel i projektów związanych z wydawnictwem priorytetem naszej aktywności jest tu dialog i inicjatywy pokojowe. CHINY W ostatnich latach skupiliśmy się na pomocy odbudowy infrastruktury po Od lat rosnąca radość chrześcijańskich wiernych napotyka przeszkody ze przejściu tajfunu Jolanda w 2013 roku. Zaangażowaliśmy się w powiększenie strony polityki rządu chińskiego. Nie tylko Kościół cierpi z powodu ograniczeń szpitala Świętej Rodziny w Bongao, Tawi-Tawi obok wyspy Jolo, gdzie chrze- wolności religijnej. Także organizacje zagraniczne obawiają się, że ich współ- ścijan jest mniej niż muzułmanów. Jesteśmy też obecni w diecezji północnego praca z miejscowymi Kościołami zostanie w przyszłości uniemożliwiona. Pod- Luzon, regionu wyjątkowo ubogiego. czas rewolucji kulturowej w latach 60. Kościoły, a zwłaszcza Kościół katolicki, Ze 109 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 76. były uważane za siły kontrrewolucyjne. Dzięki Bogu te czasy minęły. Do dzisiaj Odpowiedzialny za Sekcję: Reinhard Backes wolność religijna w tym kraju nie istnieje, chociaż Kościoły chrześcijańskie są widziane coraz przychylniej. Niektóre statystyki podają, że jest więcej chrześci- PAPUA NOWA GWINEA jan niż członków Partii Komunistycznej Chin. Względnie młode państwo Papui Nowej Gwinei ma wciąż problemy z przy- Kościół przyciąga radością, zaufaniem i zaangażowaniem w praktyki reli- stosowaniem do nowości związanych z postępem technologicznym. W wielu gijne, szczególnie osoby poniżej czterdziestu lat. Widać to zwłaszcza w aktyw- dziedzinach występuje kryzys tożsamości, wysoki próg przestępczości, nar- nym uczestniczeniu w pielgrzymkach i akcjach okolicznościowe, jak na przy- komania i alkohol, wykorzystywanie nieletnich, a także infrastruktury w du- kład było w związku z Rokiem Miłosierdzia. żej mierze nieprzystosowane do potrzeb ludzi. Są to wyzwania na porządku Entuzjazm wiernych spotyka otwarty sprzeciw polityki rządu chińskiego. dziennym. Nie dziwi zatem, że kościoły pełnią nie tylko rolę miejsc kultu, ale Wiele inicjatyw partyjnych ma na celu „schińszczenie” Kościoła katolickiego. też instytucji, które pomagają udźwignąć troski codzienności. Obecnie PKWP
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 31 30 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani wspiera Kościół w dziedzinie środków transportu i intencji mszalnych. Pierwsze próby misji katolickiej rozpoczęły się około 170 lat temu na te- renie, który teraz stanowi państwo Papui Nowej Gwinei. Misjonarze katolicy Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” przybyli tu do niektórych z obecnych diecezji dopiero 60 lat temu. Ponieważ Raport dotyczący chrześcijan prześladowanych za wiarę ludność przyjęła chrześcijaństwo zaledwie od kilku pokoleń, ochrzczeni za- w latach 2015 – 2017 chowują jeszcze niektóre wierzenia przodków. Ponadto w kilka dziesięcioleci znaczna część społeczeństwa musiała sprostać wyzwaniom ery informatyki. Jeszcze dzisiaj trauma kulturowa jest głęboko odczuwalna przez wielu. Właśnie „Chrześcijanie to świnie. Nie zasługujecie, by żyć!” na tym polu Kościół proponuje nauczanie i przewodnictwo. W miarę jak osoby To słowa, jakie wypowiedział ekstremistyczny islamski bojówkarz do chrze- pojmują zaproszenie Ewangelii, są w stanie umacniać własną tożsamość i zaan- ścijanina Eliasza Gargousa, porwanego przez islamskich terrorystów z Frontu gażować się w życie Kościoła. W całym kraju daje się zauważyć wielką miłość Al Nusra na obrzeżach Rableh w zachodniej Syrii. W wywiadzie dla Pomocy do „Mamy Maryi”. Dzisiaj 26% z 7,62 miliona mieszkańców Papui Nowej Gwi- Kościołowi w Potrzebie przeprowadzonym w lutym 2016 roku Eliasz Gargous nei to katolicy, a ludność jest w 95% chrześcijańska. Około jedna trzecia szkół opisał, jak on i jego siostrzeniec zostali uwięzieni wraz z 213 innymi osobami1. i struktur związanych ze zdrowiem jest w rękach katolików. Zwłaszcza młodzi Gargous powiedział, że zostali związani, zanim zabrano ich w miejsce, które czują się pociągnięci przez wiarę katolicką. W miarę jak maleje liczba misjonarzy później okazało się klasztorem św. Eliasza, oddalonego o dwie mile od Rableh. zachodnich, zastępują ich kapłani i zakonnice Azjaci, przede wszystkim z Filipin Tam zdjęto im z oczu przepaski, aby mogli widzieć, jak na ich oczach wdepty- i z Indii, ale też z Myanmaru. Obecnie 70% konsekrowanych wywodzi się ze wane są w ziemię ikony. Gargous mówił: „Kazali nam się wyrzec naszej wiary, rdzennej ludności. Wiele regionów Nowej Gwinei jest jeszcze niedostępnych ale odmówiliśmy. Na naszych oczach zabijali ludzi”. Za ich uwolnienie zażąda- i brakuje nowoczesnych infrastruktur. Pewien biskup z Papui Nowej Gwinei no wielkiego okupu. Teraz, będąc już z powrotem ze swoją rodziną, znalazłszy powiedział ostatnio, że transport jest tu jednym z poważniejszych problemów. schronienie w sąsiednim Libanie, Gargous czuje ogromną wdzięczność wobec Z powodu dzikich i niedostępnych przestrzeni Kościół ma trudności z dotar- swoich przyjaciół i rodziny, którzy oddali wszystkie swoje oszczędności, by go ciem do wiernych, gdy nie ma samochodu. Podróże samolotem, aby odwiedzić uratować. Choć czas jego przetrzymywania przez terrorystów był dla niego tereny górzyste oraz przepływy barką na wyspy są szczególnie kosztowne. Dla- nadspodziewanie krótki, Gargous mówi, że pamięć o bezwzględnym okrucień- tego duża część naszych funduszy, poza intencjami mszalnymi, dotyczy zakupu stwie i barbarzyństwie ludzi i grup kierowanych religijną nienawiścią pozostaną samochodów terenowych. w nim na zawsze. W 2016 roku Papua Nowa Gwinea przyciągnęła uwagę świata chrześci- Ataki na tle religijnym - powodowane nienawiścią do chrześcijan i ich wiary jańskiego. W listopadzie papież Franciszek nominował pierwszego kardynała - są stałym mianownikiem setek świadectw na temat prześladowań przesyła- z tego kraju, arcybiskupa stolicy Moresby, J.E. Johna Ribata MSC. Radość z tej nych do Pomocy Kościołowi w Potrzebie z całego świata. Jako katolicka organiza- nominacji była żywo odczuwalna w wielu grupach społecznych nie tylko wśród cja charytatywna zapewniająca pomoc humanitarną i pastoralną w 140 krajach, katolików. Z nowym kardynałem Kościół powszechny zyskuje szerszy dostęp PKWP dokumentuje i analizuje wciąż postępujący fenomen prześladowania do perspektywy wspólnoty jednocześnie młodej i oryginalnej, której zbytnio chrześcijan w różnych częściach świata. Osią tego procesu jest obecna publika- nie znamy, choćby dlatego, że chodzi o region najbardziej oddalony od Europy. 1 Wywiad z Eliaszem Gargousem przeprowadzony przez Johna Pontifexa: “I was hungry and you fed me” (ACN Z 52 zgłoszonych projektów zrealizowaliśmy 40. (UK), March 2016), str. 2-3.
Działalność PKWP na świecie w latach 2015 -2017 Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 33 32 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani cja - „Prześladowani i zapomniani. Raport dotyczący chrześcijan prześladowa- gruntowne przyjrzenie się tym krajom, w których prześladowania chrześcijan nych za wiarę”. Całościowy materiał pokazuje, że w czasie od sierpnia 2015 do są najpoważniejsze. lipca 2017 w najbardziej dotkniętych tym zjawiskiem miejscach prześladowa- Raport ten w żaden sposób nie wyczerpuje tematu prześladowanych chrze- nia chrześcijan osiągnęły swój nowy szczyt, którego dramatyczny efekt dopiero ścijan, ale skupia się na najgroźniejszych przypadkach w zakresie pogwałcenia teraz jest widoczny i odczuwalny w całej okazałości. podstawowych praw człowieka: przemocy, gwałtu, bezprawnego przetrzymy- Nasilenie prześladowań chrześcijan stało się alarmujące już w okre- wania w więzieniu, niesprawiedliwego wyroku, zakazu spotkań religijnych i po- sie poprzedzającym przedstawiony przy tym wydaniu raportu2. W kwiet- kojowej (religijnej) wypowiedzi. Zestawienie zawiera te kraje, gdzie głównym niu 2017 roku Pew Research Center opublikowało dokument wykazujący, sprawcą aktów o charakterze prześladowań jest państwo (oczywistym przykła- że liczba krajów, w których chrześcijanie są ofiarami rządowych restrykcji, dem jest tu Korea Północna). Inne kraje ujęte w raporcie to te, gdzie winowaj- wzrosła ze 108 w 2014 roku do 128 w roku następnym3. W swoim rapor- cami są grupy społeczne (jak Daesh/ISIS w Iraku i Syrii), czy jeszcze inne, gdzie cie World Watch Monitor Report dotyczącym 2016 roku, organizacja Open prześladowania pochodzą z obu stron (Pakistan). Na liście znajduje się również Doors wspierająca prześladowanych chrześcijan zauważyła, że: „Ponad 200 Turcja. Chociaż nie jest ona w czołówce krajów, gdzie chrześcijanie są prześla- milionów chrześcijan w 50 krajach, gdzie bycie chrześcijaninem jest najtrud- dowani, niemniej jednak jej znaczenie w kwestiach dotyczących chrześcijan na niejsze, doświadcza prześladowań za swoją wiarę”4. Inne źródła podają, że Bliskim Wschodzie sprawia, że aby móc przeprowadzić jakąkolwiek rzetelną prawdziwa liczba w 2016 roku może dochodzić nawet do 600 milionów5. analizę sytuacji, nie można pominąć Turcji. Chociaż dokładna liczba chrześcijan prześladowanych za wiarę pozostanie nieznana, raporty wskazują spadek morderstw w badanym okresie do poniżej W raporcie przedstawione są wyniki badań przeprowadzonych przez 100 000. Mimo to podkreślają, że przemoc wobec wyznawców Chrystusa jest Pomoc Kościołowi w Potrzebie. Materiał ten został przygotowany w oparciu wciąż drastyczna6. o zebrane dane faktograficzne, a następnie na podstawie wizyt studyjnych w miejscach najbardziej dotkniętych problemem prześladowań, jak na przy- Główny cel raportu kład Aleppo w Syrii, niektóre regiony Iraku, Pakistan i Sudan oraz inne regiony, „Prześladowani i zapomniani 2015-2017” analizuje zarówno rodzaj zagro- które nie mogą być ujawnione z powodu bezpieczeństwa świadków. żeń, jak i ich przyczyny. Raport wskazuje na tendencje i przewiduje ich rozwój Ewaluacja ta, ze względu na swoją naturę, nie może być traktowana jako w przyszłości. Analizie zostało poddanych 13 krajów - mniej niż w poprzednich wyczerpująca. PKWP przeprowadziło jakościową ocenę sytuacji, w której nie- wydaniach, gdzie przedstawiono sytuację w ponad 20 krajach - aby umożliwić możliwe jest zawarcie statystyk pozwalających na przeprowadzenie komplet-
2 Daniel Philpott “Why Christians Deserve Attention”, Religious Freedom Project, Berkley Center, Georgetown nej analizy porównawczej. Dodatkowo należy podkreślić, że przemoc stosowa- University, 02/09/14
Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 35 34 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani grywają coraz bardziej znaczącą rolę w upowszechnianiu informacji o prześla- muszony exodus chrześcijan. W Syrii nastąpiło gwałtowne zdziesiątkowanie dowaniach, ale stały się też częścią problemu, albowiem służą ekstremistom do wspólnoty kościelnej. Chociaż dane statystyczne dotyczące całego kraju wciąż szerzenia ich propagandy. są dyskusyjne, to warto odnotować, że w marcu 2016 roku biskup chaldejski Antoine Audo z Aleppo stwierdził, że liczba syryjskich chrześcijan spadła z 1,2 „Prześladowani i zapomniani 2015-2017” - główne wnioski miliona do 500 000 - czyli spadek o 2/3 w ciągu pięciu lat. Został on odnotowa- W kwestii liczby osób, których dotyka problem, skali popełnianych zbrodni ny w miastach i miasteczkach, w których zebrano bardziej szczegółowe dane. i ich skutków, jest jasne, że prześladowania chrześcijan są dziś okrutniejsze niż kiedykolwiek w historii. Chrześcijanie są nie tylko najbardziej prześladowaną Aleppo to drugie pod względem wielkości miasto Syrii. Do 2011 roku grupą religijną na świecie, ale też coraz więcej z nich doświadcza najokrutniej- miejsce zamieszkania najliczniejszej, bo 150-tysięcznej chrześcijańskiej szych form takich prześladowań. W tym właśnie kontekście raport podsumo- wspólnoty. Było ono świadkiem exodusu wiernych, których liczba w mieście wuje, że w 12 z 13 badanych krajów sytuacja chrześcijan w latach 2015-2017 zmniejszyła się do 35 000 wiosną 2017, dając spadek powyżej 75%7. Podczas, generalnie pogorszyła się względem przedstawionego wcześniej okresu. gdy exodus był bez wątpienia skutkiem trwającej wojny, to uderzenie szczegól- Wartym odnotowania jest tutaj przykład Chin, gdzie nietolerancja wciąż po- nie w chrześcijan nie powinno być lekceważone. Wyjaśnia to, dlaczego liczba stępuje, a dowodem na to jest ciągłe powielanie nacisków wywieranych na chrześcijan tak znacznie spadła w stosunku do całej populacji, która w tym sa- miejscowych księży, niszczenie kościołów, krzyży i innych symboli chrześcijań- mym okresie zmniejszyła się o około 25%8. skich. W wielu krajach sytuacja już była na tyle poważna, że niewiele mogła W tym samym czasie w Iraku liczba chrześcijan zmalała z 275 000 w po- się pogorszyć. Oczywistym wyjątkiem jest Arabia Saudyjska, gdzie od dawna łowie 2015 roku do poniżej 200 0009, a zaledwie dwa lata później do 150 ukonstytuował się jeden z najbrutalniejszych na świecie modeli prześladowań. 000. Jeśli wyludnienie chrześcijańskiej Syrii będzie postępowało w tym samym W dwóch przypadkach pogorszenie było na tyle znaczne, że kraje te zmieniły tempie, to przewidywania zawarte w raporcie z 2015 roku pozostają w mocy, kategorię, np. Indie z „wysokiej” na „wysoką do ekstremalnej”, a Turcja z „umiar- a społeczność chrześcijańska zniknie całkowicie z Iraku do 2020 roku. Chrze- kowanej” na „umiarkowaną do wysokiej”. W innych krajach, jak na przykład ścijanie w Iraku są „na granicy zagłady”10. Ryzyko, że jedna z najstarszych w Syrii i Iraku, pogorszenie sytuacji chrześcijan w ostatnim czasie było głównie chrześcijańskich społeczności zniknie, nie jest już tylko odległą perspektywą, efektem wzrostu przemocy i zastraszania, których szczyt przypadł na poprze- ale może okazać się bliską rzeczywistością. dzające lata obecnego raportu, a dokładnie okres między 2013 a 2015 rokiem. Dowody zebrane na potrzeby tego raportu wskazują, że zagłada chrześci- W obu tych krajach i w niektórych innych ogólna sytuacja chrześcijan była jan i innych mniejszości była i wciąż jest celem islamskich grup ekstremistycz- gorsza niż w poprzednich dwóch latach, mimo że latem 2017 roku przemoc nych w Iraku, Syrii i w innych częściach regionu, w tym także w Egipcie (por. została znacznie ograniczona. Związane jest to z kluczowymi czynnikami 7 ACN fact-finding in Aleppo by Josué Villalón
Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 37 36 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani studium przypadku „Egipt: zamachowcy-samobójcy atakują podczas Mszy”). chrześcijanki i jazydki17. W lipcu 2014 roku - zaledwie miesiąc po zajęciu Mosulu w Iraku - Daesh opu- blikowało oświadczenie, ogłoszone przez głośniki miejskie, o następującej Ludobójstwo chrześcijan treści: „Przedstawiamy im (chrześcijanom i innym) trzy opcje: islam, kontrakt Poniższy raport pokazuje bezsprzecznie, że chrześcijanie w Syrii i Iraku stali Dhimmi zawierający opłaty (islamskiego podatku dżizia). Jeśli odmówią, nie po- się ofiarami zbrodni ludobójstwa w rozumieniu Konwencji ONZ w sprawie za- zostaje nic poza mieczem”11. pobiegania i karania zbrodni ludobójstwa18. Dowody są spójne z „zamiarem cał- Kiedy ekstremiści dokonali całkowitej konfiskaty własności chrześcijan, kowitego lub częściowego zniszczenia”19 społeczności chrześcijańskiej i speł- uzupełnionej o oznaczenie chrześcijańskich domów arabską literą „N” ozna- niają wszystkie wskaźniki określone w konwencji, „z których spełnienie choćby czającą Nazarejczyka (odnoszącą się do chrześcijan), stało się jasne, że opcja jednego jest wystarczającym dowodem na zaistnienie ludobójstwa, w tym a) opłaty nie była już możliwa i została formalnie wycofana12. Pomysł wymaza- zabijanie członków grupy, b) poważne cielesne lub psychiczne krzywdzenie nia wszystkiego, co było związane z obecnością chrześcijan na tych ziemiach, członków grupy, c) celowe pogarszanie warunków życia grupy i doprowadzenie stał się faktem poprzez desakralizację w postaci usunięcia krzyży i innych sym- do fizycznej destrukcji w całości lub części”20. Dowody pokazują także, że dzia- boli na budynkach należących do Kościoła13 (por. studium przypadku „Syria: łalność Daesh w zakresie „przeciwdziałania urodzeniom” i „porzucania” dzieci klasztor zburzony, a groby pohańbione”). Porwanie sześciu księży i biskupów, jest równoważna z oskarżeniem określonym przez konwencję o dopuszczenie włączając arcybiskupów Aleppo: Boulosa Yazigi i Youhanna Ibrahima, porwa- się zbrodni ludobójstwa. W listopadzie 2016 roku katolicki ksiądz Patrick Des- nych w kwietniu 2013 roku, było bezpośrednim atakiem na strukturę i liderów bois opisał swoje doświadczenia w czasie wspomagania chrześcijańskich ro- Kościoła14. Takie akty agresji nie były zarezerwowane wyłącznie dla żywych dzin w Iraku i Syrii, mówiąc: „Rozdzielają rodziny, odbierają matkom noworodki chrześcijan: grób księdza Salima Ganni15 został zbezczeszczony na oczach i przekazują je islamskim rodzinom”. Dodał również, że małe dzieci są szkolone świadków w kościele św. Addai w Karamlesz, chrześcijańskim miasteczku na na terrorystów. Oświadczył, że „młode dziewczynki, które są dziewicami, są Równinie Niniwy16. Gwałty i przemoc na tle seksualnym były również znaczą- selekcjonowane przez lekarzy i sprzedawane”21. Ludobójstwo chrześcijan ma cym elementem strategii prowadzącej do zniewolenia mniejszości religijnych. także miejsce w północnej Nigerii, gdzie Boko Haram (sprzymierzeniec Da- W czerwcu 2016 roku pewna Irakijka opisała zdarzenia, jakie miały miejsce, esh)22 rozpoczęło swoją kampanię przemocy23. Islamski lider z ludu Fula zo- gdy została porwana przez Daesh. Powiedziała, że gdy ekstremiści odkryli, że stał oskarżony o zmowę z „siostrzaną organizacją” Boko Haram, ponieważ był jest chrześcijanką, zabrali ją wraz z jej córką do obozu dla internowanych, gdzie odpowiedzialny za przeprowadzenie kampanii w postaci rzezi, desakralizacji była wielokrotnie gwałcona. Powiedziała, że to samo spotkało inne kobiety, zabudowań kościelnych, gwałtów i masowych wypędzeń chrześcijan24. Kiedy
17 Fox News, 04/06/16 Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 39 38 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani delegacja Pomocy Kościołowi w Potrzebie odwiedziła północną Nigerię w marcu ordynator nakazał przyjęcie zwyczajów muzułmańskich jako warunek korzy- 2017 roku, hierarchowie Kościoła wręczyli ACN zbiór dokumentów wykazują- stania ze schronienia przez chrześcijan27. Ze swojej strony sami chrześcijanie cy, że tylko w jednej diecezji - Kafanchan - w ciągu pięciu lat 988 osób zostało - szczególnie kobiety w obawie przed gwałtem - opisywały PKWP swoje wąt- zabitych, a 71 wiosek zamieszkałych w większości przez chrześcijan, zostało pliwości, że pójście do obozów byłoby dla nich niebezpieczne. PKWP spotkało zniszczonych, w tym 2 712 domów i kościołów. W Maiduguri (wcześniejszej się w Zahle w Libanie z rodzinami, które wolały mieszkać w jednym pokoju, siedzibie Boko Haram) diecezjalni przedstawiciele donieśli, że 1,8 miliona ludzi w piwnicy nawet po 15 osób w chrześcijańskim domu niż w obozach. Biskupi zostało przesiedlonych, 5 000 kobiet owdowiało, a 15 000 dzieci zostało osie- i inni przywódcy kościelni mówili o problemach, jakie spotykały chrześcijan, roconych. Uszkodzono 200 kościołów i kaplic oraz 35 prezbiteriów i centrów którzy chcieli dostać się do obozów, i którym odmówiono rejestracji28. W efek- parafialnych25. cie doprowadziło to do masowego exodusu chrześcijan z regionu. W ten sposób Wiosną 2016 roku dla chrześcijan z Syrii i Iraku pojawił się promień nadziei została ograniczona też możliwość powrotu chrześcijan do własnej ojczyzny na w postaci międzynarodowej kampanii na rzecz oficjalnego uznania zbrodni po- dużą skalę, gdyby sytuacja uległa poprawie. To sprawiło, że chrześcijanie byli pełnianych przez Daesh na chrześcijanach jako ludobójstwo. Parlament Euro- w bardzo niekorzystnej sytuacji, gdy Daesh i inne grupy ekstremistyczne stra- pejski i brytyjska Izba Gmin udzielili swojego poparcia dla uznania tych zbrodni ciły znaczną część swoich terytoriów w Iraku i Syrii. Szanse na powrót chrze- za ludobójstwo. Amerykański Sekretarz Stanu, John Kerry, ogłosił, że Daesh ścijan do swoich domów drastycznie zmalały, zważywszy na skalę uchodźctwa. jest organizacją „ludobójczą poprzez ideologię, przez swoje działania, poprzez Pod nieobecność pomocy rządowej wysiłki organizacji kościelnych we wspie- to, co mówi, w co wierzy i co robi”26. Kampania osiągnęła swój szczyt w marcu raniu przesiedlonych i uchodźców dopiero zaczęły osiągać swój główny cel. Do 2016 roku po oddaniu anonimowego głosu ze strony Izby Reprezentantów Sta- połowy 2017 roku setki rodzin zaczęły wracać z przesiedlenia w kurdyjskim nów Zjednoczonych za uznaniem owych zbrodni jako ludobójstwa. północnym Iraku do swoich miast i wiosek na Równinie Niniwy, włącznie z naj- bardziej poszkodowanymi miastami takimi jak Karakosz29. Opieszałość rządu Wraz z wycofaniem Daesh jego bojownicy rozproszyli się, a islamski eks- Od tego momentu progres został zablokowany. Podjęcie niezbędnych kro- tremizm nieuchronnie rozprzestrzeniał się dalej. Ataki skierowane przeciw ków, by powstrzymać ludobójstwo i postawić zbrodniarzy przed sądem - jak chrześcijanom na Filipinach wiosną i latem 2017 roku (por. studium przypadku stanowi konwencja ds. ludobójstwa - było porażką rządów o ogromnym zna- „Filipiny”) wzbudziły nowe spekulacje, czy teraz kraje południowo-wschodniej czeniu dla cierpiących chrześcijan. Przywódcy religijni i wierni zaalarmowali Azji są kolejnym celem do przejęcia politycznej władzy przez Daesh. Te do- z rozpaczą, że władze pozostają wyraźnie bezczynne, gdy chodzi o zapewnie- świadczenia stają się tym samym powodem do obaw innych krajów w regionie, nie pomocy chrześcijańskim ofiarom ludobójstwa, uciekającymi przed Daesh a nawet w Australii. i innymi ekstremistami z Mosulu i Równiny Niniwy, a także tych w Libanie, Jor- Dodatkowo nasilenie ataków islamskich w latach 2016-2017 w zachod- danie i w innych miejscach, nie mogąc dotrzeć do bezpiecznego azylu ONZ nich krajach, w tym we Francji, w Niemczech, Belgii, Wielkiej Brytanii, jasno i innych oficjalnych obozów. Badania przeprowadzone na miejscu przez Pomoc wskazuje na prowadzenie specyficznej kampanii destabilizacyjnej. Daesh jest Kościołowi w Potrzebie ujawniły, że przynajmniej w jednym z obozów ONZ ko- 27 Information from fact-finding trip to Syria and Lebanon by John Pontifex and other ACN staff, January-Febru- -arms-to-islamists/> ary 2016, including visit to camps and Christian families in Zahlé, Lebanon 25 ACN Communication Trip – Nigeria, March 2017, Travel Report by Maria Lozano 28 Catholic News Agency, 07/01/14 Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 41 40 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani - jak twierdzi grupa tych państw - odpowiedzialne za te ataki. Uzasadnione jest W krajach takich jak Sudan islamskie zagrożenie pochodziło głównie od sugerowanie, że atakowanie społeczności chrześcijańskich, jak miało to miej- rządu. Sam rząd jest oskarżany przez obserwatorów praw człowieka o dopro- sce w Syrii i Iraku, może zostać powtórzone na Zachodzie. Kościoły muszą mieć wadzenie do unicestwienia pełnej wolności religijnej33. W latach 2015-2017 prawo do dodatkowej ochrony, szczególnie jeśli bojownicy okażą się zdolni do prezydent Sudanu Omar al-Bashir wprowadził radykalny program islamski, rozpoznawania i wykorzystywania słabości zachodnich wywiadów i systemów szczególnie wrogo nastawiony do chrześcijan. W rezultacie „kościoły były bu- inwigilacji. rzone każdego miesiąca”34 (por. studium przypadku „Sudan”), chrześcijanie byli aresztowani za domniemany prozelityzm, a kobiety otrzymywały grzywny za Słabość rządów wobec ekstremizmu noszenie „obscenicznych”, nieskromnych ubrań35. Kiedy rząd odebrał prawa W okresie przedstawianym w obecnym raporcie pojawiły się dowody wska- obywatelskie osobom o innych korzeniach, spowodowało to masowy exodus zujące na to, że zwiększające się zagrożenie dla chrześcijan ze strony islamskich chrześcijan, którzy byli zmuszeni do opuszczenia kraju ich przodków, mimo że ekstremistów nie pochodzi tylko od radykalnych ugrupowań, ale również od sami żyli w Sudanie od 30 lat lub dłużej36. rządów. W Pakistanie głównym problemem Kościoła są zakazane fundamen- talistyczne komórki. Działalność wielu takich grup jest zakazana przez rząd, Dowody na podburzanie do ekstremizmu przez Zachód ale jego opieszałość w ich powstrzymywaniu spotęgowało problem przemocy, Reżim w Sudanie stanął w obliczu coraz większej międzynarodowej presji, której grupy te dopuszczają się wobec chrześcijan i innych mniejszości. aby poprawić egzekwowanie praw człowieka w tym kraju. W styczniu 2017 W Wielkanoc 27 marca 2016 roku frakcja pakistańskich talibów przyznała roku USA zdjęły na sześć miesięcy nałożone na Sudan sankcje, tym samym się do ataku w parku w Lahore Gulshan-i-Iqbal, skierowanym głównie prze- zezwalając na handel pod warunkiem, że rząd podejmie kroki w kierunku po- ciwko chrześcijanom, z których zginęły 24 osoby30. Choć rząd Pakistanu ostro prawy w zakresie respektowania prawa człowieka i wolności religijnej37. potępił takie ataki, to jednak był niechętny do walki z widocznym w społeczeń- Polityka USA wobec Sudanu stanęła w kontraście wobec podejścia do Ara- stwie wzrostem agresywnego islamu, co w rezultacie stało się częścią więk- bii Saudyjskiej. Zachodnie mocarstwa, w tym USA, zostały skrytykowane nie szego problemu (por. studium przypadku „Pakistan”). Jednym z bardzo często tylko za nieudolność w zakresie zwalczania przyczyn islamskiego ekstremizmu, przytaczanych przykładów był brak działań w przypadku Asii Bibi. Chrześcijan- ale przede wszystkim za zasadnicze podsycanie do niego. W maju 2017 roku ka, matka pięciorga dzieci, została skazana na śmierć za bluźnierstwo wobec Komisja ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej (USCIRF) skrytykowała rząd islamu. Sąd Najwyższy badał sprawę aż do momentu, kiedy to dochodzenie USA za niepodejmowanie działań naciskających Arabię Saudyjską, by ta zanie- utknęło, gdy w październiku 2016 roku sędzia niespodziewanie sam się „zwol- chała pogwałcania praw człowieka, preferując maksymalizację zysków handlo- nił”31. Stało się wiadome, że niemożliwe jest otwarcie dyskusji na temat tzw. wych z tym krajem38. prawa dotyczącego bluźnierstwa, za które aktualnie najczęściej skazuje się 33 Mark Pattison, “Commission Head: Religious Freedom has ‘Spiralled Downwards’”, America, 03/05/16 Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 43 42 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani W tym samym miesiącu prezydent USA Donald J. Trump, podczas swojej retoryki grup Hindutwy opiera się na sugestii, że chrześcijanie są odpowie- pierwszej oficjalnej podróży jako urzędujący prezydent, podpisał kontrakt na dzialni za wymuszone konwersje. Arcybiskup Leo Cornelio z Bhopalu twier- handel bronią z Arabią Saudyjską opiewający na kwotę 110 miliardów dolarów. dzi, że takie zarzuty mają na celu zaszczepienie podziału między wspólnotami Kontrakt został wcześniej wstrzymany podczas prezydentury Baracka Obamy wiary, dodając: „Chcę zapytać wszystkich, którzy oskarżają nas, że nawracamy ze względu na „obawy dotyczące łamania praw człowieka”39. Ostatecznie kon- na chrześcijaństwo ludzi łatwowiernych: gdzie są ci, których nawróciliśmy?”. trakt został zawarty, podczas gdy napływały kolejne raporty - w tym doku- Grupy hinduskie organizują ceremonie Ghar Wapsi („powrót do domu”), a ra- menty Wikileaks40 - wskazujące, że Arabia Saudyjska dostarcza broń i finansuje porty sugerują, że wiele z tych wydarzeń dotyczyło zmuszania do ponownego działania radykalnych sunnickich grup, w tym szczególnie Daesh, winne ludo- nawrócenia chrześcijan na hinduizm. bójstwa chrześcijan. W raporcie Catholic Secular Forum w 2016 r. odnotowano 365 wyjątkowo Rząd Arabii Saudyjskiej stale zaprzeczał oskarżeniom, nazywając je „fałszy- okrutnych przypadków działań antychrześcijańskich, w których 10 osób zo- wymi zarzutami”41, ale anonimowe źródła (bliskie Pomocy Kościołowi w Potrze- stało zabitych i ponad 500 członków duchowieństwa lub starszych członków bie) potwierdzały tę spekulację: „Zachód jest zaangażowany w sprzedaż [broni] społeczności zaatakowano za ich wiarę. Na przykład w lipcu 2016 roku 14-let- Arabii Saudyjskiej i dostarcza broń dla Daesh”42. Faktem jest, że grupy islamskie nia chrześcijańska uczennica w stanie Chhattisgarh została zgwałcona i zabita jak Daesh w dużej mierze zależą od zewnętrznych, nieoclonych dostaw broni po odmowie opuszczenia rodziny i wyrzeczenia się swojej wiary. W 2017 roku i informacji wywiadu. Niezwykle naglącą koniecznością jest podjęcie działań nastąpił gwałtowny wzrost liczby takich incydentów. Dane dostępne w czasie prowadzących do powstrzymania współpracujących z nimi jednostek. W ten tworzenia tego raportu (obejmującego styczeń-maj 2017 r.) wykazały, że było sposób prześladowani chrześcijanie staną się jednymi z wielu beneficjentów 316 podobnych zdarzeń - prawie tyle samo, ile odnotowano w całym 2016 r. takich działań. Ataki miały przybrać na sile od czasu zwycięstwa BJP w wyborach w marcu 2017 r., przy czym największy wzrost niepokojących wypadków miał miejsce Nacjonalizm religijny i oskarżenia wobec chrześcijan w Uttar Pradesh i stanach Telangany (studium przypadku „Indie: chrześcijanin Od zwycięstwa prawicy Bharatiya Janata Party (BJP) w indyjskich wybo- pobity do nieprzytomności”). Coraz częściej chrześcijanom w kilku wioskach rach parlamentarnych w kwietniu-maju 2014 r. chrześcijanie w Indiach stawiali odmawiano dostępu do ryżu, pszenicy, cukru i innych produktów udostępnia- czoła coraz większej nietolerancji i przemocy. Zaangażowanie BJP w ideologię nych w subsydiowanych stawkach zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie żyw- Hindutwy było istotnym czynnikiem w tej sytuacji. Hindutwa to prawicowa for- ności z 2013 roku. W czerwcu 2017 r. w wiosce w Uttar Pradesh odmówiono ma hinduskiego nacjonalizmu, postrzegającego Indie jako kraj hinduski, który czterem rodzinom chrześcijańskim dostępu do wody niezbędnej do upraw. nie powinien tolerować innych religii czy kultur. Przewaga antychrześcijańskiej Członkowie rodzin zostali zmuszeni do udziału w hinduskich rytuałach, by in October 2016, an indefinite waiver has been in place since 2006 on taking an otherwise legislatively mandated w ten sposób wyrazić porzucenie swojej wiary. Ci, którzy tego nie zrobili, zosta- action as a result of the CPC designation.” USCIRF 2017 Report: Saudi Arabia, p.1 Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 45 44 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani System społecznej stratyfikacji w Korei Północnej „Songbun” określa dostęp kom. Jeden z byłych agentów ds. Bezpieczeństwa Korei Północnej powiedział, do niezbędnych zasobów, takich jak żywność, edukacja i opieka zdrowotna że chrześcijaństwo jest „prześladowane, ponieważ w zasadzie jest związane w oparciu o pozycję społeczną w jednej z 51 potencjalnych kategorii, co ozna- z USA ... i jest uważane za szpiegostwo. To Amerykanie zaszczepili chrześcijań- cza większą lub mniejszą lojalność wobec reżimu. Ci z niższych kategorii są stwo, ponieważ próbują zaatakować nasz kraj. Ci, którzy są chrześcijanami, to klasyfikowani jako „wrogo nastawieni” do państwa (protestanci w wieku 37 szpiedzy”. lat, katolicy w wieku 39). System ten zabezpiecza dyskryminację ze względu Otto Warmbier powrócił do Stanów Zjednoczonych w stanie agonalnym na przekonania religijne w samej strukturze społeczeństwa komunistycznego, z powodu ekstremalnych warunków panujących w obozach więziennych co jest tym bardziej niepokojące, że w 2016 r. Chiny ogłosiły plany wdrożenia w Korei Północnej. Raporty opisują chrześcijan traktowanych z „nieprawdo- podobnego systemu. Obywatele otrzymaliby kategorię opartą na „kredycie” podobnym okrucieństwem”. W obozach chrześcijanie często poddawani byli politycznego zaufania pod kątem handlowym, społecznym i prawnym. Chociaż najsurowszym karom jako „więźniowie religijni”. Do takich działań należały: szczegóły pozostają niejasne, wydaje się przewidywalne, że system przypisałby przymusowe roboty, tortury, prześladowania, głód, gwałt, wymuszona aborcja, niższą kategorię chrześcijanom. Jest to tym bardziej prawdopodobne biorąc przemoc seksualna i pozasądowe zabójstwo. Według CSW chrześcijan zawie- pod uwagę, że wysiłki rządu zmierzające do zwiększenia kontroli nad Kościo- szano na krzyżu nad ogniem, miażdżono młotem. Reasumując: trzy czwarte łem nabrały nowego tempa w kwietniu 2016 r. po zapowiedzi programowej chrześcijan w obozach umiera z powodu nieludzkich kar, jakie otrzymują. Prezydenta Xi Jinpinga na ogólnochińskiej konferencji dotyczącej podejścia Wydaje się, że Chiny pozwalają na więcej swobody religijnej niż Korea Pół- do religii. Część narracji przedstawiona przez prezydenta Xi Jinpinga oscyluje nocna, a przepisy nie są tak surowe w porównaniu z sąsiadem. Jednakże i tam wokół chrześcijaństwa jako źródła „zagranicznej infiltracji” Chin. Uznając zna- prawa człowieka zostały poważnie naruszone, ponieważ państwo dąży do obję- czący wpływ praktyk religijnych na społeczeństwo, nalegał on na konieczność cia coraz ściślejszą kontrolą aktywności religijnej. Rozporządzenia w sprawach „zsinizowania”, czyli oparcia życia zakonnego na autentycznie chińskim wzorze religijnych, które weszły w życie w 2017 r., zabraniają organizowania wszelkiej (za który można uznać komunizm), aby uwolnić go od kontroli zagranicznej. działalności kościelnej w niezatwierdzonych miejscach kultu oraz głoszenia, Znajdowało to odzwierciedlenie w reakcji rządu na grupy religijne, które dzia- organizowania aktywności religijnej, zakładania instytucji religijnych, w tym łają poza kontrolą państwa – czyli tak zwane „Kościoły podziemne”. Miały też szkół, uniwersytetów i innych placówek oświatowych. Z przestrzeni publicz- miejsce nowe represje wobec przywódców Kościoła, uznawanych przez reżim nej usuwa się Święta Bożego Narodzenia, choinki czy nawet kartki okoliczno- za dysydentów, w szczególności wobec biskupa Vincenta Guo Xijina z Mindon- ściowe. W szczególności prowincja Zhejiang najgorliwiej starała się blokować ga i biskupa Petera Shao Zhumina (studium przypadków „Chiny”). Postrzeganie chrześcijaństwo. Trwająca kampania likwidacji krzyży i niszczenia posiadłości religii jako narzędzia obcych wpływów znajduje swoje odzwierciedlenie w re- kościelnych, tam rozpoczęta, rozeszła się do sąsiednich prowincji Henan i An- toryce używanej przez Koreę Północną. Przykładem takiego stanu rzeczy może hui. Władze Zheijang wprowadziły dalsze działania mające na celu kontrolowa- tu być śmierć amerykańskiego studenta Otto Warmbiera w czerwcu 2017 r. nie wspólnot religijnych, w tym instalowanie kamer wideo w miejscach kultu. po jego uwięzieniu w Korei Północnej. Przez cały proces oficjalna interpreta- Perspektywy dla chrześcijan pod rządami komunizmu są wciąż złe, a Zachód cja jego zbrodni akcentowała chrześcijaństwo, pomimo iż Otto Warmbier był nadal wzmacnia więzi gospodarcze z Chinami pomimo fundamentalnego naru- żydem. Władze komunistyczne twierdziły, że usunięto z jego hotelu polityczną szania praw człowieka, co jest bezdusznie pomijane w poszukiwaniu jedynego propagandę. Przemówienie dotyczące przestępstwa Warmbiera miało stać się celu, jakim są transakcje handlowe. odzwierciedleniem poglądu, że chrześcijaństwo jest totalnie obce Koreańczy- Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 47 46 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Wniosek: teraz lub nigdy. Uratujmy chrześcijan przed prześladowaniami chodzi o to, aby chrześcijan poświęcić na ołtarzu strategii ekonomicznej? Dla W komunikacie nadanym przez BBC Radio 4 dn. 22 grudnia 2016 r. ksią- organizacji takich jak PKWP jest to wezwanie do natychmiastowego i pilnego żę Walii odniósł się do niedawnego spotkania w Londynie, zorganizowanego działania duszpasterskiego. W wielu przypadkach ta pomoc jest coraz bardziej przez Pomoc Kościołowi w Potrzebie, ze świadkami prześladowań chrześcijan nagląca, zważywszy na ewidentne niepowodzenia działań rządów czy ONZ, na Bliskim Wschodzie. Książę Charles powiedział: „Oczywiście, dla takich lu- aby dotrzeć do chrześcijan z pomocą. dzi wolność religijna jest codziennym wyborem życia lub śmierci. Skala prze- Niniejszy raport ma stanowić świadectwo dramatu cierpień chrześcijan. śladowań religijnych nie jest powszechnie znana. Na Zachodzie, gdzie coraz Opracowanie to rzuca zaledwie niewielkie światło na problem prześladowań większy nacisk kładzie się na prawa osób, niezależnie od płci, pochodzenia et- na tle religijnym, lecz z głównym przesłaniem dla osób sumienia, by nie zapo- nicznego czy seksualności etc., w niewielu mediach pojawiają się informacje minać o losie cierpiących za wiarę! o masowych prześladowaniach chrześcijan. Coraz częściej jednak pojawiają się informacje o sytuacji chrześcijan w takich krajach jak Erytrea, mało znana na Zachodzie i do tej pory ignorowana przez media” (studium przypadku: „Ery- STUDIUM PRZYPADKU trea”). Podkreślenie skali ucisku wobec chrześcijan na tle ambiwalencji medial- (Case study) nej stanowi impuls do stworzenia i wydania niniejszego raportu. Pokazuje to, że chrześcijaństwo jest najbardziej prześladowaną na świecie społecznością STUDIUM PRZYPADKU A wiary. W wielu przypadkach z powodu ludobójstwa i innych zbrodni przeciwko Syria: Człowiek przywiązany do krzyża ludzkości Kościół w wielu krajach i regionach staje wobec możliwości bliskiego unicestwienia, ponieważ różnorodność ustępuje monokulturze nie tylko na Bli- Styczeń 2017: Chrześcijanin Elias opisał, skim Wschodzie, ale także w części subkontynentu indyjskiego i Afryki. Zagro- jak został zmuszony do ucieczki przez siły żenie zniknięcia Kościoła nie może już być postrzegane jako niepokojące tylko Daesh (ISIS) w Raqqa w północnej Syrii. Uciekł z powodu bombardowania. Da- dla chrześcijan czy innych ludzi, ale dla wszystkich, którzy dbają o różnorod- esh schwytało go za to, że nie dotrzymał nałożonego na wszystkich chrześcijan ność i tolerancję na świecie. W tym sensie przetrwanie chrześcijaństwa można terminu płatności. Stracił możliwość zarobku po tym, jak bomba uniemożliwiła uznać za ważny wskaźnik wolności i poszanowania praw człowieka w wyżej mu pracę w warsztacie samochodowym. Rozdrażnieni żołnierze Daesh wrzucili wymienionych krajach. W Indiach to przetrwanie Kościoła może być zagrożo- figurkę Matki Bożej do kosza. Kiedy Elias zaprotestował, uderzyli go w głowę. ne poprzez nagły wzrost przemocy. Można też wnioskować, że kwestia ta dla Został osądzony za bronienie własnego życia. W więzieniu był przywiązany do wielu ma szczególne znaczenie. Gdzie indziej w świecie (zwłaszcza w Chinach) krzyża i karmiony spleśniałym chlebem. Wybuch bomby sprawił, że udało mu ciągłe blokady rządu oznaczają, że Kościół jest coraz bardziej zmuszany wy- się uciec, dzięki czemu Elias dołączył do swojej żony Samar. Małżeństwo znala- bierać między pryncypialnym naruszeniem praw, które gwarantują tożsamość zło schronienie w Aleppo, gdzie zaopiekowali się nimi siostra Annie Demerjian wiernych, a statusem „nielegalnych wyrzutków”, zdanych całkowicie na łaskę i wolontariusze. reżimowego nadzoru i systemu bezpieczeństwa. Powszechna natura prześla- Nazwiska zostały zmienione w celu ochrony zaginionych dzieci Elias i Samar - dowań i dowody dotyczące reżimów, z którymi Zachód ma ścisłą więź han- Rima, 18 i Youhanna, 17 lat - prawdopodobnie wciąż więzionych przez Daesh. dlową i strategiczne powiązania, oznaczają że nasze rządy wykorzystują swoje wpływy, aby zaatakować mniejszość, zwłaszcza chrześcijańską. Czy więc nie Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 49 48 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani STUDIUM PRZYPADKU B bojownicy ISIS próbowali wyeliminować chrześcijańskie symbole. Armia Syrii Egipt: Samobójcze ataki podczas Mszy św. wyparła Daesh z Al-Qaryatayn w kwietniu 2016 r. - dziewięć miesięcy po zaję- ciu tego miasta przez dżihadystów. W trakcie swojej wizyty patriarcha Aphrem Grudzień 2016: W Kairze co najmniej 29 osób dowiedział się, że dżihadyści używali spychacza do częściowego zniszczenia zostało zabitych w trakcie niedzielnej Mszy św. klasztoru św. Eliasa, którego historia sięga ponad 1500 lat. Na gruzach było podczas ataku na cerkiew prawosławną św. widać ludzkie kości ze starożytnych grobów. Zniszczono również wiele sta- Piotra i Pawła. Obok gotyckiej katedry prawo- rożytnych ksiąg chrześcijańskich, co było widoczne na pobojowisku. Zostały sławnej św. Marka zostało rannych ponad 50 uszkodzone również nagrobki na cmentarzu, a wszystkie krzyże usunięto. Na osób. Daesh (ISIS) potwierdziło odpowiedzial- całym obszarze miasta kaplice i kościoły zrównano z ziemią. ność za ten czyn, stwierdzając na Facebooku, że Patriarcha Aphrem (na zdjęciu w kościele św. Elijana Syryjskiego Al-Qaryatay- podobne ataki będą kontynuowane „przeciw- na) powiedział Papieskiemu Stowarzyszeniu Pomoc Kościołowi w Potrzebie: ko każdemu niewiernemu i apostacie w Egipcie „Mieszkańcy płakali, kiedy zobaczyli, co stało się z ich miastem. Szczególnie i wszędzie”. Rzecznik episkopatu egipskiego, bolesny był widok kościołów celowo zniszczonych przez ISIS”. ojciec Rafic Greiche, powiedział Papieskiemu W ciągu 24 godzin od zdobycia Al-Qaryatayn w sierpniu 2015 r. Daesh upro- Stowarzyszeniu Pomoc Kościołowi w Potrzebie: „Jest takie przerażające uczucie wadziło z miasta 230 osób – w tym 60 chrześcijan. wśród wielu wiernych, którzy uczestniczą we Mszy św., że pod ławką, na której siedzą, jest bomba”. Cztery miesiące później, w kwietniu 2017 r. w Niedzielę STUDIUM PRZYPADKU D Palmową, miały miejsce w dwóch kościołach w Aleksandrii i Tanta samobójcze Nigeria: Krwawy zamach podczas Świąt Wielkanocnych ataki, które spowodowały śmierć 44 osób, a ponad 120 osób zostało rannych. W następnym miesiącu zginęło co najmniej 28 osób, a 233 ciężko ucierpiało. Kwiecień 2017: Chrześcijańska kobieta Dorkas Zakka Ekstremiści zaatakowali autobus pełen pielgrzymów podróżujących do prowin- znalazła się wśród 12 osób zabitych przez liderów Fu- cji Minya, w górnym Egipcie. Daesh potwierdziło odpowiedzialność za te ataki. lani, którzy przerwali wielkanocną Mszę świętą w stanie Kafanchan w północnej Nigerii. STUDIUM PRZYPADKU C Kościół katolicki św. Jana, w mieście Asso padł ofiarą an- SYRIA: Zbombardowany tychrześcijańskich Fulani. Dziewięciu wiernych zostało zabitych. Proboszcz pa- klasztor rafii pw. św. Jana, ks. Aleksander Yeycock, powiedział Papieskiemu Stowarzy- szeniu Pomoc Kościołowi w Potrzebie: „Celebrowałem Mszę, … kiedy usłyszałem Kwiecień 2016: Prawosławny strzały”. Oskarża wojsko o to, że nie ochroniło chrześcijańskiej społeczności: patriarcha Ignatius Aphrem II „Byli w pobliżu podczas ataku w wigilię Wielkanocy, ... nie zrobili nic”. odwiedził syryjskie miasto kil- ka dni po zwycięstwie Daesh (ISIS). Syryjski hierarcha prze- konał się na własne oczy, jak Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 51 50 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani STUDIUM PRZYPADKU E skiego Iraku po ponad dwuletnim wysiedleniu. Ojciec Martin napisał: „Byłem Indie: Pastor pobity do nieprzytomności pierwszym księdzem, który błogosławił ludziom w tym kościele”. Kapłan opisał, jak w nocy z 6 na 7 sierpnia 2014 r. zabrał z kościoła Najświętszy Sakrament Luty 2017: chrześcijański pastor zapadł , zanim Daesh zajęło świątynię. Działalność ks. Martina w Karemles wyraźnie w śpiączkę po tym, jak został pobity wpisuje się w koncepcje związane z działaniami Papieskiego Stowarzyszenia w „planowanym” ataku przeprowadzo- Pomoc Kościołowi w Potrzebie. Głównym celem tej koncepcji jest umożliwienie nym przez ekstremistów z Hindutwy. Kil- chrześcijanom powrotu na Równinę Niniwy. Szczególny nacisk jest położony ku młodych ludzi dotkliwie pobiło Rev. na naprawienie tysięcy domów uszkodzonych przez Daesh. Program obejmuje Gandhama Padma Rao (49 lat), w wiosce pomocą 120 000 przesiedlonych chrześcijan i innych mieszkańców w północ- Medipally, w stanie Telangana. Zanim no-wschodnim Iraku. stracił przytomność, powiedział policji, że atak był motywowany religijnie. „Mówili do mnie w wulgarnym języku: nie STUDIUM PRZYPADKU G możesz przychodzić do naszej wioski, aby się modlić”. Lokalna policja źle zin- Filipiny: Ekstremiści atakują katedrę terpretowała jego skargę. Syn, Samuel Mark, powiedział, że atak został zapla- nowany. „Tato poszedł odwiedzić sąsiadujące rodziny, które od lat uczęszczają Maj 2017: Islamscy ekstremiści na do naszego kościoła”. Dodał: „On nawet nie odpowiadał na wulgaryzmy, kiedy Filipinach nakazywali podpalić kate- krzyczeli do niego, nagle zaczęli go kopać”. drę. Cała akcja została przez nich sfil- mowana włącznie z uprowadzeniem księdza i setki innych wiernych. Uzbrojone bojówki islamskiej organi- zacji Maute (zobowiązanej do lojalno- ści wobec Daesh, czyli ISIS), sprofa- nowało święte obrazy w katedrze pw. św. Marii na wyspie Mindanao w Ma- rawi i zniszczyło całą infrastrukturę sakralną. W 96-sekundowym filmie STUDIUM PRZYPADKU F przygotowanym przez bojowników Irak: Młody kapłan przywraca wiarę w zrujnowanej przez wojnę wsi widać nastolatków niszczących ob- razy Jezusa Chrystusa, Najświętszej Marzec 2017: Po uwolnieniu z rąk Daesh (ISIS) ojciec Banni powrócił do parafii Maryi Panny. Widać także bezczesz- położonej na Równinie Niniwy w północnym Iraku. W sprawozdaniu dla Papie- czenie zdjęć z wizerunkiem papieża skiego Stowarzyszenia Pomoc Kościołowi w Potrzebie ksiądz opisał powitanie, Franciszka. Islamistom udało się tak- jakie otrzymał ze strony swoich wiernych, którzy zaczęli powracać z kurdyj- że doszczętnie zdewastować kaplicę Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 53 52 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani w wiosce Malagakit oraz w Mindanao. STUDIUM PRZYPADKU I W ataku na Marawi zostali uprowadzeni ojciec Teresito ‘Chito’ Suganob wraz Sudan: Kościoły zniszczone w wyniku rządowych ataków z parafianami. Podczas tworzenia tego raportu 100 porwanych (w tym kapłan) nadal jest przetrzymywanych. Maj 2017: Dwa kościoły w Sudanie zostały zniszczone Biskup Edwin de la Pena z Marawi powiedział: „Nasza wiara została naprawdę zgodnie z rozkazami panującego reżimu, a kolejne 25 zo- podeptana”. stało poddanych rozbiórce. Zrównano z ziemią budynek Sudańskiego Kościoła Chrystusowego (SCOC) w okręgu STUDIUM PRZYPADKU H Algadisia w Chartumie 17 maja. Działania te nastąpiły 10 Pakistan: Oddał swoje życie za innych dni po tym, jak rząd zdołał zburzyć kościół SCOC w Soba Al. Aradi, który był ostatnim chrześcijańskim miejscem kultu w okolicy. Kiedy Listopad 2015: Rodzice Pakistańczyka Akasha Baszi- rząd ogłosił listę rozbiórki budynków sakralnych, stwierdził, że kościoły zostały ra wzięli udział w ceremonii złożenia hołdu czci i pa- zbudowane z naruszeniem prawa użytkowania gruntów. Źródło PKWP: „Rząd mięci ich syna. Młody mężczyzna oddał życie pod- jasno stwierdził, że nie będzie dozwolone budowanie nowych kościołów. Po- czas sprawowanej Mszy św. w kościele pw. Św. Jana, dobnie każdy z meczetów będzie poddany takim samym restrykcjom”. w Yohannabad niedaleko Lahore, zapobiegając tym samym wkroczeniu do kościoła parafialnego terro- rystów, którzy planowali atak. Jego rodzice Nazbano i Baszir opowiedzieli przedstawicielom Papieskiego Stowarzyszenia Pomoc Kościołowi w Potrzebie odwie- dzającym Pakistan, jak 20-letni strażnik został zabity, zatrzaskując bramę kościoła w obliczu ataku zama- chowca-samobójcy. Przynajmniej 15 osób zostało zabitych, a ponad 70 zostało rannych, gdy w niedzielę 15 marca 2015 roku bomby trafiły w kościół katolicki i w pobliski kościół protestancki. Ojciec Aka- sza, Baszir, powiedział PKWP: „Mój syn wiedział o cenie ofiary, którą złożył. Oddał życie, aby uratować setki ludzi podczas Mszy świętej tego dnia”. Za ten atak jest odpowiedzialna grupa islamskich bojowników Jamaat-ul-Ahrar, która również odpowiada za zbombardowanie Gulshan-I-Iqbal w czasie Wielkanocy STUDIUM PRZYPADKU J w marcu 2016 r., gdzie zabito blisko 80 osób, a wielu z nich to chrześcijanie. Chiny: Biskup wielokrotnie aresztowany i usunięty z własnej diecezji Czerwiec 2017: Katolicy w Chinach modlili się za nowego biskupa, uprowa- dzonego ze swojej diecezji przez władze rządowe. Peter Shao Zhumin został powołany na urząd biskupa koadiutora w Wenzhou, z kanonicznym prawem Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” 55 54 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani do przejęcia diecezji po śmierci biskupa Vincenta Zhu Weifang, który zmarł we wrześniu 2016 r. Władze aresztowały biskupa Zhumina i zabrały go na tzw. „wycieczkę”. Hierarcha przebywał w nieznanym miejscu po tym, jak władze PRZEŚLADOWANIA uniemożliwiły jego pobyt we własnej diecezji. W maju po raz czwarty został aresztowany. Miesiąc później pewien katolik z jego diecezji zauważył biskupa W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE na lotnisku w Wenzhou w towarzystwie policjanta. Obaj udali się w nieznanym kierunku. Obecnie funkcję biskupa diecezjalnego sprawuje prałat, który nie jest asygnowany przez państwo. Katolicy w Wenzhou (południowo-wschodnia prowincja Zhejiang w Chinach) są podzieleni co do kwestii wpływów rządu na Kościół. 26 czerwca 2016 r. Greg Burke, dyrektor biura prasowego Watykanu, stwierdził: „Stolica Apostolska śledzi z poważną troską sytuację biskupa Piotra CHINY Shao Zhumin z Wenzhou”. * Liczba ludności ogółem: 1,38 mld Ludność chrześcijańska: 127 mln STUDIUM PRZYPADKU K Erytrea: Cierpienie za wiarę Czerwiec 2017: Do więzienia Religie: na wyspie Nakura wtrącono 33 chrześcijańskie kobiety z Ery- trei, które były tam torturowa- 31,4 30 16,1 9,2 6,9 6,7 ne. Kobiety znalazły się uwię- % % % % % % zione w grupie 120 chrześcijan, aresztowanych po oskarżeniu agnostycy tradycyjni buddyści chrześcijanie ateiści inne ich o udział w aktywności re- Chińczycy ligijnej zakazanej przez państwo. Wszystkie aresztowania przeprowadzono *Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), w ciągu jednego miesiąca. Akcja była częścią rządowych represji za tzw. dzia- Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). łalność dysydencką. Organizacje zajmujące się prawami człowieka często potwierdzają, że w wię- zieniu Nakura panują złe warunki bytowe a więźniowie są nieludzko traktowa- W Wielki Piątek 2016 roku kobieta została przewieziona do szpitala, pro- ni. Doniesienia mówią, że palone jest tam Pismo Święte jako księga zakazana. testując przeciwko przymusowemu usunięciu krzyża z kościoła w Wenzhou Źródło bliskie PKWP ujawnia, że w Erytrei znajdują się „setki więźniów poli- w nadmorskiej prowincji Zhejiang. Została powalona na ziemię przed kościo- tycznych”, wśród których odbywa karę wielu chrześcijan. „Ucisk reżimu wobec łem Shangen przez kilku mężczyzn, należących do 100-osobowej grupy skła- niezarejestrowanych chrześcijan jest bezlitosny”. Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE CHINY 57 56 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani dającej się z pracowników ekipy rozbiórkowej oraz uzbrojonej w tarcze policji poświęconej planowanej działalności rządu w kwestii religii. Uznając wpływ i straży miejskiej. W ciągu tego samego tygodnia (Wielki Tydzień) władze siłą praktyk religijnych na społeczeństwo, podkreślił on potrzebę „sinolowania” usunęły kilkanaście krzyży z kościołów43. Systematyczne niszczenie majątku życia religijnego - tj. zbliżenia ku kulturze chińskiej - i „autochtonizacji” - czyli kościelnego, które rozpoczęło się w prowincji Zhejiang i ogarnęło sąsiednie uwolnienia się spod kontroli zagranicznej – ponieważ religia może być środkiem prowincje Henan i Anhui, stanowi najbardziej rażący przykład nieustannego „zagranicznej infiltracji”. Zaledwie kilka dni później uchwalono nowe ustawy prześladowania chrześcijan w Chinach. Pod pretekstem usuwania konstrukcji dotyczące zagranicznych organizacji pozarządowych, tym samym skutecznie niezgodnych z zasadami planowania i zagospodarowania przestrzennego, Ko- ograniczając pracę organizacji wspierających Kościół. Zgodnie z nowymi prze- ścioły otrzymały nakazy usunięcia swoich zewnętrznych symboli czy nawet pisami z 2015 r. członkowie partii mają zakaz przynależności do jakiejkolwiek rozbiórki całych budynków kościelnych. grupy religijnej. Nowe rozporządzenia z maja 2015 r. pogłębiły problem, ograniczając kolor, Kolejne próby podporządkowania chrześcijaństwa i innych wyznań zasa- rozmiar i położenie krzyży oraz wysokość budynków. Miejsca kultu nie mogą dom partii komunistycznej nasiliły prześladowania i inne formy presji na spo- przekraczać 24 metrów wysokości; krzyże muszą być wmontowane w ściany łeczności religijne w Chinach. „Oficjalnie” uznaje się pięć wspólnot religijnych: budynku, nie mają prawa znajdować się na szczycie budynków lub wież, ich buddyjską, taoistyczną, muzułmańską, katolicką i protestancką. Wyznawcy kolor nie może wyróżniać się, a ich długość nie powinna przekraczać jednej tych religii mogą praktykować pod auspicjami jednego z uprawomocnionych dziesiątej budynku44. W kwietniu 2016 r. zburzona została trzypiętrowa bryła przez państwo „stowarzyszeń patriotycznych”. Dla katolików jest to Patriotycz- budynku kościoła Island Head, ponieważ władze stwierdziły, iż naruszała roz- ne Stowarzyszenie Katolików Chińskich (PSKCh, eng. CPA), a dla protestantów maite przepisy, m.in. o położeniu krzyża45. Do tego czasu (a więc do kwietnia - Patriotyczny Ruch Potrójnej Autonomii. Organizacje te mają na celu kontro- 2016 r.), w ramach tej akcji zburzonych zostało ponad 2000 kościołów i krzy- lowanie chrześcijaństwa zgodnie z zasadami partii komunistycznej. Jednakże ży46. Ponadto władze wprowadziły środki w zakresie kontroli społeczności, takie wielu wyznawców działa poza oficjalnymi strukturami w Kościołach określa- jak instalowanie kamer wideo monitorujących miejsca ich zamieszkania. Zorga- nych często mianem „podziemnych”. Mimo, iż reżim ustawowo nie zakazuje nizowane działanie dało również początek fali procesów sądowych. W czerw- „podziemia” Kościołów, jednakże Kościoły tego typu nie mogą prowadzić pu- cu 2016 roku w prowincji Zhejiang przed sąd postawiony został chrześcijanin blicznych ceremonii religijnych ani innego rodzaju działań48. Szczególnie Ko- Ji Qingcao. Za „przestępstwo utrudniania działania administracji państwowej” ścioły domowe znalazły się pod naciskiem dostosowania bądź w przeciwnym uznano jego petycję przeciwko rozmontowaniu krzyża Kościoła Yazhong wy- razie - rozwiązania49. Na przykład w październiku 2016 r. w mieście Lu’an w pro- stosowaną do rządu w Pekinie47. wincji Anhui ujawniono dokumenty, które pokazywały plany skatalogowania W kwietniu 2016 r. wysiłki rządu zmierzające do wzmocnienia kontroli jednego z kościołów parafialnych w celu zmuszenia jego członków do wcielenia wspólnot chrześcijańskich przybrały na sile po przemowie programowej prezy- w szeregi Patriotycznego Ruchu Potrójnej Autonomii pod groźbą rozwiązania denta Chin Xi Jinpinga wygłoszonej podczas dwudniowej konferencji krajowej wspólnoty50. Mimo wszystko władze lokalne kierowały swoje działania również przeciwko wiernym i przywódcom należącym do Stowarzyszeń Patriotycznych, 43 China Aid, 29/03/16 58 CHINY PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE CHINY 59 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani reprezentujących chrześcijan. się wzrost chrześcijaństwa cieszącego się szczególną popularnością wśród ludzi Poprawki do rozporządzeń dotyczących kwestii wyznaniowych, mające młodych56. Niektóre dane wyraźnie wskazują, że chrześcijaństwo ma więcej wejść w życie w 2017 r., wprowadzają zakaz „organizowania działalności religij- zwolenników niż partia komunistyczna57. Patrząc na statystyki łatwo zrozumieć, nej w niezatwierdzonych miejscach kultu” oraz „nauczania, prowadzenia kate- dlaczego religia znalazła się na celowniku władz chińskich, postrzegających ją chezy czy zakładania instytucji i miejsc o charakterze religijnym w szkołach”51. jako potencjalne zarzewie działalności dysydenckiej czy wręcz buntu. Uczelnie wyższe oraz inne instytucje akademickie poddane zostały podobnym ograniczeniom, łącznie z zakazem obchodzenia świąt Bożego Narodzenia, sta- Wybrane zdarzenia wiania choinek i wręczania okolicznościowych kartek52. Władze uniwersytetu Listopad 2015: Ojciec Pedro Wei Heping, 41-letni kapłan „podziemia”, zmarł w Renmin wydały zakaz prowadzenia wszelkiej aktywności religijnej na terenie w piątek 6 listopada w podejrzanych okolicznościach. Ciało duchownego zo- kampusu, o czym informował postawiony tam specjalny znak53. Na początku stało odnalezione w rzece w mieście Taiyuan w prowincji Shanxi. Władze poin- 2016 roku władze miasta Lishui w chińskiej nadmorskiej prowincji Zhejiang formowały, że popełnił samobójstwo. Jednak przyjaciele księdza uznali za mało wykazały się jeszcze większą inicjatywą, systematycznie zakazując aktywności prawdopodobne, iż sam targnął się na własne życie. Rodzina ojca Wei zażądała religijnej w miejscowej szkole zawodowo-technicznej, gdzie narzucano krze- od chińskiego rządu, aby ten dokładnie zbadał przyczynę jego śmierci. Kapłan wienie wśród studentów idei ateistycznych. We wrześniu 2016 r. ponad 100 prowadził katolicką witrynę „Tianzhujiao Zaixian” publikującą wieści z Watyka- nauczycieli i 400 nowych studentów uczelni wzięło udział w wykładach pod nu do momentu zamknięcia jej przez władze. Podejrzewa się, iż został on za- tytułem „Kształtowanie właściwego spojrzenia na życie: świadomy sprzeciw bity ze względu na sprzeciw wobec Patriotycznego Stowarzyszenia Katolików wobec korozyjności ideologii religijnej i wszelkich odmian teizmu”54. Chińskich58. W listopadzie i grudniu 2016 r., po intensywnych negocjacjach Watykanu z rządem chińskim, czterech księży otrzymało święcenia biskupie za aprobatą Kwiecień 2016: Żona pastora Ding Cuimei zmarła zasypana żywcem przez zarówno papieską jak i państwową. W konsekwencji diecezje Chagzhi (prowin- dwóch członków ekipy rozbiórkowej podczas burzenia jednego z kościołów cja Shanxi), Ankang (prowincja Shaanxi), Chengdu i Xichang (oba miasta w pro- w centralnej prowincji Henan. Według doniesień rządowa firma użyła buldo- wincji Syczuan) zyskały „uprawnionego” biskupa diecezjalnego bądź „koadiuto- żerów w celu zniszczenia kościoła Beitou w Zhumadian, aby pozyskać grunt ra” (biskupa z samoczynnym prawem następstwa). Jednakże wybór Lei Shiyin, pod inwestycję miejscowego dewelopera. Pastor Li Jiangong i jego żona Ding mianowanego biskupem Leshan bez zgody Watykanu spotkał się z protestem. Cuimei stanęli przed spychaczem, próbując zapobiec rozbiórce. Jeden z pra- Według Centrum Badań Pew w 2010 r. liczba chrześcijan wynosiła około cowników ekipy wołał: „Pogrzeb ich żywcem w moim imieniu. Będę odpowie- 70 milionów, z czego ponad 59 milionów stanowili protestanci, a przeszło 9 mi- dzialny za ich śmierć!”, po czym spychacz zepchnął obydwoje do dołu, całko- lionów katolicy. W przypadku Kościoła katolickiego wiele „oficjalnych” wspól- wicie zasypując ich ziemią. Pastor Jiangong zdołał wydostać się spod gruzu, not pozostaje lojalnych wobec Rzymu z niespełna 90 % biskupów i księży uzna- lecz jego żona udusiła się, zanim wyciągnięto ją z dołu. Dwóch członków ekipy nych przez państwo oraz Watykan55. Według raportów w Chinach obserwuje 56 UCANews, 28/03/16 60 CHINY PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE CHINY 61 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani rozbiórkowej zostało zatrzymanych w sprawie tego zdarzenia w ramach po- w inne miejsce. Wieczorem 20 maja budynek został zburzony pod pretekstem licyjnego śledztwa. 25 kwietnia władze wydały raport potwierdzający prawo modernizacji miasta. Kolejne nabożeństwa niedzielne odbywały się już w ru- własności kwestionowanego gruntu kościoła Beitou59. inach kościoła. Wierni trzymali wówczas transparenty z hasłami, m.in.: „sprze- ciwiamy się brutalnej, przymusowej rozbiórce”, „mamy dość nielegalnych spo- Kwiecień 2016: W poniedziałek 2 kwietnia władze zatrzymały czterech ka- sobów egzekwowania prawa” oraz „jesteśmy nieustępliwi”. Członek miejscowej płanów. Dwaj z nich, ks. Joseph Hu i ks. Paul Yu, zostali wkrótce zwolnieni, wspólnoty zaświadczył: „Wcześniej rząd obiecywał, że sprawy wiary będą trak- lecz niespełna dwa tygodnie później (18 kwietnia) aresztowano ich ponownie. towane z należytą troską, ale w ogóle nie dba o problemy religii (...). Nawet ko- Księża Simon Zhang i Joseph Wang jak dotąd nie wrócili do swoich parafii. ścioły z pełną dokumentacją prawną, jeśli nie wejdą w układ z rządem, zostaną Duchowni Hu i Wang uprzednio odrzucili żądania władz dotyczące zgody na brutalnie zrównane z ziemią. Bracia i siostry tego kościoła zastanawiają się, czy koncelebrowanie Mszy św. z kapłanami Patriotycznego Stowarzyszenia Kato- sprawiedliwość jeszcze nadal istnieje”63. lików Chińskich60. Lipiec 2016: W prowincji Guizhou chrześcijanie, którzy odmówili zaprzestania Maj 2016: Protestancki pastor He Jiyi został pobity przez grupę, której prze- uczęszczania do kościoła, otrzymali ostrzeżenie utraty świadczeń socjalnych. wodził Zhenga Hele - sekretarz partii we wsi Shuangyu. Po nabożeństwie nie- Informację podano oficjalnie w sobotę 2 lipca. Mou, członek Kościoła domo- dzielnym grupa zwróciła się do pastora Jiyi w kościele Xialing z zażądaniem wego, poinformował: „Teraz prefektura wezwała samorządy miejskie i wiejskie, wycofania pozwu sądowego kwestionującego prawo do rozbiórki kościoła61. by te nakazały wierzącym podpisanie [zobowiązania] twierdząc, że jeśli zgro- 64 Czerwiec 2016: Urzędnik rządowy zagroził pewnemu chrześcijaninowi, a grupa madzą się ponownie, ich świadczenia zostaną wstrzymane” . mężczyzn zaczęła niszczyć jego rośliny uprawne, by potem postawić fundamen- Lipiec 2016: Wielu katolików zmierzających do Polski na Światowe Dni Mło- ty pod świątynię buddyjską na jego trzy-akrowym polu sojowym. W niedzielę dzieży zostało zatrzymanych przez władze. Na spotkaniu młodych katolików 12 czerwca pole Bai Fengju zostało zajęte po raz drugi. Tydzień wcześniej zo- z całego świata odbywającym się w Krakowie w dniach 26-31 lipca spodzie- stało zawłaszczone, a następnie zwrócone z przeprosinami i ofertą 2000 CNY wano się 2 tys. młodych ludzi z Chin kontynentalnych. Jednakże wielu młodym (304 USD) odszkodowania po tym, jak inny chrześcijanin opublikował w me- odmówiono wiz, a inne osoby zostały zatrzymane przez policję na lotnisku na diach społecznościowych zdjęcia buldożera. Gdy Bai stanął przed urzędnikiem, kilka minut przed wejściem na pokład. Podobnie księża z Pekinu, północnych mężczyzna powiedział do niego: „…idź do domu i poczekaj w swoim pokoju. Chin czy diecezji na wybrzeżu wschodnim nie mogli również opuścić kraju. Znajdę cię i obedrę ze skóry”62. Zakaz dotyczył zarówno kapłanów „podziemia” jak i członków Patriotycznego 65 Czerwiec 2016: Kościół Zhuyang należący do oficjalnego Patriotycznego Ru- Stowarzyszenia Katolików Chińskich . chu Potrójnej Autonomii w Wenzhou, został rozebrany bez ostrzeżenia. Kościół Lipiec / sierpień 2016: Kościół Mengen został uratowany przed planowaną działał zgodnie z prawem. Od dłuższego czasu prowadził negocjacje z miej- przez władze rozbiórką pod budowę świątyni buddyjskiej. Miejscowy urzędnik scowymi władzami w sprawie planowanego przeniesienia sakralnej budowli Dingqun zlecił elektrykowi, by ten odciął elektryczność i wodę, ale członkowie 59 China Aid, 18/04/16; Asia News, 19/04/16, 03/05/16 tego kościoła przekonali mężczyznę, aby tego nie robił, a następnie zorganizo- 60 Zentrum, Religions & Christianity in Today’s China, News Update, 23/03 – 28/06/16, p 5 62 CHINY PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE CHINY 63 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani wali petycję, pod którą podpisało się 147 osób. Z relacji jednego z wiernych: Sinciang. Z relacji anonimowego chrześcijanina: „To nie było nawet formalne spo- „[28 lipca] kilku chrześcijan zwróciło się do miasta, aby przedstawić problem, tkanie. Nie było pastorów ani kaznodziejów, zwyczajnie kilka osób czytających ponieważ nasz kościół posiada wszystkie wymagane prawnie dokumenty (...). Biblię w jej domu. W Urumczi jest wielu [chrześcijan], którzy gromadzą się w do- Władze miasta poinformowały, że toczy się dochodzenie w naszej sprawie, ale mach. Dlaczego im nie sprawia się problemów?” Ma Huichao została posądzona obawiam się, że współpracowały z pomysłodawcami incydentu. Nasze szanse o „gromadzenie tłumu w celu zakłócania porządku publicznego”, a reprezentują- są znikome”. Dingqun nie przerwał negocjacji z urzędnikami66. cemu ją prawnikowi odmówiono wniesienia o stwierdzenie niewinności70. Wrzesień 2016: Po śmierci biskupa Vincenta Zhu Weifang jego następca bi- Grudzień 2016: Bez zgody rodziny usunięto organy (w tym mózg i serce) z ciała skup koadiutor z Wenzhou (Zhejiang) Peter Shao Zhumin został aresztowa- zmarłego Penga Minga, chrześcijańskiego prodemokratycznego działacza na ny 7 września przez policję i zabrany na tzw. „wycieczkę”. Jego sekretarz ks. rzecz praw człowieka. Według oficjalnych doniesień Ming zmarł nagle, a pró- Paul Jiang Sunian, będący zarazem kanclerzem kurii, został przewieziony przez by przywrócenia mu życia nie powiodły się. Rodzinie zmarłego odmówiono policję do Yunnan. Inny kapłan trzymany był w areszcie hotelowym w stolicy sekcji zwłok. Przez sześć godzin urzędnicy zmuszali brata Minga do zgody na prowincji Hangzhou. Miejscowa policja zabroniła duchownym uczestniczenia usunięcie narządów z ciała jego brata. Tłumaczyli przy tym, że muszą „wyciąć w pogrzebie. Biskup Zhumin i ks. Sunian zostali wypuszczeni 8 października67. trochę mięśni brzucha z ciała Penga Minga do celów naukowych”. Mimo braku zgody ze strony rodziny 5 maja władze przeprowadziły sekcję zwłok, usuwając Październik 2016: Siostry, kapłani i wierni z diecezji Anyang protestowali we narządy71. wtorek 18 października przed gmachem rządu w Hexi (Tiencin), domagając się zwrotu własności Kościoła. Według raportów protestujący zostali zatrzymani Styczeń 2017: W piątek 27 lipca do chrześcijańskiego kościoła w Dali w pro- przez ochronę, a niektóre zakonnice zostały pobite. Miejscowe władze zamie- wincji Henan, (działającego pod auspicjami oficjalnego w tym kraju Patrio- rzały zburzyć budynek i sprzedać działkę w centrum miasta. W ramach reformy tycznego Ruchu Potrójnej Autonomii) wtargnęło kilku mężczyzn uzbrojonych Deng Xiaopinga Pekin uważa, że własność prywatna powinna zostać zwróco- w kije baseballowe. Zamknęli kilku chrześcijan w recepcji, w tym przełożone- na prawowitym właścicielom, chyba że jest wykorzystywana do celów czysto go kościoła. Skonfiskowali też telefony komórkowe. Następnie przystąpili do społecznych68. dewastacji własności kościelnej, po czym przy pomocy ciągnika zburzyli część budynku72. Październik 2016: W połowie października WangYao i Tu Yulei, jako członko- wie Kościoła podziemnego, stanęli przed sądem (w utajnionym miejscu) oskar- Marzec 2017: W poniedziałek 27 marca w południowej prowincji Guangdong żeni o „ujawnianie tajemnic państwowych”. Za „tajemnice państwowe” uznano drukarz Li Hongmin otrzymał wyrok sądowy 10 miesięcy więzienia i został oficjalny dokument opisujący plan likwidacji kościoła Huoshi, który został opu- ukarany grzywną w wysokości 27 000 ¥ (1 451 USD) za drukowanie literatu- blikowany w internecie69. ry chrześcijańskiej. Rok wcześniej został oskarżony o „nielegalną działalność gospodarczą”, gdy podczas obławy jego domu i warsztatu poligraficznego zna- Grudzień 2016: Chrześcijanka Ma Huichao została skazana na trzy lata więzienia leziono 110 tys. broszur o tematyce chrześcijańskiej. Sędzia uznał wyrok za za organizowanie spotkań, na których studiowano Biblię w zachodniej prowincji 70 China Aid, 01/01/17; Daily Express, 07/01/17 64 CHINY PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE CHINY 65 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani łagodny, nazywając działalność Hongmina „poważną zbrodnią”. Kara została obydwoje doznali obrażeń szyi i kręgosłupa. Mężczyźnie pierwotnie odmówio- naliczona z datą wsteczną, ponieważ Li znajdował się w areszcie policyjnym od no leczenia szpitalnego, zmuszając rodzinę do zabrania go do domu. W nocy 2 czerwca 2016 r73. ból skrajnie się nasilił. Ostatecznie pacjent został przyjęty na oddział. W wy- niku tych zdarzeń do szpitala trafiło kilku innych demonstrantów. Dodatkowo Marzec 2017: Dwie chrześcijanki zostały zatrzymane przez policję podczas po- Zhang Lingmei została aresztowana przez policję76. dróży do Pekinu Kobiety chciały pomodlić się za Ogólnochińskie Zgromadze- nie Przedstawicieli Ludowych i Ludową Polityczną Konferencję Konsultatywną Maj 2017: W czwartek 18 maja, po spotkaniu w miejskim biurze do spraw wy- Chin. Xinhong z Bengbu w prowincji Anhui udała się do stolicy z Zhou Jinxią znań, zaginął biskup katolickiego podziemia Peter Shao Zhumin z Wenzhou z Dalian w prowincji Liaoning. Xinhong została zatrzymana na około dziesięć (Zhejiang). Biskup Zhumin został zatrzymany przez władze nie po raz pierw- godzin. 5 marca przechodziła przez Wielką Halę Ludową. Przez osiem dni była szy: w kwietniu 2017 r. został aresztowany na kilka dni przed Wielkanocą77. trzymana za „wszczynanie kłótni i sprawianie problemów”, po czym nie zosta- Katolicy w diecezji Wenzhou są głęboko podzieleni. Szacuje się, że około 120 ła zwolniona, ale przewieziona do aresztu w Bengbu. Jej rodzina nie została tys. wierzących należy do Stowarzyszenia Patriotycznego i ponad 80 tys. do poinformowana o jej miejscu pobytu. Chang Shulan z prowincji Jilin została Kościoła Podziemnego z 50 księżmi równomiernie rozdzielonymi między obie zatrzymana w Wielkiej Hali Ludowej. Zhou Jinxia tłumaczyła: „chciałyśmy tylko instytucje78. pomodlić się za naszych rodaków, uczestników konferencji i za nasz kraj, z na- Czerwiec 2017: Po czterech latach pobytu w areszcie domowym rzekomy wpis dzieją że nasz naród zazna pokoju i wolności”74. na blogu biskupa pomocniczego Szanghaju Thaddeusa Ma Daquina zakończył Kwiecień 2017: W środę 26 października 100 funkcjonariuszy bezpieki i poli- jego konflikt z Patriotycznym Stowarzyszeniem Katolików Chińskich79. Biskup cji do zadań specjalnych przeprowadziło obławę podczas trwającej konferencji pozostawał w zamknięciu od lipca 2012 r., kiedy zrezygnował ze swojej funkcji pt. „Jedność w chrześcijaństwie” w północno-wschodniej prowincji Liaoning w stowarzyszeniu twierdząc, że po nominacji biskupiej musi poświęcać więcej z udziałem ponad 40 pastorów kościołów domowych. Trzech duszpasterzy za- czasu na pracę duszpasterską80. 90-letniej matce biskupa kilkakrotnie odmó- trzymano, a pozostałych zamknięto w pokojach, gdzie przesłuchano ich grupo- wiono widzenia z synem. Wpis na blogu brzmiał: „Były czasy, kiedy, oszukany wo i indywidualnie. Przesłuchania trwały kilka godzin. Pastorzy zostali oskarże- przez wpływy zewnętrzne, błądziłem słowem i czynem przeciwko Stowarzy- ni o uczestnictwo w nielegalnych spotkaniach bez zgody rządu75. szeniu Patriotycznemu”. Dodał, że Kościół musi „dostosować się do czasów współczesnych i społeczeństwa, utrzymywać relacje z partią i rządem, ze spo- Kwiecień 2017: W piątek 21 stycznia dwoje chrześcijan doznali rozległych łeczeństwem, z innymi religiami w obcych krajach, z niekatolikami, nie mówiąc obrażeń (łącznie ze złamaniami kręgosłupa) podczas akcji obronnej kościoła o przepisach prawa i kanonach kościelnych”. Niektórzy jednak wątpią, że bi- w Wenzhou w nadmorskiej prowincji Zhejiang. Protestanci starali się uniemoż- skup jest faktycznym autorem wpisu, ponieważ jego konto na weibo (chińska liwić władzom zainstalowanie urządzeń nadzoru w kościele w Banling w celu ścisłego monitorowania działalności religijnej. Podczas starcia dwójka chrześci- 76 China Aid, 25/04/17 66 CHINY PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE CHINY 67 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani wersja Twittera) zostało wcześniej usunięte81. Czerwiec-Lipiec 2017: Krewni uwięzionego pastora Zhang Shaojie poinfor- mowali, że duchowny jest „w niebezpieczeństwie śmierci”. Jego córka Esther EGIPT Zhang Huixin powiedziała CSW: „Okrutnie torturują mojego ojca. Pozbawiają * go dostępu do światła dziennego. Nie dają mu spać przez całe doby. Ojciec Liczba ludności ogółem: 93,38 mln Ludność chrześcijańska: 7,73 mln dostaje jedną bułkę dziennie i jest celowo głodzony.” Po widzeniu z pastorem Shaojie 7 lipca 2007 r. siostra duchownego Zhang Cuijuan opisała wygląd jego ciała: „…to skóra i kości”. Dodała: „To bolesne widzieć prześladowanie tak dobrej osoby. Nie wiem, jak długo on to wytrzyma”. „Jest w strasznym stanie Religie: umysłowym. Powiedział, że podczas ścisłego nadzoru nie wolno mu spać. Był przygnębiony, a ja nie mogłam mu pomóc”. 52-letni duchowny został skazany w lipcu 2014 r. przez sąd w prowincji Henan, w centralnych Chinach za oszu- 91,1 8,3 0,6 stwo i „gromadzenie tłumów w celu zakłócania porządku publicznego”. Według % % % raportu USCIRF 2015 pastorowi Shaojie „postawiono nieprawdziwe zarzuty i skazano na 12 lat więzienia”. China Aid informuje, że władze próbują „ukryć prześladowania religijne fabrykując zarzuty przestępstw kryminalnych prze- muzułmanie chrześcijanie inne ciwko niewinnym przywódcom Kościoła”82. Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). „Chrześcijanie żyją w Egipcie w ciągłym zagrożeniu życia. Sytuacja pogor- szyła się w stosunku do dwóch poprzednich lat, a liczba ataków niestety ro- śnie”. Oto ocena katolika zamieszkałego w Egipcie, który ze względów bezpie- czeństwa poprosił o zachowanie anonimowości. Ataki bombowe na wspólnoty kościelne (tuż przed świętami Bożego Na- rodzenia w 2016 r. i w kwietniu w okresie Wielkanocy) o łącznej liczbie po- nad 75 ofiar śmiertelnych pokazały stopień zagrożenia egipskich chrześcijan. Do odpowiedzialności za oba przypadki przyznała się organizacja Daesh (ISIS). W ataku w Kairze z 11 grudnia 2016 r. na kościół prawosławny św. Piotra 81 AsiaNews, 17/06/16 68 CHINY PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE EGIPT 69 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani niewiernemu i apostacie w Egipcie oraz wszędzie na świecie”83. Amerykańska muela w Egipcie. Według władz egipskich 10 ekstremistów Daesh zastrzeliło Komisja ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej wezwała rząd egipski, aby kilkoro ludzi, którzy nie chcieli odmówić szahady, islamskiego wyznania wiary, ten „odpowiedział na najkrwawsze w ostatnich czasach ataki na społeczność a następnie otworzono ogień w kierunku mężczyzn, kobiet i dzieci będących koptyjską, przy czym inaczej niż dotychczas, ponieważ w zbyt wielu przypad- w pojazdach. Atak napełnił lękiem wszystkich członków wspólnoty. Katolickie kach rząd zachowywał się pobłażliwie w stosunku do winnych, tworząc ogólną źródła poinformowały ACN: „Ta agresja dała nam mocno do zrozumienia, że atmosferę bezkarności”84. Ks. Rafic Greiche z egipskiego Kościoła koptyjskie- atak terrorystyczny jest blisko. Ofiarą może paść każdy z nas w dowolnej chwili go skomentował: „ Ataki mają na celu oczyścić ziemie islamskie z chrześcijan podczas zwykłych codziennych czynności”. Prezydent Egiptu Abdul Fattah Al- i poprzez zastraszenie zmusić chrześcijan do odejścia”. W Niedzielę Palmową Sisi zapowiedział, że atak przeciwko chrześcijanom „nie pozostanie bez odpo- (9 kwietnia) 2017 dwa kolejne ataki samobójcze uśmierciły 46 osób, a ponad wiedzi” i powtórzył wezwanie, aby ukarać kraje, które finansują, trenują lub 120 osób zostało rannych w kościele pw. św. Jerzego w Tantzie i kościele pw. zbroją ekstremistów”89. Jednakże w obliczu ciągłych ataków coraz mniej chrze- św. Marka w Aleksandrii – w obydwu przypadkach są to prawosławne cerkwie ścijan popiera nowego prezydenta Egiptu. „Liczba chrześcijan popierających koptyjskie85. W odpowiedzi na zamachy bombowe rząd Egiptu wprowadził prezydenta Al-Sisi stopniowo maleje, zwłaszcza po kryzysie gospodarczym. trzymiesięczny stan wyjątkowy86. Jednak niektórzy chrześcijanie wciąż postrzegają go jako 70 EGIPT PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE EGIPT 71 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani wizycie, ale podkreślił również, że pomimo lepszych relacji międzywyznanio- z organizacją Daesh”91. Chrześcijanie znaleźli się w paradoksalnym położeniu, wych „Daesh nie będzie słuchał tego, co mówi Papież”. Dodał jednak, że rozwi- gdzie z jednej strony rząd podejmuje kroki mające na celu poprawę życia egip- janie kontaktów międzywyznaniowych zachęci wielu do stwierdzenia, że „po- skiej mniejszości koptyjskiej, a z drugiej szerzy się dyskryminacja i akty ekstre- kojowe środki są jedyną właściwą drogą. Pomoże to niektórym muzułmanom mizmu ze strony grup islamskich. obrać linię działania bez przemocy”. Jednakże anonimowe źródło informacyjne w Egipcie powiadomiło ACN, Wybrane zdarzenia: że problem islamu wojującego nie jest ograniczony tylko do Daesh: „Salafici Luty 2016: Czterech koptyjskich nastolatków zostało skazanych za bluźnier- i radykalni muzułmanie nie zostali pokonani, a prezydent nie jest w stanie ich stwo na podstawie filmiku z telefonu komórkowego, na którym szydzą z mo- kontrolować”. Według informacji otrzymanych przez ACN grupy ekstremistycz- dlitw muzułmanów. Trzech z nich w wieku 15-17 lat zostało skazanych na pięć ne uważają chrześcijan za kolaborantów reżimu Abd el-Fatah es-Sisi, którym lat więzienia. Czwarty, najmłodszy członek grupy, został wysłany do ośrodka gardzą jako niepożądaną pro-zachodnią siłą w kraju islamskim. Ks. Rafic Gre- dla nieletnich92. iche, główny rzecznik Kościoła katolickiego w Egipcie, zasugerował, że działa- nia islamistów przeciwko chrześcijanom są „zemstą” za kampanię przeciwko Luty 2016: Grupa 18 mężczyzn uzbrojonych w karabiny i noże zdarła ubranie Bractwu Muzułmańskiemu prowadzoną przez reżim, który jednocześnie fawo- z 70-letniej koptyjskiej kobiety i zmusiła ją do przejścia ulicami Karmy głosząc ryzuje Kościół. Istnieją dowody na wzrost ekstremizmu w kraju. Na początku „Allahu Akbar”. Całe zdarzenie było odwetem wobec pogłosek, według których 2017 r. anonimowy informator ACN przekazał następujące wiadomości: „Każ- jej syn związał się z kobietą muzułmańską. Następnie mężczyźni ograbili i spalili dego dnia dochodzą do nas słuchy o walce, o zemście.” Donosi też, że Al Saed, chrześcijańskie domy w wiosce w prowincji Al-Minja, śpiewając przy tym po- południowa część Egiptu obejmująca obszar od Gizy po Assuan, „jest pełna dobno „Musimy wykurzyć stąd niewiernych”. Policja aresztowała sześciu męż- ekstremistów” i ostrzega przed podziemnym ekstremistycznym zagrożeniem czyzn podejrzanych o udział w przestępstwie93. w kraju. Prosząc o anonimowość ze względu na własne bezpieczeństwo, dodał: Czerwiec 2016: Ponad 80 chrześcijańskich rodzin w wiosce Al-Beida niedaleko „Są też ludzie zwani komórkami w spoczynku. Z pozoru są to szanujący prawo Aleksandrii pozostało bez dachu nad głową po tym, jak tłum spalił ich domy. obywatele, jednak we właściwym dla nich momencie przebudzą się i będą bar- Powodem ataku były pogłoski, że budynek należący do chrześcijanina zostanie dziej [gwałtowni] niż ekstremiści”. przekształcony w kościół94. Przewodniczący debaty poświęconej raportowi Amerykańskiej Komisji ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej z 2017 r. jezuita o. Thomas Reese przy- Czerwiec 2016: Koptyjski ksiądz prawosławny Rafael Moussa został zastrze- znał, że nastąpiła pewna poprawa: „Widzimy pozytywne kroki podjęte przez lony przy kościele pw. św. Jerzego na Półwyspie Synaj. Kapłan znajdował się rząd prezydenta i jego zaangażowanie w sprawy egipskich chrześcijan koptyj- przed garażem w pobliżu swojego kościoła w El Arish, znajdującego się na pół- skich”. Przejawem tego są różne pozytywne działania takie jak ustawa z sierp- nocnej części Synaju. Do kapłana strzelił zamaskowany zabójca. Daesh przy- nia 2016 r., dzięki której wnioski o budowę nowych kościołów nie muszą już 91 Catholic Philly, 26/04/17 72 EGIPT PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE EGIPT 73 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani znało się do morderstwa ks. Moussy. W filmie zamieszczonym na portalach tle religijnym z powodu agresji wobec wiary chrześcijańskiej98. Wielu ucieka- społecznościowych określa go mianem „niewiernego wojownika”. Według do- jących chrześcijan schroniło się w kościele ewangelickim w mieście Ismailia99. niesień przedstawicieli prawosławnego Kościoła koptyjskiego od 2013 roku Luty 2017: Na YouTube pojawiło się 20-minutowe wideo organizacji Daesh, zabitych zostało ośmiu jego członków95. wzywające bojowników do nękania i mordowania chrześcijan. Chrześcijanie Sierpień 2016: Nowa ustawa popierana przez katolicki, prawosławny i ewan- określani są w nim mianem „czcicieli krzyża... niewiernych, wspierających Za- gelicki Kościół koptyjski dała miejscowym gubernatorom prawo do decydowa- chód w walce z muzułmanami”, a koptyjski zwierzchnik kościoła prawosławne- nia o budowie nowych kościołów. Dotychczas wymagano zgody prezydenta go Tawadros II i zamożni biznesmeni chrześcijańscy mianem „ulubionej ofiary” Egiptu. Nowa ustawa nadal ogranicza wielkość projektowanych kościołów, Daesh100. uzależniając to od liczby zamieszkujących okolicę chrześcijan, podczas gdy bu- Kwiecień 2017: W Niedzielę Palmową (9 kwietnia) odbyły się dwa ataki samo- dowa meczetów nie podlega podobnym ograniczeniom. bójcze na kościoły prawosławne: św. Jerzego w Tancie i św. Marka w Aleksan- Grudzień 2016: Zamachowiec-samobójca z organizacji Daesh zabił co najmniej drii. Zginęły 44 osoby, a ponad 120 zostało rannych. 29 osób, w tym sześcioro dzieci, i ranił kilkanaście osób w kościele prawosław- Kwiecień 2017: Angaelos, biskup Kościoła koptyjskiego w Wielkiej Brytanii, nym pw. św. Piotra i Pawła w Kairze96. zwrócił uwagę na „ogłuszającą ciszę”, która otacza rozpaczliwą sytuację chrze- Styczeń 2017: W ciągu 10 dni ekstremiści podcięli gardła czterem chrześci- ścijan w Egipcie. Coraz bardziej są oni narażeni na przemoc na tle różnic reli- janom97. Wśród ofiar znaleźli się: Gamal Sami Guirguis i Nadia Amin Guirguis, gijnych. Opisując problemy chrześcijan w tym regionie powiedział: „Można za- którzy 6 stycznia 2017 r. zostali zabici w prowincji gubernatorskiej Al-Minufijja obserwować trend, zacieśniającą się tendencję, zawężający horyzont myślowy w północnym Egipcie 85 km od Kairu. W Aleksandrii dwa dni wcześniej kupco- przebiegający przez Bliski Wschód, według którego tylko niektóre osoby mają wi Youssefowi Lamaei poderżnięto gardło przed jego sklepem. Wyroku doko- prawo istnieć. Sumienie dyktuje nam, abyśmy zajęli się tym problemem”101. nali ekstremiści salaficcy krzyczący „Allahu Akbar”. Czwarta ofiara, dr Bassam Maj 2017: Ks. Rafic Greiche, rzecznik koptyjskich biskupów w Egipcie, okre- Safouat Zaki, zmarł po otrzymaniu wielu ran kłutych w pierś i gardło w swoim ślił papieską wizytę w Kairze jako „przesłanie miłości, pokoju i nadziei” 102. Jak mieszkaniu w Asjut 370 km na południe od Kairu. powiedział, „wizyta Papieża była wielkim błogosławieństwem dla Egipcjan, Luty 2017: Dziesiątki rodzin uciekły z Al-Arisz w północnej części półwyspu zarówno muzułmanów jak i chrześcijan. Wpłynęła też pozytywnie na morale Synaj po zabójstwach dokonanych prawdopodobnie przez islamskich ekstremi- narodu egipskiego, zwłaszcza po niedzielnych wybuchach”. 3 tysiące młodych stów. Ofiarami padli między innymi koptyjski ojciec, którego zastrzelono, oraz 98 Daily Mail, 23/02/17 74 EGIPT PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE EGIPT 75 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani katolików z całego Egiptu udało się do Kairu w ramach projektu ACN, aby po- łów islamskich”. Parlamentarzysta Mohammed Abu Hamid zaapelował o równe witać papieża Franciszka. prawa dla chrześcijan i muzułmanów w ramach studiów na uczelniach wyż- szych, a także o przekazanie wszystkich wydziałów naukowych Al-Azhar pod Maj 2017: 6 maja w Al-Arisz na północy Półwyspu Synaj w zakładzie fryzjer- jurysdykcję Egipskiej Wyższej Rady Uniwersytetów105. skim zastrzelono jego właściciela Nabeel Sabre Fawzi. Czterech zamaskowa- nych i uzbrojonych mężczyzn włamało się do salonu i dokonało zbrodni. Fawzi, Czerwiec 2017: Policja wkroczyła do trzypiętrowego budynku we wsi Al-K- czterdziestoletni mężczyzna, opuścił miasto w 2017 r. ze względu na groźbę harsa wykorzystywanego jako kościół i ośrodek społeczności chrześcijańskiej. przemocy, powrócił jednakże do Ismailii z konieczności utrzymania pozostają- Chrześcijanin mieszkający we wsi poinformował ICC: „W piątek 16 czerwca cej tam rodziny103. w godzinach porannych ku naszemu zdziwieniu zobaczyliśmy meble, dywany, ikony, obrazy i przedmioty kultu wyrzucone na zewnątrz, a budynek zakuty Maj 2017: Co najmniej 28 pielgrzymujących chrześcijan zostało zastrzelonych łańcuchami i zaplombowany. Zabraliśmy rzeczy do naszych domów. Nie wia- – kilkoro z nich jednym strzałem w głowę – a 23 odniosło obrażenia, kiedy gru- domo, dlaczego policja dopuściła się takiego czynu”. Dzień po zdarzeniu 50 pa ekstremistów zatrzymała autobus. Atak miał miejsce na bocznej, pustynnej duchownych spotkało się z gubernatorem Habibem, który przyznał, że wydał drodze w prowincji Al-Minja w północnym Egipcie. Daesh (ISIS) przyznało się polecenie rozbiórki w oparciu o informacje, że budynek jest zniszczony i za- do morderstwa zmierzających do klasztoru pielgrzymów. Według władz Egiptu grażający życiu. Chrześcijanie nie przyjęli tej argumentacji, co poskutkowało wśród ofiar śmiertelnych znaleźli się mężczyźni, kobiety i dzieci. Według rządu natychmiastowym otwarciem ośrodka. Gubernator zakazał jednak odprawiania zostali zastrzeleni, gdy odmówili wygłoszenia islamskiej deklaracji wiary104. Mszy św. bez uprzedniego zezwolenia premiera. Zapewnił jednak, że osobiście Czerwiec 2017: Wydział Lekarski Uniwersytetu Al-Azhar przyjął na program postara się, aby premier rozpatrzył sprawę szybko. Chrześcijanie we wsi od rezydencki pierwszego chrześcijanina. Dziekan wydziału poinformował: 2016 roku starają się o przekształcenie budynku w kościół. W lipcu tego roku, „W ciągu ostatnich kilku lat wielu chrześcijan uczestniczyło w szkoleniach or- po odkryciu planów zmiany centrum w kościół, islamscy bojownicy zaatakowali 106 ganizowanych przez uniwersytet”. Rzecznik uczelni wyjaśnił różnicę pomiędzy domy czworga chrześcijan we wsi . statusem studenta i rezydenta: „Nie ma zapisu, który uniemożliwiałby Egip- Lipiec 2017: Żołnierz został śmiertelnie pobity, kiedy jego przełożeni dowie- cjanom studiowanie w Al-Azhar, ale warunki przyjęcia na uczelnię mogą być dzieli się, że jest chrześcijaninem. Joseph Reda Helmy właśnie zakończył szko- spełnione jedynie przez muzułmanów. Czy chrześcijanie wyuczą się tekstu Ko- lenie i został przeniesiony do oddziału specjalnego policji w Al-Salam. Jego ranu po to, by studiować w Al-Azhar? To się nie zdarza, więc system edukacji kuzyn Youssef Zarif, który poszedł zidentyfikować i odebrać ciało, został po- w Al-Azhar nie nadaje się dla chrześcijan, ponieważ warunki rejestracji są dla czątkowo poinformowany przez funkcjonariusza policji, że Helmy zmarł w wy- nich zbyt trudne, a my nie możemy usunąć nauczania islamskiego z programu niku napadu padaczkowego. Według Zarifa sekcja zwłok młodego żołnierza ani zwolnić chrześcijan z udziału w tym kształceniu”. Dodał: „Jednakże rezy- wykazała liczne stłuczenia głowy, ramion, narządów płciowych, szyi i pleców, dentura to praktyczne szkolenie w przedmiotach, które student już opanował, gdzie obrażenia były najbardziej poważne. W końcu lipca w areszcie pracowało a studenci odbywający ją na uniwersytecie nie są zobowiązani wybierać modu- 105 Christian Daily, 04/06/17 76 EGIPT PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE EGIPT 77 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani trzech funkcjonariuszy107. ERYTREA Liczba ludności ogółem: 5,35 mln Ludność chrześcijańska: 2,49 mln* Religie: 51,6 46,4 1,3 0,7 % % % % muzułmanie chrześcijanie agnostycy inne Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). Kiedy komisja ONZ ds. praw człowieka stwierdziła w czerwcu 2016 r., że reżim Erytrei jest winny „zbrodni przeciwko ludzkości”, obserwatorzy zauważy- li, że sprawozdanie podkreśliło w szczególności „powszechne i systematyczne prześladowania” chrześcijan108. Rok później Rada Praw Człowieka odnotowała „z dużym zaniepokojeniem” dalsze stosowanie przez rząd „arbitralnego aresz- towania i zatrzymania, w tym aresztowania niejawnego w szczególnie trudnych i zagrażających życiu warunkach osób podejrzanych o uchylanie się od służby wojskowej, usiłujących uciekać z kraju, będących niezdolnymi do przedstawie- nia dokumentów tożsamości oraz korzystających z prawa do wolności wyzna- 108 OHCHR 2016 Report, < http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/CoIEritrea/Pages/2016ReportCoIEritrea. aspx>; Premier, 09/06/16 78 EGIPT PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE ERYTREA 79 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani nia lub z prawa do wolności słowa i wypowiedzi”109. jest zahamowana w rozwoju”116 w wyniku niedożywienia. Według źródeł Po- Informacje na temat tego nieznanego narodu, odciętego od świata ze- mocy Kościołowi w Potrzebie pogłębiające się ubóstwo sprawia, że chrześcijanie wnętrznego, są nader skąpe. Pod koniec 2016 r. długo oczekiwana wizyta i wyznawcy innych religii są bardziej podatni na działania ucisku, bo odmawia rozpoznawcza obserwatora, którego tożsamość znana jest organizacji Pomoc się im zaspokojenia podstawowych potrzeb. Kościołowi w Potrzebie, rzuciła nowe światło na pogłębiający się kryzys, ujaw- Najbardziej cierpią chrześcijanie z niezarejestrowanych wspólnot. Ich do- niając szczególne zagrożenie dla tamtejszych chrześcijan. Jego raport podwa- świadczenia są dowodem na porażkę rządu w zakresie wdrażania konstytucji ża deklaracje rządu złożone po raz pierwszy w maju 2003 r., według których z 1997 r., gwarantującej wolność myśli, sumienia i przekonania. W maju 2014 „w Erytrei żadne grupy ani osoby nie są prześladowane ze względu na wierze- prezydent Isaias Afewerki ogłosił plany opracowania nowej konstytucji, ale we- nia lub religię”110. dług Amerykańskiej Komisji ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej, do tej Co najmniej 3 tys. chrześcijan znajduje się w więzieniach Erytrei. Kraj pory „nie podjęto żadnych działań”117. Od maja 2002 r. oficjalnie uznano Ko- ten często określany jest mianem „otwartego więzienia”111. Prawdopodobnie ściół prawosławny Tewahedo, Kościół katolicki, ewangelicki Kościół luterański w więzieniach przebywa także wiele innych osób, o których nie ma danych112. oraz sunnicki islam. Chrześcijanie, którzy nie należą do tych wyznań, są zagro- Raport donosi o rosnącej liczbie „więzień wojskowych”. Wiele z nich to meta- żeni więzieniem bez uprzedniego powiadomienia. Jeden z członków Armii Da- lowe kontenery transportowe załadowane po brzegi ludźmi, z których wielu to wida, gdy uciekł z Erytrei po wyjściu z więzienia, powiedział: „W Erytrei prawie chrześcijanie. Zatrzymani cierpią z powodu gwałtownych wahań temperatury każdy chrześcijanin stoi przed groźbą więzienia”. Wyżej wspomniany obserwa- – mroźne noce i upalne afrykańskie dni – tragicznych warunków sanitarnych tor Pomocy Kościołowi w Potrzebie stwierdził: „Ucisk reżimu wobec wyznawców i braku pożywienia. Wobec więźniów stosowane są też tortury i molestowanie niezarejestrowanych religii jest bezlitosny”118. Istnieją poszlaki, że w badanym fizyczne i psychiczne. okresie reżim w Erytrei zwiększył wysiłki mające na celu aresztowanie i karanie Chrześcijanie i wyznawcy innych religii częściej niż kiedykolwiek opuszcza- ludzi przyłapanych na praktykowaniu lub rozpowszechnianiu przekonań, któ- ją kraj z obawy przed więzieniem. Imigracja ludności erytrejskiej jest tak liczna, re nie zostały usankcjonowane przez państwo. Kolejny atak przeciwko chrze- iż Erytrea określana jest jako „jeden z najszybciej wyludniających się krajów”113 ścijańskim społecznościom w maju 2017 r. – prawdopodobnie z okazji święta na świecie. Według danych ONZ w latach 2014-15 z kraju uciekło 60 tys. Ery- wyzwolenia Erytrei – doprowadziły do aresztowania 122 osób, w tym wielu trejczyków114; to znacznie więcej niż z jakiegokolwiek innego kraju afrykańskie- ewangelików. Spośród nich 33 kobiety zostały zabrane do więzienia na wyspie go115. Pragnienie opuszczenia kraju wiąże się ze skrajnym ubóstwem. UNICEF Morza Czerwonego u wybrzeży Erytrei119. donosi, że z powodu braku dostępu do żywności „połowa erytrejskich dzieci Raporty z zaufanych krajowych źródeł, których tożsamość nie może zo- stać ujawniona, wykazały, że reżim staje się również coraz bardziej nietole- 109 Christian Solidarity Worldwide, 28/06/17 ‘Eritrea: Christian women held in colonial era island prison’ quoting Human Rights Council resolution on Eritrea dated 23/06/17 rancyjny w stosunku do wyznawców zarejestrowanych wspólnot religijnych. 110 Voice of the Martyrs (Canada), 80 ERYTREA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE ERYTREA 81 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani reżim narzucił w 2007 r. rezygnację patriarchy Antoniosa III i wybrał Dioskoro- mać pomoc, wystarczy aresztować biskupów”. Poza tym: „Duchownym poniżej sa na jego następcę w akcie, który podzielił Kościół. Informator chrześcijański 50 roku życia odmawia się wiz. Nie mogą oni jechać do Rzymu, chyba że odbyli w Erytrei, prosząc o anonimowość, opowiedział Pomocy Kościołowi w Potrzebie służbę wojskową”. To samo źródło podaje, że jedno z katolickich czasopism o problemach stojących przed Kościołem w świetle wspomnianych wydarzeń: rozpowszechnianych w Erytrei od 2002 r. zostało zamknięte. „Patriarcha Antonios najpierw był w więzieniu, a obecnie znajduje się w aresz- cie domowym. W związku z tym Kościół prawosławny nie może zorganizować Wybrane zdarzenia: 120 z nim spotkania” . W kwietniu 2016 r. władze aresztowały 10 prawosławnych Kwiecień 2016: Władze Erytrei aresztowały 10 erytrejskich księży prawosław- duchownych erytrejskich, którzy zwrócili się do nich z prośbą o uwolnienie pa- nych, którzy poprosili o uwolnienie Patriarchy Abuny Antoniosa. Patriarcha triarchy Antoniosa. Wyraźna poprawa stosunków pomiędzy rządem i Kościo- znajdował się w areszcie domowym po tym, jak reżim zmusił go do rezygnacji łem prawosławnym w Erytrei nastąpiła w lipcu 2017, kiedy patriarcha Antonios w 2007 r. W sierpniu 2016 r. na stronie internetowej Erytrejskiego Kościoła pojawił się pierwszy raz na Mszy św. w katedrze św. Marii w Asmarze. Pomimo Prawosławnego opublikowane zostały zdjęcia ukazujące Patriarchę Antoniosa iż władze Kościoła prawosławnego Erytrei wydały oświadczenie, że „kwestia” w Patriarchacie Kościoła w Asmarze – stolicy Erytrei, oraz list z jego przepro- patriarchy „dobiegła końca”, sam patriarcha – w czasie powstawania obecnego sinami. Niektórzy przedstawiciele Kościoła prawosławnego zaprzeczyli, jakoby 121 raportu – nie wydał jeszcze oświadczenia w tej sprawie . Patriarcha napisał ten list. Pojawił się on wśród doniesień o nowo podjętych Spośród zarejestrowanych przez rząd grup wyznaniowych jedynie Kościół staraniach pogodzenia urzędników kościelnych i władz państwowych123. Twier- katolicki i Kościół luterański zachowały pewien stopień autonomii. W swoim dzono również, że uwolnienie Patriarchy jest bliskie124. liście duszpasterskim z maja 2014 r. Episkopat dyskretnie krytykował rząd ery- trejski, ubolewając nad masową imigracją ludności z kraju: „Nie ma powodu, Maj 2016: 79 mężczyzn, kobiet i dzieci chrześcijańskich – w tym matka z dziec- aby szukać kraju płynącego mlekiem i miodem, kiedy się w nim żyje”122. Rząd kiem – zostało aresztowanych na weselu. Zatrzymani znajdowali się początko- uznaje bezwzględną potrzebę istnienia licznych szkół, klinik i innych instytucji wo w mieście Barentu, ale ponad 30 z nich zostało później przeniesionych do prowadzonych przez Kościół katolicki – i określanych czasem mianem rzeczy- obozu dla uchodźców Mai Sirwa. wistej krajowej służby zdrowia – więc niechętnie podejmuje bezpośrednią wal- Październik 2016: Według doniesień, sześciu chrześcijańskich mężczyzn zo- kę z katolikami, pomimo że ich liczba wynosi zaledwie 150 tys. w całym kraju. stało aresztowanych w Adi Segdo na przedmieściach Asmary. Zostali zatrzyma- Pojawiły się także oznaki zmian na gorsze. Według źródła informacji Po- ni podczas wizyty u chorego w jego domu. Aresztowani to członkowie rodziny mocy Kościołowi w Potrzebie „Funkcjonowanie i rozwijanie Kościoła jest bar- chorego. Mężczyźni byli przetrzymywani przez dwa miesiące125. dzo trudne... W ciągu ostatnich trzech lat sytuacja pogorszyła się, [władze rządowe] kontrolują wszystko. Obecnie działa tylko jeden szpital, ale brakuje Grudzień 2016: W Wigilię Bożego Narodzenia w Asmarze aresztowano „znacz- lekarstw i sprzętu. Władze nie pozwalają Kościołowi na pracę”. Ponadto wszel- ną” liczbę chrześcijan schwytanych podczas modlitwy. Według doniesień pro- kie rozpoczęte „budowy zostały zatrzymane. W kraju wznoszone są jedynie wadzono ich boso do nieznanego miejsca126. budynki rządowe... Każda działalność Kościoła jest blokowana. Aby powstrzy- 123 USCIRF, 2017 82 ERYTREA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE ERYTREA 83 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Marzec 2017: Erytrejska strona internetowa Erimedrek News donosi, że dwie biet. Cztery dni wcześniej podobnie ok. 45 chrześcijan zostało aresztowanych chrześcijańskie kobiety trzymane w obozie wojskowym w Wi’a zmarły w szpi- w swoich domach przez funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa w miasteczku talu w wyniku choroby. Chrześcijanki należące do Kościoła zielonoświątkowe- targowym Addi Kuala na południu kraju ok. 30 km od granicy z Etiopią. Grupa, go zostały przetransportowane do szpitala w Massaui w stanie krytycznym po składająca się z całych rodzin, w tym starszego mężczyzny i niepełnosprawnej strajku głodowym na terenie obozu. Protestowały przeciwko złemu traktowa- kobiety, została zabrana do obozu w Adi Aglis. 9 maja urzędnicy aresztowali niu w obozie. Znalezione liczne ślady na ich ciałach zostały opisane jako „znaki ponad 10 chrześcijan (mężczyzn i kobiet) w ich domach w Gindzie na północny wskazujące na wykorzystywanie seksualne”127. wschód od Asmary130. Maj 2017: Doniesiono, że 89-letni patriarcha Antonios III ciężko zachorował Czerwiec 2017: Źródła kościelne podają, że 33 erytrejskie kobiety były prze- po zastrzyku wykonanym podczas badania lekarskiego w ośrodku w Edaga Ha- trzymywane w słynnym więzieniu na wyspach Morza Czerwonego u wybrzeży mus. Po wykonaniu zastrzyku pojawił się u niego silny ból kręgosłupa i ostra Erytrei. Kobiety były jednymi z pierwszych, które zostały aresztowane po ataku biegunka128. przeprowadzonym przez armię Erytrei w maju 2017 r. na niezarejestrowane społeczności kościelne. Kobiety zostały przewiezione na Nakurę, znaną z suro- Maj 2017: „Dominik” - człowiek, którego tożsamości nie możemy ujawnić ze wości wyspę więzienną archipelagu Dahlak, stworzoną przez włoskich koloni- względów bezpieczeństwa - opublikował wyniki swojej długo oczekiwanej po- zatorów pod koniec XIX wieku. Jak nam wiadomo, wiele kobiet to młode matki, dróży do Erytrei. Poza opisami niedożywionych ludzi na ulicach i ogromnych których mężowie są w wojsku poborowym, lub którzy są z dala od swoich żon trudności uzyskania pozwolenia na opuszczenie hotelu, podkreślił skalę prze- z różnych przyczyn. W wyniku aresztowania kobiet 50 dzieci zostało pozba- śladowań chrześcijan, zwłaszcza tych należących do niezarejestrowanych grup wionych opieki rodzicielskiej131. wyznaniowych. Mówiąc o „setkach więzień wojskowych”, opisuje jak więźnio- wie, wśród których znajduje się wielu chrześcijan, wykrzykują błagania o śmierć Lipiec 2017: W sobotę 16 lipca Patriarcha Antonios III, przebywający od 2007 i „tracą zmysły pod wpływem doznawanych tortur”. „Dominik” dodaje: „Ucisk r. w areszcie domowym, uczestniczył w obchodach Boskiej Liturgii w katedrze reżimu wobec [niezarejestrowanych] chrześcijan jest bezlitosny”129. Św. Marii w Asmarze. Setki wiernych wzięły udział w jego pierwszym od po- nad 10 lat wystąpieniu publicznym. Podczas całej ceremonii Patriarcha otoczo- Maj 2017: Nawet 122 chrześcijan mogło zostać aresztowanych w ciągu jedne- ny był przez strażników, a umundurowani policjanci pilnowali, aby zebrani na go miesiąca. Aresztowani to czołowi działacze na rzecz praw człowieka, którzy Mszy św. nie robili zdjęć. Według komunikatu prasowego Prawosławnego Ko- oskarżyli reżim o przeprowadzenie nowego ataku na chrześcijan podczas po- ścioła Tewahedo w Erytrei, doszło do pojednania z Kościołem kontrolowanym kazu siły militarnej z racji Dnia Niepodległości Erytrei (24 maja) i 10 rocznicy przez państwo. Stwierdzono, że: „…sprawa Patriarchy Abuny Antoniosa III do- obalenia Abuny Antoniosa, Patriarchy Erytrejskiego Kościoła Prawosławnego. biegła końca 11 listopada 2017 r. Chcemy z radością poinformować wszystkich 28 maja w dzielnicy Godaif w Asmarze, zostało pochwyconych 17 chrześcijan. wiernych chrześcijan i przyjaciół, że spotkanie Synodu zakończyło się pełnym Z zaufanych źródeł wiadomo, że w niedzielę 21 maja podczas wesela odbywa- pojednaniem, pokojem i miłością z Abuną Antoniosem w obecności Związku jącego się niedaleko Asmary aresztowano ponad ewangelików – głównie ko- Klasztorów i uczonych kościelnych”. Sam Patriarcha nie wydał żadnego oświad- uk/2017/03/28/news/3499/article.htm> 130 World Watch Monitor, 26/05/17 84 ERYTREA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE ERYTREA 85 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani czenia132. INDIE Liczba ludności ogółem: 1,32 mld Ludność chrześcijańska: 62,84 mln* Religie: hindusi muzułmanie chrześcijanie tradycyjni 72,5 14,4 4,7 3,9 % % % % 1,8 1,2 1,5 % % % sikhowie agnostycy inne Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). Odkąd na przełomie kwietnia i maja 2014 r. w wyborach powszechnych do władzy doszła prawicowa partia Bharatiya Janata (BJP), chrześcijanie stoją w obliczu rosnącej fali przemocy. Według raportu Indian Christian Persecu- tion 2016 w ciągu roku miało miejsce 365 antychrześcijańskich incydentów, w których zginęło 10 osób, a ponad 500 duchownych oraz starszych członków społeczności doświadczyło przemocy na tle religijnym. Według raportu Kato- lickiego Forum Świeckiego 394 chrześcijan zostało zatrzymanych lub areszto- wanych, 145 pobitych, napadniętych lub porwanych, a 34 chrześcijanki (w tym 133 132 Eritrean Orthodox Tewahdo Church, Diocese of USA and Canada, 13/07/17 86 ERYTREA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE INDIE 87 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Chhattisgarh w środkowych Indiach, będący miejscem najbardziej nasilonych Swayamsevak Sangh (RSS), którego ramieniem politycznym jest BJP, oznajmił, prześladowań, od 2003 roku znajduje się pod rządami BJP134. że „Indie są krajem tylko dla Hindusów”. Przy czym stwierdzenie to szybko zo- Według raportów ataki na chrześcijan drastycznie wzrosły od wyborów stało przez niego wyjaśnione w słowach: „Każda osoba żyjąca w Indiach jest w marcu 2017 r., w których doszło do zwycięstwa BJP, przy czym największa Hindusem, łącznie z muzułmanami, którzy są Hindusami według narodowości eskalacja agresji nastąpiła w stanach Uttar Pradesh i Telangana135. Od stycznia i muzułmanami według wiary”139. do maja 2017 roku organizacja Open Doors odnotowała 316 incydentów136: Opublikowane w sierpniu 2015 r. wyniki spisu ludności pokazują, że po raz to prawie tyle samo, ile w ciągu całego 2016 roku. Dyskryminacja chrześci- pierwszy od odzyskania niepodległości w 1947 r. populacja Hindusów spadła jan wzrosła również w całym tym okresie, a hinduistyczni bojownicy zadbali poniżej 80 procent ludności. Dane te podsyciły obawy Hindutwy, że konwersje o to, by chrześcijanom w kilku wioskach regularnie odmawiano dostępu do zmieniają oblicze Indii140. Siedem z 29 stanów Indii przyjęło ustawy przeciwko ryżu, pszenicy, cukru i innej żywność udostępnianej po dotowanych stawkach wolności do zmiany religii. We wszystkich przepisy przeciw konwersjom, doma- zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie żywnościowym z 2013 r.137. gających się karania nawróceń prowadzonych za pomocą „siły” lub „nieuczci- Godnym uwagi jest fakt, że prześladowania chrześcijan przybrały na sile wych środków”, opierają się na pojęciu ochrony „porządku publicznego”, ob- od czasu, gdy w maju 2014 r. premierem Indii został Narendra Modi. Zaprzecza szaru podlegającego jurysdykcji państwa141. W międzyczasie grupy Hindutwy temu retoryka religijno-wolnościowa, która charakteryzuje wiele jego wystą- organizują ceremonie Ghar Wapsi („powrót do domu”). Raporty sugerują, że pień, szczególnie za granicą. Podczas swojej czwartej wizyty w Stanach Zjedno- (ironicznie, biorąc pod uwagę ich retorykę przeciwko przymusowemu nawraca- czonych (8 czerwca 2016 r.) Modi podkreślił na specjalnej wspólnej sesji Kon- niu) wiele z tych wydarzeń dotyczyło przymusowego ponownego nawrócenia gresu, że wolność religijna ma kluczowe znaczenie dla indyjskiej konstytucji. chrześcijan na hinduizm. Według organizacji Open Doors „nawróceni chrześci- Deklarował: „Dla mojego rządu konstytucja jest zaiste świętą księgą. I w tej janie są pod ciągłą presją, aby powrócić do swoich dawnych wierzeń i są często świętej księdze wolność wyznania, słowa i przywilejów oraz równość obywate- atakowani fizycznie, a czasami zabijani”142. Troska o przymusowe nawracanie li, niezależnie od pochodzenia, są zapisane jako prawa podstawowe”138. Hindusów doprowadziła nawet do kolejnych pomówień osoby Matki Teresy143. W dużej mierze przyczyną rosnących prześladowań chrześcijan jest roz- W czerwcu 2016 r. polityk BJP Yogi Adityanath stwierdził, że Matka Teresa przestrzenianie się filozofii Hindutwy w społeczeństwie. Hindutwa jest pra- jest „częścią spisku mającego na celu nawrócenie Indii na chrześcijaństwo”144. wicową formą hinduistycznego nacjonalizmu uznająca Indie za kraj hinduski, Przywódcy kościelni wielokrotnie twierdzili, że ich dotychczasowe działania który nie powinien tolerować innych religii czy kultur. Rządząca partia BJP związane z nawracaniem wiernych były bez zarzutu. Arcybiskup Leo Cornelio zdecydowanie popiera to ideologiczne podejście, a jej sukces polityczny uła- z Bhopalu oświadczył, że zarzuty o niewłaściwe działania prozelityczne skie- twia retorykę prawicową. W lutym 2017 roku Mohan Bhagwat, szef Rashtriya rowane przeciw Kościołowi mają na celu podzielenie wspólnot wyznaniowych 139 AsiaNews, 10/02/17 88 INDIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE INDIE 89 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani i dodał: „Proszę wszystkich, którzy zarzucają nam nawracanie na chrześcijań- o uchylenie rezolucji przyjętej przez zgromadzenie wiejskie w Belar w lipcu stwo ludzi naiwnych: gdzie są ci, których nawróciliśmy?”145 2014 r., zakazującej wszelkiej nie-hinduskiej działalności religijnej. Po wniosku Wspomnienie ataków z Kandhamal w czasie Bożego Narodzenia 2007 z Belar 54 wsie w południowo-wschodnim dystrykcie Bastar podjęły podobne i w sierpniu 2008 r. wciąż nawiedza chrześcijańską społeczność. Opisując skalę działania. Arun Pannalal, sekretarz forum chrześcijańskiego Chhattisgarh, poin- antychrześcijańskiej przemocy, działacz na rzecz praw człowieka John Rebeka formował organizację World Watch Monitor, że w wioskach tych chrześcijanie powiedział: „Przemoc w Kandhamal poważnie dotknęła kobiety i dzieci, utrud- nie mogą budować, odmawia się im dostępu do dotowanych dostaw żywności, niając ścieżkę edukacji. Zniszczono 600 wiosek, splądrowano 5600 domów, zakazuje czerpania wody pitnej z publicznych studni, a hinduscy pracodawcy zniszczono 295 kościołów i innych miejsc kultu, 13 szkół i domów chorych na zostali poinstruowani, aby nie zatrudniać chrześcijan. Orzeczenie z 9 paździer- trąd. Około 56 tys. chrześcijan z Kandhamal straciło dachy nad głową. Wier- nika brzmiało: „Zakwestionowana rezolucja nie będzie naruszać podstawowe- nych poinformowano, że warunkiem pozostania w regionie jest przejście na go prawa do głoszenia i propagowania religii i ich wiary”149. hinduizm. Oto tragiczna rzeczywistość Kandhamal”146. W tym samym okresie Grudzień 2015: Sąd uniewinnił ośmiu chrześcijan aresztowanych w 2007 roku miały miejsce też pozytywne zmiany. W 2011 r. Sąd Najwyższy Indii uznał sumę pod zarzutem przymusowego nawracania hindusów. Ośmiu mężczyzn, którzy 273 tys. euro przeznaczoną na odbudowę Kandhamal za niewystarczającą i na- we wsi Balja prowadzili ewangelizację od drzwi do drzwi, zostało aresztowa- kazał władzom stanowym wyłożyć więcej pieniędzy147. Kościół rzymskokatolic- nych we wrześniu 2007 roku. Sąd w Puttur w Karnatace oświadczył: zmiana ki podjął kroki w celu kanonizacji osób zabitych podczas antychrześcijańskich wiary jest prawem gwarantowanym przez Konstytucję”150. pogromów w państwie. Arcybiskup John Barwa z Cuttack-Bhubaneswar zebrał grupę ekspertów, aby zbadać informacje o męczennikach. Zapewnił: „nasi lu- Luty 2016: Jak poinformowały organizację World Watch Monitor lokalne źró- dzie, kobiety i dzieci, którzy stali się męczennikami z powodu wiary, nie zostali dła, 76 chrześcijan z Odishi zostało zmuszonych do przejścia na hinduizm. zapomniani... Choć zostali zabici w okropny sposób, ich śmierć przyniosła nowe Pochodzili oni z 21 biednych plemiennych rodzin. Praveen Togadia, prezes życie i nową wiarę”. Dodał też: „…oficjalne rozpoczęcie procesu jest sprawą Światowego Komitetu Hindusów (Vishwa Hindu Parishad), stwierdził, że orga- wielkiej wagi dla chrześcijan w Indiach, zwłaszcza ze względu na wyzwania, nizacja ta w ciągu ostatniej dekady nawróciła ponad 500 tys. chrześcijan i 250 z którymi mniejszość styka się każdego dnia. Będzie ono służyć wzmocnieniu tys. muzułmanów w ramach inicjatywy Ghar Wapsi („powrót do domu”)151. i ożywieniu wspólnoty chrześcijańskiej, dotkniętej atakami z 2008 r.”148. Marzec 2016: Około 20 radykałów z plemienia Hindutów noszących szafra- Wybrane zdarzenia nowe nakrycia głowy włamało się do kościoła zielonoświątkowego we wsi Kachnac wznosząc okrzyki „Jai Shri Ram” („Zwycięstwo bogu Ramie”). Pobili Październik 2015: Sąd Najwyższy stanu Chhattisgarh orzekł, że lokalne usta- 65 chrześcijan – w tym kobiety – uczestniczących w nabożeństwie w niedzie- wodawstwo ograniczające nie-hinduskie grupy religijne narusza wolność re- lę 6 marca w Raipur w stanie Chhattisgarh. Miejscowy nadinspektor Neeraj ligijną. Chrześcijańskie forum Chhattisgarh zwróciło się do sądu z wnioskiem Chandrakar poinformował agencję AsiaNews: „Ekstremiści uszkodzili krzesła, 145 UCAN, 26/08/15, 90 INDIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE INDIE 91 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani dzonych na modlitwie”. Dodał: „atakujący zrywali z kobiet szaty. Nawet rzucili Surina jest tajemnicą. Znaleziono go z rozciętym gardłem, [a] jego ciało wyka- dziecko na ziemię.” Policja aresztowała siedem osób zaangażowanych w na- zało uszkodzenia głowy i brzucha. Światowa Rada Indyjskich Chrześcijan modli paść152. się za duszę pastora i prosi Boga, aby przyniósł pociechę wdowie i rodzinie”154. Maj 2016: 25 chrześcijan z Dalit (niższe kasty) zostało wezwanych na publiczne Lipiec 2016: 3 chrześcijan trafiło do szpitala w wyniku obrażeń, jakich doznali spotkanie, gdzie grupa ponad 100 hindusów zmusiła ich do konwersji. Kiedy podczas ataku tłumu na ich dom rodzinny. Ponad 50 osób zaatakowało stu- 8 maja chrześcijanie z wioski Hunter w dystrykcie Palamu w stanie Jharkhand denta Umesha Patela, jego ojca Sudhama Patela i przyjaciela rodziny Kirana przybyli na spotkanie, zostali wepchnięci do pojazdów i zabrani do szkoły na Vishwakarma w domu Patelów w wiosce Kamarud w dystrykcie Dhamtari obrzeżach wioski. Pastor Sanjay Kumar Ravi relacjonował zdarzenie: „Kiedy do- w stanie Chhattisgarh. Atak, który miał miejsce w niedzielę 17 lipca, nastąpił, tarliśmy, na miejscu czekało na nas około 100 osób z trzech sąsiednich wiosek, kiedy grupa Hindusów zapytała studenta o jego wiarę chrześcijańską155. twierdzących, że robimy źle modląc się do Jezusa i powinniśmy praktykować Lipiec 2016: Chrześcijańska uczennica została zgwałcona i zamordowana przez hinduizm i wykonywać pudże [hinduskie rytuały] tylko do bóstw”. W odpowie- gang, gdy jej rodzina nie zgodziła się na po rzucenie swojej wiary. Ciało 14-latki dzi pastor Ravi opowiedział o tym, jak nawrócił się na chrześcijaństwo po wy- znaleziono w piątek 22 lipca w lesie w dystrykcie Kondagaon w stanie Chhattis- leczeniu z choroby w 2007 roku. Historia ta rozwścieczyła tych ludzi. Związali garh. Inspektor Chanrakar Hublal z posterunku w Bayanar powiedział: „Prawdą sześciu chrześcijan – w tym duchownego – i zaczęli okładać ich kijem, grożąc jest jednak, że była częściowo ubrana, a w miejscu, w którym znaleziono jej śmiercią, jeśli nie przejdą znowu na hinduizm. Grozili, że ich domy zostaną spa- ciało, znaleziono podejrzane materiały”. Pastor rodziny AK Netam poinformo- lone, jeśli nie odstąpią od chrześcijaństwa. Chrześcijanie udali się do pobliskiej wał: „Kiedy rodzina odmówiła porzucenia wiary w Chrystusa, mieszkańcy wsi wioski Ramgarh. Zgłosili tam atak na policję, ale funkcjonariusze odmówili zbojkotowali ich, ale rodzina nie poddała się”. Dodał też: „W ciągu ostatnich zarejestrowania sprawy i wezwali napastników na posterunek. Po spotkaniu, trzech lat rodzina była pod ogromną presją, aby porzucić chrześcijaństwo, ale w którym udział wzięło 50 hinduskich bojowników i trzech chrześcijańskich nieugięcie pozostawała przy swojej wierze”. Stwierdził również, że „zabójstwo przywódców, policja zmusiła chrześcijan do podpisania umowy stwierdzającej, może być częścią zemsty”156. że będą oni podlegać karom, w tym grzywnom w wysokości 10 tys. rupii (150 153 USD), jeśli nie ograniczą kultu do własnych domów . Sierpień 2016: 20 marca w sobotę zaatakowany został Kościół Sharon Fellowship w Kodungallurze w dystrykcie Thrissur w stanie Kerala. Uważa się, Maj 2016: W stanie Orisa znaleziono ciało luterańskiego pastora. Zmarły miał że atak został przeprowadzony przez członków hinduskiej ultra-nacjonalistycz- podcięte gardło i kilka ran na ciele. Pastor Abraham Biswas Surin z Ewange- nej grupy paramilitarnej Rashtriya Swayamsevak Sangh. Przywódca Sharon licko-Luterańskiego Kościoła Gossner w Khunti w stanie Jharkhand miał brać Fellowship, pastor Roy Shepherd, powiedział, że w ciągu ostatnich pięciu lat udział w spotkaniu w Ranchi, także w Jharkhand, ale jego ciało znaleziono pod ekstremiści wykazywali rosnące niezadowolenie z obecności Kościoła 157. mostem w Rourkeli w sąsiedniej Orisie. W pobliżu ciała znaleziono siekierę bę- dącą narzędziem zbrodni. Przewodniczący Światowej Rady Indyjskich Chrze- Październik 2016: Hinduistyczni bojownicy w stanie Maharashtra dotkliwie ścijan Sajan K. Georg poinformował agencję AsiaNews: „Morderstwo pastora 154 Asia News, 05/09/16 155 UCANews,20/07/16 152 Asia News, 03/07/16 156 Matters India, 27/07/16 92 INDIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE INDIE 93 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani pobili a następnie polali benzyną podczas próby spalenia żywcem pastora Pra- zostali uniewinnieni przez sędziego z powodu „braku dowodów”160. shanta Bhatnagera (45 lat). Wydarzenie miało miejsce po tym, jak pastor i czte- Luty 2017: Pastor Gandham Padma Rao wracał z wizyty duszpasterskiej u star- rej inni członkowie Kościoła Domu Bożego rozdawali hymny i proponowali mo- szego człowieka, który został wypisany ze szpitala. Szedł do samochodu, gdy dlitwę o uzdrowienie w Taloji w dystrykcie Raigad. Niezadowoleni mieszkańcy kilku młodych mężczyzn na motocyklach z grupy Hindutwa Vishwa Hindu Va- przesłuchali chrześcijan, a następnie skonfiskowali hymny i około godziny 18:30 hini zastąpiło mu drogę. Dwóch trzymało go, podczas gdy inni go bili. Napast- zamknęli ich w hali, gdzie przetrzymywali ich przez dwie godziny do przyjazdu nicy uciekli, gdy jego okrzyki zwróciły uwagę mieszkańców. Pierwszy raport grupy 30 hinduskich bojowników. Ci wypuścili wszystkich chrześcijan, z wy- spisany został na posterunku policji w Ramagundam, ale atakujących opisano jątkiem pastora, którego wepchnęli do samochodu i udali się w odosobnione w nim jako pijanych młodzieńców. Wszystkie odniesienia do grupy Hindutwa miejsce. Kolejnych 20 bojowników jechało na motocyklach. Na miejscu bili go zostały usunięte z oświadczenia Pastora Rao. Wielebny Rao kontynuował pra- żelaznym prętem. Upadł nieprzytomny, kiedy polano go benzyną. Przekonani, cę przez dwa dni, biorąc leki przeciwbólowe, zanim został przyjęty do szpitala że jest martwy, przenieśli jego ciało do samochodu i wyrzucili je w pobliżu wsi. ze względu na zawroty głowy. Nie był to pierwszy incydent. Dwa lata wcze- Znalazł go przechodzień, który zabrał go do szpitala Kharghar Medicity. Pastor śniej zdewastowany został kościelny krzyż, a w 2015 roku sprzęt dźwiękowy został później przeniesiony do szpitala miejskiego Navi Mumbai w Vashi z po- kościoła161. wodu ciężkich obrażeń. Policja aresztowała Gurunatha Mumbaikara, przywód- 158 cę atakujących i prezesa fundacji Shri Ram (Shri Ram Pratishtan Sanghtan) . Kwiecień 2017: Według raportu sporządzonego przez dwóch prawników dla chrześcijan z Orisy sprawiedliwości nie stało się zadość. Autor raportu, ad- Grudzień 2016: W czwartek 28 grudnia 60-osobowy tłum zaatakował Kościół wokat Saumya Uma, poinformował agencję Fides: „Hinduscy fundamentaliści Pełnej Ewangelii w rejonie Moti Pokhara w stanie Gorakhpur. Rannych zostało zastraszali świadków w sądach, grożąc im śmiercią. Atmosfera nie sprzyjała sześć osób. Pastor A. B. Lal relacjonował: „Atakujący wymachiwali szafrano- uzyskaniu zeznań. W rezultacie najpoważniejsze sprawy lub [te] z największą wymi flagami i byli uzbrojeni w kije. Wtargnęli do kościoła wznosząc okrzyki liczbą oskarżonych zostały umorzone albo oskarżonych uniewinniono. Obec- „Jai Shri Ram”. Aktywiści z grup hinduistycznych takich jak Hindu Yuva Vahini nie oskarżeni pozostają na wolności, a niewinne ofiary żyją w strachu, w ukry- twierdzili, że Kościół siłą nawracał hindusów na chrześcijaństwo159. ciu. Oto stan faktyczny [w Orisie], w dziesiątym roku po incydencie. Przed nami Styczeń 2017: Sąd w Chhattisgarh uniewinnił dwóch młodych ludzi oskarżo- zadanie przywrócenia poczucia zaufania i braterstwa wśród tutejszych spo- nych o zgwałcenie 48-letniej zakonnicy w sierpniu 2015 r. Siostra ze zgroma- łeczności hinduskich i chrześcijańskich”162. dzenia Misjonarek Maryi Niepokalanej powiedziała, że spała w centrum Medi- Kwiecień 2017: Pastor zielonoświątkowy w wiosce Jadhua w stanie Bihar stra- care w Raipur, gdy dwóch zamaskowanych mężczyzn wtargnęło do jej pokoju cił słuch i doznał innych obrażeń w wyniku ciosów w głowę zadanych mu przez i przywiązało jej ręce i nogi do łóżka, a następnie ją zgwałciło. Kiedy następ- ekstremistów Hindutwy przed jego własnym domem. Arun Kumar, który aktu- nego ranka nie pojawiła się na dyżurze, jej koledzy znaleźli ją zakneblowaną alnie zastępuje ofiarę w prowadzeniu nabożeństw zielonoświątkowych, zrela- i wciąż przywiązaną do łóżka. 19-letni Dinesh Dhurv i 25-letni Jitendra Pathak cjonował, jak 5 kwietnia 45-letni pastor Kumar otworzył drzwi chłopcu na ro- 160 Times of India, 03/01/17 94 INDIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE INDIE 95 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani werze, który poinformował pastora i jego żonę o grupie mężczyzn czekających byli oni ciągle wyznania hinduskiego. Komendant policji Krishnaveni Desavatu na zewnątrz. „Kiedy pastor wyszedł, 15 mężczyzn zaczęło go bić zarzucając mu poinformował gazetę The Indian Express, że „aby przejść na inną wiarę, należy nawracanie mieszkańców wsi. Okładali go po głowie żelaznymi kijami. W wy- złożyć pisemny wniosek do zarządcy okręgu i dopiero po zakończeniu ustalo- niku ciężkiego obrażenia głowy pastor stracił przytomność i upadł. Bardzo nej procedury osoba może zmienić tożsamość religijną, co nie miało miejsca krwawił”. Jak widnieje w doniesieniach policji, napastnicy, którzy podczas ataku w przypadku któregokolwiek z rodziców, twierdzących, że są chrześcijanami. wołali „Jai Sri Ram” („Chwała Bogu Ramie”), byli Ramami Bhaktami, wiernymi Dlatego dzieci i ich rodzice będą oficjalnie traktowani jak plemiona hinduistycz- Ramy (siódmego wcielenia boga Wisznu w hinduizmie). W tym samym dniu ne, a nie chrześcijanie”. Większość ludów plemiennych w stanie Madhya Prade- w dystrykcie odbywały się procesje z okazji Ramanawami, hinduskiego święta sh była historycznie animistyczna, a nie hinduistyczna. Dr John Dayal z United wiosny. Po ataku policja zapewniła ochronę nabożeństwa niedzielnego163. Christian Forum stwierdził, iż „zaangażowanie policji i miejscowych władz wy- maga dokładniejszego zbadania. Oprócz szalejącej bezkarności i przymykania Kwiecień 2017: Policja w Tamil Nadu uniemożliwiła setkom chrześcijan wejście oczu na przemoc [narodowo-hinduistyczną], w ciągu ostatnich piętnastu lat pa- na wzgórze jako część Drogi Krzyżowej w Wielki Piątek. Między chrześcijana- nowania partii Bharatiya Janata instytucje prawa i porządku w stanie Madhya mi a hinduistami toczą się spory, ponieważ na wzgórzu w Thirukazhukundram Pradesh zostały silnie zinfiltrowane i zradykalizowane”165. znajduje się także świątynia poświęcona hinduskiemu bogu Sziwie. Zarówno chrześcijanie jak i hinduiści od dawna obchodzą tu swoje uroczystości religij- Maj 2017: W poniedziałek 22 maja około 100 osób rozpętało rozruchy w ko- ne. Biskup Theodore Mascarenhas, Sekretarz Generalny Konferencji Biskupów ściele Matki Bożej Fatimskiej we wsi Godamakunta (podlegającej mandalowi Indyjskich, poinformował agencję AsiaNews: „Nie dość, że nie pozwolono nie- Keesara), niszcząc krucyfiks i łamiąc posąg Maryi. Wydarzenia miały miejsce wielkiej społeczności chrześcijańskich Dalitów uczcić dnia, który jest dniem niecałe dwa tygodnie po tym, jak arcybiskup Thumma Bala z Hyderabad kon- świętym dla chrześcijan na całym świecie, to jeszcze policja pod wodzą miej- sekrował budynek w święto Matki Bożej Fatimskiej. Inspektor M. Surender scowych władz użyła siły i przemocy”. Dodał, że od Bożego Narodzenia do z miejscowej policji zasugerował, że incydent był spowodowany sporem o zie- Nowego Roku ponad 500 policjantów przybyło do chrześcijańskiej świątyni na mię, twierdząc, że kościół nie posiadał oficjalnego pozwolenia na budowę. Poli- wzgórzu, niszcząc posągi i krzyże164. cja aresztowała 22 osoby w związku z atakiem w stanie Telengana166. Maj 2017: Chrześcijańskie dzieci zostały zatrzymane przez policję w stanie Czerwiec 2017: Chrześcijanom w wiosce w Uttar Pradesh odmówiono dostę- Madhya Pradesh. W niedzielę 21 stycznia 60 dzieci (w wieku 13-15 lat) jechało pu do wody dla ich upraw, gdy hindusi odmówili sprzedaży wody ze swoich na chrześcijański obóz letni w Nagpur. Dziewięciorgu opiekunom postawiono odwiertów czterem rodzinom chrześcijańskim. Członkowie rodzin zostali zmu- zarzuty „próby nawrócenia”. Następnego dnia aresztowano kolejnych dwóch szeni do wzięcia udziału w hinduskich rytuałach i wyrzeczenia się swojej wiary. mężczyzn z tych samych względów podczas przewożenia jedenaściorga dzieci Ci, którzy odmówili, zostali pobici167. na ten sam obóz. Dzieci, pochodzące bez wyjątku z rodzin chrześcijańskich, zo- stały później zwrócone rodzicom. Według policji chrystianizacja rodziców była przeprowadzona według błędnej procedury, w związku z czym w świetle prawa 165 Crux, 30/05/17 96 INDIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE INDIE 97 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani go usankcjonowania chrześcijaństwa doniesienia o opresyjnym traktowaniu ich przez państwo w ciągu ostatnich dwóch lat, między innymi w związku z wy- IRAN borami prezydenckimi w maju 2017 r., są coraz częstsze. W marcu 2017 r. po raz pierwszy od czasu rewolucji islamskiej w 1979 r. pojawiły się wieści * o konfiskacie mienia kościelnego. Chrześcijanie obawiają się dalszej dyskrymi- Liczba ludności ogółem: 80 mln Ludność chrześcijańska: 299 tys. nacji. Budynek kościelny został przekazany do użytku irańskiej armii. Według obserwatora PKWP „rząd skonfiskował ziemię należącą do Kościoła. Budynek był pierwotnie szkołą prowadzoną przez katolików, która została zamknięta po rewolucji islamskiej w 1979 roku. Misjonarze zdali sobie sprawę, że aby zapo- Religie: biec konfiskacie ziemi, muszą zamknąć szkołę. Od około pięciu lat obiekt był wykorzystywany jako kościół”. Raport Amerykańskiej Komisji ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej 98,8 0,4 0,8 (USCIRF) z 2017 r. nadal określa Iran jako „kraj szczególnej ochrony” (CPC) % % % zgodnie z Międzynarodową Ustawą o Wolności Religijnej (IRFA), ponieważ „rząd Iranu angażuje się w systematyczne, ciągłe i rażące łamanie wolności religijnej, w tym przedłużające się przetrzymywanie [uwięzionych], tortury muzułmanie chrześcijanie inne i egzekucje przede wszystkim - bądź wyłącznie - na tle religijnym”. Ustalenia Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), raportu podkreślają ciągłe prześladowania chrześcijan i innych mniejszości Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). w kraju: „Poważne naruszenia prawa skierowane wobec religijnych mniejszo- ści, zwłaszcza bahaitów, nawróconych chrześcijan i sunnickich muzułmanów, trwały nieprzerwanie”169. Chrześcijański obserwator, podróżujący wiele po Iranie, poinformował Konstytucja irańska (art. 13) stwierdza: „zaratusztriańscy, judaistyczni Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie o „rosnącym... pod- i chrześcijańscy Irańczycy są jedynymi uznanymi mniejszościami religijnymi, stępnym prześladowaniu Kościoła w Iranie”. Jak stwierdził, „w ciągu ostatnich które w granicach prawa mogą prowadzić swoje religijne obrzędy i ceremo- sześciu miesięcy środki zastraszania i przeszkadzania spowodowały znaczne nie oraz działać zgodnie z własnymi kanonami w sprawach osobistych i do- pogorszenie wolności religijnej dla Kościoła katolickiego”. Obserwator, który tyczących edukacji religijnej”170. „Fragment Koranu nakazujący muzułmanom poprosił o zachowanie anonimowości, dodał, że „Iran staje się liberalny pod „postępowania dobrze i sprawiedliwie” [60:8] z nie-muzułmanami jest wspo- każdym względem, z wyjątkiem religii”. „Iran zaczyna się otwierać – w nadcho- mniany w art. 14 konstytucji, który mówi, że muzułmanie są „zobowiązani (...) dzących latach zaczną odwiedzać go turyści. Ale kościoły są niszczone”. do poszanowania praw człowieka oraz (...) wszystkich, którzy nie angażują Islamska Republika Iranu jest rządzona przez najwyższego przywódcę się w konspirację lub działanie na szkodę islamu i Islamskiej Republiki Iranu”. Ayatollaha Seyyeda Ali Chameneiego zgodnie z teokratycznym systemem Zgodnie z artykułem 64 chrześcijanie mają trzy miejsca z 270 miejsc Islam- 168 prawnym opartym na prawie islamskim i świeckim. Pomimo konstytucyjne- geos/ir.html> 169 USCIRF 2017 Report, 98 IRAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE IRAN 99 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani skiego Zgromadzenia Doradczego: „zaratusztrianie i żydzi wybiorą po jednym wanych i zwolnionych po kilku dniach, ale niektórzy z nich byli przetrzymywani przedstawicielu; asyryjscy i chaldejscy chrześcijanie wspólnie wybiorą jednego miesiącami bez postawionych im zarzutów, z czego kilka osób nadal pozostaje przedstawiciela, a ormiańscy chrześcijanie na północy i na południu kraju wy- w więzieniach”. Informacje o kolejnych zatrzymaniach chrześcijan bez oficjalne- biorą po jednym przedstawicielu”171. Chrześcijańscy członkowie zgromadzenia go powodu napływały do końca przedstawianego okresu. są zobowiązani na podstawie artykułu [67:2] do złożenia przysięgi „na swoje Obserwator PKWP zauważył również, że strach przed oskarżeniem o pró- święte księgi”, przez co zobowiązują się „…strzec świętości islamu, osiągnięć bę chrystianizacji muzułmanów spowodował drastyczne skutki: „Widząc nową rewolucji islamskiej narodu irańskiego i fundamentów Republiki Islamskiej”172. twarz, duchowni zmuszeni są podejść i zapytać, czy osoba jest muzułmaninem. Pomimo konstytucyjnie przyznanej ochrony chrześcijanom i innym reli- Jeśli pada odpowiedź pozytywna, księża w Iranie muszą poprosić takiego czło- giom mniejszościowym w Iranie, Amerykańska Komisja ds. Międzynarodowej wieka o opuszczenie kościoła”. Poinformował też, że do 2017 r. można było Wolności Religijnej (USCIRF) stwierdziła w 2017 r., że „rząd Iranu dyskrymi- przyprowadzić znajomego muzułmanina na Mszę św. w języku angielskim. Ale nuje swoich obywateli na tle religii lub przekonań, ponieważ wszystkie prawa Kościół „musiał zakazać muzułmanom przychodzenia na Mszę, a nawet na te- i przepisy są oparte na specyficznym islamskim kryterium szyickim. Zgodnie ren kościoła, ze względu na zarzut prozelityzmu. Nawet odpowiedź na proste, z kodeksem karnym w Iranie nawracanie muzułmanów na inne wyznania przez ogólne pytanie postawione przez muzułmanina może zostać zinterpretowana nie-muzułmanów jest zakazane pod karą śmierci, ponieważ jest ono postrze- jako próba nawrócenia kogoś. Księża muszą być tego świadomi”. gane jako „moharebeh” („wrogość wobec Boga”) i „sabb al-nabi” („obraza pro- Chrześcijański obserwator zauważył również: „Nabożeństwo jest zakazane roków”)173. Dalej raport zauważa: „Nawet niektóre z usankcjonowanych przez w miejscowym języku perskim. Lecz syryjscy chrześcijanie mają prawo odpra- Konstytucję mniejszości niemuzułmańskich jak żydzi, chrześcijanie ormiańscy wiać Mszę św. w języku syryjskim (aramejskim). Brak możliwości odprawiania i asyryjscy oraz zaratusztrianie, narażone są na oficjalne prześladowania, za- Mszy św. w języku perskim doprowadził do zmniejszenia liczby wiernych o po- straszanie, dyskryminację, aresztowania i więzienie”. łowę”. Obserwator opowiadał o „przerażających skutkach inwigilacji i zastra- Raport USCIRF odnotowuje również eskalację antychrześcijańskich dzia- szania Kościoła przez irańską tajną policję, przez co chrześcijanie obcego po- łań w Iranie: „W ciągu roku w całym Iranie nastąpiło pogłębienie nastrojów chodzenia obawiają się wydalenia z Iranu. To jeszcze raz wskazuje na wyraźne antychrześcijańskich w kontrolowanych przez rząd i prorządowych mediach, pogorszenie sytuacji w ciągu ostatnich dwóch lat. Chrześcijanie są tu gnębieni”. a także wzrost liczby irańskich antychrześcijańskich publikacji papierowych Obserwator opisał także częste przypadki odmowy wydania wiz wyjazdowych oraz elektronicznych”174. Nietolerancja dotknęła również prawników zajmu- duchowieństwu, jak również incydent włamania do kościoła, uważany za próbę jących się prawami człowieka, którzy reprezentując chrześcijańskich oskarżo- zastraszenia hierarchów Kościoła. nych i inne osoby trafiali do więzienia za krytykę rewolucji islamskiej lub rzą- du irańskiego. Inni uciekli, aby uniknąć aresztowania. Według raportu USCIRF Wybrane zdarzenia z 2017 r. od maja do sierpnia 2016 r. „prawie 80 chrześcijan zostało areszto- Styczeń 2016: USA ogłosiły, że doprowadziły do uwolnienia irańsko-amery- kańskiego pastora Saeeda Abediniego i trzech innych Amerykanów w ramach 171 Constitution of the Islamic Republic of Iran, (Chapter VI of the Legislative Powers, Section 1 – The Islamic Consultative Assembly, Article 64 (2)), 100 IRAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE IRAN 101 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani ścioła Domowego. Farhadov, Eldar Gurbanov i Bahram Nasibov - byli przetrzymywani w odosob- nieniu przez dwa miesiące w więzieniu Evin w Teheranie, zanim przedstawiono Marzec 2016: Z doniesień mediów wynika, że Iran posiada jeden z najszybciej im zarzuty. rozwijających się Kościołów ewangelickich na świecie. Według szacunków na- leży do niego 450 tys. osób175. Lipiec 2017: W czwartek 6 lipca nawróceni chrześcijanie Mohammadreza Omidi, Yasser Mossayebzadeh i Saheb Fadaie oraz pastor Yousef Nadarkhani, Październik 2016: Chrześcijański pastor Behnam Irani został zwolniony z wię- zostali skazani na 10 lat pozbawienia wolności za „działanie przeciwko bez- zienia po odbyciu sześcioletniego wyroku za działalność religijną. pieczeństwu narodowemu”. Pastor Nadarkhani i Mohannadreza Omidi zostali Listopad 2016: Trzej azerbejdżańscy chrześcijanie zostali zwolnieni za ka- również skazani na dodatkowe dwa lata więzienia. Podczas rozprawy sędzia ucją po aresztowaniu na weselu w Teheranie 24 czerwca. Aresztowano także Abolghasem Salavati sprawujący pieczę nad 15 Oddziałem Sądu Rewolucyjne- irańskiego nawróconego chrześcijanina. Mężczyzn trzymano w izolatce przez go stwierdził na rozprawie sądowej, że „chrześcijanie wysuwają głupie roszcze- 177 dwa miesiące. Zakazano im kontaktu z ich ambasadą i odmówiono dostępu nia” . Neofici zostali aresztowani 13 maja 2016 r., gdy służby bezpieczeństwa do porad prawnych. To ostatnie ograniczenie stoi w sprzeczności z artykułem przeprowadziły rewizje chrześcijańskich domów w Raszcie, stolicy stanu Gilan. 35 Konstytucji irańskiej, gwarantującym prawo przedstawicielstwa prawnego. Pan Omidi, pan Mossayebzadeh i pan Fadaie odwołali się od dodatkowego wy- Zostali oni oskarżeni o angażowanie się w działalność misyjną i propagandę roku w postaci 80 batów za „wypicie wina” podczas sprawowania sakramentu 178 przeciwko reżimowi176. Eucharystii . Pastor Nadarkhani odbył już kilka lat wyroku w więzieniu, skaza- ny za apostazję, co miało miejsce aż do czasu zwolnienia w 2013 roku. Grudzień 2016: Po jej tymczasowym opuszczeniu szpitala latem, o co najmniej sześć tygodni przedłużono czteroletni wyrok nawróconej z islamu chrześci- Lipiec 2017: Przewodniczący Izby Trybunału Rewolucyjnego, sędzia Ahmadza- jance Przeprowadziła ona dwa strajki głodowe w więzieniu, podczas których deh, skazał chrześcijańskiego lidera Victora Bet-Tamraza na 10 lat pozbawienia odmówiono jej leczenia przewlekłych problemów zdrowotnych. Pracująca wolności, zarzucając mu winę „prowadzenia ewangelizacji” i „nielegalnej dzia- w sierocińcu u boku irańsko-amerykańskiego chrześcijańskiego pastora Saeeda łalności Kościoła Domowego”. Również na 10 lat pozbawienia wolności skaza- Abediniego kobieta została skazana za „propagandę przeciwko islamskiemu no dwóch chrześcijan: Hadi Asgari i Kaviyana Fallah-Mohammadi, uznanych za reżimowi i zmowę mającą na celu szkodzenie bezpieczeństwu narodowemu”. winnych „działania przeciwko bezpieczeństwu narodowemu poprzez organi- W raporcie USCIRF 2017 oszacowano, że od grudnia 2016 r. „około 90 chrze- zowanie i prowadzenie Kościoła Domowego”. Nawrócony chrześcijanin Amin 179 ścijan znajduje się w więzieniach, przetrzymywanych lub oczekujących na pro- Afszar-Naderi został skazany na 15 lat za „obrazę sacrum” (bluźnierstwo) . ces z powodu swoich przekonań i działalności religijnej”. Maj 2017: 23 maja przewodniczący Izby Trybunału Rewolucyjnego, sędzia Ahmadzadeh, skazał czterech chrześcijan na 10 lat pozbawienia wolności. Chrześcijanie - Irańczyk Navad Goltape i trzej obywatele azerbejdżańscy Yusif 175 Christian Post, 03/03/16 102 IRAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE IRAN 103 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani spełniają warunki wynikające z definicji prawnej zawartej w Międzynarodowej Konwencji ONZ z 1948 r.”180. IRAK Dziś wiadomo już, że na terenach zajętych przez Daesh od czerwca 2014 r. z Mosulem i pobliską Równiną Niniwy, regionami zamieszkiwanymi niegdyś * przez znaczną liczbę chrześcijan i innych mniejszości, zrealizowano komplek- Liczba ludności ogółem: 37 mln Ludność chrześcijańska: 200 tys. sowy program wykorzenienia obecności Kościoła. Władze Daesh zwykle sta- wiały chrześcijan przed wyborem: islam, grzywna lub ”śmierć od miecza”181. W następstwie odpływ ludności spowodował niemalże zupełne zniknięcie chrześcijan. Podobnie systematycznie bezczeszczono kościoły. Niektóre zosta- Religie: ły zniszczone, a inne przekształcone w bazy wojskowe, więzienia i zbrojownie. Zdewastowano ołtarze, pozbawiono głów posągi, pisano bluźniercze graffiti, a groby chrześcijańskie sprofanowano, rozrzucając ich zawartość - łącznie ze 98,9 0,55 0,55 szczątkami zmarłych. % % % Miejscowa chrześcijanka Manal Matti opowiedziała PKWP o „zniszcze- niach spowodowanych przez dżihadystów”, między innymi o zbezczeszczeniu kościoła Niepokalanego Poczęcia w Karakosz, ostatnim chrześcijańskim mie- muzułmanie chrześcijanie inne ście w Iraku (przed jego zajęciem w lecie 2014 r.). Z jej relacji, „dżihadyści 182 Figures based on various sources, including UN, World Bank, Brian J. Grim et al, wykorzystali kościół jako strzelnicę, a figury jako cele” . W syryjskim kościele Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017) and Church sources in the country. katolickim p.w. św. Jerzego w mieście utworzono prowizoryczną fabrykę bomb. Ekstremiści kreślili plany bitew na murach kościoła. Inny chrześcijanin, Louis Petrus, powrócił na początku stycznia 2017 r. do Karakosz po ucieczce przed Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie wraz z przywód- inwazją Daesh w sierpniu 2014 r. Relacjonował: „Terroryści Daesh zniszczyli cami Kościoła, z którymi blisko współpracuje, zebrało dowody na ludobójstwo wiele moich dóbr (...). Liczne domy zostały spalone, a nawet całkowicie zbu- chrześcijan i innych mniejszości, dokonane przez islamską grupę terrorystyczną rzone”. Daesh (ISIS) zarówno przed, jak i w trakcie przedstawianego okresu. Raporty Gdy Daesh wycofało się z północnego Iraku pod koniec 2016 roku, zaczęły ujawniły akty agresji dokonywane przez islamskich bojowników, będące urze- pojawiać się nowe wieści o chrześcijańskich prześladowaniach. Rozmawiając czywistnieniem ich zamiarów wyeliminowania chrześcijaństwa na obszarach z PKWP 16-letni Ismail opisał, jak bojownicy Daesh grozili mu śmiercią za od- znajdujących się pod ich kontrolą. Wnioski te potwierdził miejscowy rekone- sans i ocena projektu przedstawicieli PKWP na wspomnianych terenach, szcze- 180 A UN report covering the period January – June 2016 noncommittally noted that the “systematic and wide- gólnie tych niedawno opuszczonych przez Daesh. Oceniając wyniki tych wizyt, spread campaign aimed at the permanent suppression, expulsion or destruction of these communities that may constitute war crimes, crimes against humanity and genocide.” Italics mine. UN, Report on Human Rights in Iraq ks. dr Andrzej Halemba, koordynator projektów PKWP na Bliskim Wschodzie, January to June 2016, p. 19. 181 CNN, ‘Facing fines, conversion or death, Christian families flee Mosul’, 20/4/14 104 IRAK PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE IRAK 105 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani mowę przejścia na islam i pobili go za noszenie krzyżyka na szyi183. Jednym Większość przesiedlonych chrześcijan szukała schronienia w mieście Ir- z niewielu chrześcijan, którzy nie opuścili Karakosz podczas okupacji Daesh, bil. W czerwcu 2017 r. około 12 tys. zarejestrowanych rodzin (około 95 tys. była starsza iracka chrześcijanka Zarefa, która pozostała, by pielęgnować umie- osób), w większości chrześcijan, ale także innych mniejszości, znajdowało się rającego męża. Po jego śmierci ekstremiści znaleźli krucyfiks i mierząc do niej pod opieką komisji międzywyznaniowej kierowanej przez Kościół chaldejski. z pistoletu zmusili ją do plucia na krzyż. Następnie próbowali zmusić ją do na- Poseł Rasche podkreślił, że ONZ nie przyznało żadnych funduszy z wyjątkiem wrócenia, również pod groźbą śmierci przez rozstrzelanie (patrz: styczeń 2017 niewielkiej kwoty wkrótce po przybyciu wysiedlonych osób188. Zdecydowana r)184. Chrześcijańskie kobiety Barnadet i Sabria pozostały w niegdyś chrześci- większość funduszy pochodzi od chrześcijańskich organizacji charytatywnych, jańskim mieście Tall Kajf na północny wschód od Mosulu podczas okupacji Da- z czego ponad połowa pochodzi od Papieskiego Stowarzyszenia Pomoc Kościo- esh.185. Mieszkanie Sabrii zostało splądrowane przez bojowników, a ona spę- łowi w Potrzebie . dziła dwa lata śpiąc na materacu na podłodze. W marcu 2017 r. Kościoły syryjsko-katolickie, syryjskie ortodoksyjne, ka- Przemoc Daesh spowodowała masową migrację chrześcijan. Skala odpły- tolickie i chaldejskie utworzyły Komitet Odbudowy Niniwy w celu wprowa- wu ludności grozi zniknięciem chrześcijaństwa z Iraku. Kościół, którego ko- dzenia w życie planów odbudowy lub naprawy prawie 13 tys. domów na Rów- rzenie zgodnie z tradycją sięgają pierwszego wieku naszej ery, jest zagrożony ninie Niniwy. Badania PKWP pokazały, że liczba przesiedlonych chrześcijan, wyginięciem nie tylko w wyniku przymusowych wysiedleń, ale także z powodu deklarujących zamiar powrotu, wzrosła z 3,2% w listopadzie do 41% w lutym utraty poczucia bezpieczeństwa wśród pozostałych chrześcijan obawiających 2016 r. Do maja 2017 roku około 700 chrześcijan powróciło do Teleskuf, wio- się o swoje życie. Wiele przesiedlonych rodzin opuściło kraj uważając, że w Ira- ski o względnie niewielkich szkodach po krótkich okresach pod kontrolą Da- ku nie ma przyszłości, a sytuacja pozostaje tak niestabilna, że trudno jest do- esh. Jej położenie w pobliżu miasta Irbil zapewniło większe bezpieczeństwo niż kładnie oszacować liczbę chrześcijan pozostających w kraju. Według jednego inne części Równiny Niniwy. W styczniu 2017 roku była to pierwsza wioska, do szacunku w Iraku od 2015 r. nękana społeczność chrześcijańska zmniejszyła której powróciły wysiedlone rodziny z Równiny Niniwy. się z 300 tys. do nawet 150 tys186. O ile tendencja ta się nie zmieni, wiele wska- Po odparciu Daesh pojawiły się nowe problemy. Ks. dr Halemba wyjaśnił: zuje na nieuchronny koniec chrześcijaństwa w Iraku, co może nastąpić nawet „Dzisiaj, pod rządami Bagdadu i Kurdystanu, chrześcijanie bardziej obawiają w ciągu najbliższych trzech lat. Arcybiskup Baszar Warda z Irbilu w północnym się o swoje prawa obywatelskie. Nie otrzymują wsparcia ze strony Bagdadu, Iraku stwierdził w maju 2017 r., że aż 100 tysięcy chrześcijan zostało przesie- Kurdystanu ani międzynarodowych organizacji. Konsekwencje tego są fatalne dlonych z kurdyjskiego północnego Iraku187. Przemawiając do brytyjskiego par- – chrześcijanie nie są teraz uważani za obywateli Iraku”. Porównując rodziny lamentu, koordynator programu pomocy dla archidiecezji chaldejskiej w Irbilu chrześcijańskie do trawy podeptanej przez „walczące słonie”, dodał: „Chrześci- Stephen Rasche przestrzegał: „Kończy nam się czas na zapewnienie przyszłości jańskie wioski będą podzielone pomiędzy Bagdad i Kurdystan, co samo w sobie dla przesiedlonych chrześcijan, którymi się opiekujemy. Podatność społeczno- jest katastrofalne dla chrześcijan, jednak teraz w wyniku przesiedleń jest to ści chrześcijańskiej na zniknięcie z Iraku jest ogromna”. o wiele trudniejsze”. Wyjaśnił: „Jeśli nie są uznawani za obywateli, będą zmu- szeni opuścić kraj. Ważne jest, aby powracali do swoich wiosek jako obywate- 183 ACN (UK) News, 05/01/17 106 IRAK PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE IRAK 107 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani przeciwko kurdyjskiemu „rządowi”, który jest uzależniony od pomocy finanso- Marzec 2016: Daesh dokonało aktu spalenia Biblii i innych książek chrześci- wej z Bagdadu. Ale rząd Bagdadu chce ropy i kontroli”. Obawy o status chrze- jańskich w Mosulu. Wydarzenie sfilmowano, a następnie opublikowano: „Di- ścijan na kontrolowanych przez Kurdów obszarach potęgowane są przez do- wan Multi-Channel Network edukacyjny niszczy chrześcijańskie książki w Mo- niesienia189, że Kurdowie „wkroczyli” na kontrolowaną przez chrześcijan ziemię sulu”194. i narzucili im ograniczenia poruszania się po niej190. Kwiecień 2016: Kościół katolicki obrządku łacińskiego w centrum Mosulu, pro- Wybrane zdarzenia wadzony przez dominikanów i znany jako „Kościół Cudownej Dziewicy” lub „Kościół Zegarowy”, został wysadzony w powietrze przez Daesh w zamierzonej Październik-listopad 2015: Kościoły sprzeciwiły się nowemu prawu zmusza- eksplozji195. jącemu dzieci z mniejszości wyznaniowych do przejścia na islam, jeśli ojciec nawróci się na islam lub matka poślubi muzułmanina. Posłowie reprezentujący Kwiecień 2016: Jacqueline Isaacs, prawniczka zajmująca się problemami praw grupy mniejszościowe – w tym chrześcijan, jazydów, mandejczyków i baha- człowieka, złożyła zeznania w siedzibie ONZ w Nowym Jorku na temat okru- itów – bezskutecznie próbowali zmodyfikować propozycję, tak aby brzmiała: cieństw popełnionych w Iraku. Opisała między innymi akty ścinania głów „Nieletni zachowują swoją obecną religię do ukończenia 18 roku życia, a na- dzieciom na oczach rodziców. Podała przykład rodziców, którzy znaleźli przy stępnie mają prawo do wyboru religii”. Po uchwaleniu ustawy parlamentarzyści drzwiach wejściowych odcięte części ciała swoich córek w plastikowych tor- z mniejszości religijnych opuścili salę na znak protestu. Później ustawa została bach z taśmą wideo ukazującą, jak ich porwane córki są gwałcone i torturowa- 196 zmieniona po interwencji prezydenta, który wziął pod uwagę zastrzeżenia ze ne przez Daesh. Opowiedziała także o tym, jak ekstremiści przybyli do domu strony chrześcijan i innych mniejszości191. pewnej chrześcijanki, domagając się, by opuściła dom lub zapłaciła islamski podatek „dżizja”197. Gdy odpowiedziała: „Zapłacę. Daj mi kilka chwil; moja cór- Grudzień 2015: Ekstremiści zaatakowali dwa chrześcijańskie cmentarze w Kir- ka jest pod prysznicem”, bojownik Daesh odparł: „Nie masz nawet sekundy” kuku, bezczeszcząc i niszcząc kilka grobów192. i podpalił kurtynę w łazience. Jej córka zmarła w wyniku oparzeń w szpitalu. Jej ostatnie słowa, które skierowała do matki brzmiały: „Przebacz im”198. Styczeń 2016: Raporty ujawniły, że najstarszy chrześcijański klasztor Iraku zo- stał zniszczony przez organizację Daesh. Ojciec Dankha Issa, mnich należący Maj 2016: Wielu przesiedlonych chrześcijan, którzy schronili się w mieście Da- do Zakonu Antonian Chaldejskich pod wezwaniem Św. Ormuzda, powiedział huk w północnym Kurdystanie po zajęciu ich wsi przez Daesh, zostało zmu- PKWP: „Klasztor św. Eliasza w Mosulu był symbolem chrześcijańskiej obecno- ści w Iraku. To okropne, że został zniszczony”. Z analizy zdjęć satelitarnych te- 194 Daily Mail, 11/03/16 108 IRAK PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE IRAK 109 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani szonych do podpisania petycji popierającej niezależne państwo kurdyjskie199. i Syrii. Jak poinformował: „Wywołują rodziny, odbierają im nowonarodzone dzieci i umieszczają je w islamskich rodzinach. Małe dzieci są szkolone na ter- Czerwiec 2016: Chrześcijanka doniosła, że została zgwałcona kilka razy rorystów, podczas gdy młode dziewczęta, u których lekarze potwierdzają dzie- w nocy, bo bojownicy Daesh (jak mówili) „poślubiali” ją, a następnie „rozwodzili wictwo, są sprzedawane”203. się” z nią, by usprawiedliwić przemoc seksualną. Opisała inne kobiety chrześci- jańskie i jezydzkie, które spotkał podobny los. Została sama po tym, jak jej mąż Styczeń 2017: Zarefa, chrześcijańska kobieta w podeszłym wieku - jedna z nie- został pojmany, a następnie zaginął w Mosulu. Kiedy bojownicy Daesh odkryli, wielu osób wyznania chrześcijańskiego, które pozostały w mieście Karakosz po że jest chrześcijanką, ona i jej dziecko zostali zabrani do obozu internowania, jego inwazji przez Daesh w 2014 roku - opowiadała o swoich doświadczeniach. gdzie doszło do wielu gwałtów200. Została, aby pielęgnować umierającego męża. Kiedy ekstremiści Daesh napadli na jej dom, znaleźli krucyfiks. Opisała zajście: „Zmusili mnie, bym splunęła na Wrzesień 2016: Rząd Węgier przeznaczył fundusz w wysokości 3 milionów krzyż. Powiedziałam im, że to niewłaściwe, że to grzech. Powiedzieli, że muszę euro na pomoc prześladowanym chrześcijanom w Iraku201. pluć. Czy nie widzisz, że mam broń? – zapytał [jeden z nich]”. Przy innej okazji Listopad 2016: Opisując kwestie bezpieczeństwa w Mosulu i na Równinie ponownie została zmuszona przy użyciu broni, by wypowiedzieć słowa przyję- Niniwy, arcybiskup miasta Irbil Baszar Warda zauważył, że powrót społecz- cia islamu. Przywódca grupy przyłożył pistolet do jej klatki piersiowej i zagroził, ności chrześcijańskiej opóźni wprowadzenie urządzeń IED (improwizowane że ją zabije, jeśli odmówi. Powiedziała: „Zażądali, abym otwarcie przyjęła islam. urządzenia wybuchowe). Hierarcha wyraził równocześnie nadzieję, że mimo to Błagałam ich i pytałam, dlaczego muszę zrobić coś takiego. Powiedziałam im: chrześcijanie powrócą po rozpoczęciu procesu odbudowy: „Bezpieczeństwo, nasze przejście na islam nie przyniesie wam żadnej korzyści. Pozwólcie nam oczyszczanie terenów i ochrona dla rodzin chrześcijańskich jest kwestią pod- wybrać naszą własną drogę i religię”. Następnie została zabrana z domu i uwię- stawową, ale pomimo ciągłych obaw, istnieje nadzieja”. Dodał: „Ludzie jeszcze ziona w Mosulu na cztery dni. Po uwolnieniu powróciła do domu i została zmu- nie wrócili do Niniwy ze względu na operację odbicia Mosulu oraz (zamierzone szona przy użyciu broni do wypowiedzenia słów przysięgi wiary islamskiej, po 204 po nim) plany odbudowy. Zdecydowanie istnieje chęć powrotu, kiedy będzie tym incydencie i tak kilkakrotnie okradziono ją w domu . bezpiecznie. Ludzie rozpoczęli przygotowania”202. Stwierdził również: „Kwe- Styczeń 2017: 72-letni syryjski ksiądz katolicki Sharbil Eeso, który został zmu- stie bezpieczeństwa, społeczne, polityczne i gospodarcze, które rodzą obawy szony do opuszczenia Karakosz w sierpniu 2014 r., opisał bieżące obawy zwią- (wszystkich wsi) powinny być postrzegane w swojej złożoności, a nie jako jeden zane między innymi z bezpieczeństwem w niedawno wyzwolonym mieście. problem”. Opowiadał: „W zeszłym tygodniu z systemu tuneli, który Daesh zbudowało Listopad 2016: Chrześcijańskie dzieci zabierane są ze swoich rodzin w rejo- pod miastem, wyłonił się dżihadysta. Czerwona brygada wojska natychmiast nach kontrolowanych przez Daesh, jak wynika z relacji katolickiego duchow- go zastrzeliła. Chłopiec miał około 13 lat”. Ks. Eeso dodał: „Pomimo wszystkich nego w obrządku łacińskim Patricka Desbois pomagającego rodzinom w Iraku krzywd mam nadzieję na przyszłość. Jeżeli nasze bezpieczeństwo będzie za- 199 Agenzia Fides 13/05/16 110 IRAK PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE IRAK 111 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani warunkiem powrotu jest bezpieczeństwo”. ko szejkowi za podżeganie do nienawiści religijnej206. Luty 2017: Łaciński wikariusz biskupi dla Kurdystanu ks. Luis Montes powie- Maj 2017: Raport Amerykańskiej Komisji ds. Międzynarodowej Wolności Re- dział Pomocy Kościołowi w Potrzebie: „Około 60 procent domów na Równinie ligijnej (USCIRF) zwrócił uwagę na kurdyjskie ingerencje w ziemię należącą do Niniwy zostało spalonych. Terroryści nie tylko splądrowali cały dobytek, ale chrześcijan207. Raport USCIRF wykazał, że ograniczenia prawa chrześcijan do również pozostawili teren usiany minami”. Ks. Luis dodał, że bojownicy Daesh poruszania się są „ewidentnym naruszeniem wolności religijnej”. Władze kur- ukryli też bomby w dziecięcych zabawkach, które miały eksplodować po po- dyjskie zaprzeczyły, jakoby prowadziły „kurdyzację” ziem w północnym Iraku. wrocie mieszkańców do domów. Wskazał także: „Najpierw należy rozminować Jednak istnieją dowody, że „władze zniszczyły tam nieruchomości i zablokowa- cały region. Dopiero wtedy wioski zostaną odbudowane od podstaw. Trzeba ły przesiedleńcom wewnętrznym powrót do swoich domów”208. odbudować wszystko, ludzie nie mają już nic”. Czerwiec 2017: Sześcioletnia Christina Abada po porwaniu (około trzy lata Luty / marzec 2017: W historycznym akcie współdziałania ekumenicznego temu) została zwrócona rodzicom. Dziewczynka znajdowała się pośród tysię- biskupi reprezentujący trzy tradycyjne wspólnoty kościelne w Iraku - syryj- cy chrześcijan uprowadzonych przez Daesh, gdy grupa terrorystyczna zajęła ską katolicką, syryjską ortodoksyjną i katolicką chaldejską - utworzyli Komitet chrześcijańskie miasto Karakosz209. Odbudowy Niniwy (NRC) w celu nadzoru odbudowy chrześcijańskich osad na równinie w północnym Iraku. Badania PKWP wskazują, że bojownicy Daesh spalili lub zburzyli ponad 12 tys. domów. Kwiecień 2017: Ojciec Martin Banni, nowo wyświęcony ksiądz, opisał powrót Najświętszego Sakramentu do swojej rodzinnej wioski Karemlesz w północ- nym Iraku po wyzwoleniu od Daesh. Maj 2017: NRC zorganizowało „Ceremonię Drzewa Oliwnego” w Bartelli, Ka- remleszu i Karakosz, aby zaznaczyć początek odbudowy domów należących do chrześcijańskich rodzin, które uciekły, gdy Daesh zajął ich wioski. Ksiądz dr Andrzej Halemba z PKWP, pełniący obowiązki przewodniczącego NRC, okre- ślił tę uroczystość jako „historyczny i niepowtarzalny moment dla przyszłości chrześcijaństwa w Iraku”205. Maj 2017: Szyicki duchowny Sheikh Alaa Al-Moussawi powiedział, że chrześci- janie są „niewiernymi politeistami” i zaapelował o „dżihad” przeciwko nim. Al- 206 Al-Araby, 16/05/17 112 IRAK PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE IRAK 113 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Do lata 2017 r. żniwo śmierci i zniszczenia dokonane przez islamskie grupy przeciwko chrześcijanom stało się rażąco widoczne. W marcu 2017 r. delegacja NIGERIA ACN udała się do Maiduguri, stolicy Borno - stanu Nigerii najbardziej dotknię- tego przez konflikt. Przedstawiciele Fundacji zostali poinformowani, że w jego * wyniku zostało przesiedlonych w kraju 1,8 mln ludzi. Owdowiało 5 tys. kobiet Liczba ludności ogółem: 186,99 mln Ludność chrześcijańska: 86,5 mln i osieroconych zostało 15 tys. dzieci. Uszkodzonych zostało 200 kościołów i kaplic, 35 prezbiteriów i centrów parafialnych. W sumie 26 mln ludzi zostało dotkniętych przez niszczycielskie działania Boko Haram w regionie211. Wszystko świadczy, że Boko Haram odpowiada za większość aktów prze- Religie: mocy, a dowody bezspornie pokazują, że w przedstawianym okresie islamiści konsekwentnie dążyli do deklarowanego przez siebie celu: „Państwo nigeryj- skie i chrześcijanie są naszymi wrogami, więc będziemy kontynuować ataki na 46,3 46 7,4 0,3 państwo i jego aparat bezpieczeństwa, a także na kościoły, dopóki nie osiągnie- % % % % my naszego celu i nie ustanowimy państwa islamskiego...”212. Deklaracja Boko Haram z marca 2012 r. o „wojnie z chrześcijanami” mającej na celu wyelimi- nowanie ich z części kraju podaje: „Włożymy tak wiele wysiłku w stworzenie chrześcijanie muzułmanie tradycyjni inne państwa islamskiego, że chrześcijanie nie będą mogli tu pozostać”. Można już Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), wyraźnie wskazać, że w ramach planu wyeliminowania chrześcijaństwa w re- Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). gionie Boko Haram dokonało ludobójstwa w północnej części Nigerii (przed czym katoliccy duchowni ostrzegali już w 2014 roku)213. Mimo że w czasie powstawania tego raportu rządowi udało się wyrwać teren Maiduguri spod Kiedy w maju 2017 r. 82 dziewczęta, w większości chrześcijanki, zostały kontroli Boko Haram, zagrożenie bynajmniej nie minęło, a miasto padło ofiarą wypuszczone na wolność trzy lata po porwaniu z Chibok w północnej Nigerii, powtarzających się ataków samobójczych. niektóre media obwieściły przełom w walce z nigeryjskim islamskim ugrupowa- Wiosną 2017 r. delegacja ACN w północnej Nigerii otrzymała od hierar- niem terrorystycznym Boko Haram. Ale podczas gdy media fetowały wydanie chów kościelnych zbiór dokumentów wykazujących, że od 2011 r. w diecezji uprowadzonych dziewcząt jako „zwycięstwo” prezydenta Nigerii Muhammadu Kafanchan na południu stanu Kaduna zabito 988 osób. W tym samym okresie 210 Buhari , zagrożenie ze strony wojujących ekstremistów, szczególnie na pół- zniszczono 71 wiosek zamieszkanych w przeważającej większości przez chrze- nocy kraju, nie ustępowało. Pomimo wysiłków nigeryjskiego wojska, by ode- ścijan, co stanowi 2 712 domów i 20 kościołów. Słyszano, że diecezja była przeć Boko Haram, trwające ataki islamistów na chrześcijan i przybierająca na celem ataków ze strony pasterzy Fulani - islamskich bojowników określanych sile fala przemocy innych bojowników spowodowały, że perspektywy dla Ko- 211 Maria Lozano,Report on ACN Communication Trip to Nigeria, March 2017 ścioła stały się coraz bardziej niepewne. 212 Osun Defender, 11/06/12 114 NIGERIA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE NIGERIA 115 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani mianem „organizacji siostrzanej”214 Boko Haram. Pod koniec 2016 r. nastąpił pełny obraz ogromu przemocy bojowników w ostatnich latach dopiero teraz gwałtowny wzrost przemocy grupy Fulani wobec chrześcijan w diecezji. Jed- stał się oczywisty, jednak wygląda na to, że siła Boko Haram i podobnych grup nym z ataków była 12 kwietnia masakra 12 osób, w tym 10 katolików, na krótko maleje. Mimo to analitycy konsekwentnie utrzymują, że zagrożenie ze stro- przed rozpoczęciem Wigilii Paschalnej przed kościołem na południu stanu Ka- ny Boko Haram pozostaje potężne ze względu na wyraźne uniki rządzących duna. Istnieją dowody na to, że chociaż pasterze Fulani nie do końca podzielają w walce z islamistami. W 2017 r. Amerykańska Komisja ds. Międzynarodowej wizję muzułmańskiego kalifatu w północnej Nigerii proponowaną przez Boko Wolności Religijnej stwierdziła, że nigeryjskie władze federalne „nie wdrożyły Haram, są oni tak samo zdeterminowani jak Daesh (ISIS), aby pozbyć się chrze- skutecznych strategii” w celu przeciwstawienia się Boko Haram, jednocześnie ścijan w regionie, w którym Kościół szybko się rozwinął. Hierarchowie kościelni chwaląc wojsko krajowe za odzyskanie ziem od islamistów i dodając, że „niemi- twierdzą, że w regionie, który przed stu laty miał minimalną ilość chrześcijan, litarne wysiłki rządu zmierzające do powstrzymania [dżihadystów] pozostają in wierni stanowią dziś 35 procent ludności215. Nagły wybuch przemocy ze strony statu nascendi”216. Biskup Bagobiri poszedł dalej oskarżając rząd o zmowę z bo- Fulani pokazuje zdolność pasterzy do stworzenia fundamentalnego zagrożenia jownikami Boko Haram i Fulani. W wywiadzie udzielonym wiosną 2017 r. dla dla chrześcijańskiej obecności. ACN stwierdził: „Biorąc pod uwagę zaawansowanie broni stosowanej w ope- Klimat konfliktu i napięcia w Nigerii jest efektem podziałów w społeczeń- racjach [islamistów], podejrzewa się, że ich krewni w rządzie i wojsku są w sta- stwie, w którym religia od dawna stanowi - w najlepszym razie - obiekt żywej nie im ją dostarczyć”217. Stwierdziwszy również, że Fulani są odpowiedzialni za debaty, a niekiedy jest też przyczynkiem do wybuchów przemocy. Ten najlicz- odprawę celną, imigrację i kontrolę nad ministerstwem spraw wewnętrznych, niejszy naród afrykański jest równo podzielony między muzułmanów i chrze- biskup skonstatował: „Łatwo jest przewieźć niebezpieczną broń przez nasze ścijan, a pytanie, kto stanowi większość, jest od dawna żywo dyskutowane. granice, kiedy nie ma nikogo, kto próbowałby temu zapobiec”. Chrześcijanie dominują na południu - z wysokim odsetkiem katolików na ob- Podsumowując: podczas gdy szczyt zagrożenia islamskiego dla chrześci- szarach zamieszkałych przez Igbo - a północ jest w przeważającej mierze mu- jan przypadł na czas poprzedzający przedstawiany okres, ciągła przemoc Boko zułmańska. Konstytucja Nigerii określa kraj jako republikę federalną opartą na Haram, wznowiona siła Fulani i wpływ masowej migracji naraziły Kościół na modelu Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, jednakże wprowadzenie większe ryzyko; szczególnie bierzemy pod uwagę doniesienia o zastosowaniu islamskiego prawa szariatu w 2000. roku na północy skomplikowało ten sta- bardziej wyrafinowanej broni i wyszkolonych bojowników218. Niezależnie od tus. Uważa się, iż przemoc islamistów w Nigerii zmalała od maja 2015 r., kiedy zagrożenia, na obszarach, w których rządowi udało się skutecznie wykorzenić prezydentem został muzułmanin Buhari zgodnie z prawem, według którego zagrożenie ze strony dżihadystów, biskupi i inni przywódcy kościelni robili, co prezydenci mianowani są naprzemiennie z obu głównych religii kraju. Perspek- w ich mocy, aby przesiedlić ludzi z powrotem do ich rodzimych miejsc, oczy- tywa ponownego mianowania chrześcijanina na urząd prezydenta niesie za wiście pod warunkiem, że zapewnione zostało odpowiednie bezpieczeństwo. sobą groźbę kolejnej fali przemocy, jak ta mająca miejsce w czasie obfitującej w kryzysy prezydentury Goodlucka Jonathana zakończonej w 2015 roku. Wybrane zdarzenia Niezależnie od tego, kto przejmie kontrolę w państwie po Buharim, istnieje Wrzesień 2015: Propozycja amnestii dla bojowników Boko Haram mogłaby szansa, że do tego czasu zagrożenie ze strony Boko Haram ustąpi. Wprawdzie spowodować, że większość sił terrorystycznych złoży broń, jak stwierdził kar- 214 ACN interview with Catholic Bishop Joseph Bagobiri of Kafanchan, northern Nigeria, March 2017; ACN (UK) 216 USCIRF 2017 Report, p.1 116 NIGERIA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE NIGERIA 117 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani dynał John Onaiyekan, arcybiskup Abudży. W wywiadzie udzielonym w No- mego wieczoru. Nie jest jasne, czy zapłacono okup za ich uwolnienie221. wym Jorku dla ACN kardynał Onaiyekan powiedział, że nawet 80 procent Listopad 2016: Wieczorem 13 listopada 2016 r. pasterze Fulani uzbrojeni w ka- bojowników Boko Haram nie podziela ideologii tej islamskiej grupy terrory- rabiny, maczety i materiały wybuchowe zaatakowali pięć wiosek na terenie ob- stycznej i dlatego prawdopodobnie zareagowałoby na szansę złożenia broni szaru administracyjnego Kaura w stanie Kaduna, w większości zamieszkanych i odejścia. Kardynał Onaiyekan powiedział: „Większość ludzi należy do organi- przez chrześcijan. Zgłoszono śmierć 45 cywili, głównie osób starszych, kobiet zacji Boko Haram, ponieważ zostali do niej wcieleni przymusowo. Tylko nielicz- i dzieci. Dziesiątki osób zostało rannych, a tysiące innych wysiedlonych. 120 ni przyjęli teologię Boko Haram. Oznacza to, że do 70 lub 80 procent będzie kościołów, w tym osiem kościołów domowych, zostało spalonych. Po atakach chciało z niej wystąpić”219. przywódcy Kościoła ponownie zaapelowali o zwiększenie bezpieczeństwa, Styczeń 2016: Ojciec Patrick Tor Alumiki, szef biura ds. komunikacji w archi- w tym utworzenie bazy wojskowej w południowym stanie Kaduna222. diecezji Abudży, podkreślił potrzeby rodzin wysiedlonych przez Boko Haram Grudzień 2016: 11 osób zginęło w Wigilię Bożego Narodzenia w wyniku ataku wskazując, że bojownicy islamscy skupiają się teraz na atakowaniu wsi, a nie pasterzy Fulani ubranych w mundury wojskowe na wieś Goska w stanie Kadu- miast. Wypowiedź ta padła po ataku Boko Haram na wioskę Dalori, w której na. Atak, podczas którego kilka domów zostało zrównanych z ziemią, miał miej- zginęło około 90 osób, w tym dzieci, które zostały spalone żywcem. Ojciec sce po godzinie policyjnej. W sprawozdaniach stwierdzono, że akt przemocy Tor Alumiki powiedział: „Nigeria czuje się w tej chwili kompletnie porzucona. był zaplanowany na czas świąt Bożego Narodzenia. Gubernator Nasir Ahmad Rząd skupia się wyłącznie na organizacji Boko Haram, ale istnieje też problem El-Rufai potępił atak, określając go jako nieludzki223. rzesz ludzi, którzy przed nią uciekają. Dlatego musimy budować dla nich obozy, dbać o ich zdrowie... Potrzebujemy międzynarodowej uwagi”. W wyniku ata- Luty 2017: Co najmniej 21 osób zostało zabitych podczas serii obław na spo- 220 ków Boko Haram Nigeria ma obecnie 2,5 miliona przesiedleńców . łeczności chrześcijańskie w Kadunie przeprowadzonych przez uzbrojonych pasterzy Fulani. Według doniesień świadków pierwszy atak miał miejsce wie- Marzec 2016: Chrześcijanie w Kadunie opłakiwali księdza Iliji Anto, jednego czorem 19 lutego, kiedy setki bojowników napadły na Bakin Kogi w południo- z trzech mężczyzn uprowadzonych przez uzbrojonych bojowników podczas wej Kadunie, podpalając domy. Co najmniej siedem osób zostało zabitych, podróży autostradą Kaduna-Abuja, by oczyścić teren pod budowę seminarium. a dziesiątki innych poniosło rany. Pojawiły się zdjęcia ukazujące pozbawione Wielebni Anto, Emmanuel Dzigau i Yakubu Dzarma, będący księżmi Zjednoczo- głów zwłoki młodych mężczyzn. Następnego ranka Fulani zabili 14 osób ata- nego Kościoła Chrystusowego w Nigerii, zostali uprowadzeni 22 marca. Pory- kując jednocześnie wioski Mifi i Ashim. Wśród ofiar znalazły się kobiety i dzieci wacze skontaktowali się następnie z przedstawicielami Kościoła, każąc im udać w wieku od 8 do 73 lat. Pokój został przywrócony dopiero po wymianie ognia, się do wyznaczonego miejsca w celu znalezienia duchownych. Jednakże, kiedy w której policja i wojsko pokonały napastników224. chrześcijanie pojawili się w wyznaczonym miejscu, uprowadzonych nie było. Porywacze powiedzieli potem, że władze kościelne złamały zasady, wysyłając Marzec 2017: Delegacja ACN w Nigerii odwiedziła wspólnoty dotknięte trau- zbyt wiele osób. 30 marca odnaleziono gnijące w buszu ciało Iliji Anto. Dwóch mą rebelii Boko Haram. Podróż, która objęła wizyty w Maiduguri, Kafanchanie, pozostałych duchownych zostało uwolnionych i zabranych do szpitala tego sa- 221 Christian Solidary Worldwide, 01/04/16 118 NIGERIA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE NIGERIA 119 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Kadunie i Dżos, ujawniła skalę cierpienia wspólnoty chrześcijańskiej w wyni- nocnej Nigerii dało chrześcijanom z południowego plemienia Igbo trzy mie- ku agresji aż po morderstwa mieszkańców regionu, bezczeszczenie kościołów, siące na opuszczenie regionu. Termin podany został w oświadczeniu Mallama a także znaczną utratę infrastruktury kościelnej. Zespół Fundacji spotkał się Abdulazeeza Suleimana, rzecznika muzułmańskich organizacji młodzieżowych. z ofiarami prześladowań, między innymi z młodymi kobietami i innymi osoba- Oświadczenie stanowiło odpowiedź na protest Rdzennej Ludności Biafry, mi gwałconymi, biczowanymi i eksmitowanymi ze swoich domów. Delegacja miejscowej grupy we wschodniej Nigerii, która 30 maja 2017 r. zarządziła za- wysłuchała również relacji o zabijaniu ludzi w imię wiary. Podróż, która objęła mknięcie sklepów i zakładów pracy w ramach walki o niezależność. Abdula- także wizyty do punktów, gdzie realizowano programy doraźnej pomocy i ini- zeez oświadczył: „Ostatnia akcja, która jest brutalnym naruszeniem praw osób cjatywy wsparcia duszpasterstwa finansowane przez ACN, ujawniła, że poziom określanych mianem ludów nierodzimych, jest całkowicie niedopuszczalna i nie powołania do kapłaństwa i życia zakonnego jest ciągle wysoki przy niedoborze będzie tolerowana”. Wezwał też rząd federalny do „ostatecznego rozwiązania kościołów wystarczająco dużych dla rosnących kongregacji225. tego beznadziejnego związku” i zagroził, że muzułmańska młodzież „rozpocz- nie... widoczne działania, aby udowodnić całemu światu, że nie jesteśmy już Kwiecień 2017: Bojownicy Fulani zostali oskarżeni o przeprowadzenie ataku częścią żadnego związku federalnego [plemienia] Igbo”. Wielebny Joseph Hayab na chrześcijan zgromadzonych podczas Wigilii Paschalnej przed kościołem z Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Nigerii określił tak zwane „zawiadomienie w wiosce Asso w południowej części stanu Kaduna. Zginęło 12 osób, w tym o eksmisji” jako „zło i zagrożenie dla bezpieczeństwa i jedności narodowej”228. 10 chrześcijan. Katolicki biskup Joseph Bagobiri z Kafanchanu powiedział póź- niej ACN, że pomimo, iż sprawcy zostali wielokrotnie rozpoznani, nie dokonano żadnych aresztowań226. Maj 2017: Boko Haram uwolniło 82 z 250 dziewcząt uwięzionych po upro- wadzeniu ze szkoły w Chibok w północnej Nigerii w kwietniu 2014 r. Łącznie z dziewczętami wypuszczonymi wcześniej, całkowita liczba uwolnionych przez dżihadystów wynosi 105 osób. Z oświadczenia wydanego w imieniu prezyden- ta Nigerii Muhammadu Buhariego wynika, że uwolnienie było częścią wymiany, w ramach której reżim zgodził się na zwolnienie wielu bojowników Boko Haram zatrzymanych przez nigeryjskie władze. Większość uprowadzonych dziewcząt z Chibok to chrześcijanki, które uczęszczały do jednej ze szkół pogardzanych przez Boko Haram - organizacji, której nazwa w wolnym tłumaczeniu brzmi: „Zachodnia edukacja jest zabroniona”227. Czerwiec 2017: Szesnaście muzułmańskich organizacji młodzieżowych w pół- 225 John Newton,Nigeria: The Church under Attack, (Aid to the Church in Need (UK), May 2017)< http://acnuk.org/ wp-content/uploads/2017/02/322671-ACN-1705-Nigeria-Report_v5-FINAL.pdf> 226 ACN (UK) News, 27/04/17 120 NIGERIA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE NIGERIA 121 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani przedstawiana jako narzędzie „obcej interwencji” (zwykle ze strony USA i/lub Korei Południowej), a więc stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa. KOREA PÓŁNOCNA Jeden z byłych północnokoreańskich agentów bezpieczeństwa powiedział or- ganizacji pozarządowej Christian Solidarity Worldwide, że chrześcijaństwo jest * „prześladowane, ponieważ powiązane jest ze Stanami Zjednoczonymi... i uwa- Liczba ludności ogółem: 25,28 mln Ludność chrześcijańska: 203 tys. żane jest za szpiegostwo. Ponieważ Amerykanie, którzy próbowali zaatakować nasz kraj, szerzą chrześcijaństwo, każdy chrześcijanin jest szpiegiem. A szpie- dzy są uśmiercani”229. Analiza ta jest być może dużym uproszczeniem sposobu postrzegania chrześcijaństwa, ale przynajmniej daje pewne pojęcie o tym, jak Religie: religia jest traktowana ze względu na przypisywane jej powiązania z USA. Od 1953 roku zaginęło co najmniej 200 tys. chrześcijan. Raporty Centrum Danych Północnokoreańskich Praw Człowieka wskazują, że ponad 65 tys. osób 57 15,5 25 1,5 0,8 0,2 % % % % % % doświadczyło prześladowań z powodu swoich przekonań religijnych230. Nie ma dokładnych danych na temat liczby chrześcijan w tym kraju. Chrześcijanie zmu- agnostycy ateiści tradycyjne buddyści chrześcijanie inne szeni są do praktykowania swojej wiary w ukryciu. Jakiekolwiek wiarygodne wiary dane są praktycznie niemożliwe do uzyskania. W 2001 r. władze Korei Północ- ( w tym Tonghak, czyli Czhondgjo ) nej podały, że całkowita liczba wyznawców religii wynosiła 38 tys., z czego 10 Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), tys. stanowili protestanci, 3 tys. - katolicy, 10 tys. - buddyści i 15 tys. - czhond- Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). gjoiści (zwolennicy synkretycznego systemu wierzeń w dużej mierze opartego na konfucjanizmie)231. Prawdziwe liczby są z największym prawdopodobień- stwem dużo wyższe232. Szacuje się, że liczba chrześcijan waha się pomiędzy Tragiczna śmierć amerykańskiego studenta Otto Warmbiera w czerwcu 400 i 500 tys.233. 2017 r. unaoczniła ponownie barbarzyńskie warunki panujące w obozach wię- Według północnokoreańskiego systemu stratyfikacji społecznej „Songbun” ziennych w Korei Północnej. Warmbier został skazany na 15 lat ciężkiej pra- chrześcijanie są klasyfikowani jako „wrogi” element. Obywatele wyższych kate- cy w styczniu 2016 r. po tym, jak dla żartu ukradł plakat polityczny z hotelu, gorii to lojalny „rdzeń”, podczas gdy niższe kategorie określane są jako „wrogie” w którym przebywał. Warto zauważyć, że podczas całej rozprawy, opisując po- wobec państwa. Protestanci oznaczeni są numerem 37 na liście, a katolicy nu- pełnione przez Warmbiera przestępstwo, kładziono akcent na wymiar chrze- 229 Total Denial: Violations of Freedom of Religion or Belief in North Korea(Christian Solidary Worldwide, September ścijański, mimo że oskarżony był w rzeczywistości żydem, o czym władze nie 2016), pp 6-7 230 Christian Post,12/11/16 122 KOREA PÓŁNOCNA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE KOREA PÓŁNOCNA 123 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani merem 39 na 51 możliwych kategorii. „Songbun” klasyfikuje ludzi zgodnie z ich w zwykłych obozach237. Doświadczyli tam „niewypowiedzianych okrucieństw”, lojalnością wobec reżimu i decyduje o dostępie do takich potrzeb jak żywność, takich jak pozasądowe zabójstwa, przymusowa praca, tortury, prześladowania, edukacja i opieka zdrowotna. W przypadku pochwycenia przez reżim chrześci- głodzenie, gwałty, przymusowa aborcja i przemoc seksualna. Według Christian janie stają w obliczu aresztowań i tortur; istnieją też doniesienia o publicznych Solidarity Worldwide „udokumentowane zdarzenia skierowane przeciwko egzekucjach chrześcijan. Uciekinierzy z Korei Północnej opisali przemoc i za- chrześcijanom to między innymi: wieszanie na krzyżu nad ogniem, miażdże- straszanie chrześcijan, a także spotkania chrześcijan w dwu- i trzyosobowych nie walcem, spychanie z mostów i deptanie nogami”238. Według szacunków grupach, podczas których bezgłośnie wypowiadają oni modlitwy i hymny. trzy czwarte chrześcijan w obozach umiera z powodu surowych kar, jakie są Oficjalnie konstytucja Korei Północnej przewiduje „wolność wyznania”, im tam wymierzane239. Reżim Kima zaprzeczył istnieniu obozów, ale grupy a w 1988 r. rząd ustanowił związki wyznaniowe dla buddystów, czhondgjo- obrońców praw człowieka zdobyły świadectwa ocalałych i obrazy satelitarne istów, protestantów i katolików na wzór stowarzyszeń patriotycznych w Chi- obozów. Ostatnio, w listopadzie 2016 r., organizacja Prawa Człowieka w Korei nach. Związki nadzorują jeden kościół katolicki i dwa kościoły protestanckie Północnej opublikowała zdjęcia obozu nr 25 w pobliżu Chongjin na północno- w Pjongjangu - jednak są to kościoły powszechnie postrzegane jako pokazowe -wschodnim wybrzeżu, który, jak twierdzi, zwiększył się dwukrotnie w ciągu na użytek zagranicznych gości. Ojciec Philippe Blot, który pracuje w Chinach ostatniej dekady240. Szacuje się, że w obozach znajduje się od 50 do 70 tys. z uchodźcami z Korei Północnej, określił je mianem „fasad” założonych po to, by chrześcijan241, co może stanowić 50 procent przetrzymywanych w nich osób242. stworzyć „pozory wolności religijnej”234. Kościoły protestanckie są prowadzone Ten ponury bilans łamania praw człowieka wyjaśnia, dlaczego Korea Pół- przez świeckich. Katolicka diecezja Pjongjang jest pusta, a ostatni biskup został nocna jest słusznie uważana za kraj świata najbardziej naruszający wolność mianowany w marcu 1944 r.235. Nie ma miejscowych katolickich duchownych religijną. Lord David Alton, współprzewodniczący brytyjskiej Międzypartyjnej w Korei Północnej, ale odwiedzający duchowni czasami odprawiają Mszę św. Parlamentarnej Grupy Roboczej (APPG) ds. Korei Północnej, który wielokrotnie W 2008 r. ksiądz Paul Kim Kwon-soon, południowokoreański franciszkanin, tam podróżował, powiedział w wywiadzie udzielonym ACN w czerwcu 2017 r.: został pierwszym kapłanem, któremu zezwolono na pobyt stały236. „Sytuacja chrześcijan w Korei Północnej z pewnością nie polepszyła się”. Teraz, Michael Kirby, główny komisarz raportu komisji śledczej ONZ z 2014 r., gdy stosunki między Phenianem i Zachodem uległy pogorszeniu, z potencjal- który uznał reżim koreański winnym zbrodni przeciwko ludzkości, wyraził opi- nie śmiercionośnymi skutkami, istnieje prawdopodobieństwo, że chrześcijanie nię, że sekcja poświęcona prześladowaniom religijnym jest jedną z jego najbar- z Korei Północnej, którzy w oczach reżimu są utożsamiani ze Stanami Zjedno- dziej pomijanych części. Autorzy raportu stwierdzili, że „chrześcijanie nie mogą czonymi i innymi wrogimi krajami, mogą spodziewać się gorszego traktowania praktykować swojej religii i są prześladowani” i doszli do wniosku, że pomi- w nadchodzących miesiącach i latach. mo deklaracji reżimu „prawo do wolności religijnej” nie istnieje. Stwierdzono 237 UN Report of the commission of inquiry on human rights in the Democratic People’s Republic of Korea, również, że kult rodziny Kima jest obowiązkowy, łącznie ze zdjęciami rodziny 17/02/14 124 KOREA PÓŁNOCNA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE KOREA PÓŁNOCNA 125 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani znaczne z dywersją i szpiegostwem państwowym”245. Wybrane zdarzenia Grudzień 2016: Według doniesień, Kim Dzong-un ogłosił 25 grudnia świę- Grudzień 2015: Sąd Najwyższy Korei Północnej skazał pastora Lim Hyeon-soo tem narodowym na cześć swojej babci Kim Dzong-suk. Uważa się, że było to na dożywocie w więzieniu ciężkiej pracy. Podczas procesu jego prokuratorzy skalkulowane działanie w celu powstrzymania obchodów uroczystości Bożego domagali się kary śmierci. Jak donosi centralna agencja prasowa Korei, chrze- Narodzenia. Jong-suk, urodzona 24 grudnia 1919 r., była żoną pierwszego dyk- ścijański przywódca został oskarżony o „spiskowanie i działalność wywrotową tatora Korei Północnej Kim Il-Sunga, a także antyjapońską partyzantką i dzia- przeciwko państwu” oraz współpracę ze Stanami Zjednoczonymi i Koreą Połu- łaczką komunistyczną246. dniową „w celu zwabienia i uprowadzenia obywateli KRLD”. Koreański Kana- dyjczyk z Koreańskiego Kościoła Prezbiteriańskiego w Mississauga w Ontario Grudzień 2016: Kanadyjscy dyplomaci odwiedzili uwięzionego pastora Lim został aresztowany w lutym, a w lipcu wystąpił na konferencji prasowej, wyzna- Hyeon-soo, którego zdrowie podupadło. Lim powiedział im, że spędza osiem jąc swój zamiar obalenia reżimu243. godzin dziennie kopiąc doły. Chantal Gagnon, rzeczniczka kanadyjskiego mini- stra spraw zagranicznych Stephane’a Diona, oznajmiła: „Nadal bardzo martwi- Styczeń 2016: Pastor Kim Dong Chul (lat 62) był pokazywany w telewizji pu- my się o jego zdrowie, samopoczucie i dalszy pobyt w więzieniu, jednocześnie blicznej jako więzień stanu. Został aresztowany w październiku 2015 roku. Pa- aktywnie działając na rzecz jego uwolnienia. Ta sprawa jest dla nas absolutnie stor Chul podróżował do Rason w Korei Północnej, kiedy został aresztowany priorytetowa”247. pod zarzutem szpiegowania dla Korei Południowej. Koreańsko-amerykański chrześcijanin pochodził z Fairfax w Wirginii, potem przeprowadził się do Yanji Marzec 2017: Ojciec Philippe Blot, francuski ksiądz katolicki pracujący w Chinach w pobliżu granicy z Koreą Północną244. z uchodźcami z Korei Północnej w Chinach, zaapelował do rządu chińskiego, aby przyjął uchodźców z Korei Północnej, tłumacząc, że warunki życia chrześci- Maj 2016: Chrześcijański misjonarz Kim Dong Chul został skazany na 10 lat jan pogorszyły się pod rządami Kim Dzong-una. W wywiadzie dla „Le Monde” ciężkiej pracy za „niewybaczalne szpiegostwo”. 62-letni obywatel USA, uro- podkreślił, że „władze nie powinny zmuszać do powrotu do ojczyzny 200 tys. dzony w Korei Południowej, został oskarżony o przekazanie informacji, w tym Koreańczyków znajdujących się w północno-zachodnich w Chinach. Wszyscy tajemnic wojskowych, krajowi swego urodzenia. Pan Dong Chul prowadził fir- wiedzą, że będą oni torturowani, wysłani do obozów i zabici, jeśli do tego doj- mę w specjalnej strefie ekonomicznej we wschodnim porcie miasta Rason. Jak dzie”248. to często bywa w takich przypadkach, w marcu odbyła się konferencja pra- sowa, podczas której przyznał się do otrzymania płatności od oficerów wy- Maj 2017: Christian Kim Kim-Song, obywatel USA, który uczy na Uniwersy- wiadu południowokoreańskiego przedstawionych mu przez amerykański wy- tecie Nauki i Technologii w Pjongjangu, został aresztowany w sobotę 6 maja. wiad. Północno-koreańska państwowa agencja informacyjna KCNA podała, że Inny amerykański chrześcijanin, Kim Sang-duk, który również uczył w instytu- „oskarżony przyznał się do wszystkich popełnionych zbrodni i że zbierał oraz cie, został zatrzymany na lotnisku w Pjongjangu, próbując opuścić kraj. Zo- przekazywał informacje dotyczące spraw państwowych i wojskowych na rzecz stali oskarżeni o „wrogie” działania przeciwko północnokoreańskiemu rządowi. koreańskiego reżimu marionetkowego w Korei Południowej, co jest równo- Nie ma pewności, czy etos chrześcijański instytutu odgrywał jakąkolwiek rolę 245 Christian Today, 02/05/16 246 New York Times, 25/12/16 243 Wall Street Journal, 16/12/15 247 Reuters, 16/12/16 244 Persecution.org, 14/01/16 248 CNS, 31/03/17 126 KOREA PÓŁNOCNA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE KOREA PÓŁNOCNA 127 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani w tych wydarzeniach. Rzecznik Uniwersytetu Nauk i Technologii w Pjongjangu oświadczył, że niedawne aresztowania nie były związane z działalnością insty- tutu249. PAKISTAN Czerwiec 2017: 21-letni amerykański student Otto Warmbier z Uniwersytetu * Virginia zmarł po ponad rocznym aresztowaniu w Korei Północnej. Wrócił do Liczba ludności ogółem: 192,83 mln Ludność chrześcijańska: 3,9 mln swojej rodziny w Stanach Zjednoczonych 13 czerwca w stanie wegetatywnym („unresponsive wakefulness”) po ciężkim uszkodzeniu neurologicznym. Władze północnokoreańskie twierdziły, że jego stan był spowodowany połączeniem infekcji zatrucia jadem kiełbasianym i braku snu, ale badania medyczne prze- Religie: prowadzone w USA nie wykazały żadnych śladów zatrucia jadem. Zmarł na skutek ciężkiego uszkodzenia mózgu sześć dni później w szpitalu w Cincinnati. Według jego rodziców śmierć była skutkiem „strasznego znęcania się nad na- 96,3 2 1,3 0,4 szym synem przez północnych Koreańczyków”. Pan Warmbier został areszto- % % % % wany 22 stycznia 2016 roku po usunięciu plakatu propagandowego w hotelu, w którym przebywał. Został skazany przez Najwyższy Sąd Ludowy za „wrogie działania” przeciwko państwu i „kradzież materiału narodowej propagandy”. muzułmanie chrześcijanie hindusi inne Chociaż Otto Warmbier był żydem, według wersji przedstawionej podczas Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), jego „przyznania się do winy” w telewizji narodowej, ukradł baner za namową Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). przyjaciela z Kościoła Metodystycznego Stanów Zjednoczonych w Wyoming w Ohio, który w zamian za to zaoferował mu używany samochód o wartości 10 000 USD. Mickey Bergman, który brał udział w negocjacjach w sprawie uwol- Kiedy w niedzielę wielkanocną w 2016 roku zamachowiec-samobój- nienia Warmbiera, powiedział, że rodzina nie próbowała wyprowadzić z błędu ca wysadził się w powietrze przy wejściu do Parku Lahore’s Gulshan-i-Iqbal, Koreańczyków, którzy przez cały czas trwania procesu przekonani byli, że jest w wiadomościach z całego świata podkreślano rosnące zagrożenie dla nęka- on chrześcijaninem, „ponieważ nie chcieli zawstydzić [Korei Północnej] infor- nej mniejszości chrześcijańskiej. Śmierć poniosło 24 chrześcijan, co stanowi- 250 macją, że faktycznie jest żydem” . ło 32 procent wszystkich ofiar śmiertelnych. Odsetek ten odnotowano jako nieproporcjonalnie wysoki w kraju, w którym chrześcijanie stanowią zaledwie dwa procent całej ludności251. Liczby te sugerują, że celem grupy terrorystycz- nej, która przyznała się do ataku, było prześladowanie chrześcijan, i cel ten został osiągnięty. Okrucieństwo mające miejsce w najświętszym dniu kalen- 249 North Korea’s Arrest of U.S. Citizens Is “Classic Asymmetric Warfare,”Says Expert’, Time, 08/05/17 128 KOREA PÓŁNOCNA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PAKISTAN 129 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani biorąc pod uwagę wysiłki hierarchów Kościoła, by zwiększyć bezpieczeństwo cyjnej, prawnej i organizacyjnej strukturze kraju, wyłączając z niej inne grupy. w miejscach kultu - w dużej mierze opłaconych z datków wiernych. Wyda- Już w 1956 r. nazwa kraju została przemianowana na Islamską Republikę Paki- rzenie miało zapewne wysłać chrześcijanom ostrzeżenie, że napastnicy będą stanu, a konstytucja z 1973 r. jasno określiła ramy instytucjonalne ogranicza- ich szukać nie tylko w kościołach lub w miejscach zamieszkiwanych przez jące prawa obywatelskie do wolności wyznania, według których mniejszości większość chrześcijańską, tak często atakowanych przez ekstremistów, lecz religijne nie są równe ich muzułmańskim sąsiadom254. wszędzie tam, gdzie będą się znajdować. Poprawa bezpieczeństwa w kościo- Jednakże to zmiany wprowadzone za dyktatury generała Zii Ul-Huqa łach obejmowała podniesienie murów ogrodzeń kościelnych, łącznie z mon- (1977-1988) w sposób fundamentalny podważyły prawa chrześcijan i innych towaniem drutu kolczastego, kamer monitorujących i bram bomboszczelnych, mniejszości. Szczególnie niepokojące są sekcje 295 B i 295 C. Przestępstwa oraz wprowadzenie straży i patroli. Dla wspólnoty, która jeszcze nie otrząsnęła przeciwko Koranowi podlegają wyrokowi dożywotniego pozbawienia wolno- się po serii druzgocących zamachów bombowych na kościoły i inne chrześci- ści, a obelgi przeciwko prorokowi Mahometowi - karze śmierci255. Ustawo- jańskie instytucje, w tym szkoły, był to znak, że nigdzie nie są już bezpiecz- dawstwo nie byłoby może aż tak problematyczne, gdyby nie fakt, że władze ni. Chrześcijanie, postrzegani często jako niechciany relikt kolonializmu, naj- nie przestrzegają prawa, a sądy i służby bezpieczeństwa często nie są w stanie wyraźniej sympatyzujący z dekadenckim, wszechobecnym Zachodem, stoją postępować zgodnie z odpowiednią procedurą w wyniku działania mafii lub przed rosnącym zagrożeniem związanym z nasilającą się społeczną wrogością innych przejawów nikczemności. Perspektywa zmian w prawodawstwie nie podsycaną przez walczących islamskich ekstremistów. Coraz głośniej zarzuca mogłaby być bardziej odległa, biorąc pod uwagę zwłaszcza publiczne poparcie się rządowi folgowanie bojownikom i bezsilność lub niechęć w stosunku do dla Mumtaza Qadriego. Skazany na śmierć za zabójstwo gubernatora Pendżabu przeprowadzenia skutecznej konfrontacji. Dominikanin, ojciec James Channan Salmana Taseera w styczniu 2011 r. - najwyraźniej zastrzelonego za kwestio- OP, a zarazem szef Centrum Pokojowego Lahore i sekretarz Komisji Episkopa- nowanie przepisów dotyczących bluźnierstwa i obronę chrześcijanki Asii Bibi, tu ds. dialogu chrześcijańsko-muzułmańskiego, powiedział pod koniec grudnia uznanej za winną obrazoburstwa - tysiące zwolenników Qadriego zebrały się 2015 r.: „Uważam, że chrześcijanie przeżywają najgorszy okres w swojej historii podczas jego egzekucji w Islamabadzie 29 lutego 2016, okrzykując go „bohate- tego kraju. Dyskryminacja, cierpienie i ucisk nazbyt często przechodzą w jawne rem”256. Jeśli chodzi o Asię Bibi, umieszczoną w celi śmierci, promyk nadziei po- prześladowania. Pytamy rząd: gdzie jest sprawiedliwość? Gdzie są winowajcy jawił się, gdy Sąd Najwyższy Pakistanu ponownie otworzył sprawę. Jednakże bezsensownych aktów przemocy wobec chrześcijan?”252. w październiku 2016 r. sąd opóźnił ostateczne przesłuchanie, gdy sędzia „wy- Tak wstrząsający obraz państwa byłby trudny do wyobrażenia na samym cofał się”. W chwili powstawania tego raportu Asia Bibi pozostaje w więzieniu, początku powstania Pakistanu w 1947 r., kiedy jego założyciel, Mohammad Ali- a termin przesłuchania nie został jeszcze wyznaczony257. Sytuacja ta dowodzi, -Jinnah wychwalał zalety nowego, oficjalnie świeckiego kraju, w którym „mo- że nawet dyskusja na temat przepisów dotyczących bluźnierstwa i ich miej- żesz iść do swoich świątyń; możesz iść do meczetów lub innych miejsc kultu sca w systemie prawnym Pakistanu jest zakazana, przy rosnącej presji na rząd, w Pakistanie. Możesz należeć do dowolnej religii, kasty lub wyznania. Państwo by uczynić prawa dotyczące bluźnierstwa bardziej restrykcyjnymi. Rząd pod- nie ma nic do tego”253. Z biegiem czasu przytłaczająca większość muzułmańska jął kroki mające na celu zaostrzenie egzekwowania prawa poprzez zwalczanie Pakistanu coraz bardziej odciskała zasady swojej wiary i obyczaje na konstytu- 254 The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan, Article 2, p. 14 and Article 2A – Annex, p. 185 130 PAKISTAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PAKISTAN 131 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani zniesławienia w mediach społecznościowych, a minister spraw wewnętrznych Wybrane zdarzenia Chaudhry Nisar Ali Khan zagroził w maju 2017 r., że zablokuje wszystkie witry- ny o bluźnierczych treściach. 12 czerwca 2017 r. szyicki muzułmanin Tamoor Wrzesień 2015: W Pattoki, w prowincji Pendżab, na oczach matki i siostry czte- Raza (lat 30) z Okary w Pendżabie otrzymał groźby za umieszczanie na Facebo- rej mężczyźni uprowadzili 22-letnią chrześcijankę Nabilę Bibi, która następnie oku rzekomo bluźnierczych treści o islamie258. „nawróciła się” na islam i poślubiła muzułmanina. Kiedy Bashir Masih, ojciec Dążenie do zrównania praw dotyczących bluźnierstwa z dogmatem wiary młodej kobiety, złożył skargę, policja odmówiła spisania doniesienia, twierdząc, wiąże się ze stopniową „talibanizacją społeczeństwa”259 i rosnącym wpływem że napastnicy potwierdzili na posterunku, iż jego córka dobrowolnie przeszła islamu fundamentalistycznego. W poufnym raporcie grupy obrońców praw na islam i poślubiła muzułmanina. Masih zaangażował Sardara Mushtaqa Gilla, człowieka wysłanym do ACN opisano, jak „chrześcijanie żyją w ciągłym zagro- chrześcijańskiego prawnika, kierującego organizacją pozarządową „Lead”, która żeniu ze strony ekstremistów wywołujących fale religijnej nietolerancji i prze- oferuje bezpłatną pomoc prawną chrześcijanom w potrzebie. W dniu 18 lute- mocy”. Podkreślono w nim rosnące trendy w kierunku przymusowego nawra- go 2016 r., po czterech miesiącach śledztwa, prawnik otrzymał nakaz sądowy cania chrześcijańskich kobiet, między innymi za pomocą gwałtów na nieletnich wzywający do wszczęcia dochodzenia w sprawie uprowadzenia i przymusowej dziewczętach, które zmusza się do poślubiania muzułmanów. Raporty wskazu- zmiany wyznania Nabili. Pan Gill skomentował: „W większości takich przypad- ją również na wzrost dyskryminacji w miejscach pracy, gdzie powszechne jest ków porywacze wykorzystują nawrócenie jako prawną ochronę przed karą za stosowanie środków nacisku w celu wymuszenia przyjęcia islamu. Zatrudniani porwania i gwałcenie ofiar. Nawet jeśli dziewczyna wraca do rodziny, jej życie do wykonywania takich zajęć jak sprzątanie i praca w cegielniach i fabrykach, jest zrujnowane. [Nabila] została poinformowana, że jeśli wyrzeknie się islamu chrześcijanie, określani potocznie mianem „Chuhra” oznaczającym brudne i nawróci na chrześcijaństwo, zostanie napiętnowana jako „murtad” (aposta- 260 stworzenie, padają ofiarą powszechnej dyskryminacji. Większość tej nietole- ta) . rancji jest zaszczepiana we wczesnym wieku. Z relacji wiadomo, iż uprzedze- Luty 2016: Mumtaz Qadri, skazany na śmierć za zabójstwo Salmana Taseera, nia w stosunku do chrześcijan wpajane są w wielu medresach i innych islam- gubernatora Pendżabu w styczniu 2011 roku, został stracony w więzieniu skich instytutach edukacyjnych, których liczba sięga dziesiątek tysięcy, jeśli w Rawalpindi. Qadri powiedział, że zabił gubernatora Taseera z powodu kryty- nie więcej. Wysiłki mające na celu ograniczenie rzekomo zabronionych wpły- ki polityków wobec niesławnego pakistańskiego prawa dotyczącego bluźnier- wów pakistańskich talibów i podobnych grup są podważane przez ich wyraźną stwa, które nakazuje wyrok śmierci za obrazę muzułmańskiego proroka Ma- wszechobecność. Również w szkolnictwie państwowym głęboko odczuwana hometa i dożywocie za profanację tekstów Koranu. Pan Taseer interweniował jest obecność nietolerancji religijnej. Raporty wskazują, że podręczniki szkol- w sprawie chrześcijanki Asii Bibi, która została uznana za winną bluźnierstwa ne stosowane w Sindhu, Pendżabie i w innych regionach krzewią religijną nie- i znajdowała się w celi śmierci. Ugrupowania islamskie powszechnie potępiły nawiść do chrześcijan i do pozostałych mniejszości. W związku z powyższym wyrok śmierci wobec pana Qadriego. Tysiące zwolenników Qadriego zebrało warunkiem poprawy sytuacji chrześcijan są zmiany w postawach społecznych się na jego pogrzebie w geście solidarności261. i w polityce rządu. Marzec 2016: W niedzielę wielkanocną 27 marca 2016 r. w parku Gulshan-i- 260 Pakistan Christian Post, ‘Court orders to register FIR against Muslim Kidnapper of Christian girl’, 258 Washington Post 12/06/17< https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2017/06/12/man- 20/02/16 132 PAKISTAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PAKISTAN 133 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani -Iqbal w Lahore miał miejsce wybuch bomby samobójczej. Według doniesień wistością - zostali oni wzięci na cel. Spotykając się z szalejącą niesprawiedli- zginęło 78 osób: 54 muzułmanów i 24 chrześcijan. Wśród ofiar śmiertelnych wością, [padają] ofiarą przemocy ze strony tłumów (eksmisje). Dotyka ich dys- znalazło się 31 dzieci. Od czasu ataku z grudnia 2014 r. na szkołę prowadzo- kryminacja społeczna, polityczna i gospodarcza. Są zabijani, atakowani, mają ną przez wojska w Peszawarze była to najbardziej krwawa agresja w kraju. Po konfiskowane lub niszczone domy i kościoły, są zmuszani do ucieczki przed ataku w Lahore rzecznik frakcji Taliban Dżamaat-ul-Ahrar, rywalizującej z pa- śmiercią i poddawani innym straszliwym prześladowaniom”. kistańskim ruchem talibów pakistańskich, Tahreek-e-Tailban, przyznał się do Wrzesień 2016: W nocy 15 września do domu rodziny Masih w pobliżu Ka- wybuchu twierdząc, że jego „celem byli chrześcijanie”262. Po odwiedzeniu ofiar sur we wschodnim Pakistanie wpadło siedmiu muzułmanów z bronią i prętami, ataku w szpitalu katolicki arcybiskup Sebastian Shaw z Lahore poinformował bijąc członków chrześcijańskiej rodziny. Intruzi zaciągnęli 17-letnią Jameelę ACN, że po wybuchach bombowych w marcu 2015 r. w dwóch kościołach i 20-letniego Arifa do furgonetki zaparkowanej przed domem. Zabrano ich do w dzielnicy Yohannabad w Lahore wypełnionych niedzielnymi wiernymi chrze- dużego domu i torturowano. Gdy Arif usłyszał krzyki Jameeli, powiedziano mu, ścijanie obawiają się dalszych ataków na miejsca kultu. Zaznaczył, że ich lęki że mężczyźni na zmianę gwałcą jego siostrę, ale wystarczy, że nawróci się na utrzymują się pomimo poprawy bezpieczeństwa w kościołach. Dodał też: „Po islam, żeby ją uratować. Jednakże odmówił. Ostatecznie uciekł przez otwarte atakach w ubiegłym roku na dwa kościoły w Yohannabad obawialiśmy się kolej- drzwi, gdy nikt nie patrzył. Minęły godziny, zanim Arif dotarł do domu, pokonu- nych. Z tego powodu rząd zapewnił wszelkie niezbędne środki bezpieczeństwa jąc pieszo większość drogi. Policja odmówiła wszczęcia dochodzenia. Każdego w celu ochrony kościołów. Nikt jednak nie pomyślał o parku”263. roku w Pakistanie uprowadzanych jest ok. 700 chrześcijańskich dziewcząt264. Październik 2016: Rzecznicy i działacze na rzecz praw człowieka powiązani Listopad 2016: Pięciu ludzi w Pakistanie zostało skazanych na śmierć przez po- z Kościołem katolickim w Pakistanie opracowali raport opisujący wzrost zagro- wieszenie, gdy uznano ich winnymi morderstwa chrześcijańskiego małżeństwa żenia dla chrześcijan w kraju zarówno pod względem społecznej wrogości, jak Shahzada i Shamy Bibi spalonych żywcem w cegielni. W listopadzie 2014 roku i fizycznego niebezpieczeństwa. Raport udostępniony ACN podkreśla wzrost dwoje niepiśmiennych chrześcijan zostało pojmanych przez 3-tysięczny tłum, liczby porwań, przymusowych małżeństw i przyjęcia islamu przez chrześci- który znęcał się nad nimi przed wrzuceniem ich do pieca cegielni w Kot Radha janki, jak również gwałty na chrześcijańskich dziewczętach, przemoc wobec Kishen niedaleko Lahore, gdzie pracowali. Oboje zostali fałszywie oskarżeni chrześcijan, niesprawiedliwe postępowanie w sprawach o bluźnierstwo, a tak- o zbezczeszczenie stronic Koranu podczas wyrzucania śmieci. W chwili śmierci że bezczynność rządu względem ochrony chrześcijan. W dalszej części raportu Shama Bibi była w ciąży z czwartym dzieckiem. W sumie 106 osób zostało opisano przypadki chrześcijan uciekających za granicę, gdy zmuszono ich do oskarżonych o morderstwo, ale 90 zostało uniewinnionych, w tym właściciel opuszczenia własnych domów. Raport oskarża rząd o bezczynność w walce cegielni. Najstarszy syn małżeństwa, Suleman, mający zaledwie sześć lat, opi- z prześladowaniem. Czytamy w nim: „Chrześcijanie są ofiarami dyskryminacji sał w późniejszych wywiadach telewizyjnych, jak widział rodziców palonych i przemocy ze strony [islamskich ekstremistów] w kraju; [nastąpił] też gwał- przez płomienie pieca. Po skazaniu winnych Mukhtar Masih, ojciec Shamy Bibi towny wzrost przemocy... na tle wyznaniowym”. Raport, którego autorzy po- powiedział, że nie był w stanie uczestniczyć w rozprawie ze względu na bez- prosili o anonimowość ze względu na bezpieczeństwo, nawiązuje do informacji pieczeństwo, po czym dodał: „Jestem rozczarowany dzisiejszym werdyktem, ze źródła ACN: „W Pakistanie prześladowanie chrześcijan jest brutalną rzeczy- gdy moja najstarsza córka Yasmeen, która była świadkiem całego zdarzenia, 262 Dawn News Service, ‘At least 72 killed in suicide blast as terror revisits Lahore’, 27/03/16 134 PAKISTAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PAKISTAN 135 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani widziała co najmniej 15 mężczyzn zaangażowanych w brutalną przemoc wobec 2013 r. w odwecie za bluźnierstwo, którego rzekomo dopuścił się chrześcijanin [małżeństwa]. Tylko pięciu z nich zostało skazanych na karę śmierci, chociaż Sawan Masih, oskarżony o obrazę muzułmańskiego proroka Mahometa pod- pozostali polewali małżonków naftą i byli równie agresywni, co pozostali”265. czas rozmowy z muzułmańskim przyjacielem. Około 3 tys. osób wzięło udział w podpalaniu domów w chrześcijańskiej okolicy. Mimo, że pan Masih twierdził, Grudzień 2016: Trzyletnia chrześcijanka Saiba została zgwałcona przez miej- iż jest niewinny, a incydent był częścią spisku mającego na celu przejęcie ziemi, scowego muzułmanina, który wysłał jej brata po zakupy. Jej dziesięcioletni brat został skazany na śmierć 27 marca 2014 r268. Daud opiekował się nią w domu w sobotę 17 maja, gdy Muhammed Abbas, przyjaciel najstarszego brata Altafa, przyszedł do ich domu, pytając o Altafa Styczeń 2017: W kanale górnego odcinka rzeki Chenab w pobliżu Sambrialu i jego matkę. Upewniwszy się, że pracują, pan Abbas poprosił Dauda, aby po- znaleziono ciało Tani Mariyam. Piana na ustach 12-latki sugerowała, że poda- szedł kupić dla niego papierosy. Kiedy Daud wrócił do domu, drzwi były za- no jej „pigułkę gwałtu”. Jej shalwar (spodnie) były bardzo podarte. Jej ojciec mknięte, a kiedy pan Abbas wreszcie je otworzył, Daud zobaczył swoją siostrę Nadeem Gill uważa, że jego córka została uprowadzona ze szkoły klasztoru nagą, posiniaczoną i krwawiącą266. pod wezwaniem Jezusa i Maryi, zgwałcona i zamordowana. Nagrania z kamery przemysłowej pokazały ją wsiadającą do samochodu, który zatrzymał się pod Grudzień 2016 / Styczeń 2017: Chrześcijanin Babu Shahbaz Masih (lat 40) szkołą. Zdawała się znać kierowcę. Według policji Tania popełniła samobój- z dzielnicy Kamakhan w Lahore został aresztowany 30 grudnia 2016 r., kie- stwo. Wyniki autopsji nie zostały udostępnione269. dy muzułmański sąsiad doniósł policji, że znalazł niedaleko jego domu podarte stronice Koranu podpisane jego imieniem. Starszy brat Babu, George - lokalny Październik 2016: Przemawiając w imieniu miejscowych mniejszości religij- radny i sklepikarz - powiedział agencji informacyjnej World Watch Monitor, że nych, biskup Abraham Daniel ostrzegł Nasira Janjuę, głównego doradcę ds. początkowo policja aresztowała również żonę i dzieci Masu Babu, tłumacząc bezpieczeństwa narodowego, o zagrożeniu dla mniejszości wyznaniowych przetrzymywanie rodziny względami ich bezpieczeństwa. George Masih, wła- w związku z ustawami o bluźnierstwie. Przemawiając po spotkaniu z emery- ściciel sklepu spożywczego i sąsiadującego z nim kawałka ziemi, powiedział, że towanym generałem Janjuą, doradcą premiera ds. bezpieczeństwa narodowe- jego rodzina prowadziła długotrwały spór ze skarżącym, Najji Hadeem, który go, biskup powiedział, że dyskusja na temat możliwych usprawnień w zakresie podobno „miał oko na ziemię”267. bezpieczeństwa była „dobrym gestem”, dodając: „W rozmowie z doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego wyraziliśmy nasze obawy co do nadużyć w stoso- Styczeń 2017: Pakistański sąd antyterrorystyczny uniewinnił 115 osób oskar- waniu przepisów o bluźnierstwie, jak również bezpieczeństwa i innych kwestii żonych o przemoc w związku z podpaleniami ponad 100 domów w chrześcijań- oraz nadzieję na lepsze wyniki. Przepisy o bluźnierstwie skazują chrześcijan skiej dzielnicy Joseph Colony w Lahore w 2013 r. Oskarżeni zostali uniewinnie- i inne mniejszości religijne na życie w poczuciu stałego zagrożenia. Nie staramy ni z powodu braku dowodów, ponieważ świadkowie oskarżenia stwierdzili, że się znieść prawa, ale powstrzymać jego niewłaściwe stosowanie”. Generał Jan- nie rozpoznają żadnego z nich. Pomimo 80 świadków oskarżenia, udokumen- jua zadeklarował, że „rządzący są zdecydowani podjąć wszelkie możliwe środki, towanych dowodów i nagrania z ataku, świadkowie stwierdzili, że podejrzani aby chronić życie mniejszości przed prześladowaniami”270. nie byli odpowiedzialni za pożar. Atak na Kolonię Józefa miał miejsce w marcu 265 Christian Today, 24/11/16 136 PAKISTAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PAKISTAN 137 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Kwiecień 2017: 14-letnia katolicka dziewczynka, Sumbal Arif, która została po- lizacji miejskiej Irfan Masih został przewieziony do szpitala Taluka Headquarters rwana przez funkcjonariusza policji w grudniu 2017 r. i zmuszona do przejścia w mieście Umarkot po uratowaniu z kanału ściekowego, do którego został wy- na islam, połączyła się ponownie ze swoją rodziną. Po wielu nieudanych pró- słany w celu jego odblokowania. Trzech lekarzy odmówiło udzielenia pomocy bach odzyskania córki prawnik rodziny Tahir Bashir złożył wniosek o odzyskanie panu Masihowi, ostatniemu z trzech pracowników wyciągniętych z kanalizacji. dziecka w Sądzie Najwyższym w Lahore, a 26 kwietnia komornik sądowy ode- Lekarze, w tym ordynator szpitala, nie chcieli go dotknąć, ponieważ był „brud- brał ją z domu podinspektora Munira Ahmeda. W odpowiedzi na zapewnienia, ny”. Kuzyn pana Masiha, Pervez, który szybko udał się do Irfana, opisał, jak że Sumbal Tarif nawróciła się na własne życzenie, pan Bashir poinformował, że upraszał pierwszego lekarza, z którym rozmawiał, aby ten ratował życie męż- dziewczyna „powiedziała sędziemu, że została zmuszona do nawrócenia i była czyzny. Pervez relacjonował: „Błagałem [lekarza] tłumacząc, że Irfan jest ciężko przetrzymywana jako zakładniczka przez funkcjonariusza policji. Powiedziała, chory i wymaga natychmiastowego zbadania. Ale on odpowiedział, że pości że chce być z rodziną, a nie z funkcjonariuszem policji”. Według jednej z prób [podczas Ramadanu]”. Pervez dodał, że dopiero czwarty lekarz, który obejrzał szacunkowych, co roku ok. 700 chrześcijańskich kobiet lub dziewcząt zostaje jego kuzyna, podjął działania, ale było już za późno i stwierdził jedynie zgon. Dr porwanych i poddanych presji, by przyjąć islam271. Jam Kumbhar, szef szpitala, zaprzeczył zarzutom, jakoby trzej lekarze dopuścili się rażącego zaniedbania, twierdząc, że Irfan już nie żył, kiedy przywieziono Maj 2017: Rozpoczęto prace nad budową pierwszego pakistańskiego kościoła go do szpitala. Jednak miejscowy dziennikarz Nahid Hussain Khata potwierdził na terenie muzułmańskiego kampusu uniwersyteckiego. 18 maja 2017 r. bi- wiele faktów z relacji Perveza, uzasadniając: „Jeśli sądzili, że nie żyje, to po co skup Joseph Arshad z Faisalabadu położył kamień węgielny pod kaplicę na Uni- założyli mu welfron i podali tlen?” Zdjęcie, wykonane podobno przez Perveza wersytecie Rolnictwa w Faisalabadzie. Planowany od trzech lat projekt o war- Masiha, bliskiego krewnego Irfana Masiha (być może brata), pokazuje Irfana tości 65 tys. euro posłuży licznym chrześcijanom na uniwersytecie oraz ponad z welfronem w ramieniu. Dr Kumbhar oskarżył chrześcijan, twierdząc, że w re- 300 innym osobom, które tam pracują. Biskup Arshad podkreślił, że kaplica akcji na śmierć Irfana stali się brutalni i wyrządzili szkody na terenie szpitala. ma ogromne znaczenie jako znak nadziei na tle ciągłej przemocy i zastrasza- Jednak dziennikarz, Nahid Hussain Khata, zaprzeczył, mówiąc, że agresja „nie nia mniejszości w pakistańskich szkołach wyższych. Biskup oznajmił: „To rzecz stanowiła nawet ułamka tego, co opisała administracja szpitala”273. bezprecedensowa, pierwsze tego rodzaju wydarzenie. Ten rzadki przykład har- monii między wiarami poprawi wizerunek naszego kraju. Inne uczelnie powinny iść w jego ślady”. Na ceremonii głos zabrał także prorektor uniwersytetu Iqrar Ahmad Khan: „Plan projektu został zatwierdzony. Chcemy stworzyć możliwość świętowania Bożego Narodzenia w chrześcijańskim budynku”272. Czerwiec 2017: Lekarze szpitala w prowincji Sindh zostali oskarżeni o zanie- dbanie w związku ze śmiercią chrześcijanina. Lekarz odmówił leczenia mężczy- zny ze względu na post w okresie Ramadanu. 30-letni pracownik zakładu kana- 271 Morning Star News, 02/05/17 < http://morningstarnews.org/2017/05/girl-14-rescued-muslim-pakistan-ac- cused-forcibly-converting/> 272 Asia News, 31/07/17 138 PAKISTAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PAKISTAN 139 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani poza islamem i poważnie narusza swobody religijne”275. Saudyjczycy pozostają nietolerancyjni wobec „publicznego wyrażania wiary niezgodnego z usankcjo- nowaną przez rząd interpretacją sunnickiego islamu... Nie-muzułmańskie miej- ARABIA SAUDYJSKA 276 sca kultu są zakazane” . Perspektywy dla chrześcijan i przedstawicieli innych * wyznań pozostawały niezmiennie ponure w ciągu całego badanego okresu. Liczba ludności ogółem: 32,16 mln Ludność chrześcijańska: 1,39 mln Nie mniej niż 30 procent ludności kraju stanowią obcokrajowcy; większość z nich to chrześcijanie, buddyści lub hindusi. Nieoficjalny spis, opublikowany przez Wikariat Apostolski Północnej Arabii w Bahrajnie, szacuje, że w Arabii Saudyjskiej żyje ponad 1,2 mln katolików obrządku łacińskiego, głównie zagra- Religie: nicznych robotników z Indii i Filipin. Większość chrześcijan w Arabii Saudyjskiej to pracownicy migrujący, tacy jak pokojówki, sprzątaczki i pracownicy fizyczni, co tłumaczy, w jaki sposób reżim jest w stanie ograniczać wolność ich wyzna- 92,1 4,3 2 1,4 nia, jak również inne prawa. Jednakże według prognoz wielu zagranicznych % % % % pracowników opuści Arabię Saudyjską w wyniku przepisów podatkowych, któ- re weszły w życie 1 lipca 2017 r. Arabia Saudyjska to kolebka islamu i miejsce jego najświętszych sanktu- muzułmanie chrześcijanie hindusi inne ariów - Mekki i Medyny. Jej reżim stawia więc sobie za punkt honoru niedopusz- *Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), czanie do tworzenia punktów kultu niemuzułmańskiego. Na terenie Arabii Sau- Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). dyjskiej nie ma kościołów. Jest to jedyny kraj nieposiadający chrześcijańskiego miejsca kultu na całym Bliskim Wschodzie. Arabia Saudyjska nie ma oficjalnych stosunków dyplomatycznych ze Stolicą Apostolską277. W marcu 2015 r. Wielki „Dla podążających za Chrystusem Arabia Saudyjska pozostaje niezmiennie Mufti Szejk Abdul bin Abdulla, będący głównym autorytetem religijnym w Ara- jednym z najniebezpieczniejszych krajów na świecie. Obecnie nawrócenie na bii Saudyjskiej, powtórzył swoje wezwanie do zniszczenia wszystkich kościo- inną wiarę podlega karze śmierci. Chrześcijanie narażeni są na aresztowanie, łów na Półwyspie Arabskim278. Publiczny kult niemuzułmański jest zakazany, więzienie, chłostę, deportację, a w niektórych przypadkach na tortury”. Tak za to liczba chrześcijańskich zgromadzeń modlitewnych w prywatnych domach ocenił sytuację poseł David Linden (SNP, Glasgow East) podczas debaty w bry- podobno wzrosła. Takie spotkania nadal są atakowane mimo doniesień, że 274 tyjskiej Izbie Reprezentantów w sprawie prześladowań chrześcijan . w 2006 roku władze saudyjskie zezwoliły chrześcijanom na prywatne obrzędy. Królestwo Arabii Saudyjskiej jest monarchią absolutną z islamskim prawem Sprawy stają się trudniejsze przez zakaz importowania niemuzułmańskiej lite- szariatu wprowadzonym dekretem królewskim opartym na Koranie. Według Amerykańskiej Komisji ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej, Arabia Sau- 275 USCIRF, 2015 140 ARABIA SAUDYJSKA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE ARABIA SAUDYJSKA 141 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani ratury religijnej, w tym Biblii i innych artykułów związanych z wiarą. Wojenne i Obserwatorium Ekstremizmu Cyfrowego, które monitoruje obec- Komisja ds. Krzewienia Cnoty i Zapobiegania Występkom, powszechnie ność grup terrorystycznych w internecie, szczególnie w mediach społeczno- znana jako policja religijna, podobno przeprowadziła obławy w miejscach po- ściowych. Rząd saudyjski odrzucił duchownych i nauczycieli, którzy prezentują dejrzewanych o to, że służą nieislamskim praktykom. Nadzór doprowadził do nietolerancyjne lub ekstremistyczne poglądy284. aresztowania osób oskarżonych o naruszanie saudyjskich przepisów dotyczą- Saudyjczycy są krytykowani za to, że starają się wyeksportować fanatyczną cych praktyk religijnych. Chrześcijanie zauważyli, że w ciągu ostatnich kilku lat wizję islamu - nietolerancyjną wobec chrześcijaństwa i innych religii - do resz- wzrosła liczba inwigilowanych połączeń telefonicznych, wiadomości e-mail, ty świata. Były minister skarbu USA Stuart Levey, niegdyś urzędnik finansowy WhatsApp, Skype przez policję religijną. Jednak w kwietniu 2016 r. dekret kró- zajmujący się zwalczaniem terroryzmu, znalazł silny związek między edukacją lewski zabronił policji religijnej kwestionowania, aresztowania i sprawdzania a wsparciem dla takich grup jak Al-Kaida. W artykule opublikowanym w Wa- tożsamości osób prywatnych. W związku z tym niemuzułmanie, w tym chrze- shington Post napisał: „Musimy skupić się na reformie edukacji w kluczowych ścijanie, zgłosili mniej przypadków nękania279. lokalizacjach, aby nietolerancja nie znalazła miejsca w programach nauczania W Arabii Saudyjskiej muzułmanom nawróconym na chrześcijaństwo grozi i podręcznikach. Jeśli następne pokolenia dzieci nie nauczą się odrzucania bru- kara śmierci. Mimo że Arabia Saudyjska zakazuje nawróceń z islamu, w badaniu talnego ekstremizmu, bez końca będziemy stawać przed wyzwaniem niwecze- z 2015 r.280 szacuje się, że 60 tys. muzułmanów nawróciło się na chrześcijań- nia planów kolejnych grup koordynatorów i zwolenników działalności terrory- stwo, przy czym dokładne liczby są trudne do uzyskania, biorąc pod uwagę stycznej”285. ilość „tajnych wyznawców”. Według szacunków Open Doors 4,4 procenta lud- Informator Kościoła mający duże doświadczenie rzeczywistości w Arabii ności Arabii Saudyjskiej identyfikuje się jako chrześcijanie. Grupa ta 100 lat Saudyjskiej mówił, że kraj ten finansuje ekstremistów, którzy dokonują aktów temu w 1910 roku liczyła mniej niż 0,1% (50 osób)281. ludobójstwa chrześcijan na Bliskim Wschodzie. Osoba pozostająca w kontakcie Utrzymują się obawy co do religijnej nienawiści do chrześcijan i innych nie- z ACN, prosząc o zachowanie anonimowości, skomentowała: „Społeczeństwo muzułmanów zaszczepianej uczniom saudyjskich szkół. W jednym z wydanych ma świadomość, że wyrafinowana broń przybywa z Arabii Saudyjskiej do Da- przez saudyjskie Ministerstwo Edukacji podręczników dla uczniów w wieku 14- esh (ISIS). Według niej rząd unika bezpośrednich kanałów finansowania, ale 15 lat na temat hadisów napisano: „Walka tego (muzułmańskiego) narodu z ży- robi to pośrednio. W notatce Departamentu Stanu USA stwierdzono: „Musimy dami i chrześcijanami trwała i będzie trwała tak długo, jak istnieć będzie Bóg”, wykorzystać nasze dyplomatyczne i bardziej tradycyjne aktywa wywiadowcze, jak również: „żydzi i chrześcijanie są wrogami wierzących”282. Ilość nietoleran- aby wywrzeć presję na rządy Kataru i Arabii Saudyjskiej, które zapewniają taj- cyjnych treści w oficjalnych podręcznikach szkolnych podobno zmniejszyła ne finansowe i logistyczne wsparcie dla ISIS i innych radykalnych grup w re- się283. Niektórzy obserwatorzy wolności religijnej zasugerowali wręcz, że reżim gionie”286. Jednakże sprzedaż broni do Arabii Saudyjskiej trwa nadal, mimo że ogranicza religijną nienawiść w szkołach. Stworzono Ideologiczne Centrum Departament Stanu USA określa Arabię Saudyjską jako „kraj szczególnej troski” od 2004 roku287. Prezydent USA Donald Trump podkreślił wartość gospodar- 279 USCIRF Report 2017, p.78 142 ARABIA SAUDYJSKA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE ARABIA SAUDYJSKA 143 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani czą handlu bronią dla USA, zwłaszcza transakcji na rok 2017 o wartości pra- samość nie została ujawniona ze względu na jego bezpieczeństwo, rozmawiał wie 84,6 miliarda funtów (110 miliardów dolarów) i drugi pakt bezpieczeństwa z organizacją Open Doors o swojej trudnej drodze wiary. Dowiedziawszy się o wartości do 269,3 miliarda funtów (350 miliardów dolarów)288. Odrzucając o chrześcijaństwie przez internet, musiał udać się do innego kraju na Bliskim krytykę, Departament Stanu USA podkreślił długotrwałą „współpracę antyter- Wschodzie, aby zostać ochrzczonym. „Mahomet” powrócił do Arabii Saudyj- rorystyczną [Arabii Saudyjskiej] ze Stanami Zjednoczonymi w celu przeciwsta- skiej z Biblią, której posiadanie jest nielegalne w tym kraju294. wienia się Daesh”289. Kwiecień 2017: 25-letnia rzeźba abstrakcyjna została zburzona po tym, jak Wybrane zdarzenia mieszkańcy miasta Burajda w prowincji Al-Kasim zaprotestowali twierdząc, że konstrukcja przypomina chrześcijański krzyż. Obiekt został rozebrany w Wielki Sierpień 2016: 27 chrześcijan maronitów z Libanu, w tym kobiet i dzieci, zo- Piątek (14 kwietnia) 2017 roku295. stało deportowanych z Arabii Saudyjskiej za „odmawianie chrześcijańskich modlitw” i „posiadanie Biblii” w trakcie prywatnego spotkania z okazji święta Kwiecień 2017: Autorzy raportu USCIRF z 2017 r. odnotowali, że „królewski Wniebowzięcia290. Policja religijna dokonała obławy na prywatny dom w Al- dekret Arabii Saudyjskiej zakazał finansowania poza granicami Arabii Saudyj- Chafij, oskarżając chrześcijan o „nieislamską modlitwę”291. skiej szkół religijnych, meczetów, literatury nienawiści i innych działań krzewią- cych religijną nietolerancję i przemoc wobec niemuzułmanów i muzułmanów Wrzesień 2016: Według doniesień saudyjski imam wezwał do zabicia chrześci- niepodporządkowanych”. Zwrócił jednak także uwagę na fakt, że rząd saudyjski jan, żydów i muzułmanów szyickich podczas transmitowanego na całym świe- wprowadził nowe regulacje dotyczące podróży w celu „prozelityzmu, przekazu- cie nabożeństwa modlitewnego w Masjid al-Haram, Wielkim Meczecie Mekki jąc kwestie podróży zagranicznych i nauczania duchownych pod kontrolę Mini- otaczającym świątynię Kabba292. sterstwa Spraw Islamskich i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. Luty 2017: Organizacje charytatywne i pozarządowe poparły list 67 członków Lipiec 2017: Organizacja Open Doors doniosła, że nawróceni narażeni są na Kongresu USA wysłany do Arabii Saudyjskiej w kwestii wolności religijnej. Hi- „ryzyko zażartych prześladowań ze strony swoich rodzin, społeczeństwa i rzą- storyczny list, uważany za pierwszy tego rodzaju, wezwał władze saudyjskie do du, tak więc zmuszeni są utrzymywać swoją nową wiarę w największej tajemni- zagwarantowania chrześcijanom i osobom innych wyznań wolności religijnej cy”. Opisano przypadek „Noory”, młodej matki, której tożsamość została zmie- poprzez „zezwolenie mniejszościom religijnym na praktykowanie ich własnej niona przez wzgląd na jej bezpieczeństwo, podkreślając, że gdyby odkryto, że wiary”293. jest chrześcijanką, „jej mąż mógłby się z nią rozwieść, dzieci mogłyby zostać jej zabrane, a jej życie byłoby zagrożone”296. Kwiecień 2017: Saudyjski nawrócony chrześcijanin „Mahomet”, którego toż- 288 Guardian, 21/05/17 144 ARABIA SAUDYJSKA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE ARABIA SAUDYJSKA 145 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani chownych, którym odmawiano podróży zagranicznych, oraz przypadki użycia szkolnych podręczników zawierających mowę nienawiści w stosunku do chrze- SUDAN ścijan i innych niemuzułmanów298. Według jednego z wiodących autorytetów oceny skali wolności religijnej na świecie Sudan jest jednym z krajów, w których 299 * wolność religijna wydaje się „gwałtownie zanikać” w przedstawianyym okre- Liczba ludności ogółem: 41,18 mln Ludność chrześcijańska: 2 mln sie. Należy podkreślić, że największych cierpień doznają chrześcijanie. Genezy problemów związanych z prawami chrześcijan należy szukać w konstytucji Sudanu z 2005 roku. Z jednej strony dokument ten chroni pra- wo obywateli do wolności od „dyskryminacji na tle wyznaniowym” [art. 31], Religie: a z drugiej strony zabezpiecza hegemonię islamu. Art. 5 ust. 1 stwierdza, że „źródło prawodawstwa [w Sudanie] stanowi islamskie prawo szariatu” ograni- czające wolność religii i przekonań300. Konstytucja przewidziała odłączenie się 91,3 4,9 2,7 1,4 Sudanu Południowego w 2011 r. Od tego momentu prezydent Sudanu Omar % % % % Al-Bashir rozpoczął tworzenie pełnoprawnego państwa muzułmańskiego. Exo- dus chrześcijan z południa rozpoczął się jeszcze przed 2011 r. w wyniku usta- wodawstwa pozbawiającego praw obywatelskich tych, którzy pochodzili spoza muzułmanie chrześcijanie religie tradycyjne inne granic odrodzonego Sudanu. Ogromny spadek liczby chrześcijan na północy Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), został nieco zneutralizowany jedynie dzięki dużej liczbie osób powracających Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). do Sudanu, a uciekających przed skrajną biedą i ponowną falą nasilającej się przemocy na terenie Sudanu Południowego. W lutym 2016 r. biskup pomoc- niczy Daniel Adwok Kur z Chartumu301 podkreślił wpływ kryzysu w Sudanie W ciągu ostatnich kilku lat coraz częściej pojawiały się doniesienia o przy- Południowym na jego północnego sąsiada, wskazując na raporty z których wy- musowym zamykaniu i niszczeniu kościołów, aresztowaniach chrześcijan nika, że granicę Sudanu przekroczyły dwa miliony przesiedleńców. oskarżanych o prozelityzm i noszenie tak zwanych nieprzyzwoitych lub niemo- Przesiedleńcy wrócili teraz do Sudanu poddanego ścisłemu porządkowi ralnych strojów. Informowano również o konfiskacie chrześcijańskich książek islamskiemu. W 2013 roku Lord Alton z Liverpoolu poinformował w parlamen- i przemocy na tle wiary wobec jednostek i grup. Przedstawiciele ACN zetknę- cie Wielkiej Brytanii o nowych, „systematycznych” prześladowaniach w Suda- li się z poważnymi przypadkami łamania praw człowieka podczas podróży do nie302. Eksperci od polityki prawa do wolności religijnej zauważyli, że w ciągu Sudanu latem 2017 r. odbytej w celu ustalenia faktów. Przeprowadzono rów- 298 USCIRF 2016 Report nież ocenę raportu, która uwidoczniła coraz większą determinację władz kraju 299 Mark Pattison, ‘Commission Head: Religious Freedom has “Spiralled Downwards”’, America, 03/05/16 146 SUDAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE SUDAN 147 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 12 miesięcy do lutego 2017 r. „co najmniej 25 kościołów otrzymało zawia- nieprzekraczającej 40 batów lub/i grzywny”308. Pięć z nich uznano później za domienia o [przyszłym] zburzeniu”. W maju 2017 r. ACN uzyskało informację winne i ukarane grzywną. z anonimowego źródła, że „kościoły są niszczone pod pretekstem planowania Szczególnie zagrożone są niezarejestrowane wspólnoty kościelne. Czeski zagospodarowania przestrzennego poszczególnych miast. Kościół nie ma pra- kaznodzieja Petr Jašek został skazany na dożywotnie więzienie, później jednak wa kupować nieruchomości”303. Ponieważ tak wiele kościołów zniknęło z ob- został ułaskawiony przez prezydenta. Oskarżono go o szpiegostwo. Według szaru miast i wsi sudańskich, organizacja Middle East Concern doniosła, że doniesień jego prawdziwą zbrodnią był prozelityzm309. „władze odmawiają wyznaczania jakichkolwiek działek pod budowę kościołów, Reżim Al-Bashira oskarżany jest o prowadzenie programowej islamizacji. twierdząc, że nie ma na nie zapotrzebowania”304. Przedstawiciel Kościoła w Su- Jeden z czołowych autorytetów ds. wolności religijnej zauważył, że reżim „to- danie poinformował ACN, że „każdego miesiąca burzone są kościoły, a nigdy lerował (...) korzystanie z pomocy humanitarnej, aby skłonić osoby do przejścia nie słyszy się o rozbiórce meczetów”. Zauważył on, że pozwolenia na budowę na islam (... ) zapewniając muzułmanom preferencyjny dostęp do zatrudnienia kościołów - nawet dla wspólnot chrześcijańskich zarejestrowanych przez rząd w sektorze państwowym i faworyzowanie w sprawach sądowych przeciwko – „prawie nigdy nie są wydawane”305 oraz, że Kościół korzysta z budynków wie- niemuzułmanom”310. Zgodnie z sudańskim prawem pracy pracodawcy zobo- lofunkcyjnych. wiązani są „dać chrześcijańskim pracownikom dwie godziny wolnego przed 10 Usprawiedliwiając burzenie kościołów, reżim mówi o spadku populacji rano w niedzielę dla celów religijnych, [ale] prawo to nie funkcjonuje w prak- chrześcijańskiej od czasu secesji Południa w 2011 r. W wywiadzie dla ACN tyce”. w czerwcu 2017 r. arcybiskup Michael Didi, który niedawno zastąpił kardyna- Raporty podkreślają wpływ ekstremistycznych muzułmanów. Departa- ła Gabriela Zubeira Wako na stanowisku arcybiskupa Chartumu, przyznał, że ment Stanu USA nadal określa Sudan jako kraj, w którym terroryzm sponsoro- secesja Południa „kolosalnie” wpłynęła na życie Kościoła. Jak powiedział: „Tu- wany jest przez aparat państwowy, odnotowując obecność „grup terrorystycz- taj na północy jest bardzo mało rdzennych chrześcijan. Z [naszych] 51 księży nych powiązanych z Daesh”311. Jednakże w raporcie czytamy również: „Stany i diakonów tylko pięciu pochodzi z Północy”. Dodał też: „Teoretycznie mogliby Zjednoczone i Sudan współpracowały ze sobą, przeciwdziałając zagrożeniom nawet zostać wypędzeni z kraju”306. ze strony Al-Kaidy i Daesh w 2015 r. między innymi udostępniając trasy tranzy- Raporty sugerują, że hierarchowie Kościoła są coraz bardziej zaniepokojeni towe w kraju”. Raporty sugerują, że „chrześcijanie w obszarach muzułmańskich nietolerancją reżimu. 25 czerwca 2015 r. Seema Ali Osman została aresztowa- są celem porwań przez Al-Kaidę w rejonie islamskiego Maghrebu [w północno- na z 11 innymi chrześcijańskimi kobietami za „nieprzyzwoity lub niemoralny -zachodniej Afryce]”312. strój”, za który uznano ich spodnie i spódnice307. Kobiety zostały zauważone, Stany Zjednoczone nałożyły sankcje na Sudan za łamanie prawa do wolno- gdy wychodziły z kościoła baptystów w Chartumie. Rzekomo złamały kodeks ści religijnej i innych praw człowieka. 31 stycznia 2017 r. przyznały Sudanowi karny Sudanu, który stanowi, że „nieprzyzwoity strój podlega karze chłosty sześciomiesięczne pozwolenie na handel pod warunkiem, że reżim podejmie cide-and-crimes-against-humanity-in-darfur-and-south-kordofan/> 303 USCIRF 2016 Report 304 Middle East Concern, 148 SUDAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE SUDAN 149 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani kroki humanitarne łącznie ze rozszerzeniem wolności religijnej w tym kraju313. Październik 2016: Uzbrojeni policjanci stanęli na czele grupy, która przejęła 24 Skutki niezastosowania się do tego wymogu były jasne: „Jeśli sudański rząd stycznia ewangelicką szkołę podstawową w Wad Madani w stanie Al-Dżazira. wycofa się z umowy, sankcje zostaną ponownie nałożone”314. Zdarzenie miało miejsce po dwóch wcześniejszych próbach przejęcia szkoły przez władze w dniach 5 września i 4 października. Czterej członkowie per- Wybrane zdarzenia sonelu szkolnego, którzy próbowali powstrzymać zagarnięcie nieruchomości w dwóch wcześniejszych przypadkach (w tym dyrektor szkoły Samuel Sulej- Październik 2015: Władze lokalne zniszczyły budynek Kościoła luterańskiego man), zostali uwięzieni na cztery dni. Większość nauczycieli i uczniów należała w Omdurmanie. Działanie to argumentowały brakiem pozwolenia na budowę, do nubijskiej mniejszości etnicznej. Rodzice zorganizowali marsz protestacyjny mimo że kościół istniał tam od lat dziewięćdziesiątych315. przeciwko działaniu, które wstrzymało edukację ponad tysiąca uczniów w wie- Marzec 2016: Czech Petr Jašek został aresztowany i uwięziony za nagranie ze- ku od 3 do 18 lat319. znań chrześcijan prześladowanych w Sudanie. 29 stycznia 2017 r. został uzna- Luty 2017: Przywódcy chrześcijańscy zaapelowali do władz o ponowne rozwa- ny winnym szpiegostwa i skazany na dożywocie. Po negocjacjach z rządem cze- żenie planów wyburzenia co najmniej 25 budynków kościelnych w Chartumie. skim (23 lutego) Jašek otrzymał ułaskawienie od prezydenta Omara Al-Baszira, Na konferencji prasowej 11 lutego Sudańska Rada Kościołów potępiła propo- a następnego dnia zwolniono go z Kober - więzienia o zaostrzonym rygorze316. nowane wyburzenie budynków należących do wielu różnych wyznań. Kościoły, Kwiecień 2016: Koptyjski kapłan prawosławny Gabriel Anthony z Kościoła ma- które w większości znajdują się w dzielnicy Sharq al Neel (obszar Wschodniego riackiego w Nijali został porwany przez uzbrojonych mężczyzn w pobliżu obozu Nilu) w Chartumie Północnym, są rzekomo zbudowane na ziemi przeznaczonej dla przesiedlonych Atash 14 kwietnia. Powszechnie uważa się, że porwanie do innych celów. Przemawiając na konferencji prasowej przewodniczący Su- zorganizowano dla okupu, a nie z powodów religijnych. 25 maja został wypusz- dańskiej Rady Kościołów, ks. Mubarak Hamad zauważył, że plany rozbiórki nie czony na wolność317. objęły meczetów znajdujących się na tym samym obszarze320. Maj 2016: Sudańskie samoloty bojowe zrzuciły bomby spadochronowe na ka- Kwiecień 2017: 42-letni członek starszyzny prezbiteriańskiej Younan Abdul- tolicką szkołę św. Wincentego Ferrera w Górach Nubijskich, raniąc nauczyciela la został zasztyletowany podczas protestów przeciwko sprzedaży gruntów i niszcząc sale lekcyjne oraz bibliotekę. Według raportu dotyczącego tego re- kościelnych przy szkole prezbiteriańskiego kościoła w Omdurmanie.321 Grupa gion, 68 bomb zostało zrzuconych w maju tylko w samym rejonie Heiban318. agresorów (w tym policjanci) włamała się do kościoła i splądrowała kwatery mieszkalne strażnika. Policja aresztowała żonę strażnika i ich troje dzieci. 313 USCIRF 2017 150 SUDAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE SUDAN 151 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani licji oraz pracownicy wywiadu i służb bezpieczeństwa uniemożliwiali ludziom status ostatnio w październiku 2016 r.326. robienie zdjęć i nagrywanie filmów. Kościół był jednym z 27 kościołów wal- czących z decyzją rządu o konfiskacie i zburzeniu ich budynków. Lord Alton i organizacja Middle East Concern poinformowali o zburzeniu budynku Sudań- skiego Kościoła Chrystusowego w Soba Al Aradi oraz budynku należącego do wyznawców Chrystusa w okręgu Algadisia w Chartumie. Maj 2017: Amerykańska Komisja ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej (USCIRF) argumentowała, że amerykańskie sankcje wobec Sudanu powinny zostać przywrócone z powodu ciągłych naruszeń praw człowieka wobec śro- dowisk chrześcijańskich. Nowo mianowany prezes USCIRF Daniel Mark stwier- dził, że „USCIRF uważa, że sankcje powinny dalej obowiązywać. Sudan nie wykazał wystarczających postępów w zakresie rozszerzenia wolności religij- nej. Przywódcy religijni nadal są aresztowani i skazywani na podstawie fałszy- wych oskarżeń; zostały zburzone kościoły, a szereg ustaw przeciwko apostazji, bluźnierstwu i bliżej nieokreślonemu „przestępstwu wobec honoru” pozostaje w mocy323. „Po sześciomiesięcznym zawieszeniu sankcji styczniowym rozpo- rządzeniem wykonawczym Stanów Zjednoczonych324 USCIRF zasugerowa- ła, że USA powinny wznowić sankcje wobec Sudanu. W liście do Sekretarza Stanu USCIRF pisze: „Od czasu secesji Sudanu Południowego w 2011 roku USCIRF odnotowała z roku na rok pogorszenie warunków w sferze przestrze- gania wolności religijnej. W tym okresie rząd Sudanu aresztował prawie 200 chrześcijan, w tym 14 przywódców religijnych. Trzech zatrzymanych pastorów zostało fałszywie oskarżonych o przestępstwa zagrożone karą śmierci, w tym prowadzenie wojny przeciwko państwu i o szpiegostwo” 325. W liście czytamy też: „Władze sudańskie wyburzyły również całkowicie lub częściowo około 20 kościołów i budynków kościelnych; wywłaszczono lub zagrożono wywłaszcze- niem co najmniej 10 innych. Poinformowano, że zezwolenia na budowę no- wych kościołów nie będą wydawane”. W 1999 r. Departament Stanu USA za- liczył Sudan do CPC [krajów szczególnie monitorowanych], odnawiając jego 323 USCIRF, 22/01/17 152 SUDAN PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE SUDAN 153 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani ACN otrzymało wiadomość o rebeliantach uderzających szczególnie w dzielni- cę chrześcijańską. Aleppo do 2011 roku było zamieszkiwane przez największą SYRIA chrześcijańską społeczność w kraju liczącą 150 tys. osób. Do wiosny 2017 r. chrześcijańscy mieszkańcy miasta przeżyli największy exodus, w wyniku któ- * rego liczba chrześcijan zmniejszyła się do zaledwie 35 tys., czyli o ponad 75 Liczba ludności ogółem: 18,5 mln Ludność chrześcijańska: 849 tys. procent.328. Jezuicki ksiądz Ziad Hilal zrelacjonował, że ci, którzy tam pozostali, są ubodzy i rozpaczliwie potrzebują pracy. W wielu przypadkach ludzie żyją jedynie z dobroczynności innych, aby zdobyć pożywienie. Od początku trwa- jącego konfliktu zbrojnego Kościół zaangażował się w pomoc w żywieniu tych, Religie: którzy zostali w Aleppo329. W czasie szalejącej wojny domowej nie zawsze było wiadome, w jakim stopniu ataki na chrześcijan były ukierunkowaną falą nienawiści wobec mniej- 93,3 4,6 2 0,1 szości wyznaniowej, a w jakim były motywowane (przypisywaną im) przynależ- % % % % nością polityczną do prezydenta Assada. Natomiast bezsporny jest fakt, iż pod- czas trwania konfliktu sunniccy bojówkarze dżihadystów ewidentnie celowali w chrześcijan czy inne mniejszości tylko po to, by dać upust swojej religijnej muzułmanie chrześcijanie agnostycy inne nienawiści330. Okrucieństwa popełnione podczas wywłaszczania i okupowa- Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), nia chrześcijańskich wiosek i osiedli uświadomiły, że to właśnie wymiar reli- Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). gijny stanowił podłoże tych ataków. Chrześcijanie uciekający z Homs w marcu 2012 r. donosili, że dżihadyści z bojówek rebelianckich prowadzili kampanie „od drzwi do drzwi”, nakazując im opuszczenie kraju. Zajęcie chrześcijańskiej Franciszkanin, ojciec Ibrahim Alsabagh opisał nalot, który przypominał wioski Sadad pod koniec 2013 r., gdzie zginęło 45 chrześcijan, było zapewne „deszcz” bomb spadających na Aleppo w Niedzielę Wielkanocną w 2016 r. Po- takim atakiem o podłożu religijnym, biorąc pod uwagę niewielkie znaczenie wiedział: „…to był raczej Wielki Piątek niż Niedziela Wielkanocna (…). Ludzie strategiczne tej wsi. W dwóch osobnych masowych grobach znaleziono 30 albo grzebali swoich zmarłych, albo ze strachu zostawali w domach”. Dodał: „… ciał, a około 1 500 mieszkańców wykorzystano jako ludzkie tarcze331. nigdy, od początku tej strasznej wojny, nie było tak źle, jak teraz. Nie mam słów, 328 ACN fact-finding in Aleppo by Josué Villalón 154 SYRIA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE SYRIA 155 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Jeden z największych problemów stanowią dżihadyści z bojówek rebelianc- niem okrucieństw dokonanych na mniejszościach religijnych przez Daesh za kich. Między innymi w Maluli i Sadadzie za wiele okrucieństw odpowiada front ludobójstwo. Alice Assaf dodała również, że gdy wojska rządowe próbowały Al-Nusra. Niewykluczone, że jego zmiana we front Fateh Al-Sham w lipcu 2016 przejąć miasto, bojownicy Daesh wyrzucali z balkonów dzieci w wieku nawet r. miała częściowo na celu odcięcie się do tych wydarzeń. Z raportów Kościoła czterech lat, próbując wymusić wycofanie się przeciwnika336. Tak było w mie- katolickiego wynika, że front Al-Nusra jest odpowiedzialny za celowe ostrzeli- ście Ar-Racca, gdzie Daesh zamykało kościoły, paliło Biblie i porywało księży337. wanie niektórych części chrześcijańskiej dzielnicy Aleppo. Ponadto złożoność Jeden z byłych bojowników Daesh widział, jak zabijano chrześcijan na miejscu: relacji między różnymi grupami rebeliantów spowodowała, że tak zwane gru- „Znajdowali ich i publicznie zabijali. Byłem świadkiem wielu egzekucji”338. py umiarkowane - celowo lub nie - współpracowały w atakach na chrześcijan. Chrześcijanie należący w większości do Kościołów wschodnich, takich Wiadomym jest fakt, iż Wolna Armia Syryjska (FSA) walczyła u boku Al-Nusry, jak Kościół melchicki, syryjski Kościół prawosławny i Cerkiew prawosławna, aby powstrzymać Sadada, kiedy grupa dżihadystów dokonywała zbrodni wo- stanowią obecnie około pięciu procent populacji. Przed wojną liczba ta wy- jennych na społeczności chrześcijańskiej332. nosiła około 10 procent, co świadczy o nieproporcjonalnie dużym odpływie Poza islamską, rebeliancką opozycją jako odrębny problem pojawiło się ludności chrześcijańskiej. Szacuje się, że ponad 700 tys. chrześcijan opuści- Daesh (ISIS), oskarżone o systematyczne ludobójstwo przeciwko chrześcija- ło Syrię w wyniku zbrojnego konfliktu. Chrześcijanie żyjący często w strefach nom, jazydom i innym mniejszościom na obszarach znajdujących się pod jego o znaczeniu strategicznym zaczęli uciekać masowo, gdy obszary te zostały uwi- kontrolą. W początkowej fazie konfliktu uznano organizację za kolejną rebe- kłane w wojnę. Opuścili swój kraj w wyniku wysiedlenia z Syrii lub szukając liancką bojówkę, której notabene wojsko FSA (podobno) sprzedawało broń333. schronienia poza jego granicami. Syryjski patriarcha katolicki Ignatius Ephrem II Nawet po rozłamie między islamskimi grupami Al-Nusrą i Daesh, które zajmuje wyraził lęk o przyszłość chrześcijaństwa w tym kraju: „Obawiam się, że chrze- bardziej ekstremalne stanowisko (widoczne przy okazji takich zdarzeń, jak eg- ścijaństwo jest bliskie zniknięcia zarówno w Syrii, jak również w Iraku i Liba- zekucja brytyjskiego obywatela Alana Hemminga pracującego charytatywnie nie”339. W wyniku wojny połowa ludności opuściła domy, stając się osobami w Syrii)334, armia FSA dalej współpracowała z Daesh podczas wielu akcji335. wewnętrznie przesiedlonymi (IDP) lub uchodźcami. Pod koniec marca 2017 r. Istnieją opisy okrucieństw dokonanych przez tę grupę. Jednym z dowodów Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców stwierdził, że w re- jest relacja Alice Assaf, której syn został zabity przez Daesh za odmowę zmiany gionie znajduje się ponad pięć milionów syryjskich uchodźców340. W ciągu 12 chrześcijańskiego imienia „George” na muzułmańskie. Opisała, co się stało, gdy miesięcy ich liczba wzrosła o prawie milion. Kryzys uwypuklił niepowodzenie Daesh przejęło miasto Duma, sześć mil na północny wschód od Damaszku. procesu pokojowego ONZ w dążeniu do dialogu pomiędzy rządem i opozycją „Słyszeliśmy, że bojownicy pochwycili sześciu silnych mężczyzn pracujących celem znalezienia politycznego rozwiązania konfliktu. Jednak wstępne zawie- w piekarni i spalili ich w piecu. Następnie złapali około 250 dzieci i ugniatali szenie broni między siłami rządowymi i rebelianckimi wymuszone pod koniec je jak ciasto w mieszalniku do wyrabiania masy piekarniczej”. Stwierdzenie to 336 Daily Mail,26/10/16 156 SYRIA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE SYRIA 157 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 2016 r. przez Rosję i Turcję, do którego zastosowały się islamskie bojówki re- Styczeń 2016: Ojciec Dhiya Azziz został uwolniony po uprowadzeniu w lipcu belianckiej opozycji, sprawiło, że pod koniec przedstawianego okresu sytuacja 2014 r. Uznano, że kapłan został pojmany przez front Al-Nusra, ale organizacja uległa radykalnej poprawie, a liczba doniesień o prześladowaniach spadła. Jed- zaprzeczyła informacji i pomogła w dochodzeniu policyjnym, które odbywało nakże wznowienie działań wojennych prawdopodobnie spowodowałoby na- się w sąsiednich wioskach. Ojciec Aziz został uprowadzony przez inną grupę wrót ataków skierowanych przeciw chrześcijanom341. Natomiast determinacja dżihadystów345. Daesh, aby zaanektować część kraju i stworzyć tam kalifat, stanowi nieustają- Kwiecień 2016: Po wyzwoleniu miasta Al-Karjatajn spod władzy Daesh syryjski cy problem nie tylko dla chrześcijan, ale dla wszystkich mniejszości religijnych patriarcha Ignatius Ephrem II poinformował, że podczas okupacji islamiści zabili i wszystkich niesunnickich muzułmanów na obszarach podlegających kontroli około 21 chrześcijan. Prawie 300 chrześcijan pozostało w mieście po zajęciu ekstremistów. tego regionu przez Daesh w sierpniu 2015 r. Patriarcha powiedział, że niektó- Wybrane zdarzenia rzy zostali zabici podczas próby ucieczki, podczas gdy inni zostali straceni za złamanie warunków „umów dhimmi”, które narzucały określone zasady prawa Sierpień 2015: Daesh zniszczyło klasztor Mar Elian z V wieku w miejscowości islamskiego. Na początku kwietnia siły syryjskie i ich sojusznicy odzyskali mia- Al-Karjatajn, w pobliżu miasta Homs. Daesh opublikowało serię zdjęć ukazują- sto. Ojciec Jihad Yousef z syryjsko-katolickiego klasztoru Mar Musa powiedział cych zniszczenie starożytnego kościoła katolickiego i jego historycznego kom- ACN, że części lokalnego klasztoru Mar Elian, którego fragmenty pochodzą z V pleksu, a także ekshumację relikwii św. Eliasza342. wieku, zostały zniszczone natychmiast po zajęciu miasta. Ojciec Yousef poin- formował, że „część archeologiczna została zrównana z ziemią. Na szczęście Październik 2015: Ukazało się nagranie wideo pokazujące trzech chrześcijan jednak nie zburzono całego kompleksu budynków. Niestety, zniszczono ołtarz. zamordowanych przez Daesh. Byli to trzej mężczyźni pochodzący z wiosek nad Rozbito także sarkofag świętego Eliasza”346. rzeką Khabur, które Daesh zajęło w lutym 2015 r. Pokazani zostali, jak klęczą na kolanach, ubrani w pomarańczowe kombinezony. Zostali zabici strzałem Kwiecień 2016: Grupy powiązane z frontem Al-Nusra rozpoczęły atak na w szyję. Przed śmiercią każdy z nich się przedstawił, podając swoje nazwisko chrześcijańskie miasto Saqalabiya w centralnej prowincji Hama w niedzielę 24 i nazwę swojej wsi. Egzekucja odbyła się rankiem dnia Eid Al-Adha (Święto kwietnia zabijając co najmniej czterech cywilów347. Ofiary) 23 września343. Kwiecień 2016: Jak wynika z doniesień, 200 chrześcijan zostało zabitych Grudzień-styczeń 2016: 13 chrześcijan i 6 muzułmanów zginęło w atakach na podczas bombardowania chrześcijańskiej dzielnicy Aleppo. Według fundacji 20 chrześcijańskich restauracji w Al-Kamiszli 20 grudnia 2015 r. Kolejny atak Barnabas w rejonie tym w dniach 22-30 kwietnia spadło około 1350 rakiet, w pobliżu dnia 24 stycznia 2016 r. spowodował śmierć trzech osób i ranił ko- zabijając 132 osoby, z których połowę stanowiły kobiety i dzieci. 3 maja za- lejnych 10344. bito kolejnych 65, a około 35 osób zginęło podczas bombardowania szpitala Dabbit, w którym przebywały jedynie kobiety i dzieci. Raporty przekazane ACN 341 Guardian, 31/12/16 158 SYRIA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE SYRIA 159 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani chrześcijan348. miasto w Syrii, słynne nie tylko z wybitnej architektury i obiektów kultury, ale też miejsce, w którym chrześcijański aspekt tego cierpiącego narodu zawsze Maj 2016: Miejscowy kościół maronicki zaangażował się w pomoc poszkodo- był obecny. Teraz cierpi ono z powodu wielkiego zniszczenia”351. wanym w serii ataków przeprowadzonych przez Daesh (ISIS) w miastach Tartus i Dżabla, w których zginęło ponad 200 osób, a prawie 650 zostało rannych. Wrzesień 2016: Kurdyjska Powszechna Jednostka Ochrony (YPG) oskarżona Setki tysięcy wysiedlonych Syryjczyków zgromadziło się w cichej nadziei, że została o dokonywanie aktów przemocy i zastraszania chrześcijan w mieście Al- obszar ten jest jednym z ostatnich bezpiecznych rejonów w kraju. Maronicki bi- -Hasaka. Przytaczając wiele przykładów, syryjski arcybiskup katolicki Jacques skup A. Chbeir z Latakii powiedział: „Staramy się pomagać ludziom i opiekuje- Behnan Hindo z archidiecezjii Hassake-Nisibi powiedział agencji Fides, że jego my się rannymi. Sytuacja jest bardzo dramatyczna. Kiedy doszło do katastrofy, zdaniem Kurdowie planowali ataki na chrześcijan mieszkających w Al-Hasace. nie wiedzieliśmy, czy damy radę. W tej chwili nasi księża i ludzie są na miejscu. Powiedział: „W centrum ich strategii przemocy zawsze znajduje się obszar sze- Odwiedzają poszkodowanych - wielu z nich ma złamane kończyny i głębokie ściu kościołów, zamieszkiwany przez większość chrześcijańską. W wielu przy- rany, nie mówiąc już o uszczerbku psychicznym”349. padkach wypędzano chrześcijan z ich domów, grożąc bronią automatyczną. A wchodząc, grabili wszystko”. Arcybiskup Hindo opisał, jak ostrzelano jedno Czerwiec 2016: Z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka dzieci z różnych z okien jego domu o mało nie trafiając go w głowę. „W tamtym momencie pie- chrześcijańskich wyznań w całej Syrii zebrały się, aby pomodlić się o pokój czę nad terenem sprawowały kurdyjskie bojówki, a w pobliżu nie było innych w kraju. Wspólne przesłanie od patriarchów katolickich i prawosławnych uzbrojonych osób”352. brzmiało: „W Międzynarodowym Dniu Dziecka chrześcijańskie dzieci w wielu miastach Syrii zgromadzą się i będą modlić się, aby wreszcie nastał pokój”. Setki Wrzesień 2016: Kurdyjskie bojówki zostały oskarżone o okupowanie chrze- dzieci zebrały się w Damaszku, Aleppo, Homs, Tartus i Marmaricie. Patriarcho- ścijańskich wiosek w północno-wschodniej Syrii. Wsie położone są nad rzeką wie dodali: „dzieci w naszym własnym kraju, w Syrii, są małymi braćmi i siostra- Chabur w muhafazie [jednostce administracyjnej] Al-Hasaka, gdzie w lutym mi cierpiącego Dzieciątka Jezus. Mija już ponad pięć lat, jak zostały wciągnięte 2015 r. bojownicy Daesh przejęli 35 chrześcijańskich osiedli, biorąc ponad 200 w okrutną wojnę, w której doznawały ran, przeżywały traumę, a nawet były zakładników spośród mieszkańców. Wiele wiosek, w tym Tel Nasri i Tel Goran, zabijane. Wiele z nich straciło rodziców i wszystko, co było im drogie. Wiele zostało uwolnionych przez kurdyjskie bojówki w maju 2015 r., ale kilka mie- dzieci urodzonych w czasie wojny nigdy nie zaznało pokoju. Ich łzy i cierpienia sięcy później ich mieszkańcy skarżyli się, że nadal nie pozwolono im wrócić wołają do Nieba”350. i wyrazili obawy, że Kurdowie zamierzają okupować wsie. W czerwcu 2017 r. zarzucono Powszechnej Jednostce Ochrony (YPG), że zawarła pakt z „nieagre- Wrzesień 2016: Starszy urzędnik rosyjski potępił szkody wyrządzone co naj- sywnym” Daesh, które uznało prawa Kurdów do rejonów okupowanych przez mniej 20 kościołom w Aleppo w wyniku ataków lotniczych. Wiceprzewod- nich w Al-Hasace353. niczący Komisji ds. UNESCO Federacji Rosyjskiej i Komitetu ds. współpracy rosyjsko-syryjskiej Aleksander Dzasochow powiedział: „Aleppo to wspaniałe 351 Christians in Pakistan, 29/09/16 160 SYRIA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE SYRIA 161 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Styczeń 2017: Chrześcijanin o imieniu „Eliasz” opisał, jak bojownicy Daesh że chrześcijańscy uchodźcy z Syrii są dyskryminowani przez brytyjski program przywiązali go do krzyża w Ar-Racce w północnej Syrii. Zbiegł dopiero, gdy przesiedleńczy ludności syryjskiej w ciężkiej sytuacji (UK’s Syrian Vulnerable bomba zmusiła oprawców do ucieczki. Podczas wizyty ACN w Syrii „Eliasz” Person Resettlement Programme). Z opublikowanych danych wynika, że chrze- opisał, jak bojownicy Daesh aresztowali go za nieuiszczanie islamskich podat- ścijanie stanowią niespełna jeden procent syryjskich uchodźców przesiedlo- ków „dżizja” nałożonych na chrześcijan w Ar-Racce. „Eliasz” tłumaczył, że jego nych w trzecim kwartale 2016 r. Lord Carey obwinił „poprawnych politycznie” dochody ustały po tym, jak bomba uniemożliwiła mu pracę mechanika samo- urzędników o niedostateczne reprezentowanie chrześcijan356. chodowego. Rozgniewani brakiem zapłaty fundamentaliści wyrzucili do kosza Kwiecień 2017: We wtorek 25 kwietnia pochowane zostały ciała pięciu sy- figurki Matki Boskiej. Kiedy zaprotestował, bojownicy uderzyli go w głowę. Zo- ryjskich chrześcijan uprowadzonych przez front Al Nusra podczas okupacji stał osadzony w więzieniu za próbę samoobrony i przywiązany za ręce i nogi do Maluli. Zwłoki odkryto w grocie w Arsal w Libanie w pobliżu granicy z Syrią. krzyża w samotnej celi. Przez kilka dni był karmiony spleśniałym chlebem, a po- Po testach kryminalistycznych ciała zostały ostatecznie zidentyfikowane jako tem bojownicy zagrozili, że podetną mu gardło. Wybuch bomby umożliwił mu należące do pięciu z sześciu osób uprowadzonych 7 września 2013 roku. Nadal ucieczkę. Zaraz po tym zdarzeniu odnalazł swoją żonę „Samar”. Para dojechała nie ma żadnych informacji co do szóstej osoby uprowadzonej w tym samym autostopem do Aleppo, gdzie koordynatorka pomocy, siostra Annie Demerjian, czasie. Władze Libanu formalnie przekazały szczątki władzom syryjskim w mie- i jej wolontariusze zaopiekowali się nimi. Małżeństwo uratowało od dewastacji ście przygranicznym Dżudajdat Jabus, skąd przeniesiono je do Damaszku, gdzie figury Maryi Dziewicy 354. odbył się pochówek. Pogrzeb poprowadził melchicki patriarcha Gregorios III. Styczeń 2017: Dwie prawosławne rodziny, w tym dzieci, posiadające pozwo- Zmarłych określił mianem „naszych pięciu męczenników”: czterech członków lenie na pobyt stały w USA, nie zostały wpuszczone do kraju przez urzędni- Kościoła melchickiego i jednego członka greckiego prawosławia. ków w efekcie nakazu prezydenckiego zakazującego obywatelom z Syrii i in- Maj 2017: Pastorzy ewangeliccy nawracają chrześcijan z historycznych Ko- nych krajów Bliskiego Wschodu wjazdu na terytorium Stanów Zjednoczonych. ściołów Syrii, proponując im pomoc w zamian za wstąpienie do Kościołów do- Sarmad Assali z Allentown w Pensylwanii, która czekała na przyjęcie swoich mowych, jak twierdzi starszy grecki duchowny prawosławny. Archimandryta krewnych, powiedziała, że rodziny nie mogły korzystać z telefonów ani e-maili, Greckiego Prawosławia Aleksiej Chehadeh w Antiochii powiedział gazecie The aby skontaktować się z rodziną w USA podczas przetrzymywania na lotnisku Christian Post, że pastorzy z Syrii i Libanu - wspierani przez amerykańskie pie- w Filadelfii. Pod koniec 2015 r. krewni otrzymali zgodę na wjazd do USA na niądze - kusili chrześcijan ofertami pomocy w zamian za przyłączenie się do ich podstawie wizy F-4, wizy imigracyjnej dla osób, których członkowie rodziny są zgromadzeń. Archimandryta Chehadeh ubolewał: „Naprawdę cierpimy czasem obywatelami USA lub legalnie zatrudnionymi stałymi rezydentami. W wiado- z powodu zachowania niektórych pastorów z Kościołów i grup ewangelickich. mościach pojawiły się dane z Pew Research Forum, według których 99% z 12 Chodzą do biednych rodzin i przekonują ich członków, aby wstąpili do ich Ko- 587 syryjskich uchodźców przesiedlonych przez rząd Stanów Zjednoczonych ścioła. Kościoły znajdują się w domach i innych budynkach, ponieważ nie mają w 2016 r. stanowili muzułmanie, a mniej niż jeden procent - chrześcijanie.355 tradycji, ale oferują łatwe pieniądze i pomoc”. Dodał też: „Na przykład prawo- Kwiecień 2017: Lord Carey z Clifton, były arcybiskup Canterbury, oświadczył, sławne miasteczko Maharda zamieszkuje 23 tys. wiernych prawosławnych. A teraz mamy jakichś ewangelickich chrześcijan, którzy próbują przyciągnąć do 354 ACN fact-finding and project assessment trip to Aleppo, January 2017 – interview by John Pontifex 355 CNN, 30/01/17 162 SYRIA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE SYRIA 163 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani siebie innych… Rozumiem bycie prześladowanym przez kogoś spoza chrześci- jańskiej rodziny. Ale nie mogę pojąć, że inny chrześcijanin mógłby prześlado- wać mnie na swój sposób”357. Turcja Liczba ludności ogółem: 79,6 mln Ludność chrześcijańska: 191 tys.* Religie: 98,3 1,1 0,2 0,4 % % % % muzułmanie agnostycy chrześcijanie inne Brian J. Grim, Todd M. Johnson, Vegard Skirbekk and Gina A. Zurlo (ed.s), Yearbook of International Religious Demography 2017 (Leiden: Brill, 2017). Na tle przewrotów politycznych, w tym nieudanego puczu przeciwko prezy- dentowi Turcji Recepowi Tayyipowi Erdoganowi i referendum w sprawie zwięk- szonej władzy prezydenckiej, perspektywy dla rozwoju chrześcijańskiej wspólno- ty w tym kraju wyglądają ponuro. Kanonik anglikański ks. Ian Sherwood, będący kapelanem brytyjskiego konsulatu i od ponad ćwierć wieku nadzorujący Krymski Kościół Pamięci w Stambule, podsumował następującymi słowami nastrój panu- jący w tureckich kościołach: „Nie jestem optymistą, jeśli chodzi o los chrześcijan w Turcji. Pamiętajmy o morderstwie rzymskokatolickiego biskupa Luigi Padovese w 2010 r., o pogróżkach skierowanych do księży czy o zabójstwie księdza An- drea Santoro 10 lat temu. Każdy chrześcijański przywódca uczciwie oceniając sytuację przyzna, że część tego, co się dzieje, to zdarzenia dość niepokojące”358. 357 Christian Post, 18/05/17; Pravmir, 18/05/17, 164 SYRIA PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE Turcja 165 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Nastąpiły pewne pozytywne zmiany w okresie 2013-2015. Grupy mniej- budynku seminarium grecko-prawosławnego Halki na wyspie Heybeliada. szościowe zostały zaproszone do składania wniosków o zwrot nieruchomości Pomimo dialogu między obecnym rządem a Kościołem w tej kwestii budynek przejętych przez rząd lub o rekompensaty za ziemię. Jednocześnie jednak mia- pozostaje wciąż nieczynny. Chociaż kwestia przejmowania własności Kościoła ła miejsce nowa fala konfiskat mienia, i to na znacznie większą skalę. Gazeta jest często problemem lokalnym, niemniej jednak wskazuje również (w sposób „Agos” doniosła, że w ciągu ostatnich pięciu lat przynajmniej 100 nieruchomo- szczególny) na pogarszającą się sytuację lokalnych Kościołów chrześcijańskich ści należących do chrześcijan syryjskich w mieście Mardin zostało przekaza- w wielu częściach kraju. nych państwu. Konfiskatę około 50 obiektów należących do syryjskiej Cerkwi Pomimo iż konstytucja kraju opiera się na francuskim modelu laïcité, we- prawosławnej w Mardinie uzasadniono przebudową miasta i wygaśnięciem dług „tureckiej interpretacji sekularyzmu, państwo sprawuje kontrolę nad reli- tytułu własności. Wśród zajętych nieruchomości znajdowały się dwa działa- gią i odmawia pełnego statusu prawnego niektórym wspólnotom religijnym”360. jące klasztory zbudowane około 1500 lat temu, w tym Mor Gabriel z V wie- Wszystkie aspekty religii nadzorowane są przez Diyanet - departament ds. re- ku, jeden z najstarszych działających klasztorów na świecie. Przewodniczący ligii państwowej. Departament decyduje o mianowaniu, szkoleniu i wynagro- Fundacji Klasztoru Mor Gabriel Kuryakos Ergun skomentował: „Nasze kościoły dzeniu wszystkich pracowników kościelnych takich jak katecheci, duchowni, i klasztory stanowią korzenie Syriaków na tych ziemiach; nasze istnienie za- itp. Dotyczy to również wspólnot chrześcijańskich, chociaż konstytucja określa leży od nich. Są naszą historią i filarem podtrzymującym naszą kulturę. Pod- rolę departamentu jako „pełnienie dzieł dotyczących wierzeń, kultu i etyki is- czas gdy kraj powinien chronić to dziedzictwo, zamiast tego widzimy, że nasza lamu, krzewienie znajomości religii wśród społeczeństwa i zarządzanie świę- kultura jest zagrożona”359. Według jednej z analiz konfiskata jest symptomem tymi miejscami kultu”. Chrześcijanie i żydzi nie mają swych reprezentantów głębszych problemów stojących przed mniejszością chrześcijańską, zgodnie w Diyanecie. Chrześcijanie nie mogą szkolić duchownych w kraju. Oznacza z oświadczeniem Asyryjskiej Konfederacji Europy: „Konfiskata stanowi poważ- to, że społeczności zmuszane są do samodzielnego wysyłania studentów za ne pogwałcenie (...) praw człowieka i kultury (...) stojąc w wyraźnej sprzeczności granicę czy wręcz funkcjonują dzięki duchownym z zagranicy361. Jednakże i tu z wykreowanym w ostatnich latach wizerunkiem, ukazującym Turcję jako kraj rząd wprowadził obostrzenia dotyczące długoletniego pobytu zagranicznych muzułmański tolerujący niemuzułmanów i grupy mniejszościowe”. duchownych w Turcji, jak w przypadku pastora Andrew Brunsona, który został Jednakże zawłaszczenia w Mardin nie były jedynym znaczącym przykładem zatrzymany w październiku 2016 r. (patrz: zdarzenia poniżej). zajęcia kościołów. W kwietniu 2016 władze uznały za własność państwową W sferze edukacji kontrowersje wzbudza nieustannie wprowadzany przez sześć innych kościołów i gruntów należących do Kościoła w mieście Diyarbakir. rząd program „Religia, kultura i wiedza moralna” dla szkół podstawowych Tymczasem rada ministrów utrzymywała, że zajęcie odbyło się w ramach pla- i średnich. Chociaż studenci niemuzułmańscy mają prawo do zwolnienia z za- nów odbudowy centrum miasta po ciężkich walkach między tureckim wojskiem jęć, często wymaga to ujawnienia ich przynależności religijnej, co powoduje a uzbrojonymi bojownikami z Partii Pracujących Kurdystanu. Chrześcijanie wy- ostracyzm społeczny. W lutym 2017 r., w odpowiedzi na obawy, że program razili obawy, że mienie nie zostanie im zwrócone. Stanowczo kwestionowali faworyzuje islam ze szkodą dla innych wyznań, rząd ogłosił wprowadzenie bar- tłumaczenia władz, że zajęcie majątku kościelnego związane było z odbudową dziej zrównoważonego podejścia362. centrum miasta po miejscowych walkach. Trwa szereg sporów majątkowych. Być może najbardziej wyraźnym symbolem napięć między pluralizmem Warto zauważyć, że w 2016 r. przypada 45. rocznica zajęcia przez państwo 360 USCIRF, 2016, p. 1, 166 Turcja PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE Turcja 167 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani a islamizacją tureckiego społeczeństwa była propozycja, aby historyczną świą- Centrum Kultury korzystały wspólnoty prawosławna i protestancka oraz dwie tynię Hagia Sophia uczynić ponownie meczetem. Zbudowana w 537 r. jako katolickie. Obiekt został zbudowany jako kościół w 1880 roku na użytek fran- grecki kościół prawosławny, po upadku Konstantynopola w 1453 r. budowla cuskojęzycznych katolików. Niszczejący budynek został odrestaurowany w la- została przekształcona w meczet, a po ogłoszeniu republiki w 1935 r. stworzo- tach 2002-2004, a na podstawie porozumienia z miejscową gminą wydano no w niej muzeum. W rocznicę upadku Konstantynopola w roku 2016 i 2017 zezwolenie na odprawianie nabożeństw chrześcijańskich. Nakaz eksmisji wy- członkowie Nacjonalistycznego Stowarzyszenia Młodzieży Anatolijskiej modli- dano, kiedy grupa w radzie miejskiej sprzeciwiła się przedłużeniu zezwolenia li się przed Hagią Sophią i zażądali, aby budynek został „przywrócony” jako po rzekomym jego wygaśnięciu w 2015 r. Termin opuszczenia nieruchomości meczet363. Podczas inauguracji wystawy kaligrafii islamskiej w kwietniu 2015 został później przesunięty do piątku 26 lutego. Niemniej jednak we wtorek 23 roku po raz pierwszy od 85 lat wygłoszono tu fragmenty Koranu. Następnie lutego nakaz został uchylony367. w czerwcu 2016 roku w Hagia Sophia miała miejsce recytacja Koranu, która Luty 2016: Kościół św. Zofii w Trabzon, znajdujący się w kompetencjach Mini- była emitowana w państwowym kanale religijnym prowadzonym przez Diyanet sterstwa Kultury, wcześniej był sklasyfikowany jako „muzeum”, a teraz został każdego dnia Ramadanu364. Według opinii greckich polityków Dory Bakoyanni oddany pod kontrolę Diyanetu. i Ioannisa Kefalogiannisa, ten program w okresie Ramadanu „po raz pierwszy od 80 lat przekształcił ją w meczet. To prowokatorski i niezrozumiały akt, któ- Luty 2016: Podczas godziny policyjnej wprowadzonej przez wojsko w rejonie ry jest wyrazem braku szacunku wobec prawosławnych chrześcijan na całym Āzaḵ / Idil w południowo-wschodniej Turcji, użyto przemocy fizycznej wobec 365 świecie (...)” . miejscowych rodzin chrześcijan syryjskich. Wyważono też drzwi do kościoła Dziewicy. Wybrane zdarzenia Kwiecień 2016: Rząd przejął sześć kościołów i kilka działek należących do Wrzesień 2015: Czterech z pięciu mężczyzn zostało oskarżonych o zamordo- chrześcijan w południowo-wschodnim mieście Diyarbakir. Poinformował pu- wanie trzech chrześcijan w mieście Malatya w kwietniu 2007 r. Zeznali, że to blicznie, że są własnością państwową. Rada ministrów utrzymywała, że działa- piąty podejrzany Emre Gunaydin sam przeprowadził egzekucje. Według podej- nia te stanowią część planów odbudowy centrum miasta po ciężkich walkach rzanego Saliha Gurlera to „Gunaydin zabił ofiary bezlitośnie, jedną po drugiej”. między tureckimi wojskiem a uzbrojonymi bojownikami z Partii Pracujących Oskarżeni twierdzili również, że Gunaydin zmusił ich do wzięcia udziału w obła- Kurdystanu. Chrześcijanie wyrazili obawy, że mienie nie zostanie im zwrócone. wie na biura chrześcijańskiego wydawcy, w którym zginęli mężczyźni. Zeznania Film opublikowany przez biuro premiera ukazuje plan odbudowy, który mocno zostały złożone na 107. rozprawie sądowej toczącej się od ośmiu lat366. skupia się na islamskim dziedzictwie tego obszaru, a narrator tego dokumentu Luty 2016: W czwartek 18 lutego wydano ustny nakaz eksmisji (w ciągu pię- stanowczo informuje: „Wezwanie do modlitwy rozbrzmiewające z minaretów ciu dni) jedynego budynku kościelnego w Bursie. Z Francuskiego Kościelnego Diyarbakiru nie zostanie uciszone”. Według byłego burmistrza Diyarbakiru Ab- dullaha Demirbasa „rząd chce przejąć serce Diyarbakiru i ujednolicić je, pozby- 363 Milliyet, 29/05/16, p. 13; Hürriyet,13/05/17 wając się jego bogatej wielowyznaniowej i wielokulturowej tradycji”. 364 Express Tribune, 31/07/17< https://tribune.com.pk/story/1128131/pre-dawn-quran-readings-stoke-fears- -istanbuls-hagia-sophia/>; Hürriyet, 09/06/16, p. 24 365 Greek Reporter, 06/06/16< http://eu.greekreporter.com/2016/06/06/hagia-sophia-to-turn-to-mosque-durin- Wprawdzie ministrowie odpowiedzieli, że zajęciu uległo również wiele me- g-muslim-ramadan-video/#sthash.Fmeih3uM.dpuf. 366 World Watch Monitor, 16/09/15 168 Turcja PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE Turcja 169 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani czetów, to w przeciwieństwie do kościołów – co trzeba podkreślić - państwo propagandowe ISIS”372. odpowiada jedynie za tureckie meczety, natomiast inne miejsca kultu utrzymy- Październik 2016: Pomimo sprzeciwu ze strony chrześcijańskich środowisk wane są prywatnie368. Diyanet wyznaczył Öndera Soya na pierwszego od 81 lat imama Hagii Sophii. Kwiecień 2016: Społeczność protestancka w mieście Ordu nie posiadająca Wydarzenie zostało szeroko zinterpretowane jako kolejny krok w kierunku własnego miejsca kultu otrzymała zakaz korzystania z historycznego kościoła przekształcenia budynku w meczet. Soy recytuje muzułmańskie wezwanie do prawosławnego Taşbaşı. Władze planują przekształcenie kościoła w muzeum modlitwy pięć razy dziennie z głośników w minaretach budynku. Jednakże mo- archeologiczne369. dlitwy odbywają się w sąsiednim pałacu sułtana. Soy, określany mianem „no- woczesnego imama”, powiedział w rozmowie ze stacją CNN: „Musieli miano- Maj 2016: Pięć osób zginęło, kiedy zamachowiec-samobójca wysadził się wać kogoś takiego jak ja na to ważne miejsce, ponieważ przychodzą tu nie tylko w punkcie kontrolnym pomiędzy dwoma syryjskimi wioskami ortodoksyjny- wyznawcy islamu, ale także wyznawcy chrześcijaństwa i osoby nie wyznające mi w południowo-wschodnim regionie Tur Abdin. W wyniku wybuchu uległy żadnej konkretnej religii”373. zniszczeniu okna pobliskiego historycznego kościoła św. Marii w Hahi370. Październik-grudzień 2016: 7 października Ministerstwo Spraw Wewnętrz- Lipiec 2016: W piątek 15 lipca w noc nieudanego zamachu stanu grupa oko- nych wydało nakaz deportacji, a następnie zatrzymało w ośrodku Harmandali ło 10 osób rozbiła okna kościoła katolickiego Santa Maria w północnej nad- w północnym Izmirze amerykańskiego pastora Andrew Brunsona i jego żonę. morskiej miejscowości Trabzon. Napastnicy usiłowali również włamać się do W grudniu żona pastora Brunsona została zwolniona. On sam jednak został kościoła, ale zostali przepędzeni przez muzułmańskich sąsiadów, którzy po- oskarżony o „…członkostwo w zbrojnej organizacji terrorystycznej” - ruchu Fe- wiadomili duchownego. Tej samej nocy rozbito szklane drzwi protestanckiego tullah Gulen. Ruch ten jest podejrzany o podżeganie do lipcowego – nieuda- kościoła położonego we wschodnim miasteczku Malatya, w którym w 2007 r. nego - wojskowego zamachu stanu. Po przedstawieniu zarzutów pastor został zginęło trzech pracowników chrześcijańskiego wydawnictwa. Jego pastor Tim przeniesiony do więzienia Sakran 3 Nolu T Tipi w Izmirze374. Stone podejrzewa, że ktoś niechętny Kościołowi wykorzystał niepokoje spo- wodowane zamachem stanu371. Grudzień 2016: Część byłego asyryjskiego kościoła Piotra i Pawła w mieście Şanlıurfa (biblijne miasto Edessa) została przekazana fundacji prowadzącej is- Wrzesień 2016: Duchowni protestanccy otrzymali groźby śmierci, najpraw- lamską szkołę miejskiego Uniwersytetu Harran. Budynek przestał funkcjono- dopodobniej wystosowane przez Daesh (ISIS). Sekretarz generalny Związku wać jako kościół po epoce osmańskiej, a następnie był wykorzystywany jako Kościołów Protestanckich Umut Sahin poinformował, że: „ktoś wysłał SMS-y fabryka tytoniu, magazyn winogron i pracownia prowadząca zajęcia z produkcji do 15 pastorów, grożąc im śmiercią”, dodając, że „w wiadomościach użyto ter- dywanów, ale było to zanim stał się „centrum kulturalnym”375. Ufano, że zosta- minologii i argumentów typowych dla ISIS. Wysłano też tym pastorom filmy nie on zwrócony Kościołowi w wyniku dekretu rządowego z 2011 r., w którym 368 Daily Express, 22/04/16 170 Turcja PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE Turcja 171 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani zobowiązano się do przywrócenia skonfiskowanych budynków religijnych ich przejęciu, powołując się zarówno na historię klasztoru, jak i traktat z Lozanny, pierwotnej funkcji376. który został naruszony: „Zgodnie z art. 42/3 traktat z Lozanny zobowiązuje rząd turecki do zapewnienia pełnej ochrony kościołom, synagogom, cmentarzom Grudzień 2016 - styczeń 2017: Mężczyzna został oskarżony o zabicie 39 osób i innym instytucjom religijnym wyżej wymienionych mniejszości”. Na początku w nocnym klubie Reina w Stambule w noc sylwestrową. Przeważającą więk- lipca biuro gubernatora Mardinu oświadczyło, że dopóki kwestie prawne nie szość zabitych i rannych stanowili muzułmanie377. Zeznał przed sądem: „Moim zostaną rozwiązane, obiekty nie zostaną przekazane do Diyanetu379. celem było zabicie chrześcijan”. Uzbecki obywatel Abdulkadir Maszaripow, który podobno szkolił się w Afganistanie, zanim przeprowadził się do Turcji, Czerwiec-lipiec 2017: Według raportów w ciągu ostatnich pięciu lat własność przyznał, że jest członkiem organizacji Daesh (ISIS) i twierdził, że zabójstwa co najmniej 100 historycznych chrześcijańskich nieruchomości syryjskich były zemstą za turecką akcję wojskową w Syrii. Przekonywał sędziów w tej w Mardinie w południowo-wschodniej Turcji zostało przekazanych skarbowi sprawie: „Wierzyłem, że był to akt zemsty przeciwko morderczym działaniom państwa. Jak donosi tygodnik „Agos” w artykule z 23 czerwca, skarb państwa dokonywanym przez chrześcijan świata, akt odwetu w ich święto”. Wielu orto- zatwierdził przeniesienie aktów własności wielu nieruchomości do Diyanetu. doksyjnych muzułmanów w Turcji zniechęca do obchodzenia Nowego Roku. W wielu przypadkach miejscowe społeczności ortodoksyjne musiały ponownie W okresie Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku nastąpił wzrost antychrze- odnająć swoje kościoły od rządu, jednak inne straciły swoje nieruchomości, ścijańskiej retoryki, wyrażonej na billboardach, ulotkach i w mediach państwo- gdy te zostały sprzedane przez państwo. Przewodniczący Diyanetu dr Mehmet wych, które są krytyczne wobec celebracji378. Gormez określił raport mianem „czarnej propagandy”. Jednakże orzeczenie sądu Gubernatorstwa Mardin z dnia 12 sierpnia 2014 r. upoważnia do przenie- Czerwiec-lipiec 2017: Władze tureckie zajęły około 50 nieruchomości należą- sienia aktów wielu prawosławnych posiadłości syryjskich do Diyanetu. Kościół cych do syryjskiej Cerkwi prawosławnej w mieście Mardin, w tym dziesiątki ko- nie został poinformowany o zmianie i nie jest wykluczone, że Diyanet również ściołów i dwa klasztory. W wyniku reorganizacji miejskiej w 2012 r. okoliczne nie był świadomy miejscowej decyzji. Cesja nieruchomości ze skarbu państwa wsie zostały włączone jako dzielnice Mardinu. W 2016 r. władze zaczęły prze- do Diyanetu miała nastąpić 3 lipca 2017 r., ale została prawnie wstrzymana po nosić własność lokalnych aktywów do instytucji państwowych, jednakże za- protestach ze strony społeczności syryjskiej380. rządzenie to objęło również budynki kultu religijnego, cmentarze i inne obiekty należące do prawosławnej społeczności syryjskiej. Zostały one wpisane wcze- Lipiec 2017: Komisja konstytucyjna tureckiego parlamentu zakazała stosowa- śniej do krajowego rejestru gruntów jako należące do miejscowości, w których nia terminu „ludobójstwo Ormian” w legislaturze. Określenie odnosi się do sys- się znajdowały. Budynki i działki miały zostać przekazane Diyanetowi. Pośród tematycznej eksterminacji chrześcijańskiej mniejszości ormiańskiej w czasach posiadanych nieruchomości znajdują się dwa działające klasztory zbudowane Imperium Osmańskiego w latach 1915-1917. W styczniu 2017 r. zawieszono około 1500 lat temu, w tym Mor Gabriel z piątego wieku, jeden z najstarszych Garo Paylana po wypowiedzi na temat ludobójstwa Ormian podczas debaty działających klasztorów na świecie. Fundacja Klasztoru Mor Gabriel złożyła nad turecką konstytucją. Paylan powiedział, że Ormianie, Asyryjczycy, Grecy w Sądzie Cywilnym Pierwszej Instancji w Mardinie sprawę sądową przeciwko i Żydzi zostali „…wygnani z tych ziem lub poddani torturom w wyniku wiel- 376 USCIRF, 2017 172 Turcja PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE Turcja 173 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani koskalowej masakry i ludobójstwa”381. Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań chrześcijan w 2017 roku Styczeń 1 stycznia nieznani sprawcy ukradli sejf z opactwa trapistów Orval Abbey w Belgii, w którym znajdowało się około 50 000 euro na pomoc dla ubogich. Policja wszczęła śledztwo w tej sprawie. 1 stycznia w godzinach rannych w miejscowości Emmaüskerk w Holandii nie- znani sprawcy podpalili główne drzwi wejściowe do kościoła. Ogień całkowi- cie zniszczył drzwi, a dym zatruł całą świątynię. Na szczęście pożar ugaszono szybko, tak że cały kościół nie spłonął. Policja wszczęła śledztwo w tej sprawie. 1 stycznia w Poeldijk w Holandii wstępne oględziny wykazały, że nielegalne sztuczne ognie spowodowały uszkodzenie odnowionego dachu w tamtejszym kościele. Świadkowie widzieli dwóch mężczyzn, którzy stojąc na dachu kościoła odpalali fajerwerki. Taka praktyka jest przestępstwem według holenderskiego prawa. Władze nie ustaliły, czy sprawcy uszkodzenia dachu świątyni dokonali tego aktu świadomie, czy też nie, a policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. 1 stycznia w St. Radegund w Austrii nieznani sprawcy włamali się do kaplicy, zniszczyli figurę Matki Bożej i podpalili modlitewniki oraz drewniane wyposa- żenie świątyni. Straty oszacowano na ponad 1000 euro. Policja wszczęła do- chodzenie. 1 stycznia w miejscowości Brunau am Inn w Austrii nieznani sprawcy włamali się do kaplicy, ucięli głowę figurce św. Barbary, ukradli figurę Chrystusa z krzy- ża i kilkanaście innych figur. Straty oszacowano na 5 000 euro, a policja rozpo- 381 AINA, 21/07/17 174 Turcja PRZEŚLADOWANIA W WYBRANYCH KRAJACH NA ŚWIECIE Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 175 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 2 stycznia we Włoszech 25-letni imigrant pochodzący z Gambii rozbił szklaną strować i śledzić nauczanie religii. Przeciwnicy tego programu twierdzą, że to osłonę figury Matki Bożej znajdującej się przed kościołem p.w. Madonna del spowoduje, że na kościoły będzie można złożyć skargę w przypadku nauczania Rosario, a następnie podpalił szopkę, którą pożar zniszczył kompletnie. Spraw- religijnych kwestii dotyczących tradycyjnego małżeństwa. ca tego incydentu wpadł w ręce policji i zeznał, że jest muzułmaninem i chciał 16 stycznia: Ministerstwo ds. Imigracji i Uchodźców w Niemczech odrzu- zniszczyć chrześcijańskie symbole. ca wiele aplikacji osób pochodzących z Iranu i Afganistanu, które nawróciły 5 stycznia w Madrycie w Hiszpanii nieznani sprawcy namalowali sprośne graf- się z islamu na chrześcijaństwo i ubiegają się o azyl polityczny w tym kraju. fiti na zewnętrznych ścianach kościoła p.w. Santa Maria de Nazaret i zniszczyli W swoim liście wielebny Gottfried Martens, który ochrzcił ponad 1000 byłych figurę Jezusa Chrystusa. Wandale napisali na graffiti takie zdanie: „Jedyny ko- muzułmanów, oskarża muzułmańskich tłumaczy, którzy celowo fałszują tłuma- ściół, który się świeci to ten, który płonie”. Arcybiskup Madrytu wyraził swój czenia ustne chrześcijan po to, aby ministerstwo odrzuciło ich aplikacje. Pro- żal z powodu tego aktu wandalizmu, który według hierarchy niszczy prawdziwe testancki duchowny skrytykował również sposoby, jakie władze stosują, aby wspólne pokojowe życie w społeczeństwie. sprawdzić, czy nawrócenie danej osoby na chrześcijaństwo jest prawdziwe, czy nie. „Urzędnicy zadają chrześcijanom pytania typu: ‘Jak nazywał się syn mar- W nocy z 5 na 6 stycznia we Francji w miejscowości Saint-Étienne niezna- notrawny i jego brat?’, ‚Na co umarł Marcin Luter?’, lub: ‚Z jakiej okazji królowa ni sprawcy podpalili szopkę znajdującą się przed katedrą. Pożar doszczętnie Małgorzata z Danii odwiedziła ostatnio miasto Wittenberg?’ Podczas niektó- spalił wszystkie figury. Arcybiskup wyraził swój ból wobec całej społeczności rych rozpatrywań o udzielenie azylu chrześcijanie są wyśmiewani i wyszydzani, katolików twierdząc, że „szopka wyraża serce chrześcijańskiej wiary”. To nie był kiedy mówią jak ważnym dla nich jest to, że Jezus Chrystus umarł na krzyżu za pierwszy przykry incydent przed katedrą. W przeszłości nieznani sprawcy za- ich grzechy. Wielu urzędników niemieckich nie ma pojęcia o sytuacji chrześci- prószali ogień lub oddawali mocz w środku świątyni, a także malowali sprośne jan w Iranie, czy Afganistanie, a także nie wiedzą nic o chrześcijaństwie.” - po- graffiti. Burmistrz Saint-Étienne potępił ten incydent twierdząc, że każdy akt wiedział wielebny Martens. profanacji miejsca kultu jest niedopuszczalny. Osoby, które nawróciły się na chrześcijaństwo w takich krajach jak Iran, czy W nocy z 6 na 7 stycznia w miejscowości Finistère we Francji nieznani sprawcy Afganistan są wyrzutkami, ponieważ ci ludzie popełnili apostazję - największą zdewastowali ponad 30 grobów na cmentarzu, niszcząc krucyfiksy i wyrywając zdradę przeciwko islamowi. krzyże. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. 18 stycznia: Podczas obrad w Izbie Lordów w Wielkiej Brytanii spytano rząd, 7 stycznia w Basilica di Santa Maria Maggiore w Rzymie we Włoszech 41-letni czy zakwalifikowałby nauczanie o boskiej naturze Jezusa Chrystusa do „prze- mężczyzna zaatakował dwóch kapłanów używając rozbitej butelki. Obaj kapła- stępstwa religijnie umotywowanego”. Rząd Wielkiej Brytanii odpowiedział, że ni odnieśli poważne rany tak, że potrzebna była ich hospitalizacja. Napastnik tą sprawą zajmowaliby się prokuratorzy i sądy. Jednak podczas debaty żaden uciekł z miejsca zdarzenia, ale szybko policja go aresztowała. Motyw tego ata- z polityków nie mógł odpowiedzieć na jedno pytanie: czym jest „przestępstwo ku jest niejasny. religijnie umotywowane”. 11 stycznia w Wielkiej Brytanii minister edukacji potwierdził, że program re- 18 stycznia: Policja w Sabadell w Hiszpanii prowadzi śledztwo w sprawie kilku- gulujący „pozaszkolne” zebrania, włączając w to Szkołę Niedzielną i spotkania nastu aktów wandalizmu kościoła Sant Pau de Riu, który pochodzi z XI wieku. grup młodzieżowych, jest kwestią najważniejszą. Ten projekt ma na celu reje- 176 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 177 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Wandale zniszczyli drzwi znajdujące się od południowej strony kościoła, a tak- krzyże, uszkodzili lampy i zniszczyli wiele grobów na cmentarzu Kościoła Re- że jedno okno, kratę i drewniane portyki. Technicy i Muzeum Historii Sabadell formowanego La Corbaz. Do incydentu doszło dwa razy w tygodniu. Policja oceniają straty w celu utworzenia planu odnowy. Władze miasta uznały ten rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. incydent za „poważny”, ponieważ ten kościół stanowi historyczne dziedzictwo. 22 stycznia, Słowacja: po oficjalnej skardze złożonej przez mieszkańca miej- 18 stycznia w Niemczech Alexander Karle przeszedł przez barierkę oddziela- scowości Pezinok i innej osoby mieszkającej w Svinna sąd nakazał kościołom jącą ołtarz w bazylice Sankt Johann, wszedł na ołtarz i robił pompki dla filmu w tych miejscowościach do obniżenia dźwięku lub uciszenia dzwonów. Sędzia pt. „Presja do Wystawienia”. Sąd administracyjny nałożył na niego karę w wy- wydając wyrok orzekł, że niezastosowanie się do tej decyzji może skutkować sokości 700 euro za przeszkadzanie podczas nabożeństwa. Pan Karle złożył nałożeniem kary grzywny. Proboszcz parafii w Svinna wyjaśnił, że nie może apelację powołując się na „wolność artystyczną”. obniżyć dźwięku dzwonów, które biją w tym mieście od 94 lat. 20 stycznia, Wielka Brytania: Aisling Hubert, dziennikarka śledczy, która roz- 27 stycznia w miejscowości Noyon we Francji nieznani sprawcy ukradli figur- poczęła prywatne śledztwo przeciwko dwóm aborcjonistom, których nagrano kę Dzieciątka Jezus ze żłobka znajdującego się przed katedrą Notre-Dame de podczas oferty „aborcji selektywnej”, wytoczyła proces przeciwko nałożonej na Noyon w czasie nabożeństwa żałobnego, odprawianego za śp. księdza Serge nią grzywnie w wysokości 36 000 funtów za to, że dziennikarka starała się do- Maroun. prowadzić obu aborcjonistów do wymiaru sprawiedliwości. Sędzia powiedział, 28 stycznia w Szwecji podczas porannych wiadomości dziennikarz powiedział: że nie mógł znieść ani zredukować kary grzywny. Podczas procesu zawarto „Ci, którzy sprzeciwiają się aborcji, powinni być usunięci”. Wszyscy obecni ugodę, na mocy której pani Hubert musi zapłacić wyżej wymienioną kwotę w studiu śmiali się, a przedtem na ekranie pojawiło się zdjęcie chrześcijańskiej w całości. położnej, pani Ellinor Grimmark, i jej prawników. Do tego incydentu doszło W 2012 roku pani Hubert rozpoczęła prywatne śledztwo przeciwko dwóm w tygodniu, kiedy prawnicy wyżej wymienionej położnej bronili jej w sądzie, aborcjonistom, których sfilmowała podczas propozycji „aborcji selektywnej”. ponieważ sprzeciwiała się dokonaniu aborcji. Obaj aborcjoniści zgodzili się przeprowadzić aborcję, ponieważ nienarodzone 29 stycznia w miejscowości Rochecorbon we Francji policja aresztowała dwóch dzieci były dziewczynkami. Policja wszczęła śledztwo w tej sprawie, jednak nieletnich, którzy dokonali dwóch podpaleń w kościele p.w. Saint-Marin-Sain- prokuratura stwierdziła, że: „Ściganie sądowe takiego przypadku nie byłoby in- t-Vincent en Vouvrillon. Do pierwszego podpalenia doszło 27 stycznia bieżą- teresem publicznym”. Tak oświadczyły władze pomimo zebrania wystarczające- cego roku, w wyniku którego spłonęły zasłony w konfesjonale. Do drugiego go materiału dowodowego przeciwko obu aborcjonistom i faktu, że w Wielkiej doszło 29 stycznia, w którym konfesjonał spłonął doszczętnie. Brytanii „aborcja selektywna” jest przestępstwem. Pani Hubert sama pozwała obu aborcjonistów do sądu, ale w wyniku interwencji prokuratury sprawa zo- 30 stycznia, Wielka Brytania: Biuro ds. Postępowań Sądowych wydało zakaz stała odrzucona, a dziennikarka otrzymała karę grzywny w wysokości 36 ty- wydawania wyroków w sprawach rodzinnych pani Susan Preston, która jest sę- sięcy funtów, które ma zapłacić obu aborcjonistom, a także kolejną grzywnę dzią w Sądzie Pokoju do Spraw Rodzinnych,. Przyczyną tego stanu rzeczy było w wysokości 11 tysięcy funtów za „interwencję” decyzji prokuratury. to, że sędzina odmówiła rozpatrzenia sprawy przyznania praw rodzicielskich homoseksualistom z powodu swoich własnych poglądów. Rzecznik prasowy 21 stycznia w miejscowości Gurmels w Szwajcarii nieznani sprawcy wykopali wyżej wymienionego organu śledczego oświadczył, że „Pani Preston otrzyma- 178 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 179 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani ła formalne ostrzeżenie z powodu przeprowadzonego śledztwa w jej sprawie, 3 lutego: w miejscowości Schnaittach w Niemczech 33-letni muzułmanin po- która dotyczyła odmowy rozpatrzenia sprawy w sądzie o przyznanie praw chodzący z zachodniego obszaru Półwyspu Bałkańskiego został oskarżony rodzicielskich homoseksualistom z powodu jej chrześcijańskich poglądów na o przerwanie nabożeństwa religijnego po tym, jak przeszkadzał podczas po- małżeństwo i rodzinę. Pani Preston została zawieszona i nie może rozpatrywać grzebu w luterańskim zborze krzycząc: „Przeklinam was i waszą religię!”. Pa- spraw rodzinnych”. stor Wilfried Römischer próbował wytłumaczyć muzułmaninowi, że jeśli chce coś powiedzieć, to może to zrobić po nabożeństwie. Jednak muzułmanin nadal 31 stycznia w miejscowości Avon we Francji nieznani sprawcy włamali się do krzyczał na wiernych zebranych na pogrzebie. Wtedy wezwano policję. Pastor klasztoru sióstr karmelitanek, ukradli komputer, sprzęt liturgiczny i wyrwali Römischer powiedział, że muzułmanin nie używał przemocy, tylko jego zacho- drzwi od tabernakulum. wanie było szokujące dla osób opłakujących zmarłego. Policja oświadczyła, że Luty muzułmanin nie był pod wpływem alkoholu lub narkotyków, ani nie miał żad- nego skierowania na leczenie w zakładzie psychiatrycznym. 1 lutego: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych we Francji doniosło, że w 2016 6 lutego: w miejscowości Omessa we Francji właściciel odnowionej kaplicy św. roku doszło do 949 antychrześcijańskich incydentów w tym kraju, w tym 399 Rity odkrył, że nieznani sprawcy wyważyli drzwi do kaplicy i podpalili znajdu- aktów wandalizmu i 191 przypadków kradzieży przedmiotów kultu. Jednak jący się w niej ołtarz. Na szczęście pożar nie strawił całej kaplicy. Właścicielka ta statystyka nie uwzględniła 112 przypadków ataków hakerów na katolickie tej kaplicy, pani Ange–Marie Franceschini, powiedziała, że: „Szkody nie są duże, strony internetowe. Wyżej wymienione Ministerstwo podało następujące sta- ale to jest wielka strata. To jest atak na chrześcijaństwo i na mnie, gdyż to jest tystyki: prywatna kaplica”. Pani Franceschini zgłosiła ten incydent do żandarmerii, któ- a. pomiędzy 2015 a 2016 rokiem antychrześcijańskie incydenty zwiększyły ra rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. się 17,4% b. pomiędzy 2008 a 2016 rokiem ataki na chrześcijańskie cmentarze i miej- 7 lutego: w Barcelonie w Hiszpanii dwie grupy LGBT domagały się od archidie- sca kultu zwiększyły się o 245% cezji Barcelony zakazu wykładu prowadzonego przez Philippe Ariño w parafii c. biorąc pod uwagę antyreligijne incydenty przeciwko wyznawcom chrze- p.w. św. Anny, który miał się odbyć 11 lutego bieżącego roku. Homoseksual- ścijaństwa, judaizmu lub islamu, 90% wszystkich ataków były wymierzone ni bojówkarze stwierdzili, że zawartość tego wystąpienia może być „poważnie w chrześcijan. homofobiczna”, co jest naruszeniem antydyskryminacyjnego prawa przyjęte- go przez Katalonię. Wykład miał być prowadzony przez młodego katolika – 14 antychrześcijańskich incydentów miało związek z satanizmem, a 25 było Francuza, który jest byłym homoseksualistą i jest zwolennikiem celibatu jako związanych z anarchizmem. środka zwalczającego homoseksualizm. To spotkanie zorganizowali Delegacja Obecnie we Francji jest około 45 tysięcy kościołów, 2 500 meczetów i 500 Młodych Katolików Archidiecezji Barcelony. Grupy LGBT domagały się także synagog. Według Ministerstwa Spraw Wewnętrznych 2 400 kościołów, 1 090 przeprosin ze strony arcybiskupa Barcelony. Jednak katolicka młodzież broniąc meczetów i 817 żydowskich obiektów religijnych jest chronionych przez służby swojej decyzji zaprosiła pana Philippe Ariño na wykład, twierdząc że świadec- bezpieczeństwa, a w ciągu ostatnich dwóch lat przeznaczono około 12.5 mln two tego pana stworzy możliwość dyskusji i debaty na temat homoseksuali- euro na ochronę tych miejsc kultu. zmu. 180 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 181 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 9 lutego w Norwegii sąd odrzucił rozpatrywanie sprawy lekarki, pani Katarzyny pliwości, które wskazują na to, że rząd Norwegii posunął się za daleko w swoich Jachimowicz, Polki – katoliczki, która pozwała swoich pracodawców po tym, uprawnieniach i zasugerował odwołanie się do wyżej wymienionej Konwencji. jak została zwolniona za to, że odmówiła założenia kobiecie spirali domacicz- Pani doktor Jachimowicz nie musi uiszczać opłat sądowych z powodu sądowej nej. To była pierwsza sprawa sądowa w tym kraju dotycząca poszanowania niepewności co do wyroku, do którego nadal można złożyć apelację. klauzuli sumienia. W swoim orzeczeniu sędzia powiedział, że rząd Norwegii nie 9 lutego, Słowacja: Narodowy Teatr Słowacji odwiedził wiele szkół, w których ma intencji dalszej ochrony sumienia w tej sprawie według Europejskiej Kon- wystawił sztukę teatralną dotyczącą niebezpieczeństw ekstremizmu. Ta sztuka wencji Praw Człowieka. Sędzia dodał, że po prostu potraktował priorytetowo przedstawiała autentyczną historię rodziny Romów, którzy padli ofiarą ataku interesy kobiet według „tradycyjnych wartości Norwegii”. Podczas ogłaszania ze strony skinheadów w 2009 roku. Jednak bez żadnego wyjaśnienia na sce- wyroku sąd przytoczył orzeczenie Europejskiego Sądu Praw Człowieka z 2013 nie jest przedstawiona figura Matki Bożej, która stoi w cieniu swastyki. Z tego roku, które stwierdza, że jeśli osoba pracująca jako rejestrator małżeństw cy- powodu złożono skargę do sądu za znieważenie i zniesławienie Kościoła kato- wilnych odmawia rejestracji małżeństw jednopłciowych, może z tego powodu lickiego, ponieważ według sztuki Kościół był powiązany z wyżej wymienionym stracić pracę. Sędzia wyjaśnił też, że działania pani doktor Jachimowicz były incydentem. Prasa donosi, że figurka Matki Bożej zawarta w sztuce jest pró- formą dyskryminacji kobiet. Sąd w swoim orzeczeniu napisał, że z powodu bą powiązania pomiędzy przestępstwem a katolickim księdzem Jozefem Tiso, anatomicznych różnic „kobiety będą musiały iść do innych lekarzy niż własny który podczas II Wojny Światowej był prezydentem Słowacji. Skarga domaga ginekolog z powodu sprzeciwu sumienia lekarza związanego z tym typem me- się od rządu Słowacji przeprowadzenia śledztwa i zawieszenia wystawiania tej dycznego leczenia zapobiegania reprodukcji”. sztuki teatralnej. W 2010 roku pani doktor Jachimowicz rozpoczęła swoją praktykę lekarską w Klinice Rodzinnej, znajdującej się na obrzeżach miasta Sauherad. W Norwe- 11 lutego w Wiedniu w Austrii nieznani sprawcy namalowali anarchistyczne gii system zdrowotny jest opłacany z pieniędzy podatników. W tym kraju jest graffiti ze słowem „antifa” na ścianach kościoła p.w. Maria am Gestade. ogromny brak lekarzy, szczególnie na obszarach podmiejskich i z tego powodu opieka zdrowotna bazuje na pracy lekarzy pochodzących z zagranicy. 12 lutego w Salford w Wielkiej Brytanii doszło do podpalenia historycznego Chociaż doktor Jachimowicz nie wiedziała, w jaki sposób umieszcza się kościoła p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego. Świątynia pochodzi z 1869 roku spiralę domaciczną, to nie użyła tego argumentu na swoją obronę. Pani doktor i w ostatnim czasie została wyremontowana z funduszy wiernych, które zbiera- straciła pracę tylko dlatego, że była wierna swojej religii i sumieniu. Jej praw- no przez 3 lata. Nagranie z monitoringu przedstawia młodego mężczyznę ucie- nik wyjaśnił, że inni lekarze w tej samej klinice, gdzie pani doktor Jachimowicz kającego z kościoła w czasie, kiedy wybuchł pożar. Rzecznik prasowy diecezji pracowała, również nie przeprowadzali zabiegów umieszczania spirali, tylko Manchester powiedział w wywiadzie dla The Guardian: „Jesteśmy oburzeni, kierowali potencjalne kobiety do lekarzy ginekologów pracujących w szpitalu wszystkich głęboko porusza to, że piękny kościół doszczętnie spłonął. Ta świą- znajdującym się około 50 minut drogi od kliniki. „Władze samorządowe nie na- tynia była widocznym znakiem obecności Boga wśród społeczności chrześcijan rzucały wszystkim lekarzom obowiązku umieszczania spirali” - wyjaśnił praw- i była miejscem modlitwy przez wiele pokoleń. W ostatnim czasie kościół prze- nik zwolnionej lekarki. Doktor Jachimowicz uznała, że jej prawa zostały naru- szedł remont tak, aby odpowiadał współczesnemu użytkowaniu i zaspokajał szone, a jej zwolnienie było niezgodne z prawem. Lekarka postanowiła walczyć potrzeby społeczności. Policja wykorzystując nagranie z monitoringu areszto- o sprawiedliwość w sądzie powołując się na artykuły 9 i 14 Europejskiej Kon- wała sprawcę tego podpalenia i prowadzi dalsze śledztwo w tej sprawie. wencji Praw Człowieka. Jednak w ostatnim tygodniu sąd orzekł, że istnieją wąt- 182 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 183 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 12 lutego w miejscowości Caen we Francji nieznani sprawcy namalowali graf- nym świetle i doradzają kobiet nie zabijanie nienarodzonego dziecka. Co wię- fiti na ogromnym krzyżu, znajdującym się na placu. Wandale namalowali spray- cej, nowe prawo nie definiuje kto ma władzę do wydania osądu, czy informacja em słowa: „Żadnego Boga, żadnego Pana” i symbol anarchistów A. oficjalnie „wprowadza w błąd”. Ta kwestia będzie zależała od sędziów, przed- stawicieli rządu i ministerstwa zdrowia. Uznanie za niezgodnych z prawem ne- W nocy z 11 na 12 lutego w miejscowości Haut–Rhin we Francji nieznani gatywnych informacji o aborcji jest rezultatem procesu, który rozpoczął się, sprawcy włamali się do kościoła p.w. Saint Etienne de Reguisheim, dokonali kiedy członkowie rządu uświadomili sobie, że wyszukiwarka Google kierowała jego profanacji, a następnie zniszczyli cmentarz znajdujący się przy świątyni. kobiety do stron internetowych pro–life, które ukazywały niebezpieczeństwa Żandarmeria rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. dla zdrowia kobiety z powodu aborcji, jak wygląda procedura zabicia nienaro- 14 lutego w miejscowości Saint Germain–Lembron we Francji nieznany spraw- dzonego dziecka i gdzie można znaleźć pomoc, która umożliwiłaby kobiecie na ca ukradł figurę „La Pleureuse” z pobliskiego cmentarza. Policja rozpoczęła urodzenie i wychowanie dziecka. Ministerstwo zdrowia odpowiedziało na ten śledztwo w tej sprawie. stan rzeczy utworzeniem rządowej strony internetowej na temat aborcji, która w sposób ograniczony przedstawia aborcję i podaje miejsca, gdzie można do- 16 lutego we Francji Zgromadzenie Narodowe przyjęło ustawę, która zabra- konać zabicie nienarodzonego dziecka. Na tej stronie znajdujemy także nega- nia działalności stron internetowych pro–life, które próbują zniechęcić kobiety cje konsekwencji zdrowotnych i psychicznych, które wywołuje aborcja. Można od dokonania aborcji, jeśli taka strona internetowa otwarcie nie mówi, kim są tam przeczytać, że internetowe strony pro–life podają się za strony informacyj- jej administratorzy, czym się zajmują i czego chcą. Francuski Parlament przyjął ne. Kobiety mogą znaleźć tam adresy, gdzie można dokonać aborcji, ale na tej tą ustawę po to, aby przeciwdziałać „rozpowszechnianiu błędnych informacji” stronie internetowej nie ma żadnej informacji na temat pomocy dla przyszłych o aborcji, co według francuskiego prawa jest przestępstwem, za które grozi matek. To prawo również poszerza już istniejący zakaz przyjęty w 2001 roku kara pozbawienia wolności do 2 lat i grzywna. Nowe prawo jest rozszerzeniem przez francuski parlament, który zabrania pokojowych demonstracji aktywi- ustawy przyjętej w 1993 roku, która zakazuje „mieszanie się” do aborcji w for- stów pro–life przed klinikami aborcyjnymi, a także rozmów z kobietami w ciąży, mie „fałszywych informacji”. Ustawa przyjęta w tym roku bierze sobie na cel mających na celu odwieść je od dokonania aborcji. „elektroniczne” i „internetowe” środki przekazu informacji, które mają na celu zniechęcić kobietę od dokonania aborcji. Oznacza to, że każda osoba, lub gru- 16 lutego w miejscowości Brusvily we Francji po licznych skargach ze strony pa, która ma na celu zwrócić uwagę opinii publicznej na niebezpieczeństwa grupy Libre Pensée (Wolna Myśl) figura Matki Bożej Notre Dame des Granitiers związane z aborcją, może być sądownie ścigana. Marisol Touraine, francuski nie może być wystawiona na placu kościelnym, które według zwolenników wy- minister zdrowia powiedział, że nowe prawo jest wymierzone w strony interne- żej wymienionej grupy jest miejscem publicznym. Rozdział Państwa od Kościo- towe, które nie określają siebie mianem pro–life, tylko próbują odwieść kobiety ła przyjęty przez rząd Francji w 1905 roku zabrania wystawiać przedmioty reli- od dokonania aborcji. Laurence Rossignol, minister praw kobiet, powiedział, gijne w miejscach publicznych. Jednak 72% wszystkich czytelników miejscowej że przeciwnicy aborcji będą mogli wyrażać swoją opinię „pod warunkiem, że gazety sprzeciwiło się tej decyzji. otwarcie powiedzą kim są, czym się zajmują i czego chcą. Jeśli tak nie postąpią, 16 lutego w miejscowości Sant Carles de la Ràpita w Hiszpanii władze miasta to zostaną uznani za winnych manipulowania umysłami”. Jednak to prawo na nakazały usunięcie monumentalnego krzyża znajdującego się na zewnątrz for- piśmie nie spełnia tej restrykcji. Ono może być użyte do aresztowania admini- tecy „Torre de la Guardiola”, który wzniesiono na cześć zwycięstwa generała stratorów tych stron internetowych, które przedstawiają aborcję w niekorzyst- 184 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 185 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Francisca Franco podczas Hiszpańskiej Wojny Domowej. Burmistrz twierdzi, że je zaprzestanie nadawania transmisji Mszy świętej przez publiczną telewizję. usunięcie tego krzyża jest zgodne z Prawem Historycznej Pamięci, wprowadzo- Podczas obrad Izquierda Unida wskazał na artykuł 16 punkt 3 hiszpańskiej ne w 2007 roku. Jednak krytycy mówią, że w przeszłości usunięto pod krzyżem konstytucji jako uzasadnienie ustawy. Ten artykuł stwierdza: „Państwo nie tablicę pamiątkową łączącą krzyż z generałem Franco. jest wyznaniowe i żadna grupa wyznaniowa nie będzie miała żadnego rodzaju wsparcia z Jego strony”. Co więcej, według obowiązującego prawa Hiszpańska W nocy z 18 na 19 lutego w miejscowości Saint-Pol-sur-Mer we Francji niezna- Telewizja Państwowa ma obowiązek emitowania niezależnych i zweryfikowa- ni sprawcy zniszczyli około 30 grobów na pobliskim cmentarzu. Policja rozpo- nych wiadomości z „krytyczną i bezpośrednią wizją”, a dziennikarze mają obo- częła śledztwo w tej sprawie. wiązek przedstawiania opinii publicznej zawartość, która wspiera wolność sło- 20 lutego w Granadzie w Hiszpanii organizacja monitorująca homofobię oskar- wa, krytycznego ducha i poczucie społecznego współistnienia jako członków żyła arcybiskupa Francisco Javiera Martineza o szerzenie „mowy nienawiści wspólnej demokratycznej przestrzeni. Zwolennicy tej wyżej wymienionej usta- wymierzonej przeciwko osobom LGBT”. Podstawą do oskarżenia hierarchy wy twierdzą, że hiszpańskie społeczeństwo jest różnorodne, w którym miesz- była jego homilia, w której arcybiskup skrytykował ideologię gender, nauczaną kają katolicy, muzułmanie, ewangelicy, prawosławni, ateiści, agnostycy i żydzi. w szkołach podstawowych. Co więcej, wyżej wymieniona organizacja oskar- Z tego powodu parlamentarzyści uważają, że zaprzestanie emisji Mszy świętej żyła arcybiskupa Martineza o „rozpowszechnianie pisma, którego zawartość na antenie publicznej telewizji zapewni brak dyskryminacji osoby innej religii. powoduje nienawiść i dyskryminację ludzi z powodu ich orientacji seksualnej 21 lutego w Wielkiej Brytanii organizacja National Secular Society (Narodowe i płciowej”. Powodem tego oskarżenia jest fakt, że homilia arcybiskupa jest do- Stowarzyszenie Świeckości) zaproponowała podczas posiedzenia Parlamentu stępna na stronie internetowej archidiecezji. Wyżej wymieniona organizacja usunięcie ław poselskich z Izby Lordów należących do biskupów. Izba Lordów domaga się od prokuratury nałożenia najwyższej kary na księdza arcybiskupa. składa się z 850 członków, do której należy 2 arcybiskupów i 24 biskupów Ko- Stowarzyszenie na rzecz homoseksualistów złożyło również donos do ścioła anglikańskiego, którzy mogą brać udział w głosowaniu. prokuratury na arcybiskupa Santiago de Chile, kardynała Ricardo Ezzati, któ- ry przedstawił przesłanie papieża Franciszka do biskupów w Chile na temat 22 lutego w Polsce prokuratura rozpoczęła śledztwo w sprawie sztuki teatral- ideologii gender. „Głęboko w tej ideologii jest zaprzeczenie Boga i Jego planu nej „Klątwa”, która przedstawia scenę z aktorką symulującą seks oralny z po- w dziele stworzenia mężczyzny i kobiety. Papież powiedział nam jasno i wy- mnikiem św. Jana Pawła II, kilka scen seksualnych przy użyciu krzyży, a także raźnie, że to jest poważna kwestia naszych czasów i jesteśmy wezwani do sta- scenę morderstwa przewodniczącego partii PiS. Kościół katolicki określił tę nowczego sprzeciwu wobec zła, które stoi za nauczaniem ideologii gender” - sztukę mianem „bluźniercza”. Chociaż jest ona adaptacją dzieła Stanisława Wy- powiedział ksiądz kardynał. spiańskiego, to jej reżyser Oliver Frljic odbiegł od oryginału. W lipcu 2016 roku ksiądz kardynał Antonio Cañizares, arcybiskup Walen- 22 lutego w Coslada w Hiszpanii 77-letni ksiądz Arturo Lopez został brutalnie cji, został oskarżony o mowę nienawiści przeciwko osobom LGBT, która znaj- pobity przez 3 zamaskowanych mężczyzn podczas napaści na plebanię przy ko- dowała się w jego homilii. Jednak później ksiądz kardynał został oczyszczony ściele p.w. św. Piotra i Pawła. Jeden z napastników domagał się pieniędzy i bił z zarzutów. związanego kapłana, podczas gdy dwaj pozostali plądrowali plebanię. Ksiądz 20 lutego, Hiszpania: hiszpański klub parlamentarzystów pod nazwą Unidos Lopez powiedział, że napastnicy mówili biegle po hiszpańsku i nie wyglądali na Podemos-En Comú Podem-En Marea zaproponował ustawę, która przewidu- obcokrajowców. Bandyci ukradli ponad 800 euro, klucze i telefon komórko- 186 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 187 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani wy księdza Lopeza. Ksiądz Lopez zdołał się uwolnić i natychmiast zawiadomił rium kleryk, który pochodzi z Iranu i nawrócił się z islamu na chrześcijaństwo, policję, która odnalazła kapłana zakrwawionego i pobitego. Policja wszczęła nie mógł podczas wykładu zadać żadnych krytycznych pytań pod adresem isla- śledztwo w tej sprawie. Kapłana przewieziono do szpitala, gdzie zszyto jego mu. Z tego powodu przyszły anglikański kapłan oskarżył uniwersytet o dyskry- rany i poddano badaniom lekarskim w celu ustalenia ewentualnego uszkodze- minację. Kleryk Shahriar Ashrafkhorasani, lat 33, otrzyma święcenia kapłańskie nia mózgu. Ksiądz Lopez pozostał jedną noc na obserwacji w szpitalu. w Kościele anglikańskim. W swoim oskarżeniu pisał, że wykładowca wskazał na niego podczas zajęć i powiedział mu, że „Każdy może zadawać pytania z wy- 22 lutego we Francji organizacja Civil Protection Federation usunęła krzyż jątkiem ciebie”. Przyszły kapłan twierdzi, że prowadzący zajęcia wykładowca znajdujący się w jej logo. Dyrektor wyżej wymienionej organizacji oświadczył, nie pozwolił mu na zadawanie krytycznych pytań w kwestii islamu jako religii że usunięcie krzyża nie miało żadnego religijnego charakteru. pokoju i miłości. Przyczyną tego stanu rzeczy było to, że podczas przerwy na 22 lutego w Wielkiej Brytanii Generalna Rada Farmaceutów rozpoczęła konsul- kawę wykładowca odkrył, że kleryk Ashrafkhorasani nawrócił się z islamu na tacje w sprawie dokumentu pod nazwą: „Religijne, osobiste wartości i poglądy chrześcijaństwo i w swoim rodzinnym kraju, Iranie, był prześladowany z powo- na praktykę farmaceutyczną”. Jedną z propozycji było usunięcie obecnych pro- dów religijnych. wizji na podstawie sumienia. Farmaceuta, który nie chce wydać środków po- 28 lutego w Wielkiej Brytanii sąd uznał, że dwaj chrześcijanie Michael Overd ronnych, może skierować pacjenta do innej apteki. Nowe prawo zakładałoby, i Michael Stockwell, którzy cytowali fragmenty Pisma Świętego w kontekście że farmaceuta musiałby „ponieść odpowiedzialność za zapewnienie, że osoba, współczesnego społeczeństwa brytyjskiego, „dopuścili się przestępstwa”. Po która chce otrzymać środek poronny, nie jest dyskryminowana z powodu oso- czterech dniach sąd uznał obu chrześcijan za winnych na mocy artykułu 31 bistych wartości i wyznawanej wiary”, a to z kolei doprowadziłoby do tego, że prawa pod nazwą: Crime and Disorder Act z 1998. Sędzia stwierdził, że obaj farmaceuta musiałby sprzedać taki środek wbrew swemu sumieniu. Według mężczyźni „używali gróźb, znieważających słów i zachowywali się nagannie, proponowanego prawa: „Te propozycje zmienią oczekiwania, jakimi kierują się a to przestępstwo było z motywów religijnych”. farmaceuci kiedy ich religia, osobiste wartości lub przekonania mogą... wpłynąć na ich zdolność zapewniania usług. Ci ludzie zrzucą balast [odpowiedzialno- 6 lipca 2016 roku w centrum handlowym Bristol’s Broadmead Shopping Cen- ści] na rzecz potrzeb i praw osób im powierzonych... pod nowymi propozy- tre w Bristol pan Overd i trzech jego przyjaciół zaczęli publicznie głosić kazania cjami skierowanie osoby do innej usługi mogłoby nie być właściwą opcją lub i tym samym wokół trzech mężczyzn zebrał się tłum ludzi. Stopniowo ludzie mogłoby to zamienić troskę o osoby na ich krzywdę. To jest znaczna zmiana zaczęli być agresywni i przeklinali publicznych kaznodziei. Nawiązała się także obecnego prawa”. Doktor Anthony McCarthy, członek stowarzyszenia Society debata pomiędzy czterema mężczyznami a przypadkowymi osobami w kwestii for the Protection of Unborn Children, powiedział, że „To, co proponuje nowe różnic pomiędzy islamem a chrześcijaństwem. Kilkanaście osób z tłumu popie- prawo, jest poważnym zagrożeniem dla „sprzeciwu sumienia” i przyczyni się rało islam. Mężczyźni zostali aresztowani po tym, jak ktoś złożył na nich donos do radykalnego podważenia praw farmaceutów na tym kluczowym obszarze. na policję. Andy Williams, oficer śledczy, powiedział: „Policja musi utrzymywać Wzywamy do szybkiej odpowiedzi na tę propozycję przez wyrażenie silnego równowagę pomiędzy wolnością słowa a zachowaniem, przez które ktoś może sprzeciwu do prawa, które może doprowadzić do tego, że farmaceuci, którzy poczuć się urażony wobec tego, co się powiedziało”. Podczas procesu proku- są pro-life, nie będą mogli wykonywać zawodu w tym kraju”. rator powiedział: „Powiedzieć komuś, że Jezus jest jedynym Bogiem, nie jest kwestią prawdy. … stwierdzenie, że jedyną drogą do Boga jest Jezus, nie może 27 lutego w Oxfordzie w Wielkiej Brytanii studiujący w anglikańskim semina- 188 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 189 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani być prawdziwe”. Prokurator dodał też, że wolność słowa musi ustąpić wielo- doktrynacji, które przyjęło wiele obszarów w celu promocji różnorodności sek- kulturowej rzeczywistości współczesnej Wielkiej Brytanii. Podczas tamtego sualnej wśród nieletnich, zagrażając wolności edukacji i prawa rodziców do wy- incydentu było jasne zagrożenie wystąpienia przemocy z powodu słów krytyki chowania własnych dzieci”. Stowarzyszenie potępiło cenzurę autobusu, ale jej wobec islamu. Sąd skazał pana Overda i Stockwell’a na pokrycie kosztów sądo- członkowie zapowiedzieli, że zmienią motto w celu naruszenia wolności słowa. wych w wysokości 2 016 funtów. 3 marca w miejscowości Badecon-le-Pin we Francji po tym, jak grupa rodziców 28 lutego w Wielkiej Brytanii rząd zapowiedział, że edukacja seksualna sta- złożyła skargę, dyrektor szkoły podstawowej zawiesił nauczyciela w wykony- nie się obowiązkowym przedmiotem we wszystkich szkołach. Ten przedmiot waniu pracy. Przyczyną tego stanu rzeczy było to, że nauczyciel podczas lek- będzie nauczany w przedszkolach, ale rodzice będą mieli prawo do wypisania cji czytał uczniom fragmenty z Pisma Świętego. Nauczyciel został zawieszony, z tych zajęć własne dzieci. Krytycy twierdzą, że edukacja seksualna osłabi pra- a w jego sprawie toczy się śledztwo w sprawie naruszenia praw sekularyzacji. wo rodziców do kształcenia dzieci odnośnie do ludzkiej seksualności. Burmistrz miasta potępił zawieszenie nauczyciela. Marzec 6 marca w Norwegii Sven Egil Omdal, dziennikarz z długim stażem pracy i re- daktor, który obecnie pracuje jako komentator dla gazety Stavanger Aftenblad, 3 marca w Hiszpanii radny Javier Botella przebrał się za księdza i przewodniczył stwierdził, że pani Sylvi Listhaug, minister ds. imigracji i udzielania azylu poli- w udzielaniu ślubu cywilnego przyjacielowi z dzieciństwa. Pan Botella miał na tycznego, ma na sobie naszyjnik z krzyżem znacznie częściej niż w przeszło- sobie szalik klubu piłkarskiego FC Barcelona w formie stuły i czarną sutannę ści. Dziennikarz oskarża panią minister o ksenofobię. „Czy stwierdzam, że Pani duchowieństwa diecezjalnego. Radny zamieścił swoje zdjęcie w przebraniu za Minister używa krzyża jako polityczne stwierdzenie w celu odniesienia się do kapłana na swoim profilu na Facebooku i natychmiast został skrytykowany za obcej grupy ludzi, która uważa, że strach przed osobami z zagranicy jest chrze- znieważanie Kościoła i sakramentu małżeństwa w przestrzeni publicznej. Jed- ścijańską cnotą? Tak. To jest to, co robi Pani Minister”. Jednak pani Listhaug nak radny Botella otrzymał również pochwały za swoje przebranie. powiedziała, że to są „fałszywe informacje”. „Ten krzyż to biżuteria, która wiele dla mnie znaczy, noszę go od wielu lat i czuję się z nim bezpieczna, kiedy muszę 3 marca w Madrycie w Hiszpanii organizacja zwalczająca ideologię LGBT wystąpić publicznie lub kiedy wiele się dzieje. Obecnie mam większą potrzebę i gender namalowała autobus tymi zdaniami: „Chłopcy mają penisy, a dziew- noszenia go niż w przeszłości. Wydaje mi się, że jest jeszcze kilku polityków, czyny pochwy. Nie bądźcie głupcami. Jeśli urodziłeś się jako mężczyzna, to którzy są celem takich ataków jak ja. Należy jasno pokazać, skąd można otrzy- jesteś mężczyzną, jeśli jako kobieta, to zawsze będziesz kobietą. Czy wiecie, mać siłę potrzebną do pokonywania takich ataków”. czego chcą nauczać wasze dzieci w szkołach? Praw seksualnej indoktrynacji”. Władze miasta skonfiskowały autobus jeżdżący po ulicach Madrytu. Ta akcja 8 marca w Sewilli w Hiszpanii lewicowe ugrupowanie polityczne Izquierda Uni- była odpowiedzią na kampanię plakatową prowadzoną przez organizację LGBT da chce zmienić obecny herb miasta twierdząc, że nie „reprezentuje demo- Chrysallis, która rozpowszechniała ulotki o takiej treści: „Są chłopcy z wagi- kracji” w XXI wieku. Obecnie na herbie znajduje się św. Ferdynand III, król, nami i dziewczyny z penisami”. Sąd orzekł, że autobus nie prowadził żadnej a po jego lewej stronie św. Izydor, a po prawej św. Leander. Słowo: „Mariana”, mowy nienawiści, jednak uznał, że przesłanie autobusu było „kłopotliwe” dla znajduje się także w herbie i odnosi się do nabożeństwa do Matki Bożej, które transwestytów i nakazał usunięcie zdań z pojazdu. Przedstawiciele organizacji mają mieszkańcy miasta. HazteOir.org powiedzieli, że „Naszym celem jest obalić prawa seksualnej in- 190 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 191 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 8 marca w Sewilli w Hiszpanii władze samorządowe zakazały dzieciom uczęsz- 9 marca w Walencji w Hiszpanii władze utworzyły nowe przeszkody w kwestii czającym do szkoły Dos Hermanas obchodów procesji, która co roku odbywa- zatrudnienia nowych nauczycieli religii. Jeden nauczyciel, który w wyniku no- ła się w Wielkim Tygodniu. Władze stwierdziły, że wydały ten zakaz z powo- wego prawa stracił pracę powiedział, że: „Trzy tygodnie temu, nagle i bez żad- du ograniczenia czasu, ale rodzice tych dzieci twierdzą, że coroczna procesja nego pisma Ministerstwo Edukacji w Walencji poinformowało Arcybiskupstwo w Wielkim Tygodniu została odwołana z powodu skargi złożonej przez świec- Walencji, że nowi nauczyciele religii muszą posiadać certyfikat CAP lub tytuł kie stowarzyszenie. Przez wiele lat uczniowie uczęszczający na katechezę or- magistra z nauczania w szkole średniej. To jest dodatkiem do certyfikatu pod ganizowali procesję ze szkoły do miejscowego kościoła parafialnego. Rodzice nazwą DECA (Dokument Kościelnej Predyspozycji), który nadaje Konferencja twierdzą, że w tym roku niektóre osoby, których dzieci nie uczęszczają na kate- Episkopatu Hiszpanii do prowadzenia zajęć religii w szkole”. Media donoszą, chezę, złożyły skargi na organizację tego wydarzenia. Radny Junta de Andalucia że liczba miejsc dla nauczycieli religii zmniejszyła się z powodu nowego prawa powiedział, że odwołał w tym roku tę procesję z powodu braku czasu. Rodzice i w rezultacie w wielu szkołach odwołano zajęcia z religii. temu zaprzeczają. Jednak tym, czego pan Junta nie powiedział, jest skarga zło- 10 marca w miejscowości Lambach we Francji 30-letni mężczyzna został aresz- żona przez organizację Association Sevilla Laica, stowarzyszenie, które popiera towany po tym, jak ukradł pieniądze znajdujące się w skarbonce w tamtejszym sekularyzm, wolność sumienia i prawa człowieka, i to ono przedstawiło „sprze- kościele. ciw” rodziców wobec procesji. 12 marca w godzinach wieczornych w Nantes we Francji nieznani sprawcy 9 marca w Palma w Hiszpanii policja zajmująca się zwalczaniem nienawiści na umieścili materiały łatwopalne przy zewnętrznej ścianie kościoła p.w. św. Łu- tle rasowym i religijnym rozpoczęła śledztwo w sprawie różnych aktów wanda- kasza i ją podpalili. Pożar był bardzo intensywny, ale strażacy, którzy szybko lizmu, do których doszło na archipelagu Baleary. Rzecznik prasowy powiedział przyjechali na miejsce, zdołali szybko go ugasić. w wywiadzie dla prasy, że policja prowadzi śledztwo w sprawie antyklerykal- nych napisów na ścianach kościołów, rozpowszechnianie bluźnierczych plaka- 12 marca w miejscowości Puget-Ville we Francji nieznani sprawcy dokonali tów i zakłócanie Mszy świętej. Do najpoważniejszego incydentu doszło w nocy profanacji miejscowego kościoła p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP. Ksiądz 22 listopada 2016 roku, kiedy dwaj nieznani sprawcy rozlali czerwoną farbę Eloi Legrand, wikariusz parafii powiedział, że nieznani sprawcy podpalili obrus na fasadę i drzwi frontowe kościoła. Kilka dni później inni nieznani sprawcy na głównym ołtarzu, rozsmarowali woskiem ze świec ołtarz i ściany w kościele namalowali sprośne graffiti na ścianach klasztoru de Las Jerónimas. Sprawcy i zniszczyli modlitewniki i różańce, które potem porozrzucali. Policja prowadzi napisali: „Różańce precz od naszych jajników” i namalowali nad nim płonący śledztwo w tej sprawie, a śledczy znaleźli odcisk dłoni należący do jednego ze krzyż. Później kolejni nieznani sprawcy namalowali sprośne graffiti na ścianach sprawców. kościoła Sant Sebastià o takiej treści: „Nasze ciała należą do nas i możemy z nimi robić, co chcemy”. Następnie inni nieznani sprawcy nakleili obraźliwe na- 13 marca w Las Palmas w Hiszpanii na prośbę Organizacji Chrześcijańskich klejki na drzwiach frotowych wielu kościołów, a wśród nich znalazła się parafia Prawników prokuratura rozpoczęła śledztwo w sprawie sztuki „Wlecząca się p.w. Our Lady of Socorro. Na początku stycznia bieżącego roku do kościoła Królowa”, która znieważa Matkę Bożą i Jezusa Chrystusa. Chrześcijańscy praw- p.w. Santa Magdalena podczas Mszy świętej wtargnęła grupa młodych ludzi nicy twierdzą, że ta sztuka celowo rani uczucia religijne, a Konferencja Episko- wykrzykując antyklerykalne wyzwiska. To zmusiło kapłana celebrującego Mszę patu Hiszpanii określiła tę sztukę mianem „bluźnierstwa”. świętą do przerwania nabożeństwa. 14 marca w Polsce Stowarzyszenie Ordo Iuris i kilkanaście organizacji studenc- 192 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 193 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani kich zaprosiło do Polski panią Rebeccę Kiessling, Amerykankę i działaczkę pro- bietom chusty na głowie w miejscu pracy, to oczywiste jest, że „neutralna” -life, aby wygłosiła wykład na kilkunastu uniwersytetach w kraju. Początkowo polityka będzie odnosiła się do zakazu noszenia turbanów, jarmułek i krzyży. wszystkie uczelnie zgodziły się na wykład pani Kiessling, ale potem odwołały Orzeczenie Trybunału tak naprawdę wprowadza więcej kłopotów dla praco- jej wystąpienia po protestach ze strony grup lewicowych. Pani Kiessling mia- dawców, ponieważ stoi w sprzeczności z orzeczeniami Europejskiego Trybuna- ła wygłosić wykład na Uniwersytecie Warszawskim, Jagiellońskim, Katolickim łu Praw Człowieka w kwestii wolności religijnej w miejscu pracy. Co ciekawe, Uniwersytecie Lubelskim, Uniwersytecie Wrocławskim i na Uniwersytecie Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że „noszenie symboli religijnych Mikołaja Kopernika w Toruniu. Na początku władze tych uczelni zgodziły się w miejscu pracy przez pracownika jest prawem osoby do zamanifestowania na wykład działaczki pro-life, ale na dzień przed wystąpieniem pani Kiessling wolności wyznania”. Krytycy orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedli- otrzymała formalny zakaz wystąpienia na uniwersytetach lub format jej wystą- wości pochodzą z różnych wyznań. Kościół anglikański tak skomentował to po- pienia został zmieniony. Władze uniwersyteckie stwierdziły, że przyczyną tego stanowienie: „To orzeczenie wzbudza wiele pytań w kwestii wolności religijnej stanu rzeczy było to, że zarezerwowanie sali wykładowych dla pani Kiessling i słowa. Tym, co sprawia wiele kłopotów, jest założenie „neutralności” w orze- nie odbyło się w sposób prawidłowy. Jedynie Katolicki Uniwersytet Lubelski czeniu. To założenie reprezentuje światopogląd bazujący na dogmatycznych nie odwołał wykładu pani Kiessling, a na Uniwersytecie Warszawskim wykład i ideologicznych założeniach, które mogą w sposób niesprawiedliwy ograniczać działaczki pro-life zamieniono na debatę. Ordo Iuris donosi, że odwołanie wy- prawa indywidualnej osoby. kładów pani Kiessling miało miejsce z powodu protestów ze strony lewico- 15 marca w dzielnicy El Raval w Barcelonie w Hiszpanii pojawiło się setki plaka- wej partii politycznej Razem. 15 marca minister nauki Jarosław Gowin potępił tów, które zachęcają muzułmanów do zawierania małżeństw z chrześcijankami. odwołanie wykładów przez panią Kiessling. Pan Gowin powiedział, że: „Ktoś Na plakatach jest napisane, że muzułmanie mogą żenić się z „uczciwymi i czy- może się zgodzić lub nie zgodzić z poglądami wyrażonymi przez panią Kiessling, stymi kobietami Księgi (chrześcijankami), aby zwiększyć populację muzułmań- ale zakazać jej wyrażania swoich poglądów jest niczym innym jak cenzurą. Mi- ską na tym obszarze. Bracia, połączcie się z hiszpańskimi kobietami, uczcie ich, nister zauważył, że uniwersytety przez zakaz wygłoszenia wykładu działaczce że islam jest jedyną i prawdziwą religią, a owocem tego będzie dalsze wzmoc- pro-life złamały zasady akademickiej wolności i wolności słowa. nienie naszej społeczności”. Wygląda na to, że te plakaty są częścią organizacji 14 marca w Bettemboug w Luksemburgu policję i straż pożarną wezwano „Restore Al – Andalus”, która dosłownie brzmi: „Odnowić islam w Hiszpanii”. w związku z dymem wydobywającym się z tamtejszego kościoła. Policjanci 16 marca w Givisiez w Szwajcarii policja aresztowała 4-letnią kobietę i jej 27-let- i strażacy, którzy przybyli na miejsce, schwytali mężczyznę, który podpalił flagi niego syna za kradzież pieniędzy ze skarbonek w kaplicy w Bulle i w dwóch w kościele i zniszczył wszystkie figury znajdujące się w świątyni. Motyw tego kościołach w Freiburgu. aktu profanacji nie jest znany, a śledztwo w tej sprawie nadal trwa. 16 marca na uniwersytecie w Abedeen w Wielkiej Brytanii studenci zażądali 14 marca w Brukseli w Belgii Europejski Trybunał Sprawiedliwości postawił in- usunięcia plakatów pro-life twierdząc, że one „krzywdzą” kobiety. Katolickie teres „neutralności” pracodawców nad wolnością pracowników do wyznawa- duszpasterstwo młodzieży rozwiesiło plakaty pro-life na uniwersytecie i aka- nia własnej wiary. Trybunał orzekł, że pracodawcy mogą zakazać pracownikom demiku, które wzywają do udziału w akcji „40 dni dla życia”, mającej na celu noszenia w sposób widoczny znaków politycznych, filozoficznych i religijnych ocalenie nienarodzonych dzieci przed aborcją. Na plakacie znajduje się kato- w miejscu pracy. Chociaż w przeszłości ten sam Trybunał pozwolił nosić ko- licki szpital w mieście Abedeen. Kościół katolicki, który jest przeciwny aborcji, 194 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 195 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani wystosował list do władz uczelni, w którym pisze, że „Wolność słowa powinna z nauką Kościoła katolickiego. być w sercu życia akademickiego”. 28 marca w Saragossie w Hiszpanii władze podjęły próbę unieważnienia wpisu 17 marca w Walencji w Hiszpanii nieznani sprawcy namalowali sprośne graffiti w rejestrze własności katedry La Catedral de San Salvador de Zaragoza i tam- na Bazylice Mare de Deu dels Desamparats i obryzgali czarną farbą mozaikę tejszego kościoła twierdząc, że świątynia jest własnością publiczną. Rzecznik Matki Bożej znajdującą się na zewnątrz świątyni. Arcybiskup Walencji potępił prasowy Archidiecezji Saragossy, José Antonio Calvo, powiedział, że władze ten akt profanacji, a policja wszczęła śledztwo w tej sprawie. miasta nie mogą zagarnąć obu świątyń, ponieważ one należą do Kościoła od XII wieku. Rzecznik prasowy wyjaśnił, że fakt, iż Kościół posiada oba budynki, było 18 marca w Londynie w Wielkiej Brytanii policja opublikowała raport, z które- sprawą pokojową i niekwestionowaną przed wprowadzeniem praw rejestracji go wynika, że w 2016 roku doszło do 1 227 „islamofobicznych” przestępstw na w drugiej połowie XIX wieku. Rzecznik prasowy oświadczył, że: „To jest konflikt tle religijnych. Co ciekawe, 43 incydenty dyskryminacji i prześladowania na tle inicjowany przez zwolenników sekularyzmu, którzy chcą wyrzucić Kościół ze religijnym dotyczyło chrześcijan, którzy nie mają nic wspólnego z „islamofobią”. społeczeństwa, życia publicznego, a te osoby wzniecają konflikty”. W godzinach nocnych od 16 do 20 marca w Paryżu we Francji nieznani spraw- 29 marca w mieście Ile-et-Vilaine we Francji nieznani sprawcy ukradli krzyż cy sprofanowali cmentarz przez wykopanie i przeszukanie 32 ciał pochowa- z publicznej kalwarii. Policja wszczęła śledztwo w tej sprawie. nych osób. Policja, która prowadzi śledztwo w tej sprawie twierdzi, że sprawcy tego aktu profanacji szukali cennych przedmiotów wśród ciał zmarłych ludzi. 30 marca w Szwajcarii rząd ogłosił, że 10 chrześcijańskich organizacji składa- jących się z 10 000 młodych ludzi nie będzie otrzymywało wsparcia ze strony 23 marca w Hiszpanii politycy należący do ugrupowań politycznych Ponferrada władz państwowych. Trzy lata temu ten sam rząd przestał finansować działal- en Común (PeC), el Partido Comunista (PCE) e Izquierda Unida (IU) domagali ność wyżej wymienionych chrześcijańskich stowarzyszeń. Wiele osób uważa, się natychmiastowego zamknięcia wystawy związanej z Wielkim Tygodniem, że ta decyzja jest „poniżająca”. W rezultacie miało miejsce wiele negatywnych która odbyła się w jednej szkole publicznej dzięki staraniom członków Fraterni wypowiedzi na temat decyzji rządu, a ponad 11 500 osób podpisało sprzeciw Dzieciątka Jezus. Politycy twierdzili, że „taka wystawa nie powinna mieć miej- w formie online w ciągu dwóch dni. sca w szkole publicznej, ponieważ w państwie nie panuje tylko jedno wyzna- nie”. Członkowie wyżej wymienionych ugrupowań politycznych twierdzili też, Kwiecień że wystawa „zagraża bezpieczeństwu szkoły”, ponieważ korytarz w niej jest potrzebny w razie nagłego wypadku. 1 kwietnia w Prien am Chiemsee w Niemczech kobieta pochodząca z Afga- nistanu, która nawróciła się na chrześcijaństwo, zginęła na oczach swoich 27 marca w Hiszpanii dziennikarz Fernando Pérez Monguió napisał na swo- dzieci. Do zdarzenia doszło przed supermarketem. Napastnikiem był 29-letni im blogu wpis, w którym nazwał biskupa Kordoby, księdza biskupa Demetrio muzułmanin, który także pochodzi z Afganistanu. Islamista krzyczał na kobietę Fernánda „fanatycznym niebezpiecznym seksistowskim i homofobicznym w swoim języku ojczystym i zadał jej wiele ran kłutych przy pomocy noża. Na- duchownym”. Dziennikarz oskarżył również księdza biskupa o atak na honor pastnika obezwładnił niebędący na służbie policjant i kilkunastu świadków. Ko- i godność homoseksualistów i kobiet, domagając się od hierarchy przeprosin. bieta umarła na miejscu w wyniku odniesionych ran. Rodzina ofiary uważa, że Wśród oskarżeń biskupa dziennikarz przytoczył uwagi księdza biskupa na abor- motywem zabójstwa jest wyznawana przez kobietę religia. Policja w wywiadzie cję, homoseksualizm i ideologię gender, które zdaniem hierarchy są sprzeczne 196 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 197 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani dla prasy oświadczyła: „Dla nas liczą się tylko fakty. Jednak istnieje dowód na 3 kwietnia w Sierra de Aracena nieznani sprawcy ucięli głowę figury Matki Bo- to, że wyznawana przez kobietę religia była motywem jej zabójstwa. Obecnie żej z Lourdes znajdującej się w grocie Paraje de las Tobas. W tej samej grocie, toczy się śledztwo”. Napastnik został aresztowany i skierowany do zamknięte- przez którą przepływa naturalny wodospad, znajdowały się dwie inne figury, go szpitala psychiatrycznego, gdzie oczekuje na tłumacza w celu przesłuchania. ale wandale ich nie uszkodzili. Policja wszczęła śledztwo w tej sprawie. Media donoszą, że w przeszłości 29-letni zabójca trafił dwa razy do szpitala 3 kwietnia policja w Niemczech doniosła, że od 22 do 29 marca bieżącego roku psychiatrycznego po tym, jak jego prośba o udzielenie azylu politycznego zo- na obszarze Münsterland doszło do 6 aktów wandalizmu, w których nieznani stała odrzucona. sprawcy zniszczyli chrześcijańskie figury. Od października 2016 roku, włącza- 2 kwietnia w Réunion we Francji nieznani sprawcy zniszczyli figurę Matki Bożej jąc w to 6 ostatnich incydentów, doszło na tym samym obszarze do 62 aktów la Vierge Noire à la Rivière-des-Pluies na placu, przed którym wielu wiernych wandalizmu konsekrowanych figur. Nieznani sprawcy przy pomocy ostrych się modli, a także sprofanowali i zniszczyli krzyż jubileuszowy znajdujący się narzędzi wycięli nosy kilkunastu figurom. Policja prowadząca śledztwo w tej przed kościołem. Proboszcz parafii, gdzie miał miejsce ten akt profanacji, wyra- sprawie zwróciła się z prośbą o zeznania świadków tych aktów profanacji. ził swoje oburzenie, że ludzie są zdolni do profanacji miejsc świętych i oświad- 3 kwietnia w mieście Verviers w Belgii nieznani sprawcy namalowali sprośne czył, że plac modlitewny będzie tymczasowo zamknięty z powodu śledztwa graffiti na ścianach i bocznych drzwiach kościoła p.w. Sainte-Julienne. Wandale prowadzonego przez żandarmerię. Parafianie również wyrazili swoje oburze- czarną farbą napisali: „Witamy w Piekle” i „Apokalipsa”. Policja prowadzi śledz- nie, smutek i złość z powodu tego aktu profanacji. two w tej sprawie. 2 kwietnia w Alfortville we Francji pastora armeńskiego ewangelickiego zboru 4 kwietnia w Bułgarii Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało ustawę, i jego żonę obudziły płomienie, które sięgnęły okien ich sypialni, która znajdo- która zakazałaby finansowania grup wyznaniowych z datków pochodzących wała się nad zborem. Nieznani sprawcy podpalili kubeł na śmieci napełniony z zagranicy, chyba że dany kraj utrzymuje stosunki dyplomatyczne z Bułgarią. benzyną, znajdujący się przed zborem. Strażacy zdołali zagasić płomienie. Na Ustawa wymagałaby, aby misjonarze prowadzący działalność misyjną w tym szczęście w wyniku tego incydentu nikt nie odniósł ran, tylko dymy wydoby- kraju znali biegle język bułgarski. Taki stan rzeczy osłabiłby wspólnoty wierzą- wające się kubła zaczerniły fasadę i krzyż znajdujący się nad zborem. Tydzień cych katolików, protestantów, muzułmanów i żydów. Nowe prawo pozwalało- temu nieznani sprawcy obrzucili kamieniami cały zbór niszcząc szyby znajdu- by na składanie ofiar pieniężnych dla grup religijnych zarejestrowanych w Buł- jące się w drzwiach frontowych. Pastor zauważył, że do tego incydentu do- garii pod warunkiem, że nie znajdują się one na liście osób i grup podejrzanych szło natychmiast po wizycie w zborze irackiego pastora, który mówił o sytuacji o terroryzm. Ustawa zakazałaby również partiom politycznym składanie daro- chrześcijan na Bliskim Wschodzie. Policja wszczęła śledztwo w tej sprawie. wizn i ograniczyłaby datki pochodzące od anonimowych darczyńców tylko do „Akty agresji wymierzone w naszą społeczność budzą bolesne wspomnienia. 1000 lwów bułgarskich (co ma równowartość około 511 euro), a grupy wy- Nasi dziadkowie przeżyli ludobójstwo, my przeżyliśmy wojnę w Libanie, prze- znaniowe musiałyby szczegółowo prowadzić zapiski darowizn i składać roczne śladowania w Iranie i wojnę w Syrii... Znamy tylko ból” - powiedział pastor Léo- raporty. nian w wywiadzie dla prasy. Narodowa Rada Ewangelickich Chrześcijan we Francji potępiła ten incydent, twierdząc, że od 2016 roku doszło do trzech 4 kwietnia we wschodniej części wyspy Réunion należącej do Francji doszło do aktów wandalizmu na zbory ewangelickie. kilkunastu aktów kradzieży i profanacji figur. W kaplicy znajdującej się w wio- 198 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 199 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani sce Bois-Blanc nieznani sprawcy rozbili figurkę Matki Bożej, a jej szczątki roz- mu Kościół katolicki otrzymał wiele przywilejów, włączając w to zwolnienie od rzucili na ołtarzu. Pozostałe figury skradziono, ale ofiary znajdujące się w skar- płacenia podatku od nieruchomości. bonce pozostały nietknięte. W innej kaplicy, znajdującej się przy drodze do 6 kwietnia w Hiszpanii magazyn Mongolia na swojej okładce do nowego nu- Cambourg, nieznani sprawcy ucięli głowy 4 figurom, a w kaplicy znajdującej meru przedstawił obraz transseksualnego Jezusa z dwoma sloganami: „Bóg ma się przy drodze do de la Plaine skradziono wszystkie figury. Policja prowadzi penisa. Bóg ma srom”. To nie był pierwszy raz, kiedy to czasopismo wykorzysta- śledztwo w tej sprawie. ło chrześcijańskie symbole w celu szyderstwa z Kościoła katolickiego. W lipcu 4 kwietnia w Wielkiej Brytanii Kościół anglikański skrytykował panią premier 2016 roku podczas parady homoseksualistów w Hiszpanii Mongolia na okładce Teresę May za zmianę zabawy „Szukanie Jajek Wielkanocnych” na „Wielkie przedstawiła obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa z takim tytułem: „Viva Brytyjskie Polowanie na Jajka”. Pani premier powiedziała, że chce, aby ta zaba- Cristo Gay!” (Niech żyje Chrystus Gej!). wa dotyczyła także niechrześcijan: „Zapraszamy ludzi wszystkich wyznań i ate- 6 kwietnia władze Kastylii i Leon w Hiszpanii zapowiedziały, że od roku szkol- istów, aby cieszyli się z naszych sezonowych świąt. To bardzo ważne święto dla nego 2017/2018 nazwa: „Przerwa Świąteczna” dla obchodów Świąt Bożego wiary chrześcijańskiej i milionów ludzi na całym świecie”. Tymczasem Kościół Narodzenia i Wielkanocy będzie zmieniona na „pierwszy i drugi okres” po to, anglikański oskarżył panią premier o „wyrzucanie wiary z Świąt Wielkanoc- aby nie było żadnego odniesienia do chrześcijańskich świąt. nych”. 7 kwietnia w Barcelonie w Hiszpanii grupa teatralna została zaskarżona o „szy- 4 kwietnia w Hiszpanii chrześcijańska grupa HazteOir.org, która publicznie derstwo z chrześcijaństwa i jej wyznawców” po spektaklu teatralnym. Podczas zwalcza ideologię gender, padła ofiarą cyber-przestępstwa na swoich starych występu aktor przebrany za Jezusa Chrystusa tańczył z krzyżem. Osoby, które kontach i portalach społecznościowych. Sprawcy tego czynu szantażowa- uczestniczyły na tym spektaklu, były oburzone i rozpoczęły kampanię petycji, li przewodniczącego grupy. „Ta nowa forma agresji ma na celu ograniczenie aby zapewnić, że ten występ nigdy się nie powtórzy. Natomiast grupa teatralna naszej wolności słowa i zastraszenia nas przed prowadzeniem dalszej działal- odwołała dalsze występy tego przedstawienia i oświadczyła, że nie miała za- ności naszego stowarzyszenia. Informacje o mnie opublikowane na portalach miaru obrażać czyichś uczuć religijnych”. społecznościowych przez tych cyber-przestępców są fałszywe. Ich celem jest uciszenie naszej organizacji za to, że nie jesteśmy zwolennikami ideologii gen- 7 kwietnia w miejscowości Blois we Francji kapłani posługujący w parafii p.w. der, a także skrzywdzenie mojej reputacji i życia rodzinnego” - powiedział pan Saint-Saturnin de Vineuil oświadczyli, że od 8 do 30 marca bieżącego roku do- Ignacio Arsuaga, przewodniczący stowarzyszenia HazteOir.org. szło do kilku aktów wandalizmu kościoła. Diecezja, do której należy parafia, wezwała policję do przeprowadzenia śledztwa w celu ustalenia sprawców tych 4 kwietnia we Francji dwóch nastolatków weszło do kościoła p.w. Saints Pier- aktów wandalizmu. re-et-Paul, opróżnili zawartość gaśnicy i zniszczyli kilkanaście świec. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. 8 kwietnia w Hiszpanii Stowarzyszenie Przyjaciół Ribalta zaproponowało zburzenie krzyża znajdującego się w Parku Ribalta, twierdząc, że jest to „fa- 4 kwietnia w Hiszpanii politycy należący do partii politycznej „Ahora Getafe” szystowski symbol” i tym samym nie spełnia warunków prawa dotyczącego złożyli wniosek, aby Kościół katolicki w tym kraju płacił podatek od nierucho- historycznych zabytków. Obecnie trwa petycja, która sprzeciwia się temu. To mości. W 1979 roku rząd Hiszpanii zawarł konkordat z Watykanem, dzięki cze- nie był pierwszy raz, kiedy obecność krzyża znajdującego się w tym parku była 200 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 201 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani przedmiotem krytyki. W 1979 roku miało miejsce głosowanie w parlamencie chrześcijance zdjęcie wisiorka z krzyżem przed rozpoczęciem lekcji. Berlińskie hiszpańskim, na mocy którego krzyż mógł pozostać na swoim miejscu. prawo neutralności zakazuje nauczycielom i urzędnikom noszenie religijnych symboli i strojów w przestrzeni publicznej. To prawo szczególnie uderzyło 8 kwietnia w Hiszpanii w katedrze Bilbao doszło do przerwania Mszy świętej. w muzułmańskie kobiety noszące hidżaby i chusty na głowie. W 2015 roku Grupa rozwścieczonych osób wtargnęła do świątyni i wykrzykując rzucała ra- Niemiecki Trybunał Konstytucyjny uznał, że zakaz noszenia burek i chust przez cami. Wierni musieli wyjść z katedry z powodu gęstego dymu. Policja przyje- muzułmanki jest niezgodny z konstytucją. Podobnie uznał przewodniczący re- chała na miejsce, ale nikt nie został aresztowany. gionalnych zborów protestanckich. W marcu 2017 roku Europejski Trybunał 9 kwietnia w Nicei we Francji nieznani sprawcy zniszczyli 14 grobów, które Sprawiedliwości orzekł, że pracodawcy mogą zakazać pracownikom noszenie znajdowały się na cmentarzu Cimiez, leżące blisko klasztoru oo. Franciszka- religijnych symboli w miejscu pracy, jeśli istnieje dobry powód dla takiego dzia- nów. Wandale zniszczyli krzyże znajdujące się na grobach. Władze miasta po- łania. wiedziały, że „Potępiamy te niedopuszczalne akty, które domagają się postępo- 11 kwietnia w Belgii profesor Stéphane Mercier został usunięty z Katolickiego wania karnego. Nie ma miejsca na takie akty nienawiści. Dlatego poprosiliśmy Uniwersytetu w Leuven po tym, jak student doniósł na wykładowcę do władz administrację cmentarza o zgłoszenie tej sprawy na policję”. Władze twierdzą, uczelni w sprawie eseju, w którym pan profesor napisał, że aborcja jest morder- że posiadają zapis z kamer, na którym widać sprawców tego aktu wandalizmu. stwem niewinnego dziecka. Władze uniwersytetu wydały oświadczenie, w któ- 9 kwietnia w Brukseli w Belgii dwie Polki, które wracały do domu po Mszy rym stwierdzili, że opinia profesora Merciera jest „sprzeczna z podstawowymi świętej z okazji Niedzieli Palmowej, przechodząc przez dzielnicę zamieszkiwa- wartościami uczelni” i niewłaściwa w kontekście nauczania, ponieważ aborcja ną przez muzułmanów, zostały zaatakowane przez mężczyznę, który przeklinał jest „zgodna z obowiązującym prawem w Belgii”. Pan Mercier powiedział, że je w języku arabskim i francuskim, nazywając je „brudnymi chrześcijankami” stracił pracę na uniwersytecie bez żadnego powodu. Władze uczelni powie- i „dziwkami”. Kobiety miały przy sobie palmy, dzięki temu mężczyzna rozpo- działy jedynie, że podczas jego zajęć „nie zapewniono wymaganego spokoju do znał, że są katoliczkami. Napastnik przewrócił jedną kobietę i skopał, ale na nauczania”. Konferencja Episkopatu Belgii oświadczyła, że ta sprawa dotyczy szczęście kobieta nie doznała poważnych obrażeń. Chociaż policja została we- profesora i uczelni. Jednak zdanie Pana Merciera jest zgodne z nauczaniem Ko- zwana, to napastnik zdążył uciec. Polacy mieszkający w Brukseli są zaniepoko- ścioła katolickiego. jeni, ponieważ to nie był pierwszy atak na nich. Kaplica, do której uczęszczają 12 kwietnia w Szwecji Sąd Pracy podtrzymał wyroki Sądu ds. Dyskryminacji polscy imigranci, znajduje się w tej części miasta, która stała się dzielnicą mu- w sprawie pani Elinor Grimmark, chrześcijanki i położnej, która nie mogła pod- zułmanów. Ochroniarze pilnują bezpieczeństwa przed i po Mszy świętej w oba- jąć pracy w kilkunastu klinikach z powodu swojego sprzeciwu przeprowadzania wie przez atakami. aborcji i swoich zdecydowanych poglądów na ten temat. Sąd Pracy orzekł, że 10 kwietnia w Pile w Polsce 31-letni mężczyzna rozbił butelkę pełną czarnej pani Grimmark nie padła ofiarą dyskryminacji, a władze nie naruszyły jej „wol- farby na obrazie przedstawiającym Jezusa Chrystusa, znajdujący się w kościele ności słowa”. Jednak adwokat chrześcijańskiej położnej oświadczył, że sąd nie w tym mieście. Policja aresztowała sprawcę tego aktu profanacji, ale motyw wziął pod uwagę jej prawa do wolności sumienia, które jest zgodne prawem pozostaje nieznany. przyjętym przez Europejską Konwencję Praw Człowieka. Sprawa pani Grim- mark trafi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. 11 kwietnia w Berlinie w Niemczech dyrekcja szkoły nakazała nauczycielce 202 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 203 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 13 kwietnia w hrabstwie Kent w Wielkiej Brytanii pracownik socjalny spotkał 14 kwietnia w Sewilli w Hiszpanii kilkanaście osób zaatakowało wiernych, któ- się z rodzicami, którzy chcieli oddać swoje dziecko do adopcji. Podczas spo- rzy brali udział w procesji wielkotygodniowej. Pomiędzy wiernymi i napastnika- tkania rodzice wyrazili chęć ochrzczenia dziecka. Wtedy pracownik socjalny mi doszło do bójek. W rezultacie 17 osób trafiło do szpitala, a jedna osoba tra- powiedział, że jeśli ich dziecko będzie wychowywane po chrześcijańsku, to nie fiła na oddział intensywnej terapii z powodu urazu głowy. Policja aresztowała będzie żadnej szansy na jego adopcję. Ojciec, który nagrał całą rozmowę, po- 8 napastników i rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. zwał pracownika socjalnego. Podczas procesu sędzia Richard Scarratt stwier- 15 kwietnia w miejscowości Nuestra Señora del Carrascal w Hiszpanii doszło dził, że to, co powiedział pracownik socjalny, jest godne pożałowania i nakazał do wandalizmu kościoła. Nieznani sprawcy namalowali sprośne graffiti na fasa- Radzie Hrabstwa Kent przeprowadzenie śledztwa w tej sprawie. dach kościoła, wyrwali z zawiasów drzwi frontowe i boczne, i opróżnili gaśnice 13 kwietnia rada miejska Tarn-et-Garonne we Francji dyskutowała w sprawie znajdujące się w świątyni. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. incydentu, który miał miejsce latem 2016 roku i w styczniu bieżącego roku. 15 kwietnia w Nicei we Francji podczas obchodów Świąt Wielkanocnych do Otóż rok temu na internecie pojawił się film pokazujący modelkę pozującą na kościoła p.w. Saint-Pierre d’Arène wszedł nieznany mężczyzna, który miał na grobach znajdujących się na cmentarzu w Tarn-et-Garonne. Mieszkańcy miasta sobie kurtkę wojskową i rękawice narciarskie. Mężczyzna grożąc wiernym złożyli skargę do władz samorządowych. Jednak w styczniu 2017 roku na in- uczestniczącym we Mszy świętej krzyczał: „Wszystko przyjdzie na was, abyście ternecie pojawił się inny materiał filmowy z tą samą modelką pozującą w tych odeszli”. Do kościoła przybyła ochrona, która bez trudu schwytała mężczyznę samych pozach na tym samym cmentarzu. Mieszkańcy miasta ponownie złożyli i przekazała go policji. Ksiądz Gil Florini, proboszcz parafii, potępił ten incydent skargę do władz samorządowych. i określił mężczyznę mianem terrorysty, mówiąc: „Ci, którzy próbują zastraszyć 13 kwietnia w godzinach wieczornych w Tulonie we Francji trzech nastolat- chrześcijan, nie wygrają”. ków zakłóciło doroczną procesję wielkotygodniową. Chłopcy grozili kapłanom W nocy z 15 na 16 kwietnia w miejscowości Saint-Laurent-de-la-Salanque we i siostrom zakonnym, które uczestniczyły podczas uroczystości. Jeden nasto- Francji doszło do trzeciego aktu profanacji pobliskiego cmentarza. Pierwszy latek rzucił swój plecak w tłum ludzi i krzyknął: „Allah Akbar. Niech żyje ISIS. miał miejsce w nocy z 12 na 13 kwietnia, a do drugiego doszło w nocy z 13 na Wysadzę was w powietrze”. Potem ktoś z uczestników w procesji wezwał po- 14 kwietnia. Wandale zniszczyli wiele grobów, mimo że na cmentarzu zainsta- licję, ale nastolatkowie uciekli z miejsca zdarzenia. Mimo to policja namierzyła lowano kamery. Burmistrz miasta potępił ten akt profanacji, a policja rozpoczę- i aresztowała całą trójkę, która znana jest władzom. Policja stwierdziła, że ich ła śledztwo w tej sprawie. zachowanie nie było „zradykalizowane” i ich wypuściła. Żadna z osób, które zostały zastraszone podczas procesji, nie chciała pozwać i zeznawać przeciwko 17 kwietnia w Calvados we Francji ksiądz Jean-Louis Herbinière, wikariusz pa- trzem nastolatkom. rafii p.w. Saint-Samson, udaremnił próbę podpalenia kościoła. Napastnik pod- palił obrus na ołtarzu głównym i zbiegł z miejsca zdarzenia. Pożar ugaszono. 13 kwietnia w Ougrée, dzielnicy miasta Seraing w Belgii, nieznani sprawcy Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. zniszczyli ponad 50 grobów znajdujących się na katolickim cmentarzu w tej części miasta. Rodziny zmarłych spoczywających w tych zniszczonych grobach 18 kwietnia w Nantes we Francji kościelny pracujący w kaplicy kościoła Sain- są w szoku z powodu tego aktu wandalizmu. To był drugi taki przypadek w tym te-Croix odkrył włamanie i kradzież w świątyni. Nieznani sprawcy powywra- miesiącu. cali wazony z kwiatami, pognietli obrus na ołtarzu i ukradli koronę z główki 204 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 205 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Dzieciątka Jezus trzymanego przez figurkę Matki Bożej Nieustającej Pomocy. oburzonych wiernych. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. W nocy z 21 na 22 kwietnia w miejscowości Fouchécourt we Francji nieznani 18 kwietnia we Francji w wywiadzie dla prasy pan Jean-Jacques Brot, francuski sprawcy zniszczyli dziesiątki grobów na pobliskim cmentarzu, a w jednym gro- minister odpowiedzialny za przyjmowanie uchodźców z Syrii i Iraku, przyznał, bie otworzyli trumnę. Miejscowa społeczność jest oburzona z powodu tego że pochodzący z tych krajów chrześcijanie nie dostają wizy do Francji z powo- aktu profanacji, a policja prowadzi śledztwo w tej sprawie. du „swoich uprzedzeń” lub „na podstawie ideologicznej”. 22 kwietnia w miejscowości Onnaing we Francji nieznani sprawcy włamali się 19 kwietnia w Liège w Belgii nieznani sprawcy podpalili kościół. Policja rozpo- do kościoła p.w. Sainte Maria Goretti, zniszczyli zakrystię, połamali znajdujące częła śledztwo w tej sprawie. się w niej świece i ławki, a także ukradli wszystkie butelki z winem. Policja roz- poczęła śledztwo w tej sprawie. 19 kwietnia w Hume we Francji doszło do próby podpalenia kościoła p.w. Gujan-Le Teich. Nieznany sprawca postawił motocykl przed przejściem dla 23 kwietnia w godzinach rannych w miejscowości Rennes-le-Château we Fran- osób niepełnosprawnych, a następnie podpalił pojazd mechaniczny. Na szczę- cji młoda muzułmanka dokonała profanacji kościoła p.w. Sainte Marie Madele- ście pożar nie ogarnął kościoła. To nie był pierwszy akt wandalizmu dotyczący ine. Kobieta ubrana w białą pelerynę i z maską na twarzy zniszczyła chrzcielni- tego kościoła. W czerwcu 2016 roku inny nieznany sprawca ukradł figurę Mat- cę przy pomocy siekiery, ucięła głowę demona przedstawiającego Asmodeusza ki Bożej i zniszczył poręcz znajdującą się na zewnątrz kościoła. i umieściła egzemplarz Koranu w miejscu odrąbanej ręki. Następnie kobieta zbezcześciła płaskorzeźbę św. Marii Magdaleny znajdującą się na ołtarzu głów- 21 kwietnia w Quévy we Francji nieznani sprawcy włamali się do kościoła p.w. nym. Całe zdarzenie zaszokowało wiernych znajdujących się w kościele. Po- Saint-Géry i pokryli sprośnym graffiti przedsionek na zewnątrz świątyni, zakry- licja, która przyjechała na miejsce, aresztowała kobietę. Podczas przesłucha- stię i figury znajdujące się w środku kościoła. nia muzułmanka przyznała się, dlaczego popełniła ten akt profanacji: „Dzisiaj 22 kwietnia w Split w Chorwacji odbył się festiwal teatralny, w którym przed- we Francji jest dzień wyborów prezydenckich, a w tym samym czasie bomby stawiano kontrowersyjną sztukę, w której aktor przebrany za Jezusa Chrystusa w zachodniej Syrii zabijają dzieci. Wy jesteście niewiernymi. Mój mąż tam się gwałci muzułmankę ubraną w hidżab. Wystawienie tej sztuki wywołało silą falę znajduje. Kobietę zbadali psychiatrzy, którzy stwierdzili, że w chwili popełnie- oburzenia ze strony Kościoła katolickiego w tym kraju. Sztuka pt: „Nasza prze- nia aktu profanacji kościoła była świadoma swojego czynu i tym samym może moc i wasza przemoc”, napisana przez chorwackiego dramatopisarza Olivera ponieść odpowiedzialność karną za wandalizm i profanację świątyni. Frlijica skupia się na kryzysie uchodźców w Europie. Wystawiono ją w wielu 24 kwietnia w miejscowości Málaga w Hiszpanii nieznani sprawcy zniszczyli miastach w Chorwacji, a także za granicą. Archidiecezja Split wezwała Mini- ceramiczny obraz przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem Jezus. Wandale sterstwo Kultury, władze miasta Split i Teatr Narodowy do odwołania bluź- wyrwali płytki przedstawiające twarze Maryi i Jezusa. Ten czyn potępił Kościół, nierczego przedstawienia, twierdząc, że ta sztuka teatralna „znieważa Boga, który wezwał władze, aby taki incydent nie powtórzył się w przyszłości. człowieka i naród”. Katoliccy hierarchowie wezwali też do podjęcia działań, na mocy których to przedstawienie nie będzie już znieważać i upokarzać kultury 25 kwietnia w Dalheim w Luksemburgu w kościele wierni odkryli, że niezna- i sztuki, dodając, że ten spektakl jest odrzucony przez miejscową i międzynaro- ni sprawcy ucięli głowę figury przedstawiającej św. Pawła. Później znaleziono dową społeczność. Archidiecezja Split dodała, że posiada wiele skarg ze strony uciętą głowę, która leżała na progu przed plebanią. To odkrycie zaniepokoiło 206 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 207 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani kapłana, ale burmistrz miasta nie wydał nakazu przeprowadzenia śledztwa, tyl- 1 maja w Hiszpanii doszło do profanacji trzech kościołów w tym samym czasie. ko kazał zakleić uciętą głowę do figury. Władze uznały, że był to tylko „przy- Nieznani sprawcy zniszczyli drzwi i okna, uszkodzili ołtarz i powywracali ławki padkowy akt wandalizmu”. Miejscowy kapłan powiedział, że jest „uspokojony”, w kościele p.w. Santa Maria de Vallvidrera. Natomiast na ścianach parafii p.w. ale jeśli ten incydent się powtórzy, w przyszłości zażąda przydzielenia ochrony. Sant Ildefons i kaplicy w domu rekolekcyjnym Santa Margarida wandale na- malowali sprośne graffiti o takiej treści: „Jedyny Kościół, który świeci, to ten, 26 kwietnia w Wielkiej Brytanii sąd wyższej instancji postanowił rozpatrzyć który płonie!” i „Żadnego Boga, Kraju i Króla!”. W domu rekolekcyjnym wandale sprawę Felixa Ngole’a, który został wyrzucony z uniwersytetu w Sheffield zniszczyli również wnętrze kaplicy. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. w 2016 roku za to, że na swoim profilu na Facebooku przytoczył fragment z Księgi Kapłańskiej, który stwierdzał, że homoseksualizm jest grzechem. 1 maja w Hiszpanii nieznany internauta zamieścił na swoim profilu na Facebo- oku zdjęcie płonącego kościoła z hasłem anarchistycznym: „Jedyny Kościół, 26 kwietnia w Ventimiglia we Włoszech podczas inspekcji nielegalnego obozu który świeci to ten, który płonie!”. Autor tej wypowiedzi i zdjęcia płonącego pracy władze odkryły marmurowy posąg Jezusa Chrystusa pokryty moczem kościoła zachęca internautów do podpaleń świątyń katolickich. Ten sam inter- i kałem. Głowę pomnika Jezusa skradziono z pobliskiego cmentarza, a potem nauta zamieścił inne zdjęcia na swoim profilu, które szydzą z chrześcijaństwa użyto jej jako prowizorycznej toalety. To odkrycie wywołało oburzenie ze stro- i Kościoła katolickiego. ny miejscowej społeczności. 2 maja w miejscowości Vélez-Málaga w Hiszpanii nieznany sprawca rzucił kok- 30 kwietnia w Palma w Hiszpanii nieznani sprawcy namalowali odwrócony pło- tajl Mołotowa w figurę Matki Bożej w kościele p.w. Real Convento de Santiago. nący krzyż na ścianie kościoła Santa Magdalena, który przylega do klasztoru Na szczęście pochodząca z XVII wieku rzeźba nie spłonęła, ale ogień zniszczył sióstr klauzurowych. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie twierdząc, że podstawę, suknię i całun pokrywający figurę. Kamery zarejestrowały uciekają- celem tego graffiti było zastraszenie społeczności chrześcijan, szczególnie za- cego mężczyznę, a policja rozpoczęła śledztwo. konnic klauzurowych. Dowody wskazują na to, że za tym aktem wandalizmu stoi grupa lewicowych ekstremistów. 7 maja w klasztorze de la Santa Faz nieznani sprawcy namalowali czarne od- wrócone krzyże na kolumnach w środku świątyni i satanistyczne symbole na Maj szkle pancernym, które chroni Najświętsze Oblicze Jezusa Chrystusa. Ponadto z kościoła przyklasztornego skradziono modlitewniki oraz księgę próśb i po- 1 maja mieszkańcy Callosa de Segura w Hiszpanii wyrazili swój sprzeciw wo- dziękowań. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. bec decyzji rady miasta o usunięciu krzyża stojącego obok wejścia do kościoła. Wiele osób na zmianę strzeże krzyża przed jego usunięciem. W rezultacie wier- 8 maja w Austrii grupa młodych ludzi nagrała na telefonie komórkowym męż- ni świeccy stali się celem szykan ze strony lewicowych ekstremistów. 1 maja czyznę, który dokonał wandalizmu krzyża i kościoła p.w. St. Marein. Wandal nieznani sprawcy namalowali sprośne graffiti na ścianie kościoła o takiej tre- najpierw bezskutecznie próbował przewrócić wielki krzyż z figurą ukrzyżowa- ści: „Javier Perez jest trupem!” i „Wysadzić w powietrze krzyż!” Javier Perez to nego Jezusa Chrystusa. Potem bił rurą w krzyż, zniszczył szklane drzwi i kil- parlamentarzysta walczący o utrzymanie krzyża przed kościołem. 17 maja sąd kanaście wazonów z kwiatami. Policja aresztowała sprawcę tego wandalizmu, wyższej instancji odrzucił wniosek pana Pereza o utrzymanie krzyża w miejscu a wstępnie szkody oszacowano na ponad 15 tysięcy euro. publicznym, ale sprawa trafiła do sądu najwyższego. 9 maja w Barcelonie w Hiszpanii nieznani sprawcy namalowali sprośne graffiti 208 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 209 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani na drzwiach kościoła o takiej treści: „Różańce precz od naszych jajników!”. Pod i mediów w Niemczech. Ta placówka medyczna należy do gałęzi Swedish Capio napisem wandale namalowali duży symbol organizacji anarchistycznej. Od po- Group. Władze tej organizacji stwierdziły, że odwołały pana Fröhlinga ze sta- czątku 2017 roku tylko w samej Barcelonie w ponad 40 kościołach dokonano nowiska dyrektora kliniki z powodu „zachowania niszczącego reputację”, jakim aktów profanacji i wandalizmu. było publiczne poparcie dla dr Börnera. 10 maja w Collonges we Francji nieznani sprawcy ukradli tabernakulum z kapli- 24 maja w Västerås w Szwecji nieznani sprawcy namalowali graffiti „N” w kil- cy p.w. św. Wawrzyńca. To nie była pierwsza kradzież dokonana w tej świątyni. kunastu miejscach na ścianach kościoła katolickiego, co oznacza Nazarejczycy, Trzy lata temu nieznani sprawcy ukradli figurę Matki Bożej, a kilkanaście razy a w języku arabskim „chrześcijanie”. Na obszarach kontrolowanych przez Pań- skradziono zawartości skarbonek. Wierni uczęszczający na nabożeństwa do stwo Islamskie taki symbol jest powiązany z atakami na domy i sklepy nale- kaplicy są oburzeni z powodu tego aktu profanacji, a policja rozpoczęła śledz- żące do chrześcijan. Kiedy nieznani sprawcy malują „N” na ścianach domów two w tej sprawie. chrześcijan, islamscy ekstremiści mówią mieszkańcom: „Nawróćcie się na islam, zapłaćcie podatek, albo zginiecie”. Parafianie są przerażeni z powodu tego in- 11 maja w Niemczech agencja informacyjna GMX opublikowała artykuł poru- cydentu. Ksiądz kardynał Anders Arborelius oświadczył, że to był pierwszy raz, szający problem wpływu urazu głowy na religijny „fundamentalizm”. Chociaż kiedy kościół katolicki oznaczono symbolem „N” w Szwecji. Według Moham- treść tej publikacji zaczyna się od zdania: „Problem fundamentalistów religij- mada Fazlhashemiego, profesora islamskiej teologii, władze powinny potrakto- nych jest tematem nauki jeszcze przed pojawieniem się terrorystów z Pań- wać ten incydent poważnie, ponieważ za nim mogą stać islamscy ekstremiści. stwa Islamskiego” i nie wspomina nic o chrześcijanach i chrześcijaństwie, to Proboszcz parafii zawiadomił policję, ale z powodu braku dowodów i nagrań fotografia dołączona do artykułu szydzi z pokojowej demonstracji działaczy na z monitoringu władze zamknęły śledztwo w tej sprawie jeszcze tego samego rzecz obrony życia dzieci nienarodzonych. W dalszej części artykułu czytamy, dnia. że „urazy mózgu mogą prowadzić do ekstremizmu religijnego”. W ten sposób ta agencja informacyjna w negatywnym świetle przedstawia działania organizacji 27 maja w Saint-Brès we Francji dwóch nastolatków zniszczyło dwa groby, pro-life w Niemczech. krzyże, figury na cmentarzu parafialnym. Policja, która przybyła na miejsce zda- rzenia, zidentyfikowała sprawców tej profanacji dzięki nagraniu z kamer. W nocy z 18 na 19 maja w Marsylii we Francji nieznani sprawcy zdemolowa- li katolicką księgarnię. Wandale rozbili okno, a na ścianie namalowali sprośne 27 maja w kaplicy szpitala uniwersyteckiego w Lausanne w Szwajcarii odwoła- graffiti o takiej treści: „Żadnego Boga i Pana” wraz z symbolem anarchistycz- no zaplanowane modlitwy ekspiacyjne za grzech aborcji, od 10 lat organizowa- nym. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. ne przez Stowarzyszenie św. Piusa X. Pierre-François Leyvraz, ordynator szpi- tala, powiedział w wywiadzie dla prasy, że nic nie wiedział o tym wydarzeniu. 20 maja sąd w Lüneburg w Niemczech orzekł, że odwołanie ze stanowiska Ordynator poinformował Stowarzyszenie św. Piusa X, że jego członkowie nie dyrektora kliniki medycznej pana Markusa Fröhlinga było nieuzasadnione. będą mieli dostępu do kaplicy szpitalnej, a kaplica będzie zamykana każdego W lutym 2017 roku pan Fröhling stracił posadę na stanowisku kierowniczym 13 dnia miesiąca, aby nie dopuścić do spotkania modlitewnego. Dodał też, że w klinice po tym, jak publicznie wyraził swoje poparcie dla byłego kierownika aborcja w Szwajcarii jest legalna, a szpital nie pozwoli na spotkania w kaplicy ginekologii dr Thomasa Börnera, który odmówił przeprowadzania aborcji w tej szpitalnej osobom, które się sprzeciwiają zabiegom zabijania nienarodzonych placówce. Poparcie dla tego lekarza wywołało krytykę ze strony polityków dzieci. 210 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 211 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 27 maja w Colombey-les-Deux-Eglises we Francji nieznani sprawcy weszli na kradzież relikwii i wezwał sprawców kradzieży do jej zwrotu. cmentarz i zniszczyli krzyż znajdujący się na grobie byłego prezydenta kraju 3 czerwca w mieście Valladolid w Hiszpanii do kościoła p.w. San Pablo wtar- Charlesa de Gaulle’a. Policja prowadzi śledztwo w tej sprawie. gnął młody mężczyzna i krzycząc: „Allah jest wielki!” i zakłócił ceremonię ślubu. 30 maja w Marsylii we Francji nieznani sprawcy zniszczyli krzyż znajdujący się Muzułmanin podszedł do ołtarza, aby zrzucić z niego przedmioty liturgiczne, na ścianie prawosławnego klasztoru p.w. św. Michała Archanioła. Społeczność a potem próbował bić się z wiernymi i kapłanem, którzy byli obecni w kościele. chrześcijan wyraziła swoje oburzenie z powodu tego incydentu. Niektórzy wierni zdołali obezwładnić napastnika, który próbował pobić kapła- na przewodniczącego ceremonii zaślubin. Muzułmanina wyprowadzono z ko- Od 24 do 31 maja we Francji nieznani sprawcy dokonali profanacji na czterech ścioła, a wezwana na miejsce policja aresztowała napastnika. Władze twierdzą, cmentarzach znajdujących się w różnych częściach kraju. Miejsca pochówku, że w przeszłości ten mężczyzna dopuścił się podobnych aktów. które padły ofiarą wandalizmu to: cmentarz w Saint-Brès, cmentarz w Capen- du, cmentarz w Colombey-les-Deux-Eglises i cmentarz w d’Ambarès-et-La- 3 czerwca w Hiszpanii ministerstwo edukacji zaproponowało zmianę nazwy grave. Wandale na wszystkich cmentarzach zniszczyli wiele grobów i krzyży. Świąt Wielkanocnych na „tydzień wolny w maju” po to, aby usunąć wszelkie Policja ustaliła niektórych sprawców tych aktów profanacji. powiązania religijne. Ta propozycja czeka na ratyfikację. Czerwiec 4 czerwca w miejscowości Causses-et-Veyran we Francji nieznani sprawcy do- konali profanacji cmentarza. Na czterech grobach wandale namalowali swa- 1 czerwca w Rzymie we Włoszech nieznani sprawcy rozwiesili bluźniercze pla- styki niebieską farbą i zniszczyli kilkanaście grobów. Policja prowadzi śledztwo katy na przystankach autobusowych należące do firmy ATAC. Jeden plakat za- w tej sprawie. tytułowany: “Niepokalane Poczęcie przy pomocy In Vitro” przedstawia Matkę Boską tulącą do siebie dziecko, prawdopodobnie Dzieciątko Jezus, z ręką na 4 czerwca w Hiszpanii Aida Ginestar Pau, doradca miejski ds. sportu i kultu- udzie kobiety twierdząc, że ona i druga kobieta mają dziecko dzięki zapłodnie- ry w mieście Alzira i członek lewicowej partii, znieważyła Kościół katolicki na niu in-vitro. Inny plakat pt: “Ecce Homo Erectus” przedstawia homoseksualny swoim profilu na Facebooku. Działaczka szydząc z Kościoła i chrześcijaństwa stosunek pomiędzy Jezusem Chrystusem a dzieckiem. Firma ATAC określiła napisała takie pytanie: „Czy są jakieś kościoły, które jeszcze nie spłonęły?”. ten incydent mianem wandalizmu, twierdząc, że nie wydała żadnego pozwole- 6 czerwca w mieście Mitrovica w Kosowie podczas corocznej wizyty człon- nia na rozwieszanie takich bluźnierczych plakatów. kowie rodzin zmarłych spoczywających na cmentarzu prawosławnym odkryli, Na początku listopada 2017 roku policja ustaliła sprawców i autorów tych że 90% wszystkich grobów zostało zniszczonych. Wiele osób było oburzo- bluźnierczych plakatów. Są to: Horge i Doublewh Y. Horge, twórca „Ecce Homo nych i wyraziło swój ból z powodu tego aktu profanacji. Wyżej wymieniony Erectus” trafił do aresztu i jest oskarżony o znieważenie uczuć religijnych. Grozi cmentarz serbski znajduje się w części Mitrovica należącej do muzułmanów. mu kara grzywny do 5000 euro. Z powodu oderwania się Kosowa od Serbii rodziny zmarłych mogą odwiedzić cmentarz prawosławny w Mitrovica tylko raz w roku. W północnej części mia- 2 czerwca w regionie Piemont we Włoszech nieznani sprawcy ukradli urnę za- sta znajdują się dwa muzułmańskie cmentarze, które do tej pory nie padły ofia- wierającą mózg św. Jana Bosko, która znajdowała się w Bazylice Castelnuovo rą wandalizmu. Don Bosko prowadzoną przez księży salezjanów. Arcybiskup Turynu potępił 212 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 213 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani W nocy z 5 na 6 czerwca w Saint-Louis we Francji nieznani sprawcy namalowali ry trafił na oddział psychiatryczny miejscowego szpitala. Tam lekarze ustalą, czy sprośne graffiti na ścianach kościoła p.w. La Chapelle du Rosaire. To graffiti na- napastnik księdza Gensona stanie przed sądem. wiązywało do kampanii ustawodawczych w kraju. Burmistrz Saint-Louis potę- W nocy z 11 na 12 czerwca w Lyonie we Francji nieznani sprawcy włamali się pił ten akt wandalizmu oświadczając, że budynek kościoła będzie odnowiony. do kościoła i zniszczyli szklane drzwi do zakrystii. Na szczęście nic nie skradzio- 6 czerwca w Rumunii dziennikarz Ovidiu Eftimie oświadczył w telewizji, że: no w kościele, a policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. „Tęsknię za komunizmem, kiedy księża byli wrzucani do kanałów lub zdani na 13 czerwca w Oise we Francji w kościele p.w. Saint-Antoine de Compiègne własne siły w więzieniu. Chciałbym być nowym Vişinescu i bić katolickich du- wierni, którzy przyszli do świątyni, aby odmówić różaniec za chrześcijan na chownych pięściami po twarzy”. Media uznały wypowiedź dziennikarza za żart. Wschodzie, byli oburzeni z powodu fotografa robiącego zdjęcia nagiej modelce Od 8 do 13 czerwca w wiosce Jongieux we Francji doszło do aktów wandali- pozującej przed ołtarzem bocznym. Wezwano policję i zgłoszono skargę z po- zmu figur Matki Bożej. Do pierwszego aktu profanacji doszło w nocy z 7 na 8 wodu tego incydentu. czerwca. Nieznani sprawcy zniszczyli figurę Matki Bożej z Lourdes znajdują- 14 czerwca w Tamworth w Wielkiej Brytanii nieznani sprawcy dokonali profa- cą się na skrzyżowaniu obok cmentarza parafialnego. Tej samej nocy niezna- nacji anglikańskiego zboru. Wandale na ścianach świątyni napisali między inni ni sprawcy przewrócili, potłukli i ucięli głowę figury Matki Bożej znajdującej te zdania: „Lucyfer rządzi tą kapitalistyczną ruiną”, „Bóg przegrał” i „Zabierzcie się obok kaplicy Saint-Romain. Ta figura powstała przy kaplicy dzięki ofiarom nas do zła”. Wielebny Alan Gordon i społeczność anglikanów jest oburzona zebranym od właścicieli winnic z tej wioski i tym samym ten akt profanacji z powodu tego aktu profanacji. wstrząsnął wszystkimi mieszkańcami. Natomiast 13 czerwca nieznani spraw- cy wyrwali kraty chroniące kaplicę, ucięli głowę figury Matki Bożej Notre-Da- W nocy z 14 na 15 czerwca w Besançon we Francji nieznani sprawcy dokonali me-du-Bon-Secours i postawili ją przed drzwiami do kaplicy. Policja prowadzi aktu wandalizmu katedry p.w. Saint-Jean of Besançon. Wandale namalowali śledztwo w sprawach tych aktów profanacji. sprośne graffiti na zewnętrznych ścianach kościoła o takiej treści: „Nasze życie i ciała należą do nas”, „Precz z dobroczynnością, niech żyje solidarność”, a tak- Wieczorem 9 czerwca w Monako w zakrystii w kościele p.w. Sainte-Dévo- że symbol organizacji anarchistycznej A na drzwiach katedry. Rektor katedry, te ksiądz Jean-Christophe Genson padł ofiarą napaści ze strony nieznanego ksiądz Bruard, w rozmowie z mediami na temat tego aktu wandalizmu powie- sprawcy. Według świadków świeccy katecheci parafialni zorganizowali wieczór dział: „Jesteśmy atakowani z powodu obrony życia i dobroczynności. Trudno modlitewny poświęcony Matce Bożej z Fatimy. Po Mszy miał się odbyć piknik to zrozumieć. Nasza działalność charytatywna niesie pomoc ludziom potrze- parafialny. O 18.30, kiedy młodzi ludzie przygotowywali stoły na zewnątrz ko- bującym”. To już trzeci akt wandalizmu wymierzony w katolickie miejsca kultu ścioła, podszedł do nich nieznany mężczyzna i zapytał ich, o której godzinie w Besançon. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. rozpocznie się Msza. Potem poszedł do zakrystii, gdzie ksiądz Jean-Christo- phe Genson, proboszcz parafii, był sam. Mężczyzna zaczął wypytywać kapłana Wieczorem 15 czerwca w Roubaix we Francji nieznani sprawcy podpalili przy- o Watykan. Potem dotkliwie pobił kapłana grożąc, że go zabije. Ktoś zdołał kościelną drukarnię ogłoszeń duszpasterskich znajdującą się przy parafii Naj- wezwać policję, która obezwładniła napastnika. Jednak pobity kapłan nie był świętszego Serca Jezusowego. Sąsiad mieszkający blisko kościoła zauważył w stanie odprawiać Mszy. Policja w wywiadzie dla prasy powiedziała, że spraw- pożar i wezwał straż pożarną. To był już drugi pożar drukarni. Do pierwszego cą tego czynu jest „niezrównoważony mężczyzna pochodzenia włoskiego”, któ- doszło rok temu. 214 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 215 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 18 czerwca w Helsinkach w Finlandii policja rozpoczęła operację w odpowiedzi jak zaprowadziła dzieci do szkoły. Zakonnica zawiadomiła policję twierdząc, że na zagrożenie atakiem terrorystycznym na kościół Temppeliaukio, który znaj- napastnikiem był 25-letni mężczyzna. duje się w centrum miasta i jest popularną atrakcją turystyczną. Policja wysłała 24 czerwca w wiosce Neufchâteau we Francji nieznani sprawcy zbezcześcili kilkanaście patroli i ustawiła betonowe bariery chroniące świątynię. Narodowe dwie figury św. Joanny d’Arc malując na nich sprośne graffiti, w którym nazy- Biuro Śledcze Finlandii oświadczyło w wywiadzie dla prasy, że „Policję zaalar- wają katolików faszystami. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. mowano po tym, jak duchowni w kościele Temppeliaukio otrzymali wiadomość, że świątynia będzie celem ataku terrorystycznego. Z tego powodu podjęto 24 czerwca w Piloña w Hiszpanii nieznani sprawcy ucięli głowę figury Matki działania, które mają przeciwdziałać potencjalnemu zamachowi”. Bożej Virgen de Covadonga. Parafianie są oburzeni i uważają, że ten akt pro- fanacji nie tylko krzywdzi uczucia religijne, ale także dziedzictwo kulturowe. 18 czerwca we wsi Pondrôme w Belgii nieznani sprawcy dokonali profanacji cmentarza parafialnego. Wandale zniszczyli kilkanaście nagrobków i grobow- 24 czerwca w Madrycie w Hiszpanii, dzień po pożarze kaplicy uniwersytec- ców. Mieszkańcy wsi byli oburzeni z powodu tego aktu profanacji, a sołtys za- kiej, nieznani sprawcy namalowali sprośne graffiti na zewnętrznych ścianach wiadomił policję, informując mieszkańców, aby ci nie zakładali, że sprawcami Uniwersytetu Rey Juan Carlos of Madrid o takiej treści: „Jedyny kościół, który tego aktu są uchodźcy przebywający w obozie dla uchodźców znajdującym się świeci, to ten, który płonie” i „Precz z krucyfiksami!”. blisko cmentarza. 24 czerwca premier Szwecji, Stefan Löfven zasugerował, aby wszyscy duchow- W godzinach rannych 23 czerwca w Madrycie w Hiszpanii nieznani spraw- ni chrześcijańscy w tym kraju błogosławili „małżeństwa” jednopłciowe albo cy dokonali aktu profanacji kaplicy uniwersyteckiej uniwersytetu Universidad zajmowali się czymś innym. Obecnie wszystkie Kościoły w Szwecji uważają, Autónoma de Madrid (UAM). Wandale wrzucili przez okno bombę samozapal- że żaden kapłan nie powinien być zmuszany do błogosławieństwa „związków ną i namalowali graffiti na zewnętrznej ścianie kaplicy o takiej treści: „Jedyny jednopłciowych”. Jednak pan Löfven oświadczył, że ci duchowni, którzy nie kościół, który świeci, to ten, który płonie”. W wyniku eksplozji bomby wybuch udzielają „małżeństw” osobom tej samej płci, minęli się z powołaniem, a Partia pożar. Na szczęście ogień nie zniszczył całej kaplicy, ale pożar dokonał poważ- Socjalistycznych Demokratów pracuje nad prawem, które zapewni, że duchow- nego uszkodzenia miejsca kultu, strawił figurę św. Józefa i uszkodził taberna- ni będą „konsekrować każdego”. Premier Szwecji tak powiedział w wywiadzie kulum. Władze uniwersyteckie potępiły atak i wezwały policję do przeprowa- dla prasy: „Widzę podobną sytuację w przypadku położnych, które odmawiają dzenia śledztwa w tej sprawie. Arcybiskup Madrytu wyraził swój ból z powodu przeprowadzania aborcji. Jeśli jesteś lekarzem położnym, to musisz przepro- tego aktu profanacji. wadzać aborcje. W przeciwnym razie musisz zmienić zawód i zająć się czymś innym... Ta sama zasada dotyczy księży i duchownych, którzy nie chcą błogo- 23 czerwca w Grenadzie w Hiszpanii siostra Rosario, zakonnica należąca do sławić małżeństw pomiędzy osobami tej samej płci”. zgromadzenia Congregación de las Esclavas de la Inmaculada Niña padła ofia- rą pobicia za to, że jest osobą konsekrowaną. Napastnik uderzył kilkakrotnie W nocy 24 czerwca w Seine-et-Marne we Francji nieznani sprawcy dokonali zakonnicę w twarz krzycząc: „To za bycie zakonnicą!”. W wyniku ataku siostra profanacji odnowionego kościoła p.w. Saint-Vincent-et-Saint-Arnould. Wanda- Rosario miała spuchniętą twarz i złamany nos. Chociaż w chwili ataku zakonni- le zniszczyli drzwi frontowe, wyrwali z muru tabernakulum i zniszczyli duży ca nie miała na sobie habitu, to napastnik rozpoznał ją po medaliku, jaki miała krzyż procesyjny oraz odkurzacz przeznaczony do profesjonalnego sprzątania na szyi. Siostra Rosario została napadnięta, kiedy wracała do klasztoru po tym, świątyni po remoncie. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. 216 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 217 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 26 czerwca władze samorządowe Umeå w Szwecji zakazały odmawiania mo- dwa drewniane krzyże. Młodzi ludzie spytali mężczyznę: „Co to jest?” niezro- dlitw przed posiłkiem w publicznym przedszkolu w tym mieście. Prawo w tym zumiałym językiem niemieckim wskazując na krzyże. Potem zaczęli znieważać kraju pod nazwą Akt Edukacji mówi, że elementy religijne mogą występować i bić po twarzy mężczyznę. Na szczęście ofiara przemocy nie doznała poważ- w edukacji w szkołach państwowych tylko wtedy, gdy dzieci chcą brać w nich nych ran. Policja aresztowała sprawców napaści. udział. Prawo nic nie mówi, że dzieci muszą się zgodzić na religię w szkole, ale 14 lipca w miejscowości Villarreal w Hiszpanii nieznani sprawcy dokonali profa- że w tej kwestii decydują ich rodzice. Natomiast władze samorządowe Umeå nacji bazyliki San Pascual de Villarreal. Wandale zniszczyli tabernakulum i ukra- oświadczyły, że dzieci nie podjęły decyzji, czy mają odmawiać modlitwę przed dli cyborium z konsekrowanymi hostiami. Następnego dnia w bazylice odpra- jedzeniem, czy też nie i tym samym zakazały modlitw w przedszkolu. Dyrektor wiono Mszę świętą przebłagalną za ten akt profanacji. tej placówki, Britt Marie Mårtensson, powiedział, że w przedszkolu zastąpiono modlitwę tym zdaniem: „Dziękujemy za słońce, za deszcz i za posiłek na na- 17 lipca w Wielkiej Brytanii organizacja Barnabas Fund poruszyła sprawę ra- szym stole”. portu Wilton Park agencją wykonawczej ds. wewnętrznych i zewnętrznych, której władze stwierdziły, że fragmenty z Pisma Świętego dotyczące moral- 27 czerwca w Katalonii w Hiszpanii organizacja młodych separatystów rozpo- ności i seksualności są „mową nienawiści”, a ewangelicy są przedstawieni jako częła bluźnierczą kampanię wymierzoną w księdza biskupa Xaviera Novella, „szkodliwe osoby”. Agencja wezwała do „zmiany interpretacji” Pisma Świętego. biskupa diecezji Solsona, i księdza kardynała Antonio Cañizaresa, arcybiskupa Walencji. Członkowie tej organizacji rozpowszechniali plakaty przedstawiające 18 lipca w Lonay w Szwajcarii wierny należący do Kościoła ewangelickie- obu hierarchów kościelnych uprawiających seks analny jako „potępienie” sta- go odkrył, że nieznani sprawcy ukradli i spalili pięć egzemplarzy Biblii. To nie nowiska Kościoła w kwestii homoseksualizmu. Przywódcy organizacji młodych był pierwszy tego typu incydent. Na początku lipca bieżącego roku nieznani separatystów oświadczyli, że stworzenie i rozpowszechnianie tego plakatu sprawcy zniszczyli napis znajdujący się na namiocie, w którym rozpowszech- jest otwartym oskarżeniem Kościoła katolickiego o „ciągłą seksualną represję” niano egzemplarze Biblii. i „promowanie nienawiści” wobec osób LGBT i ludzi różnej płci o odmiennych upodobaniach seksualnych. 21 lipca w Portugalii władze wydaliły z kraju Marokańczyka po tym, jak po- licja udaremniła przeprowadzenie przez niego zamachu terrorystycznego na Lipiec papieża Franciszka podczas jego wizyty w Fatimie w maju bieżącego roku. Ma- rokańczyk – muzułmanin, który ożenił się z pochodzącą z Portugalii kobietą 5 lipca w miejscowości Luleå w Szwecji nieznani sprawcy podpalili kościół. pracującą w straży pożarnej, zakupił kilkanaście sztuk substancji używanych Ksiądz Nelson Mendoza Caserial, proboszcz parafii, jest oburzony z powodu do produkcji bomb. Mężczyzna planował samodzielnie zrobić bombę i prze- tego incydentu. W wywiadzie dla prasy kapłan oświadczył, że ani on, ani nikt konał swoją żonę, aby umieściła ją w karetce jadącej za pojazdem, w którym z parafian nie otrzymał żadnych gróźb. „Byłem w szoku i nadal się trzęsę. Nie przebywał Ojciec Święty. Jednak tajne służby cały czas śledziły potencjalnego mogę spać od czasu, kiedy policja obudziła mnie o północy mówiąc, że wy- zamachowca. Policja aresztowała go i udaremniła przeprowadzenie zamachu. buchł pożar w kościele”. Policja prowadzi śledztwo w tej sprawie. Marokańczyka deportowano do Maroka, a jego żona straciła pracę w straży 14 lipca w Berlinie w Niemczech trzech nastolatków-uchodźców zaatakowało pożarnej. 39-letniego mężczyznę w tramwaju tylko dlatego, że miał zawieszone na szyi 22 lipca w wiosce Rossignol w Belgii ksiądz Pierre Jehenson odkrył, że nieznani 218 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 219 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani sprawcy dokonali kradzieży dwóch cyboriów z tabernakulum w kościele. Ta deportacja jest oczywistym złamaniem międzynarodowego prawa. Artykuł 33 Konwencji Genewskiej dotyczący uchodźców, który Szwecja podpisała, 23 lipca w miejscowości Brest we Francji nieznani sprawcy namalowali sprośne zabrania deportacji osób ubiegających się o azyl polityczny do krajów, gdzie graffiti i odwrócony krzyż na drzwiach kościoła p.w. Saint-Martin de Brest. może spotkać ich niebezpieczeństwo. Rzecznik prasowy Urzędu Imigracyjnego 23 lipca w Wielkiej Brytanii Justine Greening, minister ds. równości, oświad- w Szwecji powiedział w wywiadzie dla CBN, że: „Jeśli osoba cierpi prześlado- czyła, że wszystkie Kościoły i inne grupy wyznaniowe powinny „iść w parze” wania religijne w swoim rodzinnym kraju, to otrzyma azyl polityczny w Szwecji”. z opinią publiczną w kwestii „małżeństw” tej samej płci. W wywiadzie dla Sky Jednak prośba o azyl polityczny ze strony pani Strandsson została odrzucona, News pani minister oświadczyła, że „małżeństwo” pomiędzy osobami tej samej a jej sprawą zajmie się teraz straż graniczna. W uzasadnieniu władze imigracyj- płci jest „wielkim krokiem w stronę lepszych czasów” i wezwała grupy wyzna- ne Szwecji oświadczyły że: „Nie będzie tak źle dla tej pani w Iranie, jak ona so- niowe w Anglii do „pójścia w parze ze współczesnymi postawami”. „Ważnym bie wyobraża, ponieważ w tym kraju za nawrócenie na chrześcijaństwo spędzi jest, aby Kościół nadążał i był częścią współczesnego kraju. Zalegalizowaliśmy w więzieniu tylko 6 miesięcy”. małżeństwo osób pomiędzy osobami tej samej płci, co jest dużym krokiem W godzinach rannych 27 lipca w Dresden w Niemczech nieznani sprawcy pod- w stronę lepszych czasów. Uważam, że ludzie chcą, aby wyznawcy religii nadą- palili ewangelicki zbór. Wandale wrzucili do świątyni dwa koktajle Mołotowa. żali z współczesnymi postawami” - powiedziała pani minister w wywiadzie dla Pożar uszkodził drzwi frontowe i ścianę z piaskowca. Straty oszacowano na co Sky News. Jednak wielu duchownych w Wielkiej Brytanii uważa, że rządowy najmniej 1000 euro. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. Śledczy zna- program „równości” może doprowadzić do upadku wolności wyznania. leźli naklejki na rynnach zboru, które nawołują do robienia koktajli Mołotowa 25 lipca w miejscowości Ciplet w Belgii nieznani sprawcy dokonali profanacji i podpalania chrześcijańskich miejsc kultu. Pastor Eckeard Möller był oburzony kaplicy p.w. Saint-Maurice de Ciplet. Wandale opróżnili gaśnicę, pokryli ławki z powodu tego ataku, który określił mianem „bezsensowny”. papierem toaletowym i zniszczyli meble. Policja, która prowadzi śledztwo w tej 27 lipca w mieście Burgenland w Austrii nieznani sprawcy ucięli i ukradli głowę sprawie oświadczyła, że nic z cennych rzeczy nie skradziono z kaplicy. figurce świętej Rozalii, rzeźbie sprzed 300 lat i znajduje się na rynku głównym 26 lipca: szwedzkie władze odmówiły udzielenia azylu politycznego Aideen tego miasta. Władze rozpoczęły oszacowanie szkód, a ludzie są oburzeni z po- Strandsson, aktorce pochodzącej z Iranu, która nawróciła się na chrześcijań- wodu tego aktu wandalizmu. stwo. Władze zapowiedziały jej deportację do kraju, skąd przybyła, gdzie za 27 lipca na Ibizie w Hiszpanii policja aresztowała młodego mężczyznę, który konwersję na chrześcijaństwo czeka ją kara pozbawienia wolności lub śmierć. młotkiem zniszczył nagrobek znajdujący się przed Katedrą i czerwoną farbą Pani Strandsson utrzymywała w tajemnicy swoje nawrócenie, ale kiedy przyby- napisał zdanie: „Wstyd, który krwawi”. Ten nagrobek był symbolicznym pomni- ła do Szwecji, zażądała publicznego udzielenia chrztu. Irański wywiad wiedział kiem, przedstawiającym imiona i nazwiska osób zamordowanych na początku o jej nawróceniu i była muzułmanka zaczęła otrzymywać groźby na portalach Wojny Domowej w Hiszpanii w 1936 roku. Całe zdarzenie zobaczyła zakonni- społecznościowych. „Nie wiem, co się ze mną stanie. Wiem, że karą, jaka czeka ca, która zaalarmowała kapłana pełniącego posługę duszpasterską w katedrze. mnie w Iranie za nawrócenie na chrześcijaństwo, jest śmierć. Ale mam nadzieję Ksiądz z pomocą francuskiego turysty powstrzymał wandala przed ucieczką. w Jezusie Chrystusie. To moja ostatnia nadzieja, jaką mam w swoim życiu” - po- Teraz sprawcę tego aktu wandalizmu czeka sprawa w sądzie za znieważenie wiedziała pani Strandsson. symboli religijnych i brak szacunku dla zmarłych. 220 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 221 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani 28 lipca w Hamburgu w Niemczech jedna osoba zginęła, a siedem odniosło jak uprawiali seks w konfesjonale. Materiał filmowy opublikowała holenderska rany w wyniku ataku nożownika pochodzącego z Palestyny. Napastnik to Ah- strona internetowa na początku roku 2017. Władze uznały, że ten film porno mad A., który na oślep atakował ludzi na rynku Edeka. Morderca został aresz- znieważał uczucia religijne, ale nie mogły pociągnąć jego twórców do odpo- towany. Jest dobrze znany policji. Podczas przesłuchania zeznał, że jego celem wiedzialności karnej twierdząc, że prawo zwalczające bluźnierstwa na tle re- było „zabijanie chrześcijan i młodych ludzi, i śmierć jako męczennik”. ligijnym przestało obowiązywać. Odprawiono Mszę świętą ekspiacyjna za ten akt profanacji. 31 lipca w Maladze w Hiszpanii nieznani sprawcy zniszczyli mozaikę Matki Bo- żej z Dzieciątkiem Jezus. To był drugi przypadek wandalizmu tej mozaiki w tym 18 sierpnia w Bilbao w Hiszpanii w galerii sztuki przedstawiono obraz pt. „Wa- roku. Pierwszy miał miejsce 4 miesiące i 15 dni temu. tykańscy rzeźnicy”, który przedstawia ukrzyżowanego Jezusa Chrystusa z po- ciętymi metkami oklejonymi na częściach Jego ciała tak, jakby to były kawałki Sierpień mięsa. Metki tworzyły taki napis: „Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje”. Na dru- gim planie za krzyżem widać kawałki mięsa i kiełbasy. Władze miasta nakazały 7 sierpnia w miejscowości Gmunden w Austrii nieznani sprawcy ucięli gło- usunięcie tego obrazu po proteście ze strony biskupa Bilbao, który określił ten wę Jezusa Chrystusa przybitego do krzyża, znajdującego się na szczycie góry obraz mianem bluźnierstwa i agresji wobec katolicyzmu. Zwolennicy wystawy Traunstein. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. To nie był pierwszy akt przedstawili podobne bluźniercze obrazy jako „opór wobec kościelnej cenzury”. profanacji w tej miejscowości. Kilka tygodni temu nieznani sprawcy namalowali farbą hasło lewicowych bojówek na innym krzyżu znajdującym się na tej samej 18 sierpnia w Guernica w Hiszpanii nieznani sprawcy wyrwali i zniszczyli obraz górze. Natomiast przewodniczący leśników w Austrii oświadczył, że leśnicy na- św. Pawła znajdujący się gotyckich drzwiach w kościele p.w. Andra Mari. To prawili zniszczony krzyż, który sprofanowano jesienią 2016 roku w tej samej malowidło pochodziło z XV wieku. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. miejscowości. Proboszcz parafii, ksiądz Iñaki Jauregi, jest oburzony z powodu tego, co się stało. „Znaleźliśmy zniszczony obraz św. Pawła. Głowa jest rozerwana na pół 13 sierpnia w Lausanne we Francji policja aresztowała 28-letniego mężczyznę, i nie wiemy, czy jest możliwość odrestaurowania”. Biskup Bilbao, który dowie- który planował zamach terrorystyczny w kościele podczas chrztu. Będąc w ko- dział się o tym akcie profanacji, wyraził swój ból. Hierarcha wezwał władze do ściele podczas Mszy świętej mężczyzna zaczął krzyczeć: „Uwierzcie w Boga, ustalenia sprawców tej profanacji, poprosił parafię o odrestaurowanie obrazu ponieważ jesteście w niebezpieczeństwie. Allah Akbar”. Policja aresztowała i podjęcia działań, które zapobiegną podobnym incydentom w przyszłości. niedoszłego zamachowca, a jego sprawa w sądzie odbędzie się 12 października bieżącego roku. W nocy z 20 na 21 sierpnia w miejscowości Erlauf w Austrii nieznani sprawcy włamali się do kościoła i splądrowali zakrystię. Nie udało się ustalić, czy wła- Na kilka dni przed aresztowaniem mężczyzna ożenił się z kobietą, która próbo- mywacze ukradli coś z kościoła. To było czwarte włamanie do tego kościoła. wała dokonać zamachu terrorystycznego w Genewie. Jednak kobieta wpadła w ręce policji. Sąd skazał niedoszłą terrorystkę na 6 miesięcy pozbawienia wol- 23 sierpnia w Katalonii w Hiszpanii członkowie lewicowego ugrupowania Ar- ności z warunkowym zawieszeniem na okres 3 lat. ran, namalowali sprośne graffiti na ścianach kilku kościołów o takiej treści: „Je- dyny kościół, który świeci, to ten, który płonie” i „Razem jesteśmy silni wobec 15 sierpnia w Holandii prokuratura odrzuciła rozpatrzenie sprawy profanacji ataków Kościoła”. Ta organizacja z jednej strony potępia wszelkie akty „isla- w kościele p.w. św. Józefa w Tilburgu, gdzie sfilmowano dwóch aktorów porno, 222 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 223 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani mofobii”, ale z drugiej zachęca do przemocy i aktów nienawiści wymierzonych nym i palących na nim fajki wodne. Wierni wezwali policję, a ta sprowadziła do w Kościół katolicki. kościoła rodziców nastolatków, którzy sprofanowali kościół. 23 sierpnia w Cañada de la Muerte, najbardziej niebezpiecznej dzielnicy miasta Wrzesień Melilla, w Hiszpanii, hiszpański dziennikarz podszedł do grupy muzułmanów i poprosił ich o wywiad. Jeden z filmowanych mężczyzn powiedział: „Mamy 2 września w południowej Styrii w Austrii nieznani sprawcy zniszczyli przydroż- was dość, Hiszpanie i chrześcijanie, ponieważ zamknęliście, odseparowaliście ny krucyfiks. Wandale ucięli ręce i nogi Jezusowi Chrystusowi. Proboszcz para- i zmarginalizowaliście nas”. Kiedy dziennikarz powiedział, że ci mężczyźni są fii p.w. St. Johann im Saggautal wyraził swój ból z powodu tego aktu profanacji obywatelami Hiszpanii, ten mężczyzna odpowiedział: „Nie jestem Hiszpanem, podkreślając, że w przeszłości dochodziło do kradzieży ofiar ze skarbonek, ale tylko muzułmaninem. Rzucamy kamieniami w policjantów, ponieważ oni nas ten akt profanacji krzyża jest „oburzającą nowością”. Policja prowadzi śledztwo męczą”. Drugi mężczyzna stojący obok tak skomentował ostatni zamach terro- w tej sprawie. rystyczny w Barcelonie: „To normalne. My, muzułmanie mamy was dość, chrze- 4 września w pewnej miejscowości regionu Styrii w Austrii doszło do profanacji ścijanie. Ja sam mogę wsiąść do ciężarówki i rozjeżdżać ludzi, ponieważ nie trzech przydrożnych krzyży. Nieznani sprawcy wyrwali pasyjki z krzyży, które chcę tu żyć. Przez was nie mam żadnych perspektyw”. potem zniszczyli. Straty oszacowano na kilka tysięcy euro. Policja rozpoczęła W nocy z 22 na 23 sierpnia w miejscowości Schwadorf w Austrii nieznani śledztwo w tej sprawie. sprawcy włamali się na plebanię, skąd ukradli pieniądze i cenne przedmioty, 5 września na Cyprze Północnym władze zakazały obchodów świąt chrześci- w tym szkatułkę z biżuterią i zegar. Potem włamywacze opróżnili gaśnicę na janom należącym do metropolii Morphou. Ten zakaz wiąże się z polityką isla- podłodze, aby zatrzeć ślady butów. Chociaż na plebanii znajdował się alarm, to mizacji. W swoim uzasadnieniu prezydent Erdogan powiedział, że ten zakaz jednak nie zadziałał, ponieważ w momencie włamania nikogo nie było na ple- wszedł w życie, ponieważ „nie da się obchodzić muzułmańskiego święta Kur- banii. Przechodzący obok plebanii parafianin zauważył włamanie i zawiadomił ban Bairam z świętem chrześcijańskim”. policję. W nocy z 5 na 6 września w Madrycie w Hiszpanii nieznani sprawcy dokonali 28 sierpnia w miejscowości Wieselburg w Austrii nieznani sprawcy włamali się profanacji kościoła parafialnego p.w. Matki Bożej z Betlejem. Wandale włamali do kościoła od strony zakrystii, poucinali kable elektryczne, zniszczyli krzesła się do świątyni, ukradli nastawę z ołtarza głównego, tabernakulum, cyborium przy ołtarzu, wyrwali i zniszczyli tabernakulum, ułamali paschał i ukradli kilka- i niewielką monstrancję z konsekrowaną hostią. Uciekając włamywacze po- set euro ze skarbonek. Uciekając wandale rozsypali piasek na posadzce i nama- rozrzucali na posadzkę konsekrowane hostie. Wezwano policję i wyznaczono lowali na nim pentagram. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. termin Mszy św. ekspiacyjnej za ten akt profanacji. Do zdarzenia doszło, kiedy 30 sierpnia w Jerez w Hiszpanii nieznani sprawcy namalowali na zewnętrznych w kościele nie było prądu i tym samym systemy alarmowe nie działały. ścianach kościoła p.w. Nuestra Señora de Fátima sprośne graffiti o takiej treści: W godzinach popołudniowych 10 września w Lille we Francji wybuchł pożar „Pedofile. Bóg jest biseksualny, gdyż kocha każdego”. w kościele p.w. Saint Denis d’Hellemmes-Lille. Strażacy, którzy przybyli na 31 sierpnia w miejscowości Layrac we Francji wierni wchodzący do kościoła miejsce, zdołali go ugasić. Szybko okazało się, że to nie był wypadek, tylko p.w. Saint Martin zauważyli grupę młodych ludzi siedzących na ołtarzu głów- podpalenie, ponieważ ogień zaprószono w trzech różnych miejscach w koście- 224 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 225 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani le, włączając w to ołtarz główny i organy, które doszczętnie spłonęły. Policja 23 września w mieście Bischoffen-Niederweidbach w Niemczech nieznani rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. sprawcy namalowali sprośne graffiti o takiej treści: „Zabijać wszystkich chrze- ścijan!” obok serca, w którym znajdują się IS – akronim oznaczający Państwo 11 września w miejscowości Kapfenberg w Austrii nieznany sprawca podpalił Islamskie. kilkanaście konfesjonałów znajdujących się w kościele p.w. Świętej Rodziny. Na szczęście wierni, którzy przyszli do świątyni na krótką modlitwę, odkryli pożar 23 września w Sewilli w Hiszpanii nieznani sprawcy namalowali odwrócony i szybko wezwano straż pożarną. Dzięki szybkiej interwencji strażaków udało krzyż na drzwiach frontowych kościoła Santa Marina. Zakonnicy należący do się uniknąć większych strat. W wyniku pożaru spłonęły wszystkie konfesjonały zgromadzenia Bractwa Zmartwychwstania, którzy sprawują opiekę duszpa- i śpiewniki znajdujące się w kościele. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. sterską w tym kościele, potępili ten akt wandalizmu na swoim profilu na Twe- eterze. „Stanowczo odrzucamy tych, którzy w nietolerancji zaatakowali kościół 11 września w Berlinie w Niemczech 23-letni uchodźca z Afganistanu, który Santa Marina” - napisali zakonnicy. To nie był pierwszy akt wandalizmu tego nawrócił się na chrześcijaństwo, padł ofiarą pobicia na tle religijnym. Idąc ulicą kościoła. W 2014 roku nieznani sprawcy podpalili świątynię. chrześcijanin miał na sobie łańcuszek z krzyżykiem. Nagle podeszło do niego dwóch mężczyzn i spytało go, dlaczego przyjął chrzest i został chrześcijaninem. 26 września w Tarragona w Hiszpanii podczas konferencji prasowej, która Wtedy jeden z napastników chwycił go i trzymając uniemożliwił mu ucieczkę. miała miejsce przed katedrą w tym mieście, członkowie partii politycznej CUP Natomiast drugi rozerwał mu łańcuszek i pobił. Policja, która przyjechała na (Candidatura d’Unitat Popular) określili Kościół katolicki mianem „rozpadającej miejsce, określiła ten incydent mianem „niebezpiecznej krzywdy cielesnej na się struktury, która dyskryminuje kobiety i osoby LGBT”. Politycy wzywali do tle religijnym”. zaprzestania finansowania katolickich szkół i opodatkowania kościołów. 15 września w Moselle we Francji nieznani sprawcy dokonali profanacji cmen- 30 września w Wiedniu w Austrii nieznany sprawca włamał się do katedry p.w. tarza Montigny-les-Metz. Wandale wyrwali figury Jezusa Chrystusa z 30 na- św. Stefana i ukradł z niej skarbonkę z ofiarami. Chociaż w katedrze włączył grobkowych krzyży i wrzucili je do torby, którą zostawili na cmentarzu. Władze się alarm i policja przyjechała na miejsce, to jednak nie udało się ująć sprawcy uznały, że nieznani wandale dopuścili się próby rabunku krucyfiksów. włamania. 16 września burmistrz miasta Castellón w Hiszpanii nakazał usunięcie i znisz- Październik czenie krzyża z Ribalta Park, twierdząc że jest to symbol zwolenników Generała Franco. 1 października w Wielkiej Brytanii niektóre szkoły usunęły określenia B.C. W 1944 roku wybudowano krzyż w Ribalta Park na cześć żołnierzy, któ- (Przed Chrystusem) i A.D. (Anno Domini, co oznacza Roku Pańskiego) i zastąpi- rzy zginęli podczas wojny domowej w Hiszpanii. W 1979 roku przy zgodzie ze ły je B.C.E., przed wspólną erą, i C.E. (naszej ery) tłumacząc, że nie chcą „obra- strony wszystkich partii politycznych zakonserwowano krzyż i poświęcono go żać uczuć religijnych uczniów, którzy nie są chrześcijanami”. Jednak duchowni wszystkim ofiarom wojny z 1936 roku. muzułmańscy i żydowscy oświadczyli, że nie czują się urażeni tym, że w klasie Stowarzyszenie prawników chrześcijańskich uważa, że usunięcie krzy- używa się terminów B.C. i A.D. ża jest częścią kampanii, mającej na celu usunięcie z przestrzeni publicznej W nocy z 30 września na 1 października w Metz we Francji nieznani sprawcy wszystkich symboli chrześcijańskich. dokonali profanacji miejskiego cmentarza. Wandale wyrwali krucyfiksy z na- 226 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 227 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani grobków i rzucali nimi na ziemię, a także zniszczyli wiele figur. Zniszczono po- krzyż narusza francuskie prawa państwa świeckiego. W orzeczeniu sądu czy- nad 20 grobów. Policja prowadzi śledztwo w tej sprawie. tamy: „Krzyż jest symbolem lub emblematem religijnym, którego obecność w sferze publicznej stoi w sprzeczności z artykułem 28 Rozdziału Państwa od 8 października w Ybbs, dzielnicy miasta Melk w Austrii, nieznani sprawcy na- Kościoła z 9 grudnia 1905 roku”. malowali sprośne graffiti na murach kościoła i w różnych częściach miasta o ta- kiej treści: „Allah Akbar”, „Wysadzać bombami dzieci” i „Wysadzić w powietrze W 2015 roku Trybunał w Rennes nakazał usunięcie pomnika i krzyża, ale po Kościół”. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. złożonej apelacji zdecydowano o pozostawieniu pomnika św. Jana Pawła II, ale nakazano usunąć krzyż. 20 października w Wielkiej Brytanii nieznani sprawcy pobili do nieprzytomno- ści pana Tajamala Amara, chrześcijanina pochodzącego z Pakistanu, przed re- Teraz miasto Ploërmel ma sześć miesięcy na usunięcie krzyża i zapłacenia kary stauracją. Mężczyzna powiedział, że padł ofiarą napaści ze strony grupy muzuł- grzywny na rzecz organizacji Fédération nationale de la libre-pensée, FNLP, która manów, którzy zakazywali mu noszenie na wierzchu łańcuszka z krzyżem. „Jeśli domagała się usunięcia pomnika z krzyżem od 2015 roku. nie jestem dla nich bratem, to jestem kafarem – niewiernym. Jestem chrześci- 27 października w miejscowości Arthon-en-Retz we Francji policja aresztowała janinem. Pobito mnie za to, że noszę krzyż. Kilka dni temu ci sami napastnicy dwóch nastolatków, którzy dokonali profanacji cmentarza. Wandale zniszczyli gniewnie patrzyli na mnie za to, że noszę krzyż” - powiedział w wywiadzie dla wiele grobów, a jeden wyrwany krzyż postawili do góry nogami w ziemi. Bur- prasy pobity chrześcijanin. mistrz miasta określił ten akt wandalizmu mianem głupiego czynu wobec miej- Pan Amar uciekł z Pakistanu po tym, jak został postrzelony przez muzułmanina sca, któremu należy się szacunek. tylko dlatego, że nie chciał przejść na islam. „Uciekłem z Pakistanu przed prze- W nocy z 27 na 28 października w miejscowości Noyelles-lès-Seclin we Francji mocą na tle religijnym. Jednak coraz częściej w Wielkiej Brytanii dochodzi do dwóch nastolatków dokonało profanacji przydrożnej figury Matki Bożej Fatim- takich form przemocy”. skiej. Wandale wylali na figurę czarną farbę olejną. Dwóch nastoletnich chłop- 21 października w mieście Werl w Niemczech ksiądz proboszcz ubrany ców przyznało się do popełnienia tego aktu profanacji i sami postanowili zmyć w sutannę i czekający w kolejce w supermarkecie Lidl padł ofiarą znieważenia czarną farbę z figury. i zniesławienia przez muzułmanina, który nazwał go „świnią” i „niewiernym”. 29 października w miejscowości Bremen-Lesum w Niemczech nieznani spraw- Chociaż w Niemczech publiczne znieważenie osoby jest przestępstwem, to ka- cy dokonali profanacji ewangelickiego zboru. Wandale wypełnili organy pianką płan, który wezwał policję w telefonie usłyszał, że policjanci nie zajmą się jego uszczelniającą, opróżnili gaśnicę i rozlali czerwoną farbę akrylową na posadzkę sprawą. przed ołtarzem i chrzcielnicą. Straty oszacowano na pół miliona euro. Policja W nocy z 21 na 22 października w Belgii nieznani sprawcy włamali się do ko- rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. ścioła p.w. Saint-Remi de Baulers i splądrowali zakrystię. Na szczęście nic nie skradziono z kościoła. Listopad 25 października Sąd Najwyższy we Francji nakazał usunięcie krzyża znajdu- 5 listopada w Kotzen w Niemczech nieznany sprawca uciął piłą krzyż znajdują- jącego się nad pomnikiem św. Jana Pawła II w mieście Ploërmel twierdząc, że cy się na szczycie gór Karwendel. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. To 228 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań 229 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani nie była pierwsza profanacja krzyża w tym rejonie. Od lipca do listopada 2016 roku ucięto i sprofanowano cztery inne krzyże na tym obszarze. Streszczenie wniosków z raportu W nocy z 6 na 7 listopada w Dieppe we Francji nieznani sprawcy włamali się do Analizowany okres: sierpień 2015 - lipiec 2017 kościoła p.w. St. Jacques i ukradli ze świątyni 8 dzieł sztuki. Ksiądz proboszcz Geoffroy de la Touche i burmistrz Dieppe mocno potępili włamanie i kradzież. Policja rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. Niemal we wszystkich analizowanych krajach na skutek przemocy i prze- W nocy z 18 na 19 listopada w miejscowości Landerneau we Francji nieznani śladowań sytuacja chrześcijan od 2015 roku pogorszyła się. Jest to szczegól- sprawcy namalowali sprośne graffiti na zewnętrznych ścianach kościoła p.w. nie istotne ze względu na rosnące tempo tego zjawiska. Wyjątkiem jest Arabia Saint-Houardon. Wandale napisali: „Bóg umarł – Nietzsche” i namalowali duży, Saudyjska, gdzie sytuacja była już na tyle zła, że niewiele się zmieniła. odwrócony krzyż. W Iraku exodus chrześcijan jest tak ogromny, że jeden z najstarszych Ko- ściołów świata zagrożony jest całkowitym zniknięciem w ciągu najbliższych 23 listopada w mieście Kuttekoven w Belgii w kościele p.w. św. Jana Chrzci- trzech lat, o ile nie nastąpi rychła zmiana na lepsze. ciela miała miejsce wystawa „sztuki”. W nawie głównej znalazła się przybita do Ten sam exodus zagraża przetrwaniu chrześcijaństwa w niektórych czę- krzyża krowa, pod którą znajdował się basenik z 5000 litrami mleka. Autorem ściach Syrii, jak np. w Aleppo, które wcześniej było domem dla największych tego bluźnierstwa był Tom Herck, który twierdził, że krowa i mleko reprezen- społeczności chrześcijańskich na całym Bliskim Wschodzie. tują karmienie przemysłowe i wyrzucanie żywności. Pan Herck umieścił swoje Daesh (ISIS) oraz inne islamskie bojówki dopuściły się zbrodni ludobójstwa bluźniercze dzieło w kościele po to, aby zwrócić uwagę na liczne puste kościoły w Syrii i Iraku. w tym rejonie. Katolicy z tego obszaru byli oburzeni. Wezwali miejscowego Zachodnie rządy i ONZ zawiodły w udzielaniu pomocy humanitarnej w kra- biskupa do usunięcia bluźnierczego „dzieła sztuki” i zorganizowali modlitwy jach takich jak Irak i Syria, gdzie chrześcijanie padli ofiarą ludobójstwa. Gdyby przepraszające Majestat Boży. organizacje chrześcijańskie i inne instytucje nie wypełniły tej luki, chrześcijan już teraz nie byłoby w Iraku i innych częściach Bliskiego Wschodu. 29 listopada w Liège w Belgii zarząd prowincjonalny Czerwonego Krzyża na- Pokonanie Daesh oraz innych islamskich ugrupowań w strategicznych kazał wszystkim placówkom w tym kraju usunięcie krzyży ze ścian biur po to, miejscach na Bliskim Wschodzie jest ostatnią szansą na odbudowanie chrze- aby miały charakter bardziej „świecki”. Przewodniczący wyżej wymienionej or- ścijaństwa zagrożonego zagładą. Wielu wyznawców Chrystusa może nie prze- ganizacji oświadczył, że ten krok podjęto po to, aby „nie wprowadzać różnic trwać kolejnych ataków. pomiędzy rasą a religią”. Sprzymierzeńcy: Daesh i Boko Haram dopuścili się ludobójstwa chrześcijan w północnej Nigerii. Chrześcijanie stali się ofiarami nasilających się aktów przemocy na skutek wzrostu nacjonalizmu religijnego. Na przykład w Indiach prześladowania stały się znacznie częstsze od 2014 roku, kiedy do władzy doszła prawicowo-nacjo- nalistyczna partia hinduistyczna Bharatiya Janata (BJP) pod przewodnictwem premiera Narendry Modiego. 230 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań Streszczenie wniosków z raportu 231 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Zmiany W Chinach, gdzie prezydent określił chrześcijaństwo jako „obcą infiltrację”, Skala Najbardziej istotne zmiany w stosunku Kraj Zmiana prześladowań i wydarzenia do lat zwiększyła się wrogość do społeczności kościelnych, oskarżonych o przeciw- 2013-1015 stawianie się kontroli rządowej. Poskutkowało to coraz częstszym usuwaniem Wprowadzono nowe regulacje prawne krzyży z kościołów i niszczeniem budynków kościelnych. Niektóre samorządy Chiny najwyższa ↓ pozwalające na niszczenie kościołów oraz ↓ zakazały zwyczaju zdobienia choinki bożonarodzeniowej czy wysyłania kartki krzyży. Śmierć ponad stu chrześcijan w trzech wysoka, z świątecznej. największych atakach terrorystycznych; Egipt tendencją ↓ ↑ mają miejsce samosądy, w których ofiarami wzrostową W Korei Północnej do „niewypowiedzianych okrucieństw” przeciwko ekstremistów padają chrześcijanie. chrześcijanom zalicza się zmuszanie do głodówek i aborcji. Zgłaszane są rów- Rząd podejmuje zdecydowane kroki w celu ograniczenia swobód chrześcijan; do nież przypadki zabijania wiernych poprzez ukrzyżowanie nad ogniem czy też więzień trafiają ci, którzy sprzeciwiają się Erytrea najwyższa ↓ rosnącej kontroli nad grupami religijnymi. ↓ rozjeżdżanie walcem parowym. Ze względu na trudności, jakich doświad- czają społeczności chrześcijańskie, nadal trwa exodus. Chrześcijanie stanęli w obliczu rosnącej fali przemocy. Ataki wzrosły drastycznie wysoka, z po wyborach w marcu 2017 roku. Tylko do Indie tendencją ↓ ↓ maja 2017 roku zgłoszono 316 incydentów wzrostową lub aktów przemocy przeciwko chrześci- janom. Nastąpiła eskalacja nastrojów antychrze- ścijańskich w mediach, coraz częściej wysoka, z rozpowszechniane są antychrześcijańskie Iran tendencją ↓ publikacje; ↓ wzrostową Kościół doświadcza konfiskaty ziem, chrze- ścijanom odmawia się wydania wiz, padają ofiarami inwigilacji i zastraszania. Daesh podjęło próby wyeliminowania chrześcijaństwa z obszarów znajdujących się pod ich kontrolą. Niszczono kościoły oraz zmuszano do przejścia na islam; Irak najwyższa ↓ ↓ zapisy w ustawach rządowych wzbudziły obawy chrześcijan, którzy boją się, że ich dzieci zostaną zmuszone do wyrzeczenia się wiary w Chrystusa. Podczas wzrastających ataków Fulani widzimy zniszczone chrześcijańskie wioski i wielu zabitych. Raporty Kościoła wskazują Nigeria najwyższa ↓ ↓ na lokalne władze i zmowę militarną w sprawie zabójstwa chrześcijan, a także na finansowanie i broń. Chrześcijanie są skazywani i wysyłani do obozów dla internowanych. Doświadczają tam pracy przymusowej, tortur, prześlado- Korea wań, głodu, gwałtów. Kobiety zmuszane są najwyższa ↓ ↓ Północna do aborcji oraz stają się ofiarami przemocy seksualnej. Wielu chrześcijan jest tam mordowanych, choć nie został wydany na nich żaden wyrok sądowy. 232 Streszczenie wniosków z raportu Streszczenie wniosków z raportu 233 Prześladowani i zapomniani Prześladowani i zapomniani Dyskryminacja chrześcijan coraz częściej widoczna jest w szkołach, w tym także w podręcznikach szkolnych, z których uczą Pakistan najwyższa ↓ się dzieci. Chrześcijanie wykonują głównie ↓ Spis treści: prace służebne, nie wymagające kwalifi- kacji, gdyż celowo nie zatrudnia się ich na bardziej odpowiedzialnych stanowiskach. Chrześcijaństwo jest zakazane w Arabii Przedmowa kard. Mauro Piacenzy ...... 5 Saudyjskiej. Rząd utrzymuje, iż toleruje Arabia prywatne praktyki religijne osób niebędą- najwyższa - ↓ Wstęp Arcybiskupa Issama Johna Darwisha ...... 7 Saudyjska cych muzułmanami, jednak w rzeczywi- stości tych, którzy przechodzą z islamu na Działalność ACN na świecie w latach 2015 -2017 ...... 9 chrześcijaństwo, czeka kara śmierci. Streszczenie raportu „Prześladowani i zapomniani” ...... 33 Wciąż nasilają się prześladowania chrze- ścijan. Nowe prawodawstwo zezwala na Chiny ...... 57 Sudan najwyższa ↓ niszczenie kościołów i chrześcijańskich ↓ budynków. Droga do oficjalnego niszczenia Egipt ...... 69 chrześcijańskiego mienia jest otwarta. Erytrea ...... 79 Ciągle pojawiają się nowe, przerażające opisy okrucieństw popełnionych przez Da- Indie ...... 87 esh. Chrześcijanie masowo uciekają z Syrii, przemieszczają się także wewnątrz kraju, Iran ...... 98 Syria najwyższa ↓ ↓ chroniąc się w miejscach, gdzie nie sięgają działania wojenne. Szacunki wskazują na Irak ...... 104 to, że nawet połowa populacji chrześcijan na tamtych terenach przestała istnieć. Nigeria ...... 114 Państwo skonfiskowało 50 budynków Korea Północna ...... 122 należących do Syryjskiego Kościoła Orto- średnia, z doksyjnego. Oznaki ciągłej nietolerancji Pakistan ...... 129 Turcja tendencją ↓ - widoczne są w islamizacji historycznych wzrostową miejsc chrześcijańskich, jak np. Hagia Arabia Saudyjska ...... 140 Sophia. Sudan ...... 146 Syria ...... 154 Turcja ...... 165 Europa: Kalendarium dyskryminacji i prześladowań chrześcijan ...... 175 w 2017 roku Streszczenie wniosków z raportu ...... 231 Tabela prześladowań wg krajów ...... 233 234 Streszczenie wniosków z raportu 235 • Pomoc materialna dla chrześcijan z Ziemi Świętej: „SOS dla Ziemi Świętej”. Możliwość zakupu wyrobów z drewna oliwnego, wykonanych przez chrześcijan z Betlejem (dochód całkowicie przeznaczony na ich utrzyma- Czym jest PKWP? nie) • Wspomaganie zakonów kontemplacyjnych: „Cicha i wierna obecność”. Pomoc Kościołowi w Potrzebie jest stowarzyszeniem na prawach papie- Pomoc egzystencjalna, renowacje klasztorów i kościołów przyklasztor- skich, której celem jest pomoc służąca pojednaniu i ewangelizacji. Została za- nych oraz kaplic. Zakupu komputerów, maszyn do haftu lub szycia. łożona w 1947 roku przez ojca Werenfrieda van Straaten (1913-2003). Pomoc • Pomoc humanitarna dla Syrii - AKCJA SMS NA NR: 72405 duchowa i materialna udzielana jest chrześcijanom, przede wszystkim katoli- • Wsparcie dla Syrii pogrążonej w niekończącej się wojnie: kom, którzy z powodu prześladowań, poniżenia, braku księży lub z innych po- „Mleko dla Aleppo”. wodów żyją w zagrożeniu utraty wiary lub napotykają na trudności w jej prak- - zebrane ok. 1 100 000,00 PLN, tykowaniu. - projekt obejmuje pomoc dla 2 850 dzieci, które nie ukończyły 10 roku życia, Po spotkaniu z ks. kard. Stefanem Wyszyńskim w Rzymie w 1957 roku, o. - zebrane środki wystarczą na 14 miesięcy Werenfried zapoczątkował pomoc dla Kościoła w Polsce. W pierwszej kolej- • Uposażenie szpitala Św. Ludwika w Aleppo ności otrzymały ją zakony kontemplacyjne i seminaria duchowne. Pomoc ta - zebrane ok. 550 000,00 PLN, kontynuowana jest nieprzerwanie do dzisiaj. Ważnym jej elementem było tak- - sprzęt medyczny że fundowanie stypendiów naukowych, umożliwiających przygotowanie kadry • Paczki żywnościowe dla 1500 rodzin w Damaszku dla polskich seminariów duchownych oraz uczelni katolickich. - kwota 714 000,00 PLN, co daje ok. 40,00 PLN na rodzinę miesięcznie Obecnie organizacja wspiera projekty o charakterze pastoralno-humani- - pomoc dla 1500 rodzin uchodźców mieszkających na obszarach wiej- tarnym w ponad 140 krajach. Angażuje się głównie w kształceniu kleryków skich wokół Damaszku, i księży jak również sióstr zakonnych oraz osób świeckich. Żadne powołanie - zaopatrzenie w podstawowe produkty: mleko dla dzieci, soczewicę, cu- kier, herbatę, olej oraz konserwy. nie może być zmarnowane z powodów finansowych. W samej tylko Nigerii jest 9000 seminarzystów, ich rodziny jednak są często zbyt ubogie, by umożliwić • Obóz w irackim Erbilu, im drogę do kapłaństwa. W ostatnich latach PKWP wsparło materialnie 18.468 - zaopatrzenie obozu w najbardziej potrzebne rzeczy codziennego użytku: żywność, środki czystości etc. Koszt utrzymania tego miejsca to około seminarzystów na całym świecie. 800 tys. dolarów. Ważne miejsce w organizacji pomocy zajmuje troska o budowę lub re- • Dzień Solidarności z Kościołem Prześladowanym monty kościołów i budynków katechetycznych. W duchu nowej ewangelizacji kontynuowany i wspierany jest druk Biblii. Dlatego też jednym z największych • Stypendia mszalne dla duchowieństwa na całym świecie projektów jest „Biblia dla dzieci „przetłumaczona na ponad 161 języków. Jej • Współpraca z Rządem RP dotychczasowy nakład przekroczył 43 miliony egzemplarzy. Dla wielu dzieci na Rząd Rzeczypospolitej Polskiej przekazał na leczenie syryjskich dzieci 1 świecie jest to jedyna książka, jaką posiadają; często spełnia ona rolę elemen- 500 000,00 PLN, tarza. Obok tego sztandarowego projektu uruchomione zostały inne kampanie Najnowszy projekt medyczny jest realizowany w trzech syryjskich mia- duszpasterskie i humanitarne - takie jak: stach: Aleppo, Tartus i Marmarita. Łączny koszt to : 1.500 000 PLN. To działanie wpisuje się w sztandarowy projekt leczenia 5000 dzieci, pochodzących z rodzin chrześcijańskich a dotkniętych traumatycznym doświadczeniem wojny. Założenia projektu: • W celu utrzymania wysiedlonych dzieci ze wszystkich regionów syryjskich, z których większość stanowią uczniowie włączeni do programu : „Trauma” - leczenie urazów psychologicznych, społecznych i kulturowych, aby słu- żyć chrześcijanom i wzmacniać ich przynależność kulturową i regionalną. • Szkolenia na kursach psychologicznych dla wysiedlonych kobiet. • Promowanie i pracę nad katechezą w celach wychowawczych. • Wspieranie chrześcijańskich skautów. Od 2011 roku do marca 2017 roku Stowarzyszenie Papieskie Pomoc Ko- ściołowi w Potrzebie przekazało na pomoc w Syrii 32 710 000,00 PLN. Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie podlega bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, której jest składany coroczny raport z działalności. PKWP wspiera 700.000 dobroczyńców z 18 krajów świata. Polska jest 17 krajem, gdzie utworzony został sekretariat narodowy. Sekcja polska działa na podsta- wie decyzji Konferencji Episkopatu Polski z dnia 18.03.2004 jako kościelna oso- ba prawna oraz decyzji ministra spraw wewnętrznych z dnia 09.12.2005 roku. Osiem razy w roku ukazuje się Biuletyn, w którym można znaleźć informację o najbardziej pilnych prośbach i projektach. Pomoc dla Kościoła prześladowane- go zawiera trzy elementy: modlitwę, informację oraz pomoc materialną. Bliższe informacje znajdują się również na stronie internetowej PKWP. Serdecznie zapraszamy do czynnego udziału w tym pięknym dziele. Z wyrazami szacunku ks. prof. Waldemar Cisło Dyrektor Sekcji Polskiej Nasz adres: ul. Wiertnicza 142, 02-952 Warszawa tel./fax.: +48 22 845-17-09 e-mail: [email protected], www. pkwp.org Konto: ING Bank Śląski o/ Warszawa 31 1050 1025 1000 0022 8674 7759 www.pkwp.org