Usona Esperantisto № 2019:1 (jan-feb)
Anoncoj New items in the E-USA store; Printempa Esperanto- Renkontiĝo (PER) in North Carolina; MeKaRo in Kingston, Ontario; Organizantoj de UK-2020 serĉas volontulojn; Esperantologio en Lahtio; The ESF History Project
Festu kun ni en Bostono anoncoj • Marcus GRIEP, Chris PACEJO, Janjo PACEJO, Andreo ROSENBAUM, Julinjo SCHWARTZ, Benson SMITH La Usona-Kanada Landa Kongreso okazos en la urbocentro de Bostono, Masaĉuseco, ekde la vespero de vendredo, la 14-a de Junio, ĝis la tagmezo de lundo, la 17-a de Junio.
2018, jaro de progreso de la prezidanto • Filipo DORCAS Resumo de niaj atingoj en 2018 kaj niaj planoj por 2019.
De la estraro Raportoj de la Direktoroj kaj aliaj estraranoj.
Review: Complete Esperanto libroj • Lee MILLER A new English-language textbook by Tim Owen and Judith Meyer.
Review: Crusoes in Siberia libroj • Hoss FIROOZNIA A translation of Tivadar Soros’s Modernaj Robinzonoj by Humphrey Tonkin.
Murdo ĉe tendejo enigmo-solvoj La solvo de nia pasintnumera enigmo.
La neuzita sekurzono enigmoj • Daĉjo RUTAN “Ve. Jen alia trafik-morto ĉi-jare. Ĉu vi supozas, ke li endormiĝis dum stirado?”, demandis Umilet. “Ne”, respondis Ŝibolet. “Oni murdis lin.”
How much neutrality? el la arĥivo • James D. SAYERS Our newsletter doesn’t typically contain Expressions like “wholesale murder” and “satanism incarnate,” but 1953 was not a typical year, and № 1953:1 was not a typical issue.
La vivo de Peĉjo ŝercoj • Timothy BORONCZYK La unua en serio de bildstrioj danke al Timoteo BORONCZYK.
Senintencaj esperantaĵoj? Onda; Urban revivo? Anoncoj
New items in the E-USA store Easy reading children’s book. Iranian allegory. A little fish wants to expand his horizons. UKRAINAJ Paperback. 77 p. 2018. Iran. Catalog №: KANTOJ EN XXUEA4683 $16.98. Link
TIEL SONIS… ESPERANTO- LITERATURO (CD) Biblioteko Hector Hodler Documents and sound recordings from the archive of UEA. W. Auld, D. Charters, J. Baghy, K. Kalocsay, N. Rytjkov, B. Ragnarsson, M. Sloper read and/or recite. Disc № 2 in the Tiel sonis… series. CD. Netherlands. Catalog №: ESP010. $10.00. Link
TIEL SONIS… UNIVERSALAJ KONGRESOJ (CD) Biblioteko Hector Hodler Sound recordings from several UKs from 1955 La Printempa Esperanto-Renkontiĝo (PER) okazos to 1966, with the voices of W. Auld, M. Fettes, de la 26-a ĝis la 28-a de Aprilo, proksime al Boone, G. C. Fighiera, E. Lapenna, U. Lins and others. Norda Karolino. Disc № 4 in the Tiel sonis… series. CD. Ĝuu semajnfinon en la bela montaro de Norda Netherlands. Catalog №: UNI001. $10.00. Karolino kun ni kaj la fama instruisto Tomaso Link
Jen ligilo por aliĝi al la teamo
Alvoko al Esperantologia Konferenco en Lahtio
Aliĝu nun por MeKaRo en Kingstono, Ontario; ĝi okazos de la 18-a ĝis la 20-a de Majo 2019.
La Mez-Kanada Renkontiĝo de Esperanto (MeKaRo) estas turisma semajnfino kiu okazas ĉiujare, alterne en Kebekio kaj en Ontario, dum la longa semajnfino en Majo, t.e., la semajnfino de la Tago Nacia de la Patriotoj en Kebekio kaj de la Viktorina Tago en Ontario. Ĝin organizas la Esperanto-Societo Kebekia kaj lokaj Esperanto-kluboj en Kebekio kaj Ontario.
Ĉiuj informoj aperas en la retejo de MeKaRo
Volontuloj serĉataj por UK-2020
La organizantoj alvokas ĉiujn fakulojn, sciencistojn kaj aliajn kongresanojn al partopreno en la Esperantologia Konferenco 2019, okazonta en Lahtio, Finnlando, kadre de la 104-a Universala Kongreso de Esperanto, sub la aŭspicioj de Universala Esperanto- Asocio (UEA) kaj la Centro de Esploro kaj Dokumentado pri Mondaj Lingvaj Problemoj (CED).
La ĉi-jara aranĝo pritraktos du specialajn temojn:
la interlingvistikan aliron al piĝinoj kaj kreoloj, fenomenoj ĉiam interesaj al esperantologoj. (La temon proponis d-ro Bengt-Arne WICKSTRÖM.)
la indiĝenajn lingvojn: nuntempo kaj estonteco, okaze de la deklaro de Unuiĝintaj Nacioj por 2019: Internacia Jaro de Indiĝenaj Lingvoj. ESF History Project. If you are interested, please write to Executive Director Chuck Mays at La konferenco okazos en du partoj: dum la unua ni [email protected] before April 30, 2019. aŭskultos prelegojn de fakuloj pri la konferencaj specialaj temoj. En la dua parto la partoprenantoj — Chuck MAYS denove havos ŝancon prezenti siajn laborojn pri plej diversaj kampoj de esperantologio. La kontribuoj de Nova retejo en simpla Esperanto tiu parto povos esti prezentitaj ĉu parole, ĉu per afiŝoj. Lastatempe aperis la retejo uea.facila Ni invitas ĉiujn fakulojn, aparte junulojn kaj unuafojajn partoprenantojn, sendi proponojn, speciale pri la prezentoj per afiŝoj, kiel eble plej baldaŭ al [email protected]. La limdato por la proponoj estas la 30-a de Aprilo.
— Orlando E. RAOLA
Over the years, ESF’s administration has gone La ĉefredaktoro estas Anna LÖWENSTEIN, kaj jam through many changes. In this process, documents formiĝis tuta reto de kunlaborantoj. Emilio CID, have been lost or scattered, researchers and program estrarano de UEA, subtenis la projekton ekde la organizers are in many cases no longer living, and komenco, kaj estas grave mencii la kontribuon ankaŭ there is a distinct risk that valuable information on de ESF, kies subvencio necesis por ricevi la helpon de the history of the Foundation will disappear. profesia programisto.
There is a pressing need both to preserve the written Por kontentigi la bezonojn de la novaj esperantistoj, history and to gather the memories of participants in Anna Löwenstein ekrilatis kun ILEI kaj Stano ESF’s activities. The Board has accordingly decided to MARČEK, la redaktoro de la revuo Juna Amiko. finance a modest project to achieve these goals, Tekstoj el Juna Amiko aperos en uea.facila kaj perhaps leading in due course to a published history inverse. Jen pozitiva kunlaboro. of the Foundation’s first half-century. Poezio el ĉiuj ĉieloj The Foundation is interested in hearing from individuals in the United States and Canada who Revenas la konkurso Poezio el ĉiuj ĉieloj, kiu ĉi-jare might be interested in participating in, or leading, an atingas sian kvinan fojon. Krome la konkurso, starigita de Esperantista unu poeziaĵo pri ajna temo, ne pli longa ol 50 versoj Sicilio, ĉi-foje pliriĉiĝas per entute. La verkoj devos alveni antaŭ la 30-a de Aprilo alia grava propono: Balado 2019. por Esperanto – Saĝe enloĝi la teron – konkurso por Por pliaj informoj kaj aliĝilo, bonvolu viziti la muzikaj komponaĵoj. konkurso-paĝon
Murdo ĉe tendejo enigmo-solvoj
En nia pasintnumera Sinapo, ke li kaj Frank komencis kuiri kafon je unu enigmo, prof. Ŝibolet horo antaŭ la krimo. esploris murdon ĉe tendejo. Se la aserto estus vera, ilia ŝtala kafokruĉo estus jam preskaŭ malplena kiam alvenis Ŝibolet; post unu horo Laŭ s-ro Sinapo, kiu super la fajro, la kafo estus plejparte forboligita. Sed kuris de sia propra efektive ĝi ankoraŭ “superbolis kaj gutis en la fajron tendo por atentigi sube.” Do plej verŝajne la murdinto estis Sinapo mem Ŝiboleton pri la krimo, – kiu poste aranĝis la scenejon, pendigis la kruĉon du ŝtelistoj murdis lian super la fajro, kaj ekkuris por trovi Ŝiboleton. amikon, Frank SAGISTO, batante lin per ŝtono. Poste la ŝtelistoj laŭdire ligis Sinapon kaj Sagiston per Leganto Erik FELKER konkludis sian analizon per la ŝnuroj kaj ŝtelis ilian monon. jena rimarko:
Sed kiam Ŝibolet alvenis por esplori la scenejon, li tuj Eble s-ro Sinapo povos pli trankvile trinki kafon en kulpigis Sinapon pri la murdo. “Tiu ĉi scenejo estas malliberejo, kaj kelkfoje pripensi tion, ke lia familia bone aranĝita,” li diris, “sed vi faris unu kulpigan nomo estas por li trafa; “Sinapo” ja taŭgas por eraron.” persono kies lerteco kaj kompato similis je la grandeco de sinapo-semo. Kio estis la eraro? Gratulon al ĉiuj pro la trafaj solvoj. En la lotumado Alvenis solvoj de legantoj Jorge Rafael (“Rafa”) ĉi-foje gajnis Doug DUEA. Li ricevos $5-rabaton NOGUERAS, Ellen EDDY, Erik FELKER, kaj Doug DUEA. de la retbutiko. Ĉiuj rimarkis la ŝlosilan detalon: la aserton de Festu kun ni en Bostono anoncoj • Marcus GRIEP, Chris PACEJO, Janjo PACEJO, Andreo ROSENBAUM, Julinjo SCHWARTZ, Benson SMITH
Bostono ludas gravan rolon en la frua historio de Esperanto en Usono. En 1905, la unua Esperanta societo fondiĝis en Bostono. Post nur monatoj, membroj de la Bostona Esperanta Societo helpis fondi la unuan landan organizon – la Amerikan Esperantan Asocion – kun stabejo en Bostono – kaj eldonis unu el la du unuaj periodaĵoj en Usono – The American Esperanto Journal. Antaŭ la fino de la sekva jaro, ambaŭ Universitato Harvard kaj MIT havis Esperanto-klubojn kaj oni instruis kurson ĉe La Usona-Kanada Landa Kongreso okazos en la Roxbury Latina Lernejo – tamen la unua lerneja urbocentro de Bostono, Masaĉuseco, ekde la vespero Esperanta grupo fondiĝis ĉe Perkins Lernejo por de vendredo, la 14-a de Junio, ĝis la tagmezo de Blinduloj. En 1908, ĉe la unua landa kongreso, AEA lundo, la 17-a de Junio. Bostono dum somero estas anstataŭiĝis per EANA, kun stabejo en Ĉikago, kaj bela kaj agrabla loko, kie troviĝas historio kiu gravas The American Esperanto Journal unuiĝis kun egale por Usono kaj Esperanto. Amerika Esperantisto sub ties nomo por fariĝi la oficiala bulteno de EANA. En 1913, ambaŭ relokiĝis al Vizitu nian retpaĝaron Bostono, ĝis 1927. Inter la elstaraj nomoj de tiu
La kongrestemo estas Agado kaj Kreado, kaj pro tio ni serĉas prelegantojn kaj gvidantojn de kreemaj kaj aktivaj programeroj. Cetere ni serĉas gvidantojn de programeroj, kiuj taŭgas por komencantoj. Se vi estas verkisto, ni invitas vin prelegi pri aŭ legi el viaj verkoj. Se vi kantas, ludas muzikan instrumenton, aŭ ĝuus aktori en skeĉo, ni invitas vin partopreni en nia Distra Vespero. Se vi interesiĝas aŭ se vi havas ideojn pri programeroj, bonvole sendu retmesaĝon al [email protected]. En la 1960-aj jaroj, la Esperanta klubo ĉe Harvard ❧ ❧ ❧ estis tre aktiva, pro la pluraj junaj Esperanto- Pri la historio de Esperanto en parolantoj kiuj venis samtempe por studi en la urbo – Bostono inkluzive de Jonathan POOL, Humphrey TONKIN, kaj aliaj ĉe Harvard, MIT, kaj aliloke. Kun aliaj junuloj en Novjorko, ili fondis la Junularon Esperantistan de agadon de SpE ĝis ĝia malfondo en 2012. Nordameriko (JEN) kaj eldonis ĝian organon, JEN- Bulteno. Pool, Tonkin, kaj James Lieberman – ankaŭ Hodiaŭ Bostono havas viglan grupon – Bostona kiu estis mallonge ĉe Harvard dum tiu tempo – poste Regiona kaj Urbega Esperanto-Grupo kreis la Fondaĵon pri Esperantaj Studoj (ESF) en
De la estraro
En ĉiu numero de UE ni petas al la estraranoj raporti increase the popularity of lastatempajn farojn. Ĉu vi havas demandojn, proponojn Esperanto worldwide in the aŭ eĉ plendojn por la estraro? Sendu ilin al ni en aŭ last few years. As of Esperanto aŭ la angla, laŭ via prefero. La redakciaj February 14, 2019, the adresoj troviĝas en la kolofono. Esperanto-USA Facebook page Charlotte BURTON, Direktoro
a Landa Kongreso ĉi-jare en Bostono: Esperantic Studies Foundation (ESF) pro ties helpo Dum 2018 ni komencis organizi nian 67-an en la vojaĝ-aranĝoj. LLandan Kongreson (LK-2019). Flo Financa stato: Eble la plej granda defio por la MARTORELL kaj David K. JORDAN ĉeestos kiel niaj specialaj gastoj! Nia landa kongreso estos nia plej estraro estas nia financa stato. En 2018 ni perdis granda oficiala kunveno de la jaro. Tie ni spertos ne $22,760 (kompare al la $28,877 perdo en 2017). nur niajn oficialaĵojn, sed ankaŭ distraĵojn, divers- Certe per membriĝa kampanjo, kun nia kvanto da temajn kunsidojn, ekskursojn, kaj sendube grandan membro, ni ne povos rapide duobliĝi. Ni volas fari amikecon. Venu kun ni al Bostono. tion, sed ni decidis malaltigi nian elspezon ĉe la multekosta oficejo en Kalifornio. La Universala Kongreso 2020 en Montrealo: Ni jam komencis kunlabori kun la amikoj norde de Kiam ne ekzistis la Centra Oficejo, la antaŭaj nia landlimo por 2020. Kune kun la bonaj gvidantoj de ELNA (Esperanto-Ligo por Norda kunlaborantoj en la Kanada Esperanto-Asocio (KEA) Amerika) decidis ke la aŭtomobilejo de Catherine kaj ni planas la plej grandan Esperantan eventon de la William SCHULZE ne plu sufiĉis. Antaŭ kelkaj jaro, la Universalan Kongreson de UEA, la Universala jardekoj, ELNA komencis funkciigi Centran Oficejon. Esperanto-Asocio. Planu nun partopreni tiun Post jaroj, tiu oficejo kostis al ni pli kaj pli da mono. eventon. Ĉu vi jam havas pasporton? Okazos specialaj Ni havas ankaŭ situacion en kiu la plej ofta libroservo eventoj por junuloj. por la mondo estas Amazon. La estraro de Esperanto- La UK oficiale okazas per la KEA, sed kunlabore ni USA decidis meti librojn por vendi en tiun lokon, kie ankaŭ laboras por okazigi ĝin. Ni bezonas volontulojn pli da homoj trovos ilin
Nia libroservo: Por malpezigi la taskon transloki la Duolingo kaj aliaj iloj por lokaj grupoj: En la libroservon al Majno de Kalifornio, la CO (Vilĉjo pasintaj numeroj de ĉi tiu bulteno ni priskribis la Harris) vendis librojn kontraŭ bagatelaj prezoj. En ilojn, kiujn lokaj grupoj povas uzi por plani, anonci, niaj financaj raportoj, ni vidos perdon en la plibonigi, kaj pligrandigi vian lokan grupon. Ĉi tiuj libroservo pro ĉi tiu vendado. Sed tiuj libroj ne estas Duolingo Events, Amikumu, Meetups, kaj Zoom vendiĝis dum la pasintaj dek jaroj, kaj ne plu havis la (aŭ alia retkunvenejo). Se okazos al vi kosto por uzi la veran valoron kiun ili portis en la financaj deklaroj. ilojn, kaj se via klubo ne povas alimaniere akiri la Tiuj malnovaj libroj kaj tiu “perdo” ne plu hantos monon por pagi, bonvolu kontakti nin por nia helpo niajn financojn, nek spacon en la Centra Oficejo. aŭ sugestoj. Certe, Duolingo Events, kaj Amikumu estas tute senkostaj. Ni ankaŭ vendis kelkajn nevenditajn librojn kontraŭ ilia kosto. Danke ĉefe al Esperantic Studies Usona Esperantisto: Nia ĉefa organo de informo Foundation por helpi nin pri tiu librostoko. por nia membraro estas la bulteno Usona Esperantisto. Nia statuto deklaras, ke ni havu tian La libroservo nun funkcias kiel ĝi funkciis antaŭe, sed informilon, kaj ĝi servas bone. Sub la gvido de la de Majno anstataŭ de Kalifornio. Vi rajtas aĉeti redakcio (Hoss, la redaktoro) nia bulteno aperas librojn per E-USA aŭ per Amazon. fidele kun riĉa enhavo de diversaj kontribuantoj. Dankon, Hoss! La lokaj grupoj en niaj regionoj: Per niaj regionaj kunordigantoj, ni scias pli pri la lokaj grupoj Google Ad Grants: Google provizas senkostan en Usono kaj havas pli fortan strukturon de servon al sen-profitcelaj organizoj. En 2018 ni faris la komunikado kun niaj membroj. La estraro volas scii paŝojn sukcese por esti en tiu programo ĉe Google. pli pri kion faras la lokaj grupoj kaj kiel ni povas Per tio, niaj reklamoj aperas de tempo al tempo kiam helpi. Vidu nian retpaĝon “kontakti nin” por vidi la homoj uzas la Google-serĉilon rilate al Esperanto. Ni liston de regionaj helpantoj. ĝis nun ne eluzas nian permesitan kvanton de reklamoj, sed la paŝoj por uzi la servon de Google jam Kelkaj regionoj starigas regionajn eventojn, kiel en komenciĝis kaj ni pli saĝe agordos la sistemon ĉe Kalifornio, NOREK, ARE, kaj PER (sudorienta). Se Google por fari reklamojn senkoste. via regiono ne havas tut-regionan eventon, vi rajtas komuniki kun via regiona kunordiganto por komenci Gardi la personan informon: Ni ŝanĝis nian planojn. Esperanto-USA helpos vin kiel eble plej politikon pri membra informo. Ni jam eniras la multe en via regiono. modernan epokon de Interreto kaj la misuzo de membra informo. Pro tio, ni zorgos pri la Ni aŭskultas vin: Via estraro kaj aliaj gvidantoj nun telefonnumeroj, retadresoj, kaj aliaj tiaj kontakt- pli aktivas en la sociaj komunikiloj de Interreto, per informoj de nia membraro. Ni tamen certe havebligos retseminarioj, retaj kunsidoj, “AMA”- (demandu al la informon al gvidantoj, kiuj uzos la informon fidele, mi ion ajn) forumoj en Reddit, Facebook, Twitter, sen disdoni senpermese. Ni esperas ke ni faros tion Instgram, Amikumu, kaj aliaj teknologiaj iloj. Tamen, sufiĉe por ne ĝeni nian progreson sed samtempe se vi ne uzas tiajn ilojn, ni ankoraŭ uzas telefonon kaj gardi la informon. helikan poŝton (USPS). Bonvolu kontakti nin por proponi viajn ideojn. Pli fortaj rilatoj kun aliaj organizoj: Ni kunlaboras kun ESF (Esperantic Studies Se vi havas plendojn, vi rajtas komunikiĝi kun Foundation), AAIE (Amerika Asocio de Instruistoj de estrarano laŭ via elekto, aŭ se vi preferas, vi rajtas Esperanto), USEJ (Usona Esperanta Junularo), kaj doni plendojn. Se vi havas problemojn ni nepre volas aliaj tiaj organizoj en Usono, en aliaj landoj, kaj Prezidanton, Vic-Prezidanton, Kasiston, Sekretarion, mondskale (UEA). kaj ses Direktorojn.
Ni multe dankas al la gvidantoj de ESF por la Unu interesa ŝanĝo estas, ke ni revidas nian misian kunlaboro en planoj kaj por la financa subteno en deklaron kaj niajn ĉefajn celojn ĉe la komenco de ĉiu kelkaj kampanjoj. kunsido. Jen ĝi, kiel ĝi aperas en la statuto de ELNA / Esperanto-USA: Certe ni multe zorgas pri la junuloj kaj la nova reorganizado de USEJ. USEJ planas kunvenojn kaj Mission statement: Esperanto USA is a non- eventojn, kiuj celas programerojn ĉe nia Landa profit organization that encourages and Kongreso en Bostono kaj la Universala Kongreso en strengthens the Esperanto community in the Montrealo. Niaj junaj membroj de la estraro multe United States and its territories by facilitating helpas en tio, kaj ni eĉ havas estraranon (Hanson), support and communication for local groups and kiu ankaŭ estas en la estraro de TEJO, la junulara providing a centralized set of resources for our organizo mondskala. Venu kun ni al Bostono kaj members. invitu viajn junajn amikojn! Goals: Niaj estraraj kunsidoj: Via estraro nun kunsidos iom pli formale, sekvante pli la regulojn kaj politikojn 1. Encourage and strengthen the Esperanto en Robert’s Rules of Order. Ni pli bone zorgas pri niaj community in the USA and its territories. protokoloj, kaj klopodas raporti pli fidele kaj vere al 2. Facilitate structure and communication to la membraro. Ni volas, ke vi sciu, ke via estraro bone support our local Esperanto groups. zorgas pri la organizo kaj la mono, kiun vi donas al ni. 3. Provide a centralized set of resources for Esperanto-USA estas via organizo, kaj ni estas la the Esperanto community in our region. landa membro-bazita organizo de Esperanto en Ek kaj Antaŭen! Onward and Upward! Usono.
La estraro kunsidas monate per Interreto. Ni pli Filipo DORCAS aktivas ol antaŭe kaj uzas la ilojn Zoom, Slack, Trello, kaj retmesaĝojn. Ni interŝanĝas milojn da mesaĝoj Filipo estas prezidanto de Esperanto- USA. Li kaj lia edzino Elizabeto loĝas kaj diskutas multajn ideojn. en Fort Worth, Teksaso.
Notu, ke via estraro nun havas dek membrojn: fi[email protected]
La vivo de Peĉjo ŝercoj • Timothy BORONCZYK Review: Complete Esperanto libroj • Lee MILLER
discover meanings, relationships between kinds of words, ways of saying things (and possible alternate ways of saying things), and various aspects of grammar. Lots of information is presented directly, but lots of information has to be discovered through analysis. It’s not a learning method for someone who wants to casually or passively read through a traditional Esperanto textbook. There are other materials, like the “mini” Esperanto course from EAB, for that purpose.
There’s a very brief introduction about Esperanto, but information about the language (including history, culture, literature, and interesting facts) is integrated throughout the book, largely at the beginning of each chapter, as well as with boxed “culture tips.”
The book contains 18 chapters. Each chapter starts with the CEFR (Common European Framework of Reference, the KER — Komuna Eŭropa Referenckadro — in Esperanto) criteria (A1, A2, B1, and B2) addressed in that chapter. In each chapter there are two conversations, each with a vocabulary or the first time in three decades, English list and a list of new expressions. Happily the very speakers wishing to learn Esperanto have a first conversation is structured around a new learner Fnew comprehensive textbook. Complete who has just logged into an Internet chat group. Esperanto is the successor to the classic Teach Computers exist in this book! The Internet exists in Yourself Esperanto, which through three editions this book! Smartphones exist in this book! For those was the standard for several generations of learners. of us who grew up on textbooks in which the happy But this new book is not a revised edition; it’s a children played in the meadow with the cows, or completely new textbook, reconceptualized, Father asked his secretary to type a letter, it’s reimagined, and rewritten from beginning to end. revolutionary. As the book progresses the characters Physically, the book is much larger than the older carry through, meeting in an Esperanto club, meeting Teach Yourself Esperanto: 9-¾ ⨯ 7-½ inches / 25 ⨯ informally in town, having different Internet 19 cm, and 344 pages. Paper and print quality are interactions, and attending a Universala Kongreso great, and the text has an open feel, with lots of (World Congress). variety. But be aware that if you’ve been waiting for a “revised and updated” edition of Teach Yourself From the beginning the book is tightly integrated Esperanto, this new text has a different structure and with sound recordings, which are available online or presentation. can be downloaded into an associated smartphone app. In actuality the entire text of the book is The book starts out with clear, practical guidance on recorded, but each segment is clearly identified and how to go about learning the language, using what referred to for the exercises by number and by an the authors call “the discovery method.” It was icon. For many exercises the sound recordings are striking to me how much the book requires active necessary, and I’d say the book can’t be effectively engagement and thought from the learner in order to used without access to them. The pronunciation and quality of the recordings are excellent. commitment, from the learner. Any textbook placed on the bookshelf, or the bedside table, or under the pillow, and not actively used is not going to yield good results. And this textbook is more demanding than the usual model.
This book is a British publication, and US English speakers are going to encounter some vocabulary and expressions that are different from US usage. Crisps, mum (instead of “mom”), biscuit (instead of “cookie”), bucketing it down (“pouring down rain”), cockerels, go across the taxi rank (“cross the line of taxis”), and some others. None of these should cause any problem with understanding, but US readers need to be aware there will some differences. In the sound recordings, the spoken English part is also British English, of course.
A couple of things I would have presented differently. Land names are introduced and consistently used with -io instead of -ujo. A discussion of land names and -ujo occurs later in the book, but with a bit of a warning that you’ll sound old-fashioned if you say At the end of each chapter is a brief “test yourself” Britujo or Francujo. I would have preferred to see and a “self check.” At the end of each group of six both forms introduced together, with -ujo presented chapters is a comprehensive review for that section, as the basic ending and -io presented as an printed on light gray background which nicely divides alternative which has become somewhat the book up. predominant, although by no means exclusive.
As the book is designed for people to learn on their own, it includes some important tools. There is a brief but useful “Grammar Reference.” There is a full set of answers to the exercises, which was an important part of the older Teach Yourself Esperanto. And there are Esperanto-English and English-Esperanto glossaries, so that it’s not absolutely essential to have a dictionary in hand when using the book. Unfortunately there’s not an index, which complicates the book’s use as a reference. For anyone using the book I’d suggest marking or noting in some way the sections you think you may want to find later.
The book suggests that it’s possible to reach B1/B2 level with the material provided. I think that’s a possibility, but it’s important to recognize that it’s not a promise of the “If you buy this book, you’ll soon speak Esperanto at the B2 level” type. The material and information is in the book, but getting to B1/B2 level is going to require a lot of work and energy, and There’s consistent use of forms ending in -ino for print material these days. Depending on where you professions and occupations. I was surprised to see buy it, this book costs between $30.00 and $40.00. sciencistino, dentistino, kelnerino, even veganino But consider: If you use it daily for six months, 180 and Katolikino, in places where I would have used days, and even if you pay the full $40.00 price, you’re the base form as gender-neutral. I’m from an older paying about $0.25 a day for modern, creative generation, and even I don’t use -ino this way. learning material. However, it’s not an error, and many Esperanto speakers continue to use gender-differentiated forms My recommendation is that anyone who seriously even when they’re not necessary. And there are a wants to learn Esperanto, or anyone who has learned couple of boxed “language tips” that clarify that many it but wants to refine their mastery of the grammar people don’t use the forms with -ino. and vocabulary, should get this book. I think someone studying through it carefully, focusing on There are a few errors in the book, but after a careful understanding and mastery at each step, could do a reading I honestly did not find many, and none of chapter every one to two weeks. My sense as I went them affect the language learning goals that a through the book is that it’s about an average purchaser would have. The book had input from solid 6-month course. That, of course, is dependent on the language consultants , and excellent proofreading, learner and how much time they have for it, but my but no book gets to the press without a few misses. point is that it’s not a book you’re going to “do” in a I’m not going to tell you what they are, because it’s weekend or during a one-week vacation. But by all more fun for people to see if they can find them. But means do it, if you want to learn Esperanto. there are none you should worry about. Owen, Tim, and Meyer, Judith. Complete Esperanto There is some legitimate concern about the price of
Kolofono Redaktoro / Editor: Hoss FIROOZNIA Kontribuontoj eble volus legi la kalendaron de limdatoj kaj redakciajn konvenciojn en nia retpaĝaro. Kontaktu nin:
or many help his family escape to the West. speakers of FEnglish, the It was in the June, 1923 issue of that magazine that name Soros brings to Soros began serializing the narrative of his escape mind George Soros, the from a prison camp in World War I. He called it American billionaire Modernaj Robinzonoj en la Siberia Praarbaro famous for his (“Modern Robinsons in the primeval Siberian investing and forest”). In 1999 the collection was republished in philanthropy. For book form by publisher Eldonejo Bero, along with many speakers of historical notes by Humphrey Tonkin (in Esperanto). Esperanto, the name That edition is no longer available from Esperanto- brings an additional USA, but as of press time it is still in stock at UEA person to mind: Tivadar Soros, a Hungarian lawyer
In documenting the adventure, Soros took pains to While one can certainly enjoy (or perhaps endure) craft a story that stands on its own. His narrative is such accounts apart from their historical context, largely abstracted from its historical setting, making modern readers may still have questions. For it accessible to readers without a background in the example, “How did Soros end up all the way over in political intrigues of the period. (All the better for the Siberia?” Or, “What were Japanese and American modern reader, for whom the Great War is now armies doing in Russia?” And so on. Few such largely forgotten.) Of course, many of the challenges questions are addressed in the narrative; in fact, Soros encountered were not unique to that particular Soros never even mentions in which army he fought. conflict. His story deals with elements of the human He adopts a carefully nonpartisan tone, suspending experience common to every war: fear, pestilence, the adventure in a sort of political vacuum. This misery, fleeting joy, and hunger. approach makes sense considering the multinational audience for whom he was writing, at a time when the Especially hunger. In one chapter we get to share the politics of the conflict were well known to most author’s shock upon meeting Dolfi and Sepi, a pair of readers. For those of us a century removed, however, Austrians who had managed to survive alone for two more context is needed. years in the forest: Thankfully, translator Humphrey Tonkin was given “So, tell us. What was the worst of your space for a sizeable introduction. (Publisher Mondial adventures?” I once asked in curiosity, during a deserves special credit for this; English-language conversation about the terrors and perils of the publishers tend to be squeamish about allowing taiga. translator’s forewords, fearing that readers will “When we ate our comrade Hans.” reflexively avoid translations that advertise themselves as such.) In effect, Tonkin becomes our Dolfi dug Sepi in the ribs. guide to the adventure — and even a sort of co-author — lending the story a significance that it would “Aren’t you ashamed to talk about such things?” otherwise lack. Tonkin is a master of English prose, Dolfi whispered, but Sepi none the less quietly and he’s intimately familiar with the history of the continued his story. period. His detailed maps, footnotes and appendices “At the time there were ten of us living together. make him the ideal travel companion. To begin with, there were thirty in the group, but Tonkin describes Soros’s prose as artless, much like death with its healthy appetite consumed the rest. Defoe’s unvarnished narrative in Crusoe. And the text Hunger tore at our guts: we had nothing to put in is indeed artless in that sense: it presents its story in our bellies. We had eaten the last remains of a an accessible, unpretentious manner. But Soros is horse and we were already chewing desperately certainly not without skill. His narrative captivates on its hooves and hair. The effects of hunger with its palpable details, made all the more turned Hans crazy. We could hardly send him to compelling when we realize that they chronicle actual the hospital, because there was no hospital to events: send him to. In fact if anyone got sick in the forest, or got wounded, there was no help for him, and From one day to the next, the flies and without a doctor he simply closed his eyes and mosquitoes made our life less and less tenable. Every hour of the day and night seemed to have language as idiomatic and unforgiving as English, the its particular species of fly. In the morning and at result could sound clumsy or wooden. night the chief problem was mosquitoes, in the Faced with such challenges, some translators strive to middle of the day enormous flies, and in the retain a sense of “difference” in their translations — afternoon swarms of tiny ones. And their perhaps by imitating an antiquated style of English to numbers were beyond all measure. Occasionally indicate age, or by adopting awkward turns of phrase they attacked us with such fury that, despite our to retain foreignness. Other translators strive to attempts to defend ourselves, they literally filled “domesticate” their translations, making them sound our mouths and eyes. We had no mosquito nets, idiomatically native and modern. and the sheets that we created for ourselves were not very effective; the bites made our heads swell Tonkin skillfully treads a middle ground, remaining up like pumpkins. faithful to the original text while domesticating details that could cause unnecessary distraction. The The horses suffered even more than we did. By result is a story as accessible as Soros’s original, with flailing about with our arms we were able to drive just a hint of foreignness to admit its age and origins. the various blood-sucking flies away from us, but That foreignness is not so great as to necessarily our poor horses were helpless, and their tails reveal the text as a translation, but it’s enough to simply could not fend off the millions of flies and maintain the “difference” appropriate to a tale from a mosquitoes. The gray horse, for example, turned different era and culture. completely black with flies and dried blood from their bites. Every time we stopped to rest, we built In other words, the English version of the story flows a big fire of green sticks to protect the horses with in much the same way as the Esperanto original, the smoke. leaving a very similar impression. To me, that’s a sign One translation challenge for Tonkin was the age of of a successful translation. the text; like other living languages, Esperanto has As a bonus, the volume includes Tonkin’s translation evolved noticeably since Soros wrote his story in the of a short fable (The Fairest Judgment) that Soros 1920s. What’s more, those who’ve read the original published in Literatura Mondo under the may have noticed that Soros’s style is not particularly pseudonym Teo Melas. “English-like” — I suspect it conforms more closely to the rhythms of his native Hungarian. That style Soros, Tivadar. Crusoes in Siberia and The Fairest fortunately poses no problems in Esperanto; the Judgement
nspektisto Jakobo en ravinon. UMILET kaj IProfesoro Elija Ŝibolet kaj la inspektisto rapide eliris sian aŭton kaj grimpis malsupren. La stiristo estis klare mortinta; ŜIBOLET estis survoje inter la urboj Haveno lia korpo estis rompita kaj sangokovrita. Ĉirkaŭ 30 kaj Bonuma. Manĝinte metrojn for kuŝis la aŭto, tute detruita. refreŝigan tagmanĝon, “Strange”, murmuris inspektisto Umilet, indikante ili decidis aŭti supren neuzitan sekurzonon. Ĝi kuŝis sur la stirista seĝo en laŭ la monto Ĉielskrap. flako de freŝa sango. Sed post mallonga veturo, Umilet abrupte stiris zigzage kaj bremsis la aŭton, preskaŭ elĵetante Ŝibolet murmuris. “Nu, mi dubas, ĉu la zono povintus profesoron Ŝibolet tra la ventŝirmilo. Sekurzonoj savi lian vivon.” tamen tenis ilin sekuraj en siaj seĝoj. “Mi devas telefoni al la ŝtata polico”, diris la La kialo por la kriza ekhalto estis terure evidenta. inspektisto. “Unu plia trafikmorto ĉi-jare. Ĉu vi Ruĝa sportaŭto rapidis malsupren al ili laŭ la longa, supozas, ke li endormiĝis dum stirado?” monta vojo. La aŭto ŝajne ne estis stirebla. Ĝi preterflugis ilin, frakasante barilon. “Ne”, respondis Ŝibolet. “Oni murdis lin.”
La kraŝo ne haltigis la aŭton, sed ĵetis la stiriston Kiel Ŝibolet scias, ke temas pri murdo? Se vi havas supren. Dum momento li ŝajnis ŝvebi en la aero … supozon, sendu nur unu solvon al redakcio (adresojn antaŭ la neevitebla falo. Kaj li kaj la aŭto malaperis trovu en la kolofono) antaŭ la 15-a de Aprilo. Inter la solvintoj ni lotumos $5-rabaton de la retbutiko.
onda senintenca esperantaĵo • Steve EICHBLATT
Leganto Steve EICHBLATT en Novjorko raportas, ke lia filino trovas plurajn esperantecajn marknomojn, ekz. la sapon Bona kaj la balailon Onda. Li (kaj ni) estas kompreneble tre fiera pri ŝi! How much neutrality? el la arĥivo • James D. SAYERS
Our latest trip into the archives takes us all the way back “Dictatorship of the Proletariat,” “Rule of the to January of 1953, when the fledgling ELNA (later to be Intelligentia,” Ku Kluxism, having red flags, white called Esperanto-USA) published the very first issue of its robes, brown shirts, black shirts, silver shirts, or just newsletter — including the following essay by James D. Sayers, its very first editor. plain dirty shirts of any variety, so long as they seek the enslavement of free men to one man, or a few Our newsletter doesn’t typically contain expressions like men, in seats of power over mind and body, cannot “wholesale murder” and “satanism incarnate,” but № 1953:1 was not a typical issue. The early fifties were the be recognized by free men anywhere as political height of the McCarthy-era, and the founders of ELNA parties deserving the advantage of neutrality. had just broken free of EANA in response to the latter’s attacks on UEA for its alleged toleration of Communist The world is face to face today with the greatest subversion in the international Esperanto movement. struggle of all the ages of mankind. On one side of EANA’s leadership had also implied that ELNA’s founders this climactic battle are the democratic free nations, were themselves Communist sympathizers. where men are still free to criticize and change their Sayers’s first editorial was a stark repudiation of that governments; where they are free to stumble along in idea. It was also written before ELNA’s strictly apolitical their clumsy pursuit of the distant ideal of genuine editorial policy had been firmly established. democracy, making mistakes and paying for their For more information about the split in EANA that led to own mistakes; inching forward in social gains for the the establishment of ELNA, see David Richardson’s ELNA masses, however slowly, but ever going forward, just kaj EANA: Fondo kaj malfondo in issue 1992:1. — Ed. the same, with infinitely greater comforts and luxuries of life than exist in any nation under the iron ow neutral can Esperantists of the “neutral” heel of totalitarianism. world movement be? We declare ourselves Hin full accord with the Zamenhofan On the other side of this battle are the forces of real principles of neutrality as to race, religion and imperialism of the Attila-Gengis Khan-Hitler-Stalin politics. We care not what the color of a man’s skin is, type, now Stalinism supreme over the fearfully nor which religion — if any — he supports, nor to enslaved third part of the human race. During the which political party he gives his allegiance, if he is recent Moscow world conclave of Stalin’s puppets, earnestly dedicated to the Esperanto movement in its the piping voice of a Chinese stooge was heard continuing effort to bring greater unity of boasting that they (the Communists) of China had understanding to all mankind through the adoption liquidated (murdered) over two million of their of our neutral, secondary language for all nations. opponents — and reliable reports indicate that in each passing month thousands more are added to Nevertheless, Esperantists cannot, and in actual fact, those two million. do not remain neutral as between good and evil. The very heart and soul of Esperantism, as formulated by This satanism incarnate, stalking abroad over the that noblest of all Esperantists, Dr. Zamenhof, earth, seeks with devilish, lying cunning in the free himself, is a dynamic contradiction of all systems of countries, by open wholesale murder, or by the hatred, class divisions and subjugation of the minds enslavement of millions of forced laborers, in already and bodies of men to coercion and slavery. It, by its subjugated countries, to extend this totalitarianism to essential expression of being condemns these things, all peoples, including our own in America. as it naturally must condemn murder, wholesale or retail. We have recently gone through with the painful task of reorganizing our Esperanto movement in North Naziism and Fascism, of wilted power but still too America to defeat dictatorial power. We have much alive in the world, and Communism of the adopted, by an almost unanimous vote of the Kremlin school, and any and all advocates of membership, a thoroughly democratic Constitution. The Constitutional Committee, at the behest of a Esperanto movement: Esperantism is one of the most great many members who read, criticized and offered effective instruments for a worldwide democracy of suggestions for changes, or additions to, the tentative international understanding. This feature of the copy of that Constitution as sent out to them, Esperanto movement is anathema to the Communist included in the final draft the provision: “… dictators. I saw many instances of this Communist totalitarians are not eligible for membership.” dislike for Esperanto during my years of service with our forces in Europe. We do not have to be super- Now two members have written objections to the patriots to take our stand against the evils of inclusion of that provision. They declare that it is a totalitarianism. But for all of its blundering, slow deviation from the Zamenhofan principle of progress, I am, and shall always be, a patriot of neutrality. These two members, and any others who Human Freedom. may be likeminded, shall certainly have the chance to offer a motion to the membership before the 1953 This is my personal statement, with no presumption Congress to repeal this provision. That is democracy. of stating a policy for the ESPERANTO LEAGUE FOR I am convinced that neither of these two members, NORTH AMERICA. It is too close to press time to both old and sincere advocates of Esperanto, both secure a formulation of policy from the newly elected native-born Americans, is an apologist for Stalinism. officers and executive committee. That will come in a I believe they are just leaning over backwards in their later issue if deemed necessary. dedication to a phantom “neutrality” which cannot find room in any Esperantist bosom. James D. SAYERS The Kremlin has long ago forbidden the once lively James D. Sayers
urban revivo senintenca esperantaĵo • Steve EICHBLATT
Steve lastatempe vojaĝis en Ĉinujo, kie ŝajne abundas esperant(ec)aj marknomoj. Aparte interesa trovaĵo estas tiu ĉi Urban Revivo, butiko kiu laŭ Steve “ankoraŭ ne bone lernis la akuzativon.”