1450872983-17Machi20
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Nakala ya Mtandao (Online Document) BUNGE LA TANZANIA _______________ MAJADILIANO YA BUNGE _________________ MKUTANO WA KUMI NA TISA Kikao cha Kwanza - Tarehe 17 Machi, 2015 (Mkutano Ulianza Saa Tatu Asubuhi) WIMBO WA TAIFA (Hapa Wabunge Waliimba Wimbo wa Taifa) D U A Spika (Mhe. Anna S. Makinda) Alisoma Dua SPIKA: Waheshimiwa Wabunge, tukae. Katibu, hatua inayofuata! TAARIFA YA SPIKA SPIKA: Waheshimiwa Wabunge, toka tuondoke kipindi kilichopita na tulipoanza shughuli za Kamati, tulipata msiba mkubwa. Ndugu yetu Mheshimiwa John Damiano Komba, alifariki tarehe 28 Februari, 2015 na tukamzika tarehe 3 Machi, 2015, nyumbani kwao Lituhi Mbinga katika Mkoa wa Ruvuma. Mheshimiwa John Komba, kama mlivyoelezwa wakati wa msiba, alikuwa kazini mpaka wakati umauti unampata. Ilikuwa siku hiyo wanajiandaa kwenda Nchi ya Ethiopia kwa shughuli za Kamati kama ilivyo kawaida na katika maandalizi hayo ndiyo jioni yake aliondoka duniani. Kwa hiyo, kilikuwa kifo cha ghafla sana. Kwa sababu hiyo, Waheshimiwa Wabunge, nawaombeni msimame, tuomboleze kwa muda wa dakika moja. (Hapa Wabunge walisimama kwa dakika moja kumkumbuka aliyekuwa Mbunge wa Mbinga Magharibi, Marehemu Mheshimiwa Capt. John Damiano Komba aliyefariki dunia tarehe 28 Februari, 2015) SPIKA: Mwenyezi Mungu, aiweke roho ya marehemu mahali pema peponi; amen. Ahsante, tukae. Taarifa ya pili, Waheshimiwa Wabunge, kama mlivyosikia kwenye Vyombo vya Habari, Waziri Mkuu hivi sasa yupo Japani na badala yake amemteua Mheshimiwa John Samuel Sitta, Waziri wa Uchukuzi, aweze kushika nafasi ya kuongoza shughuli za Serikali hapa Bungeni kwa kipindi hiki ambacho hatakuwepo. Sasa tunakukabidhi. (Makofi) Katibu, hatua inayofuata! 1 Nakala ya Mtandao (Online Document) MASWALI NA MAJIBU SPIKA: Waheshimiwa Wabunge, tunaanza na maswali ya Ofisi ya Waziri Mkuu na atakayeuliza swali letu la kwanza ni Mheshimiwa Josephine Genzabuke. Na. 1 Wakimbizi Waliopiga Kura Mkoani Kigoma MHE. JOSEPHINE J. GENZABUKE aliuliza:- Nchi yetu inafuata Sheria na hata suala la uraia linazingatiwa sana wakati wa Uchaguzi Mkuu ili Mwananchi aweze kupiga kura au kupigiwa kura wakati wa Uchaguzi Mkuu:- Je, nini kauli ya Serikali juu ya wakimbizi waliopiga kura katika baadhi ya maeneo Mkoani Kigoma hasa ikizingatiwa kuwa uchaguzi ule haukuwa na utambulisho maalum kama vile kadi ya mpiga kura? NAIBU WAZIRI, OFISI YA WAZIRI MKUU, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA (TAMISEMI):- Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Mheshimiwa Waziri Mkuu, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Josephine Johnson Genzabuke, Mbunge wa Viti Maalum, kama ifuatavyo:- Mheshimiwa Spika, Uchaguzi wa Serikali za Mitaa mwezi Disemba, 2014 ulisimamiwa na Kanuni za Uchaguzi wa Serikali za Mitaa za Mwaka 2014. Kwa mujibu wa Kanuni hizo, sifa za mtu kupiga kura zilikuwa ni:- (i) Awe raia wa Tanzania; (ii) Awe na umri wa miaka 18 au zaidi; (iii) Awe mkazi wa eneo husika (Kitongoji, Kijiji au Mtaa); na (iv) Awe hana ugonjwa wa akili uliothibitishwa na daktari anayetambulika na Serikali au Bodi ya Utabibu. Pamoja na sifa hizo, kila mtu alitakiwa kujiandikisha katika daftari la wapiga kura ili waweze kupiga au kupigiwa kura. Mheshimiwa Spika, kwa mujibu wa Kanuni, kabla ya siku ya uchaguzi, orodha ya wapiga kura wanaoandikishwa, hubandikwa katika kituo cha kupigia kura, ili kuwezesha wananchi wa eneo husika kubaini watu wasiokuwa na sifa, wakiwemo wakimbizi au wasio wakazi wa eneo hilo. Katika maeneo ambako mwananchi amejiandikisha na siyo mkazi au raia wa eneo hilo, wahusika waliwekewa pingamizi wasipige kura au kupigiwa kura. Pingamizi lolote linatakiwa kwa mujibu wa Kanuni kuwasilishwa kwa Msimamizi Msaidizi wa Uchaguzi katika muda wa siku tano kuanzia tarehe ya kuwasilisha pingamizi hilo. Mheshimiwa Spika, endapo wapo Wakimbizi ambao wamethibitika kwamba walipiga au kupigiwa kura katika Uchaguzi wa Serikali za Mitaa mwaka 2014 katika Mkoa wa Kigoma, Serikali itakuwa tayari kushirikiana na Mheshimiwa Mbunge kuchunguza suala hili na kuchukua hatua ili kulipatia ufumbuzi. Hata hivyo, ni jukumu la Viongozi wa Vijiji, Vitongoji na Mitaa pamoja 2 Nakala ya Mtandao (Online Document) na Wananchi, kuwabaini watu ambao siyo raia au wakazi wa eneo husika na kutoa taarifa kwa mamlaka husika ili hatua ziweze kuchukuliwa kwa mujibu wa Sheria. SPIKA: Mheshimiwa Genzabuke, swali la nyongeza! MHE. JOSEPHINE J. GENZABUKE: Mheshimiwa Spika, ahsante kwa kunipa nafasi ili niulize maswali mawili ya nyongeza. Mheshimiwa Spika, pamoja na majibu mazuri ya Mheshimiwa Naibu Waziri, ni kweli majina yalibandikwa kwenye notice board, lakini kati ya majina hayo yaliyobandikwa katika Kijiji cha Kitanga, wapo watu zaidi ya kumi waliotambulika kuwa ni wakimbizi. Kwenye kituo hicho alikuwepo Mwanasheria wa Halmashauri ya Kasulu, alipoambiwa alisema waacheni wapige kura, baada ya hapo hatua zitachukuliwa. Mheshimiwa Spika, nilitoa taarifa kwa Waziri wa Mambo ya Ndani, akaagiza Maafisa wa Uhamiaji waende Kitanga na wale watu waliwakuta baadhi yao na wengine walikimbia na mpaka hivi sasa watu hao wamesharudi. Sasa nataka nijue yafuatayo:- (i) Ni lini suala hili litashughulikiwa ili wakimbizi hao waweze kuchukuliwa hatua? (ii) Kwa kuwa mwaka huu kuna Uchaguzi Mkuu wa Rais, Wabunge na Madiwani, lakini mwezi wa nne tarehe 30 litakuwepo suala la kupigia kura Katiba Inayopendekezwa; je, Serikali imejiandaa vipi kuchukua hatua mahususi juu ya watu ambao watatambuliwa kwamba ni wakimbizi ili suala hili lisijirudie kwa mara nyingine tena? (Makofi) SPIKA: Mheshimiwa Naibu Waziri, majibu! NAIBU WAZIRI, OFISI YA WAZIRI MKUU, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA (TAMISEMI): Mheshimiwa Spika, mimi ninajua Mheshimiwa Mbunge ana-address kitu kikubwa. Ukisema Viongozi wetu katika ngazi ya Vitongoji na Vijiji wanachaguliwa na watu wengine kutoka nje, that is serious na siyo jambo ambalo ninaweza nikampuuza Mheshimiwa Mbunge hapa. Mheshimiwa Spika, kwa taarifa yako, hivi ninavyozungumza ninatokea Kigoma. Hii ndiyo ilikuwa safari yangu ya mwisho, nimekuja hapa na Mheshimiwa Genzabuke tumekutana kule Kigoma anafahamu. Hivi ninavyozungumza hapa, nimezungumza na Mheshimiwa Machibya asubuhi hii na nimezungumza pia na Katibu Tawala, nimezungumza nao wote. Nimejaribu vilevile kuangalia records zote kuona kama kuna tukio la aina yoyote ambalo limetokea hapa. Hakuna mahali popote kwa mamlaka hizi ambazo nimezitaja hapa, nimeambiwa kuna wakimbizi ambao wamepiga kura. Sasa, she is a Member of Parliament, anatoka katika eneo lile, anataja Kijiji hapa ambacho anakiita Kitanga na anasema kuna watu kumi. Nikitoka hapa nitazungumza na Mkuu wa Mkoa, ambaye nimezungumza naye hapa, nataka nimwambie inasemwa sasa, maana inazungumzwa katika kikao kikubwa. Nimwambie kwamba, wapo watu kumi wanaonekana kuwa walijiandikisha. Tunazo kesi, I want to be concrete, kuwa concrete ni kusema Mheshimiwa Anna Makinda, ndiyo kuwa concrete! Watu mia nne pale Karagwe na ninajua ndugu yetu Mbunge wa Karagwe anaweza akasema, nao wakasemekana kwamba walipiga kura pale. Tukapeleka watu kule, wakaenda kufuatilia kura zilizopigwa na watu wengine ambao hawastahili kupiga kura. Hatua 3 Nakala ya Mtandao (Online Document) zikachukuliwa, watu wakakamatwa wakawekwa ndani na wengine walipopata habari kuwa suala hili limetokea, wakakimbia wakaenda. Mheshimiwa Spika, tunazungumza habari ya nchi yetu, wengine wako Malawi na wengine wako kule Kilimanjaro Kamwanga. Kuna maeneo mbalimbali ya Mpaka ambayo yako hapa, tunawaomba Wananchi na tunawaomba wenzetu wanaofanya kazi kule, wanapobaini mambo kama haya yanayosemwa hapa watuambie. Mimi niko tayari kushirikiana na Mheshimiwa Genzabuke ili tuweze kujua tunafanyaje. (Makofi) Swali la pili anauliza Serikali imejiandaa vipi. Uchaguzi huu anaouzungumza hapa ni uchaguzi ambao unasimamiwa na Waziri Mkuu mwenyewe. Uchaguzi anaoniulizia ni uchaguzi ambao upo chini ya National Electoral Commission, ambao mimi nafahamu tu kama Serikali kwamba, kuna maandalizi mazuri yanafanyika hapa. Nilitaka niliweke vizuri kwa sababu kuna anayekamata nafasi ya Waziri Mkuu nisije nikaonekana ninapapatikia mambo. At any point lazima utahusisha Vitongoji na wale wengine wote wanaohusika na sisi. Sisi tuko imara, tumekaa hapa, tunachukua hii caution, kesho kutwa tutakwenda kupitisha Katiba, Madiwani, Wabunge pamoja na Rais wa Jamhuri. Tukiruhusu mambo ya namna hii yaendelee hapa, maana yake tunaweza kupata kiongozi aliyechaguliwa na watu wengine. Tutachukua kila hatua na hii tip aliyotupa hapa na wale wengine wote wenye tip tunaomba mtupatie taarifa hizo tuweze kuchukua hatua suala kama hili lisijitokeze katika nchi yetu. (Makofi) SPIKA: Tunaendelea na swali, Mheshimiwa Selasini! MHE. JOSEPH R. SELASINI: Mheshimiwa Spika, nashukuru kwa kunipa nafasi ya kuuliza swali la nyongeza. Mheshimiwa Spika, baada ya Uchaguzi huu wa Serikali za Mitaa na matokeo yake kutangazwa, yapo maeneo ambayo viongozi waliochaguliwa hususan Wenyeviti wa Vijiji, hawajakabidhiwa ofisi hadi sasa tunapoongea. Hawajakabidhiwa ofisi kwa sababu inasemekana tathmini inafanywa ili kujua kama zile ofisi ni za Vyama au ni za Serikali, ilhali Wananchi walichangishwa kuzijenga kama Ofisi za Serikali na kwa muda wote wa miaka 53 ya Uhuru wa nchi hii, zimekuwa zikitumika kama Ofisi za Serikali za Vijiji! Naomba tamko la Serikali kuhusu jambo hili. (Makofi) SPIKA: Mheshimiwa Selasini, hujalitendea haki swali lenyewe. Swali linazungumzia wakimbizi, sasa ofisi zimekuwaje, tena wapiga kura! Labda Waziri kwa sababu anajua ajibu. NAIBU WAZIRI, OFISI YA WAZIRI MKUU, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA (TAMISEMI): Mheshimiwa Spika, ninachofahamu, Vitongoji, Vijiji, Mitaa na Kata, hizi ni Ofisi za Serikali.