Deel 2 De Zuiderzeestraatweg: Het Streefbeeld
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Deel 2 De Zuiderzeestraatweg: Het Streefbeeld Een gewone weg met een bijzondere betekenis voor de noordelijke Veluwezoom Deel 2 Zuiderzeestraatweg: Het Streefbeeld Colofon Dit project werd uitgevoerd door de Regio Noord Veluwe in samenwerking met het Gelders Genootschap. Het project kwam tot stand met medewerking en financiering van de Provincie Gelderland, het Veluws Bureau voor Toerisme en de gemeenten Nijkerk, Putten, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Elburg, Oldebroek en Hattem. Auteur: Jan Wabeke Maart 2011 Gelders Genootschap / Regio Noord Veluwe Gelders Genootschap Vereniging tot bevordering en instandhouding van de schoonheid van stad en land Zypendaalseweg 46 Postbus 68 6800 AB Arnhem T: 026-4421742 www.geldersgenootschap.nl 2 Zuiderzeestraatweg Een gewone weg met een bijzondere betekenis voor de noordelijke Veluwezoom Deel 2 Het streefbeeld | Maart 2011 | Gelders Genootschap 3 Inhoudsopgave De rapportage van Het project Zuiderzeestraatweg Deel 2 bestaat uit 3 delen: De Zuiderzeestraatweg: Het Streefbeeld Deel 1: De Zuiderzeestraatweg: Het Verhaal: Hoe is de weg tot stand gekomen? Over welke weg 1. Inleiding en doel 5 2. Ontwerpprincipes “Naar nieuwe grandeur” 7 hebben we het? Wat waren oudere wegen in het 3. Realisatie streefbeeld 16 gebied? Hoe heeft de weg zich ontwikkeld? En hoe is de 4. Streefbeeld Hoevelaken-Katerveerbrug 24 omgeving veranderd? Door welke landschappen voert de weg? En wat voor bijzondere bebouwing komen we gemeente Nijkerk 25 tegen onderweg? Dit zijn vragen die in dit deel aan de gemeente Putten 33 aan de orde komen, naast verhalen over bijzondere gemeente Ermelo 47 gebeurtenissen die te maken hebben met de straatweg. gemeente Harderwijk 57 gemeente Nunspeet 71 Deel 2: De Zuiderzeestraatweg: Het Streefbeeld: gemeente Elburg 83 Naar welke belevingskwaliteit streven we voor de gemeente Oldebroek 95 straatweg? Welke ontwerpprincipes worden gehanteerd gemeente Hattem 109 om de weg een nieuwe grandeur te geven? Hoe kunnen we het streefbeeld realiseren? Deel twee gaat in op deze vragen. Dit rapport omvat een overzichtskaart en achterin dit rapport vindt u voor elke gemeente een kort overzicht van het streefbeeld in die gemeente. Deel 3: De Zuiderzeestraatweg: Het Bidboek: Tijdens het project is gebleken dat er heel veel zaken met de weg samenhangen, die niet rechtstreeks over het beeld van de weg gaan. De Zuiderzeestraatweg biedt een kapstok voor samenwerking op verschillende terreinen, voor toerisme en recreatie, voor economische ontwikkeling van de regio etc. Er zijn veel kansen naar boven gekomen. In het Bidboek worden deze kansen vermeld. Doel is particulieren en particuliere organisaties te verleiden om hiermee aan de slag te gaan. 4 Zuiderzeestraatweg Een gewone weg met een bijzondere betekenis voor de noordelijke Veluwezoom 1 Inleiding en doel NAAR WELKE BELevingskwaLITEIT DEELTRACÉ EN PER PUNT kort IS AANGEDUID. STREVEN WE VOOR DE straatweg? WELKE WANNEER U SNEL INZICHT WILT HEBBEN IN HET ONTWERPPRINCIPES WORDEN GEHANTEERD STREEFBEELD VOOR UW GEMEENTE ADVISEREN OM DE WEG EEN NIEUWE GRANDEUR TE WE U DIRECT DOOR TE BLADEREN NAAR DE GEVEN? HOE KUNNEN WE HET STREEFBEELD paragraaF OVER UW GEMEENTE. REALISEREN? IN DIT DEELrapport - HET STREEFBEELD - GAAN WE IN OP DEZE VRAGEN. WE EINDIGEN DIT DEELrapport MET aparte paragraFEN VOOR ELKE GEMEENTE. DAARIN wordt HET STREEFBEELD VOOR ELKE GEMEENTE compact WEERGEVEN. EEN EN ANDER wordt toegeLICHT MET EEN kaart EN MET tabeLLEN, waarin DE opgave PER Ermeloschestraatweg, Ermelo (Putterweg) Deel 2 Het streefbeeld | Maart 2011 | Gelders Genootschap 5 STRAATWEG EN OMGEVING vanuit gebruik en beleving en vanuit de toeristisch/ Terwijl het streefbeeld uitgaat van een oude weg is recreatieve invalshoek. Kampioen, Oktober 1959 er sprake van een opgave met vele dimensies. Het ‘‘Langs de Zuiderzeestraatweg streefbeeld levert uitgangspunten op voor het Raakvlakken werden bomen gerooid omgaan met de weg, maar gaat tevens in op de Het streefbeeld heeft raakvlakken met diverse relatie met gebiedsopgaven en thema’s langs de beleidterreinen. Bij het opstellen van het waardoor deze weg werd weg. Het perspectief van de route maakt het streefbeeld en bij de uitvoering is onder meer het ontluisterd, terwijl het verkeer mogelijk het gebied in samenhang te beschouwen volgende beleid van belang: en biedt ook een kapstok om andere projecten en - Het regionaal Uitvoeringsprogramma Toerisme er niet afdoende mee werd thema’s, die rondom de oude weg spelen, aan op en Recreatie “Water, Wild en Wellness” van geholpen’’. te hangen. 2006, uitgewerkt in de vier clusters De insteek is integraal: landschap, cultuurhistorie, Zuiderzeestraatweg, Veluws Water, IJsselvallei ruimtelijke kwaliteit, verkeersontwerp worden en Randmeren. meegenomen. Centraal staat de beleving van - Het cluster Zuiderzeestraatweg exclusief de identiteit en samenhang van de Noord Veluwe. visie ontwikkeling Hanzesteden Elburg, Hattem, Harderwijk. UITDAGINGEN TOEKOMST STRAATWEG - Nationaal landschap Veluwe. - De lijn vast te houden en te versterken; - Veluwe 2010: cultuurtoerisme en - De samenhang beter zichtbaar te maken. Dat imagoversterking. betekent ook het zichtbaar maken van begin - Belvoir, provinciaal cultuurhistorisch beleid en en einde, en bijzondere punten onderweg; - Landschapsplan provinciale wegen. - De rijkdom aan betekenissen te ontsluiten en - Landschapsontwikkelingsplannen gemeenten. nieuwe betekenissen toe te voegen; - Structuurvisies, welstandsbeleid, - Versterken van de ruimtelijke en cultuurhistorisch beleid van gemeenten. landschappelijke kwaliteit; - Knelpunten in functie en beleving op te lossen; - Ervoor te zorgen dat toekomstige veranderingen met zorg voor de waarde van de straatweg worden uitgevoerd. DOEL STREEFBEELD Het streefbeeld is bedoeld als inspiratiebron, maar is ook richtinggevend voor toekomstige ontwikkelingen aan en langs de straatweg. Het streefbeeld omvat kenmerken, kwaliteiten, kansen en knelpunten van de route. Het verhaal wordt verteld en verbeeld vanuit cultuurhistorische optiek, vanuit ruimtelijk/landschappelijke optiek, 6 Zuiderzeestraatweg Een gewone weg met een bijzondere betekenis voor de noordelijke Veluwezoom 2 Ontwerpprincipes ‘Naar nieuwe grandeur’ 2.1 GEWONE WEG MET GRANDEUR BOMEN TE LEGGEN; “wanneer DE BEUrt OOK MOMENT ZIJN ER STEEDS MEER grotere EN Wat TELKENS WEER opvaLT AAN DE ZUIDER– AAN DEZEN WEG gekomen ZAL ZIJN (VOOR KLEINERE aanpassingen GEDAAN, waardoor zeestraatweg IS dat DE OUDE ROUTE VERBETERING)….DAN KAPPE MEN NIET DE OORSPRONKELIJKE GRANDEUR STEEDS MINDER BEELDEN OPROEPT van grootsheid EN PRACHTIGE BOMEN”. MAAR DIE TRAMRAILS BELEEFBAAR IS. GRANDEUR. DE KAMPIOEN van 31 JULI 1914 was SLechts HET BEGIN van EEN grote MAAR wat MAAKT DIE GRANDEUR? WAAROM SPREEKT OVER “EEN RUSTIGE, BREEDE WEG, REEKS aanpassingen EN WIJZIGINGEN. BIJ HAD DE WEG VROEGER MEER GRANDEUR DAN DIE …. haast EEN IDEAALWEG GENOEMD zoU DE VERBREDING IN DE jaren 30 ontstonden NU? EN wat MOETEN WE DOEN OM DE ROUTE KUNNEN WORDEN, VOORAL IN VERGELIJKING NIEUWE, BREDE LANEN, DIE MINSTENS zoveeL WEER MEER GRANDEUR TE GEVEN? ER KAN EEN MET zooveLE ANDERE ONZER WEGEN”. ZE GRANDEUR HEBBEN DAN DE OUDE. MAAR IN ONDERSCHEID GEMAAKT WORDEN TUssen HET ROEMT “ZIJN PRACHTIGE LAANBOMEN van oktober 1959 VERMELdt DEZELFDE KAMPIOEN BEELD van DE WEG ZELF EN HET BEELD van DE VERSCHILLENDE soort, naarmate van DE IN EEN BIJSCHRIFT BIJ EEN Foto: “LANGS OMGEVING. WE BESCHOUWEN NU HET BEELD VERSCHILLENDE BODEMGESTELDHEID, DIE HEM DE ZUiderzeestraatweg WERDEN BOMEN van DE WEG ZELF. tot EEN waar natUURMONUMENT MAKEN”. GEROOID, waardoor DEZE WEG WERD MEN stoort ZICH AAN DE TRAMRAILS EN ONTLUISTERD, TERWIJL HET VERKEER ER NIET adviseert DIE AAN DE BUITENZIJDE van DE AFDOENDE MEE WERD GEHOLPEN”. VANAF dat Deel 2 Het streefbeeld | Maart 2011 | Gelders Genootschap 7 WAT MAAKTE DAT DE OUDE STRAATWEG ruimte, een “parkway” maar nu voor gebruikers BEGRENSDE RUIMTE GRANDEUR HAD? met verschillende snelheden. Het dwarsprofiel definieert de openbare ruimte. De grandeur of grootsheid van de beleving De straatweg was meer verkeersweg geworden, Die ruimte wordt op de meeste trajecten vroeger had te maken met de grootsheid van de soms ook letterlijk, zoals in Harderwijk begrensd door bomenrijen ter weerszijden van ingreep. Door relatief maagdelijke landschappen (In 1930 aangelegde deel van de de weg. Tussen de bomen door is de omgeving werd een nieuwe weg aangelegd van meer dan Zuiderzeestraatweg heet hier Verkeersweg). zichtbaar. Daarnaast bepalen bermsloten, 40 km lengte. Een prestatie, die uniek was in erfafscheidingen en hoogteverschillen in het de geschiedenis van de Veluwse Zuiderzeekust. VERDWIJNEN VAN DE GRANDEUR terrein de openbare ruimte, juist op trajecten, Met een afwisseling van lange bochten en lange Er wordt veel gesleuteld aan het beeld van de waar geen bomen in het wegprofiel staan. rechtstanden vloeide de weg door verschillende straatweg. Elke ingreep is op zichzelf logisch, Grandeur en monumentaliteit hangen sterk landschappen. Van dorp naar dorp, van stad naar maar dat wil nog niet zeggen dat daarmee het samen met de symmetrie in het dwarsprofiel, het stad, langs het ene landgoed en naar het andere. totaalbeeld wordt versterkt. Integendeel, de vrije zicht over de wegas en het groene beeld. In het licht glooiende landschap koos men voor samenhang gaat steeds meer verloren. Het de straatweg een eigen hoogteligging, vaak iets dwarsprofiel is op veel plekken aangetast, bomen SYMMETRIE hoger dan de omgeving. De weg kreeg een strak, zijn gekapt, kruispunten en rotondes ingericht Dit dwarsprofiel is symmetrisch. Dat