MEMOIRES 1984-B Willem Oltmans

MEM38revisie_MEM 11-01-16 10:09 Pagina 1 MEMOIRES 1984-B Willem Oltmans MEM38revisie_MEM 11-01-16 10:09 Pagina 2 Produced on demand by Scan Laser bv, Zaandam ISBN 978 90 6728 314 4 NUR 686 © Tekst: Willem Oltmans Stichting © 2016 Stichting Uitgeverij Papieren Tijger Verspreiding voor België: Uitgeverij EPO, Berchem Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher. MEM38revisie_MEM 11-01-16 10:09 Pagina 3 Memoires 1984-B Willem Oltmans PAPIEREN TIJGER MEM38revisie_MEM 11-01-16 10:09 Pagina 4 Eerder verschenen bij Uitgeverij In den Toren, Baarn: 1 Memoires 1925 - 1953 4 Memoires 1959 - 1961 2 Memoires 1953 - 1957 5 Memoires 1961 3 Memoires 1957 - 1959 Verschenen bij Uitgeverij Papieren Tijger, Breda: 6 Memoires 1961 - 1963 41 Memoires 1986-A 7 Memoires 1963 - 1964 42 Memoires 1986-B 8 Memoires 1964 - 1966 43 Memoires 1987-A 9 Memoires 1966 - 1967 44 Memoires 1987-B 10 Memoires 1967 - 1968 45 Memoires 1988-A 11 Memoires 1968 - 1970 46 Memoires 1988-B 12 Memoires 1970 - 1971 47 Memoires 1989-A 13 Memoires 1971 - 1972 48 Memoires 1989-B 14 Memoires 1972 - 1973 49 Memoires 1989-C 15 Memoires 1973 50 Memoires 1990-A 16 Memoires 1973 - 1974 51 Memoires 1990-B 17 Memoires 1974 52 Memoires 1990-C 18 Memoires 1974 - 1975 53 Memoires 1991-A 19 Memoires 1975 54 Memoires 1991-B 20 Memoires 1975 - 1976 55 Memoires 1992-A 21 Memoires 1976 56 Memoires 1992-B 22 Memoires 1976 - 1977 57 Memoires 1993-A 23 Memoires 1977 - 1978 58 Memoires 1993-B 24 Memoires 1978 59 Memoires 1994-A 25 Memoires 1978 - 1979 60 Memoires 1994-B 26 Memoires 1979-A 61 Memoires 1995-A 27 Memoires 1979-B 62 Memoires 1995-B 28 Memoires 1979-1980 63 Memoires 1996-A 29 Memoires 1980 64 Memoires 1996-B 30 Memoires 1980-1981 65 Memoires 1997-A 31 Memoires 1981 66 Memoires 1997-B 32 Memoires 1981-1982 67 Memoires 1998-A 33 Memoires 1982 68 Memoires 1998-B 34 Memoires 1982-1983 69 Memoires 1999-A 35 Memoires 1983-A 70 Memoires 1999-B 36 Memoires 1983-B 71 Memoires 2000-A 37 Memoires 1984-A 72 Memoires 2000-B 38 Memoires 1984-B 73 Memoires 2001 Nog te verschijnen: 74 Memoires 2002 39 Memoires 1985-A 75 Memoires 2003 40 Memoires 1985-B 76 Memoires 2004 Aanvullende gegevens over de jaren 1925 tot en met 1948 en over de voorouders van Willem Oltmans zijn te vinden in het fotoboek Familie Album, ISBN 90 6728 174 3. MEM38revisie_MEM 11-01-16 10:09 Pagina 5 INHOUD Inleiding 7 Amsterdam 9 Havana 22 Paramaribo 33 Amsterdam 59 Paramaribo 134 Amsterdam 149 Moskou 223 Amsterdam 230 New York 238 Amsterdam 251 Bijlagen 291 Register 411 MEM38revisie_MEM 11-01-16 10:09 Pagina 6 MEM38revisie_MEM 11-01-16 10:09 Pagina 7 INLEIDING ■ Inleiding Na de dood van generalisimo Franco in november 1975, kwam een stoet van Nederlandse politici en journalisten, van Cees Berkhou- wer (VVD) tot Elsbeth Etty (van De Waarheid) eer bewijzen aan de snel herrijzende Spaanse democratie. In die tijd was ik in Madrid als Tweede Secretaris verbonden aan de Nederlandse ambassade aan de Avenida Francisco Franco, die spoedig weer haar naam van voor de Burgeroorlog (1936-1939), La Castellana, terug zou krijgen. Sinds het einde van de Burgeroorlog had Spanje, op een enkele uitzondering na, voor het vaderlandse journaille als onbegaanbaar terrein gegolden. Nu leek het wel alsof men de schade alsnog kwam inhalen. Contacten hadden ze niet, daarvoor waren ze goeddeels afhankelijk van de ambassade. De komst van iedere journalist afzonderlijk werd per codebericht door het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag aan de post Madrid gemeld. Die berichten waren altijd in dezelfde bewoordingen gesteld en luidden bijvoorbeeld als volgt: Op datum X zal zich op Uw post melden Mr. E. Jansen (NRC Handelsblad). Jansen staat alhier te goeder naam en faam bekend. Gelieve hem bij zijn werkzaamheden gebruikelijke steun te verlenen. Die tekst en toon veranderde pas toen de komst van Willem Olt- mans werd aangekondigd. De precieze bewoordingen van de code kan ik mij niet herinneren, maar de boodschap was duidelijk: laat u zo min mogelijk in met deze kwaadsappige kwibus, die een aan- tal uwer al in ernstige verlegenheid heeft gebracht. Over de gebruikelijke bijstand geen woord. Enkele dagen later arriveerde Oltmans op de kanselarij. Ik herken- de die fraaie klassieke gebeeldhouwde kop meteen. Oltmans voerde een gesprek met ambassaderaad Wilprand baron van Pallandt, die daarmee in elk geval niet naar de geest van de instructie han- delde. Van Pallandt vertelde mij slechts dat hij Oltmans toch wel een gekke vent had gevonden. Hun onderonsje heeft jaren later, toen Oltmans zijn proces tegen de staat voerde om schadevergoe- ding te krijgen voor de discriminatoire behandeling door verschil- lende ambassades, nog een staartje gekregen. Ik behoorde tot de lange rij getuigen voor de Haagse rechtbank, die werd voorgeze- ten door mijn jaargenoot uit Leiden, Bart Punt. 7 MEM38revisie_MEM 11-01-16 10:09 Pagina 8 ■ Toen ik door advocaat Ellen Pasman werd aangezocht om ten fa- veure van Oltmans te getuigen, had ik me daartoe bereid ver- klaard. Ik zei er wel bij dat ik van plan was om dan ook te reppen 1984 van dat gesprek met Van Pallandt op de ambassade. Helemaal als melaats beschouwd, was Oltmans in Madrid dus niet. Natuurlijk begreep ik dat mijn getuigenis daardoor voor Oltmans aan belang zou verliezen. Een dag voor mijn getuigenis belde mevrouw Pas- man mij thuis op. Of ik dat laatste deel van mijn interventie niet achterwege kon laten, Oltmans herinnerde zich namelijk niets van een gesprek met Van Pallandt. Ik antwoordde dat het om een kop- pelverkoop ging, ze kregen het hele verhaal of niets. Zo verenigde ik de volgende dag in de rechtszaal de getuige à charge en à décharge in één persoon. Een malle situatie. Maar goed Oltmans kreeg zijn schadegeld, al heb ik daar bitter weinig aan bijgedragen. In de lente van 2001, ik was inmiddels journalist bij Elsevier, no- digde Oltmans, die inmiddels in het Singel in Amsterdam woon- de, mij uit voor het avondeten. De enige andere gast was niemand minder dan Roland Lumumba, de zoon van de eerste premier van Congo, die een groot revolutionair was geweest. Lumbumba werd in januari 1961 in Katanga vermoord. Zijn zoon was nu dertig jaar later in Europa met het doel om de Belgische Justitie alsnog te bewegen tot een schuldbetekenis aan die moordpartij. „Wij bevinden ons hier in het domein van de Cartesi- aanse logica,” zei Lumumba jr. boven zijn avocado met garnalen. „Als je in Oostende een hond doodschiet, beland je meteen in de gevangenis. Maar al is mijn vader als een hond afgemaakt, juridisch hebben de Belgen nog nooit een vinger uitgestoken.” Roland was een toonbeeld van gematigdheid. Congo en België moeten van elkaar leren, zei hij, maar de littekens zullen slijten en als wij ons maar van de oude bitterheid ontdoen liggen er grote kansen op een vruchtbare samenwerking met Brussel. Deze toon nu beviel onze gastheer allerminst. „Non, non, non, cher mon- sieur Lumumba, il faut jamais cesser de faire la révolution. Frapper toujours.” De architect uit Kinshasa hoorde het allemaal gelaten aan. Oltmans weer: „Dat was de grote verdienste van uw vader, hij sprak de Bel- gen niet naar de mond, hij heeft zelf koning Boudewijn voor schut gezet.” Lumbumba jr. mompelde iets over andere tijden. Oltmans, in zijn uitstekende Frans, zou er die avond de zweep nog een paar keer goed overheen leggen, maar het mocht niet baten. Zijn keurige gast uit het hart van Afrika liet zich niet opjuinen. Rik Kuethe 8 MEM38revisie_MEM 11-01-16 10:09 Pagina 9 AMSTERDAM ■ Amsterdam 14 juni 1984 Amerbos KLM en SLM praten weer over hervatting van de lijn Paramari- bo-Amsterdam. Strobe Talbott verduidelijkt in Time1, dat het Edward Teller is geweest „the Hungarian born super-hawk”, die in het brein van Ronald Reagan de waanzin van Star Wars heeft geplant. Eind 1983 ging de president akkoord met het 26 miljard dollar kostende Strategic Defense Initiative. De democraten in het Congress zien Reagan als „a trigger-happy nuclear cowboy”. Talbott: „In Reagan’s view, the scenario for World War III would become more like an arcade video game and less like a prime-time apocalypse.” Hij herhaalt dat Reagan en Teller er- van uitgaan dat het 100 procent zeker is dat een barrage van binnenkomende Sovjetraketten opgevangen en vernietigd kan worden. Intussen is toch duidelijk dat „a leakproof umbrella” tegen Sovjetraketten onzin is. Talbott onderstreept dat wijlen Joeri Andropov al opriep tot „an international ban on space weapons” en afgelopen augustus kondigde Andropov een „unilateral moratorium on Soviet launches of anti-satellite weapons” af. In Djakarta zijn de penembakan misterius2 weer gaande. Dat wil zeggen: duizenden „misdadigers” worden in opdracht van het Suharto-regime door militaire burgerwachten om zeep gehol- pen. Pure fascistische terreur. Gladjanus Adam Malik, die jarenlang het smerige spel met Suharto meespeelde als minister van Buitenlandse Zaken en als vicepresident, huilt nu kroko- dillentranen. Hij beklaagt zich over de onrechtmatige daden van Suharto, waar hij echter jarenlang zelf aan heeft meege- daan. Malik zegt nu zelfs dat Suharto’s „unlawful actions threaten to bring the country to chaos.” Vorig jaar nog zei de andere, inmiddels overleden, gladjakker, generaal Ali Murtopo dat „the killings were done according to the stipulation of the Defense and Security Ministry.” Generaal Amir Machmud zei zelfs: „I don’t mind sacrificing hundreds of 1 Time, 7 mei 1984.

Load more