Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach

Zamawiający:

Związek Międzygminny d.s.

Gazyfikacji, Rozwoju Terenów

Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach

Umowa z dnia 15.01.2014r. dotycząca opracowania dokumentów planistycznych z zakresu gospodarki wodno – ściekowej.

Raport z działania nr 8

Cz. 8e. Program uporządkowania gospodarki wodociągowej dla Gminy

Projekt „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013

Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach

RAPORT Z DZIAŁANIA NR 8 Cz. 8e. Program uporządkowania gospodarki wodociągowej dla Gminy Radziemice

ZAMAWIAJĄCY: ZWIĄZEK MIĘDZYGMINNY D.S. GAZYFIKACJI, ROZWOJU TERENÓW WIEJSKICH I OCHRONY ŚRODOWISKA W PROSZOWICACH ul. 3-go Maja 72 32-100

WYKONAWCA: „CONSEKO-SAFEGE" S.A. ul. Wiedeńska 114 30-147 Kraków

AUTORZY RAPORTU: W zakresie sieci wodociągowych: Waldemar Kubik

W zakresie analizy ekonomicznej: Paweł Kopieć

Kamil Bednarski

DATA: XI 2014r.

Projekt „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013

Program uporządkowania gospodarki wodociągowej -

SPIS ZAWARTOŚCI

I. CZĘŚĆ OPISOWA...... 4 1. WSTĘP...... 4 1.1. Przedmiot i zakres raportu ...... 4 1.2. Materiały i działania będące podstawą do sporządzenia raportu ...... 4 2. REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE W ZAKRESIE OCHRONY WÓD I PROWADZENIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ WG PRAWODAWSTWA UNIJNEGO I POLSKIEGO...... 5 2.1. Zgodność z dokumentami strategicznymi oraz polityką w zakresie ochrony środowiska ...... 5 2.2. Zgodność z wymogami polskimi i UE ...... 5 3. CHARAKTERYSTYKA GMINY RADZIEMICE...... 6 4. ANALIZA STANU ISTNIEJĄCEGO SYSTEMU ZAOPATRZENIA W WODĘ I ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW ...... 8 4.1. Ogólna charakterystyka gospodarki ściekowej...... 8 4.2. Ogólna charakterystyka systemu zaopatrzenia w wodę...... 8 5. KONCEPCJA UPORZĄDKOWANIA GOSPODARKI WODOCIĄGOWEJ ...... 9 5.1. Zasięg sieci wodociągowej ...... 9 5.2. Charakterystyka proponowanego rozwiązania gospodarki wodociągowej...... 10 5.2. Analiza społeczno – gospodarcza proponowanego rozwiązania gospodarki wodociągowej.11 6. ZAKRES RZECZOWY I FINANSOWY PROPONOWANYCH ROZWIĄZAŃ...... 11 7. CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA...... 12 7.1. Finansowanie inwestycji ze środków własnych samorządu ...... 12 7.2. Charakterystyka zewnętrznych źródeł finansowania (zwrotnych i bezzwrotnych) ...... 15 8. PODSUMOWANIE I WNIOSKI...... 20

SPIS TABEL...... 21

II. CZĘŚĆ GRAFICZNA Rys. nr 1. Mapa poglądowa – Gmina Radziemice, skala 1:25 000

3 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

I. CZĘŚĆ OPISOWA

1. WSTĘP

1.1. Przedmiot i zakres raportu Przedmiotem opracowania jest program uporządkowania gospodarki wodociągowej. Niniejsze opracowanie stanowi podsumowanie działania w zakresie analiz stanu istniejącego w gospodarce wodociągowej. Zakres obejmuje wykonanie programu uporządkowania gospodarki wodociągowej dla Gminy Radziemice. Gmina Radziemice jest 1 z 9 gmin należących do Związku Międzygminnego d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach. Poza Gminą Książ Wielki do Związku Międzygminnego w Proszowicach należą następujące gminy: Proszowice, Nowe Brzesko, Koniusza, Radziemice, Pałecznica, Racławice, Drwinia i Szczurowa. Opracowanie działania nr 8 „Program uporządkowania gospodarki wodociągowej” składa się z 9 następujących części (odrębne opracowanie dla każdej z gmin):

• Cz.8a – Program uporządkowania gospodarki wodociągowej – Gmina Proszowice, • Cz.8b - Program uporządkowania gospodarki wodociągowej – Gmina Nowe Brzesko, • Cz.8c - Program uporządkowania gospodarki wodociągowej – Gmina Koniusza, • Cz.8d - Program uporządkowania gospodarki wodociągowej – Gmina Pałecznica, • Cz.8e - Program uporządkowania gospodarki wodociągowej – Gmina Radziemice, • Cz.8f - Program uporządkowania gospodarki wodociągowej – Gmina Książ Wielki, • Cz.8g - Program uporządkowania gospodarki wodociągowej – Gmina Racławice, • Cz.8h - Program uporządkowania gospodarki wodociągowej – Gmina Drwinia, • Cz.8i - Program uporządkowania gospodarki wodociągowej – Gmina Szczurowa. Opracowanie w zakresie „Program uporządkowania gospodarki wodociągowej” jest kolejnym z działań mających na celu sporządzenie tzw. studiów, koncepcji i wytycznych do projektowania w zakresie wybranej opcji przez każdą z gmin członkowskich zgodnie z programem porządkowania gospodarki wodociągowej dla gmin należących do Związku Międzygminnego w Proszowicach. Dokumenty opracowywane są przez Wykonawcę w ramach umowy z Zamawiającym. Umowa jest współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 w ramach projektu pn: „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” realizowanego przez Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach. Numer umowy o dofinansowanie: DPT/BDG- II/POPT/335/12 Celem niniejszego opracowania jest rozpoznanie niedoborów i potrzeb istniejącej gospodarki wodociągowej na terenie gminy Radziemice oraz określenie koncepcji jej dalszego porządkowania.

1.2. Materiały i działania będące podstawą do sporządzenia raportu • Raport z analizy stanu istniejącego gospodarki wodno - ściekowej na terenie gminy Radziemice, • Dane dotyczące ujęć wody i sieci wodociągowej uzyskane z UG Radziemice, • Mapy topograficzne w skali 1:10 000 i 1: 50 000, • Wizje terenowe,

4 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

• Notatka ze spotkania w sprawie Programu Gospodarki Ściekowej i Programu Gospodarki Wodociągowej, Radziemice, 16. 09. 2014 r. • Obowiązujące wytyczne, normy i przepisy dotyczące gospodarki wodociągowej.

2. REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE W ZAKRESIE OCHRONY WÓD I PROWADZENIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ WG PRAWODAWSTWA UNIJNEGO I POLSKIEGO

2.1. Zgodność z dokumentami strategicznymi oraz polityką w zakresie ochrony środowiska Polityka europejska uwzględniająca trwałość środowiska jest warunkowana zapisami zawartymi w Deklaracji podpisanej w Rio w 1992 roku, której celem podstawowym jest implementacja Globalnego Programu Działań tzw. Agenda 21 zawierająca zalecenia i kierunki postępowania na rzecz zrównoważonego rozwoju życia lokalnego oraz Konwencję o różnorodności biologicznej. W Polsce, ochrona środowiska uwzględniająca zasadę zrównoważonego rozwoju została zapewniona zapisem art. 5 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Stąd zasady ekorozwoju stanowią podstawę przyjętej przez Sejm RP „Polityki Ekologicznej Państwa”. Konwencja jw. została podpisana przez Polskę w czerwcu 1992 roku, a ratyfikowana w 1996 r. Na jej podstawie, w Polsce opracowano Krajową strategię ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z Programem Działań na lata 2007-2013. W październiku 2007 roku Rada Ministrów zatwierdziła ww. Strategię uchwałą nr 270/2007. Prowadzone działania na terenie Gminy są zgodne z założeniami dokumentów przyjętych przez UE i Polskę oraz przyczyniają się do ich wdrożenia. Projekt zgodny jest z sektorowymi planami i programami związanymi z wdrożeniem polityki wspólnotowej oraz przepisów dotyczących gospodarki wodnej:

• Strategią Rozwoju Kraju 2020 – podnoszenie jakości i dostępności usług publicznych realizowane będzie poprzez rozwój infrastruktury technicznej tut. budowa nowych odcinków sieci wodociągowej

• Strategią Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011- 2020 tut. poprawa bezpieczeństwa ekologicznego oraz wykorzystanie ekologii dla rozwoju małopolski poprzez wypełnienie kluczowych działań odnoszących się do ochrony zasobów wodnych tj. rozbudowę i utrzymanie systemów zaopatrzenia w wodę i optymalizację jej zużycia.

• Polityką wodną państwa , również z jej projektem do roku 2030, gdzie podstawowym zadaniem gospodarki wodnej jest optymalne wykorzystanie dostępnych zasobów wodnych, celem zaspokojenia potrzeb wodnych ludności i gospodarki.

2.2. Zgodność z wymogami polskimi i UE Dyrektywa Rady 98/83/UE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Dyrektywa ta stanowi rozwinięcie, uszczegółowienie i dostosowanie do nowszych technologii Dyrektywy Rady 80/778/EWG, a jej celem jest ochrona ludzkiego zdrowia przed niekorzystnymi wpływami wody zanieczyszczonej, pobieranej do celów użytkowych. Zgodnie z tą dyrektywą, woda przeznaczona do spożycia przez ludzi powinna spełniać wymagania określone w załączniku I dyrektywy oraz być pozbawiona jakichkolwiek mikroorganizmów i pasożytów oraz substancji, w liczbach lub koncentracjach, stanowiących potencjalne niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzi. Działania na rzecz sieci wodociągowej w gminie pozwalają na dostarczenie wody jej mieszkańcom spełniającej wymagania Dyrektywy jw.

5 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

Ustawa o samorządzie gminnym Zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. 2013 nr 0 poz. 594 z późn. zm.) zaopatrzenie w wodę jest zadaniem własnym gminy. Potwierdzają to Uchwały Rad poszczególnych Gmin, stwierdzające, że „Zadania własne Gminy w zakresie prawem przewidziane obejmują w szczególności sprawy: wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz”. Gminy pełnią głównie funkcję organizatora działalności w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, która polega na udzielaniu zezwoleń, zatwierdzaniu taryf i ustalaniu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego kierunków rozwoju urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych. Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U.2006.123.858 j.t. z późn. zm.) stanowi, że zbiorowe zaopatrzenie w wodę jest zadaniem własnym gminy. Przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne ma obowiązek zapewnić, taką zdolność posiadanych urządzeń wodociągowych do realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem oraz dostaw wody w sposób ciągły i niezawodny, a także zapewnić należytą jakość dostarczanej wody. Ustawa prawo wodne Podstawowym aktem prawnym regulującymi gospodarowanie wodami na terenie Polski jest Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne (t.j. Dz. U. 2012 nr 0 poz. 145 z późn. zm.). W myśl tej Ustawy korzystanie z wód polega na ich używaniu na potrzeby ludności oraz gospodarki. Korzystanie z wód nie może powodować pogorszenia stanu ekologicznego wód i ekosystemów od nich zależnych, a także marnotrawstwa wody, marnotrawstwa energii wody ani wyrządzać szkód. Ustawa nakłada obowiązek uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na tzw. szczególne korzystanie z wód związane z poborem wód na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę. Wszystkie ujęcia posiadają stosowne pozwolenia jw. lub w przypadku takiej potrzeby zostaną uzyskane nowe decyzje.

3. CHARAKTERYSTYKA GMINY RADZIEMICE Radziemice są gminą wiejską położoną w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim. Graniczy z sześcioma gminami: od wschodu z Pałecznicą, od południowego-wschodu z Proszowicami, z Koniusza od południa, ze Słomnikami od zachodu, od północnego-zachodu z Miechowem, a po stronie północnej z Racławicami. Gmina Radziemice ma powierzchnię 57,85 km2. Liczba ludności na koniec 2013 r. wynosiła 3456, co daje gęstość zaludnienia na poziomie 59,74 osoby/km2. Gmina podzielona jest na 16 sołectw: Błogocice, Dodów, , Kąty, Kowary, Obrażejowice, Lelowie, Łętkowice, Łętkowice – Kolonia, Przemeczanki, Przemęczany, Radziemice, , Wierzbica, i Zielenice. Dużą wsią jest też , nie stanowi jednak ona osobnego sołectwa, a wchodzi w skład sołectwa Radziemice. Gmina Radziemice leży na skraju dwóch mezoregionów geograficznych: Wyżyny Miechowskiej i Płaskowyżu Proszowickiego. Teren jest pagórkowaty. Dominują wzgórza o wysokości sięgającej około 300-310 m n.p.m., poprzecinane licznymi dolinkami. Najwyższy punkt znajduje się we wsi Wrocimowice i ma 329 m n.p.m. Poza wzgórzami powierzchnia terenu ulega znacznemu wypłaszczeniu.

6 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

Przez obszar gminy przepływają trzy główne cieki wodne: Kniejówka, Racławka i Ścieklec oraz kilka niewielkich dopływów. Część z nich ma charakter okresowy. Łączna długość cieków wynosi około 34,5 km. Sieć drogową tworzą:

• drogi powiatowe o łącznej długości 38,7 km: − K-1235 Racławice – Wrocimowice – Radziemice – Skrzeszowice, − K-1259 Nadzów – Ibramowice – Radziemice, − K-1260 Klimontów – Szczytniki – Kowary – Łętkowice, − K-1261 – Zielenice – Prandocin, − K-1262 Niegardów – Zielenice, − K-1263 Waganowice – Obrażejowice – Muniaczkowice, − K-1264 Przesławice – Błogocice, • drogi gminne o łącznej długości 50,1 km. Przez teren gminy nie przebiega linia kolejowa. Dominuje krajobraz rolniczy. Tereny użytkowane rolniczo stanowią prawie 94% powierzchni gminy, natomiast obszary zalesione zajmują zaledwie około 1% powierzchni ogólnej. Zabudowa ma charakter domków jednorodzinnych i budynków gospodarczych skoncentrowanych wzdłuż głównych dróg. Do najważniejszych obiektów użyteczności publicznej należą:

• Urząd Gminy w Radziemicach, • 2 szkoły podstawowe: w Łętkowicach i Radziemicach, • Gimnazjum w Radziemicach, • 2 biblioteki publiczne: w Łętkowicach i Radziemicach. Do najważniejszych obiektów tj. zakłady gospodarcze, przemysłowe, usługowe, hotele itp. należą:

• Ardagh Metal Packing w Kątach • Zakłady betonowe Vibrobet w Przemęczanach Liczba wydanych pozwoleń na budowę dla budynków jednorodzinnych wynosi:

• 2 w 2013 r. • 5 w 2012 r. • 6 w 2011 r. Tylko niewielka część Gminy Radziemice objęta jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Obszar ten ma powierzchnię 409 ha i obejmuje sołectwo Wierzbica. MPZP został utworzony Uchwałą Rady Gminy nr 227/XXXIV/2010 z dnia 24.03.2010 r. oraz zmieniony Uchwałą Rady Gminy nr XXVII/2008/2013 z dnia 27.08.2013 r. Dnia 24.01.2014 r. Uchwałą Rady Gminy nr XXXI/239/2014 ustalono plan zagospodarowania dla obszaru wyznaczonego pod przebieg gazociągu wysokiego ciśnienia DN700/8,4MPa oraz jego infrastruktury towarzyszącej. Gazociąg ten ma przebiegać z zachodu na wschód przez środkową część Gminy. Spośród obszarowych form ochrony przyrody i krajobrazu na terenie gminy Radziemice występują jedynie strefy chronionego krajobrazu dolin Ścieklca i Kniejówki oraz użytek ekologiczny w Obrażejowicach. Oprócz tego w gminie zlokalizowany jest park i kilka zespołów zieleni podworskiej we wsiach Błogocice, Kowary, Radziemice, Wierzbica, Wrocimowice i Zielenice.

7 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

Na terenie gminy stwierdzono występowanie 14 gatunków roślin objętych ochroną całkowitą, 6 częściową oraz 2 gatunki umieszczone w czerwonej księdze roślin zagrożonych wyginięciem. Na terenie Przemęczan znajduje się złoże surowców ilastych. Dodatkowo, lokalnie występują punkty poboru kopalin typu żwir, piasek, iły. Gmina charakteryzuje glebami zaliczanymi do klas bonitacyjnych I - III. Są to gleby o bardzo dobrej wartości rolniczej typu rędzin, gleb brunatnych, czarnoziemów i madów.

4. ANALIZA STANU ISTNIEJĄCEGO SYSTEMU ZAOPATRZENIA W WODĘ I ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW

4.1. Ogólna charakterystyka gospodarki ściekowej Generalnie Gmina Radziemice nie posiada systemu gminnej kanalizacji sieciowej. Jedynie na terenie miejscowości Radziemice funkcjonuje niewielka sieć lokalna o dł. ok. 500m obejmująca kilka budynków wielorodzinnych zlokalizowanych w centrum. Jest to sieć grawitacyjna zbudowana z rur kamionkowych o średnicy 200 i 300 mm. Oczyszczalnia obsługująca tą sieć znajduje się w odległości około 500 m na południe od Radziemic. Obecnie ciągle eksploatowany jest stary obiekt, jednak ma on zostać wkrótce zamknięty i zastąpiony przez nową oczyszczalnię, będącą jeszcze w stanie realizacji. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest ciek Ścieklec. Gmina opiera gospodarkę ściekową na oczyszczalniach przydomowych i przyobiektowych oraz tzw. szambach. Na chwilę obecną funkcjonują 272 oczyszczalnie, a dalsze 9 jest w budowie. Można przyjąć, że przydomowymi oczyszczalniami ścieków objętych jest ok. 36% budynków. Gmina Radziemice, ani żadna jej część, nie należy do tzw. aglomeracji ściekowej. Obecnie funkcjonujący obiekt, obsługujący kilka budynków wielorodzinnych w Radziemicach, zlokalizowany jest na działce nr 278/33 w obrębie Radziemice. Znajduje się on w złym stanie technicznym. Ze względu na niską skuteczność oczyszczania, dużą energochłonność i awaryjność wykorzystywanych urządzeń zostanie on zastąpiony nową oczyszczalnią. Projekt budowlany zakłada budowę na tej samej działce nowej oczyszczalni o przepustowości 3 Qdśr = 30 m /d. Na terenie Gminy Radziemice znajdują się obecnie 272 oczyszczalnie przydomowe, a kolejne 9 jest w budowie. Ilość oczyszczalni z podziałem na poszczególne sołectwa znajduje się w tabeli 4. Są to głównie oczyszczalnie ze złożem biologicznym firm BioKube (modele Pluto i Venus) oraz Sotralentz (modele SL-BIO), których instalacja była współfinansowana przez Gminę. Każda z nich posiada złoże biologiczne.

4.2. Ogólna charakterystyka systemu zaopatrzenia w wodę Gmina Radziemice zaopatrywana jest w wodę z dwóch ujęć położonych w Dodowie i Smoniowicach. Głównymi elementami systemu zaopatrzenia w wodę są:

• Dwuotworowe ujęcie wód podziemnych Dodów, wraz ze zbiornikiemi pompownią, • Ujęcie wód powierzchniowych Smoniowice wraz z pompownią • Sieć wodociągowa wraz z przyłączami • Zbiornik wyrównawczy zlokalizowany w Przemęczanych (do którego tłoczona jest bezpośrednio woda z ujęcia w Smoniowicach)

8 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

Wodociągiem radziemickim objęta jest cała gmina Radziemice oraz wieś Janikowice w gminie Słomniki. Istnieje również połączenie z gminą Pałecznica umożliwiające sprzedaż wody do tej gminy oraz do Proszowic. Szacuje się, że z wodociągu korzysta ok. 95% mieszkańców. Liczbę mieszkańców gminy objętych wodociągiem oraz liczbę przyłączy wodociągowych podano w poniższej tabeli – dane na koniec 2013 roku. Siecią wodociągową objęty jest teren całej gminy Radziemice. Istniejący system zaopatrzenia w wodę ma odpowiednią wydajność i zasięg. Jednostka zajmująca się eksploatacją utrzymuje system w pełnej sprawności. Występujące awarie usuwane są na bieżąco. Średniodobowy pobór wody z ujęć w latach 2013 ÷ 2011 wyniósł: 690,0 m3/d w 2013 roku 767,5 m3/d w 2012 roku 816,3 m3/d w 2011 roku Średniodobowa wielkość strat w systemie dystrybucji wody w latach 2013 ÷ 2011 wyniosła: 103,5 m3/d w 2013 roku co stanowi 17,6% rzeczywistego zapotrzebowania 100,0 m3/d w 2012 roku co stanowi 14,8% rzeczywistego zapotrzebowania 122,5 m3/d w 2011 roku co stanowi 13,3% rzeczywistego zapotrzebowania Generalnie istniejący system zaopatrzenia w wodę gminy należy ocenić mniej niż dobrze, głównie z uwagi na występujące na sieci wodociągowej rury zawierające azbest. Jednostka zajmująca się eksploatacją utrzymuje system w pełnej sprawności. Występujące awarie usuwane są na bieżąco.

5. KONCEPCJA UPORZĄDKOWANIA GOSPODARKI WODOCIĄGOWEJ

5.1. Zasięg sieci wodociągowej Ilość dostarczonej wody w podziale na poszczególnych odbiorców została przedstawiona w tabeli 1.

Tab. 1. Ilości dostarczonej wody Ilość wody [m3/rok] Rok 2011 2012 2013 Ujęcie Dodów Smoniowice Dodów Smoniowice Dodów Smoniowice Woda dostarczona do odbiorców (w tym do 35 156 218 093 29 632 214 081 30 677 183 388 Janikowic) Suma dostaw do gminy 253 249 243 713 214 064 Radziemice Woda sprzedana poza 084 000 0 2 000 0 0 Gminę Suma sprzedaży poza 84 000 2 000 0 Gminę Straty na sieci 6 204 38 487 4 428 31 989 5 414 32 363 Suma strat 44 691 36 417 37 776 Roczny pobór z ujęć 41 360 256 580 34 060 246 070 36 090 215 750 Suma rocznego poboru 297 940 280 130 251 840

9 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

Liczba przyłączy do sieci wodociągowej w podziale na poszczególne sołectwa została przedstawiona w tabeli 2.

Tab. 2. Liczba przyłączy i mieszkańców gminy objętych wodociągiem Mieszkańcy Liczba Liczba przyłączy Lp. Sołectwo objęci mieszkańców wodociągowych wodociągiem 1Błogocice 326 309 65 2 Dodów 168 159 32 3 Kaczowice 89 84 18 4Kąty 59 56 17 5 Kowary 341 324 71 6Lelowice 75 71 21 7Lętkowice 329 312 79 8 Łętkowice-Kolonia 259 246 63 9Obrażejowice 165 157 38 10 Przemęczanki 166 158 32 11 Przemęczany 285 271 64 12 Radziemice 441 419 74 13 Smoniowice 158 150 36 14 Wierzbica 168 159 38 15 Wrocimowice 146 139 38 16 Zielenice 281 267 61 suma 3 456 3 280 747

5.2. Charakterystyka proponowanego rozwiązania gospodarki wodociągowej. Podsumowując, wykaz potrzeb niezbędnych do zniwelowania niedoborów jakościowych i ilościowych istniejącego systemu wodociągowego na terenie gminy Radziemice jest następujący: Ujęcie w Smoniowicach:

• Wymiana pomp i hydroforów (lub zrezygnowanie z hydroforów) – zastąpienie istniejących nowoczesnymi zestawami podnoszenia ciśnienia o wysokiej sprawności i efektywności energetycznej • Wykonanie ogólnego remontu budynku pompowni wraz z termomodernizacją, • Wykonanie nowego ogrodzenia, • Wykonanie zabezpieczenia wokół ujęcia w postaci rowu odwadniającego oraz ogrodzenia np. ze szczelną dolną częścią tak, by bardziej zabezpieczyć basen filtracyjny przed zalaniem przez wody opadowe, • Wymiana warstwy filtracyjnej w basenie. Ujęcie w Dodowie:

• Wymiana 2 hydroforów – ewentualne zastąpienie istniejących urządzeń nowoczesnymi zestawami podnoszenia ciśnienia o wysokiej sprawności i efektywności energetycznej (zestawy pompowe są nowe) • Wykonanie zabezpieczenia studni wierconych przed zalewaniem – podniesienie kręgów studni o ok. 1 m ponad teren, • Do wyburzenia lub kapitalnej odbudowy budynek znajdujący się na terenie ujęcia,

10 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

Zbiorniki w Przemęczanach:

• Wymiana ogrodzenia i ew. docieplenie wieżyczek (daszków) Sieć wodociągowa:

• Wymiana – przebudowa starych odcinków sieci wodociągowej wykonanych z rur zawierających azbest oraz starych odcinków z rur żeliwnych (Dodów, Kaczowice, Przemęczanki, Zielona) – szacowana dł. to 15 km, • Stopniowa wymiana starych i wyeksploatowanych zasuw oraz hydrantów, Ponadto:

• Budowa nowoczesnego systemu sterowania i monitoringu pracy wszystkich obiektów na sieci wodociągowej z wizualizacją parametrów pracy (m. in. poziom wody w zbiornikach, pomiar z wodomierzy, praca pomp, pobór prądu, awarie, otwarcie włazów itp.) • Prowadzenie badań mających na celu wykrycie miejsc nieszczelności • Ograniczenie ew. kradzieży wody Zgodnie z ustaleniami z gminą Radziemice, przewiduje się także przebudowę sieci wodociągowej w dwóch etapach: I etap: przebudowa wodociągu w Zielenicach i Dodowie – ok. 6 km oraz budowa odcinka z Zielenic do Smoniowic – ok. 0,7 km. II etap: przebudowa wodociągu w sołectwach: Przemęczanki, Kaczowice do granicy z Wrocimowicami, Należy zwrócić uwagę, że przed podjęciem działań modernizacyjnych na sieci wodociągowej związanych między innymi z wymianą rurociągów konieczne jest opracowanie modelu hydraulicznego sieci lub wykonania odpowiednich uproszczonych obliczeń hydraulicznych.

5.2. Analiza społeczno – gospodarcza proponowanego rozwiązania gospodarki wodociągowej Proponowane rozwiązania przyczynią się przede wszystkim do poprawienia niezawodności całego systemu wodociągowego, a co za tym idzie podwyższenia satysfakcji użytkowników. Opracowanie modelu hydraulicznego sieci wodociągowej przyczyni się dodatkowo do zidentyfikowania obszarów, na których występuje zbyt niskie ciśnienie wody i pozwoli na wstępne zlokalizowanie hydroforni. Budowa nowoczesnego systemu sterowania i monitoringu pracy wszystkich obiektów na sieci wodociągowej przyczyni się dodatkowo do obniżenia kosztów eksploatacyjnych systemu, szybszego wykrywania awarii oraz ograniczenia kradzieży wody. Modernizacja sieci wodociągowej, wymiana hydrantów oraz zasuw przyczyni się także do zwiększenia bezpieczeństwa pożarowego. Budowa nowego zbiornika pozwoli na zgromadzenie większej ilości wody, co pozwoli na dostarczanie odbiorcą wody w dłuższym okresie czasu pomimo awarii SUW lub ujęć.

6. ZAKRES RZECZOWY I FINANSOWY PROPONOWANYCH ROZWIĄZAŃ W ramach uporządkowania gospodarki ściekowej na terenie gminy Książ Wielki planuje się realizację następujących działań:

• przebudowa sieci wodociągowej ok. 13 km,

• budowa sieci wodociągowej ok. 0,7 km,

• modernizacja obiektów na ujęciach oraz uzbrojenia sieci,

11 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

Nakłady inwestycyjne oszacowano wskaźnikowo, w oparciu o publikacje tj. Informacyjny zestaw wskaźników nakładów na obiekty budowlane Orgbud – Serwis; Biuletynu cen obiektów budowlanych – obiekty inżynieryjne Sekocenbud; Wartość kosztorysowa inwestycji – wskaźniki cenowe (ceny z II kwartału 2014 r.) oraz o doświadczenie Konsultanta. Poniższa tabela przedstawia szacunkowe nakłady inwestycyjne dla planowanych przedsięwzięć.

Tab. 3. Zakres rzeczowo – finansowy proponowanych przedsięwzięć. Cena jednostkowa Wartość netto Obiekt PLN PLN Przebudowa sieci wodociągowej – 13 km 250 zł/mb 3 250 000 Budowa sieci wodociągowej – 0,7 km 250 zł/mb 175 000 Suma: 3 425 000

Przy sporządzaniu szacunkowej wyceny nie uwzględniono kosztów działań modernizacyjnych na ujęciach oraz kosztów modernizacji uzbrojenia sieci. Koszty te będą możliwe do oszacowania po określeniu przez gminę Książ Wielki zakresu prac oraz wyboru konkretnych rozwiązań i materiałów które w znaczący sposób wpływają na koszt inwestycyjny. Do kosztów eksploatacyjnych dla systemu sieci wodociągowej doliczyć trzeba koszty utrzymania całego systemu, a co za tym idzie ponieść koszty:

• Bieżącej kontroli funkcjonowania sieci wodociągowej

• Płukania sieci i konserwacja armatury na sieci

• Bieżące usuwanie ewentualnych awarii i wymiana armatury oraz urządzeń itp.

7. CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA Z punktu widzenia gminy (lub podmiotów pełniących zadania gminne w zakresie gospodarki komunalnej – spółek prawa handlowego lub zakładów budżetowych) planującej inwestowanie w rozwój infrastruktury komunalnej, finansowanie przedsięwzięć z dziedziny gospodarki wodno- ściekowej może odbywać się:

• ze środków własnych (budżetu samorządu, wygospodarowanych środków spółek komunalnych),

• z dotacji rozwojowych (krajowych lub zagranicznych) udzielanych przez instytucje dysponujące odpowiednimi środkami,

• ze zwrotnych źródeł finansowania – głównie kredytów i/lub pożyczek inwestycyjnych udzielanych przez podmioty publiczne (np. wojewódzkie fundusze ochrony środowiska)

• ze zwrotnych źródeł finansowania – głównie kredytów i/lub pożyczek inwestycyjnych udzielanych przez prywatne instytucje finansowe krajowe (np. BOŚ) i międzynarodowe (EBI, EBOR),

• środków publiczno-prywatnych, będących na przykład wynikiem przyjęcia formuły partnerstwa publiczno-prywatnego dla realizacji danej inwestycji,

• innych form finansowania (np. obligacji) lub odpowiedniego montażu powyżej wskazanych.

7.1. Finansowanie inwestycji ze środków własnych samorządu Możliwości sfinansowania inwestycji ze środków własnych określa sytuacja finansowa samorządu zapisana w corocznej uchwale budżetowej, a w kontekście ewentualnego współfinansowania wydatków z zewnętrznych źródeł zwrotnych – ograniczenia wynikające z zapisów Ustawy z dnia 27

12 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. 2009 Nr 157 poz. 1240). W kontekście zapisów ustawy związanych z ograniczeniami jst. w zakresie konstruowania budżetu i wieloletnich prognoz finansowych należy przytoczyć zapisy Art. 242-244: Art. 242. 1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 6. 2. Na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki, z zastrzeżeniem ust. 3. 3. Wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki jedynie o kwotę związaną z realizacją wydatków bieżących z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3, w przypadku gdy środki te nie zostały przekazane w danym roku budżetowym. Art. 243. 1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, którego realizacja spowoduje, że w roku budżetowym oraz w każdym roku następującym po roku budżetowym relacja łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym: 1) spłat rat kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 oraz art. 90, wraz z należnymi w danym roku odsetkami od kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90, 2) wykupów papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 oraz art. 90 wraz z należnymi odsetkami i dyskontem od papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 i art. 90, 3) potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń oraz gwarancji do planowanych dochodów ogółem budżetu przekroczy średnią arytmetyczną z obliczonych dla ostatnich trzech lat relacji jej dochodów bieżących powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące, do dochodów ogółem budżetu, obliczoną według wzoru:

gdzie poszczególne symbole oznaczają: R - planowaną na rok budżetowy łączną kwotę z tytułu spłaty rat kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 oraz art. 90, oraz wykupów papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 oraz art. 90, O - planowane na rok budżetowy odsetki od kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90, odsetki i dyskonto od papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 i art. 90 oraz spłaty kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji, D - dochody ogółem budżetu w danym roku budżetowym, Db - dochody bieżące, Sm - dochody ze sprzedaży majątku, Wb - wydatki bieżące, n - rok budżetowy, na który ustalana jest relacja, n-1 - rok poprzedzający rok budżetowy, na który ustalana jest relacja,

13 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice n-2 - rok poprzedzający rok budżetowy o dwa lata, n-3 - rok poprzedzający rok budżetowy o trzy lata. 2. Przy obliczaniu relacji, o których mowa w ust. 1, dla roku poprzedzającego rok budżetowy przyjmuje się planowane wartości wykazane w sprawozdaniu za trzy kwartały z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Do obliczenia relacji dla poprzednich dwóch lat przyjmuje się wartości wykonane wynikające ze sprawozdań rocznych. 3. Ograniczenia określonego w ust. 1 nie stosuje się do: 1) spłat rat kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku z umową zawartą na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, wraz z należnymi odsetkami, 1a) wykupów papierów wartościowych emitowanych w związku z umową zawartą na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, wraz z należnymi odsetkami i dyskontem, 2) poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym osobom prawnym realizującym zadania jednostki samorządu terytorialnego w ramach programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 - w terminie nie dłuższym niż 90 dni po zakończeniu programu, projektu lub zadania i otrzymaniu refundacji z tych środków; termin ten nie ma zastosowania do odsetek i dyskonta od zobowiązań zaciągniętych na wkład krajowy, o których mowa w pkt 1 i 1a. 3a. Ograniczenia określonego w ust. 1 nie stosuje się także do wykupów papierów wartościowych, spłat rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi odsetkami i dyskontem, odpowiednio emitowanych lub zaciągniętych w związku z umową zawartą na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego w co najmniej 60% ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, w części odpowiadającej wydatkom na wkład krajowy finansowanych tymi zobowiązaniami. W przypadku programu, projektu lub zadania przynoszącego dochód, poziom finansowania ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, ustala się po odliczeniu zdyskontowanego dochodu obliczanego zgodnie z przepisami Unii Europejskiej dotyczącymi takiego programu, projektu lub zadania, a kwotę wydatków na wkład krajowy ustala się w wysokości jaka wynikałaby, gdyby poziom finansowania ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, obliczony został bez uwzględnienia zdyskontowanego dochodu. 4. W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 3 lub 3a, lub gdy określone w umowie o dofinansowanie środki, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, nie zostały przekazane albo po ich przekazaniu został orzeczony ich zwrot, jednostka samorządu terytorialnego nie może emitować papierów wartościowych, zaciągać kredytów, pożyczek ani udzielać poręczeń i gwarancji do czasu spełnienia relacji, o której mowa w ust. 1, uwzględniając w tej relacji kwotę zobowiązań związaną z: 1) nieprzekazanymi środkami lub środkami, w stosunku do których orzeczono zwrot; 2) niespełnieniem warunków, o których mowa w ust. 3 lub 3a. Art. 244. 1. Do łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym spłat i wykupów, o których mowa w art. 243 ust. 1, dodaje się, przypadające do spłaty w tym samym roku budżetowym, kwoty zobowiązań związku współtworzonego przez daną jednostkę samorządu terytorialnego: 1) w wysokości proporcjonalnej do jej udziału we wspólnej inwestycji współfinansowanej kredytem, pożyczką lub emisją obligacji spłacanych lub wykupywanych w danym roku budżetowym;

14 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

2) w pozostałych przypadkach - w wysokości proporcjonalnej do jej udziału we wpłatach wnoszonych na rzecz związku, którego jest członkiem. 2. Łączna kwota spłat i wykupów jednostki samorządu terytorialnego, o której mowa w art. 243, nie obejmuje zobowiązań związku współtworzonego przez tę jednostkę, na które jednostka udzieliła gwarancji i poręczeń. W przypadku zadań związanych z ochroną środowiska obowiązki gminy w tym zakresie może spełniać podmiot specjalnie dla tego celu powołany, czy to w formie zakładu budżetowego czy też spółki prawa handlowego z większościowym lub całkowitym udziałem gminy jako właściciela. Możliwości spółki w zakresie realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych są wypadkowa kondycji finansowej podmiotu, w tym wygospodarowanych własnych środków finansowych lub też możliwości zadłużania, tj. zdolności kredytowej określanej na podstawie analizy wyników, wielkości i struktury aktywów i pasywów oraz posiadanych lub możliwych do pozyskania zabezpieczeń ewentualnych umów pożyczkowych i kredytowych.

7.2. Charakterystyka zewnętrznych źródeł finansowania (zwrotnych i bezzwrotnych) W zakresie bezzwrotnych źródeł finansowania pochodzenia zagranicznego, finansowanie inwestycji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej będzie możliwe w najbliższych latach po zaakceptowaniu przez Komisję Europejską przygotowanych programów operacyjnych:

• Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIiŚ 2014-2020),

• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 (PROW 2014-2020),

• Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 (MRPO 2014-2020). W przypadku POIiŚ 2014-2020, na dzień dzisiejszy w konsultacjach znajduje się projekt przygotowany w styczniu 2014, zgodnie z którego założeniami wsparcie ochrony wód jest przewidziane w ramach realizacji założeń Priorytetu Inwestycyjnego 6.2.: Inwestowanie w sektor gospodarki wodnej celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych, określonych przez państwa członkowskie. Zgodnie z założonymi celami realizacja priorytetu inwestycyjnego przyczyni się do osiągnięcia zachowania i poprawy jakości środowiska naturalnego poprzez zrównoważone gospodarowanie zasobami oraz zwiększenie dostępności ludności do infrastruktury środowiskowej. Ma to być osiągnięte dzięki uzupełnieniu systemu gospodarki wodno-ściekowej. Kluczowe działania, jakie będą podejmowane w ramach ww. priorytetu dotyczyć będą ograniczania ładunku zanieczyszczeń z sektora komunalnego. Wspierane będą projekty, które przyczynią się do wypełniania przez Polskę zobowiązań unijnych (w szczególności Dyrektywy 91/271/EWG r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych). Finansowana będzie zarówno budowa nowej infrastruktury jak i modernizacja istniejących już obiektów m.in. poprzez zastosowanie nowoczesnych technologii, podwyższonego stopnia usuwania biogenów lub zwiększenia przepustowości systemu. Ponadto, w związku z intensywną rozbudową infrastruktury związanej ze zbieraniem i oczyszczaniem ścieków komunalnych obszarem wspieranym będzie także gospodarka osadami ściekowymi, w celu innego niż składowanie ich zagospodarowania. Dopuszczalne będzie również wspieranie - w ramach kompleksowych projektów - działań związanych z zaopatrywaniem ludności w wodę, w tym systemy zarządzania dystrybucją oraz likwidowania strat wody. Wsparcie zostanie skierowane także na absorpcję innowacyjnych rozwiązań w zakresie zwiększania efektywności oczyszczania ścieków przemysłowych oraz ograniczania zużycia wody w procesach produkcyjnych. Przewiduje się wsparcie następujących obszarów:

15 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

• kompleksowej gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracjach co najmniej 10 000 RLM (próg RLM nie dotyczy regionów lepiej rozwiniętych), w tym wyposażenie ich w:

o systemy odbioru ścieków komunalnych, oczyszczalnie ścieków; o systemy i obiekty zaopatrzenia w wodę (wyłącznie w ramach kompleksowych projektów);

o infrastrukturę zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych; • racjonalizacji gospodarowania wodą w procesach produkcji oraz poprawy procesu oczyszczania ścieków przemysłowych. W ramach priorytetu inwestycyjnego wsparcie przewidziane jest m.in. dla organów władzy publicznej, w tym administracji rządowej oraz podległych jej organów i jednostek organizacyjnych, jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz działających w ich imieniu jednostek organizacyjnych, przedsiębiorców, a także podmiotów świadczących usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego nie będących przedsiębiorcami. W ramach priorytetu inwestycyjnego przewiduje się wybór projektów w procedurze konkursowej. Wsparcie ma charakter horyzontalny i dotyczyć będzie całego kraju. Interwencje będą lokalizowane zgodnie ze wskazaniem wynikającym z określonych dokumentów o charakterze strategicznym, w tym w szczególności KPOŚK, krajowym i wojewódzkimi planami gospodarki odpadami lub planem zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych Wsparcie podejmowane w ramach priorytetu inwestycyjnego zasadniczo nie będzie wprost nakierowane na interwencję na obszarach wiejskich, niemniej jednak przewiduje się, że inwestycje objęte PO IŚ będą istotnie oddziaływać na obszary wiejskie. Realizowane inwestycje będą w dużej mierze zlokalizowane na terenach miejskich, w tym wojewódzkich (i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie), miast regionalnych i subregionalnych. W przypadku MRPO 2014-2020, na dzień dzisiejszy w konsultacjach znajduje się projekt przygotowany w lipcu 2014 (wersja 1.1), zgodnie z którego założeniami wsparcie ochrony wód jest przewidziane w ramach Działania 5.2: Ochrona zasobów wodnych. Głównym celem interwencji realizowanej w ramach priorytetu inwestycyjnego jest ochrona zasobów wodnych poprzez ograniczenie zanieczyszczeń przedostających się do wód podziemnych, powierzchniowych, gleb oraz działania na rzecz poprawy jakości wód. Wspierane będą inwestycje przyczyniające się bezpośrednio do zrealizowania założeń wynikających z KPOŚK kierowane na kompleksową rozbudowę sieci kanalizacyjnych i oczyszczalnie ścieków w aglomeracjach od 2 tys. RLM do 10 tys. RLM. W ramach działania interwencją będą również objęte projekty polegające na budowie i modernizacji infrastruktury wodociągowej, ale ich realizacja będzie możliwa wyłącznie w ramach kompleksowych projektów regulujących gospodarkę ściekową. Oznacza to, iż inwestycje te będą musiały być realizowane w projektach łącznie z zakresem dotyczącym sieci kanalizacyjnych lub indywidulanie gdy na danym terenie system kanalizacyjny został w pełni zrealizowany. Przykładowe rodzaje projektów: 1. Budowa, rozbudowa, przebudowa i/lub modernizacja urządzeń do odprowadzania i oczyszczania ścieków w aglomeracjach uwzględnionych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych (2 tys. RLM do 10 tys. RLM) w tym:

• sieci kanalizacji sanitarnej,

• sieci kanalizacji deszczowej,

• oczyszczalnie ścieków, w tym inwestycje w zakresie instalacji służących do odwadniania osadów ściekowych

16 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

• inne urządzenia do oczyszczania, gromadzenia, odprowadzania i oczyszczania ścieków. 2. Budowa, rozbudowa, przebudowa i/lub modernizacja urządzeń zaopatrzenia w wodę i poboru wody w tym: ƒ sieci wodociągowe, ƒ stacje uzdatniania wody, ƒ zbiorniki umożliwiające pozyskiwanie wody pitnej, ƒ urządzenia służące do gromadzenia, przechowywania i uzdatniania wody, ƒ inwestycje mające na celu optymalizację zużycia wody jako element szerszego projektu (wyłącznie w powiązaniu z budową sieci kanalizacyjnych oraz w przypadku gdy odbiór ścieków jest zabezpieczony przez istniejące już sieci kanalizacyjne). Wsparciem objęte zostaną interwencje dotyczące całego województwa małopolskiego, a inwestycje lokalizowane będą zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich. W ramach zastosowanego podejścia terytorialnego wyznaczony został Obszary Strategicznej Interwencji (OSI): ƒ Obszary zagrożone osuwaniem się mas ziemnych, ƒ Zbiorniki wodne. Podmioty, które będą mogły starać się o dofinansowanie w ramach przedmiotowego działania: 1) Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia 2) Jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną 3) Spółki wodne 4) Przedsiębiorcy Alokacja środków na przedmiotowe działanie wynosi ogółem 96 470 588 euro. Maksymalny udział środków pomocowych w wydatkach kwalifikowanych na poziomie projektu wynosić będzie 85%, przy czym należy pamiętać, że realny poziom dofinansowania będzie wynikał z obliczenia zakładanego poziomu dochodu z projektu, co w praktyce oznacza średnio realnie dofinansowanie na poziomie ok. 50-70% wydatków kwalifikowalnych. Katalog kosztów kwalifikujących się do objęci pomocą jeszcze nie został na ten moment opracowany. Minimalna wartość projektów realizowanych w ramach przedmiotowego działania ma wynosić 2 mln złotych, a płatności środków dotacji będą się dokonywać w trybie zaliczkowym lub poprzez refundację. W przypadku PROW 2014-2020, najbardziej aktualna na dziś dzień wersja projektu Programu pochodzi z dnia 7. kwietnia 2014. W przedmiotowym dokumencie wskazano możliwość finansowania inwestycji dotyczącej gospodarki wodno-ściekowej w ramach Działania 7.8 Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich, Poddziałania 7.8.1.1: Operacje dotyczące zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych. Zgodnie z zapisami projektu PROW, możliwość realizacji operacji z zakresu gospodarki wodno – ściekowej oraz budowy lub modernizacji dróg lokalnych przyczyni się do likwidacji bariery rozwoju obszarów wiejskich, jaką jest słabo rozwinięta infrastruktura techniczna. Operacje realizowane w ramach działania „Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich” objętego PROW 2014-2020 respektować mają zasady polityki przestrzennej kraju, ponieważ będą spójne w planem zagospodarowania przestrzennego gminy lub jej strategii rozwoju, tym samym przeciwstawiając się chaosowi przestrzennemu. Pomoc będzie miała formę refundacji części kosztów kwalifikowalnych operacji (dotacja). Koszty kwalifikowalne będą stanowić:

17 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

• koszty budowy, przebudowy, modernizacji lub wyposażenia obiektów budowlanych;

• koszty zakupu sprzętu, materiałów i usług, służących realizacji operacji;

• koszty ogólne, bezpośrednio związane z przygotowaniem i realizacją operacji. Beneficjentami środków pomocowych będą mogły zostać:

• gminy,

• spółki, w których udziały mają wyłącznie JST,

• związki międzygminne. Pomoc będzie przyznana pod warunkiem, że operacja: ƒ realizowana będzie w miejscowości, należącej do:

o gminy wiejskiej lub o gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, lub

o gminy miejskiej z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców; ƒ realizowana będzie w miejscowościach poza aglomeracjami zdefiniowanymi w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych; ƒ nie będzie mieć charakteru komercyjnego; ƒ będzie spójna z dokumentem planistycznym gminy, w przypadku gdy taki istnieje lub lokalną strategią rozwoju gminy lub planem rozwoju miejscowości; ƒ spełniać będzie wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa, które będą miały zastosowanie do danej operacji; ƒ realizowana będzie na nieruchomości należącej do wnioskodawcy lub wnioskodawca posiadać będzie prawo do dysponowania nieruchomością na cele określone w operacji przez okres związania celem. Przewiduje się preferencje dla operacji, które dotyczyć będą łącznie gospodarki wodnej i gospodarki ściekowej. W przypadku operacji z zakresu gospodarki ściekowej przewiduje się preferencje dla operacji, które zapewnią odprowadzanie ścieków większej liczbie gospodarstw domowych. Przewiduje się preferencje w przyznawaniu pomocy, w zakresie zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, dla operacji powiązanych z inwestycjami dotyczącymi tworzenia pasywnej infrastruktury szerokopasmowej. Maksymalna wysokość pomocy ze środków EFRROW nie będzie mogła przekroczyć 2 000 000 zł na beneficjenta w okresie realizacji Programu. Poziom pomocy finansowej z EFRROW będzie mógł wynieść maksymalnie 63,63% kosztów kwalifikowalnych projektu. Wymagany krajowy wkład środków publicznych, w wysokości co najmniej 36,37% kosztów kwalifikowalnych projektu, pochodzić ma ze środków własnych beneficjenta. Podstawą do przyjmowania i rozpatrywania wniosków o dofinansowanie w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej są programy priorytetowe, które określają zasady udzielania wsparcia oraz kryteria wyboru przedsięwzięć. W większości programów obowiązuje konkursowa formuła oceny złożonych projektów. Na rok 2015 NFOŚiGW wspiera zadania z zakresu gospodarki wodno-ściekowej w ramach programu priorytetowego 1.1 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach. Program realizowany będzie w latach 2015 - 2023, przy czym zobowiązania (rozumiane jako podpisywanie umów) podejmowane będą do 2020 r., a środki wydatkowane będą

18 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice do roku 2023. Dofinansowanie jest przyznawane na 100% wydatków kwalifikowalnych w formie pożyczki, której kwota wynosi: ƒ od 500 000 zł - w przypadku przedsięwzięć realizowanych przez gminy o znaczącym udziale obszarów chronionych (tzw. „zielone gminy”), spełniające kryteria horyzontalne w tym zakresie, ƒ od 1 000 000 zł - w przypadku pozostałych przedsięwzięć. Pożyczka może być udzielona na okres nie dłuższy niż 15 lat, przy czym okres finansowania jest liczony od daty planowanej wypłaty pierwszej transzy pożyczki do daty planowanej spłaty ostatniej raty kapitałowej. Przy udzielaniu pożyczki może być stosowana karencja w spłacie rat kapitałowych liczona od daty wypłaty ostatniej transzy pożyczki do daty spłaty pierwszej raty kapitałowej, lecz nie dłuższa niż 12 miesięcy od daty zakończenia realizacji przedsięwzięcia. Wypłata transz pożyczki może nastąpić w formie zaliczek lub refundacji. Ponadto pożyczka może zostać w części umorzona. Oprocentowanie jest preferencyjne i wynosi: ƒ WIBOR 3M−100 punktów bazowych, nie mniej niż 1,0 % w skali roku – dla przedsięwzięć realizowanych przez tzw. „zielone gminy”, ƒ WIBOR 3M, nie mniej niż 2,0 % w skali roku – dla pozostałych przedsięwzięć. Dofinansowanie może zostać przyznane na budowę, rozbudowę lub modernizację oczyszczalni ścieków komunalnych (także w zakresie dotyczącym przetwarzania osadów ściekowych) oraz budowę, rozbudowę lub modernizację zbiorczych systemów kanalizacji sanitarnej (zakres przedsięwzięć zgodny z rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji) wraz z budową przyłączy budynków do kanalizacji sanitarnej realizowanej w ramach przedsięwzięcia będącego przedmiotem wniosku. Dodatkowo, w przypadku realizacji kompleksowych przedsięwzięć w ich zakres może zostać włączona budowa i modernizacja systemów zaopatrzenia w wodę oraz budowa kanalizacji deszczowej, pod warunkiem przyczyniania się do wypełnienia Dyrektywy 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych oraz spełniania warunków, iż co najmniej 50% kosztów całkowitych przedsięwzięcia dotyczy kanalizacji sanitarnej i oczyszczania ścieków. Ponadto NFOŚiGW udziela wsparcia dla projektów współfinansowanych w ramach POIiŚ w formie dopłat do ceny wykupu obligacji lub pożyczek, w tym pożyczek na zachowanie płynności finansowej. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie udziela dotacji jednostkom samorządu terytorialnego na podstawie zapisów dokumentu „Zasady udzielania i umarzania pożyczek oraz tryb i zasady udzielania i rozliczania dotacji oraz zasady dofinansowania zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie” (Załącznik do uchwały Nr 238-2013 Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Krakowie z dnia 20 grudnia 2013 r.), z uwzględnieniem Załącznika Nr 1 do ww., który precyzuje, że jst. mogą pozyskiwać dotację ze środków WFOŚiGW na zadania dotyczące realizacji sieci wodociągowej (w wysokości do 40% kosztów kwalifikowanych), pod warunkiem że została zrealizowana sieć kanalizacyjna na terenach położonych w zlewni zbiorników (w ramach tzw. osłony zbiorników). Przedmiotowy dokument stanowi punkt odniesienia dla projektów inwestycyjnych realizowanych w roku 2014, ale na dzień dzisiejszy stanowi jedyne źródło mogące wskazać, w jaki sposób WFOŚiGW w Krakowie prowadzi politykę dotyczącą współfinansowania przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska. Fundusz określa zasady wsparcia finansowego przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska corocznie uchwalając treść dokumentów wytycznych i regulaminów na dany rok. Odrębne zasady są ustalane dla projektów współfinansowanych ze środków unijnych, na które to inwestycje przeznaczane są największe środki w formie pożyczek preferencyjnych (inwestycyjnych i płatniczych). Dofinansowanie może zostać przyznane po warunkiem wywiązywania się Wnioskodawcy ze zobowiązań wobec Funduszu wynikających z wcześniej zawartych umów oraz z obowiązku uiszczania opłat za korzystanie ze

19 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

środowiska i kar za nieprzestrzeganie wymogów ochrony środowiska. Jeżeli Wnioskodawcą jest związek międzygminny lub stowarzyszenie, to zasada ta dotyczy wszystkich gmin/członków stowarzyszenia wchodzących w jego skład. Dodatkowo należy wskazać możliwości pozyskiwania zobowiązań zwrotnych w komercyjnych bankach, które posiadają własne oferty skierowane do samorządów, w tym preferencyjne kredyty z wykorzystaniem środków EBI i EBOR na cele związane z inwestycjami komunalnymi (np. BOŚ, BGK).

8. PODSUMOWANIE I WNIOSKI Na podstawie danych przedstawionych w Programie sformułowano następujące wnioski:

• Na terenie gminy istnieje obecnie 92 km sieci wodociągowej,

• Z sieci wodociągowej korzysta ok. 3 280 mieszkańców, co stanowi ok. 750 przyłączy.

• Gmina Radziemice zaopatrywana jest w wodę z dwóch ujęć wody: Dodów i Smoniowice. Gmina Książ Wielki jako zadania w uporządkowaniu gospodarki wodociągowej podała następujące działania:

• przebudowa sieci wodociągowej ok. 13 km,

• budowa sieci wodociągowej ok. 0,7 km,

• modernizacja obiektów na ujęciach oraz uzbrojenia sieci, Wszystkie wymienione działania wpłyną korzystnie na poprawienie niezawodności systemu wodociągowego w gminie Radziemice oraz podwyższenie satysfakcji użytkowników. Dodatkowo zwiększy się atrakcyjność inwestycyjna terenu objętego przedsięwzięciem, co może wpłynąć na powstanie nowych miejsc pracy i gospodarcze ożywienie rejonu.

20 Program uporządkowania gospodarki wodociągowej - Gmina Radziemice

SPIS TABEL Tab. 1. Ilości dostarczonej wody ...... 9 Tab. 2. Liczba przyłączy i mieszkańców gminy objętych wodociągiem...... 10 Tab. 3. Zakres rzeczowo – finansowy proponowanych przedsięwzięć...... 12

21