Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach

Zamawiający:

Związek Międzygminny d.s.

Gazyfikacji, Rozwoju Terenów

Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach

Umowa z dnia 15.01.2014r. dotycząca opracowania dokumentów planistycznych z zakresu gospodarki wodno – ściekowej.

Raport z działania nr 3

Cz. 3e. Analiza sanitacji poza siecią – Gmina

Projekt „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013

Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach

RAPORT Z DZIAŁANIA NR 3 Cz. 3e. Analiza sanitacji poza siecią –

ZAMAWIAJĄCY: ZWIĄZEK MIĘDZYGMINNY D.S. GAZYFIKACJI, ROZWOJU TERENÓW WIEJSKICH I OCHRONY ŚRODOWISKA W PROSZOWICACH ul. 3-go Maja 72 32-100

WYKONAWCA: „CONSEKO-SAFEGE" S.A. ul. Wiedeńska 114 30-147 Kraków

AUTORZY RAPORTU: Maciej Bonar Piotr Chmielarczyk Sylwia Burczyk

Paweł Mielniczuk Paweł Kopieć Kamil Bednarski DATA: VIII 2014r.

Projekt „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013

SPIS ZAWARTOŚCI

I. CZĘŚĆ OPISOWA...... 4 1. WSTĘP...... 4 1.1. Przedmiot i zakres raportu ...... 4 1.2. Materiały wykorzystane w opracowaniu...... 4 2. CHARAKTERYSTYKA GMINY RADZIEMICE...... 5 2.1. Dane ogólne...... 5 2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego...... 6 2.3. Informacje środowiskowe...... 6 3. ISTNIEJĄCY SYSTEM ZAOPATRZENIA W WODĘ ...... 6 4. STAN ISTNIEJĄCY GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ...... 6 5. BILANS ŚCIEKÓW...... 7 5.1. Obliczenie ilości ścieków ...... 7 5.2. Równoważna liczba mieszkańców...... 10 6. ANALIZA WARIANTÓW ODPROWADZENIA ŚCIEKÓW ...... 11 6.1. Opis analizowanych rozwiązań...... 11 6.2. Szacunki kosztów inwestycyjnych dla rozważanych opcji...... 12 6.3. Szacunki kosztów eksploatacyjnych dla rozważanych opcji...... 15 6.4. Analiza efektywności kosztowej wariantów metodą dynamicznego kosztu jednostkowego (DGC)...... 15 7. PODSUMOWANIE...... 17

II. ZAŁĄCZNIKI • Zał. 1. Zakres rzeczowo – finansowy sieci kanalizacyjnej dla WARIANTU I • Zał. 2. Tabele z obliczeniami wskaźnika DGC dla wariantów I, II

III. CZĘŚĆ GRAFICZNA • Rys. nr 1. Mapa poglądowa – wariant I i II, skala 1:50 000, • Rys. nr 2. Koncepcja sanitacji Gminy Radziemice – Wariant I, skala 1:10 000,

Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

I. CZĘŚĆ OPISOWA

1. WSTĘP

1.1. Przedmiot i zakres raportu

Niniejszy raport stanowi opracowanie podsumowujące działania w zakresie analizy sanitacji obszarów Gminy Radziemice nie objętych siecią kanalizacji sanitarnej. Gmina Radziemice jest 1 z 9 gmin należących do Związku Międzygminnego d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach. Poza Gminą Drwinia do Związku Międzygminnego w Proszowicach należą następujące gminy: Proszowice, Nowe Brzesko, Koniusza, Pałecznica, Książ Wielki, Racławice, Drwinia i Szczurowa. Raport z działania nr 1 „Analiza sanitacji poza siecią” składa się z 9 następujących części (odrębne opracowanie dla każdej z gmin) : • Cz.3a - Analiza sanitacji poza siecią - • Cz.3b - Analiza sanitacji poza siecią – • Cz.3c - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Koniusza • Cz.3d - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Pałecznica • Cz.3e - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice • Cz.3f - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Książ Wielki • Cz.3g - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Racławice • Cz.3h - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Drwinia • Cz.3i - Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Szczurowa

„Raport w zakresie analizy sanitacji obszarów poza siecią” jest kolejnym z działań mających na celu sporządzenie tzw. dokumentów planistycznych z zakresu gospodarki wodno – ściekowej dla gmin należących do Związku Międzygminnego w Proszowicach. Dokumenty opracowywane są przez Wykonawcę w ramach umowy z Zamawiającym. Umowa jest współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 w ramach projektu pn: „Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminy należące do Związku Międzygminnego w Proszowicach” realizowanego przez Związek Międzygminny d.s. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach. Numer umowy o dofinansowanie: DPT/BDG-II/POPT/335/12. Celem niniejszego opracowania jest dokonanie analizy możliwości technicznych, organizacyjnych i ekonomicznych sanitacji obszarów nie objętych obecnie siecią kanalizacji sanitarnej. W opracowaniu przedstawiono warianty sanitacji oraz określono zakres rzeczowy i nakłady inwestycyjne danego rozwiązania.

1.2. Materiały wykorzystane w opracowaniu • Raport z analizy stanu istniejącego gospodarki wodno – ściekowej na terenie gminy Radziemice, • Ankiety dotycząca gospodarki wod – kan na terenie Gminy Radziemice wraz z załącznikami, • Dane dotyczące bilansu ścieków uzyskane z UG Drwinia, • Mapy topograficzne w skali 1:10 000 i 1: 50 000, • Wizje terenowe, • Obowiązujące wytyczne, normy i przepisy dotyczące gospodarki ściekowej.

4 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

2. CHARAKTERYSTYKA GMINY RADZIEMICE

2.1. Dane ogólne

Radziemice są gminą wiejską położoną w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim. Graniczy z sześcioma gminami: od wschodu z Pałecznicą, od południowego-wschodu z Proszowicami, z Koniusza od południa, ze Słomnikami od zachodu, od północnego-zachodu z Miechowem, a po stronie północnej z Racławicami. Gmina Radziemice ma powierzchnię 57,85 km2. Liczba ludności na koniec 2013 r. wynosiła 3456, co daje gęstość zaludnienia na poziomie 59,74 osoby/km2. Gmina podzielona jest na 16 sołectw: Błogocice, Dodów, , Kąty, Kowary, Obrażejowice, Lelowie, Łętkowice, Łętkowice – Kolonia, Przemeczanki, Przemęczany, Radziemice, , Wierzbica, i Zielenice. Dużą wsią jest też , nie stanowi jednak ona osobnego sołectwa, a wchodzi w skład sołectwa Radziemice. Gmina Radziemice leży na skraju dwóch mezoregionów geograficznych: Wyżyny Miechowskiej i Płaskowyżu Proszowickiego. Teren jest pagórkowaty. Dominują wzgórza o wysokości sięgającej około 300-310 m n.p.m., poprzecinane licznymi dolinkami. Najwyższy punkt znajduje się we wsi Wrocimowice i ma 329 m n.p.m. Poza wzgórzami powierzchnia terenu ulega znacznemu wypłaszczeniu. Przez obszar gminy przepływają trzy główne cieki wodne: Kniejówka, Racławka i Ścieklec oraz kilka niewielkich dopływów. Część z nich ma charakter okresowy. Łączna długość cieków wynosi około 34,5 km. Sieć drogową tworzą: • drogi powiatowe o łącznej długości 38,7 km: − K-1235 Racławice – Wrocimowice – Radziemice – Skrzeszowice, − K-1259 Nadzów – Ibramowice – Radziemice, − K-1260 Klimontów – Szczytniki – Kowary – Łętkowice, − K-1261 – Zielenice – Prandocin, − K-1262 Niegardów – Zielenice, − K-1263 Waganowice – Obrażejowice – Muniaczkowice, − K-1264 Przesławice – Błogocice, • drogi gminne o łącznej długości 50,1 km.

Przez teren gminy nie przebiega linia kolejowa. Dominuje krajobraz rolniczy. Tereny użytkowane rolniczo stanowią prawie 94% powierzchni gminy, natomiast obszary zalesione zajmują zaledwie około 1% powierzchni ogólnej. Zabudowa ma charakter domków jednorodzinnych i budynków gospodarczych skoncentrowanych wzdłuż głównych dróg. Do najważniejszych obiektów użyteczności publicznej należą: • Urząd Gminy w Radziemicach, • 2 szkoły podstawowe: w Łętkowicach i Radziemicach, • Gimnazjum w Radziemicach, • 2 biblioteki publiczne: w Łętkowicach i Radziemicach.

Do najważniejszych obiektów tj. zakłady gospodarcze, przemysłowe, usługowe, hotele itp. należą: • Ardagh Metal Packing w Kątach, • Zakłady betonowe Vibrobet w Przemęczanach.

5 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice 2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego

Tylko niewielka część Gminy Radziemice objęta jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Obszar ten ma powierzchnię 409 ha i obejmuje sołectwo Wierzbica. MPZP został utworzony Uchwałą Rady Gminy nr 227/XXXIV/2010 z dnia 24.03.2010 r. oraz zmieniony Uchwałą Rady Gminy nr XXVII/2008/2013 z dnia 27.08.2013 r. Dnia 24.01.2014 r. Uchwałą Rady Gminy nr XXXI/239/2014 ustalono plan zagospodarowania dla obszaru wyznaczonego pod przebieg gazociągu wysokiego ciśnienia DN700/8,4MPa oraz jego infrastruktury towarzyszącej. Gazociąg ten ma przebiegać z zachodu na wschód przez środkową część Gminy.

2.3. Informacje środowiskowe

Spośród obszarowych form ochrony przyrody i krajobrazu na terenie gminy Radziemice występują jedynie strefy chronionego krajobrazu dolin Ścieklca i Kniejówki oraz użytek ekologiczny w Obrażejowicach. Oprócz tego w gminie zlokalizowany jest park i kilka zespołów zieleni podworskiej we wsiach Błogocice, Kowary, Radziemice, Wierzbica, Wrocimowice i Zielenice. Na terenie gminy stwierdzono występowanie 14 gatunków roślin objętych ochroną całkowitą, 6 częściową oraz 2 gatunki umieszczone w czerwonej księdze roślin zagrożonych wyginięciem. Na terenie Przemęczan znajduje się złoże surowców ilastych. Dodatkowo, lokalnie występują punkty poboru kopalin typu żwir, piasek, iły. Gmina charakteryzuje się glebami zaliczanymi do klas bonitacyjnych I - III. Są to gleby o bardzo dobrej wartości rolniczej typu rędzin, gleb brunatnych, czarnoziemów i madów. 3. ISTNIEJĄCY SYSTEM ZAOPATRZENIA W WODĘ

Gmina Radziemice zaopatrywana jest w wodę z dwóch ujęć położonych w Dodowie i Smoniowicach. Głównymi elementami systemu zaopatrzenia w wodę są: • Dwuotworowe ujęcie wód podziemnych Dodów, wraz ze zbiornikiem i pompownią, • Ujęcie wód powierzchniowych Smoniowice wraz z pompownią • Sieć wodociągowa wraz z przyłączami • Zbiornik wyrównawczy zlokalizowany w Przemęczanych (do którego tłoczona jest bezpośrednio woda z ujęcia w Smoniowicach)

Wodociągiem radziemickim objęta jest cała gmina Radziemice oraz wieś Janikowice w gminie Słomniki. Istnieje również połączenie z gminą Pałecznica umożliwiające sprzedaż wody do tej gminy oraz do Proszowic. Szacuje się, że z wodociągu korzysta ok. 95% mieszkańców. Ilość wody wyprodukowanej w 2013 r. wyniosła 251 840 m3/rok (średnio 689,97 m3/d). Ilość wody sprzedanej użytkownikom na terenie Gminy oraz w Janikowicach w 2013 r. wyniosła 214 064 m3/rok, czyli średnio 586,48 m3/d. Sieć wodociągowa obejmuje wszystkie sołectwa w Gminie. Długość sieci magistralnej i rozdzielczej wynosi około 92,1 km. Zbudowana jest z rur o średnicach od 90 do 150 mm, często zmieniających się w sposób chaotyczny. Około 90% sieci zbudowane jest z rur PCV, natomiast pozostałe 10% z rur azbestocementowych i żeliwnych. Najstarsze odcinki, mające ponad 40 lat, stanowią około 10% długości sieci. Wodociągi wieku 26 do 40 lat to pozostałe 90% sieci. Przyłącza mają łączną długość 28,64 km. Zbudowane są w 90% z rur PCV, a w około 10% z rur azbestocementowych. 4. STAN ISTNIEJĄCY GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ

Generalnie Gmina Radziemice nie posiada systemu gminnej kanalizacji sieciowej. Jedynie na terenie miejscowości Radziemice funkcjonuje niewielka sieć lokalna o dł. ok. 500m obejmująca kilka 6 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

budynków wielorodzinnych zlokalizowanych w centrum. Jest to sieć grawitacyjna zbudowana z rur kamionkowych o średnicy 200 i 300 mm. Oczyszczalnia obsługująca tą sieć znajduje się w odległości około 500 m na południe od Radziemic. Aktualnie Gmina wybudowała nową 3 oczyszczalnię typu BIOCLAR B200 o przepustowości Qdśr = 30 m /d, która zastąpiła wyeksploatowany i stary obiekt. Gmina opiera gospodarkę ściekową na oczyszczalniach przydomowych i przyobiektowych oraz tzw. szambach. Na chwilę obecną funkcjonuje 281 oczyszczalni. Oczyszczalnie zlokalizowane są w prawie wszystkich sołectwach. Ich ilość przedstawiono w tabeli 1. Można przyjąć, że przydomowymi oczyszczalniami ścieków objętych jest ok. 36% budynków.

Tabela 1. Ilość oczyszczalni przydomowych Ilość oczyszczalni przydomowych Lp. Sołectwo istniejących w budowie 1 Błogocice 29 2 2 Dodów ‐‐ 3 Kaczowice 71 4 Kąty 8 ‐ 5 Kowary 39 ‐ 6 Lelowice 51 7 Lętkowice 27 1 8 Łętkowice-Kolonia 28 ‐ 9 Obrażejowice 9 ‐ 10 Przemęczanki 71 11 Przemęczany 28 ‐ 12 Radziemice 44 1 13 Smoniowice 91 14 Wierzbica 13 ‐ 15 Wrocimowice 71 16 Zielenice 12 ‐ Razem: 272 9 Gmina Radziemice, ani żadna jej część, nie należy do tzw. aglomeracji ściekowej. 5. BILANS ŚCIEKÓW

5.1. Obliczenie ilości ścieków

Ilość wytwarzanych ścieków bytowo – gospodarczych na terenie Gminy Radziemice obliczono na podstawie danych podanych przez Gminę i zawierających m.in. ilość mieszkańców, ilości miejsc noclegowych, ilości pracowników zatrudnionych w obiektach użyteczności publicznej, zakładach produkcyjnych i usługowych. Do obliczeń przyjęto następujące założenia: 3 • jednostkowe zużycie wody na jednego mieszkańca qj = 0,1 [m /d], 3 • jednostkowe zużycie wody na jedno miejsce noclegowe qj = 0,1 [m /d], • jednostkowe zużycie wody dla pozostałych odbiorców przyjęto w zależności od ich rodzaju i pokazano w bilansie każdej miejscowości, • wsp. nierównomierności dobowej i godzinowej przyjęto w zależności od rodzaju odbiorcy i pokazano w bilansie każdej miejscowości,

Wyniki obliczeń dla każdego sołectwa przedstawiono w poniższych tabelach (Tab. 1 – Tab. 16).

Tabela 2. Bilans ścieków - sołectwo Błogocice

7 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Błogocice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 326 0,10 1,2 2,5 32,60 39,12 4,08 1,13 Suma 32,60 39,12 4,08 1,13

Tabela 3. Bilans ścieków - sołectwo Dodów

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Dodów [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 168 0,10 1,2 2,5 16,80 20,16 2,10 0,58 Suma 16,80 20,16 2,10 0,58

Tabela 4. Bilans ścieków - sołectwo Kaczowice

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Kaczowice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 89 0,10 1,2 2,5 8,90 10,68 1,11 0,31 Suma 8,90 10,68 1,11 0,31

Tabela 5. Bilans ścieków - sołectwo Kąty

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Kąty [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 59 0,10 1,2 2,5 5,90 7,08 0,74 0,20 Ardagh Metal Packing prac.,ucz. 70 0,02 1,2 2,8 1,40 1,68 0,20 0,05 Suma 7,30 8,76 0,93 0,26

Tabela 6. Bilans ścieków - sołectwo Kowary

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Kowary [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 341 0,10 1,2 2,5 34,10 40,92 4,26 1,18 Suma 34,10 40,92 4,26 1,18

Tabela 7. Bilans ścieków - sołectwo Lelowice

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Lelowice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 75 0,10 1,2 2,5 7,50 9,00 0,94 0,26 Suma 7,50 9,00 0,94 0,26

Tabela 8. Bilans ścieków - sołectwo Łętkowice

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Łętkowice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 329 0,10 1,2 2,5 32,90 39,48 4,11 1,14 Szkoła prac.,ucz. 94 0,02 1,2 2,8 1,88 2,26 0,26 0,07 Suma 32,90 39,48 4,11 1,14

8 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

Tabela 9. Bilans ścieków - sołectwo Łętkowice - Kolonia

Ilość ścieków Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Ilość Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Łętkowice - Kolonia [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s]

Mieszkańcy osoba 259 0,10 1,2 2,5 25,90 31,08 3,24 0,90 Suma 25,90 31,08 3,24 0,90

Tabela 10. Bilans ścieków - sołectwo Obrażejowice

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Obrażejowice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 165 0,10 1,2 2,5 16,50 19,80 2,06 0,57 Suma 16,50 19,80 2,06 0,57

Tabela 11. Bilans ścieków - sołectwo Przemęczanki

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Przemęczanki [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 166 0,10 1,2 2,5 16,60 19,92 2,08 0,58 Suma 16,60 19,92 2,08 0,58

Tabela 12. Bilans ścieków - sołectwo Przemęczany

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Przemęczany [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 285 0,10 1,2 2,5 28,50 34,20 3,56 0,99 Vibrobet prac., 25 0,02 1,2 2,8 0,50 0,60 0,07 0,02 Suma 28,50 34,20 3,56 0,99

Tabela 13. Bilans ścieków - sołectwo Radziemice

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Radziemice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 441 0,10 1,2 2,5 44,10 52,92 5,51 1,53 Urząd Gminy prac. 20 0,02 1,2 2,8 0,40 0,48 0,06 0,02 Zespół Szkół prac.,ucz. 232 0,02 1,2 2,8 4,64 5,57 0,65 0,18 Suma 44,10 52,92 5,51 1,53

Tabela 14. Bilans ścieków - sołectwo Smoniowice

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Smoniowice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 158 0,10 1,2 2,5 15,80 18,96 1,98 0,55 Suma 15,80 18,96 1,98 0,55

Tabela 15. Bilans ścieków - sołectwo Wierzbica

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Wierzbica [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 168 0,10 1,2 2,5 16,80 20,16 2,10 0,58 Suma 16,80 20,16 2,10 0,58

9 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

Tabela 16. Bilans ścieków - sołectwo Wrocimowice

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Wrocimowice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 146 0,10 1,2 2,5 14,60 17,52 1,83 0,51 Suma 14,60 17,52 1,83 0,51

Tabela 17. Bilans ścieków - sołectwo Zielenice

Ilość ścieków Ilość Norma zużycia Qd śrQd max Qh max Jednostka Nd Nh jednostek miejscowość: Zielenice [m3/d*jedn.] [m3/d] [m3/d] [m3/h] [dm3/s] Mieszkańcy osoba 281 0,10 1,2 2,5 28,10 33,72 3,51 0,98 Suma 28,10 33,72 3,51 0,98 Zbiorcze zestawienie ilości ścieków przedstawiono w poniższej tabeli 18.

Tabela 18. Bilans ścieków - Gmina Radziemice

Ilość ścieków Qd śr Qd max Qh max L.p.

GMINA RADZIEMICE [m3/d] [m 3/d] [m3 /h] [dm3/s] 1Błogocice 32,6 39,1 4,1 1,13 2 Dodów 16,8 20,2 2,1 0,58 3 Kaczowice 8,9 10,7 1,1 0,31 4Kąty 7,3 8,8 0,9 0,26 5 Kowary 34,1 8,8 0,9 0,26 6 Lelowice 7,5 9,0 0,9 0,26 7 Łętkowice 34,8 41,7 4,4 1,22 8 Łętkowice - Kolonia 25,9 31,1 3,2 0,90 9Obrażejowice 16,5 19,8 2,1 0,57 10 Przemęczanki 16,6 19,9 2,1 0,58 11 Przemęczany 29,0 34,8 3,6 1,01 12 Radziemice 49,1 59,0 6,2 1,73 13 Smoniowice 15,8 19,0 2,0 0,55 14 Wierzbica 16,8 20,2 2,1 0,58 15 Wrocimowice 14,6 17,5 1,8 0,51 16 Zielenice 28,1 33,7 3,5 0,98 Suma 354,4 393,1 41,1 11,4 5.2. Równoważna liczba mieszkańców

Równoważną liczbę mieszkańców w każdym sołectwie oszacowano głównie na podstawie liczby mieszkańców (brak miejsc noclegowych). W łącznej liczbie RLM uwzględniono również ścieki pochodzące z podmiotów produkcyjnych, usługowych i użyteczności publicznej przyjmując średnie 3 stężenie w ściekach SBZT5= 400 mg/dm . Podsumowanie danych dotyczących ilości wytwarzanych ścieków, ilości mieszkańców wraz z miejscami noclegowymi oraz RLM w poszczególnych sołectwach Gminy Radziemice wraz z podziałem na planowane zlewnie przedstawiono w poniższej tabeli.

10 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

Tabela 19. Ilość ścieków, mieszkańców i RLM dla poszczególnych sołectw Liczba mieszkańców i Qd śr RLM L.p. Sołectwo miejsc noc legowych [m3/d] [mk] [RLM] 1Błogocice 32,6 326 326 2 Dodów 16,8 168 168 3 Kaczowice 8,9 89 89 4Kąty 7,3 59 68 5 Kowary 34,1 341 341 6 Lelowice 7,5 75 75 7 Łętkowice 34,8 329 342 8 Łętkowice - Kolonia 25,9 259 259 9Obrażejowice 16,5 165 165 10 Przemęczanki 16,6 166 166 11 Przemęczany 29,0 285 288 12 Radziemice 49,1 441 475 13 Smoniowice 15,8 158 158 14 Wierzbica 16,8 168 168 15 Wrocimowice 14,6 146 146 16 Zielenice 28,1 281 281 suma 354,4 3 456 3 515 6. ANALIZA WARIANTÓW ODPROWADZENIA ŚCIEKÓW

6.1. Opis analizowanych rozwiązań

Analizę możliwości sanitacji obszarów nie objętych zbiorczym systemem kanalizacji sanitarnej przeprowadzono w dwóch wariantach. W każdym z wariantów założono, że sanitacja będzie dotyczyła: • 2 199 mieszkańców (wraz z miejscami noclegowymi), • 250 m3/d odprowadzonych i oczyszczonych ścieków.

WARIANT I W wariancie I zakłada się budowę dwóch lokalnych systemów kanalizacji sanitarnej tłoczno- grawitacyjnej obsługiwanej przez dwie oczyszczalnie ścieków, obejmujące swoim zasięgiem głównie obszar Radziemic i Błogocic – system I oraz obszar Łętkowic i Obrażejowice – system II. System I odprowadzał będzie ścieki do istniejącej oczyszczalni zlokalizowanej na południe od centrum Radziemic, nad potokiem Ścieklec, który stanowi docelowy odbiornik ścieków oczyszczonych. System ten obejmie swoim zasięgiem Błogocice i Radziemice. Przewidywana przepustowość oczyszczalni powinna wynosić około 90 m3/d (w przypadku podłączenia wszystkich mieszkańców tych sołectw), konieczna więc będzie przebudowa istniejącego obiektu lub dobudowa kolejnego bloku. System II odprowadzał będzie ścieki do oczyszczalni zlokalizowanej we wschodniej części sołectwa Łętkowice. Ścieki oczyszczone odprowadzane będą do znajdującego się pobliżu bezimiennego cieku, dopływu Kniejówki, a dalej Ścieklca. Ten system obejmie miejscowości: Łętkowice i Obrażejowice oraz kilka budynków na zachodzie sołectwa Łętkowice – Kolonia. Projektowana oczyszczalnia powinna mieć przepustowość około 60 m3/d (w przypadku podłączenia wszystkich mieszkańców tych sołectw) Ukształtowanie terenu pozwala na części obszaru zastosować system kanalizacji grawitacyjnej. Jedynie skanalizowanie części Błogocic oraz pojedyncze fragmenty innych sołectw wymagają zastosowania fragmentów kanalizacji ciśnieniowej z pompowniami przydomowymi, które przetłoczą ścieki do kanału grawitacyjnego. Alternatywą mogłoby być zastosowanie większej ilości 11 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice przepompowni sieciowych z równolegle prowadzonymi do kanalizacji grawitacyjnej rurociągami tłocznymi. Dla celów niniejszej analizy przyjęto jako uzupełnienie systemu grawitacyjnego system kanalizacji ciśnieniowej z pompowniami przydomowymi – bez pompowni sieciowych. Przyjęty zakres do realizacji – sieć kanalizacji sanitarnej: • Liczba podłączonych mieszkańców (wraz z m. nocl.): 550 mk. • Liczba przyłączy: 126 szt. • Łączna dł. ciśnieniowej sieci kanalizacyjnej: 2 600 m. • Łączna dł. grawitacyjnej sieci kanalizacyjnej: 9 153 m. • przydomowe pompownie ścieków: 40 szt. Przyjęty zakres do realizacji – przydomowe oczyszczalnie ścieków: • Liczba POŚ: 380 , • Liczba obsługiwanych mieszkańców: 1 649

Pozostałe budynki nie przewidziane do podłączenia do sieci kanalizacyjnej posiadają na chwilę obecną własne oczyszczalnie przydomowe lub powinny zostać w nie wyposażone w trakcie realizacji tego wariantu. Szczegółowy zakres rzeczowo – finansowy dla sieci kanalizacyjnej z uwzględnieniem wskaźników koncentracji i inwestycyjnych w podziale na zadania – sołectwa przedstawiono w załączniku 1. WARIANT II W wariancie tym założono dalszą budowę oczyszczalni przydomowych lub przyobiektowych na terenie całej gminy. Wariant ten zakłada rezygnację z planów budowy gminnej sieci kanalizacyjnej wraz z większymi oczyszczalniami. Przyjęty zakres do realizacji – przydomowe oczyszczalnie ścieków: • Liczba POŚ: 506 szt. • Liczba obsługiwanych mieszkańców: 2 199 mk.

Wariant ten wydaje się tym bardziej uzasadniony, że na większość obszaru Gminy występuje duże rozproszenie zabudowy, co nie sprzyja budowie zbiorowych systemów oczyszczania ścieków. Wersja podstawowa tego rozwiązania oparta jest w całości na rozwiązaniach indywidualnych. Dodatkowe warianty tworzyć można poprzez wykorzystanie małych, lokalnych rozwiązań oczyszczalni grupowych, które obsługiwać mogą kilka sąsiadujących ze sobą domów, pojedyncze osiedla czy nawet całe wsie. Opis dostępnych na rynku technologii z tego zakresu oraz przykładowe instalacje wraz z ich ceną i parametrami przedstawione są w „Katalogu rozwiązań przydomowych i grupowych oczyszczalni ścieków”. Racjonalną opcją dla wariantu I może być rozbudowa sieci kanalizacyjnej tylko w centrum Radziemic z podłączeniem do istniejącej oczyszczalni zespołu szkolnego, budynku Urzędu Gminy oraz pobliskich zabudowań.

6.2. Szacunki kosztów inwestycyjnych dla rozważanych opcji

Nakłady inwestycyjne oszacowano wskaźnikowo, w oparciu o publikacje tj. Informacyjny zestaw wskaźników nakładów na obiekty budowlane Orgbud – Serwis; Biuletynu cen obiektów budowlanych – obiekty inżynieryjne Sekocenbud; Wartość kosztorysowa inwestycji – wskaźniki cenowe (ceny z III kwartału 2012 r.) oraz o doświadczenie Konsultanta. W skład kosztów inwestycyjnych wchodzą: • Koszty w zakresie prac podstawowych dotyczące robót budowlanych, • Koszty prac projektowych, • Koszty na nadzór inwestorski.

12 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

W wycenie szacunkowej za wykonanie poszczególnych elementów robót sieci kanalizacyjnej przyjęto następujące średnie ceny: • sieć kan. sanit. graw. ø200÷250mm: 650 PLN x 1m • przykanaliki kan. sanit. ø160mm: 400 PLN x 1m • rurociągi tł. ø90÷125mm: 400 PLN x 1m • rurociągi kan. ciśn.ø40÷75mm: 300 PLN x 1m • przepompownia sieciowa: 150 000 PLN x 1 szt. • pompownia przydomowa: 12 000 PLN x 1 szt.

Nakłady na roboty budowlane związane z budową oczyszczalni ścieków oszacowano wstępnie w oparciu o analizę stanu istniejącego oraz na podstawie koncepcji i dokumentacji opracowywanych przez Konsultanta dla podobnych obiektów. Przyjęto następujące koszty robót: • wariant I – rozbudowa OŚ Radziemice (dobudowa kolejnego obiektu) do 60 m3/d – 400 000 PLN, • wariant I – budowa OŚ Łętkowice 50 m3/d – 600 000 PLN, Bardziej dokładne szacunki kosztów oczyszczalni będą możliwe po ustaleniu rodzaju i typu możliwego rozwiązania (typowe lub indywidualne rozwiązania).

Jako nakłady na roboty związane z budową kompletnej przydomowej oczyszczalni ścieków przyjęto 15 000 PLN. Do oszacowania nakładów na dokumentację projektową przyjęto następujące wskaźniki: • projekt kanalizacji: 3 % kosztów robót bud. • projekt oczyszczalni ścieków: 5 % kosztów robót bud. • projekt POŚ: 4 % kosztów robót bud.

Jako nakłady na nadzór inwestorski przyjęto 2% kosztów robót budowlanych dla kanalizacji i oczyszczalni ścieków, dla przydomowych oczyszczali założono 1%. Zakresy rzeczowo – finansowe dla każdego z wariantów dotyczące sieci kanalizacji sanitarnej, wraz ze wskaźnikami koncentracji, przedstawiono w załącznikach. W tabelach 20 – 21 przedstawiono podsumowanie podstawowych parametrów i zakresów rzeczowo – finansowych dla każdego z wariantów.

13 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

Tabela 20. Nakłady inwestycyjne - wariant I Długość kanalizacji Szacunkowa wycena nakładów inwest yc yjnych Wsk. Nakłady Rodzaj inwestycji Nowi Do wsk. Liczba Łaczne Nakłady L.p. koncentra Roboty Dok. inwestycyj (wariant I) odbiorcy Łączna koncentra POŚ Nadzór nakłady inwestycyj cji budowlane projektowa ne na 1 cji inwestycyjne ne na mk mb sieci [mk] [m] [m] [szt] [mk/km] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN/m] [PLN/mk] Sieć kanalizacji 1 sanitarnej - zlewnia OŚ 202 4 427 4 427 - 46 2 543 859 76 316 50 877 2 671 052 603 13 215 Radziemice Sieć kanalizacji 2 sanitarnej - zlewnia OŚ 347 7 958 7 958 - 44 5 024 891 150 747 100 498 5 276 136 663 15 185 Łętkowice Przyd. oczyszcz. 4 1 649 - - 380 - 5 700 000 228 000 57 000 5 985 000 - 3 629 ścieków Rozbudowa OŚ 5 Radziemice do 60 - - - - - 400 000 20 000 8 000 428 000 - - m3/d Budowa OŚ Łętkowice 6 - - - - - 600 000 30 000 12 000 642 000 - - 50 m3/d Razem: 14 268 750 505 063 228 375 15 002 188 - -

Tabela 21. Nakłady inwestycyjne - wariant II Długość kanalizacji Szacunkowa wycena nakładów inwestycyjnych Rodzaj inwestycji Nowi Wsk. Nakłady Nakłady L.p. Do wsk. Liczba POŚ Roboty Dok. Łaczne nakłady (wariant II) odbiorcy Łączna koncentracji Nadzór inwestycyjne inwestycyjne koncentracji budowlane projektowa inwestycyjne na 1mb sieci na mk [mk] [m] [m] [szt] [mk/km] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN] [PLN/m] [PLN/mk] Przyd. oczyszcz. 1 2 199 - - 506 - 7 590 000 303 600 75 900 7 969 500 - 3 624 ścieków Razem: 7 590 000 303 600 75 900 7 969 500 - -

14 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

6.3. Szacunki kosztów eksploatacyjnych dla rozważanych opcji

Jako główne składniki kosztów eksploatacyjnych dotyczące sieci kanalizacji sanitarnej przyjęto: • koszty energii związane z pracą pompowni, • kosztów konserwacji, remontów i napraw.

Koszty związane ze zużyciem energii elektrycznej w przypadku pompowni przydomowych przyjęto 0,4 kWh/m3. Jednostkową cenę energii przyjęto w wysokości 0,6 PLN/kWh Koszty energii związane z pracą pompowni dla wariantu I przedstawiono w tabeli 22.

Tabela 22. Koszty energii na pracę pompowni - wariant I Ilość Zużycie Koszty Przepompownie pompowanych energii na pompownia L.p. ścieków ścieków dobę na dobę (wariant I) [m3/d] [kWh/d] [PLN/d] Pompownie przydomowe 25,37 10,15 6,09 suma - Radziemice 10,15 6,09 Pompownie przydomowe 14,33 5,73 3,44 suma - Łętkowice 5,73 3,44 Suma 15,88 9,53 Koszty dotyczące konserwacji, remontów i napraw dla kanalizacji ciśnieniowej współpracującej z przydomowymi pompowniami ścieków przyjęto jako 1,0 % wartości nakładów inwestycyjnych. Koszty związane z eksploatacją przydomowej oczyszczalni ścieków oszacowano przyjmując następujące założenia: • 0,25 m3/mk*rok – ilość gromadzonych osadów w osadnikach przydomowych oczyszczalni ścieków • 35 PLN/m3 – jednostkowy koszt wywozu i przeróbki w/w osadów • 0,5 kWh/m3 – ilość zużywanej energii przez przydomową oczyszczalnię ścieków (np. przez pompownię, kompresor itp. w zależności od typu oczyszczalni) • 150 PLN – koszty preparatu bakteryjnego na jedną oczyszczalnię na 1 rok.

Jednostkową cenę energii przyjęto w wysokości 0,6 PLN/kWh. Jako jednostkowy koszt oczyszczania ścieków na oczyszczalni przyjęto 2,0 PLN/m3. 6.4. Analiza efektywności kosztowej wariantów metodą dynamicznego kosztu jednostkowego (DGC)

Porównanie wariantów pod względem ich efektywności kosztowej powinno brać pod uwagę takie elementy jak: • uzyskany efekt w ujęciu wartościowym (efekt ekologiczny), • koszty realizacji inwestycji, • koszty eksploatacji i utrzymania wytworzonego majątku.

Jako metodę finansowego i ekonomicznego porównywania opcji, można wskazać porównanie obliczenia wartości wskaźnika DGC – dynamicznego kosztu jednostkowego dla analizowanych wariantów. Jest to wskaźnik opracowany i wykorzystywany w niemieckim banku KfW od wielu lat dofinansowującym inwestycje infrastrukturalne, a wykorzystywany jest także w przypadku inwestycji infrastrukturalnych realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013. Dynamiczny koszt jednostkowy jest równy cenie, która pozwala na uzyskanie zdyskontowanych przychodów równych zdyskontowanym kosztom. Inaczej ujmując, można powiedzieć, że DGC 15 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice pokazuje, jaki jest techniczny koszt uzyskania jednostki efektu ekologicznego. Koszt ten jest wyrażony w złotówkach na jednostkę efektu ekologicznego. W przypadku gospodarki ściekowej, gdzie miarą efektu ekologicznego może być ilość oczyszczonych ścieków, wskaźnik będzie miał miano PLN/m3. Wskaźnik DGC informuje, która z analizowanych opcji inwestycyjnych wykazuje się w przyjętym okresie analizy najlepszą efektywnością kosztową, co oznacza, że im mniejsza wartość wskaźnika, tym mniejszy łączny koszt uzyskania jednostki efektu ekologicznego. Dodatkowo, odnosząc wyniki analizy DGC do projektów infrastrukturalnych, których realizacja ma na celu uzyskanie określonych korzyści społecznych, środowiskowych i ekonomicznych dla społeczeństwa, wartość wskaźnika informuje, który z analizowanych wariantów będzie korzystny z punktu widzenia lokalnych społeczności – im mniejsza wartość wskaźnika tym mniej zasobów musi zostać zaangażowanych w celu uzyskania określonych korzyści społeczno-ekonomicznych. W analizie dla przedmiotowego przedsięwzięcia posłużono się następującymi założeniami: • wartość wskaźnika DGC obliczono oddzielnie dla każdego analizowanego wariantu w zakresie gospodarki ściekowej, • za efekt ekologiczny przyjęto ilości ścieków oczyszczonych z terenów objętych planami sanitacji, • za okres odniesienia przyjęto lata 2015-2044, czyli 30 lat od roku poniesienia pierwszego wydatku inwestycyjnego (czyli przy założeniu rozpoczęcia prac projektowych w roku 2015), • stopę dyskontową przyjęto na poziomie 5%, z uwagi na fakt, iż kalkulacje przeprowadzono w cenach stałych, • oszacowano wstępny harmonogram, koszty realizacji inwestycji oraz koszty eksploatacyjne nowo wytworzonego majątku na podstawie analizy technicznej opisanej we wcześniejszych fragmentach opracowania dla każdego wariantu oddzielnie, • Stawki amortyzacji dla wytworzonego majątku przyjęto na podstawie okresu zużycia nowopowstałych środków trwałych odpowiednio dla sieci 2% (50 lat), oczyszczalni ścieków 7,5% (14 lat) oraz przydomowych oczyszczalni ścieków 6,7% (15 lat). • założono odtworzenia środków trwałych w okresie odniesienia po zamortyzowaniu się poszczególnych kategorii wytworzonego majątku trwałego, przy czym na koniec okresu odniesienia wartość rezydualną (jako wartość netto środków trwałych) ujęto w kalkulacjach ze znakiem ujemnym.

W poniższej tabeli przedstawiono wyniki obliczeń wartości wskaźników DGC dla poszczególnych analizowanych wariantów:

Wyniki analizy DGC L.p. Kategoria Jedn. Wartość 1 Wariant I PLN/m3 16,25 2 Wariant II PLN/m3 10,75 Źródło: opracowanie własne Na podstawie oszacowanych nakładów inwestycyjnych oraz przewidywanych kosztów związanych z eksploatacją wytworzonej infrastruktury przeprowadzono dla każdego z wariantów analizę DGC, która wykazała, iż najkorzystniejsza z punktu widzenia efektywności kosztowej będzie realizacja Wariantu II, tj. wyposażenia analizowanego obszaru w system oczyszczalni przydomowych. Szczegółowe wyliczenia zostały załączone w formie tabelarycznej do niniejszego opracowania (w formacie pliku MS Excel).

16 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice 7. PODSUMOWANIE

Analizę możliwości sanitacji obszarów nie objętych zbiorczym systemem kanalizacji sanitarnej i oczyszczalniami przydomowymi przeprowadzono zasadniczo w dwóch wariantach. Analiza dotyczy założonych projektów inwestycyjnych pozwalających na osiągnięcie określonego efektu ekologicznego. W każdym z wariantów przyjęto założenie, że sanitacja dotyczyć będzie tej samej ilości mieszkańców i tej samej ilości wytwarzanych ścieków. W analizie przyjęto, że analiza sanitacji będzie dotyczyć: • 2 199 mieszkańców, • 250 m3/d odprowadzonych i oczyszczonych ścieków.

Wariant I zakłada budowę dwóch lokalnych systemów kanalizacji sanitarnej grawitacyjno - cisnieniowej obsługiwanej przez dwie oczyszczalnie ścieków, obejmujące swoim zasięgiem głównie obszar Radziemic i Błogocic – system I oraz obszar Łętkowic i Obrażejowice – system II. Obszary te wybrano do objęcia systemem kanalizacji zbiorczej z uwagi na stosunkowo najbardziej skupiona zabudowę. W wariancie tym dla pozostałych budynków nie posiadających oczyszczalni przydomowych założono dalszą ich rozbudowę. W wariancie II założono sanitację obszaru gminy tylko za pomocą oczyszczalni przydomowych. Należy zaznaczyć, że w przypadku oczyszczalni przydomowych zlokalizowanych najbliżej ujęć wody – głównie ujęcia w Smoniowicach zastosowane urządzenia powinny być najwyższej jakości i sprawności, a ich użytkowanie powinno być często kontrolowane i sprawdzane. Dane dotyczące zakresu rzeczowego, kosztów inwestycyjnych, wskaźników koncentracji, wskaźników kosztowych na mieszkańca czy na mb budowanej sieci dla każdego z wariantów podano w tabelach 20 i 21. Należy zaznaczyć, że przy wyliczaniu wskaźnika ilości podłączanych mieszkańców na 1 km nowej sieci nie brano pod uwagę mieszkańców posiadających już przydomowe oczyszczalnie ścieków. Koncepcyjne przebiegi sieci kanalizacyjnej przedstawiono w części graficznej raportu a szczegółowe zakresy rzeczowo – finansowe wariantów budowy sieci kanalizacyjnej wraz z wyliczonymi wskaźnikami koncentracji dla każdego z sołectw przedstawiono w załącznikach. Analiza DGC wykazała, iż korzystniejsza z punktu widzenia efektywności kosztowej będzie realizacja wariantu II, tj. rozwiązania polegającego na wyposażeniu obszaru w system oczyszczalni przydomowych. Należy jednak w tym kontekście podkreślić, że o ile trwałość infrastruktury liniowej wynosić może nawet powyżej 50 lat, okres technicznego zużycia oczyszczalni przydomowych wynosi od kilku do kilkunastu lat, co w długim okresie oznacza konieczność częstszego wymieniania zużytych instalacji lub ich elementów i ponoszenia związanych z tym faktem określonych kosztów. Dodatkowo w wielu miejscach budowa oczyszczalni przydomowej może być niemożliwa ze względu np. na wielkość działek i odległości pomiędzy zabudowaniami. Inną kwestią, którą należy odnotować, jest fakt, że do kosztów utrzymania oczyszczalni przydomowej doliczyć trzeba koszty utrzymania całego systemu oczyszczania ścieków w taki sposób skonstruowanego. Gmina powinna zapewnić, że funkcjonujące na jej obszarze oczyszczalnie przydomowe nie powodują zanieczyszczania środowiska, a co za tym idzie: • zorganizować system bieżącej kontroli funkcjonujących oczyszczalni przydomowych, • zapewnić szczelność systemu odbioru osadów od użytkowników i przekazywania zanieczyszczeń na oczyszczalnię zbiorczą, • uwzględnić w polityce taryfowej stawki za odbiór nieczystości w taki sposób, aby zapewniona została zasada „zanieczyszczający płaci”.

Należy także odnotować, że oszacowanie kosztów utrzymania oczyszczalni przydomowych nie jest proste do uśrednienia, z uwagi na fakt, że ryzyko finansowe związane z utrzymaniem tego typu instalacji praktycznie w całości spoczywa na właścicielu i bezpośrednim użytkowniku. W sytuacji, gdy oczyszczalnia przydomowa ulegnie większej awarii, należy się liczyć z tym, że jednorazowo mogą wystąpić duże koszty napraw i remontów (np. przy awarii dmuchawy nawet rzędu kilkuset

17 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice złotych), dodatkowo przy ograniczonych możliwościach korzystania w okresie serwisu. System zbiorczy w dużej mierze tego typu ryzyko zdejmuje z użytkownika i przenosi je na operatora. W przypadku oczyszczalni przydomowych występuje ponadto koszt ekonomiczny w postaci zaangażowania czasu własnego na bieżące przeglądy i monitorowanie instalacji, co nie ma wprost przełożenia na koszty finansowe, ale powinno być brane pod uwagę przy próbach porównania kosztów funkcjonowania poszczególnych systemów odprowadzania ścieków. Trudno też, w przypadku oczyszczalni przydomowych, ocenić z kosztowego punktu widzenia ryzyko sprawnego utrzymania systemu oraz dotrzymania wymogów w zakresie jakości środowiska, które w sporym wymiarze przeniesione są na bezpośrednich użytkowników, podobnie, jak większe jest bezpośrednie zaangażowanie własnej pracy mieszkańców. Jako indywidualny sposób gromadzenia ścieków dopuszczalne jest również stosowanie na obszarze Gminy zbiorników bezodpływowych tzw. szamb jako metody sanitacji, jednak pod warunkiem, że w tej sytuacji ścieki będą z obsługiwanego obszaru odprowadzone i oczyszczone zgodnie z wymogami umożliwiającymi zachowanie norm w zakresie jakości środowiska. Niezbędne będzie zatem w takim wypadku zdefiniowanie przez Gminę celów i zadań oraz delegowanie odpowiednich kompetencji, aby zorganizować i sfinansować system zarządzania, który zapewni odbiór ścieków z zamieszkałych obszarów w zakresie umożliwiającym utrzymanie jakości środowiska na wymaganym poziomie. Powinno się w tym zakresie wziąć pod uwagę przynajmniej następujące kwestie: • zewidencjonowanie szamb pod kątem ich stanu i wieku oraz zdefiniowanie na tej podstawie ewentualnych działań odtworzeniowych wraz z oszacowaniem ich kosztów w odpowiednim horyzoncie czasowym, • dla pozostawionych do użytkowania obiektów zapewnienie, że szamba są szczelne, użytkowane w taki sposób, aby nie powodować zanieczyszczenia środowiska oraz opróżniane z odpowiednią częstotliwością, • wyposażenie oczyszczalni ścieków w stację zlewną o parametrach umożliwiających przyjęcie określonej ilości nieczystości, • zapewnienie taboru pojazdów umożliwiającego obsługę całego obszaru w zakresie transportu zanieczyszczeń z odpowiednią częstotliwością, • stworzenie systemu odbioru i płatności umożliwiającego odpowiednią ewidencję należności, aby zachowana została zasada „zanieczyszczający płaci”.

Decyzja o pozostawieniu określonej ilości szamb na analizowanym obszarze powinna być skorelowana z podjętymi decyzjami w zakresie sanitacji oraz możliwościami organizacyjno- kosztowymi Gminy w zakresie umożliwiającym organizację ww. systemu. Powyższe rozwiązanie analizowano w początkowym stadium rozważań, jednak z uwagi na brak realnych podstaw dla przeprowadzenia dostatecznie dobrze umotywowanej, uzasadnionej i kompletnej wyceny, odstąpiono od szczegółowych kalkulacji w powyższym zakresie. Mając jednak na względzie wyniki analizy DGC dla wariantów, można wnioskować, że koszty funkcjonowania systemu opartego o zbiorniki bezodpływowe będą kształtowały się na poziomie wynoszącym ok. 25 zł/m3 (w zależności od przyjętych założeń). Rozwiązanie alternatywne dla oczyszczalni przydomowych, czyli rozwiązania przyobiektowe i osiedlowe dla grupy np. 200 mieszkańców może być ciekawy tylko w przypadku rezygnacji na danym obszarze z oczyszczalni indywidualnych. Szczegółowe kalkulacje w tym zakresie powinny być wykonywane po określeniu możliwości lokalizacji takiej oczyszczalni (dostępność terenu, akceptacja społeczna). Bazując na wynikach analizy DGC dla wariantów innych gmin, opartych na dużych oczyszczalniach, można wnioskować, że koszty funkcjonowania systemu opartego na małych oczyszczalniach osiedlowych będą kształtowały się na poziomie wyższym od oczyszczalniami przydomowych ale powinny być niższe w porównaniu do systemów kanalizacyjnych na dużych obszarach o małych wskaźnikach koncentracji. W takim przypadku system taki powinien być traktowany jako zbiorczy system kanalizacyjny obsługiwany przez operatora.

18 Analiza sanitacji poza siecią – Gmina Radziemice

W przypadku prowadzenia sieci kanalizacyjnej należy mieć na uwadze, że w przypadku niemożliwości prowadzenia sieci po gruntach gminnych (np. drogach) coraz trudniej w takich wypadkach o uzyskanie bezpłatnej zgody właścicieli prywatnych na poprowadzenie takiej inwestycji po ich terenach. Na tym etapie nie brano pod uwagę kosztów związanych z wykupem gruntów pod przepompownie czy kosztów związanych z opłatami za służebność przesyłu. Powyższe kwestie, a w szczególności realne możliwości finansowe i inwestycyjne Gminy, powinny być brane pod uwagę przy podejmowaniu ostatecznych decyzji w zakresie rozwiązań programowych w danym horyzoncie czasowym.

19