vijfde EDITIE mei 2009

EEN BETER NEDERLAND

de SP europa- lijsttrekker: "stop brusselse bemoeizucht" : weet u raad een Nieuwe Koers met de crisis? voor Nederland maak kans op een reis naar brussel doe de europa-quiz! (kent u de gekte van die brusselse kermis?) 2 zo voor een beter nederland SP-prijsvraag oogst ideeën voor beter OV DE BUS STOPT WAAR U WILt

F otografie : ari versluis De jury onder leiding van Kamerlid had het er maar druk mee: niet minder dan 103 ideeën ter verbetering van het OV in Nederland kwamen binnen bij de SP. Er kon er maar één de beste zijn: Lenie Deiman uit Assen. Zij kreeg van Emile een reischeque voor een lang weekend Berlijn. De SP legt haar idee voor aan de staatssecretaris. Wie weet hebben we straks een bus die precies stopt waar ú op 61,6% wilt stappen. Geveld door een hernia zag ik op 1 juni 2005 thuis vanaf de bank op tv de uitslag: 61,6%! Nederland had in grote meerderheid het voorstel voor een Europese Grondwet verworpen. Ik zag de bedremmelde gezichten van de voorstanders van de Grondwet. Zij waanden zich onoverwinnelijk. Hun kamp bestond uit CDA, PvdA, VVD, GroenLinks en D66, en ook nog eens de regering en de top van de vakbonden en VNO. Bovendien hadden ze vele miljoenen (gemeenschapsgeld!) tot hun beschikking voor propaganda. Op die avond – een feest voor de democratie – sprak het volk echter een hard oordeel over hen uit en zei in meerderheid: U vertegenwoordigt ons niet!

Sommige politici raakten na de uitslag in een persoonlijke identiteitscrisis. Wisten zich geen raad. Ze wilden een ander volk, want wat moet je met mensen die het maar niet willen begrijpen? ‘We willen toch het beste voor ze? We hebben nog zó gezegd: Als jullie tegenstemmen dan gaat het licht uit en komt er oorlog. En nóg luisteren ze niet naar je’, zo kon je in de wandelgangen van de Tweede Kamer horen. Tegen Balkenende werd gezegd: ‘Verzin een list!’ En dat deed hij, samen met de Franse regering en de Europese Commissie. ‘We maken een nieuwe kaft om die Grondwet, en we noemen het stuk geen Grondwet maar Ver- drag. En we veranderen wat kleine, ondergeschikte dingen aan de inhoud. Dan hebben we iets nieuws en kunnen we zeggen: We hebben naar u geluis- Winnares Lenie Deiman heeft haar sen leiden tot minder busdiensten, De kracht van dit idee zit in de terd, en dit is het resultaat.’ Resultaat? Dictaat! Want men sprak ook af: idee gebaseerd op de Turkse dol- waardoor nog meer reizigers de flexibiliteit. Niet langer ver lopen Het volk komt er niet meer aan te pas. ‘Omdat het geen Grondwet is, mus. Ze schreef: “Een dolmus is een bus de rug toe keren. Deze trend naar de bushalte, maar gewoon de maar een ‘gewoon’ Verdrag volstaat de mening van het parlement’, zo klein personenbusje voor ongeveer moet gekeerd worden. Daar levert bus aanhouden. Daarnaast kan deze legde Balkenende uit. negen personen die korte trajecten dit idee met de kleinere bussen een busdienst afhankelijk van de druk- rijdt, met een vast bedrag per rit oplossing voor. De kleinere bussen te relatief makkelijk vaker ingezet De gang van zaken is typerend voor alles wat met Europa te maken heeft. en zonder vaste halteplaatsen. Wel kunnen aanvullend op de bestaan- worden. De reiziger komt hierdoor Heel veel achterkamertjes, heel veel lobbyisten, heel veel bedotterij. Demo- heeft dit busje een vaste route. Als de busdiensten ingezet worden om centraal te staan, in plaats van cratie en Europa gaan heel moeilijk samen. Daarom ook heeft de meerder- je wilt instappen steek je je hand mensen vanaf de deur naar een bus- de buslijn. heid van de mensen ‘nee’ gezegd tegen nóg meer overdracht van bevoegd- op. Een geweldig systeem. Wat mij station of treinstation in de buurt heden aan Brussel. Brussel speelt al op veel terreinen de baas. Uit recent betreft mag het direct ingevoerd te brengen. Fotografie: Rob Voss onderzoek van de Universiteit van blijkt dat de Nederlanders worden in Nederland.” nu nog minder vertrouwen in Brussel hebben dan vier jaar geleden. Tijdens de feestelijke uitreiking Laten we – met het oog op de naderende verkiezingen voor het Europees van haar prijs zegt ze tegen Emile Parlement – ons de vraag stellen: Wat is de rol van de EU geweest in de Roemer: “Nu reis ik af en toe met Eervolle vermeldingen aanloop naar de huidige crisis? De EU is ooit ontstaan als poging oorlog op het openbaar vervoer. Maar als ik Tonny Verdijk uit Boxmeer heeft een creatief idee om reizigers duidelijk te dit continent uit te bannen. Beter samen aan tafel en koppen tellen, dan ergens moeilijker kan komen of de informeren over de aansluitingen tussen de trein en de bus. Dit kan door koppen snellen, was het idee. Het is de grote verdienste van de visionairs reis duurt te lang, dan pak ik de op elk station één of meerdere monitoren te plaatsen waarop reizigers het van toen dat zij Europese samenwerking tot stand hebben weten te auto. Zo’n systeem van meer adres van hun bestemming kunnen intoetsen. Dan zien ze direct waar ze brengen en zo oorlog tussen landen op dit continent hebben weten te busjes die je gewoon met hand op hun eerstvolgende bus of trein kunnen vinden. voorkomen. So far, so good. steken kunt laten stoppen zou in Nu kunnen reizigers wel thuis op de computer van tevoren een uitdraai veel regio’s een uitkomst zijn.” Net van de reis maken. Die is echter vaak niet up-to-date als er wijzigingen Vanaf begin jaren negentig ging het met de Europese samenwerking de als veel andere inzenders zou Lenie zijn. Bovendien hebben nog niet alle mensen een computer of maken verkeerde kant op. De agenda werd steeds meer bepaald door het inter- verbetering van reisinformatie toe- mensen ook nog wel eens een onverwachte reis. nationale bedrijfsleven. Men wilde een – liefst zo groot mogelijke – interne juichen. Want: “Veel mensen wil- markt. De Unie werd dus fors uitgebreid. De binnengrenzen vervielen, en len best met het openbaar vervoer, Joke Heemink uit Haaksbergen zet vooral in op de werkende mensen de euro werd geïntroduceerd. Nog een wens van het bedrijfsleven: Europa maar dan moet je wel zonder gedoe die nu vaak met de auto reizen. Ze wil langs de snelwegen een soort bus- moet één land worden, met een eigen regering. En nog een: de koers van op de plek van bestemming kunnen pooling laten rijden die mensen naar hun werk en terug brengen. Europa moet die van het neoliberalisme worden. Privatisering, flexibilise- komen.” Vooral in de Randstad kan dat een grote uitkomst zijn. Daarnaast pleit ring, deregulering werden opgelegd aan de lidstaten. Zo ontstond het Na overhandiging van de cheque en ze ervoor dat bedrijven zelf hun medewerkers ophalen vanaf een vaste casinokapitalisme, waar we nu de gevolgen van ondervinden. bloemen geeft Emile aan dat hij het carpoolplek. Ook zouden deze bedrijven meer met variabele werktijden De Nederlanders en de Fransen zagen het goed toen ze ‘nee’ zeiden tegen idee aan de staatssecretaris zal voor- moeten werken. Als prikkel om het openbaar vervoer te gebruiken moe- de Europese grondwet. Zij willen, net als iedereen, baas in eigen huis leggen met het voorstel om ergens ten werknemers die de auto laten staan een jaarlijks presentje krijgen, blijven: wel zo democratisch, en in zijn uitwerking wel zo sociaal. in Nederland een proefproject te zoals een weekendje Parijs of Londen voor het hele gezin. Of Berlijn. Wij willen minder Brussel. Ik vraag u om onze inzet te steunen. starten. Zo is ook het SP-idee van de Door op 4 juni SP te stemmen. snelwegbus in 2006 door de Tweede Coen Zoutman uit Westerlee wil dat er een deeltijd-jaarkaart voor het Kamer en de staatssecretaris om- openbaar vervoer komt. Voor deeltijdwerkers is de auto nu vaak prakti- armd en is afgelopen maart een scher en goedkoper, want voor het openbaar vervoer moet telkens een los pilot met snelwegbussen gestart in kaartje gekocht worden waardoor ze ook geen aanspraak kunnen maken de regio . op kortingsregelingen. Als er voor deze deeltijdwerkers ook een speciale kaart komt, zal dit meer mensen tot gebruik van de trein en de bus U hoeft de SP geen dag te missen! Juryrapport verleiden. De jury prijst het winnende idee Daarnaast wil hij graag dat elk gezin een vast bedrag per jaar extra gaat vooral om haar eenvoud. Het bus- betalen, waardoor de prijs per reis met het openbaar vervoer gehalveerd vervoer in Nederland zit in een kan worden en de kwaliteit verbeterd kan worden. Beter en goedkoper www.sp.nl neerwaartse spiraal: legere bus- ov dus. vijfde EDITIE • mei 2009 3 Kortetermijnwinsten. Buitensporig veel macht voor aandeelhouders. Schandalig hoge bonus- sen. Graaien aan de top. Kapitaal en woeker- winsten belangrijker maken dan al het andere. Alles aan de markt overlaten. En de snelle jongens van het flitskapitaal kritiekloos hun gang laten gaan. agnes kant: "de crisis is het gevolg En nu zitten we met de brokken. De kredietcrisis is overgegaan in een van verkeerde wereldwijde recessie. In Nederland heeft het kabinet nog weinig gedaan om de enorme dreun waar het kapitalistische systeem tegenaan is gelo- politiek" pen, op te vangen. Een opdonder waar het neo-liberalisme zelf om ge- Pagina 4 vraagd heeft. En die vooral zeer doet bij mensen die geen schuld hebben aan de crisis. Gewone mensen.

Van het kabinet komt weinig zinnigs… en daarom luisteren we liever naar u. Dus:

europalijsttrekker GEEF ONS UW dennis de jong legt uit waarom nederland minder OPLOSSING brussel wil Pagina 7 VOOR

DE CRISIS! Fotografie: Michiel Wijnbergh / hollandse hoogte EN MAAK KANS OP EEN GRATIS WEEKEND BRUSSEL Minder sloop en SP-Tweede Kamerlid beoordeelt met een deskundige jury alle Het kapitalisme slaat keihard toe. Dat systeem is verrot. Oude recepten inzendingen. Het beste idee wordt beloond met een gratis en geheel ver- werken niet. Een andere koers is nodig. Een sociale koers." meer samenhang in zorgd lang weekend Brussel, hoofdstad van de EU. Stuur uw idee uiterlijk 15 juli per e-mail naar [email protected] of via de post de buurt dankzij de naar Tweede Kamerfractie SP, o.v.v. Crisis, Postbus 20018, 2500 EA sp huizen ehbo Breek Paul Ulenbelt de bek niet open over de crisis, de gevolgen voor gewo- Den Haag. ne mensen en de passieve houding van het kabinet. Hij zegt: “De bankiers Pagina 11 zijn de boeven, de burgers betalen. Bankiers krijgen bonussen, burgers ver- Uit alle inzendingen zal een deskundige jury onder leiding van liezen banen. Het is de wereld op zijn kop. Lonen worden door de regering Paul Ulenbelt het meest praktische idee aanwijzen. De winnaar onder druk gezet, pensioenen worden bevroren, uitzendkrachten vliegen mag zich verheugen op een gratis en geheel verzorgd lang weekend eruit, jongeren vinden moeilijk werk en massawerkloosheid dreigt. naar Brussel. winnaar baby-quiz Arend van Dam In ZO nummer 4 drukten we acht baby- en kinderfoto's van Kamerleden af. Herkende u de volksvertegenwoordigers als hummel, dan kon u uw antwoorden inzenden en meedingen naar een boekenbon t.w.v. € 50,- Deze is gewonnen door Flor Schriek uit Alphen a/d Rijn. Zij krijgt de bon thuisgestturd. de oplossingen

Emile Roemer Agnes Kant Harry van (1962) (1967) (1969) Bommel (1962)

Paul Ulenbelt Jan Marijnissen (1952) (1979) (1971) (1952) 4 zo voor een beter nederland Agnes Kant: “Verhoging AOW-leeftijd is voor ons onbespreekbaar”

Welk rapportcijfer geef je het zorg alleen maar slechts heeft De regering wil de crisis laten betalen door gewone mensen. Terwijl kabinet voor zijn crisisplannen? gebracht? Sterker nog, er is op dit de schuldigen buiten schot blijven, worden gepensioneerden en zieken “Het is allemaal zwaar onder de moment zelfs sprake van een zorg- maat. Je zou een paar punten kun- crisis. De kwaliteit van de zorg gestraft. Agnes Kant: “Het is verbijsterend hoe hardleers andere nen geven, een 4 misschien, voor de is niet verbeterd, er wordt niet politieke partijen zijn.” investeringen die de regering doet. efficiënter gewerkt en het is niet Zonder investeringen verergert de goedkoper geworden. Ziekenhuizen crisis. Maar het is te weinig. En het sluiten, er vallen honderden ontsla- is een gemiste kans om niet te gen in de thuiszorg en gehandicap- kiezen voor investeringen die Ne- teninstellingen gaan over de kop derland menselijker en socialer door mislukte vastgoeddeals. Wie maken. Er wordt geen geld gesto- markt zaait, zal commerciële ram- ken in sociale woningbouw waar pen oogsten. Het is echt verbijste- een schreeuwend tekort aan is, in rend te zien hoe hardleers sommige buurtverpleeghuizen waar mensen politici zijn. Je zou toch zeggen in in een vertrouwde omgeving oud crisistijd: solidariteit juist nu!” kunnen worden, of het spoor om eindelijk de Nederlandse wegen wat De vrije markt heeft ons toch te ontlasten.” ook veel welvaart gebracht? “Maar hoe stabiel is die welvaart als Toch zegt de regering dat ze het graaigedrag van aandeelhou- doet wat ze kan… ders en financiële instellingen “Uit de plannen blijkt overduidelijk kan leiden tot een diepe recessie dat de regering niets heeft van de reële, gewone-mensen-eco- geleerd van de crisis. De gekozen nomie? Bovendien, wat doen we bezuinigingen treffen voornamelijk met die welvaart? De mensheid de mensen die totaal geen schuld heeft op veel punten grote techno- hebben aan de crisis. Die gewoon logische en economische vooruit- al jarenlang hard werken voor hun gang geboekt. Het neoliberalisme loon. Die mensen worden nu ge- heeft echter verhinderd dat deze acht akkoord te gaan met loonma- vooruitgang de samenleving mense- tiging en in de publieke sector zelfs lijker en socialer heeft kunnen met de nullijn, dus bevriezing van maken. We hebben internet op salarissen. Uitkeringen worden ook onze mobiele telefoons, maar kun- bevroren. nen ouderen niet eens een eigen Daarnaast wil de regering bezuini- kamer bieden in een verpleeghuis gen op de zorgtoeslag, omdat er te of voorkomen dat ze ondervoed ra- veel mensen gebruik van zouden ken. En we hebben grote moeite om maken. De zorgtoeslag is ingevoerd ons onderwijs op acceptabel niveau omdat de niet-inkomensafhanke- te krijgen en te houden. De huidige lijke premies, inmiddels zo’n 1100 crisis is het resultaat van verkeerde euro voor veel mensen veel te hoog politiek. Ze is geen uitvloeisel van zijn ten opzichte van hun inkomen. een uitvoeringsfout, maar van een Als je daarop bezuinigt, tref je men- systeemfout.” sen die dat geld hard nodig hebben, direct in hun portemonnee. Daarom presenteert de SP het En dan willen ze nog miljarden plan Een Nieuwe Koers voor bezuinigen op de zorg zelf, voor- Nederland. Leg eens uit? namelijk door nog meer marktwer- “Nieuwe solidariteit; dat we nou king in te voeren. Op welke planeet eindelijk eens echt eerlijk gaan hebben die ministers gezeten? Zien delen. Maak die kinderbijslag inko- zij dan niet dat de marktwerking de mensafhankelijk, en de zorg- SP presenteert een nieuwe koers voor Nederland vijfde EDITIE • mei 2009 5

premies ook. Als je dat goed aan- De Nieuwe Koers stelt betrok- pakt, hoef je helemaal niet te be- kenheid als norm. Hoe verkrijg zuinigen op de zorgtoeslag. En be- je betrokkenheid? zuinig niet op de zorg door meer “Door mensen te betrekken. Door "op welke marktwerking toe te laten, maar ze direct aan te spreken en de snijd in de bureaucratie.” mogelijkheden te bieden hun stem planeet te laten horen. Als mensen betrok- De AOW-leeftijd: houd je die op ken zijn, willen ze weer knokken 65 dan is ’t toch niet te betalen? voor hun straat, voor voorzieningen hebben die “AOW op je 65ste is een verworven- in hun buurt, tegen verwaarlozing. heid waar niet aan getornd mag Jarenlang hebben het geld, de aan- ministers worden. Dat zeggen wij en heel veel deelhouders, mensen in directieka- mensen met ons. Die hele discussie mers en kabinetten met oogklep- gezeten?" over de betaalbaarheid van de AOW pen bepaald wat er moest gebeuren. is misleiding. Veel mensen rond de Er is zoveel onmacht en cynisme ge- pensioengerechtigde leeftijd zijn kweekt bij de gewone mensen door helemaal niet meer in staat te wer- de publieke zaak te verkopen, door ken of zijn door hun werkgever af- de menselijke factor te schrappen, gedankt om andere redenen. mensen op afstand te zetten. Veel Daarom werkt op dit moment maar mensen zijn het hartgrondig met een derde van de mensen tussen ons eens dat het anders moet, dat 60 en 65 jaar. Nou kunnen we die zorg, onderwijs, nutsbedrijven en mensen wel proberen te dwingen openbaar vervoer van ons allemaal aan het werk te gaan en blijven tot zijn en niet aan de markt moeten hun 67ste, maar er zijn ook nog worden gelaten. We willen weer duizenden jongere mensen die we de zeggenschap grijpen over onze graag aan de slag zouden zien. buurt, ons onderwijs, onze zorg en Begin daar dan eerst mee. de bedrijven waar we werken. Daar- Wat betreft de betaalbaarheid is het om voeren we volop actie om de helemaal niet nodig om mensen verkoop van de publieke energiebe- door te laten werken tot hun 67ste drijven Essent, NUON en Eneco te- jaar. De extra belastinginkomsten gen te gaan. En gaan we als SP zorg- uit de pensioenen wegen op tegen brigades opzetten. Om samen met de extra uitgaven voor de AOW. de mensen te onderzoeken waar de Deze regering kiest ervoor de AOW- zorg te kort schiet, verbeteringen te leeftijd te verhogen om het door eisen en met acties af te dwingen.” de crisis geslagen financiële gat te betalen. Dat is een asociale keuze. Hoe weet jij zo goed wat er leeft Want ze laat de hypotheekrente- onder de mensen? Menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en aftrek voor huizen van meer dan “Door het ze te vragen. Door bedrij- een miljoen euro gewoon bestaan. ven en instellingen te bezoeken of solidariteit zijn de morele uitgangspunten van SP’s Ouderen moeten dus na hun 65ste gewoon langs de deuren te gaan. Te alternatief voor het falende neoliberalisme. doorwerken om de subsidie op buurten in de buurt, zoals we dat bij villabezit in stand te houden. de SP noemen. Daar horen we wat Volgens mij heeft dat niks met er speelt, kunnen we testen of we VOORUITGANG BEGINT BIJ HET BESTRIJDEN VAN ACHTERSTAND solidariteit te maken. Nee, verho- als partij nog op het goede spoor Daarom bestrijden we de armoede. Het sociaal minimum wordt structureel verhoogd, de kinderbijslag ging van de AOW-leeftijd is voor zitten en krijg we nieuwe ideeën. inkomensafhankelijk. Werken geeft mensen perspectief en een fatsoenlijk loon. Flexwerkers en ons onbespreekbaar.” Dat zijn echt uitjes voor mij naast uitzendkrachten krijgen meer zekerheid. de debatten in de Tweede Kamer. Het is heerlijk om gewone mensen WERKNEMERS KRIJGEN MEER ZEGGENSCHAP tegen te komen. Het voorkomt dat De factor arbeid wordt geëmancipeerd. Besluiten over de koers van het bedrijf en de arbeidsvoorwaarden je vervreemdt van de maatschap- worden in samenspraak genomen. Het aandeelhoudersbelang komt op het tweede plan. Werknemers "DE REGERING pij, wat een groot gevaar is van het kiezen de helft van de Raad van Commissarissen. werk in de Tweede Kamer.” HEEFT NIETS DE ZORG IS IETS VAN MENS TOT MENS, NET ALS HET ONDERWIJS Je voert dag in dag uit debatten De menselijke maat is de norm. Geen anonieme bureaucratieën meer, maar mensen die mensen helpen GELEERD VAN in de Kamer en acties op straat. en onderwijzen. Heb je geen zin in vakantie? DE CRISIS" “Ik heb altijd zin in vakantie, maar EEN NATIONALE ZIEKTEKOSTENVERZEKERING DEKT ALLE NOODZAKELIJKE ZORG ik heb ook altijd zin om politiek ac- De premie wordt naar draagkracht geheven. tief te zijn, in welke vorm dan ook. Op het moment dat je werk in een SCHOLEN ZIJN OVERZICHTELIJK VOOR DE KINDEREN DIE ER LEREN 4 juni zijn de verkiezingen voor sleur raakt, ga je verlangen naar va- Onderwijzers en leraren zijn goed opgeleid en vaardig. Bijgevolg genieten ze veel gezag. het Europees Parlement; waar- kantie en dat is bij mij nooit zo. In om moeten we SP stemmen? de zomer vier ik vakantie meestal DE PUBLIEKE SECTOR IS VOLLEDIG IN HANDEN VAN DE OVERHEID “Omdat ook daar grote behoefte is thuis in Doesburg. Dan vind ik het Die is immers door de burgers daartoe gemachtigd bij verkiezingen. Marktwerking vinden we alleen nog in aan een andere koers. Eigenlijk is heerlijk om op te staan wanneer ik de private sector, onderworpen aan regels voor eerlijke concurrentie, sociale rechten en duurzaamheid. daar na de afwijzing van de Euro- wil, de kranten uit de bus te trek- pese Grondwet in 2005 exact het- ken en met een kop koffie aan mijn DE WERKERS IN DE PUBLIEKE SECTOR KRIJGEN ALLE VERTROUWEN EN STEUN zelfde gebeurd als nu hier met de houten tuintafel onder de boom in Beroepseer en professionele autonomie worden bevorderd en goede kwaliteit staat altijd voorop. crisis. Even was er de schrikreactie: mijn tuin te gaan zitten lezen. En ik Stopwatch en formulier zijn vervangen door inzet en toewijding, professionaliteit en vertrouwen. het moet nu anders, maar vervolgens hoef echt niet mijn hoofd helemaal verviel men in het oude gedrag. leeg te hebben als ik vrij ben. Mijn WONINGCORPORATIES ZIJN EIGENDOM VAN DE HUURDERS Europa is nog steeds neoliberaal, leven is politiek, dus zo gauw ik de Ze zijn georganiseerd op buurtniveau, en werken samen ten behoeve van nieuwbouw, renovatie dankzij de Europese liberalisering krant opensla, begint het denkwerk en onderhoud. van de postmarkt worden de post- weer over hoe we Nederland men- bodes van TNT nu onder druk ge- selijker en socialer kunnen maken. DE BUURT, DE SCHAAL VAN DE TOEKOMST zet om vijftien procent loon in te Ach eigenlijk ben ik altijd vrij in die De thuiszorg is georganiseerd in buurtzorg-teams. Buurten krijgen kleinschalige buurtverpleeghuizen en leveren. Europa bemoeit zich nog zin, vrij om me in te mogen zetten verzorgingshuizen, politieposten en een eigen basisschool. VMBO-leerlingen gaan voor hun opleiding steeds te veel met Nederland, het is voor wat ik belangrijk vind.” onder andere klussen in hun eigen buurt. te bureaucratisch en verspillend en er wordt te veel geld rondgepompt. TEKST: Daniël Peters MENSEN HEBBEN ZEGGENSCHAP OVER HUN BUURT, VOELEN ZICH DAARDOOR MEER BETROKKEN Onze slogan is niet voor niets FOTOGRAFIE: Willem de Roon Wie zich verantwoordelijk voelt, zal zich ook meer voor zijn buurt en medebewoners willen inzetten. Minder Brussel.” Het zal leiden tot minder wegkijken, en meer omkijken naar elkaar. Alles over de Nieuwe Koers op www.eennieuwekoersvoornederland.nl SP presenteert een nieuwe koers voor Nederland 6 zo voor een beter nederland Wat weet u van de EU? GRENZELOZE EUROPA-QUIZ Dat de Europese Unie steeds vaker beslist wat er bij ons moet gebeuren, weten veel mensen wel. Maar hoe zit het precies met die Brusselse kermis? Test uw kennis.

1. In het referendum van 2005 was de meerderheid in Nederland tegen invoering van een Europese Grondwet. Hoeveel procent zei nee? A 50,6% B 55.1% C 61.6%

2. Wie zei: “Als er weer iets komt dat ook maar enigszins lijkt op wat het Grondwettelijk Verdrag heette, zal dat weer via een referendum moeten lopen”? A Jan Marijnissen B André Rouvoet C

3. Lobbyisten proberen namens grote bedrijven en machtige organisaties bij de Europese Commissie en het Europees Parlement voortdurend invloed uit te oefenen. Hoeveel zijn er Illustratie: Arend van Dam in Brussel actief? A 15.000 B 1.500 C 150

4. Hoe hoog was de opkomst van Nederlandse kiezers bij de Antwoorden laatste verkiezingen voor het Europees Parlement (2004)? 1 – C Maar tóch heeft de regering uitgeeft aan reclame. Voorbeeld: de staten, zonder Europese noodzaak. A 39% B 49% C 69% ingestemd met het Verdrag van Europese Commissie gooit er dit Zinloze geldsmijterij, die van de SP Lissabon, dat volgens de meeste jaar 1,8 miljoen euro tegenaan om stoppen moet. 5. Hoeveel geeft de Europese Unie uit aan reclame om regeringsleiders ongeveer hetzelf- de Ieren in een tweede referendum zichzelf te promoten? de is als de afgewezen Grondwet. over de opvolger van de Europese 10 – B Het aantal leden van de EU A 24 miljoen euro B 2.400 miljoen euro C 240 miljoen euro Daarom is de SP tegen dat Grondwet alsnog ‘ja’ te laten zeg- is snel gegroeid. Bulgarije en verdrag onder het motto: baas in gen. Over verspilling gesproken… Roemenië zijn te snel toegelaten. 6. Het Europees Parlement vergadert in Brussel én Straatsburg. eigen huis. Dat mag met Turkije niet gebeuren. Elke maand verhuizen de europarlementariërs van Brussel 6 – A Meer dan één miljoen bur- Dat land zal eerst een fatsoenlijke naar Straatsburg en terug. Hoeveel kost dat verhuizen 2 – C Hij beloofde dit vóór de gers hebben hun handtekening ge- democratie moeten worden met per jaar? Tweede Kamerverkiezingen van zet tegen deze verspilling. Maar die vrijheid van meningsuiting, rechten A 200 miljoen B 100 miljoen C 50 miljoen 2006. Maar Bos krabbelde terug en lapt de EU aan haar laars. De SP voor de minderheden (Koerden) en en André Rouvoet deed hetzelfde, wil dat aan die krankzinnige erkenning van Cyprus. Zo is het 7. Hoeveel euro betaalt Nederland jaarlijks aan Brussel? omdat hun partijen PvdA en Chris- situatie een einde komt. Dat is be- afgesproken en de SP vindt dat die A Bijna 440 miljoen B Bijna 4.4 miljard C Bijna 44 miljoen ten Unie waren toegetreden tot ter voor de besluitvorming en nog voorwaarde keihard moet gelden. het kabinet dat tégen een referen- veel beter voor de belastingbetaler. 8. Vanaf 1957 hebben tal van verdragen tussen Europese landen dum was. De SP probeerde alsnog Europa heeft een gat in de hand. 11 – Niet waar. Want werknemers uiteindelijk geleid tot de EU. Sinds ’57 was er binnen de EU een volksraadpleging te verkrijgen, uit met name Oost-Europa worden geen sprake meer van: maar de PvdA blokkeerde dat. De 7 – B Omgerekend € 268,- per uitgebuit én verdringen Nederland- A Inzakken van de aandelenbeurzen. B Oorlog tussen staten mening van gewone mensen telt Nederlander, dus al gauw duizend se werknemers en kleine onder- C Epidemieën kennelijk niet in Europese kwesties. euro voor een gemiddeld gezin. nemers. Eén van vele voorbeel- Dat is de hoogste bijdrage in de den waarin de Europese vrije markt 9. Wat hoort niet in het rijtje thuis? 3 – A Van hen werkt ongeveer 85% Europese Unie. Van de SP mag meer kwaad doet dan goed. A Fietspaden in Drenthe B Geveltuinen in Amsterdam voor het bedrijfsleven. De SP wil ‘t een stuk minder. Bedenk ook dat C Groene daken in Rotterdam dat alle lobbyisten zich openbaar de Europese Rekenkamer al zes- 12 – Ja, écht waar! Elk commen- laten registreren om toezicht mo- tien jaar op rij géén goedkeurende taar overbodig… 10. Hoeveel landen zijn lid van de EU? gelijk te maken. Want Europa blijkt verklaring over de besteding van al A 29 B 27 C 25 te staan voor werkgeversbelangen, die miljarden wil afgeven. Europa is 13 – Waar. De SP is daar niet blij achterkamerpolitiek en veel macht veel te duur. mee; samenwerking oké maar ver- 11. Waar of niet waar? voor een kleine groep Bobo’s. regaande bemoeizucht en ondemo- Het vrije arbeidsverkeer vanuit nieuwe lidstaten is een goede zaak, Hoogtijd om daar verandering in te 8 – B Samenwerking heeft geleid cratische bepalingen van bovenaf want goedkope arbeid is goed voor ieders portemonnee. brengen. tot vrede en groei van de welvaart. zijn niet acceptabel. De rol van de Europa heeft wel degelijk haar Tweede Kamer en van de nationale 12. Waar of niet waar? 4 – A Dus van elke 100 gingen voordelen en goede kanten. De SP parlementen in de andere EU-lan- Nestlé, Heineken, DSM en Schiphol hebben miljoenen euro’s er 61 niet stemmen. Europa staat is niet tegen Europese samenwer- den moet weer sterker worden. Europese landbouwsubsidie ontvangen. voor veel mensen ver van hun da- king. Maar samenwerking is iets gelijks leven en de meeste weten heel anders dan het overhevelen 14 – Niet waar. Door het opheffen 13. Waar of niet waar? niet wat het Europees Parlement van bevoegdheden naar Brussel, van de binnengrenzen is het een De meerderheid van de Nederlandse wetten is gebaseerd op doet. Het gezegde luidt: onbekend zoals nu gebeurt. stuk moeilijker om personen te Europese besluiten. maakt onbemind. controleren en ze op tijd te ontdek- 9 – C A + B kregen subsidie uit ken als ze terreur willen zaaien. De 14. Waar of niet waar? 5 - B Jazeker, 2,4 miljard euro. Dat Brussel. Twee voorbeelden van het SP pleit voor voldoende toezicht op Dankzij Europa kunnen we terrorisme en criminaliteit beter is méér dan Coca Cola wereldwijd rondpompen van geld door rijke lid- de interne grenzen. dan ooit bestrijden. Uw score Voor elk goed antwoord op de vragen 1 tot en met 10 krijgt u 3 punten. Voor elk goed antwoord op de vragen 11 tot en met 14 noteert u 2 punten.

0 – 5 punten: 6 – 15 punten: 16 – 25 punten: 26 – 35 punten: 36 - 38 punten: tja… kunt u Europa wel aanwij- u voelt zich vast niet zo niet slecht. Uw stem mag 4 juni petje af. Europa maakt u niets wauw! U bent een ultieme zen op de wereldbol? Zo ja, betrokken bij Europa. Wie wel? zéker niet verloren gaan. wijs en uw hart klopt duidelijk Europa-kenner. Baseert u uw noteer dan een extra puntje, als Wellicht zal de website Mogen we u stemadvies geven? links. Gefeliciteerd! mening ook graag op feiten en stimulans om iets meer over www.minderbrussel.nl u verba- Ga naar minderbrussel.nl kennis van zaken? Dan zou u Europa aan de weet te komen. zen: Europa heeft meer met uw goed bij de SP passen. dagelijks leven te maken dan u denkt! vijfde EDITIE • mei 2009 7

Europees Parlement, want dat mag gevangen zijn door het systeem van zelf geen wetsvoorstellen indienen. aanbesteden. Wil je vandaag com- De te volgen weg is: eerst hier de puters vervangen, over een jaar de vakbonden mobiliseren, dan moet randapparatuur en zes maanden de Tweede Kamer het op de agenda later de meubels in je kantoor, dan zetten en de minister in Brussel een mag dat niet van Brussel. Moet al- voorstel laten doen.” lemaal tegelijk in één aanbesteding, waar een hele hoop papierwerk en Wat irriteert je het meest juridische regels aan vast zitten. aan de EU? Grote bedrijven hebben mensen in “Het neoliberalisme is op hol dienst die het spel kennen. Maar de geslagen. Bedrijfslobby’s hebben gewone bedrijven zijn de dupe. Tus- vermarkting verbreid om hun sen aanbesteding en toewijzing van winsten te maximaliseren. Daar- een opdracht zit vaak een jaar. Zo door bemoeit Brussel zich met de kan een bedrijf toch niet werken? postmarkt en moeten Nederlandse En dat terwijl de EU zelf voor de postbodes een uur langer werken bouw van het 2 miljard euro kos- voor vijftien procent minder salaris. tende parlementsgebouw in Straats- Energiemarkt, zelfde verhaal. En burg géén openbare aanbesteding de zorg moet ook meedoen. Vorige heeft gedaan!” maand nog verloren ruim vijfhon- derd mensen hun baan bij Orbis Waarom kies je voor zo’n grote Medisch Centrum doordat dit nieu- salarisstap achteruit? we ziekenhuis in de concurrentie- “Ik ga er 1000 tot 1500 euro per strijd veel te veel had uitgegeven. maand netto op achteruit. Ik ben De kosten die waren gemaakt kon- tegen veel verdienen en grote inko- den nooit worden terugverdiend. mensverschillen. Ik heb het recht Zoals altijd zijn de werknemers de niet veel meer te verdienen dan een dupe.” ander. Wat ik in het verleden voor mijn gevoel teveel had, heb ik altijd Wat ga je als eerste doen in aan goede doelen gegeven.” Brussel? “Oppassen dat we niet op sleeptouw

fotografie : A le x wolf genomen worden in de Brusselse molen en als fractie ons eigen plan trekken. Ik zal veertig procent van de tijd in Nederland zijn. Ik wil con- SP-Europalijsttrekker tact blijven houden met de lokale SP-afdelingen en bijvoorbeeld bij Dennis de Jong acties zijn zoals Red de Postbode. We zullen ons op de belangrijkste commissies richten: Sociale Zaken en Interne Markt. Daar kunnen we invloed uitoefenen als we samen- F otografie : ANP werken in Verenigd Links. Marianne Weber prijkt in De PvdA heeft altijd de mond vol Dennis' cd-kast over sociale rechten. Maar als je “Stop met dan ziet hoe ze stemmen: vóór een soepeler ontslagrecht. Nu gaan we We hoorden dat je van ze aan hun beloften houden en zul- Marianne Weber houdt? len we ze op de huid zitten totdat “Klopt. Ik houd mijn hele leven al ze hun sociale gezicht laten zien. van Nederlandstalig, daar moeten zinloos Hetzelfde geldt voor het verdedi- mensen om lachen. Ik heb regelma- gen van de Nederlandse belangen; tig benefietfeesten georganiseerd. is daarin niet met de PvdA samen En waar hadden de mensen de te werken, dan zullen we dat via de meeste lol bij? Juist, Nederlands- media duidelijk maken.” talig! Had ik De Deurzakkers erbij rondpompen gehaald, ging iedereen aan de polo- Wat ga je als eerste veranderen? naise. Ik vind dat fantastisch: ieder- “We willen ons sterk maken voor een hossen. In de polonaise valt elk een methode die toetst of Europese onderscheid tussen mensen weg.” regels in overeenstemming zijn met sociale rechten en mensenrechten. Hoe komt het dat jij zo op die van geld” Nu wordt er alleen maar gekeken of mensenrechten zit? de concurrentie eerlijk is. Zo’n toets “In de jaren zeventig, op de middel- zouden we in samenwerking met bare school, gingen de discussies al- de vakbeweging kunnen uitvoeren. tijd over verbetering van de wereld. Waarom minder Brussel? Hoe voorkom je dat Brussel de baas wordt Ik hoop dat de Ieren weer nee zeg- Ik ging daar enorm in op. gen tegen het Verdrag van Lissabon. Ik voelde me aangetrokken door in Nederland? Wie komt er op voor gewone mensen in een bureau- Dan wil ik in Nederland een discus- de sociaal-christelijke beweging, cratisch, bemoeizuchtig Europa? Dennis de Jong (53), lijsttrekker voor sie starten waarin de SP met belang- waarin thema’s als vrede en men- de SP tijdens de Europese Verkiezingen van 4 juni, legt het allemaal rijke punten komt: recht op zorg, senrechten een belangrijke plaats recht op huisvesting, rechten voor hadden. Ik werd lid van Amnesty uit. En wat heeft hij toch met Marianne Weber? werknemers.” International en wist al jong dat ik iets internationaals wilde gaan En je wilt minder regels. Dat doen ter verdediging van kwetsba- lijkt niet logisch met zoveel re mensen. Daarom werkte ik ook landen en inwoners in de EU. lange tijd op het gebied van het Wat doet een keurige Europar- gezond maken van banken. Er was nemers en consumenten verdedi- “Je hoeft niet alles bindend op te vluchtelingenbeleid. Een belangrij- lementariër in spe in Londen bij géén aandacht voor de vraag wie gen, dan kun je erop wachten dat schrijven. In de jaren 50 en 60 zijn ke drijfveer; werken aan een betere de demonstratie tegen de G20? de ellende hebben veroorzaakt; de de boel wéér in elkaar stort.” er goede afspraken gemaakt. Op wereld voor iedereen. Jullie mogen Lacht. “Nou keurig, dát valt wel graaiers. Het systeem wordt niet economisch gebied zijn de lidstaten gerust weten: ik kreeg een paar mee. Ik heb al heel wat gedemon- aangepakt en we gaan gewoon door Hoe pak je dat aan? beter gaan samenwerken en er zijn jaar geleden van ontroering tranen streerd in mijn leven. De grote vre- op dezelfde voet. Zelfs in deze tijd “We moeten eerst nationaal aan geen onderlinge oorlogen meer ge- in mijn ogen toen priester/dichter desdemonstraties in de jaren tach- steekt Shell-topman Van der Veer verandering werken. De EU heeft weest sindsdien. Dankzij een paar Huub Oosterhuis tijdens een partij- tig en de grote vakbondsbetogingen 8 miljoen euro in zijn zak.” een model opgezet voor de orde- basisregels. Nu geldt: noem een pro- congres zei: het partijprogramma van door de jaren heen, daar was ik bij. ning van grote bedrijven, de bleem en de EU komt met tal van de SP is de beste moderne vertaling van Protesteren tegen de G20, de twin- Welke maatregelen wil je dan? Europese Vennootschap. Maar de regels en wéér een nieuw fonds. Zo de Bijbel.” tig grootste industrielanden, is “De SP wil een herverdeling van medezeggenschap is daar niet in nu ook weer het crisisfonds. Dat belangrijk. Die club is ondemo- zeggenschap. Hoe is de Raad van genoemd. Die laten ze over aan de is vooral werkverschaffing voor de TEKST: Anthonie Vermeer cratisch, want alleen de landen met Commissarissen van een concern onderhandelingen tussen werkge- 160 duizend ambtenaren. Stop met en Bert Voskuil het meeste geld hebben het voor samengesteld? Zitten daar te weinig vers en werknemers. En ik kan het dat zinloze rondpompen van geld! ’t zeggen. Deze top ging over het mensen in die het belang van werk- niet op de agenda zetten van het Het MKB vertelt me hoe bedrijven www.minderbrussel.nl 8 zo voor een beter nederland Column van Tweede Kamerlid F otografie : ari versluis Verraad Toen ik in het onderwijs werkte, had ik een favoriete klas die mijn dag altijd goed kon maken. Met een glimlach fietste ik op die dagen naar school en terug. In ieder baan heb je hoogte- en dieptepun- ten maar ik mis die dagelijks ar- beidsvreugde in de Tweede Kamer wel eens. Toch heb ik ook daar heel mooie momenten meegemaakt.

Het oorverdovende ‘nee’ tegen de Europese Grondwet in 2005 was zo’n moment. De erkenning van andere partijen in de Kamer dat ze zich hadden verkeken op de steun die er was voor dit gedrocht, was aangenaam. Na het Nederlandse ‘nee’ bleef het echter veel te lang fotografie: anp fotografie: Jürgen Lindemann / hollandse hoogte stil. De pauze om te denken ging steeds meer lijken op een pauze in het denken. En toen was er ineens een nieuw verdrag: het Verdrag van Lissabon. Met mij concluderen wetenschappers en politiekanalis- ten dat dit verdrag voor 95 procent hetzelfde is als de verworpen Grondwet.

Ja, symbolen als vlag en volkslied zijn verdwenen uit de tekst maar politiek is het oude wijn in nieuwe zakken. Ook dit verdrag verzwakt de positie van Nederland, al was het Vreselijke alleen maar doordat allerlei veto- rechten worden weggegeven. In de toekomst kan Nederland, ook als het écht moet, op veel terreinen de Europese trein niet meer stoppen. Die dendert dan gewoon door. Om- dat er zoveel overeenkomsten zijn tussen de Europese Grondwet en verspilling het Verdrag van Lissabon leek niets mij minder logisch dan een tweede van 10 miljard euro bungelde. Drie referendum. Toen ik in de Kamer De EU (493,5 miljoen inwoners) heeft dit jaar 133,8 miljard te be- keer zoveel als geraamd. De lid- dat voorstel deed, kreeg ik onmid- steden. Elke Nederlander draagt € 268,- per jaar bij aan de Europese staten betalen het gelag; Nederland dellijk steun van D66, GoenLinks, heeft al 80 miljoen euro extra bijge- de PVV en de Partij voor de Dieren. kas. En van dat geld wordt – tot afgrijzen van de SP – een hoop rond- dragen. Wéér een astronomisch Daarnaast rekende ik op steun van gepompt. Kapitalen worden verspild. De voorbeelden op deze pagina bedrag naar de maan. de VVD en de PvdA. Die partijen hadden ook het eerste referendum vormen slechts het topje van de ijsberg. 4. Wijnplas: € 1.300.000.000,- gesteund. Het CDA vindt referen- Er ligt een enorme wijnplas in Euro- da maar onzin. Daar verwachtte ik pa. Maar tóch geeft de EU jaarlijks niks van. 1,3 miljard euro uit aan subsidies voor wijnproductie. Volgend jaar Was het referendum in 2005 een 1. Absurde landbouwsubsidies: rettenfabrikant Philip Morris – 2009 bijna 3 miljoen euro, terwijl zal 15% van de wijn niet worden hoogtepunt, dit tweede referendum honderden miljoenen euro’s (250 duizend euro), DSM (471 dui- de sector niet noodlijdend of kwets- verkocht. Ondertussen steggelen de werd een dieptepunt. Want hoe- Ooit werd de landbouwsubsidie be- zend euro), Shell (142 duizend baar is. Wie wordt er nou geplukt? lidstaten met elkaar. De één wil het wel de PvdA in haar verkiezings- dacht om voedselschaarste te voor- euro), Bavaria (94 duizend euro). aantal wijngaarden terugdringen, programma van 2006 de kiezer een komen en boeren een menswaardig En dat zijn dan alleen nog maar 3. Satellietproject Galileo: terwijl de ander voorstander is van referendum beloofde en hoewel bestaan te garanderen. Maar tegen- voorbeelden van Nederlandse sub- € 10.000.000.000,- de vrije aanleg van nieuwe gaarden Wouter Bos zei dat ‘de enige die woordig is grootgrondbezit een be- sidie-ontvangers die profiteren van Galileo, een netwerk van dertig na 2013. Bovendien verzetten de van een nee een ja kan maken, die langrijke voorwaarde om de poen de Europese belastingbetaler. Maar satellieten voor een Europees navi- noordelijke EU-landen zich tegen kiezer zelf is’ kwam dat referen- op te strijken. Grote bedrijven profi- vooral de boeren die grote moeite gatiesysteem, kreeg groen licht op het voorstel om toevoeging van sui- dum er niet. De PvdA ging immers teren mee. Een kleine greep: Nestlé hebben de eindjes aan elkaar de Europese top van Nice (2000). De ker aan wijn te verbieden. Zo’n ver- regeren met het CDA en dat refe- en de Prins van Monaco incasseer- te knopen, zijn het kind van de ontwikkeling zou met belastinggeld bod zou de productie verminderen. rendum bleek net als het Irak-on- den tonnen. Zelfs koningin Beatrix rekening. worden betaald, waarna particu- Niettemin blijft de wijnsubsidie- derzoek passend wisselgeld bij de kreeg EU-steun voor haar olijfbo- liere bedrijven de productie en lan- kraan wagenwijd open. Bezopen! formatie. Ik blijf daarom zitten met men in Italië. Masterfoods – de pro- 2. Kipreclame: € 2.900.000,- cering voor hun rekening zouden een dubbel gevoel over dat referen- ducent van Mars, Bounty en M&M Vrolijk deuntje van die reclame, nemen. Was de bedoeling… Totdat 4. Kostbaar verhuiscircus: dum: een geweldige herinnering – ontving maar liefst € 4.628.781 nietwaar? “Kip, het meest veelzij- in 2007 een consortium uit het pro- € 200.000.000,- aan de eerste volksuitspraak over euro. KLM kreeg 50 duizend euro dige stukje vlees.” Maar een zuiver ject stapte. Dus einde verhaal? Nee Drie weken per maand vergaderen een Europees verdrag en een bittere als bijdrage aan landbouwproduc- wijsje is het niet, want de rekening hoor, de EU besloot het project zelf de Europarlementariërs in Brus- nasmaak aan het verraad van de ten die in het vliegtuig het Neder- van de campagne is voor Brussel. te financieren. Dure grap zo bleek sel en één week in Straatsburg. De PvdA. Dat dit allemaal kan in poli- lands grondgebied verlaten. En ook Het Productschap voor Pluimvee en een jaar later, toen duidelijk werd steeds terugkerende megaverhui- tiek Nederland. werden bijvoorbeeld gespekt: siga- Eieren ontving in de periode 2007 dat er aan Galileo een prijskaartje zingen kosten niet alleen veel tijd vijfde EDITIE • mei 2009 9 5 dringende redenen om SP te stemmen

1. Uw stem op de SP is een stem voor minder Brusselse bemoeizucht. Zaken die we in Nederland zelf beter kunnen regelen moeten we niet aan Europa afstaan.

2. Uw stem op de SP is een protest tegen de EU als instrument van werkgeversbelangen. De 'werking van de markt' krijgt vaak voorrang boven het belang van werknemers, kleine spaarders, consumenten en patiënten. De SP biedt tegenwicht aan de belangen van banken, grote bedrijven, beurzen en beleggers en hun lobbyisten. En dat is hard nodig tegen de Europese Ronde Tafel van Industriëlen, hun geheime adviseurs en hun leger van lobbyisten.

3. Uw stem op de SP is nee zeggen tegen het EU-idee 'groot is mooi'. Het mag niet zo zijn dat de EU klakkeloos uitbreidt en zich nog meer macht en bevoegdheden toeëigent.

4. Uw stem op de SP is verzet bieden aan het neoliberalisme en draagt bij aan een socialer Europa waar het niet op de eerste plaats gaat om de vrijheden van grote ondernemers maar vooral om die van burgers.

5. Uw stem voor de SP is een stem tegen verspilling en eindeloos rondpompen van belastinggeld. De SP wil minder bureau- cratische rompslomp. De controle op de juistheid van de uitgaven kan in eigen land veel doelmatiger dan in een anoniem Europa. fotografie: dreamstime fotografie: dreamstime En zij gaan het voor ons doen de K erk F otografie : S uzanne van F otografie : bas stoffelsen

1. Dennis de Jong (1955), 2. Kartika Liotard (1971), topambtenaar Europarlementariër "Nederland wil minder Brussel, dat "We mogen niet toestaan dat kan 't best met méér SP." geheime adviseurs en anonieme lobbyisten het in Europa voor het zeggen hebben." fotografie: Olaf Kraak / hollandse hoogte

maar ook een fortuin: jaarlijks 200 miljoen euro. Waarschijnlijk veel meer want die schatting dateert van 2005, toen de EU 15 lidstaten telde. Nu zijn er 27 landen aangesloten dus de kosten zijn vermoedelijk ver- der de pan uitgerezen. Al in 2006 F otografie : bas stoffelsen tekende ruim één miljoen burgers de K erk F otografie : S uzanne van een petitie tegen deze volkomen 3. Nicole van Gemert (1975), 4. Niels Jongerius (1984), onnodige geldsmijterij. Sindsdien beleidscoördinator student zijn de verhuiswagens alweer dertig “Tegengeluid is hard nodig in “De rijken worden alleen maar keer heen-en-weer gereden. Brussel, waar nu alleen de markt rijker, terwijl de armen de crisis spreekt.” mogen betalen.'” 5. Schoolfruit: € 90.000.000,- De EU voorziet schooljeugd van gratis fruit. Niet alleen een vreem- de vorm van bemoeizucht maar ook een dure. Onder het mom van obesitas-bestrijding wordt er 90 mil- joen tegenaan gegooid. De EU had trouwens 500 miljoen euro hier- voor willen uittrekken, maar dat ging de meeste lidstaten te ver. En let op: het is niet de sector gezondheidszorg maar landbouw de K erk F otografie : S uzanne van die dit bedisselt. Komt nog bij dat de K erk F otografie : S uzanne van het fruit niet vrij gekozen mag wor- den: vruchten uit niet-EU landen 5. Rein van Gisteren (1953), 6. Jessica van Ruitenburg zijn verboden. Zuid-Afrikaanse si- communicatieadviseur (1980), fractiemedewerkster naasappelen zijn taboe, maar ba- "De uitbreiding van de EU is veel Tweede Kamer nanen uit voormalige koloniën van schot te komen. En hoezo gratis? Tekst: Anthonie Vermeer te snel gegaan. Er is gerommeld “De EU moet zich niet bemoeien de lidstaten mogen weer wel. Zo De belastingbetaler draait er voor met de voorwaarden. Kijk maar met wat we in Nederland zélf probeert Europa van haar fruitover- op. Appel uit eigen kist! naar Roemenië en Bulgarije." goed kunnen.” 10 zo voor een beter nederland ANP Nobelprijswinnares Doris Lessing

De Eurofavorieten van Kamerlid Arda Gerkens Taal: “Nederlands. Heb ik gestu- deerd en blijf ik een prachtige taal vinden met Engels als goede twee- de vanwege de woordenschat.” Vlag: “De Zweedse omdat ze zo mooi blauw is.” Nobelprijswinnaar: “Doris Lessing met haar stevige boeken en kijk op het kolonialisme.”

Daarin huizen vooral door het be- drijfsleven gefinancierde clubs zoals The New Defense Agenda, een denktank voor de wapenindustrie WANDELEN MET pal naast het Europarlement... “Er moet veel veranderen in Brus- dreamstime sel,” zegt Harry als we teruglo- Lijfdrank voor op de stamtisch pen naar het Euro-parlementsge- bouw, dat ruwweg twee miljard De Eurofavorieten van kostte maar nooit zoals alles in de Kamerlid Paul Ulenbelt HArry van EU openbaar werd aanbesteed. Hij Vakantieland: “Duitsland. Mijn zegt: “Allereerst met de regelge- ouders en grootouders hebben me ving. Er zijn veel te veel regels en anti-Duits opgevoed. Dus meestal wetten. In totaal beslaan die 97 op vakantie naar Frankrijk. Twee duizend pagina’s. En verder is men jaar geleden op de stoute schoenen bommel in Brussel totaal doorgeslagen in naar Duitsland. Zit daar nu aan het verdedigen van economische de Stamtisch. Dat is in dertig jaar belangen." Frankrijk nooit gelukt.” VOOR DEZE RUBRIEK TREKKEN SP-KAMERLEDEN HUN Bij het afscheid verzucht Harry: Staatshoofd: “Dan toch maar WANDELSCHOENEN AAN EN LOPEN EEN POLITIEK GETINTE ROUTE “Ik ben zo vaak in Brussel geweest Beatrix.” voor mijn werk. Maar de stad ken Sportploeg: “De Rabo-wielerploeg. ik nauwelijks. Wat ik er van zie Omdat ik van wielrennen houd. En Direct als SP-Kamerlid Harry van van de lobbylijst van de Europese de lobbykantoren, zoals die van Al- vind ik mooi. De stad heeft gran- de renners laten zien dat een klein Bommel bij het Europees Parle- Commissie werd gehaald. “Dat was stom (kerncentrales), BASF (chemie) deur, maar ik moet hem echt eens land in de sportwereld van het gro- ment wegloopt, stuit hij in de omdat ze drie van hun opdracht- en Thales (defensie). Bij huisnum- als toerist gaan bezoeken. En ik te geld nog mooi mee kan komen.” Wiertzstraat op een boompje. Een gevers niet bekend wilden maken. mer 60 zie je in de entreehal een heb me laten vertellen dat een glimmende plaat vermeldt dat deze Best vreemd dat ze je dan als straf hele rij borden met dat soort naam- weekendje Brussel niet alleen ge- geschonken is door lobbyisten in van de lijst halen: dat betekent im- platen hangen. weldig is maar ook heel betaal- Brussel. “Op zich niet verkeerd mers nóg minder openbaarheid. Ik “Bij het wapenconcern Thales is nu baar. Omdat alle hotels die Euro- om een boom te krijgen,” zegt zou willen dat er net als in de Ver- ook Hollandse Signaalapparaten parlementariërs, hun gevolg en Harry van Bommel met een glim- enigde Staten een goed lobbyregis- opgenomen,” weet Harry. In totaal vooral de lobbyisten door de week lach: “Maar een boom die elke dag ter was. Waarin precies staat wie werken bij Thales nu 68 duizend huisvesten, in het weekend leeg groeit is wel een grappig symbool lobbiet voor welk belang en wie dat mensen. En hij bestudeert bij het- staan.” voor het uitdijende lobbycircus in betaalt. Dat is er in Brussel niet.” zelfde pand een bord van een ande- Brussel. Er lopen hier ruim 15 dui- In een boekje over vreemde ontdek- re wapenfirma Militara Italiana U.E. TEKST: REIN VAN GISTEREN zend lobbyisten rond. Dat zijn er kingen in Brussel, The Great Euro- We keren om en lopen via het Leo- EN BERT VOSKUIL meer dan twintig op elke Europar- pean Rip-Off, staat het verhaal van poldpark terug naar het Europees FOTOGRAFIE: BERRY STOKVIS lementariër. Lobbyen is natuurlijk C4C. Dat is een club van “Campag- Parlement. In dat park passeert illustratie: schwandt een op zich normaal fenomeen. nevoeders voor Creativiteit”, die het SP-Kamerlid het Solvaygebouw. infographics Iedereen wil zijn belangen wel ver- zich druk maakt over het auteurs- Sixtijnse Kapel dedigen. Maar hier in Brussel is het recht. In werkelijkheid zaten Mi- een dubieuze industrie geworden.” crosoft en de Duitse softwaregigant De Eurofavorieten van Even verderop staat rechts in het SAP achter C4C. Ze gebruikten zie- Kamerlid Leopoldpark een kasteelachtig ge- lige artiesten, ontwerpers en mu- ESF Monument: “De Sixtijnse Kapel. De R0 UNICE bouw, gerestaureerd door de Duitse zikanten als dekmantel voor hun ei- Voorlichtingsbureau Bromine Science and enige plek in Europa waar ik me in Deelstaat Beieren voor hun lobby- gen patentenlobby. Brussel burgers Environment Forum de hemel waan. Het spektakel van R0 isten. “En dan is Beieren nog maar “Ook patiëntenverenigingen opere- Hill & Knowlton daar zijn is al bijzonder – steeds een deelstaat,” zegt Harry. We ren als lobbygroep in Brussel. Niks BASF lobbykantoor zwelt het rumoer aan tot een Directoraat- lopen de Wiertzstraat af en komen mis mee, zou je zeggen. Tenzij je Hoofdkwartier Avenue de Cortenberg suppoost in zijn handen klapt en N5 Generaal Europese Commissie via een drukke straat, die de weet dat achter die patiëntenorga- Wetstraat Interne Silencio! roept. Michelangelo, 'Belliard' wordt genoemd, op een nisatie een fabrikant schuilgaat, die Markt Botticelli en de andere meesters plein met aan de overkant het ge- alleen maar méér van zijn eigen ge- Hoofdkwartier Raad van Ministers boeien de mens voor eeuwig.” TechCentralStation bouw van de Europese Raad. Ver- neesmiddelen wil verkopen. Cancer European Policy Centre Vlag: “De Roemeense; blauw, geel derop op nummer 199 heeft Green- United bijvoorbeeld wekte in 2006 Internationaal Perscentrum Parc du en rood de primaire kleuren. Vlag- Cinquantenaire peace haar lobbykantoor. Bij de de indruk op te treden uit naam Av. de la Joyeuse Entrée gen zijn niets meer dan kleuren Reu Belliard kruising een gebouw van de Euro- van medici, verpleegkundigen en Rue Breydel waarmee mensen zich kunnen Europees pese Commissie met Ondernemin- patiënten. Maar nu weten we beter: Parlement associëren, waarbij ze iets kunnen gen & Industrie op de gevel dat dui- de Zwitserse farmaciegigant Roche gaan voelen.” Parc Léopold delijk maakt waar het in Brussel zat er achter. De fabrikant van een Station Wiertzstraat Staatshoofd: “Juliana, gewoon een

Brussel-Luxemburg Oudergemselaan om draait. middel tegen borstkanker.” mens – het is een cliché, maar ik Dan komen we bij de Rue Breydel We lopen via de Schumanrotonde Reu Cornet denk dat dat de enige manier is bij Gplus op nummer 42. Een Brits- de Kortenberglaan in. Hier wemelt waarop je een goed staatshoofd Brussels lobbykantoor dat korte tijd het achter de glimmende gevels van kunt zijn.” vijfde EDITIE • mei 2009 11 : "Sloop van huizen sloopt ook de samenleving"

Nobelprijswinnares Doris Lessing SP HUIZEN

EHBO Kamerlid annex bouwkundige Paulus Jansen (voorgrond) onderzoekt een gemankeerde woning. en omgetoverd tot een klein pa- tegen sloop zoals onze partij die met de woningbouwcoörporatie Een woonwijk in Culemborg beleefde het de- leisje. De woningcorporatie moet ziet, is dat je dan het sociale ver- Kleurrijk Wonen op te nemen, om buut van de SP Huizen EHBO. Kamerlid Paulus vooral aan de buitenkant snel aan band uit zo’n groep mensen haalt. zijn advies nog wat toe te lichten. de slag: goten vervangen, lekkages Natuurlijk zijn er ook wel wat Jansen, één van de bedenkers van dit technisch bij schoorstenen repareren en een probleemgevallen. Mensen die hun Het werkbezoek van Paulus reddingsteam met een sociale missie, was erbij. aantal kozijnen vervangen. Het is huis niet zo verzorgen als zou kun- Jansen en zijn team in Culemborg trouwens ook hard nodig dat alle nen en hun tuinen verwaarlozen, was de officiële start van de SP woningen dubbelglas krijgen. Bin- waardoor ze overlast aan de buren Huizen EHBO. Samen met een nenin de woningen moeten de en zich zelf geven. Mensen die ei- aantal studenten aan technische Lijfdrank voor op de stamtisch gevaarlijke open geisers zonder af- genlijk een lichte woonbegeleiding opleidingen, begeleid door ervaren SP-Kamerlid Paulus Jansen kon conclusie: sloop is helemaal niet no- voer direct vervangen worden. En nodig hebben. Daar zou Kleurrijk woningbouwdeskundigen, wil de SP moeilijk wegkomen uit de Culem- dig. Paulus Jansen: “Sloop zou zon- verder is de toewijzing en het be- Wonen dan zijn energie in moeten Huizen EHBO bewonersorganisaties borgse wijk Achter de Poort. Voort- de zijn. De woningen zijn qua con- heer een pijnpunt, want Kleurrijk steken.” adviseren op het gebied van durend trokken buurtbewoners aan structie in orde, zijn betaalbaar en Wonen is nu overgestapt op tijde- Die adviezen staan allemaal in het wonen, luchtkwaliteit in huizen zijn jasje met het verzoek om ook hebben grote tuinen. Wel is er bij lijke contracten. Daarmee wordt rapport dat de SP Huizen EHBO aan en geluidoverlast.” in hún woning een kijkje te komen sommige woningen sprake van ach- de samenhang ondermijnd. Nu de bewonersvereniging stuurt. Paulus Jansen: “In veel gevallen nemen. En in plaats van de geplan- terstallig onderhoud. Maar veel be- kent juist iedereen elkaar in deze Paulus Jansen, zelf bouwkundige, kunnen metingen helpen om de de vier huisbezoekjes, bekeek woners hebben deze zelf opgeknapt buurt. Een van de argumenten is ook nog van plan om zelf contact oorzaak van klachten op te sporen. Paulus Jansen wel vijftien wonin- Met een infrarood-camera kun je gen. Hij was er op verzoek van de in de winter haarscherp de warm- bewonersvereniging van Achter de Paulus Jansen inventariseert klachten van de wijkbewoners. telekken in beeld brengen. Met een Poort, die advies wilde van Paulus koolmonoxidemeter kun je aan- Jansen en zijn team omdat woning- tonen dat de CV-ketel niet goed bouwvereniging Kleurrijk Wonen werkt. En ook voor vochtproblemen de wijk van zeventig woningen wil- en geluidoverlast zijn de afgelopen de slopen. Nauwgezet bekeek het jaren betaalbare meetmethoden team van de SP Huizen EHBO de beschikbaar gekomen. Daarmee woningen. kunnen bewoners hun voordeel Paulus Jansen: “Deze huizen zijn doen. Maar voordat allerlei huizen- gebouwd in 1952 als duplexwoning. bewoners zich nu melden, wil ik Een boven- en een benedenwoning, nog wel even waarschuwen voor die na de toen heersende woning- overspannen verwachtingen. We nood konden worden samenge- hebben nog zeker een aantal extra voegd tot een woning. De bewoners vrijwilligers nodig, die een studie wilden ons advies, want de wonin- volgen of afgerond hebben op tech- gen hadden in hun ogen nog toe- nisch gebied. Het project in komstwaarde. Dat had er ook mee Culemborg laat zien hoe nuttig te maken dat de huren erg gunstig deze ondersteuning kan zijn, en zijn. Een oorspronkelijke kleine hoe groot de waardering van de duplexwoning kost 200- 250 euro bewoners voor de hulp van de aan huur per maand. Een dubbele SP Huizen EHBO.” woning rond de 400”. Sixtijnse Kapel Pas tegen zes uur was iedere Tekst: bert voskuil woning onderzocht. De duidelijke Fotografie: rob voss

darische linksbuiten met nummer Museum: “British Museum. Het de bombardementen op Vietnam studie trok hij liftend door Ame- 11, bijgenaamd El supersónico. En ligt in het centrum van Londen en met de vernietiging van Guerni- rika. Dat roept allemaal herken- dan dat smetteloos wit van het in de grote leeszaal schreef Marx ca en voerde felle oppositie tegen ning op. Ze zeggen dat je van rei- tenue en de enorme hoeveelheid Het Kapitaal. Er liggen stille getui- Apartheid in Zuid-Afrika en het zen rechts wordt. Bij Palme was dat successen in de jaren zestig en ze- gen van de wereldgeschiedenis, de Franco-regime in Spanje. Hij steun- precies omgekeerd en dat consta- ventig: zes maal de Europacup 1.” mooiste stukken worden perma- de het ANC en de PLO. Tijdens zijn teer ik bij mezelf ook.” Nobelprijswinnaar: “Alfred nent tentoongesteld. De toegang is Gerecht: “Carpaccio. De Italiaanse Einstein. Hij kreeg de prijs voor gratis, ook voor buitenlanders. Zou Carpaccio keuken is veruit mijn favoriet in de ontdekking van de wet van het hier ook zo moeten zijn.” Europa.” foto-elektrisch effect. Zijn relativi- Vlag: “Van het Verenigd Konink- teitstheorie, E=mc2, maakte hem De Eurofavorieten van rijk. De geschiedenis zit erin; ANP wereldberoemd en bleek een grote Kamerlid Harry van Bommel ‘t kruis van de Engelse vlag werd Gento 'El Supersónico' (Real Madrid) doorbraak in de theoretische na- Staatshoofd: “Heb ik geen voor- op de Schotse geplakt. Later is tuurkunde. Ik heb altijd diepe keur in, dus ik noem een regerings- de Ierse vlag toegevoegd. Verder De Eurofavorieten bewondering voor de man gehad. leider: Olof Palme. De Zweedse spreekt de driekleur, rood, wit, van Jan Marijnissen Hij had niet alleen een knappe kop, sociaal-democraat die in 1986 werd blauw mij natuurlijk aan.” Voetbalclub: “Real Madrid. Het be- maar was ook geëngageerd. Hij was vermoord, bestreed de Amerikaan- gon allemaal met Gento, de legen- pacifist en socialist.” se buitenlandpolitiek. Hij vergeleek Meer Eurofavorieten op pagina 14 12 zo voor een beter nederland

het ergste wat er is.”Ook Henriëtte die weten vaak niet wat we doen in Uitplaatsen naar het buitenland? merkt veranderingen: “We hebben de sector.” Zorgelijk vindt Van der het veel minder druk dan een paar Leegte dat de instroom van jonge maanden geleden. Er werd voor- werknemers daalt: “Ze zien dat het heen veel overgewerkt. Dat deden niet zo lekker gaat in onze sector. we graag, een uurtje extra werken Daarom kiezen ze niet voor tech- merk je niet zo. Natuurlijk deden niek.” mensen dat voor het geld of het opbouwen van uren voor extra VDL heeft fiks wat vestigingen in vakantie. Maar ook uit liefde voor het buitenland, het hoofdkantoor het vak en het bedrijf. Nu kan dat staat in Eindhoven. Van der Leeg- Nee! niet meer.” te: "We zijn geen multi-national, Het bedrijf vroeg en kreeg werk- we zijn een Nederlands bedrijf. We tijdverkorting. Frans van Kemena- hebben op strategische gronden We zijn en blijven een de: “In de tijd dat we niet werken ervoor gekozen sommige delen van volgen we een cursus om te leren de producten in andere landen te efficiënter te werken. Dat is heel maken.” Het betekent niet dat het Nederlands bedrijf nuttig. Minimaal zes uur per week bedrijf nu bezig is een deel van de moeten we besteden aan scholing." activiteiten over de zetten naar lan- Zijn eigen directeur is minder posi- den waar goedkoper geproduceerd “Zwakke punten van ons bedrijf? tief over werktijdverkorting en de kan worden. Van der Leegte piekert Die zijn er niet”, zegt parttime nieuwe WW: “De werktijdverkor- er zelfs niet over: “Nederland is ze- lasspecialiste Henriëtte Geevers be- ting is gebaseerd op verkeerde voor- ker niet het goedkoopste land om slist. “Ik ben een paar keer wegge- waarden, net als de deeltijd-WW. producten te maken. We zouden weest, maar ik kom altijd terug. En Werkgeversorganisaties, de vakbon- heel gemakkelijk naar het buiten- ik ben niet de enige. We zijn een fa- den en de regering houden geen land kunnen, maar dat doen we milie.” Ook de OR-voorzitter Frans rekening met de gevolgen. Ze zien niet. We zijn een Nederlands van Kemenade kan geen zwakke niet dat door dit soort dingen de bedrijf en dat blijven we. We heb- punten noemen. Waarop algemeen kostprijs met veertig procent stijgt. ben hier gezamenlijk het bedrijf directeur Wim van der Leegte net En dan moet een werkgever ook opgebouwd.” zo beslist als Henriëtte zegt: “Als we nog eens met alle vakbonden om de Ook Frans van Kemenade, vijftien zwakke punten tegenkomen, pak- tafel gaan zitten. Voor mij is het jaar lid van de Ondernemingsraad ken we die meteen aan. Altijd.” onaanvaardbaar.” en sinds een half jaar voorzitter van Er is nog steeds een groot gebrek de gezamenlijke OR, is niet bang Het gesprek met de algemeen aan gekwalificeerd technisch perso- dat de productie naar het buiten- directeur, de voorzitter van de OR neel in Nederland, ook in de regio land gaat. “Zij kunnen niet, wat wij en één van de weinige vrouwelijke Eindhoven. En al kan het bedrijf nu kunnen. Ze hebben de kennis niet.” lassers, is typerend voor het be- met minder mensen toe, vanwege Henriëtte Geevers, zo’n elf jaar ver- drijf: open, enthousiast en stimu- de dalende vraag, toch kijkt Van der bonden aan het bedrijf, is even- lerend. De drie spreken elkaar ge- Leegte al weer naar de toekomst. eens niet bang. Integendeel. “Ik ken woon met de voornaam aan. “We houden de vinger aan de pols geen betere werkgever dan VDL.” De crisis is ook voelbaar bij VDL. bij opleidingen in de regio en de Van der Leegte heeft al veel veran- Technische Universiteit. We praten TEKST: ANNEKE VERBRAEKEN deringen moeten doorvoeren om met onderwijzers en leraren, want FOTOGRAFIE: Dierk Hendriks De recessie is voelbaar bij VDL in Eindhoven. het bedrijf rendabel te houden. “We hadden tweehonderd Poolse Er is werktijdverkorting tegekend, tweehon- uitzendkrachten, maar die moesten derd Poolse uitzendkrachten moesten weg. we laten gaan. Indertijd hadden we ze hard nodig, we konden geen De VDL Groep is een internationale, industriële onderneming Maar hoewel Nederland niet het goedkoopste Nederlandse lassers krijgen.” die zich toelegt op de ontwikkeling, productie en verkoop van land is om te produceren, is directeur Wim Frans van Kemenade, lasrobotpro- halffabrikaten, voor bussen en andere eindproducten. Het is grammeur en –operator, én voor- een bundeling van zelfstandige bedrijven met elk een eigen van der Leegte niet van plan de productie over zitter van de algemene OR, ziet het specialisme. te brengen naar het buitenland: “Wij zijn en met lede ogen aan: “Ik vind het Sinds de oprichting in 1953, door de vader van Wim van der Leegte, heel jammer dat ons mooie concern is de VDL Groep uitgegroeid tot een onderneming met 77 bedrijven, blijven een Nederlands bedrijf.” in de crisis betrokken raakt. Dat is verspreid over 14 landen, met circa 7.100 medewerkers.

Onze zorg Door Erik Varekamp vijfde EDITIE • mei 2009 13

over 24 jaar de AOW-leeftijd op 67 Erik Zwiers, werkloos jaar. Op dat moment wordt er jaar- lijks 5 miljard euro bespaard. sinds december 2008: De SP is tegen deze verhoging van de AOW-leeftijd. Want, zegt SP- Kamerlid Ewout Irrgang: “Het is Erik Zwiers (42) uit Haarlem is sinds december onwenselijk, onnodig en niet soli- dair. Veel mensen rond deze leeftijd 2008 een werkloos communicatiestrateeg. Het zijn helemaal niet meer in staat om systeem last in first out werd hem noodlottig. te werken of zijn door hun werkge- ver afgedankt om een andere reden. Hij zag de bui al een beetje hangen en begon Daarom werkt op dit moment maar eind oktober maar alvast te solliciteren. een derde van de mensen tussen de 60 en 65 jaar. Verhoging van de De vijftig sollicitaties die hij verstuurde, AOW-leeftijd zal niet veel ouderen bleven zonder succes. aan het werk helpen. De stijgende kosten van de AOW gaan gelijk op met de stijgende belastinginkom- sten die toekomstige ouderen be- talen over hun pensioen. De ver- hoging is dus ook onnodig. Het is “De kabinets- bovendien niet solidair om wel de AOW-leeftijd te verhogen naar 67 jaar, en niets te doen aan de on- plannen gaan gelimiteerde hypotheekrenteaftrek. In het crisisplan Een Nieuwe Koers voor Nederland rekenen we voor volstrekt voorbij hoe het ook anders kan. Door te kiezen voor solidariteit en door een aan de realiteit” gerechtvaardige bijdrage te vragen van het bedrijfsleven. Op de lange termijn kan jaarlijks bijna 14 mil- jard worden bespaard door onder meer een beperking van de hypo- Erik: “Sommige online vacatures te eten geven. “Ik heb te maken theekrenteaftrek goed voor 5,2 bleken helemaal niet meer te be- met de nieuwe WW-regels; na drie miljard euro. Het terugdraaien van staan, of waren geplaatst in afwach- maanden moet je de bijstand in. de verlaging van de vennootschaps- ting van betere tijden. Vaak kreeg Zonder hulp van vrienden en fami- belasting levert 1,9 miljard euro op ik geen reactie op mijn sollicitaties. lie red ik het niet. Alleen mijn huur en heffing op de winning van aard- Twee keer mocht ik op gesprek, is al 1100 euro per maand. Ik heb Erik Zwiers: "Ik kan niet blijven aankloppen bij mijn familie." gas 0,5 miljard. De beperking van maar ketste het af. Het werd niet me ingeschreven voor een goed- de rente-aftrek in de winstbelas- gezegd, maar mijn leeftijd – ik ben kopere woning, maar dat kan nog ting en een verhoging van de ver- 42 – was een probleem. Eén wer- jaren duren.” opleiding. Werkzoekenden zoals Er zitten 54 duizend mensen die mogensrendementheffing bespaart ving- en selectiebureau kwam er Erik kreeg weer een beetje hoop ik moeten het zelf uitzoeken. Dat zijn dan ouder 55 jaar in de WW en 1,25 miljard euro. Dat zijn socialere eerlijk voor uit. Daar kreeg ik bijna toen er in Haarlem een mobiliteits- geeft niet hoor, maar als je de kabi- zo’n 65 duizend in de bijstand. oplossingen dan mensen dwingen ruzie mee, want het is natuurlijk centrum werd geopend. Dat moet netsplannen ziet, dan gaan die wel Ondertussen wil het kabinet op lan- door te werken na hun 65ste.” leeftijdsdiscriminatie.” mensen die door de crisis tijdelijk voorbij aan alle realiteit. Ik kan niet ge termijn 0,7 procent besparen van Hij nam altijd een aardig sala- werkloos zijn geworden, aan een blijven aankloppen bij mijn familie. alles wat we met elkaar in Neder- TEKST: ANNEKE VERBRAEKEN ris mee naar huis, maar nu moet andere baan helpen. “Maar toen Zoals het er nu naar uitziet land verdienen, het Bruto Binnen- FOTOGRAFIE: UNITED PHOTOS / ROBIN Erik rondkomen van 649 euro per ik daar ging informeren, konden kan ik toe tot eind april. Daarna lands Product (BBP). Als de AOW- VAN LONKHUIJSEN maand. Daar moet hij negen dagen ze me niet verder helpen. Ze zijn loop ik grote kans dat ik mijn huis leeftijd bijvoorbeeld met een maand per maand ook zijn kinderen van er voor de mensen met een lagere uit moet.” per jaar wordt verhoogd, dan ligt

peer spijksma, werkloze vijftiger: “AOW naar 67 is twee jaar langer doelloos solliciteren”

Peer Spijksma (56) is drie jaar werkloos. De kans dat hij ooit nog aan het werk komt, schat hij op nul procent.

“Ik ben zogenaamd oud en ziek. Tevergeefs. Voor hem hoeft het alle- Geen werkgever die mij nog wil maal niet meer. Hij moet lachen om hebben.” Voor Spijksma betekent de voorgenomen verhoging van de de verhoging van de pensioenleef- AOW-leeftijd: “Twee jaar doelloos tijd dat hij twee jaar langer in de solliciteren extra.” Peer Spijksma (56): 168 solicitaties, 2 gesprekken, geen werk. bijstand zit. “Dat komt voor reke- Hij doet wat vrijwilligerswerk voor ning van de gemeenten, niet voor de sociaal raadslieden in zijn die van de regering. Mooi weer gemeente en vult zijn dagen met le- de pensioen- of AOW-leeftijd voor lager opgeleiden. Voor hoger opge- opgeleiden, het pensioen van de spelen van andermans centen.” zen. Als oud-CPN’er is hij nog steeds iedereen evenveel omhoog gaat. leiden is het dus veel makkelijker hoger opgeleiden.” Peer werkte de laatste elf jaar in de zeer geïnteresseerd in politiek. “De gemiddelde leeftijd stijgt nog om langer door te werken. Boven- beveiliging. Toen er bij hem “Maar lid worden van een politieke steeds, maar niet voor iedereen dien: bij een gelijke pensioenleeftijd TEKST ANNEKE VERBRAEKEN diabetes werd geconstateerd, kon partij doe ik niet meer. Ik krijg dan even sterk. Mannen met alleen voor iedereen, betalen de lager FOTOGRAFIE: Dierk Hendriks hij niet meer ’s nachts werken om- alleen maar heimwee naar de sfeer lager onderwijs leven zo’n zes jaar dat voortaan regelmaat vereist was. van de CPN. Die was uniek en vind korter dan hooggeschoolde man- “Daar wilde mijn werkgever niet je nergens meer terug.” nen. Het zorgt voor een enorm aan en ik raakte werkloos.” Peer Johan Mackenbach, hoogleraar ongelijke situatie, want hoger op- stuurde 168 sollicitatiebrieven en aan het Erasmus Medisch Cen- geleiden leven niet alleen langer mocht twee keer op gesprek. trum, vindt het onrechtvaardig dat maar blijven ook langer gezond dan www.65blijft65.nl cryptogram

1 2 DE TOMATENSOEP VAN HEINZ STUY

3 4 5 6 7 8 Tijdens de gouden jaren van slechte eten daar liever onze eigen 9 Ajax (1970 – 1973) stond Heinz kok mee. Hij maakte deze soep, 10 Stuy bij de Amsterdammers lekkerder kun je ‘m niet krijgen. In 11 12 13 onder de lat. De breedgeschou- 2007 ben ik gestopt met mijn res- 14 15 derde keeper won drie keer taurant, anders had dat soepie nóg 16 achter elkaar de Europacup I, op de kaart gestaan!” 17 voorloper van de Champions League. Tomaten crèmesoep 18 19 20 voor 4 personen: Geen bal liet hij door in drie Euro- 21 22 pacupfinales, een unicum. En zijn Ingrediënten: 23 andere record, 1082 minuten (ruim - 1½ liter water 24 25 18 uur!) waarin hij geen doelpunt - 1 prei 26

tegen kreeg, is ook nog steeds niet - 1 ui foto anp 27 verbroken. Buiten het voetbalveld - 9 ontvelde tomaten Heinz Stuy (rechts) belet houdt Heinz Kroket (bijnaam die hij - 1 rundschenkel de Kromme te scoren dankt aan het vaak even loslaten - mespuntje kamperfoelie Horizontaal van een gevangen bal, als ware het - handje gesneden selderij de bouillon. Voeg ook een klein 3. Nederlandse onderzeeër lijkt op zeerob. (6) - 6. Actueel nieuws bij VARA en een hete kroket) ook een record: hij blikje tomatenpuree toe. Tenslotte NPS: dagelijks een nieuwe ster aan de hemel. (4, afk.)- 9. Werk van een pacifistisch hield 33½ jaar dezelfde tomaten- Trek een bouillon van de schenkel 1/8 liter ongeklopte slagroom chirurg. (14) -11. Engels computerbestand zit vast in verkeersopstopping. (4) soep op het menu van zijn bistro (4 uur), laat de gesneden groenten toevoegen. 12. Actualiteitenprogramma levert schone arbeid. (7 en 3,4) - 15. Een natie ligt niet. Provence in Driehuis. meetrekken. Doe er één fijn- (5) - 16. Het is een heel gewicht, al die leningen die terugbetaald moeten worden. Heinz: “Voor elke Europacupwed- gesneden tomaat bij. Is de bouillon “Een lekker rooie soep, ” zegt (12) - 17. Onze wereld is elektrisch gegrond. (5) - 18. Procedure voor trouwende strijd gingen we op maandag in klaar, schep dan het vet eraf, voeg Heinz, “geniet ervan.” asielzoekers is geen leuk kado. (12) - 20. Informatietechnologie is hét! (in Engeland). trainingskamp. Daar was tomaten een bouillonblokje toe en breng op (2, ook afk.) - 21. Koninklijke aanspreektitel voor een reclamestichting met idealen. crèmesoep vaste prik op het menu. smaak met peper en zout. Kook de Mogen ze u wakker maken voor (4 of 4, afk.) - 22. Politieman heeft duobaan als journalist. (9) - 24. De onroerende En speelden we in een Oostblok- tomaten even mee in de bouillon, tomatensoep? Kijk snel op bezittingen zullen wel OK zijn. (8 en 4,4) - 26. Bij jeuk moet je tegen deze boeven land, dan namen we vanwege het pureer ze daarna en meng ze door www.sp.nl/fun/recepten aanwrijven. (8) - 27. Verdriet in verleden tijd. (4) Verticaal 1. Vòòr de Euro leek onze munt van goud. (6) - 2. (Fictieve) kluis heeft veel plek voor De Eurofavorieten van Boccara won in 1969 voor Frankrijk geld. (14) - 4. Zij krijgt het oude glas, hij het oud papier: de geliefden gaan uit elkaar. Kamerlid Paulus Jansen met Un jour, un enfant. Eén van de (14) - 5. Toen ze eenmaal mochten stemmen was het advies: ‘Dames, stem niet Museum: “Natural History Museum laatste keren dat een chanson won. krom!’. (16 en 7,4,5) - 7. In dit sultanaat op het Arabisch schiereiland lijkt de kerel in Londen. Schitterend gebouw, Van mij mag de publieke omroep niets voor te stellen. (4, en 1,3) - 8. Schiet hij, in zijn vrije tijd, ook op toeristen? (14) prachtige collectie fossielen. Hun ook buiten de drie weken Tour de 10. Er is keuzemogelijkheid op de beurs. (5) - 13. Uw belofte is ook juridisch geldig. Darwin-tentoonstelling leert je in France Franstalige muziek draaien. (3) - 14. De zieke probeert een interieurverzorgster te vinden. (12) - 15. Adellijk een uur meer over de evolutiethe- Dat lijkt nu wel verboden.” marktkoopman doet zijn werk rechtop. (11) - 19. Internationaal overleg vind plaats orie dan een dik studieboek.” Mooi detail: in dat jaar eindigden boven op de berg. (3) - 23. Militair bondgenootschap is niet vòòr deze vrouw. (4, afk. Vlag: “De Corsicaanse. Prachtig! met Frankrijk Spanje, Verenigd en 2,2) - 25. Wegenbelasting op kinderspeelgoed? (3) Niet zo’n suffe driekleur, maar Koninkrijk en Nederland (Lenny een echte vlag voor vrijbuiters.” Kuhr, De Troubadour) op de gedeelde Songfestivalwinnaar: “Frida eerste plaats. Buitenaardse wezens De Eurofavorieten van Kamerlid Renske Leijten Nederland schaft de JSF aan. serie Ongehoord- geluiden uit de samen- Geschiedenishoofdstuk: “De Als dat maar goed afloopt... Tot leving. Beluister de reeks op sp.nl. Vlaamse taalstrijd. De Vlamingen overmaat van ramp voelt de pre- Daar vindt u ook het leuke com- ontworstelden zich via culturele foto anp mier zich bedreigd door buiten- puterspel Grijp de Graaiers. Dus en politieke weg aan het Franse Renske Leijten kan niet zonder karnen aardse terroristen. U hoort het in dubbel lachen over zaken die om (Waalse) juk. Een beweging van het komische hoorspel JSF uit de te janken zijn. vele gezindtenen politieke stromin- maar moeilijk zonder onze lekkere gen, met ook zwarte bladzijdes als karnen!” de collaboratie met de nazi's.” Songfestivalwinnaar: “Every way U wilt ook minder Brussel? Nationale drank: “Nederland- that I can van Sertab Erener was in Laat het zien! se karnemelk. Daar waar ieder- 2003 de winnaar uit Turkije. Ik heb een drop, stroopwafels en pinda- voor dit jaar groot vertrouwen in Heel gemakkelijk: knip de achterkant De Corsicaanse Vlag kaas mist in het buitenland, kan ik de Toppers!” af en hang de poster op voor uw raam.

“Op een gegeven moment 3 2 4 ben je uitgesympathiseerd 8 sudoku 7 2 5 en word je gewoon lid.” 63 3 2 1 74 8 76 2 5 8 6 7 3 1 7 1 6 4 8 6 3 1 7 7 1 1 5 49 2 69 3 2 1 78 1 5 9 2 9 2 8

6 2 4 1

6 2 2 7 8 Sjaak Bral 4 9 1 Cabaretier SP-lid sinds 2 2 7 17 68 24 april 2008 3 4 6 9 9 8 DOE NET ALS SJAAK, WORD LID 2 8 24 9 7 1 6 VAN DE SP VOOR EEN BETER 3 4 6 6 9 8 WWW.SP.NL NEDERLAND 92 38 4 89 5 4 6 SP_ad_Sjaak_v1.indd 1 20-01-2009 17:01:46 9 3 8 5 4 vijfde EDITIE • mei 2009 15

nen verrekken. Vooral in mijnwer- ker wegdromen in die verhalen kerswijk Beersdal stuit Jan op het uit de Oudheid. Ik was vooral een : ene na het andere schrijnende ge- hardwerkende scholier. Dat was de val. De door de SP opgezette acties norm thuis: je best doen. Dus dat – petities, bijeenkomsten en een deden mijn broers en zussen ook.” massaal protest in Den Haag – heb- Als Jan 15 jaar is, overlijdt zijn moe- “Mensen helpen zélf ben succes. der na een langdurige ziekte. Al ja- Jan: “Dat is mijn motivatie; mensen ren heeft het gezin in onzekerheid helpen zélf hun stem te laten ho- verkeerd over wat moeder man- hun stem te verheffen” ren. Onrecht raakt me. Ik zal nooit keert. Voortdurend is er angst of ze onze buurman vergeten die alleen in leven blijft. De puber Jan vindt met zonnig weer buitenkwam. Dan het vreselijk om zijn moeder te ver- werd hij in de tuin gezet, waar hij liezen. Maar nu achteraf zou hij alleen maar diep in elkaar gezakt niet weten of die ervaring bepalend Hoe wordt een beschermd opgevoed katholieke jongen een vechter op een stoel kon zitten. Elke be- is geweest voor zijn levensloop of tegen onrecht en wreker van uitbuiting? Het antwoord ligt in de weging deed hem zeer, zijn longen karakter. waren volledig kapot. Ander voor- Een andere sterke herinnering: levensloop van Kamerlid Jan de Wit, SP’er van het eerste uur. beeld: drie weduwen uit Goor. Hun “Mijn vader, overtuigd KVP’er, was mannen hadden bij Eternit gewerkt zeer geïnteresseerd in politiek. Hij en waren doodziek geworden van las dagblad de Tijd en de Volkskrant. asbest. Na het overlijden van hun Op de radio beluisterde hij de Ka- echtgenoten had geen van de vrou- merdebatten. Dus we hoorden de wen iets van Eternit gehoord. De stemmen van Den Uyl, Vondeling weduwen kwamen in opstand. Moe- en Van Agt. Verhitte huiskamer- dig, want van veel inwoners van discussies gaf dat niet, maar hij sti- Goor kregen ze te horen dat ze te muleerde ons het nieuws te volgen. ver gingen omdat de fabriek hun Mijn vader bracht mij ook liefde bij werkgever was. Je moet bewon- voor klassieke muziek. Die heb ik dering hebben voor hun vasthou- nog steeds voor Barok, Bach, Grego- dendheid. Ze kregen uiteindelijk riaans.” een vergoeding. En als SP hebben Pa De Wit is als hoofd van lagere we gezegd: we pakken die asbest- school St. Joseph tevens vraagbaak problemen op en laten nooit meer in het dorp, dirigent van het kerk- los. Zodra we in de Kamer kwamen koor én voorzitter van de culturele hebben we gepleit voor een asbest- Kring. Die haalt gevestigde namen fonds. Met succes.” naar Zevenbergen, zoals Wim Son- neveld, het Nederlands Kamerkoor 1963 – 1969: studie in Tilburg en meer amusement met inhoud. Jan kiest voor een rechtenstudie. Van popcultuur moet hij niets heb- “Ik sloot uit wat ik niet kon en wil- ben. Die wiegende heupen van Elvis de. Kwam ik vanzelf uit op rechten. Presley vindt hij een gruwel. Dus De universiteit van Tilburg was in naar popmuziek luistert Jan dan ‘68 omgedoopt tot Karl Marx Uni- maar stiekem. versiteit, vanwege de democratise- Jan de Wit is vaak opgekomen voor ex-mijnwerkers en nabestaanden. Tegenwoordig is hij bestuurslid van ringsgolf. Ik zat zelf in bestuursor- 1945 – 1957: kinderjaren het Nederlands Mijnmuseum in Heerlen. ganen en vond het prachtig om mee Jan groeit op in Zevenbergen. Als te maken. In die tijd kwam ik voor tweede van vier jongens en twee het eerst in aanraking met politiek: meisjes. Het gezin woont naast de 1998 – heden: Tweede Kamer Ze krijgen in de loop der jaren drie heel intimiderend achter ons. Maar mijn kamerverhuurder nam me school. Jan: “Fijne omgeving om op Een recent succes? Het verbod op kinderen: Joris (inmiddels 34), ik heb nooit getwijfeld of ik wel op mee naar een PvdA-bijeenkomst. En te groeien, zo’n dorp met 9 duizend bedrieglijke belspelletjes op tv, die Emmie (31) en Mieke (26). Alledrie de goede weg zat. We hebben actie ook de Vietnamdemonstraties en de inwoners. Ik deed gewone kinder- hun slachtoffers kapitalen uit de succesvolle biologen geworden. gevoerd tegen hoge huurprijzen en inval van de Sovjet-Unie in Tsjecho- dingen, was geen opvallend jon- zak klopten. Jan: “Elk fractielid Riet leert hem vechten voor zijn voor verbetering van woningen. Dat Slowakije maakten me politiek getje. Braaf, he? Voetballen op de heeft eigen onderwerpen, maar de mening. Jan: “Zij had van huis uit heeft de SP veel steun opgeleverd; bewust.” markt. Ravotten op boerderijen van deur staat altijd open voor elkaar. meegekregen haar mening te ver- in 1982 hadden we één zetel – ik In het jaar van zijn afstuderen keert vriendjes, spelen in de hooiberg. De jonkies lopen nu wat vaker kondigen. Haar vader was mijnwer- was de eerste SP’er in de Heerlense Jan terug naar het ouderlijk huis in De watersnoodramp van 1953 is bij me binnen. Ja, daar ben ik ker, had een luide stem. Hij kwam gemeenteraad - en nu hebben we Zevenbergen. Hij solliciteert als ju- voor mij onvergetelijk. Er lag een 63 voor geworden, he?” graag voor anderen op en dat heeft met tien zetels de grootste fractie.” rist en doet vrijwilligerswerk voor groot stuk van Zevenbergen onder Naast politicus is Jan bestuurslid hem in zijn werk promoties ge- Deze groei hangt ongetwijfeld sa- jongeren. Daarvoor moet hij vaak water. De markt lag hoog en bleef van het Nederlands Mijnmuseum kost. Ik moest dat leren, ik kwam men met de steun aan de mijnwer- in het buurthuis zijn. Daar leert hij droog. Daar verzamelden zich van in Heerlen. “Een voormalig mijn- uit een katholiek gezin waar ruzie kers. Zij zijn massaal de klos na Riet kennen. heinde en ver mensen met schop- werker legde een collectie aan van niet netjes werd gevonden. Sowieso sluiting van de mijn. Ze dreigen pen op de rug. Soldaten kwamen in mijnspullen. Dat is uitgegroeid was veel nieuw voor me; ik was be- met schandalig lage pensioenen 1957 – 1963: Gymnasium groten getale met voertuigen en an- tot een museum bij de voormali- schermd opgevoed en nu kreeg ik te worden afgescheept. En de paar In Roosendaal volgt Jan aan het der indrukwekkend materieel om ge Oranje Nassaumijn, met de enig te maken met mensen die woonpro- duizend man die door longziekte Norbertuslyceum het gymnasium. het water tegen te houden. Ik was echte mijnschacht in Nederland.” blemen hadden, niet konden rond- sciliose gehandicapt zijn en een kor- “Frans en klassieke talen waren toen écht bang. Wat ging er gebeu- komen of geïntimideerd werden te levensverwachting hebben, kun- mijn favoriete vakken. Ik kon lek- ren? Ik zag in het water dode bees- 1994 – 1998: fractiemedewerker door hun werkgever. ten drijven met opgezette buiken.” en lid Eerste Kamer Jan en Riet worden in 1972 samen Altijd wind. Altijd regen. Ook dat is Of hij fractiemedewerker wil wor- lid van de kersverse SP. De strijd te- onlosmakelijk verbonden met zijn den? Met die vraagt stelt Jan Marij- gen onrecht en de niet-praten-maar- jeugd. “Fietsen door de weilanden. nissen hem in 1994 voor een enorm doen-mentaliteit spreken Jan aan. Altijd tegenwind. Had op 10 mei dilemma. Want: “Ik was advocaat. Staand aan de Kerkraderweg in zijn 1945 mijn geboortewieg niet Moest ik dat schitterende vak op- woonplaats Heerlen zegt hij: “Hier gestaan in West-Brabant, maar in geven? Maar in 1974 hadden we al deden we in 1973 onze eerste ac- een streek met vriendelijk klimaat gesteld dat de SP de Kamer in wilde. tie. Deze levensgevaarlijke weg gaat dan was ik als advocaat en poli- Daarom zei ik ja. Toen was een jaar dwars door de wijk Molenberg. De ticus wellicht minder volhardend later de stap naar de Eerste Kamer buurt wilde een stoplicht, maar de geweest.” maar klein. De volharding van Jan gemeente niet. Dus hebben we de Marijnissen en Remi Poppe in de weg bezet. Tot aan Kerkrade stond TEKST: ANTHONIE VERMEER Tweede Kamer inspireerden me.” er een file, acht uur ’s ochtends." FOTOGRAFIE: ALEX WOLF Glunderend naast het betreffende 1969 – 1994: advocatuur stoplicht: “We waren voor niemand en lokale politiek bang. Gingen we partijblad de Tri- In 1969 begint Jan als advocaat. bune uitdelen bij de poort van de Hier begon Jan's actieleven: aan de Kerkraderweg in Heerlen. Twee jaar later trouwt hij met Riet. mijnen, stond de mijnpolitie daar "Dit stoplicht hebben we in 1973 afgedwongen door de weg te bezetten." van zetel naar wieg NEDERLAND WIL MINDER BRUSSEL