tribuneNieuwsblad van de SP • jaargang 47 • nr. 68 • juniseptember 2011 • 2011€1,75 • • €1,75 www.sp.nl • www.sp.nl

… …

Miljardengoochelaar… RuTte … Dat belooft wat voor prinsjesdag! ‘noren zijn niet zachtaardiger’ … ‘De wereld heeft maar Voor 42 dagen voedsel’ … tribune september 2011 1 Gezocht: Regiovertegen- woordigers Op 1 en 8 oktober vinden er in het hele land regioconferenties plaats. Daar worden 19 regiovertegenwoordigers gekozen. Die ondersteunen de afdelin- gen in hun regio en maken uit hoofde van hun functie deel uit van het partijbe- stuur van de SP. Kijk voor meer informa- tie op www.spnet.nl Belangstellenden dienen zich aan te melden vóór 26 september.

Voor meer informatie kun je contact opnemen met algemeen secretaris Hans van Heijningen, 06-22101830 of [email protected]

Ben jij een jonge SP’er, maar geen ROOD-lid? Sluit je nu gratis aan en steun de meest actieve politieke jongerenorganisatie van Nederland! Kies de asociaalste minister van het kabinet! Dat dit kabinet bestaat uit een stelletje aso’s wordt met de dag duidelijker. ROOD wil nu graag van jongeren weten wie de grootste aso van dit kabinet is. Is het (sloper van het onderwijs), Kamp (die jongeren met een handicap de armoede injaagt) of Gerd Leers (die kinderen uitzet naar oorlogs- gebieden)? Of is er nog een ander die de prijs verdient?

Kijk op www.doeEFFEsociaal.nl, breng je stem uit en bestel het actiemateriaal.

tribune is een Redactie Illustraties SP algemeen Redactie Tribune Uitgave van de Diederik Olders (h), Jola van Dijk, Arend van Dam, T (010) 243 55 55 Vijverhofstraat 65 Socialistische Rob Janssen, Daniël de Jongh Wim Stevenhagen F (010) 243 55 66 3032 SC Rotterdam Partij (SP) en [email protected] T (010) 243 55 42 verschijnt Vormgeving De Tribune op Internet www.sp.nl F (010) 243 55 66 11 maal Antoni Gracia, Robert de Klerk, www.sp.nl/nieuws/tribune E [email protected] per jaar Gonnie Sluijs, Chris Versteeg Abonnement Abonnementen- en De Tribune in Aan dit nummer werkten mee € 5,00 per kwartaal (machtiging) ledenadministratie gesproken vorm Suzanne van de Kerk, Bas Stoffelsen, of € 24,00 per jaar (acceptgiro). Vijverhofstraat 65 Belangstellenden voor Karen Veldkamp Losse nummers € 1,75. 3032 SC Rotterdam de Tribune op cd kunnen SP-leden ontvangen de T (010) 243 55 40 contact opnemen Illustratie cover Tribune gratis. E [email protected] met de SP-administratie. Arend van Dam

2 tribune september 2011 in dit nummer column Ruttes 50 miljard Wartaal en ‘Het was niet onhandig, het was rookgordijnen gewoon onjuist’

4 Je kunt veel van dit kabinet zeggen, maar niet dat het niet creatief is. Als het aankomt op rookgordijnen en propaganda wordt er zo met woorden gegoocheld dat Hans Klok zelfs de weg kwijtraakt. en Jan Neem nou het voorstel voor een ‘sociaal Douwe van der Ploeg leenstelsel’. Rutte pakt je studiefinancie- ‘Dat wij niks van China zouden ring af en in het vervolg ga je dat geld maar kunnen leren is een misverstand’ mooi lenen. Sociaal hè?! Nee, niet dus. Het is een ordinaire manier om het studeren fors 6 duurder te maken. Het is asociaal. Wat zeg ik? Het is een leerdrempel, een lesstraf of studie-ontmoediging of juist een onderwijs- dwangsom! Israël en Palestina De PVV kan er ook wat van. Die houdt nog Roemer en Van Bommel horen, steeds vol dat er niemand ontslagen wordt zien en voelen in de sociale werkplaatsen. Jaaaa… er ver- dwijnen wel 60.000 arbeidsplaatsen, 19 maar er wordt niemand ontslagen. Het is Wilderiaanse wartaal: je baan verliezen zonder ontslag. Of neem onze premier. ‘We moeten snoeien om te bloeien,’ zei hij in een debat. Ja – Solidair verzet ik dan – fijne tuinman is die Rutte. Maar ‘Je moet het nu samen doen’ als hij met z’n reusachtige snoeischaar rücksichtslos alles kapot komt knippen, dan 20 komt-ie mijn tuin niet in! Snoeien is goed, maar net als bij mensen knip je de meeste kwetsbare planten niet tot op de wortels kaal. Ik wil maar zeggen: woorden zijn de wapens van de politiek, maar als die woorden Binnenvaart misleiding worden, raakt het debat vervuild. ‘Het lijkt wel alsof wij schippers En juist daarom moeten wij ons niet gek niet bestaan’ laten maken door de rookgordijnen van Rutte en de wartaal van Wilders. 24

Emile Roemer, fractievoorzitter SP

15 Uitgelicht: Vluchtelingen in Libië 27 Na de aanslag: ‘Of Noorwegen is veranderd, is aan onszelf’ 28 Linksvoor: Bianca van Kaathoven is woordvoerder PSV 29 Asbest: Eternit-chefs mogelijk lang achter tralies

12, 13, 14, 16, 17, 18, Nieuws 30 Brieven 31 puzzel 32 Theo de buurtconciërge Rutte blundert, bankwezen glundert

Toen het ging om het tweede noodhulppakket aan feit dat álle EU-regeringsleiders momenteel Griekenland, zat premier Rutte er 50 miljard euro naast. de kosten van het tweede noodpakket aan Griekenland zo klein mogelijk proberen neer Foutje? Wie het gehele plaatje ziet, zou denken van niet. te zetten. Omdat ze donders goed weten hoe klein het draagvlak onder hun bevolking is.’

Was het een blunder van vijftig miljard of een motie van afkeuring tegen de premier Daar komt volgens de SP’er bij dat er bij de probeerde de burgers opzettelijk in, die overigens geen meerderheid kreeg. pakket-bijdrage van de banken een groot te misleiden? Anders gezegd: had de premier vraagteken te plaatsen is. ‘Er wordt gespro- gewoon z’n dag niet of is hij een goochelaar Maar waar ging het precies om? Vlak na de ken over het ‘doorrollen’ van leningen, wat die z’n publiek voor de gek houdt? ‘Feit Eurotop op 21 juli zei premier Rutte dat het betekent dat Griekenland zijn schulden later is dat Rutte een onjuiste voorstelling van tweede hulppakket aan Griekenland 109 en tegen lagere rente mag terugbetalen aan zaken gaf, die hij later tijdens het debat miljard bedroeg, waarvan de banken zo’n de banken. Die moeten dus iets langer op met de Kamer niet wilde corrigeren’, zegt 50 miljard voor hun rekening zouden wellicht iets minder geld wachten. Wellicht, SP-Kamerlid . ‘Hij sprak enkel nemen. In werkelijkheid echter bestond die want ze mogen ook nog eens zelf kiezen of over een ‘onhandig rekensommetje’ van zijn 109 miljard uitsluitend uit publiek geld en en hoe ze dat gaan doen. Hoezo dan bijdrage kant. Maar het was niet onhandig, het was ging het ook nog eens om een veel groter van de banken? Ze hebben feitelijk niet eens gewoon onjuist. Laat ik zeggen dat hij in totaalbedrag: 159 miljard in 2014 en zelfs extra uitgaven. Alles wijst er dus op dat men ieder geval probeerde te maskeren dat hij 215 miljard in 2020. alles op alles zet om de bijdrage van de ban- een blunder had gemaakt. Kijk, iedereen De vraag is dan waaróm Rutte zo’n moeite ken zo groot mogelijk te laten lijken, terwijl maakt weleens een fout. Maar tegenover de heeft met het noemen van de juiste de publieke bijdrage die wordt opgebracht Kamer blijven ontkennen dat je een verkeer- bedragen. Onze premier is toch niet dom? door de belasting betalende burger juist zo de voorstelling van zaken hebt gegeven, dat Irrgang: ‘Rutte is zeker niet dom. Maar je klein mogelijk wordt afgeschilderd.’ vind ik niet kunnen.’ De SP-fractie diende moet het zien tegen de achtergrond van het Zo bezien komen de banken goed weg in

4 tribune september 2011 Minister van Financiën De Jager en premier Rutte: in het nauw column door ‘onhandig’ rekensommetje. Over , Griekenland en Europa

In de februaridagen van 1992 stonden wij aan de poort van het Gouvernement in Maastricht. Wij stonden daar – nu bijna twintig jaar geleden – om te demonstreren tegen het Verdrag van Maastricht dat daar in elkaar gespijkerd werd.

Voor ons was kraakhelder dat dit verdrag een geste was aan het Europese bedrijfs- leven, in het bijzonder de multinationals. Die vonden al die grenzen maar niks, slecht voor de handel. Ze staken toen al niet onder stoelen of banken dat ze naar een Verenigde Staten van Europa wilden, met één regering, met één president, één markt en één munt. Verenigd in het ietwat geheimzinnige genootschap De Ronde Tafel van Industriëlen bekokstoofden ze hoe ze de politiek op de rug zouden krijgen. Want er moest natuurlijk wel wat deze deal. Hun ‘bijdrage’ bestaat voor­ het ter perse gaan van deze Tribune is nog overwonnen worden. Immers, wat zou namelijk uit het verlengen van uitstaande onduidelijk of de Finse deal overeind blijft. er overblijven van de democratie in die leningen aan Griekenland. Maar het risico Voor Irrgang blijft sanering van de giganti- superstaat Europa? Hoe zou het volk nog dat de failliete natie genoemde leningen sche Griekse schuld een harde voorwaarde iets te zeggen houden? nooit meer kan terugbetalen wordt steeds om met nieuwe leningen in te kunnen Zonder dat die laatste vraag werd beant- meer gedekt door de Europese burgers, stemmen. Ook de aanpak van speculatie woord, namen de politici vrijwel zonder die met nog eens 109 miljard over de brug door de financiële markten staat hoog op uitzondering de agenda van het bedrijfs- komen. het verlanglijstje van de SP. Het idee dat leven over. De grootste monetaire operatie Is de hele operatie er dan uitsluitend op handelaren door middel van zogenaamde van de geschiedenis kon van start gaan. gericht om het Europese bankwezen te ont- credit value swaps en het zaaien van paniek Die ene markt en die ene munt kwamen er.

Maar boontje kwam om zijn loontje.De roekeloosheid van de politici zou worden ‘Alles wordt op alles gezet om de afgestraft door de wetten van de werkelijk- heid. Eén munt voor één land stelt dat land in staat om monetair beleid te voeren, de bijdrage van de banken zo groot munt op te waarderen of te devalueren. Dat middel werd de lidstaten uit handen mogelijk te laten lijken’ geslagen. Dat is wat Griekenland en Europa nu – naast andere zaken – de das om doet. zien? ‘Daar lijkt het heel veel op’, zegt Ewout grof geld kunnen verdienen door op het Idealisme is mooi, maar wanneer idealen Irrgang. ‘De banken betalen in feite niet mee failliet van complete naties te gokken, is de niet eerst door de zeef van het realisme aan de oplossing van het probleem dat ze partij een doorn in het oog. Irrgang: ‘Met gaan kunnen ze omslaan in hun tegendeel. zelf mede veroorzaakt hebben.’ dit nieuwe pakket worden de schulden van Wil je meer weten, kijk dan naar het Griekenland niet aangepakt en daardoor filmpje ‘Europa: toen, nu en straks in 15 Groot was de consternatie toen bleek dat helpt dit reddingspakket de banken in plaats minuten’ op de website van de SP. Finland een cash onderpand op noodlenin- van de Grieken. Als we de schulden niet gen aan Griekenland had uitonderhandeld. gedeeltelijk kwijtschelden is elke extra euro Hiermee kan het hele Europese noodpakket naar Griekenland alleen maar het subsidië- Jan Marijnissen op losse schroeven komen te staan, want als ren van de Europese banken.’ afzonderlijke landen volgens Fins voorbeeld nu ook onderpand gaan eisen dan moeten de Grieken weer extra miljarden bijlenen om tekst Rob Janssen dat onderpand te kunnen financieren. Bij foto Martijn Beekman / Hollandse Hoogte 6 tribune september 2011 Hoogleraar Jan Douwe van der Ploeg Over China en de boeren, Afrika en de honger, de wereld en de toekomst ‘chronisch honger voor Meer dan een miljard mensen’

China is booming. Andere landen in Zuidoost-Azië, Afrika en een-vijftiende hectare. Het platteland is dus Zuid-Amerika lukt het moeilijk de honger uit te bannen. Valt eigenlijk één gigantisch complex van moes- tuinen van eenderde hectare. Als je met de er van China te leren? Hoe effectief is onze ontwikkelings- trein van Beijing naar Shanghai gaat, rij je hulp? Lossen we ooit het hongervraagstuk op? En welke rol door die eindeloze vlaktes met tuintjes… de kan de VN spelen? Flevopolder valt erbij in het niet.’ › Meerdere oogsten per jaar? We treffen elkaar op historische grond: hotel landbouwpolitiek. Men doet er alles aan om ‘Ja, mede daardoor halen ze zeer hoge De Wereld in Wageningen. Het hotel ligt de boeren tegemoet te komen. Met de mond hectare-opbrengsten.’ aan het 5 Mei Plein, de plek waar vele jaren liberaliseren ze, ook internationaal. Maar op Bevrijdingsdag door Prins Bernhard een in de praktijk voeren ze een beleid dat ertoe › Het is wel allemaal handwerk, denk defilé van oud-strijders werd afgenomen. leidt dat de landbouwprijzen stijgen, en ik, wanneer je in zo’n kleine tuin moet Midden op het plein staat een monument. daarmee de inkomsten van de boeren, dat werken. Een ander monument dat speciaal voor deze de boeren geen belasting hoeven te betalen, ‘Nee, ze zijn volop aan het mechaniseren plek vervaardigd is, staat bescheiden ergens en dat ze gratis medische verzekeringen en hebben het gebruik van trekdieren sterk aan de rand van het plein. Het monument krijgen. Er wordt veel geïnvesteerd in het teruggebracht. Die moeten immers ook eten – een grote toorts – werd door de bevolking platteland. en verzorgd worden. Vaak zie je dat mensen afgewezen omdat het verkeerde associaties Zal ik even doorgaan? China heeft weinig samen een combine huren om het graan op kon wekken. Het hotel is eigenlijk geslo- goede landbouwgrond beschikbaar per alle akkers tegelijk binnen te halen. Maar je ten, maar een vriendelijk verzoek aan de hoofd van de bevolking. Sinds de onafhan- ziet ook nog steeds schrijnende toestanden, dienstdoende chef heeft ertoe geleid dat we kelijkheid in 1948 zijn de Chinezen in staat hoor. Wat te denken van mensen die een zelfs in de beroemde zaal, waar in 1945 de geweest om de landbouwproductie per- ploeg trekken. Het doet pijn aan je ogen als capitulatie van Duitsland getekend werd, manent te laten stijgen, met uitzondering je het ziet.’ plaats hebben mogen nemen. van de periodes van mislukte grootschalige Ik merk al snel dat het uitgebreide voorwerk revolutionaire experimenten. Ook zijn ze › Hoe zit het met de urbanisatie, de trek dat ik gedaan heb voor ons gesprek achteraf erin geslaagd de armoede op het platteland naar de stad? niet nodig is geweest. Vrijwel onmiddellijk ver terug te dringen. Vroeger had 70 procent ‘In Afrika en Zuid-Amerika hebben we een wordt duidelijk waar ons gesprek voorname- minder dan 1 dollar per dag te besteden, nu eindeloze trek gezien als eenrichtingsver- lijk over zal gaan: China, het land dat hem is dat percentage gezakt tot 2 à 3 procent. keer. Allemaal naar de stad, met gigantische overduidelijk uitermate fascineert. Als je dit vergelijkt met Afrika, de oefen- krottenwijken als gevolg. In China zijn het ontwikkelingstuin van het Westen, dan zie meer cyclische bewegingen, van en naar de ‘Wat mij meteen opviel is de open en kriti- je daar het tegenovergestelde: daar stagneert stad. Als achttienjarige trek je naar de stad, sche houding van de mensen. Ze zijn trots de groei van de voedselproductie en neemt je werkt daar in de grote industrie, verpatst op hun onafhankelijkheid, op de partij en op de armoede toe.’ het geld, komt bij zinnen, raakt verloofd en hoe hun land zich heeft ontwikkeld. Tegelij- getrouwd, en de vrouw gaat weer naar het kertijd zijn ze uitermate kritisch over wat er › Inmiddels gewend aan het idee dat we dorp. De man gaat nog een aantal jaar door op dit moment gebeurt.’ het vooral over China gaan hebben in dit in de industrie, probeert een baan dichterbij gesprek, stel ik de volgende vraag. Hoe te krijgen en komt regelmatig naar huis, in › Wat geldt de kritiek? zijn de eigendomsverhoudingen op het ieder geval om te helpen in de drukke sei- ‘In het dagelijks leven geldt de kritiek vooral Chinese platteland? zoenen. Uiteindelijk zal het gezin verenigd het zware, drukke bestaan dat de mensen lij- ‘Formeel is de grond van het collectief ver- zijn, er komen kinderen, daar worden dan den. Er is ook veel kritiek op de situatie in de enigd in de dorpscomités, maar het feitelijke weer huizen voor gebouwd, zodat die later fabrieken. Denk dan vooral aan de arbeids- bezit is individueel. Dat ligt vast in contrac- ook weer terugkomen.’ omstandigheden en de reis- en werktijden. ten van tien à twintig jaar, inmiddels dertig Hoewel het land snel industrialiseert, zijn jaar. Daarnaast is de formele rechtspositie › De familiaire banden zijn sterk? de boeren nog wel de belangrijkste factor. van de boeren recentelijk sterk verbeterd.’ ‘Zeker. Het ideaalbeeld is dat de drie gene- Op het platteland is er veel onvrede vanwege raties samenwerken: de grootouders zorgen de achterstand op de stad. Men vreest dat › Eigenlijk is het platteland dus verdeeld voor de kinderen, zodat de vader ver weg de boeren in opstand komen en men weet onder de kleine boeren? kan gaan werken en de moeder dichtbij. wat dat betekent: een nieuwe omwente- ‘Om het plastisch te zeggen: het gemiddelde Natuurlijk heeft deze aanpak ook een scha- ling. In China bestaat er dan ook een heuse boerenbedrijf in China is 5 mu. Eén mu is duwzijde. Van de kinderen wordt

tribune september 2011 7 immers verwacht dat zij voor hun ouders zorgen en dat is veelal financieel beslist niet makkelijk.’

› De wereldbevolking gaat naar 9 miljard. Wat vind je van de eenkindpolitiek in China? ‘Je mocht in de stad één kind en op het plat- teland twee kinderen. Historisch gesproken was het onvermijdelijk en ook goed. Maar het is ook goed dat men er nu geleidelijk afscheid van neemt. Want het was voor veel mensen hard en pijnlijk. Het heeft natuurlijk iets onmenselijks. Maar anderzijds moet ge- zegd worden dat mede dankzij die maatregel China zich zo heeft kunnen ontwikkelen. Je hoeft alleen maar naar landen als India, Pakistan en Bangladesh te kijken: zie hoe schrijnend het daar is.’

› In het Westen heeft de vooruitgang zich vertaald in individualisering. Hoe ligt dat in China? Hij aarzelt en vraagt: ‘Is dat nou zo? Ik heb het idee dat we steeds nieuwe stamverban- den creëren. Alle motorrijders lijken op elkaar en gedragen zich op dezelfde manier. Alle mannen van onze leeftijd die den- ken dat ze nog een keer de Mont Ventoux moeten beklimmen lijken op elkaar. Je ziet het ook in Wageningen op 5 mei. Jongeren trekken naar de verschillende plekken waar verschillende muziekstijlen te horen zijn en waar de bijbehorende scene zich dan ‘Vroeger had in China 70 procent van de verenigt.’ mensen minder dan 1 dollar per dag, nu is › Oké, maar dat is zelfgekozen verband. dat 2 à 3 procent’ Maar hoe zit het met het unieke familiaire verband? ‘Ja, daar heb je gelijk in. Die bloedbanden worden minder belangrijk naarmate mensen maatschappij, blijven hechten aan twee daar niet. Ook intellectuelen lachen daar financieel onafhankelijker worden van dingen. Allereerst autonomie. Ik bedoel niet om. En ze laten het niet bij woorden, ze elkaar.’ daarmee de extreme wil tot zelfredzaam- maken er ook écht werk van.’ heid. Komt er een crisis en sluit de fabriek, › Toen je in China ging werken, kon je zorg dan dat je een stukje grond hebt op het › Echt harmonieus kun je China toch niet nader kennis maken met een land dat voor platteland zodat je weer verder kunt. Wees noemen? veel andere mensen nog zo veel geheimen zelfstandig. En als tweede de onverwoest- ‘Klopt, het land is verre van harmonieus, herbergt. Wat viel je het meeste op? bare drang om vooruit te komen. Ontwik- maar de Chinezen vinden wel dat het die Hij denkt lang na. ‘Sommige dingen denk je kel het land, ook al is het nu dor omdat de kant op moet. Op het platteland zijn er jaar- te weten, maar pas later kom je er achter wat grond het water niet vasthoudt. We bouwen lijks honderdduizenden geregistreerde uit- er écht aan de hand is. Wat me persoonlijk terrassen, zodat over een paar jaar deze hel- barstingen van geweld, zoals ontvoeringen bijvoorbeeld echt fascineert is dit. Mannen ling groen is.’ van functionarissen van de partij, gebouwen van vijfenzeventig die op een helling ter- die bezet worden, demonstraties, blokkades, rassen aan het aanleggen zijn – echt zwaar › Bestaat er een wrok op het platteland brandstichtingen. Allerlei misstanden liggen werk – en dat doen voor hun kinderen. En, jegens de stad? aan dat geweld ten grondslag. Bijvoorbeeld let wel, die kinderen zijn veertig en werken ‘Dat is een grote zorg van de overheid en de partijmensen die voor een luttel bedrag land ver weg ergens in een fabriek. Dat boeit me partij. Als de inkomenskloof te groot wordt onteigenen en dan duur verkopen aan een enorm. Dat is in het klein het grote verhaal dan kan het gaan borrelen en ontploffen. Er ontwikkelaar. Om aan dat soort mistanden van China. Mensen die met hun minuscule zal gestreefd moeten blijven worden naar een eind te maken heeft het Centraal Comité bedrijfjes, die heel ingewikkeld zijn inge- een evenwicht. Het woord ‘harmonie’ heeft van de partij ook besloten de rechtspositie vlochten in een zich steeds veranderende in China een grote en belangrijke betekenis. van de individuele boer te versterken. Cor- Hier wordt het vaak truttig gevonden, maar ruptiebestrijding staat hoog op de agenda.’

8 tribune september 2011 Tibet en Taiwan onbespreekbaar is, maar dat je voor de rest over alles een zinnig debat kunt hebben. Dat wordt zelfs zeer op prijs gesteld.’

› Over experimenteren gesproken. Ze hebben toch op enig moment gezegd: één land, twee systemen? ‘Klopt. Dat was toen ze in het zuiden veel economische vrijheid introduceerden en gelijktijdig de grenzen opstelden voor bui- tenlandse investeerders.’

› Wordt er nu al geëxperimenteerd met een grootschaliger opzet van de voedselpro- ductie? ‘Ja, zeker. Ook op dat terrein wordt er van alles uitgeprobeerd. Er wordt geëxperi- menteerd met grotere percelen voor de individuele boeren, maar ook met zeer grote agrarische bedrijven. Die laatste soms met buitenlandse investeerders en de nieuwste technologie. De enige vraag daarbij is: wat werkt het beste? Ze zijn wars van ideolo- gische fijnslijperij. Deng Xiaoping zei: De rivier oversteken door steeds op een andere kei te springen. Dat idee.’

› Giro 555 staat weer op ons beeldscherm. Tien miljoen mensen dreigen in de Hoorn van Afrika ten prooi te vallen aan honger. ‘Ik word daar ook wanhopig van. Het is ellende in dubbel opzicht. Het eerste is het ‘Op alle terreinen organiseert China structu- gegeven dat miljoenen kinderen sterven in de armen van hun moeder omdat zij niet reel experimenteerruimte, daardoor leren de voor eten kan zorgen. De andere ellende is mensen veel en snel’ het gegeven dat wij niet in staat zijn daar verandering in te brengen. En dat heeft alles te maken met de westerse onverschilligheid. In de jaren negentig was het aantal mensen › Bestaan er nog communes, zoals ten tijde Ten zuiden van Beijing is er zo een: die is 2 dat chronisch met honger te kampen had van de culturele revolutie? bij 3 kilometer groot. Vrachtauto’s komen 850 miljoen, wereldwijd. Toen zijn de mil- ‘Nee, dat is verleden tijd. Daar is al jaren uit heel China, en daar tussendoor krioelen lenniumdoelen, waaronder een halvering geleden door een dreigende boerenopstand die kleine boeren met driewielige tractortjes van dat aantal, afgesproken. En nu zijn we een eind aan gemaakt. In de provincie Anhui vol met uien, tomaten, noem het maar op. twintig jaar verder, en nu is het aantal verder begon dat met boeren die het vertikten zo Wij kennen dat niet meer: grote markten doorgestegen naar meer dan 1 miljard. Nu er te werken en besloten massaal te gaan be- met veel aanbieders en veel kopers. Via de een piek is in de Hoorn van Afrika, is er weer delen. Dat leidde tot zo’n enorme schok dat restaurateurs en de tussenhandel gaat alles even aandacht voor deze tragedie, maar men besloot om te gaan experimenteren met de stad in.’ voor het drama dat daarachter ligt, en al heel andere verhoudingen. Toen bleek dat het lang, hebben we geen structurele aandacht.’ individueel bewerken van de grond leidde › Wat is het grootste misverstand over tot een enorme zwieper vooruit voor de pro- China? › Wie is ‘we’? ductie, heeft men geleidelijk de communes ‘Dat wij er niets van zouden kunnen leren, ‘De grote internationale instituties: Wereld- ingeruild voor de nieuwe verhoudingen en dat wij in alle opzichten beter zijn en alles bank, IMF, WTO, FAO, noem ze allemaal de nieuwe aanpak.’ beter doen. Maar wij zouden echt kunnen maar op. Zij hebben de handen van de land- leren van hun enorme vermogen om bij te bouw afgetrokken. Nu wordt er gezegd: ‘We › Het lijkt me logistiek niet eenvoudig voor sturen, te leren van fouten en te corrigeren, hebben vanaf 2005 de landbouw verwaar- die kleine boeren. beslissend en ver voorbij het eigen gelijk, loosd.’ Het is allemaal terug te voeren op het ‘Wij zijn dat verleerd, maar in China mar- telkens weer. Op alle terreinen organiseren neoliberale waandenkbeeld dat de markt cheert het allemaal. De boeren rond een ze structureel experimenteerruimte. Daar- het allemaal wel zal oplossen. Niet dus. Er is stad voeden de inwoners van de stad. Ze door leren ze veel en snel. niks mis met markten als zodanig, maar je treffen elkaar op markten, groot en klein. En verder: mijn ervaring is dat de status van moet ze inkaderen. Ik heb het dan

tribune september 2011 9 zich willen en moeten ontwikkelen botst en dat die boeren ook een nuttige kracht een beschermde ontwikkeling met alle re- vertegenwoordigen.’ gels van de mondiale organisaties. Want die willen maar één ding: totale vrijhandel over › Is het feit dat landen als India, Brazilië de hele wereld. Op de tweede plaats moeten en Zuid-Afrika steeds meer samenwerken ze helpen met investeren in het platteland, ook reden tot hoop? investeringen in de landbouw. Materieel, ‘We noemen ze de BRIC-landen. Het goede maar ook in wetgeving. Zorg dat boeren een eraan is dat zij de westerse hegemonie bij redelijk bestaan kunnen opbouwen, en niet de Wereldbank en de WTO doorbreken. Dat Jan Douwe van der Ploeg is hoogleraar Rurale van hun land verdreven kunnen worden leidt tot meer ideeën en een eerlijkere verde- Sociologie aan de universiteit Wageningen, de door criminele bendes. Zorg voor een kadas- ling van de mondiale macht en daarmee van universiteit waar hij ook aan studeerde. ‘Ik wilde ter. Erken boerenbonden.’ de welvaart.’ de wereld verbeteren.’ Hij is een man van de wereld; geboren en getogen in Friesland, bereisde › Maar men zegt: het komt door de droog- › Even terug naar Afrika. Wat is waar van hij de hele wereld. Hij werkte in Peru, Colombia, te! Twee seizoenen geen regen. de verhalen dat er steeds meer land wordt Guinee-Bissau en Italië. Sinds een paar jaar is Van ‘Er is een heel oud boek waarin staat: “Een opgekocht door westerse bedrijven en der Ploeg ook hoogleraar aan de Universiteit van verstandige boer heeft een voedselvoorraad landen? Beijing, waar hij doceert en onderzoek doet. Er zijn voor zeven jaar.”’ ‘We noemen dat land grabbing. Dat is een verschillende boeken van zijn hand verschenen. sluipend proces, waarvan we waarschijnlijk ‘Ik opereer op het snijvlak van wetenschap, praktijk › De Bijbel, neem ik aan? maar een klein deel echt kunnen zien. We en beleid.’ ‘Ja. De wereldwijde voedselvoorraad is nu hebben dit in het verleden al vaker gezien: Zijn Friese afkomst verloochent hij niet. Integen- goed voor 42 dagen. Dat is korter dan ooit.’ conglomeraten van bedrijven en kapitaal- deel, zo is hij al jaren als adviseur betrokken bij de verschaffers die proberen grootschalig land, gebiedscoöperatie NFW, Noordelijke Friese Wouden. › Maar waar is de FAO, de voedsel- en water of arbeidskracht te verwerven. Na Een samenwerkingsverband van boeren en andere landbouworganisatie van de VN, dan? 1880 hebben we dat bijvoorbeeld gezien. Je grondgebruikers, met een totale oppervlakte van ‘Bij uitstek die organisatie zou hier een ziet het vaak gebeuren na een crisis. Wat dit zo’n 50.000 hectaren in het noordoosten van Fries- leidende en coördinerende rol in moeten betreft speelt de wereld met vuur. Ook hier: land. Doel van de NFW is regionale zelfsturing, door vervullen.’ de internationale organisaties signaleren middel waarvan de regionale economie versterkt het wel, maar doen er niets aan. Het enige en gelijktijdig verduurzaamd wordt. › Maar wat moeten we nu met de honger wat ze hebben voorgesteld is een vrijwillige in Afrika? Weer Bono van stal halen, weer gedragscode. Alsof de ervaringen uit het een avondvullend programma met BN’ers, verleden niet hebben laten zien dat dit elke weer een collecte? keer vreselijk ontspoort. ‘Nou kijk, ik zal niet gauw zeggen dat iets Een van de voorbeelden nu is de aankoop niet alleen over de nationale voedselmark- zinloos is, maar ik weet er toch genoeg van grond voor bebossing. Dat hangt al- ten, want die zijn eigenlijk meer en meer van om te zeggen dat heel veel dingen heel lemaal samen met die handel in emissie- verdwenen, maar in dit geval juist over de weinig uithalen. Natuurlijk, het zou een rechten. Je krijgt daar enorm veel geld voor internationale markt. Men heeft de illu- schande zijn als we geen 555 organiseerden, vanuit het PES, een fonds. De verleiding is sie gehad met één, grote wereldmarkt de want dat zou betekenen dat we onze ogen dan groot om hele stukken landbouwgrond voedselproductie en –distributie te kunnen helemaal zouden sluiten en ons cynische op te schonen, mensen eraf en bomen reguleren. Ondertussen hebben we onze hoofd afwenden. Maar als je me vraagt wie erop. We hebben zoiets ook gezien ten tijde ogen gesloten voor de slimmeriken die wat moet doen, dan zeg ik wat ik eerder zei: van de opkomst van het kapitalisme in de lijnen hebben gelegd tussen de arme en de de internationale organisaties kunnen veel achttiende eeuw in Engeland. Ook toen zag rijke gebieden en die nu onze producten, meer doen. Maar ze doen het alleen niet.’ je een clearance van het platteland. Toen zoals asperges, laten produceren in Peru. De bedoeld om de mensen naar de stad te jagen organisaties die hadden moeten waarschu- › Zijn er ook nog lichtpuntjes? om daar als proletariaat te gaan werken in wen en optreden tegen deze tendenzen die ‘Ik zie er drie. In bijvoorbeeld Brazilië zien de fabrieken. Het ziet ernaar uit dat we nu rampzalig uitpakken voor de boeren en de we nu een trek van de stad naar het platte- zo’n clearance gaan meemaken ten behoeve voedselvoorziening daar, keken de andere land. De motivatie? Mensen willen niet dat van klimaatbehoud. Een voorbeeld van kant uit. En nu er weer zo’n drama is, wordt hun kinderen opgroeien als menselijk vuil. goede bedoelingen waarbij het middel erger er weer aan de burger gevraagd zijn porte- De tweede belangrijke verandering is de sa- is dan de kwaal.’ monnee te trekken.’ menwerking die boeren – ook internationaal – met elkaar aangaan. Dat zie je steeds meer › Nou heeft China ook een bepaalde repu- › Wat hebben die mondiale organisaties en dat werpt ook vruchten af. Een derde tatie opgebouwd in Afrika. Hoe moeten dan precies nagelaten? lichtpunt is dat er in de kritische hoek een we daarnaar kijken? ‘Om te beginnen moeten ze de landen in het herbezinning plaatsvindt op de vraag wat nu ‘Zo kritisch mogelijk. Maar er wordt in het Zuiden het recht toekennen hun landbouw eigenlijk boeren zijn. Vaak is er door linkse Westen gesteld dat China zich niet mag te beschermen. Wij hebben onze bloeiende mensen negatief gedacht over de boeren. Ze indekken als het gaat om zijn voedselzeker- landbouw kunnen opbouwen omdat we de werden primair gezien als een sta-in-de-weg heid, want ook China zou moeten vertrou- boerenstand op allerlei manieren geholpen bij veranderingen. En bovendien, ze zouden wen op de wereldmarkt. Maar China gaat z’n hebben en beschermd hebben tegen de gril- op termijn toch verdwijnen. Nu ziet men in 1,3 miljard inwoners natuurlijk niet afhanke- len van de markt. Nu de zuidelijke landen dat we de boerenstand niet kunnen missen, lijk maken van die wereldmarkt. Want als er

10 tribune september 2011 één manier is om grote risico’s te nemen met je bevolking dan is het dat wel.’

› En als we kijken naar China in Afrika als het gaat om de grondstoffen? ‘Dan is mijn reactie: heeft de wereld niet steeds zo gefunctioneerd? Het kapitalisme heeft altijd getracht de grondstoffen te mo- nopoliseren. En nu meldt er zich een andere partij en dan wordt er gezegd: dat mag niet.’

› De populariteit van de ontwikkelings- hulp blijft maar dalen. Wat vind jij van onze ontwikkelingshulp aan de Derde Wereld? ‘Het is een middel om te laten zien dat het ons ter harte gaat wat er in de wereld gebeurt, maar ons eigenbelang speelt een te grote rol. We hebben te veel onze steeds wis- selende stokpaardjes bereden. En we hebben er ook altijd zelf aan moeten verdienen, bijvoorbeeld in de vorm van meer export. Maar dat gezegd zijnde, wil ik wel zeggen dat ontwikkelingshulp wel degelijk zinvol kán zijn. Maar het klopt, ontwikkelingshulp is voor veel mensen een beslagen voorruit geworden. Een van de redenen waarom dat zo is, is het feit dat we het veel te veel een zaak hebben gemaakt van doctorandussen en zogenaamde ontwikkelingsdeskundigen. Terwijl ik ervan overtuigd ben dat het in veel gevallen veel beter is om een voorman ergens naartoe te sturen. Een praktisch iemand die technisch kundig is en kan organiseren. Via deze mensen heb je ook ‘De wereldwijde voedselvoorraad is slechts een veel beter communicatiekanaal met de mensen hier.’ goed voor 42 dagen’

› Moeten we het aantal landen waaraan wij hulp geven niet verder terugbrengen, de economie en de markten moest organise- Willen we die betere wereld daadwerkelijk en dan het hele land mobiliseren om die ren. Nu breekt steeds meer het inzicht door bereiken dan zal de strijd op vele fronten, landen gedurende bijvoorbeeld tien jaar dat we mondiale problemen hebben die we met vaak verschillende middelen, moeten op een hoger plan te brengen? lokaal moeten oplossen. Standaardoplos- worden gestreden. Het vergt economische ‘Als de hulp praktisch is en zichtbaar ergens singen werken niet; ze houden te weinig strijd, maar ook sociaal-culturele strijd, toe leidt, zijn de mensen graag bereid dat rekening met de lokale omstandigheden en waarin de vraag centraal staat: wat deugt wel te steunen. Dat zie je aan al die geslaagde ontwikkeling. Misschien is dat ook wel de en wat deugt niet en waarom. Het betekent initiatieven die gewone mensen nemen voor verklaring voor de machteloosheid van de dingen zichtbaar maken, mensen voorlich- projecten elders. De lijnen zijn dan kort en VN en haar organisaties.’ ten. En het behelst de goede bondgenoten informeel. Dat helpt. En als dan iedereen zoeken.’ zijn steentje bijdraagt – de scholen en de › Hoe organiseren we de wereld zodanig universiteiten; de fabrieken en de bouw­ dat de almacht van het internationale › Is er nog een rol weggelegd voor de VN? bedrijven; de boeren en de vervoersmensen kapitaal wordt doorbroken om zo welvaart ‘Ik ben daar somber over. Neem de FAO. Die – dan gaat het ook weer leven.’ en beschaving veilig te stellen? organisatie is helemaal vastgelopen, niet in ‘We hebben óók internationale arena’s de laatste plaats door corruptie. De goede › Hoe gaan we de mondiale problemen in nodig waar onrecht en misstanden kunnen mensen zijn daar vertrokken omdat er bijna de globaliserende wereld te lijf? worden aangeklaagd. Natuurlijk zoekt het niet viel te werken. Gelukkig komt er nu een ‘Vroeger wilden we lokale problemen oplos- kapitaal de plekken met de laagste belasting nieuwe directeur-generaal, een Braziliaan sen met één mondiaal antwoord. We hadden en kosten. Het creëert zelfs eigen rioolput- die mede aan de basis heeft gestaan van de één bepaalde receptuur, waarvan we dach- ten om het laagste punt te vinden. Maar Lula-beweging.’ ten dat die overal toepasbaar was. Neem de ondertussen is het ook nodig dat mensen FAO. Die had de receptuur voor het oplossen nadenken wanneer ze die asperges uit Peru tekst Jan Marijnissen van voedselproblemen. De WTO wist hoe je uit het rek pakken, of liever niet pakken. foto’s Suzanne van de Kerk

tribune september 2011 11 > Luisteren naar zorgverleners

‘Telkens als er misstanden in de zorg aan het licht komen, zoals zorgverleners die ’s nachts in hun eentje verantwoordelijk zijn voor dertig patiënten, doet de politiek het af als incident. Dat moet volgens mij eerst onderzocht worden.’ Volgens SP-Tweede Kamerlid is het belangrijk om de stem van patiënten en medewerkers te laten klinken. Daarom krijgen nu 6.668 ouderenverzorgers en 4.821 gehandicap- tenverzorgers een stem in de twee nieuwste ‘Aan het woord’-onderzoeksrap- porten van de SP. Leijten: ‘Als je luistert naar de werkvloer weet je dat de proble- men geen incidenten zijn en hoor je hoe ze de ouderenzorg de gehandicaptenZorg opgelost kunnen worden. Zo blijken alle politieke afspraken van de afgelopen jaren aan Het woord aan het woord over minder bureaucratie en meer handen terug naar de werkvloer terug naar de werkvloer aan het bed in de praktijk gebakken lucht. We hebben de enquêtes in 2009 en 2011 gehouden en de klachten nemen toe. eenderde van de zorgverleners ander werk ‘De ouderenzorg aan het woord’ en ‘De gehandi- Inmiddels ervaart driekwart van de overweegt, een steeds groter deel zelfs captenzorg aan het woord’ zijn te bestellen via de zorgverleners een toename van bureaucra- buiten de zorg. Dit kan opgelost worden SP-webshop: tie en ruim tweederde klaagt over minder door de verantwoordelijkheid voor zorg en handen aan het bed. Alles wat de afgelo- budget te geven aan patiënten en zorgver- pen jaren door de politiek als verbetering is leners. Dat leidt tot meer werkplezier en genoemd, wordt door de zorgverleners minder bureaucratie, zodat we ook nog afgewezen. Ik vind het schokkend dat ruim eens geld besparen. www.sp.nl/shop

> ‘Gevechtshandelingen’ > SP-afdelingen redden spoedeisende hulp door politie Kunduz Bijna 1.600 mensen tekenden een petitie hebben, moeten uitwijken naar . van de SP-afdelingen Duiven, Wester- Onacceptabel, volgens de lokale SP: voort en Zevenaar tegen de nachtelijke zorg moet dicht bij de mensen blijven. sluiting van de Spoedeisende Hulp in Begin augustus kwam het goede nieuws: Zevenaar. De sluiting per 1 september de acties van de SP-afdelingen hebben zou betekenen dat mensen die ’s nachts geholpen. De sluiting is voorlopig of in het weekend acute zorg nodig uitgesteld. foto isafmedia / flickr.com > SP-Europarlementariër opent aanval De Tweede Kamer – niet de SP – ging op casinokapitalisme akkoord met de zogenoemde ‘politiemissie’ naar de provincie Kunduz in Afghanistan. SP-Europarlementariër Dennis de Jong Onder allerlei voorwaarden, waaronder de presenteerde begin september een plan eis dat de op te leiden politieagenten niet voor een Europese aanpak van speculan- voor legertaken worden ingezet. Naar het ten. De Jong: ‘Het is hoog tijd nu eens oordeel van de SP waren die afspraken echt de aanval te openen op het casino- een lachertje in de harde werkelijkheid van kapitalisme.’ De voorstellen van De Jong Kunduz. Het laatste nieuws is dat politie- perken de invloed van de financiële lobby commandant Samiullah Qatra in Kunduz in, bijvoorbeeld door openheid over zegt dat zij tóch gevechtshandelingen ‘adviezen’ aan Europarlementariërs. zullen uitvoeren om de openbare orde te Ook worden de risico’s van flitskapitaal herstellen. SP-Tweede Kamerlid Harry van beperkt, wordt het toezicht op de finan- Bommel wil snel een debat met de minister ciële markt versterkt en worden personen van Defensie: ‘Mochten gemaakte afspra- achter de speculaties persoonlijk aan- ken niet worden nageleefd dan moet deze sprakelijk, om verantwoordelijk gedrag af

missie worden afgebroken.’ te dwingen. foto isxc.hu

12 tribune september 2011 Vroeg of laat De zorgverzekering

2004 – In 2006 wordt een nieuwe zorgver- zekeringswet van kracht. Tijdens de be- spreking van die wet waarschuwt de SP dat zorgverzekeraars zich met de inhoud van de zorg gaan bemoeien. Minister Hoogervorst noemt die vrees ongegrond.

Agnes Kant in het debat van 15 december 2004: ‘Als je meer macht legt bij verzekeraars, kan dat leiden tot een aantasting van de rechten

van patiënten en van de professionele au- foto Gerhard van Roon / Hollandse Hoogte tonomie van bijvoorbeeld de voorschrijver. Minister Hoogervorst slaat waarschuwingen in de wind. De zorgverzekeraar gaat zich er echter mee bemoeien en dat vind ik een ongewenste is het volgende te lezen: hoge kosten. Het medicijn wordt ingezet ontwikkeling.’ ‘Zorgverzekeraars gaan de selectieve inkoop als een laatste redmiddel bij vrouwen met van zorg sterk uitbreiden. Er wordt gecon- borstkanker bij wie andere behandelingen In een later debat op 8 juli 2005 uit Agnes tracteerd op basis van prijs, kwaliteit, doel- niet meer helpen. Door dit besluit krijgen Kant haar zorgen nogmaals: matigheid en gepast gebruik. Ongewenste circa 200 vrouwen jaarlijks niet de behande- ‘Het gaat dus wel degelijk om het probleem praktijkvariatie wordt teruggedrongen.’ ling die volgens de Nederlandse Vereniging van de vrije artsenkeuze, dat nog steeds vol van kankerspecialisten NVMO noodzakelijk overeind staat. Laat de minister dan in ieder Deze VVD-minister van Volksgezondheid is. SP-Kamerlid : ‘Mensen geval erkennen dat dit zo is.’ gaat dus precies datgene doen waarvoor de die het niet breed hebben, wordt letterlijk SP altijd gewaarschuwd heeft, en waarvan een stuk van hun leven afgenomen. Dit mag Minister Hoogervorst erkent helemaal niets. de vorige VVD-minister van Volksgezond- niet gebeuren in een beschaafd land als Hij zei in weekblad Elsevier van heid zei dat het niet ging gebeuren: zorg- Nederland.’ 3 september 2005: verzekeraars gaan zich door middel van ‘Maar het is logisch dat zorgaanbieders ‘selectieve inkoop’ bemoeien met de inhoud – bijvoorbeeld medisch specialisten en van de zorg. Ze gaan zelfs bepalen welke www.sp.nl/zorg huisartsen – nerveus zijn. Zij vrezen dat praktijken gewenst zijn, en welke niet. de zorgverzekeraars het voor het zeggen De SP is er vaak vroeg bij om gevolgen van beleid krijgen. Dat is niet zo.’ Zorgverzekeraars bemoeien zich nu zelfs te doorzien en problemen te signaleren. De met het voorschrijven van medicijnen. Het andere partijen in de Tweede Kamer komen er 2011 – Minister Schippers sluit een akkoord College voor zorgverzekeringen heeft de vroeg of laat achter dat onze analyse klopte. met de ziekenhuizen en zorgverzekeraars. minister het advies gegeven het middel Onder het kopje ‘Vroeg of Laat’ een aantal pran- In de persverklaring van het ministerie VWS Lapatinib niet te vergoeden vanwege de gende voorbeelden.

> Op naar de 200: Veendammer vuist > Speciaalreeks CRISIS IN DE RECHTSSTAAT? M odern S ociali SM e WAARHEEN MET DE NAVO WIE RoEPT DE RECHTER ToT DE oRDE ALS HIj (ERNSTIgE) SocialiSMe iS MenSenwerk. MenSen Met Mooie idealen. ZESTIG JAAR NA HAAR OPRICHTING ZOEKT DE NAVO HAAR fouTEN mAAkT? IS DAT DE RECHTER zELf? of SCHIET HET die onrecht aanklagen, vakbonden oprichten en politieke NIEUWE PLEK IN DE WERELD. NA DE KOUDE OORLOG VER-RUIM- zELfREINIgEND vERmogEN vAN DE RECHTERLIjkE mACHT partijen Stichten. SocialiSMe iS de Strijd van MenSen DE DE ALLIANTIE HAAR WERKGEBIED VAN HET EIGEN GROND- juIST TEkoRT? IS HET mIDDEL vAN HERzIENINg NIET vEEL voor een betere wereld, tegen arMoede, onderdrukking GEBIED NAAR HEEL DE WERELD. SUCCESVOL WAS DAT NIET, TE bEPERkT? IS HET TERECHT DAT DE RECHTER zELf gAAT en tweedeling. deze Strijd wordt overal gevoerd, in het ZOALS BLIJKT UIT DE NAVO-MISSIE IN AFGHANISTAN. DAAR ovER DE HERzIENINg vAN zIjN voNNISSEN ? of moET ER parleMent, op Straat, op het werk, in de buurt, en over VOEREN DE NAVO EN HAAR BONDGENOTEN AL JARENLANG EEN EEN oNAfHANkELIjkE INSTANTIE komEN DIE RECHTERLIjkE grenzen heen, SaMen Met MenSen in andere landen. OORLOG DIE NIET TE WINNEN IS. DAAROM IS HET uITSPRAkEN kAN oNDERzoEkEN EN DAARovER EEN bINDEND DE HOOGSTE TIJD VOOR EEN NADERE BEZINNING OP DE ROL WAARH ADvIES kAN uITbRENgEN AAN DE RECHTER? CRISISin ‘Modern SocialiSMe’ laten en jan ModerVAN DE NAVO. Al veertig jaar zijn er SP’ers actief in en MarijniSSen zien Met welke probleMen SocialiSten in TIjDENS EEN oP 7 mAART 2008 DooR SP-TWEEDE kAmERLID het verleden worStelden en wat wij van hen kunnen IN DEZE UITGAVE VAN SPECIAAL EEN AANZET DAARTOE. gEoRgANISEERD SymPoSIum ovER “CRISIS IN leren. wat iS het SocialiSMe van de Sp? en hoe brengen DE AUTEURS SCHETSEN EERST DE ROERIGE GESCHIEDENIS DE RECHTSSTAAT?” WAREN DIT DE CRuCIALE vRAgEN. Sp’erS hun idealen in de praktijk? VAN DE NAVO EN KOMEN DAARNA MET EEN TOEKOMSTVISIE. RuIm HoNDERD DEELNEmERS LuISTERDEN NAAR DE ToE- ZIJ BEPLEITEN ALS DOEL EEN MONDIALE SAMENWERKING OM SPRAkEN vAN DE HoogLERAREN CRombAg, TAk, vAN koPPEN WERELDWIJD STABILITEIT, VREDE EN VEILIGHEID TE BEWAKEN SPECIAAL 1 SPECIAAL 2 EN WAgENAAR, EN gINgEN AAN DE HAND vAN vRAgEN vAN Jan Marijnissen is partijvoorzitter van de SP. EN TE BEWAREN. HET BONDGENOOTSCHAP ZOU ONDER- rond Veendam, maar tot een zelfstandige EEN PANEL bESTAANDE uIT mAuRICE DE HoND, HoogLERAAR Ronald van Raak is voorzitter van het Wetenschappelijk Bureau GESCHIKT MOETEN WORDEN AAN DE VERENIGDE NATIES. EEN MET ToN DERkSEN EN jAN DE WIT mET HEN IN DISCuSSIE. INvan de SP. DE Beiden zijn lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. n Soci IN DIT boEkWERkjE TREfT u DE ToESPRAkEN AAN EN Karel Koster is verbonden aan het Wetenschappelijk Bureau van vINDT u HET ANTWooRD oP DE vRAAg of ER EEN CRISIS IS de SP, gespecialiseerd in buitenlandse politiek en veiligheidsvraag- IN DE RECHTSSTAAT EN WAT DE oPLoSSINg HIERvooR IS. stukken. is Tweede Kamerlid van de SP en woordvoerder afdeling is het er nooit gekomen. Dat gaat RECHTS buitenlandse en Europese zaken. DE NAVO HARRY VAN BOMMEL ali RONALD VAN RAAK SMe KAREL KOSTER veranderen, als het aan de leden van de STAAT? JAN MARIJNISSEN SP-werkgroep Veendam ligt. Sinds juni SPECIAAL 1 SPECIAAL 2 hebben ze formeel de status van afdeling in oprichting. Daartoe hebben ze het afgelo- De SP brengt een serie boekjes uit onder pen jaar extra hard aan de weg getimmerd, de naam ‘Speciaalreeks’. Binnenkort met onder meer buurtonderzoeken en een verschijnt deel 4 over opvoeding – in de veel geraadpleegde hulpdienst. Ze volgende Tribune meer hierover. U kunt schaften een opvallend SP-voertuig aan en zich abonneren op de reeks; eerder verzamelden meer dan 1500 gesigneerde verschenen al ‘Crisis in de rechtsstaat’, werkhandschoenen voor de actie Armoede gehoord’, zegt voorzitter Nathalie Olden- ‘Minder Brussel’ en ‘Waarheen met de Werkt Niet. En dat is nog niet alles. ‘We burger. ‘Wat ons betreft is een Veendam- NAVO?’ gaan binnenkort starten met een huurders- mer vuist tegen Haagse vernielzucht hard onderzoek, aangezien we veel ontevreden nodig. Nieuwe leden om mee te helpen zijn geluiden over huurwoningen hebben heel erg welkom, samen sta je sterker!’ Kijk op www.sp.nl/shop onder boeken

tribune september 2011 13 > SP-Universiteit ‘peper in je reet’

In de zomermaanden organiseert de SP de ‘SP-universiteit’; leden komen een week- end bij elkaar om zich te laten inspireren. Een van de deelnemers was Arthur Vroomans, voorzitter van de SP in Pekela. Dit jaar ging hij voor het eerst naar de SP-universiteit. Hij heeft al heel wat scholingen bij de SP gegevolgd. Voor Vroomans was het een weekend van ‘inspiratie, de diepte in. Op vrijdagavond en zaterdag waren er lezingen en presentaties van mensen uit de partij. Het begon met Jan Marijnissen, altijd een bevlogen spreker. Die zette het thema, socialisme in de 21e eeuw, meteen stevig neer. Op zaterdag vond ik het verhaal van Ronald van Raak erg interessant. Het ging over politieke stromingen in Nederland, en hij koppelde dat aan de huidige crisis. De kern foto Thijs Coppus was: deze crisis biedt ons als socialistische partij ook kansen, dan wordt ons alternatief lijk over nieuwe media, maar ook over de Het belang van de SP-universiteit is voor duidelijker en snappen mensen beter dat Israëlisch-Palestijnse kwestie. Heel mooi Vroomans vooral inspiratie: ‘Je leert veel. het ook nodig is. Zoals Cruijff zegt: elk om te zien.’ Was de prachtige locatie niet Ook van elkaar, als je een biertje met nadeel hep zijn voordeel.’ Ook het politiek wat te veel van het goede? Vroomans: ‘De elkaar drinkt. Maar het geeft je vooral peper café ’s avonds vond Vroomans interessant: omgeving was prachtig, maar verder was in je reet. Ik had, en heb nog steeds, een ‘ in een interview, nee, het sober. Goed eten, prima slaapplekken, gevoel van: en nou gaan we er wat aan twistgesprek met Maurice de Hond. Natuur- maar niks overdreven. Dat past bij de SP.’ doen ook!’

> Brandweer-onderzoek: beleid kabinet leidt tot > ‘Ook gepensioneerden onnodige bureaucratie de dupe’ De pensioendeal waar minister Kamp en SP-Kamerlid Ronald van Raak overhan- de werkgevers zo blij mee waren, wordt digde in juli aan Minister Opstelten de door veel vakbondsleden afgewezen. In resultaten van het grootschalige onder- Het Financieele Dagblad vertelt voorzitter zoek dat de SP hield onder brandweer- van de Nederlandse Vereniging van mensen. Uit het onderzoek dat de SP Organisaties van Gepensioneerden Martin hield onder 3700 brandweervrijwilligers en van Rooijen (oud-staatssecretaris van -professionals blijkt dat er onder hen grote Financiën): ‘De zekerheid verdwijnt in het zorgen leven over de bezuinigingsplannen nieuwe systeem. Dat willen wij voorkomen, van de regering en gemeenten. voor onszelf, maar ook voor onze klein- Van Raak: ‘Door de schaalvergroting en de brandweer kinderen.’ Van Rooijen dreigt met het de verplichte aanwezigheid op de kazerne aan HeT wOOrd Europese Hof als mensen gedwongen betwijfelt eenderde van de brandweer- Terug naar de prakTijk worden hun opgebouwde pensioenrechten mensen of ze nog wel bij de brandweer om te zetten in onzekere pensioenen. En: blijft. Dat is zorgwekkend, we kunnen de weermensen vindt dat het beleid van ‘We denken er ook over om naar het steun van zoveel vrijwilligers niet missen.’ de regering leidt tot meer onnodige Malieveld te gaan om samen met onze 82 procent van de ondervraagde brand- bureaucratie. kleinkinderen te protesteren.’

> Kleur je afdeling ROOD: SP-Purmerend wil roder worden

De SP in Purmerend is druk in de weer om dam. Dat maakt de spoeling uiteindelijk buurtcentra. Van Dam: ‘De gemeente meer ROOD te kleuren. De afdeling heeft nogal dun.’ En dus zet de afdeling met Purmerend (80.000 inwoners) wil toe naar momenteel achttien leden onder de 27 jaar ondersteuning van ROOD-landelijk diverse één centraal buurtcentrum en dat vinden en ziet dat aantal graag groeien. ‘Achttien initiatieven op touw om in ieder geval met wij onacceptabel. De actie stelt ons ook in lijkt misschien veel,’ zegt afdelingsvoorzit- zoveel mogelijk jongeren in de gemeente in staat om meer onder jongeren te komen en ter Marleen van Dam, ‘maar veel jongeren contact te komen. Een van de activiteiten is erachter te komen wat er nog meer studeren en zijn doordeweeks in Amster- bijvoorbeeld een actie tegen de sluiting van allemaal onder hen leeft.’

14 tribune september 2011 uitgelicht

Op drift

Met financiële steun van de Europese Unie sloot Libië jarenlang vluchte- lingen en migranten uit sub-Sahara Afrika op in detentiekampen in de woestijn. Omdat Libië het VN- vluchtelingenverdrag uit 1951 niet heeft ondertekend, genieten asiel­ zoekers en vluchtelingen er geen enkele vorm van bescherming. Amnesty International luidde meer- maals de noodklok over systema­tische foltering en mishandeling in de kampen. Desalniettemin beloofde de EU Libië nog in oktober 2010 miljoenensteun om de vluchtelingen in Libië te houden.

Het is nog onduidelijk wat er de afgelopen maanden is gebeurd met de mensen in de woestijnkampen. Mochten ze onder de chaotische omstandigheden al hebben kunnen ontsnappen, dan wacht hen buiten de gevangenispoorten geen beter lot. Vanwege de geruchten dat Khaddafi huurlingen inzette tegen de opstande- lingen, loopt momenteel iedereen met een donkere huidskleur grote risico’s slachtoffer te worden van wraakacties of lynchpartijen.

Veel vluchtelingen en migranten durven daarom hun huis niet meer uit. Anderen zijn op drift geraakt en kun- nen nergens meer heen. Europa wil ze niet, in Libië zijn ze niet veilig en voor wie in eigen land al werd vervolgd is terugkeer ook geen optie. Een aantal van hen is ondergebracht in proviso- rische kampen, zoals deze arbeids- migrant. Hij verblijft met honderden andere gestrande migranten in de voormalige vishaven van Tripoli.

tekst Daniël de Jongh foto Moises Saman / Hollandse Hoogte tribune september 2011 15 nieuws

> ‘Samen leven = samen naar de wc’

Eerst dacht SP-Kamerlid tenenkrommende vormen van ‘deregule- dat het een grapje was. Maar navraag bij ring’ moeten de bouwkosten in de sociale minister Donner deed hem het lachen huursector verlagen. vergaan: in het nieuwe Bouwbesluit staat Deze maand debatteert de Kamer opnieuw écht dat het straks is toegestaan om over het Bouwbesluit. Vast staat echter dat sociale woningen te bouwen zónder wc. Nu de minister heeft nagedacht over de sociale moet iedere woning nog een eigen toilet cohesie in woonwijken: samen leven = hebben, maar in het kader van de ‘deregu- samen naar de wc. lering’ hoeft dat straks wellicht niet meer en is één gemeenschappelijk, niet afsluitbaar toilet voldoende voor vijf woningen. Een www.paulusjansen.nl buurt-wc dus. Deze en nog veel meer foto sx.hu

> Zo ziet een > M*A*S*H*: Mensen Achter StreekHospitaal socialist eruit

De Spoedeisende Hulp van het streek­ de raad van bestuur van de ziekenhuizen in ziekenhuis in Delfzijl sluiten terwijl het Delfzijl en Winschoten, en zijn er alweer chemiepark in de regio steeds verder 1000 opgehaald. Harry Rozema van SP groeit: volgens de SP in Appingedam is Appingedam: ‘Het ziekenhuis steunt de dit wel een heel onverstandige bezuiniging. actie nu ook. Door landelijk beleid moer er Met deze tekst op je T-shirt maak je Dus kwam er actie. Het personeel sloot zich gedwongen 6 miljoen worden bezuinigd, reclame voor het socialisme door jezelf te al snel aan, evenals de SP-­Tweede maar de spoedeisende hulp blijft in ieder zijn! Officieel een shirt voor ROOD-leden, Kamerfractie. Om de noodzaak van een geval open. De intensive care verdwijnt wel maar we doen bij de SP niet aan leeftijds- Spoedeisende Hulp duidelijk te maken, uit Delfzijl, dus gaan we door met de actie. discriminatie. richtte men een veldhospitaal op zoals in de Met zijn allen strijden we tegen het landelijk vroegere tv-serie MASH. In dit geval: beleid dat streek­ziekenhuizen dwingt te Mensen Achter Streek Hospitaal. Inmiddels sluiten.’ Bestellen kan op www.sp.nl/shop zijn 3000 handtekeningen aan­geboden aan

> SP Landgraaf maakt gemeente sneller

Jaar in jaar uit kaartte de SP in Landgraaf gemeente een dwangsom aan de broek te de overschrijding van de bezwaarschriften- krijgen. En ziedaar: nu kwam de gemeente termijn door de gemeente aan. ‘Vorig jaar ineens supersnel met de gevraagde bijvoorbeeld heeft de gemeente 37 procent antwoorden. Rewinkel: ‘Ik wilde het signaal van de ingediende bezwaarschriften niet afgeven dat ook burgers, verenigingen en binnen de wettelijke termijnen weten af te bedrijven niet machteloos zijn als de handelen’, vertelt fractievoorzitter Ben gemeente zich niet aan de wettelijke Rewinkel (foto). Afgelopen zomer was de termijnen houdt. Op grond van de Alge- maat vol voor de SP’er. Toen een reeks mene Bestuurswet kunnen ook zij een schriftelijke vragen niet op tijd werd dwangsom eisen.’ beantwoord, stelde hij de gemeente Inmiddels hebben diverse Landgravenaren officieel ‘in gebreke’. Hierdoor dreigde de het SP-voorbeeld gevolgd.

16 tribune september 2011 > Op naar de 200: Succesvolle actie kinderboerderij

de actiegroep mocht de tienjarige Pascal Strijker 1033 opgehaalde handtekeningen aan de burgemeester aanbieden. Pascal is een van de kinderen die bijna iedere middag bij de kinderboerderij te vinden zijn om klusjes te doen en de dieren te verzor- gen. ‘Ik hoop niet dat de kinderboerderij zal verdwijnen want ik hou van dieren. En het lijkt wel alsof steeds meer leuke dingen uit de buurt verdwijnen.’ De burgemeester beloofde Pascal om de handtekeningen aan de wethouders en de gemeenteraad te laten zien. Ook heeft de gemeente eindelijk interesse getoond in de kinderboerderij en komt er mogelijk een nieuwe beheerder. Pascal Strijker overhandigt samen met SP Hoogeveen-voorzitter Jeroen Pomper de Door de actie zijn er ook 10 nieuwe handtekeningen aan burgemeester Karel Loohuis. vrijwilligers en 62 donateurs bijgekomen. SP-fractievoorzitter Bianca de Vos: ‘Dit is De door wijkbewoners opgerichte kinder- de gemeente de beheerder over naar een duidelijk, de gemeente kan de kinderboer- boerderij De Sterrenhoeve in Krakeel, andere kinderboerderij. Samen met de derij niet meer een stille dood laten sterven. Hoogeveen, wordt met opheffing bedreigd. vrijwilligers van de kinderboerderij en Als er geld is voor bijvoorbeeld een dure Het aantal vrijwilligers en donateurs liep al wijkbewoners begon SP-afdeling parkeergarage, moet er ook geld zijn voor terug, en tot overmaat van ramp plaatste Hoogeveen daarom een actie. Namens de kinderboerderij.’

> Op naar de 200: Oirschot ‘In drie weken van 50 naar 84 leden’

Door een combinatie van trouw de buurten ingaan, ledenbezoeken en rake acties lijkt de opmars van de SP in de gemeente Oirschot niet meer te stuiten. Het ziet er dan ook naar uit dat deze Brabantse gemeente binnenkort een zelfstandige SP-afdeling krijgt.

Moeizaam begin Sander Putmans werd elf jaar geleden, op zijn achttiende, lid van de SP. ‘Met hulp uit Boxtel heb ik in 2007 alle leden bezocht en de eerste ledenavond belegd. Door die gesprekken wisten we met wie we verder konden. Met zes mensen zijn we een werkgroep begonnen en hebben we onze eerste acties gevoerd, zoals tegen de verkoop van het gemeentelijk Woning­ bedrijf. Toen een paar mensen wegvielen kwam de SP hier op een lager pitje te De SP Oirschot in actie voor de bieb. staan, maar we zijn wel altijd actief gebleven.’ inmiddels voorzitter van de afdeling in kelijk, want de groep voert de ene na de oprichting. ‘We werden echt voor de andere actie. Tijdens de zomervakantie Stug doorzetten leeuwen geworpen, want Sander ging een wordt er een debat over megastallen Ook al haakten er soms mensen af, paar maanden naar het buitenland. We voorbereid en actie gevoerd voor behoud Putmans heeft nooit de moed opgegeven: moesten wel iets, dus hebben we de taken van de bibliotheek. Op 20 juni hadden ze ‘We zijn buurtenquêtes blijven houden, verdeeld en snel cursussen gevolgd.’ ongeveer 50 leden en kregen ze de status verspreiden de Tribune met een eigen ‘afdeling in oprichting’. Putmans: ‘Met een inlegvel en voorzien onze sympathisanten Enthousiast kleine groep hebben we vervolgens veel van nieuwsbrieven. Zo kregen we er weer Inmiddels is de SP in Oirschot helemaal op werk kunnen verzetten, want we zijn in drie mensen bij die de schouders eronder willen stoom gekomen. Er zijn zes op elkaar weken van 50 naar 84 leden gegaan. Mede zetten.’ Een van die mensen is Toine van ingespeelde kartrekkers en 27 actieve door de jarenlange aanwezigheid is er veel den Hurk, sinds een jaar SP-lid en leden. Hun enthousiasme werkt aanste- sympathie voor de SP in Oirschot.’

tribune september 2011 17 > ‘Geweldige uitslag’ in transportsector

Transportbedrijf Nico Mooij, uit het Transport-online.nl. Het is de vraag of veel Noord-Limburgse Milsbeek, moet Poolse Nederlandse transportbedrijven door deze chauffeurs gaan uitbetalen volgens de uitspraak nu in financiële problemen Nederlandse CAO Beroepsgoederen- komen. Ulenbelt: ‘Ten eerste zijn het altijd vervoer. Dat heeft de kantonrechter in de grotere transportbedrijven die zo’n Roermond onlangs bepaald in een uitzendconstructie in het buitenland kunnen rechtszaak die was aangespannen door opzetten; kleine bedrijven doen zoiets niet FNV Bondgenoten. zo gemakkelijk. Dat betekent: hoe meer De circa 25 Poolse chauffeurs werkten bij Polen op Nederlandse vrachtwagens, hoe het bedrijf onder Poolse arbeidsvoorwaar- meer kleine bedrijven het loodje leggen. den. Nico Mooij heeft namelijk naast een Iets anders is dat het grootste gedeelte van transportbedrijf in Milsbeek ook een het Nederlandse wegvervoer plaatsvindt in uitzendbureau in Polen. Via dat uitzendbu- het binnenland. Buitenlandse chauffeurs reau werkten de chauffeurs bij de Neder- mogen op grond van het zogeheten landse vervoerder, waar ze omgerekend trok hij bij de regering aan de bel over wat cabotage-verbod maar een zeer beperkt zo’n 300 euro per maand en 12 cent per hij noemt ‘uitbuiting’ in de transportsector. aantal binnenlandse vrachten (bijvoorbeeld gereden kilometer verdienden. Maar omdat ‘Deze uitspraak betekent dat de uitbuiters tussen twee plaatsen in Nederland –red.) de Polen hun standplaats feitelijk in in de hoek komen te staan. Goed nieuws vervoeren, maar dat verbod wordt veelal Milsbeek hebben en daar ook hun instruc- dus. Wel vreemd dat de vakbond dit met behulp van onderbetaalde Polen ties kregen, vindt de rechter dat ze dan ook resultaat binnen moest halen. Eigenlijk is massaal overtreden. Oneerlijke concurren- volgens Nederlandse arbeidsvoorwaarden de minister degene die de vervoerders op tie dus.’Eerder dit jaar beloofde minister moeten worden uitbetaald. hun gedrag moet aanspreken.’ Schultz van Haegen, op aandringen van SP-Kamerlid (foto) spreekt Nico Mooij gaat nu alle Poolse chauffeurs Ulenbelt, betere controle op naleving van van ‘een geweldige uitslag’. Regelmatig ontslaan, zo liet hij inmiddels weten op het cabotage-verbod.

> Het Rode Mannetje > ‘Recht voor iedereen!’

SP-Kamerleden Jan de Wit en steunen de actie ‘Recht voor iedereen’ van de Nederlandse Orde van Advocaten: ‘De voortdurende bezuinigin- gen op de rechtsbijstand en het enorm verhogen van de kosten voor het voeren van een rechtszaak zijn onacceptabel. Het kabinet-Rutte gooit daarmee een basis­ principe van onze rechtsstaat overboord, namelijk gelijke toegang tot het recht. Als het recht onbetaalbaar wordt krijgen we klassenjustitie.’ De verwijzing van de foto Arnoud nilwik minister naar ‘de eigen verantwoordelijk- heid van de rechtzoekende’ is volgens De afdeling Heerlen heeft ‘het Rode eigen website reageert ‘het Rode Manne- Gesthuizen misplaatst: ‘Niemand kiest er Mannetje’ gelanceerd. Doel is het gegraai tje’ met humor op alle commotie; er is zelfs voor naar de rechter te gaan voor de lol.’ aan de top in het lokale Atrium-ziekenhuis al een Rode-Mannetje-fandag gepland. Op de website van de Nederlandse Orde aan de kaak te stellen. En dat lukt, want er Ook is het Mannetje buiten Heerlen gaan van Advocaten kan een petitie worden komen vele reacties, in de pers en op speuren naar gegraai. ondertekend. Facebook. SP-afdeling Heerlen en de SP-Statenfractie reikten de ‘gouden hark’ uit aan Atrium-baas Eke Zijlstra. Op zijn www.hetrodemannetje.nl tinyurl.com/petitie-rvi

> Schrappen gesubsidieerde banen kortzichtig

SP-Kamerlid luidt de Nijmegen (600) door de rijksbezuinigingen op scholen.’ Slecht voor deze sociale noodklok over het ontslag van duizenden werknemers willen ontslaan. Karabulut: voorzieningen én voor de levens van de werknemers met een gesubsidieerde ‘Deze werknemers doen heel nuttig werk ontslagen mensen. Volgens Karabulut ook baan. Uit een inventarisatie van de SP bij voornamelijk maatschappelijke nog kortzichtig: ‘Hoeveel kost armoede en blijkt dat onder meer (1600), organisaties, zoals sportverenigingen, uitsluiting de samenleving niet?’ Groningen (600), Den Haag (1300) en bibliotheken, wijkcentra, stadstoezicht en

18 tribune september 2011 Emile Roemer bezoekt Israël en Palestijnse gebieden ‘Het raakt je diep’ SP-leider Emile Roemer bezocht half juli samen met SP-Kamerlid Harry van Bommel en fractiemedewerker Guido van Leemput Israël en de Westelijke Jordaanoever. Doel was contacten te leggen met actieve Israëlische en Palestijnse burgers, politici, activisten en bestuurders. En de situatie daar met eigen ogen te zien. Wat Roemer zag, maakte diepe indruk: ‘Wat is normaal leven hier ontzettend ver weg.’

› Waarom nu een bezoek aan dit gebied? ‘Het Israël-Palestinaconflict is al heel lang actueel. Je hoort heel veel verhalen uit Israël en de bezette gebieden: dat wil je toch een keer zelf gezien, gehoord, gevoeld hebben. Dan kun je die berichten beter beoordelen. Wat nu ook speelt, is de aanvraag van de Palestijnen bij de Verenigde Naties om de Pa- lestijnse staat erkend te krijgen. Ik wil weten hoe mensen er dáár over denken.’

› Jullie bezochten Israëliërs en Palestijnen en zagen beide kanten van het conflict. Hoe is de sfeer daar? ‘Er is heel veel angst. Zowel in Israël als bij de Palestijnen heb je heel extreme groe- pen. Die denken volslagen anders over de toekomst van Palestina, of de toekomst van Israël. Maar: daartussenin zit nog van alles. Ik heb me verbaasd over de grote Rotem Nor, een jonge Israëlische gids geeft uitleg over het gebied rondom Ma’ale Ademin. hoeveelheid standpunten en groepen die er in beide gebieden te vinden zijn. Het is niet zo zwart-wit als je zou denken op basis › Jullie hebben in zeven dagen veel plek- › Wat moet er dan gebeuren? van de berichten uit dit gebied. We hebben ken bezocht en veel mensen gesproken. De zogenoemde ‘tweestatenoplossing’ moet plekken opgezocht waar zowel Israëliërs Wat is je het meest bijgebleven? een impuls krijgen. Het zou heel goed zijn als Palestijnen recent met geweld te maken ‘Twee dingen. Het eerste wat me ontzettend als Nederland het lef had om Palestina als hebben gehad. Als jij in een gebied in Israël raakte is ons bezoek aan een Israëlische staat te erkennen. Israël zit ook met een woont waar geregeld raketten overvliegen militaire rechtbank, waar kinderen terecht- probleem: ze willen een democratische, of inslaan, dan wordt je leven daardoor wel staan voor stenengooien. Dan zie je jongens joodse staat zijn. Als het hele gebied, inclu- gevormd. We waren in het stadje Sderot, die al 2 maanden in gevangenschap zitten, sief bezette gebieden, één staat wordt, dan waar op iedere hoek van de straat een dan pas voor het eerst een rechter zien, en zitten ze met een meerderheid niet-joden. schuilkelder staat. Dan denk ik: hoe moeten in de rechtszaal ook voor het eerst weer hun Dan is het snel gedaan met het specifiek kinderen hier opgroeien met het gevoel dat ouders zien. Ze worden onder druk gezet joodse karakter van de staat. Tenzij ze een hun toekomst er florissant en vredig uitziet? om maar toe te geven, want dan hoeven ze soort apartheidsregime instellen, waarbij En in de Westelijke Jordaanoever spraken nog ‘maar’ 8 maanden de gevangenis in. Het Palestijnen geen stemrecht meer hebben of we met bewoners van het dorpje Nabi Saleh. gaat hier om kinderen van 13 en 14 jaar. Wat zo. Maar dan is Israël niet democratisch. Dus De illegale joodse nederzetting daar vlak in is normaal leven hier ontzettend ver weg. als Israël graag een democratische, joodse de buurt heeft behalve de meest vruchtbare Wat kun je die kinderen nou voor toekomst staat wil zijn, is de tweestatenoplossing het gronden ook de waterbron ingepikt. De be- bieden? Dat raakt je diep. enige alternatief.’ woners demonstreren daartegen, en worden dan keihard aangepakt. Ze filmen dat en dan Het tweede is iets positiefs, reden voor Op de SP-website staat een dagboek van de reis. zie je kinderen en oude vrouwen die gesla- hoop. Er staat een nieuwe generatie op, die Te vinden op www.sp.nl/dossier onder Internatio- gen worden. Je ziet de bergen hulzen van de straat opgaat om te pleiten voor vrede en nale Zaken. traangasgranaten die op de demonstranten samenwerking. Een nieuwe generatie jonge- worden afgevuurd. Je voelt de onmacht, het ren, die zegt: dit moet anders, en we zullen tekst Diederik Olders wantrouwen en de uitzichtloze situatie.’ aan de slag moeten.’ foto Guido van Leemput

tribune september 2011 19 foto Raymond Trochfoto

Solidair verzet Langzaam wordt steeds meer mensen duidelijk hoeveel schade het kabinet-Rutte aan het aanrichten is. Het verzet tegen rechts bleef echter gefragmenteerd. Het begon eind vorig jaar met sporadische demonstraties; afgelopen lente en zomer werd het drukker en drukker op het Plein in Den Haag. Maar de solidariteit groeit: ‘Er gebeurt iets in de samenleving.’

Tijdens de cultuurdemonstraties eind juni ‘Het is ook in ons belang’ zien ook dat de chauffeurs tegen dezelfde liet Emile Roemer al doorschemeren dat Christine Monk-Simon is een van de dingen aanlopen. Chaos door de invoering volgens hem het verzet maar eens gebun- schoonmakers die tijdens de staking van de van marktwerking, en de werknemers zijn deld moet worden: ‘Laten we de handen Rotterdamse RET haar solidariteit betuigde. de dupe. Dat kennen de schoonmakers wel. ineenslaan. Niet allemaal voor de eigen Zij is een van de gezichten van de succes- En: veel schoonmakers zijn afhankelijk van zaak, maar 1 voor cultuur!’ Ondertussen volle schoonmakersacties in 2010. Monk- busvervoer om bij hun werk te komen. De verschenen er bij thuiszorgdemonstraties in Simon: ‘Wij zijn als schoonmakersvakbond bezuinigingen op de stedelijke ov-bedrijven Haarlem mensen van de openbaarvervoer- zelf bezig met acties voor onze arbeidsvoor- maken dat veel buslijnen verdwijnen. We bedrijven uit de grote steden, die zich soli- waarden. We willen betere reiskostenver- steunen de chauffeurs dus niet alleen omdat dair verklaarden met de thuiszorgwerkers. goeding bijvoorbeeld. Ook voeren we actie we solidair zijn; het is ook in ons belang.’ De ov-medewerkers werden op hun beurt tegen het ministerie van Sociale Zaken en De schoonmakersvakbond heeft ook actie getrakteerd op solidariteit van schoonma- Werkgelegenheid, dat schoonmaakwerk gevoerd tegen het pensioenakkoord. Monk- kers, toen zij zelf staakten. zo goedkoop inkoopt dat dat wel ten koste Simon: ‘We hebben vakbondsleden opge- móét gaan van de schoonmakers. Maar wij roepen om tegen het akkoord te stemmen.

20 tribune september 2011 Emile Roemer bezocht de actievoerders van Terug naar de Bossen. Roemer: ‘Acties zoals deze zullen hopelijk een sneeuwbal van maatschappelijk verzet teweegbrengen die niet te stuiten is.’

En er is nog veel meer. De bezuinigingen Bezuinigen vanwege belastingverlaging van het kabinet zijn echt asociaal. Dit kan zo echt niet. Ikzelf maak me zorgen of mijn Vorig jaar juni kwam het Centraal Planbureau (CPB) kinderen nog wel kunnen studeren. En de met het rapport ‘Vergrijzing verdeeld’ waarin de ergste bezuinigingen: in de zorg. Ik werk in houdbaarheid van de overheidsfinanciën voor de een ziekenhuis en ik zie dat de verpleging komende dertig jaar berekend werd. Sindsdien keihard werkt voor de patiënten. Met steeds wordt door vrijwel alle politieke partijen aangeno- minder geld gaat dat steeds minder goed. men dat er 29 miljard bezuinigd moet worden Verschrikkelijk!’ om te voorkomen dat Nederland in financiële problemen komt. Opiniemaker en voormalig PvdA- Prioriteiten politicus Marcel van Dam leverde al snel in zijn De logica van samen optrekken geldt niet column in de Volkskrant kritiek op die berekenin- voor iedereen. Peter Althuizen is voorzitter gen. ‘De werkelijkheid is dat we 29 miljard moeten van de zeer actieve lerarenvakbond Leraren bezuinigen vanwege een technische veronder- foto Raymond Trochfoto

In Actie (LIA). Volgens Althuizen zijn veel stelling van het CPB in een computermodel.’ foto Suzanne van de Kerk leraren persoonlijk wel solidair met groepen CPB-onderzoeker Albert van der Horst is een van die in verzet komen, maar als organisatie de auteurs van het rapport: ‘We gaan ervan uit dat gaan ze niet meedoen aan algemene acties: een dertigjarige anno 2010 een even groot deel ‘Het is bij ons uitgebreid besproken. Leden, van zijn inkomen aan belasting en zorg uitgeeft als ook bestuursleden, sluiten zich op persoon- een dertigjarige anno 2040. Een tienjarige krijgt lijke titel aan bij bijvoorbeeld solidariteitsco- evenveel onderwijs en een zeventigjarige evenveel mités, maar als vakbond is ons ledenbestand AOW als percentage van zijn inkomen. Vervolgens te divers wat betreft politieke voorkeur om hebben we onderzocht hoeveel inkomsten en ons op andere dingen te richten dan op de uitgaven de overheid dan heeft, het resultaat is lerarenbelangen. Nog los van de tijd! Ons een houdbaarheidstekort van 29 miljard.’ Volgens kader wordt niet betaald. We staan full- Van Dam zit er een addertje onder het gras: ‘Ze ze de belastingtarieven laten zoals ze zijn, ontstaat time voor de klas, en hebben er de handen verlagen de inkomstenbelasting waardoor een te- er geen tekort van 29 miljard.’ In de komende vol aan om daarnaast voor onszelf op te kort van 29 miljard ontstaat.’ Van der Horst erkent Spanning komen Marcel van Dam en Albert van der komen.’ Op de vraag of groepen mensen zo dat uitgegaan is van een wijziging: ‘Nu worden Horst uitgebreider aan het woord over hun bezui- niet tegen elkaar uitgespeeld worden, zegt de belastingschijven jaarlijks aangepast aan de nigingsdiscussie. Over één ding zijn ze het in ieder Althuizen: ‘Dat is waar. Maar als LIA er niet stijging van de prijzen, maar dat is sluipenderwijs geval eens: 29 miljard bezuinigen is geen noodzaak was, dan zouden leraren onderling ook nog een belastingverzwaring. maar een politieke keuze. Van der Horst: ‘In ons tegen elkaar worden uitgespeeld. Leraren rapport staat ook dat vasthouden aan het huidige zijn sowieso al een moeilijke groep om op de De lonen stijgen harder dan de prijzen, waardoor belastingsysteem in één klap alle houdbaarheids- been te krijgen. Voor de duidelijkheid: veel op den duur ook een verpleegster 52 procent problemen op zou lossen. leraren zijn ook woedend over bijvoorbeeld belasting betaalt. De lage inkomens betalen dan de bezuinigingen op de kunsten. Maar wij volledig de rekening van de vergrijzing, dat geeft Spanning is het blad van het wetenschappelijk moeten prioriteiten stellen. Schoenmaker volgens ons geen realistisch beeld van de toe- bureau van de SP. blijf bij je leest.’ komst.’ Van Dam ziet het probleem van die belas- Kijk op www.sp.nl/nieuws/spanning tingverzwaring niet. ‘Als het nu rechtvaardig is dat ‘Er gebeurt iets in de samenleving’ iemand die door een loonsverhoging van 30.000 Ontvangt u de Spanning nog niet? Onderaan de Jan Troost, oud-voorzitter van de Chronisch naar 40.000 euro gaat een hoger belastingtarief genoemde webpagina vindt u informatie over zieken en Gehandicapten Raad, gaat voorop betaalt, is dat over dertig jaar ook rechtvaardig. Als abonnementen. in het verzet van gehandicapten tegen het kabinetsbeleid. Met de bijzondere actie Te- rug naar de Bossen vragen hij en zijn strijd- makkers aandacht voor de gevolgen van de worst. De laatste dikke plak is de halvering kamperen, weg uit de maatschappij. Troost: bezuinigingen. Troost: ‘Wij wijzen vooral van het geld voor tegemoetkomingen voor ‘Veertig jaar geleden woonden gehandicap- op de stapeling van maatregelen, het feit gehandicapten en chronisch zieken. Deze ten in de bossen, buiten de samenleving, dat al die maatregelen bij dezelfde mensen groep mensen gaat echt veel meer dan 2 pro- vertroeteld door nonnen en broeders. In terechtkomen. Het kabinet brengt de maat- cent koopkracht verliezen.’ De actie Terug de jaren zeventig heeft de overheid gezegd: regelen als salami, plakje voor plakje, maar naar de Bossen vraagt hier aandacht voor. wij nemen die verantwoordelijkheid over, veel kleine plakjes maken toch een grote De actievoerders gaan letterlijk het bos in, en zorgen ervoor dat deze mensen gewoon

tribune september 2011 21 foto Diederik Olders

Christine Monk-Simon (midden) samen met haar collega-schoonmakers tussen de stakende medewerkers van de RET.

mee kunnen draaien in de maatschappij. Dat streep. Er gebeurt iets in de samenleving.’ ontslagen en acties gevoerd. Maar als je wordt nu allemaal teruggedraaid. Terug in Roemer: ‘Acties zoals deze zullen hopelijk het over solidariteit hebt, moet je ook de de tijd.’ een sneeuwbal van maatschappelijk verzet acties samen voeren. Bovendien, eendracht teweegbrengen die niet te stuiten is.’ maakt macht’, aldus Bea van Raemdock uit Troost merkt dat er veel solidariteit is Rotterdam. In het dagelijks leven werkt Van met hun zaak: ‘We hebben een website, ‘Met zijn allen op het Malieveld’ Raemdock voor de Rotterdamse cliënten- www.terugnaardebossen.nl, waar je een Ook Louis Rolevink is dagelijks bezig met raad Sociale Zaken en Werkgelegenheid, petitie kunt ondertekenen. Dat gebeurt mas- mensen actief krijgen. Hij werkt bij de Soci- maar ze is inmiddels ook actief in het comité saal en wat je ook ziet is dat veel organisaties ale Werkvoorziening in Enschede, zit in de Alliantie voor Solidariteit. Daarin werkt ze solidair zijn die niks met gehandicapten te ondernemingsraad en is actief vakbondslid. sinds kort met mensen van politieke partij- maken hebben. Wijkraden, kunstenaars, een Rolevink: ‘Wij strijden nu tegen wat er op en, vakbonden, organisaties tegen verrijking organisatie voor seksueel misbruikte man- ons afkomt. Ik werk nu al 47 jaar in de WSW. en voor armoedebestrijding, uit de kunst- en nen: heel divers. Wij zoeken die verbreding Beschermde werkplekken moeten worden cultuursector en de zorg samen aan acties ook. De samenleving is veel te veel inge- behouden. Ik ben erg bezorgd over de vele rondom Prinsjesdag. De alliantie is ont- deeld in hokjes. Allochtonen hier, gehandi- mensen die straks geen beschutte werkplek staan naar aanleiding van een oproep van capten daar. Maar die hokjes kloppen niet. meer hebben. Het is ontzettend belangrijk de fractievoorzitter van SP-Rotterdam, Leo Iedereen krijgt in zijn of haar leven te maken om het verzet breed aan te pakken. Overal de Kleijn. De Kleijn: ‘Ik vond dat gebundeld met handicaps en chronische ziektes, direct gaat de schaar in. Ik zie voor het speciaal verzet nodig is. We hebben nu een alliantie of indirect. We moeten samen optrekken en onderwijs ook donkere tijden aankomen. van minstens vijfentwintig, heel diverse or- met elkaar nadenken: wat voor samenleving Het onderwijs, de welzijnssector: die moe- ganisaties. Iedereen is doordrongen van het willen we? Wij zijn geen politieke organi- ten allemaal in actie komen. Met zijn allen feit dat verzet van onderop georganiseerd satie, maar dat je verbreding moet zoeken op het Malieveld in Den Haag! Ik ben lid van moet worden.’ is helder. Ik heb het gevoel dat er een klein GroenLinks, maar werk nu veel samen met deel van Nederland heel erg zijn mening SP’ers. We moeten het toch samen doen.’ In Amsterdam is al langer een vergelijkbaar naar voren schuift, en dat er een hele grote solidariteitscomité actief. Ruim een jaar ge- groep is die het niet eens is met wat er Allianties en steuncomités leden ontstond daar naar aanleiding van de gebeurt. Die laat zich alleen niet horen. Wij ‘Op allerlei terreinen wordt nu bezuinigd schoonmakersacties het idee om de handen trekken met onze acties die mensen over de door de overheid, overal worden mensen ineen te slaan. Rob Marijnissen is actief bij

22 tribune september 2011 foto Arnoud Nilwik foto Arnoud

De Heerlense ketting. Solidariteitsketting voor sociale werkplaatsen groeit snel De solidariteitsverklaringen voor de mensen in de sociale werkplaatsen De handschoenen bieden ook ruimte voor een boodschap aan het kabinet. en de mensen met een gesubsidieerde baan stromen binnen. Het kabinet Een Rotterdamse dame uit de zorg maakt zich bijzonder boos over de situ- pakt deze mensen keihard aan. De SP verzamelt werkhandschoenen-met- atie in verpleeghuizen: ‘Sluit de heren en dames van het kabinet maar eens handtekening om er een enorme ketting van te maken; een ketting van so- enkele dagen op in een verpleeghuis. Dan zullen ze het voelen.’ SP Heerlen, lidariteit. Vele SP-afdelingen melden dat mensen zeer enthousiast reageren, waar de actie is begonnen, meldt ook zo’n reactie: ‘Onbegrijpelijk dat dit en dat de ketting steeds langer wordt. kabinet wil bezuinigen op deze groep mensen, zij worden door dit rechtse kabinet gestraft omdat ze een handicap hebben!’ De SP in Groningen kop- SP meldt ‘honderden’ handtekeningen, SP Borne 650, SP Boxtel 150 in pelt het verzamelen van werkhandschoenen aan een ‘opwarmtour’ voor een anderhalf uur, en SP Moerdijk 300. De SP in Doetinchem telt geen aantallen hete herfst vol strijd tegen de kabinetsplannen. Mensen die hun mening maar meters en zit al op 40 meter solidariteitsketting. Enthousiaste geluiden opschrijven, krijgen van de Groningers een tomatenijsje. De steun voor deze uit Tholen, waar de mensen ‘grif hun handtekening’ zetten, en de hand- werkhandschoenen-actie is overweldigend en overstijgt partijlijnen. De SP schoenen in een middag ‘uitverkocht’ waren. Veendam werkt samen met in Amsterdam Nieuw-West weet te vertellen dat ‘ook VVD-stemmers’ hun Haren, Menterwolde, Appingedam en Pekela – solidariteit over de gemeen- handtekening zetten, wat bewijst dat ‘de weerstand tegen de bezuinigingen tegrenzen heen – en meldt maar liefst 1481 handtekeningen. breed gedragen wordt. De succesvolle middag, met honderden sympathi- santen, belooft veel goeds voor vervolgacties van Armoede Werkt Niet in Nieuw-West.’ En niet alleen in Nieuw-West!

FNV Bondgenoten, de SP en het Steunco- kan doen. We nemen zelf niet het initiatief nen. Zij komen niet op onze vergadering, mité Sociale Strijd: ‘Toen ook de gemeente- voor acties, maar gaan in gesprek met de maar stellen wel middelen beschikbaar en reiniging ging staken, kregen we de smaak actievoerders en bespreken met hen hoe we oefenen druk uit op de politiek. Zo brengen te pakken. Sindsdien hebben we onze steun het beste kunnen steunen. Bij het openbaar we gezamenlijk in de openbaarheid wat er betuigd aan onder andere acties bij zor- vervoer is het bijvoorbeeld heel belangrijk afgebroken wordt, en de actievoerders kun- ginstelling Cordaan, tegen het gedwongen om duidelijk te maken dat de acties niet al- nen daar weer kracht en energie uit putten voor minder dan het minimumloon laten leen om het belang van het personeel gaan. om door te gaan met hun strijd.’ werken van bijstandsgerechtigden en tegen Als samenleving hebben we er ook belang de bezuinigingen op het openbaar vervoer. bij dat het openbaar vervoer niet afgebroken Er staat in elk geval al een en ander op stapel Door de actievoerders kennis te laten maken wordt, dus hebben we niet alleen geflyered, voor 19 september, de dag voor Prinsjesdag. met elkaars strijd verbreden we hun erva- maar ook poppodium Melkweg en de Kamer ringen en zien ze wat je allemaal nog meer van Koophandel gevraagd de acties te steu- tekst Diederik Olders en Jola van Dijk

tribune september 2011 23 24 tribune september 2011 Binnenvaart in het nauw ‘Ik vraag me af of wij over vijf jaar nog varen’

Waar slaat de economische crisis harder toe dan in de binnenvaart? kende gevolgen. Want de kleinere, ondiepe Vooral veel kleinere schepen, cruciaal voor het vervoer over water, vaarwegen zijn onbevaarbaar voor de grote schepen; kleine schepen kunnen via de dreigen te verdwijnen. Oude zekerheden worden afgeschaft en er kleine kanalen en waterwegen dus veel meer worden steeds maar nieuwe eisen gesteld. locaties bereiken. Als de kleine binnenvaart het loodje legt, moet er van en naar de grote vaarwegen alsnog transport over de weg Scheepswerf ‘De Vlijt’ in Coevorden. Dit confronteerd met nieuwe technische eisen, plaatsvinden. Meer vrachtwagens dus. is het domein van de dofzwarte scheeps- waaraan met name oudere schepen niet of rompen op het droge, de vuistdikke stalen nauwelijks kunnen voldoen. David Twigt en zijn partner Sunniva kabels, de snijbranders en de lasapparaten. ­Fluitsma lopen op Jolly’s, een soort rub­beren Hier leggen binnenvaartschepen en jachten Hoe minder kleine binnenvaart, hoe meer klompen speciaal voor de binnenvaart. aan voor onderhoud en reparaties. Zoals de vrachtwagens Makkelijk om aan en uit te trekken en aan ms Franto, het motorschip van David Twigt Voor veel schippers van kleinere, oudere dek krijg je nooit natte voeten. Zoals gebrui- en Sunniva Fluitsma. ‘Tijdens het varen binnenvaartschepen zoals de Franto ziet het kelijk in de binnenvaart gaat het schoeisel merkte ik een lichte trilling aan de scheeps- er somber uit. En mochten zij de handdoek uit voordat de woonkamer van het schip schroef,’ legt Twigt uit, ‘tijd om ’m eens door in de ring gooien, dan heeft dat verstrek- betreden wordt. ‘Woonkamer? Dat noemen te laten meten.’ Al te lang moet die operatie wij de roef’, corrigeert Sunniva Fluitsma echter niet gaan duren. In Luik ligt een lachend. Maar die lach verdwijnt al snel als vracht van 230 ton kunstmest op de Franto de situatie van de Nederlandse binnenschip- te wachten. Bestemming: Frankrijk. Bijna tot zinken gebracht pers ter sprake komt. Fluitsma: ‘Ik vraag me David Twigt (58) vaart al vanaf zijn derde In binnenvaartkringen is het een berucht af of wij over vijf jaar nog varen. Het lijkt levensjaar. Zijn bestaan op het water werd voorval: de bijna-ondergang van de Franto. wel alsof de kleine binnenvaart niet bestáát, enkel onderbroken door school. Ja, er waren In de zomer van 2006 wordt het schip op de alsof wij zijn opgegeven. Iedereen praat over goede tijden in de binnenvaart, vertelt hij. Westerschelde ingehaald door een groot Duits de economische crisis, en over files. Maar ‘Maar nooit langdurig. Soms verdienden de zeeschip. Dat schip houdt bij die manoeuvre niemand heeft het over ons. We zijn gewoon schippers goed, maar dan kwam er altijd veel te weinig afstand tot de Franto, die niet niet in beeld. Onbegrijpelijk.’ weer een mindere periode.’ kan uitwijken. Via de marifoon waarschuwt Debet aan veel kopzorgen van kleine bin- Maar werden tot voor kort de magere jaren David Twigt de kapitein van het andere schip, nenvaartschippers is het verdwijnen van door min of meer vette gevolgd, anno maar die reageert niet. De enorme golfslag de zogenaamde schippersbeurzen. Op deze 2011 ziet dat er anders uit. Tal van om- van de Duitser overspoelt de Franto, die beurzen boden bedrijven hun vrachten aan standigheden hebben in de binnenvaart weliswaar net niet zinkt maar wel een enorme en die werden vervolgens tegen vaste ver- een neergaande spiraal in gang gezet die schade oploopt. Sunniva Fluitsma: ‘We kregen voersprijzen verdeeld over de schepen. ‘Het steeds moeilijker te keren lijkt. Zo zorgde de weliswaar een vergoeding, maar die vonden werkte net als bij de bakker; wie het eerst economische crisis voor een flinke daling in wij aan de lage kant. Omdat de schade die komt, het eerst maalt’, zegt David Twigt. het aantal vrachten, waarna veel schippers zout water op den duur aanricht aan het schip ‘Maar iedereen kwam aan de beurt.’ Onder zich gedwongen zagen onder de prijs te gaan niet aan te tonen is.’ Treffender is de positie zwaar schippersprotest zijn de beurzen in varen. Daarnaast worden de schippers ge- van de kleine schipper niet te illustreren. 1998 afgeschaft en sindsdien is de binnen

tribune september 2011 25 vaart overgeleverd aan de bevrachters, de roef betekent dat hun schip niet meer onder De schipper aan het woord bedrijven die ladingen aanbieden. De vrije tal van bruggen in Frankrijk door past. Emile Roemer legde het kabinet in 2009 een markt dus. Volgens Twigt zijn de vracht- Twigt: ‘Daarbovenop komen allerlei nieuwe tiental voorstellen voor om de kleine bin- prijzen vanaf toen flink gedaald. De huidige eisen aangaande het aantal decibellen dat de nenvaart te redden. Deze waren gebaseerd crisis versterkt de neerwaartse trend. In motor produceert, de manoeuvreer-eigen- op het rapport ‘De schipper aan het woord’. het SP-rapport ‘De schipper aan het woord’ schappen van het schip en zelfs de ruiten in De voorstellen betroffen zaken als de invoer uit 2009 (zie kader) meldden schippers een de stuurhut. Tónnen gaan die aanpassingen van bodemprijzen, intrekking of herziening halvering van de vrachtprijzen als gevolg per schip kosten. Bovendien geldt: hoe klei- van de nieuwe CCR-regels en een stop van de crisis, 20 procent van hen gaf zelfs ner het schip, hoe moeilijker het is om aan op garantiekredieten ter financiering van aan dat een faillissement dreigde. En dat was de eisen te voldoen.’ Het eisenpakket zou nieuwe schepen. Tot op de dag van vandaag twee jaar geleden. de veiligheid op het water moeten bevor- heeft het kabinet niets met die aanbevelin- Vreemd genoeg ligt het gevaar van een deren, maar uit genoemd SP-rapport blijkt gen gedaan. faillissement niet op de loer bij de ‘nieuw- dat veel schippers ernstig twijfelen aan hoe bouw’, de grote, nieuw gebouwde schepen. bijvoorbeeld het vervangen van de huidige, Fluitsma: ‘Die láten ze niet failliet gaan. licht getinte ruiten een bijdrage kan leveren De staat en de banken steunen die nieuw- aan de veiligheid. Hetzelfde geldt voor een bouwschepen namelijk.’ (De overheid staat verplichte verbouwing van het schip omdat met staatsgaranties garant voor veel nieuwe het bed volgens de eisen van de CCR net iets schepen – red.) Wie echter denkt dat de te klein is. schippers van de grote, nieuwe schepen dus ‘De CCR is een van de oudste commissies in wel gebeiteld zitten, komt bedrogen uit. Het Europa’, vertelt Fluitsma. ‘De oorpronkelijke rapport ‘De schipper aan het woord’ laat doelstelling was het opheffen van blokkades zien: hoe groter het schip, hoe groter ook de op de Rijnvaart, die vroeger door diverse financiële problemen voor de schipper. ‘Die landen werden opgeworpen. Nu voor die schippers kúnnen helemaal niet stoppen; zij taak eigenlijk geen aanleiding meer is, heeft zijn lijfeigenen van de bank’, aldus Fluitsma. de CCR kennelijk voor zichzelf een nieuw En zo blijft de overcapaciteit op de binnen- bestaansrecht bedacht: veiligheid.’ Ze ver- wateren gehandhaafd, terwijl het vracht- volgt: ‘Er wordt gefluisterd dat grote Duitse DE SCHIPPER aanbod gedurig achterblijft. Het gevolg is rederijen na de val van de Muur druk heb- AAN HET WOORD dat schippers van grote schepen genoegen ben uitgeoefend op de CCR, omdat ze bang TOEKOMST VOOR DE BINNENVAART moeten nemen met kleinere vrachten en waren voor concurrentie uit bijvoorbeeld dus onder hun laadcapaciteit en nog verder Tsjechië, Polen en de DDR. Ze wisten dat onder de kostprijs moeten varen. Plus dat ze schippers uit die landen nooit aan strengere daarmee de positie van de kleinere schepen technische eisen zouden kunnen voldoen. Het rapport is te bestellen en te downloaden noodgedwongen nog lastiger maken. Het is Dat die eisen de kleinere binnenvaart hier op: www.sp.nl/service/rapport/ als grote vrachtwagencombinaties pakketjes ook weleens de das om zouden kunnen laten bezorgen, terwijl de bestelbusjes lang- doen, tja, daar zat men niet mee.’ zaam uit het straatbeeld verdwijnen. Hoezo inefficiënt? ‘Ondertussen klopt Nederland binnenvaart doet niet anders! Als je daarbij zich op de borst’ bedenkt dat bijvoorbeeld in Noord-Holland Nieuwe ruiten en een groter Enkele maanden geleden namen Twigt en de kleine waterwegen voor ons type schip bed veiliger? Fluitsma kennis van het feit dat de Franse steeds minder bereikbaar worden omdat Aan boord van de Franto wappert de vlag premier Sarkozy groen licht gaf voor de aan- ze niet meer uitgebaggerd en onderhouden van de schippersbond ASV: de Algemeene leg van het kanaal Seine-Noord; een kanaal worden, dan is het toch logisch dat onze Schippers Vereeniging. In de roef van het dat havens als Rotterdam, Antwerpen, Gent, sector zich in de steek gelaten voelt? On- schip is het goed toeven. Eigenlijk net zo Le Havre en Rouen met elkaar moet gaan dertussen klopt Nederland zich op de borst huiselijk als in een gewoon huis, maar geen verbinden. Het tweetal ervaart die plannen voor de vlootvernieuwing die plaatsvindt enkele woonkamer heeft zo’n magnifiek als de zoveelste klap in het gezicht van de en het groeiende aandeel in vloot-tonnage. uitzicht als een roef. Maar als we de Centrale kleine binnenvaart. Want nu nog zijn de Maar dat komt allemaal door het aantal Commissie voor de Rijnvaart (CCR) moeten Franse waterwegen – in tegenstelling tot nieuwbouwschepen dat op de markt komt. geloven, deugt de roef van de Franto niet. bijvoorbeeld de Rijn – veelal niet bevaarbaar Ondertussen kun je je afvragen hoeveel Deze organisatie, opgericht in 1815 om de voor de grote joekels. Ze zijn het domein van gezinnen in Nederland er nog van de bin- vrije scheepvaart op de Rijn te bevorderen de kleinere schepen. Het nieuwe kanaal zal nenvaart leven.’ Twigt: ‘Om je een idee te en zetelend in Straatsburg, verkreeg via een echter schepen toelaten met een tonnage geven: vroeger voeren er in Frankrijk, België verdrag uit 1868(!) het recht om technische van ruim 4400 ton, meer dan het tienvou- en Nederland zo’n zevenduizend schepen eisen te stellen aan binnenvaartschepen. dige van bijvoorbeeld de Franto. Sunniva van ons type rond. Nu zijn dat er nog maar Steen des aanstoots voor de schippers is een Fluitsma: ‘Als ik Karla Peijs (Commissaris driehonderd.’ nieuw pakket regels waaraan hun schepen der Koningin van Zeeland en voormalig moeten gaan voldoen. Voor de Franto bete- minister van Verkeer en Waterstaat –red.) kent dat onder meer dat de roef hoger uitge- hoor zeggen dat dat kanaal nodig is omdat bouwd moet worden. Foute boel voor David Parijs per schip onbereikbaar zou zijn, dan tekst Rob Janssen Twigt en Sunniva Fluitsma, want een hogere denk ik: waar heeft ze het over? De kleine foto Rob Voss

26 tribune september 2011 ‘Het ergste wat Noorwegen is overkomen sinds de tweede wereldoorlog’

De aanslagen in Noorwegen deze zomer – een bom in Oslo en een duurt nog zeker een jaar. Op basis van wat moordpartij onder sociaal-democratische jongeren op het eiland Utøya er naar buiten komt lijkt het erop dat hij niet echt een sociaal persoon was, weinig ken- – houden de gemoederen bezig. In Nederland ging de discussie vooral nissen en vrienden. Maar dat is allemaal nog over de link tussen en de aanslagpleger, de radicaal speculatie. Wel kun je zeggen dat er mensen rechtse Anders Breivik. Maar hoe is het voor de Noren zelf? De Tribune in Noorwegen zijn die zijn ideeën delen.’ Sohjell: ‘Net als in de rest van Europa. Maar sprak met twee mensen van de Noorse Sosialistisk Venstreparti (de dat is niet hetzelfde als zeggen dat deze ‘Socialistisch linkse partij’). Dag Seierstad is bestuurslid en adviseur van mensen verantwoordelijk zijn voor de acties hun europarlementariërs; Bård Vegar Sohjell is fractievoorzitter van de van Breivik. De les is: we moeten meer dan voorheen dit soort ideeën confronteren met SV in het Noorse parlement. feiten en argumenten.’

› De Noren reageerden erg rustig en › Hoe kijken de Noren terug op deze buitenlandse achtergrond. Maar met slechts waardig. aanslagen? 100.000 moslims en wat we weten over de Seierstad: ‘Wij waren ook verbijsterd over Sohjell: ‘Laat ik beginnen met te zeggen dat bevolkingsontwikkeling zal er nooit een de enorme uitingen van medeleven en de dit een heel extreme gebeurtenis was. Het moslim-meerderheid komen. Dat is dus enorme aantallen mensen die de straat op ergste wat Noorwegen is overkomen sinds puur theoretisch. Wat integratie betreft is gingen. Ik woon in Lillehammer. Volgens de de Tweede Wereldoorlog. En dan ook nog Noorwegen op sommige punten goed bezig, media gingen daar 15.000 mensen de straat het feit dat er zoveel slachtoffers kinderen waren, jonger dan 18 jaar. Breivik – hij heeft toegegeven, dus we kunnen hem als dader ‘Noren zijn niet zachtaardiger dan andere mensen’ noemen – was misschien gek, dat weten we niet. Wat we wel weten is dat hij een politieke motivering had. Hij viel bewust op andere punten kunnen we leren van op – met een bevolking van 20.000.’ de regering aan, en de toekomstige politieke andere landen. We hebben een goed Sohjell: ‘Het is natuurlijk niet zo dat Noren leiders van Noorwegen. Hij is erg anti- onderwijsstelsel; iedereen heeft goede zachtaardiger zijn dan andere mensen. multiculturalisme en anti-links.’ kansen om zich te ontwikkelen. Maar Maar de reacties van de minister-president Seierstad: ‘En geïnspireerd door het idee omgaan met religieuze vrijheid en acceptatie Jens Stoltenberg, (‘Het Noorse antwoord op van ‘Eurabia’, van het idee dat moslims is nieuw voor ons; misschien goed om te geweld is meer democratie, meer open- Europa overnemen.’ weten dat Noorwegen nog steeds een heid en grotere politieke participatie’) en staatsgodsdienst heeft, het lutheranisme.’ de jongeren die het bloedbad overleefden, › Laaft dat idee sowieso in Noorwegen? deden veel voor een goede sfeer. Ik denk Sohjell: ‘Immigratie kwam in Noorwegen › Breivik denkt dat hij deel is van iets ook dat de Noorse samenleving zo’n reactie later op gang dan bijvoorbeeld in Nederland. groters. mogelijk maakt; kleine klasseverschillen, Zo’n 9 procent van de bevolking heeft een Seierstad: ‘Het onderzoek is net gestart en beleid dat solidariteit bevordert, vertrouwen in de politiek.’

› Heeft dit Noorwegen veranderd? Sohjell: ‘Dat is aan ons. Het verdriet zal blij- ven, maar het kan ons ook helpen toleranter en democratischer te worden.’ Seierstad: ‘Wat al meteen is gebeurd, is dat heel veel jonge mensen zich bij politieke partijen en hun jongerenorganisaties heb- ben aangesloten. Zij zeggen op televisie: nu is de tijd om politiek actief te worden.’

Dag Seierstad en tekst Diederik Olders Bård Vegar Sohjell. foto Suzanne van de Kerk

tribune september 2011 27 LINKSVOOR ‘Om de wereld te verbeteren hoeft m’n gezicht niet in het nieuws’

De 26-jarige Bianca van Kaat- › Je bent nu 5 jaar gemeenteraadslid. › Heb je politieke ambities? hoven uit werkt als ‘De charme van gemeentepolitiek is dat je ‘Beter worden in wat ik nu doe en er voor activiteitenbegeleider met ver- kunt meebeslissen over wat er bij jou in de zorgen dat de SP-afdeling in Eindhoven buurt en stad gebeurt. En je hebt heel veel sterk blijft.’ standelijk gehandicapten. In contact met de mensen waar het om gaat.’ 2003 liep ze voor het eerst mee › Heb je nog tijd voor hobby’s? in demonstraties, onder andere › Hoe was het om woordvoerder PSV ‘Ja hoor! Ik doe aan voetbal, ik hou van tegen de oorlog in Irak. Omdat te zijn? muziek en van bourgondisch leven: lekker ‘Leerzaam, iedereen had een mening over eten met een borreltje erbij en goede ge- ze ook echt iets wilde veran- het reddingsplan van de gemeente om PSV sprekken. Of bijvoorbeeld een keer met m’n deren, sloot ze zich aan bij de met 48 miljoen euro te steunen. Wij kregen vriendin ’s nachts naar Scheveningen gaan SP. Sinds enkele maanden is ze ook veel reacties, omdat we er uitgespro- om de zon op te zien komen.’ een bekende Eindhovenaar, als ken op tegen waren. PSV is een bedrijf dat zichzelf financieel in de nesten heeft › Wat haalt de kapitalist in je naar boven? SP-woordvoerder over gewerkt. Daar hoeft de overheid niet voor op ‘Boeken, vooral van en over vrouwen. Als ik het reddingsplan voor voetbal- te draaien.’ in een boekenwinkel kom, is de kans klein club PSV. dat ik zonder boek wegga.’ › Veel in het nieuws geweest? ‘Heel veel. Maar daarvoor zit ik niet in de tekst Jola van Dijk raad, hoor! Ik wil de wereld beter maken foto Karen Veldkamp en daarvoor hoeft m’n gezicht niet in het nieuws.’

28 tribune september 2011 nieuws Twintig jaar geëist tegen asbest-baronnen

Hof: ‘Eternit had moeten waarschuwen’ Op 9 augustus bepaalde het gerechtshof in Arnhem dat Eternit in het Overijsselse Goor alsnog schadevergoeding moet betalen aan de nabestaanden van Riekie Klein Teeselink, die in 2004 stierf aan asbestkanker. Veel mensen uit de omgeving van Goor plaveiden vanaf 1967 hun erven en paden met asbest- puin dat ze destijds gratis konden afhalen bij Eternit. Het gerechtshof oordeelt nu dat het bedrijf had moeten waarschuwen voor de gevaren van het asbestpuin en vernietigde daarmee een eerdere uitspraak uit 2008. Bob Ruers reageert verheugd: ‘Het hof heeft de verjaringstermijn opzij gezet, omdat Eternit de mensen niet gewaarschuwd heeft nadat het die asbest had uitgedeeld. Dat betekent dat veel slachtoffers nu alsnog de mogelijk- heid hebben om de asbestproducent aan- Franse actievoerders tonen solidariteit tijdens het Eternit-proces in Turijn. sprakelijk te stellen.’

In het Italiaanse proces tegen Etex, de Italiaanse deze wordt daar niet als een civiele zaak divisie van asbestmultinational Eternit, is twintig jaar gezien, maar als een strafzaak. In de SP zijn wij momenteel aan het bekijken hoe we die gevangenisstraf geëist tegen de eigenaren van het concern. verjaringstermijn in Nederland van tafel Volgens de officier van justitie waren zij op de hoogte kunnen krijgen. Met terugwerkende kracht welteverstaan. Want het is zo onrechtvaar- van de gevaren van asbest, maar vertikten ze het om dig als wat: in Nederland verjaart een asbest- veiligheidsmaatregelen te treffen voor de werknemers. zaak na dertig jaar, terwijl een asbestziekte zich niet zelden pas na dertig jaar open- baart. Dus op het moment dat je ziek wordt, ‘Dit is een heel belangrijk moment in onze waar Eternit Italië fabrieken had. Ook wor- is het meestal al verjaard.’ Opmerkelijk: in strijd voor asbestslachtoffers en hun nabe- den genoemde heren beschuldigd van het een civiele rechtszaak legde het gerechtshof staanden. Het is voor het eerst dat topmen- opzettelijk veroorzaken van een ecologische in Arnhem onlangs die verjaring naast zich sen van het Eternit-concern ter verantwoor- ramp. neer (zie kader). ding worden geroepen in een strafzaak.’ Dat Ruers trad tijdens het proces op als adviseur zegt Bob Ruers, advocaat van het Comité van Sergio Bonetto, de advocaat van de Itali- Wereldwijd sterven jaarlijks zo’n honderd- Asbestslachtoffers. Volgens Ruers, tevens aanse slachtoffers. Bovendien werd het boek duizend mensen aan asbestziekten. Tegen SP-senator, genoten asbestproducenten tot ‘Het Asbestdrama’, dat Ruers samen met het die achtergrond kunnen de ontwikkelingen nu toe ‘totale straffeloosheid als het op wel- Wetenschappelijk Bureau van de SP schreef, in Italië volgens Ruers een ‘zeer belangrijk zijn van de arbeiders aankomt’ (zie Tribune veelvuldig geraadpleegd in Turijn. precedent’ gaan vormen: ‘Als de Eternit- mei 2011). Met de eis tegen de Eternit-eige- bazen veroordeeld worden, betekent dat naren zou daar nu wel eens een einde aan ‘In Nederland nu de verjaringstermijn natuurlijk erkenning voor de duizenden kunnen komen. opheffen’ slachtoffers in Italië. Maar het zal ook een Officier van justitie Guarniello hield begin Maar is het niet vreemd dat een derge- signaal zijn voor ondernemers dat het afge- juli tijdens de vijftigste zitting van het proces lijke doorbraak in Nederland vooralsnog lopen is met de houding van: nu de winst en de Zwitserse miljardair Stephan Schmidhei- uitblijft? Immers: voor asbestslachtoffers in na ons de zondvloed.’ ny en de Belgische baron Jean-Louis Cartier ons land is schadevergoeding het maximaal De uitspraak wordt dit najaar verwacht. de Marchienne verantwoordelijk voor de haalbare. Ruers: ‘In Italië geldt een ander dood van meer dan tweeduizend mensen rechtsstelsel. Als het om asbestzaken gaat, in Italië. Daarbij gaat het om voormalige kennen wij in Nederland een verjaringster- tekst Rob Janssen werknemers en om inwoners van steden mijn. In Italië heb je die niet. Een zaak als foto Roberto Caccuri / Hollandse Hoogte

tribune september 2011 29 CRYPTOGRAM

Horizontaal 4 Op elkaar gebonden zijn ze ook op de boterham verleidelijk lekker. (3,2,4 en 9) 6 Viervoeter is pronkstuk van de optocht. (13) 8 Goed gepolijst. Dat is sluw en listig. (12 en 4,8) 12 Geeft zij zoute melk? (6) 13 Een zachtaardig karakter...behoorlijk dapper! (10 en 4,6) 14 Lichtelijk overdreven advies m.b.t. uw opgepotte geld. (5,2,4 en 11) 16 Meisje is naast moeder ook kloosterlinge. (5 en 2,3) 19 Vrucht met sinaasappelhuid? (5) 20 Moment voor ontbijt, lunch of diner voor een molenaar. (7)

Verticaal 1 Noord-Europeaan een doek noemen? Dat vindt-ie beledigend! (3) 2 Voor hapjes, drankjes en kamperen aan zee. (10) 3 Groeperen doe je bij stukjes en beetjes. (7 en 2,5) 4 Ruimte voor plaatselijk onderricht. (10 en 4,6) 5 Gelovig amfibie zit hier op de goede weg. (7) 7 Gemiddelde jongen verdient doorsnee inkomen. (3,6) 9 Zwemvogel aan de wandel. (8) 10 Geen jonge Zeeuwse gemeente. (7 en 3,4) 11 Het zijn net een stel jonge honden, daar bij de padvinderij. (6) 17 Als voorbeeld is het een bedrijfsvorm. (2, afk.) 15 Bezoeker kan oa. tof en raar zijn. (4) 18 Linksom of rechtsom: die jongen is en blijft loom. (3)

IMAGINAIRE WOORDENLIJST

Opdracht: de bedoeling is een zo spits- Opgaven: vondig, interessant of verrassend moge- 1 Negatrend 11 Polderkolder 2 Premiemonster 12 Miniding lijke betekenis te vinden voor de 20 - tot 2011 © FLW Henry en Lucas, op heden onbestaande - woorden onder 3 Foondood 13 Krisiskorting ‘Opgaven’. Uit de origineelste inzendingen 4 Huisruis 14 Paniekliefde kiest de redactie een winnaar. 5 Tippeltrip 15 Inkomensstoornis 6 Klimaatwraak 16 Milieuknoeiers 7 Hersenverzet 17 Overdadigheidsbal 8 Solidariteitskorting 18 Periferiebetuiging 9 Mooikooi 19 Dansarm 10 Mobielpleger 20 Faamprater

Oplossingen juli / augustus

11 9 7 10 5 13 2 3 12 4 1 8 6 S C H E R T S F I G U U R

1) Bugle; Vuvuzela 2) Kees (van Kooten); (Woudenberg); (Yes) Minister 7) Show- House 11) Boris (van der Ham); (Arnold) (Harry) Mulisch 3) Frederick (Ashton); boat; Hair 8) Blue (Man Group); (Ziggy) Schwarzenegger 12) Kabuki; Commedia (Michel) Fokine 4) Lugdunum; (Leptis) Stardust 9) Actie (Tomaat); Dreigroscheno- (dell’arte) 13) (La) Nuit (Américaine); (All) Magna 5) Variété; Conference 6) Helmert per 10) Globe (Theatre); (Sydney Opera) That (Jazz).

Winnaar van de grote zomerpuzzel 2011: J. Chr. Heydenrijk uit Hoorn Stuur uw oplossing vóór 27 september naar de puzzelredactie van de Tribune; Vijverhofstraat 65, 3032 SC Rotterdam of [email protected] Onder de inzenders van een goede oplossing wordt een gesigneerd boek verloot uit de SP-boekenstal.

tribune september 2011 31