Rood Begroot
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ROOD BEGROOT UITGAVE VAN HET WETENSCHAPPELIJK BUREAU VAN DE SP Verschijnt 11 keer per jaar, jaargang 10, nummer 8, september 2008 ROOD INHOUD 3 HET AVONTUUR VAN DE BEGROOT TEGENBEGROTING 6 DE TEGENBEGROTING: SP INVESTEERT IN KOOPKRACHT 9 Wim Sonneveld zong ooit ‘Poen, socialisten geldt dat niet. Die kijken WETHOUDER FINANCIËN PETER poen, poen, poen, de een zegt geld, vooral of de begroting in overeen- LuCASSEN OVER ROOD BEGROTEN de ander money, maar wij zeggen stemming is met hun kernwaarden: 12 menselijke waardigheid, de gelijk- HOUDT BOS STAND IN EEN poen’. Politici praten niet over HEVIGE RECESSIE? ‘poen’, maar geld laat de wereld wel waardigheid van mensen en de 14 draaien, om een ander liedje te solidariteit tussen mensen. Dat is voor DE BOLIVIAANSE REVOLUTIE citeren. Wil je politiek iets beteke- de socialisten van de SP de maatlat 17 nen dan moet je nadenken over die ze langs de begroting leggen. HET IRAANSE NUCLEAIRE geld. Hoe wordt het verdiend en wat Bevorderen of benadelen de maat- PROGRAMMA IN DE BEELDVORMING kun je ermee? Omdat de regering regelen van Balkenende en Bos onze 21 idealen of niet. HET RIJKE ROOIE LEVEN onlangs de Miljoenennota publi- 24 Ronald van Raak interviewde ceerde en de SP haar tegenbegro- COLUMN ting, gaat deze Spanning groten- SP-kamerlid Ewout Irrgang over het deels over geld en begrotingen. avontuur van het maken van een tegenbegroting. Een begroting die ‘De SP bestuurt’, schreven we in de meer in overeenstemming is met de vorige Spanning. Dat doen we echter socialistische idealen, maar ook slechts op lokaal niveau. Landelijk financieel gezond. Een kort overzicht COLOFON mochten we in 2006 namelijk niet van de belangrijkste punten uit zijn Spanning wordt uitgegeven door het mee doen. Of we besturen of niet, een tegenbegroting staat na het interview. Wetenschappelijk Bureau van de SP socialistische partij houdt zich bezig In enkele gemeenten beheert een Een abonnement kost 12 euro per jaar met de manier waarop de zittende SP-wethouder de financiën. Zoals voor SP-leden en 25 euro voor bestuurders het gemeenschapsgeld Nijmegen. In een gesprek met Peter niet-leden. De betaling gaat per beheren. Hoeveel geld er waar Lucassen komt aan de orde hoe incasso. vandaan wordt gehaald, en hoeveel moeilijk, maar tegelijk succesvol het Abonnementenadministratie geld waaraan wordt uitgegeven. Hét kan zijn om als socialist de portemon- Vijverhofstraat 65 moment om daar extra aandacht aan nee te beheren. Geert Reuten laat 3032 SC Rotterdam te schenken, is rond de derde dinsdag zien dat de huidige regering een T (010) 243 55 40 in september. Op die dag spreekt de riskant spel speelt. Niet alleen voeren F (010) 243 55 67 koningin de troonrede uit en Bos en Balkenende een onsolidair E [email protected] presenteert de Minister van financiën beleid, maar dat beleid is ook Redactieadres de Miljoenennota. financieel niet solide. Vijverhofstraat 65 De Miljoenennota is de rijksbegroting Naast de staatsbegroting was ook het 2032 SC Rotterdam voor het komende jaar. Hoe gaat de buitenland in het nieuws. Is Iran nu T (010) 243 55 35 staat belasting heffen en waaraan wel of niet een atoombom aan het F (010) 243 55 66 gaat ze dat geld uitgegeven. Het is maken en hoe moeten we de ontwik- E [email protected] daarbij natuurlijk niet anders dan in kelingen in Bolivia interpreteren. Redactie het dagelijks leven van gewone Karel Koster schrijft over het eerste, Diederik Olders stervelingen. De vergelijking tussen en Ewout Irrgang en Riekje Camara Sjaak van der Velden (Hoofdredacteur) de staatsbegroting en het huishoud- analyseren de gebeurtenissen in het Redactieraad boekje van een gezin ligt voor de land van Morales. Hans van Heijningen hand. Ze komt zelfs tot uitdrukking Tiny Kox en Nico Schouten sluiten Tiny Kox in het woord economie, dat uit het deze aflevering af. Tiny vergelijkt de Ronald van Raak Grieks stamt en ‘regeling van het tekst van het Communistisch Arjan Vliegenthart huis’ (oikos nomos) betekent. Je kunt Manifest met Heel de Mens, de Basisontwerp niet meer uitgeven dan je hebt of je Kernvisie van de SP. Voor de oudste Thonik en BENG.biz moet schulden maken. Ook moet je van de twee heeft hij wel respect, Vormgeving prioriteiten stellen. Waaraan wil je je maar zijn voorkeur gaat uit naar de Robert de Klerk geld uitgeven. Tegenwoordig praten modernste tekst. Nico Schouten Antoni Gracia economen over alles mee en voor bespreekt in een column de niet Gonnie Sluijs sommige politici is hun oordeel zelfs verrassende reacties op zijn rapport Illustraties het belangrijkste wat er is. Voor over de aanbestedingen in het Len Munnik openbaar vervoer. Foto cover Ger Loeffen / Hollandse Hoogte 2 SPANNING september 2008 “DE POLITIEK IS IN DE GREEP VAN EEN ACHTERHAALD ECONOMISCH MODEL” HET AVONTUUR VAN DE TEGENBEGROTING Tekst: Ronald van Raak Foto: Bas Stoffelsen Ewout Irrgang is financieel woordvoerder van de SP in de Tweede Kamer. Hij presenteerde dit jaar zijn vierde tegenbegroting. Ronald van Raak interviewde hem over de confrontatie van politieke idealen met de financiële werkelijkheid, de beperkingen van economische modellen en de strijd met het Centraal Planbureau. Op het Ministerie van Financiën hebben honderden ambtenaren het hele jaar gewerkt aan de begroting van de regering. Jij hebt tijdens het reces met enkele medewerkers een tegenbegroting gemaakt voor de SP. Is dat wel een eerlijke strijd? “Nee, bepaald niet! We hebben niet alleen veel minder medewerkers, maar ook veel minder informatie. Een tegenbegroting is een alternatief voor de kabinetsbegro- ting, maar tijdens het opstellen weet je nog niet hoe die er precies uit komt te zien. Je bent erg afhankelijk van informatie die uitlekt, maar die is niet volledig. Net als de regering laten we onze tegenbegroting doorrekenen door het Centraal Planbureau. Dan krijg je soms vertrouwelijke informatie, waar ik dus ook nu niets over kan vertellen. Wel gelijk is dat we allebei moeten onderhandelen. Minister Wouter Bos met de ministers en ik met de Kamerleden van de SP.” Dat klinkt avontuurlijk, hoe pak je zoiets aan? 1,4 miljard euro. Of 2 miljard euro, het precieze bedrag is “We beginnen met de plannen die de SP heeft voor ook niet helemaal duidelijk. Wat doet het kabinet met de nieuwe inkomsten en besparingen. Dan vragen we de kinderopvang? Dat is tijdens het opstellen van de Tweede Kamerleden naar hun plannen voor het komende tegenbegroting allemaal moeilijk te achterhalen.” jaar en hoe ze die willen betalen. Dan blijft meestal nog een flink financieel gat over! Ik overleg vervolgens met de Er blijft een gat bestaan tussen onze politieke woordvoerders hoe we die gaten kunnen vullen. Op deze idealen en de financiële werkelijkheid. manier wordt de tegenbegroting steeds aangepast. Hoe maak je de uiteindelijke keuzes? Daarnaast moeten we onze tegenbegroting ook telkens “We hebben heel enthousiaste Kamerleden, die willen het bijstellen voor de kabinetsplannen die uitlekken. Wordt liefst in één jaar het hele verkiezingsprogramma uitvoe- bijvoorbeeld de btw nu wel of niet verhoogd? Dat scheelt ren. Je moet altijd teruggaan naar de essentie, wat is een tegenbegroting? Het verkiezingsprogramma geldt in principe voor vier jaar. Een tegenbegroting is ons 3 SPANNING september 2008 “ZET TWEE ECONOMEN IN EEN KAMER EN JE HEBT DRIE MENINGEN” alternatief voor één jaar. Het gaat er in ieder geval om dat ten, de gevolgen voor de werkloosheid en voor de het volgend jaar beter wordt, vergeleken met de kabinets- economische groei. Daar zeggen ze geen tijd meer voor te begroting. Alle slechte plannen van de regering moeten hebben. Dat doen ze voor de plannen van de regering er uit. Maar je kunt in een tegenbegroting niet alles wat wél. Het CPB is minder bereid werk voor ons te verrichten in het verleden verkeerd is gegaan terugdraaien. En we dan voor de regering. Dat maakt de vergelijking van de willen natuurlijk een stap zetten in het uitvoeren van ons gevolgen van de begroting moeilijker. verkiezingsprogramma. Het is ook in onze fractie een Het belangrijkste bezwaar tegen de rekenmodellen van kwestie van onderhandelen. De fractievoorzitter en ik het Centraal Planbureau is dat je soms wel de kosten doen uiteindelijk een voorstel, de fractie kan ons te allen krijgt gepresenteerd, maar niet de baten. Zij nemen wel tijde terugroepen.” de kosten op van uitgaven in de publieke sector, doordat er meer belasting moet worden betaald, maar dat geldt De SP maakte de eerste tegenbegroting in 2004. niet voor de opbrengsten van deze investeringen. Neem Waarom ben je daarmee begonnen? Wat heb je in de bijvoorbeeld het onderwijs. Als je bezuinigt op onderwijs, afgelopen vier jaar geleerd? is dat positief voor de begroting. En als je investeert in “We wilden laten zien dat we het echt beter kunnen dan onderwijs, is dat negatief. Terwijl investeringen in de regering. En dat we een degelijke partij zijn, met onderwijs heel goed zijn voor de economie! Het CPB voorstellen die haalbaar en betaalbaar zijn. Ieder Tweede beroept zich op het feit dat het moeilijk is om te kwantifi- Kamerlid kan tijdens de begrotingsbehandeling van zijn ceren wat die inkomsten zijn. De modellen van het CPB of haar ministerie laten zien dat we goede alternatieven zijn ongunstig voor een partij als de SP, die veel wil hebben. Je moet ambitieus zijn, maar je ook realiseren dat investeren in de publieke sector.” het maar voor één jaar is. We hebben als SP soms de neiging om te denken dat het véél beter moet, en dat het Het Centraal Planbureau heeft dus veel invloed op anders niet de moeite is om iets voor te stellen. Je kunt het de politieke discussies over de begroting? vergelijken met een mammoettanker. Als je de koers een “Ja, héél veel. Té veel denk ik. Er is geen enkel land in paar graden bijstelt, kom je uiteindelijk in een heel Europa waar een vergelijkbaar instituut zoveel invloed andere haven aan.” heeft op die discussie.