Download 1 File

EUSKAL PRESOEN ALDEKO BATZORDEA - SORTU 222 kalera13 2020ko udazkena Lege Gordailua / Depósito Legal: SS-1471-2012 info BAKEA ETA ASKATASUNA IRABAZTERA

Salbuespen politikak hiltzen du IGOR

kalerainfo 3

Lege Gordailua Depósito legal SS-1471-2012

Euskal Presoen Aldeko Batzordea Zuatzu, easo eraikina, 4 behea. 20018 Donostia, Euskal Herria. www.kalerakalera.eus

Oztopoz oztopo badoa

Aldizkari honetan ebazpen judizialen orrialdeei erreparatzen badiegu (aldekoak edota esanguratsuak soilik jasotzen ditugu), epaitegietan dena ongi eta erraz doala pentsa daiteke. Argi dago bide juridikoaren inplementazioa sendotzen ari dela, eta gero eta zailago zaie iraganeko inertziei eustea. Baina EZEZa- ren (Espetxe Zaintzako Epaitegi Zentrala) erabaki positiboeta- ko askok fiskaltzak sistematikoki ezarritako errekurtsoarekin Aurkibidea talka egiten jarraitzen dute, eta EZEZaren hainbat ebazpen ez datoz garai hauekin bat, Tratamendu Junten proposame- Igor González Sola, espetxe nak ontzat hartzera mugatzen delako kasu gehienetan epaitegi politikaren 49. biktima 4 hori, gradu progresioaren aldeko edo kontrako izan, edo irteera baimenen aldeko edo kontrako izan proposamen horiek. Mobilizazioak 8 Azken hilabeteetan dozenaka konta daitezke 1º graduan edo Presoen aldeko elkarfunding 13 1º graduko 100.2 artikuluan sailkatutakoen gradu progresioa- ri EZEZak emandako ezezkoak. Horietatik nabarmenenak Etxean nahi ditugu! 14 dira Cordoban zegoen eta orain dela gutxi atera den Ibon Muñoa progresioa ukatuz lehen graduan mantentzen zuena Reglas Europeas de prisiones 18 (2020/06/10), edo espetxe berean zegoen Xabin Usandizaga- ri (2020/06/25) kaleratu eta gero ere progresioa ukatu izanaz. Instituzioak, eragileak Berdin esan daiteke Teixeiron gaixo dagoen Joseba Borde eta herri ekimenak 24 (2020/07/30) presoa 1º graduan mantendu izanaz; edota Unai Paroti (2020/09/07) dagokionean, 30 urtera batutako zigorra Presoak etxera 30 bete ondoren bigarren zigor bat betetzen ari baita; edota adin handia duten Juan Manuel Inziarteri (2020/09/03) edo Angel Epaitegietatik eta Telleriari (2020/09/23) gradu progresioa ukatu izanaz. ebazpen judizialak 36 Beste hainbeste esan daiteke 2º graduan sailkatutako presoei Askatasun haizea 42 Zaintza Epaitegi Zentral horrek irteera baimenak ukatu izanaz. Bereziki esanguratsua da Iñaki Garces Beitiaren kasua; hamai- Espetxe eta deserretik 44 kagarren aldiz ukatu egin zaio baimena, Zuerako espetxeak uko egiten diolako proposatzeari edo euskal preso politikoei Presoak kalean 48 irteera baimenak ematearen aurkako jarrera duelako. Zueran 2º graduan sailkatuta dauden beste bi presori ere ukatu egin EPPKren hitzak 51 dizkiete irteera baimenak, eta Darocan, Dueñasen eta Teixei- ron ere antzeko egoerak gertatzen dira 2º graduan egonik es- Presoen egoera eta helbideak 55 kaera egin duten presoekin. 4 kalerainfo

Igor González Sola Espetxe politikaren 49. biktima kalerainfo 5

Irailaren 3ko arratsaldean errealitateak, berriz ere, gogor kolpatu gintuen, Martuteneko espetxean zegoen Igor González Sola preso politikoa bere ziegan hilik agertu zela jakin genuenean

Igorrena iragarria zegoen heriotza baten kronika da. 2005ean atxilotu eta kartzelaratu ondoren, euskal presoei aplikatzen zaien espetxe politika zertan datzan ondo eza- gutu du Igorrek hamabost urte hauetan. Euskal Herritik ehunka kilometrora, lehenengo graduan eta bizi baldintza gogorretan eman ditu urte gehienak eta, horren ondorioz, bere osasun psikologikoa kaltetua izan zen erabat. Bere buruaz beste egiteko zenbait saiakera eginak zituen arren, Espainiako Espetxe Erakundeak ez zuen preso honekiko politikarik aldatu.

2017an utzi zuen Igorrek, arrazoi eta arazo pertsonalengatik, euskal preso politikoak biltzen dituen Kolektiboa. Orduan Badajozeko espetxean zeukaten, mediku asistentzia eza- ren ondorioz Kepa del Hoyo kidea hil zen modulu berean. Ondoren Valdemorora eraman zuten eta, hemen beste kide bat bazegoen ere (hura ere preso gaixoa), bakarrik egon zen moduluan, 2018ko irailean Soriara lekualdatu zuten arte. Bertan zeuden kideak arduratu ziren bere zaintzaz, baina behin baino gehiagotan piztu zuten alarma gorria, Igorren egoera ez zelako batere ona. Hala, orain hilabete batzuk, bere burua kaltetzeko beste saio baten berri eman zuten hango preso politikoek. Igorrek urteak zeramatzan kanpoko asistentzia psikologikoa jasotzen eta Sorian zegoenean es- petxez kanpoko asistentzia psikologikoa berraktibatu zen. Espetxe Erakundeak jakitun ziren egoeraz honetaz, baina, bere osasun egoera eta integritate fisikoa bermatzeko 6 kalerainfo

neurriak hartu ordez, aurtengo uztailean Martuteneko espetxera eraman zuten, bakarrik eta bigarren graduan. Bere buruaz beste egiteko saiakerak eta bere egoera ezagututa ere, ziegan bakarrik mantendu zuten, suizidioen aurkako protokolo guztiek agintzen dutenaren aurka.

Igorrena ez da ustekabeko heriotza bat izan, aurreikus zi- tekeena eta ekidin zezaketena baizik. Beraz, ez da hil, erail egin dute. Bilboko presoak 2020ko martxoan bete zituen zigorraren hiru laurdenak. Legedi arrunta aplikatuz gero, are gehiago larriki gaixorik zegoen presoa zela kontuan hartuta, kalean beharko zukeen.

Badira urte bi PSOEko gobernuak espetxe politikaren aldaketa iragarri zuela eta, aldaketak izan badira ere, ez da, inondik inora, euskal gizarteak hainbestetan erreklamatu duena. Euskal preso politikoei salbuespen legedia aplikatzen jarraitzen dute: lehenengo graduaren aplikazio bide- gabea bere horretan mantentzen da, Euskal Herritik ehunka kilometrora, gaixotasun larriak dituzten 20 bat euskal preso politikok espetxean segitzen dute, zigorren metake- tari dagokion Europako zuzentaraua bete gabe...

Euskal Herrian zabaldu den eszenatoki berri honek aldaketa sakonak eskatzen ditu. Elkarbizitza demokratikoa erdiesteko, preso eta iheslari politikoen auziari irtenbide justu bat eman behar zaio; hau da, preso eta iheslariak etxera ekarriko dituen bidean pausuak emateko unea da. Hamar- kadetan ezarri duten politika penitentziarioa alboratuz, norabide horretan jarri behar da espetxe politika berri bat. kalerainfo 7

Mobilizazioak eta ekimenak rrieta senatariak Gonzalez Solaren heriotzaren aurrean, eta aspaldi iragarritako espetxe politikaren aldaketa behingoz Igor Gonzalezen heriotzaren berri jakin zen momentutik gauzatzeko exijitu zion. Erantzunean Pedro Sanchezek hasita, samina erakutsi eta espetxe politika hiltzailea sala- Igorren heriotza “deitoratu” bazuen ere, espetxeetako agin- tzeko jende ugari atera zen kalera Euskal Herriko hainbat tarien jarrera defendatu zuen. lekutan. Bere auzoan, Bilboko Alde Zaharrean, heriotzaren biharamunean mobilizazio ezberdinak egin ziren. Arratsal- Irailaren 15ean, berriz, EH Bildu, PNV, ERC, JuntsxCat, dean, Gobernu espainolaren egoitzaren aurrean eserialdia CUP, Más País, BNG, Compromís, Geroa Bai eta Més per egin zuten, errepidea moztuz. Iluntzean, berriz, ehunka Mallorca alderdietako ordezkariek adierazpen bateratu bat pertsona atera ziren manifestazioan, beste behin espetxe argitaratu zuten euskal preso politikoaren heriotzaren hari- politika kriminala salatu eta auzoko kidea gogoratuz. ra. Bertan Estatuari gogoratu zioten presoen bizitzak zaindu egin behar dituela eta Igorren kasuan ez duela hala egin. Sarek deituta ere Euskal Herri osoko hainbat herritan eta Era berean, “euskal presoei aplikatzen dieten salbuespe- hiritan egin ziren mobilizazioak, eta igandean, hilaren 6an, nezko espetxe politikaren amaiera” eta “garai berriei ego- dei horri erantzunez milaka lagun bildu ziren manifestazio kitutako politika bat” eskatu zioten Espainiako gobernuari: nazionalean Bilboko kaleetan. Manifestazio honen bukae- “euskal presoen eskubideak errespetatuko dituena, urrun- ran, Igorren heriotza espetxe politikaren ondorioa izan dela ketari bukaera emango diona eta presoak Euskal Herriko salatzeaz gain, urruntze politikaren amaiera, preso gaixoen espetxeetara lekualdatuko dituena eta normalizazioa, ba- kaleratzea eta graduen progresioa aplikatzea exijitu zuen kegintza eta euskal gizarteak eskatzen duen elkarbizitzaren Sarek. Ipar Euskal Herrian ere igande horretan mobiliza- eraikuntza oinarri izango dituena”. tzeko deia egin zuten Bakearen Artisauek, eta Baionako espainiar kontsulatuaren aurrean batu zen jendea; hantxe Euskal gizartearen gehiengo politikoa, sindikala eta soziala zen Euskal Elkargoko presidente Jean-René Etchegaray aspalditik ari da euskal preso politikoei azken hamarkade- ere, auzi honekin duen konpromisoa eta kezka adieraziz. tan ezartzen dieten salbuespenezko espetxe politikaren izaera kriminal eta hiltzailea salatzen. Politika gizagabe hori Baina mobilizazioak ez ziren horretan amaitu, eta egun baztertu eta behin baino gehiagotan iragarritako aldaketari batzuk geroago, PSEren Bilboko egoitzaren aurrean doze- ekiteko eskatzen du gehiengo horrek aspalditik. Espetxe naka herritarrek eserialdia egin zuten, alderdi horrek ezar- politika honek eta presoak urrunduta mantentzeak zen- tzen duen espetxe politikaren bitartez Igorren heriotzan tzurik ez duela esan dute behin baino gehiagotan PSOEko duen ardura salatzeko. Sortuk “Haserre gaua” deitu Iraila- zenbait ahotsek, eta kontraesan horrek are nabarmenago ren 12an, Gobernu Delegaritza aurrean. Ehunka pertsonak egiten du politika honekin jarraitzearen zentzugabekeria. parte hartu zuten gau osoko protesta ekitaldi honetan, eta Egin dezatela, bada, aldaketa, eta etxera ekar ditzatela espetxe politikak eragin dituen 49 biktimak gogoratu zituz- behingoz; artikulatu ditzatela bitartekoak duela 10 urte deten. Igorren heriotzagatik samina eta haserrea adierazteaz saktibatutako gatazkan trabatuta dauzkaten euskal preso gain, euskal preso politikoei ezartzen zaien salbuespenez- politikoak progresiboki kaleratzeko eta gizarteratzeko. ko espetxe politika hau salatu eta gobernuari espetxe politika gatazkaren ondorioen gainditze bidean jartzeko eskatu zioten bertaratutakoek.

Ordezkari politikoak arduratu ziren Igorren heriotzak ber- piztutako ondoeza eta haserrea, eta espetxe politika honi buruzko salaketa, kaleetatik instituzioetara eramateaz. Horretarako, EH Bilduk zenbait ekimen jarri zituen martxan. Bilboko udalean bertan, eta baita Euskal Autonomi Erkidegoko parlamentuan ere, EH Bilduk, PNVk eta El- karrekin-Podemosek adierazpen bateratu bat egin zuten. Adierazpen horretan urruntze politikarekin bukatzea eta presoak Euskal Herriratzea, gaixo diren presoak askatzea eta graduen progresioa aplikatzea eskatu zuten.

Euskal Herritik harago, Europako Batzordearen aurrean eskaera bat erregistratu zuen, autoritate komunitarioek estatuei galdegiteko espetxe politiken inguruko EBren erresoluzioak nola betearaziko dizkien. Eta Espainiako senatuan Pedro Sanchez interpelatu zuen Gorka Elejaba- 8 kalerainfo mMobilizazioak

MAIATZAK 19 herri bat, xede batekin: bidea egitea; kaleetara itzuli ziren konfinamenduko Iruñeko espetxe aurrean Etxerako bidea, elkarbizitzarako bidea, geldialdi behartuaren ondoren. Enkar- Konfinamendua arintzen hasi zenean, bakerako bidea”. teladen itzulera eta herrietako aktiba- Sare, Etxerat eta #SOSPresoakCovid19 tzeak ELA, LAB, ESK, Etxalde, Steilas, bezalako kanpainaren sustatzaileek Es- MAIATZAK 22-23 Hiru eta EHNEren laguntza izan zuen petxeetako Idazkaritza Nagusiari berri- Etxerat berriro plazetan Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan. ro exijitu zioten preso dauden pertso- Maiatzaren 22an hainbat herrietan Euskal preso guztiak Euskal herrira nen eskubideak errespeta ditzala eta mobilizatu ziren konfinamendua hau- ekartzeko aldarrikapenari gehitu zi- deskonfinamendua jendartean egiten tsiz, hala ere hurrengo egunean Etxerat tzaizkien Etxerat eta beste erakunde ari zen irizpide berdinekin egin dezala elkarteak jakinarazi zuen berriro herriz batzuek pandemiaren hasieratik egin kartzeletan ere. herri mobilizatuko zela. Deseskala- dituzten eskaerak: larriki gaixo diren tze fasea abiaturik, maiatzeko azken eta 65 urtetik gora dituzten presoak ostiralean, herriz herri mobilizazioak berehala askatzea eta bisita arruntak berrabiatuko zituela, babes neurriekin berriro egin ahal izatea. baina “determinazio osoz”. Honekin batera, Sarek aurkeztutako Izan bidea EKAINAK 18 kanpainarekin bat egin zuen preso po- Bea Etxeberria mehatxatua litikoen senideen elkarteak. Eskua pistolan jarrita, guardia zibil bat “tiro bat emateko gogoa” jartzen ari zi- MAIATZAK 24 tzaiola esanez zuzendu zitzaien Beatriz Kalera Behingoz Etxeberria presoari eta haren bi urteko Zenbait preso ohik eginiko deialdiri alabari. Bea Etxeberria presoari eginiko MAIATZAK 22 jarraituz eta elkarren arteko distantzia mehatxuak salatzeko elkarretaratzea “Etxera bidea” gordeaz, “Presoak kalera behingoz- egin zuten Bilbon, espainiar Gober- egiteko kanpaina -Basta de carcel” leloarekin manifesta- nuaren ordezkaritzaren egoitzaren au- Sarek euskal gizarteari jakinarazi zion zio bat burutu zen Donostian presoen rrean, Sortuk deituta. dinamika berria jarriko zuela abian: alde eta Patxi Ruizekin elkartasunez. “Izan bidea, ibiltarien sarea”, eta erron- EKAINAK 20 ka bat du oinarri: 3.127.326 kilometro MAIATZAK 29 Iruñeko espetxera martxa egitea, Euskal Herriak dituen biztan- Azken ostirala bueltatu da Izan Bidea ekimenaren baitan, Iruñeko leak adina. “Hiru milioi kilometro egi- Hilaren azken ostiraletako euskal pre- espetxera martxan joan ziren ehunka ten hasiko den hiru milioi biztanleko so politikoen aldeko mobilizazioak pertsona, eta, preso eta erbesteratuen kalerainfo 9

“korapiloa” askatu eta guztiak etxeratu Covid19 plataforma, pandemiagatik mietan zehar jarraitu zuten, eta 27an ahal izateko, antolatzera, saretzera eta ezarri eta oraindik indarrean dauden Nafarroako Foru Komunitatera jo zu- jendartea aktibatzera dei egin dute. murrizketen amaiera eskatzeko; espe- ten, Zizur Txikia eta Taxoarera bisitak txeetan deseskalatzea amaitzera dei eginez. ELA, LAB eta Sortuk protes- egiteaz gain, herrialdetik kanpo preso tara dei egin zuten, "Hemen langileok dauzkaten 184 nafarrak Iruñeko espe- erabakitzen dugu" lelopean. "Ustelak", txera, edo, beraiek nahi izanez gero, "Kanpora" eta "Euskal errepublika" hurbileko besteren batera lekualdatu izan ziren Zizurren Erregeekiko gai- ditzatela eskatu zen Gaztelu Plazan tzespena agerian utzi zuten hitzak. burututako elkarretaratze jendetsuan. UZTAILAK 23 UZTAILAK 4 Izan Bidea Bizikletan Mikel Barriosen alde Euskal preso politikoen eskubideak Ekainaren 29an Mikel Barrios espetxe- errespeta ditzatela eskatzeko txirrin- EKAINAK 26 ratu izanaren alde Lapurdiko Itsasun dulari martxa antolatu zuen Sarek hiru- Orain Presoak Bilbon ehunka lagunek manifestazioa egin zu- garren udaz. Osteguna 23an abiatu zen Kobid-19aren osasun larrialdiak behar- ten, eta eseraldia ere bai herriko errepi- bizikleta itzulia Lekunberritik euskal tutako geldialdiaren ondoren, Orain dean trafikoa etenaz. Ordu bete geroa- presoen eskubideen aldeko aldarria- Presoak ekimen sindikalak elkarretara- go, berriz, Iruñean egin zuten protesta rekin. Sarek antolatuta, “Izan bidean” tzea egin zuen berriro, Gobernu espai- manifestaldia, Felisa Munarriz enparan- egitasmoaren barne, lehen etapak Na- niarraren Bilboko Azpiordezkaritzaren tzatik abiatu eta Arrosadiako kaleetan farroako Lekunberritik abiatu eta Her- aurrean. barna. Izan Bidea dinamikak bi zutabe nani arteko bidea egiten 80 lagun bil- luzetara dei egin eta kartelak eramanez du zituen euskal presoen eskubideen EKAINAK 27 joan zen jendea; Mikelen askatasuna alde. Bizikleta itzuliaren bigarren eta- Jakesen askatasuna eskatuz aldarrikatuz bat egin zuten bi zutabeok. pa Urduñan hasi eta Durangon amitu Espetxean 30 urte daraman Jakes Es- zen, Araba eta Bizkaia batuz, eta beste nal preso politiko lapurtarraren aska- hainbeste lagun elkartu ziren, herriz tasuna eskatu zuten 600 bat lagunek herri batu zitzaizkienez gain. Hurren- Donibane Lohitzunen. Bake Bidea go egunean eguerdi aldera iritsi ziren mugimendu zibilak antolatu zuen giza txirrindulariak Bilboko San Mames es- katearen amaieran, “prozesua biziki tadiora, Basauriko kartzelatik abiatuta. kinka larrian” dagoela ohartarazi eta eta hantxe bukatu zen Sarek antolatu- “bake prozesuaren kontrako sabotaia” riko hirugarren Bizikleta Itzulia. ez dutela onartuko jakinarazi zuten bake artisauek, eta Irailaren 19rako mobilizazio eguna deitu zuten. UZTAILAK 17 ETA 27 EKAINAK 29 Espainiar Erregea Frantziako Euskal Herrian kontsulatuan salaketa Sortuk "txistualdia" deitu zuen Es- Bilboko frantziar Kontsulatuan eskutitz painiako errege-erreginek, covid-19 bat entregatu zuten Sareko kideek Mi- pandemiaren testuinguruan erkidego kel Barriosen espetxeratzea salatu eta guztietara zegiten biraren baitan, Eus- bere askatasuna eskatuz. kal Autonomia Erkidegora egin zuten bisitaren aurkako protestan. Eguerdian UZTAILAK 25 UZTAILAK 4 Bilbon eta arratsaldeko lehen orduan “Xistor”ren SOSPresoak Covid 19 Gasteizen izan ziren protestak. Bilbon, askatasuna aldarri ekimena Iruñean bai Guggenheimen eta bai Arte Ede- Frederic Haranbururen askatasuna al- Salhaketa Nafarroa, Etxerat, Altsasu- rren Museoan Espainiako monarkiaren darrikatzeko mobilizazioa egin zuten ko Gurasoak eta Sarek osatzen duten aurkako aldarriek PPko militanteen Senperen Bake bideak deituta. Sen- #SOSPresoakCovid19 ekimenak pre- txalo zaparrada lotsatiak estali zituz- pereko bi sarrera-irteera nagusietan soen eskubideen aldeko mobilizazioa ten; arratsaldean, berriz, txistu artean dauden biribilguneetan bildu ziren burutu zuten Iruñean uztailaren 4ko hartu zuten Gasteizko San Pruden- 350 lagun Xistor Haranburu herriki- eguerdian Gaztelu plazan. Goizean tzio Lan Fundaziora egindako bisitan. dearen askatasuna eskatzeko. Frederic Iruñean mobilizatu zen SOSPresoak- Espainiako errege-erreginek autono- Haranburuk apirilean bete zituen 30 10 kalerainfo

urte kartzelan. Zigorren Aplikaziorako Independentearen (EFAI) organo ABUZTUAK 29 Auzitegiak uztailaren 9an aztertu zuen exekutiboko kideen papera irudika- “Zuek zarete birusa” senpertarrak aurkezturiko hirugarren tuz, AHTaren obrak "itxi" zituzten Auzitegi Nazionalak debekurik ez zela askatasun auzia. Fiskala, ohi bezala, Alesbes-Azkoien azpizatian, berriki erantzun ondoren, "zuek zarete birusa" Haranburu aske uztearen kontra azaldu argitaratutako azterlana aplikatuz. lelopean zenbait ekitaldi egin zituen zen eta horrek kezka berria piztu zuen. Azterlan horretan, Espainiako Go- Altsasuk Guardia Zibila Euskal Herri- bernuari gomendatzen zaio AHTaren tik ateratzea eskatuz. Ospa Egunaren ABUZTUAK 2 eraikuntzaren jarraipena birplantea- edizio berri honen baitan, horma-iru- Presoen aldarria tzeko. diak egin ziren eta, besteak beste, tri- hondartzetan kipoteoak eta kalejira batek amaiera Aurten ere Etxeratek mobilizazioak an- ABUZTUAK 14 poliziala eman zioten. tolatu zituen Bizkaia, Gipuzkoa eta La- Urruntzearen purdiko hondartzetan euskal preso poli- aurka Donostian tikoek pairatzen duten “salbuespenezko Urruntzearekin amaitzeko unea irudi- espetxe politikaren behin-betiko amaie- katu zuen Sarek Donostiako bi ertzak ra eskatzeko”. Presoen aldeko elkartasu- giza-kateekin lotuz. Haizearen Orrazi- naz 16 hondartza izan ziren lekuko. tik eta Sagueseko Bakearen Usotik bi giza-kate atera dira gaur arratsaldean Izan Bidearen dinamikaren baitan euskal presoen Euskal Herriratzea egungo egoeran are eta beharrezkoagoa dela aldarrikatzeko. “Espetxe politika hau amaitzeko eta aurrera begiratzeko ga- IRAILAK 3 raia” dela nabarmendu du Sareko bo- Martin Villa epaitzeko zeramaile Inaxio Oiarzabalek. Martin Villa "persona non grata" izen- datu duten euskal herrietako memoria- ABUZTUAK 16 ren aldeko taldeek, legebiltzarkideek, Itsas Martxa udalek eta udal taldeek elkarretaratzea ABUZTUAK 5 Preso eta iheslarien etxeratzearen al- egin zuten Iruñean, egun horretan Ar- Monarkia kanpora deko VII Martxa egin zuten Plentzian. gentinako enbaxadan gizateriaren aur- Joan Carlos Borboikoak ihes egin eta Fermin Muguruzak girotu zuen Plen- kako krimenen testuinguruan hilketa bere semeak, gaur egun errege denak, tziako itsaslabarrean, euskal preso, delituak egotzita deklaratzen ari zen mi- pandemia ondorengo bere biran Eus- iheslari eta deportatu politikoen etxe- nistro frankista ohiaren aurkako kereila kal Herriko zenbait lekutara egin zituen ratzearen alde burututako ekimena. argentinarra babesteko. bisiten ondoren, Hego Euskal Herriko hiriburuetan monarkiaren aurkako ma- IRAILAK 4, 5, 6 nifestazioak deitu zituzten eragile so- Bizikleta martxa zial, sindikal eta politikoek. Podemos Barriosen alde Ahal Dugu, EH Bildu, Ezker Anitza-IU, Mikel Barrios Arrosadiako preso po- PCE-EPK, Batzarre, ELA, LAB, CCOO litikoaren askatasuna aldarrikatzeko eta CNTk espainiar monarkiari Euskal helburuz bizikleta martxa bat egin Herriaren gaitzespena adierazi zuten zuten irailaren 4tik 6ra bitartean. Itur- "monarkia kanpora. Borboiak kanpora" goienetik abiatu, Iruñeko Arrosadiatik lemarekin. 200 pertsona inguru bildu pasa eta igandea heldu ziren martxis- dira asteazken honetan Gasteizko er- tak Mont de Marsango espetxera, hiru digunean monarkiaren aurka; Bilbon ABUZTUAK 25 egunetan besteak beste Iruñerria, Al- ehunka pertsonak Espainiako Koroa Filtroko urteurren berria dude, Itsasu, Kanbo, Hazparne eta arbuiatu zuten udaletxearen aurrean el- Montevideoko Filtro Ospitale zaharra- Lahontanetik pasatu zen Barriosen karretaratuz, eta Donostian eta Iruñean ren aurrean ehunka pertsona bildu zi- aldeko ekimena. antzeko mobilizazioak izan ziren. ren, 1994an, duela 26 urte, estradizioa eragozteko gose greban zeuden euskal IRAILAK 5-8 ABUZTUAK 13 errefuxiatuei elkartasuna adierazten Manifestazioa Basaurin AHTko obrak "itxi" dituzte zieten manifestarien artean izandako “Bakea eta demokrazia. Erasorik ez” Mugitu! mugimenduko aktibistek, bi heriotzen eta 22 zaurituen zigorga- lemapean manifestazio bat burutu zen Erantzukizun Fiskaleko Agintaritza betasuna salatzeko. Basaurin Txerra Martinez eta Oskar kalerainfo 11

Abad preso ohiei elkartasuna erakutsi talde Igorrek bere zigorraren 3/4ak IRAILAK 10 eta duela 30 urteko auzi batengatik beteak zituela gogoratu zuten eta, ho- Eseraldia Bilbon epaitu egingo dituztela salatzeko. Hi- rrexegatik, “Igorrek etxean, aske eta Ehunen bat pertsonak eseraldia egin laren 8an Bakion ere mobilizazio bat bizirik, behar luke” gogoratu zuten. zuten Bilboko Rekalde Alameda kalean, antolatu zen. Gainera, egungo espetxe politikaren PSOEen egoitzaren aurrean; aurreko as- erreforma sakon baten alde lortutako tean Martuteneko espetxean gertatutako akordio politiko, instituzional, sindikal Igor Gonzalez Sola presoaren heriotza eta soziala azpimarratu zuten. Eguer- salatzea zen eseraldiaren helburua. diko 12.00ak pasata abiatu zen Eliptika plazatik eta plaza Berrian bukatu zen IRAILAK 12 manifestazioa. “Etxean nahi ditugu” Haserre gaua eta “salbuespen politikak hil egiten Igor Gonzalez Sola kartzeletan hil eta du” pankarten atzetik milaka pertsona zortzi egunera, salbuespenezko espe- joan ziren, hiru ilaratan eta maskara ja- txe-politikaren ondorioz hil diren 49 rrita. “Euskal presoak etxera”, “denok euskal herritarren irudiek espainiar Go- batera presoak etxera”, “Igor gogoan bernuaren Bilboko Ordezkariordetza IRAILAK 5 zaitugu”, “la dispersión tortura y ase- inguratu zuten, ondorio horien erantzu- Igorren heriotza salatzeko sina” edota “espetxeak apurtu” oihuak le dela adierazi eta espetxe-politikaren Bilboko plaza Eliptikoan Igor Gonzalez entzuten ziren ibilbide guztian. Ordez- berehalako aldaketa eskatzeko. Hildako Sola euskal presoaren heriotza salatu kari sindikal eta politikoak izan ziren presoen eta senideen irudiak aurrean zi- zuten. Hamarnaka lagunek eserial- bertan eta egindako adierazpenetan rela, ehunka lagun hurbildu ziren mobi- dia burutu zuten Gobernu espainolak gaitzetsi zuten Igorren heriotza: “men- lizazioan eta ilaran plaza Eliptikora; han, Bilboko erdigunean duen egoitzaren deku eta indarkeria politika honekin Ordezkariordetzaren fatxadaren "Stop", aurrean, ekidin zitekeen heriotza sa- amaitu behar da, preso guztiak etxera "Etxera!" Eta "aski da!" lemak proiektatu latzeko. Gauean, berriz, mila lagun itzuli ahal izateko ibilbide orria lantzen ziren. Gobernuaren ordezkaritzaren au- baino gehiagok salatu zuen Gonzalez hasi behar dugu” (EH bildu); “Presoen rrean eta 12 orduz, espetxe-politika ho- Solaren heriotza, Ezker abertzaleak eskubideak urratzen jarraitzea ez da nen jarraipen eta krudelkeriagatik higui- deituta bere auzoan bukatu zen ma- ulertzen” (ELA); “Adostasun zabalak na agertu zen. Arkaitz Rodriguez Sortuko nifestazioan. Bestetik, Sarek deituta daude egungo zigor politika krudela idazkari nagusiaren hitzetan, "Igorren “Salbuespen legediak hiltzen du” lelo- eta ankerra aldatzeko“ (LAB); “He- heriotzak izen-abizenak ditu, salbues- pean jendetza bildu zen ere Donostia- riotza honen arduradunak espainiar penezko espetxe-politika batek hil du, ko epaitegian, elkarretaratu eta Igorren Gobernua eta egungo politika peni- eta horri eusten dioten guztiek ere bai", gorpuari lehen agurra emateko. tentziarioa sostengatzen duten indar "Noiz hitz egin ahal izango dugu Esta- politikoak izan dira... gaur egun inda- tuen indarkeriaz iraganeko gauza bezala? rrean dirauen biolentzia bakarra Esta- Noiz desagertuko da haien indarkeria?". tuena da” (Sortu).

Mobilizazioa Bilboko Eliptika plazatik abiatzen zen ordu berean, ehunka lagunek parte hartu zuten Baionako Espai- niako kontsulatuaren aurrean deitutako elkarretaratzean “Kartzelan hiltzera kondenatuta?” lelopean. Bertan, Jean- -René Etchegaray Euskal Elkargoko IRAILAK 6 lehendakaria izan zen. Manifestazio jendetsua Bilbon IRAILAK 12 Igor Gonzalez Sola euskal preso poli- Ikama antolakundea jaio da tiko bilbotarraren heriotza salatzeko “Ikasleria martxan” laburbiltzen duen Bilbon manifestatzeko deia egin zuen izenez, Ikama Ikasle antolakunde berria Sarek. Hasi aurretik “Espetxe legedi ezagutarazi zuten Elizondon egindako arrunta ezarri eta zegozkion eskubi- aurkezpenean. Ikamako ehunka kidek deak errespetatuak izan balira, Igor aurkeztu zuten ikasleen antolakun- bizirik legoke, aske eta bizirik”, gogo- de berria; egindako bidea azaldu eta ratu zuten Sareko bozeramaleek. Bes- proiektua iazko ekainean Donostian 12 kalerainfo

egindako asanbladan sortu zela argitu IRAILAK 19 tze prozesua abian jarri eta elkarbizi- zuten. Markatu duten ortzimuga “Eus- Bilboko Izan Bidea tzarako eta bakerako bidean» aurrera kal eskola herritar eta burujabea” da, eta Bilbok bat egin zuen Sareren Izan Bi- egiteko helburuarekin. Eguraldi txarrak horren alde antolatu eta borrokatuko du dea dinamikarekin; hiriburua berdez zapuztu egin zuen ekimena, ordea, ez ikasle antolakunde berriak. inguratzen duten mendietan zehar zuen horren atzean dagoen auzolana zortzi orduz ibilaldia egin zuten parte eta indar metaketa zapuztu. Donostian hartzaileek. Itsas Museoan amaitu zen egindako agerraldi jendetsuan Sarek manifestazioarekin bukatu zuten eki- baieztatu zuenez, mendietako ekimena taldia; Kurdistan, Sahara eta Kolonbiar datorren maiatzaren 8ra atzeratu zute- jatorriko bilbotarrak, eta maputxe eta la, eta bide batez Mendi tontorretatik amazigh herrietakoak ere, manifestazio plazeetara eraman zuen urriaren 3ko buruan izan ziren. ekimena. Euskal herriko auzo eta herriko plazetan Izan Bidea ekimen bat eta elkartasun argazkiak egin zituen Sarek. Tontorretan irudikatu nahi zuten ma- rea urdina herriz herri eta plazaz plaza IRAILAK 19 irudikatu zuten. Mobilizazioa eguna Konponbidea azkartzeko Frantziar Gobernuari euskal presoen auzian bere ardurak har ditzala eskatzeko Mobilizazio eguna antolatu zuten irailaren 19rako Bake Bidea elkarteak eta Bakegileek. Parisi euskal gizartea- IRAILAK 27 ren borondatea errespetatu eta espe- Oroimenean txe-politikaren aldaketa bizkortu behar 1975ko irailaren 27an gertatu ziren duela galdegiteko Bakearen Artisauek diktadura frankistak agindutako az- eta Bake Bideak egindako deiari ehun- ken fusilamenduak. 45 urte igaro dira ka herritarrek erantzun zieten Ipar Eus- geroztik, baina urtero bezala, Gudari Urriak 5 kal Herriko hogeitik gora herritan anto- egunean harira ekitaldiak egin zituzten Atxiloketak onartezinak dira latutako sentsibilizazio-ekitaldiei. Hiru Juan Paredes ‘Txiki’ eta Angel Otaegi Kepa Arkauz, Ekhiñe Eizagirre eta autokarabana elkartu ziren 14:30ak al- eta beraien aurretik eta geroztik bizia Imanol Jaioren atxiloketak salatzeko dera Baionako suprefeturaren aurrean. galdu zuten euskal militantei gogora- mobilizazioak egin zituzten Arrasate, Estatu frantsesak Euskal Herrian duen tzeko. Donibane Lohizune eta Ziburu Zarautz, Abadiño eta Ziburun. Sarek eta ordezkaritza nagusiko egoitza (Baiona- artean guda zikinak erahil zituenak EH Baik deituta, haien askatasuna exi- ko Suprefetura) egurrezko eta harrizko izan zituzten gogoan bereziki. Hala jitu eta konponbide garaia dela aldarri- horma sinboliko batekin hesitu zuten, nola duela 40 urte desagerrarazi zuten katu zuten egindako elkarretaratze eta “blokeoa irudikatzeko” eta “heriotza ar- Jose Miguel Etxeberria. mobilizazioetan bildutako ehunka per- teko kartzela zigorra” ez dutela onartu- tsona. Hurrengo egunean Igor Uriarte ko aldarrikatzeko. Bake Bideak eta Ba- euskal preso ohia atxlotu zuten Urruñan kearen artisauek antolaturiko “ekintza Frantziako lurraldean egoteko debekua sinboliko parte hartzailean” Jean-René duelako. Uriarte, Eizagirre eta Arkau- Etchegaray lehendakariak eta zenbait zekin batera 2013ko maiatzean atxilo- alkatek parte hartu zuten, “Macronek tu zituzten Montpellierren eta 2018ko entzun gaitzan modu bakarra delako”. martxoan utzi zuten aske.

URRIAK 3 Mendi tontorretatik plazara Sarek antolaturik eta Izan Bidea dinamikaren baitan, 650 mendi igo behar ziren larunbat goizeko 11etan baino lehenago «preso eta iheslarien etxera- kalerainfo 13

PRESOEN ALDEKO ELKARFUNDING Deposito bete elkartasun

Zenbakiak. Zenbaki hotzak. Zama. Partekatu. Erdibanatu. Eta Izen eta izanak. Zenbaki hotz-hutsak. arindu. Bakoitzak urraturik berea, Haur, gizon eta emakume. Bere soil eta biluztasunean, latz. denon artean geurea. Urrutiratu. Urruntasuna. Xehatzearen xehatzez, gaitz. Depositoak bete elkartasun Egitateak eta egoera. Aletzean, gordin. Ispilatzean, ekimenaren bitartez, milioika Bakartasuna. Bakartzea. ikaragarri. Jasanezin. kilometro horiek finantzatzen Egoera eta egitatea. lagundu ahal izango dugu. Pandemia garaia. Bisiten etena. Izan eta izenak. Herri-auzoetan abian da dagoeneko, Ziurgabetasuna eta beldurra. Deserria, erbestea edota deportazioa. eta zehazki horrela gauzatu daiteke: Isolamendua. Kezka. Hiru hitz, esanahi berbera. Nola espetxetan hala bertan Kartzelatzeak, giltzapeak. daudenen etxeetan. Zernahi, itzal. Ihesa, ihes betea. Puntu kardinalak eta kontinenteak. 10 euro dohainduz, Hautsi ditzagun distantziak. Puntu kardinalen eta kontinenteen 130 kilometro erosi Bilaka dezagun presentzia infinitu, arteko kilometroak. (trukean oparia) atzeraezin, nolanahikoa. Hego edo eki. Amerika, Europa edo Bilaka gaitezen absentzien hegape. Afrika. Ehunka, milaka joan-etorri. Garraiobidez garraiobide. Itsaso edo ordoki; ezerezean tartekatutako muino 15 euro dohainduz, eta lautada nabar; haran, ordoki, hegi edo mendi. Igaroz doan 100 kilometro erosi paisaian pausatuz begirada. (trukean oparia) Urte eta bisurtetan. Egun argiz edo gauaren ilunean. Ordu eta desordutan. Euri edo eguzki, hotz edo izotz, urtaroz urtaro. 20 euro dohainduz, Urtean 11.752 bidaia. 260 kilometro erosi 14.617.304 km. 1.140.150 litro erregai. (trukean oparia) 1.482.195€ erregaian. Errealitate anker bezain mingarriaren erakusle diren zenbakiak.

www.depositoakbete.eus 14 kalerainfo kalerainfo 15

Etxean nahi ditugu! EHBilduren hautetsien dinamika

EHBilduk preso politikoen kaleratzea du lehentasun, eta Helburu horiei begira presatu zuten EHBilduko hautetsiek parte hartzen duen erakundeetan era guztietako mozio espainiar Estatuko kartzela guztietara bisitak egiteko agen- eta adierazpenak bultzatu ditu, presoen etxeratze estrate- da. Lehenengo bira amaituta, bisiten lehen erronda bukatua, gia indartzeko 2020ko maiatzean abiatu zuen EHBilduk horren balantzea egin eta aurrera begira ekimena eraginko- espainiar Estatuan dauden preso politikoei bisitak egiteko rrago izateko hausnarketa burutu dute hautetsiek, eta ondo- dinamika. rengo zertzelada hauetan agertzen den gisan besteak beste.

Covid-19a bete-betean zen dinamika abiatu zutenean, eta Ekainaren 8tik eta abuztuaren 18ra bitartean Estatu es- presoen eskubideen murrizketen eta lagun eta senideei painoleko 38 kartzela bisitatu zituzten. Bira guztira 46 sortutako komunikazio arazoen testuinguruan ere bai, be- hautetsik (europarlamentaria, Madrilgo erakundeetako 7 raz. Egoera horretan, gertutasuna eta elkartasuna adieraz- diputatu/senatariak, EAEko Legebiltzar eta Nafarroako par- teaz gain, dinamika honek helburu politikoak ere bazituen lamentuko kideak, herrialdeetako Batzar nagusietakoak…) helburu: presoen ikuspegi politikoa zuzenean jasotzea, parte hartu zuten. Preso batzuk ezin izan zituzten bisitatu egoera politikoari buruzko iritziak entzun eta irakurketa po- azken momentuko trasladoengatik. Eta badira arrazoi er- litikoa eurekin aurrez aurre partekatzea. Ekimenaren beste berdinengatik edo kartzela barneko dinamikengatik haute- helburu bat zen salbuespeneko neurrien ondorioz presoek tsiekin egoteko bisita lekura atera nahi izan ez dutenak ere. dituzten bizi baldintzak, kasuz kasu ezagutzea eta horiek Esan behar da, dena den, %89 presorekin bisita egin dutela hobetzeko laguntza eskaintzea. Azkenik, etxera buelta- EHBilduko hautetsiek bira honetan, eta bigarren bira bate- tzeko presoen estrategia politikoari sustengua emateko rako konpromezua hartu ere egin zuten hitzordu horietan. moduak bilatzea eta, herritarren ordezkari gisa, ibilbide Horrez gain, sentipen gazia utzi arren, adierazi dute erres- horretan akonpainamendua egitea konponbide klabeetan, petatzen dutela beren bisitarik nahi izan ez duten presoe- horretarako beharrezkoa diren interpelazio politiko-institu- kiko eta, edonola ere, ahaleginak egingo dituztela euskal zionalak saiatuz. preso politiko guztien alde. 16 kalerainfo

Bisita hauen aurretik hautetsien prestaketa eta antolaketa EPPKren mintzaideekin biltzeak aipamen bat merezi du egin nahi izan zuen EHBilduk. Kontutan hartu behar da zalantzarik gabe. Bilera horrek badu ñabardura eta garran- EHBilduko hautetsien gai honekiko ezagutza edo eragile- tzia, eta hala irizten diote hautetsiek. Lehenengoetako bisi- tza askotarikoa dela. Haietako batzuen ibilbidea kartzelatik ta izan zen haiekin egin zutena, lehentasun politikoa eman igaro da; beste batzuek senide edo lagunak bisitatzera joan nahian. Ekimen honi buruzko haien ikuspegi politikoa eza- ohi dira edo izan dira. Beste asko lehenengo aldiz hurbildu gutzea garrantzitsu iruditzen zitzaien hautetsiei. edo sartu dira fisikoki kartzelara. Honek, ekimenari izaera anizkoitza emateaz gain, hautetsiak kartzeletara hurbiltze- Presoen bizi baldintzak egunerokoan zertan diren zuzenean ko parada eskaini du. Bikoteka antolatu ziren hautetsiak, jakiteko parada ezin hobea izan dira bisita hauek, baina Eus- erakundeak, gizon-emakumeak, sentsibilitate politikoak, kal Herrira ekar ditzaten eta kaleratzea erdiesteko darabilten herrialdeak… orekatuz. Ekimen honetarako, EHBilduko lege bideen zertzeladak ezagutzeko helburua ere bazuten. delegazioaren egokitasun eta ofizialtasunaren irizpidea ho- Zentzu horretan lagungarri izan eta urratsak eman asmoz, betsi da. kartzeletako zuzendaritzekin harremanak bilatzeko ere baliatu zituzten EHBilduko hautetsiek bisita hauek. Oro har Preso bakoitzari eskutitz bana igorri zien EHBilduk; eki- zuzendaritzek erraztu dituzte bisitak eta, kasu batzuetan, menaren nondik norakoak azaldu zizkieten bertan, eta hautetsien iritzia partekatzeko aukera eman zuten, bisiten espetxeko zuzendaritzari bisitak era ofizialean eskatzea aurretik edota ondoren. Aurrez aurreko lotura hori ezinezkoa gomendatzen zieten. Ondoren, kartzeletako zuzendari- izan den kartzeletan, gutun edo telefono bidez saiatu dira zu- tzekin harremanetan jarri ziren bisiten hitzorduak lotzeko, zendaritzekin harremanetan jartzen. Interlokuzio horien hel- erantzun ezberdinak jasoz: zuzendaritza batzuek erantzun burua, euskal gizartea denbora berri batean bizi dela azaldu ez, beste batzuk COVD-19agatik arazoak jarri, zenbaitek eta, errealitate printzipio horren baitan, salbuespen politika bideokonferentziak proposatu eta beste batzuek, azkenik, iraganeko errezeta bat dela azpimarratzea izan da. Euskal lehenengo momentutik bisitak baimendu zituzten. Azken preso politikoen behar-izanen eta bizi baldintzen zertzela- jarrera hau orokortuz joan zen gero. da zehatzak ere partekatu dituzte, kartzelaren esku dauden heinean konponbidea bilatu diezaioten. Azkenik, presoek Bisita aurretik edota ostean senideekin harremana saiatu legalitatearen bidetik egiten ari diren gradu progresio, des- izan dute hautetsiek. Aurretik, presoari jakinaraz ziezaioten tino eta baimenen eskaerei era normalizatu batean baikor- noiz eta zeintzuk joango ziren, bisita ahalik ongien presta- ki erantzun diezaieten galdegin zieten. Nahiz eta kartzela tzeko, kartzelako dinamikaren eta etxekoen iritziaren arabe- aldaketa zuzendaritzen esku ez egon, horren aldeko jarrera ra. Eta bisita ostean ere harremana izan dute, hitzorduaren izatea eskatu zieten, familia-loturak mantentzeko helburuz, emaitza jakinarazteko. COVID-19aren ondorioz bidaiak egi- EAE edo Iruñeako kartzeletara lekualdatzeko proposamenak teko izan dituzten arazo eta debekuak kontutan harturik, se- bidal diezazkioten Espetxe Idazkari Nagusiari. Hautetsiok nideek oso ondo hartu dute ekimena, elkartasun keinu gisa kartzelako zuzendaritzarekin lortu duten interlokuzioak bide eta presoekin komunikazio zuzena hobetzeko ahalegin gisa. bat ireki dezake, aurrerago ere horretan eragiteko.

Ekimen hori ezarritako lehen helburuak betetzat ematen Edozein modutara ere, EHBilduren jarduna ez da interlo- ditu EHBilduk: gertutasun politikoa presoei zuzenean adie- kuzio horretan geratu behar. Hainbat presok espetxe esku- raztea, eta, komunitate gisa, harremanak estutzea. Horrela, menaren transferentziarekin duten interesa helarazi diete bisita hauek beraientzat aberasgarri izan direla diote haute- hautetsiei. Eskumen hori edukiz bete eta euskal preso guz- tsiok, eta presoentzat ere orokorrean hala izan direlakoan tien onurarako izan dadin borrokatu behar da, eskumena- daude. Hainbat presok aurrez aurre esan diete hautetsiei rekin batera, bere baitan, euskal preso guztiak euskal herri- aspaldi ekin behar ziotela bisitak egiteari, arrazoi osoz za- ratzeko palanka eginez. lantzarik gabe, baina egia da orain artean horretarako egin diren saiakera xumeenek ere ezezko erantzuna jaso izan Bestalde, 7/2003 legearen menpe dauden presoek kezka dutela beti. Oraingo testuinguru politikoak, sozialak, CO- berezia adierazi diete bisitari hauei, legearen bidean aurrera VID-19aren nahas-mahasak… aukera batzuk eman ditu eta egiteko lege horrek ezartzen duen trabagatik. Bai frantziar horiek baliatzen jakin izan da. Estatuan zigorra bete dutenentzat eta espainiar Estatuan kalerainfo 17

betetze-bikoitza ezartzen zaienentzat. Oztopo horiek al- Frantziako kartzeletan dauden euskal presoengana zabal- datzeari begira, beren esku dagoena egiteko konpromisoa tzea ere baloratu behar da. hartu dute EHBilduko hautetsiek. Azkenik, esan behar da hautetsiek oso sentsazio onarekin Esan daiteke EHBilduren “akonpainamendu” helburu hau atera direla bisitetatik, eta azpimarratzekoa da kartzela ba- interes handiz hartu dutela presoek, hautetsien inplikazioa tean lehen aldiz sartu direnen intentsitate handiko bizipe- eraginkorra dela ikusi ahala batez ere, eta akonpainamen- na. Zinez jatorrak, atseginak eta kasu batzuetan hunkiga- du edo laguntza horretan sakontzea lehentasun izan behar rriak ere izan dira harremanak. Presoek oro har oso ondo da EHBilduko erakundeetan egiten diren ekimenekin ere. hartu dituzte bisitak. Hautetsiekiko gertutasuna, bisitak Jardun honi gehitu behar zaizkio herrietan, udal mailan egi- doinu abegitsuan bideratzeko prestutasuna eta kritika egiten diren ekimenak, lekuko udal-batzen mozioak, adieraz- tean errespetuzko jarrera eraikitzailea izan dira bitartekari, penak, udal arduradunen gestioak, korporazioaren bisitak... eta hautetsiek bene-benetan eskertu dute giro hau. Ekime- narekiko ongi etorria adierazi dute presoek bisita hauetan, Bigarren fase bati ekiteko asmoa du EHBilduk. Urtean bitan eta aurrerantzean jarraipena emateko eskaria egin ere bai. egin nahi dute espetxeetara bisiten bira. Hori bere horretan helburu bat izanik ere, kartzelako egoeran edo presoen ibil- Abiatu duen ekimen hau zentzu guztietan egokia da EH- bidearen garapenean sortu daitezkeen beharren kudeaketa Bilduren ustez, jarraipena eman beharrekoa, beharrizan be- eta jarraipena bermatu behar da. Eta laguntza dinamika hau rrietara etengabe egokitzen asmatuz. Reglas Europeas de prisiones Recomendaciones del Comité de Ministros a los estados miembros kalerainfo 19

El Comité de Ministros del Consejo de privadas de libertad y en especial para Europa aprobó el pasado 2 de Julio de los presos políticos vascos encarcelados 2020 una recomendación que actuali- en cualquiera de los dos Estados. za las Reglas Penitenciarias Europeas vigentes desde 2006. Las reglas, con- Para comenzar, baste recordar que las tienen las normas y principios jurídi- recomendaciones sobre las Reglas Pe- cos fundamentales relacionados con la nitenciarias Europeas del Consejo de gestión de las prisiones, el personal y Ministros de los 47 estados miembros el tratamiento de las personas encar- están basadas en la Convención Eu- celadas, constituyendo una referencia ropea de los Derechos Humanos, así mundial en el campo de las prisiones como en la jurisprudencia del Tribu- así como una guía para la legislación, nal Europeo de Derechos Humanos las prácticas y las políticas penitencia- (TEDH) y en el trabajo realizado por rias de los 47 Estados miembros del la Comité Europeo para la Prevención Consejo de Europa. de la Tortura. Estas recomendaciones del Comité de Ministros expresan una La revisión se refiere a las normas sobre posición política sobre las reglas peni- el mantenimiento de registros de in- tenciarias en Europa y deben orientar a formación sobre los presos y la gestión los estados miembro a la hora de abor- de sus expedientes, al tratamiento de dar la política penitenciaria en sus res- las mujeres y las personas extranjeras, pectivos países. Los representantes de así como el uso de medidas especiales los estados tuvieron la oportunidad de de seguridad o protección, como la se- mostrar su disconformidad con alguna paración de los presos de otros presos, de estas recomendaciones, pero unica- el encarcelamiento en régimen de ais- mente Dinamarca se reservó el derecho lamiento, los instrumentos de limita- de cumplir o no una serie de reglas por ción, la necesidad de garantizar niveles motivos de seguridad, de falta de re- adecuados de personal penitenciario, y cursos o de contradicción con la propia labores de inspección y la vigilancia de ley danesa. Dicho de otro modo, los la actividad penitenciaria, incluyendo la estados español y francés no opusieron exigencia de una efectiva monitorización razón alguna para respetar estas reco- por parte de organismos independientes. mendaciones, por lo que se sobreen- tiende que suscriben la totalidad de las Las nuevas cuestiones introducidas en recomendaciones ahora revisadas. esta revisión no han sido muchas, pero algunas de ellas chocan de lleno con Los principios básicos que deben regir la realidad de las prisiones españolas la política penitenciaria, así como las y francesas. No obstante, habría que recomendaciones que emanan de ellos, señalar que en el estado español estas son extremadamente claros y, si los es- recomendaciones se han venido in- tados español y francés los aplicaran, cumpliendo regularmente, tanto en su la situación de la gran mayoría de los legislación como en su práctica, gran vascos encarcelados por motivaciones parte de las Reglas vigentes des 2006, políticas sería bien diferente a la actual. e incluso muchos de los contenidos de En primer lugar, el número de presos y la anterior versión de las Reglas peni- presas vascas encarceladas disminuiría tenciarias que se remonta hasta 1973. considerablemente ya que el derecho a progresar de grado y de llegar a disfrutar El documento que incluye las Reglas de la libertad condicional es un derecho Europeas de prisiones cuenta casi con conculcado colectivamente y al que, medio centenar de paginas por lo que ya en la actualidad, tendrían acceso un se hace imposible reproducirlo en su in- buen número de los y las represaliadas tegridad. Sin embargo, si consideramos vascas. Por otro lado, las condiciones de fundamental reproducir determinados vida, y en consecuencia la integridad fí- epígrafes y articulados que bien pueden sica y psicológica de la persona presa, servir de referencia para las personas mejorarían notablemente. 20 kalerainfo

PARTE I PARTE II PRINCIPIOS BÁSICOS CONDICIONES DE ENCARCELAMIENTO

1. Todas las personas privadas de libertad serán tratadas Admisión y mantenimiento de registros con respeto a sus derechos humanos. 2. Las personas privadas de libertad conservan todos los En este apartado sobre “condiciones del encarcelamiento”, derechos que no son legalmente restringidos por la dela novedad se aprecia en la Regla 16, que advierte sobre cisión de sentenciarlos o retenerlos bajo custodia. que aspectos debe tratar esta información. Lo habitual es 3. Las restricciones impuestas a las personas privadas de que, en el caso de los presos políticos, determinadas in- libertad serán las mínimas necesarias y proporcionadas formaciones confidenciales recabadas por la institución al objetivo legítimo para el que se imponen. Penitnciaria sobre su persona se vean filtradas en los me- 4. Las condiciones penitenciarias que infringen los de- dios de comunicación en un momento u otro (juicio, acer- rechos humanos de los reclusos no están justificadas camiento, licencia, fallecimiento,…). Mientras tanto, y por por la falta de recursos. otro lado, lo habitual en las prisiones españolas, los y las 5. La vida en prisión se aproximará lo más posible a los presas encuentren todo tipo de dificultades para acceder aspectos positivos de la vida en la comunidad. a sus expedientes y se hace casi imposible que puedan 6. Toda detención se gestionará de manera que se facilite tener una copia escrita de los mismos. Sin embargo, a la la reinserción en la sociedad libre de las personas pri- luz de los criterios plasmados en este apartado, los presos vadas de libertad. podrían exigir un cambio en ese proceder habitual dene- 7. Se fomentará la cooperación con los servicios sociales gatorio ya que se reconoce el derecho de los y las encar- externos y, en la medida de lo posible, la participación celadas a tener acceso a sus registros médicos o de otro de la sociedad civil en la vida en prisión. tipo y a recibir copia de los mismos, con la única excep- 8. El personal penitenciario desempeña un importante ción de las restricciones establecidas por ley en materia de servicio público y su reclutamiento, capacitación y con- seguridad y protección. Esa negativa a facilitar los expe- diciones de trabajo les permitirán mantener altos están- dientes se ha generalizado en el tiempo extendiéndose al dares en el cuidado de los prisioneros. acceso a esta información para los familiares y abogados 9. Todas las cárceles estarán sujetas a inspección periódi- aun cuando la persona presa otorgaba expresamente su ca y monitoreo independiente. consentimiento.

16A.3 Toda la información recopilada en la admisión y pos- Alcance y aplicación teriormente se mantendrá confidencial y estará disponible solo para aquellos cuyas responsabilidades profesionales Es interesante remarcar que se recoge como la prisión es requieran acceso a ella. incompatible con el tratamiento de enfermedades mentales severas. De hehco el Consejo de Ministros aboga por 16A.4 A los presos se les otorgará acceso a sus registros mé- un tratamiento no en prisión sino en centros especializa- dicos y de otro tipo, excepto aquellos restringidos por la ley dos o la regulación de las retenciones calificadas como nacional para fines de seguridad y protección, y tendrán de- excepcionales donde no tiene cabida ningún tipo de disc- recho a recibir una copia de dichos registros a pedido. riminación.

12.1 Las personas que padecen enfermedades mentales y Sobre asignación y alojamiento cuyo estado de salud mental es incompatible con la deten- ción en una prisión deben ser detenidas en un estableci- Este apartado deja claro, una vez más, que los presos y miento diseñado para tal fin. las presas deben cumplir las penas en cárceles cercanas a sus hogares. Es más, se dice que la persona presa debe ser 12.2 Sin embargo, si tales personas son retenidas excepcio- consultada sobre la asignación de cárcel e incluso sobre nalmente en prisión, habrá regulaciones especiales que ten- traslados de una prisión a otra. gan en cuenta suestado y necesidades. 17.1 Los prisioneros serán asignados, en la medida de lo 13. Estas reglas se aplicarán imparcialmente, sin discrimina- posible, a las cárceles cercanas a sus hogares o lugares de ción por motivos tales como sexo, raza, color, idioma, reli- rehabilitación social. gión, opinión política u otra, origen nacional o social, asocia- ción con una minoría nacional, propiedad, nacimiento u otro 17.3 En la medida de lo posible, se consultará a los reclusos estado. sobre su asignación inicial y cualquier traslado posterior de una prisión a otra. kalerainfo 21

18.1 El alojamiento provisto para los presos, y en particular to- régimen dada la edad avanzada con la que muchos de los dos los alojamientos para dormir, deberá respetar la dignidad presos acaban saliendo de prisión. Un aspecto a retener y a humana y, en la medida de lo posible, la privacidad, y cumplir reivindicar cuando se trate de destinos remunerados. con los requisitos de salud e higiene, teniendo en cuenta las condiciones climáticas y especialmente la superficie de suelo, 26.2 Las autoridades penitenciarias se esforzarán por pro- el volumen de aire, iluminación, calefacción y ventilación. porcionar suficiente trabajo de naturaleza útil.

18.5 Los prisioneros normalmente serán alojados durante la 26.3 En la medida de lo posible, el trabajo provisto será tal noche en celdas individuales, excepto donde sea preferible que mantenga o aumente la capacidad de los presos para que compartan el alojamiento para dormir. ganarse la vida después de la liberación.

18.6 El alojamiento sólo se compartirá si es adecuado para 26.4 De conformidad con la Regla 13, no habrá discrimina- este propósito y estará ocupado por prisioneros adecuados ción por género en el tipo de trabajo proporcionado. para asociarse entre sí. 26.6 Los presos pueden elegir el tipo de empleo en el que 18.7 En la medida de lo posible, los reclusos deben tener una desean participar, dentro de los límites de lo que está dis- opción antes de ser obligados a compartir el alojamiento. ponible, la selección vocacional adecuada y los requisitos de buen orden y disciplina.

Sobre el contacto con el mundo exterior 26.9 El trabajo para los reclusos será proporcionado por las autoridades penitenciarias, ya sea por cuenta propia o en En numerosas ocasiones este derecho es conculcado en cooperación con contratistas privados, dentro o fuera de la el caso de los y las prisioneras vascas. La recomendación prisión. es clara: debe ser autorizado a salir de prisión en caso de enfermedad o fallecimiento de sus familiares. 26.10 En todos los casos, habrá una remuneración equitativa por el trabajo de los presos. 24.7 Cuando las circunstancias lo permitan, el prisionero debe estar autorizado a salir de la prisión, ya sea acompaña- 26.17 En la medida de lo posible, los presos que trabajen serán do o solo, para visitar a un pariente enfermo, asistir a un incluidos en los sistemas nacionales de seguridad social. funeral o por otras razones humanitarias.

24.12 Se permitirá que los presos se comuniquen con los Sobre los traslados de presos medios de comunicación a menos que existan razones im- periosas para prohibir esto para el mantenimiento de la se- 32.2 Se prohíbe el traslado de presos en medios de trans- guridad, en interés público o para proteger la integridad de porte con ventilación o luz inadecuadas, o que los sometería las víctimas, otros presos o el personal. de alguna manera a dificultades físicas o indignidades inne- cesarias.

Sobre el Régimen penitenciario Sobre mujeres en prisión 25.1 El régimen previsto para todos los presos ofrecerá un programa equilibrado de actividades. En referencia a las mujeres presas, la regla 34, ha sufri- do una importante modificación ya que se ha añadido 25.2 Este régimen permitirá que todos los presos pasen tan- un apartado previo que establece el desarrollo de políti- tas horas al día fuera de sus celdas como sea necesario para cas específicas sensibles al género y la toma de medidas un nivel adecuado de interacción humana y social. para satisfacer las necesidades distintivas de las reclusas. Además, se ha desarrollado detalladamente la parte referi- da a la protección frente a las agresiones físicas o sexuales. Sobre el trabajo En el caso de las mujeres presas, es importante remarcar que la responsabilidad de cuidados recae sobre ellas pero Entre los diferentes aspectos que se enumera en lo relativo en ningún caso se tiene esto en cuenta a la hora de aplicar- al trabajo llaman poderosamente algunos apartados que se les regímenes de vida acordes para ello. Habría que hacer vienen incumpliendo sistemáticamente en el estado es- especial hincapié en el caso de las madres presas, bien ten- pañol. Por otro lado es de remrcar el apartado 26.17 que gan los hijos e hijas dentro o fuera a cientos de kilómetros hace referencia al Seguridad Social y la inclusión en dicho en Euskal Herria. 22 kalerainfo

34.2 Además de las disposiciones específicas en estas re- PARTE IV glas que tratan con la mujeres reclusas, las autoridades de- BUEN ORDEN Y SEGURIDAD ben prestar especial atención a los requisitos de las mujeres, tales como sus necesidades físicas, vocacionales, sociales y Sobre las medidas de seguridad psicológicas, así como las responsabilidades de cuidado, al tomar decisiones que afectan cualquier aspecto de su detención. Es interesante en este punto remarcar que por regla general y de una manera sistemática e invariable, a los presos No obstante, no parece que se avancen propuestas mas vascos se les ha venido aplicando y se les aplica el régimen concretas para poner fin a la estancia de presas en prisio- más severo. Que la mayoría de los miembros del Colectivo nes pensadas o centradas mayoritariamente para albergar de Preso políticos vascos se encuentren todavía a día de hombres, donde acaban ocupando un pequeño espacio o hoy clasificados en primer grado, en ciertas cárceles y en modulo entre ellos sin acceso a los mismos recursos, activi- unidades o módulos de régimen cerrado, es una decisión dades y ocupaciones exageradamente marcadas por sesgos política, que se aplica colectiva y no individualmente y que de género, alejadas de su entorno familiar y sin ingun tipo vulnera una de las reglas principales de la ley penitencia- de atención a sus necesidades específicas, salvo algún pro- ria (individualidad de la pena, proporcionalidad, revisión grama de tratamiento específico sobre violencia de género. y progresión de grados…). Las anotaciones referidas a la cuestión de la seguridad y las recomendaciones en este sentido son claras.

PARTE III 51.5 El nivel de seguridad necesario se revisará a intervalos SALUD regulares durante el encarcelamiento de una persona.

Sobre la salud 53.1 Las medidas especiales de alta seguridad o protección van más allá de las mencionadas en las Reglas 51 y 52 y son 39. Las autoridades penitenciarias deberán salvaguardar la medidas impuestas a los presos que representan una ame- salud de todos los presos bajo su cuidado. naza particular para la seguridad.

40.3 Los reclusos tendrán acceso a los servicios de salud 53.2 Dichas medidas sólo se aplicarán en circunstancias ex- disponibles en el país sin discriminación por su situación cepcionales y sólo mientras la seguridad no pueda mante- legal. nerse por medios menos restrictivos.

43.1 El médico debe supervisar el cuidado de la salud física 53.5 La aplicación de dicha medida deberá ser aprobada por y mental de los presos y debe ver, bajo las condiciones y con la autoridad competente por un periodo de tiempo especí- una frecuencia consistente con los estándares de atención fico y se le proporcionará una copia de la decisión por esc- médica en la comunidad, todos los presos enfermos, todos rito al preso junto con información sobre cómo impugnar la los que reportan enfermedades o lesiones, y cualquier preso medida. a quien la atención esté especialmente dirigida. 53.7 Tales medidas se aplicarán a individuos y no a grupos 43.2 El médico o una enfermera calificada que informe a de prisioneros dicho médico deberá prestar especial atención a la salud de los presos recluidos en condiciones de aislamiento, visitará 53.8 Dichas medidas solo se basarán en el riesgo actual que a dichos presos diariamente y les proporcionará asistencia representa un preso, serán proporcionales a ese riesgo y no médica y tratamiento oportunos a solicitud de dicho médi- implicarán más restricciones de las necesarias para contra- co, presos o el personal de la prisión. rrestar ese riesgo.

43.3 El profesional médico deberá informar al director cada Las medidas especiales de seguridad solo podrán ser im- vez que se considere que la salud física o mental de un preso puestas a las personas que representen una amenaza par- está en grave peligro por el encarcelamiento continuo o por ticular para la seguridad, pudiendo incluir la separación de cualquier condición de encarcelamiento, incluidas las condi- otras personas presas, y deberán ser proporcionales al ries- ciones de confinamiento solitario. go presente y no implicar más restricciones.

47.2 El servicio médico de la prisión deberá proporcionar el tratamiento psiquiátrico de todos los reclusos que necesiten Sobre los registros dicho tratamiento y prestar especial atención a la prevención 54.6 No habrá registros físicos internos de los cuerpos de del suicidio. los presos por parte del personal de la prisión. kalerainfo 23

54.7 Un examen íntimo relacionado con un registro solo 103.2 Tan pronto como sea posible después de dicha admi- puede ser realizado por un médico. sión, se redactarán informes para los reclusos condenados sobre sus situaciones personales, los planes de sentencia propuestos para cada uno de ellos y la estrategia para pre- Sobre solicitudes y quejas pararse para su liberación.

70.12 La autoridad competente tendrá en cuenta cualquier 103.3 Se alentará a los presos condenados a participar en la queja por escrito de familiares de un preso o de cualquier elaboración de sus planes de condena individuales. otra persona u organización interesada en el bienestar de los presos. 103.8 Se prestará especial atención a proporcionar planes y regímenes de sentencias apropiados para los condenados a cadena perpetua y otros presos de larga duración.

PARTE V 105.3 Si se requiere que los presos sentenciados trabajen, GERENCIA Y PERSONAL las condiciones de dicho trabajo deberán cumplir con los estándares y controles que se aplican en la comunidad ex- Sobre el trabajo penitenciario terna. como servicio público 105.4 Cuando los reclusos condenados participen en pro- 72.1 Las cárceles se administrarán dentro de un contexto gramas de educación u otros durante las horas de trabajo ético que reconozca la obligación de tratar a todos los pre- como parte de su régimen planificado, serán remunerados sos con humanidad y con respeto a la dignidad inherente como si hubieran estado trabajando. del ser humano. 107.2 En el caso de los presos con penas más largas en particular, se tomarán medidas para garantizar un retorno gra- Sobre presos preventivos dual a la vida en una sociedad libre.

100.1 A los presos preventivos se les ofrecerá la oportunidad 107.3 Este objetivo puede lograrse mediante un programa de trabajar, pero no se les exigirá que trabajen. previo a la liberación en prisión o mediante una liberación parcial o condicional bajo supervisión combinada con un 101. Si un preso preventivo solicita que se le permita seguir apoyo social efectivo. el régimen de presos condenados, las autoridades penitenciarias deberán, en la medida de lo posible, acceder a esta solicitud. PARTE VI INSPECCIÓN Sobre presos condenados Y MONITOREO

En este apartado es destacable la recomendación de uno Inspección de los fundamentos de la ley penitenciaria (o de lo que di- cen que es): la pena de privación de libertad tiene como 92. Las cárceles serán inspeccionadas periódicamente por uno de sus objetivos la reinserción o reintegración en la so- un organismo estatal a fin de evaluar si se administran de ciedad de las personas presas y la administración peniten- conformidad con los requisitos de la legislación nacional e ciaria debe preparar el camino, sobre todo con las personas internacional y las disposiciones de estas normas. con largas condenas, para su reencuentro con la libertad. La Administración debe tomar medidas para garantizar un retorno gradual: terceros grados, libertades condicionales Monitoreo independiente o parciales… Es decir, es impensable para Europa el cumplimiento íntegro de las condenas en regímenes cerrados 93.1 Para garantizar que las condiciones de detención y el u ordinarios. tratamiento de los reclusos cumplan con los requisitos del derecho nacional e internacional y las disposiciones de es- 102.2 El encarcelamiento es, mediante la privación de liber- tas normas, y que los derechos y la dignidad de los reclusos tad, un castigo en sí mismo y, por lo tanto, el régimen para se respeten en todo momento, las cárceles serán supervi- los reclusos condenados no agravará el sufrimiento inheren- sadas por un designado independiente designado cuerpo o te al encarcelamiento. cuerpos, cuyos hallazgos se harán públicos. 24 kalerainfo

Instituzioak, eragileak eta iherri ekimenak MAIATZAK 11 egin zituzten Iruñeako espetxearen EKAINAK 1 Espainiako Kongresuko eta Nafarroako erakunde nagusien au- Adostasunak badaudela adierazpen bateratua rrean. Foro Sozial Iraunkorrak nabarmendu du Madrilgo Diputatuen Kongresuan dau- Covid-19aren testuinguruan adostasunak den indar politikoetatik bederatzik, EH MAIATZAK 25 are gehiago finkatu direla presoen auziari Bildu, Unidas Podemos, ERC, Junts, Salbuespen legea behin-betiko konponbide integrala eman PNV, Mas Pais, CUP, BNG eta Com- indargabetzeko eskaera ahal izateko zentzuzko epe batean. Ho- promisek, oraingo osasun larrialdiaren Euskal presoei ezartzen dieten sal- rren adierazle, hainbat esparrutan eman- aurrean presoentzat neurri alternatiboak buespen legedia bertan behera uzteko dako aurrerapausoak: Espainiako Kon- eskatu zizkioten Gobernu espainiarrari. eskatu zieten Sarek eta Etxerat elkar- gresuan (9 indar politikoren manifestua), Presoen hurbilketa orokortua eta gai- teak Madril eta Parisko gobernuei. Es- Gasteizko Legebiltzarrean eta Nafarroako xoentzat, adin handikoentzat eta egoera petxeetan dagoeneko zaila zen egoera Parlamentuan, Batzar Nagusietan eta hiri- zaurgarrian daudenentzat kaleratze neu- koronabirusak okerrera eraman duela buruetako udaletan, eragile sozialen pro- rriak eskatu zituzten besteak beste. salatu zuten. posamenak, sindikatuen atxikimenduak eta nazioarte mailan emandako ekimena. MAIATZAK 26 Foro Sozialak baieztatu du diagnostiko Donostia hurbilketaren alde partekatu bat dagoela konfinamenduak Donostiako Udaletxeak adierazpen eragindako egoerak presoengan dituen instituzional bat onartu zuen EAJ, EH ondorioei buruz eta presoekin komuni- Bildu, eta Podemosen bozkekin preso katzeko ezintasunak senideen eta ger- kalteberak kaleratzea eta hala eskatzen tukoen artean sortzen dituen ziurgabe- dutenak hurbiltzea eskatuz. tasunari eta min erantsiari dagokionean. Bestetik, post-Covid fasean urruntzeari MAIATZAK 26 amaiera emateko beharrari buruzko diag- Presoak ekartzea nostiko partekatu bat ikusi dutela ere MAIATZAK 19 eskatu du Lakuak adierazi du. Horrekin batera, hurbilke- Sindikatu guztiak Madrilgo Kongresuan indar politiko ez- taren inguruan sortu den adostasun za- salbuespen legediaren berdinek presoak kaleratzea eta hurbil- bala nabaria izan da: Lakuako Gobernua aurka eta hurbilketaren alde tzea eskatzeko lortutako akordioaren osatzen duten alderdiak (EAJ eta PSE), ELA, LAB, ESK, Steilas, HIRU, CCOO, ondorioz, Lakuako Gobernuak Gober- EH Bildu, Elkarrekin Podemos eta Equo, UGT, CNT, CGT eta EHNE sindika- nu espainiarrari idatzi bat igorri zion hau da, Eusko Legebiltzarraren %88a. Eta tuek bat egin zuten eta kalteberatasun erkidegoko 327 presoak, politiko eta preso sozialekin eta arrazoi politikoetan handiena duten presoak askatzeko es- ez politiko, bertako espetxeetara ekar oinarritutako delituengatik zigortutako kakizuna zabaltzeko elkarretaratzeak ditzala ofizialki eskatuz. presoekin lan egiten duten erakundeen kalerainfo 25

artean (Salhaketa, Sare, Etxerat, Altsa- EKAINAK 20 katu zion beregain har ditzala GAL eta suko Gurasoak...) sortu den babesa na- “Depositoak bete” bere ingurua argitzeko ardurak. “Zor barmendu du, eta baita EPPKn bildutako Presoen senideei laguntzeko dinamika historiko bat da, biktimekin ez ezik de- presoek emandako babesa ere. berri bat jarri da abian. “Gasolinara- mokrazia berarekin ere” adierazi zuten ko dirua behar dugu” lelopean, euskal GALek aitak hil zizkien Ane Muguru- EKAINAK 5 presoen senide eta lagunek elkartasun zak eta Begoña Galdeanok. Euskal delegazioa kanpaina bat abian ipini dute Euskal berriro Parisera Herriko herri eta auzoetan, sakabana- EKAINAK 26 Iazko urte amaieratik etenean zegoen ketaren eta koronabirusak eragindako Legebiltzarrean elkarrizketa berrabiatu da. Euskal de- krisiaren ondorioak arintzeko asmoz. torturaren lemak legazioa zinez kezkatua dago kobid- Espainiako eta Frantziako kartzele- EH Bilduren proposamen bati jarraituz, -19aren krisiaren aldiko Parisen ekimen tan dauden 226 presoak bisitatzeko, Gasteizko Legebiltzarrak bat egin zuen faltagatik, eta adierazi zuen Justizia 14.617.304 kilometro egiten dituzte ekainaren 26an ospatzen den Tortura- Ministerioarekin bilera bat izango senideek urtero; horretarako, 1.140.150 ren Biktimei Laguntzeko Nazioarteko duela egun batzuen buruan. “Egiteko litro gasolina behar dira. Dirutan, ia Egunarekin, eta bere fatxadan lehen al- dauden gauzetan aurreratzen ahale- 1.500.000 euro. diz kartela jartzeko, “torturaren biktimak ginduko gara; ETAk ekinbide armatua aitortu eta pairatu duten bidegabekeria baztertu eta hamar urtera ezartzen den salatzeko”. Bestalde, Foro Sozial Iraun- salbuespen politika bertan behera utzi korrak torturaren biktimen errekonozi- behar dela eskatuko dugu”. mendua lortzeko neurri zehatzak eskatu zituen ekainaren 26an Torturen Bikti- EKAINAK 8 men Babeserako Nazioarteko Egunaren EHBildu euskal harira plazaratu zuen dokumentuan. presoei bisitan Koronabirusak presoen egoera “larria- EKAINAK 26 gotu” duela-eta, EHBilduko hautetsiek Etena Estatu frantsesean euskal preso politikoak bisitatzen hasi Hilaren 22an, astelehenez, frantziar ziren. Bisita hauen helburua, korona- EKAINAK 21 Justizia Ministerioarekin bilera egin birusak kartzeletan izan duen eta duen Dispertsioaren zuen euskal Delegazioak, eta argitara eragina bertatik bertara ezagutzeaz biktimen omenez eman zuen agirian azpimarratzen zuen aparte, presoen gogoetak lehen eskutik Jose Mari Maruri dispertsioaren era- auzitegiek azken aldian hartutako era- ezagutzea ere bada, eta gogoeta horien ginez zendu zenetik 22 urte pasa on- bakiak “bake prozesuarentzat zinez inguruko ekimenak koalizioaren jardun doren, Zierbenako portuan ekitaldi bat arrisku bat” direla. “Ibilbide baten agor- politikora eramateko prestutasuna adie- burutu zen bere omenez. tzea” nabaritzen du Delegazioak, eta raztea, konponbide oso baten alde. Ipar Euskal Herriko gehiengo sozial eta EKAINAK 23-25 politikoak bermatutako “bidea oztopa- Madrilgo Kongresua eta tzen duen horma eraisteko” estrategia Senatua GALi buruz bat zehaztu beharraz oharteman du. PSOE, PP eta Vox alderdiek euren boz- kak batu zituzten Kongresuko Mahaiak atzera bota zezan CIAko paper klasi- fikatuak argitara irten ondoren GAL ikertzearen aldeko proposamen bateratu bat. Kongresuak atzera bota eta bi egunera Senatura iritsi zen GALi buruzko ikerketarako komisio eskaera; EKAINAK 15 hemen EHBildu, EAJ eta beste indar Gipuzkoako Batzar politiko batzuetako 36 senatarik eskatu Nagusiek Madrili zuten Felipe Gonzalez ikertzea. Gipuzkoako Batzar Nagusiek adieraz- EKAINAK 26 pen bat onartu zuten, non espainiar EKAINAK 24 Errekonozimendua, Gobernuari eskatzen dioten presoak Estatuak onar ditzala justizia eta erreparazioa espetxetik ateratzeko “neurri egokiak” bere ardurak GAL, BVE, Guardia Zibila eta Ertzain- har ditzala. EAJ, EH Bildu eta Pode- Bilbon agerraldia egin zuen Egiari Zor tzaren biktimekin elkartu zen Maddalen mosen babesa izan zuen agiriak. fundazioak eta Estatu espainiarrari es- Iriarte, EH Bilduren ordezkari gisa. Bik- 26 kalerainfo

tima hauentzat “errekonozimendua, jus- ekarriz. Foro Sozialaren iritziz, erabaki gertuago egon arren, Sarek salatu zuen tizia eta erreparazioa” lortzeko lanean honek amaituko luke azken bi urtee- gaixo dauden presoei etxean egoteko jarraituko duela adierazi zuen Madda- tan egin diren urrats uzkurregiek seni- eskubidea urratzen dietela oraindik, lenek, eta gerra zikinaren arduradunei deengan eragin duen “zaputza”. eta gaixorik larri dauden preso guztiei euren ardurak onar ditzatela eskatzen etxean etxekoekin eta kalean egotea jarraituko duela. EKAINAK 30 dagokiela. Rosa Zarra, 25 urte EKAINAK 26 aitortzaren zain UZTAILAK 18 Lasarte-Oria Rosa Zarra 1995eko ekainaren 30ean Dispertsioaren Sarerekin batera "Izan Bidea" dinami- hil zen, 58 urterekin, Ertzaintzak dis- biktimentzat kak sakabanatuta dauden herriko pre- tantzia laburrera jaurtitako gomazko onarpena aldarri soen egoera ikustarazteko bi ekimen pilota batek sabelean jo eta zortzi egu- Sakabanaketa politikaren ondorioz burutu zituzten; goizean mendi buelta nera. Joxean Lasa eta Joxi Zabalaren duela 30. urte hil ziren Pili Arsuaga eta egin zuten, eta arratsaldean manifes- gorpuak herriratu zituztenean egin- Fontso Isasiri omenaldia egin zieten tazioa. dako kargak salatzeko, Euskal Herria Laudioko herriko plazan. Bertan dis- Askatu plataformak deitutako elkarre- pertsioaren biktima direla onartu behar EKAINAK 28 taratzea egin zen egun horretan Amara dela adierazi zuen Etxeratek, “aintza- Bergara, Antzuola Berriko Bakearen Usoaren aurrean eta tespen hori gabe ez baitago inolako Igande goizean abiatu ziren Bergara- han zauritu zuten. Ertzaintzak ikerke- bermerik gertatu dena errepikatuko ez ko San Martin plazatik eta Antzuolako ta bat abiatu zuen Zarraren familiak dela ziurtatzeko”. Udaletxe plazatik zutabe bana "preso salaketa jarri ondoren, baian arrazoi eta iheslarien auziari aterabidea ema- naturalengatik zendu zela ondorioztatu UZTAILAK 21 teko urratsak egin asmoz". Amaitzeko, zuten. Nafarrak Nafarroan Ugarrixan egin zuten Izan Bidearen Nafarroako preso guztiak Iruñeko es- ekitaldi xumea. petxean birkokatzea eskatu zuen Foro Sozial Iraunkorrak eta horrela adierazi zuen Nafarroako Gobernuak ‘Bizikide- tzaren Liburu Irekia’ ekimenari egindako ekarpenen aurkezpenean.

UZTAILAK 22 CAF Itxasoren alde Beasaingo CAFeko langileek ordube- teko lan etenaldia egin zuten, aurreko UZTAILAK 1 asteartean Auzitegi Nazionalaren agin- Pili eta Fontso zendu duz atxilotutako Itxaso Zalduaren as- EKAINAK 28 zirenetik 30 urte katasuna eskatzeko. Lizartza, Orexa, Gaztelu Pili Arsuaga eta Fontso Isasi laudioa- Sarek martxan jarritako Izan Bidea rrak zendu zirenetik 30 urte bete ziren UZTAILAK 23 egitasmoarekin bat egin zuten Li- egunean, Etxeratek Pili, Fontso eta dis- LAB etxeratzearen alde zartza, Orexa eta Gaztelun. Goizeko pertsio politikaren ondorioz izandako Gasteizko Ama Birjina Zuriaren enpa- 11:00etan hiru herri hautetatik Gor- beste 14 hildakoren memoria eta aitor- rantzan elkarretaratzea egin zuen LA- tzurko zelairantz abiatu ziren zutabe tza aldarrikatu zuen. Bek “Konponbide garaia da. Presoak bana; 12:00etan elkartu ziren bertan, etxera” lemapean preso guztien etxera- eta 250etik gora lagunek hartu zuten UZTAILAK 1 tzea aldarrikatzeko. parte Gortzurko zelaian burutu zen Arronategi eta beste ekitaldian. gaixoen etxeratzea Kepa Arronategi eta gaixo dauden gai- EKAINAK 30 nontzeko presoak etxeratzea eskatu Hurbilketa orain zuten 90 pertsona inguruk Gernika- Espetxeetako auzian “keinu” bat es- -Lumon. Sarek antolatutako ekitaldian, katu zion Foro Sozial Iraunkorrak Go- bidea izateko konpromisoa erakutsi eta bernu espainiarrari, Andaluzian, Me- eskatu zuten herritarrek. Arrasateko diterraneo aldean eta Galizian dauden Aita Menni ospitalera lekualdatu du- presoak Euskal Herriko espetxeetara ten arren, etxetik eta familiarengandik kalerainfo 27

UZTAILAK 29 Elejabarrieta EH bilduko senatariak Lekeitioko Udala Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko Atxurrarekin presidenteari galdegin zion Igor kar- Egun Aranjuezen dagoen Julen Atxu- tzelan hil izanaz, eta bere hitza betez rra Egurrola euskal al preso politikoa espetxe politika egungo egoerara ego- berehala Euskal Herriratzeko eskatu kitzea eskatu zion. Sanchezen hitzetan, zuen aho batez Lekeitioko Udalak. Pre- "Bere heriotza deitoratzen du", baina soaren osasunarekin kezkatuta daude ez du konpromisorik hartzen. Hurren- Lekeitioko ordezkari politikoak eta bi- go egunean, Espainiako Gobernuaren sitatzeko tramiteak egingo ditu Udalak. kontrol saioan, Mertxe Aizpurua dipu- tatuak egin zion galdera Grande Mar- IRAILAK 15 IRAILAK 2 laska Barne ministroari: "Zer egingo du Salbuespen egoera Foro Soziala Gobernuak Igor Gonzalezena bezalako alboratzea eskatzen dute Foro Sozial Iraunkorrak plan bat egi- heriotza ekidingarriak berriro gerta ez EH Bildu, EAJ, ERC, JuntsxCat, Cup, tea eskatu zion nafar Gobernuari, gaur daitezen?". Bere erantzunean, bezpe- Más País, BNG, Compromis, Geroa Bai egun beste espetxeetan dauden preso ran seguru asko ministroak idatzitako eta Més per Mallorca alderdien boze- nafar guztiak Iruñeko espetxera lekual- erantzunarekin presidenteak esan be- ramaileek adierazpen bateratua sinatu datu ahal izateko. zala, Marlaskak ukatu egin zuen espe- zuten Igor Gonzalez Sola hil ostean. Es- txe-legedia euskal presoei kolektiboki tatuak "askatasunik gabeko pertsonen aplikatzen zaienik. EH Bilduk beste bizitza zaindu" behar duela eta Igorren ekimen batzuk egin zituen Europako kasuan "ez dela bete" gogoratu zuten Parlamentuan eta mozio bat aurkeztu adierazpenean. Diputatuen Kongresuan zuen Bilboko Udalean. dauden hamar alderdiok Espainiako Gobernuari eskatu zioten "euskal pre- IRAILAK 11 soei oraindik ezartzen zaien salbuespe- Bilboko udalaren salaketa nezko espetxe politika alboratzea, garai Bilboko Udaleko EAJ, EH Bildu eta Ahal berrira egokitu, presoen eskubideak Dugu alderdiek onetsi egin zuten Sarek errespetatu, urruntzeari amaiera eman espetxe politika premiaz aldatzea eskatuz eta euskal kartzeletara eramango dituen IRAILAK 5 aurkeztutako mozioa. Udal gehiengoak espetxe-legedi bati bide emateko, eus- Igorren heriotzari sinatutako deklarazioak Igor Gonzalez kal gizarteak eskatzen dituen norma- erreakzioak Sola Bilboko presoaren heriotza salatzen lizazio, bakegintza eta elkarbizitzaren Igor Gonzalez Sola preso bilbotarra du, eta urruntze politika amaitzea eta eraikuntzan oinarrituta". Martuteneko espetxean hil zela eta, preso guztiak Euskal Herriko kartzeleta- Foro Sozial Iraunkorrak esan zuen "pre- ra aldatzea eskatzen du, eta baita gaixo- IRAILAK 16 sazkoa" dela "presoen auziari konpon- tasun larriak dituztenen askatasuna eta Eusko Legebiltzarra bide integrala emateko urratsak egitea", gradu progresioak aplikatzea ere. salbuespenezko eta adostasunak dagoeneko eraikita politikaren aurka daudela azpimarratu zuen. Bestalde, IRAILAK 12 EAJ, EH Bildu eta Elkarrekin Pode- Eusko Jaurlaritzak adierazi zuen "go- “Irati guraosekin mos-IU alderdiak Sarek eskatuta agiri goeta operatibo bat premiazkoa" dela Euskal Herrira” bat sinatu zuten Eusko Legebiltza- "humanizazio handiagoari buruz eta es- Dozenaka pertsonek parte hartu zuten rrean. Agiri honetan euskal presoen petxe-politika euskal gizartearen egun- Bilboko itsasadarrean piragua ibilaldi aurkako salbuespen politika alboratzea go errealitatera eta erronka berrietara batean, Aranjuezeko espetxean dau- eskatzen da, urrunketa batik bat, baina argiago egokitzeari buruz". den Iñigo Zapirain eta Bea Etxeberria gaixotasun larriak dituzten euskal pre- presoen bi urteko haurraren egoera soen askatasuna eta graduen progre- IRAILAK 8, 9 salatzeko eta seme-alaben zein gu- sioa aplikatzea ere eskatzen da. Ekimenak instituzioetan raso presoen eskubideak bermatuko Igor Gonzalez Solaren heriotzaren berri dituen espetxe politika aldarrikatzeko. IRAILAK 18 izan bezain laster, EH Bilduk, heriotza “Irati gurasoekin Euskal Herrira” herri Gehiengo sindikalaren honek erantzukizun politikoak dituela ekimenak deitutako piragua martxa eskaera azpimarratuz, erakunde guztietan, udal eguerdian abiatu zen Bilboko itsas mu- ELA, LAB, UGT, ESK, Steilas, CGT/ erakundeetatik hasi eta Europako era- seotik, alokatutako piraguetan gehie- LKN, CNT, EHNE, Hiru eta Etxalde kundeetaraino, ekimenak aurkeztu zi- nak, euskal presoak eta Irati eta haren sindikatuek osatutako gehiengo sindi- tuela adierazi zuen. Hilaren 8an, Gorka gurasoekiko elkartasuna adierazteko. kalak elkarretaratzea egin zuen berriro 28 kalerainfo

Espainiako Gobernuak Bilbon duen guztiak ere, orain arte ukatutako ai- eta Argentinako ‘Colectivo a Casa’ el- Ordezkariordetzaren aurrean, espetxe tortza eta erreparazioa ematea, eta be- karteak doluminak agertu zizkioten politika berri bat eskatzeko. Oraingo rriro ez errepikatzeko bermeak exijitu Igor Gonzalezen familiari. hiru sindikatu handienetako idazkari zituzten Donostiako Zuloaga plazan, nagusiak, ELA, LAB eta UGTko Mitxel Zabalzaren eta torturak jasan dituz- IRAILAK 26 Lakuntza, Garbiñe Aranburu eta Raúl tenen omenez egin zuten lore eskain- “Heriotza zigorra”ren aurka Arza, errepresaliatuen senideekin batera tzan. Bertan izan zen Mikelen arreba, Euskal Elkargoko lehendakari Jean mobilizatu ziren, eta adierazpenak egin Idoia Zabalza. Egun berean pantaila René Etchegarayk urgentziazko mo- zizkieten komunikabideei. Raul Arza handira heldu zen Mikel Zabalzaren zio bat aurkeztu zien Baionako Lauga UGTko buruzagiak esan zuen honakoa: kasua, Amaia Merino eta Miguel Angel salan Ipar Euskal Herriko instituzio- "Ia hamar urte dira erakunde terroristak Llamas "Pitu"ren dokumental hunki- ko komunitate kontseiluaren bilerara hiltzeari utzi zionetik eta, herrialde hau garriaren bitartez. Dokumental horrek bildu zirenei. Mozio honetan, euskal normalizatzeko, berandu baino lehen gordintasun ikaragarriz erakusten du delegazioak adierazitakoaren hari- espetxe-legeria diskriminaziorik gabe Euskal Herriko torturatuen testigan- tik, zigor luzeak dituzten presoen aplikatu behar da gure ustez,". tza, eta egia, justizia eta erreparazioa baldintzapeko askatasun eskaerak eskatzen jarraitzen duen familia baten sistematikoki ukatzea salatu zuen. lekukotza. Onartutako testuak dio “heriotza zigorra” ezartzea dela Jakes Esnal preso lohizundarrak eskatutako kaleratze eskaera ukatzea.

IRAILAK 20 Foro Sozialaren salaketa Foro Sozialak ohartarazi zuen presoen IRAILAK 24 aferari konponbidea ematearen kontra Juristak eta eragile jardun duen lobby bat badela; lobby sozialak Madrilen horrek “eragile politikoak, asoziati- “Espetxe politika berri bat normalta- IRAILAK 30 boak, mediatikoak, biktimen sektore sun berri baterako” lemarekin egin zen Etxareteko elkarfunding antolatuak eta fiskaltzaren eta epaileen ekitaldia Madrilen. Erakunde juridiko Covid-19ak euskal presoengan eta eu- sektoreak biltzen ditu” bere esane- eta sozialetako kideek gizarteratze eta ren senideengan elkartasun dinami- tan. Bere iritziz, presoen aferan lehen elkarbizitzaren aldeko apustuaren bai- keteei eragindako kaltea zuzentzeko emaitzak lortzen ari den “bergizarte- tan sakabanaketaren amaitzea eta hiru- asmoz Etxeratek Elkarfunding kanpi- ratze ibilbidea” oztopatzea du helburu garren gradura igaro ahal izatea eskatu na bat abiatu du. Urrunketa jarraitzen lobbyak. zuten presoentzat du eta horregatik, joan den ekainean, Gasolinarako dirua behar dugu, depo- IRAILAK 24 sitoak bete elkartasun kanpaina abiatu Nazioartetik salaketa ere zuten. Dinamikaren helburu nagusia Nazioarteko zenbait eragilek salatu laguntza ekonomiko zen. Ildo horretan, zuten Igor Gonzalez Solaren herio- kanpainaren bigarren urratsa eman zu- tza. Halaber, euskal presoek paira- ten Iruña-Okako gasolindegian egin- tzen dituzten salbuespeneko neurriak dako agerraldian. kritikatu dituzte: “Bake-prozesuak ia hamarkada bat dauka eta espainiar Bertan, udan zehar jasotako elkarta- Estatuaren ardura da 230 euskal pre- suna eskertuz aparte, senideek egiten soen egoera konpontzea, aldez aurre- dituzten kilometroak modu solidarioan IRAILAK 22 tik aske uzteko plan bat proposatzea erosteko aukera ireki dute orain, elkar- “Non dago Mikel?” barne”, adierazi zuten Sinn Feineko Pat funding baten bitartez. Dagoeneko he- “35 urte luze joan dira. Egia jakiteko Sheehanek. ELNko eta FARC preso rri eta auzo guztietan parte hartu ahal ordua da behingoz”. Mikel Zabalzaren ohien, eta Kolonbiako Campaña Inter- izango du nahi duen orok, nahi beste heriotza argitzea, eta baita tortura kasu nacional Simon en Libertad ekimenak kilometro-bono erosiz. Hiru aukera kalerainfo 29

egongo dira laguntzeko: 130 kilometroko 10€ko bonoa, 190 kilometroko 15€ko eta 260 kilometroko 20€uroko bonoa.

URRIAK 2 Etxerat Foroekin Etxeratek Foro Sozialak sortutako Behatokiari bilera bat eskatu zion eta horren ondorioz bildu ziren lehen graduan dauden euskal preso politikoen egoera aztertzeko. Duela gutxi Kordo- bako espetxetik atera den Iñaki Alonso preso ohiaren testigantza izan zuten lan topaketa horretan. Alonsok graduan aurrera egiteko ahaleginak egin zituela gogoratu zuen bian 25 urte lehenengo graduan egon ondoren askatu zuten. Euskal preso politikoei lehen gradua aplikatzen zaien espetxe paradigmati- koa da Iñakiren kasua.

URRIAK 3 “Krask soinua” Paco Etxeberriaren taldeak paperean beltzez idatzita utzi zuen errealitate gordina pantailetara eramango du An- der Iriarte zuzendariak. Kalabozoetako ES54 3035 0025 8202 5011 9640 iluntasunean barrena, torturatu askok beren burua ez dutela torturatutzat ES34 3008 0170 1539 7701 5720 hartzen ikasi du eta horretan jarriko du fokua. Crowdfunding kanpaina batek sustatuko du proiektua; hurrengo astean abiatuko da filmaketa erraztu behar duen herri bultzada. 30 kalerainfo

Presoak etxera. Orain da unea!

Presoak etxeratzeko bidean sortzen ari den egoera eta horren aurrean garatu beharreko egitasmo politikoaren nondik norakoak azaldu nahi ditugu ondorengo lerroetan. Hasieratik argitu behar da, hala ere, unea orain dela esatean ez garela espektatiba batez ari, une Egitasmo politiko berrituari ekin nahi zitzaionean justu, berezi honetan presoak Covid 19a bete-betean sartu da gure bizitzetan. Eta, eremu guztietan bezala, preso, iheslari eta deportatuen eskubide etxeratzeko dinamika eta etxeratzearen alde jarduten duten eragileen jarduere- tan ere pandemiak eragin du markatutako plangintzaren guztiak areagotzeko gu garapena ezinduz eta zailduz, konfinamenduarekin lehenik eta ondorengo egoerarako ezarritako neurriekin jarraian. guztiok dugun arduraz Baina hala eta guztiz ere konfinamendu garaian presoen afera agendan mantentzea lortu da, eta bide berriak ere baizik ireki dira adostasunen eremuan Euskal Herrian, Estatu espainiarrean eta frantziarrean eta gauza bera nazioartean.

Azpimarra berezia egin behar da Covid 19a hedatu zen unetik bi estatuetako gobernuak aplikatzen ari diren neurri murriztaileengan. Neurri horiek, bai presoengan eta bai haien senideengan, egoerak lehenaz gain okerrera egitea eragin du, hilabeteetan bisitarik jaso gabe egotera behar- tuz. Pandemiaren garapenak berriro ere errepikarazi dezakeen arriskua arrazoi gehitu bat da, lehengoak nahiko eta sobera diren arren, urrunketa bidegabearekin amaitzeko. kalerainfo 31

Azken urteotako argazkia Estatu espainiarrean, PPren urteetako itxikeriaren ondoren, PSOEk espetxe politika berri bat aplikatzeko asmoa Bi estatuetako gobernuek ez dute gatazkaren ondorioen adierazi zuen, baina bi urte pasa dira eta oraindik ez da ha- konponbide ordenaturako borondate politikorik, Aieteko lako urrats kualitatiborik eman, eta, egia bada ere PPren Konferentziaren ondorenetik erakusten joan diren mo- itxikeria atzean geratu dela eta gobernu berriaren eskutik duan. Mundu mailako esperientzia gehienetan gatazken zenbait mugimendu egin direla, adierazitako asmo haiek ondorioen soluziobideak garatu badira ere, ez da hori izan ez daukate zer ikusirik orain arte egin dutenarekin. Urrats espainiar eta frantziar Estatuen politika, eta horretan dirau- kualitatiborik eman ez izanaren arrazoia oraindik askatu te, borroka armatuaren ziklo itxieratik eta ETAren desegi- ez den korapilo nagusian dago, hau da: PSOE eta PODE- tetik urteak pasa diren arren. MOSen gobernuak oinarrizko erabaki politikoa hartu gabe segitzen du, salbuespeneko espetxe politika eta legedia Estatu frantziarrean lehen etapa itxitzat eman zen joan bazter batera utzi gabe hain zuzen. den urtean, beti ere etapa berriaren helburua izanik euskal preso politikoei garaiak eskatzen dituen neurri legalak Euskal preso politikoek bide juridikoari ekiteko hartu zuten aplikatuz soluziobideak jorratzea Estatu frantziarrari dago- erabakiak errealitate horrekin egin du talka. Bi oztopo na- kionean. Baina ez da hori azken hilabete hauek adierazten gusi agertu dira. Batetik, hamarkadetan eraiki den salbues- duten estatu politika. Egia da erabaki judizial oso esangu- pen legedia eta horrek ezartzen dituen zailtasunak. Eta, ratsuak hartu direla baldintzapeko askatasunen aldekoak, bestetik, egungo marko juridikoan eman zitezkeen urratsak baina horietako bakar bat bera ere ez da gauzatu gober- errazteko nahiko borondate politiko ez izatea. Testuinguru nuarekin lotura politiko zuzena duen fiskaltzak sistemati- horretan, bide juridikoak oso emaitza urriak eman ditu eta, koki errekurritu dituelako aldeko erabaki guztiak. Egoera aipatu bi aldagaietan eragin ezean, aldaketa esanguratsuak honekin, Gobernu frantziarrarekin Ipar Euskal Herriko Or- lortzeko aurkituko dituen mugak agerian gelditu dira. Nola- dezkaritzak bi urtez garatu duen konponbiderako agenda nahi ere, tantaka eskuratu diren lorpenak (gradu aldaketak, eraikitzailea etenda geratu da, euskal preso politikoentzat irteera baimenak, hirugarren graduak, etxean edota osasun garai politikoaren eboluzioa ukatu nahi duen “doktrina an- zentroetan espetxealdiak, baldintzapeko askatasunak...) titerrorista” aplikatzen segitzeko ikuspegia eta praktika da- etorkizunari begira baliagarriak izan daitezke giltzarrapoak goelako gobernuan eta estatuaren estamentu nagusietan. askatzen jarraitzeko. 32 kalerainfo

Blokeo egoera horren atzean bi erantzule aurkitzen ditugu, bakoitzak bere ardura maila duelarik. Lehena eta nagusia, Espainiako Estatua da. Euskal Herriarentzat eskaintza de- mokratikorik ez duenez, prozesu politiko oro ekidin nahi izan du orain arte eta independentismoaren kontrako es- trategiatik zuzendu du beti “gatazkaren ondorio” eta euskal preso politikoekiko ildoa. Gune horretan, honako hauek bereizten jakin beharko litzateke; bat: politika, epaile- tza, estamentu polizial-militar eta hedabideetako sektore erreakzionarioenek osatutako "Estatu sakona", biktimen elkarte jakin batzuetan funtsezko zutabea aurkitu duena presoen auziari eta bakeari berari dagokionean edozein konponbide orokor edo partzial immobilizatu eta blokeoari eusteko; eta bi: "Estatuaren kudeatzaileak", "Estatu sakon" horren presioei eta eraginari aurre egiteko gai ez direnak, gaitasun falta horrek daramatzalarik iraganeko joera ber- beretan erortzera eta epe laburrean aldaketa sakonei edo mailaz mailakoei uko egitera.

Bestetik, EAJ-PNVk eta Gasteizko Gobernuak duten ardura nabarmendu behar da. Hegemoniaren batailarekin kezkaturik, eremu horretan jarraitzen duen estrategiak ezker independentista higatzea du helbururik behinena. Ho- rregatik, gehiengo sozialaren lidergoa bere gain hartu eta gaia Estatuaren agendan sartu beharrean, ezker abertzalea interpelatzera jo du behin eta berriz. Horrek, Estatuaren ardura lausotzeaz gain, gatazkaren konponbidean herri gisa aurrera egiteko aukera lokaztu baino ez du egin.

Testuinguru ezkor honetan, kontsentsu sozialak bidea egiten jarraitu du. Egun, sakabanaketa eta urruntzearen kontra, gaixorik dauden presoen inguruan edota espetxe politika aldatzearen alde, inoiz baino adostasun zabalagoa dago. Norabide horretan egin den lanak emaitza garrantzitsuak lortu ditu maila politiko, sindikal eta sozialean. Hala ere, akordioek (Foro Soziala, adierazpen instituzionalak) inple- mentazio edo garapen mugatua izan dute eta, gehienetan, ez dute ez Estatuaren ez EAJ-PNVren jarrera ezkorra bal- dintzatzea lortu.

Ipar Euskal Herrian adostasun politiko eta sozialak elkar harturik segitzen du, eta, egungo blokeoarekiko irakurketa bateratua egiteaz gain, fase berrirako ildo mobilizatzailea- ren ezaugarritzea eta agenda partekatu dira.

Mobilizazio sozialari dagokionez, gaitasun handia erakutsi da, gai honekiko jendartearen sektore zabaletan dagoen sentsibilitate eta konpromisoaren erakusle. Argi dago gehiago egin daitekeela, iniziatiba berriak abiarazi daitez- keela, baina, oro har, pultsuari eutsi zaio, eragile politiko esanguratsuek presoen egoera ahanzturara kondenatu nahi zuten arren.

Bi sail horietan (kontsentsuan eta mobilizazio sozialean) egin den lanak oinarri sendo bat ezarri du testuinguru be- kalerainfo 33

rriari ekiteko. Baina, era berean, eraikitakoaren gainean Egoera berri batean gaude, beraz, eta indar-gune politiko jauzi bat emateko beharra agerian gelditu da, gainerako garrantzitsuak ditugu artikulatu eta garatzeko. Ezin da ez- eragile eta Estatuen jarreretan eragiteko gaitasun mugatua kertiar Independentismoaren posizio politikoa gaindimen- izan duen heinean. tsionatu, baina agerikoa da testuinguru politiko berriak ahalegin berezi bat egitea eskatzen duela, maila eta nora- Argazkiarekin bukatzeko, ezker abertzaleak ziklo berri bat bide guztietan, eskakizun taktikoen artean presoen auzia irekitzeko burutu dituen iniziatibak aipatu behar dira. Al- lehentasuna izateko. Horrekin batera, gure aitortza nazio- debakartasunak sinesgarritasuna eman dio bakea eta el- nala eta gure egitura soziopolitikoa baldintzatzen dituen karbizitza demokratikoarekiko dugun konpromisoari eta, lurralde ereduaren gaineko pultsu estrategikoa garatzen urratsez urrats, bi Estatuetako gobernuen eta haien aldeko jarraitzea premiazkoa da. eragileen posizioa eta diskurtsoa ahultzearekin batera, indar harreman berria sendotzen doa preso, iheslari eta de- Ezin da aurrez asmatu ireki den “aukera leihoa”-k zer no- portatuen afera konponbidean jartzearen alde. lako bilakaera izango duen. Ez dago inolako “ziurtasun” politikorik, ezegonkortasun instituzionalak, “sakoneko Es- Ildo berean, ETAren desegiteak, espetxe politikan orain arte tatuaren” eragin mailak edota Estatua eta Kataluniaren eta aldaketa nabarmenik ekarri ez duen arren, preso eta ihes- Euskal Herriaren arteko pultsuaren garapenak baldintzatu- larien auziari ekiteko baldintza berriak sortzen lagundu du, ko dutelako besteak beste. Horregatik, politika espekulati- hala maila politikoan nola juridikoan. ETAren osteko ager- boan gelditzea baino, aipatu ildo integralaren atal guztiak tokian, egungo espetxe politika eta preso politikoak egote bizkortzea dagokigu. bera, zentzugabeak dira gero eta jende gehiagoren begietara.

Egitasmoen gakoak Testuinguru berria Aipatu den moduan, momentu erabakigarrian izan daiteke Ezker Abertzaleak aldaketa estrategikoa burutu zuenetik hau presoen auzia modu esanguratsuan bideratzen hasteko lehen aldiz, izaera “progresista” duen gobernu bat dago Es- eta tentsio eta anbizio horrekin ekin behar zaio apustu poli- painiako Estatuan PSOE eta PODEMOSen eskutik. Imajina- tikoari. “Orain da unea” leloa barneratu eta neurrian jokatu tu genezakeen gobernurik progresistarena. Gainera, Katalu- behar dugu denok. nia eta Euskal Herriko independentismoaren jarrera politikoa inoizko erabakigarriena da, hainbat aspektuetan Gobernu Kontuan izan behar da, baina, egiturazko egoera eta era- espainiarra baldintzatzeko gaitasuna duen neurrian. gile ezberdinen borondate politikoa ez dela egun batetik bestera aldatu. Horregatik, ezin da neurrigabeko espekta- Zentzu horretan, ezker independentista pisu politiko berri tibarik zabaldu, eta are gutxiago aldaketen esperoan egon. bat eskuratzen ari da Espainiako politikagintzan eta horrek Testuinguru berrian eragileen jarreretan eragin eta urratsak aukera ematen dio gatazka politikoa, presoen auzia eta emateko egin behar den ahalegina da gakoa. abar, eztabaida politikoan modu normalizatuan agertzeko. Egoera honetan, besteak beste, interlokuzio bide berriak Egitasmo edo lan ildoaren helburua da kroniko bihurtzen ireki dira Espainiako Estatuan (alderdiekin eta zenbait era- ari den euskal presoen egoeraren konponbidean eragitea. gile sozialekin). Alegia, ikuspegi praktiko eta zehatza du, presoak etxeratzeko bidean lorpenak eskuratzea duelako helburu nagu- Horri, Kataluniako independentismoarekin dituen harre- sia. Horretara goaz, baina beti ere argi izanik bidea ez dela man eta aliantza politikoak gehitu behar zaizkio, lurralde izango ez erraza, ez kontraesanik gabekoa. Lorpen horiei auziaz harago, presoen egoeraren konponbidean ere eragin dagokien balore politiko eta humanoa emanez gainditu dezaketenak. beharko dira bidean ager daitezkeen kontraesanak.

Hau da, ezker independentistak aukera berriak ditu, bere Baina, era berean, estrategia orokorrean kokatua egon behar harreman eta interlokuzioen bitartez, presoen auzia eta da, emaitza edozein delarik, ildo estrategikoa indartzeko: espetxe politika urgentziaz bideratu behar den lehenta- suntzat agertzeko. Horrek eragina izango du EAJ-PNVk • Ezker Abertzalearen ikuspegitik presoen egoera kon- eremu honetan orain arte mantendu duen interlokuzioa- pontzeak, espetxean ditugun kideekiko dugun zorra ren monopolioan eta horren kudeaketa interesatuan. Eta izatetik harago, estrategia independentistari berari hori onuragarria da. Ez EAJ-PNV baztertu nahi delako, are mesede egiten dio. Ezker Abertzalearen erronka bat gutxiago herri bezala jokatu behar denean (baita lurralde gainditu eta herri gisa aurrera egitea ahalbidetuko du. auzian ere), baizik eta eremu honen kudeaketa eraikitzai- • Ildo beretik ulertu behar da presoak etxeratzeko area- leagoa ahalbidetuko duelako. gotu behar den dinamika politikoa. Gainerako erronka 34 kalerainfo

eta ildoekiko arazotzat hartu beharrean, bere baitan Euskal Herriko gizartea (ber)aktibatzeko eta aldartean eragiteko duen ahalmena aintzat hartu behar da. • Ikuspegi pragmatikoaren eta estrategia orokorraren arteko oreka behar da. Eskema irabazlea eraiki behar da, presoak etxeratzeko bidean jarriz helburua lortzen delako, edo Estatu(ar)en ukoak ber(ai)ekiko gaitzespena indartzen duelako.

Egitasmo integrala da eta horretan gutxienez lau eremu barnebildu behar dira:

• Espainia eta Frantzia mailako alderdi eta eragileekin harreman eta interlokuzioa. • Dinamika soziala eta mobilizatzailea. • Euskal Herriko adostasun politiko, sozial eta institu- zionalerako esparrua. • Presoen Kolektiboaren ekinbide politiko eta juridikoa.

Lau eremuen arteko harreman egokia garatzea funtsezkoa izango da eraginkortasunari begira. Bi estatuetan eragile ororekin garatu eta abian den interlokuzioak eta kontsentsu eta aktibazio sozialaren eremuan urteotan egin diren urratsek, testuinguru berrian balore handia hartzen dute. Orain inplementatzera jo behar da, presoen afera konponbidean jartzeko eraginkorrak izan daitezen. Eta izaera integrala duen ildoaren bidez egin beharko da hori.

Dinamika soziala funtsezko ekarpena egiten ari da eta egiten jarraitu beharko du, gainerako eremuetan eman daitezkeen urratsen abiadura eta irismenean eragin behar duelarik. Gaia eragile guztien agendan sartzea, behar soziala sortzea eta konponbidea parametro egokietan kokatzea izan behar du helburu.

Norabide horretan, errepresaliatu guztiak etxeratu beharra erdigunean mantentzeko eta espazio sozial berriak konponbidearen konpromisora gehitzen segitzeko, berebiziko garrantzia izango du preso, iheslari eta deportatuen etxera- etorkizunera heltzeko ahalegin partekatuek aurrez aurre tzearen alde aurrerantzean egin beharreko bidea ibiltari be- dituzte bi Estatuek aplikatzen dituzten salbuespenezko po- rrien babesarekin egiteak. “Izan bidea” ekimenak espazio litikak, arrazoi politiko, sozial eta humanoengatik gainditu sozial berrietan murgiltzeko eta aktibazio soziala indartze- beharrekoak direnak. ko tresna gisara ahalmen nabarmena erakusten du ibiltari izateko eskaintzen dituen aukera ezberdinekin. Madril eta Pariseko gobernuak salbuespenezko politiken aplikazioa baztertuz konponbidearen logikara bultzatzea Euskal Herrian eta gure lurraldetik kanpo egin diren akor- lehen mailako eginbehar politikoa izango da. Hala, espai- dio eta adierazpenek funtsezkoak izan dira euskal preso niar Gobernuaren kasuan presoak EHratzea eta urrunke- politikoen eskubideak aldarrikatzeko, eta aurrerantzean tarekin amaitzea, zigorren batuketa ahalbideratzea, gradu ere eremu ezberdinetan jorratu beharreko konpromisoak progresioa ez oztopatzea, baldintzapeko askatasunak bide- izango dira, presoen afera konponbidearen agertokira era- ratzea eta 7/2003 legedia moldatzea. mateko palanka izan daitezen. Frantziar Estatuan, baldintzapeko askatasunei dagokio- Euskal Preso Politikoen Kolektiboa espetxeak husteko hel- nean fiskaltza aplikatzen ari den dotrina sekurokrata pitza- buruz garatzen ari den ibilbideak eta Euskal Herrian arra- tzea izango da gako nagusia. Zentzu horretan, Txistor, Jon zoi politikoengatik preso, iheslari eta deportaturik gabeko Kepa eta Jakesen etxeratzearen aldeko ildoa izango da ikur kalerainfo 35

nagusia, “Heriotza zigorrik ez!” aldarrikapenaren baitan. ahalik eta zabalen. Bestalde, Konfrontazio armatuaren zi- Konponbidearen parametroak aipatu dira, azken urteotan kloa bukatu ondoren, euskal preso politikoen etxeratzea presoen egoera “biktimekin” eta errelatoarekin lotzeko elkarbizitza eta normalizazio politikoa lortzeko ezinbesteko joera nagusitu delako eragile esanguratsuen partetik (EAJ- urratsa da. Horregatik, elkarrekin eraiki nahi dugun etor- -PNV, PSOE). Ezker independentistak ordaindu beharre- kizunarekin edo etorkizuneko errealitate berriarekin lotu ko “peaje” politikoarekin, alegia. Nolabait, euskal presoen behar da presoen aferaren konponbidea. egoera aldatzeko giltza ezker abertzaleak eta presoek dutela errotu nahi izan dute jendartean. Ezker independentista Ezker abertzaleak erronka handi bat du aurrean, eta, erron- higatzea helburu zuen estrategia horrek konponbidearen kaz ari garenean, osoko lan batez ari gara. Espetxeak aha- gaineko eztabaida desitxuratu du eta desitxuratzen jarrai- lik eta eperik laburrenean husteak, euskal preso politikoak tzen du aurrera egiteko aukerak kamustuz. ahalik bizkorren etxera ekartzeak, plangintza oso bat bu- ruraino eramatea eskatzen du. Horretarako jendartearen, Hortaz, dinamika sozialak egin beharreko prozesuaren iris- instituzioen, nazioarteko komunitatearen eta ahalik eta mena marraztu behar du, presoak etxeratzeko premia jen- eragileri gehienen aktibazioa bilatuz. Egungo baldintza eta dartearen kontzientzian errotuz eta naturalizatuz. Presoen zailtasunez betetako errealitatea ahaztu gabe, baina Ezker auzia bere osotasunean konpontzeko jauzi politikoa ema- abertzaleak duen ahalmena, bai ahalmen militantea eta bai teko garaia dela jendarteratu behar da. Ahalik eta azkarren, ahalmen humanoa, gutxietsi gabe. 36 kalerainfo

Epaitegietatik eta ebazpen judizialak

atzeratu zuten. Parisek eskatutako do- kumentazioa espainiar Auzitegi Nazio- nalak ez zuenez bidali, uztailaren 1era MAIATZAK 28 arte atzeratu da entzunaldia. Epaile partzialak Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia EKAINAK 10 Auzitegi Nagusiaren epai baten bidez Laugarren euroagindua Gasteizko Udalari agintzen zaio Sare Parisko Dei Auzitegiak aztertu behar Herritarrari eska diezaiola 2017an bake zuen Espainiako Auzitegi Nazionalak eta bizikidetzari buruzko jardunaldi ba- Iratxe Sorzabal euskal presoaren kon- tzuk garatzeko jaso zuen diru-laguntza. tra igorritako laugarren euroagindu es- Gauza bera eskatzen zaio bizikidetza, kaera. Martxoaren 25ean egitekoa zen aniztasuna, giza eskubideen babesa eta auzia, baina pandemiaren ondorioz memoria historikoa sustatzeko jardue- atzeratua izan zen. ra eta proiektuak garatzeko deialdiaren bidez Etxerat elkarteak urte horretan EKAINAK 8-9 lortu zuen subentzioari dagokionean. Garitagoitia kondenatua Frantziako agintariek oraintsu entre- EKAINAK 3 gatu zuten Iurgi Garitagoitia euskal Beste dei bat preso politikoa, eta ekainaren 8an eta Pariseko Dei Auzitegiak joan den 9an bere aurkako epaiketa egin zen apirilaren 29an entzunaldi bat Auzitegi Nazionalean. Joanes Larre- burutu zuen espainiar agintariek txea eta Manex Castro jada epaituta ETAko militante ohi Josu Urruti- dauden auzian epaitu zuten. Zehazki, koetxearen aurka abiatutako hiru Hernaniko Santa Barbarako telefonia entrega agindu aztertzeko. Horie- eta telebista errepikagailu batean 3 tako bat, baina, “herriko tabernei” lehergailu jartzea, eta bertara hurbil- buruzko sumarioa zehazki, gaur arte tzen ziren patruilentzat, ustez, tranpa kalerainfo 37

gisa bi bonba jarri izana zen auzia. Aur- rraituko du, fiskalak helegitea aurkez- tinez eta Oskar Abad Basauriko preso kitutako DNAn oinarrituta epaitegiak tuta. Iragan apirilean kartzelaldiaren ohiak, duela 30 urteko auzi batengatik. frogatutzat eman zuen Iurgi Garitagoi- 30. urtean sartu zen Frederic ‘Xistor’ Fiskaltzak 30 urteko espetxe zigorra tiak lehergailuak prestatzen parte hartu Haranburu presoak aurkezturiko hi- eskatzen zien bakoitzari Polizia Na- zuela, eta, beraz, 25 hilketa saiakeraren rugarren askatasun eskaera aztertu zionalaren aurka 1990ean gertatutako delitu terrorista egotzi zion. Horretan zuen Parisko Zigor Ezarpen Auzitegiak ekintza batengatik. Beraiekin batera oinarrituz, Auzitegi Nazionaleko Zigor (TAP) uztailaren 9an. Epailea ados auzipetu gisa eta zigor eskaera berdi- Salaren hirugarren Sekzioak 389 urte- zegoen Haranburu aske uzteko, baina narekin eseri zen Carmen Gisasola, ko kartzela-zigorra ezarri zion ekaina- fiskalak helegitea ezarri ondoren sen- “Nanclares bidea” hartu eta 2014tik ren 15eko ebazpenean. pertarrak preso jarraituko du. kalean dena.

EKAINAK 10 UZTAILAK 30 IRAILAK 24 Asier Borrero absolbitua Urrutikoetxea Parisek entzungor Auzitegi Nazionalak Asier Borrero eus- baldintzapean Jakes Esnali baldintzapeko askatasu- kal preso politikoa epaitu zuen; fiskalak Josu Urrutikoetxea euskal preso politiko na ukatu zion Dei Auzitegiak plazaratu 15 urteko kartzela-zigorra eskatu zuen ugaotarra baldintzapean aske uztea era- zuen deliberoan. Jakes Esnalek baldin- harentzat, 2007an Balmasedan PSOE- baki zuen Parisko Dei Auzitegiak. Hala tzapeko askatasunean ateratzeko aur- ren egoitzaren aurka egindako txikizio ere, honek ez du ezkutatzen “haren atxi- keztutako bigarren eskaera errefusatu terrorista delitu batengatik. Auzitegi loketaren gibelean frantses eta espai- zuen frantziar Justiziak. Iragan maia- Nazionalak frogatutzat jo zuen Borre- niar Estatuen aldetik zegoen mendeku tzaren 22an epaileak preso lohizunda- ro lehendik ere ETAkoa zela, baina ez politikoa, ez eta horren ondorioz azken rrak eginiko eskaera babestu bazuen zuen froga nahikorik ikusi gertaera ho- hilabete luze hauetan pairatu behar izan ere, fiskalak helegitea aurkeztu ondo- riengatik zigortzeko, eta, beraz, ekaina- dituen krudeltasun eta mendekua ere” ren Zigor Aplikazioen Auzitegian ekai- ren 15eko epaian absolbituta geratu zen. EH bildu eta EH Bairen ustez. naren 29an aztertu zuen, dei auzian, lapurtarraren prozedura. Irailaren 24an UZTAILAK 22 UZTAILAK 31 jakitera eman zuen ebazpenaren bidez Itxaso Auzitegi Nazionalean “Bateragune”, epaia anulatua aipaturiko epaitegiak 69 urte dituen Auzitegi Nazionalaren aginduz Herna- Auzitegi Gorenak bertan behera utzi presoak eginiko eskaera errefusatzea nin atxilotu eta Santiago Pedraz epai- zuen Arnaldo Otegi, Rafa Diez Usabia- deliberatu zuela. leak behin-behineko espetxeratzea ga, Miren Zabaleta, Sonia Jacinto eta agindu zuen Itxaso Zaldua preso ohia- Arkaitz Rodriguez zigortu zituen "Ba- Bestalde, Fiskalak Xistor Haranburu- rentzat. Espainiako Auzitegi Nazionale- teragune" auziko epaia. Estrasburgoko ren auzian eginiko oharrean, bere hi- ko epailearen aurrean ukatu egin zuen Giza Eskubideen Auzitegiak epaiketa rugarren eskaeraren kontra azaltzeaz Zalduak leporatzen zaizkion 2001eko justurik ez zutela izan ebatzi ostean, gain, aurrerantzean aurkeztu dezakeen gertakarietan parte hartu izana. Gorenak epaia baliogabetu du, eta age- edozein eskaera errefusatuko duela rian utzi du inoiz ez zirela espetxeratu esan zuen. “Bide judizial guztiak agor- UZTAILAK 24 behar izan eta inoiz ezarri behar ez zi- tzen ari dira eta apelazio-salak baldin- Zigor handia Marixoli ren zigorrak bete zituztela. tzapeko askatasunak behin eta berriz Auzitegi Nazional espainolak 122 urte- ukatzea heriotzarainoko kondena da” ko espetxe zigorra ezarri zion Marixol ABUZTUAK 24 ohartarazi zuen Euskal Delegazioak. Iparragirre euskal preso politiko are- Ezetza Pariseko txabaletarrari, 1995an ekintza agintzea Dei Gortean IRAILAK 30 leporatuta. 1995eko abenduan Leonen Ekainetik espetxean den Mikel Barrios Josu Espainiaratzeko Lurreko Armadako Luciano Cortizo nafarrak preso segitu behar du Parise- erabakia komandantea hil zuen ekintza egiteko ko Dei Gorteak aske uzteko eskaera "Herriko tabernen" sumarioa dela eta "agindua ematea" eta "lehergailua es- errefusatu ondoren. “Euskal Herriko Frantziako Justiziak Josu Urrutikoe- kuratzea" egozten zioten Marixoli. Hau egungo testuingurua ikusita erabaki txea Espainiatuko dutela erabaki zuen. da bere lehen zigorra Estatu espainia- hori neurriz kanpokoa eta ulertezina Pariseko Apelazio Auzitegiko instruk- rrean, 2019an agintari frantziarrek en- dela adierazi zuten Bakearen Artisauek. zio aretoak jakinarazi zion baldintzape- tregatu eta gero. ko askatasunean zegoela eta hiru egun IRAILAK 8-25 zituela Gorenean helegitea jartzeko. UZTAILAK 24 Duela 30 urteko auzi Dena den, Espainiari entregatzea atze- Xistorrek preso jarraituko du batengatik epaiketa ratu egingo litzateke Frantziako Jus- Auzitegiak Frederic Hanranburu aske Irailaren 8an Madrilgo Auzitegi Na- tiziarekin ebatzi gabe dituen kausak uzteko eskaera onartu arren preso ja- zionalean epaitu zituzten Txerra Mar- bukatu arte. 38 kalerainfo

EBAZPEN JUDIZIALAK tro Penitenciario de Zuera, formulando concede un permiso ordinario de sali- recurso contra el Acuerdo de la SGIP, da de 6 días de duración. Dado que en OTSAILAK 27 por el que se le mantiene en primer sentencia consta la prohibición de que JCVP - Primer Permiso grado, art. 91.2 del Reglamento Peni- vuelva a la villa de Bilbao durante los para Idoia Martinez Villabona tenciario. 6 años siguientes al cumplimiento de El JCVP emite auto concediendo el pri- la condena, parece razonable imponer mer permiso ordinario de salida a Idoia “Se estima el recurso del interno Kepa esta regla de conducta durante el dis- Martinez encarcelada en el CP Villabo- Arronategui Azurmendi identificado frute del permiso de salida.” na-Asturias y clasificada en 2º grado, el con NIS nº ……….., del Centro Peniten- disfrute se atrasó por motivos del Co- ciario de Zuera y en consecuencia: EKAINAK 8 vid. “Se autoriza el permiso ordinario de JCVP - Estimas por salida de 4 días de duración, propuesto 1. Instar a la SGIP a fin de que acuer- desasistencia médica Sevilla II por la Junta de tratamiento de fecha de el traslado del penado a la Garikoitz Etxeberria Goikoetxea del 22.01.2020, al interno Idoya Martinez Unidad Cerrada del Centro Hos- Centro Penitenciario Sevilla II formu- Garcia, en las condiciones propuestas”. pitalario AITA MENNI en Arrasa- lando quejaen relación a la insuficien- Iniciada la desescalada se le concede y te-Mondragón; cia de asistencia/consulta médica en el disfrutará dos permisos más. módulo de aislamiento. “el propio Ser- 2. Procede a tal efecto y para el caso vicio Médico indica que no resulta po- MAIATZAK 4 de que se resuelvael traslado, acor- sible la atención o consulta semanal o JCVP - Estimación dar con carácter “Instrumental” la periódica, por carencia de facultativos, del 100.2 Murcia II clasificación del penado en Segun- y encontrarse vacantes varias plazas del La junta de tratamiento propone con do Grado, art. 100.2 del Reglamen- Cuerpo Facultativo de Sanidad Peniten- fecha 20/02/2020 la aplicación del art. to Penitenciario; ciaria en el Centro Penitenciario Sevilla 100.2 RP a Jon troitiño. El JCVP lo se- II, y si bien sí se encuentran cubiertas cunda “Acuerdo aprobar la propuesta 3. Deberá la Junta de Tratamiento del las urgencias y se programan consultas de modelo de ejecución efectuada por Centro Penitenciario de referencia en Centros Médicos del exterior, proce- la junta de tratamiento del centro peni- elaborar un plan de ejecución en de la estimación de la queja y la formu- tenciario de Murcia II, respecto del in- atención especialmente a las cir- lación de propuesta del Art. 77 LOGP terno Jon Joseba Troitiño Ciria." cunstancias del penado relativas al a la Secretaría General de IIPP a fin de tratamiento médico a seguir en el que se estudie la dotación y adopción de MAIATZAK 19 Centro AITA MENNI, sin que esta las medidas necesarias,...”. “Se estima la JCVP - Estimas por clasificación suponga “per se” la queja del interno Garikoitz Etxeberria ausencia de PIT Valdemoro obtención de permisosde salida u Goikoetxea del Centro Penitenciario Mikel Otegi formula queja sobre su Pro- otros beneficios penitenciarios. Sevilla II en los términos expresados”. grama Individualizado de tratamiento (PIT). El juez “Se estima la queja del in- 4. La clasificación acordada será re- EKAINAK 10 terno Mikel Mirena Otegui Unanue del considerada en los términos es- JCVP - Estimas por Centro Penitenciario Madrid III –Valde- tablecido en el art. 105 del Regla- ausencia de PIT A Lama moro, en los términos de los razonamien- mento Penitenciario.” Aitor Herrera vieites formula queja tos jurídicos de la presente resolución”. por no aplicarles el Programa de tra- EKAINAK 2 tamiento correspondiente a su clasi- MAIATZAK 19 JCVP - Primer Permiso ficación. El Juez, “estima la queja del JCVP - Estimación parcial para Txus Martin Basauri interno Aitor Herrera Vieites del Centro de progresión de grado Albolote El JCVP concede su primer permiso Penitenciario de A Lama en los térmi- Estimar parcialmente el recurso con- ordinario de salida a Jesús María Mar- nos de los razonamientos jurídicos de la tra la resolución de la SGIP, de fecha tin Hernando encarcelado en Zaballa presente resolución”. 18/12/2019, manteniendo primer grado y clasificado en 2º grado. Ese mismo art. 92.1 con aplicación del art. 100.2 ali día se emitía otro auto estimando otro EKAINAK 10 interno Diego Ugarte López De Arcaute. recurso formulado por los abogados de JCVP - Estimación parcial Txus y se le concedia otro permiso de progresión de grado Monterroso MAIATZAK 21 ordinario de salida de otros 6 días de “Estimar parcialmente el recurso del JCVP - Estima recurso contra cla- duración: “Se estima el recurso formu- interno Ibai Ayensa laborda, del Centro sificacion de K. Arronategi Zuera lado por el interno Jesus Maria Martin Penitenciario de Monterroso, mante- Recibida documentación relativa a Hernando contra el acuerdo de la junta niendolo en primer grado con aplicación Kepa Arronategui Azurmendi, del Cen- de tratamiento de fecha 3.07.2019 y se del art. 100.2 RP”. kalerainfo 39

EKAINAK 10 EKAINAK 25 UZTAILAK 13 JCVP - Estima recurso contra JCVP - Primer Permiso para JCVP - Estima de la resolución del SGIP Sevilla II Asier Ormazabal Teruel clasificación Picassent Estimar parcialmente el recurso con- El 25 de junio el JCVP concede el “Acuerdo aprobar la propuesta de mo- tra la resolución de la SGIP, de fecha primer permiso ordinario de salida al delo de ejecución efectuada por la junta 26/11/2019, de aplicación de clasifica- preso Asier Ormazabal encarcelado de tratamiento del centro penitenciario ción en Primer Grado interpuesto por en Teruel y clasificado en 2º grado. de Picassent (Valencia), respecto del in- el interno Iñigo Vallejo Franco, man- “Se autoriza el permiso ordinario de terno Idoia Mendizabal Mugica”. teniéndolo en primer grado de trata- salida de 6 días de duración, propues- miento, art. 100.2 RP to por la Junta de tratamiento de fecha UZTAILAK 14 27.05.2020, al interno Asier Ormazabal JCVP - Estima recurso contra EKAINAK 11 Liceaga, en las condiciones propuestas”. la resolución del SGIP Picassent JCVP - Levantamiento “Estimar el recurso del interno Jon Gon- de intervención de EKAINAK 30 zález González contra la resolución de comunciaciones Logroño JCVP - Estima recurso contra la SGIP de fecha 14/11/2019, de aplica- Se estima la queja del interno Santia- la resolución del SGIP Topas ción de clasificación en Primer Grado/ go Aragon Iroz del Centro Penitencia- “Estimar el recurso contra la resolu- art.100.2 del Centro Penitenciario de Va- rio de Logroño, en los términos de los ción de la SGIP, de fecha 18/02/2020, lencia y conceder el segundo grado”. razonamientos jurídicos de la presente de aplicación de clasificación en Primer resolución, y en consecuencia se deja Grado interpuesto por Ainhoa Garcia UZTAILAK 14 sin efecto la intervención de comuni- Montero y conceder el 2º grado”. Sería JCVP - Primer Permiso para caciones adoptada por resolución del recurrido por el fiscal y la sala de lo pe- Olga Comes Villabona Director del CP de fecha 15/01/2019. nal de la Audiencia Nacional evocaría “Se autoriza el permiso ordinario de sali- la progresión el 10.09.2020 y le devuel- da de 4 días de duración, propuesto por la EKAINAK 16 ve a 1º grado 100.2 Junta de tratamiento de fecha 27.05.2020, JCVP - Libertad Condicional al interno Olga Comes Arambillet, en las para Jagoba Codo Martutene EKAINAK 30 condiciones propuestas”. El JCVP concede la Libertad condicio- JCVP - Estimas por nal al preso Jagoba Codo Callejo que ausencia de PIT Teixeiro UZTAILAK 14 se encontraba en la sección abierta de Jose Antonio Borde Gaztelumendi y JCVP - Estimación parcial de Martutene clasificado en 3º grado. “Se Zigor Blanco Saez de Urabain formu- progresión de grado Monterroso concede LA LIBERTAD CONDICIO- lan quejas separadas por no darles de Como sucediera con su hermano el NAL al penado Yagoba Codo Callejo alta en el Programa de Intervención juez decide “Estimar parcialmente el con NIS xxxxxxxxxxxx por el tiempo con internos en Régimen Cerrado. El recurso del interno Miguel Javier Ayen- que le falta para cumplir condena”. Juez, en la mima fecha y sendos autos sa laborda, del Centro Penitenciario de “estima la queja del interno xxxxxxxxx Monterroso, manteniendo el primer EKAINAK 17 del Centro Penitenciario Teixeiro en los grado con principio de flexibilización JCVP - Primer Permiso términos de los razonamientos jurídicos art. 100.2 RP”. para Santi Aragón Logroño de la presente resolución”. El JCVP concede el primer permiso or- UZTAILAK 15 dinario de salida de cuatro días al preso UZTAILAK 7 JCVP - Estimación parcial de Santi Aragón encarcelado en Logroño Audiencia Nacional progresión de grado Puerto I y clasificado en 2º grado. Sala de lo penal sección 1 “Estimar parcialmente el recurso de pri- Estima de recurso sobre mer Grado art. 91.2 con el principio de “Se autoriza el permiso ordinario de progresión de grado Jaén flexibilización del art. 100.2 RP del in- salida de 4 días de duración, propues- “Se acuerda estimar el recurso de ape- terno Jon Zubiaurre Aguirre. Elabórese to por la Junta de tratamiento de fecha lación interpuesto por Aitor Fresnedo Plan de Ejecución que deber ser remiti- 06/02/2020, al interno Santiago Aragón Guerrikabeitia contra el auto de fecha do a este Juzgado para su aprobación.” Iroz, en las condiciones propuestas. El 18.12.2019 del Magistrado-juez Central permiso se ejecutará cuando las Auto- de Vigilancia Penitenciaria, que se deja UZTAILAK 16 ridades Penitenciarias lo autoricen en sin efecto, para acordar la clasificación Audiencia Nacional atención a las circunstancias excepcio- en segundo grado del interno”. Este Sala de lo Penal Sección 1 nales derivadas del COVID-19...”. El 14 auto llegaría después de que le la SGIP Estima de recurso de permiso de julio se le concederá un segundo lo hubiera clasificado en 2º grado y extraordinario Cáceres permiso de seis de duración. anunciado su traslado a Logroño. “Estimar el recurso de apelación inter- 40 kalerainfo

puesto por el interno Aitor Olaizola Ba- tarse las prevenciones necesarias para puesto por la Junta de tratamiento seta, revocando los autos dictados el 10 la efectividad de la autorización.” de fecha 23/07/2020, al interno Patxi de enero y 18 de febrero de 2020 por el Uranga Salbide, en las condiciones Magistrado-Juez del Juzgado Central IRAILAK 7 propuestas. de Vigilancia Penitenciaria, y concedien- JCVP - Primer Permiso ordinario do a dicho interno un permiso extraordi- para Irkus Badillo Foncalent IRAILAK 30 nario de salida para visitar a su madre...”. Permiso ordinario de salida al preso JCVP - Estimación parcial de Irkus Badillo encarcelado en Alacant progresión de grado Alacant II UZTAILAK 21 I-Foncalent y clasificado en 2º grado: Estimar parcialmente el recurso con- JCVP - Estimación parcial de “Se autoriza el permiso ordinario de tra la resolución de la SGIP, de fecha progresión de grado Ocaña I salida de 3 días de duración, propues- 22/05/2020, de aplicación de clasifi- Estimar el recurso contra la resolu- to por la Junta de tratamiento de fecha cación en Primer Grado/ Art.91.2 R.P. ción de la SGIP, de fecha 28.01.2020, 02/07/2020, al interno Irkus Badillo interpuesto por Juan Carlos Iglesias de aplicación de clasificación en Pri- Borde, en las condiciones propuestas. Chouza y mantener el Primer Grado mer Grado art 91.2 interpuesto por el Toda vez que el interno ha sido padre de con aplicación del Art. 100.2 R.P. interno Aitor Esnaola Dorronsoro y una niña el día 15/08/2020 utilícese este mantener al interno en 1o grado con permiso de salida para visitar a su hija.” IRAILAK 30 aplicación del art 100.2 del Reglamento JCVP - Estimación parcial Penitenciario. IRAILAK 14 de progresión de grado Cáceres JCVP - Permisos para Estimar parcialmente el recurso con- UZTAILAK 7 Y 23 salidas diurnas Foncalent tra la resolución de la SGIP, de fecha JCVP - Estima de recurso de Se autoriza el permiso ordinario de sa- 18/06/2020, de aplicación de clasifi- permiso extraordinario Castelló lida de 3 días, propuesto por la Junta cación en Primer Grado/ Art.91.2 R.P. Un segundo permiso extraordinario de tratamiento de fecha 06/02/2020, al interpuesto por Juan Aitor Olaizola Ba- debido a la enfermedad de su padre le interno Irkus Badillo Borde, en la forma seta y mantener el Primer Grado con fue negado a Alicia Sáez de la Cuesta propuesta por la Junta de Tratamiento aplicación del Art. 100.2 R.P. por el JCVP el 7.07.2020 bajo el argu- (1 día al mes/ horario diurno/ duración mento “como expresa el Ministerio Fis- aproximada de 8 horas/ acompañado IRAILAK 30 cal no procede conceder otro permiso de profesionales del Equipo Técnico de JCVP - Estimación progresión extraordinario solicitado, en tanto que Tratamiento/ pernocta en el Centro). a 2º grado A Lama en fechas muy recientes ya se le con- Estimar el recurso contra la resolución cedió un permiso extraordinario. Y, en IRAILAK 21 de la SGIP, de 18/06/2020, de aplica- el caso de que el Centro Penitenciario JCVP - Primer Permiso ordinario ción de clasificación en Primer Grado tenga la intención de conceder un per- para Gomez Ezkerro Villabona interpuesto por el interno Aitor Herrera miso extraordinario no ya en meses Se autoriza el permiso ordinario de sa- Vieites, y conceder el Segundo grado. sucesivos, sino con la carencia de días, lida de 4 días de duración, propuesto lo correcto es valorar la posibilidad de por la Junta de tratamiento de fecha URRIAK 2 acercar al interno al Centro Penitencia- 22/07/2020, al interno Jesús Maria Audiencia Nacional rio más cercano”. Gómez Ezquerro, en las condiciones Sala de lo Penal propuestas. Permiso ordinario a Olatz Interpuesto recurso de reforma el Lasagabaste Aranjuez 23.07.2020 el JCVP lo acepta “Se es- IRAILAK 21 La Sala Acuerda: Estimar el recurso tima el recurso de reforma interpuesto JCVP - Estimación progresión de apelación interpuesto por la repre- por el abogado Jde la interna Alicia Saez a 2º grado Alacant II sentación procesal de la interna Olatz De La Cuesta, contra el Auto de este Estimar el recurso contra la resolución Lasagabaster Anza, revocando los au- Juzgado de fecha 07/07/2020 y se au- de la SGIP, de fecha 24/06/2020, in- tos dictados el 15 de enero y 18 de fe- toriza el permiso extraordinario para su terpuesto por el interno Ismael Bera- brero de 2020 por el Magistrado-Juez desplazamiento a (la vivienda familiar), sategui Escudero y en consecuencia del Juzgado Central de Vigilancia Pe- por enfermedad grave de su padre, con conceder el 2º Grado. nitenciaria, y concediendo a la interna la adopción de las medidas se seguri- un permiso ordinario de tres días, con dad que estimen oportunas, por el tiem- IRAILAK 25 las cautelas que considere adecuadas po imprescindible, en todo caso por un JCVP - Permiso ordinario la Junta de Tratamiento. La decisión tiempo máximo de cuatro horas, para el a Patxi Uranga Aranjuez contó con el voto particular negativo fin que se concede y en todo momento Se autoriza el permiso ordinario de de la jueza y presidenta del tribunal Dª con custodia policial, debiendo adop- salida de 4 días de duración, pro- Concepcion Espejel Jorquera. kalerainfo 41

PUBLIZITATEA Askatasun haizea Presos políticos vascos 1960-2020 kalerainfo 43

rria peninsular, las prisiones francesas comenzaron a ser también centros de retención para numerosos vascos.

Los indultos de 1976 y 1977 vaciaron las prisiones de presos políticos, pero a partir de 1978 los centros penitenciarios volvieron a acoger a disidentes políticos, en su ma- yoría pertenecientes a grupos armados, como ETA (milis y polimilis), Comandos Autónomos, Iraultza, o Iparreta- rrak. También militantes vascos de otras organizaciones armadas, en este caso estatales como los GRAPO (una treintena) o anteriores como el FRAP. En la década de 1990 entraron en prisión numerosos jóvenes acusados de sabotajes, algunos de los cuales aún siguen en prisión, y ya en el siglo XXI, más de un centenar pertenecientes l internamiento de la disidencia vasca en prisión a organizaciones civiles independentistas. En la década tiene numerosos ritmos y fases desde que en 1934 de 1990, asimismo, 600 insumisos al servicio militar es- E centenares de antifascistas fueron detenidos y pañol, más de la mitad navarros, sufrieron prisión. encarcelados, inaugurando la prisión de Ezkaba, en las cercanías de Iruñea. Durante la guerra civil, unos 55.000 El trabajo que ha concluido la Fundación Euskal Me- hombres y mujeres vascos sufrieron la prisión o el en- moria y editado en formato de libro, ha sido posible cierro en campos de concentración. En la siguiente con- con la aportación de numerosas colaboraciones que frontación, la mundial, cerca de 10.000 personas volvie- han hecho posible la definición final. Una gran labor ron a ser internadas en centros penitenciarios, cerrados de recopilación acometida en auzolan. Un trabajo que o abiertos, más de la mitad en el de Gurs, y otros cente- probablemente tendrá algunos huecos aún por rellenar nares en campos de exterminio. Durante el franquismo, y que en el futuro se irán corrigiendo con aportaciones y hasta 1960, cerca de 12.500 sufrieron el rigor carcelario. a la página web de la Fundación.

Desde entonces y hasta nuestros días, más de 9.000 El censo carcelario permite ciertas conclusiones de ca- hombres y mujeres de los siete territorios de Euskal lado. Entre ellas los porcentajes de presos en relación Herria han sido encarcelados por razones políticas. a territorios y poblaciones, con datos que destacan que Esta es la cifra que se desprende del trabajo reciente Ataun y Ondarroa, por ejemplo, han sido los de mayor de la Fundación Euskal Memoria que ha realizado una población carcelaria en relación a su número de ha- ficha de cada uno de ellos, con la fotografía integrada bitantes. O que mientras el porcentaje de mujeres en en más de la mitad de los casos, circunstancia que al- prisión es del 4,5% en relación al total de presos en los canza a 5.000 de los citados. estados español y francés, la cifra en Euskal Herria de mujeres encarceladas es notablemente superior, cerca- Las razones políticas que llevaron a prisión a esas na al 15% del censo total. El censo permite otro tipo de 9.000 personas pertenecen al acervo de su ideología, estadísticas que, en general, coinciden con las que la diversa según las épocas. En la década de 1960 fue- misma Fundación ofreció ahora hace dos años sobre la ron numerosos los sindicalistas que ingresaron en las tortura. Desde 1960, y durante los diversos gobiernos prisiones vascas, así como la de activistas que se ne- que se han sucedido tanto en Madrid como en París, garon a pagar las multas impuestas por la administra- fue el de Felipe González el que más presos políticos ción franquista. Hubo, asimismo, encarcelados por su vascos mantuvo en prisión. militancia política clandestina tanto en organizaciones históricas como PNV, PSOE o PCE como recientes, La conclusión pormenorizada de la ficha de cada preso tales como ORT, LKI o MCE. También militantes de ha permitido, asimismo, avanzar datos sobre deten- organizaciones juveniles como IAM, IASE o EGI. ciones en ese mismo periodo. Detenciones que alcan- zarían, como ya aventuraron algunas organizaciones A la muerte del dictador en 1975, los presos vascos ya de derechos humanos, una cifra espectacular, la de diseminados por las cárceles españolas, se acercaban a 45.000 personas que pasaron por comisarías y cuar- los 750. La mayoría pertenecían a ETA, organización sur- teles, lo que convierten a Euskal Herria en un espacio gida a finales de 1958 y que sufrió en 1961 la primera gran singular, donde la represión ha sido una de las más redada contra sus militantes. Con el nacimiento en Eus- altas de Europa en los últimos 50 años. Dato que se kal Herria continental de Iparretarrak en 1973 y el refugio sobrepone al de la presencia policial, en este caso, la en su territorio de centenares de huidos de Euskal He- más alta per cápita del Viejo Continente. 44 kalerainfo

Espetxe eeta deserritik

MAIATZAK 13 EKAINAK 6 baldintzek hala ahalbidetzen dutenean. Atxurra ospitalizatua Sarek alarma egoeraren Julen Atxurra, Puerto I espetxetik Aran- Julen Atxurra Egurrola, Puerto de San- ostean bisitak asteburuan juezera eramango dute, Balbino Saenz ta Maria espetxean dagoen 61 urteko izaten jarraitzea eskatu du Olarra Valentzia II-tik Valladolidera, euskal preso lekeitiarrak buruko isuri Alarma egoera bukatu eta euskal pre- Asier Rodriguez Granadako Albolotetik bat izan zuen hilaren 13an eta ondorio soen senideei bisitak berrezartzerako Soriara eta Asier Mardones, berriz, Ala- batzuk utzi dizkio. Erietxera eraman garaian, urruntze politikak ezartzen canteko Fontcalentetik Logroñora. eta egun batzuetara Puerto I espetxera dizkien berezitasunak direla eta, bisi- itzuli zuten eta bere familiak bisita egin tak asteburuetan egiteko lehentasuna EKAINAK 16 ahal izan zion kristalen ostetik. Hilaren izateko eskaria egin dio Sarek Espe- Juantxo Nafarrate zendu zen 25a arte ez zen berria publiko egin. txeetako Zuzendaritzari. Juantxo Nafarrate iheslari eta preso ohia zendu zen, 65 urterekin. Errefu- MAIATZAK 22 EKAINAK 10 xiatuen Komiteko arduradun izan zen Egarri greba utzi eta Gose grebaren bukaera 86ko uztailean Polizia frantsesak indar alta boluntarioa Patxi Ruizek gose greba utzi zuen 30 armatu espainolen esku utzi zuen arte. Covid-19agatik neurriak hartzea es- egun eta gero. Goizean hasi zen gosal- katuz eta kartzelari baten mehatxuak tzen eta Murtzia II-ko kartzelari jakina- salatuz gose eta egarri greba hasi eta razi zion amaitu zuela protesta. Eritegi- 12 egunera ospitalera eraman zuten tik 10. modulura eraman zuten. Patxi Ruiz presoa. Han, deshidratazio arinaren diagnosiarekin, bi litro seruma EKAINAK 9 sartu zioten. Ondoren alta eskatu zuen Lourdes Zerrato ospitalean eta, egarri greba utzi eta es- preso-ohia zendu da petxeko erizaindegira eraman zuten; Lourdes Zerrato Ozerin preso ohi eran- han gose grebarekin jarraitu zuen Pa- diotarra hil zen 56 urte zituela. txik, bere eskariak berreginez. EKAINAK 10 EKAINAK 17 EKAINAK 1 Lau lekualdaketen berri PPren maniobra alboratua Valentziatik Valentziara Espainiako Espetxe Instituzioetako Senatuaren osoko bilkurak atzera bota Gari Garcia Arrieta eta Balbino Saez Idazkaritza Orokorrak jakinarazi zuen zuen Espetxeen Lege Organiko Oro- Olarra Valentzia II-tik Valentzia III-ra lau euskal preso lekualdatuko zituztela korra aldatzeko PPk egindako propo- eraman zituzten beste kideekin elkartuz. kobid-19aren izurriak sortutako osasun samena. Hirugarren gradua edo erdi- kalerainfo 45

-askatasuneko erregimena emateko Hiru hilabete pasako etenaldiaren on- txetik (745 km) Logroñokora (170 km) aurretiazko baldintza gisa Justiziarekin dorengo enkontruak, aste berean Etxe- heldu zen lekualdatua. "benetako lankidetza" eskatzea zuen ratek argitara emandako txostenean PPk helburu. Ekimenak CS, Vox eta ageri den errealitate gordina izan zuen UZTAILAK 1 UPN alderdien babesa jaso zuen, baina kontrapuntu; euskal presoen hirutik bik Iñigo Gutierrez Aranjuezen PSOEren, ERC-EH Bilduren, EAJren etxetik 600 km baino urrunago jarrai- Iñigo Gutierrez Carrillo, preso politiko eta Podemosen ezezkoa. tzen dutela dio Etxeratek. getxotarra, Aranjuezeko espetxera (520 km) heldu zen Valencia III-tik (600 km). EKAINAK 19 Ramada Estevez Iruñean UZTAILAK 2 Francisco Jose Ramada Estevez Mur- Altsasukoak tzia I espetxetik (830 km) Iruñekora hirugarren graduan lekualdatu zuten. 2016ko azarotik preso dauden Adur Ramirez de Alda, Jokin Unamuno eta EKAINAK 20 Oihan Arnanz gazte altsasuarrei hi- Alvaro Arri Burgosen rugarren gradu penitentziarioa eman Alvaro Arri Pascual preso politiko ge- diote eta, beraz, espetxetik irteten hasi txotarra Castello I (550 km) espetxetik ahal izango dira. Burgoskora eraman zuten. EKAINAK 26 Maria Lizarraga eta UZTAILAK 3 EKAINAK 22 alaba lekualdatuak Gorka Lupiañez Logroñon Beste bi lekualdaketen berri Maria Lizarraga Merino preso politiko Gorka Lupiañez Mintegi preso politiko Gari Arruarte presoa Almeriako espe- burlatarra eta bere alaba Valentzia III elorriotarra Topas (Salamanca) espetxe- txetik Soriakora eta Gorka Lupiañez espetxetik (600 km) atera eta Aranjue- tik Logroñokora (170 km) eraman zuten. Salamancakotik Logroñokora lekual- zekora (520 km) eraman dituzte. datzen dituztela iragarri zuten Espetxe UZTAILAK 3 Instituzioetatik. EKAINAK 29 Bi lekualdaketen iragarpena Mikel Barrios kartzelaratua Espetxe Instituzioetatik bi euskal pre- EKAINAK 22 Ipar Euskal Herriko sektore guztiek soren lekualdaketa iragarri zuten: Igor Arronategi jada Aita Mennin tinko gaitzetsitako bost urteko kartze- Gonzalez Sola Soriako espetxetik Martu- Zuerako espetxean zegoen Kepa Arro- la-zigorretik geratzen zaiona betetze- tenera, eta Jose Luis Barrios Martin Al- nategi destino berrira, Arrasateko Aita ko, arratsaldeko lehen orduan Mont de bolotetik (Granada) Zuerara (Zaragoza). Menni ospitalera, heldu zen. Marsan espetxean sartu zuten Mikel Barrios, Itsasun bizi den iruñarra. Sala- UZTAILAK 6 EKAINAK 23 keta eta elkartasuna kartzelaraino iritsi Asier Rodriguez Sorian Atxurra lekualdatua ziren, Mikeli espetxe ateraino lagundu Asier Rodriguez Lopez preso politiko Julen Atxurra Egurrola preso politiko zioten hautetsi eta gizarte zibileko or- santurtziarra Alboloteko espetxetik lekeitiarra Puerto I espetxetik (1.020 dezkarien bidez. Horien artean zen Mi- (855 km, Granada) Soriakora (260 km) km) Aranjuezekora eraman zuten. xel Hiribarren ltsasuko alkate hautatu lekualdatu dute. berria. EKAINAK 25 UZTAILAK 7 “Balbi” Valladoliden Hiru 3. graduren berri Balbino Saenz Olarra preso politiko Espetxeetako Idazkaritza Orokorrak pasaitarra Valentzia III espetxetik (600 hiru euskal presori hirugarren graduan km) Valladolidekora (335 km) heldu ezarri eta euskal espetxeetako atal ire- zen. kietara eramango zituela adierazi zuen. Sebas Etxaniz Alkorta (Villabona) Mar- EKAINAK 27 tuteneko CISera, Txus Martin Hernando Berriro bisitak (Basauri) Bilboko CISera eta Oier Urrutia Koronabirusaren eraginez hiru hilabete Gonzalez (Logroño) Zaballako CISera. baino gehiago egon ziren euskal presoak bisitarik gabe. Asteburu honetatik, UZTAILAK 1 UZTAILAK 9 alarma egoera gaindituta, berriro pe- Asier Mardones Logroñon Jagoba Codo Martutenen nintsula zeharkatzeko errepidera irten Asier Mardones Esteban preso politiko Jagoba Codo Callejo larriki gaixo ze- ziren euskal preso politikoen senideak. bilbotarra, Alacanteko Foncalent espe- goen preso politiko donostiarra Lo- 46 kalerainfo

groñoko espetxetik Martutenekora UZTAILAK 21 ABUZTUAK 13 heldu zen 3. gradua erregularizatu os- Hiru lekualdatzeren Txetxu Barrios Zueran tean. iragarpena Txetxu Barrios Atarrabiako preso po- Gorka Vidal Kordobako espetxetik Lo- litikoa Zuerako espetxera (245 km) UZTAILAK 10 groñokora, Mikel San Argimiro Caceres- heldu zen Granadako Albolotetik (855 Josune Oña Logroñon kotik Soriakora eta Iñigo Vallejo Sevilla km) lekualdatua. Josune Oña Ispuzua Alacant I-eko es- II-tik Palentziako Dueñas-La Moralejara petxetik (745 km) Logroñoko espetxe- aldatuko dituztela iragarri du EIIOak. ABUZTUAK 12-25 ra (170 km) heldu zen. Murrizketa gehiago UZTAILAK 21 espetxeetan UZTAILAK 10 Urte erdia gurasoak Abuztuaren 12an, Etxeratek ohartarazi Garikoitz Arruarte Sorian ikusi gabe zuen espetxeetako bizi-baldintzak go- Gari Arruarte Santacruz preso politi- Euskal preso politikoen seme-alabek gortu egin zirela Covid-19aren berra- ko hernaniarra Almeriako espetxetik otsail bukaeratik edo martxo hasieratik gertzearen ondorioz. Covidaren berra- (1.005 km) Soriakora (260 km) heldu daramate beraien aita, ama edo, kasu gertzeak hilaren 18an komunikazioak zen. batzuetan biak ikusi gabe. Sakabanake- etetea eragin zuen berriro lau espe- taren ondotik, covid-19aren pandemian, txetan, eta abuztuaren 25erako, aurrez UZTAILAK 10 haur hauek “laugarren zigorra” jasan aurreko komunikazioak etenda geratu Fernando Alonso Donostian behar izan dutela ohartarazi zuen Sare ziren 7 autonomia erkidegotako kartze- Fernando Alonso Abad uztailaren 3an Herritarrak agerraldi jendetsu batean. letan eta beste espetxe batzuetan. atera zen Villabonako espetxetik zazpi egun kalean igarotzeko baimenarekin. UZTAILAK 28 Hirugarren graduan dagoen preso ses- Mehatxuak ez dira zigorgarri taoarrari Donostiako Martutene espe- Beatriz Etxeberria euskal preso politi- txean jarri zioten destinoa, eta baimena koak Madrilgo Niño Jesus Ospitalean bukatu zuenetik bertako CISean dago. jasandako mehatxuengatik egindako salaketak ez du ekarri Gobernu espai- UZTAILAK 12 niarraren espediente irekierarik, EH Sebas Etxaniz Donostian Bilduko diputatu Jon Iñarrituri eman Sebas Etxaniz, adinez nagusiena den zitzaion erantzunaren arabera. euskal preso politikoa (77 urte), lehen- biziko baimenekin kalera atera zen. UZTAILAK 29 ABUZTUAK 18 Martuteneko espetxera lekualdatu zu- Lekualdatze gehiago Itxaso Sototik Topasera ten irteera baimen hori burutu ahal iza- EIIOak laster egingo dituzten lekual- Uztailean atxilotu zuten Itxaso Zaldua teko eta espetxe horren baitan izateko datzeen berri eman du; EPPKko hiru Iriberri preso politiko hernaniarra Soto hirugarren gradua lortu ondoren. kide eta beste preso politiko bat izango del Realetik Topaseko espetxera (Sala- dira. Raul Fuentes Villenako espetxetik manca, 460 km) eraman zuten. UZTAILAK 21 Soto del Realera eta Oihane Bakedano Itxaso Zaldua atxilotua eta Aitor Fresnedo Jaengotik Logroño- IRALAK 4 Itxaso Zaldua preso politiko ohia Au- kora. EPPK utzia duen Iban Apaolaza 3º gradu eta lekualdatze zitegi Nazional espainiarraren aginduz Logroñokora eramango duten Jaendik. iragarpenak atxilotu egin zuten Hernanin, bere aur- EIIOak Urko Labeagari laster hiruga- kako auzibidea irekita. 2017an kaleratu ABUZTUAK 8 rren gradua emango diotela eta Fausti- zen Itxaso, frantziar espetxeetan ha- Zigor Blanco Asturiasen no Marcos eta Asier Bengoa Herreratik mabi urte igaro ostean. Zigor Blanco euskal preso politikoa A Darocara eramango dituztela iragarri Coruñako Teixeirotik Asturiaseko Vi- zuen; Idoia Mendizabal eta Jon Gon- llabona espetxera eraman zuten. zalez, berriz, Picassentetik Aranjuezera lekualdatuko dituzte. ABUZTUAK 10 Gorka Logroñon eta IRAILAK 13 Iñigo Palentzian Senideen istripua Gorka Vidal eta Iñigo Vallejo euskal pre- Alberto Viedma Morillas euskal preso so politikoak Logroño eta Dueñasko (Pa- politiko iruindarraren lagun batek istri- lencia) espetxeetara iritsi ziren Kordoba pua izan zuen errepidean, Almeriako es- eta Sevillakoetatik hurrenez hurren. petxetik (1.005 km) Iruñera bueltan. A-23 kalerainfo 47

autobian, Teruelen inguruan kotxean IRAILAK 26 ten, Amnistiaren Aldeko eta Errepre- zihoala, gurpila lehertu zitzaion. Zorio- Puertora bidean istripua sioaren Aurkako Mugimenduak berri nez kalte pertsonal larririk ez zuen izan. Ibai Beobide Arza preso politiko bilbo- eman zuenez. tarraren bi lagunek ezbeharra izan zuten, Puerto III espetxera zihoazenean URRIAK 2 bisitara. Ezbeharra Cadizko probin- Beste sei tzian jazo zen, atzetik zihoan autoak lekualdakeen berri beraien kotxeari kolpea eman zionean. Beste sei euskal preso lekualdatuko di- Talkaren ondorioz, mina eta ondoeza tuztela jakinarazi zuen EIIOak. Bat Mar- izan arren, bidaia jarraitu zuten bisita tutenera, hiru Burgosera, eta bana El egin ahal izateko. Duesora eta Valladolidera lekualdatuko dute. Xabier Atristain da Euskal Herrira- tuko dutena Soriatik Martutenera. Hiru preso, berriz, Burgosera lekualdatuko IRAILAK 15 dituzte, Jon Zubiaurre Puerto I preson- Ibon Goieaskoetxea degitik, Liher Aretxabaleta Ocañatik eta espainieratua Roberto Lebrero Sevillatik. Bestalde, Frantziar Estatuko espetxeetan 11 urte Arkaitz Agote El Duesoko kartzelara egin dituen Ibon Goieaskoetxea preso gerturatuko dute Granada-Albolotetik busturiarra Mont de Marsan espetxe- eta azkenik, Xabier Zabalo Puerto I-etik tik atera eta espainiar Poliziaren esku Valladolidera eramango dute. utzi zuten Irungo mugan. Euroagindua onartua zuenez Auzitegi Nazionalera IRAILAK 27 URRIAK 3 eraman eta han libre geratu zen. Bigarren Istripua Soto del Realeko Puertora bidean espetxea itxita IRAILAK 18 Puerto de Santa Mariako espetxera Aurrez aurreko bisitak eten zituzten 5 lekualdatze iragarriak zihoan Mirentxin gidari boluntarioen euskal presoak dauden Espainiako Laster egingo dituzten presoen lekual- furgoneta batek auto istripua izan du Estatuko kartzela gehienetan, korona- datzeak iragarri zituen EIIOak. Juan larunbat goizaldean. Furgonetan bi gi- birusagatik. Soilik kristal aurreko 40 Carlos Herrador, Lierni Armendaritz, dari eta sei senide zihoazen. Ezbeharra minutuko bisitak egin ditzakete Seni- Josu Arkauz, Gorka Loran eta Unai goizaldeko ordu biak aldera gertatu, deek eta Soto del Realeko espetxean Fano lekualdatuko dituzte, lehen biak basurde txiki bat errepidera atera eta ezta hori ere 32 positiboa eman ostean. El Duesora, Josu Valladolideko espe- furgonetaren aurreko partearen aurka txera, Gorka Dueñasera eta Unai, Eus- jo zuenean. Zorionez, bidaia jarrai- URRIAK 5 kal Herrira, Basauriko kartzelara. tzeko eta bisitak egiteko aukera izan Atxilotu eta... zuten senideak. Orotara 349 ezbehar Guardia Zibilak hiru pertsona atxilo- IRAILAK 21 izan dira urrunketa politika indarrean tu zituen, Ertzaintzak 2019an Arraia- Bisean bisekoen denetik. -Maeztun (Araba) aurkitutako zulo etenaren salaketa batekin lotuta. Ekhiñe Eizagirre za- Estatu espainiarreko hogeita hamar rauztarra, Kepa Arkauz arrasatearra eta inguru espetxetan aurrez aurreko bisi- Imanol Jaio abadiñoarra dira atxilotuak. tak eten dituztela salatu zuten Sare eta Eizagirre eta Arkauz 2013an atxilotu zi- Etxeratek, eta beste espetxe batzuetan tuzten estatu frantsean eta lau urte ge- bisean bisekoan joan daitezkeen se- roago, aske gelditu ziren biak. Irailaren nideak pertsona bat edo bira mugatu 7an hirurak libre gelditu ziren. dituztela. Urriak 6 IRAILAK 25 Urrutikoetxea berriz Asier Bengoa eta Faustino atxilotua Marcos Daroncan IRAILAK 29 Josu Urrutikoetxea atxilotu zuen Fran- Asier Bengoa Lopez de Armentia preso Iñaki Bilbao ospitalera tziako Poliziak Fijait fitxategian sartu politiko gasteiztarra eta Faustino Mar- Duela 20 egun gose greba hasi zuen dutela jakinarazpen bat emateko. Pa- cos Alvarez preso politiko donostiarra Puerto III espetxean Iñaki Bilbao Goi- risko Clichy auzoko komisariara era- Herrerako espetxetik (640 km) Daro- koetxea preso politikoak, eta Cadizeko man zuten eta bertan utzi zuten libre cakora (345 km) lekualdatu zituzten. Puerto Realeko ospitalera emana zu- Parisen duen etxera itzultzeko. 48 kalerainfo Presoak k alea n

EKAINAK 4 Oier Goitia askatua Oier Goitia Abadia, Galdakaoko preso politikoa, To- pasko espetxetik atera zen 15 urtez preso egon ondoren. 2005ean atxilotu zuten Estatu frantsesean eta bost urteko zigorra bete ostean espainieratu zuten hamar urteko zigorra betetzeko. Azken zigor hau oso- -osorik bete ostean atera zen Topasetik.

EKAINAK 5 Xabin Usandizaga kalean Xabin Usandizaga Galarraga euskal preso politiko oñatiarra aske utzi zuten 23 urteko espetxealdiaren ostean. Abuzturako zuen jarria irteteko data, baina erredentzio batzuk onartu zizkion Auzitegi Nazio- nalak eta zigor osoa jada apirilaren 2an agortu zuen. Usandizaga Cordobako espetxetik atera zen.

UZTAILAK 30 Josu Urrutikoetxea aske Josu Urrutikoetxea Bengoetxea preso politiko ugaotarra behin-behineko askatasunean atera zen. La San- teko espetxetik atera ondoren Parisen biziko da, epai- -kontrolpean eta eskumuturreko telematikoarekin.

ABUZTUAK 6 Jagoba baldintzapekoan Auzitegi Nazional espainolaren auto judiziala irmo bihurtuta, larriki gaixo zegoen euskal preso donostiarra baldintzapeko askatasunean geratu zen 19 urte espetxean eman ostean. kalerainfo 49

ABUZTUAK 26 Presoak Iñaki etxean 25 urteren ondoren Iñaki Alonso Rubio Portugaleteko euskal preso politikoa Cordobako espetxetik atera zen 25 urteren ondoren. Euskal Herritik oso urruti egon da beti, ha- malau urte Herreran eta hamar Cordoban, eta larrutik ordaindu du bere familiak.

ABUZTUAK 27 k alea n Mikel Gilek agortu du zigorra Espetxealdi arindua agortu ondoren behin betiko aske geratu zen Mikel Gil preso politiko iruindarra, 28 urtez gatibu egon ondoren. 2009tik etxean jarraitu du kondena betetzen, neurri zorrotzekin, gaixotasun larri batengatik.

ABUZTUAK 30 Martinez Arkarazo libre Gorka Martinez Arkarazo preso politiko galdakozta- rrak Murtziako kartzela utzi zuen atzean, 17 urte es- petxeratua eman ondoren.

IRAILAK 5 Mikel Sierra atzerritik etxera Mikel Sierra euskal errefuxiatu politikoa Mexikotik Euskal Herrira etorri da. 1991an alde egin zuen eta geroztik atzerrian pasatu du bere bizitzaren erdia. Mikelek 60 urte ditu eta Donostiara etorri da.

IRAILAK 15 Ibon Goieaskoetxea libre Frantziar Estatuko espetxeetan 11 urte egin dituen Ibon Goieaskoetxea preso busturiarra Mont de Mar- sango espetxetik atera eta espainiar Poliziaren esku utzi zuten Irungo mugan. Euroagindua onartua zuenez Auzitegi Nazionalera eraman eta han libre geratu da.

IRAILAK 17 Alaitz Areitio aske Alaitz Areitio Azpiri preso politiko iurretarra Renne- seko espetxetik atera zen 13 urtez preso egon ondoren. Covid19 inguruko osasun protokoloa dela eta, Renneseko hotel baten konfinatua gelditu zen espainieratu baino lehenago. 50 kalerainfo

IRAILAK 22 Oihane Bakedano etxean 2002. urtetik espetxean egon da Oihane Bakedano preso politiko hernaniarra aske geratu zen zigorra osorik bete ostean. 29an iragarri zuen Logroñora eramango zutela baina Soto del Realeko espetxetik atera zen.

IRAILAK 27 “Txufi” 23 urte eta gero aske Rufino Arriaga Arruabarrena “Txufi” preso politiko ordiziarra aske geratu zen 23 urte igaro eta gero. Txu- fik Sevilla II-ko kartzelaren hormak atzean utzi zituen 20 urte zigorra bete ondoren. Aurretik estatu frantsesean 7 urteko zigorra bete zuen ere.

IRAILAK 29 Marta Igarrizen behin betiko askatasuna Marta Igarriz Izeta preso politiko hernaniarra aske geratu zen 15 urte espetxean egin ondoren.

URRIAK 1 Iñaki Bilbao aske Iñaki Bilbao Beaskoetxea preso politiko lemoarra Val- demoroko kartzelatik atera zen 28 urte Estatu espainoleko eta frantseseko espetxeetan eman ondoren. Astelehenean duela 37 urteko ekintza batengatik epaitu zuten Auzitegi Nazionalean.

URRIAK 6 Mikel Barrios aske kontrol judizialpean Mikel Barrios euskal presoa Mont-de-Marsango espetxetik atera da. Ekainean sartu zen espetxera, bost urteko kartzela zigorra egiteko eta orain, aske kontrol judizialpean aske utzi dute, astean behin aurkeztu beharko da eta Frantziako Estatutik ateratzeko baimena eskatu beharko du.

URRIAK 11 Ibon Muñoa aske Ibon Muñoa Arizmendiarrieta preso politiko eibarta- rra aske gelditu zen 20 urtez espetxean egon ostean. Cordobako espetxetik atera zen. kalerainfo 51

EPPKren

EUSKAL PRESO POLITIKOEN hitzak EPPK KOLEKTIBOA

MAIATZEKO AGIRIA 2020.05.30

zken bi hilabeteetan espetxeetan areagotu den politikoetako baten egoera. Norbere buruaren kalterakoa egoeraren irakurketa egin nahi du Euskal Preso Po- den borrokaldi bati ekitea deliberatzeko punturaino estutu A litikoen Kolektiboak agiri honetan, gordintasunez duen kidearen egoera. Halako egoerak gehiagotan ere eza- nabarmendu diren gertaera batzuei ohartemanez bereziki. gutu izan ditugu zoritxarrez euskal preso politikoen artean, iragan urrunean eta ez hain urrunean. Pandemia honen al- Lehenik, hala ere, euskal preso politikoon egoeraz kezka- dian bertan, espetxeetan zoritxarreko hiru gertakari eman tzen zareten guztioi, eta gure eskubideen aldeko aldarria dira. Hiruek behar izan dute kudeaketa berezitua. Horien kalera eta instituzioetara eramaten duzuenoi, gure esker on artean publiko egin dena, maiatzaren 13an buruko isuri zintzoena adierazi nahi dizuegu. baten ondorioz ospitaleratu zuten Julen Atxurra, Puerto I espetxean dagoen kidearena izan da. Eta ezin dugu ahaztu Pandemiaren ondorioz ezarritako itxialdia, itxialdi bikoitz gaur egun 17 euskal preso politiko direla gaixotasun fisiko bilakatu da euskal preso politikoontzat. Aldi honetan espe- edo psikiko larriekin: badirela 60, 65 edota 75 urtetik go- txeetan hartu dituzten neurrietako batzuek gure bizi baldin- rako kideak; asko garela 20, 25 edota 30 urtetik gora es- tzak gehiago kaltetzea ekarri dute. Gure senide eta lagune- petxean daramatzagunak. Eta ezin dugu ahaztu denboran kin ditugun harremanak eta komunikazioa areago murriztu luzatzeak eta egoera honetan jarraitzeak zaurgarriago bila- dira, gaur egun oraindik indarrean mantentzen den salbues- katzen duela espetxean dagoena, preso politikook zaurtzea penezko espetxe politikagatik eta urrenketagatik batik bat. duelako helburu espetxe politika honek.

Espetxe politika horrek euskal preso politikoak pertsonalki Halako egoeretan kolektiboak laguntza eta babesa eman eta politikoki desegitea eta birrintzea du helburu. Horreta- izan dio laguntza behar duen kideari, aldi berean espetxea- rako pentsatuta ezarri zituzten urrunketa eta sakabanaketa, ri konponbideak eskatuz eta ekimenak ahalik eta eragin- eta horregatik jarraitzen dute oraindik ere salbuespenez- korrenak bilatuz. Baina ezinbestekoa da kaletik ere ardura ko politika hori ezartzen, presook babesgabeago eta zaur- berdinez aritzea, presoon borrokan lagun eginez. «Kartze- garriago bilakatu nahian beti ere. Kide asko dira espetxe laren erasoei erantzuteko herritarrekin bat eginez burutu- politika anker horren ondorioz gaixotasun fisiko eta psiko- ko ditugun ekimenak» aipatzen genituen aurrera begirako logikoak jasaten dituztenak, edo espetxe politika horren ekinbideen artean, EPPKren 2017ko eztabaidaren ondo- eraginez gaixotasunak areagotu zaizkienak. rioetan. Eta irizpide hori jarraituz, egoerarik zaurgarrienean diren kideei laguntzea eta presoaren osasuna lehenestea Patxi Ruizen gaurko egoera, beste kide askorena bezala, funtsezkoa iruditzen zaigu, lehen bezala orain. Funtsezkoa salbuespenezko espetxe politika krudel horren ondorioa iruditzen zaigun bezala presoon eskubiden alde, eta pre- da. Espetxe politika gizagabe horrek psikiko eta fisikoki soak kaleratzearen alde egiten diren borrokak eraginkorrak leher egiteko punturaino eraman duen beste euskal preso izatea, eta indarrak bikoizte aldera ekimenak koordinatzea. 52 kalerainfo

Murtzia II espetxean Patxi Ruizek maiatzaren 11n abiatuta- dugu Covid-19aren ondorioak ere lehen pertsonan jasaten ko protestaren ondoren, espetxe horretan dauden EPPK- ari garen euskal preso politikook. -ko kideek lehen momentutik izan duten jokabidea elkartasuna adierazi eta laguntza ematea izan da. Baita lehen Lehen lehenik, EPPK-ko kideok bat egiten dugu Euskal momentutik Patxiri beren ikuspuntua adieraztea ere, eta Herrian, Estatu espainiarrean eta nazioartean preso poli- osasuna lehenesteko gose eta egarri greba utz zezala eska- tikoon giza eskubideen eta askatasunaren alde egin diren tu zioten batetik. Bestetik, espetxeari lehen unean eskatu aldarrikapenekin, baita Kongresuan indar politiko ezber- zioten Patxi modulu normalean beste kideren batekin jar dinek adostu duten adierazpenarekin. Eta espero dugu zezala. Abiatutako borrokarekin aurrera jarraitzen zuela pandemiaren garapenean eta horren aitzakiaz hartu ez ikusirik, Patxiren osasuna bermatu eta ospitalera atera diren neurriak egoera arintzen ari denean hartuak izango zezatela eskatu zieten espetxeko sendagileari eta ardura- direla. Zeregin horretan funtzio garrantzitsua izango dute dunei. Maiatzaren 19an, Patxi modulu batean beste hiru aipatu eragile eta alderdi politiko guztiek, beraien eragi- kiderekin batera jartzea lortu zuten Murtzia IIko kideek, naren esku egongo direlako espetxeetan har daitezkeen eta 22ko gauean, berriz, ospitalera eraman zuten. neurriak.

Patxi Ruizen muturreko erabakiaren aurrean sektore jakin Ez dugu aipatu gabe utzi nahi Eusko Jaurlaritzak espainiar batek izan duen jokabidea oso larria dela deritzo EPPK-k. Gobernuari euskal preso guztiak Euskal Herriko espetxee- Espetxeko baldintzen ondorioz edozein presoren bizia arris- tara eramateko eskaria egin izana. Aspalditik euskal pre- kuan denean, bere osasuna bermatzea aitzakiarik gabeko sook egin dugun eskaria eta euskal gizartearen zati handi lehentasuna da gure iritziz. Kasu honetan ere horrela jokatu batek kalean egin duen aldarrikapena izateaz gain, saka- dute Murtzia IIko kideek, eta horrela jokatuko dute aurre- banaketak eragiten duen sufrimendua amaitzeko modua rantzean, Patxi Ruizen egoeraren berri bertatik eta zuzenean delako. zekitenek hain zuzen, espetxe zuzendariari konponbidea exijituz. Aipatu sektore horrek, ostera, EPPK-ko kide, EH Bestetik, EPPK-k argi ikusten du pandemiaren aldian bes- Bildu, Etxerat, Sare eta Sorturi erasotzeko baliatu nahi izan te bide batzuetatik eginahalak egin diren arren, ezinezkoa du egoera hau guztia, Patxiren egoera konpontzeko ezer ez izan dela mobilizazio eta ekimen publikoak egitea. Konfi- egitea egotziz eta, areago dena, egoera orokorraren errua ere namendua arintzearekin batera, mobilizazioei berrekitea leporatuz. Aldi berean, presoen egoeragatik zintzoki kezka- berri ontzat dugu eta agurrik beroena ematen diogu Sare- tzen den jende askoren borondate onaz baliatzen saiatu dira. ren “Izan Bidea” dinamika berriari, zeinak euskal jendartea presoen etxeratzearen aldeko ibiltari egin nahi duen. Hor Horrek guztiak pentsarazten digu, tamalez, zenbaiten zi- kokatzen du EPPK-k eta bere kidegoak espetxeetatik ka- nezko lehentasuna ez dela izan lehen eta ez dela orain ere leko dinamikekin batera eraman beharreko ildoa. Hori da, Patxi Ruizen bizia eta osasuna bermatzearen alde ahalegi- gure ustez, lehenetsi beharrekoa. na egitea, aipatu alderdi eta erakundeei erasotzeko Patxi Ruizen egoera erabili ahal izatea baizik. Helburu hori lortu Euskal Herriak behar duen normalizazio politikoaren bi- asmoz saiatu dira zenbait informazio ezkutatzen eta asma- dean, lehentasunezko eginbeharra da espetxeak hustea. kizunak hedatzen. Estualdian eta egoera larrian den preso Lehentasun horretara dei egiten dugu, garaia delako eta bati laguntzeko modu eraginkorrak bilatu eta lantzea baino hori lortzeak denok irabazle egiten gaituelako, etorkizun erosoago zaielako EPPKri eta orokorrean ezker abertzaleari berri bat eraikitzen lagungarri izango delako. erasotzea. Eginahal guztiak norabide horretan jartzera dei egiten Euskal jendartearen aurrean halako irakurketa mingotsa dugu, eta EPPK espetxeetatik ere norabide horretan jar- egitearekin batera, zer errekonozitua eta zer eskertua batzen dela iragartzen dugu. kalerainfo 53

IRAILEKO AGIRIA 2020.09.12

uskal Preso Politikoon historia saminez urratu da eskatzen diegu arduradun horiei, eta, behin gehiengoaren sarritan. Eta beste behin ere samin horren adierarik adostasunak lortuta, abia ditzatela preso guztiok kaleratze- E mingotsenak kolpatu gaitu irail honen 4an, Martute- ko urratsak. Baina espetxeetan badira gaurdanik konpondu neko espetxean oraingoan. beharreko aspektuak:

Bere ibilbide militantearen sail luze bat gure kolektiboan • Estatu espainiarreko espetxeetan gauden euskal pre- egin zuen Igor Gonzalez Sola euskal preso politikoari bizia so politiko guztiok Hego Euskal Herriko espetxeetan erauzi dio espetxeak. Euskal presook politikoki eta pertso- batzea, neurri batean Estatu frantsesean egin duten nalki suntsitzeko espresuki prestatutako politikaren ondo- moduan. rio zuzena baita Igorren heriotza, eta espetxe politika horrek eragin dituen heriotzen zerrenda luzeegia are gehiago • Gaixotasun larriak dituztenak eta 65 urtetik gorako luzatzera dator bere izena. presoak berehala kaleratzeko neurriak hartzeko ahaleginak batzea. Ongi ezagutzen zituen Igorrek sakabanaketa eta urrunke- taren ondoriorik larrienak. Badajozeko espetxean zeukaten • Estatu espainiarrean sistematikoki erregimen itxian bitartean, 2017ko uztailean, moduluan berarekin zegoen sailkatzen gaituen politika alboratzeko neurriak har- Kepa del Hoyo kidearen heriotza bizi izan zuen... 20 eus- tzea eta tratamendu eta sailkapen arrunta ezartzea kal preso politiko hil dira espetxean, eta azken unera arte dagozkigun onurak eskuratu ahal izateko, espetxean atxikita larriki gaixorik kaleratu ondoren beste 13 kide. Eta hamarkadak daramatzatenentzat eta zigorraren 3/4ak errepideetan 16 senide eta lagun hil dira... beteak dituztenentzat bereziki.

Euskal preso politikoon aurkako espetxe baldintzen azken Giza Eskubideen nazioarteko erakundeek, euskal eragile 35 urtetako ondorio gordinenen laburpena baizik ez da politiko, instituzional, sindikal eta sozialek ez dute ulertzen hori. Baina ondorioen artean ezin ditugu ahaztu gaixotasun nola litekeen Araudia bera eta Espetxe Legedia urratuz fisiko eta psikologiko larriak. Ozen esan behar dugu, espe- preso bat modu iraunkor eta aldakaitzean egon daitekeen txeetako osasun baldintza kaxkarren aurrean, kideak direla lehen graduan sailkatua zigorraren azken egunera arte. ahal den guztietan kideen artatzaile eta behar beharrezko Tratamenduaren legalitatearen eta erregimenaren auzia da laguntza emaile. Baina laguntza hori ematea ere ezinezko hau, batez ere isolatuta, urrunduta eta sakabanatuta man- bihurtzen du sakabanaketak, bakardadeak, eta salatu behar tentzen gaituena. Urteak eman dituzte euskal gizarteari dugu ezarri zioten bakardadea ere izan dela Igorren hiltzai- esanez ez garela preso politikoak, baina borroka armatua le. Oraindik ezartzen diguten salbuespenezko espetxe poli- amaitu eta 10 urtera oraindik salbuespenezko espetxe politikak eragotzi du Igor bizirik etxeratzea, eta eragozten digu tika ezartzen jarraitzen digute. guztioi geure euskal jendartera itzulera. COVID-19ren ondorioz ezarritako neurriei aipamen bat egin 15 urteko espetxealdian hainbat kartzeletan eduki zuten behar diegu. Sei hilabetez jasan ondoren, Estatu espainiarre- preso, eta zigorraren hiru laurdenak ongi beteak zituen ko hainbat lekutan pandemia berpizteak, espetxeetan neurri arren, gaixotasun larria zuen arren, aspaldian kalean egon berriak ezartzea ekarri du, gure eskubideen kaltetan gehien behar zuen arren, espetxean atxiki nahi izan dute heriotza- bat, gure harreman eta komunikazioetan batez ere. ra arte, krudelkeria zitalena erabiliz. Bisiten murrizketak -aurrez aurrekoak bereziki- oso bortiz- Arduradun zehatzak eta ezagunak ditu gaur egun oraindik ki ezarri dizkigute, eta, COVIDaren garapenaren arabera, euskal preso politikooi ezartzen zaigun espetxe politikak. murrizketa horiek are zorrotzagoak izan daitezke espetxe Espetxe politika gizagabe hau behingoz albora dezatela batzuetan edo guztietan. 54 kalerainfo

Egoera dramatikoa eta larria da espetxeetan, eta, giza es- Agur eta ohore Igor! kubideen aldeko erakunde gehien-gehienek, Euskal Herri- ko gehiengo sozial, politiko eta sindikalek, edo EAEko Go- Batasuna, elkartasuna eta herriarenganako lotura! bernuak berak errepikatzen duten moduan, arrazoi berriak Jo eta ke, irabazi arte! daude, lehengoez gain, euskal presoen Euskal Herrira- tzeari ekiteko. Urruntasuna kalte psikiko eta fisiko handia Euskal Herria bihotzean, eragiten ari zaigu euskal preso politikooi eta gure senideei; 2020ko Irailean kostu ekonomikoa ere jasan ezina da gutako askoren fa- milientzat; errepideetan urruntasunak handitu egiten du arriskua, haur eta helduentzat batik bat... eta osasun arra- EPPK zoiak gehitzen zaizkio gaur horri guztiari. Euskal Preso Politikoen Kolektiboa - Osasun larrialdi orokor honetan, eta epe laburrean kon- Euskal presoak Euskal Herrira! pontzeko itxurarik ez duenean, preso guztiak bakoitza bere Amnistia! Independentzia! herrialdean egotea da zentzuzkoena, eta, gure kasuan, Eus- kal Herrian egotea da bidezkoena.

Salbuespeneko espetxe politika alboratzeko garaia da, gaixorik diren edo adin handia duten presoei zigor luzaketa alboratzeko garaia, isolamendua eta erregimen itxiak bukatzeko garaia. Presoen zigor bikoiztuak baztertu ditzatela: salbuespen legedia, kideen arteko sakabanaketa, bakardadea, osasun artatze arduragabea... Egoera hau gehiago lu- zatu gabe has daitezela euskal presook Euskal Herriratzen.

Eta, garrantzitsuena eta oinarrizkoena dena, behingoz has daitezela preso politikorik gabeko Euskal Herri baterako oinarriak ezartzeari begira lanean. Espetxeak eta espetxe politikak ez dezan inoiz beste presorik erail. Bada ga_raia

ESTATU ESPAINOLAN

C.P. EL DUESO SANTOÑA 170 km - 1h 58’ Avenida de Berriá SN 39740 Santoña (Cantabria) Agote Cillero, Arkaitz Herrador Pouso, Juan Carlos * Salaberria Etxebeste, Emilio +17 Armendariz G.Langarika, Lierni * +18

EUSKAL HERRIAN C.P. LOGROÑO Larriki gaixo 170 km - 2h 07’ Zigor batuketa Calleja Vieja, 200, Apdo. 217 Baldintzapeko CP ARABA 26006 Logroño askatasunerako epeak ZABALLA Aragon Iroz, Santiago +18 Gurasoa C.P. Araba Fresnedo Gerrikabeitia, Aitor +23 +60 urte Portillo San Miguel, 1. N-1, km. 340 Lupiañez Mintegi, Gorka +70 urte 01230, Langraitz (Araba) Mardones Esteban, Asier +15 +15 15 urtetik gorako espetxealdia Agirre Ibañez, Xabier 3 Vidal Álvaro, Gorka +15 2. gradua Urrutia González, Oier 3 Oña Ispizua, Josune +15 3 3. gradua * 100.2 artikuluak malgutasun Besarkada etxea - Gasteiz C.P. BURGOS printzipioa sartzen du, sailkapen Iparragire Burgoa, Ibon 215 km - 2h 17’ graduetako bakoitzaren aspektuak Aitamemi ospitalea - Arrasate Ctra. De Villamar, s/n Apdo. 253 konbinatuz zigor-betetze Arronategi Azurmendi, K. * +22 09071 Burgos eredua ezarriz. Arri Pascual, Álvaro +24 CP BILBAO Aretxabaleta Rodriguez, Liher * BASAURI Lebrero Panizo, Roberto * +18 Lehendakari Agirre 92 Sola Campillo, Aurken 48970, Basauri (Bizkaia) Zurutuza Sarasola, Jose Antonio +15 Fano Aldasoro, Unai Zubiaurre Agirre, Jon * +18

ETXEAN PRESO CP DONOSTIA C.P. ZARAGOZA MARTUTENE ZUERA Martutene kalea, 1 245 km - 2h 54’ BIZKAIAN 20014, Donostia (Gipuzkoa) Carretera Nacional 330, km. 539 Martín Hernando, Jesus María 3 +17 Alonso Abad, Fernando 3 +23 50298 Zuera (Zaragoza) Foruria Zubialde, José Ramón 3 +16 Atristain Gorosabel, Javier Agirre Lete, Juan Luis +23 Labeaga Garcia, Urko 3 +21 Barrios Martín, José Luis +21 GIPUZKOAN Bilbao Gaubeka, Iñaki +21 Etxaniz Alkorta, Sebas 3 +16 CP PAMPLONA I Garces Beitia, Iñaki +21 Gogorza Otaegi, Aitzol * +20 IRUÑEA Legina Aurre, Kepa +20 C/ Colina Santa Lucía, s/n, Martínez de Osaba Arregi, Igor +20 PARIS 31012 Pamplona (Nafarroa) Mujika Garmendia, Francisco +27 Urrutikoetxea Bengoetxea, Iosu Ramada Estevez, Fco. José +18 Murga Zenarruzabeitia, Andoni +23 C.P. DAROCA C.P. ASTURIAS C.P. MADRID VI ZARAGOZA VILLABONA ARANJUEZ 345 km - 3h 31’ 385 km - 3h 57’ 520km - 5h 07’ Ctra. Nombrevilla, s/n Finca Tabladillo (AS17-Avilés) Carretera N-400, km. 28 50.360 Daroca (Zaragoza) 33480 Villabona (Asturies) 28300 Aranjuez (Madrid) Bengoa López de Armentia, Asier Arregi Erostarbe, Joseba * +27 Atxurra Egurrola, Julen +23 López de Okariz, Unai +18 Blanco Santisteban, Zigor +17 Gutiérrez Carrillo, Iñigo Marcos Álvarez, Faustino Gómez Ezkerro, Jesus María +18 Uranga Salbide, Patxi Comes Arranbillet, Olga Zapirain Romano, Iñigo C.P. TERUEL Martínez Garcia, Idoia +22 Etxebarria Caballero, Beatriz + Umea 430km - 4h 20’ Yañez Ortiz de Barron, Iratxe Lasagabaster Anza, Olatz + Umea Avenida de Zaragoza, 26 Lizarraga Merino, María + Umea 44001 Teruel C.P. TOPAS Ormazabal Lizeaga, Asier +22 SALAMANCA C.P. MADRID VII 460 km - 4h 32’ ESTREMERA C.P. SORIA Ctra. N-630, km. 314 520 km - 5h 06’ 260 km - 2h 57’ 37799 Topas (Salamanca) Crta. M-241, km. 5,750 c/ Marqués del Saltillo n. 1 Etxeberria Martin, Iñaki +23 28595 Estremera (Madrid) 42071 Soria Inziarte Gallardo, Juan Manuel Narvaez Goñi, Juan Jesus Arruarte Santacruz, Garikoitz +16 Vicario Setien, Gregorio +18 Telleria Uriarte, Angel * San Argimiro Isasa, Mikel +16 Arriaga Martinez, Josune Troitiño Arranz, Antton +30 Rodríguez López, Asier * Gartzia Montero, Ainhoa * +16 Alberdi Uranga, Itziar * Zaldua Iriberri, Itsaso C.P. DUEÑAS LA MORALEJA C.P. OCAÑA I PALENCIA C.P. ÁVILA TOLEDO 310 km - 3h 03’ BRIEVA 520 km - 5h 11’ Carretera P-120 475 km - 4h 09’ C/ Mártires de Ocaña 4 34210 Dueñas (Palencia) Carretera de Vicolozano, Apdo. 206 45300 Ocaña (Toledo) Borrero Toribio, Asier 05194 Brieva (Ávila) Apeztegia Jaka, Karlos +23 Goikoetxea Gabirondo, Andoni López Resina, Dolores +18 Esnaola Dorronsoro, Aitor * Karrera Arenzana, Asier +19 Iparragirre Genetxea, Marixol +15 Loran Lafourcade, Gorka * +16 C.P. CASTELLÓ II Vallejo Franco, Iñigo * +16 C.P. MADRID III ALBOCASSER VALDEMORO 480 km - 5h 18’ C.P. VALLADOLID 480 km - 4h 51’ Paraje Mascarell, CV-129, km. 15 VILLANUBLA Carretera de Pinto 12140 Albocasser (Castelló) 355km - 3h 36’ a San Martín de la Vega, km. 5 Etxeberria Oiarbide, Jon Ctra. Adanero - Gijón km.94 28340 Valdemoro (Madrid) Iragi Gurrutxaga, Harriet * +19 47620 Villanubla (Valladolid) Otegi Unanue, Mikel +16 Karasatorre Aldaz, Juan Ramón * +18 Arkauz Arana, Josu * +28 Markes Zelaia, Patxi +21 Saenz Olarra, Balbino * +17 C.P. MADRID V Pérez Zorriketa, Ugaitz +17 Zabalo Beitia, Xabier * +17 SOTO DEL REAL Zelarain Ortiz, Oskar * +17 430km - 4h 26’ C.P. LEÓN Carretera M-609, km. 3’5 C.P. CASTELLÓ I MANSILLA 28791 Soto del Real (Madrid) 575 km - 5h 39’ 370 km - 3h 36’ Fuentes Villota, Raúl * Carretera de Alcore, km. 10 Finca Villahierro Martitegi Lizaso, Jurdan 12006 Castelló 24210 Mansilla de las Mulas (León) Altable Etxarte, Jesús Mª * +25 Ginea Sagasti, Josu +16 Cano Hernandez, Pedro María +17 Rubenach Roiz, Jon +16 Gallastegi Sodupe, Orkatz +17 Subijana Izquierdo, Juan Carlos +15 Lauzirika Oribe, Karmelo Saez de la Cuesta, Alicia * +18 C.P. VALENCIA III C.P. CÁCERES C.P. JAÉN II PICASSENT 660 km - 6h 27’ 775 km - 7h 36’ 600 km - 5h 45’ Ctra. De Trijullo, s/n Apdo. 480 Carretera Bailén-Motril, km. 28 Centro Penitenciario Apdo. 1.002 10.004 Cáceres 23009 Jaén 46220 Picassent (Valencia) Olaizola Baseta, Aitor * +17 Aginagalde Ugartemendia, Beñat Azurmendi Peñagarikano, Mikel +21 García Aliaga, Aitor * +18 Badiola Lasarte, Asier * C.P. BADAJOZ Guridi Lasa, Iñigo +18 García Arrieta, Garikoitz * 750 km - 7h 27’ Sarasola Yarzabal, Mattin González González, Jon Carretera de Olivenza, km. 7,3 Merino Bilbao, Guillermo * +20 06071 Badajoz C.P. CÓRDOBA Zubiaga Bravo, Manex +17 García Justo, Asier * +18 ALCOLEA Barbarin Iurrebaso, Ainhoa +17 835 km - 8h 24’ Mendizabal Mujika, Idoia + Umea * C.P. ALACANT II Ctra Sevilla-Madrid, km. 391 Apdo. 479 Pedrosa Barrenetxea, Maite * +21 VILLENA 14014 Córdoba 700 km - 6h 52’ Gallaga Ruiz, Javier +22 C.P. TEIXEIRO CURTIS, Carretera Nacional 330, km. 66 Pérez Aldunate, Xabier A CORUÑA 03400 Villena (Alicante) Portu Juanena, Igor 600 km - 5h 59’ Aranburu Sudupe, Gotzon * +17 Egues Gurrutxaga, Ana Belen +18 Carretera de Paradela s/n Ayestaran Legorburu, J. Lorenzo 15310 Curtis (A Coruña) Berasategi Eskudero, Ismael +16 C.P. ALBOLOTE Eskudero Balerdi, Gregorio +17 Goikoetxea Basabe, Arkaitz GRANADA Borde Gaztelumendi, Joseba +17 Iglesias Chouzas, Juan Carlos * +20 855 km - 8h 19’ Bravo Saez de Urabain, Zigor Vila Mitxelena, Fermin Carretera Colomera km. 6 Apdo. 2.062 López de la Calle Gauna, Alberto +15 18220 Albolote (Granada) Mariñelarena Garziandia, Luis +18 C.P. ALACANT I Bilbao Solaetxe, Unai +17 Jauregi Amondarain, Oskarbi +18 FONTCALENT Coto Etxeandia, Egoitz +16 745 km - 7h 15’ Miner Villanueva, Imanol * +17 C.P. LUGO Pol. la Vallonga, s/n Apdo. 5.050 Olarra Guridi, Jon * +17 MONTERROSO 03113 Alacant Ugarte López de Arkaute, Diego * +15 635 km - 6h 09’ Badillo Borde, Irkus +15 Mujika Goñi, Ainhoa * +17 Carretera Vegado - Pontevedra s/n 27568 Monterroxo (Lugo) C.P. MURCIA I C.P. SEVILLA II Aiensa Laborda, Ibai * +17 EL PALMAR 960 km - 9h 33’ Aiensa Laborda, Mikel * +17 810 km - 7h 51’ Paraje las Mezquitillas SE 451 km. 5,5 Carretera Mazarrón, km. 3 41530 Morón de la Frontera (Sevilla) C.P. A LAMA 30120 El Palmar (Murcia) Agirresarobe Pagola, Gurutz * PONTEVEDRA Novoa Arroniz, Jose Mari +20 Arakama Mendia, Iñaki +22 740 km - 7h 24’ Segurola Beobide, Joseba +16 Arzalluz Goñi, Asier +17 Monte Racelo, s/n Etxabarri Garro, Juan Mª +21 36.830 A Lama (Pontevedra) C.P. MURCIA II Etxeberria Goikoetxea, Garikoitz Goieaskoetxea Arronategi, Eneko CAMPOS DEL RIO Olabarrieta Colorado, Iker Herrera Vieites, Aitor +16 820 km - 7h 55’ Makazaga Azurmendi, Xabier +18 Paraje Los Charcos C.P. HUELVA Martínez Ahedo, Gorka +21 30191 Campos del Río (Murcia) 1.000 km - 9h 53’ Andueza Antxia, Oier +18 Carretera de la Rivera, s/n C.P. HERRERA DE LA MANCHA Arizkuren Ruiz, Josetxo * +20 21610 Huelva CIUDAD REAL Crespo Ortega, Jon +17 Besance Zugasti, Juan Carlos 640 km - 6h 14’ Izpura Garcia, Mikel +20 Franco Martínez, Bittor +17 Carretera de Argamarsilla. Apdo. 77 Palacios Abad, Gorka +16 García Gaztelu, Xabier +18 13200 Manzanares (Ciudad Real) San Sebastián Gaztelumendi, Mikel García Jodra, Fernando +18 Armendariz Izagirre, Iñaki +21 Troitiño Ciria, Jon * Lima Sagarna, Iker +17 Larretxea Mendiola, Joanes * Maurtua Eguren, Aitzol +17 Polo Escobes, Sergio +20 Gallastegi Sodupe, Irantzu +20 San Pedro Blanco, Jon Mirena +25 ESTATU FRANTSESEAN

C.P. ALMERÍA 1.005 km - 9h 40’ MONT DE MARSAN C.P. RENNES C.P. Carretera Cuevas de los Ubedas, km. 2,5 260 km - 1h 51’ 795 km - 7h 39’ 04071 El Alquián (Almería) Chemin de Pémégnan B.P. 90629 18 bis, Rue de Châtillon B.P. 3.107 Krutxaga Elezkano, Iñaki +18 40.006 Mont-de-Marsan Cedex 35.031 Rennes Cédex Otegi Eraso, Andoni +17 Etxaburu Artetxe, Aitzol Aramendi Juanena, Alaitz Viedma Morillas, Alberto +17 Goienetxea Iragorri, Xabier Moreno Martínez, Itziar Galllastegi Sodupe, Lexuri +17 Iruretagoiena Lanz, Luis Martínez Bergara, Fermin +15 ROANNE C.D. C.P. PUERTO I Mujika Andonegi, Ander 845 km - 7h 58’ CÁDIZ Reta de Frutos, Iñaki Georges Mandel B.P. 10.008 1.020 km - 10h 10’ Sirvent Auzmendi, Ekaitz 42.311 Roanne Cédex Carretera Jerez-Rota, km. 6, 4 Apdo. 555 Suberbiola Zumalde, Igor Beyrie, Lorentxa +18 11500 Puerto de Santa María (Cádiz) Urbieta Alkorta, Josu Almaraz Larrañaga, Agustín +24 REAU SUD Elejalde Tapia, Fernando +22 LANNEMEZAN C.P. FRANCILIEN C.P. Garate Galarza, Endika +15 330 km - 2h 18’ 930 km - 8h 33’ Gurtubai Sánchez, Jon Sebasten +17 Chemin de la Plaine B.P. 166 CR 8 Lieu dit du Moulin à Vent Lerin Sánchez, José Ángel 65.307 Lannemezan Cédex 77.550 Réau Ordoñez Fernández, Josu +17 Abaunza Martínez, Javier +17 Lesaka Argüelles, Izaskun Agerre, Didier +18 Ozaeta Mendikute, Ainhoa C.P. PUERTO III Agirregabiria del Barrio, Arkaitz Sorzabal Díaz, Iratxe CÁDIZ Aspiazu Rubina, Garikoitz Agirrebarrena Beldarrain, Aitor * +17 Barandalla Goñi, Oihan Barreras Díaz, Oskar +22 Esparza Luri, Iñaki +15 Beobide Arza, Ibai Fernández Iradi, Ibon +16 Bienzobas Arretxe, Jon Mikel * +20 Garitagoitia Salegi, Iurgi Castro Zabaleta, Manex * Haranburu, Frederic +29 Cotano Sinde, Aitor Iriondo Iarza, Aitzol Dorronsoro Malaxetxebarria, J.M. +26 Karrera Sarobe, Mikel Etxeberrria Garaikoetxea, J. Mari +17 Maiza Artola, Gurutz Parot Navarro, Unai +29 Oiartzabal Txapartegi, Asier +18 Orbe Sevillano, Zigor +15 MURET C.D. C.P. ALGECIRAS 425 km - 3h 08’ CÁDIZ Route de Seysses B.P. 312 1.100 km - 10h 20’ 31.605 Muret Cédex Carretera del Cobre, km. 4,5 Fernández Aspurtz, Joseba 11206 Algeciras (Cádiz) Parot Navarro, Ion +29 Arrieta Llopis, Mikel +20 López Anta, Ángel +17 SAINT MARTIN DE RE M. C. Solana Matarran, Jon Igor +19 540 km - 5h 32’ Pérez Aristizabal, Eider * +18 La Caserne de Thoiras, E 2 17.410 Saint Martin de Ré Esnal, Jakes +29

* Estatu espainoleko espetxeen urruntasuna Donostia-tik zenbatua. * Estatu frantseseko espetxeen urruntasuna Bilbo-tik zenbatua.

Presoen Aldeko Batzordea Zuatzu, Easo eraikina, 4 behea, 20018 Donostia (Euskal Herria) L.G. / D.L.: SS-1471-2012

EPPK: Dispertsio eta urruntasunaren mapa

1 3 2

6 1 6 2 Basauri 4 4 Martutene 9 1 3 3 2 4 4 5 1 13 6 3 6

6 3 8 2 Soto del Real 2 1 3 6 1 7 4 1 5 1 2

4 9 177

7 4 6 4 6 7 1 6 2 4 9 4 16

5 9

Etxean Euskal Estatu Estatu preso Herrian frantsesean espainolean