Memoires 1976
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Memoires 1976 Willem Oltmans bron Willem Oltmans, Memoires 1976. Papieren Tijger, Breda 2007 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/oltm003memo21_01/colofon.php © 2013 dbnl / Willem Oltmans Stichting 7 New York 5 april 1976 Prachtig mooi weer. Droomde dat mam op reis ging. Ik denk naar Zuid-Afrika. Ik huilde hevig. Waarom?1 Zit in Central Park met Memoirs of a Dutiful Daughter van Simone de Beauvoir.2 Ik vind meteen al een regel die me aanspreekt na mijn eigen ervaringen op De Horst: ‘I was condemned to be an outcast from childhood. I sought refuge in my own reflection.’ Bladerend zie ik dat André Gide eens tegen haar zei: ‘Live dangerously. Refuse nothing’ (p. 273). Dat was Bung Karno's credo. Twee lijsterachtige, zwarte vogels vliegen krijsend en schreeuwend voorbij. Dit wijst op vliegende keet. Ik ben nog steeds op zoek naar een advocaat die mijn zaak tegen Time op zich neemt.3 Advocaat Aaron Frosc zei me met nogal bevende stem: ‘I am not a trial lawyer anymore.’ Je vergeet dat ook die mensen een jaartje ouder worden. Vervolgens belde ik Robert Delson, de advocaat van de Indonesische regering in New York, die ik in de dagen van vriendschap met ambassadeur Zairin Zain in 1961 leerde kennen. ‘Let me first ask you, since I represent Indonesia, what are your relations with the Indonesian Government?’ Ik dacht: man dat heeft er geen flikker mee te maken, dus ik antwoordde maar wat. ‘Ik heb niets meer met Indonesië te maken sinds ik in 1966 voor het laatst in Jakarta was,’ loog ik erop los. ‘Nor did I write a single line about them.’ ‘Okay, we could do it,’ aldus Delson, wetende dat ik geen fondsen had ‘but only on a time basis.’ ‘I thought, perhaps we could make a deal for old time's sake.’ ‘I could not do that,’ zei Delson. ‘We have 40 lawyers working for us.’ ‘What would your fee be?’ ‘Hundred dollar an hour, 1000 dollar ten hours and so on.’ Ik zei dat ik erover zou denken, maar hij wist ook dat ik als journalist me zoiets niet kon permitteren. 1 Mijn moeder overleed in 1974. 2 Simone de Beauvoir, Memoirs of a Dutiful Daughter, Harper Colophon Books, New York, 1959. 3 Zie voor details Memoires 1975-1976. Willem Oltmans, Memoires 1976 8 Ik vertelde Margaret Mead gisteren over het boek van Ira Progoff en zijn dagboek-workshop-methode. Zij schreef de gegevens in een carnet. Ze raadde me aan een bezoek aan Ned O'Gorman te brengen die de ‘Children's Storefront’ in Harlem runt, waar ook Guillermo en prinses Christina schijnen te hebben gewerkt. ‘He is an upper-class Irishman, that I take sometimes to dinner-parties so he can raise money for his school,’ zei ze. All in the family bracht vanavond een episode waarin Archie Bunker gives mouth to mouth breathing to a lady, who turns out to be a transvestite. A ‘useful’ item. 6 april 1976 Ik heb een boek voor Peter gevonden. Own Your Own Life door Richard Abell.4 Hij vertelt hoe zijn vader als kind een telescoop in de tuin plaatste en zijn zoon de maan wilde laten zien. ‘Hell, I didn't want to see the moon. I was lonesome. I wanted him to put his arm around me and tell me he loved me.’ Maar Abells vader was zelf te verkrampt voor zo'n ontboezeming. Een halve eeuw later was Richard Abell een bekende psychoanalyticus en deed hij een soortgelijke ontdekking. Hij kwam tot de conclusie dat hij door het verkeerde einde van zijn telescoop naar zijn patiënten keek. De telescoop was Freudiaanse theorie. Verder vertelt hij op het Esalen Instituut in Californië hoe hij de Gestalttherapie ontdekte. Dit is een persoonlijk verhaal dat op Peters lijf is geschreven. Bestudeer altijd met verbazing hoe mensen door hun ochtendblad heen bladeren. Er is een reportage van 3/4 pagina in de Times over buitenlandse politiek door Helmut Sonnenfeldt. Wie leest dat? Wie spelt het uit? Hoogstens de specialisten. Bracht een opbouwend en plezierig bezoek aan Mr. Harry Torczyner, de vriend van Mora Henskens, een jood, geboren in Antwerpen, gevlucht naar Holland, Haagse schoolvereniging en opnieuw gevlucht in 1940 naar de VS, vanwege de Duitse invasie. Volgde de Columbia Law School. Hij is nu als internationaal advocaat gevestigd in Manhattan. Hij schijnt ook Ivoorkust te vertegenwoordigen. Mora gaf al eerder een hint dat er ook vreemde manipulaties van prins Bernhard in Ivoorkust waren gesignaleerd. Torczyner schijnt hier een dossier over te hebben. Ze zoeken het maar uit. Hij vertegenwoordigt de familie Picasso, de familie van de kunstenaar Magritte, Karel Appel, vroeger Isabel Peron en wie weet, straks mij. Het werd 4 Richard Abell, Own Your Own Life, David McKay Publishers, New York 1976. Willem Oltmans, Memoires 1976 9 een plezierige ontmoeting, maar ik vroeg me af hoe nice hij in werkelijkheid is. In Amsterdam werkt hij samen met Mr. L.M.A. Tripels. Hij kende Lee Eastman van naam en vertelde dat deze advocaat zich nooit kon permitteren Time te attaqueren, want daarvoor is hij een veel te publicity minded lawyer. Een dochter van Eastman is met een van de Beatles gehuwd. Hij gaf me een speechje van vijf minuten over libel-processen. Om te winnen zou het nodig zijn om van De Telegraaf het eerste ontwerp van het artikel Pink House of Orange te pakken te krijgen. Ook de eerste drafts voor het artikel zou van de redactie van Time via de rechter moeten worden opgevraagd. Dan zou kunnen worden aangetoond dat er opzet in het spel was. In ieder geval zou je aan de afgezwakte teksten kunnen zien dat er advocaten aan te pas waren gekomen om te voorkomen dat een smaadproces zou kunnen slagen. Alleen dan was opzet bewezen. Het leek me heel lucide wat hij zei. In mijn bijzijn belde hij iemand van het legal department bij Time die hij kende, omdat hij hem jaren geleden had ingeleid in de schone kunsten, een hobby van Harry. Er werd een afspraak gemaakt. Tot mijn verbazing op het kantoor van Torczyner zelf. Hij behandelde het gesprek superbe en zei bijvoorbeeld: ‘Don't think I come to you out of weakness (...).’ Dat was trouwens ook het bezwaar dat Joe Borkin had tegen de toon van de brief van Lee Eastman aan Time. Harry legde uit dat er ‘punitive damages’ zouden zijn binnen te halen van Time of ‘damages resulting from libel’. Een jongere partner, Sam Wiseman, kwam binnen. Hij las het Time-stuk nauwkeurig en was het er mee eens dat, ondanks zekere innuendoes, het artikel wel degelijk schadelijk voor mij was. Er werd een brief geconcipieerd. Voorlopig behoefde ik hem slechts court costs te betalen. Zolang deze niet de 5.000 dollar zouden overschrijden, ging ik akkoord en tekende5. We bleven echter aan de praat. Torczyner: ‘Geen twee landen hebben zoveel met elkaar gemeen als de VS en de Sovjet-Unie. They switch in foreign policy just as easily without anyone having a say in it. Both societies are totally reliant on managerial skills, whether you receive a cheque from General Motors or the Government, what is the difference? Both governments are as much against “gauchists”, terrorism, dissidents and minorities, as the other. When you arrive at Onassis Airport - zoals hij JFK sarcastisch noemde - they ask you if you have no meats, plants, or no money over 500 dollar 5 Ik heb de brief van Lee Eastman niet meer of deze is in het dossier van het Time-proces in Dallas terechtgekomen. Zie ook bijlage 1. Willem Oltmans, Memoires 1976 10 with you. In Moscow they ask you naively if you have no weapons on you and you declare your money.’ Hij was ook gekant tegen Kissinger ‘who does not really see the problems. Can you imagine a Jew going to Fürth in Germany and accept the gold medal of the town? His father even said, he felt home again.’ En wat dacht Torczyner van de VN? ‘C'est un bordel.’ 7 april 1976 Stralende zon. Mam is much on my mind. Ben opnieuw naar het ziekenhuis gegaan om Person te bezoeken. Ro was er ook. Ik gaf hem de drukproef van mijn USSR-boekje. ‘Ik hoop dat we je nog zullen zien,’ zei mevrouw Person. ‘Dat zal zeker gebeuren,’ zei ik, maar waar haalde ik die zekerheid vandaan? Wilde ik hen geruststellen? De dag dat ik 's ochtends in het ziekenhuis mam een zoen gaf, was ik er ook zeker van haar de volgende dag terug te zullen zien. Sprak met Jacqueline, baronesse de Gunzburg, die insinueerde dat Oliver Stone mogelijk gay was. ‘Welnee, in de verste verten niet,’ antwoordde ik. Wanneer sommige dames aan de dijk worden gezet, is dat de standaard uitvlucht. Jacqueline en Najwa zijn vriendinnen.6 Zij was verbaasd dat mam was overleden: ‘She was such a lady,’ herhaalde zij tot mijn verbazing, zich haar bezoek met mij aan mam in Bilthoven herinnerende. Gisteravond dineerden Mora en ik met Lad Johnson, de secretaris van de Indonesische Kamer van Koophandel, die ons later afzette bij Ingmar Bergmans film Face to Face. Weer zo'n gederailleerd verhaal, waar we trouwens uitliepen na de scène met de fles met slaappillen. Bergmans films hebben geen tempo. De kudde blijft als zoutzakken zitten en slikt alles. C.L. Sulzberger meldt dat Juliana en Bernhard een bezoek aan de VS zullen brengen. Dat verwondert me, zeker na de Lockheed-affaire. Sulzberger rakelt natuurlijk het hele schandaal nog eens op, tot en met het feit dat er weliswaar twijfelachtige beschuldigingen circuleren dat Bernhard de luchtlanding bij Arnhem aan de Duitsers zou hebben verraden, doelend op de affaire King Kong.