14 en 15 september 2019

Viert u met ons mee? www.openmonumentendag.nl/ Opengestelde monumenten Bunnik, , Werkhoven Inhoud 2 Kaart opengestelde monumenten 4 Voorwoord 4 Thema ‘Viert u met ons mee?’ Bunnik 5 Fort bij Vechten 6 Fort bij Rijnauwen 7 Boerderij Goed ten Rhijn 8 Koetshuis Oud-Amelisweerd 2 8 Tuinderij De Volle Grond 5 6 7 8 9 10 9 Historisch dorpsfeest en -markt 13 De Oude Dorpskerk 4 3 11 14 Het Oude Raadhuis 15 Witte Huisjes 15 Het Wapen van Bunnik 16 Barbarakerk Bunnik Odijk 17 Witte kerkje 1 18 Het Wapen van Odijk Werkhoven 20 Korenmolen ‘Rijn en Weert’ 21 Watertoren 13 12 1. Fort bij Vechten 2. Fort bij Rijnauwen 3. Boerderij Goed ten Rhijn Lekker nazomeren in de tuin 4. Koetshuis Oud-Amelisweerd (de Veldkeuken) kom naar 5. Tuinderij De Volle Grond 6. Historisch dorpsfeest en -markt 7. De Oude Dorpskerk 8. Het Oude Raadhuis (alleen buiten) 9. Witte huisjes (alleen buiten) 10. Het wapen van Bunnik 11. Barbarakerk Bunnik 14 12. Witte kerkje 13. Het Wapen van Odijk 14. Korenmolen ‘Rijn en Weert’ Buitenhof 15. Watertoren

Zaterdag geopend Zondag geopend 15 Het adres voor uw tuin Zaterdag en zondag geopend

3 Voorwoord Het thema van de Open Monumentendag dit jaar is ‘Plekken van Plezier’. Het comité in Bunnik heeft dit vertaald in ‘Viert u met ons mee?’ Zij hebben dit gedaan omdat de monumenten in Bunnik veel mogelijkheden bieden om daar een mooie en leuke invulling aan te geven. Het is dit jaar weer een bijzonder programma geworden in en rondom een aantal kenmerkende monumenten in onze gemeente.

Ik verheug me op een bezoek aan de historische markt. Deze wordt gehouden op het dorpsplein van Bunnik, tussen de vele monumenten van 1 Fort bij Vechten het oude dorp. U kunt hier beleven hoe er vroeger Marsdijk 2 Op zaterdag 14 september van 11.00 tot 16.00 uur is het Reduit, het feest werd gevierd. De markt wordt feestelijk opge- 3981HE Bunnik oudste gebouw van het fort, gratis open voor publiek. Er zullen gastheren luisterd door koren en muziekensembles uit onze (adres voor route- en -vrouwen aanwezig zijn om uitleg te geven. gemeente. Het BO!NK Theater speelt oude spannen- planner NB het waterliniemuseum is niet gratis toegankelijk. de verhalen en legendes. Achterdijk 12 In het Wapen van Odijk worden lezingen gehou- 3981HB Bunnik) Beschrijving den, verhalen verteld en een geluidloze film vertoond Vestingwerk Fort bij Vechten heeft een strategische ligging op het snijpunt uit 1968 met dorpelingen uit Odijk. In Werkhoven van de Romeinse Limes en de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW). Het is wordt korenmolen Rijn en Weert veranderd in een gebouwd tussen 1867 en 1870. De grote bomvrije kazerne werd in 1880 Moulin Rouge, met alle verrassende aspecten van toegevoegd. Er werd meerdere malen gemobiliseerd maar bij oorlogs- dien. handelingen is dit fort nooit betrokken geweest. De laatste militaire Naast deze activiteiten hebben ook dit jaar weer vele functie van het fort was bandenopslag van Defensie. Het fort is in 1996 monumenteigenaren hun deuren en poorten ge- door Defensie overgedragen aan Staatsbosbeheer. Het fort is gedeelte- opend voor bezoekers en geven gratis rondleidingen. lijk gerestaureerd door over een strook van 80 meter breed de wallen en Het comité heeft een feestelijk programma samenge- profielen uit 1880 te herstellen. Sinds oktober 2015 is hier het Waterlinie- steld voor jong en oud. Ik heb zin om Open monu- museum gevestigd. mentendag op14 en 15 september te vieren. Viert u met me mee!

Erika Spil, wethouder Cultuur, monumenten en archeologie, gemeente Bunnik

Viert u met ons mee? Het thema dit jaar besteed aandacht aan hoe mensen zich door de eeuwen heen hebben ver- maakt en op welke manier monumenten daarbij een rol hebben gespeeld. Een belangrijk onderdeel van vermaak is muziek maken en toneelspelen. Dat werd vroeger voor- al gedaan in arena’s en theaters, maar ook op pleinen tijdens jaarmarkten of oogstfeesten. Later werden speciale concertzalen en schouwburgen gebouwd. Andere vormen van vermaak waren een bezoek aan een museum waar verzamelingen van kunst- en gebruiksvoorwerpen werden getoond. Ook sport en spel vermaakten de mensen. De oude Grieken waren echt sportgek. In Gymnastions werden wedstrijden boksen, worstelen en hardlo- pen gehouden. Daaruit zijn later de Olympische Spelen ontstaan. Tenslotte is ook eten en drinken in openbare gelegenheden een vorm van vermaak. Op het dorpsfeest in Bunnik, wat in samenwerking met het Wapen van Bunnik wordt georganiseerd, kunt u zien en beleven hoe ‘vieren’ in Bunnik er vroeger aan toe ging.

4 5 3 Boerderij Goed ten Rhijn Rhijnauwenselaan Tijdens Open Monumentendag zijn er rondleidingen in de bakkerij. Deze 5a, 3981HH Bunnik worden gehouden op zaterdag 14 september van 10.00-14.00 uur.

Rechts: het reduit Beschrijving De monumentale witgepleisterde dwarshuisboerderij bestaat uit een Rechtsonder: kanon woonhuisgedeelte uit 1674 voorzien van een rieten schilddak waarin 15cm-lang-staal wat dakvensters zijn opgenomen en een achterhuis uit 1921 met een lager werd gebruikt op de zadeldak. In oorsprong dateert de boerderij uit 1620 maar is herbouwd na forten in 1672 door de Franse troepen te zijn verwoest. Omstreeks 1946 hebben enkele verbouwingen in het woonhuisgedeelte plaatsgevonden, waar- Onder: gietijzeren bij onder andere de kaaskamer links in het woonhuis tot woonvertrek is trap in het reduit van gemaakt en enkele bedstedes zijn weggebroken. In 1975 is het achterhuis fort bij Rijnauwen verlengd. De boerderij beschikt over twee kelders. De oudste en grootste kelder, voorzien van een stenen tongewelf, bevindt zich rechtsvoor in het woonhuis. Bij de boerderij staan een drietal witgepleisterde veeschuren met een pannen zadeldak en een vijf roedige kapberg. De grootste schuur vlak naast de boerderij is 19 de eeuws. De andere twee, een paardenstal en varkensschuur, zijn in 1921 gebouwd. Onlangs zijn de drie schuren verbouwd tot de bakkerij van de Veldkeu- ken. In deze bakkerij worden producten gemaakt die onder andere verkocht worden in restaurant De Veldkeuken is gehuisvest in het koetshuis van Oud Amelisweerd.

Bij de verbouwing is zorgvuldig rekening gehouden met de historische elementen van de schuren.

2 Fort bij Rijnauwen Vossegatsdijk 5 Op zaterdag 14 september tussen 11.00 en 16.00 uur zijn er gratis inloop 3981HS Bunnik excursies. Hierbij wordt aandacht gegeven aan zaken die de soldaten deden om het verblijf nog een beetje aangenaam te maken . Fort bij Rijnauwen is geen plek van plezier, maar wel een plezierige plek.

Beschrijving Het fort bij Rijnauwen is het grootste vestingwerk van de Nieuwe Holland- se Waterlinie. Samen met Fort bij Vechten moest het één van de zwakste punten in de linie verdedigen, een brede strook grond aan weerszijden van de dat niet onder water kon worden gezet. Daarnaast kon vanaf dit punt de strategische spoorlijn -Arnhem onder vuur worden genomen. Het fort staat bomvol met natuur en biedt mogelijk- heden voor begeleide rondleidingen, vergaderingen en bijeenkomsten. Het fort heeft een grote waarde als natuurgebied. Het was, vanwege zijn militaire functie, tot medio de vorige eeuw hermetisch afgesloten. De natuur kreeg daardoor vrij spel en een gevarieerde fauna en flora was het resultaat.

6 7 4 Koetshuis Oud-Amelisweerd (de Veldkeuken) De tuin van één hectare wordt beheerd door Tuinderij De Volle Grond. De Koningslaan 11 Wel geopend, er is geen programma. U kunt parkeren aan het begin van tuinderij is een eeuwenoude cultuurhistorische moestuin, deels ommuurd, 3981HD Bunnik de oprijlaan bij landgoed Oud Amelisweerd. die vroeger bij het landhuis Nieuw Amelisweerd hoorde. Ook het koets- huis met de voormalige tuinderswoning staat er nog, alleen is de ensem- Beschrijving blefunctie van het geheel verloren gegaan. Het koetshuis dat rond 1770 gebouwd is en dat De groente die er -biologisch- verbouwd wordt, wordt verkocht aan rechts van het hoofdgebouw staat is een nagenoeg particulieren. Net als vroeger wordt het werk zoveel mogelijk met de hand symmetrisch, rechthoekig bakstenen gebouw. Achter gedaan en werken er dagelijks veel mensen op de tuin. Tegen de monu- het afgeplatte schilddak gaan twee zadeldaken schuil mentale 19 e eeuwse tuinmuur wordt leifruit zoals druiven, vijgen en kiwi’s met daartussen een zakgoot. In het midden van het gekweekt en op het land groeien vergeten groenten zoals aardperen, gebouw bevindt zich het voormalige koetshuis met pastinaak, snijbiet en winterpostelein. aan de voorzijde een dubbele deur met daarboven een hooiluik en aan de achterzijde twee dubbele 6 Historisch dorpsfeest en -markt koetshuisdeuren. Kerkpad 2 met oude ambachten uit Bunnik op en rond het dorpsplein voor de Oude 3981EM Bunnik Dorpskerk.

5 Tuinderij De Volle Grond Koningslaan 5A Wij zijn zaterdag 14 september open van 12.00 tot 17.00 uur. 3981HD Bunnik Er worden rondleidingen gehouden om 12.00, 14.00 en 16.00 uur en op ons prachtige tuinterras serveren wij koffie en thee.

De Dorpsstraat is van oudsher de verbindingsweg in de kom van het dorp, tussen de weg naar Zeist - een voormalig kerkpad - en de weg naar Vechten en Utrecht. Het vormt de begrenzing van de voormalige St. Antonisbrink.

Programmering De monumenten die hier nog staan zoals de Oude Dorpskerk, de Witte Bijzonderheden: de tuin is niet per fiets of auto bereikbaar. Parkeren bij huisjes, het Oude Raadhuis, de dorpspomp en het Wapen van Bunnik de ingang van het bos, langs de Koningsweg. Dan een wandeling van 800 vormen het decor van het historisch dorpsfeest dat hier op zaterdag 14 meter over het landgoed naar de tuin. Of parkeren op de parkeerplaats bij september 12.00-17.00 uur gehouden wordt. Oud Amelisweerd, van daar is het ca. 1,5 km wandelen over het landgoed. Op het dorpsplein, voor de Oude Dorpskerk, wordt een historische markt Beschrijving gehouden van ambachten die in het dorp Bunnik vroeger aanwezig waren. De cultuurhistorische moestuin van landgoed Nieuw Amelisweerd is enke- Naast de verkoop van producten worden ook historische werktuigen, le eeuwen oud en was vroeger bedoeld om de bewoners van het landhuis voorwerpen en hulpmiddelen getoond zoals die vroeger gebruikt werden zoveel mogelijk jaarrond van groenten en fruit te voorzien. bij het maken van de verschillende producten. De standhouders vertellen

8 9 u graag hoe het er vroeger in hun beroep aan toe ging. Tijdens de markt Maar tijdens de Open Monumentendag 2019 laten we de bezoekers aan worden er voor de kinderen Oud-Hollandse spelletjes georganiseerd. de historische markt genieten van onze heerlijke Tompouce, lekkere harti- Op de markt zijn de volgende standhouders aanwezig. ge hapjes en een verrassing met appel.

Boerderij de Zonnewijzer is een monumentale boerderij op Oud Amel- Biologische fruittelers Dirk van Ziel en Joke isweerd. Vroeger was het een gemengd bedrijf , met fruitteelt en land- van den Ban telen op een traditionele wijze bouw. Heden ten dage is het een natuurinclusief melkveebedrijf en een kersen, pruimen, appels en peren. Dus niet op educatieboerderij. Ervaar en zie de verschillen van toen en nu op de open een intensieve wijze aan kleine bomen zoals in monumentendag aan de hand van foto’s en werkgereedschap. de moderne fruitteelt, maar op een meer exten- sieve manier aan hoog- en halfstambomen. Zo Imker Leo van der Ven Imkerij en fruitteelt zijn van oudsher met elkaar werd vroeger het fruit geteeld voordat de ge- verbonden want de wetenschap dat honingbijen voor goede bevruchting specialiseerde fruitteelt ontstond in de vijftiger in de boomgaard zorgen bestaat al heel lang. Vroeger hielden fruittelers in en zestiger jaren van de vorige eeuw. Bunnik zelf bijen, tegenwoordig plaatsen veelal externe imkers hun bijen- volken in de boom- Joke van den Ban geeft cursussen en voor- gaard. Leo van der lichting over de traditionele teelt van groot en Ven is zo’n imker, hij klein fruit. Ze heeft zich met name gespecialiseerd in de leifruitteelt en beheert 15 bijenvol- verzorgt de leifruitbomen bij enkele kastelen. Op haar eigen site is meer ken op drie locaties informatie te vinden over haar werk. (www.mappelle.nl) rond het dorp. Meer weten? Zie www. Kaasboer van Manen, is al 40 jaar gevestigd in Bunnik en is gespeciali- bijgevolgd.nl seerd in een groot assortiment Noord-Hollandse boeren- en kruidkazen.

Bos in Wol.nl wor- De markt wordt feestelijk opgeluisterd met een doorlopend muziekpro- den blij van wol. Als gramma met koren en muziekensembles uit Bunnik. Tussendoor treedt de schapen goed het BO!NK theater op met sketches en verhalen die oude tijden doen geschoren worden herleven. kunnen we hier- van mooie warme Het complete (muziek)programma van de Oude Dorpskerk en de histori- vachten vilten met een dikke onderwol. Fijn voorop de tuinstoelen of op sche markt treft u in het overzicht op pagina 12. de bank. Is de wol te los dan gaan we deze wol kaarden, een soort van kammen. Met gekaarde wol maken wij vilten lampen en kattenmanden. BO!NK Theater laat oude tijden her(be)leven De meeste wol die wij gebruiken komt bij herder Bos en Schaap vandaan BO!NK Theater is gevestigd in Bunnik sinds 2013, en groeit steeds verder welke met een kudde Kempisch heideschaap rondloopt. Komt u dus in deelnemers en aanbod. Zij bieden theaterlessen, workshops, voorstel- gerust bij de stand langs om het verschil tussen de wol te komen voelen lingen, en cursussen aan voor kinderen vanaf 5 jaar tot aan volwassenen en vilten te ervaren. van 100 jaar, hun slogan is dan niet voor niks ‘’Nooit Uitgespeeld’’. Tijdens de open monumentendag is BO!NK Theater te vinden op het Korfvlechter Henk Vernooij Vlechtwerk van rotan of wilgentenen kennen marktplein met uiteenlopende personages uit vroegere tijden. we allemaal wel. Ander materiaal dat al vanaf de ijzertijd voor vlechtwerk Zie www.boinktheater.nl of mail naar [email protected] werd gebruikt is stro (m.n. roggestro) of pijpenstro (bunt). Ook hiervan kunnen stevige constructies gemaakt worden. Het werd bijvoorbeeld toe- Blaas Vaak gepast om bijenkorven van te maken, maar ook gebruiksvoorwerpen zoals De Blaaskapel BlaasVaak uit Odijk laat het publiek genieten door hun mu- manden en krukjes. zikaliteit en enthousiasme. Zij weten op een geheel eigen wijze het publiek te bespelen en ieder evenement tot een groot feest te maken. Bakker Martien van Dijk In 1935 is mijn vader begonnen met de bakkerij BlaasVaak bestaat uit 20-tal muzikanten (met hun roots in de Drumfanfare op de huidige locatie. Sinds 1975 ben ik de eigenaar. Per 1 januari 2020 Victoria Bunnik), die al ruim 10 jaar met plezier met elkaar aan de weg beëindig ik het bedrijf vanwege het bereiken van de pensioenleeftijd. timmeren om het publiek op tal van evenementen muzikaal te vermaken.

10 11 Muziekprogramma historisch dorpsfeest geboden voor jong en oud! Heb je vragen? Kijk dan even op de website www.muziekschoolbunnik.nl of neem contact met ons op via info@muziek- Tijdstip Dorpsplein Oude Dorpskerk Terras Wapen van Bunnik schoolbunnik.nl.Namens de muziekschool treden op: Saxofoonensemble 12.00-12.30 Opening door BO!NK Juice, Cello-piano duo Roo&Zala, Klarinetleerlingen van Joost van Berkel 12.30-13.00 Parels van de Kromme en het kinderkoor. Rijn Cantecleer 13.00-13.30 BO!NK Theater Vocaal Ensemble Cantecleer bestaat 25 jaar en is voortgekomen uit het 13.00-13.25 Kinderkoor muziek- Cursusproject Bunnik. Dat was voor een belangrijk deel de verdienste van school cursusleidster Alice van Rossem, die sindsdien als dirigente op bezielende 13.25-13.35 Pauze wijze leiding geeft aan het gezelschap. Het koor streeft naar een hoog 13.35-14.00 Saxofoon ensemble Koor Cantecleer amateurniveau en legt zich toe op een breed klassiek repertoire, met zo- Juice wel kerkelijke als wereldlijke muziek uit vele eeuwen. Meer informatie vindt u op www.cantecleer-bunnik.nl 14.00-14.30 BO!NK Theater Parels van de Kromme Rijn 14.30-15.00 Mama’s en Pappa’s 14.00-14.45 Pauze 14.15-14.45 Cello-piano duo Roos & Zala 14.45-15.00 Presentatie over de Dorpskerk

15.00-15.30 BO!NK Theater Koor Cantecleer Parels van de Kromme Rijn 15.30-15.45 Pauze 15.45-16.00 Presentatie over de Dorpskerk 15.30-16.00 BO!NK Theater

16.00-16.30 Drumfanfare Victoria Klarinetleerlingen van De Parels van de Krommerijn Joost van Berkel Mama’s en Papa’s Wij zijn een vrolijk en gezellig gemengd koor, bij ons wordt het plezier in 16.30-17.00 Blaas Vaak het zingen voorop gesteld. Het Nederlandstalige lied willen wij in ere houden door wekelijks samen te Drumband Victoria zingen en zo nu en dan met gezellige optredens van ons koor vreugde te Voor velen is de Drumfanfare Victoria geen onbekende meer in de brengen. dorpskernen van de Gemeente Bunnik en in de Kromme Rijnstreek. Met festiviteiten, bijzondere feesten, zoals bruiloften en bij opening en/of jubi- De Mama’s & Papa’s lerende bedrijven, optochten tijdens carnaval, koningsdag en de avond- is een swingend popkoor uit Werkhoven. In 2008 opgericht als kerstkoor vierdaagsen, kunt u de Drumfanfare Victoria regelmatig tegenkomen om op de Delteykschool, maar al snel werd het repertoire uitgebreid. Onder een en ander muzikaal op te luisteren. Uiteraard kan ons jaarlijkse concert leiding van onze enthousiaste dirigente Marsha Matton brengen we een niet aan dit rijtje ontbreken. veelzijdig vaak vierstemmig repertoire.

Muziekschool ‘De Kromme Rijn’ uit Bunnik 7 De Oude Dorpskerk Op muziekschool ‘De Kromme Rijn’ bieden de professionele docenten je Kerkpad 2 Tijdens de Open Monumentendag op zaterdag 14 september is er in de veel mogelijkheden om met muziek bezig te zijn. Zo kun je allerlei soorten 3981EM Bunnik kerk een doorlopend muziekprogramma met koren en ensembles. Dit muziekinstrumenten leren bespelen binnen een keur aan muziekstijlen: programma duurt van 13.30-16.30 uur. Tussendoor worden er presentaties van klassiek tot pop. Daarnaast kun je individueel zanglessen lichte muziek gegeven over de Oude Dorpskerk. Deze vinden plaats om 14.45 uur en volgen, of samen zingen in diverse koren. Er worden ook cursussen aan- om 15.45 uur.

12 13 De optredende koren en ensembles zijn: Beschrijving 1. Cello-piano duo Roos & Zala Het raadhuis is in 1897 in neo-renaissance stijl naar ontwerp van de archi- 2. Klarinetleerlingen van Joost van Berkel tect E.G. Wentink. Het is in 1982 verkocht en sindsdien als kantoorpand in 3. Kinderkoor van de muziekschool Bunnik gebruik. Het bakstenen gebouw valt op door zijn symmetrische indeling 4. Vocaal ensemble Cantecleer en gave detaillering. Het schilddak heeft vier dakkapellen met ingesnoer- Zie voor het complete muziekprogramma het program- de leien naaldspitsen. De middenrisaliet in de voor- en achtergevel is ma op pagina 12. bekroond met een trapgevel. Het pand is gedetailleerd met gekleurd siermetselwerk, sierankers en ornamenten in hardsteen. Boven de dubbele Beschrijving paneeldeur in de voorgevel is een rolwerk met daarop de naam De Nederlands Hervormde Kerk van Bunnik is een ‘Het Oude Raadhuis’ aangebracht. Hoger in de gevel zien we het wapen witgepleisterd zaalkerkje met een vierkante gemetsel- van Bunnik; een rode haan op een gouden veld. de toren dateert in oorsprong van omstreeks 1200. De kerk is gelegen in de kom van het dorp op de voorma- 9 Witte huisjes lige St. Antonisbrink. De Romaanse toren is het oudste Kerkpad 3 Niet geopend tijdens de Open monumentendagen. gedeelte van de kerk en is opgemetseld uit zoge- 3981 EM Bunnik noemde ‘Kloostermoppen’. Het aanvankelijk houten Beschrijving schip is in de 14e eeuw vervangen door een stenen Het wit gepleisterde gebouw bestaande uit twee gedeelten was oorspron- schip met rondboogvensters en een houten kap. In de eeuwen daarna kelijk de kosterswoning. Het voorste gedeelte is herbouwd in ca. 1762, het zijn er nog diverse grote verbouwingen nodig geweest. En nadat in 1787 achterste gedeelte in ca. 1800. Het gebouw heeft een geknikte vorm als troepen van het Franse leger in de kerk ingekwartierd hadden gezeten. In gevolg van de beperkte ruimte tussen de oude dorpskerk en de Krom- 1839 is een speciale orgeltribune gebouwd. In 1840 is er een grote restau- me Rijn. Het pand wordt een aantal keren gesplitst en in 1841 is sprake ratie geweest en is er ook een consistoriekamer gebouwd en de pastorie van vier woningen. In 1913 wordt een woning in gebruik genomen als opgeknapt. De gehele kerk is toen voorzien van een houten Mansardekap, kruidenierswinkel en een broodbakkerij. In de jaren 1970 wordt het weer gedekt met leien. In 1938 is de toren voorzien van een nieuwe spits en eigendom van de Hervormde kerk en is het in 1975 verbouwd tot kerkelijk leien dakbedekking, zoals deze er voor 1674 op heeft gezeten. Ook is een centrum. gedeelte van de toren opnieuw opgemetseld. Dit is nog steeds te zien in de gevel. In de grote restauratie en verbouwing in 1954 is de mansarde- 10 Het wapen van Bunnik kap vervangen door een met Dorpsstraat 9 Op zaterdag 14 september van 10.00 tot 23.00 uur geopend. pannen gedekt zadeldak. 3981 EA Bunnik Tijdens de Open Monumentendag worden er geen rondleidingen De consistoriekamer tegen gehouden in het gebouw, maar op het terras van het café-restaurant bren- de toren werd afgebroken gen van 13.00-16.30 uur een aantal koren historische en feestelijke muziek en verplaatst naar linksach- ten gehore. ter het koor. De grafkelders in de kerk zijn geruimd en volgestort met zand. Sinds deze verbouwing is de kerk niet meer wezenlijk in aanzien gewijzigd. De laatste restau- ratie dateert van 2013/14 in verband met het samengaan van de hervormde gemeen- te met de gereformeerde gemeente. 8 Het Oude Raadhuis Dorpsstraat 2 Niet geopend tijdens de 3981 EB Bunnik Open monumentendagen.

14 15 Beschrijving Sinds 1925 is het wapen in gebruik als café-restaurant. Het gebouw is samengesteld uit een aantal gebouwen. Het oudste gedeelte is rond het einde 16e eeuw begin van de 17e eeuw gebouwd als woonhuis en sme- derij aan de voormalige Brink. Grote verbouwingen in 1936 en 1950 heb- ben het gebouw zijn huidige aanzien gegeven. Het rieten woldak werd toe vervangen door een pannen zadeldak en aan de voorzijde is een topgevel aangebracht. De symmetrisch ingedeelde voorgevel is voorzien van twee brede deuren met aan weerszijde een schuifvenster met luiken. 12 Witte kerkje Zeisterweg 34 Op zaterdag 14 september de hele dag en op zondag 15 september in de 11 Barbarakerk Bunnik 3984 NL Odijk middag geopend. Het programma voor deze dagen ziet er als volgt uit. Stationsweg 36 Op zaterdag 14 september van (rolstoelvriendelijk) 3981 AD Bunnik 12.00 tot 16.00 uur geopend. Tijdstip Wat is er te doen U kunt de kerk bezichtigen en Zaterdag 14 september van 10.15 tot 16.30 uur de toren beklimmen, indien 10.15 Opening met feestelijk luiden van de klok het weer het toelaat heeft 10.20-10.30 Witte Kerkgeschiedenis – in snelle strofen door gastheer Amadé Passoir u dan uitzicht over vierend 10.30-14.00 Open Podium onder supervisie van Liselotte Kuling, muziekdocente uit Bunnik. Houten. Afwisselende korte muzikale uitvoeringen, passend bij het thema Er is een tentoonstelling ico- van de monumentendagen: plezier en vieren, en dat in stemmige ambi- nen en een doorlopende video ance. Met onder meer orgel, fluit en piano, gitaar, het Bunniks koor Rana over de geschiedenis en de Ridibunda, en nog meer andere combinaties van fluit en piano of gitaar techniek van het icoonschilde- 14.00-14.45 Barok-dans onder begeleiding van Irene Stolp, een kenner van oude mu- ren. Ook kunt u een doorlo- ziek met 20 jaar ervaring in historische dans. Deelnemen mag en is zelfs pende video zien van het groot gewenst! onderhoud dat in 2017 heeft 14.45-15.00 Open podium vervolg: met een jeugd gitaar ensemble plaatsgevonden. Om 13.30 15.00-15.30 Barok-dans II: een herhaalde uitnodiging en oefening uur is er een orgelconcert door 15.30-15.45 Witte Kerkgeschiedenis – in snelle strofen door Rodyan van den Brink. gastheer Amadé Passoir 15.45-16.30 2020: viering 200 jaar Witte Kerkje: Amedé Passoir Beschrijving licht kort de aanstaande opzet toe van de viering De Barbarakerk is gebouwd in de stijl die in het komende jaar wordt aangeduid met ‘Delftse School’ een 16.30 Einde openstelling onder klokgelui traditionele architectuur, waarbij inspiratie is ontleend aan de Romaanse bouwstijl. Zondag 15 september van 14.15 Deze wordt gekenmerkt door massieve so- tot 16.30 uur bere bouw met kleine rondboog vensters 14.15 Openstelling van het monument en zware pilaren. En door grote schuine voor bezoekers dakvlakken en het gebruik van traditionele 14.30-14.45 Witte Kerkgeschiedenis – in snelle bouwmaterialen zoals baksteen. strofen In 1940 wordt de huidige Barbarakerk in- 14.45-16.00 Open Podium; muzikale bijdragen gewijd. Aanvankelijk stond het oude orgel in korte uitvoeringen. Tussendoor van de afgebroken Dominicuskerk van rustmomenten voor bezichtiging Utrecht erin, maar dit werd steeds slechter. en beleving In september 1963 is het huidige orgel in 16.00-16.15 Witte Kerkgeschiedenis – in snelle gebruik genomen. Deze kerk werd gebouwd ter vervanging van de oude strofen RK kerk, die stond op de Bloemerwaard sinds ongeveer 1718. 16.30 Einde openstelling

16 17 Beschrijving Van de oorspronkelijke Romaanse kerk uit de 12e eeuw resteert, behal- ve de fundering, nog het koor uit 1548. In 1820 werd dit verlengd en voorzien van een nieuwe gevel en een klokkentorentje. In 1859 werd aan de oostzijde van de kerk een kleine consistoriekamer aangebouwd die nog een paar keer is uitgebreid. In 1982 vond een grote restauratie plaats. Daarbij werden ook de ramen vernieuwd. Het huidige orgel van Blank&- Zoon stamt uit 1974. Lees verder op: www.pknodijk.nl/wittekerkje.php 13 Wapen van Odijk Meent 53 Geopend op zaterdag 14 september van 11.00 tot 22.30 uur en op 3984 JH Odijk zondag 15 september van 12.00 tot 22.30 uur. Het programma voor deze dagen ziet er als volgt uit.

Tijdstip Wat is er te doen Zaterdag 14 september van 11.00 tot 17.30 uur 13.00-13.30 Lezing sociaal-geograaf en emeritus hoogleraar Jan Kleinpenning over Bongerd in Odijk werken waar zij na het overlijden zijn boek ‘Twaalf Eeuwen Odijk; Hoe een middeleeuws landbouwdorpje van haar man in 1992 invalkracht werd. In 2014 een moderne woonplaats werd’ trad zij opnieuw toe tot de Kerkenraad als pas- 14.30-15.00 Storytelling over ’t Wapen en ’t Witte Kerkje door Elly van Duin, oud- toraal ouderling. Dit najaar stopt zij daarmee om docente Basisschool De Bongerd en ouderling van het Witte Kerkje weer te gaan studeren. 15.30-16.00 Lezing Jan Kleinpenning, zie hierboven 17.00-17.30 storytelling Elly van Duin, zie hierboven Dorpshistoricus Raymond Uppelschoten vond in het archief een film van Odijk in 1968. De paar Zondag 15 september van 13.00 tot 18.30 uur winkeliers, dorpelingen op straat, de eierboer, 13.00-13.30 Dorpshistoricus Raymond Uppelschoten vertoont een geluidloze film EHBO, tientallen kinderen: ze staan er allemaal op. In 1968 werd de film uit 1968 met dorpelingen uit Odijk. Wie helpt hem aan de ontbrekende vertoond in een ruimte van garage De Klein. Raymond bezoekt al een jaar namen van enkele tientallen personen? oud-Odijkers om te achterhalen wie op de film staan. Wil je ook een blik 14.00-14.30 Storytelling over ’t Wapen en ’t Witte Kerkje door Elly van Duin, oud- op Odijk in 1968 en oud-Odijkers terug zien, kom dan op zondag naar het docente Basisschool De Bongerd en ouderling van het Witte Kerkje Wapen van Odijk. De film wordt in twee delen van een half uur vertoond. 15.00-15.30 Vertoning geluidloze film Raymond Uppelschoten, zie hierboven 16.00-16.30 Storytelling Elly van Duin, zie hierboven Beschrijving 16.30-18.30 Muzikale afsluiting door troubadour Rooie Arie Het witgepleisterde pand met pannen zadeldak waar vier leilinden voor staan is waarschijnlijk in de 18e eeuw gebouwd als boerderij, annex Jan Kleinpenning is emeritus hoogleraar sociale geografie en was verbon- uitspanning. De opkamer, rechts van de ingang heeft dienst gedaan als den aan de universiteiten van Utrecht en Nijmegen en woont sinds 2007 in raadszaal toen Odijk nog een zelfstandige gemeente was. Hier werden Odijk. In zijn boek ‘Twaalf Eeuwen Odijk; Hoe een middeleeuws land- ook huwelijken voltrokken. Dit deel van het pand is vermoedelijk het bouwdorpje een moderne woonplaats werd’ wordt beschreven hoe de oudste deel van het pand. Omstreeks 1915 wordt het gekocht door Krijn veranderingen zich voltrokken hebben. Hoe het dorp, dat voor het eerst in Hazendonk en krijgt het dorpscafé in een later stadium de naam Wapen 885 wordt genoemd, eeuwenlang een klein dorp blijft en uitgroeit tot het van Odijk. Het pand op de andere hoek Meent/Zeisterweg krijgt de naam dorp dan het nu is. Kaarten, figuren, foto’s en concrete cijfers illustreren Odijks koffie huis dat in 1930 de naam Café de Driesprong krijgt en in het veranderingsproces. Het is een boek voor iedereen die in Odijk woont 1960 wordt gesaneerd. Vanaf 1950 hebben er verschillende ingrijpende of wil gaan wonen en meer over zijn of haar woonplaats wil weten. verbouwingen plaats gevonden aan het wapen van Odijk. Zo is de berging aan de linkerzijde tot woning verbouwd en is de aanbouw aan de achterzij- Elly van Duin, geboren in 1947 in Alkmaar, werkte na de PABO in Eg- de opgetrokken en is het dak vernieuwd. De hoger in de gevel geplaatste mond. In 1982 verhuisde zij naar Odijk toen haar man bij het KNMI ging schuifvensters van de opkamer zijn voorzien van luiken. Eind jaren 1960 werken. Elly ging na haar studie Theologie als Godsdienstdocent op de wordt het dorpscafé een restaurant.

18 19 15 Watertoren Watertorenweg 1 Geopend zondag 15 september van 10.00 tot 17.00 uur. Vanaf 10.30 uur 3985 SK is er ieder uur een rondleiding omhoog. Op het terras kunt u genieten van Werkhoven onze heerlijke appel-notentaart of een simpele lunch.

Beschrijving De witte vierkante watertoren van Werkhoven (10,5x10,5 meter en 43 me- ter hoog) is voorzien van tentdak met grote overstek en rode Romaanse pannen. Door zijn vrije ligging in het landschap is het een beeldbepalend icoon. In 1934 werd gestart met de bouw van de watertoren in opdracht van de Waterleiding Zuid-Oost-Utrecht. Het ontwerp is van het ingenieurs- bureau Mabeg uit Utrecht. Het is opgetrokken uit metselwerk van geel genuanceerde klinkers die rond 1970 zijn voorzien van een witte verflaag. De fundering, constructie en vloeren zijn van gewapend beton. Het dub- belwandige waterreservoir bevindt zich boven in de toren. De watertoren is niet meer in gebruik.

14 Korenmolen ‘Rijn en Weert’ Werkhovenseweg Op zaterdag 14 september van 10.00-17.00 uur is de Korenmolen 26, 3985 MH geopend. De Korenmolen in Werkhoven is vrij toegankelijk voor publiek. Werkhoven De molenaar is aanwezig om uitleg te geven over de techniek van de molen en de historie. In de molenwinkel zijn verschillende brood- en bak- mixen te koop. Er wordt koffie geschonken en er zijn versgebakken wafels. Korenmolen Rijn & Weert speelt dit jaar in op het Europese thema voor de Open Monumentendag: ‘Plekken van Plezier’. De molen zal veranderen in een ‘Moulin Rouge’. Met alle verrassende aspecten van dien. Kom dus op Open Monumentendag naar de molen en laat je verrassen en maak plezier met dit inspirerende thema.

Beschrijving De korenmolen Rijn en Weert is in 1882 gebouwd als opvolger van een 14e-eeuwse korenmolen die aan de Molenhoeflaan vlakbij Kasteel Be- verweerd heeft gestaan. In 1994 werd de molen na een totale restauratie heropend en maalt weer als vanouds. De molen is door zijn vrije ligging een belangrijk oriëntatiepunt in het landschap.

20 21 Colofon Comité Open Monumentendag Bunnik, Odijk en Werkhoven Alie van Veenendaal Anne-Marieke Wolters Yvon Hoogendijk Piet Koning Dick Schopman

Foto’s Yvon Hoogendijk Piet Koning Mathijs von Königslöw Jan Lammers Dreamstime stockfoto’s

Ontwerp/realisatie yvon Hoogendijk

Meer informatie over Open Monumentendag 2019 www.openmonumentendag.nl/bunnik www.tussenrijnenlek.nl www.bunnik.nl www.vvvkrommerijnstreek.nl

Uitgave: augustus 2019 Oplage: 1.000 exemplatren

Eventuele wijzigingen voorbehouden.

Van monument tot nieuwbouw gemeente Bunnik Of u nu een monument wilt verkopen of een nieuwbouwwoning, voor een topresultaat kiest u het team van Molenbeek Makelaars Zeist. Persoonlijke betrokkenheid, hoge deskundigheid en een zeer uitgebreid kopersnetwerk zijn uw garantie voor succes. Maak nu een afspraak voor een gratis waardebepaling.

Antonlaan 600 | 3707 KD Zeist | 030 69 202 04 | www.molenbeek.nl

22