2 14 32 53 68 90 W Numerze 9 28 47 60 81
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Dwumiesięcznik Drodzy Czytelnicy Vol. XIX, Nr 6/2012 (116) ISSN‑1231‑014X, Indeks 386138 Tym, 116 numerem naszego magazynu, zamykamy kolejny rok wydawniczy. Uważamy go za pomyślny, gdyż udało nam się zaprezentować masę ciekawych Redaktor naczelny i nieznanych faktów oraz fotografii. Będziemy ten poziom utrzymywać nadal, Jarosław Malinowski gdyż na publikację czekają kolejne interesujące i odkrywcze artykuły oraz pozy‑ cje monograficzne. Kolegium redakcyjne Z okazji nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku pragniemy Rafał Ciechanowski, Michał Jarczyk, złożyć Naszym Czytelnikom, Współpracownikom i Przyjaciołom serdeczne ży‑ Maciej S. Sobański czenia sukcesów, radości i uśmiechów, tak w życiu osobistym jak i rodzinnym. Współpracownicy w kraju Andrzej S. Bartelski, Jan Bartelski, Redakcja Stanisław Biela, Jarosław Cichy, Andrzej Danilewicz, Józef Wiesław Dyskant, Maciej K. Franz, Jarosław Jastrzębski, W NUMERZE Rafał Mariusz Kaczmarek, Jerzy Lewandowski, Wojciech Mazurek, Oskar Myszor, Andrzej Nitka, Grzegorz Nowak, Piotr Nykiel, Krzysztof Dąbrowski Jarosław Palasek, Jan Radziemski, Nim nastały „Długie Lance” 2 Kazimierz Zygadło Współpracownicy zagraniczni BELGIA Piotr Nykiel Leo van Ginderen 9 Pancerniki typu „Brandenburg” CZECHY w służbie tureckiej, część II Ota Janeček FRANCJA Gérard Garier, Jean Guiglini Siergiej Patjanin, Wiktor Gałynia HISZPANIA Niszczyciele typu „Huszár”, część II 14 Alejandro Anca Alamillo LITWA Aleksandr Mitrofanov NIEMCY Siergiej Patjanin Richard Dybko, Hartmut Ehlers, 28 Jürgen Eichardt, Christoph Fatz, Kuter torpedowy Stefano Turr Zvonimir Freivogel, Reinhard Kramer ROSJA Siergiej Bałakin, Nikołaj Mitiuckow, Siergiej Patjanin, Konstantin Strielbickij Christoph Fatz STANY ZJEDNOCZONE. A.P. Niemiecka Marynarka Handlowa w przeddzień 32 Arthur D. Baker III II wojny światowej, część II UKRAINA Anatolij Odajnik, Władimir Zabłockij Michał Jarczyk 47 Rewizja: Działania morskie na Morzu Śródziemnym widziane z perspektywy źródeł włoskich, część II Adres redakcji Łukasz Stach Wydawnictwo „Okręty Wojenne” 53 Krzywoustego 16, 42‑605 Tarnowskie Góry Japońskie okręty podwodne w trakcie walk Polska/Poland tel: +48 32 384‑48‑61 o Holenderskie Indie Wschodnie. www.okretywojenne.pl e‑mail: [email protected] Andrzej S. Bartelski Skład, druk i oprawa: 60 ORP Dragon - nieznana historia DRUKPOL sp. j. Kochanowskiego 27, 42‑600 Tarnowskie Góry tel. 32 285 40 35, www.drukpoltg.pl Jan Radziemski © by Wydawnictwo „Okręty Wojenne” 2012 Najpiękniejsze w całej klasie, część II 68 Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved. Przedruk i kopiowanie jedynie za zgodą wydawnictwa. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adjustacji tekstów. Materiałów nie Jarosław Palasek zamówionych nie zwracamy. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść 81 Amerykańskie lotniskowce typu „Forrestal”, publikowanych artykułów, które prezentują część VIIa wyłącznie opinie i punkt widzenia ich autorów. Nakład: 1500 egz. Hartmut Ehlers Niemieckie okręty podwodne po II wojnie 90 światowej, część IV I strona okładki: Aleksandr Mitrofanov Hiszpański patrolowiec Rayo (P 42). 10 0 Hiszpańskie patrolowce typu „Meteoro” Fot. Armada Española Tekst Jeden z torpedowców francuskiego typu „53-tonowego”. Krzysztof Dąbrowski Fot. zbiory Hansa Lengerena Nim nastały „Długie Lance” Narodziny japońskich sił torpedowych Cesarska Flota od czasu, gdy została powołana do życia przejawiała W okresie od stycznia do kwietnia 1879 roku na zaprosze- duże zainteresowanie najnowszymi trendami w rozwoju techniki i tak- nie Kawamury Sumiyoshiego będącego Ministrem Marynarki tyki wojennomorskiej. Przystępując do rywalizacji na morzu japońska Wojennej przebywał w Japonii były główny konstruktor Royal marynarka startowała z pozycji słabszego względem rozbudowanych Navy, sir Edward James Reed. Wśród różnych poruszanych kwe- pod względem ilościowym i jakościowym flot tradycyjnych mocarstw. stii omówiono też sprawę zamówienia w Wielkiej Brytanii jedno- Nie dziwi, zatem, że Japończycy uważali zgłębienie nowatorskich spo- stek torpedowych. Godzi się zaznaczyć, że chodziło o jednostki sobów walki mogących wyrównać dysproporcje wobec potencjal- torpedowe w szerokim znaczeniu,1 które należałoby raczej okre- nych adwersarzy za szczególnie pożądane. Z tej właśnie przyczyny ślić jako okręty z uzbrojeniem podwodnym. Powróciwszy do oj- szybko zwrócili uwagę na bronie podwodne, a zwłaszcza torpedy. czyzny, Reed zaprojektował wzorując się na brytyjskim typie „100-stopowym” torpedowiec – czy raczej nosiciela broni pod- Pierwsze torpedowce – brytyjski typ „100-stopowy” wodnej – na potrzeby Japonii, co zakomunikował ministrowi. Podstawową trudnością, jaką musieli pokonać Japończycy był Kawamurze listownie. całkowity brak rodzimych doświadczeń, zarówno w zakresie budo- Od tego momentu sprawy potoczyły się szybko. Na przełomie wy okrętów mogących pełnić rolę nosicieli broni podwodnych jak sierpnia i września 1879 roku, Japonia zamówiła cztery jednostki też produkcji odpowiednich środków walki mających stanowić za- według projektu Reeda w brytyjskiej firmie Yarrow. Okręty zosta- sadnicze uzbrojenie takich jednostek. Najprostszym rozwiązaniem ły wykonane w częściach, a celem finalnego montażu przetranspor- tego problemu było zwrócenie się o pomoc zagraniczną, co szeroko towano je do Japonii. Zamówienie zrealizowano w bardzo szyb- praktykowano, zwłaszcza, że ówczesne potęgi morskie były skłon- kim tempie, gdyż skrzynie z elementami niezbędnymi do montażu ne za odpowiednią opłatą udostępniać najnowsze zdobycze tech- wszystkich czterech okrętów dotarły do Japonii już 9 czerwca 1880 niki wojennomorskiej z łatwością, którą dziś trudno sobie wyobra- 1. W drugiej połowie XIX wieku słowu „torpeda” nadawano szerokie znaczenie. Pod zić. Jako że brytyjska Royal Navy była w drugiej połowie XIX wieku tym pojęciem rozumiano wszelkie środki walki służące rażeniu podwodnej części ata- niekwestionowanym liderem, zarówno pod względem liczby posia- kowanej jednostki, a więc miny morskie, miny wytykowe i holowane oraz torpedy (w danych okrętów jak i nowoczesności stosowanych rozwiązań kon- dzisiejszym tego słowa znaczeniu) zwane dla odróżnienia od pozostałych broni torpe- dami samobieżnymi. Celem uniknięcia nieporozumień w niniejszym artykule autor bę- strukcyjnych w dziedzinie uzbrojenia, przeto Nippon zwrócił się dzie posługiwał się w tym względzie terminologią stosowaną obecnie, to znaczy słowo w tej kwestii właśnie do Wielkiej Brytanii. „torpeda” oznaczać będzie wyłącznie torpedy samobieżne. 2 Nr 116 (6/2012) • OKRĘTY WOJENNE Nim nastały „Długie Lance” Moment wystrzelenia torpedy z jednego z torpedowców. Widoczne na burcie rury miały ułatwiać wentylację pomieszczeń okrętu, szczególnie siłowni. Fot. zbiory Hansa Lengerena roku. Wraz z nimi przybyli brytyjscy specjaliści: inż. Francis Elgar Zatoki Tokijskiej w dniu 18 maja 1881 roku. Natomiast oryginal- oraz dwóch stoczniowców A. Broadmeyer i W. Banten, którzy mieli ne uzbrojenie lufowe składało się z chronionego tarczą przeciwo- wspomagać swoich japońskich kolegów po fachu. Do montażu jed- dłamkową poczwórnego działka Nordenfelta kal. 25,4 mm na pod- nostek przystąpiono 3 lipca 1880 roku a postęp prac przy poszcze- stawie morskiej. gólnych okrętach ilustruje poniższe zestawienie: Rzecz jasna miny wytykowe nie satysfakcjonowały Cesarskiej Flo- Oznaczenie Położenie wodowanie ukończenie ty w najmniejszym stopniu i Japończycy dążyli do pozyskania tor- jednostki2 stępki budowy ped samobieżnych. Niezbędna jest w tym miejscu dygresja ukazu- TB 1 03.07.1880 16.12.1880 02.05.1881 jąca sposób wejścia w posiadanie tej broni przez Nippon. W owym TB 2 19.02.1881 25.01.1884 26.02.1884 czasie niekwestionowanym liderem w dziedzinie torped była firma TB 3 19.02.1881 06.02.1884 10.10.1884 Whiteheada, jednak stawiała ona potencjalnym klientom wyśru- TB 4 19.02.1881 06.02.1884 10.10.1884 bowane wymagania, tak finansowe, jak też pod innymi względami. Wybiegając w przyszłość warto dodać, że wszystkie cztery okręty Niemniej Whitehead nie był monopolistą – dla przykładu od 1874 wycofano ze służby 31 maja 1899 roku. roku Zakłady Mechaniczne Ludwiga Schwartzkopffa i Spółka (da- Jak wynika z przedstawionego zestawienia w budowie (montażu) lej Schwartzkopff)3 zaczęły oferować torpedy zarówno na rynek kra- okrętów następowały dłuższe przerwy, które były wynikiem trudno- jowy jak też zagraniczny, które niewiele różniły się od torped Whi- ści finansowych. Kolejne etapy prac wykonywano, gdy stawały się teheada z jednym istotnym wyjątkiem – Niemcy zastosowali w ich dostępne środki na ich realizację, po czym następowała pauza trwa- konstrukcji fosforobrąz będący stopem o dużej odporności na wodę jąca do czasu przekazania kolejnej transzy pieniędzy i tak aż do za- morską i powodowaną przez nią korozje. kończenia budowy. Pierwsze japońskie torpedowce wypierały po 40 ton i miały sta- 2. TB to skrót od angielskiego torpedo boat, czyli torpedowiec. Oczywiście Japończy- lowe kadłuby o następujących wymiarach: długość 29,41 m, szero- cy stosowali oznaczenia w rodzimym języku a nie po angielsku (torpedowiec po japoń- sku to suiraitei), lecz anglojęzyczne skróty są powszechnie przyjęte w literaturze przed- kość 3,81 m i zanurzenie 0,91-0,94 m. Jednostki charakteryzowa- miotu, wobec czego będą również stosowane w niniejszym artykule. Co się tyczy japoń- ła niska wolna burta i ograniczone do minimum nadbudówki. Ich skiej terminologii autor pozwoli sobie odesłać Czytelników do 37 numeru specjalnego napęd stanowiły dwie pionowe maszyny parowe podwójnego roz- „Okrętów Wojennych” poświęconego japońskiej