Gmina Andrychów – Wiadomości Ogólne

STRATEGIA ROZWOJU GMINY ANDRYCHÓW Strona

I. Raport o stanie gminy Andrychów 2 1.Gmina Andrychów – wiadomości ogólne...... 2 2.Położenie geograficzne...... 2 3.Ludność gminy...... 3 4.Infrastruktura społeczna ...... 4 Oświata...... 4 Służba zdrowia ...... 5 Kultura...... 6 Sport...... 8 5.Zjawiska patologii społecznej...... 9 Bezrobocie w gminie Andrychów...... 9 Pomoc Społeczna...... 12 6.Samorząd terytorialny...... 18 Finanse gminy...... 22 Budżet Gminy ( wykonanie w roku budżetowym 2002 ) ...... 22 Dochody budżetu Gminy na 2003 rok - Plan...... 24 Wydatki budżetu Gminy na 2003 rok - Plan...... 26 7.Ekonomia gminy...... 40 8.Rolnictwo...... 42 9.Turystyka...... 44 10.Ochrona środowiska ...... 46 11.Infrastruktura techniczna i komunalna...... 51 12.Komunikacja...... 55 II. Analiza SWOT 56 Uwarunkowania Wewnętrzne: mocne i słabe strony ...... 56 Uwarunkowania Zewnętrzne: Szanse i Zagrożenia...... 57 Zagrożenia...... 57 III. Misja: Gmina Andrychów - dobre miejsce do nauki, pracy i zabawy. 58 Wizja rozwoju...... 58 IV. Cele strategiczne i cele operacyjne 58 Cel strategiczny 1: ROZWÓJ GOSPODARCZY GMINY...... 58 Cel Strategiczny 2: ROZWÓJ TURYSTYKI...... 61 Cel Strategiczny 3: ROZWÓJ OŚWIATY I KULTURY...... 62 Cel strategiczny 4: POPRAWA SYTUACJI MIESZKANIOWEJ I OPIEKI SOCJALNEJ...... 62 V. Harmonogram działań. 63 VI. Bibliografia 63

Wstęp

Obowiązująca dotąd, przygotowana w 1997 roku, Strategia Rozwoju Gminy Andrychów, ukie- runkowała plany inwestycyjne gminy i przyniosła owoce w postaci: zapoczątkowania programu podnoszenia poziomu infrastruktury: komunikacyjnej, skanalizowania gminy, remontów i modernizacji bazy oświatowej, wprowadzania nowych placówek oświatowych i innych przedsię- wzięć. Nowe wyzwania w postaci przyśpieszającego procesu restrukturyzacji przemysłu i rosną- cego bezrobocia, nasilających się problemów społecznych, deficytu finansów gminy i konieczno- ści ograniczenia programu inwestycyjnego, nakazują ograniczenie wydatków inwestycyjnych i skupienie się na tych dziedzinach, które w pierwszym rzędzie wpłyną na poprawienie koniunktury gospodarczej w gminie i zapewnią nowe miejsca pracy mieszkańcom Andrychowa i okolic. Wyznaczenie sobie niewielu nowych celów strategicznych i skupienie się na ich realizacji pozwoli przezwyciężyć kryzys i stworzyć podwaliny do harmonijnego rozwoju gminy.

I. Raport o stanie gminy Andrychów 1. Gmina Andrychów – wiadomości ogólne. Gmina Andrychów z ogólną liczbą mieszkańców: 43.977, podczas kiedy samo miasto liczy sobie 22.824 osób, jest najludniejszą z gmin Powiatu Wadowickiego. Dla porównania, w gminie Wadowice mieszka 36.740 mieszkańców. Gmina zajmuje po- wierzchnię 100,60 km kw, w tym miasto – 10,3 km kw. Gęstość zaludnienia - 436,7 osób/km2 Powierzchnia geodezyjna Gminy Andrychów wynosi 10.060 ha, z czego powierzchnia miasta stanowi 1.028 ha a powierzchnia wsi 9.032 ha. Łącznie na terenie gminy Andrychów znajduje się 5.217 ha użytków rolnych, 4.129 ha lasów i zadrzewień, 82 ha zajmują wody stojące, płynące i rowy; tereny zabudowane i zurbanizowane zajmują 607 ha, natomiast 25 ha stanowią tereny różne i nieużytki.

2. Położenie geograficzne. a). a) odległość od większych miast wg głównych szlaków komunikacyjnych:

Siedziba gminy – Andrychów leży około 19 km na wschód od Bielska Białej, 10 km na południowy-wschód od Kęt i około 22 km na północny-wschód od Żywca.

b) położenie fizyczno-geograficzne: Gmina Andrychów leży w zachodniej części województwa małopolskiego, między 49°45’47” a 49°53’07” szerokości geograficznej północnej i między 19°17’20” a 19°26’54” długości geograficznej wschodniej, w dorzeczu płynącej na północ rzeki Wie- przówki (lewobrzeżny dopływ rzeki Skawy), na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 52 z Kra- kowa do Bielska-Białej oraz drogi nr 781 wiodącej przez Przełęcz Kocierską (718 m npm) do Żywca, przy zelektryfikowanej linii kolejowej: Bielsko-Biała – Kalwaria Lancko- rona. Północna część gminy jest położona na terenie Pogórza Śląskiego, natomiast pozostała w Beskidzie Małym. W skład gminy wchodzą: miasto Andrychów oraz sołec- twa – Brzezinka, Inwałd, Roczyny, Rzyki, Sułkowice, Targanice i Zagórnik.

Gmina Andrychów graniczy z następującymi gminami: - od północy: Wieprz; - od wschodu: Wadowice, Zembrzyce, Stryszawa; - od południa: Ślemień, Łękawica; - od zachodu: Porąbka, Kęty.

Pogórze Śląskie tworzy niskie garby dzielące płytkie doliny potoków obniżające się ku północy. Beskid Mały ma urozmaiconą rzeźbę terenu. W główny grzbiet i jego boczne ramiona wrzynają się głęboko wcięte doliny rzeczne. Zbocza (zwłaszcza północne) są strome, o nachyleniu 30 stopni i więcej. Deniwelacje pomiędzy grzbietami i rozdzielającymi je dolinami przekraczają 500 m. Zmiany powierzchni związane są z działalnością człowieka, z wyrobiskami gliny (Andrychów) i piaskowców (Targanice). Geologicznie miasto i gmina położone są w północnej części Karpat Zewnętrznych (fliszowych) następujących serii (kolejno od północy): zewnętrznej, podśląskiej i śląskiej.

3. Ludność gminy Ludność gminy liczy sobie 43.977∗ mieszkańców, z czego: Miejscowość: Liczba mieszkańców: Andrychów 22 824 Brzezinka 706 Inwałd 3 157 Roczyny 3 728 Rzyki 3 052 Sułkowice 4 737 w tym: Sułkowice-Łęg 2 657 Sułkowice-Bolęcina 2 080 Targanice 3 680 Zagórnik 2 095 RAZEM: 43 977

Ludność w wieku przedprodukcyjnym - 12.066 osób 27,43 % Ludność w wieku produkcyjnym - 26.539 osób 60,34 % Ludność w wieku poprodukcyjnym - 5.378 osób 12,23 % RAZEM - 43.983 osób 100,00 %

Strukturę mieszkańców gminy Andrychów wg płci i wieku prezentuje tabela nr 1: Podział mieszkańców gminy Andrychów ze względu na wiek i płeć: Lp. Grupa wiekowa Razem w tym: kobiety: mężczyźni 1 0-6 3427 1638 1789 2 7-14 5135 2515 2620 3 15-18 3334 1821 1513 4 19-24 4702 2329 2373 5 25-30 4232 2026 2206 6 31-40 6019 2849 3170 7 41-45 3252 1640 1612 8 46-50 3219 1670 1549 9 51-55 2767 1427 1340 10 56-60 1903 1020 883 11 61-65 1865 1045 820 12 66-70 1582 866 716 13 71-100 2540 1690 850 ∗ - dane z końca 20002roku

4. Infrastruktura społeczna Oświata Placówki oświatowe: Razem: 38∗, w tym: - 2 Ośrodki Zamiejscowe wyższych uczelni: Uniwersytetu Śląskiego Filia w Cieszynie (270 studentów) i Politechniki Krakowskiej, (50 studentów) - 5 szkół średnich, w tym 1- Liceum Ogólnokształcące (663 uczniów), 2 Zespoły Szkół: nr 1 (1001 uczniów), nr 2 (522 uczniów), i inne niepubliczne, - 9 gimnazjów, z 2189 uczniami w 85 oddziałach - 12 szkół podstawowych, z 3744 uczniami w 164 oddziałach - 11 przedszkoli, w tym 1 przedszkole integracyjne, 1 przedszkole niepubliczne; razem 886 dzieci w 44 oddziałach, - żłobki - brak, - zakłady opiekuńczo-wychowawcze - brak, Ogółem∗: 8119 uczniów we wszystkich typach szkół podstawowych, gimnazjów, liceów i średnich szkół zawodowych. ∗ - dane z końca 2002 roku Strategia Rozwoju Oświaty – dokument przyjęty Uchwałą rady Miejskiej nr XXIV-306-01 z dnia 28 marca 2001r. określiła kierunki rozwoju oświaty na poziomie podstawowym i inwestowania w bazę oświatową na lata: od 2001 do2010.

Profile kształcenia w szkołach średnich i wyższych: 1.Liceum Ogólnokształcące Liczba uczniów: 662 w 23 oddziałach ( od 1.09.2003 spodziewana liczba uczniów – 750 w 26 oddziałach) 2.Zespół Szkół Włókienniczych nr 2 Liczba uczniów: 522, (od 1.09.2003 spodziewana liczba uczniów – 616) Kierunki kształcenia: a)Technikum Odzieżowe, 81 uczniów b)Technikum: technik handlowiec (33), technik technologii odzieży (11) c)Zasadnicza Szkoła Zawodowa: sprzedawca(188), fryzjer (17), stolarz(20) d)Zasadnicza Szkoła Zawodowa: fryzjer (14), stolarz (17), sprzedawca (38) e)Technikum dla Dorosłych: technik handlowiec (102), technik techn. odzieży (34) f) Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych (47) g) Liceum Profilowane – od 1.09.2003 – specjalności usługowo-gospodarcze 3.Zespół Szkół Technicznych nr 2 Liczba uczniów: 999, (od 1.09.2003 spodziewana liczba uczniów – 1050) Kierunki kształcenia: a)Technikum: technik mechanik (121), technik elektronik (258), technik ekonomista (435), technik elektryk (30 od 1.09.2003) b)Liceum Profilowane: ekonomiczno-administracyjne (30) c)Liceum Ogólnokształcące (90); od 1.09.2003 – 120 uczniów d)Zasadnicza Szkoła Zawodowa: elektromechanik – 65 osób; od 1.09.2003 – 105 uczniów w następujących specjalnościach: elektromechanik (45), elektryk (15), mechanik poj.samochodowych(15),operator obr.skrawających (15), modelarz odlewniczy (15). 4.Zespół Szkół Zawodowych przy Zakładzie Doskonalenia Zawodowego w Katowicach z siedzibą w Andrychowie (niepubliczny) Liczba uczniów: 287 osób, od 1.09.2003 – około 300 osób Składa się z: a)Zasadnicza Szkoła Zawodowa w kierunkach: murarz, fryzjer, mech. pojazdów samochodowych, klasa wielozawodowa – 84 uczniów b)Liceum Ogólnokształcące, na bazie ZSZ, 9 oddziałów – 143 osoby; c)Zaoczne Technikum Fryzjerskie, na bazie ZSZ – 26 osób; d)Policealne Studium Zawodowe w kier.: Finanse i Rachunkowość – 34 osoby e)Liceum Ogólnokształcące z poszerzonym profilem informatycznym – od 1.09.2003.

5.Uniwersytet Śląski – Filia w Cieszynie, Kolegium Polskie Międzynarodowej Szkoły Nauk o Edukacji i Kulturze, Pedagogika. Liczba studentów: I rok: około 100, II rok – 170 Specjalności na II roku: praca socjalno-opiekuńcza i wychowawcza, wychowanie fizyczne i zdrowotne z turystyką, wychowanie przedszkolne, edukacja informatyczno- techniczna; Specjalności na I roku: prewencja społeczna, zintegrowana edukacja wczesno - szkolna i wychowanie przedszkolne, praca socjalno-opiekuńcza i wychowawcza, wychowanie fizyczne i zdrowotne z turystyką. Studia Podyplomowe (na rok ak.2003/2004): Zintegrowana edukacja wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne, pedagogika specjalna ze specjalnością oligofrenopedagogi- ka, Pedagogika pracy opiekuńczo-wychowawczej i socjalnej, Edukacja informatyczna, Socjoterapia i terapia pedagogiczna, Wiedza o kulturze i działania artystyczne, Wycho- wanie przedszkolne w zakresie ekspresji twórczej dziecka: plastycznej i muzycznej, Edukacja Humanistyczna. 6.Ośrodek zamiejscowy Politechniki Krakowskiej, Wydział Inżynierii Lądowej. Liczba studentów – 60 osób na II i III roku. Brak chętnych do naboru na I rok studiów.

Służba zdrowia Samodzielny Publiczny ZOZ został przekazany na mocy porozumienia wraz z nieruchomościami na rzecz gminy Andrychów w kwietniu 2002 roku. Gmina ma obowiązek utrzymania bazy materialnej umożliwiającej świadczenie usług zdrowotnych na swoim terenie. Gmina powinna współuczestniczyć w tworzeniu planu zabezpieczenia usług zdrowotnych. Usługi są świadczone w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, ambulatoryj- nego lecznictwa specjalistycznego, stomatologii, pomocy doraźnej, rehabilitacji oraz zaplecza diagnostycznego. Te usługi dla ubezpieczonych świadczą podmioty publiczne (SPZOZ), jak również wydzielone z tego z-du w 1999 roku niepubliczne, prywatne firmy, obejmujące w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej ok. 21.000 mieszkańców gminy (NZOZ VENA, Rauk S-ka Cywilna) W zakresie specjalistyki i stomatologii, oprócz świadczeń udzielanych przez SPZOZ, usługi świadczą na terenie gminy pojedyncze zakłady prywatne mające podpi- sane umowy z NFZ (2 gabinety okulistyczne, gabinet neurologiczny, gabinet stomatolo- giczny). SPZOZ, jak i NZOZ VENA świadczą usługi w nieruchomościach będących wła- snością gminy. Obiekty te (z wyjątkiem obiektu zespołu poradni specjalistycznych na ul. Krakowskiej) nie spełniają norm prawnych wymaganych dla obiektów świadczących usługi zdrowotne. Obiekt Miejskiej Przychodni Rejonowej nr 1 został wybudowany w 1952r. Do dnia dzisiejszego nie został zmodernizowany. Zespół Poradni Specjali- stycznych (była przychodnia AZPB) został wybudowany w r. 1954. W r. 1976 dobudo- wano część rehabilitacyjną. W r. 2001 zmodernizowany i dostosowany do obsługi osób niepełnosprawnych. Wiejski Ośrodek Zdrowia w Targanicach wybudowany w r. 1974 w kompleksie z mieszkaniami, obecnie nie wykorzystywanymi przez pracowników Służ- by Zdrowia. Miejska Przychodnia Rejonowa nr 2 (ul. Starowiejska) wykorzystywana przez NZOZ VENA, również dotąd nie modernizowana. Standard wyposażenia SPZOZ w aparaturę i sprzęt medyczny odpowiada dzisiejszym standardom określonym przez NFZ, choć jest w większości zdekapitalizowany i wymaga bieżącej wymiany na sprzęt nowej generacji. Wnioski: 1.modernizacja Przychodni nr 1 (Al. Wietrznego) na ogólną kwotę około 400.000 zł na którą składają się: termoizolacja, zapewnienie dostępu dla niepełnosprawnych i modernizacja wnętrza); 2.Przychodnia nr 2: termoizolacja, winda , na ogólny koszt 500.000 zł 3.Wiejski Ośrodek Zdrowia w Targanicach: 40.000 zł

4.ZPS przy ul. Krakowskiej: termoizolacja na ogólną kwotę 200.000 zł (w części wyk. w 2003 roku - wymiana dachu z termoizolacją). Wymiana aparatury i sprzętu medycz- nego – w miarę posiadanych środków.

Wobec nieuchronnej prywatyzacji usług medycznych, należy dążyć do wypraco- wania takiej procedury prywatyzacji, która zapewni odpowiednią jakość usług, i pozwoli na szybsze dostosowywanie się organizacji do zmieniających się warunków świadcze- nia i finansowania tychże usług, a budżet gminy odciąży od ponoszenia kosztów zwią- zanych z modernizacją obiektów.

Kultura Wiodącą instytucją kultury w gminie Andrychów jest Centrum Kultury i Wypo- czynku w Andrychowie, powołane Uchwałą Rady Miejskiej z dnia 7 grudnia 1991 r. Sta- tutowym celem tej komunalnej instytucji stało się pozyskiwanie i przygotowanie społe- czeństwa do aktywnego uczestnictwa w kulturze, sporcie i rekreacji oraz współtworze- nie wartości w obrębie tych dziedzin. Za kluczowe zadania CKiW uznano rozpoznawanie potrzeb i rozbudzenie zainte- resowań kulturalnych i sportowo – rekreacyjnych mieszkańców Gminy, upowszechnianie czytelnictwa i oświaty pozaszkolnej, a także tworzenie warunków do swobodnego rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego i sportowego w połączeniu z koordynacją podobnych działań i inicjatyw podejmowanych przez inne podmioty. CKiW posiada osobowość prawną, zaś jego działalność finansowana jest z przy- znanych przez Radę Miejską dotacji budżetowych, wypracowanych środków własnych i kwot pozyskanych od szerokiego kręgu sponsorów. Oferta programowa CKiW wychodzi naprzeciw bieżącym potrzebom lokalnej społeczności, starając się równocześnie sprostać co bardziej wysublimowanym gustom i oczekiwaniom różnorodnych kręgów odbiorców. Szacunek dla tradycji, budowanie więzi lokalnych, kształtowanie postaw otwartości i tolerancji, integracja środowiskowa dzieci, młodzieży i osób dorosłych leżą u podstaw wszelkich realizowanych projektów. W skład Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie wchodzą: Miejski Dom Kultury w Andrychowie przy ul. Szewskiej 7, Młodzieżowe Centrum Kultury „Baszta”, Biblioteka Miejska, 4 Wiejskie Domy Kultury ( w Inwałdzie, Zagórniku, Sułkowicach – Łęgu i Targanicach), 2 świetlice ( w Sułkowicach – Bolęcine i Rzykach – zlokalizowane w budynkach stanowiących własność Spółdzielni „Wizan” w Andrychowie), oraz od stycznia roku 2000 – Ośrodek Sportowo - Rekreacyjny w skład którego wchodzą: Hala Sportowa wraz z hotelem w Andrychowie, Stadion Miejski, boisko przy ul. Dąbrowskie- go, Basen oraz od roku 2002 – Ośrodek Szkoleniowo – Wypoczynkowy w Rzykach – Praciakach. Do roku 2002 w sezonie letnim prowadzona była przystań kajakowa w Par- ku Miejskim w Andrychowie. Dyrekcja Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie mieści się w budynkach przy ul. Krakowskiej 35 w Andrychowie. Andrychów jest prężnym ośrodkiem kulturalnym. Co roku odbywa się tutaj wiele imprez (ponad 400), w tym kilka o zasięgu ogólnopolskim. Organizatorem ich jest Centrum Kul- tury i Wypoczynku. Są to: Turnieje Tańca Towarzyskiego Przeglądy Teatrów Ulicznych, Bal Country, spotkania z najsłynniejszymi teatrami polskimi, spotkania z kultura au- striacką, Festiwal Teatrów Amatorskich „Odeon”, Festiwal Piosenki Turystycznej „Pio- stur Gorol Song”, koncerty rockowe i jazzowe, happeningi i wiele, wiele innych. Prezen- towane są ciekawe spektakle czołowych polskich teatrów z udziałem znanych i lubia- nych aktorów. Odbywają się koncerty muzyki klasycznej i rozrywkowej (w tym imprezy country i rockowe), występy kabaretów, spotkania z aktorami, podróżnikami i pisarzami w Andrychowskim Saloniku Literackim. Organizowane są wystawy fotografii, malarstwa i rzeźby, w tym poplenerowe wystawy działającej od 1973 roku Grupy Twórców „MY”. W placówkach CKiW na terenie miasta i gminy działają różnorodne zespoły i koła zain- teresowań. W ciągu roku prowadzonych jest kilkadziesiąt stałych form zajęć. Z powo- dzeniem rozwijane jest czytelnictwo zarówno w mieście jak i na terenie gminy

Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie jest również organizatorem wy- cieczek i kolonii letnich dla dzieci i młodzieży, zlokalizowanych w atrakcyjnych tury- stycznie miejscowościach, gdzie oprócz wypoczynku uczestnicy mają możliwość zapo- znać się z zabytkami i atrakcjami turystycznymi regionu, w którym przebywają. Świadczone są również usługi na rzecz władz samorządowych, poprzez organi- zację i obsługę comiesięcznych sesji Rady Miejskiej i obsługę uroczystości związanych z obchodami świąt państwowych. Działalność Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie odbywa się w obiektach przekazanych przez władze gminy podczas powoływania tej instytucji oraz w okresie późniejszym (obiekty sportowe). Są to budynki wybudowane w latach 1960 – 1970 i starsze (budynki przy ul. Kra- kowskiej 35, Miejski Dom Kultury przy ul. Szewskiej 7). W żadnym z tych obiektów nie był przeprowadzony remont kapitalny. Prace re- montowe, prowadzone w obiektach maja charakter działań interwencyjnych, podejmowanych w momencie wystąpienia awarii lub zagrożenia awarią. Niemałe środki pochła- niają zadania mające na celu utrzymanie obiektów w dobrym stanie, pozwalającym na prowadzenie działalności w przyzwoitych warunkach, jak również wymagane przepisami badania i przeglądy instalacji oraz pielęgnacja przyległych do obiektów terenów zie- lonych. Chroniczny brak środków nie pozwala na planowe działania. A potrzeby w zakresie remontów w obiektach kultury są ogromne. Przede wszystkim – instalacje elektryczne w budynkach nie są dostosowane do obowiązujących przepisów. Dotyczy to wszystkich obiektów. W Miejskim Domu Kultury w Andrychowie przy ul. Szewskiej przebudowano część instalacji, dostosowując ja do obowiązujących przepisów. W chwili obecnej potrzeba ok. 10 000 zł na materiały do zakończenia modernizacji instalacji elektrycznej - tylko na sali widowiskowej i w jego piwnicach (rozdzielnia główna prądu). Remontu wymaga południowe skrzydło budynku, którego zakres – uwzględniają- cy planowana od lat przebudowę głównego wejścia do budynku – wymaga kwoty 200. 000 zł. Budynek wymaga również: wymiany orynnowania; osuszenia fundamentów oraz remontu elewacji zewnętrznej (wraz z wymianą okien) – potrzeby rzędu 100 000 zł. W zakresie prac remontowych w budynku należy również uwzględnić moderni- zację instalacji c.o. – koszt ok. 10 000 zł ( w zależności od przyjętego zakresu robót); Brak instalacji wentylacyjnej w budynku – koszt ok. 20 000 zł. Wiejski Dom Kultury w Inwałdzie – potrzebna modernizacja instalacji elektrycznej, a w szczególności głównej tablicy rozdzielczej – koszt ok. 10 000 zł. Modernizacji wymaga kotłownia budynku i instalacja c.o. – ok. 50 000 zł. Należy zaplanować remont dachu budynku – 50 000 – do 100 000 zł – w zależności od przyjętej technologii. Remontu wymaga również elewacja budynku wraz z wymiana stolarki okiennej – ok. 150 000 zł. Wiejski Dom Kultury w Zagórniku – konieczny remont instalacji elektrycznej – 5 000 zł; Do remontu sanitariaty w przyziemiu – ok.30 000 zł Wiejski Dom Kultury w Targanicach – należy wykonać naprawę niesprawnej instalacji odgromowej (część naziemna) – ok. 5 000 zł Decyzją władz gminy CKiW jest zobligowane do podłączenia budynku WDK do nowo wybudowanej sieci kanalizacyjnej (do 30 04 2003 ) – koszt ok. 3 000 zł. W najbliższych latach konieczny będzie remont dachu budynku – koszt uzależniony od przyjętej technologii – ok. 100 000 zł. Konieczny remont elewacji budynku oraz dalsza wymiana stolarki okiennej –( parter i strona północna budynku ), wymiana orynnowania – 150 000 zł. Wiejski Dom Kultury w Sułkowicach – Łęgu – należy rozpocząć remont i modernizację kotłowni budynku; stan techniczny kotła c.o. ( ogrzewa również pomieszczenia OSP w Sułkowicach ) nie gwarantuje ciągłości ogrzewania budynku w sezonie grzewczym 2003/2004. Koszt modernizacji – ok. 50 000 zł.

Remontu wymaga elewacja budynku; konieczna jest wymiana stolarki okiennej na par- terze budynku i w pomieszczeniach zajmowanych przez Koło Gospodyń – koszt ok. 100 000 zł. Budynki przy ul . Krakowskiej 35 w Andrychowie ( dawne „ Art Cafe „) – remontu wymaga więźba dachu; konieczna wymiana poszycia dachu – koszt - ok.30 000 zł – w zależ- ności od przyjętej technologii. Konieczny remont i modernizacja kanalizacji i instalacji wodnej oraz wykonanie instalacji c.o. koszt ok.30 000 zł. Osobny temat to wyposażenie placówek. Większość sprzętu znajdującego się tam, a służącego do prowadzenia działalności jest w znacznym stopniu zdekapitalizowana w związku z długoletnim i intensywnym użytko- waniem. Potrzeby w tym zakresie to – uwzględniając zakup sprzętu estradowego – kwota rzędu 300 000 zł. W zamku, zabytkowym obiekcie z przełomu XVIII i XIX wieku mieści się izba Re- gionalna, gromadząca w swych zbiorach pamiątki i eksponaty obrazujące historię Ziemi Andrychowskiej. Na terenie Andrychowa działają również takie placówki kultury jak Klub „69”, i Klub przy Andrychowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Za sprawą Klubu 69 Pod Basztą, goszczącego sławy polskiego i światowego jazzu, An- drychów stał się ważnym punktem na jazzowej mapie Polski. Klub ten skupia wiele lokalnych zespołów muzycznych, z których na szczególną uwagę zasługują propozycje muzyczne grup: „GOLEM”, Artkiestra, PKS-y, Łukasza Stworzewicza i innych.

Sport Na terenie gminy działa 12 klubów sportowych. Corocznie w budżecie gminy za- pewniane są środki finansowe na pomoc klubom sportowym z przeznaczeniem na prowadzenie szkoleń i treningów dla dzieci i młodzieży. Na terenie gminy działają także organizacje i stowarzyszenia promujące sport i rekreację. Organizują one różnorodne imprezy sportowo-rekreacyjne, których współ- organizatorem lub sponsorem jest także gmina. Od roku 2000, to jest od momentu przekazania obiektów sportowych na terenie miasta Andrychów w administrację Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie, in- stytucja ta ma duży udział w prowadzeniu działalności sportowej na terenie miasta i gminy. Cecha charakterystyczna tych działań jest całoroczna praca w poszczególnych sekcjach sportowych, współzawodnictwo i rywalizacja sportowa dla zabawy i wykształ- cenia nawyków ruchowych, a nie wyczyn sportowy i dążenie do uzyskiwania wyników. Adresatami działania są w szczególności dzieci i młodzież, a także nauczyciele, instruk- torzy i rodzice. W latach 2000 – 2003 Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie w oparciu o posiadaną bazę, organizuje turnieje piłki siatkowej, koszykówki, piłki halowej, unihoca, badmintona i tenisa stołowego. Przy CKiW działa Amatorska Liga Piłki Siatkowej Mężczyzn (grupa I i II) i Kobiet. Organizowane są warsztaty sportowe dla różnych grup wiekowych, oraz warsztaty ta- neczne. Imprezą, która wpisała się już w kalendarz imprez sportowych w Andrychowie jest Kręcioł Andrychowski – samochodowe zawody sportowe. Organizowane były rów- nież Mistrzostwa Polski w Trialu Rowerowym. Centrum Kultury i wypoczynku w Andry- chowie prowadzi również półkolonie o charakterze sportowym i zimowiska w Ośrodku Szkoleniowo – Wypoczynkowym w Rzykach – Praciakach. Obiekty sportowe pozosta- jące w administracji CKiW wykorzystywane są również przez szkoły andrychowskie do prowadzenia zajęć sportowych i lekcji wychowania fizycznego.

Niestety, przejęta baza w postaci obiektów sportowych jest w znacznym stopniu zdekapitalizowana i nie remontowana przez minione dziesięciolecia. Pomimo wysiłków ze strony obecnego administratora, pozostaje jeszcze wiele do zrobienia, aby osiągnąć chociażby zadowalający stan tych obiektów. 1. Basen w Andrychowie – Obiekt wymaga kapitalnego remontu – łączny koszt inwestycji to ok. 750 000 zł 2. Stadion Miejski – Konieczny remont płyty głównej boiska – ok. 10 000 zł - Konieczna wymiana rury zasilającej w wodę budynek trybun – koszt ok. 10 000 zł - Konieczna naprawa ( wymiana ) ogrodzenia obiektu – koszt ok. 100 000 - Do remontu ławki betonowe wokół płyty boiska i ścieżki spacerowe na terenie Stadionu – koszt ok. 40 000 zł - Konieczny remont nawierzchni placu na zapleczu trybun – koszt ok. 10 000 zł - Do remontu sanitariaty w budynku trybun – koszt ok. 3. Boisko przy ul. Dąbrowskiego - Konieczna budowa budynku zaplecza przy boisku – koszt ok. 150 000 zł - Konieczna budowa ogrodzenia – ok. 120 000 zł - Potrzebny remont płyty głównej boiska – 10 000 zł 4. Hala Sportowa ul. 1-go Maja - Konieczne zakończenie remontu elewacji budynku (strona południowa i zachodnia ) wraz z zamurowaniem okien Hali Sportowej od strony zachodniej budynku – koszt ok. 60 000 zł - Do remontu instalacja wentylacyjna obiektu – koszt ok.30 000 zł - Do remontu sauna – koszt ok.10 000 zł - Modernizacji wymaga instalacja elektryczna – koszt ok. 10 000 zł. - Do remontu część pomieszczeń sanitarnych, pralnia, prasowalnia – ok. 40 000 zł - Do dalszej realizacji – modernizacja pokoi hotelowych – koszt ok. 30 000 zł 5. Ośrodek Szkoleniowo – Wypoczynkowy w Rzykach – Praciakach - konieczne malowanie dachu budynku – koszt ok. 3 000 zł - konieczny remont ( wymiana ) stolarki okiennej i drzwiowej – koszt ok. 50 000 zł - konieczna naprawa ogrodzenia – szczególnie od strony Potoku Kubikowskiego – koszt ok. 3 000 zł - Konieczny remont podbitek drewnianych zadaszenia budynku oraz naprawa orynnowania – 3 000 zł Baza sportowa wymaga modernizacji i rozbudowy. Powinno to być elementem programu inwestycyjnego wynikającego ze strategii rozwoju gminy.

5. Zjawiska patologii społecznej

Bezrobocie w gminie Andrychów charakterystyka rynku pracy Andrychów jest jednym z większych ośrodków przemysłowych na terenie woje- wództwa małopolskiego. Kluczowe znaczenie mają trzy duże zakłady: Holding - Andrychowskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego „ANDROPOL” S.A., producent wysokiej jakości tkanin pościelowych, koszulowych i ubraniowych; WSW „ANDORIA” S.A. producent silników wysokoprężnych, zespołów prądotwórczych i części kooperacyjnych dla innych producentów motoryzacyjnych, oraz Andrychowska Fabryka Maszyn S.A. wytwarzająca obrabiarki specjalizowane. Przemysł koncentruje się zatem wokół branż: włókienniczej i odzieżowej, maszynowej i motoryzacyjnej. Takie profile miały także do niedawna szkoły zawodowe i średnie, które przygotowywały pracowników dla tych przedsiębiorstw. Ponadto w mieście funkcjonują firmy prywatne takie, jak OGNIOCHRON (wytwórnia sprzętu pożarniczego), WOSANA S.A. (producent soków i napojów), LEMARPOL (handel wózkami widłowymi, komputerami i art. papier- niczymi), ANBUD (duża firma budowlana, obecnie w stanie upadłości), i kilka mniej-

10 szych firm działających w ramach przemysłu tekstylnego, które chętnie osiedlają się w Andrychowie. Struktura gospodarcza Gminy Andrychów, jeżeli weźmiemy pod uwagę zbyt ma- łą ilość małych i średnich firm oraz zbyt małe zróżnicowanie branżowe, a także zbyt małą ilość firm usługowych, nie jest jednak dobra. Daleko jej do normalności wyzna- czonej kanonami gospodarki rynkowej. Ponieważ w zatrudnieniu przodują dwie naj- większe firmy andrychowskie, istnieje realne ryzyko stopniowego narastania tzw. bezrobocia strukturalnego w miarę postępów w dostosowaniu się dużych firm do rynku i ograniczaniu zatrudnienia. Brak jakichkolwiek instrumentów ochronnych ze strony Pań- stwa (np. sprawnego aparatu ochrony przed nielegalnym dumpingowym importem tkanin i odzieży), słabe wyniki ekonomiczne w branżach przemysłowych reprezentowanych w gminie, a szczególnie spektakularny upadek największej firmy budowlanej (od po- czątku firmy prywatnej) i wielkiej liczby kooperujących z nią małych firm usługowo- budowlanych sprawiają, że należy szybko podjąć wszelkie działania zmierzające do przygotowania warunków do stopniowego rozwoju nowych dziedzin gospodarowania, które dawałyby zatrudnienie pracownikom zwalnianym w procesie restrukturyzacji. Jest to szczególnie ważne teraz, kiedy wiemy już, że WSW Andoria S.A. rozpocznie kolejne fazy zwolnień grupowych i negatywne zjawiska społeczne związane z dużym bezrobociem, odczuwane do tej pory przez mieszkańców gminy jako bardzo przykre i dokuczli- we, jeszcze się nasilą (!). struktura bezrobocia w Gminie

Rozmiary i strukturę bezrobocia w gminie obrazuje tabela nr 2∗.

Powiat WADOWICE Gmina ANDRYCHÓW Lp. NAZWA (dla porównania) OGÓŁEM KOBIETY OGÓŁEM KOBIETY 1. Bezrobotni ogółem 3480 1829 10325 5535 2. Z prawem do zasiłku 442 134 1272 401 3. Bez prawa do zasiłku 3038 1695 9053 5134 4. Zasiłki przedemerytalne 1038 649 1683 955 5. Świadczenia przedemerytalne 318 138 721 317 6. Zwolnieni z przyczyn zakładu pracy 68 24 290 121 7. Inwalidzi 86 35 207 91 8. Zamieszkali na wsi 1685 857 6994 3725 9. Bezrobotni wg wieku - ogółem 3480 1829 10325 5535 9a. Wiek do 17 lat 0 0 0 0 9b. Wiek 18-24 lata 1058 529 3447 1784 9c. Wiek 25-34 lata 1037 555 2818 1622 9d. Wiek 35-44 lata 806 462 2321 1320 9e. Wiek 45-54 lata 528 269 1570 768 9f. Wiek 55-59 lat 47 14 145 41 9g. Wiek powyżej 60 lat 4 0 24 0 10. Bezrobotni wg wykształcenia - ogółem 3480 1829 10325 5535 10a. Wyższe 101 62 254 155 10b. Średnie i policealne 691 448 2178 1434 10c. L.O. 167 133 510 419 10d. Zawodowe 1597 753 4522 2181 10e. Podstawowe 924 433 2861 1346 11. Bezrobotni wg stażu pracy - ogółem 3480 1829 10325 5535 11a. Bez stażu 778 448 2268 1363 11b. Staż do 1 roku 527 322 1460 933 11c. Staż 1-5 lat 631 303 2198 1078 11d. Staż 5-10 lat 474 211 1442 705 11e. Staż 10-20 lat 698 392 1910 1087 11e. Staż 20-30 lat 346 152 965 361

11 11f. Staż powyżej 30 lat 26 1 82 8 12. Bezrobotni wg czasu pozostaw. bez pracy 3480 1829 10325 5535 12a. Bez pracy do 1 m-ca 224 80 649 195 12b. Bez pracy 1-3 m-ce 442 174 1236 515 12c. Bez pracy 3-6 m-cy 489 229 1407 702 12d. Bez pracy 6-12 m-cy 576 243 1665 723 12e. Bez pracy 12-24 m-cy 700 352 2065 1038 12f. Bez pracy powyżej 24 m-cy 1049 751 3303 2362

∗ - dane z końca 2002 r.

• zasiłki i świadczenia przedemerytalne otrzymuje 1356 osób • 68 osób zwolniono z przyczyn zakładu pracy • 48,4 % mieszka na wsiach, co odpowiada strukturze zamieszkania mieszkańców gminy. • prawie 1/3 nie przekroczyła 24 wieku życia, podobnie - prawie 1/3 mieści się w grupie wiekowej: 25-34 lata, • Ponad 1/4 całej grupy (26,5%) ma wykształcenie podstawowe, około 46% – wykształcenie zawodowe, około 1/4 – wykształcenie średnie, • 22,4% bezrobotnych w ogóle nie podjęło jeszcze pracy,15,1% nie przepracowało jednego roku, 18,1% pracowało 1 do 5 lat, • 50 % było pozbawionych pracy do jednego roku, ok.1/5 - od roku do dwóch lat, 30,1 % - pozostawało bez pracy powyżej dwóch lat.

Podstawową jednostką do liczenia współczynnika zwolnień jest powiat. Ostatnia zano- towana stopa bezrobocia wynosi: 15,0

Dla porównania podajemy, jak zmieniały się stopy bezrobocia w Polsce, województwie Małopolskim i powiecie Wadowickim na tle wysokości bezrobocia w gminie.

l.p data kraj Małopolska powiat gmina A-chów 1. 31.12.2001 17,4 14,0 15,6 3.614 2. 31.03.2002 18,1 14,3 16,0 3.780 3. 30.04.2002 17,8 14,0 15,8 - 4. 31.05.2002 17,2 13,4 15,1 - 5. 30.06.2002 17,3 13,4 14,6 3.314 6. 31.07.2002 17,4 13,4 15,1 - 7. 31.08.2002 17,5 13,4 15,1 - 8. 30.09.2002 17,6 13,5 15,1 3.319 9. 31.10.2002 17,6 13,5 14,7 - 10. 30.11.2002 17,8 13,7 14,7 - 11. 31.12.2002 18,1 13,9 15,0 3.480

Rynek pracy Andrychowa charakteryzuje się stopniowym odchodzeniem od struktur gospodarki planowej. Duże przedsiębiorstwa stopniowo ograniczają zatrudnienie dostosowując się do wymogów konkurencji na rynku. Mimo to ich sytuacja finansowa jest bardzo trudna i nie rokuje dobrze na przyszłość. Tworząca się nowa gospodarka nie daje możliwości wchłonięcia nadwyżek wolnych rąk do pracy. Stąd nawet obecnie prawie 1/3 bezrobotnych nie znajduje pracy dłużej, niż 2 lata., a dominują w tej grupie ludzie młodzi, często bez jakiegokolwiek stażu pracy.

Wiadomo już na pewno, że-jeżeli nie podejmie się próby ożywienia gospodarczego regionu andrychowskiego, miasto zamieni się w ciągu paru najbliższych lat w jeszcze jedno „zagłębie bezrobocia” ze wszystkimi tego skutkami w postaci: • rosnącej liczby rodzin trwale uzależnionych od pomocy i opieki społecznej, alkoholi- zmu, przestępczości, dewiacji społecznych – z jednej strony , i

12 • wtórnego pogłębiania się dekoniunktury w handlu i usługach i ucieczki firm z tego regionu. Ważny jest także klimat panujący wokół inwestycji. W takiej sytuacji inwestorzy oce- niają ryzyko inwestowania w Andrychowie jako bardzo duże wobec pogłębiających się procesów bezrobocia i zubożenia potencjalnych konsumentów. Ważne są poglądy in- westorów, ważne jest to, co o tym myślą, a nie obiektywne fakty. Wiara w to, że sam tylko „rynek” będzie regulatorem tych zjawisk i stworzy wystar- czające zachęty do rozwoju, jest naiwnym uproszczeniem w warunkach takiej degradacji. Rosnące koszty społeczne przemian gospodarczych zminimalizuje tylko konse- kwentnie i z dużym wysiłkiem (także finansowym) realizowany program rozwoju infrastruktury dla pobudzenia aktywności gospodarczej w regionie.

Pomoc Społeczna Ośrodek Pomocy Społecznej.

Realizuje wszystkie formy pomocy, o których mówi obowiązująca Ustawa o pomocy społecznej i przepisy wykonawcze Podstawową funkcją Ośrodka jest świadczenie pomocy mającej na celu zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin, począwszy od pomocy w naturze poprzez różne świadczenia pieniężne do usług opie- kuńczych i pracy socjalnej. Celem pomocy społecznej są również działania profilaktyczne, których zadaniem jest kształtowanie takich warunków w środowisku lokalnym, które będą zapobiegać marginalizacji osób i rodzin oraz umacniać rodzinę jako podstawową komórkę społeczną. Obszarem działania Ośrodka jest Gmina Andrychów, która liczy 43.977 miesz- kańców. Została ona podzielona na 12 rejonów opiekuńczych. W każdym rejonie pracuje jeden pracownik socjalny. OPS od kilku lat boryka się ze wzrastającym bezrobociem w gminie Andrychów, dlatego też znaczną grupę osób korzystających z pomocy tutejszego Ośrodka stanowią osoby bezrobotne. Pomoc kierowana jest również do osób niepełnosprawnych i rodzin wielodzietnych. Z pomocy korzystają także osoby z rodzin patologicznych - alkoholicy i osoby bezdomne. Świadczeniami z pomocy społecznej niezależnie od rodzaju i form objęto w okresie 01.01.2002r. do 31.12.2002r. – 4475 osób co stanowi 10,2 % ogółu mieszkań- ców gminy Andrychów, czyli 999 rodzin. Na realizację zadań zleconych na 2002 rok Ośrodek Pomocy Społecznej wydat- kował kwotę 1.848.713,93 zł, natomiast w ramach zadań własnych zostało wykorzysta- ne 2.160.797,94 zł. W związku ze zmieniającą się sytuacją społeczno-gospodarczą kraju wzrasta liczba osób potrzebujących wsparcia, a tym samym rola i zadania pomocy społecznej. Realizuje wszystkie formy pomocy, o których mówi obowiązująca Ustawa o pomocy społecznej i przepisy wykonawcze Podstawową funkcją Ośrodka jest świadczenie pomocy mającej na celu zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin, po- cząwszy od pomocy w naturze poprzez różne świadczenia pieniężne do usług opiekuń- czych i pracy socjalnej. Celem pomocy społecznej są również działania profilaktyczne, których zadaniem jest kształtowanie takich warunków w środowisku lokalnym, które będą zapobiegać marginalizacji osób i rodzin oraz umacniać rodzinę jako podstawową komórkę społeczną.

Ośrodek Wspierania Rodziny. Celem działania Ośrodka jest prowadzenie szeroko rozumianej pomocy rodzi- nom, przeżywającym trudności w różnych płaszczyznach ich funkcjonowania. Klientami Ośrodka są dzieci, młodzież oraz osoby dorosłe poszukujące pomocy i wsparcia, znaj- dujące się w trudnej sytuacji życiowej i deklarujące gotowość do przyjęcia pomocy. W strukturze Ośrodka znajdują się trzy działy: Dział Pomocy Rodzinie, Mię- dzyszkolna Świetlica Terapeutyczna i Ognisko Pracy Pozaszkolnej. Świetlica Terapeu- tyczna oraz Ognisko zajmują się pracą z dziećmi

13 . W Dziale Pomocy Rodzinie pracuje 10 konsultantów: psycholog, pedagog, konsultant rodzinny, konsultant ds. narkomanii, prawnik, lekarz psychiatra, terapeuta zaję- ciowy, instruktor Klubu Młodzieżowego OWR, 2 socjoterapeutów. W roku 2002 udzielo- no 1337 konsultacji indywidualnych dla 863 klientów. Najczęściej zgłaszane sprawy klientów punktu to: konflikty rodzinne i małżeńskie, trudności wychowawcze, zaburzenia nerwicowe, depresyjne, kryzysy sytuacyjne (np. bezrobocie), przemoc w rodzinie, zaburzenia łaknienia (anoreksja), problemy DDA, możliwości korzystania z europejskich ofert rozwoju osobowego i zawodowego, wolontariat, wymiana międzynarodowa, au- pair. W Ośrodku działa też Hostel dla osób znajdujących się w sytuacji kryzysowej.

Ośrodek prowadzi też zakrojoną na szeroką skalę działalność z zakresu profilaktyki uzależnień wśród młodzieży Gminy Andrychów. We wszystkich szkołach i środowisku realizowane są różnorakie inicjatywy profilaktyczne. W celu zdiagnozo- wania dynamiki zjawiska używania alkoholu i narkotyków przez młodzież wykonano raport. Badania przeprowadzono w dwóch etapach. Pierwszy etap w grudniu 1999r. na próbie 1243 uczniów: wiejskie i miejskie szkoły gimnazjalne (I klasy), Liceum Ogólno- kształcące ( I, II, III klasy), Zespół Szkół Technicznych ( I, II, III, IV klasy), Szkoły Zawo- dowe ( I, II, III klasy). Drugi etap na tej samej populacji przeprowadzono w grudniu 2001r. na próbie 711 uczniów (część uczniów zakończyło w międzyczasie naukę). Do- bór próby był warstwowo-losowy. W badaniach wyodrębniono grupy młodzieży nad- używające alkoholu (NA). Kryterium zaliczenia do takiej grupy było jednorazowe picie 2- 3 kufli piwa lub 2-5 lampek wina lub 3-5 kieliszków wódki z częstotliwością przynajmniej raz na dwa tygodnie. Wyodrębniono również grupy młodzieży nadużywające narkoty- ków (NN). Za nadużywanie w tym wypadku uznano każde używanie. Wyniki badań ilustrują wykresy.

Ryc. 1. Dynamika zjawiska nadużywania alkoholu przez młodzież (NA)

35 1999 NA

% 30 2001 NA 25

0 Gimnazja MiejskieGimanazja WiejskieLiceum OgólnokształcąceZespół Szkół TechnicznychSzkoły Zawodowe

Ryc. 2. Dynamika zjawiska nadużywania narkotyków przez m łodzież (NN)

20 1999 NN % 2001 NN 15

0 Gimnazja MiejskieGimanazja WiejskieLiceum OgólnokształcąceZespół Szkół TechnicznychSzkoły Zawodowe

Gimnazja Miejskie Rok 1999 – NA – 6,3% Rok 2001– NA– 28,7% Rok 1999 – NN – 4,2% Rok 2001– NN– 20,5%

Gimnazja Wiejskie Rok 1999 – NA – 8,3% Rok 2001– NA– 16,7% Rok 1999 – NN – 6,1% Rok 2001– NN– 10,9%

Liceum Ogólnokszt. Rok 1999 – NA – 19,3% Rok 2001– NA– 32,1% Rok 1999 – NN – 13,4% Rok 2001– NN– 17,9%

Zespół Szkół Techn. Rok 1999 – NA – 35,8% Rok 2001– NA– 58,2% Rok 1999 – NN – 18,7% Rok 2001– NN– 34,4%

Szkoły Zawodowe Rok 1999 – NA – 33,3% Rok 2001– NA– 52,3% Rok 1999 – NN – 16,7% Rok 2001– NN– 30,0%

Średnie NA w roku 1999 wynosi 20,6%, średnie NA w roku 2001 wynosi 37,6%. Średnie NN w roku 1999 wynosi 9,4%, średnie NN w roku 2001 wynosi 22,7%. Występują więc wzrosty o ok. 100% w okresie 2 lat.

W chwili obecnej należy stwierdzić, iż profilaktyka przeżywa kryzys. Wszelkie realizowane w kraju badania wykazują wzrost wskaźników używania alkoholu i narkotyków przez młodzież. Oznacza to, że stosowane dotychczas metody są niewy- starczające. Pojawia się potrzeba poszukiwania nowych rozwiązań. Jednym ze współ- czesnych postulatów profilaktyki jest wykorzystywanie do tych celów osiągnięć nauko- wych. Obiecująca na tym gruncie jest Teoria Napięcia Roberta Agnew’a, która wskazuje, iż istotną przyczyną używania alkoholu i narkotyków są napięcia, które przeżywa młodzież. Napięcia te wynikają z różnych źródeł. Może to być niska samoocena, brak perspektyw dotyczących kariery zawodowej, poczucie niesprawiedliwości, prezentacja negatywnych bodźców przez rówieśników lub dorosłych. Oznacza to tyle, iż właściwie każda jednostka jest narażona na używanie alkoholu i narkotyków, nie jak tradycyjnie sądzono młodzież z tzw. patologicznych rodzin. Przyjęcie takiego rozumienia zagadnie- nia powoduje zmianę koncepcji samej profilaktyki. W tym modelu profilaktyka nie pole- ga więc na edukacji na temat szkodliwości używek, lecz na uczeniu umiejętności kon- struktywnego radzenia sobie z przeżywanymi napięciami, traktowanymi jako źródła używania. Jest to więc praca całościowa, wymagająca uwzględnienia szeregu czynni- ków psychospołecznych. Ważna jest pomoc młodzieży w prawidłowym kształtowaniu osobowości, uczenie umiejętności mówienia „nie” w sytuacjach, gdy młoda osoba jest poddana presji otoczenia.

Istotną sprawą jest zapewnienie młodym ludziom atrakcyjnych form spędzania wolnego czasu oraz przekazywanie systemu norm. Kluczową sprawą jest jednak zakrojona na szeroką skalę „praca z napięciem”, zarówno w perspektywie indywidualnej jak i grupowej. Przestępczość narkotykowa w 2002 roku (wg danych Komendy Policji w Andrycho- wie)W zakresie zwalczania przestępczości narkotykowej w 2002 roku zrealizowano dochodzenie, w którym 2 podejrzanym udowodniono popełnienie łącznie 8 przestępstw dot. udzielania marihuany oraz sprzedaży tabletek extasy, a także dochodzenie, w któ- rym 1 podejrzanemu udowodniono popełnienie 2 przestępstw posiadania marihuany. Z ustaleń operacyjnych jak i materiałów dochodzenia wynika, iż głównymi miejscami zaopatrywania się w narkotyki są duże aglomeracje Kraków, Katowice i Bielsko-Biała. Z posiadanego rozpoznania wynika, iż na terenie działania K.P. Andrychów jest 14 osób zażywających narkotyki z czego 7 nałogowo. Wiek narkomanów to : do 17 lat – 2 , 18- 20 lat – 1, 21 – 25 lat – 4, powyżej 25 lat – 7. Na miejscowym rynku dominuje marihu- ana, a w jednostkowych przypadkach pojawia się amfetamina.

Zagrożenie przestępczością nieletnich (wg danych Komendy Policji w Andrychowie) Podejmowane działania prewencyjne pozwoliły na utrzymanie przestępczości nieletnich na niskim poziomie, i tak w 2002 roku 15 nieletnich tj. 3.9 % wszystkich sprawców przestępstw (387) popełniło 15 przestępstw, tj. 1.4% wszystkich zaistniałych przestępstw (1.049). Przestępstwa popełnione przez nieletnich to 3 kradzieże cudzej rzeczy, 9 rozbo- jów (w tym 8 na terenie Szkoły Podstawowej w Targanicach), 1 oszustwo, 1 dokonanie innej czynności seksualnej, 1 jazda w stanie nietrzeźwym. W nadzorze K.P. Andrychów pozostaje 30 nieletnich popełniających czyny karal- ne i zagrożonych demoralizacją. W zakresie przeciwdziałania przestępczości i demoralizacji nieletnich podejmowane są takie działania profilaktyczne jak : - spotkania z gronem pedagogicznym i uczniami szkół i gimnazjów, których w ocenianym okresie odbyto 57 ; - współpraca i wspólne działania wraz z kuratorami społecznymi; - uczestnictwo w spotkaniach z radami sołeckimi i samorządami mieszkańców oraz mieszkańcami, - ścisła współpraca z Komisją Antyalkoholową, Ośrodkiem Wspierania Rodziny, Ośrodkiem Pomocy Społecznej i Sądem Rodzinnym.

Przestępczość ogółem Ocena stanu bezpieczeństwa publicznego za 2002 rok Oceniając stan bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie gminy Andry- chów poddano analizie czynniki rzutujące bezpośrednio na poziom bezpieczeństwa i porządku publicznego, a mianowicie : - ilość zaistniałych przestępstw, w tym głównie kryminalnych; - wykrywalność sprawców przestępstw; - bezpieczeństwo i porządek w miejscach publicznych; - bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Zagrożenie przestępczością kryminalną W roku 2002 wszczęto ogółem 715 postępowań przygotowawczych w porówna- niu do 714 p.p. w roku 2001, co daje dynamikę 100.1 %. Jednocześnie stwierdzonych zostało 982 przestępstwa w porównaniu do 1.026 przestępstw w roku 2001, co dało dynamikę 95.7 %. Analiza poszczególnych kategorii zaistniałych przestępstw wykazuje, że dominu- jącym zagrożeniem była przestępczość kryminalna przeciwko mieniu, a głównie kra- dzieże z włamaniem do domków letniskowych, samochodów oraz placówek i firm, gdzie przedmiotem zaboru były komputery.

W tej kategorii dynamika przestępstw wszczętych wyniosła 118.4% (201 w roku 2001 , 238 w roku 2002 ) , dynamika stwierdzonych 95.6 % (270 – 2001 r., 258 – 2002 r.) Ograniczenie przestępczości w zakresie kradzieży z włamaniem nastąpiło w efekcie zatrzymania na gorącym uczynku przestępstwa jak również intensywnie pro- wadzonej pracy wykrywczej i rozpracowania grupy przestępczej specjalizującej się we włamaniach i kradzieżach sprzętu komputerowego. Pozytywnie należy ocenić spadek przestępstw w kategorii kradzieży cudzej rzeczy, gdzie dynamika wszczętych postępowań przygotowawczych wyniosła 91,3 % (184 w roku 2001, 168 w roku 2002), dynamika stwierdzonych 91,4 % (187 w roku 2001, 171 w roku 2002 ). Uzyskane wyniki są efektem m.in. prowadzonych analiz zaistniałych zdarzeń na podstawie których wypracowano wnioski do realizacji m.in. kierowanie w wytypowane rejony zagrożone dodatkowych patroli operacyjnych i właściwym zarządzaniem służ- bami prewencji, realizacji programów prewencyjnych „Obcy” i „ Sąsiedzkie czuwanie” oraz prowadzeniem działalności propagandowo- informacyjnej, zwłaszcza wśród mieszkańców zagrożonych dzielnic poprzez apele w prasie i w kościołach, telewizję kablową, w czasie spotkań z mieszkańcami i obchodów dzielnicowych. W ocenianym okresie przestępczość w kategorii rozbojów i wymuszeń rozbójni- czych utrzymała się na zbliżonym poziomie - 11 wszczęć w porównaniu do 12 w 2001 roku - dynamika 91.7 %. Wykrywalność tych przestępstw wyniosła 59.1% (w roku 2001 – 92.9 % ). Dokonane rozboje to przede wszystkim rozboje na nietrzeźwych mężczyznach (7 przypadków) oraz wymuszenia rozbójnicze dokonywane przez grupę nieletnich na terenie Targanic. W kategorii kradzieży samochodów odnotowano niestety wzrost ilości skradzio- nych pojazdów, a tym samym wszczęto 18 postępowań przygotowawczych w porów- naniu do 12 p.p. w roku 2001 ( dynamika 150 %), stwierdzono kradzież 21 pojazdów w porównaniu do 11 w roku 2001 (dynamika 190.9 % ).Wykrywalność tych przestępstw wyniosła tylko 9.5 %. Prowadzone w tym zakresie działania operacyjno-prewencyjne nie przyniosły pozytywnych efektów. W kategorii przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu (bójki i pobicia) wszczęto 3 p.p. w porównaniu do 7 p.p. w roku 2001 (dynamika 42.9 %) stwierdzono 7 przestępstw w porównaniu do 8 w roku 2001 (dynamika 87.5 %). Wykrywalność sprawców tych przestępstw wyniosła 100 %. Przestępczość gospodarcza W zakresie zwalczania przestępczości gospodarczej w ocenianym okresie wszczęto 35 postępowań przygotowawczych w porównaniu do 31 w roku ubiegłym, co daje dynamikę wszczęć 122.6 %. Dynamika przestępstw stwierdzonych wyniosła 158 % tj. 76 przestępstw w roku 2002 do 50 przestępstw stwierdzonych w 2001 roku. Wykrywalność sprawców tych przestępstw wyniosła 97.4 %. Analizując poszczególne kategorie stwierdzonych przestępstw gospodarczych zauważalnym zagrożeniem są przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu i oszustwa gospodarcze, w tym głównie wyłudzenia kredytów na zakup towarów na podstawie sfałszowanych zaświadczeń o zatrudnieniu. Skuteczność metod wykrywczych W efekcie prowadzonych aktywnych działań operacyjnych i wykrywczych uzy- skano wysoki wskaźnik wykrywalności ogólnej sprawców przestępstw wynoszący 61.0 % w porównaniu do 61.4 % w 2001 roku. W prowadzonych sprawach wystąpiło 387 osób podejrzanych w tym 372 to osoby dorosłe i 15 nieletnich. Wobec 366 podejrzanych wpłynął wniosek o objęcie aktem oskarżenia, a wobec 16 osób zastosowany zo- stał areszt tymczasowy. W wyniku zaistniałych przestępstw straty wyniosły ogółem 2.989.470 zł, z czego odzyskano mienie wartości 171.047 zł, co stanowi 5,72 %. W kategorii przestępstw kryminalnych straty wyniosły 1.626.548 zł, z czego odzyskano 114.927 zł, co stanowi 14.1 %, natomiast w kategorii przestępstw gospodarczych straty wyniosły 1.361.302 zł. Odzyskano 56.120 zł, co stanowi 4.12 %

Bezpieczeństwo w miejscach publicznych (według sprawozdania Komendy Policji za 2002 rok) Zabezpieczenie miejsc publicznych planowane było poprzez dostosowywanie dyslokacji służby do istniejących jak i nowopowstałych zagrożeń wynikających z prowadzonych bieżących analiz. Generalnie należy uznać, że zabezpieczenie miejsc publicznych przed naruszeniem prawa utrzymane było na dobrym poziomie. Niemniej jednak do miejsc najbardziej zagrożonych należy zaliczyć teren miasta Andrychowa w tym głównie centrum miasta i osiedle 200-lecia. Pomimo licznych imprez sportowo- kultural- nych na terenie gminy Andrychów nie odnotowano przypadków zbiorowych zakłóceń ładu i porządku publicznego. Aktualnie na terenie gminy Andrychów nie są prowadzone dyskoteki gromadzące znaczne ilości uczestników, które powodowałyby zagrożenie wystąpienia zbiorowych zakłóceń porządku publicznego. Organizacja służby patrolowej oparta jest na rejonach i miejscach zagrożonych i obejmuje ona około 80 % służby w porach wieczorowo-nocnych, wzmocnionej dodatkowo patrolami operacyjnymi. Zabezpieczenie porządku na imprezach sportowych, kulturalnych i muzycznych dokonywane jest siłami własnymi Policji i Straży Miejskiej w Andrychowie. W ocenianym okresie nie odnotowano żadnego przypadku zgłoszenia o podłożonym ładunku wybu- chowym, zgłoszenia takiego nie było również na przestrzeni 2001 roku. Właściwe prowadzenie odpraw do służby oraz nadzór nad służbami w terenie sprawiło, że zaanga- żowanie pionu prewencji było na dobrym poziomie pomimo trudności kadrowych. W czasie pełnionej służby w ocenianym okresie funkcjonariusze ujawnili 4.813 wykroczeń w porównaniu do 4.763 wykroczeń w 2001 roku. Represjonowano 981 sprawców wykroczeń w porównaniu do 1003 sprawców w 2001 roku, w tym sporządzo- no 598 wniosków o ukaranie w porównaniu do 621 wniosków w 2001 roku oraz nałożo- no 383 mandaty karne na kwotę 34.400 złotych w porównaniu do 433 mandatów na kwotę 57.400 złotych w roku ubiegłym. Na sprawców wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji skierowano 131 wniosków o ukaranie na ogólną ilość 630 sporządzonych wniosków oraz nałożono na nich 377 mandatów karnych na łączną ilość 440 m.k., pozostałe mandaty nałożono za naruszenie przepisów bezpieczeństwa pożarowego - 4, ochronie przyrody - 2, przeciwko zdrowiu publicznemu - 1. Wobec 3.449 osób nie zastosowano środków represyj- nych poprzestając na pouczeniach. W 2002 roku 10 obcokrajowców /Wietnam- 1, Austria - 3, Armenia - 1, Ukraina – 3, Słowacja - 1/ ukaranych zostało mandatami karnymi na łączną kwotę 775 złotych, a na jednego sporządzony został wniosek o ukaranie do sądu Grodzkiego. W celu poprawy stanu bezpieczeństwa publicznego funkcjonariusze ukierunko- wani byli na eliminację wykroczeń z tego zakresu, w wyniku czego sporządzono 171 wniosków na sprawców wykroczeń przeciwko porządkowi publicznemu w porównaniu do 195 w roku ubiegłym. Jednocześnie w ramach pełnionej służby funkcjonariusze prewencji zatrzymali na gorącym uczynku przestępstwa 131 sprawców w porównaniu do 169 sprawców w roku ubiegłym. W czasie codziennych służb policjanci prewencji eliminowali osoby nietrzeźwe w efekcie czego 215 osób zatrzymano do wytrzeźwienia oraz skierowano 23 wnioski o objęcie leczeniem odwykowym odpowiednio w 2001 roku 177 osób zatrzymano do wytrzeźwienia i skierowano 30 wniosków o leczenie odwykowe. Policjanci prewencji zatrzymali 64 uprawnienia do kierowania pojazdami oraz 62 dowody rejestracyjne w porównaniu do 71 zatrzymanych uprawnień i 75 dowodów reje- stracyjnych w 2001 roku. Policjanci prewencji podjęli 3.522 interwencje, z czego 1.798 - w miejscach publicznych, 393 interwencje domowe i 1.331 innych. W 2001 roku przeprowadzili 3.775 interwencji z czego 1.754 w miejscach publicznych, domowych 463 i 1.558 innych

Oceniając zaangażowanie jak i efekty służby funkcjonariuszy prewencji należy uznać je za dobre, co miało przełożenie na utrzymanie dobrego stanu bezpieczeństwa w miejscach publicznych oraz pozwoliły na uzyskanie dobrych wyników w zakresie ści- gania i wykrywania sprawców przestępstw i wykroczeń. Współpraca ze Strażą Miejską Realizując Rozporządzenie Rady Ministrów z dn.22.07.1997 roku w sprawie zasad współpracy Policji ze Strażami Miejskimi podejmowane były wspólne przedsięwzię- cia. Straż Miejska otrzymuje na bieżąco informacje o zagrożeniach na terenie Andry- chowa i gminy poprzez zapoznawanie się ze zdarzeniami zaistniałymi na podległym terenie. W czasie wspólnego dyslokowania służb mieszanych Policji i Straży Miejskiej omawiane są miejsca zagrożone i zaistniałe zdarzenia. Patrole mieszane dyslokowane są głównie w centrum miasta i planowane na godziny wieczorowo-nocne. W 2002 roku odbyło się 88 wspólnych służb, w czasie których funkcjonariusze ujawnili 126 wykroczeń, w tym nałożyli 8 mandatów karnych na łączną kwotę 950 zł i skierowali 2 wnioski o ukaranie, ujawnili 17 przestępstw i zatrzymali 9 sprawców prze- stępstw, pouczyli 116 osób, przeprowadzili 1340 kontroli, doprowadzili 17 nietrzeź- wych oraz 8-krotnie zabezpieczali miejsce zdarzenia. Ponadto przeprowadzili 49 interwencji, wylegitymowano 33 osoby, przeprowadzono 46 obserwacji i 21 penetracji. Wspólnymi siłami zabezpieczono 73 imprezy sportowe, uroczystości i zgromadzenia na terenie działania. Należy stwierdzić, że współpraca obydwu formacji układa się bardzo dobrze, co niewątpliwie przyczynia się do poprawy stanu ładu i porządku publicznego na terenie miasta i gminy Andrychów.

Bezpieczeństwo w ruchu drogowym Oceniając stan bezpieczeństwa w ruchu drogowym na terenie działania gminy Andrychów należy stwierdzić, że nastąpił spadek zdarzeń drogowych w kategorii wy- padków, natomiast w kategorii kolizji nastąpił wzrost zdarzeń.

Statystycznie sytuacja przedstawia się następująco:

2001 r. / 2002 r.

- gmina Andrychów : wypadki - 40/ 31 ; zabici - 2/3 ranni - 48/ 34 ; kolizje - 278/ 306

Miejsca najbardziej zagrożone, to: ciąg drogi K-52 (ul.Krakowska) od Górnicy do Inwał- du. Przyczyny zdarzeń drogowych to: - nieprawidłowe wyprzedzanie, omijanie; - nieprzestrzeganie pierwszeństwa przejazdu; - stan nietrzeźwości kierujących i pieszych; - nadmierna prędkość i nagłe wtargnięcia na jezdnię; - niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami. 6. Samorząd terytorialny Zadania i kompetencje samorządu terytorialnego reguluje ustawa o samorządzie gmin- nym z 8 marca 1990 roku Organami gminy są: 1) Rada gminy, 2) Burmistrz Andrychowa. Kompetencje Rady Gminy określone są w art.18 i 18a tej ustawy. Art. 18. 1. Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.

2. Do wyłącznej właściwości rady gminy należy: 1) uchwalanie statutu gminy, 2) ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyj- mowanie sprawozdań z jego działalności, 3) powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budże- tu, oraz sekretarza gminy - na wniosek wójta, 4) uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nie udzielenia absolutorium z tego tytułu, 5) uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, 6) uchwalanie programów gospodarczych, 7) ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki, 8) podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w od- rębnych ustawach, 9) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących: a) określania zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych oraz ich wydzierżawiania lub najmu na okres dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy, b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta, c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów, d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zacią- ganych przez wójta w roku budżetowym, e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekra- czającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy, f) tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występo- wania z nich, g) określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta, h) tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek, i) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym, 10) określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiąza- nia, 11) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a, 12) podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydziela- nie na ten cel odpowiedniego majątku, 12a) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i re- gionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych, 13) podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych oraz wznoszenia pomników, 14) nadawanie honorowego obywatelstwa gminy, 14a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i stu- dentów, 15) stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.

Art. 18a. 1. Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy; w tym celu powołuje komisję rewizyjną. 2. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje, o których mowa w art. 19 ust. 1. 3. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu gminy i występuje z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub nie udzielenia absolutorium wójtowi. Wniosek w sprawie absolutorium podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową. 4. Komisja rewizyjna wykonuje inne zadania zlecone przez radę w zakresie kontroli. Uprawnienie to nie narusza uprawnień kontrolnych innych komisji, powoływanych przez radę gminy na podstawie art. 21 ust. 1. 5. Zasady i tryb działania komisji rewizyjnej określa statut gminy.

Kompetencje Burmistrza regulują art.30-33 ustawy. Art. 30.1. Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. 2. Do zadań wójta należy w szczególności: 1) przygotowywanie projektów uchwał rady gminy, 2) określanie sposobu wykonywania uchwał, 3) gospodarowanie mieniem komunalnym, 4) wykonywanie budżetu, 5) zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. 3. W realizacji zadań własnych gminy wójt podlega wyłącznie radzie gminy. Art. 31. Wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Art. 31a. Wójt opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy. Art. 31b.1.Jeżeli w inny sposób nie można usunąć bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia ludzi lub dla mienia, wójt może zarządzić ewakuację z obszarów bezpośrednio zagrożonych. 2. W przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej wójt działa na zasadach okre- ślonych w odrębnych przepisach. Art. 32. (skreślony). Art. 33. 1.Wójt wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy. 2. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu gminy określa regulamin organizacyjny, nadany przez wójta w drodze zarządzenia. 3. Kierownikiem urzędu jest wójt. 4. Wójt może powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy w swoim imieniu za- stępcy wójta lub sekretarzowi gminy. 5. Kierownik urzędu wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. 6. Status prawny pracowników samorządowych określa odrębna ustawa.

Schemat organizacyjny Urzędu Miejskiego

Uchwałą nr XXXIV-315-01 z dnia 28 marca 2001 r. wprowadzono Regulamin Organi- zacyjny Urzędu Miejskiego w Andrychowie, w którym znajdują się – między innymi – zadania wykonywane przez poszczególne wydziały, uwidocznione w strukturze orga- nizacyjnej, zamieszczonej na poprzedniej stronie.

Finanse gminy

Budżet Gminy ( wykonanie w roku budżetowym 2002 )

1/. Dochody - 49.006.624 zł, w tym: a). Dochody własne - 20.963.063 zł

Dział Wyszczególnienie Wykonanie (w złotych)

010 Rolnictwo i łowiectwo 2.950

020 Leśnictwo 1.797

600 Transport i łączność 110.996

700 Gospodarka mieszkaniowa 703.526

710 Działalność usługowa 22.910

750 Administracja publiczna 266.733 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona 754 4.650 przeciwpożarowa Dochody od osób prawnych, od osób 756 fizycznych i od innych jednostek nie po- 17.069.686 siadających osobowości prawnej

758 Różne rozliczenia 93.300

801 Oświata i wychowanie 201.471

851 Ochrona zdrowia 645.821

853 Opieka społeczna 66.590

854 Edukacyjna opieka wychowawcza 1.084.302 Gospodarka komunalna i ochrona śro- 900 688.331 dowiska

OGÓŁEM 20.963.063

b) Subwencje - 23.361.856 zł, w tym:

- oświatowa 18.679.369 zł - rekompensująca 2.180.573 zł - podstawowa 2.501.914 zł

c) Dotacje celowe - 4.681.705 zł, w tym: Dział Wyszczególnienie Wykonanie(w złotych)

600 Transport i łączność 511.322

630 Turystyka 9.936

700 Gospodarka mieszkaniowa 600

750 Administracja publiczna 390.080 Urzędy naczelnych organów władzy 751 państwowej, kontroli i ochrony prawa 92.029 oraz sądownictwa Bezpieczeństwo publiczne i ochrona 754 600 przeciwpożarowa 801 Oświata i wychowanie 510.613

853 Opieka społeczna 2.304.099

854 Edukacyjna opieka wychowawcza 99.009 Gospodarka komunalna i ochrona śro- 900 763.417 dowiska

OGÓŁEM 4.681.705

2/. Wydatki - 49.850.920 zł, w tym:

Dział Wyszczególnienie Wykonanie(w złotych)

010 Rolnictwo i łowiectwo 2.933

020 Leśnictwo 4.965

600 Transport i łączność 2.795.476

630 Turystyka 9.936

700 Gospodarka mieszkaniowa 53.227

710 Działalność usługowa 244.956

750 Administracja publiczna 4.659.618 Urzędy naczelnych organów władzy 751 państwowej, kontroli i ochrony prawa 92.990 oraz sądownictwa Bezpieczeństwo publiczne i ochrona 754 417.473 przeciwpożarowa

757 Obsługa długu publicznego 284.205

801 Oświata i wychowanie 22.930.468

851 Ochrona zdrowia 617.176

853 Opieka społeczna 5.036.547

854 Edukacyjna opieka wychowawcza 5.310.682 Gospodarka komunalna i ochrona śro- 900 5.159.447 dowiska Kultura i ochrona dziedzictwa narodo- 921 1.690.825 wego 926 Kultura fizyczna i sport 539.996

OGÓŁEM 49.850.920

Poziom i struktura planowanych dochodów i wydatków budżetu w 2003 r. Dochody budżetu Gminy na 2003 rok - Plan w złotych Dział Wyszczególnienie – źródło dochodów Plan 2003 1 2 3 020 Leśnictwo 1 800 Dochody z czynszów od terenów łowieckich 1 800

600 Transport i łączność 268 570 Opłata parkingowa 13 800 Dochody z dzierżawy 10 000 Dotacje celowe otrzymane z powiatu na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu teryto- 244 770 rialnego(§232)

700 Gospodarka mieszkaniowa 550 200 Sprzedaż mieszkań 231 000 Sprzedaż gruntów 30 700 Dochody z dzierżawy 162 900 Wpływy z czynszów 1 600 Dochody z użytkowania wieczystego –opłaty 109 000 Dochody z użytkowania wieczystego-przekształcenia 15 000

710 Działalność usługowa 109 200 Prowizja za znaki skarbowe 6 200 Opłaty cmentarne 103 000

750 Administracja publiczna 463 040 Różne dochody i opłaty 46 000 Dochody "Nowin Andrychowskich" 112 000 Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zle- 252 600 conych gminie (związkom gmin) ustawami (§ 201)

Dotacje celowe otrzymane z powiatu na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu teryto- 52 440 rialnego(§232) Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i 751 6 300 ochrony prawa oraz sądownictwa Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zle- 6 300 conych gminie (związkom gmin) ustawami (§ 201) 754 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa 4 090 Grzywny i kary pieniężne od ludności 3 500 Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zle- 590 conych gminie (związkom gmin) ustawami (§ 201)

Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych 21 049 074 756 jednostek nie posiadających osobowości prawnej Podatek od nieruchomości od osób prawnych 6 700 000 Podatek rolny od osób prawnych 23 400 Podatek leśny od osób prawnych 46 500 Podatek od środków transportowych od osób prawnych 163 000 Podatek od nieruchomości od osób fizycznych 2 000 000 Podatek rolny od osób fizycznych 223 000 Podatek leśny od osób fizycznych 33 700 Podatek od środków transportowych od osób fizycznych 155 000 Wpływy z karty podatkowej 170 000 Podatek od spadków i darowizn 82 000 Podatek od posiadania psów 26 000 Wpływy z opłaty targowej 51 200 Opłata skarbowa 310 000 Podatek od czynności cywilno-prawnych- os.prawne 26 000 Podatek od czynności cywilno-prawnych 310 000 Wpływy z opłaty eksploatacyjnej 8 000 Wpływy z opłaty administracyjnej 40 000 Wpływy z opłaty restrukturyzacyjnej 390 000 Udziały w podatku dochodowym od osób prawnych 200 000 Udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych 9 533 274 Wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu 558 000

758 Różne rozliczenia 23 786 581 Część oświatowa subwencji ogólnej . 21 185 974 Część podstawowa subwencji ogólnej 885 073 Część rekompensująca subwencji ogólnej 1 615 534 Odsetki od środków na rachunku bankowym 100 000

801 Oświata i wychowanie 195 948

Za wynajem pomieszczeń-Szkoły. 32 400

Za wynajem mieszkań-Domy Nauczyciela 19 600 Pozostałe dochody 47 240 Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację wła- 96 708 snych zadań bieżących gmin (§ 203)

853 Opieka społeczna 2 022 898 Usługi opiekuńcze 37 000 Różne dochody 600 Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zle- 1 758 450 conych gminie (związkom gmin) ustawami ( § 201) Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację wła- 186 848 snych zadań bieżących gmin (§ 203) Dotacje celowe otrzymane z powiatu na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu teryto- 40 000 rialnego §232)

854 Edukacyjna opieka wychowawcza 1 187 000 Opłata stała za przedszkola 297 100 Różne dochody– żywienie - przedszkola 202 500 Za wynajem pomieszczeń i mieszkań przedszkoli 2 100 Wpływy z usług pozostał. -przedszkola 2 600 Różne dochody- żywienie – świetlice 561 300 Wpływy z usług pozostał.- świetlice 21 400 Pozostałe dochody 4 800 Dotacje celowe otrzymane z powiatu na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu teryto- 95 200 rialnego(§232) 900 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska 159 000 Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zle- 159 000 conych gminie (związkom gmin) ustawami (§ 201)

OGÓŁEM 49 803 701 Wydatki budżetu Gminy na 2003 rok - Plan w złotych

Dział Rozdział Wyszczególnienie Plan 2003

1 2 3 4 010 Rolnictwo i łowiectwo 4 930 Wydatki bieżące 4 930

01030 Izby rolnicze 4 930 Wydatki bieżące 4 930

1 2 3 4 020 Leśnictwo 5 300 Wydatki bieżące 5 300 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 600

02001 Gospodarka leśna 5 300 Wydatki bieżące 5 300 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 600 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elek- 400 162 900 tryczną, gaz i wodę Wydatki bieżące 162 900

w tym : dotacje 162 900

40002 Dostarczanie wody 162 900 Wydatki bieżące 162 900 w tym: dotacje 162 900

600 Transport i łączność 2 757 330 Wydatki bieżące 2 019 270 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 87 600 Wydatki majątkowe 738 060 w tym: dotacje 250 000

60004 Lokalny transport zbiorowy 810 000 Wydatki bieżące 810 000

60013 Drogi publiczne wojewódzkie 250 000 Wydatki majątkowe 250 000 w tym: dotacje 250 000

60014 Drogi publiczne powiatowe 244 770 Wydatki bieżące 244 770 60016 Drogi publiczne gminne 1 452 560 Wydatki bieżące 964 500 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 87 600 Wydatki majątkowe 488 060

700 Gospodarka mieszkaniowa 235 000 Wydatki bieżące 35 000 Wydatki majątkowe 200 000

70005 Gospodarka gruntami i nieruchomościami 235 000 Wydatki bieżące 35 000 Wydatki majątkowe 200 000

710 Działalność usługowa 656 900 Wydatki bieżące 656 900

71004 Plany zagospodarowania przestrzennego 337 600 Wydatki bieżące 337 600

71005 Roboty geologiczne (nieinwestycyjne) 20 000 Wydatki bieżące 20 000

1 2 3 4 71013 Prace geodezyjne i kartograficzne (nieinwestycyjne) 7 000

Wydatki bieżące 7 000

71014 Opracowania geodezyjne i kartograficzne 79 500 Wydatki bieżące 79 500

71035 Cmentarze 167 000 Wydatki bieżące 167 000

71095 Pozostała działalność 45 800

Wydatki bieżące 45 800

750 Administracja publiczna 6 281 240 Wydatki bieżące 5 136 040 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 3 833 088 dotacje 41 600 Wydatki majątkowe 1 145 200

75011 Urzędy wojewódzkie 252 600 Wydatki bieżące 252 600 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 249 548

75020 Starostwo powiatowe 52 440 Wydatki bieżące 52 440 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 52 440

75022 Rady gmin 209 900 Wydatki bieżące 209 900

75023 Urzędy gmin 4 306 700 Wydatki bieżące 4 226 700 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 3 509 100 dotacje 33 600 Wydatki majątkowe 80 000

Pobór podatków, opłat i niepodatkowych należności 75047 175 000 budżetowych Wydatki bieżące 175 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 22 000

75095 Pozostała działalność 1 284 600 Wydatki bieżące 219 400 w tym dotacje 8 000 Wydatki majątkowe 1 065 200

Urzędy naczelnych organów władzy państwo- 751 6 300 wej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa Wydatki bieżące 6 300 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 2 220

Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, 75101 6 300 kontroli i ochrony prawa Wydatki bieżące 6 300 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 2 220

Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciw- 754 427 900 pożarowa Wydatki bieżące 427 900 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 221 800 75403 Jednostki terenowe policji 15 000 Wydatki bieżące 15 000 1 2 3 4 75412 Ochotnicze straże pożarne 155 300 Wydatki bieżące 155 300 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 1 600

75414 Obrona cywilna 8 100 Wydatki bieżące 8100

75416 Straż miejska 249 500 Wydatki bieżące 249 500 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 220 200

757 Obsługa długu publicznego 495 000 Wydatki bieżące 495 000 w tym obsługa długu 495 000

Obsługa papierów wartościowych, kredytów i poży- 75702 495 000 czek jednostek samorządu terytorialnego Wydatki bieżące 495 000 w tym obsługa długu 495 000

758 Różne rozliczenia 2 280 000 Wydatki bieżące 2 280 000

75818 Rezerwy ogólne i celowe 2 280 000 Wydatki bieżące 2 280 000

801 Oświata i wychowanie 22 627 538 Wydatki bieżące 20 287 538 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 16 624 160 Wydatki majątkowe 2 340 000

80101 Szkoły podstawowe 12 597 170 Wydatki bieżące 12 557 170 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 10 459 480 Wydatki majątkowe 40 000

80104 Przedszkola przy szkołach podstawowych 295 930 Wydatki bieżące 295 930 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 255 320

1 2 3 4 80110 Gimnazja 8 854 790 Wydatki bieżące 6 554 790 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 5 371 670 Wydatki majątkowe 2 300 000

80113 Dowożenie uczniów do szkół 67 200 Wydatki bieżące 67 200

80114 Zespoły ekonomiczno-administracyjne szkół 488 500 Wydatki bieżące 488 500 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 407 810

80146 Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli 190 000 1 2 3 4 Wydatki bieżące 190 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 129 880

80195 Pozostała działalność 133 948 Wydatki bieżące 133 948

851 Ochrona zdrowia 573 000 Wydatki bieżące 573 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 5 200 dotacje 232 500

85149 Programy polityki zdrowotnej 15 000 Wydatki bieżące 15 000

85154 Przeciwdziałanie alkoholizmowi 558 000 Wydatki bieżące 558 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 5 200 dotacje 232 500

853 Opieka społeczna 4 097 148 Wydatki bieżące 4 097 148 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 1 234 010 dotacje 47 300

85301 Placówki opiekuńczo-wychowawcze 165 000 Wydatki bieżące 165 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 155 820

85303 Ośrodki wsparcia 160 000 Wydatki bieżące 160 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 153 270

Składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacane za 85313 osoby pobierające niektóre świadczenia z pomocy 95 300 społecznej

Wydatki bieżące 95 300

Zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpie- 85314 1 669 900 czenia społeczne Wydatki bieżące 1 669 900 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 60 000

85315 Dodatki mieszkaniowe 942 848 Wydatki bieżące 942 848

85316 Zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne i wychowawcze 48 000 Wydatki bieżące 48 000

85319 Ośrodki pomocy społecznej 968 200 Wydatki bieżące 968 200 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 864 920 85346 Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli 600 Wydatki bieżące 600

85395 Pozostała działalność 47 300 Wydatki bieżące 47 300 w tym dotacje 47 300

854 Edukacyjna opieka wychowawcza 5 674 499 Wydatki bieżące 5 674 499 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 3 881 900 dotacje 124 839

85401 Świetlice szkolne 1 848 000 Wydatki bieżące 1 848 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 1 107 140

85404 Przedszkola 3 697 329 Wydatki bieżące 3 697 329 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 2 695 780 dotacje 124 839

85407 Placówki wychowania pozaszkolnego 95 200 Wydatki bieżące 95 200 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 78 980

85446 Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli 8 670 Wydatki bieżące 8 670

85495 Pozostała działalność 25 300 Wydatki bieżące 25 300

900 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska 4 370 257 Wydatki bieżące 1 283 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 19 100 dotacje 160 000

Wydatki majątkowe 3 087 257 w tym : dotacje 327 000

90001 Gospodarka ściekowa i ochrona wód 2 920 257 Wydatki bieżące 160 000 w tym : dotacje 160 000 Wydatki majątkowe 2 760 257 90003 Oczyszczanie miast i wsi 262 000 Wydatki bieżące 262 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 2 500 90004 Utrzymanie zieleni w miastach i gminach 88 000 Wydatki bieżące 88 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 1 800 90015 Oświetlenie ulic, placów i dróg 686 000 Wydatki bieżące 686 000 90017 Zakłady gospodarki komunalnej 327 000 Wydatki majątkowe 327 000 w tym : dotacje 327 000 90095 Pozostała działalność 87 000 Wydatki bieżące 87 000 w tym: wynagrodzenia z pochodnymi 14 800

921 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 1 548 100 Wydatki bieżące 1 548 100 w tym dotacje 1 548 100 92109 Domy i ośrodki kultury, świetlice i kluby 1 203 000 Wydatki bieżące 1 203 000 w tym dotacje 1203 000 92116 Biblioteki 345 100 Wydatki bieżące 345 100 w tym dotacje 345 100 926 Kultura fizyczna i sport 560 800 Wydatki bieżące 560 800 w tym dotacje 558 400 92601 Obiekty sportowe 380 000 Wydatki bieżące 380 000 w tym dotacje 380 000 92605 Zadania w zakresie kultury fizycznej i sportu 180 800 Wydatki bieżące 180 800 w tym dotacje 178 400 OGÓŁEM 52 764 142 Wydatki bieżące 45 253 625 w tym wynagrodzenia z pochodnymi 25 909 678 dotacje 2 875 639 obsługa długu 495 000 Wydatki majątkowe 7 510 517 w tym dotacje 577 000

Stawki podatkowe na 2003 rok a) stawka podatku od nieruchomości 1. od budynków mieszkalnych lub ich części oraz znajdujących się w nich garaży 0,42 zł. rocznie za 1 m2 powierzchni użytkowej

2. od budynków lub ich części związanych z działalnością gosp. inną niż rolnicza lub leśna, z wyjątkiem budynków lub ich części przydzielonych na potrzeby bytowe osób zajmujących lokale mieszkalne oraz od części budynków mieszkalnych zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej 16,00 zł. rocznie za 1 m2 powierzchni użytkowej

3. od budynków lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospod. w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym 6,85 zł. rocznie za 1 m2 powierzchni użytkowej

4. od pozostałych budynków lub ich części 5,35 zł. rocznie za 1 m2 powierzchni użytkowej

5. od budowli 2 % wartości rocznie

6. od gruntów związanych z działalnością gospodarczą inną niż działalność rolnicza lub leśna z wyjątkiem związanych z budynkami mieszkalnymi 0,54 zł. rocznie za 1 m2 powierzchni

7. od gruntów : a/ będących użytkami rolnymi nie wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych, a wykorzystywanych na cele rolnicze 0,03 zł rocznie za 1 m2 powierzchni b/ pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne, retencyjne lub elektrowni wodnych 3,15 zł. rocznie za 1 ha powierzchni

c/ od pozostałych gruntów 0,07 zł rocznie za 1 m2 powierzchni b) stawka podatku rolnego - 92,98 zł za 1 ha przeliczeniowy c) stawka podatku leśnego - 11,16 zł za 1 ha fizyczny

Miastem partnerskim gminy jest Isny im Allgau w RFN oraz (na etapie wymiany li- stów intencyjnych o współpracy) Landgraaf w Holandii.

Gmina uczestniczy w działalności Związku Miast Polskich podpisanej i Związku Gmin Małopolski.

Gmina finansuje działalność gazety samorządowej, miesięcznika Nowiny Andry- chowskie.

Organizacje pozarządowe działające na terenie gminy mogą realizować zadania gminy (poprzez udzielane dotacje) na mocy Uchwały nr XII-95-99 z dnia 25 sierpnia 1999 roku (z późniejszymi poprawkami). W załączniku nr 1 do tej uchwały przesta- wiony jest tryb postępowania o udzielenie dotacji a w załączniku nr 2 – wykaz zadań własnych gminy, jakie mogą być zlecane jednostkom nie zaliczanym do sektora fi- nansów publicznych.

W gminie Andrychów działają następujące Organizacje pozarządowe

I.Organizacje charytatywne: 1.Stowarzyszenie Pomocy Bezdomnym „Pełna Chata”, adres: ul. Batorego 5, Prezes: Antoni Dwojak, ul.T.Wolfa 31, telefon: 875 34 41 2.Polski Czerwony Krzyż (PCK) Zarząd Miejski, adres: 34-120 A-chów, ulica Starowiejska, tel.875 23 73, Prezes: dr med. Jerzy Mojżesz, dyr. ZOZ-u , telefon, 875 45 10 3.Chrześcijańskie Stowarzyszenie Wspierania Rozwoju Społeczności Lokalnej „TOTUS TUUS” , adres: 34-120 A-chów, ul. Starowiejska 30, tel. kom.604 11 48 84, Prezes: Barbara Gieruszczak 4.Stowarzyszenie Wspomagania Osób Starszych „Nasz Dom” w Andrychowie, 34-120 Andrychów, II.Organizacje gospodarcze: 1.Stowarzyszenie Przedsiębiorców Małopolski, adres: 34-120 A-chów, ul. Krakowska 66, Prezes: Adam Marczyński, tel. (33)875 42-91, www.forum.man.pl/spom, e-mail: [email protected] Redakcja Nowe Forum Gospodarcze:”, ul. Legionów 7 2.Towarzystwo Krzewienia Przedsiębiorczości, adres: 34-120 A-chów, ul. Ferdynanda Pachla 16 (przy L.O.), Prezes: Władysław Klaja, tel. 875 25 03 3.Cech Rzemiosł Różnych, adres: 34-120 A-chów, ul. Krakowska 130, tel. 875 48 62, Starszy Cechu: Jan Paleczny 4.Stowarzyszenie firm geodezyjnych Ziemi Andrychowskiej, 34-120 Andrychów, 5. Stowarzyszenie Prywatnych Przewoźników w Andrychowie, 34-120 Andrychów, III.Organizacje kulturalne i stowarzyszenia twórców 1.Grupa Twórców Nieprofesjonalnych „MY”, adres 34-120 A-chów, ul. Krakowska 69 (zamek), afiliowana przy Tow. Miłośników A-chowa, prezes: Aleksander Toma 2.Towarzystwo Miłośników Andrychowa, adres 34-120 A-chów, ul. Krakowska 69 (zamek), prezes: Aleksander Nidecki, ulica Włókniarzy 12/19 3.Stowarzyszenie Gospodyń Wiejskich w Andrychowie, 34-120 Andrychów, ul. Krakowska 41, Prezes: Czesława Wojewodzic 4.Stowarzyszenie Przyjaciół Zespołu „DINO”, 34-120 Andrychów, Szkoła Podst. Nr 4, ul. Włókniarzy 10a, tel/fax: 870 33 64, 604 313 842, 607 928 332, Przewodnicząca: Danuta Mraw- czyńska, www.republika.pl/dionodm, e-mail: [email protected] IV.Organizacje religijne 1. Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, siedziba: przy parafii Św. Macieja, 2. Akcja Katolicka, z siedzibą przy parafii Św. Macieja w A-chowie, prezes: Jan Żydek, ul. Tkacka 13a 3. Ruch „Światło i Życie”, Rejonowy Duszpasterz Ruchu: Ks.Wacław Pelczar V.Stowarzyszenia społeczno-kulturalne mniejszości etnicznych 1. Małopolskie Stowarzyszenie Romów – oddział Andrychów, ul. Floriańska 3, Prezes- Józef Orłowski , zamieszkały: ul. Mickiewicza 2 VI.Organizacje grupujące chorych lub promujące zdrowie 1.Andrychowskie Stowarzyszenie Trzeźwości-Klub Abstynentów WATRA, 34-120 A-chów,

ul. Metalowców 10, prezes: Bogdan Niewiadomski 2.Stowarzyszenie Chorych na Cukrzycę, adres: ul. Krakowska 74, tel.875 25 52, prezes: Piotr Pawlik 3.Polski Związek Niewidomych, koło terenowe, adres: 34-120 A-chów, ul. Krakowska 74, tel.875-25-52, Prezes: Albert Sordyl 4. Klub Honorowego Dawcy Krwi, adres: ul. Starowiejska , tel.875 23 73 Sekretarz: Teresa Żydek 5.Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów, ul. Krakowska 72, przew. Marian Drożdż, 6.Incjatywa Niepełnosprawnych „Zielone Słońce” (spotkania w OWR), kier. Iwona Piecha, Bartłomiej Józefowski, dla osób upośledzonych umysłowo i niepełnosprawnych ruchowo. VII.Organizacje naukowe i promujące naukę 1.Andrychowskie Towarzystwo Oświatowe , adres: 34-120 A-chów, ul. Rynek 1, Przewodnicząca: Irena Molendowska, tel. 2. Zakład Doskonalenia Zawodowego Ośrodek Szkolenia w Andrychowie, adres: 34-120 A-chów, Rynek 12, prezes Ośrodka Kształcenia Zawodowego w A-chowie: Henryka Wardzała 3.Towarzystwo Przyjaciół Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Andrychowie, 34-120 Andrychów, ul. Pachla VIII.Organizacje Młodzieżowe 1.Związek Harcerstwa Polskiego, Komenda Hufca im. Szarych Szeregów, ul. Starowiejska 5, tel.875 30 31, Komendant Hufca: Ewa Buldończyk 2.Niezależna Organizacja Harcerska „Chcemy być” –Andrychów, Przew. p.Dyczkowski (Biuro Prawne, Plac Mickiewicza 2) IX.Organizacje kombatanckie 1.Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Prezes: Zdzisław Drożdż, ul.27 Stycznia 4, telefon: ? 2.Związek Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego, Koło w A-chowie, ul.1 Maja 15 3.Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Zarząd terenowy, ul.Starowiejska 22, Prezes: Helena Wesołowska, telefon: 875 30 73 4.Związek Represjonowanych Górników Żołnierzy, Koło nr 2, ul. 1 Maja 15, Prezes: Stanisław Malinka X.Organizacje sportowe i kultury fizycznej 1. Andrychowski Klub Karate Seitedo, 34-120 Andrychów, ul. Starowiejska 22a (I p.) Prezes: Jacek Kasperek, Wice-Prezes – Jacek Bylica 2. Klub Sportowy „Beskidy”, 34-120 Andrychów, ul.1 Maja 4, 3. Ludowy Klub Sportowy „Halny”,34-120 Andrychów, ul. Legionów 7 4. Ludowy Klub Sportowy „Halniak”, 34-120 Andrychów, Targanice-Wiejski Dom Kultury 5. Ludowy Klub Sportowy „Gronie” , 34-120 Andrychów, Zagórnik – Wiejski Dom Kultury 6. Ludowy Klub Sportowy „Leskowiec” w Rzykach, 34-125 Sułkowice, Os. Szczęśniaki 1 7. Ludowy Klub Sportowy „Burza” Roczyny, 34-120 Andrychów, ul. Sportowa 8. Ludowy Klub Sportowy „Znicz”, Sułkowice-Bolęcina, 34-120 Andrychów, Rynek 27, skr. poczt. 165 , Prezes: Józef Charzewski 9. Ludowy Klub Sportowy „Huragan” Inwałd, 34-120 Andrychów, 10.Andrychowskie Towarzystwo Tenisowe, 34-120 Andrychów, Targanice 523 11.Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Ogniwo”, 34-120 Andrychów, ul. Batorego 24 12.Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Motor” przy WSW Andoria S.A., 34-120 Andrychów, ul. Krakowska 140 13.Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Splot” przy AZPB Andropol S.A., 34-120 Andrychów, ul. Krakowska 79, Prezes: Tadeusz Bizoń 14.Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Bieszczady” , 34-120 Andrychów, ul. Włókniarzy 18 15.Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Stal” , 34-120 Andrychów, ul. Stefana Batorego 35 16.Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Oświata”, 34-120 Andrychów, ul. Lenartowicza 26 17.Międzyszkolny Klub Sportowy, 34-120 Andrychów, ul.1 Maja 4 18.Miejskie Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej Andrychów-Wadowice, 34-120 Andrychów, ul. Beskidzka 3d XI.Organizacje turystyczno-krajoznawcze: 1.Polskie Tow. Turystyczno-Krajoznawcze PTTK, O/Zakładowy przy AZPB Andropol adres: 34-120 A-chów, ul. Krakowska 83, tel.8756101, wewn.451 2.Koło Osiedlowe PTTK „Chałupa” w A-chowie przy ASM, kieruje: Marek Przybyłowicz, ul. Włókniarzy 12, tel. 875

3.Koło Rodzinne PTTK „Szarotka” Stefana Jakubowskiego, adres: Stefan Jakubowski, ul. Garncarska 4.Koło Zakładowe PTTK przy AFM, prezes: Jan Kowalski, tel. 875 01 26 5.Tow.Krzewienia Kultury Fizycznej „Motor” przy WSW Andoria, adres: 34-120 A-chów, ul. Krakowska 140, prezes: Józefa Babik XII.Ochotnicze Straże Pożarne 1.Ochotnicza Straż Pożarna w Andrychowie, 34-120 Andrychów, Rynek 16 2.Ochotnicza Straż Pożarna w Inwałdzie, 34-120 Andrychów, ul. Miła 9a 3.Ochotnicza Straż Pożarna w Roczynach, 34-120 Andrychów, ul. Bielska 156 4.Ochotnicza Straż Pożarna w Rzykach, 34-125 Sułkowice, Os. Za Kościołem 1A 5.Ochotnicza Straż Pożarna w Sułkowicach-Łęgu, 34-120 Andrychów, ul. Beskidzka 124a 6. Ochotnicza Straż Pożarna w Sułkowicach-Bolęcinie, 34-120 Andrychów, 7.Ochotnicza Straż Pożarna w Targanicach Górnych, 34-120 Andrychów, ul. Floriańska 2 8.Ochotnicza Straż Pożarna w Targanicach Dolnych, 34-120 Andrychów, 9. Ochotnicza Straż Pożarna w Zagórniku, 34-120 Andrychów, ul. Skornicka 2 XIII.Stowarzyszenia społeczno-polityczne 1.Stowarzyszenie: Andrychowskie Forum Rad Rodziców, afiliowane przy Wydziale Edukacji Urzędu Miejskiego, telefon wewnętrzny 330, Prezes: Ignacy Stuglik 2.Porozumienie Samorządowe Ziemi Andrychowskiej, 34-120 Andrychów, Rynek 27 Prezes: Jan Pietras 3.Stowarzyszenie „ARKA”, 34-120 Andrychów, pl.Mickiewicza , Prezes: Rafał Stuglik 4.Stowarzyszenie „NSZZ Pracowników Andrychowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej” w Andrychowie, 34-120 Andrychów, ul. Włókniarzy XIV.Organizacje hobbystyczne 1.Polski Związek Wędkarski – Koło Miejskie w Andrychowie, 34-120 Andrychów, Prezes: Jan Sordyl, Sułkowice, ul. Racławicka 92, , telefon: 875 37 73 2.Polski Związek Wędkarski – Koło przy WSW Andoria, 34-120 Andrychów, Prezes: Henryk Maciejczyk, ul.Lenartowicza 25 3.Stowarzyszenie hodowców gołębi pocztowych – Koło w Andrychowie, 34-120 Andrychów, ul. Tkacka 41h, Prezes: Ryszard Maryon, telefon: 875 28 28

Gospodarka gruntami

Nieruchomości stanowiące własność Gminy Andrychów mogą być m.in. przedmiotem sprzedaży, zamiany, użyczenia, oddania w użytkowanie wieczyste lub trwały zarząd, oddania w najem lub dzierżawę. Ponadto Gmina może nabywać nierucho- mości do gminnego zasobu nieruchomości na cele publiczne.

Sposób zagospodarowania mienia komunalnego przedstawia poniższa tabela. Grunty oddane w użytkowanie wieczyste Powierzchnia gruntu w m2 na rzecz osób fizycznych: - pod garaże murowane 6 002 - pod pawilony handlowo-usługowe 2 266,46 - pod budownictwo jednorodzinne 31 656,25 9 416,77 (udziały w zależności - pod mieszkaniami komunalnymi od powierzchni mieszkania) Razem 49 341,48 Grunty oddane w użytkowanie wieczyste Powierzchnia gruntu w m2 i użytkowanie na rzecz osób prawnych: Razem 842 991,5 Nieruchomości oddane w trwały zarząd na rzecz jednostek nie posiadających Powierzchnia gruntu w m2 osobowości prawnej: Zakład Wodociągów i Kanalizacji i Zakład Gospodarki Komunalnej 182 911 i Mieszkaniowej - szkoły 46 065 Razem 228 976

Grunty oddane w dzierżawę na rzecz Powierzchnia gruntu w m2 osób fizycznych i prawnych: - pod uprawy polowe 137 670,5 - pod pawilony handlowo-usługowe 1 484,76 - pod garaże typu „blaszak” i murowane 1 788 - pod dojścia i dojazdy 2 581,92 - pod place składowe 170 - pod reklamy 98 - pod parkingi 1 382 - pod agencję celną 20 386 - pod imprezy rozrywkowe okazyjnie Razem 165 561,18 Nieruchomości oddane w użyczenie na rzecz osób prawnych, jednostek nie po- Powierzchnia gruntu w m2 siadających osobowości prawnej i osoby fizycznej: - Centrum Kultury i Wypoczynku (siedziba, budynek po Klubie „Art-Cafe”, WDK, Ośro- 14 945 dek Rekreacyjno-Szkoleniowy) - Ludowe Kluby Sportowe 67 646 - Andrychowskie Stowarzyszenie Pomocy 8 624 Bezdomnym „Pełna Chata” - Ośrodek Pomocy Społecznej i Ośrodek 5 218 Wspierania Rodziny - osoba fizyczna 2 064 Razem 98 497 Nieruchomości w posiadaniu osób prawnych i jednostek nie posiadających oso- Powierzchnia gruntu w m2 bowości prawnej: - Centrum Kultury i Wypoczynku (WDK) 567 - szkoły 78 516 Razem 79 083 Ogólna powierzchnia gruntów gminnych 1 464 450,16 zagospodarowanych

W zasobie gminy pozostaje obecnie 31,8760 ha gruntów niezagospodarowa- nych - do części z nich prowadzone są postępowania w sprawie zbycia gruntów.

Jednostki samorządu terytorialnego, powołane do realizacji zadań gminy: • Zakład budżetowy Zakład Wodociągów i Kanalizacji, w skład, którego wchodzą również 2 oczyszczalnie ścieków (mechaniczno-biologiczna w Andrychowie i trzcinowa w Inwałdzie), • Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, do którego zadań należy m.in. gospodarka odpadami oraz utrzymanie wysypiska śmieci.

Zamierzeniem gminy jest stopniowa prywatyzacja usług komunalnych, a –co za tym idzie – prywatyzacja zakładów budżetowych, które te usługi wykonują.

Obiekty komunalne i mieszkaniowe Na ogólną liczbę 11.411 mieszkań na terenie gminy (6.833 - w mieście), gmina dysponuje łącznie 1211 mieszkaniami w 66 budynkach stanowiących mienie

38 komunalne, oprócz tego wykupionych przez lokatorów mieszkań komunalnych jest 233, mieszkań nauczycielskich (niewykupionych) – 25. W zasobie tym nie ma mieszkań przeznaczonych pod działalność gospodarczą. Z tego: 46 to typowe bloki wielomieszkaniowe , a pozostałe 20 – budynki jedno-lub kilkurodzinne oraz kamienice. Wiek tych budynków jest bardzo zróżnicowany: od budowli XVIII-wiecznych (6 budynków) i XIX-wiecznych (5 budynków) do budynków z początku XX wieku, mię- dzywojennych i powojennych, wznoszonych głównie w latach 1950-1965. Jeżeli chodzi o stan wyposażenia i wiek zasobu komunalnego – to przedstawia się następująco:

1.stan bardzo dobry - 1 budynek z 28 mieszkaniami 2. stan średni - 58 budynków z 1.011 mieszkaniami 3. stan zły - 6 budynków z 27 mieszkaniami (do gruntownego remontu)

Stan techniczny budynków wielorodzinnych na terenie gminy jest zadowalający. Wiąże się to głównie z ich niewysokim wiekiem średnim (ponad 98% budowano po 1945 roku). Stan techniczny budownictwa jednorodzinnego jest porównywalny, a nawet lepszy. Dostęp do sieci zewnętrznych Wszystkie mieszkania na terenie miasta mają dostęp do energii elektrycznej, wo- dociągu sieciowego, kanalizacji zbiorczej i gazu przewodowego. Ponad 90% budyn- ków wielorodzinnych posiada centralne ogrzewanie zdalaczynne. Na terenach wiejskich 100% jest jedynie dostęp do sieci energetycznej, duży jest także dostęp do wodociągu. Wyposażenie mieszkań w budynkach wielorodzinnych na terenie Andrychowa wy- gląda następująco:

Dostęp do: Mieszkania ogółem Mieszkania komunalne Wodociąg sieciowy 100,00 % 100,00 % Kanalizacja 100,00 % 100,00 % Ustęp spłukiwany 99,89 % 100,00 % Łazienka 99,60 % 99,52 % Gaz przewodowy 99,04 % 96,03 % CO 93,07 % 67,49 % Centralna ciepła woda 30,67 % 2,15 %

Gmina posiada również obiekty użytkowe oraz inne obiekty komunalne. Popyt mieszkaniowy Zapotrzebowanie na mieszkania jest w naszej gminie bardzo duże. Utrzymujący się od wielu lat zastój w budownictwie wielomieszkaniowym sprawił, że możliwości ubiegania się o przydział mieszkań komunalnych lub spółdzielczych są bardzo małe. Najchętniej kupowane są małe mieszkania – ok.40m2,. W obrocie działkami gruntowymi sporą przeszkodą jest istniejący już dziewiąty rok ten sam plan zagospodarowania przestrzennego gminy – tereny budowlane się skończyły. Stałe zainteresowanie działkami w atrakcyjnych terenach rekreacyjnych wykazują osoby z Górnego Śląska. W urzędzie miejskim oczekuje w chwili obecnej 395 osób na przydział samo- dzielnego mieszkania. 111 osób jest zainteresowanych zamianą mieszkania, z mniejszego na większe lub dla podniesienia standardu. Istnieje też bardzo duże zapotrzebowanie na lokale socjalne w związku z nasilającym się zjawiskiem bez-

39 domności (71 zarejestrowanych osób) i orzeczeniami sądowymi o eksmisji i – w związku z tym - koniecznością zapewniania lokali socjalnych przez gminę. W ASM na mieszkanie spółdzielcze lokatorskie oczekuje 112 osób. Jeżeli chodzi o domy, to istnieje stosunkowo duży popyt na domy ok.10- letnie (ale mała podaż), oraz na starsze domy do remontu w cenie nie przekraczającej 60-70 tys. zł. Reflektują na nie mieszkańcy bloków z Andrychowa, ale także – osoby z zewnątrz, ze Śląska i Krakowa.

Organy powołane do utrzymania ładu i porządku publicznego: • Policja Państwowa • Straż Miejska W 2002 r. Straż Miejska wykonywała m.in. następujące zadania: 1) zabezpieczała różne lokalne imprezy, a w tym: Turniej Wiosek, koncerty rockowe, uroczystości kościelne i państwowe, Dni Andrychowa i Dni Beskidu Małego (festyny na stadionie), Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej, Powitanie Wiosny 2002, akcja „Znicz” i „Bezpieczna droga do szkoły”, imprezy sportowo - rekreacyjne, odpusty, mecze piłki siatkowej, rajdy rowerowe, rajd samochodowy „Andrychowski Kręcioł”, teatry uliczne, i inne pokazy i występy publiczne. 2) na mocy rozporządzenia z 1998 r. o współpracy Policji ze Strażami Miejskimi, wy- stawiła 87 nocnych wspólnych patroli. Utrzymuje z Policją sobą stałą łączność radio- wą. Ponadto stale wymieniała informacje dotyczące zagrożeń, poszukiwanych osób, przebywających na tym terenie przestępców. 3) ponadto Straż Miejska przeprowadziła i rozstrzygnęła przetarg na zakup i zamontowanie systemu wizyjnego składającego się z 1 kamery + osprzęt (monitor, multiplekser, magnetowid itp.) za kwotę 40 tys. zł. Sprzęt zamontowany jest na Placu Mickiewicza (kamera) i w Komisariacie Policji w Andrychowie. Wydatek był planowa- ny w 2001 r. jako inwestycja. W czasie patroli SM ujawniła 528 wykroczeń, w tym : - 63 wykroczenia - ukarano mandatami karnymi na kwotę 3 500 zł., - 16 wykroczeń - skierowano wnioski o ukaranie, - 13 wykroczeń - przekazano Policji, - 436 wykroczeń - upomniano i pouczono.

W 2002 roku podjęto interwencje dotyczące: - udzielenia pomocy przedmedycznej - 5 - zaginięcia osoby - 2 - zniszczenia mienia - 5 - znalezienia dokumentów - 4 - ujawnienia przestępstw - 5 - bezprawnego żebrania - 2 - zatrzymania nietrzeźwego kierowcy - 7 - porzuconego wraku samochodu - 3 - zapobieżeniu próbie samobójczej - 2 - wieszania plakatów w miejscu do tego nie przeznaczonym - 3 - sprzedaży alkoholu nieletnim - 1 - ujawnienia i zabezpieczenia awarii - 15 - zabezpieczenia miejsc niebezpiecznych - 27 - zakłócenia spokoju i porządku publicznego - 32 - ujęcia bezpańskich psów - 38 - spożywania alkoholu w miejscu publicznym - 10 - zaśmiecenia terenu - 36 - osoby nietrzeźwej odwiezionej na izbę

- wytrzeźwień lub do miejsca zamieszkania - 22 - awantury domowej - 14 - kolizji i wypadków drogowych - 11 - wykroczenia porządkowego - 131 - wykroczenia drogowego - 153

Ponadto skontrolowała 294 posesje pod względem obowiązków wynikających z „Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach” tj. zawarcia umowy na wy- wóz nieczystości oraz 52 posesje w sprawie przyłącza do kanalizacji. Na bieżąco udzielano asyst urzędnikom Urzędu Miejskiego w Andrychowie, przy za- łatwianiu spornych spraw w terenie oraz Kuratorowi Sądowemu i Komornikowi. Kon- wojowano wartości pieniężne dla OPSu oraz dla Urzędu Miejskiego. Podejmowano kontrole placówek handlowych, które starały się o zezwolenie na sprzedaż alkoholu lub o jego przedłużenie, jak również te, które zezwolenie takie już posiadały. Kontrole miały na celu sprawdzenie, czy w/w podmioty stosują się do wy- mogów Ustawy „o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi” oraz warunków zawartych w zezwoleniu. Dodatkowo dostarczano różnego rodzaju pisma sądowe, wezwania itp. do osób, któ- re uchylały się od podjęcia tej korespondencji lub ze względu na brak miejsca zamieszkania. Do codziennych działań w okresie zimowym, które podejmowała Straż Miejska był nadzór nad odśnieżaniem przez monitorowanie przejezdności dróg na terenie gminy Andrychów i powiadamianie odpowiednich służb odpowiedzialnych za odśnieżanie. Dużym problemem, jaki istnieje na terenie Andrychowa jest wzrastająca liczba osób bezdomnych. Dzięki działalności Andrychowskiego Stowarzyszenia Pomocy Bez- domnym, z którym Straż Miejska ściśle współpracuje, bezdomni mają schronienie i nie są uciążliwi dla mieszkańców.

W gminie znajduje się 10 jednostek straży pożarnej, w tym jedna - straży Zawodowej, 8 – na terenach wiejskich

7. Ekonomia gminy Uprzemysłowienie i sytuacja ekonomiczna gminy Andrychów

W gospodarce gminy dominuje działalność produkcyjna. Największą dynami- kę wzrostu można było obserwować w ostatnich latach w handlu i usługach. Dominu- je tutaj zdecydowanie handel artykułami spożywczymi. Należy także odnotować duży rozwój usług budowlanych, powstała duża liczba zakładów remontowo-budowlanych; rozwijają się usługi w zakresie elewacji, ocieplania budynków, usługi instalacyjne wodno-kanalizacyjne, centralnego ogrzewania, usługi projektowe, i inne. Analiza nowych podmiotów gospodarczych zajmujących się produkcją prze- konuje nas, że nie ma dominacji jednej dziedziny, produkcja jest zróżnicowana: me- ble, szycie odzieży i galanterii damskiej, artykuły z tworzyw sztucznych, pomoce naukowe, obuwnictwo, urządzenia elektroniczne, armatura wodna, brykiety, wyroby z wikliny, etc. Biorąc pod uwagę restrukturyzację wielkich zakładów przemysłowych, które zwolnią zapewne jeszcze bardzo wielu pracowników, można przewidywać, że rozwój prywatnej działalności gospodarczej powinien zmierzać w kierunku świadcze- nia szerokiej gamy usług; w tym głównie różnorakich form sportu, wypoczynku i rekreacji, także mnożenia taniej bazy noclegowej w agroturystyce i rozwoju

41 sieci usługowej towarzyszącej rozwojowi turystyki, co wpisuje się w programy rozwojowe gminy. Gmina powinna stworzyć warunki infrastrukturalne (drogi, grunty, media, telekomunikacja) do przyjmowania inwestycji z zewnątrz. Powinna jednakże brać pod uwagę przede wszystkim interes inwestorów wewnętrz- nych, oferując im możliwości inwestowania w bazę usługową dając im w tym pierw- szeństwo. Na rozwój prywatnej przedsiębiorczości będą miały wpływ także inne elementy zwią- zane z działalnością gminy - nowe programy kształcenia młodzieży, nowe instytucje kształcenia, itp. Z końcem 2002 roku gmina ma ponad 8 mln zł deficytu spowodowanego trudno- ściami gospodarczymi największych płatników podatku od nieruchomości: Andoria S.A., AZPB Andropol S.A. i AFM S.A. Pogarsza to możliwości gminy realizowania inwestycji infrastrukturalnych, które mogłyby ożywić rynek pracy. Wtórnie zjawisko to powoduje także wzrost kosztów związanych z rosnącymi wydatkami na opiekę społeczną nad biedniejącymi mieszkańcami gminy, a także z powodu uchylania się przez aparat państwowy z wykonywania jego obowiązków wobec bied- nych, jak w przypadku dodatków mieszkaniowych)

Uwarunkowania geograficzne i przyrodnicze W podziale przyrodniczo-leśnym kraju miasto i gmina Andrychów leżą w obrębie: Krainy VIII – Karpackiej, w dzielnicy Beskidu Śląskiego i Małego (część południowa), Krainy VI – Małopolskiej w dzielnicy Wyżyny i Pogórza Śląskiego. Współczesną sza- tę roślinną obszaru miasta i gminy stanowią zbiorowiska leśne, w części zastąpione przez zbiorowiska wtórne – uprawy polowe wraz z towarzyszącymi im specyficznymi zbiorowiskami chwastów oraz zbiorowiska roślinności ruderalnej towarzyszącej za- budowie, szlakom komunikacyjnym, urządzeniom infrastruktury i nieużytkom. Półna- turalne zbiorowiska (kośne lub pastwiskowe), łąk wilgotnych i świeżych w ciągu ostatnich lat ulegają stopniowej degradacji, której przyczynami są: stopniowe osu- szanie (działanie sieci melioracyjnych) oraz zaprzestanie działalności gospodarczej. Miasto i gmina położone są w zlewni rzeki Wieprzówki (lewobrzeżny dopływ Ska- wy), na powierzchni 158 km2. W biegu powyżej Andrychowa rzeka ma charakter gór- ski, poniżej przybiera charakter nizinny. W jej systemie zasilania przeważa zasilanie powierzchniowe (80%). Wieś Inwałd położona jest w zlewni strumienia Stawki, do- pływu Frydrychówki, a wieś Roczyny – w zlewni Bulówki. W warunkach suszy hydrologicznej obserwowano zanik widocznego przepły- wu w rzece poniżej mostu w Andrychowie. Zjawisko to może być spowodowane nadmiernymi poborami wód na cele komunalne, lub – co bardziej prawdopodobne - tym, że przepływ mniejszy, niż minimalny, odbywa się w grubej warstwie aluwialnej wyściełającej dno rzeki Wieprzówki. Obniżenie przepływu poniżej poziomu warunku- jącego biologiczne przetrwanie ekosystemów rzeki jest skutkiem deficytu wód na obszarze gminy. Jakość wód powierzchniowych jest zła pod względem bakteriologicznym. Ja- kość wód Targaniczanki i Wieprzówki okresowo ulega poprawie. Badania wskazują, że źródła zanieczyszczenia wód pozostają wciąż te same, a stopień zanieczyszczenia zależy od wielkości przepływów i stopnia rozcieńczenia tych zanieczyszczeń. Główne źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych, to: niekontrolowane zrzuty ścieków z wiejskiej indywidualnej zabudowy, zrzuty ścieków przemysłowych. W obszarze gminy można wyróżnić dwa poziomy wodonośne: • wody szczelinowe występujące w utworach piaskowcowych i łupkach fliszu karpackiego • wody w utworach czwartorzędowych występujące głównie w dnach dolin rzecznych.

Zbiorniki wód podziemnych w utworach fliszowych charakteryzują się niewielką wydajnością, uwarunkowaną budową geologiczną. W utworach czwartorzędowych zbiorniki wód związane są prawie wyłącznie z aluwiami den dolin rzecznych. Wody tego zbiornika zalegają w żwirach wyściełających dno doliny. Zasilanie tego zbiornika odbywa się na drodze infiltracji wód opadowych. Przyczyną gorszej jakości wód podziemnych jest głównie nadmierne stężenie związków azotu. Woda pobierana jest z płytkiego poziomu. Mimo to nie zawiera ska- żeń bakteriologicznych. Wskazuje to na stosunkowo dobry stan higieniczny bada- nych studni i ich otoczenia.

Ilość pracodawców / przedsiębiorców w zakresie produkcji, handlu, usług 1) Od 1.01.1998 do 31.12.2002 roku do ewidencji działalności gospodarczej (pro- wadzonej przez Burmistrza Andrychowa) zapisano ogółem 7.215 podmiotów gospodarczych. 2) W tym samym czasie wykreślono z ewidencji 4.351 przedsiębiorców. 3) Zarejestrowanych jest do tej pory 2.864 przedsiębiorców prowadzących 4388 działalności gospodarczych. 4) W okresie: 1.01.2002 - 31.12.2002 wpisano do ewidencji 250 przedsiębiorców, a wykreślono z ewidencji - 241. Tabela: Liczba zarejestrowanych działalności gospodarczych w rozbiciu na rodzaje działalności gospodarczej w końcu 2002 roku. Rodzaje działalności: liczba prowadzonych działalności uwagi gospodarczych Handel 1837 Usługi 1515 Transport 417 Produkcja 494 Gastronomia 125 Ogółem 4388

Według informacji uzyskanych w Informatorium Wojewódzkiego Oddziału GUS-u liczba zarejestrowanych działalności gospodarczych wynosi wg stanu na 31.12.2001 : 3.582 dla całej gminy Andrychów, a w tym: -w samym Andrychowie: 2.251, -w sołectwach: 1.331 8. Rolnictwo Użytki rolne zajmują 49,4 %, a lasy – 40,3 % powierzchni. Liczba ludności, której głównym utrzymaniem jest rolnictwo, to margines działalności gospodarczej. Para- doksalnie w ostatnim czasie znowu się nieco powiększyła, ale to z powodu chronicz- nego bezrobocia w niektórych grupach zawodowych. Jednakże, od lat dominowała w gminie dwuzawodowość biorąc pod uwagę rozdrobnienie gospodarstw rolnych, stosunkowo niewielki obszar gminy pod uprawami i niską jakość gleb podgórskich. Warunki glebowe i terenowe sprzyjają raczej hodowli. Sadownictwo rozwija się tylko w okolicach Andrychowa i Roczynach. Na tym obszarze funkcjonują także gospodarstwa szklarniowe. Ich łączna powierzchnia wynosi około 36 tys. m kw. Infrastruktura wiejska Tereny wiejskie gminy można podzielić na dwie zasadnicze grupy: • wsie o pierwotnym typie rolnym - Inwałd, • wsie o pierwotnym typie zrębowym, pozostałe. Wsie: Inwałd, częściowo Roczyny, najstarsza część Zagórnika, posiadają zwarty typ zabudowy mieszkalnej i usługowej, skupionej w części centralnej obszaru wsi wokół

43 historycznego „nawsia”, od którego prostopadle biegną zasadnicze linie podziałów własnościowych i drogi dojazdowe do pól. Pozostałe miejscowości charakteryzuje rozrzucony, przysiółkowy lub ulicowy typ zabudowy. Wśród sołectw najmniej zainwestowane są Rzyki: 3% terenów, najsilniej Roczyny – 19%. Dla porównania – Andrychów: 37% terenów. Rodzaje gleb W obszarze miasta i gminy można wydzielić cztery kompleksy glebowe: • kompleks podgórski - wytworzony na utworach lessowatych, gdzie wytworzyły się gleby brunatne, brunatne wyługowane i pseudobielicowe, • kompleks rędzin nawapiennych wytworzonych ze zwietrzeliny wapieni Skałek An- drychowskich, najcześciej szkieletowych lub silnie szkieletowych, • kompleks gleb górskich wytworzonych z wietrzelin fliszu karpackiego. Są to głów- nie gleby brunatne wyługowane z płytko występującym poziomem wód gruntowych (1-2 m ppt), • kompleks gleb den dolin rzecznych, wytworzonych na czwartorzędowych osadach aluwialnych, przeważnie: mad brunatnych, w części niecałkowitych, zależnie od poziomu wód gruntowych, często oglejonych. Wyniki prowadzonych badań nie wskazują na ponadnaturalne zawartości metali ciężkich w glebach gminy. Można się spodziewać, że w pobliżu szlaków komunikacyjnych, czy też większych zakładów przemysłowych, lokalnie, zawartość metali ciężkich będzie wyższa. Klasy gruntów i ich powierzchnia:

R III a - 243,00 ha R III b - 814,90 ha R IV a - 1.276,73 ha R IV b - 681,20 ha R V - 628,63 ha R VI - 491,44 ha R VI Z - 5,52 ha Ps II - 2,10 ha Ps III - 87,07 ha Ps IV - 393,75 ha Ps V - 197,38 ha Ps VI - 65,08 ha PZ VI - 8,90 ha Ł III - 26,71 ha Ł IV - 161,63 ha Ł V - 61,47 ha Ł VI - 48,23 ha Ls II - 4,62 ha Ls III - 243,60 ha Ls IV - 774,01 ha Ls V - 194,01 ha Ls VI - 20,10 ha Lz III - 0,75 ha Lz IV - 23,79 ha Lz V - 60,31 ha Lz VI - 4,78 ha

b) struktura użytkowania terenu:

gmina (wsie) Andrychów miasto Andrychów grunty orne 2.472 ha 287 ha sady 75 ha 30 ha łąki trwałe 1.176 ha 98 ha pastwiska trwałe 100 ha 60 ha lasy i grunty leśne 4.002 ha 60 ha pozostałe grunty 1.207 ha 493 ha c) liczba, wielkość i rozłóg (średnia liczba pól) gospodarstw rolnych: grupa A 1 – 2 ha - 945 gospodarstw grupa B 2 – 5 ha - 689 gospodarstw grupa C 5 – 7 ha - 102 gospodarstw grupa D 7 – 10 ha - 28 gospodarstw grupa E 10 – 15 ha - 6 gospodarstw grupa F powyżej 15 ha - 0 gospodarstw d) rodzaj produkcji roślinnej i zwierzęcej (tendencje, kierunki rozwoju): brak danych e) liczba osób pracujacych w rolnictwie i ich dodatkowe źródła przychodów poza rolnictwem: brak danych f) szacowana wielkość bezrobocia ukrytego w rolnictwie: brak danych 9. Turystyka

Atrakcyjność turystyczna

Walory przyrodnicze

Przyroda andrychowskiej części Beskidu Małego nie należy do wyjątkowych, ale jej nie do końca poznane bogactwo musi przyciągnąć każdego wrażliwego czło- wieka. Turysta znajdzie tutaj zarówno pięknie ukształtowane, nakładające się na siebie pasma górskie, różnorodne siedliska leśne i łąkowe czy naturalnie ukształtowane koryta potoków. Znaczna część lasów Beskidu Małego zubożonych długotrwałą inge- rencją człowieka, powoli wraca do swojego pierwotnego stanu. Lasy są mieszane z dominującym bukiem i świerkiem, który zastąpił dominującą kiedyś jodłę. Zobaczyć tu można kilkusetletnie potężne buki o bajkowych kształtach, obce (bo sprowadzone z Kanady) ale piękne daglezje pamiętające czasy cesarza Franciszka Józefa, jak i naturalne młodniki pachnące swoją świeżością. Różnią się one od typowych planta- cji leśnych, jakie można spotkać w innych częściach kraju. Różnorodność wiekowa oraz gatunkowa drzew i krzewów wpływa zarówno na bogactwo pozostałych roślin i grzybów, jak i całą faunę. W rejonie szczytu „Łamanej Skały” (929 m npm) znajduje się rezerwat „Mado- hora”, którego teren porastają lasy świerkowe. Powierzchnia (na terenie gminy An- drychów): 34 ha. Pomnikami przyrody są zarówno pojedyncze drzewa, jak i ich grupy, a także - obiekty przyrody nieożywionej-wapienne „Skałki Andrychowskie”. Pro- ponowane są również do objęcia ochroną prawną w formie rezerwatów leśnych dobrze zachowane obszary: „Beskid”, „Na Czarnym Groniu”, „Nad Przykopnem”, „Pod Klimaską”, Pod Łamaną Skałą”, „Rzyki Jagódki”. Walory kulturowe i historyczne Początki Andrychowa sięgają późnego średniowiecza. Wtedy to, najprawdo- podobniej na przełomie XIII i XIV wieku na ziemie dzisiejszej andrychowszczyzny

45 przywędrowali pierwsi osadnicy pochodzący z Czech i Moraw. Pierwsza pisemna wzmianka o Andrychowie pochodzi z 1345 roku. W 1717 r. ówczesny właściciel dóbr Andrychowskich Franciszek Szwarcenberg-Czerny herbu Nowina, widząc ogromne zniszczenia, jakie poczyniły w jego włościach wojny, pomory i nieurodzaje sprowadził jakoby i osiedlił tutaj rzemieślników z Belgii, Śląska i Saksonii, m. in. tkaczy. Wzmiankuje o tym G.Kubala w książce pt.”Andrychów miasto, gmina i okolice” (Kro- sno 2001), nie potwierdzają tego jednak źródła historyczne. Od tego czasu datuje się intensywny rozwój lokalnego tkactwa, choć jego początki sięgają XVI wieku. Już wtedy andrychowskie tkaniny docierały do Moskwy, Lubeki, Barcelony, Marsylii, Kon- stantynopola, a nawet do Aleksandrii w Egipcie. W 1767 roku król Stanisław August Poniatowski, odpowiadając na usilne starania Stanisława Ankwicza, kolejnego wła- ściciela Ziemi Andrychowskiej nadał wsi prawa miejskie. W okresie międzywojennym władze Andrychowa korzystając z rządowych kredytów rozpoczęły budowę infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej. W 1935 otwarto nowoczesny basen kąpielowy z piaszczystą plażą. W pobliskich górach zaczęto wytyczać pierwsze szlaki turystyczne. Okres II wojny światowej zniszczył wielonarodowy charakter Andrychowa. 24 XI 1939 r. hitlerowcy spalili murowaną synagogę pochodzącą z XIX wieku. W 1941 r. naziści utworzyli getto, w którym zgromadzono Żydów z Andrychowa i okolic. Ostatni transport do KL Auschwitz wyjechał stamtąd 2 XI 1943 r. 27 stycznia 1945 r. wojska niemieckie wycofały się z Andrychowa, a następnego dnia wkroczyli tutaj żołnierze 26 korpusu Armii Radzieckiej. Po II wojnie światowej Andrychów stał się silnym ośrodkiem przemysłowym, posiadającym także rozbudowane zaplecze turystyczne i sportowo-rekreacyjne. Zabytki Kościół parafialny p.w. św. Macieja, wzniesiony w pierwszej połowie XVIII w., przebudowany w następnych stuleciach, przeważa styl barokowy Pałac Bobrowskich z przełomu XVII i XIX w., przebudowany w wieku XIX, utrzymany w stylu klasycystycznym Cmentarz żydowski założony w pierwszej połowie XIX w., zachowanych około 400 nagrobków Kaplica – grobowiec rodziny Kośvitzky’ch , neogotycka z przełomu XIX i XX w. Ważniejsze miejsca pamięci narodowej znajdujące się na terenie gminy -Pomnik Grunwaldzki, wzniesiony w roku 1910 -Cmentarz Komunalny – z grobami powstańców z roku 1863, żołnierzy I i II wojny światowej, legionistów.

Produkt turystyczny baza noclegowa Turystyka staje się ważnym elementem gospodarki gminy. W gminie i bezpo- średniej okolicy w górach znajduje się 16 obiektów z miejscami noclegowymi, w tym: - 2 hotele w mieście (Beskid-60 miejsc, Leskowiec-47 miejsc) - 1 zajazd (Zajazd górski „Kocierz” – 60 miejsc), - 3 schroniska (Turystyczne PTTK na Leskowcu-30 miejsc, Młodzieżowe na Potrójnej-30 miejsc, chatka pod Potrójną – 30 miejsc) - 8 gospodarstw agroturystycznych z 60 miejscami noclegowymi zrzeszonych w Stowarzyszeniu „Chata” i 2 gospodarstwa niezrzeszone, następ- ne – w trakcie organizacji. baza sportowo-rekreacyjna: - tory rowerowe: - trasa 5 km dla rowerów górskich MTB (coroczne eliminacje MTB Żywiec) - trasa rowerowa „techniczna” 0,4 km dla BMX - tor sprawnościowy - cyklotrial - stadniny konne: pp. Marczyńscy, Plackowscy

- basen otwarty - stadion, korty - hala sportowa - Pańska Góra – ścieżki spacerowe i dydaktyczno-przyrodnicze - szlaki turystyczne piesze - trasa wspinaczkowa: skałki Ścieszków Groń – dojazd z Andrychowa przez Przełęcz Kocierską Od czasów międzywojennych rozbudowywano w Andrychowie bazę sportowo- rekreacyjną. Położenie geograficzne, specyficzny klimat oraz rozwinięte zaplecze sportowo-rekreacyjne powoduje, że ziemia andrychowska jest znakomitym terenem do aktywnego spędzania wolnego czasu. Na gości czeka ponad 200 miejsc noclegowych w hotelach i prywatnych gospodarstwach, m.in. eko- i agroturystycznych. W lecie można korzystać ze stadionu sportowego, wyposażonego w bieżnię lekkoatletyczną, kilka boisk oraz korty tenisowe. Obok niego znajduje się basen kąpielowy, a kilkaset metrów dalej położona jest hala sportowa wyposażona m. in. w saunę, siłownię, ho- tel i zaplecze gastronomiczne. Od kilku lat w Andrychowie duże znaczenie mają sporty rowerowe, szczególnie zaś kolarstwo górskie. Na stokach „Pańskiej Góry” wy- budowano tory rowerowe o różnym stopniu trudności, w tym tory BMX, cyklotrial i dual. Ścieżkami „Pańskiej Góry” wiedzie także 5 kilometrowa pętla rowerowa. Z Andrychowa i sąsiednich wiosek prowadzą w pobliskie góry liczne, malowni- cze szlaki turystyczne, którymi dojść można na „Leskowiec” (922 m npm), „Potrójną” (884 m npm), „Jawornicę” (830 m npm) czy „Gancarz” (802 m npm). Teren rezerwatu „Madohora” porastają lasy świerkowe. Tam też znajduje się słynna jaskinia Andrzeja Komonieckiego i inne jaskinie. Zimą na miłośników narciarstwa czekają trzy wyciągi znajdujące się na „Le- skowcu”, w Rzykach-Praciakach i w pobliżu przełęczy Kocierskiej (718 m npm). Wie- le terenów znakomicie nadaje się także do uprawiania narciarstwa biegowego. Du- żym atutem jest usytuowanie Andrychowa w pobliżu znanych i atrakcyjnych ośrod- ków turystycznych południowej Polski, m. in. Krakowa, Wadowic, Oświęcimia, Żyw- ca, Bielska-Białej, Korbielowa i Wisły. Niedawno powstały na Groniu Jana Pawła II (staraniem Pana Stefana Jaku- bowskiego) obiekt sakralny: kaplica dedykowana ludziom gór, wraz z pomnikiem pa- pieża Jana Pawła II, jest licznie odwiedzana przez pielgrzymki i turystów. Obecnie przygotowywany jest do realizacji, zgodnie ze strategią rozwoju gminy, olbrzymi projekt utworzenia Ośrodka Sportów Zimowych w rejonie Leskowca i Jaworzyny. W gastronomii funkcjonują: 7 restauracji, 7 barów, 3 kawiarnie. Daje to w sumie 43 miejsca konsumpcyjne na 1000 mieszkańców w mieście i 25 takich miejsc na terenach wiejskich.

10. Ochrona środowiska Klimat Niższe partie Beskidu Małego są położone w zasięgu piętra klimatycznego umiarkowanie ciepłego, wyższe – umiarkowanie chłodnego. Przeważają wiatry z kierunków południowych i południowo-zachodnich. Klimat Pogórza jest łagodniej- szy (wyższe średnie temperatury roczne). Obszar gminy należy do obszarów o względnie korzystnych warunkach roz- cieńczania zanieczyszczeń powietrza. Sprzyjają temu znaczne prędkości wiatru oraz przewaga wiatrów południowo-zachodnich, dzięki czemu przeważa napływ stosunkowo mniej zanieczyszczonego powietrza. Duża różnica wzniesień pomiędzy po- wierzchnią Pogórza Śląskiego i dnami dolin, a grzbietami Beskidu Małego sprzyja powstawaniu lokalnych ruchów powietrza wpływających korzystnie na lokalne warun-

47 ki aerosanitarne. Czynnikami niekorzystnymi są: znaczna częstotliwość cisz, sprzyja- jąca powstawaniu niskich warstw inwersyjnych utrzymujących się często przez kilka dni, oraz położenie głównych skupisk zabudowy w dnach dolin o utrudnionej wymia- nie powietrza. Dotyczy to w szczególności miasta niekorzystnie zlokalizowanego w dolinie Wieprzówki. Ochrona powietrza. Andrychów jest miastem o dużej skali zagrożenia środowiska z powodu względnie dużej emisji pyłowych zanieczyszczeń powietrza. Pod względem wielkości emisji na 1 km2 powierzchni Andrychów znajdował się w niechlubnej czołówce miast dawnego województwa bielskiego. Uciążliwym źródłem zanieczyszczenia pyłowego była zawsze niska emisja indywidualnych źródeł ciepła opalanych węglem i koksem oraz nierejestrowana emisja drobnych podmiotów gospodarczych, uciążliwych dla najbliższego otoczenia. Wahania poziomu emisji zanieczyszczeń przemysłowych powietrza są w głównej mierze odbiciem aktualnej kondycji ekonomicznej zakładów i związanej z nią wielko- ści produkcji. Wahania poziomu emisji ze źródeł komunalnych – co dotyczy również ciepłowni przemysłowych zaspokajających potrzeby komunalne – uzależnione są od użytkowanego paliwa, co też w pewnej mierze jest odbiciem ich kondycji ekonomicznej – oraz od przebiegu pogody w sezonie grzewczym. Na podstawie danych o na- tężeniu ruchu drogowego można stwierdzić, że na odcinkach i węzłach ulicy Krakow- skiej całkowicie zamkniętych zabudową obrzeżną występują kilkakrotne przekrocze- nia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń powietrza, pyłu zawieszonego, tlenków azotu, tlenków węgla, węglowodorów. Na nie zamkniętych zabudową obrzeżach drogi krajowej stężenia zanieczyszczeń mogą przekraczać dopuszczalne normy około dwukrotnie. Ochrona ziemi. hałas Jednym z efektów urbanizacji jest hałas. Głównym źródłem hałasu jest na terenie miasta i gminy ruch drogowy. Na podstawie danych o natężeniu ruchu pojaz- dów i charakterystyki ciągów komunikacyjnych szacuje się poziom hałasu na krawę- dzi jezdni głównych ciągów drogowych miasta i gminy. W ciągu ulicy Krakowskiej na odcinku przebiegającym przez centrum miasta obudowanym zabudową obrzeżną, z węzłami powodującymi częste hamowania i zatrzymywanie pojazdów, poziom hałasu może przekroczyć w dzień 75dB(A), t.j. około 20dB(A) powyżej poziomu normatyw- nego. W ciągu ulicy Krakowskiej i na odcinku drogi krajowej nr 52 przebiegającym przez tereny z luźną zabudową typu podmiejskiego poziom hałasu kształtuje się w dzień w przedziale 70-75 dB(A), t.j. około 20 dB(A) powyżej poziomu dopuszczalne- go dla terenów podmiejskich osiedli mieszkaniowych. Poziom hałasu na odcinkach tej drogi przebiegających przez tereny otwarte szacuje się na około 70 dB(A). usuwanie i utylizacja odpadów Funkcjonujący obecnie system gromadzenia i usuwania odpadów komunalnych oparty jest na składowisku odpadów komunalnych, które znajduje się przy ulicy Biała Droga ( od 1969r.). Trafiają na nie odpady z całego obszaru gminy Andrychów oraz części gminy Wieprz, wszystkiego około 40 tys.m3. W chwili obecnej składowisko nie posiada zabezpieczeń przed negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Został opracowany projekt uporządkowania (rekultywacji) gospodarki odpadami komunalnymi na w/w składowisku, zakładający wykonanie instalacji i urządzeń zapobiegają- cych uciążliwościom. Po zrealizowaniu tej inwestycji: • uciążliwość składowiska zawierała się będzie w granicach terenu, na którym zo- stało zlokalizowane. Przewidywane wielkości zanieczyszczeń emitowanych do powietrza (przy zastosowanym systemie odgazowania składowiska poprzez stud- nie odgazowujące) nie będą powodowały przekroczeń dopuszczalnych stężeń emitowanych zanieczyszczeń.

• wyeliminowany zostanie wpływ składowiska nie tylko na środowisko gruntowo- wodne, ale także na wody powierzchniowe poprzez ujęcie odcieków ze składowi- ska i skierowanie ich na oczyszczalnię ścieków w Andrychowie. • ograniczona zostanie ilość powstających odcieków poprzez przeprowadzenie za- biegów rekultywacyjnych kształtujących i uszczelniających skarpy składowiska. Spływające z nich wody deszczowe (pozbawione kontaktu ze zdeponowanymi odpadami) odprowadzane będą do potoku Bobrek, jako wody „umownie czyste”.

Gospodarka wodno-ściekowa Wody powierzchniowe: a) rzeki:

Miasto i gmina położone są w zlewni Wieprzówki - lewobrzeżnego dopływu Skawy . Jej całkowita długość wynosi 29,6 km a powierzchnia zlewni 158 km2. Źródła Wie- przówki znajdują się na stokach Madohory, na wysokości 850 m npm. W swoim przebiegu powyżej Andrychowa rzeka posiada charakter górski, poniżej przybiera charakter nizinny. Wskutek znikomej retencji zlewni w jej systemie zasilania przeważa zasilanie powierzchniowe (80 %). W zlewni Wieprzówki położona jes większa część obszaru gminy, wsie: Targanice, Brzezinka, Sułkowice, Rzyki, Zagórnik oraz miasto. Wieś Inwałd położona jest w zlewni rzeki Stawki (dopływ Frydrychówki) a wieś Ro- czyny - w zlewni Bulówki (odwadniana przez jej dopływ – Roczynkę). Bulówka z dopływami należy do zlewni Soły a pozostały obszar miasta i gminy leży w zlewni Skawy. b) wody stojące i ich przeznaczenie gospodarcze:

Staw miejski o charakterze rekreacyjnym, 4-5 stawów prywatnych o charakterze rekreacyjnym.

49 1. SIEĆ WODOCIĄGOWA /dane za lata 1998 - 2002 / 1998 1999 2000 2001 2002 d Lp. Miejscowość a b a b a b a b a b ukończone realizowane planowane 1. Andrychów 50,0 1373 50 1436 50 1436 50 1444 50 1476 0,0 0,0 0 2,0 km + pomp. + 2. Brz.- Targan. 25,9 519 26 537 26 670 26 705 26 723 0,0 0,0 zbior. 3. Inwałd 15,6 485 16 504 16 526 16 526 16 536 0,0 0,0 0 4. Roczyny 19,9 469 20 509 20 509 20 513 20 532 0,0 0,0 0 1,5 km + pomp. + 5. Sułkowice 2,7 140 2,7 149 9,2 543 18 689 18 711 0,0 0,0 zbior. 6. Zagórnik 23,6 349 24 385 24 390 24 397 24 402 0,0 0,0 0 a - całkowita długość sieci wodociągowej / km / b - ile gospodarstw podłączonych jest do sieci / szt. / c - % zwodociągowania gminy - Andrychów - 93, - tereny wiejskie - 73 d - inwestycje e - główne ujęcia-Wieprzówka/Targaniczanka – Stacja Uzdatniania wody Olszyny – wydajność 7 800 metrów sześciennych na dobę 2. SIEĆ KANALIZACYJNA / dane za lata 1998 - 2002 / 1998 1999 2000 2001 2002 dalsze lata Lp. Miejscowość a b a b a b a b a b ukończone realizowane planowane 1. Andrychów 50,1 1546 50,1 1546 51,1 1553 51,5 1572 56,0 1586 4,5 0,0 6,0 2. Brz.- Targan. 5,6 51 5,6 107 6,8 107 6,8 126 11,7 161 4,9 0,0 31,0 3. Inwałd 5,7 61 6,0 125 6,0 125 9,6 224 15,2 132 5,6 0,0 16,0 4. Roczyny 5,4 90 10,5 196 10,5 196 10,5 232 18,1 342 7,6 6,6 18,0 5. Rzyki 4,0 68 4,3 91 4,4 91 4,4 140 16,4 209 12 0,0 23,0 6. Sułkowice 7,4 173 7,9 271 14,0 271 14,0 327 14,3 401 0,3 4,7 24,0 7. Zagórnik 0,0 0 0,0 0 1,5 9 1,5 14 6,7 20 5,2 0,0 17,0 a - całkowita długość sieci kanalizacyjnej / km / b - ile gospodarstw podłączonych jest do sieci / szt. / c - % skanalizowania gminy - Andrychów - 93, - tereny wiejskie - 29 d - inwestycje e - oczyszczalnie ścieków – Andrychów, mechaniczno-biologiczna, przepustowość 43 700 metrów sześciennych na dobę, wykorzystanie 50 %- efekt oczyszczania/redukcja: BZT5 -90%,ChZT-85%, Azot- 50%, Fosfor- 42%, Zawiesina – 90% Inwałd , hydrobotaniczna, przepustowość 116 metrów sześciennych na dobę, wykorzystanie 60%, efekt oczyszczni/redukcja: BZT5-80%, ChZT- 86%, Azot-25%, Fosfor- 40%, Zawiesina – 74%

Wodociągi Gmina korzysta z własnych ujęć wody zlokalizowanych na Targaniczance i Wie- przówce - około 70%, reszta jest kupowana z Zakładu Uzdatniania Wody w Kobierni- cach z ujęcia na Sole. Ponadto sołectwo Rzyki posiada własne ujęcia wody na potoku Ryta i Wieprzówka ( z ujęcia tego korzystają również mieszkańcy Sułkowic Bolęciny). Źródłem zaopatrzenia w wodę mieszkańców Andrychowa jest wodociąg komunalny , obsługujący 97% mieszkańców miasta. Wodociąg ten jest także źródłem wody dla wodociągów wiejskich realizowanych na terenie gminy. Znaczna część terenów wiejskich (Roczyny, Brzezinka, część Targanic, Inwałd) korzysta z miejskiej sieci wodocią- gowej Andrychowa. Ogółem woda z sieci wodociągowej dostarczana jest do 75% mieszkańców wsi. Ogółem na terenie całej gminy znajduje się 159 km sieci wodocią- gu komunalnego oraz ok. 38 km wodociągu opartego na ujęciach w Rzykach W celu zaopatrzenia w wodę pozostałych części gminy niezbędne jest wykonanie: - hydrofornii z pompownią i zbiornikiem wyrównawczym V= 800 m3 oraz 18 km sieci wodociągowej, co umożliwoi doprowadzenie wody do Targanic Nowej Wsi i w rejon Kocierza - wykonanie pompowni i 2 km sieci w rejon osiedli Targanice Rysiówka i Farówka, - wykonanie przepompowni i zbiornika w Targanicach Dolnych - tranzytu Rzyki Praciaki – Sułkowice Bolęcina – ok. 1,5 km sieci - przejścia pod rzeką w celu połączen ia sieci komunalnej z siecią w Sułkowicach Bolęcinie Oczyszczalnie ścieków 1.Komunalna oczyszczalnia ścieków (oddana do użytku w 1992 roku) przewidziana jest do oczyszczania ścieków z terenu całej gminy, co na razie nie jest możliwe z powodu braku sieci na terenach wiejskich. Z sieci kanalizacyjnej w mieście korzysta około 93% mieszkańców. Wydajność oczyszczalni – o około 100 % wyższa, niż obecne zapotrzebowanie. 2.Oczyszczalnia ścieków w sołectwie Inwałd oparta jest na technologii biologicznego oczyszczania ścieków komunalnych poprzez system korzeniowy trzcin.

Najważniejsze zadania mające na celu poprawę gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy: 1)modernizacja oczyszczalni ścieków (w tym: automatyzacja i sterownie) 2)renowacja ok. 20 km kolektorów ściekowych 3)wymiana 14 km nieszczelnej sieci wodociągowej 4)renowacja rurociągu tranzytowego o średnicy 500 mm „Czaniec-Andrychów” Łączna suma potrzeb finansowych: 7.900 tys. zł. Zagrożenie powodziowe Zagrożenie powodziowe stwarza na terenie gminy: -brak rowów odwadniających niewłaściwe fosy, zły stan przepustów, co powoduje gromadzenie się opadów i spływ wód drogami (a nie rowami) i uszkadzanie dróg, - brak regulacji potoków, co powoduje (podczas zwiększonego napływu wód): podmy- wanie przyczółków mostowych, osuwanie się skarp potoków, zagrożenie budowli mostowych i położonych w pobliżu dróg i budynków mieszkalnych. Odprowadzanie ścieków: Andrychów skanalizowany jest w systemie mieszanym, na prawym brzegu rzeki Wieprzówki, w systemie ogólnospławnym, głównie w centrum miasta; w części lewo- brzeżnej – w systemie rozdzielczym i półrozdzielczym za wyjątkiem osiedla Górnica I, skanalizowanego w systemie ogólnospławnym. Głównie jest to kanalizacja grawitacyj- na, ale występuje także kanalizacja ciśnieniowa :w układzie kanalizacji miasta pracują dwie pompownie ścieków – Lenartowicza i Górnica II. Stan kanalizacji miejskiej można określić jako średni, wymagający modernizacji, rozbudowy. Miasto posiada 56 km kolektorów kanalizacyjnych, do których podłączonych

51 jest ok. 93% budynków. Do skanalizowania pozostały następujące fragmenty miasta: początek i koniec ul. Krakowskiej, część osiedla Jana Pawła II, część ul. Słowackiego, Dąbrowskiego, Tkackiej, Żwirki i Wigury. Ścieki komunalne i przemysłowe z wszystkich zakładów odprowadzane są do komunalnej oczyszczalni ścieków, zlokalizowanej w północnej części miasta, na lewym brzegu Wieprzówki. Na terenach wiejskich ścieki odprowadzane są najczęściej do bezodpływowych zbior- ników i wykorzystywane rolniczo lub przez zbiorniki chłonne wprowadzane wprost do ziemi lub pobliskich potoków bez oczyszczania. W ostatnich latach przystąpiono do rozbudowy sieci wodociągowej w sołectwach, a w ślad za tym – podjęto wykonanie kanalizacji na terenie okolicznych wsi, z możliwością grawitacyjnego odprowadzania ścieków do oczyszczalni. Z jednym wyjątkiem: Inwałd odprowadza ścieki do własnej biologicznej oczyszczalni ścieków. Siecią kanalizacyjną o długości 85 km odprowadzane są ścieki od ok. 33% mieszkań- ców wsi. Niezbędne jest jeszcze do wykonania 170 km kolektorów na terenie następujących sołectw: - Brzezinka: 12 km - Inwałd: 17 km - Roczyny: 28 km - Rzyki 18 km - Sułkowice Łęg: 19 km - Sułkowice Bolęcina: 19 km - Targanice : 39 km - Zagórnik: 18 km

11. Infrastruktura techniczna i komunalna Miasto posiada wieloczłonowy układ przestrzenny. Centrum układu stanowi hi- storyczny zespół rozwinięty wokół pałacu Bobrowskich i kościoła parafialnego pw św. Macieja. Główną oś komunikacyjną stanowi ulica Krakowska, odcinek dawnego „traktu cesarskiego” z końca XVIII wieku. Ulica ta łączy wschodni i zachodni kraniec miasta i jest obudowana zwartą zabudową od dworca PKP po stronie wschodniej do wylotu ulicy Grunwaldzkiej po stronie zachodniej. Południową granicę zwartej zabudowy miejskiej stanowi linia kolejowa omijająca łukiem historyczne centrum, którego to łuku cięciwą jest ulica Krakowska, od stacji Andrychów do przystanku Andrychów Górnica. Za rzeką Wieprzówką po stronie zachodniej znajdują się obecnie zakłady przemysło- we. Przedłużeniem tej dzielnicy są osiedla mieszkaniowe: Górnica, Bulówka Dolna, nowe osiedle Żwirki i Wigury. Od wschodu stare miasto ograniczają stoki Pańskiej Gó- ry z osiedlem domków jednorodzinnych i zespołami obiektów sportowych. Najsłabiej zurbanizowane tereny miasta znajdują się na południe od zabytkowego centrum, po- między ulicami Dąbrowskiego a –Żwirki i Wigury. Energia: a) przedsiębiorstwa energetyczne Przedsiębiorstwa energetyczne działające na terenie gminy Andrychów, to: - Beskidzka Energetyka S.A. Zakład Energetyczny Wadowice; - PGNiG S.A. - Oddział Górnośląski Zakład Gazowniczy w Zabrzu, Rozdzielnia Gazu Kęty; - Elektrociepłownia „Andropol” sp. z o.o.;

b).parametry sieci energetycznej, Główny Punkt Zasilania (GPZ) w Andrychowie znajduje się przy ulicy Krakowskiej obok zakładu WSW „Andoria” S.A. na wysokości ulicy Malickiej. W GPZ „Andrychów” zainstalowane są 3 transformatory o łącznej mocy 86 MVA. Stacja ta po stronie 110 kV powiązana jest z głównymi punktami zasilania „Kęty” i „Poręba”. Ze stacji 110/SN „Andrychów” wyprowadzone są linie średniego na- pięcia tworzące układ zasilania w energię elektryczną na obszarze miasta i gminy. linie SN i stacje transformatorowe Linie SN na terenie Gminy Andrychów pracują na napięciu 15 kV. Na terenie miasta układ sieci rozdzielczej średniego napięcia wykonany jest jako kablowy, w układzie pierścieniowym, zasilanym dwustronnie z niezależnych sekcji rozdzielni sieciowej średniego napięcia. Natomiast na obrzeżach miasta sieć średniego napięcia funkcjo- nuje głównie w wykonaniu napowietrznym (słupowym). Zasilanie odbiorców komunalnych po stronie niskiego napięcia następuje liniami kablowymi i napowietrznymi w większości również w układzie pierścieniowym.Na obszarze sołectw praktycznie ca- łość układu zasilania po stronie średniego napięcia pracuje w wykonaniu napowietrznym (w 70% w układzie pierścieniowym), a po stronie niskiego napięcia odwody zasi- lane są promieniowo liniami napowietrznymi. Odbiorcy na terenie miasta zaopatrywani są z 49 szt. stacji transformatorowych 15/0,4 kV z mocami transformatorów od 100 do 630 kVA. Na obszarze sołectw pracuje aktualnie 85 szt. stacji transformatorowych o mocach jednostkowych od 50 do 250 kVA. W sumie na terenie miasta i gminy znajdują się 134 stacje transformatorowe 15/0,4 (wnętrzowe i napowietrzne).

W obszarze miasta nie występuje scentralizowany system ciepłowniczy. Potrzeby cieplne Andrychowa pokrywane są z 5 źródeł ciepła pracujących na potrzeby niezależnych od siebie systemów sieci ciepłowniczych. Właścicielami tych systemów są: Elektrociepłownia „Andropol” sp. z o.o., Andrychowska Spółdzielnia Mieszkaniowa, Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, § 15 zinwentaryzowanych kotłowni przemysłowych i lokalnych o mocy 0,11 ÷ 2,00 MW. Źródła te przeważnie pokrywają potrzeby własne zakładów, a w przypadku kotłowni lokalnych potrzeby własne: obiektów użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych • Szeregu indywidualnych źródeł ciepła o mocy poniżej 0,1 MW.

Łącznie na terenie miasta zinwentaryzowano 20 źródeł ciepła o mocy powyżej 0,1 MW.

Zestawienie źródeł ciepła przedstawiono odpowiednio

- w Tabeli 3-1 - dla źródeł ciepła o mocy powyżej 1 MW - w Tabeli 3-2. dla kotłowni o mocy w przedziale 0,1 ÷ 1 MW. Lokalizację źródeł ciepła przedstawiono na załączonej do opracowania mapie systemu ciepłowniczego gminy Andrychów (mapa w skali 1: 15 000). Paliwem wykorzystywanym w wymienionych kotłowniach jest gaz ziemny, paliwo stałe (węgiel, koks, miał węglowy), olej opałowy oraz biogaz. Procesem ciągłym w gminie jest modernizacja lokalnych kotłowni węglowych związana z przejściem na paliwo ekologiczne tj. gaz ziemny, lub olej opałowy. W chwili obecnej na terenie gminy pozostało jeszcze kilka obiektów opalanych wę- glem. Tabela 3-1. Źródła ciepła o mocy powyżej 1 MW Lp. Nazwa + adres Moc kotłowni Paliwo Zapotrzebo- Roczna produk- [MW] wanie mocy cja energii kotłów kotłów rodzaj zużycie cieplnej [GJ] 3 wodnych parowych [t, lub m ] [MW] 1 Elektrociepłownia - 98,00 „Andropol” węgiel 33 200 47,79 491 556 2 Źródło ciepła ASM 17,40 - miał wę- – Lenartowicza 4 glowy 6 962 15,13 105 808 3 Źródło ciepła ZGKiM 7,00 - – Metalowców 2 węgiel 3 300 6,01 43 963 4 Źródło ciepła ASM 4,40 - miał wę- – Lenartowicza 77 glowy 2 968 4,00 40 725 5 AFM 2,00 - - Batorego 35 węgiel 2 200 1,60 16 547 6 ZWiK 1,35 - - Batorego 68 koks 460 1,02 7 780 7 Źródło ciepła ASM 1,12 - gaz – Pachla 16 GZ-50 214 251 1,10 6 781 8 Wosana S.A. - 1,07 gaz -Batorego 35 GZ-50 80 000 0,80 ~ 3 000 Tabela 3-2. Kotłownie o mocy od 0,1 MW ÷ 1 MW Lp. Nazwa + adres Moc całko- Paliwo Zapotrzebowanie Roczna produk- wita kotłowni rodzaj zużycie mocy cieplnej cja energii [MW] [t, lub m3] [MW] [GJ] 9 Woj. Szpital Psych. gaz -Dąbrowskiego 19 0,760 GZ-50 354 000 0,750 10 673 10 Szkoła – Andrychów - Dąbrowskiego 2 0,648 koks 180 0,580 8 144 11 ZWiK - Batorego 68 0,500 biogaz 250 000 0,380 2 880 12 Szkoła – Sułkowice gaz - Racławicka 188 0,410 GZ-50 40 000 0,400 1 809 13 Szkoła – Inwałd gaz - Wadowicka 75 0,328 GZ-50 42 595 0,324 1890 14 Szkoła – Rzyki gaz - Szczęśniaki 1 0,326 GZ-50 44 849 0,300 966 15 Szkoła – Roczyny gaz - Szkolna 10 0,323 GZ-50 65 000 0,280 1 992 16 Szkoła –Targanice gaz - Targanice 182 0,290 GZ-50 38500 0,280 1 161 17 Źródło ciepła ASM gaz - 1 Maja 21 0,170 GZ-50 36 029 0,150 1 115 18 Miejski Dom Kultury gaz -Szewska 7 0,152 GZ-50 41700 0,138 844 19 Wiejski Ośrodek węgiel 11,30 Zdrowia – Targanice 0,120 koks 43,34 0,110 1 075 20 Przedszkole gaz - Słowackiego 9 0,110 GZ-50 3 1300 0,092 536

Sieć gazowa a) długość sieci tabela: Urządzenia gazownictwa sieciowego – stan w dniu 31.XII.1999r Długość czynnej sieci rozdzielczej (bez podłączeń do budynków) [km] w tym o ciśnieniu razem poniżej od 49 hPa 49 hPa do 0,39 MPa Gmina Andrychów 298,2 29,4 268,8 -miasto Andrychów 45,9 29,4 16,5

-sołectwa 252,3 - 252,3 b).ilość przyłączy (miejscowości z wyszczególnieniem ilości przyłączy), Czynne podłączenia do budyn- ków [szt.]

mieszkalnych niemieszkal- nych Gmina Andry- chów 5106 120 -miasto Andry- chów 1189 60

-sołectwa 3917 60 c) wszystkie miejscowości na terenie gminy posiadają sieć gazową

Sieć telekomunikacyjna (stan z dnia 31.12.2002) a) liczba abonentów telefonicznych - brak danych b) placówki pocztowe Andrychów, Sułkowice-Bolęcina c) przekaźniki telefonii komórkowej na terenie gminy: Era GSM – AZPB “Andropol” SA, Inwałd Plus GSM – Andrychów Górnica Idea – brak na terenie gminy (najbliższy w Wieprzu)

Sieć drogowa w mieście: Rodzaj drogi Nazwa drogi Ilość mb Ilość dróg Drogi krajowe K52 Razem: 4 229 1 Drogi wojewódzkie 781 Razem: 3 200 1 Drogi powiatowe miej- Razem: 19 572 19 skie Drogi gminne Razem: 25 000 52

Sieć drogowa na terenach wiejskich: Rodzaj drogi Nazwa drogi Ilość mb Ilość dróg Drogi krajowe K52 Razem: 4 300 1 Drogi wojewódzkie 781 Razem: 8 400 1 Drogi powiatowe Razem: 23 000 6 Drogi gminne Razem:197 000 280

Drogi gminne pozamiejskie znajdują się w ośmiu sołectwach w liczbie ok.280 i łącznej długości 197 000 mb, w tym – o powierzchni asfaltowej: 82 000 mb.

Stan techniczny dróg: - poza granicami miasta – dobry - w granicach miasta- ok.60% w złym stanie, pozostałe- stan dobry.

12. Komunikacja Układ drogowy, kolejowy, szlaki komunikacyjne, dojazdy w mieście długość sieci drogowej - 52,0 km długość dróg krajowych - 4,2 km długość dróg wojewódzkich - 3,2 km długość dróg powiatowych miejskich - 19,6 km długość dróg gminnych - 25,0 km liczba skrzyżowań sterowanych sygnalizacją - 2 liczba skrzyżowań układu podstawowego ogółem - 51 łączna liczba miejsc parkingowych w gminie - ok. 1150

Roczne nakłady finansowe z budżetu państwa i samorządu na utrzymanie, remonty, modernizację i inwestycje - 4.430.480∗ zł Roczne nakłady na utrzymanie, remonty, modernizacje układu drogowego gminy - 2.788.648 zł (sumarycznie: budżet państwa i samorządu) Roczne nakłady na inwestycje układu drogowego gminy - 1.482.347 zł (sumarycznie: budżet państwa i samorządu) Roczne nakłady finansowe na utrzymanie, remonty i modernizacje dróg/ulic gminnych oraz powiatowych z budżetu samorządu - 2.277.326 zł Wielkość nakładów finansowych na inwestycje z budżetu samorządu: drogi/ulice gminne oraz powiatowe w granicach administracyjnych gminy - 1.255.317 zł ∗ dane z końca 2002 r. dotyczy transportu, łączności i gospodarki komunalnej w zakresie drogownictwa

Gmina Andrychów współfinansuje (wraz z gminami Kęty i Porąbka) Międzygminny Zakład Komunikacyjny Sp. z o.o. Jego zadaniem jest zapewnienie komunikacji w mieście i podmiejskich wioskach, a także połączeń z sąsiednimi miejscowościami.

Długość tras komunikacyjnych transportu drogowego osób w granicach administracyjnych miasta/gminy - 17 / 52 km Długość linii komunikacyjnych transportu drogowego osób w granicach administracyjnych miasta/gminy - 100 / 105 km Liczba przystanków w granicach administracyjnych miasta/gminy - 27/68 szt. Średnio-dobowa liczba autobusów spółki - 12 Wielkość dotacji z budżetu gminy - 790 000 zł Prędkość eksploatacyjna - 35 km/h ∗ dane z końca 2002 roku

Transport pasażerski kolejowy - na jednej trasie relacji: Wadowice - Kęty długość linii kolejowej w granicach administracyjnych gminy – 4 km Liczba miejsc obsługi podróżnych: 1 dworce i 2 przystanki PKP Ruch (natężenie) liczba zarejestrowanych pojazdów w gminie: ogółem - 16.306∗ w tym: samochody ciężarowe - 1.845 samochody osobowe - 13.238 motocykle i skutery - 1.154 autobusy - 69

∗ dane z końca 2001 roku Ruch uliczny na trasie K52 w mieście (ulica Krakowska) powoduje ogromne zatłocze- nie tej trasy, bardzo wydłuża czas przejazdu przez miasto i jest podstawowym problemem miasta zarówno w opiniach mieszkańców, jak i w opiniach inwestorów. W roku 2002 doszło do na tej trasie do 10 wypadków (3 ofiary śmiertelne): 1 rowerzysta, 8 pieszych, 1 kierowca) Wypadki drogowe w gminie Liczba wypadków zgłoszonych w ciągu roku - 31∗ Liczba zabitych - 3 Liczba rannych - 57 Liczba pieszych biorących udział w wypadku - 18 ∗ dane z końca 2002 roku II. Analiza SWOT

Uwarunkowania Wewnętrzne: mocne i słabe strony Mocne strony • znaczna liczba osób w wieku przed- i produkcyjnym, społeczność gminy jest młoda, a stosunkowo duża liczba ludzi stara się osiągnąć wysoki poziom wy- kształcenia • koncentracja nie w pełni wykorzystanych zasobów dla aktywności wytwórczych (głównie przemysłu) oraz potencjalne możliwości lokalizacyjne dla inwestycji tego typu, • obecność dużych przestrzeni otwartych w pobliżu centrum miasta, przeznaczonych w planie przestrzennego zagospodarowania na cele przemysłowe, • znaczne zasoby pracy zarówno w obszarze miasta jak i najbliższym otoczeniu (mobilne zawodowo, nie stawiające wysokich wymagań płacowych), • stosunkowo dobre w porównaniu z innymi gminami wyposażenie w infrastruktu- rę techniczną, • aktywność i otwartość miejscowej społeczności, • dobra potencjalna dostępność komunikacyjna (po wykonaniu niezbędnych inwestycji), • wielka atrakcyjność terenów południowych gminy dla ruchu turystycznego.

Słabe strony

• wysokie ryzyko tzw. „wybuchu społecznego” na skutek koncentracji niekorzystnych czynników, skutków bezrobocia, • niedostateczne możliwości finansowe gminy dla inwestowania w rozwój; im więcej wydatków na „socjal”, tym mniej ich pozostaje na tworzenie infrastruktury rozwoju gospodarczego,

• kumulacja niekorzystnych czynników wytwarza u inwestorów przekonanie, że inwestowanie w gminie, w której „będzie tylko gorzej” jest nieracjonalne i zbyt ryzykowne; trzeba poczekać na „lepsze czasy”, • obciążenie gminy rosnącymi wydatkami socjalnymi (bieda), niedostateczny za- sób środków potrzebnych na inwestycje, • wysokie prawdopodobieństwo ucieczki ludzi wykształconych, • ogromne zadłużenie dużych firm, oddalające perspektywę wyjścia z trudności i dostosowania się do rynku, • brak większych kompleksów nowych terenów przygotowanych technicznie i scalonych własnościowo, przez co łatwiejszych do pozyskania) dla różnego typu działalności inwestycyjnej inwestorów prywatnych, • zbyt mało tzw. wewnętrznych inwestorów w gminie, zbyt mało miejscowego ka- pitału na inwestycje, • niedostatki sieci kanalizacyjnej na terenach wiejskich , co skutkuje zanieczysz- czaniem wód, • hipoteczne zabezpieczenie długów WSW Andoria S.A. na atrakcyjnych dla in- westorów działkach i obiektach (halach produkcyjnych) uniemożliwia szybkie ich zbycie i wykorzystanie gospodarcze.

Uwarunkowania Zewnętrzne: Szanse i Zagrożenia Szanse • koncentracja kadry wysoko i średnio kwalifikowanej oraz bliskość ośrodków aka- demickich Śląska i Krakowa, • położenie miasta w strefie korzystnej dla ożywionych kontaktów i współdziałania gospodarczego głównie w ramach aglomeracji Bielskiej, Śląska, Oświęcimia, Kra- kowa ale również ze Słowacją, Czechami, Węgrami, • sąsiedztwo atrakcyjnych w skali kraju terenów turystyczno-rekreacyjnych tak na terenie gminy (południowa część) jak i poza terenami gminy (Beskid Śląski, Be- skid Żywiecki, Pasmo Babiogórsko - Jałowieckie) w połączeniu z rosnącym zna- czeniem wypoczynku i rekreacji w życiu społeczeństw „rozwiniętych”, • bliskość dużych rynków konsumentów dla wyspecjalizowanej produkcji żywno- ściowej, szczególnie w rolnictwie ekologicznym (warzywnictwo, pieczarkarstwo, ogrodnictwo), i konsumentów turystyki kwalifikowanej przeznaczonej dla osób niezamożnych, a także - przeznaczonej dla osób łączących wypoczynek z popra- wą stanu kondycji fizycznej, • programy „pomocowe” unijne, Banku Światowego, państw i organizacji międzyna- rodowych, dające szansę podwojenia możliwości inwestycyjnych. Zagrożenia • kurczenie się zarówno lokalnego jak i krajowego rynku zbytu dla niektórych ofero- wanych przez gminę rodzajów produkcji, jak: tkaniny bawełniane, silniki Diesla, etc. • bliskie sąsiedztwo silnych ośrodków gospodarczych, szczególnie Śląskiej Specjal- nej Strefy Ekonomicznej (Bielsko –Tychy - Gliwice) przyciągającej inwestorów z kręgu dostawców przemysłu motoryzacyjnego, stanowiących konkurencję go- spodarczą dla tradycyjnych przemysłów gminy, • wielka aktywność sąsiednich miast (Kęty, Oświęcim) w inwestowaniu w infrastruk- turę i promowaniu swoich parków przemysłowych wśród inwestorów.

III. Misja: Gmina Andrychów - dobre miejsce do nauki, pracy i zabawy. Wizja rozwoju Znaczący ośrodek wysokiej aktywności edukacyjnej i kulturalnej, z atrakcyjnym i różnorodnym rynkiem pracy, oferujący nowe formy zatrudnienia powstałe dzięki rozwojowi sektora usług turystycznych, wspieraniu małej i średniej przedsiębiorczości w produkcji przemysłowej i handlu, a - dzięki konsekwentnej realizacji polityki ekorozwo- ju – region o wysokiej jakości wszystkich komponentów środowiska przyrodniczego. IV. Cele strategiczne i cele operacyjne CELE STRATEGICZNE CELE OPERACYJNE 1.Rozwój gospodarczy gminy 1.1 Rozwój instytucji wspomagających rozwój gospodarczy gminy: MIP, ICE, Andrychowskiego Parku Przemysłowego, funduszy pożyczkowych, etc. 1.2 Rozwój infrastruktury dla wspomożenia rozwoju gospodarczego 1.3 Usprawnienie układu komunikacyjnego 1.4 Ograniczenie bezrobocia 1.5 Promocja gospodarcza miasta i regionu (lobby ing, reklama, publicity, promocja osobista) 2.Rozwój turystyki 2.1 Rozwój bazy turystycznej 2.2 Tworzenie nowych form i instytucji dla turystki i rekreacji. 2.3 Utworzenie centrum informacyjno – promocyjnego dla bazy turystycznej i promocja walorów An- drychowa i okolic. 2.4 Rozwój bazy sportowej i rekreacyjnej w mieście dla potrzeb mieszkańców i rosnącego ruchu turystycznego. 3.Rozwój oświaty i kultury 3.1 Rozwój nowych form kształcenia i nowych placó- wek oświatowych i promocja miasta jako centrum kształcenia. 3.2 Poprawa standardów wyposażenia placówek oświatowych 3.3 Współpraca z fundacjami i innymi organizacjami pozarządowymi dla wykorzystania szansy tkwią- cej w programach unijnych adresowanych do młodzieży. 4.Poprawa sytuacji mieszkaniowej 4.1 Realizacja programu mieszkań komunalnych i opieki socjalnej. 4.2 Współpraca z organizacjami pozarządowymi w programach pomocy i zapewnienie niezbęd- nych środków na pomoc dla najuboższych 4.3 Program mieszkaniowy TBS Cel strategiczny 1: ROZWÓJ GOSPODARCZY GMINY Cel operacyjny 1.1: Rozwój instytucji wspomagających rozwój gospodarczy gminy: MIP, ICE, APP, funduszy pożyczkowych, poręczeniowych, etc. ZADANIA EFEKTY 1. Remont i wyposażenie części • specjalnie dobre warunki działania dla początkują- pomieszczeń byłego internatu (lub cych firm • doradztwo dla początkujących przedsiębiorców innego obiektu) na potrzeby Mało- • obsługa i pomoc biurowa (telekomunikacja, tłuma- polskiego Inkubatora czenia, kontakty z zagranicznymi odbiorcami, itp.) Przedsiębiorczości (MIP) • pomoc w trudnościach okresu początkowego 2. Remont i wyposażenie pomiesz- • szkolenia w dostępie do najnowocześniejszych tech- czeń na potrzeby Internetowego nologii telekomunikacyjnych i internetowych

Centrum Edukacyjnego (ICE) • nauka nowoczesnego oprogramowania komputerowego • otwieranie pola do działania dla najnowocześniej- szych dziedzin gospodarki 3. Założenie Centrum Szkolenia • bezpłatne lub tylko częściowo płatne programy szko- Dorosłych (programy szkoleniowe leniowe z wykorzystaniem pomocy fundacji lub pro- gramów pomocowych początkujących przedsiębiorców i • nowa wiedza i umiejętności dla bezrobotnych przekwalifikowania bezrobotnych) • podnoszenie kwalifikacji początkujących przedsię- przy MIP-ie we współpracy z Powia- biorców towym Urzędem Pracy. • wykorzystanie potencjału finansowego Urzędu Pracy dla spotęgowania działalności szkoleniowej. 4.Stworzenie warunków do działania • ułatwienie pomocy finansowej w postaci kredytów Funduszu Poręczeniowego i Mikro- dla początkujących firm • stworzenie szansy dla ubezpieczania kredytów w pożyczek przy MiP-ie postaci wzajemnych poręczeń przedsiębiorców 5.Zorganizowanie wspólnego • likwidacja wszelkich prawnych barier w kupnie lub przedsięwzięcia pod nazwą Andry- wynajmie nieruchomości przeznaczonych pod inwestycje przemysłowe chowski Park Przemysłowy z działek • ułatwienia w dostępie do mediów: wody, kanalizacji, i obiektów WSW Andoria S.A., prądu, gazu, łączy telekomunikacyjnych, etc. AZPB Andropol S.A., gminy A-chów • dobra droga dojazdowa dla transportu przemysłowe- i innych udziałowców. go • szybsze tempo działań przygotowawczych do zakła- dania przedsiębiorstw • niższe koszty dla przedsiębiorców w inwestowaniu • wzrost rynku pracy, zmniejszenie bezrobocia • efekt kuli śnieżnej (inwestorzy przyciągają nowych inwestorów)

Cel operacyjny 1.2: Rozwój infrastruktury technicznej dla wspomożenia rozwoju gospodarczego ZADANIA EFEKTY 1. Poprawa infrastruktury poprzez • zachęcenie inwestorów do lokowania fabryk w wykonanie dróg dojazdowych, strefie kanalizacji i doprowadzenie mediów • obniżenie kosztów inwestycji przemysłowych • przyśpieszenie procesu inwestycyjnego do działek wchodzących w skład • wzrost rynku pracy, obniżenie bezrobocia 2APP. I n westycje telekomunikacyjne, • stworzenie warunków do rozwoju tzw. nowych poprzez działanie firm prywatnych - przemysłów i technologii konkurentów TP S.A., dla obniżenia • poprawienie warunków działania • otwarcie drogi dla nowych, młodych inwestorów kosztów użytkowania łączy teleko- do samodzielnej działalności munikacyjnych. • ożywienie na rynku inwestycyjnym • poprawa koniunktury, obniżenie bezrobocia

Cel operacyjny 1.3 : Usprawnienie układu komunikacyjnego ZADANIA EFEKTY 1.Budowa drogi dojazdowej do Par- • poprawa transportu towarowego do fabryk w tym ku Przemysłowego lokowanej po- rejonie między ulicami: Batorego i Biała • usprawnienie ruchu drogowego poprzez czę- ściowe odciążenie ulicy Krakowskiej Droga. • duża zachęta dla inwestorów do lokowania fabryk w tym rejonie 2.Budowa tzw. małej obwodnicy • ruch lokalny na osiedle odciąży ulicę Krakowską wraz nowym mostem na rzece • przyśpieszenie przejazdu przez Andrychów • usprawnienie poruszania się pojazdów w centrum miasta • poprawienie atrakcyjności działek przy nowych drogach • spadek liczby kolizji i wypadków drogowych, za-

trucia środowiska naturalnego i hałasu na obrze- żach dróg 3.Wykonanie trzeciego pasa do • odblokowanie ruchu na ulicy Krakowskiej zjazdów w rejonie marketu Albert • zwiększenie płynności jazdy na ulicy Krakowskiej • przyśpieszenie przejazdu przez miasto w ruchu tranzytowym • zmniejszenie zanieczyszczenia spalinami, spadek poziomu hałasu • poprawa komfortu jazdy w tranzycie 4. Starania o inwestycję pn. budowa • zwiększenie płynności ruchu dużej obwodnicy Andrychowa (na • przyśpieszenie przejazdu w ruchu tranzytowym drodze K52) • poprawa atrakcyjności A-chowa w oczach inwe- storów • wzrost atrakcyjności nieruchomości przy drodze • impuls do dalszego rozwoju gospodarczego wo- kół drogi.

Cel operacyjny 1.4. Ograniczenie bezrobocia i pobudzenie rynku pracy na terenie gminy ZADANIA EFEKTY • znajomość struktury społecznej grupy bezrobotnych: 1. Analiza bezrobocia na terenie • wieku, płci, struktury wykształcenia, gminy • rozeznanie w oczekiwaniach osób bezrobotnych • poznanie oczekiwań lokalnych przedsiębiorców • szkolenia dla zdobywania nowych umiejętności 2.Przekwalifikowanie bezrobotnych • praktyki u lokalnych przedsiębiorców 3.Podnoszenie kwalifikacji • doskonalenie zawodowe • zdobycie zawodu przez bezrobotnych bez kwali- bezrobotnych fikacji • orientacja na rynku pracy • pewność siebie 4.Treningi w zakresie aktywnego po- • umiejętność nawiązywania kontaktów szukiwania pracy. • umiejętność redagowania niezbędnych doku- mentów • szansa na zdobycie umiejętności w zakresie prowadzenia własnej działalności gospodarczej

Cel operacyjny 1.5: Promocja gospodarcza miasta i regionu (lobbying, reklama, publicity, promocja osobista) ZADANIA EFEKTY 1. Lobbowanie na rzecz interesów mia- • przebicie się z problemami gminy na najwyższe sta i konkretnych przedsięwzięć rozwo- szczeble władzy jowych we wszystkich dostępnych or- • stworzenie atmosfery konieczności pomocy władzom ganach władzy politycznej, ustawodaw- gminy przy rozwiązywaniu problemów • priorytety w aplikowaniu do programów struktural- czej i administracyjnej, jako obowiązek nych Rady Gminy, Burmistrza i wszystkich urzędników samorządowych. 2.Aktualizacja strony internetowej • pełna wiedza na temat działalności urzędu miejskie- Urzędu Miejskiego w Andrychowie go, wydawanych dokumentów, realizowanych pro- gramów, uchwał, etc. • dostęp do informacji finansowych: przetargów, kosz- tów przedsięwzięć, etc. • tworzenie atmosfery zaufania, wytwarzanie przeko- nania, że władza niczego nie ukrywa • upowszechnianie kultury prawnej, wiedzy na temat tego, kto za co w państwie odpowiada i co mogą władze samorządowe 3 Utrzymywanie stałych kontaktów z • informacja dla mieszkańców • informacja i motywacja dla potencjalnych inwestorów

61 prasą lokalną lub lokalnymi mutacjami • tworzenie klimatu przychylności dla inicjatyw władz pism ogólnopolskich, promowanie no- miasta wych inicjatyw związanych z gospodar- • ograniczanie pola dla nieprzychylnych plotek ką miasta 4. Utrzymywanie stałych kontaktów z • informacja zwrotna o opiniach inwestorów i poczyna- organizacjami grupującymi przedsię- niach burmistrza biorców • tworzenie atmosfery przychylności dla inicjatyw władz miasta 5. Przygotowywanie specjalnych wy- • promocja APP wśród inwestorów dawnictw promujących wielkie przed- • promocja Kompleksu LESKOWIEC dla operatorów sięwzięcia lub adresowanych do kon- turystycznych i na targi turystyczne kretnych adresatów • promocja MIP-u i ICE wśród kandydatów na przed- siębiorców Cel Strategiczny 2: ROZWÓJ TURYSTYKI Cel operacyjny nr 2.1: Rozwój bazy turystycznej ZADANIA EFEKTY 1.Wykonanie działań przygotowaw- • otwarcie nowej dziedziny rozwoju gospodarczego czych do utworzenia Kompleksu nar- gminy ciarsko- turystyczno- rekreacyjnego • znaczny wzrost możliwości inwestowania Leskowiec • znaczny wzrost liczby miejsc pracy • otwarcie pola do rozwoju dla innych usług 2.Wykonanie niezbędnej infrastruktury • umożliwienie działania obiektów kompleksu obsługu- związanej z Kompleksem Leskowiec: jących turystów a) kolektora kanalizacyjnego • poprawienie możliwości dojazdowych do Kompleksu b) poprawienie drogi dojazdowej Cel operacyjny nr 2.2: Tworzenie nowych form i instytucji dla turystyki i rekreacji ZADANIA EFEKTY 1.Otwarcie nowych szans dla małych • zwiększenie liczbę turystów w gminie jako skutek lokalnych inwestorów poprzez: wzbogacenia oferty turystycznej -rozwój bazy noclegowej dla turystów • lepsze samopoczucie turystów (agroturystyka) • szansa dla miejscowych, małych inwestorów, jakich -rozwój nowych usług turystycznych nie dają inne dziedziny gospodarki :trasy rowerowe, konne, szkółki jeź- • szansa na znaczny wzrost liczby miejsc pracy • impuls rozwojowy dla innych dziedzin gospodarki dzieckie, etc. dla wzbogacenia oferty • turystycznej, -rozwój handlu i usług wokół turystyki: rzemiosło artystyczne, pamiątkarstwo, itp. Cel operacyjny nr 2.3: Utworzenie centrum informacyjno – promocyjnego dla bazy turystycznej i promocja walorów Andrychowa i okolic. ZADANIA EFEKTY 1.Utworzenie Biura Informacji Tury- • lepsze wykorzystanie bazy turystycznej poprzez in- stycznej, pocz. utrzymywanego przez formowanie o niewykorzystanych miejscach gminę (1 etat) i współpracującego z • zwiększenie liczby turystów Małopolską Organizacją Turystyczną i • efektywniejsze promowanie zasobów turystycznych innymi tour-operatorami, następnie gminy usamodzielnionego.

Cel operacyjny nr 2.4: Rozwój bazy sportowej i rekreacyjnej w mieście dla potrzeb mieszkańców i rosnącego ruchu turystycznego. ZADANIA EFEKTY 1.Remont I adaptacja istniejących • odtworzenie i przystosowanie istniejącej bazy spor- obiektów sportowych I rekreacyjnych towo-rekreacyjnej do dzisiejszych warunków i aktu- alnych wymogów • lepsze wykorzystanie istniejącej bazy 2.Zaprojektowanie I wykonanie nowego • wzbogacenie oferty turystycznej

62 kompleksu sportowo - rekreacyjnego w • poprawa jakości życia mieszkańców mieście • zwiększenie oferty „czasu wolnego”

Cel Strategiczny 3: ROZWÓJ OŚWIATY I KULTURY Cel operacyjny nr 3.1: Rozwój nowych form kształcenia i nowych placówek oświatowych ZADANIA EFEKTY 1.Przekształcenie filii dwóch wyższych • znaczny wzrost liczby studentów, także z odległych uczelni działających na terenie Andry- stron chowa w Oddziały Studiów Dziennych • wzrost kwalifikacji miejscowej młodzieży w zawodach poprzez zaoferowanie uczelniom od- potrzebnych w gminie powiedniej do potrzeb powierzchni • odraczanie startu w życie zawodowe młodych ludzi i poprawienie ich szans na rynku pracy • związanie uczelni i studentów-praktykantów z go- spodarką gminy • ożywienie rynku wynajmu mieszkań-stancji dla stu- dentów Cel operacyjny nr 3.2: Poprawa standardów wyposażenia placówek oświatowych ZADANIA EFEKTY 1. Poprawa standardów wyposażenia • poprawa kondycji fizycznej dzieci i młodzieży bazy szkolnej dla dzieci I młodzieży, ze • zwiększenie oferty korzystnych społecznie form spę- szczególnym uwzględnieniem rozwoju dzania czasu wolnego bazy sportowo-rekreacyjnej. • zwiększenie dostępu dzieci i młodzieży do internetu • zwiększenie efektywności nauczania z pełniejszym wykorzystaniem nowych środków audiowizualnych Cel operacyjny nr 3.3: Współpraca z fundacjami i innymi organizacjami pozarzą- dowymi w realizacji programów oświatowych ZADANIA EFEKTY 1. Współpraca z organizacjami dla peł- • zwiększenie szans na wymianę dzieci i młodzieży z niejszego wykorzystania efektów wy- innymi krajami przy pomocy środków unijnych chowawczych, jakie dają kontakty z • efektywniejsze zagospodarowanie czasu wolnego dziećmi i młodzieżą z innych krajów dzieci i młodzieży (obozy letnie, wycieczki, letnie kursy • efekty wychowawcze: zmiana mentalności, otwarcie językowe, obozy integracyjne, itp.). na świat, inne kultury, nauka tolerancji dla odmien- ności. Przeciwdziałanie fali ksenofobii, agresji wobec cudzoziemców, lepperyzacji życia społecznego poprzez szansę, jaką dają unijne programy wymiany młodzieży, dotowane z Brukseli. Cel strategiczny 4: POPRAWA SYTUACJI MIESZKANIOWEJ I OPIEKI SOCJALNEJ Cel operacyjny nr 4.1 Realizacja programu mieszkań komunalnych ZADANIA EFEKTY 1.Wykorzystanie wolnych, często nisz- • zmniejszenie „głodu mieszkaniowego” wśród mło- czejących obiektów, które – po niewiel- dych ludzi, rozpoczynających życie rodzinne kich adaptacjach – można by przezna- • przyśpieszenie startu ludzi młodych w życie rodzinne czyć na mieszkania. • sprawniejsze prowadzenie gospodarki mieszkaniowej: wymiany mieszkań, eksmisji, itp. Cel operacyjny nr 4.2. Zapewnienie niezbędnych środków na pomoc dla najuboż- szych ZADANIA EFEKTY 1.Zapewnienie niezbędnych środków • efektywne adresowanie pomocy finansowej gminy do na pomoc dla najuboższych i współpra- tych osób, które tego naprawdę tego potrzebują ca z organizacjami pozarządowymi dla • ograniczenie marnotrawstwa w tym zakresie realizacji tego celu. • łagodzenie skutków postępującego niedostatku bezrobotnych mieszkańców gminy • zapobieganie kumulowaniu się „zapalnych punktów”

grożących wybuchem społecznym Cel operacyjny nr 4.3 Program mieszkaniowy: TBS i przygotowanie warunków dla budownictwa indywidualnego. ZADANIA EFEKTY 1.Program mieszkaniowy TBS dla • danie szansy na łatwiejsze zdobycie mieszkań dla stworzenia nowych szans na mieszka- osób ustabilizowanych finansowo, średnio zamoż- nia dla osób średnio zamożnych lub nych młodych ustabilizowanych finansowo, z • ułatwienie rotacji w gospodarce mieszkaniowej perspektywami zatrudnienia. • odciążenie programu mieszkań socjalnych od osób, 2.Przygotowanie infrastruktury dla roz- które stać na niewielkie inwestowanie w mieszkania. woju budownictwa indywidualnego poprzez doprowadzenie dróg i mediów.

V. Harmonogram działań. Harmonogram przedsięwzięć zmierzających do realizacji celów strategicznych i operacyjnych Strategii Rozwoju Gminy Andrychów znajduje się w Wieloletnim Planie In- westycyjnym (WPI) stanowiącym załącznik do niniejszego dokumentu.

VI. Bibliografia Przy opracowywaniu niniejszego tematu wykorzystano informacje zawarte w następujących publikacjach: 1. Sesja strategiczna powiatu wadowickiego – materiał wstępny czerwiec 1999r., autorstwa Fundacji Promocji Gospodarczej regiony Krakowskiego, 2. Opinie mieszkańców o problemach zagospodarowania gminy Andrychów Raport z badań ankietowych , Kraków, czerwiec 1996, autorstwa VRG STRATEGY Co. .Ltd. 3. Strategia Rozwoju Gminy Andrychów (w ramach Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Andrychów)-wersja robocza. W.Mancewicz, A.Kwaśniak, W.Wańkowicz, Biuro Rozwoju Krakowa S.A., Kraków, kwiecień 1997, 4. Strategie inwestycyjne gmin. Promocja inwestycji przez gminy. Warszawa, Październik 1996, autorstwa Instytutu Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwami Prywatnymi 5. Analiza strategiczna i zarys strategicznego programu rozwoju zespołu gmin turystycznych Materiały szkoleniowe ,Kraków 1996, Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie 6. Tworzymy plan rozwoju gospodarczego gminy Poradnik, Warszawa 1998, Projekt Sieci Demokratycznej (DemNet), USAID, AED, 7. Strategie inwestycyjne gmin, Warszawa, listopad 1997 Praca zbiorowa pod red.M.Bąka i P.Kulawczyka, Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwami Prywatnymi 8. Wspieranie przedsiębiorczości przez samorząd terytorialny Warszawa 2000,praca zbiorowa, Polska Fundacja Promocji i Rozwoju MSP 9. Handel detaliczny a rozwój miasta i regionu D.Fic,K.Wenzel,Organon,Zielona Góra 2000, 10. Jak władze lokalne mogą wspierać przedsiębiorczość. Praca zbiorowa,wyd.Śląsk,Warszwa 1998, Polska Fundacja Promocji i Rozwoju MSP 11.Materiały z Seminarium dla przedstawicieli samorządów gospodarczych i terytorialnych na zlec. Min.Gospodarki,, Olsztyńska Szkoła Biznesu, Olsztyn 2001 przygotował: Wydział Rozwoju i Polityki Gospodarczej (BR)