DOCSLIB.ORG

Stanisław Brzozowski Und Der „Kultura“-Kreis

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Stanisław Brzozowski Und Der „Kultura“-Kreis UNIVERSITÄT FREIBURG DEPARTEMENT FÜR EUROPASTUDIEN UND SLAVISTIK STANISŁAW BRZOZOWSKI UND DER „KULTURA“-KREIS (IN POLNISCHER SPRACHE) DISSERTATION zur Erlangung der Doktorwürde an der Philosophischen Fakultät der Universität Freiburg (CH) Genehmigt von der Philosophischen Fakultät auf Antrag der Professor Jens Herlth (1. Gutachter), Ulrich Schmid (2. Gutachter) und Edward Swiderski (3. Gutachter). Prof. Bernadette Charlier Pasquier, Dekanin. vorgelegt von Monika Anna Noga Polen Freiburg, den 21. Oktober 2019 UNIWERSYTET WE FRYBURGU INSTYTUT STUDIÓW EUROPEJSKICH I SLAWISTYKI STANISŁAW BRZOZOWSKI W KRĘGU „KULTURY” PARYSKIEJ ROZPRAWA DOKTORSKA napisana w Instytucie Studiów Europejskich i Slawistyki pod kierunkiem naukowym Profesora Jensa Herltha Recenzenci: Profesor Ulrich Schmid, Profesor Edward Swiderski Dziekan: Profesor Bernadette Charlier Pasquier Monika Anna Noga Polska Fryburg, 21 październik 2019 STANISŁAW BRZOZOWSKI W KRĘGU „KULTURY” PARYSKIEJ 1. Wprowadzenie ..................................................................................................................... 1 1.1. Ramy pracy ................................................................................................................... 8 1.2. Próba teoretycznego ujęcia przedmiotu badań ........................................................... 11 1.3. Terminologia .............................................................................................................. 17 2. Czapski a Brzozowski ....................................................................................................... 19 2.1. Czapski przed odkryciem Legendy Młodej Polski (1919) .......................................... 22 2.2. Czapski a Fiłosofow – rozwój relacji po roku 1919 ................................................... 25 2.3. Brzozowski na Chocimskiej 35 i w „Domku w Kołomnie” (1934-1936) .................. 28 2.4. Relacja Giedroycia i Fiłosofowa – rola Brzozowskiego ............................................ 30 2.5. Nawiązanie do myśli Brzozowskiego w 1923 r. ........................................................ 32 2.6. Dyskusje wokół Brzozowskiego w „Za Swobodu!” w 1924 r. .................................. 45 2.7. Czapski o Brzozowskim na łamach „Wiadomości Literackich” ................................ 56 2.8. Brzozowski w „Domku w Kołomnie” i w „Polityce” ................................................ 62 2.9. Podsumowanie ............................................................................................................ 72 3. Giedroyc i Brzozowski ...................................................................................................... 74 3.1. „Brzozowszczyk” czy „żeromszczyk”? ...................................................................... 77 3.2. Niezmienna zasada Giedroycia .................................................................................. 85 3.3. Brzozowski w ujęciu Giedroycia ................................................................................ 86 3.4. Priorytet: polityka pisma ............................................................................................ 87 3.5. Podsumowanie ............................................................................................................ 90 4. Herling-Grudziński a Brzozowski ..................................................................................... 92 4.1. Herling-Grudziński na łamach „Kultury”................................................................... 94 4.2. Projekt: Filozofia romantyzmu polskiego ................................................................... 96 4.3. Norwid – „Piewca rozwalin historii”.......................................................................... 97 4.4. Stanowisko Herlinga-Grudzińskiego wobec Frydego .............................................. 100 4.4.1. Wpływ Frydego na koncepcję, stylistykę i terminologię Noty o Brzozowskim.. 100 4.4.2. Wpływ Frydego na merytoryczną stronę Noty o Brzozowskim .......................... 107 4.5. Recenzja Filozofii romantyzmu polskiego w „Orle Białym” ................................... 124 4.6. Herling-Grudziński i Czapski ................................................................................... 125 4.7. Rozrachunek z Brzozowskim ................................................................................... 128 5. Czesław Miłosz ............................................................................................................... 130 5.1. Dyskusje wokół Brzozowskiego w latach 30. i 40. Analiza Bulionu z gwoździ ...... 130 5.1.1. Krytyczne stanowisko Miłosza wobec „Wiadomości Literackich” ................... 136 5.1.2. Miłosz a Trzebiński. Spór o Brzozowskiego ...................................................... 139 5.1.3. Miłosz o Brzozowskim w latach 1942-1946. Retrospekcja ............................... 145 5.2. Zwrot ku Brzozowskiemu dzięki Michałowi Borwiczowi ....................................... 147 5.2.1. Rówieśnicy: Miłosz i Borwicz ........................................................................... 147 5.2.2. Miłosz – pośrednik pomiędzy Giedroyciem a Borwiczem ................................ 149 5.2.3. Miłosz a artykuł(y) Borwicza o Brzozowskim i Malraux .................................. 150 5.3. Zwrot ku Brzozowskiemu w latach 50. Korespondencje: Giedroyc, Wat i Walicki 153 5.3.1. Miłosz między amerykańską emigracją a przygotowaniami do Człowieka wśród skorpionów .......................................................................................................... 155 5.3.2. Zwrot „egzystencjalno-marksistowski” .............................................................. 160 1 5.3.3. Początek pracy nad Brzozowskim ...................................................................... 162 5.3.4. Motywacje Miłosza przy pisaniu o Brzozowskim. Kontakt z „Kulturą” ........... 164 5.4. Próba rekonstrukcji filozofii Brzozowskiego (podjęta przez Miłosza) .................... 168 5.4.1. Brzozowski a egzystencjaliści: powinowactwa .................................................. 173 5.4.2. Brzozowski a egzystencjaliści: różnice .............................................................. 186 5.4.3. „Katalog filozoficznych motywów” ................................................................... 197 5.4.4. Podsumowanie .................................................................................................... 208 6. Brzozowski Czapskiego .................................................................................................. 212 6.1. Opublikowany po latach tekst Czapskiego o Brzozowskim .................................... 215 6.2. Podsumowanie na łamach „Kultury” ....................................................................... 225 6.2.1. Podejście do religijności Brzozowskiego ........................................................... 236 6.3. Podsumowanie .......................................................................................................... 243 7. Zakończenie .................................................................................................................... 246 8. Bibliografia...................................................................................................................... 254 8.1. Bibliografia podmiotowa .......................................................................................... 254 8.1.1. Utwory Stanisława Brzozowskiego .................................................................... 254 8.1.2. Inne ..................................................................................................................... 255 8.1.3. Materiały nieopublikowane ................................................................................ 256 8.2. Bibliografia przedmiotowa ....................................................................................... 258 9. Zusammenfassung ........................................................................................................... 287 2 WYKAZ SKRÓTÓW Poniższe skróty odsyłają do prac Stanisława Brzozowskiego (cytuję ze skrótem i z numerem strony w nawiasie) FRP - Filozofia romantyzmu polskiego (1905), wstęp G. Herling-Grudziński, Rzym, Nakładem Oddziału Kultury i Prasy 2. Korpusu 1945. GWN - Głosy wśród nocy. Studia nad przesileniem romantycznym kultury europejskiej, z teki pośmiertnej wydał i przedmową poprzedził O. Ortwin, wstęp C. Michalski, posłowie A. Bielik-Robson, Warszawa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2007. KŻ - Kultura i życie. Zagadnienia sztuki i twórczości. W walce o światopogląd, wstępem poprzedził A. Walicki, teksty opracowała i przygotowała do druku oraz indeks zestawiła K. Podgórecka, Warszawa, PIW 1973. I - Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej, wstępem poprzedził A. Walicki, oprac. tekstu, nota wydawcy, indeks S. Góra, Kraków, Wydawnictwo Literackie 1990. LMP - Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej, t. 1-2, opracowanie tekstu, nota wydawcy J. Bahr, współpraca S. Góra, Kraków, Wydawnictwo Literackie 2001. LI, LII - Listy, oprac., przedmową, komentarzem i aneksami opatrzył M. Sroka, t. 1-2, Kraków, Wydawnictwo Literackie 1970. P - Pamiętnik, wstęp M. Wyka, oprac. M. Urbanowski, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich 2007. SWL - Sam wśród ludzi, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1979. WPK - Wczesne prace krytyczne, pod red. M. Sroki, wstępem poprzedził A. Mencwel, Warszawa, PIW1988. 3 WMW - Widma moich współczesnych. Fikcyjne portrety satyryczne, Kraków, Universitas
Load more

Recommended publications
  • 'Politics of History'?
    35 Professor Jan Pomorski Maria Curie-Skłodowska University, Lublin, Poland ORCID: 0000-0001-5667-0917 AD VOCEM WHAT IS ’POLITICS OF HISTORY’? CONCERNING POLAND’S RAISON D’ÉTAT* (ad vocem) Abstract The term ‘politics of history’ can be encountered in the narratives created by three distinct types of social practice: (1) the social practice of research (‘politics of history’ is the subject of the research, and not the practice); (2) the social practice of politics (‘politics of history’ is practiced, and may be either an instrument for gaining and retaining power, and/or an instrument for realising the state’s raison d’état); (3) the social practice of memory (where the practice of ‘politics of history’ also has a place, and is synonymous with ‘politics of memory’). The author argues that political raison d’état requires Poland to pursue an active politics of history which should be addressed abroad, and proposes that its guiding ideas should be based on three grand narratives: (1) the fundamental role of ‘Solidarity Poland’ in the peaceful dismantling of the post-Yalta system in Europe, (2) the Europe of the Jagiellonians, and (3) the Europe of the Vasas, as constructs simultaneously geopolitical and civilisational, in which Poland performed an agential function. Keywords: politics of history as a subject of research, politics of history as a subject of practice, politics of history as raison d’état Institute of National Remembrance 1/2019 36 “Whoever does not respect and value their past is not worthy of respect by the present, or of the right to a future.” Józef Piłsudski “Polishness – it is not Sarmatian-ness, it is not confined to the descent from pre-Lechite peasants and warriors; nor it is confined to what the Middle Ages made of them later.
    [Show full text]
  • A Farewell to Giedroyc
    Warsaw, January 2017 A farewell to Giedroyc Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz The plans for the future of TV Belsat presented by Foreign Minister Witold Waszczykowski are a good excuse for an overall reflection on Poland’s eastern policy as it is being conducted today. The proposal to drastically reduce Belsat’s funding and pass those savings on to funds for a new Polish-language channel to be broadcast abroad, including officially to Belarus, should not be seen as a one-off deci- sion. It is a symptom of a fundamental turn-around: the departure from the assumptions that have guided nearly 25 years of Poland’s policy towards its Eastern European neighbours. Symbolically, this change can be described as ‘a farewell to Giedroyc’. No free Poland without a free Ukraine Despite various twists and turns, the Third Republic’s eastern policy has constantly drawn on several fundamental principles1. The roots of these principles lay in the concept, formulated in the 1960s by Mieroszewski and Giedroyc, of how to approach Ukraine, Lithuania and Belarus (ULB for short), which were then parts of the USSR2. These principles can be summarised as follows: Poland’s freedom is closely linked to the sovereignty (de facto independence from Russia) of our eastern neighbours. If Stefan Batory Foundation 1 In Polish historiography, periods of the statehood of the Republic of Poland (Pol. Rzeczpospolita Polska) are un- officially numbered as follows: the First Republic (Pol.I. Rzeczpospolita, from the mid-15th century until the final partition of 1795), the Second Republic (Pol. II. Rzeczpospolita, 1918–1945) and the Third Republic (Pol.
    [Show full text]
  • Parisian Culture's Views on Eastern Europe As a Factor
    POLISH POLITICAL SCIENCE VOL XXXIV 2005 PL ISSN 0208-7375 ISBN 83-7322-481-5 PARISIAN CULTURE’S VIEWS ON EASTERN EUROPE AS A FACTOR IN CONTEMPORARY POLISH FOREIGN POLICY by Iwona Hofman When analyzing events which unfolded in the Ukraine during the fi nal months of 2004 and the involvement of Polish politicians and public opinion in the strug- gle for the preservation of the democratic character of presidential elections, a question arises regarding the connection of their actions with the political projects of Jerzy Giedroyć, the founder and sole editor of an infl uential magazine and a centre of political thought, which was Culture , published in Maisons-Laffi tte, near Paris, in the years 1947–2000. Historians and political scientists rightly emphasize the fact that the „Eastern doctrine”, also known as the ULB doctrine (from the abbreviation of „Ukraine, Lithuania, Belarus”), has been a constant element of Polish foreign policy since 1989. Generally speaking, Giedroyć was convinced that nationalist impulses would eventually destroy the Russian empire from within, and a sovereign Poland would gain three new neighbours in the East: Ukraine, Lithu- ania and Belarus. " is process was expected to take place in the near future, as foreseen by Culture contributors who called on the émigrés from Eastern Europe to work together in laying solid foundations for the future partnership. Restricted in his political activities, Jerzy Giedroyć believed that words could be translated into actions. He also realized that a magazine whose program is characterized by far-reaching visions based on dismantling the European order shaped in Yalta, must fi rst of all fi ght national prejudices and stereotypes, present true history and show the common fate of the then enslaved nations.
    [Show full text]
  • Digitization of the Resources of the Literary Institute in Paris
    Artykuły Kognitywistyka i Media w Edukacji 2018, nr 2 Ewelina Górka Digitization of the resources of the Literary Institute in Paris Abstrakt Digitalizacja zasobów Instytutu Literackiego w Paryżu Instytut Literacki został założony w 1946 r. w Rzymie. Jak wskazano w powołują- cym go rozkazie, głównym celem było prowadzenie akcji wydawniczej w dziedzinie kulturalnej, literackiej i społecznej, a także zbieranie dorobku piśmiennictwa pol- skiego. Inicjatorem tego przedsięwzięcia i redaktorem był Jerzy Giedroyc. W okre- sie funkcjonowania Instytutu Literackiego, tj. w latach 1947–2000, ukazało się 637 numerów miesięcznika „Kultura”, 171 numerów kwartalnika „Zeszyty Historyczne” oraz książki: 26 publikacji w latach 1947–1952 i 378 książek w serii „Biblioteka Kul- tury”. Oprócz wskazanych wyżej publikacji, w archiwum Instytutu Literackiego za- chowała się bardzo duża liczba innych książek, czasopism polskich i zagranicznych, wycinków prasowych oraz dokumentów, listów i fotografii. Ich zebranie i uporząd- kowanie, a także wykonanie wersji elektronicznej było możliwe m.in. dzięki projek- tom: „Inwentarz Archiwum Instytutu Literackiego Kultura” oraz „Digitalizacja Ar- chiwum Instytutu Literackiego”. W artykule została zwrócona uwaga na proces digitalizacji zasobów Instytutu Lite- rackiego. Cyfrowe wersje oryginalnych tekstów źródłowych mogą bowiem posłu- żyć dalszym badaniom na temat spuścizny Jerzego Giedroycia. Wskazany dostęp to także ułatwienie do podejmowania dalszych prac i ochrona dokumentów, zwłasz- cza rękopisów, w związku z niszczeniem i upływem czasu. Jako przykład ilustrują- cy tę tezę w artykule posłużono się przykładem Jerzego Pomianowskiego, jedne- go ze współpracowników paryskiej „Kultury”, wskazując sposoby przeprowadzania wstępnej kwerendy źródłowej, tak ważnej dla realizacji tematu badawczego. Słowa kluczowe: Instytut Literacki, Jerzy Giedroyc, digitalizacja Digitization of the resources of the Literary Institute in Paris 151 The Literary Institute was founded in 1946 in Rome.
    [Show full text]
  • Speakers and Chairpersons
    Speakers and Chairpersons Professor Urszula Augustyniak (born 1950) gained her Master’s, Doctoral and Habilitation degrees at the University of Warsaw in 1973, 1979 and 1988 respectively. She has taught at the Institute of History at the University of Warsaw since 1977, and has served inter alia as Pro-Dean and head of the Early Modern History section of the Institute of History, as well as head of the Lithuanistica Commission of the Polish Academy of Sciences. A specialist on the cultural, social, political and confessional history of the Polish-Lithuanian Commonwealth, among her more recent publications are Wazowie i ‘królowie rodacy’. Studium władzy królewskiej w Rzeczypospolitej XVII wieku (1999), two monographs on Hetman Krzysztof II Radziwiłł (2001), Historia Polski 1572-1795 (2008, also published as History of the Polish-Lithuanian Commonwealth: State – Society – Culture, 2015) and Państwo świeckie czy księże? Spór o rolę duchowieństwa katolickiego w Rzeczypospolitej w czasach Zygmunta III Wazy. Wybór tekstów (2012). Katarzyna Błachowska is a habilitated doctor of the Institute of History of the University of Warsaw, where she heads the Didactic and Historiographical Section. Since 2002 she has been a member of the Polish-Ukrainian group ‘The Multicultural Historical Environment of Lwów/Lviv in the Nineteenth and Twentieth Century’. Her research interests cover Polish, Russian, Ukrainian, Belarusian and Lithuanian historiography in the nineteenth and twentieth centuries, the history of Rus’ and the medieval Grand Duchy of Lithuania. Among her more important publications are (as Katarzyna Krupa) articles on the links of Lithuanian dukes with Novgorod the Great in the fifteenth century (published in Kwartalnik Historyczny and Przegląd Historyczny in 1993) and (as Katarzyna Błachowska) the books Emergence of the Empire.
    [Show full text]
  • Jerzy Giedroyc (1906–2000)
    Jerzy Giedroyc (1906–2000) Jerzy Giedroyc, Maisons-Laffitte, 1987 r. r. 1987 Maisons-Laffitte, Giedroyc, Jerzy Fot. © BohdanPaczowski Redaktor. Tak mówiono i pisano o Jerzym Giedroyciu naj- częściej. Był znany jako twórca i redaktor wydawanego od 1947 r. miesięcznika „Kultura” oraz założyciel Instytutu Li- terackiego. Podparyskie Maisons-Laffitte, gdzie mieściła się siedziba zarówno redakcji, jak i Instytutu, stało się symbolem polskiej kultury na emigracji po II wojnie światowej. To tu wy- chodziły nie tylko przekłady na język polski Geor ge’a Orwella Rczy Arthura Koestlera, lecz też dzieła Gustawa Herlinga-Gru- dzińskiego, Witolda Gombrowicza, Czesława Miłosza i wielu innych pisarzy, które nie mogły ukazać się drukiem w kraju po 1945 r. Bez Redaktora – często pisanego właśnie wielką literą – polska kultura byłaby prawdopodobnie uboższa o te i o wiele innych nazwisk. Jerzy Giedroyc to jednak nie tylko wydawca, lecz także ktoś, kto inspirował, przekonywał do spraw beznadziejnych, załatwiał rzeczy niemożliwe do załatwienia, zmieniał przeko- nania Polaków, a czasem również – ich sąsiadów. Książę Jerzy Giedroyc urodził się 27 lipca 1906 r. w Mińsku Li- tewskim. Był pierwszym z trzech synów aptekarza Ignacego Giedroycia i Franciszki ze Starzyckich. Jako dziesięciolatek został wysłany przez rodziców do gimnazjum w Moskwie. To miasto mogło się wydawać wtedy miejscem bezpiecz- niejszym niż Mińsk, bo położonym dalej od frontu. Nikt nie przypuszczał jednak, że już niedługo stolica Rosji pogrąży Jsię w chaosie rewolucji. Zanim to się stało, młody Giedroyc mieszkał na stancji i uczył się w gimnazjum Komitetu Pol- skiego. W 1917 r., kiedy skończył się rok szkolny, wyruszył do Petersburga, gdzie miał nadzieję spotkać swojego stry- ja.
    [Show full text]
  • (1946-2000) (Association Institut Littéraire "Kultura") (Poland) Ref N° 2008-54
    MEMORY OF THE WORLD REGISTER Archives of the Literary Institute in PARIS (1946-2000) (Association Institut Littéraire "Kultura") (Poland) Ref N° 2008-54 PART A – ESSENTIAL INFORMATION 1 SUMMARY ARCHIVES of THE LITERARY INSITUTE in PARIS (1946-2000) (Association Institut Littéraire “Kultura”) The Archives of the Literary Institute are the complete documentation of the Institute’s activities in the years 1946-2000. They are a unique collection, which depicts the work of an unparalleled emigration institution, which, thanks to the intellectual and political vision implemented for decades by its founders and leaders, played an extremely vital role in one of the most important historical events of the 20th century – the peaceful victory over the communist dictatorship and the division of the world into two hostile political blocs. The Institute significantly contributed to the success of the transformation of 1989-1990s by creating intellectual and political foundations, which, through a dialogue of the elites, allowed for reconciliation between the nations of Eastern and Central-Eastern Europe. The Institute also deserves recognition because it enabled the intellectuals of this part of Europe to participate in a wide international intellectual exchange in a period of an information blockade and censorship that lasted till the end of the 1980s. The Institute fulfilled the functions of: • the publishing house that produced the journal “Kultura” that inspired intellectuals from Central-Eastern Europe and fought against censorship in the countries under totalitarian rule, • a centre of independent political thought for emigrants from Eastern European countries, such as Poland, Ukraine, Belarus, Czechoslovakia, Hungary, Baltic countries, • an organizer of support for authors, dissidents and independent organizations from countries behind the Iron Curtain in the 1950s and 1960s, especially for organizations that were established in the 1970s, like e.g.
    [Show full text]
  • Dorota Sieroń-Galusek, Józef Czapski – About Learning and Teaching Art
    RIHA Journal 0030 | 20 October 2011 Józef Czapski – about learning and teaching art Dorota Sieroń-Galusek Peer review and editing organized by" Międzynarodowe Centrum ultury, ra"#w / International Cultural Centre, rakow #evie ers" Maria Hussa"owska&'zy%zko, Janusz (ezda Polish version available at / Wersja polska dostępna pod: (RIHA Journal 0029) Abstract The subject of the article is the issues of intellectual and artistic formation. From the extremely rich life and intellectual background of Józef Czapski (1896–1993) – a painter and writer – the author selects the experiences he gained as a co-creator of the Kapiści group, that is a company of students who organised a trip to Paris under the supervision of Professor Józef Pankiewicz and was later transformed into a self-teaching group. Pankiewicz himself subsequently became an important figure for Czapski. Walks in the Louvre organised by Pankiewicz, not only for his students, were recorded by Czapski in a long interview published as a book. There is a likely connection between the Paris experience of the young painter and the situation when years later an émigré to Paris Józef Czapski introduced others into the world of painting, both through his essays and during walks modelled on those that Pankiewicz had invited him to. And it is this moment determining the fact that a student, consciously looking at his master, in his turn becomes a master for others, that forms the subject of these reflections. 3 4 Józef Czapski ( !"#$ ""%& $ a painter+ essayist and abo-e all a man 'hose almost century(long life 'as marked 'ith epoch(making experiences.
    [Show full text]
  • Draft—Do Not Cite Without Author's Written
    DRAFT—DO NOT CITE WITHOUT AUTHOR’S WRITTEN PERMISSION Émigré Networks, the National Endowment for Democracy, and American Support to Solidarność by Gregory F. Domber Assistant Professor of History University of North Florida Prepared for The Havighurst Center The 9th Annual International Young Researchers Conference: 1989 Then and Now Miami University Oxford, Ohio October 29-31, 2009 DRAFT—DO NOT CITE WITHOUT AUTHOR’S WRITTEN PERMISSION 1 DRAFT—DO NOT CITE WITHOUT AUTHOR’S WRITTEN PERMISSION In November 1989, Solidarność chairman Lech Wałęsa spoke in front of a joint session of the U.S. Congress to express his “gratitude to the American people,” saying: “It is they who supported us in the difficult days of martial law and persecution. It is they who sent us aid.”1 Since the 1980s, the exact nature and quantity of this aid to the Solidarność movement has remained a politically charged question steeped in secrecy. Based on records from the AFL-CIO, Polish-American Congress, and the National Endowment for Democracy, as well as interviews with participants on all sides of this support network, this paper explains how much money and material made its way from the United States to Poland and begins to address how it got across borders. While the sources of Solidarność’s success in 1989 were primarily domestic, it is difficult to overlook this American support as an essential factor which empowered the opposition and privileging Solidarność’s moderate perspective within a growing field of opposition voices during Poland’s long struggle from General Wojceich Jaruzelski’s declaration of martial law in 1989 to the PZPR’s decision to engage in an honest dialogue with Walesa and Solidarność in August 1988.
    [Show full text]
  • Jerzego Giedroycia Idea Ulb – Geneza, Założenia, Próby Realizacji
    STUDIA Z HISTORII SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ 2015 Tom XV http://dx.doi.org/10.18778/2080-8313.15.09 Przemysław Waingertner (Uniwersytet Łódzki Wydział Filozoficzno-Historyczny Katedra Historii Polski Najnowszej) JERZEGO GIEDROYCIA IDEA ULB – GENEZA, ZAŁOŻENIA, PRÓBY REALIZACJI. ZARYS PROBLEMATYKI erzy Giedroyc – nie sposób było pozostać obojętnym wobec głoszonych przez niego poglądów i podejmowanych działań. W Polsce międzywojennej, okre- Jślając się mianem konserwatysty i piłsudczyka, był krytykowany zarówno przez zachowawców (zarzucających mu „socjalizowanie”), jak i adherentów Mar- szałka (oskarżających go o nieuzasadnione poddawanie w wątpliwość autorytetu Jego następców). Atakowali go również socjaliści i narodowcy, odrzucając tezy jego publicystyki. Po II wojnie światowej – wbrew własnym intencjom – podzielił polską emigrację, ale także antykomunistyczną opozycję w kraju. Jedni komple- mentowali go jako prawdziwego męża stanu i wizjonera, ukazującego perspek- tywy dla niepodległej i demokratycznej przyszłości Polski i całej Europy Wschod- niej, a zarazem myśliciela poważnie traktującego znane przysłowie o historii jako „nauczycielce życia”. Inni krytykowali go za polityczną naiwność – złudną wiarę w możliwość liberalizacji systemu komunistycznego i słabość wobec „nawróco- nych komunistów”. Dla władz tzw. Polski Ludowej był „agentem CIA”, tym- czasem dla Amerykanów, współpracujących ze środowiskami polskiej emigracji, pozostał „niepokornym Polakiem”, pragnącym zachować niezależność finansową i polityczną. Po upadku Związku Sowieckiego
    [Show full text]
  • Federalism and Nationalism in Polish Eastern Policy
    Politics&Diplomacy Federalism and Nationalism in Polish Eastern Policy Timothy Snyder As the European Union admits more and more states of the Timothy Snyder is Assistant Professor of former communist bloc, the eastern border of the Euro- History at Yale Univer- pean Union will overlap with a number of other very sity. His most recent book is The Reconstruction important divides: between more and less prosperous states, of Nations: Poland, Ukraine, between western and eastern Christianity, between states Lithuania, Belarus, 1569- with historically friendly ties with the United States and 1999. those without. Integration into the European Union will become far more than a metaphor, as its borders will func- tion like those of a sovereign state. Wh e r e will the European Union find its eastern policy, its Os t p o l i t i k ? During the Cold War, West Germany was the main so u r ce of eastern policy, for good reason. A divided Germany then marked the border of eastern and western Europe. Tod a y , Germany has been reunified, and soon the European Union will enlarge to include Germany’s eastern neighbors, most importantly Poland and Lithuania. The cold war lasted for two ge n e r ations; the new divide between eastern and western Europe promises to last at least as long. Poland and Lithuania will soon become, and long remain, the eastern marches of the European Union. Their ideas and initiatives are likely to guide whatever eastern policy the European Union devises. What exactly their inclinations will be, however, is far from clear.
    [Show full text]
  • Jerzy Giedroyc and Ukraine
    THE POLISH-UKRAINIAN PARTNERSHIP Security * Politics * Society edited by Teresa Astramowicz-Leyk Waldemar Tomaszewski Yaryna T\irchyn Kamil Sygidus Institute of Political Science Unlversity of Warmia and Mazury in Olsztyn PARTNERSTWO POLSKO-UKRAIŃSKIE Bezpieczeństwo * Polityka * Społeczeństwo pod redakcją Teresy Astramowicz-Leyk Waldemara Tomaszewskiego YarynyTurchyn Kamila Sygidusa Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Wydanie publikacji dofinansowane przez Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego Recenzja tekstów w jęz. polskim: dr hab. MARCIN Ch e łm in ia k - Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Recenzja tekstów w jęz. ukraińskim i angielskim: doc. dr OLEKSANDR GORBACH — Uniwersytet Narodowy Politechnika Lwowska Redaktor wydawniczy D a n u t a Jamiołkowska Projekt okładki i opracowanie graficzne A dam Głowacki ISBN 978-83-89559-96-8 © Copyright by Instytut Nauk Politycznych • Olsztyn—Lwów 2017 Ark. wyd. 22,19; ark. druk. 18,75 Druk: Zakład Poligraficzny UWM w Olsztynie, zam. 24 Spis treści Słowo od Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego............................. 9 Wstęp .j:%. ...................................... ....................................... ....... 11 POLSKA I UKRAINA W MIĘDZYNARODOWYM SYSTEMIE POLITYCZNYM I BEZPIECZEŃSTWA Waldemar Żebrowski, Wpływ grup interesów i nowych ruchów społecznych na funkcjonowanie współczesnych demokracji............................. ...... 19 ЮрШ Тишкун, Глобальна демократизации контекст концепцш Дж. Модельст i С. Ганттгтона ............................................
    [Show full text]